text_structure.xml
63 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 9 minut 01)</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Robert Mamątow)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#RobertMamątow">Bardzo serdecznie witam państwa na czterdziestym pierwszym posiedzeniu Komisji Petycji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Bardzo serdecznie witam gości zaproszonych do tych 2 petycji. Mamy dzisiaj 2 petycje dotyczące rocznika 1953. Bardzo mi zależało na tym, żeby na dzisiejszym posiedzeniu była pani senator, pani przewodnicząca Ewa Matecka, która z nas wszystkich jest chyba najlepiej poinformowana w tym temacie. Bo, jak państwo pamiętacie, kiedyś rozmawialiśmy o tym, i pani senator i pan senator Borowski prowadzili jakieś rozmowy, konkretne rozmowy na temat rozwiązania właśnie tego problemu. Nie jest to prosta sprawa na pewno, bo przykładowo z mojej strony chciałbym, żeby państwu ten temat w końcu załatwić i żeby to było po państwa myśli, a z drugiej strony jest też ograniczenie budżetowe, które w tym przypadku jest nie bez znaczenia.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#RobertMamątow">Ale na początku, po przywitaniu chciałbym bardzo serdecznie… chciałbym jeszcze formułkę odczytać, którą zawsze muszę odczytać.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#RobertMamątow">Poproszę o informację, czy na sali znajdują się osoby wykonujące zawodowo działalność lobbingową w rozumieniu ustawy o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa. Nie ma takich osób. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#RobertMamątow">Pierwszą petycją, którą rozpatrzymy, to będzie petycja z 21 listopada 2023 r. w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w celu wprowadzenia zapisu o niestosowaniu art. 25 ust. 1 wobec wszystkich ubezpieczonych, bez względu na rok urodzenia.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#RobertMamątow">Przepraszam bardzo, zanim oddam głos biuru analiz, chciałbym jeszcze bardzo serdecznie przywitać gości, którzy przybyli na nasze posiedzenie, a są to: pani Monika Król z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, pan Zbigniew Wasiak z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Bardzo serdecznie witam przedstawicieli petytorów, a są z nami: pani Alicja Sarnowska, Jan Kunkel, pani Elżbieta Bal, pan Marian Bryś. I oczywiście bardzo serdecznie witam panią dyrektor ze współpracownikami.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#RobertMamątow">Przechodzimy od razu do tej petycji, którą przedstawiłem.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#GabrielaKopania">Dzień dobry. Gabriela Kopania, Biuro Analiz i Petycji.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#GabrielaKopania">Ja przypomnę, że jest to petycja indywidualna, którą poparło ponad 200 osób.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#GabrielaKopania">Wysoka Komisja rozpatrywała tę petycję dotychczas podczas 4 posiedzeń. To jest piąte posiedzenie. Ostatnie posiedzenie odbyło się 3 grudnia ub.r. i wówczas pan Zbigniew Wasiak z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wskazał, że w ministerstwie toczą się zaawansowane prace koncepcyjne i organizacyjne dotyczące projektu ustawy, który obejmowałby wszystkie osoby, poza rocznikiem 1953. Wówczas Wysoka Komisja postanowiła zawiesić prace nad petycją na 3 miesiące.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#GabrielaKopania">Chciałabym wskazać, że ministerstwo rodziny przedstawiło założenia do projektu ustawy nr UD204. Projektowana ustawa przewiduje możliwość ustalenia wysokości emerytury powszechnej bez pomniejszania podstawy obliczenia emerytury o sumę kwot pobranych emerytur wcześniejszych, o ile wniosek o emeryturę wcześniejszą został złożony przed 6 czerwca 2012 r., a prawo do emerytury powszechnej zostało ustalone decyzją ZUS po 2012 r.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#GabrielaKopania">Z przewidzianego projektowaną ustawą mechanizmu ustalania wysokości emerytury powszechnej mogłyby skorzystać osoby, które łącznie spełniły następujące warunki: w przypadku kobiet ich data urodzenia przypadała w latach od 1954–1959, a w przypadku mężczyzn w latach 1949–1952 oraz w 1954 r.; osoby te pobierają lub pobierały emerytury wcześniejsze; data przyznania prawa do emerytury wcześniejszej przypada przed 6 czerwca 2012 r.; osoby te wystąpiły o emeryturę powszechną przyznawaną po ukończeniu ustawowego wieku emerytalnego oraz emerytura ta ustalona została z pomniejszeniem podstawy obliczenia o sumę kwot pobranych emerytur wcześniejszych lub nabyły do niej prawo, ale nie wystąpiły z wnioskiem i nadal pobierają emeryturę wcześniejszą oraz data przyznania nabycia prawa do emerytury powszechnej przypada po 2012 r.</u>
<u xml:id="u-3.5" who="#GabrielaKopania">Proponuje się, aby osobom, których emerytura powszechna została pomniejszona, w ten sposób ponownie ustalić wysokość nowej emerytury powszechnej, na moment złożenia wniosku o ustalenie emerytury, ale bez uwzględnienia waloryzacji rocznych kapitału początkowego i składek na koncie ubezpieczonego w okresie pobierania emerytury wcześniejszej do momentu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, obowiązującego daną osobę, i bez pomniejszenia kapitału emerytalnego o kwoty pobranych emerytur wcześniejszych.</u>
<u xml:id="u-3.6" who="#GabrielaKopania">Jeżeli chodzi o liczbę osób, które miałyby zostać objęte tą zmianą, to jest ich ok. 67 tysięcy. Jeżeli chodzi o skutki finansowe, to zostały one rozłożone przez ministerstwo na 10 lat i w pierwszym roku obowiązywania. Ustawa miałaby wejść w życie w 2026 r. i w pierwszym roku obowiązywania byłoby to ok. 308 milionów zł, natomiast w kolejnych latach średnio ponad 500 milionów zł.</u>
<u xml:id="u-3.7" who="#GabrielaKopania">Do Senatu, po opublikowaniu założeń do projektu, wpływają liczne listy, maile, w których osoby wyrażają niepokój w związku z projektem UD204. Najwięcej wątpliwości budzi fakt, że przeliczenie emerytur miałoby nastąpić bez uwzględniania waloryzacji rocznych kapitału początkowego i składek na koncie ubezpieczonego w okresie pobierania emerytury wcześniejszej do momentu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego przez daną osobę. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#RobertMamątow">Czy przedstawiciel ministerstwa pracy chciałby zabrać głos?</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#ZbigniewWasiak">Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#ZbigniewWasiak">Przedstawione tutaj przez panią Gabrielę założenia są… no, zostały przedstawione w sposób kompletny. Ja tylko dodam, że zgodnie z wpisem do wykazu planuje się, żeby ta ustawa weszła w życie z dniem 1 czerwca przyszłego roku, tak żeby skutki finansowe były uwzględnione w ustawie budżetowej na rok przyszły, bo w tym roku takiej możliwości już nie ma.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#RobertMamątow">Otwieram dyskusję.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#RobertMamątow">Czy ktoś z petytorów chciałby zabrać głos?</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę. Tylko proszę nie powtarzać tego, co już było w petycji. Dobrze? Jeżeli jest coś nowego, to poproszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#JanKunkel">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#JanKunkel">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#JanKunkel">Moje nazwisko Kunkel Jan. Jestem przedstawicielem emerytów z tych tzw. innych roczników, o tych samych istotnych cechach jak rocznik 1953. Tu to jest znane. Specjalnie podkreślam „rocznik 1953”, a nie „kobiety rocznik 1953”, ponieważ mężczyźni również zostali objęci ustawą naprawczą, mimo że nie byli zakreśleni w wyroku Trybunału Konstytucyjnego. My jesteśmy w tej samej sytuacji.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#JanKunkel">Po wielu miesiącach intensywnych prac prowadzonych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o charakterze prawnym, ekonomicznym, organizacyjnym, uwzględniającym złożoność problemu, skutki społeczne i ekonomiczne powstał projekt UD204, mający zmierzać do optymalnego sposobu rozwiązania problemu art. 25 ust. 1b. W naszym odczuciu powstał kolejny bubel legislacyjny. W tym projekcie ministerstwo rodziny postawiło dość śmiałą tezę, rodem z PRL-u, cytuję: „Brak jest możliwości osiągnięcia przedstawionego celu ustawy za pomocą innych środków niż wydanie projektowanej ustawy”. Koniec cytatu.</u>
<u xml:id="u-7.4" who="#JanKunkel">Szanowni Państwo, ktoś chyba nie zauważył, że czasy jedynie słusznej drogi czy idei już minęły. Tak było w PRL-u. Dzisiaj możemy osiągać cel różnymi drogami. W tym wypadku my od samego początku wskazujemy inną drogę, niewymagającą tak mozolnej pracy. Jest gotowy projekt senacki nr 160, z poprzedniej kadencji. Czy on przestał być aktualny? Nie, nic się nie zmieniło w sensie prawnym. Więcej, jego założenia zostały potwierdzone przez wyrok Trybunału Konstytucyjnego SK 140/20. Można się spierać, co do jego trybu uchwalenia, jednak ten wyrok jest, mimo jego nieopublikowania. Potwierdza to Komisja Wenecka. Sądy powszechne również zwracają uwagę, że nieuprawnione zaniechanie przez władzę wykonawczą obowiązku publikacji wyroku w Dzienniku Ustaw nie może wpływać negatywnie na sytuację emerytów, których on dotyczy. W wyroku tym Trybunał Konstytucyjny podtrzymał przecież wcześniejszą linię orzeczniczą wyrażoną w wyroku P20/60 dotyczącą kobiet z rocznika 1953. Wtedy przecież orzekał on w niekwestionowanym składzie i wyrok został opublikowany w odpowiednim dzienniku, zgodnie z konstytucją. Projekt senacki nr 160 przeszedł przez 3 czytania w Senacie ubiegłej kadencji, a utknął w zamrażarce sejmowej. Czy chcecie, Szanowni Państwo, dyskutować nad projektem UD204, mając do dyspozycji gotowy projekt?</u>
<u xml:id="u-7.5" who="#JanKunkel">Powiedziałem już, obecny projekt UD204 to bubel legislacyjny, i nie jest to tylko moja opinia. Pozwolę sobie przytoczyć uwagi kancelarii prawnej. ZUS wypłacał niższą emeryturę przez kilka lat, bo odliczył niezgodnie z konstytucją pobrane emerytury wcześniejsze, a teraz na przyszłość ma ustalić nową wysokość, bez odliczeń, okej, ale też nie wypłacać wyrównania. Pomija się fakt, że przywoływana ustawa naprawcza dla rocznika 1953 stanowiła o wyrównaniach dla tego rocznika. Poruszę tu jeszcze sprawę odsetek, w jednym zdaniu. Jeżeli zabiorę państwu w dobrej wierze jakąś kwotę, a po latach okaże się, że nie miałem racji, że nie miałem do tego prawa, to zadowolą się państwo otrzymaniem tylko tej kwoty? Oczywiście nie, należą się przecież odsetki.</u>
<u xml:id="u-7.6" who="#JanKunkel">Inna sprawa. Zmiany dotyczą kobiet z rocznika 1954–1959 i mężczyzn 1949–1952 oraz 1954. Grupa poszkodowanych jest jednak większa. Nie ma znaczenia rocznik, a jedynie fakt, że na emeryturę wcześniejszą przeszli przed rokiem 2013, a powszechny wiek emerytalny osiągnęli po tej dacie.</u>
<u xml:id="u-7.7" who="#JanKunkel">Następna sprawa. Przypomnę, mówiłem o tym: nie ma innych środków dla osiągnięcia celów ustawy. Tak mówi ministerstwo. Otóż rozwiązanie legislacyjne istnieje już w obecnej ustawie dotyczącej rocznika 1953 i wystarczy je powielić, by objąć wszystkich poszkodowanych.</u>
<u xml:id="u-7.8" who="#JanKunkel">Następna sprawa: ustawa ma rozwiązać problem efektu sztucznej kapitalizacji, w sytuacji, gdy taka sytuacja nie przeszkadza ustawodawcy, co jest w art. 194 i w art. 194j oraz w art. 26c ustawy emerytalnej. Następnie, wprowadza się diametralne zmiany zasad ustalania emerytury powszechnej bez waloryzacji rocznych kapitału początkowego i składek w okresie pobierania emerytury wcześniejszej aż do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Jest to działanie prawa wstecz. Czyżby te decyzje ZUS-owskie, które otrzymaliśmy poprzednio, miałyby być uchylane? Czy stwierdzono ich niekonstytucyjność? Następnie wprowadza się również diametralną zmianę zasad ustalania emerytury powszechnej dla pierwszaków, tzw. pierwszaków, wszyscy wiemy, o co chodzi. Przyjmuje się fikcję prawną, jakoby składali wniosek w dniu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego, podczas gdy w rzeczywistości wniosek będą składać dopiero teraz. Gdzie jest więc, Szanowny Panie Wasiak, ta generalna zasada wnioskowości, o której tak często powoływaliście się państwo?</u>
<u xml:id="u-7.9" who="#komentarz">(Przewodniczący Robert Mamątow: Ale bardzo proszę… Proszę bardzo o nieprowadzenie wycieczek osobistych, bo to niepotrzebne jest.)</u>
<u xml:id="u-7.10" who="#JanKunkel">Osobistych… Przepraszam. Okej, przepraszam.</u>
<u xml:id="u-7.11" who="#JanKunkel">W projekcie na siłę chcecie udowodnić, że rocznik 1953 jest inny niż pozostałe roczniki. Wynika to z faktu, że dla rocznika 1953 rzeczywiście wprowadzono bardzo korzystne rozwiązania, to jest ten art. 194i i 194j. Ale nie chce się tego dokonać dla innych roczników. Jednocześnie jest świadomość, że ta odmienna regulacja wprost naruszyłaby wywodzoną z art. 32 konstytucji zasadę równości, która znajduje wyraz również w art. 2a ustawy emerytalnej. I jeszcze jedno, za zmianami nawet na niekorzyść emerytów mogłaby przemawiać dbałość rządzących o finanse publiczne państwa. Rzeczywiście, Trybunał wielokrotnie zwracał uwagę na to, że powinno się to odbywać w sposób jak najmniej uciążliwy dla osób, których dotyczy. W szczególności nie może działać wstecz. Ta dbałość o finanse jest do obalenia na gruncie tego, co obserwujemy. Rząd ma pieniądze, które rozdaje obywatelom na lewo i prawo, bez pokrycia w składkach czy innych wpływach. Mam tu na myśli: dodatek dla sołtysów, rentę wdowią, świadczenie za długoletnie pożycie małżeńskie. Oczywiście nie neguję, że pewne grupy osób należy doceniać, seniorów należy wspierać, ale w pierwszym rzędzie należy naprawić krzywdy pokrzywdzonych emerytów w wyniku niekonstytucyjnej legislacji, a później szukać pieniędzy na dodatkowe świadczenia. Nie można ich szukać w kieszeniach najsłabszych grup, czyli emerytów.</u>
<u xml:id="u-7.12" who="#JanKunkel">Reasumując, podtrzymujemy swoje stanowisko, by Senat wystąpił z inicjatywą ustawodawczą w oparciu o druk senacki nr 160, druk sejmowy to jest druk nr 647, nie podejmując prac nad takim niekonstytucyjnym projektem jak UD204. Cieszyłby się on oczywiście z mocy prawa domniemaniem konstytucyjności i dopiero kolejny wyrok Trybunału mógłby to domniemanie obalić. Znów trwałoby to kilka lat, a grupa poszkodowanych taką ustawą zmniejszyłaby się z przyczyn naturalnych. Mamy już swoje lata. Czy o to ustawodawcy chodzi? Szanowni Państwo, prace nad rozwiązaniem problemu wcześniejszych emerytur ciągną się już ponad rok. I co z tego wyniknęło? – ten bubel UD204 nierozwiązujący problemu zgodnie z konstytucją.</u>
<u xml:id="u-7.13" who="#JanKunkel">Szanowny Panie Przewodniczący, upominał mnie pan, bym mówił o nowych faktach. Otóż te nowe fakty to bez wątpienia jest to, że wielu z nas, poszkodowanych niekonstytucyjną legislacją, odeszło w poczuciu krzywdy i niesprawiedliwości, jaką zgotowało im państwo, i w pewnym stopniu obciążać powinno to wasze sumienia za opieszałość, za brak konstruktywnych działań. Mając powyższe na uwadze, podzielę się taką refleksją. Minął rok pracy komisji, a praktycznie jesteśmy w punkcie wyjścia. Szanowni Państwo Senatorowie, Przedstawiciele Izby Wyższej Parlamentu, czy tak zwyczajnie po ludzku nie jest wam wstyd? Dziękuję za uwagę.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#RobertMamątow">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos w tej sprawie?</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#RobertMamątow">Nie widzę chętnych.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#RobertMamątow">Otwieram dyskusję.</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#RobertMamątow">Kto z państwa senatorów?</u>
<u xml:id="u-8.5" who="#komentarz">(Senator Ewa Matecka: Ja może odpowiem…)</u>
<u xml:id="u-8.6" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo, pani przewodnicząca, pani Ewa Matecka.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#EwaMatecka">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#EwaMatecka">Prace nad zadośćuczynieniem oczekiwań wynikających z petycji o numerze P11–06/23, czyli petycji, która dotyczy sprawy emerytów poza rocznikiem 1953, traktujemy z równie wielką pieczołowitością co prace dotyczące rocznika 1953. Powiem tylko, że rocznik 1953, o którym pan był łaskaw wspomnieć, został potraktowany w taki, a nie inny sposób, co było efektem wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał Konstytucyjny może się odnieść do sprawy tylko w zakresie, w jakim skarga do Trybunału została wniesiona. A zatem dlatego poświęciliśmy w pierwszej kolejności swój czas i przygotowaliśmy projekt ustawy, który został przegłosowany w 2020 r., a dotyczył tylko rocznika 1953.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#EwaMatecka">Sprawie wszystkich pozostałych roczników, które zostały dotknięte tą niekonstytucyjną zmianą w ustawie o emeryturach, a mianowicie w wyniku wprowadzenia art. 25 ust. 1, został poświęcony kolejny projekt ustawy, o którym pan słusznie pamięta, druk nr 160. I druk nr 160, jak mi się wydaje, ale musiałabym wrócić chyba do protokołu z posiedzenia Senatu, został jednogłośnie przegłosowany, przez wszystkich senatorów, i skierowany do prac sejmowych. Tam niestety uległ dyskontynuacji, i dlatego mimo całej istoty tejże sprawy… ten druk ze względu na zmiany kadencji uległ dyskontynuacji, w związku z czym w myśl tego druku nr 160 dalsze prace nie mogły być prowadzone. Dlatego też ten temat został podjęty w tejże kadencji.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#EwaMatecka">Mam pytanie do pana ministra. Czy pan minister byłby uprzejmy, chociaż ja mam przed sobą te najważniejsze, bo przedstawione tu w dużym skrócie, założenia do procedowanego przez rząd czy wprowadzonego do planu pracy rządu projektu ustawy, który będzie obejmował swoimi regulacjami wszystkie pozostałe roczniki… Czy pan minister mógłby przedstawić główne założenia? To po pierwsze.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#EwaMatecka">Drugie moje pytanie. Czy wobec tego… Jak rozumiem, będzie prowadzony według określonych zasad cały proces legislacyjny, nim ta ustawa ujrzy światło dzienne i nabierze mocy prawnej. Będą z pewnością prowadzone konsultacje społeczne, z pewnością będą prowadzone wysłuchania publiczne, a zatem uważam, że możliwe jest jeszcze wprowadzenie pewnych zmian. Jednak myślę, Szanowni Państwo, że powinniśmy, mając już na uwadze cały wysiłek rządu, który w tej kwestii został poczyniony, dążyć do szczęśliwego zakończenia tej sprawy i przedstawić taki projekt ustawy, który no, przynajmniej w dużej mierze zaspokoi oczekiwania petytorów. Jak rozumiem, ten projekt będzie dotyczył wszystkich kobiet urodzonych w latach 1954–1959, mężczyzn urodzonych w latach 1949–1952 oraz w 1954. My do swojej ustawy z 2020 r. włączyliśmy również mężczyzn z rocznika 1953, czyli to jest ta grupa, która jest objęta tą regulacją, i tych, którzy pobierali wcześniejsze emerytury czy nadal pobierają wcześniejsze emerytury, a którzy przeszli na wcześniejszą emeryturę przed 6 czerwca 2012 r. i uzyskali prawo do emerytury powszechnej po 2012… 2012 czy 2013?</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#EwaMatecka">Od 1 stycznia 2013 r.</u>
<u xml:id="u-9.7" who="#EwaMatecka">Gdyby pan, Panie Ministrze, w skrócie, równoważnikowo przedstawił tylko główne założenia, ale tak, żeby to bardzo mocno nam tutaj wybrzmiało… Ja mocno liczę na to, że w trakcie konsultacji społecznych i w trakcie wysłuchania społecznego będzie możliwość wprowadzenia jakichś zmian. Jeżeli tak, to wówczas projekt tejże ustawy będzie satysfakcjonujący dla wszystkich stron.</u>
<u xml:id="u-9.8" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#SebastianKamiński">Sebastian Kamiński, zastępca dyrektora Departamentu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#SebastianKamiński">Niestety pan minister Sebastian Gajewski nie mógł dzisiaj uczestniczyć w posiedzeniu, więc w jego zastępstwie odpowiem.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#SebastianKamiński">Założenia tego projektu zostały generalnie przedstawione tu wcześniej. Jeśli chodzi o ten projekt, to jeszcze… tutaj został on określony jako bubel prawny. Ja bym powiedział, że to jest przedwczesne, ponieważ tego projektu jeszcze nie ma, on jest dopiero tworzony. Na razie dokonano wpisu do wykazu, wpis do wykazu zawiera główne założenia, które będą przyświecały temu projektowi. Projekt będzie oczywiście przechodził całą ścieżkę legislacyjną, legislacji rządowej, czyli będzie przechodził konsultacje, opiniowanie i uzgadnianie. Myślę, że to jest najlepsza ścieżka dla projektu ustawy, ponieważ uwzględnia czynnik społeczny, który może brać udział w ramach konsultacji i opiniowania. Myślę, że w związku z tym, że ta ustawa miałaby wejść w życie 1 czerwca 2026 r., jest jeszcze czas na prace nad tym projektem. Nie będzie też wymagany jakiś nadmierny pośpiech, ponieważ ten czas jest wystarczający na wypracowanie dobrych rozwiązań w tym zakresie.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#SebastianKamiński">Jeśli chodzi o same założenia projektu, no to tutaj były brane pod uwagę różne koncepcje. Biorąc pod uwagę możliwości finansowe budżetu państwa, została przyjęta koncepcja, która została tu już przedstawiona, czyli objęcie ustawą tych roczników. Przy czym zakłada się – to jeszcze może dopowiem – że wypłata będzie realizowana od 1 czerwca 2026 r., co oznacza, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych od dnia wejścia w życie ustawy będzie miał 6 miesięcy na wydanie decyzji. Jednak, nawet jeśli wyda ją w ciągu 5 miesięcy, to ta kwota będzie wypłacana od 1 czerwca. No więc tutaj jest rozwiązanie, które traktuje wszystkich jednakowo i nie można mówić o jakichś nierównościach względem zainteresowanych świadczeniobiorców na podstawie tej ustawy.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#SebastianKamiński">Czy pani senator życzy sobie, żeby coś jeszcze dodać?</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#EwaMatecka">Można?</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Robert Mamątow: Tak, proszę.)</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#EwaMatecka">Nie, dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#EwaMatecka">Najważniejsze jest to, że cały proces legislacyjny rozpocznie się wkrótce i będzie jeszcze możliwość… wzięcia pod uwagę propozycji zmiany i uwzględnienia różnego rodzaju uwag ważnych dla wszystkich wspomnianych roczników. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#RobertMamątow">Ja chciałbym tylko jeszcze coś dodać do tego, co pan powiedział. Proszę pana, tak pechowo się złożyło, że kiedy państwo wystąpiliście ze swoją petycją, był to okres zmiany w parlamencie. Wie pan, myśmy… W ogóle musicie też państwo brać pod uwagę, że zmieniła się sytuacja. Wiecie państwo, jak wyglądał poprzednio parlament, prawda? A dzisiaj wygląda tak, jak wygląda. W związku z tym, co pan powiedział, że tamten projekt był dobry, ja się zgadzam, bo głosowałem za nim. No, ale dzisiaj jest inny projekt, jest nowa kadencja, nowy układ polityczny. To wszystko też trzeba brać pod uwagę. Dzisiaj jest tak, że chcemy ten problem rozwiązać, bardzo chcemy, żeby to było z korzyścią, przynajmniej w jakiejś części, dla państwa, ale są uwarunkowania, których my osobiście nie przeskoczymy.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#RobertMamątow">Niemniej jednak to, o czym powiedział pan z ministerstwa, moim zdaniem jest jakimś rozwiązaniem, i chyba na tym trzeba byłoby się oprzeć, bo na razie innego nie ma.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#komentarz">(Pan Jan Kunkel: Można jedno zdanie?)</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#RobertMamątow">Proszę, jedno.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#JanKunkel">Panie Przewodniczący, jak najbardziej, tamten projekt uległ dyskontynuacji, ale to nie znaczy, że Senat nie może podjąć nowej inicjatywy ustawodawczej w oparciu o tamten przygotowany już projekt, który, jak pan przewodniczący powiedział, bez wątpienia był słuszny, został przegłosowany jednogłośnie. Można to zrobić.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#RobertMamątow">Nie można.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Pan Jan Kunkel: Nie można…)</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#RobertMamątow">Gdyby było można, to byśmy tak zrobili. Nie można.</u>
<u xml:id="u-15.3" who="#komentarz">(Pan Jan Kunkel: Dziwne… Dziwne.)</u>
<u xml:id="u-15.4" who="#RobertMamątow">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
<u xml:id="u-15.5" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo, pan marszałek.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#MichałSeweryński">Proszę państwa, podsumujmy stan naszych rozważań i przygotowań. Jest petycja i jest projekt ustawy opracowywany w ministerstwie. Wystarczy porównać, w jakim stopniu ten projekt odpowiada treści petycji. Następnie albo będziemy czekać na to, jaki projekt ostatecznie w ministerstwie zostanie opracowany, albo uznamy, że pełnego jego pokrywania się nie ma i wtedy powinniśmy podjąć starania, żeby tę uzupełniającą część, odpowiadającą petycji, złożyć. Wtedy albo połączy się to, co już jest w ministerstwie, z tym, co my zaproponujemy, w jedną ustawę, albo będziemy to procedować jako z jednej strony inicjatywę rządową, z drugiej strony inicjatywę parlamentarną. No, innej możliwości nie ma, bo jeżeli nie pokrywają się założenia ministerialne z tym, co jest w petycji, to musimy się odnieść do tego, czy będziemy to uzupełniać, czy też zrezygnujemy i nie będziemy kontynuować tej pracy.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#RobertMamątow">Czy jeszcze ktoś z państwa?</u>
<u xml:id="u-17.2" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo, Pani Przewodnicząca.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#EwaMatecka">Mam taką propozycję, aby… chociaż z pewnością w ministerstwie znana jest treść tego druku nr 160, a jeżeli nie, to proponuję, Panie Przewodniczący, abyśmy przekazali ten druk nr 160 do ministerstwa i poprosili, aby to właśnie ministerstwo, które jest bardzo zaangażowane w prace nad projektem… Bo, jak rozumiem, projektu jeszcze nie ma. Żeby nie przedłużać tych spraw i żeby rozwiązać problem jak najszybciej, z założeniem, że pierwsze wypłaty mogłyby nastąpić już w czerwcu 2026 r., proponuję, abyśmy przekazując do prac rządowych druk nr 160, my jako Komisja Petycji zakończyli już prace i poczekali na projekt ustawy, który wkrótce, mam nadzieję, się ukaże. Wtedy, zgodnie z przyjętymi procedurami, będziemy mogli dalej nad tym pracować w Senacie, w poszczególnych komisjach merytorycznych. Będziemy wówczas mogli wnosić różnego rodzaju zmiany i poprawki po konsultacjach i po wysłuchaniach społecznych. W przeciwnym razie doprowadzimy do kolizji 2 projektów i to postawi wszystkich w jeszcze trudniejszej sytuacji. Tak więc mając też na uwadze to, co powiedział przed chwilą pan senator Seweryński, proponuję takie rozwiązanie, by przekazać druk nr 160… My jako Komisja Petycji zakończymy prace i będziemy oczekiwali konstruktywnych rozwiązań rządowych.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#komentarz">(Senator Michał Seweryński: Czy można jeszcze…)</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#komentarz">(Brak nagrania)</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#MichałSeweryński">To może być nasz dezyderat, który będzie skierowany do ministerstwa, z prośbą o uwzględnienie…</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-19.2" who="#komentarz">(Senator Ewa Matecka: W Senacie nie ma takiego…)</u>
<u xml:id="u-19.3" who="#komentarz">(Przewodniczący Robert Mamątow: Okej, ten pomysł…)</u>
<u xml:id="u-19.4" who="#MichałSeweryński">Chodzi o to, żebyśmy wskazali pewną część, uzupełniającą, której nie ma dzisiaj w pracach ministerstwa. Chodzi o to, żeby to uwzględnić w tych pracach.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#RobertMamątow">Ja mam jedno pytanie. Czy mógłby pan określić, na jakim etapie są dzisiaj prace, jeśli chodzi o ten projekt? Czy są już uzgodnienia międzyresortowe, czy są już założenia?</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#SebastianKamiński">Tak jak zostało wcześniej powiedziane, na razie jest wniosek o wpis. On już jest opublikowany na stronie internetowej, ten wpis zrobiony był 3 marca. Teraz opracowujemy projekt. Po opracowaniu projektu i zaakceptowaniu go przez kierownictwo projekt zostanie skierowany do konsultacji publicznych, opiniowania i uzgodnień w terminach zgodnych z Regulaminem pracy Rady Ministrów, czyli tych standardowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#RobertMamątow">Mamy tu propozycję pani…</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#RobertMamątow">Czy nie ma innych głosów? Nie.</u>
<u xml:id="u-22.3" who="#RobertMamątow">Mamy propozycję pani senator, pani przewodniczącej Ewy Mateckiej, żeby przekazać druk projektu…</u>
<u xml:id="u-22.4" who="#komentarz">(Senator Ewa Matecka: Druk…)</u>
<u xml:id="u-22.5" who="#RobertMamątow">A, druk projektu ustawy. Tak, tak słusznie. …Aby druk, który został przekazany do Sejmu, przekazać do ministerstwa, by mógł być on wykorzystany i aby wzięto pod uwagę jego zapisy, a my byśmy zakończyli prace.</u>
<u xml:id="u-22.6" who="#RobertMamątow">Tak to rozumiem. Tak?</u>
<u xml:id="u-22.7" who="#komentarz">(Senator Ewa Matecka: Tak.)</u>
<u xml:id="u-22.8" who="#RobertMamątow">W takim razie poddaję pod głosowanie wniosek pani przewodniczącej, pani senator Ewy Mateckiej o zakończenie prac nad tą petycją, oczywiście z uwarunkowaniem, o którym powiedziałem wcześniej.</u>
<u xml:id="u-22.9" who="#RobertMamątow">Kto jest za? (4)</u>
<u xml:id="u-22.10" who="#RobertMamątow">Kto jest przeciw? (1)</u>
<u xml:id="u-22.11" who="#RobertMamątow">Kto się wstrzymał? (0)</u>
<u xml:id="u-22.12" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-22.13" who="#RobertMamątow">Komisja większością głosów zdecydowała o niekontynuowaniu prac nad petycją nr P11–06/23 i jednoczesnym przekazaniu druku, który został wcześniej wypracowany, druku projektu ustawy, do ministerstwa do wykorzystania przy pracach nad nową ustawą. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-22.14" who="#RobertMamątow">Przechodzimy do następnej petycji. Jest to petycja wielokrotna z dnia 7 grudnia 2023 r. w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w celu równego potraktowania emerytów z rocznika 1953. Jest to petycja PW11–01/23.</u>
<u xml:id="u-22.15" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę o przedstawienie tej petycji.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#GabrielaKopania">Raz jeszcze Gabriela Kopania, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
<u xml:id="u-23.1" who="#GabrielaKopania">Tak jak wskazał pan przewodniczący, jest to petycja wielokrotna. Wysoka Komisja rozpatrywała ją już trzykrotnie. Autorzy petycji wnioskują, aby cały rocznik 1953 był potraktowany jednakowo, tzn. żeby wszystkim osobom przeliczyć emeryturę na ten sam dzień, bez względu na to, kiedy został złożony wniosek o emeryturę. Podczas poprzednich posiedzeń Wysoka Komisja zapoznała się ze stanowiskami Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministerstwa Finansów. One były negatywne. Podczas ostatniego posiedzenia wskazano, że nad zagadnieniem ujętym w petycji pracuje rządowo-senacki zespół, który analizuje celowość wprowadzenia rozwiązania wnioskowanego w petycji.</u>
<u xml:id="u-23.2" who="#GabrielaKopania">Wysoka Komisjo, dysponujemy pisemnym stanowiskiem rzecznika praw obywatelskich sprzed 2 dni. Rzecznik wskazał w nim, że „brak jest podstawy do kwestionowania zgodności z Konstytucją RP art. 194j dodanego do ustawy emerytalnej w zakresie, w jakim nie traktuje świadczeniobiorców przy ponownym ustalaniu wysokości emerytury bez niekonstytucyjnego pomniejszania jako osobę, która składa wniosek o emeryturę w wieku powszechnym po raz pierwszy. W istocie skarżącym chodzi o zastosowanie aktualnych parametrów przyjętych do wyliczenia emerytury powszechnej (waloryzacja stanu konta i kapitału początkowego, długość życia)”. Jednocześnie rzecznik wskazał, że „zasady ustalenia podstawy obliczenia emerytury bez niekonstytucyjnego pomniejszania są jednolite. Zagwarantowano bowiem przeliczenie świadczenia z uwzględnieniem stanu faktycznego (data złożenia wniosku i ustalania wysokości emerytury powszechnej)”. Ponadto „każdy z ubezpieczonych z rocznika 1953 miał prawo do samodzielnego podjęcia decyzji o tym, w jakiej dacie złoży wniosek o emeryturę powszechną. Trudno znaleźć podstawę, aby traktować świadczeniobiorcę przy ponownym ustalaniu wysokości emerytury bez niekonstytucyjnego pomniejszania jako osobę, która składa wniosek o emeryturę w wieku powszechnym po raz pierwszy”.</u>
<u xml:id="u-23.3" who="#GabrielaKopania">Szanowni Państwo, trzeba pamiętać, że w prawie emerytalnym naczelną zasadą jest wnioskowość. Nie można zatem zakładać, że 2 osoby z takim samym wynagrodzeniem, pracujące na takim samym stanowisku, które złożyły wnioski o wyliczenie emerytury w różnym czasie, będą mieć takie same świadczenia, a to tak naprawdę jest przedmiotem petycji. Chciałabym zaznaczyć, że Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wielokrotnie podkreślało, że jeżeli chodzi o rocznik 1953, to wyrok Trybunału Konstytucyjnego został zrealizowany w całości. Równocześnie, w przypadku zrealizowania wniosków petycyjnych, należałoby wziąć pod uwagę fakt, że przy wyliczeniu emerytury na konkretny dzień wszystkim osobom urodzonym w roku 1953… Część z tych osób otrzymałaby świadczenie niższe niż otrzymywane obecnie. Różny termin złożenia wniosku o emeryturę oznacza różne wyliczenie w zakresie czasu życia. To jest naturalne i opiera się na danych Głównego Urzędu Statystycznego. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-24.1" who="#RobertMamątow">Czy przedstawiciel ministerstwa…</u>
<u xml:id="u-24.2" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#ZbigniewWasiak">Szanowny Panie Przewodniczący!</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#ZbigniewWasiak">Zbigniew Wasiak, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.</u>
<u xml:id="u-25.2" who="#ZbigniewWasiak">Przedstawiona przez dział petycji opinia autorstwa rzecznika praw obywatelskich potwierdza wielokrotnie formułowaną przez nas tezę o zastosowaniu zasad ubezpieczeniowych w stosunku do rocznika 1953, co zresztą na jednym z posiedzeń było w sposób szczegółowy omówione. Było to posiedzenie, pamiętam, z udziałem pana senatora Borowskiego, który tłumaczył istotę tej sprawy. Wydaje nam się, że problemem jest po prostu kwestia nieprzyjmowania tego rozwiązania przez jakąś grupę osób, które uważają, że są pokrzywdzone. Naszym zdaniem żadne zasady i normy prawne nie zostały tutaj naruszone, więc nasza odpowiedź jest dokładnie taka sama jak skierowana do pana przewodniczącego w październiku tego roku. Uznajemy wyrok Trybunału za w pełni zastosowalny i nie prowadzimy prac w tym zakresie. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-26.1" who="#RobertMamątow">Czy przedstawiciel rzecznika praw obywatelskich chciałby zabrać głos?</u>
<u xml:id="u-26.2" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#MonikaKról">Dzień dobry.</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#MonikaKról">Panie Przewodniczący! Szanowna Komisjo!</u>
<u xml:id="u-27.2" who="#MonikaKról">Podtrzymuję stanowisko przedstawione w piśmie sprzed 2 dni.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-28.1" who="#RobertMamątow">Otwieram dyskusję.</u>
<u xml:id="u-28.2" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę, Pani Przewodnicząca.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#EwaMatecka">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-29.1" who="#EwaMatecka">Mam jedno pytanie do przedstawicieli ministerstwa rodziny.</u>
<u xml:id="u-29.2" who="#EwaMatecka">Na naszym posiedzeniu w dniu 24 lipca ub.r. obecna na tymże posiedzeniu przedstawicielka emerytek z rocznika 1953 opisała nam taką sytuację. W momencie, kiedy były wypłacane wyrównania, niektóre osoby dostały… Te wyrównania były zróżnicowane. U niektórych różnice wynikały to z tego, że w poczet wyrównań zaliczono im dodatkowe dochody, które te osoby miały w tamtym momencie, albowiem podejmowały pracę na emeryturze, do czego miały oczywiście uprawnienia. Czy jest pan w stanie teraz lub może w późniejszym okresie wyjaśnić nam tę sytuację? To pytanie padło na naszym posiedzeniu w lipcu. Jak to możliwe, że zaliczono im ich dochody w poczet tego wyrównania i miały to wyrównanie mniejsze? Taka sytuacja była nam przedstawiona i te panie oczekują na odpowiedź.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#ZbigniewWasiak">Szanowna Pani Senator, sytuacja, którą pani ponownie przywołała, ze względu na użyte… Nie jesteśmy w stanie bez podania konkretnego przykładu konkretnej osoby, której to dotyczy, ustalić, czy takie zdarzenie rzeczywiście miało miejsce, czy też jest ono efektem pewnego wyobrażenia osoby, która o tym mówi. Z punktu widzenia przepisów, które zostały w taki sposób skonstruowane i wykonane, nie jest możliwa sytuacja opisana przez te panie. Oczywiście wyrównania były zróżnicowane. To zróżnicowanie wynika z kilku powodów, m.in. z faktu, że wysokość świadczeń była różna, a więc wysokość wyrównań też jest odpowiednio różna. Jak pani senator powiedziała, część osób w ogóle nie otrzymała wyrównania z tego prostego powodu, że ich wcześniejsze emerytury okazały się wyższe niż ponownie obliczone emerytury powszechne. Tak? Ta kwestia wyrównań została tutaj mało precyzyjnie przedstawiona. Prawdą jest, że jeżeli te osoby dalej pracowały, to oczywiście były przez nie odprowadzane składki, które powiększały im wysokość świadczenia. Nie wiem, czy to jest kwestia tego, że uwzględniono,, zgodnie z przepisami, w wysokości otrzymywanego świadczenia to, co te panie wypracowały, bo przecież składki za ten okres były cały czas uwzględniane w wysokości pobieranych przez nie świadczeń. To jest kwestia… To jest zgodne z mechanizmami systemowymi. Jeżeli ktoś pracuje, odprowadza składki i jest na świadczeniu, to oczywiście to świadczenie jest przeliczane i wzrasta, wzrasta, wzrasta. Tak? Gdyby ono się zatrzymało na pierwotnym poziomie, to pewnie wysokość wyrównania byłaby wyższa, ale wcześniej świadczenie przez ileś lat byłoby niższe. Tutaj mechanizmy ubezpieczeniowe, naszym zdaniem, zadziałały prawidłowo, ale żeby rzeczywiście odnieść się do sytuacji i odpowiedzieć uczciwie na pytanie tych pań, musielibyśmy znać przykład choćby jednej osoby z imienia i nazwiska, która powiedziałaby, że w jej sytuacji to miało miejsce. Wtedy zwrócimy się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o szczegółowe wyjaśnienie na podstawie akt tej osoby. Inaczej będziemy się odnosili do sprawy w sposób ogólny. Aczkolwiek nie widzimy możliwości, żeby systemowo taka sytuacja zaistniała.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#EwaMatecka">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-32.1" who="#EwaMatecka">Wobec tego pozwoli pan, że ja tak pokieruję sprawą, aby ta osoba mogła się zwrócić do ministerstwa i opisać tę konkretną sytuację. Tak? Bardzo uprzejmie dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#RobertMamątow">Ja chciałbym otrzymać jednoznaczną odpowiedź od panów z ministerstwa rodziny. W petycji jest napisane, że 2 osoby posiadające taki sam kapitał początkowy i taką samą kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz pobierające w tym samym czasie wcześniejszą emeryturę nie zostały potraktowane tak samo. Ja bym chciał, żeby pan mi odpowiedział, czy taka sytuacja jest możliwa.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#ZbigniewWasiak">Szanowny Panie Przewodniczący, pytanie jest takie: co oznacza, że nie zostały potraktowane tak samo? Czy to jest kwestia…</u>
<u xml:id="u-34.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Robert Mamątow: Jedna ma większą emeryturę, a druga ma mniejszą.)</u>
<u xml:id="u-34.2" who="#ZbigniewWasiak">To weźmy standardowy przykład. Jeżeli wysokość zgromadzonych składek jest dokładnie taka sama, wysokość kapitału początkowego ustalonego za okres przed rokiem 1999 jest dokładnie taka sama, czyli mamy tutaj tę samą kwotę na 2 kontach 2 różnych osób, te osoby są urodzone w tym samym miesiącu i w tym samym miesiącu przechodzą na emeryturę, to nie jest możliwe ustalenie różnej wysokości ich świadczeń. A jeżeli jest sytuacja, w której data złożenia wniosku była różna, wysokość kapitału początkowego była różna, a składki mogły być płacone później…</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#RobertMamątow">Rozumiem. Już mi pan odpowiedział.</u>
<u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Naczelnik II Wydziału do spraw Emerytur i Rent z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz Świadczeń na rzecz Kombatantów, Inwalidów Wojennych i Wojskowych w Departamencie Ubezpieczeń Społecznych w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Zbigniew Wasiak: Dziękuję.)</u>
<u xml:id="u-35.2" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#GabrielaKopania">Chciałabym jeszcze powiedzieć, że trudno jest wskazać, że 2 osoby mają identyczny staż pracy. Musielibyśmy wiedzieć, czy chodziły na urlopy macierzyńskie w tym samym czasie, czy ich dzieci chorowały, czy miały wypadki. Tego nie da się…</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#RobertMamątow">Pan odpowiedział dokładnie tak samo. Dziękuję bardzo. Ja już rozumiem, skąd może być taka różnica.</u>
<u xml:id="u-37.1" who="#RobertMamątow">Czy są jeszcze głosy?</u>
<u xml:id="u-37.2" who="#komentarz">(Senator Piotr Masłowski: Ja mam pytanie.)</u>
<u xml:id="u-37.3" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#PiotrMasłowski">O dwie rzeczy chciałbym jeszcze dopytać.</u>
<u xml:id="u-38.1" who="#PiotrMasłowski">Pierwszy temat jest związany z tym, co mówiła pani senator Matecka. Ja też z tą panią w Senacie rozmawiałem i jakoś zadziałało na moją wyobraźnię i na moją empatię, że pani, która, jak twierdzi, ze względu na niską emeryturę musiała dorabiać, wyszła na tym gorzej. Ja skracam, bardzo upraszczam, ale przed podjęciem decyzji chciałbym wiedzieć, czy nie ma jakiegoś błędu systemowego. To jest ta sytuacja, o której mówiła pani senator Matecka.</u>
<u xml:id="u-38.2" who="#PiotrMasłowski">Druga rzecz, która mnie interesuje, to jest skarga firmowana przez pana adwokata Konrada Giedrojcia do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Ona została złożona już w 2022 r. Ja wiem, że tam się rozpatruje skargi czasami 5 lub 6 lat. Nie ma jeszcze jej rozstrzygnięcia, ale ona dokładnie tego dotyczy. I pytanie: czy nie doprowadzimy do takiej sytuacji, że my podejmiemy decyzję, a ta skarga wywoła lawinę roszczeń, jeżeli zostanie przez Europejski Trybunału Praw Człowieka rozpatrzona na korzyść skarżącej się? Mam dwie takie wątpliwości i chciałem dopytać, jak to wygląda z punktu widzenia ministerstwa czy legislatorów.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#RobertMamątow">Dziękuje, Panie Senatorze.</u>
<u xml:id="u-39.1" who="#RobertMamątow">Czy są jeszcze jakieś głosy w tej sprawie? Nie widzę zgłoszeń.</u>
<u xml:id="u-39.2" who="#RobertMamątow">Musimy podjąć decyzję w sprawie rocznika 1953.</u>
<u xml:id="u-39.3" who="#komentarz">(Pani Alicja Sarnowska: Ja bym chciała jeszcze…)</u>
<u xml:id="u-39.4" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę. Nie widziałem, że pani… Proszę, proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#AlicjaSarnowska">Ze zdumieniem usłyszałam tutaj, że osoby z rocznika 1953, czyli m.in. ja, uzyskały korzystną ustawę i korzystne rozwiązania. Gdyby tak było, dzisiaj by mnie tu nie było i nie byłoby tych 4 spotkań w sprawie rocznika 1953. Wcześniejszej emerytury nie można było kupić jak dyplomu MBA, trzeba było legitymować się odpowiednim stażem pracy. Walczymy o równe potraktowanie rocznika 1953, bo wszystkie korzystałyśmy z kapitału emerytalnego do 2020 r., pobierając emerytury wcześniejsze. W końcu przyznano, że emerytury rocznika 1953 są pogwałceniem fundamentalnej zasady ubezpieczeniowej, tzn. powiązania wysokości świadczenia z wysokością odprowadzanych składek. Emerytury naszego rocznika rozjechały się z powodu zastosowania różnych wskaźników, niezrozumiałej dla nas waloryzacji kapitału i składek, różnej dla różnych osób. Nasze emerytury nie wynikają już ze stażu pracy i zgromadzonego kapitału. I dziwi tutaj fakt, że ZUS jedną zasadę traktuje mniej fundamentalnie od drugiej, bo zasadę ubezpieczeniową może łamać, a zasady wnioskowości już nie.</u>
<u xml:id="u-40.1" who="#AlicjaSarnowska">Przypomnę jeszcze, nawiązując do pytań, które tutaj padły, sytuację emerytek aktywnych zawodowo na emeryturze, które zostały ukarane za legalną pracę. Przysługujące im wyrównanie pomniejszono o wypracowane na emeryturze stażowe. Te dodatkowo wypracowane pieniądze zostały po prostu odjęte od wyrównania. To jawna kpina z kobiet zasilających budżet państwa podatkami od tej pracy. Ich obecna emerytura nie ma związku z ich stażem pracy. Miałyby taką samą emeryturę, gdyby były nieaktywne zawodowo na emeryturze lub pracowały w szarej strefie. Idąc ku odpowiedzi na pana pytanie, powiem, że znajdziemy takie 2 osoby – jedną jestem ja, drugą znajdziemy wśród koleżanek. Dostarczymy nasze akta do pana ministra. Naszym zdaniem zostały naruszone co najmniej 2 nasze prawa konstytucyjne: zasada sprawiedliwości społecznej i demokratycznego państwa prawnego wyrażona w art. 2 oraz zasada równości społecznej wyrażona w art. 32 ust. 1.</u>
<u xml:id="u-40.2" who="#AlicjaSarnowska">Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 193 daje możliwość obywatelom dochodzenia swoich praw poprzez sądy. Każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem. Niestety sądy nas zawiodły, gdy prosiłyśmy o wykorzystanie tego prawa w naszej sprawie. Zawiodły nas wszystkie instytucje, które w teorii mają służyć obywatelom. Rzecznik praw obywatelskich odpowiadał nam przez 5 lat, że ciągle analizuje naszą sprawę. W końcu wypracował jakieś stanowisko i okazuje się, że jest to stanowisko oparte na wyrokach sądowych w 4 wymienionych… Nie o taką opinię rzecznika praw obywatelskich nam chodzi. Chodzi nam o to, żeby pochylił się nad tym, co my mówimy i o co nam chodzi. Czas na znalezienie czułej matki dla naszej sprawy. Ojca ustawy znamy. Zniknął on, gdy okazało się, że ustawa nie do końca rozwiązuje problem kobiet rocznika 1953. Oczekujemy rzetelnego podejścia do naszej sprawy oraz podjęcia odpowiednich działań w celu uporządkowania bałaganu wywołanego ustawą naprawczą. Jeszcze raz podkreślę: chodzi nam o to, żeby emerytury wszystkich z rocznika 1953 wynikały ze stażu pracy i zgromadzonego kapitału, żeby nie było uznaniowości.</u>
<u xml:id="u-40.3" who="#AlicjaSarnowska">Nawiązując do wypowiedzi pana senatora, powiem, że nie tylko sprawa pana Giedrojcia jest w Europejskim Trybunale Praw Człowieka. Moja sprawa także tam jest i ja też czekam. Być może dożyję rozstrzygnięcia. Ciekawa jestem, co się stanie, kiedy Europejski Trybunał Praw Człowieka przyzna jednak rację tym emerytkom, które się w końcu do tego Strasburga dostały. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-41.1" who="#RobertMamątow">Czy ktoś jeszcze z państwa?</u>
<u xml:id="u-41.2" who="#komentarz">(Senator Ewa Matecka: Ja jeszcze.)</u>
<u xml:id="u-41.3" who="#RobertMamątow">Proszę bardzo, Pani Przewodnicząca.</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#EwaMatecka">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-42.1" who="#EwaMatecka">W debacie o tej petycji bardzo często jest podnoszona opinia petytorów, że art. 194i i 194j, które wprowadziliśmy w ustawie naprawczej w 2020 r., są niekonstytucyjne. To jest dla mnie wielkie zaskoczenie – posługiwanie się taką argumentacją. W momencie, kiedy procedowaliśmy nad ustawą, nikt, żaden z prawników ani żaden z autorów opinii dotyczącej tejże ustawy nie wskazywał na niekonstytucyjność tych przepisów albo na zagrożenie niekonstytucyjnością w momencie wdrożenia i realizowania ustawy. Tak więc przyznam szczerze, że jest to dla mnie wielkie zaskoczenie, że z taką pewnością mówi się w treści petycji, że jest to zapis niekonstytucyjny. Bo to by oznaczało, że wszyscy prawnicy, wszyscy senatorowie, wszyscy posłowie postąpili w sposób niekonstytucyjny, co oczywiście nie miało miejsca. Możemy się o tym przekonać, czytając nadesłaną nam opinię rzecznika praw obywatelskich. Był to zapis jak najbardziej konstytucyjny. Problemy pojawiły się dopiero w sytuacji, kiedy w 2020 r. zaczęły być składane wnioski o nowe naliczenia, o przeliczenie emerytur. Zróżnicowanie wynikało z różnych powodów i z różnych przyczyn, o czym przed chwilą mówiono, np. z takiej prostej rzeczy, ale jakże życiowej, czyli liczby dni na zwolnieniu, opieki nad dziećmi itd. To jest nowy element, który wskazuje na możliwość powstania różnic.</u>
<u xml:id="u-42.2" who="#EwaMatecka">Mając na uwadze to, że w europejskim trybunale konstytucyjnym toczy się sprawa z tym związana, uważam, że mamy dwa wyjścia, Panie Przewodniczący – albo zakończyć na tym etapie dalsze procedowanie nad tą petycją, albo poczekać na wyrok europejskiego trybunału, który być może wskaże nam pewien kierunek. W odniesieniu do rocznika 1953 wydaliśmy wiele aktów prawnych, które są realizacją wyroków Trybunału Konstytucyjnego, spowodowaliśmy wyrównanie, a teraz mamy zająć się jakby wadliwością ustawy z 2020 r. Być może wtedy nie w pełni zdawaliśmy sobie sprawę… Nie taka była intencja ustawodawcy, aby spowodować kolejne nierówności, o których tutaj się mówi, czy kolejną niekonstytucyjność. W żadnym wypadku to nie było intencją ustawodawcy. Intencją ustawodawcy było to, aby dokonać ponownych przeliczeń emerytur, które zostały w poprzednim systemie w sposób niekonstytucyjny ustalone. To było intencją ustawodawcy.</u>
<u xml:id="u-42.3" who="#EwaMatecka">W związku z tym, wobec tych nowych okoliczności, tak jak powiedziałam, mamy dwa wyjścia – albo zamknąć prace nad tą petycją, albo jeszcze poczekać na rozstrzygnięcie ETPC i zobaczyć, jaki ewentualnie kierunek będzie tam wskazany. Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-42.4" who="#komentarz">(Pani Alicja Sarnowska: Mogę tylko jedno zdanie?)</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#RobertMamątow">Przepraszam…</u>
<u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(Pani Alicja Sarnowska: Tylko jedno.)</u>
<u xml:id="u-43.2" who="#RobertMamątow">Proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#AlicjaSarnowska">To jest czwarte spotkanie, jak pani senator podkreśliła. Na pierwszym lub drugim spotkaniu panie dokładnie przedstawiały sytuację, o której pani senator mówi. Koleżanki zza biurka, które miały taki sam staż pracy, wszystko miały porównywalne… W roku 2000, kiedy poszły na wcześniejszą emeryturę, ich emerytura była porównywalna, prawie taka sama. My mówimy o takim przypadku. Tam wszystko było uwzględnione.</u>
<u xml:id="u-44.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Robert Mamątow: Okej. Ja rozumiem.)</u>
<u xml:id="u-44.2" who="#AlicjaSarnowska">I ich emerytury się rozjechały. Jedna została na starej emeryturze, a druga dostała 1 tysiąc zł więcej. O takich przypadkach mówimy.</u>
</div>
<div xml:id="div-45">
<u xml:id="u-45.0" who="#RobertMamątow">Rozumiem.</u>
<u xml:id="u-45.1" who="#RobertMamątow">Ja mam taką prośbę. Propozycja pani senator jest dość jasna, ale ja bym zaproponował coś innego. Może dziś byśmy nie kończyli pracy nad tą petycją, ale… Tu przewija się cały czas wątek nierównego potraktowania. Ja bym chciał, żeby w najbliższym czasie pani, która dzisiaj mówi nam, że została potraktowana niesprawiedliwie, dała nam konkretny przykład, z informacją do pana z ministerstwa pracy, i na najbliższym posiedzeniu, jednym z najbliższych my byśmy to ostatecznie… Jeśli pani ma rację, podejmiemy inicjatywę ustawodawczą. Jeśli nie, zamykamy sprawę. Dobrze?</u>
<u xml:id="u-45.2" who="#RobertMamątow">Jest zgoda szanownych państwa senatorów? Jest.</u>
<u xml:id="u-45.3" who="#RobertMamątow">Okej. W takim razie poproszę… Teraz mamy już konkretną propozycję. Jeśli pani będzie występowała do ministerstwa ze sprawą swoją i kogoś jeszcze, to niech jednocześnie wyśle to pani do komisji. Dobrze?</u>
<u xml:id="u-45.4" who="#komentarz">(Pani Alicja Sarnowska: Dobrze.)</u>
<u xml:id="u-45.5" who="#RobertMamątow">Okej.</u>
<u xml:id="u-45.6" who="#RobertMamątow">Jest zgoda?</u>
<u xml:id="u-45.7" who="#komentarz">(Pan Jan Kunkel: Czy mogę jeszcze dwa zdania?)</u>
<u xml:id="u-45.8" who="#RobertMamątow">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-46">
<u xml:id="u-46.0" who="#JanKunkel">Może ja jako emeryt… To, co słyszę… Nie jestem zaangażowany w tę sprawę. Pani podnosi wyraźnie, jaki jest warunek: ten sam kapitał początkowy, te same składki…</u>
<u xml:id="u-46.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Robert Mamątow: Nie, nie. Nikt nie mówił, że ten sam kapitał początkowy.)</u>
<u xml:id="u-46.2" who="#JanKunkel">Nie. Pani mówiła, że ten sam.</u>
<u xml:id="u-46.3" who="#komentarz">(Przewodniczący Robert Mamątow: Nie, nie. Nie ten sam.)</u>
<u xml:id="u-46.4" who="#JanKunkel">Przepraszam bardzo. Pani…</u>
<u xml:id="u-46.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Może tak być…)</u>
<u xml:id="u-46.6" who="#JanKunkel">Potwierdza pani, że tak mówiła?</u>
<u xml:id="u-46.7" who="#komentarz">(Przewodniczący Robert Mamątow: Ja o to dopytywałem.)</u>
<u xml:id="u-46.8" who="#JanKunkel">Ale to przykład, daję taki przykład, mówię hipotetycznie.</u>
<u xml:id="u-46.9" who="#komentarz">(Przewodniczący Robert Mamątow: Przykład jest taki, że są te same składki, ten sam staż, a później jest…)</u>
<u xml:id="u-46.10" who="#JanKunkel">Tak, właśnie.</u>
<u xml:id="u-46.11" who="#komentarz">(Przewodniczący Robert Mamątow: Ale nie ma mowy o kapitale początkowym, jaki był…)</u>
<u xml:id="u-46.12" who="#JanKunkel">Nie, pani mówiła też o kapitale początkowym. A różnica wynika z tego, że jedna pani złożyła wniosek po osiągnięciu wieku emerytalnego, a druga nie. I dopiero teraz złożyła. W związku z tym parametry, takie jak średnia długość dożycia, i waloryzacje są inne.</u>
<u xml:id="u-46.13" who="#komentarz">(Przewodniczący Robert Mamątow: Dlatego ja…)</u>
<u xml:id="u-46.14" who="#JanKunkel">I z tego wynika ta różnica. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-47">
<u xml:id="u-47.0" who="#RobertMamątow">Okej. A ministerstwo mówi, że nie ma takiej możliwości. Dlatego…</u>
<u xml:id="u-47.1" who="#komentarz">(Pan Jan Kunkel: Jest różnica, chyba to potwierdzą.)</u>
<u xml:id="u-47.2" who="#RobertMamątow">Nie, nie, momencik.</u>
<u xml:id="u-47.3" who="#komentarz">(Pan Jan Kunkel: Jeżeli wniosek…)</u>
<u xml:id="u-47.4" who="#RobertMamątow">Ja zamykam dyskusję.</u>
<u xml:id="u-47.5" who="#RobertMamątow">Szanowna Pani, ustaliliśmy coś i mamy jasność. Ja bardzo przepraszam, ale już zamknąłem sprawę. Nie wracamy do tego. Czekamy teraz na wystąpienie państwa poszkodowanych z rocznika 1953 do ministerstwa i informację w tej sprawie dla Komisji Petycji. Na najbliższym… Nie mówię, że od razu na pierwszym, ale może na drugim posiedzeniu… Zobaczymy, jak to się ułoży, kiedy pani złoży dokumenty i kiedy my dostaniemy odpowiedź od ministerstwa. Wtedy wrócimy do sprawy i podejmujemy ostateczną decyzję. Dobrze? Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-47.6" who="#RobertMamątow">Zamykam dzisiejsze posiedzenie.</u>
<u xml:id="u-47.7" who="#komentarz">(Pan Marian Bryś: Mogę jedno zdanie do pierwszego punktu?)</u>
<u xml:id="u-47.8" who="#RobertMamątow">Słucham?</u>
<u xml:id="u-47.9" who="#komentarz">(Pan Marian Bryś: Mogę dodać jedno zdanie do pierwszego punktu?)</u>
<u xml:id="u-47.10" who="#RobertMamątow">Jedno zdanie. Bardzo przepraszam, Panowie.</u>
</div>
<div xml:id="div-48">
<u xml:id="u-48.0" who="#MarianBryś">Nad założeniami pracuje ministerstwo pracy. Otrzymałem tutaj kilka SMS-ów, ok. 10. Emerytura według założeń… Obliczenie emerytury na nowo, czyli cofnięcie wszystkich decyzji, wielu, wielu decyzji, spowoduje, że te emerytury –ludzie już to policzyli – będą… Ktoś ma w tej chwili np. 2 tysiące 600 zł, a według tych założeń będzie miał 2 tysiące zł. To zmierza… Tak jak pan przewodniczący powiedział, należałoby chociaż częściowo zaspokoić potrzeby, ale to będzie częściowe zaspokojenie w odwrotną stronę.</u>
<u xml:id="u-48.1" who="#komentarz">(Przewodniczący Robert Mamątow: Nie, nie. To, co pan powiedział, jest niemożliwe. To…)</u>
<u xml:id="u-48.2" who="#MarianBryś">Częściowe zaspokojenie nas nie interesuje. Nas interesuje sprawiedliwe.</u>
</div>
<div xml:id="div-49">
<u xml:id="u-49.0" who="#RobertMamątow">No tak. I ja chciałbym, żeby tak tę sprawę załatwić. Na pewno nie należy iść w kierunku, o jakim pan mówi.</u>
</div>
<div xml:id="div-50">
<u xml:id="u-50.0" who="#MarianBryś">Panie Przewodniczący, mógłbym dać jeszcze jeden przykład, mężczyzny z rocznika 1953, który nie był ujęty w wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Pracowaliśmy razem, ale on ma mniejszy staż, bo był za granicą i nie opłacał składek ZUS-owskich. I on otrzymał bodajże 800 zł do emerytury miesięcznie i kilkanaście tysięcy wyrównania. On pracował na jeden etat, ja pracowałem na dwa etaty, żeby mieć wyższą emeryturę. I mam z tego, można powiedzieć brzydko, guzik. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-51">
<u xml:id="u-51.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-51.1" who="#RobertMamątow">Oczywiście pan porusza sprawy indywidualne, a to, wie pan, nie zawsze idzie w parze z kwestiami ogólnymi.</u>
<u xml:id="u-51.2" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 10 minut 04)</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>