text_structure.xml 663 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Szymon Hołownia oraz wicemarszałkowie Monika Wielichowska, Krzysztof Bosak, Dorota Niedziela i Włodzimierz Czarzasty)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Tajne obrady od godz. 9 min. 20 do godz. 9 min. 57)</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 11 min 36)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MonikaWielichowska">Wysoka Izbo! Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#MonikaWielichowska">Pomimo tego, że poza salą jest piękna wiosna, przystępujemy od razu do rozpatrzenia punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#MonikaWielichowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (druk nr 993).</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#MonikaWielichowska">Proszę podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości panią Marię Ejchart o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MariaEjchart">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów chcę przedstawić państwu projekt nowelizacji ustawy o Służbie Więziennej, której celem jest zniesienie jednej z jednostek organizacyjnych formacji istniejącej w strukturze Służby Więziennej, czyli Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej. Na początku chcę z całą mocą podkreślić, że jest to projekt rządowy, przekonsultowany we właściwym trybie legislacyjnym. Projekt był również przekonsultowany społecznie i chcę z całą mocą podkreślić, że żaden z podmiotów, z którymi konsultowaliśmy ten projekt, nie zgłosił uwag.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MariaEjchart">Proszę państwa, w lipcu 2022 r. został utworzony Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej. Zgodnie z art. 23b ustawy o Służbie Więziennej został on powołany do rozpoznawania i wykrywania przestępstw, zapobiegania im oraz uzyskiwania i utrwalania ich dowodów, gdy popełnili je osadzeni w zakładach karnych albo aresztach śledczych, funkcjonariusze i pracownicy w związku z wykonywaniem czynności służbowych, inne osoby przebywające na terenie zakładów karnych albo aresztów śledczych, a także inne osoby przebywające poza terenem zakładów karnych lub aresztów śledczych, których przestępstwo pozostaje w ścisłym związku z przestępstwem osadzonych, funkcjonariuszy i pracowników. To ogromnie szerokie uprawnienia podmiotowe tej służby, najszersze, trudno je szerzej zapisać w ustawie. Są to uprawnienia, które w istocie mogłyby objąć każdego z nas, bo przecież każdy z nas może być w kontakcie, może być tą inną osobą, która przebywa poza terenem zakładów karnych i aresztów śledczych. To może być każda osoba, która kontaktuje się z osobą pozbawioną wolności. To może być każda osoba, która kontaktuje się z funkcjonariuszem podejrzanym w jakiś sposób o działalność przestępczą. Proszę państwa, dotychczas taką funkcję w jednostkach penitencjarnych, w zakładach karnych i aresztach śledczych, a także w stosunku do funkcjonariuszy Służby Więziennej pełniły Policja i ABW.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MariaEjchart">Trzeba podkreślić, że inicjatorem powołania tej służby było ówczesne kierownictwo Ministerstwa Sprawiedliwości. Miała to być — i była — służba, która nie podlegała żadnej kontroli zewnętrznej: ani sejmowej, ani sądowej, ani kontroli, którą sprawuje minister koordynator do spraw służb specjalnych. To była służba polityczna, która podlegała i podlega wyłącznie ministrowi sprawiedliwości. Powtarzam: wyłącznie ministrowi sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MariaEjchart">Ogromnie istotną kwestią są koszty związane z powołaniem tej służby. Proszę państwa, w 2023 r., czyli w roku po powołaniu tej służby, koszty te wyniosły blisko 10 mln zł, w 2024 r. — już blisko 11 mln. Dodam do tego, że 16 mln zł miało pochłonąć przystosowanie infrastruktury do tego, żeby ta służba mogła funkcjonować. W milionach też możemy liczyć koszty funduszu operacyjnego. Do tego mamy 206 etatów funkcjonariuszy, których stawki wynagrodzeń były o ponad 150% wyższe niż te, które otrzymywali funkcjonariusze na stanowiskach kierowniczych w jednostkach penitencjarnych. W tym miejscu dodam, że już w marcu ubiegłego roku minister sprawiedliwości wydał nowe rozporządzenie, które określa nowe stawki i które przywraca elementarną uczciwość i równe standardy w wynagrodzeniach funkcjonariuszy, bo te stawki, które zostały przyznane funkcjonariuszom, były nieuczciwe. Były nieuczciwe wobec innych funkcjonariuszy, czyli tych, którzy nie służyli w Inspektoracie Wewnętrznym Służby Więziennej, jak również wobec funkcjonariuszy innych służb, którzy w ten sposób byli zachęcani do tego, żeby przechodzić do służby, która podlegała ministrowi sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MariaEjchart">Proszę państwa, warto powiedzieć, co było sukcesem Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej. Jak wskazują dane za rok 2023, czyli pierwszy rok funkcjonowania Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej, funkcjonariusze inspektoratu brali udział w zatrzymaniu dziewięciu osób, czynności administracyjno-porządkowe wykonywali na terenie jednostek 257 razy, inspektorat prowadził 28 spraw operacyjnych. Chcę powiedzieć, że w żadnej z tych spraw do sądu okręgowego nie wpłynął wniosek o wyrażenie zgody na dokonywanie czynności operacyjnych. W żadnej. Proszę państwa, jedynie dla porównania chcę powiedzieć, że kontrola dokonywana przez funkcjonariuszy Służby Więziennej, czyli nie przez funkcjonariuszy Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej, wykazała cztery razy więcej tych niedozwolonych zachowań, nie wiem, zatrzymań telefonów, środków odurzających, cztery razy więcej w tym samym czasie. Natomiast rzeczywista skala, i warto też o tym powiedzieć, przestępczości, która ma miejsce w środku jednostek penitencjarnych, czyli wewnątrz jej murów… Nie mówię, że jej nie ma. To jest zupełnie naturalne, choć wymaga silnej, twardej reakcji ze strony państwa, że w jednostkach penitencjarnych dochodzi do popełniania czynów zabronionych, zarówno przez funkcjonariuszy Służby Więziennej, jak i przez osoby skazane i tymczasowo aresztowane. Jednak warto mieć na uwadze, że w 2023 r. miały miejsce tylko 84 zdarzenia — tylko albo aż — które mogły nosić znamiona czynu przestępczego, których mieli dokonać funkcjonariusze. Proszę państwa, w większości, w 63 przypadkach ta informacja wpłynęła do jednostek w toku czynności prowadzonych przez organy zewnętrzne. Były to głównie naruszenia porządku związane z prowadzeniem pojazdów mechanicznych w stanie nietrzywości lub pod wpływem środków odurzających, jedno zdarzenie związane z przywłaszczeniem bądź kradzieżą ujawnione przez jednostkę, cztery kolizje w ruchu drogowym. Proszę państwa, to są zdarzenia, które mają charakter jednostkowy, choć jeszcze raz z całą mocą podkreślam, że nie wolno nam ich bagatelizować — nie wolno nam ich bagatelizować — natomiast do ich ścigania i wykrywania państwo nie może powoływać służby specjalnej o tak szerokich uprawnieniach, która nie podlega żadnej kontroli i która jest podległa wyłącznie ministrowi sprawiedliwości, który jest politykiem, i mówię to dzisiaj z pełną odpowiedzialnością, będąc właśnie tam, w ministerstwie. Minister sprawiedliwości nie powinien mieć nadzoru nad służbą specjalną.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#MariaEjchart">Proszę państwa, nie mogę tutaj nie powiedzieć o standardach. O standardach, które przede wszystkim dotyczyły procesu legislacyjnego. Może pozwolę sobie zacytować: „(…) proces konsultacji miał charakter pozorny i nie prowadził do uwzględnienia w tekście projektu bardzo licznych uwag proponowanych przez podmioty konsultowane (…). Powołanie do życia nowej jednostki organizacyjnej (…) o uprawnieniach przysługujących służbom specjalnym (…) stanowić będzie nowe narzędzie inwigilacji, które będzie mogło być skierowane przeciwko osobom spoza kręgu Służby Więziennej, nie podlegając jednocześnie żadnej kontroli zewnętrznej, w tym kontroli Sejmu i Senatu”. Proszę państwa, to jest cytat z uchwały Senatu z dnia 4 sierpnia 2022 r.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#MariaEjchart">Chcę jeszcze drugą rzecz państwu zacytować: Wątpliwości budzi kwestia przyznania funkcjonariuszom Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej tak szerokich uprawnień, w szczególności o charakterze operacyjno-rozpoznawczym, w odniesieniu do osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych. Trudno w tym kontekście w szczególności uzasadnić choćby możliwość stosowania kontroli operacyjnej w stosunku do osób osadzonych. Wątpliwości budzi także z punktu widzenia celów działania IWSW określony katalog przestępstw, co do których może zostać zarządzona kontrola operacyjna. IWSW zapobiegający i zwalczający przestępczość w ramach służby wewnętrznej nie może wchodzić w kompetencje innych formacji. Proszę państwa, pewnie zastanawiają się państwo, czyje to są słowa. To są słowa ówczesnego ministra spraw wewnętrznych i administracji pana Macieja Wąsika, który jeszcze pewnie nie myślał wtedy, że ta służba może być wykorzystana przeciwko niemu.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#MariaEjchart">Proszę państwa, nasz projekt ustawy zawiera przepisy przejściowe, które kompleksowo regulują to, co się stanie z funkcjonariuszami inspektoratu, żaden z nich nie zostanie pozostawiony bez miejsca pracy, i co się stanie z materiałami operacyjnymi, które zostaną przekazane ministrowi sprawiedliwości, który w porozumieniu z ministrem koordynatorem służb podejmie decyzję, co z nimi zrobić. Fundusz operacyjny zostanie przekazany do dyrektora generalnego Służby Więziennej i wykorzystany na realne potrzeby Służby Więziennej. Oczywiście zostaną cofnięte upoważnienia do pozyskiwania danych osobowych i czynności.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#MariaEjchart">Proszę państwa, jestem przekonana, że rozwiązanie tej służby, tego inspektoratu jest jedyną drogą do przywrócenia przejrzystości i zgodności z zasadami prawa. Jest to też jedyna droga do przywrócenia Służbie Więziennej tak ważnych ze względu na stawiane przed nią zadania doświadczonych funkcjonariuszy. Jest to jedyna droga. Proszę państwa, nie ma możliwości ani prawnej, ani formalnej, żeby w demokratycznym państwie prawa funkcjonowała służba specjalna, która nie podlega żadnej kontroli i która podlega wyłącznie kontroli politycznej jednego ministra. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#MonikaWielichowska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#MonikaWielichowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#MonikaWielichowska">Jako pierwszego do zabrania głosu zapraszam pana posła Michała Wosia, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MichałWoś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani minister wraz z osobami towarzyszącymi! Rozpocznę od takiej bardzo ciekawej konstatacji, że pani minister narzeka na proces legislacyjny, a za ten proces legislacyjny odpowiadali ci sami ludzie, którzy dzisiaj pani towarzyszą. Cieszę się, że fachowców zostawiła pani w ministerstwie i że korzysta z ich wsparcia, uważam, bardzo profesjonalnego. Państwu, panu dyrektorowi, panu naczelnikowi, panu porucznikowi, wszystkim państwu bardzo za to dziękuję, bo rzeczywiście współpraca z państwem, z takimi profesjonalistami to była wielka przyjemność i cieszę się, że dalej państwo służą państwu polskiemu. Oby państwu polskiemu, a nie temu bezprawiu wyrabianemu przez Donalda Tuska.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#MichałWoś">Drodzy Państwo! Chciałem rozpocząć od bardzo ważnej sprawy, a mianowicie od pierwszej ustawy o Służbie Więziennej, tak dużej nowelizacji ustawy o Służbie Więziennej. Z czym przychodzi ministerstwo, z czym przychodzą ludzie Bodnara do Wysokiej Izby, do Sejmu? Co proponuje rząd? Podwyżki dla Służby Więziennej? Nie. Proponuje zasadę równego traktowania Służby Więziennej? Przecież wiemy, że teraz służby podległe MSWiA będą miały dodatki mieszkaniowe. Związki zawodowe Służby Więziennej ogłosiły protest i my domagamy się jako opozycja, też o to zwróciliśmy się do rządu, żeby traktować równo Służbę Więzienną podległą Ministerstwu Sprawiedliwości, tak jak wszystkie inne służby w Polsce. To była zasada wprowadzona przez śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego, przez nas bardzo szanowana, o czym współpracownicy pani minister też doskonale wiedzą. Będziemy domagali się tego, żeby Służba Więzienna także dostała te dodatki, tak jak inne służby podległe MSWiA. Nie może być tak, że funkcjonariusze w mundurach jednej służby są dziećmi gorszego Boga tylko dlatego, że podlegają pod Ministerstwo Sprawiedliwości, a nie pod MSWiA. Nie może być czegoś takiego, pani minister. To jest priorytet do zrealizowania w przypadku Służby Więziennej.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#MichałWoś">Pani minister przychodzi tutaj i mówi, jaki zły był Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej, a pani minister nawet nie miała okazji się przekonać, czy on działał czy nie działał dobrze, bo pierwszą waszą decyzją było zaoranie tego inspektoratu. Mnie to nie dziwi, że przychodzicie teraz do Sejmu z pierwszą ustawą, jak to w Platformie, likwidujecie, wszystko trzeba zlikwidować, też inspektorat. Ale teraz to są tylko przepisy likwidujące de facto na papierze, bo formalnie w rzeczywistości on już jest zaorany, zlikwidowany.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#MichałWoś">Drodzy Państwo! Pani minister mówiła, że inspektorat powstał w lipcu 2022 r. Wtedy została uchwalona ustawa, która weszła troszkę później w życie, pani minister, więc inspektorat wtedy nie powstał. Szef inspektoratu, pełnomocnik ds. jego organizacji został powołany dopiero w grudniu 2022 r. według tej ustawy. Organizacja inspektoratu trwała przez połowę 2023 r. i, można powiedzieć, taką gotowość bojową inspektorat uzyskał ok. lipca, sierpnia 2023 r., o czym pani też wie, i funkcjonował normalnie do grudnia 2023 r. Statystyki do grudnia 2023 r., czyli z tego półrocza działania inspektoratu, państwu przedstawię. Państwo natomiast już od razu na jednym z pierwszych spotkań, a padło to publicznie ze strony nowego szefa, dyrektora generalnego Służby Więziennej, 18 stycznia 2024 r., powiedzieli funkcjonariuszom, że zapadła decyzja polityczna o zaoraniu tego inspektoratu i żeby sobie szukali miejsca gdzie indziej.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#MichałWoś">Z czego wynikała potrzeba utworzenia inspektoratu Służby Więziennej? Otóż to nie był pomysł ministerstwa, kierownictwa, tego złego Ziobry, jak tu pani minister próbowała jakiś obraz zarysować, bo gdyby tak było, tobyśmy go utworzyli, pani minister, w roku 2016 i od 2016 r. do 2023 r. już by pokazał swoją siłę i sprawność działania w porządkowaniu państwa polskiego, a także w wypalaniu gorącym żelazem pewnych niedobrych rzeczy, które w państwie polskim też się działy, w tym w interesie Służby Więziennej, żeby czarne owce niegodne noszenia munduru funkcjonariusza Służby Więziennej z barwami Rzeczypospolitej na ramieniu — przez nas zresztą wprowadzonymi, w waszych czasach wyście wykreślili nawet: Bóg, honor, ojczyzna ze sztandarów Służby Więziennej, za pierwszego Tuska — żeby takie osoby w tej służbie po prostu nie były, nie funkcjonowały.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#MichałWoś">I z czegoż wynikała ta potrzeba? Otóż zwróciło się do Ministerstwa Sprawiedliwości na piśmie kierownictwo, i to nie z Warszawy, tylko jednego z wydziałów zamiejscowych Centralnego Biura Śledczego Policji, które pokazało, że nie ma partnera, który byłby w Służbie Więziennej. Niestety mówię o tym ze smutkiem i wtedy też o tym mówiłem, kiedy tę ustawę w 2022 r. przed Sejmem prezentowałem. Nie ma odpowiedniego partnera do realizacji zadań związanych ze zwalczaniem przestępczości — przede wszystkim jakiej? Narkotykowej. Z takim samym pismem — ma je pani, sprawdziła sobie pani akta sprawy, może pani to pismo wziąć do ręki — wystąpiła wiceprokurator generalna, pani prokurator Marczak, szefowa tych departamentów ds. przestępczości zorganizowanej, która przecież bardzo blisko współpracuje dzisiaj z panem Bodnarem i jest z waszej strony fachowcem. Ona wystąpiła o to, żeby inspektorat — pani marszałek, już kończę, minuta — utworzyć, bo był gigantyczny problem z przestępczością narkotykową.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#MichałWoś">Miałem przygotowane bardzo dokładne dane. Pani mówiła o 260 etatach, a wiemy, że w grudniu 2023 r. było tych etatów 95, z czego dużo osób przeszło z CBŚP, z ABW, ze Straży Granicznej. Służba Więzienna nie miała takiej jednostki o takich uprawnieniach, bo miała biuro kontroli, o czym pani mówi. Nic dziwnego, że byli w stanie wykryć cztery razy więcej czegokolwiek…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#MonikaWielichowska">Proszę kończyć, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MichałWoś">Kończę.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#MichałWoś">…jeżeli jest 30 tys. funkcjonariuszy w stosunku do biura, które miało 90 etatów. Mimo to, drodzy państwo — kończę — cóż się udało w ciągu tych kilku miesięcy roku 2023?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MichałWoś">Bardzo skrótowo, pani marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MichałWoś">Bardzo skrótowo, to najważniejsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo. Doskonale pan wiedział, że będzie 5 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#MichałWoś">W kilogramach liczone narkotyki — już kończę — ale co ważniejsze, jeden konkretny przykład. Kiedy funkcjonariusze sami od siebie badali, chociażby Zakład Karny w Czarnem, wykryli jeden telefon, a kiedy pojechała jednostka zewnętrzna, czyli inspektorat — i to jest ostatnie zdanie — wykryli tych telefonów kilkadziesiąt. I to jest oznaka tego, jak potrzebny jest ten inspektorat Służby Więziennej. Wielki szacunek dla funkcjonariuszy państwa polskiego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MonikaWielichowska">Kropka, panie pośle, kropka. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Macieja Tomczykiewicza, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#MaciejTomczykiewicz">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Na pana miejscu, szczerze mówiąc, nie szedłbym tak odważnie, żeby powoływać się na wypowiedzi, na pamięć Lecha Kaczyńskiego i jego dziedzictwo po tym, jak państwo skandowali tutaj na sali: Donald Trump.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#MaciejTomczykiewicz">Jeżeli chodzi o samą ustawę, jak wskazała pani minister, inicjatywa była odgórna. Nikt w Służbie Więziennej tego nie potrzebował. Nie zostało we właściwy sposób zbadane, oszacowane, jakie kompetencje są potrzebne, jak to powinno wyglądać, żeby faktycznie mogło przynieść Służbie Więziennej jakąś korzyść. Bo to, szanowni państwo, nigdy nie miało przynieść korzyści Służbie Więziennej. Nie bez powodu w tej sprawie tutaj stawał poseł Solidarnej Polski. W machinie, którą tworzył Zbigniew Ziobro, było sądownictwo, była prokuratura, ale brakowało służb specjalnych, brakowało Policji, bo to ministerstwo podlegało innym posłom i członkom PiS-u i tam wpływy ministra Ziobry nie sięgały. A ewidentnie minister Ziobro taką ambicję miał, żeby móc domykać system od samego początku, od dochodzenia, od śledztwa, przez prokuratora, po wyrok w sprawie.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Fantazje, panie pośle, fantazje. Proszę na faktach się opierać.)</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#MaciejTomczykiewicz">Pan poseł powoływał się na statystyki i wskazał, jakąż to niby wielką skuteczność miał mieć inspektorat wewnętrzny. Natomiast z dostępnych danych wynika, że ujawnione przez inspektorat wewnętrzny środki łączności to było bodajże jakieś 2% wszystkich ujawnionych środków w łączności w zakładach karnych w tamtym okresie. Jeżeli chodzi o środki psychoaktywne — pan poseł wskazywał na narkotyki — to zaledwie mniej więcej 4% ujawnionych przez inspektorat wewnętrzny przypadków. Resztę tych przypadków ujawniła Służba Więzienna.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#MaciejTomczykiewicz">Istotę tego, dlaczego to zostało powołane, można też wyczytać z wynagrodzeń, które tam zostały przeznaczone. Oczywiście bzdurą jest to, co mówi pan poseł, że chcieliby wszystkim zrównywać. To jest idealny przykład na to, że właśnie nie chcieli tego robić, bo specjalista w tej nowo stworzonej strukturze zarabiał więcej niż dyrektor w Służbie Więziennej. To było miejsce, do którego mieli trafiać ludzie wierni. I to nie ludzie, którzy mieli szukać przestępstw. To mieli być ludzie, którzy mieli trzymać rękę na całym tym procederze, by na koniec móc powiedzieć: to przestępstwo ujawnimy, a to zamieciemy pod dywan. Tak jak robiliście państwo w prokuraturze — dokumenty spraw karnych trafiały do garażu jednego z państwa takich prawdziwych, Ziobrowych prokuratorów. Tu był dokładnie ten sam plan. Na szczęście nie zdążyło się to w dostatecznym stopniu rozwinąć.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Jakieś fantazje.)</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#MaciejTomczykiewicz">Ja w pana posła fantazje nie wnikam. Myślę, że to jest jakaś mroczna sfera, do której nie chciałbym zaglądać.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: A pan swoje uzewnętrznia.)</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#MaciejTomczykiewicz">Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o kwoty, na które wskazywała też pani minister, 10 mln, 11 mln, 16 mln na dostosowanie, na szczęście aż takie kwoty nie były wydatkowane, bo odpowiednio szybko to zablokowano. To są kwoty, które pozwoliłyby na wyposażenie, pi razy oko liczę, ok. 8 tys. funkcjonariuszy Służby Więziennej w pionie ochrony w kamery nasobne. Każdy z funkcjonariuszy mógłby mieć podniesiony poziom bezpieczeństwa swojego funkcjonowania. Mógłby być z tego sfinansowany system obsługi tych kamer. To faktycznie wpłynęłoby na bezpieczeństwo w zakładach karnych, a nie to, że jednostka, którą państwo stworzyli, zajmowała się tym, że jakiś funkcjonariusz jechał po pijaku. To jest jakiś kompletny absurd. Jeżeli taka służba miałaby się czymś zajmować, to przecież nie pijanym kierowcą. Od tego mamy inne służby, które nie potrzebują wywiadowczych kompetencji.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#MaciejTomczykiewicz">Szanowni Państwo! W imieniu klubu Platformy Obywatelskiej, Koalicji Obywatelskiej wnoszę o poparcie dla tego projektu ministerialnego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#MonikaWielichowska">Zanim poproszę pana posła Sławomira Ćwika, pozwólcie państwo, że pozdrowię grupę samorządowców i seniorów z Chodcza, którzy przyjechali do Sejmu na zaproszenie senatora Stanisława Pawlaka. Witam państwa serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#MonikaWielichowska">Równocześnie chciałabym bardzo pozdrowić i przywitać młodzież, uczennice i uczniów ze Szkoły Podstawowej nr 3 w Wołominie, którzy przysłuchują się naszym obradom w sprawie Służby Więziennej dzięki zaproszeniu pani poseł Mai Nowak. Witamy was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Sławomira Ćwika, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#SławomirĆwik">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Ten projekt znoszący Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej jest oczywiście potrzebny, bo jak wybrzmiało już w poprzednich wypowiedziach, było to poletko ministra Ziobry, który mając bezpośredni i całkowity wpływ na Służbę Więzienną, traktował to jako swoje władztwo i dlatego chciał mieć tam też swoją quasi-służbę specjalną w postaci Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej. Jak pokazują dzisiaj konkretne dane, kosztowało to nas, podatników, dosyć dużo, efekty były mierne, natomiast Zbigniew Ziobro swoją służbę, która nikomu innemu nie podlegała, miał. Dlatego ze wszech miar cieszy to, że ustawa o Służbie Więziennej zostanie zmieniona i że zostanie zlikwidowany Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej. Bardziej należy kłaść nacisk na współpracę Służby Więziennej z służbami upoważnionymi do ścigania przestępstw, czyli właśnie z Policją, z Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego, niż na tworzenie kolejnych struktur, kolejnych etatów, kolejnej służby podległej kolejnemu ministrowi — należy pracować nad tym, aby skuteczniej działała Policja.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#SławomirĆwik">Natomiast co innego mnie jeszcze bardzo cieszy w związku z tą ustawą. To, że ta ustawa upraszcza 21 innych ustaw. Tworząc Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej, Ministerstwo Sprawiedliwości, gdy składało projekt rządowy — faktycznie to był ewenement, że nie poselski, tylko rządowy — wprowadziło zmiany w 21 innych ustawach i przewidziało uprawnienia dla tej kolejnej służby — Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej. Faktycznie dokonanie tej zmiany to jest także przykład prawdziwej deregulacji, gdzie upraszczamy 21 innych ustaw. Pokrótce wymienię państwu tylko niektóre z nich. Ustawy: o pracownikach urzędów państwowych, o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników, Prawo o ruchu drogowym, Ordynacja podatkowa, Prawo bankowe, o działach administracji rządowej, o systemie ubezpieczeń społecznych, o giełdach towarowych, o przetwarzaniu informacji kryminalnych, o ustroju sądów powszechnych, o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, o obrocie instrumentami finansowymi, o spółdzielczych kasach oszczędnościowych. 21 ustaw było zmienionych po to, żeby wprowadzić tę dodatkową służbę. Naprawdę cieszy to, że przystępujemy do likwidacji kolejnych zbędnych struktur, podczas gdy te zadania mogą być wykonywane przez istniejące struktury.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#SławomirĆwik">Wśród ustaw, które zostaną zmienione właśnie poprzez zmniejszenie liczby podmiotów uprawnionych do działania na ich podstawie, jest m.in. ustawa z 2013 r. o stosowaniu przymusu bezpośredniego. Tutaj zwracam się do pani minister: myślę, że potrzebna jest nam też inicjatywa ustawodawcza w celu doprecyzowania stosowania środków przymusu bezpośredniego przez funkcjonariuszy Służby Więziennej w sytuacji kierowania osadzonych lub tymczasowo aresztowanych na badania psychiatryczne, ponieważ mamy kolizję pomiędzy ustawą o zdrowiu psychicznym a ustawą o stosowaniu środków przymusu bezpośredniego. Mam nadzieję, że nie będzie już dochodziło do tego, że tak naprawdę regulaminy, którym podlegają funkcjonariusze Służby Więziennej, są — w mojej ocenie — częściowo sprzeczne z ustawą.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#SławomirĆwik">Wracając do tego projektu, powiem, że oczywiście klub Polski 2050 jest za przyjęciem tej nowelizacji i uproszczeniem polskiego systemu prawnego, tak jak wykazałem, a także funkcjonowania Służby Więziennej, aby skupiła się ona na tym, do czego jest faktycznie powołana, a nie na tym, aby być quasi-służbą specjalną ministra sprawiedliwości. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Mirosława Orlińskiego, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MirosławAdamOrliński">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga mam zaszczyt przedstawić stanowisko odnośnie do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw z druku nr 993.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#MirosławAdamOrliński">Rzeczywiście należy zacząć od tego, tak jak mówiła pani minister, że ten projekt został przygotowany kompleksowo. Jest projektem rządowym, konsultowanym, omawianym, który uzyskał tak naprawdę aprobatę. W ramach konsultacji wszelkie uwagi, zastrzeżenia, które — można powiedzieć — pojawiają się podczas takich procesów legislacyjnych, zostały rozstrzygnięte.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#MirosławAdamOrliński">Rządowy projekt, który wydaje się jak najbardziej potrzebny, zasadny, dotyczy nowelizacji ustawy z 2010 r. o Służbie Więziennej. Projekt ten znosi, tak jak już było tutaj powiedziane, jedną z jednostek organizacyjnych formacji funkcjonujących w strukturze tej służby, czyli Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej. Został on utworzony na podstawie ustawy z 2022 r. o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw. Jeśli chodzi o zadania, które miał określone, cel, w jakim ten inspektorat został powołany, to głównym jego zadaniem było wykrywanie przestępstw, zapobieganie im, uzyskiwanie i utrwalanie dowodów, gdy popełnili je osadzeni w zakładach karnych albo w aresztach śledczych, funkcjonariusze i pracownicy w związku z wykonywaniem czynności służbowych, inne osoby przebywające na terenie zakładów karnych, aresztów śledczych, a także inne osoby przebywające poza terenem zakładów karnych lub aresztów śledczych, których przestępstwo pozostawało w ścisłym związku z przestępstwem osadzonych, funkcjonariuszy, pracowników.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#MirosławAdamOrliński">Dane, o czym tutaj także mówiła pani minister jako przedstawiciel rządu, ministerstwa, które znajdujemy w tym projekcie, wskazują tak naprawdę na małą efektywność, a koszty są ogromne. Także w uzasadnieniu, na podstawie wszystkich możliwych i dostępnych danych, widzimy, że tak naprawdę inspektorat dokonał zatrzymania 9 osób. 28 spraw było sprawami operacyjnymi, w których brał udział, 10 razy udzielał wsparcia dla czynności procesowych realizowanych przez inne organy. Podsumowaniem jest spojrzenie na te dane: wszystkie cyfry, liczby w pełni uzasadniają poparcie dla tego rządowego projektu, czyli zniesienia Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej wraz z jego wydziałami zamiejscowymi. Należy podkreślić, że te zadania, jak mówiła pani minister, będą, tak jak i przed powołaniem do życia tej służby, realizowały inne służby powołane do zwalczania przestępczości, zwłaszcza organy Policji. Ważne jest też, o czym mówiła pani minister tutaj, z tej mównicy, że brak było tak naprawdę bezpiecznika, który by to nadzorował, sprawowałby kontrolę nad tą służbą, pokazywałby te wszystkie problemy, które stały się też pewnym przyczynkiem do tego, że ten projekt rządowy został przygotowany. I ogromne koszty, o których mówiła pani minister.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#MirosławAdamOrliński">Szanowni Państwo! Jako Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga w pełni popieramy ten rządowy projekt ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Katarzynę Ueberhan z klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#KatarzynaUeberhan">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko klubu Lewicy odnośnie do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#KatarzynaUeberhan">Projektowana nowelizacja ustawy znosi jedną z jednostek organizacyjnych formacji Służby Więziennej funkcjonujących w jej strukturze, czyli — jak już tu była mowa — Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej utworzony na podstawie ustawy z 2022 r. Zmiany w pozostałych ustawach, zawarte również w tej nowelizacji, to bezpośrednia konsekwencja zniesienia właśnie inspektoratu. Szanowni państwo, koszty związane z powołaniem i funkcjonowaniem Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej okazały się, już po tak krótkim czasie funkcjonowania, niewspółmierne z efektami czy sukcesami w działalności w obszarze, w odniesieniu do którego został powołany, czyli w zwalczaniu przestępczości wśród osób pozbawionych wolności oraz funkcjonariuszy i pracowników cywilnych Służby Więziennej w ramach wykonywanych obowiązków w zakładach karnych i aresztach śledczych.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#KatarzynaUeberhan">Jedyna racjonalna i słuszna w tym przypadku decyzja to jest decyzja o jego likwidacji. Zresztą liczby mówią same za siebie. W całym 2023 r. funkcjonariusze inspektoratu brali udział w zatrzymaniu łącznie 9 osób. W tym samym roku funkcjonowanie inspektoratu, i mówimy tutaj tylko o wydatkach jawnych, kosztowało Centralny Zarząd Służby Więziennej ok. 10 mln zł. Natomiast w ciągu zaledwie 5 miesięcy kolejnego roku, 2024, ta kwota sięgnęła już blisko 11 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#KatarzynaUeberhan">Niniejszy projekt przewiduje, że należności i zobowiązania inspektoratu oraz jego wydziałów zamiejscowych staną się należnościami i zobowiązaniami Centralnego Zarządu Służby Więziennej, który przejmie również funkcjonariuszy pełniących służbę w inspektoracie w chwili jego znoszenia. Funkcjonariusze wydziałów zamiejscowych staną się funkcjonariuszami jednostek organizacyjnych Służby Więziennej mających siedziby najbliżej siedzib tych wydziałów.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#KatarzynaUeberhan">Szanowni Państwo! Z uwagi na powyższe, z uwagi na to, że ta — jak można by to nazwać — reorganizacja, która będzie skutkiem wprowadzenia proponowanych zmian w przepisach, tylko i wyłącznie sprawi, że środki publiczne będą wydawane racjonalnie i efektywnie, a równocześnie pamięta o osobach wykonujących pracę w ramach Służby Więziennej oraz zabezpiecza dotychczasowe miejsca pracy, klub Lewicy jak najbardziej popiera niniejsze rządowe przedłożenie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Witolda Tumanowicza z Konfederacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#WitoldTumanowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Prawda jest taka, że gdy czytałem tę ustawę, to zostałem, co muszę przyznać, pozytywnie zaskoczony. Do tej pory, po tym ponad roku rządzenia wszystkie instytucje, które krytykowaliście, gdy Prawo i Sprawiedliwość je powoływało, tak naprawdę przejmowaliście. Czy to był KRS, który nazywacie neo-KRS-em i w którym powołaliście swoich ludzi, czy to była Rada Mediów Narodowych, której powołanie krytykowaliście, a do której wrzuciliście swoich ludzi. Dostają oni naprawdę dosyć duże pensje za to, że są w tych właśnie urzędach. A więc szczerze mówiąc, gdy zobaczyłem to całe przedłożenie ustawy, naprawdę zostałem pozytywnie zaskoczony, że nie postanowiliście po prostu przejąć tej instytucji ani po prostu załatwić sobie synekur dla swoich ludzi.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#WitoldTumanowicz">Konfederacja niezmiennie stoi na stanowisku, że biurokrację trzeba likwidować, zmniejszać do niezbędnego minimum. Wiemy doskonale, że powołanie tej instytucji oczywiście miało uzasadnienie, nawet bardzo pozytywne, że motywacje były może i pozytywne, ale tak naprawdę ostatecznie służyło to tylko i wyłącznie do tego, aby Zbigniew Ziobro i Solidarna Polska mieli swoją służbę z podobnymi uprawnieniami do uprawnień ABW. Taka jest prawda, taka jest brutalna prawda, że generalnie walka była tylko i wyłącznie polityczna i była to kwestia tego, żeby Prawo i Sprawiedliwość, a w tym wypadku jego frakcja, czyli Solidarna Polska, miała po prostu swoją funkcję i swoją służbę.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#WitoldTumanowicz">Dlatego likwidacja Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej zdaje się naprawdę słuszną decyzją. Jesteśmy jednak świadomi tego, że zarówno powołanie inspektoratu, jak i jego likwidacja mają wymiar czysto polityczny. I w jednej, i w drugiej opcji chodzi bowiem o stanowiska dla swoich, a co za tym idzie — o polityczną kontrolę. Mam nadzieję, że rzeczywiście zostanie on zlikwidowany, a nie tak naprawdę przejęty. Bo przedstawione w uzasadnieniu koszty w stosunku do liczby operacji przeprowadzonych przez cały okres istnienia tej instytucji są mocnym argumentem za likwidacją inspektoratu.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#WitoldTumanowicz">Będziemy popierać tę ustawę. Konfederacja poprze ten projekt, ale jednocześnie chcemy bardzo mocno podkreślić, że krytykujemy w ogóle tego typu podejście, by tworzyć nowe instytucje tylko po to, aby zaspokoić zapotrzebowanie konkretnego koalicjanta. Naprawdę trzeba robić absolutnie wszystko, żeby władzę i kontrolę nad Służbą Więzienną, rzeczywistą kontrolę nad tak bardzo newralgiczną rzeczą jak właśnie Służba Więzienna sprawowano bardzo odpowiedzialnie, a nie politycznie. Dlatego finalnie musimy poprzeć tę ustawę i będziemy popierać tę ustawę, ale będziemy też patrzeć na to, jak dalej będzie prowadzona kontrola nad Służbą Więzienną. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#MonikaWielichowska">Na wystąpienie czeka pan poseł Jarosław Sachajko z koła Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#JarosławSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Procedowany projekt osłabi bezpieczeństwo w polskich zakładach karnych i doprowadzi do wzrostu przestępczości w więzieniach. Rząd proponuje likwidację Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej, jednostki, której zadaniem było zwalczanie przestępczości wśród osadzonych i funkcjonariuszy. To decyzja niebezpieczna i nieodpowiedzialna.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#JarosławSachajko">Inspektorat powołano po to, aby walczyć z korupcją, przemytem i nadużyciami wewnątrz systemu penitencjarnego. Teraz rząd chce przekazać te obowiązki Policji i innym instytucjom. A czy Policja ma do tego wystarczające zasoby? Czy będzie traktować te sprawy priorytetowo? Już teraz widzimy, że nie określono jasnych procedur przejęcia postępowań. To grozi opóźnieniami i całkowitym zamrożeniem śledztw.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#JarosławSachajko">To inspektorat wykrywał przemyt narkotyków i telefonów oraz organizowanie przestępczości zorganizowanej zza krat. Teraz to może osłabnąć. Wiemy, jak groźne mogą być grupy przestępcze działające w zakładach karnych. Nagle rząd proponuje, by pozbawić nas narzędzia do ich zwalczania. Czy naprawdę chcemy stworzyć warunki do rozwoju mafii więziennej?</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#JarosławSachajko">Nie możemy ignorować faktu, że funkcjonariusze Służby Więziennej codziennie narażają życie i zdrowie, dbając o bezpieczeństwo w zakładach karnych. Likwidacja inspektoratu to odebranie im wsparcia w walce z niebezpiecznymi zjawiskami. Warto zapytać, czy rząd przewidział skutki tej decyzji i czy zapytał funkcjonariuszy, co sądzą o likwidacji tego narzędzia.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#JarosławSachajko">Mówicie, że inspektorat generował zbyt duże koszty. A czy ktoś policzył, ile będzie kosztować przekazanie spraw do innych służb, przeszkolenie nowych funkcjonariuszy i stworzenie nowych procedur? Zamiast oszczędności czeka nas chaos i koszty administracyjne. Nie można podejmować tak poważnych decyzji, nie uwzględniając ich skutków dla bezpieczeństwa, bez konsultacji z ekspertami. Likwidacja Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej to krok w złym kierunku. Nie eksperymentujcie na bezpieczeństwie Polski. Zwyczajnie nie macie pieniędzy na to, aby zarządzać Polską. Rozpoczęliście zwijanie Polski od tego, że w tej chwili nie ma pieniędzy na malowanie samolotów, żeby ruskie radary ich nie widziały. Zwijacie Pocztę Polską. Za chwileczkę się okaże, że ponownie — już to robiliście przy swoich pierwszych rządach — będziecie likwidować komisariaty Policji. Zobaczcie, to dopiero, pani minister, byłyby oszczędności, jakby zlikwidować polską Policję. To dopiero oszczędności. Eksperymentujecie z naszym bezpieczeństwem, bo nie potraficie zarządzać budżetem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#MonikaWielichowska">Do pytań zapisało się 15 parlamentarzystów.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#MonikaWielichowska">Wyznaczam czas na zadanie pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#MonikaWielichowska">Równocześnie zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#MonikaWielichowska">Pierwszego do głosu zapraszam pana posła Grzegorza Lorka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#GrzegorzLorek">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Najpierw przytoczę dane, o których nie zdążył powiedzieć pan poseł Michał Woś. 95 spraw było w realizacji, 41 zakończono. Zabezpieczono 123 telefony, 59 kart SIM, 38 nośników. Zabezpieczono kokainę, haszysz, amfetaminę, marihuanę, LSD itd. To jest mniej więcej skrót półrocznej działalności. O czym my tu dzisiaj mówimy? Mówimy, proszę państwa, o bardzo ważnej rzeczy: o wnoszeniu narkotyków na teren więzienia. Wszystkie służby więzienne na całym świecie toczą z tym walkę, z różnymi skutkami. Opracowana przez Ministerstwo Sprawiedliwości koncepcja służby polegała na tym… Dotychczasowa praktyka się nie sprawdzała. Chodziło o to, żeby być bardziej skutecznym. Mam więc pytanie do pani minister: Czy zestawiła pani badania z zakresu wykrywalności sprzed wdrożenia tej ustawy i po jej wdrożeniu? Przez nas — oczywiście o tym mówię. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Pawła Masełkę, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PawełMasełko">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! To bardzo odważna decyzja, jeśli chodzi o kwestię likwidacji tej służby w ramach Służby Więziennej. Jestem przekonany, że tutaj wygrał rozsądek. To jest kluczowe podejście. Wszyscy słyszeliśmy — ponad 200 etatów.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: 95.)</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PawełMasełko">Kwestia liczby spraw, którymi się zajmują.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: W 4 miesiące.)</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#PawełMasełko">Zdrowy rozsądek zwyciężył.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#PawełMasełko">Ale co z tymi etatami, pani minister? Będą to konkretne oszczędności. Idą też za tym konkretni ludzie. Czy pracownicy, którzy byli zatrudnieni w ramach tej wewnętrznej instytucji w Służbie Więziennej, utrzymają zatrudnienie?</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Dziesięciu ich zostało.)</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#PawełMasełko">Czy zostaną wykorzystani w ramach służby wewnętrznej? Czy ewentualne oszczędności uzyskane dzięki likwidacji zostaną przekazane na cele dotyczące Służby Więziennej? Chodzi o to, aby tę służbę uatrakcyjnić, żeby była ona atrakcyjna dla osób, które potencjalnie chciałyby tam pracować. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Artura Szałabawkę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#ArturSzałabawka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Usłyszałem tutaj słowa pani minister, że teraz jest mniej wychwyconych osób, które spożywają narkotyki. Na narkotykach się skupię. Czy to nie jest tak, że przez to, że to biuro praktycznie przestało działać, jest mniejsza wykrywalność? Może w więzieniach narkotyki są spożywane w dużych ilościach. Może te służby, które wcześniej nie dawały sobie z tym rady, z powrotem doprowadzają do takiej sytuacji, że osadzeni handlują narkotykami i ich używają. Ja się obawiam, że to taka sytuacja, że teraz — może nie otwierają się korki od szampana — więźniowie robią sobie kreski amfetaminy z tego powodu, że zostanie zlikwidowana taka służba. Poważnie, bez żadnych złośliwości. Czy nie doprowadzimy do takiej sytuacji, że ta wykrywalność będzie mniejsza i przez to w statystykach będzie ujęte, że jest mniej osób spożywających narkotyki w więzieniach? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Małgorzatę Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nowelizacja ustawy o Służbie Więziennej, która zakłada likwidację inspektoratu wewnętrznego, jest słuszną i wręcz konieczną decyzją. Inspektorat miał być narzędziem do walki z przestępczością w zakładach karnych, miał wykrywać nadużycia wśród zarówno osadzonych, jak i funkcjonariuszy, tyle że rzeczywistość okazała się inna. Koszty tej instytucji były ogromne, a efekty — mizerne.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#MałgorzataPępek">Na plus należy ocenić fakt, że funkcjonariusze inspektoratu nie stracą pracy, tylko zostaną przeniesieni do innych jednostek. To ważne, bo każda taka zmiana powinna być przeprowadzona z poszanowaniem ludzi, którzy do tej pory wykonywali swoje obowiązki, i tak właśnie się dzieje. Wiemy, że likwidacja inspektoratu to oszczędności rzędu 10 mln zł rocznie. Z tym właśnie jest związane moje pytanie: Na co dokładnie te środki mogą zostać przeznaczone? Czy będzie to na lepsze wyposażenie zakładów karnych, poprawę warunków pracy funkcjonariuszy, czy też na inny cel?</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Aleksandrę Kot, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#AleksandraKot">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#AleksandraKot">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej został powołany jako wewnętrzny organ śledczy, który miał na celu zwalczanie nadużyć i przestępstw popełnianych przez funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej. Jak wynika z uzasadnienia projektu, jego działalność nie przyniosła efektów, które uzasadniałyby dalsze utrzymywanie takiej struktury.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#AleksandraKot">Wobec tego bardzo proszę o rozwinięcie tej kwestii i odpowiedź na pytanie, czy utworzenie inspektoratu było uzasadnione skalą działalności przestępczej wśród funkcjonariuszy i pracowników tej służby? Czy rzeczywiście jego powołanie wynikało z realnej potrzeby, czy też był to nadmiarowy twór, który dublował kompetencje innych organów? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Witolda Tumanowicza, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WitoldTumanowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam pytanie, bo po tym, jak likwidujecie ten inspektorat, tak naprawdę chciałem się dowiedzieć, czy jesteście rzeczywiście gotowi na to, aby Centralny Zarząd Służby Więziennej przejął w ogóle obowiązki tej służby. Przejmiecie wszystkie należności i zobowiązania. Chciałem wiedzieć, jaki jest koszt i czy to wszystko zostanie dobrze przekazane.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#WitoldTumanowicz">Służba Więzienna będzie uprawniona do przetwarzania danych wrażliwych oraz innych danych osobowych. Chciałbym dowiedzieć się, jakie dane wrażliwe będą przetwarzane przez Służbę Więzienną, do jakich zadań będziecie je wykorzystywać i czy rzeczywiście przejmiecie po prostu zarówno skuteczne zarządzanie tymi danymi, jak i w ogóle wszystkie zadania, które do tej pory były przypisane inspektoratowi. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Karolinę Pawliczak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#KarolinaPawliczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Przede wszystkim bardzo dziękuję za podjęcie się tak trudnego zadania, tj. porządkowania tego ogromnego bałaganu w Służbie Więziennej po PiS-owskich rządach.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Teraz robicie…)</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#KarolinaPawliczak">To niełatwe zadanie, bo i materia jest niełatwa. Wymaga na pewno i konsekwencji, i ciężkiej pracy, i odwagi.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#KarolinaPawliczak">Likwidowana jednostka to miała być służba specjalna Zbigniewa Ziobry…</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Fantazje.)</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#KarolinaPawliczak">…która miała ogromne kompetencje, a jednocześnie zakres zawierania kontraktów, a także zatrudnienia w niej był nietransparentny i — tak jak to zawsze w PiS-ie bywa — budzący ogromne wątpliwości, ale też stwarzający ogromne pole do nadużyć.</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#KarolinaPawliczak">Pani Minister! Chciałabym zapytać, bo powinno to jeszcze raz bardzo wyraźnie wybrzmieć w tej sali, w tej Izbie, jakie były łączne koszty funkcjonowania tej nieefektywnej jednostki. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#MonikaWielichowska">Od razu mam uwagę do pana posła Wosia, który wchodzi na mównicę. To, że pan krzyknie i spuści głowę, to nie znaczy, że to nie pan.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#komentarz">(Poseł Maciej Tomczykiewicz: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#MonikaWielichowska">Ja doskonale widzę, kto przeszkadza posłom, którzy występują przed panem.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Ale ja nie mam żadnej obawy. Ja nawet bardzo chętnie. Pani marszałek, proszę do protokołu wpisywać, że to ja.)</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#MonikaWielichowska">A więc bardzo uprzejmie proszę, żeby nie pokrzykiwać i nie przeszkadzać innym parlamentarzystom, tak jak i panu nie przeszkadzają inni. A jeśli przeszkadzają, to również innym posłom zwracam uwagę. Bardzo o to proszę.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Będę się zwracał do pani marszałek…)</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#MonikaWielichowska">Pan poseł Michał Woś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#MichałWoś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#MichałWoś">Ja nawet bardzo chętnie, proszę, żeby to wszystko trafiło do protokołu, ta skala kłamstw, które państwo tu przedstawiają.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#MichałWoś">Po pierwsze, inspektorat został już zaorany. Teraz tylko legislacyjnie to robicie, bo tam zostało 16 etatów, z czego został bardzo wysoko płatny etat szefa inspektoratu, całej reszcie pieniądze oczywiście pozmniejszano.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#MichałWoś">Szanowni Państwo! Była wielka szansa na wykończenie mafii za kratami, mafii narkotykowych za kratami. Wy tu przytaczacie dane związane z tym, w jakich sprawach inspektorat uczestniczył. Przypomnijmy: działał realnie, działał twardo, kiedy osiągnął gotowość operacyjną, przez 4–5 miesięcy. Czy w ciągu 4–5 miesięcy — mówiłem państwu — funkcjonariusz, który jest na co dzień z tym osadzonym, będzie tak odważnie go kontrolował? Czy chcecie tego funkcjonariusza i jego bezpieczeństwo narażać na to, żeby potem ten osadzony mógł na wolności mu się odgrażać? Przecież o to chodzi, żeby mogła działać osobna jednostka, która przyjeżdża z zewnątrz. Jakie były efekty? Telefony. 1 do 17. Narkotyki były przekazywane kilogramami, było 35 kg narkotyków, które można było zabezpieczyć, żeby nie trafiły do tych osadzonych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#MichałWoś">Wysoka Izbo! Naprawdę niepoważne jest to, co robicie, ale to nikogo nie dziwi, bo Platforma oznacza likwidację.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Barbarę Grygorcewicz, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#BarbaraGrygorcewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#BarbaraGrygorcewicz">Szanowna Pani Marszałek! Szanowna Pani Minister! Wysoka Izbo! Kto przejmie zadania dotychczas realizowane przez Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej? Czy nie ma niebezpieczeństwa, że kategorie czynów przestępnych przypisane dotąd właściwości Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej pozostaną po jego likwidacji poza zakresem zainteresowania innych organów ścigania? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#MonikaWielichowska">Zanim zaproszę pana posła Mariusza Krystiana, pozwólcie państwo, że pozdrowię klasę VIIc, grupę klasy VIIIe ze Szkoły Podstawowej nr 11 w Wejherowie oraz maturzystów z klasy Vd z Powiatowego Zespołu Szkół nr 2 w Wejherowie i grupy z Powiatowego Zespołu Szkół w… Hm, w Kłasinie?</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Powiedzcie głośno.)</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#MonikaWielichowska">Głośniej powiedzcie.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#komentarz">(Głos z galerii: W Kłaninie.)</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#MonikaWielichowska">W Kłaninie.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#MonikaWielichowska">Mam niewyraźnie napisane. Młodzież odwiedza dzisiaj Sejm i przysłuchuje się naszym obradom na zaproszenie posłanki Wiolety Tomczak. Pozdrawiamy was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#MonikaWielichowska">I już zapraszam pana posła Mariusza Krystiana z Prawa i Sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#MariuszKrystian">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam nieodparte wrażenie, że projekt likwidacji inspektoratu wewnętrznego jest związany bezpośrednio z informacjami, które w ostatnich miesiącach trafiają do mnie z wewnątrz Służby Więziennej, że masowo wzrosła liczba ataków na funkcjonariuszy.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#MariuszKrystian">W związku z tym proszę panią minister o odpowiedź na pytanie, jak wyglądała skala napaści na funkcjonariuszy w zakładach karnych w roku 2024 i jak ta liczba miała się do liczby w latach wcześniejszych? To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#MariuszKrystian">Po drugie, wiemy, że 20 marca tu, w Warszawie szykowany jest wielki protest Służby Więziennej, protest przeciwko bardzo mocnym cięciom socjalnym i płacowym w tej sferze pracowniczej, związanej przede wszystkim z nieprzyznawaniem funkcjonariuszom dodatków mieszkaniowych. W związku z tym chciałem zapytać, jakie jest stanowisko państwa resortu w tej sprawie i czy to nie jest tak, że te oszczędności, które państwo tworzycie likwidacją inspektoratu wewnętrznego, pójdą właśnie na takie pseudozałatwienie sprawy związanej z dodatkami mieszkaniowymi. A to, że właśnie mafie będą się mieć lepiej, to jest kolejny dowód na to, że Platforma odwdzięcza się…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#MariuszKrystian">…ponieważ nigdzie nie było tak dużej skali poparcia dla Platformy Obywatelskiej jak w więzieniach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Tak jest!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Krystynę Skowrońską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Nie będę do tych słów pana posła się odnosić, bo one były po prostu głupie.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#komentarz">(Poseł Józefa Szczurek-Żelazko: Nie powinna pani…)</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: To są fakty.)</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#KrystynaSkowrońska">Chciałabym powiedzieć, że zniesienie Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej wskazuje na wysokie koszty. W tym zakresie raz jeszcze poproszę panią minister o pokazanie, w jaki sposób będzie prowadzona w zakładach karnych walka z przestępczością. O wysokich kosztach była tutaj mowa przy realizacji tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#KrystynaSkowrońska">Ale ja chciałabym zapytać o jeszcze jedną rzecz przy okazji tej dyskusji i poprosić o odpowiedź na piśmie. Centralny Zarząd Służby Więziennej prowadzi kontrole dotyczące Zakładu Karnego w Rzeszowie i zatrudnienia — miało być 600 więźniów — 30 więźniów. Uprzejmie proszę o informację, na jakim etapie jest kontrola prowadzona w tej sprawie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jarosława Sachajkę z koła Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#JarosławSachajko">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Jak ja zawsze lubię słuchać, jak wielce szanowna pani poseł Skowrońska martwi się o pieniądze. Może udałoby się pani poseł obliczyć, jakie pieniądze pożera największy rząd w III Rzeczypospolitej. To są dopiero koszty. Podstawowym obowiązkiem państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa, i tego zewnętrznego, i tego wewnętrznego. W więzieniach siedzą osoby superniebezpieczne i dlatego powinna być specjalna jednostka, która jednak będzie pilnowała, żeby one tam zza murów więziennych nie zarządzały swoimi gangami.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#JarosławSachajko">Pani minister na pewno ma to przygotowane i opracowane: Ile etatów brakuje w Policji? Czy pani minister mogłaby powiedzieć Polakom, jak niedofinansowana jest Policja? Czy pani minister mogłaby powiedzieć, jak obniżono standardy przyjmowania do Policji w tej chwili? Bo z jakiegoś powodu Polacy się nie garną do Policji. To są problemy, z którymi się w tej chwili mierzymy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Iwonę Kozłowską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Szanowna Pani Marszałek! Szanowna Pani Minister! Wysoka Izbo! Powołanie inspektoratu Służby Więziennej 5 października 2022 r. budziło już duże wątpliwości w trakcie powoływania go do życia. Rzecznik praw obywatelskich wyraźnie stwierdził, że inspektorat Służby Więziennej to kolejna służba specjalna, a przyznanie jej uprawnień do prowadzenia czynności rozpoznawczych i operacyjnych jest trudne do zrozumienia i może nieść ze sobą ryzyko dużych nadużyć. Przedstawiciele Służby Więziennej nazywali nawet ten pomysł typowo politycznym projektem. Funkcjonowanie Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej kosztowało Centralny Zarząd Służby Więziennej w 2023 r. prawie — zaokrąglę — 10 mln. Tylko w pierwszym półroczu 2024 r. było to prawie 11 mln. W obliczu tak ogromnych kosztów chciałabym zapytać, jakie były efekty działań inspektoratu Służby Więziennej przez te kilka lat. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Marcina Józefaciuka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Działalność inspektoratu nie przyniosła oczekiwanych efektów, więc logicznym jest składany projekt. Mam jednak pytania dotyczące zatrudnionych ludzi oraz struktury Służby Więziennej. Co stanie się z funkcjonariuszami Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej pełniącymi w nim służbę w momencie jego likwidacji? Czy funkcjonariusze i pracownicy mają zapewnioną kontynuację zatrudnienia i na jakich warunkach zostanie dokonane przejście? Jakie są wymierne efekty funkcjonowania inspektoratu? W ilu czynnościach brali udział funkcjonariusze na przestrzeni ostatnich lat, w ilu czynnościach administracyjnych czy porządkowych? Czy likwidacja inspektoratu przyczyni się do uproszczenia struktury organizacyjnej Służby Więziennej i poprawi jej efektywność operacyjną oraz jak zaproponowana zmiana wygląda na tle przepisów innych państw Unii Europejskiej i w jaki sposób skorzystano z doświadczeń tych państw? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#MonikaWielichowska">Ostatnie pytanie do pani minister zada pani poseł Józefa Szczurek-Żelazko, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Już koalicja 13 grudnia zdążyła nas przyzwyczaić do tego, że likwiduje państwo, likwiduje duże projekty gospodarcze, a w tej chwili wzięła się za likwidację instytucji, które mają na celu walkę z przestępczością, z różnego rodzaju nieprawidłowościami. Inspektorat Służby Więziennej powstał na mocy ustawy z 2022 r., ale tak de facto rozpoczął swoją działalność w 2023 r., czyli po niespełna 2 latach podjęliście decyzję o likwidacji tego inspektoratu i tłumaczycie, że był niewydolny. Każda służba ma ten okres rozruchu, kiedy musi ukonstytuować się i rozpocząć swoje działania, ale już ta służba wykazała się pewną efektywnością w walce chociażby z narkomanią. Wiemy, jaki to jest ogromny problem w polskich więzieniach i jak należy konkretnie i stanowczo walczyć z tym problemem.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Mam pytanie, pani minister: Jak wyglądała efektywność Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej w porównaniu do efektywności biura kontroli, które działało dużo wcześniej, a wiemy doskonale, że też chyba nie była porażająca?</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#MonikaWielichowska">To było ostatnie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią minister Marię Ejchart, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#MariaEjchart">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Postaram się uporządkować te wszystkie zagadnienia, które państwo podnieśli, ogromnie ważne, ale proszę pozwolić, że najpierw odpowiem na pytania, które nie dotyczą bezpośrednio tej projektowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#MariaEjchart">Dwa razy padło pytanie dotyczące podwyżek. Podwyżki są procedowane w rozporządzeniu Ministerstwa Sprawiedliwości i są w tej chwili w konsultacjach społecznych. Muszę powiedzieć, że zastanawia mnie troska pana posła o uposażenia funkcjonariuszy. Zastanawia mnie, bowiem dzisiaj mierzymy się ze skutkami rozporządzenia ministra z marca 2022 r., który wprowadził tzw. algorytm Wosia.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: O, ciekawe.)</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#MariaEjchart">Proszę państwa, jest to algorytm, który jest ogromnie krzywdzący dla funkcjonariuszy Służby Więziennej, którzy przed wstąpieniem do służby byli zatrudnieni i płacili składki. Proszę państwa, dzisiaj przywrócenie sprawiedliwego stanu wobec tych funkcjonariuszy będzie kosztować 75 mln zł, natomiast skala pozwów, z którymi się w tej chwili mierzymy, które są właśnie wynikiem tego niesprawiedliwego algorytmu, powoduje konieczność zatrudniania kolejnych osób do obsługi tych pozwów. To są masowe pozwy.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#MariaEjchart">75 mln zł, panie pośle, algorytm Wosia.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Zapłaćcie ludziom 70 mln zł. 100 mln zł zostawiliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-61.7" who="#MariaEjchart">Dodatki mieszkaniowe. Proszę państwa, żadnych cięć w tym zakresie nie było. Minister sprawiedliwości zadeklarował publicznie nie raz, nie dwa, nie trzy w obecności związków zawodowych, nawet wczoraj podczas spotkania, że jego celem jest zrównanie warunków pełnienia służby funkcjonariuszy Służby Więziennej z innymi funkcjonariuszami. Zrównanie. Funkcjonariusze służb mundurowych podległych Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji w porozumieniu zawartym z ministrem rzeczywiście będą mieli zagwarantowane dodatki mieszkaniowe. Funkcjonariusze Służby Więziennej mieli dotychczas znacznie lepsze dodatki mieszkaniowe niż inni funkcjonariusze, wspomnę tylko o kwocie 90 tys. zł, które mógł dostać funkcjonariusz na wykupienie mieszkania. Ale podjęliśmy rozmowę, nawet wczoraj wypracowaliśmy trzypunktowy plan, w jaki sposób te dodatki mieszkaniowe połączyć z tymi, które funkcjonariusze już otrzymali. I tak, funkcjonariusz będzie miał możliwość wyboru dodatku. W tej chwili trwają bardzo intensywne prace w Ministerstwie Sprawiedliwości w zespole, który utworzyłam do współpracy ze związkami zawodowymi, o którym…</u>
          <u xml:id="u-61.8" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Przecież praca zespołu jest zawieszona. Związki protestują.)</u>
          <u xml:id="u-61.9" who="#MariaEjchart">Proszę pana, wczoraj się odbyło posiedzenie zespołu razem ze związkami zawodowymi, natomiast prace będą się toczyły niezależnie od tego.</u>
          <u xml:id="u-61.10" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Ale są zawieszone.)</u>
          <u xml:id="u-61.11" who="#MariaEjchart">Nie są zawieszone. Następne posiedzenie odbędzie się w poniedziałek 10 marca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, to nie jest dyskusja.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Ale pani minister do mnie mówi, a nie odpowiada.)</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#MonikaWielichowska">Ale to nie jest dyskusja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#MariaEjchart">Proszę państwa, prace będą się toczyły niezależnie od tego, czy związki będą przychodzić na te posiedzenia, czy nie, ponieważ minister sprawiedliwości uznał, że zrównanie tych dodatków jest ogromnie ważne, i przygotował trzystopniowy plan, w jaki sposób te dodatki wprowadzić do Służby Więziennej, tak aby funkcjonariusze Służby Więziennej mieli równe uprawnienia z funkcjonariuszami innych służb. Podkreślam: uprawnienia, nie przywileje. Ale to są didaskalia, to nie dotyczy tej ustawy, a gros pytań dotyczyło jednak tej ustawy i ona w tej chwili jest bardzo ważna.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#MariaEjchart">Ostatni raz się zwrócę do pana, panie pośle. Bardzo symptomatyczne jest pana milczenie w momencie, w którym mówimy o kosztach IWSW.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Jeżeli pani marszałek mi doliczy czas, to bardzo chętnie odpowiem. Pani marszałek mi ograniczyła czas.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#MonikaWielichowska">Pani minister, ja bardzo przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, miał pan wystąpienie klubowe przedłużone o prawie 1,5 minuty. Pozwoliłam panu mówić.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Pani minister zwróciła się bezpośrednio do mnie.)</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#MonikaWielichowska">Pani minister ma teraz swoje wystąpienie. Proszę nie wtrącać się w to wystąpienie i nie dyskutować, bo to nie jest ten moment.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Ale nie będę miał okazji odpowiedzieć pani minister.)</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#MonikaWielichowska">Nie, nie będzie pan miał okazji, bo teraz jest wystąpienie podsumowujące i odpowiadające na państwa pytania. Będzie pan miał jeszcze wieczorem możliwość wygłoszenia oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Dziękuję bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#MariaEjchart">Proszę państwa, po kolei w takim razie. Chciałabym jeszcze raz przywołać stanowisko pana ministra Wąsika, ale myślę, że wszyscy państwo je zapamiętali, bo było dosyć ostre i jednoznaczne, jeżeli chodzi o IWSW. Natomiast chcę powiedzieć, że korzystając z doświadczenia i wiedzy urzędników Ministerstwa Sprawiedliwości, ale też sędziów, którzy w nim pracują, mamy dostęp do informacji, o których pewnie nie chcieliby państwo, żebyśmy wiedzieli. Np. wspomniane przez pana pismo pani prokurator było czystą podkładką, która została stworzona na polecenie pana prokuratora Święczkowskiego po to, żeby można było uzasadnić utworzenie tej służby.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: To są jakieś pomówienia. Jakie ma pani na to argumenty?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#MonikaWielichowska">Pani minister, bardzo panią przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, zwracam panu uwagę, że zakłóca pan obrady Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Dziękuję bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#MariaEjchart">Proszę państwa, pomysł powołania takiej służby powstał w kierownictwie Ministerstwa Sprawiedliwości, powtarzam to raz jeszcze z całą mocą. Nie było zewnętrznych przesłanek co do konieczności powołania takiej służby.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#MariaEjchart">Proszę państwa, spróbuję po kolei odpowiedzieć na państwa pytania. Pytania dotyczyły skali i porównania informacji ujawnionych przez IWSW odnośnie do posiadania środków odurzających lub innych przedmiotów zabronionych z tym, co udało się zatrzymać i ujawnić w wyniku podejmowanych przez Służbę Więzienną czynności. Proszę państwa, powiem tylko o telefonach. Ujawnienie przedmiotów niedozwolonych: telefony komórkowe, smartfony — 111, w tym samym czasie służba więzienna ujawniła 913 telefonów; karty SIM — 59 do 83; pozostała elektronika — 5 w porównaniu z 83. Jeżeli chodzi o narkotyki, sprawa wygląda podobnie. To było pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#MariaEjchart">Jeżeli chodzi o przeznaczenie środków z likwidacji IWSW, to już o tym mówiłam, ale powtórzę, że wszystkie środki zostaną przeznaczone na rzeczywiste potrzeby funkcjonariuszy Służby Więziennej, a będzie nimi zarządzać Centralny Zarząd Służby Więziennej.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#MariaEjchart">Chcę jeszcze powiedzieć o funkcjonariuszach, bo padło wiele pytań na temat funkcjonariuszy. Z dniem wejścia w życie ustawy funkcjonariusze i pracownicy centrali IWSW staną się funkcjonariuszami i pracownikami Centralnego Zarządu Służby Więziennej, a osoby, które były zatrudnione w ośrodkach zamiejscowych IWSW, przejdą do jednostek organizacyjnych Służby Więziennej, które mają siedziby najbliżej siedzib tych wydziałów.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#MariaEjchart">Proszę państwa, proszę jeszcze pozwolić, a odpowiem na pytanie na temat zarobków. Też już o tym mówiłam, że w marcu ub.r. zrównaliśmy zarobki, inaczej ułożyliśmy grupy zaszeregowania właśnie po to, żeby te zarobki były sprawiedliwe wobec funkcjonariuszy, którzy pracują gdzie indziej niż w Inspektoracie Wewnętrznym Służby Więziennej. Natomiast szef IWSW zarabia mniej niż dyrektor biura w Centralnym Zarządzie Służby Więziennej.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#MariaEjchart">Proszę państwa, zadania likwidowanego inspektoratu, likwidowanej służby oczywiście przejmą, tak jak już powiedziałam, Policja i ABW oraz organy zewnętrzne, które mają obowiązek podejmowania kontroli w jednostkach penitencjarnych.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#MariaEjchart">Pan poseł Krystian zapytał o skalę napaści na funkcjonariuszy. Mam dane od 2021 r. i mogę powiedzieć z pełną odpowiedzialnością, że w 2021 r. było ich 126, w 2022 r. — 98, w 2023 r. — 82, w 2024 r. — 91, a w obecnym roku mamy na razie 23 takie przypadki. Tak więc można powiedzieć, że obecnie skala ta nie wzrosła w żaden sposób w stosunku do lat ubiegłych.</u>
          <u xml:id="u-67.7" who="#MariaEjchart">Proszę państwa, proszę pozwolić, że przejdę do kolejnych pytań. Jeżeli chodzi o pytanie dotyczące etatów w Policji, to oczywiście jest ono poza zakresem niniejszej regulacji, tak że nie będę na nie odpowiadać. Funkcjonariusze, tak jak powiedziałam, było o to ponowne pytanie, przejdą do CZSW i jednostek penitencjarnych w terenie.</u>
          <u xml:id="u-67.8" who="#MariaEjchart">Padło też pytanie o efektywności IWSW w stosunku do Biura Kontroli Służby Więziennej. Podałam te dane. Procent tego, co zostało wykryte, jeżeli chodzi o niedozwolone przedmioty i niedozwolone substancje, to sukces IWSW, reszta została wykryta przez funkcjonariuszy służby więziennej, którzy pełnili służbę, czyli tak, jak to się działo wcześniej. Proszę państwa, jeszcze raz powiem to, co wydaje mi się ogromnie ważne. Wewnątrz jednostek penitencjarnych mamy do czynienia z przestępczością, skala tej przestępczości jest bardzo szczegółowo przez nas badana. Zawsze były przestępstwa wewnątrz i zawsze będą, bo to jest takie środowisko. Skazani zawsze będą próbowali wykraczać poza zasady regulaminu. Tak skonstruowane jest więzienne życie, natomiast powołanie służby specjalnej, która jest niezależna od wszystkich, nie podlega żadnym standardom demokratycznego państwa, które stanowią, w jaki sposób służby muszą być kontrolowane, nie jest receptą na to zjawisko. Receptą jest właściwa praca funkcjonariuszy Służby Więziennej, którzy muszą być właściwie wynagradzani i obdarzeni właściwym szacunkiem społecznym, bo to jest ogromnie ważne. I to jest zadanie innych organów państwa, takich jak Policja i ABW. Nie ma powodu, żeby powoływać nową służbę, a jej likwidacja w tej chwili nie jest wyrazem lekceważenia zjawiska przestępczości wśród skazanych i funkcjonariuszy, ale jest wyłącznie wyrazem dbałości o standardy demokratycznego państwa. Proszę państwa, mogłoby być tak, że minister sprawiedliwości by przyszedł i przejął tę służbę, ale to, że zapowiedział od razu jej likwidację, którą przygotowywaliśmy przez ostatnie miesiące, jest właśnie dowodem na dbałość o zachowanie zasad rządów prawa, demokracji i sprawiedliwości wewnątrz państwa i w strukturach państwowych. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-67.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#MonikaWielichowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#MonikaWielichowska">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#MonikaWielichowska">Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#MonikaWielichowska">Zanim przystąpimy do rozpatrzenia pkt 14., pozwólcie państwo, że pozdrowię uczennice i uczniów z II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Konopnickiej w Katowicach. Przysłuchują się naszym obradom i odwiedzili dzisiaj Sejm na zaproszenie pana posła Łukasza Osmalaka.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#MonikaWielichowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 14. porządku dziennego: Pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy o ochronie małoletnich przed treściami pornograficznymi w Internecie oraz o zmianie ustawy — Prawo telekomunikacyjne (druk nr 1006).</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#MonikaWielichowska">Proszę przedstawiciela Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej pana Rafała Dorosińskiego o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-68.7" who="#MonikaWielichowska">Zanim pan rozpocznie, mam do państwa wszystkich apel. Ze względu na to, że Sejm odwiedzają dzieci i młodzież, proszę, aby pilnować nazewnictwa, słownictwa, ponieważ na galerii znajdują się małoletni. Dziękuję za wysłuchanie.</u>
          <u xml:id="u-68.8" who="#MonikaWielichowska">Proszę bardzo, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#RafałDorosiński">Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Szanowni Państwo! Staję przed państwem w imieniu 212 tys. obywateli, którzy podpisali się pod projektem ustawy zmierzającej do ochrony polskich dzieci przed jednym z najbardziej skandalicznych współczesnych zjawisk, przed ich niczym nieskrępowaną ekspozycją na nawet najbardziej ordynarne treści pornograficzne. Mam zaszczyt reprezentować także te setki osób, które w pocie czoła zbierały podpisy wśród rodzin, przyjaciół, kolegów z pracy, w parafiach czy wspólnotach, a poniekąd także te miliony obywateli, którzy wyrażają jednoznaczne poparcie dla idei ograniczenia dostępu do pornografii osobom małoletnim. Według sondaży i opinii publicznej za takim rozwiązaniem jest blisko 80% Polaków. Niezależnie od poglądów, niezależnie od preferencji politycznych zdecydowana większość społeczeństwa chce wprowadzenia mechanizmów skutecznie blokujących przemysłowi pornograficznemu dostęp do naszych dzieci.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#RafałDorosiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wiele może nas dzielić i rzeczywiście dzieli, ale troska o dziecko, o jego harmonijny rozwój oraz o gotowość do oparcia prawa o weryfikowalne dane to coś, co powinno połączyć nas ponad wszelkimi podziałami, tym bardziej że skala zjawiska, z którym się mierzymy, jest doprawdy przerażająca. Wystarczy przytoczyć kilka statystyk. Średni wiek, w którym dzieci pierwszy raz stykają się z tego typu treściami, wynosi niespełna 11 lat. Co trzecie dziecko przyznaje, że pierwszy kontakt z pornografią był przypadkowy. 73% ankietowanej młodzieży uznaje, że znalezienie takich treści nie sprawia żadnych trudności. Co czwarty nastolatek deklaruje codzienną praktykę oglądania takich materiałów. Już w grupie wiekowej 7–14 lat, podobnie zresztą jak w grupie 15–18 lat, drugą najpopularniejszą stroną internetową okazuje się jedna ze stron pornograficznych. Jest więc zupełnie oczywiste, że mamy do czynienia ze zjawiskiem o masowej skali.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#RafałDorosiński">Zobaczmy, jakie są tego praktyczne konsekwencje. Wiele dziewcząt dorasta, marząc o tym, żeby ich pierwszy romantyczny związek był wyjątkowy, o trzymaniu się za ręce lub pocałunku z chłopakiem, który ją szanuje i troszczy się o nią. Zamiast tego spotyka je łamiąca serce rzeczywistość przeorana przez antykulturę porno. Jak wynika choćby z brytyjskich, szeroko komentowanych badań, aż 1/3 będących po inicjacji seksualnej nastolatek podjęła aktywność seksualną nawet bez pocałunku w usta od chłopaka. Badanie wykazało, że dziewczęta używają pornografii bardziej jako instrukcji niż w celu osiągnięcia chwilowej przyjemności. Prowadzi je to do przekonania, że powinny oferować wiele w zamian za bardzo niewiele. Dokonującą się destrukcję wśród młodych osób, zarówno chłopców, jak i dziewcząt, regularnie wykazują kolejne badania i raporty, które dowodzą, że pornografia normalizuje przedmiotowe, ale także przemocowe i poniżające traktowanie kobiet. Jej regularna konsupcja przez młodzież wiąże się ze zdeformowanym postrzeganiem seksualności, z wcześniejszą inicjacją seksualną oraz większym prawdopodobieństwem angażowania się w ryzykowne zachowania seksualne. Wyraźnie obniża ogólną kondycję emocjonalno-psychiczną. Wiąże się z udowodnionym, potężnym ryzykiem uzależnienia w oparciu o mechanizmy podobne jak w przypadku uzależnienia od narkotyków, tytoniu, alkoholu czy hazardu. To właśnie dlatego kampania obywatelska przebiegała pod hasłem: Stop narkotykowi pornografii. Wreszcie upośledza ona zdolność do tworzenia trwałych związków przez młodych ludzi. Czy mamy dalej przymykać na to oko, dalej oszukiwać samych siebie, by nie komplikować sobie życia, by nie psuć sobie dobrego samopoczucia? Skoro wiemy, że dla młodzieży jest to trucizna wyrządzająca szkody porównywalne do szkód wyrządzanych przez alkohol, narkotyki, tytoń czy hazard, to dlaczego wciąż traktujemy ją jako coś nieszkodliwego? Dlaczego pozwalamy, by dzieci miały do niej nieograniczony dostęp przez całą dobę, natychmiast, bez wychodzenia z domu i za darmo? Czas w końcu przestać chować głowę w piasek, inni już przestali. W Stanach Zjednoczonych w ciągu ostatnich 3 lat niemal połowa stanów wprowadziła prawo wymagające weryfikacji wieku przez tego typu strony. Realne działania podejmują Francja, Wielka Brytania, a ostatnio także Włochy. Za nimi będą kolejni. A my? Naprawdę nie możemy dłużej udawać, że nie ma problemu.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#RafałDorosiński">Dlatego dziś przedstawiam Wysokiej Izbie projekt, który w sposób przemyślany czerpie z tych doświadczeń, by mając za sobą poparcie setek tysięcy polskich rodzin oraz, jak ufam, życzliwość Wysokiej Izby, przełamać dotychczasowy imposybilizm w tej dziedzinie. Projekt opiera się na kilku filarach, które w największym skrócie można opisać następująco. Po pierwsze, na strony z pornografią nałożony zostanie obowiązek uzależnienia dostępu do ich zawartości od skutecznej weryfikacji wieku użytkownika.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#RafałDorosiński">To sedno całej regulacji, klasyczny model funkcjonujący także we wspomnianych wcześniej państwach. Po drugie, strony te będą miały swobodę wyboru systemu weryfikacji wieku spośród dostępnych na rynku. Już dziś istnieją liczne podmioty komercyjne oferujące taką usługę. Po trzecie, wybór systemu weryfikacji wieku obwarowany będzie warunkiem skuteczności tego systemu, co będzie podlegało weryfikacji przez organ weryfikujący, którym ma być prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Po czwarte, ten sam organ prowadzić będzie centralny rejestr stron z treściami pornograficznymi, które nie podporządkowały się powyższym wymogom. Po piąte, sankcją za uchybienia obowiązku weryfikacji ma być blokada stron z powyższego rejestru przez dostawców Internetu oraz blokada usług płatniczych przez dostawców usług płatniczych. Jest to rozwiązanie wzorowane na mechanizmach działających od 2016 r. na podstawie ustawy o grach hazardowych. Powyższy model zapewnia jednolitą listę blokowanych stron, pewność prawa i przejrzyste kryterium blokowania takich, a nie innych stron przez dostawców Internetu, a ponadto precyzję w dotarciu do konkretnej grupy użytkowników: dzieci. Rozwiązuje także trudności związane z egzekwowaniem prawa poza granicami kraju.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#RafałDorosiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Proponowana ustawa to wyraz przede wszystkim wspólnej troski tych, którzy w kwestii ograniczenia dostępu do pornografii stawiają na pierwszym miejscu troskę o dobro moralne, tych, dla których najważniejsze są kwestie związane ze zdolnością budowania trwałych relacji przez dzieci w przyszłości, i w końców tych, którzy skupiają się na zdrowiu seksualnym. Dlatego możemy pracować ramię w ramię: organizacje społeczne zbierające podpisy w mroźne niedziele pod parafiami i rządowi urzędnicy, którzy od kilku miesięcy tworzą własne rozwiązania. Jednocześnie mamy świadomość podnoszonych nieraz wątpliwości wobec tego typu regulacji. Dobrze je znamy, a stojące za nimi przywiązanie do wolności słowa, wolności gospodarczej i prywatności całkowicie podzielamy. Dlatego też proponowane tu rozwiązania mają trzy następujące cechy.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#RafałDorosiński">Pierwsza z nich to umiarkowanie i to zarówno w sensie, by tak rzec, technicznym, jak i aksjologicznym. W sensie technicznym projekt zakłada, że ewentualne blokowanie stron dotyczyłoby wyłącznie tych,…</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#RafałDorosiński">…na których treści pornograficzne stanowią istotną część zawartości strony, do której prowadzi ta domena. Bez tego zastrzeżenia należałoby blokować portale i media społecznościowe, gdzie treści pornograficzne są umieszczane przygodnie lub wbrew regulaminom tych stron. Z kolei w sensie aksjologicznym unikamy zarówno skrajnego absolutyzowania wolności ekspresji, które prowadziłoby do nihilizmu, jak i naiwnej wiary, że paragrafami można wykorzenić wszelkie zło z ludzkiego serca i przestrzeni publicznej, która z kolei groziłaby dryfem w stronę państwa policyjnego.</u>
          <u xml:id="u-69.9" who="#RafałDorosiński">Cecha druga: precyzja. Prezentowany projekt został pomyślany tak, by do minimum ograniczyć ryzyko dowolnych interpretacji. Odnosi się do problemu, który został jednoznacznie zdefiniowany i którego szkodliwość jest powszechnie uznana zarówno przez ekspertów, jak i opinię publiczną. Uderza punktowo w zjawisko, które wszyscy chcemy ograniczyć i co do którego istnieje szeroki konsensus społeczny i naukowy.</u>
          <u xml:id="u-69.10" who="#RafałDorosiński">Cecha trzecia: anonimowość. Przykładamy ogromną wagę do ochrony danych osobowych i prywatności. Warto tu zauważyć, że są już dostępne, ciągle zresztą rozwijane, narzędzia weryfikacji wieku pozwalające na zachowanie pełnej prywatności użytkowników, w szczególności za pomocą mechanizmu podwójnej anonimowości oraz protokołów kryptograficznych zwanych dowodem o zerowej wiedzy, zero-knowledge proof.</u>
          <u xml:id="u-69.11" who="#RafałDorosiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Obywatelski projekt ustawy o ochronie małoletnich przed treściami pornograficznymi w Internecie poniekąd jest kompromisem, ale przede wszystkim jest wyrazem elementarnej sprawiedliwości, szczególnie sprawiedliwości wobec dzieci, tych, którzy sami nie mogą się obronić. Gdyby, wyobraźmy sobie, w okolice naszego domu przyjechał biały van, a kierowca otworzyłby drzwi i zaprosił dzieciaki z osiedla na seans filmów pornograficznych, to jak długo by tam stał, zanim musiałby się ratować ucieczką, i to nie tylko przed policją? W świecie wirtualnym powinno być tak samo: jasne zasady, natychmiastowa reakcja, skuteczna ochrona. Rodzice mają prawo domagać się od państwa realnego wsparcia w walce o wolny od pornografii Internet dla ich dzieci, tak samo jak mają prawo oczekiwać przestrzeni wolnej od narkotyków, pedofilii, alkoholu czy hazardu.</u>
          <u xml:id="u-69.12" who="#RafałDorosiński">Jako przedstawiciel Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej pragnę zadeklarować gotowość do rzetelnej, merytorycznej dyskusji w komisjach sejmowych zarówno wokół obywatelskiego, jak i rządowego projektu. Połączenie prac nad oboma projektami pozwoli, mam nadzieję, na stworzenie optymalnej regulacji, czerpiącej z najlepszych rozwiązań obu propozycji. Pracując wspólnie nad jedną ustawą, dajemy jej największe szanse na zdobycie powszechnego autorytetu. To tak ważne w czasach, gdy wiele spraw dzieli, a niewiele ustaw cieszy się zgodnym poparciem całego społeczeństwa. Wykorzystajmy tę okazję, by wokół dobra dzieci zbudować choćby tę jedną koalicję dobrej woli. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję panu przedstawicielowi.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#MonikaWielichowska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#MonikaWielichowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#MonikaWielichowska">Pierwszego do głosu zapraszam pana posła Dariusza Stefaniuka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#DariuszStefaniuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#DariuszStefaniuk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Stoimy dziś przed niezwykle ważnym zadaniem: ochroną naszych dzieci przed niekontrolowanym dostępem do pornografii w Internecie. Pornografia dostępna bez żadnych zabezpieczeń stanowi realne zagrożenie dla najmłodszych. Badania Państwowego Instytutu Badawczego NASK wykazały, że średni wiek pierwszego kontaktu dziecka z treściami pornograficznymi to niespełna 11 lat, a co piąty polski nastolatek w wieku 12–14 lat ogląda pornografię codziennie, głównie na smartfonie. Te dane są alarmujące.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#DariuszStefaniuk">W młodym wieku mózg jest wyjątkowo podatny na wpływy. Treści pornograficzne mogą zaburzać prawidłowy rozwój emocjonalny i psychoseksualny dzieci. Uzależnienie od pornografii staje się coraz częstszym problemem wśród młodzieży, a zbyt wczesna ekspozycja na brutalne, nierealistyczne obrazy seksualne prowadzi do wypaczenia ich postrzegania relacji i własnej wartości.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#DariuszStefaniuk">Nie możemy dłużej biernie się temu przyglądać. Dlatego powstał obywatelski projekt ustawy mający na celu realne ograniczenie dostępu nieletnich do treści pornograficznych. Inicjatywa ta spotkała się z ogromnym poparciem społecznym, bo zebrano aż 212 tys. podpisów obywateli popierających tę ustawę. To dwukrotnie więcej, niż wynosi wymagany próg w przypadku inicjatywy ustawodawczej. Ten imponujący wynik świadczy o tym, jak ważny i palący jest to temat dla polskich rodzin. Rodzice, wychowawcy, specjaliści — wszyscy dostrzegają potrzebę działania. Dzisiaj głos tych ponad 200 tys. Polek i Polaków rozbrzmiewa tutaj, w Sejmie, domagając się konkretnych kroków w obronie najmłodszych.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#DariuszStefaniuk">Co istotne, ochrona dzieci nie ma barw partyjnych. To wspólna sprawa ponad podziałami. W czasie prac nad projektem przedstawiciele różnych środowisk politycznych deklarowali swoje poparcie dla tych rozwiązań, bo niezależnie od tego, czy jesteśmy z lewej, z prawej strony, czy z centrum sceny politycznej, wszyscy możemy się zgodzić, że dobro dzieci jest najważniejsze. Każdy odpowiedzialny rodzic i obywatel rozumie, że musimy zapewnić bezpieczne środowisko dla rozwoju młodego pokolenia. Dzisiejsza debata daje nam szansę na pokazanie, że potrafimy współpracować ponad podziałami w imieniu wyższego dobra.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#DariuszStefaniuk">Nie jesteśmy w tych działaniach odosobnieni. Inne kraje już skutecznie wprowadzają podobne regulacje. W Wielkiej Brytanii uchwalono kompleksową ustawę o bezpieczeństwie w sieci, która zobowiązuje strony pornograficzne do wprowadzenia rygorystycznej weryfikacji wieku użytkowników. We Francji od tego roku każda witryna z pornografią, która nie wdroży realnej weryfikacji pełnoletności, może zostać zablokowana decyzją urzędową. Francuzi nie wahali się postawić dobra dzieci na pierwszym miejscu. Niemcy od dawna egzekwują przepisy chroniące nieletnich przed pornografią. Tamtejsze organy potrafią nawet nakazać blokadę serwisów naruszających zakaz dostępu małoletnich. Również w Stanach Zjednoczonych temat ten jest dostrzegalny. W kilkunastu stanach wprowadzono przepisy wymagające, by serwisy pornograficzne sprawdzały wiek odwiedzających, np. poprzez okazanie dokumentu tożsamości.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-71.7" who="#DariuszStefaniuk">Te przykłady z zagranicy pokazują, że Polska nie wymyśla nic nadzwyczajnego, a jedynie dołącza do światowego trendu odpowiedzialnej ochrony dzieci w Internecie.</u>
          <u xml:id="u-71.8" who="#DariuszStefaniuk">Chciałbym stanowczo podkreślić, że celem tej ustawy nie jest cenzura, lecz realna ochrona nieletnich przed szkodliwymi treściami. Projekt nie zabrania dorosłym dostępu do legalnych materiałów. Pełnoletni obywatele nadal będą mogli z nich korzystać, po prostu potwierdzając swój wiek. To podobna zasada jak przy zakupie alkoholu czy wejściu do kina na film dla dorosłych. Nieletnim odmawiamy dostępu, bo to dla ich dobra, ale dorośli zachowują swoją wolność wyboru. Nie chodzi o ograniczenie wolności Internetu czy naruszanie prywatności, lecz o wprowadzenie rozsądnych mechanizmów, które w praktyce uniemożliwią dzieciom natrafianie na treści drastyczne, nieodpowiednie do ich wieku. Obecnie formalny zakaz udostępniania pornografii małoletnim niby istnieje, ale jest czysto iluzoryczny. W praktyce dziecko jednym kliknięciem może wejść na taką stronę. Ta ustawa ma to zmienić, wprowadzając narzędzia skutecznego egzekwowania prawa, które już obowiązuje.</u>
          <u xml:id="u-71.9" who="#DariuszStefaniuk">Podsumowuję. Stoimy przed szansą na ponadpartyjne porozumienie w imię ochrony dzieci. Mamy jasno zdefiniowany problem i gotowe rozwiązanie poparte głosem setek tysięcy obywateli. Widzimy, że inne państwa potrafią skutecznie działać w tej sprawie. My również nie możemy pozostać w tyle. Apeluję więc do wszystkich państwa: ponad podziałami, ponad różnicami połączmy siły dla dobra najmłodszych. Pokażmy, że bezpieczeństwo i zdrowy rozwój naszych dzieci są dla nas absolutnym priorytetem. Uchwalając tę ustawę, wykonamy wielki krok ku temu, by polskie dzieci były lepiej chronione w cyfrowym świecie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Monikę Rosę z Koalicji Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#MonikaRosa">Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Stoimy dzisiaj jako wspólnota, jako państwo, jako Sejm, jako społeczeństwo, ale także jako indywidualne jednostki przed jednym z większych wyzwań, które wymaga od nas współpracy, które wymaga od nas odpowiedzialności, konsekwencji i pracy długoletniej. Mówimy o bezpieczeństwie, o bezpieczeństwie dzieci w sieci, bo stworzone zostało środowisko życia młodych ludzi — dzieci i młodzież po prostu żyją w świecie cyfrowym — w którym nie obowiązują żadne zasady ich ochrony, w którym prawa dziecka właściwie nie funkcjonują. W trosce o bezpieczeństwo dzieci i ich ochronę zabraliśmy dzieci z placów zabaw, z ulic, z miejsc wspólnego przebywania i zamknęliśmy je w oazie domu, z nadzieją, że będą tam bezpieczne, ale jednocześnie otworzyliśmy im świat cyfrowy, świat, w którym żadne zasady i reguły po prostu nie obowiązują. To tak, jakbyśmy stworzyli miasto, które jest bardzo ruchliwe — są ulice, ale nie ma przejść dla pieszych, nie ma znaków drogowych, nie ma żadnych reguł i policjantów — i wpuścili tam dzieci.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#MonikaRosa">Naszym obowiązkiem jest te reguły i te zasady stworzyć. Oczywiście kwestia, którą dzisiaj podnosimy, kwestia dostępu do pornografii jest najbardziej oczywista, kłująca i kluczowa. Ale to przecież jest wierzchołek góry lodowej. My, jako konsumenci usług i produktów, musimy wymagać od firm, od platform cyfrowych, od twórców tego, że te produkty i usługi będą bezpieczne dla nas, ale przede wszystkim dla naszych dzieci. Bo faktycznie według danych raportu NASK „Nastolatki 3.0” 1300 tys. badanych dzieci korzysta z jednego z bardziej popularnych serwisów pornograficznych. 1/3 z nich deklaruje, że na takie materiały natknęła się nieintencjonalnie, przypadkowo.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#MonikaRosa">Wczoraj opublikowaliśmy raport „Internet dzieci” w sieci. To badania Internetu, chodzi o aktywność uczestników dzieci w sieci, także dzieci najmłodszych, w wieku 7–14 lat, których teoretycznie na portalach cyfrowych i w różnych serwisach nie powinno być. Do tej pory wszyscy zamykali oczy i mówili: są regulaminy, tam dzieci przecież nie ma. Ale mamy jasne informacje, jasne liczby, czarno na białym: dzieci tam są. Dzieci korzystają z serwisów pornograficznych, dzieci nieintencjonalnie narażone są w sieci na ogromną ekspozycję treści destrukcyjnych, pornograficznych. Narażone są na uwodzenie. Dramatycznie wzrasta skala tworzenia materiałów przedstawiających wykorzystanie seksualne dzieci właśnie w sieci. Nie możemy na to zamykać oczu i mówić, że to nie jest nasze wyzwanie. To jest nasz obowiązek. 863 tys. dzieci poniżej 14. roku życia w grudniu odwiedziło jeden z bardziej popularnych serwisów pornograficznych. To badanie „Internet dzieci” zostało stworzone przez Polskie Badanie Internetu, Gemius, Instytut Cyfrowego Obywatelstwa i państwową komisję do spraw przeciwdziałania pedofilii. 1400 tys. osób z grupy 7–12 lat funkcjonuje na platformach społecznościowych i komunikatorach, do których teoretycznie nie powinny mieć dostępu. Doceniam bardzo starania, które wykonali twórcy i osoby, które podpisały się pod projektem ustawy. Zwracam jednocześnie uwagę na to, że procedowany jest także projekt rządowy…</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Sachajko: Gdzie jest procedowany?)</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#MonikaRosa">…który w sposób bardziej holistyczny tym tematem się zajmuje. Liczę na to, że wspólnie wypracujemy dobre rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#MonikaRosa">Szanowni Państwo! To nie jest ktoś przeciwko komuś. Idziemy wspólnie, Jeśli nie zbierzemy sił, to przegramy ze światem i przegramy przyszłość naszych dzieci.</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-73.7" who="#MonikaRosa">Kto ponosi koszty tego, że dzieci mają dostęp do serwisów tzw. społecznościowych? Kto ponosi koszty tego, że nikt nie weryfikuje tego, co jest w sieci, że dzieci mają dostęp do treści destrukcyjnych? My ponosimy, a ktoś na tym zyskuje. Ktoś to kapitalizuje. Ktoś z tego czerpie zyski. Z serwisów społecznościowych, jak już mówiłam, korzysta 1400 tys. dzieci w wieku 7–12 lat. Dzieci korzystają z aplikacji, do których teoretycznie dostępu mieć nie powinny. Wiedza o tym, co dzieci robią w sieci, pozwoli nam stworzyć rozwiązania, które będą realne i rzeczywiste, a nie nietrafione. I nie chodzi tutaj tylko i wyłącznie o kwestie zakazów, ale chodzi o kwestie nakazów dla twórców, nakazów dla tych, którzy ten cyfrowy świat po prostu stworzyli.</u>
          <u xml:id="u-73.8" who="#MonikaRosa">Nie możemy zamykać oczu my, dorośli, którzy przez lata po prostu udawaliśmy, że nic złego w sieci się nie dzieje. Dla interesów cudzych, dla cudzych zysków nie możemy narażać dzieci. Krzywdzenie seksualne, uzależnienia, samotność, mowa nienawiści, hejt, strach przed wyśmianiem, nieustające uzależnienie i przeglądanie, algorytmy, traumy. Koszty ponoszą dzieci, młodzież, a ktoś po prostu na tym zarabia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#MonikaRosa">Ta publikacja, te badania będą co pół roku weryfikowane i sprawdzane. To będzie taki papierek lakmusowy, sprawdzający skuteczność nas wszystkich, czy sobie radzimy.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Michała Gramatykę, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale jesteście za czy przeciw?)</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#komentarz">(Poseł Monika Rosa: Chyba wyraziłam się jasno.)</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie wyraziła się pani.)</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#MichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Szanowni Autorzy i Autorki Projektu! Mam ogromny szacunek i wielkie uznanie dla państwa za podjęcie tematu. To jest jeden z najważniejszych tematów w cyberprzestrzeni. To jest jeden z najważniejszych tematów w cyberświecie. Cokolwiek byśmy tutaj powiedzieli, nie będziemy lepsi od barda młodego pokolenia Taco Hemingwaya, który w 2020 r. na jednym ze swoich albumów nagrał utwór pt. „W.N.P.” Ten skrót W.N.P. oznacza: wychowała nas pornografia. Artysta opowiada, skąd młodzi ludzie czerpią wzorce zachowań partnerskich. Konkluzja tej piosenki jest taka, że te wzorce czerpią z Internetu. Mają kochających rodziców, wzrastają w normalnych rodzinach, ale dostępność do treści pornograficznych w Internecie powoduje, że to właśnie w ten sposób budują swoje wyobrażenie o tym, co dzieje się pomiędzy partnerami w relacjach natury seksualnej. Niestety potwierdzają to badania Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej. Czy państwo uwierzą, że 1/3 dzieciaków nie wie, czy te zachowania, które widzą, na które trafiają w Internecie, bardzo często, przypadkiem, bardzo często dlatego, że podpowie im to po prostu algorytm, to są prawdziwe zachowania, czy one są odgrywane? Nie wiedzą, czy te zachowania tak powinny wyglądać w dorosłym życiu, czy może to jest jakiś teatr.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#MichałGramatyka">To jest bardzo cenny projekt ustawy. Równie cennym projektem ustawy jest projekt, który przechodzi właśnie konsultacje międzyresortowe w rządzie, który będzie publicznie wysłuchiwany w najbliższą środę w Ministerstwie Cyfryzacji. Te projekty w wielu swoich postanowieniach są zresztą zbieżne. One zmierzają do ograniczenia pewnej patologii, a tą patologią jest dzisiaj sposób, w jaki można uzyskać w Internecie dostęp do treści pornograficznych. Co trzeba zrobić? Postawić krzyżyk przy komunikacie: mam 18 lat, wchodzę dalej. I to wszystko. Ten gigantyczny biznes, który wrzuca do Internetu każdego dnia dziesiątki, setki, tysiące filmów pornograficznych, które uprzedmiotawiają człowieka, które kreują totalnie wywrócone, odwrócone wzorce zachowań partnerskich, pozbywa się jakiejkolwiek odpowiedzialności za to, że sączy te treści do dzieci. Wystarczy, że dziecko, nie zawsze świadomie, zaznaczy kratkę: mam 18 lat, wchodzę dalej. Nic więcej nie musi robić.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#MichałGramatyka">Szanowni Państwo! To jest sytuacja patologiczna, to trzeba zmienić. Trzeba wprowadzić skuteczne mechanizmy weryfikacji wieku. Trzeba doprowadzić do tego, żebyśmy my, użytkownicy Internetu, dorośli, którzy mają prawo do konsumpcji tego typu treści… Bo przecież te treści w rozumieniu polskiego, europejskiego, amerykańskiego prawa są treściami legalnymi, tyle że przeznaczonymi dla dorosłych. Treści dla dorosłych muszą trafiać do osób dorosłych, do nikogo więcej. W momencie, kiedy trafiają do dzieci, niszczą ich umysły. Obserwujemy to każdego dnia. Dyżurnet.pl stara się wyrzucać z Internetu treści pokazujące seksualne wykorzystywanie dzieci. Prowadzę od wielu tygodni spory w moim miejscu pracy z utalentowanymi ekspertami od IT, którzy mówią: jakiegokolwiek ograniczenie wprowadzicie, i tak będzie ono do obejścia. Tak, taka jest prawda. Jeżeli ktoś ma specjalistyczną wiedzę, będzie w stanie obejść każde administracyjne ograniczenie, które pojawi się w tej przestrzeni. Ale dzieci nie mają takiej specjalistycznej wiedzy, a dzieci w 1/4 przypadków trafiają na treści pornograficzne, po prostu nie chcąc tego, przez przypadek, i te treści potrafią wywrócić im do góry nogami wyobrażenia o świecie.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#MichałGramatyka">Będziemy dyskutować — my, Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga — i będziemy pracować nad tym projektem w komisji. Mam nadzieję, ogromną nadzieję, że spotkają się ze sobą te dwa projekty. One są zresztą w wielu miejscach bardzo podobne, odnoszą się do tych samych technologii, do tych samych zasad, czerpią z tych samych wzorców. To, o czym pan mecenas mówił, przedstawiając projekt tej ustawy, odnosi się do rozwiązań angielskich, amerykańskich — kilka z tych rozwiązań amerykańskich zostało ostatnio unieważnionych — do rozwiązań francuskich, włoskich. Wszystko to monitorujemy. Mam nadzieję na dobrą pracę ponad podziałami politycznymi. Jeszcze raz bardzo dziękuję za inicjatywę. Wiele może nas dzielić, mówił pan mecenas, ale ta sprawa musi nas połączyć.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Henryka Smolarza, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#HenrykSmolarz">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Przedstawiciele Wnioskodawców! Zacznę od słów, którymi zakończył swoje wystąpienie mój przedmówca, o tym, że dzisiaj mamy niepowtarzalną okazję połączyć się w słusznej sprawie — w sprawie bezpieczeństwa naszych dzieci, w sprawie ich wychowania, w sprawie ochrony najsłabszych, którzy takiej ochrony wymagają. Również chciałbym się przychylić do słów podziękowania dla inicjatywy obywatelskiej i tych, którzy się w nią zaangażowali, a także za formę komunikowania się dzisiaj tutaj z nami, z Wysoką Izbą. Bardzo za to dziękuję, bo było powiedziane tyle, ile trzeba, merytorycznie i w odniesieniu bezpośrednio do projektu. Bardzo cenię sobie słowa, które tutaj usłyszałem, o pracy ramię w ramię, wspólnie z rządem, nad projektem, który jest opracowywany. To jest niezwykle istotne, że pada tego typu deklaracja.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#HenrykSmolarz">Wypada powtórzyć to, co było tutaj mówione, że problem jest o tyle istotny, że obniża się wiek, coraz wcześniej dzieci mają dostęp do tego typu treści — to wszyscy podkreślali. Drugą ważną rzeczą, o jakiej mówiliśmy, jest to, że ten kontakt jest przypadkowy, zupełnie przypadkowy, nieuzasadniony.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#HenrykSmolarz">Ja w tej chwili zastanawiałem się i zastanawiam nad odpowiedzialnością samych rodziców i nad stanowiskiem rodziców. Ogromne poparcie dla tych rozwiązań, które w naszym społeczeństwie chroniłyby nasze dzieci przed treściami pornograficznymi, powinno mieć również przełożenie na bezpośrednią troskę samych rodziców. Każdy, kto jest rodzicem, kto ma dzieci w takim wieku, że mogą być na to narażone i nie powinny mieć kontaktu z tymi treściami, podejmuje różnego rodzaju działania. Tymi działaniami są oprogramowania blokujące, szpiegujące. Te rozwiązania kiedyś były wystarczające, dzisiaj nie zawsze. Moi przedmówcy zwracali również uwagę na to, jak trudno jest wprowadzić rozwiązania techniczne, które będą w 100% skuteczne. Wszyscy chyba mamy tego świadomość, ale to nie oznacza, że nie należy podjąć wysiłku, aby maksymalnie ograniczyć dostęp dzieci do nieodpowiednich treści.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#HenrykSmolarz">Ważnym aspektem będzie również to, o czym mówiliśmy, czyli zachowanie pewnego rodzaju anonimowości i bezpieczeństwa przy wykorzystaniu narzędzi weryfikacji tożsamości. Mamy świadomość niedoskonałości i trudności, o tym mówili również wnioskodawcy przedstawionego projektu. Wierzę w to, że te rozwiązania techniczne, które się pojawiają, umożliwią odpowiednie skonstruowanie przepisów. Wszyscy mamy świadomość, że postępujący rozwój techniczny i technologiczny zawsze wyprzedza rozwiązania ustawowe, zawsze wyprzedza te działania, które są podejmowane, ale to nie zwalnia nas z ciągłego obowiązku dostosowywania się, podążania za tymi rozwiązaniami, które są.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#HenrykSmolarz">Na koniec chciałbym zwrócić uwagę na problem generalny, który także był podnoszony przez moich przedmówców, mianowicie na czas, jaki spędzają dzieci i młodzież przed ekranami smartfonów, komputerów — to są godziny dziennie. To jest narastający proces łatwego, zbyt łatwego dostępu do narzędzi elektronicznych i spędzania czasu przed tymi nośnikami w nadmiarze. Ponad 5 godzin dziennie korzystania z nich przez nastolatków jest to wynik zatrważający, co także powinno być przedmiotem debaty i dyskusji. Jest także potrzeba zwrócenia na to uwagi wszystkich osób odpowiedzialnych: rodziców, szkół, wychowawców, nauczycieli, każdego z nas jako obywatela, aby próbować znajdować rozwiązania, które będą zastępowały tę aktywność. Oczywiście nic nie zastąpi dobrych relacji rodzinnych, właściwych relacji z rówieśnikami, ale także prawidłowych kontaktów i relacji w szkole. Właściwe ukształtowanie tych proporcji powinno dać prawidłowe bodźce do właściwego rozwoju dzieci. Zatem przychylając się w imieniu klubu Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga do omawianego rozwiązania, będziemy proponowali dalsze prace w komisjach nad omawianym projektem, czy być może nad omawianym projektem plus projektem rządowym. Dziękuję, bardzo.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Dorotę Olko z klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#DorotaOlko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Goście! Rozmawiamy dzisiaj o ochronie dzieci przed pornografią. Na początek chcę powiedzieć bardzo wyraźnie: to jest realny problem, a minister Gawkowski wraz z całym Ministerstwem Cyfryzacji, jak już na tej sali padało, jest w trakcie prac nad jego rozwiązaniem. Projekt dotyczący tej kwestii jest już w konsultacjach. Na początku chciałabym zaznaczyć, że walka z negatywnym wpływem technologii cyfrowych na zdrowie psychiczne szczególnie dzieci i młodzieży jest jednym z kluczowych elementów strategii cyfryzacji przygotowanych przez ministerstwo, bo ten wpływ niestety nie ogranicza się tylko do tego zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#DorotaOlko">Ale wróćmy do korzystania z pornografii. Korzystanie z pornografii przez dzieci jest zjawiskiem powszechnym i nie mówimy tylko o nastolatkach, ale niestety także o dzieciach. Według raportu NASK pierwszy kontakt z pornografią dzieci mają średnio w wieku 11 lat. Co piąty badany pierwszy raz oglądał film pornograficzny, mając mniej niż 10 lat. Bardzo często ten pierwszy kontakt, jak też mówił przedmówca, następuje mimowolnie. Dziecko trafia na stronę pornograficzną, gdyż szuka innych treści w sieci. Większość badanych dzieci w wieku 12–16 lat ogląda pornografię przynajmniej raz w miesiącu. To są dane bardzo smutne, ponieważ tak wczesny i jednocześnie regularny kontakt z pornografią ma na dzieci bardzo konkretny wpływ: buduje nierealistyczny obraz ludzkiego ciała, seksualności, niezdrowe oczekiwania wobec siebie, wobec przyszłych partnerów czy partnerek.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#DorotaOlko">Szczególnie niepokojące są odpowiedzi na pytanie: Czy kiedykolwiek zdarzyło ci się zobaczyć w Internecie treści pornograficzne z elementami przemocy, w których ktoś był zmuszany do jakiejś czynności seksualnej wbrew swojej woli? Połowa badanych albo widziała takie treści, albo nie jest w stanie określić, czy osoby — powiedzmy to głośno, głównie kobiety występujące w filmie — doświadczają przemocy. Więc tysiące polskich nastolatków ogląda w Internecie realną bądź odgrywaną przemoc seksualną wobec kobiet. To nie może nie zostawić w nich śladu i będzie miało wpływ na ich rozumienie przyjemności czy konieczności obopólnej, entuzjastycznej zgody na seks w przyszłości. Dziewczynkom, które takie treści oglądają, trudniej będzie stawiać granice. Chłopcom łatwiej je ignorować czy łamać. Wychowujemy więc pokolenie, dla którego gwałt, nadużycie, wymuszenie jest rzeczą naturalną, oglądaną w Internecie od dziecka — i to jest przerażające. To jest ogromny problem, który jako polityczka Lewicy, jako feministka bardzo chcę rozwiązać. Dlatego cieszę się z tego projektu, który jest już procedowany w Ministerstwie Cyfryzacji, i który opiera się na podobnych założeniach, co ten, o którym dzisiaj rozmawiamy. Nakłada on również obowiązek skutecznej weryfikacji wieku przy używaniu stron pornograficznych.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#DorotaOlko">Ale w przypadku projektu ustawy, o którym jest mowa, nie sposób nie zwrócić uwagi na jej autorów i ich dotychczasowy wpływ na bezpieczeństwo dzieci, bo to jest szkodliwy wpływ. To właśnie ze względu na działalność takich organizacji jak skrajnie prawicowe, ortodoksyjne Ordo Iuris pornografia jest często dzisiaj niestety jedynym źródłem wiedzy dzieci o seksie. Bo to przez wieloletnie wysiłki prawicy, państwa po tej stronie także, nie udało się wprowadzić w Polsce rzetelnej i obowiązkowej edukacji seksualnej.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Żenująca pani jest.)</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#DorotaOlko">Ostatni projekt został zablokowany przez Kościół katolicki, a edukacja zdrowotna, tak samo jak WDŻ, będzie niestety dla chętnych, czyli będzie z niej korzystało na razie pewnie 8–9% dzieci, a reszta będzie zdana na portale pornograficzne. To oznacza, że nikt nie nauczy dzieci zdrowego stosunku do swojego ciała i jego akceptacji. Nikt nie powie im, że nie zawsze znaczy nie — wy nie rozumiecie, że tego właśnie dzieci trzeba uczyć — a tylko tak oznacza zgodę. Nie dowiedzą się, w jaki sposób skutecznie zabezpieczać się przed niechcianą ciążą, przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, nie dowiedzą się, jak naprawdę wygląda stosunek seksualny, że nie tak, jak oglądają na portalach pornograficznych. Strach przed gender i rozmową o rolach płciowych z dziećmi sprawia, że wzorcem stają się właśnie aktorki i aktorzy porno. Wulgarna, przerysowana wersja kobiecości i męskości, której trudno sprostać i która nie przyniesie im szczęścia w dorosłym życiu — co do tego chyba wszyscy się zgadzamy. Ale właśnie ze względu na taką sytuację i na ten wasz opór przeciwko edukacji seksualnej dzisiaj strony internetowe są jedynym źródłem wiedzy, jedynym nauczycielem, bo jako konserwatywny kraj odrzuciliśmy wszystkie inne formy edukacji seksualnej.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#DorotaOlko">Dlatego — podsumowując — uważam, że ochrona dzieci przed pornografią jest kwestią bardzo ważną, palącą wręcz, ale jednocześnie trudno mi uwierzyć w dobre intencje autorów ustawy i trudno mi w nich widzieć rzetelnego partnera do rozmowy na ten temat. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Szymańskiego z klubu Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#KrzysztofSzymański">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dyskutujemy dziś nad obywatelskim projektem ustawy, którego celem jest ochrona małoletnich przed absolutnie destrukcyjnym wpływem treści pornograficznych w Internecie. Jest to inicjatywa niezwykle potrzebna i w pełni zasługująca na poparcie. Stąd z tego miejsca dziękuję projektodawcom za wykonaną pracę i gratuluję wniesienia projektu, który, jak widać, jest co do istoty merytorycznej popierany przez wszystkie strony. Jedyne, co przeszkadza, to pochodzenie tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#KrzysztofSzymański">Odnośnie do projektu to wprowadza on skuteczne rozwiązania, które pozwolą realnie ograniczyć dostęp nieletnich do treści pornograficznych w Internecie. Przewiduje także jasne zasady nadzoru nad wdrażanymi rozwiązaniami. Warto podkreślić, że rozwój nowoczesnych technologii pozwala na skuteczną weryfikację wieku bez naruszania prywatności użytkowników. Mechanizmy takie jak kryptograficzne potwierdzenie wieku czy systemy jednorazowej, anonimizowanej autoryzacji eliminują konieczność przechowywania danych osobowych i chronią wolność jednostki. Warto zaznaczyć, że rozwiązania te nie obciążają dostawców usług telekomunikacyjnych odpowiedzialnością za weryfikację wieku użytkowników. Odpowiedzialność za wychowanie dzieci oraz wolność konsumpcji różnych treści przez dorosłych mogą się dzięki technologii uzupełniać, a nie wykluczać.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#KrzysztofSzymański">Państwo może i powinno zapewnić skuteczne mechanizmy ochrony małoletnich, jednocześnie nie ingerując w prawa dorosłych do samodzielnego wyboru treści, które konsumują. Nie ulega wątpliwości, że pornografia ma negatywny wpływ na rozwój emocjonalny, psychiczny i społeczny przede wszystkim dzieci i młodzieży. Prowadzi ona do zaburzeń relacji międzyludzkich, uprzedmiotowienia człowieka, obniżenia samooceny oraz uzależnień. Co więcej, swobodny dostęp małoletnich do takich treści jest jednym z czynników zwiększających liczbę przypadków przemocy seksualnej oraz przedwczesnej inicjacji seksualnej. Państwo nie może stać biernie wobec tego zjawiska. Ochrona dzieci przed szkodliwymi treściami jest naszym wspólnym obowiązkiem. Nie możemy pozwolić, by dzieci w Polsce były pozostawione same sobie wobec zalewu szkodliwych treści.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#KrzysztofSzymański">Statystyki są nieubłagane. Coraz więcej młodych ludzi styka się z pornografią w wieku kilkunastu lat, a czasem nawet wcześniej. W dobie cyfryzacji, gdy niemal każde dziecko ma smartfona w kieszeni, ochrona najmłodszych wymaga zdecydowanych działań. Według badań Państwowego Instytutu Badawczego niemal połowa chłopców w wieku 13–14 lat, którzy zetknęli się z treściami pornograficznymi, wyraziła chęć powtórzenia tych scen w życiu codziennym. To naprawdę pokazuje skalę zagrożenia. Swobodny dostęp do treści pornograficznych nie tylko zaburza rozwój emocjonalny młodych ludzi, ale także normalizuje zachowania patologiczne. Coraz więcej badań wskazuje na związek między konsumpcją pornografii a wzrostem agresji w związkach i przypadkami przemocy seksualnej wśród młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#KrzysztofSzymański">Podkreślmy jeszcze jeden ważny aspekt: pornografia to nie jest jedynie rozrywka dla dorosłych. Wiele treści zawartych w filmach pornograficznych zawiera elementy przemocy, a nawet patologicznych dewiacji. Według analiz spora część materiałów pornograficznych dostępnych w Internecie przedstawia np. akty kazirodcze albo przemoc seksualną. Nie możemy pozwolić, aby dzieci stykały się z tego rodzaju treściami.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#KrzysztofSzymański">To, co wprowadza ten projekt, to nie cenzura, jak twierdzą niektórzy przeciwnicy regulacji, ale odpowiedzialność. Podmioty, które czerpią zyski z publikacji treści pornograficznych, powinny wziąć odpowiedzialność za to, do kogo te treści trafiają. Dalsze przymykanie oczu na nieograniczony dostęp jest tak naprawdę zgodą na dostęp do pornografii dla dzieci, co wprost jest pedofilią. Państwo ma prawo i obowiązek tworzenia regulacji, które chronią dobro społeczne, a zwłaszcza dobro najmłodszych.</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#KrzysztofSzymański">Musimy również pamiętać o aspekcie społecznym. Społeczeństwo zdrowe, silne, świadome i odpowiedzialne opiera się na rodzinie. To rodzina jest pierwszym i najważniejszym środowiskiem wychowawczym, które kształtuje postawy moralne i etyczne młodych pokoleń. Jednak rodzina nie jest w stanie samodzielnie walczyć z globalnym biznesem pornograficznym, który w sposób bezwzględny wykorzystuje brak regulacji i technologiczne luki, by dotrzeć do coraz młodszych odbiorców. To, co jeszcze 20, 30 lat temu było problemem marginalnym, dziś stało się plagą, która deformuje wyobrażenia młodzieży o seksualności, relacjach międzyludzkich i samych sobie.</u>
          <u xml:id="u-83.7" who="#KrzysztofSzymański">Podsumowując, Konfederacja popiera ten projekt i będzie wspierać ochronę najmłodszych przed negatywnym wpływem pornografii. Jako środowisko konserwatywne stoimy na straży wartości, które są fundamentem silnego społeczeństwa, a jednym z tych fundamentów jest zdrowa, świadoma i dobrze wychowana młodzież. Liczymy na szeroki konsensus polityczny w tej sprawie i sprawne prace nad przedstawionym projektem ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-83.9" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Krzysztof Bosak)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#KrzysztofBosak">Teraz stanowisko koła Republikanie przedstawi poseł Jarosław Sachajko.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie możemy dłużej ignorować jednego z największych zagrożeń, jakie dotykają dzisiejszą młodzież. Łatwy dostęp dzieci do treści pornograficznych w Internecie to fakt, a jego skutki są alarmujące. Dziś mamy w ręku projekt ustawy, który wreszcie wprowadza mechanizmy ochronne.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#JarosławSachajko">Badania przeprowadzone na przestrzeni ostatnich lat pokazują jednoznacznie, iż kontakt z treściami pornograficznymi prowadzi do poważnych konsekwencji dla rozwoju psychicznego i emocjonalnego dzieci. Badania przeprowadzone przez neurobiologów w University of Cambridge wykazały, że oglądanie pornografii aktywuje te same obszary mózgu co uzależnienie od narkotyków. Pornografia wpływa na układ nagrody w mózgu, prowadząc do nadmiernego wydzielania dopaminy. Jaki to przynosi efekt? Coraz większą potrzebę dostarczania intensywniejszych bodźców i rosnącą podatność na uzależnienie.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#JarosławSachajko">Badania opublikowane w „Journal of Adolescent Research” pokazują, że młodzież korzystająca z treści pornograficznych ma trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu zdrowych relacji międzyludzkich. Pornografia tworzy wypaczony obraz relacji między kobietą a mężczyzną, promuje przemoc, uprzedmiotowienie i brak prawdziwej bliskości emocjonalnej. W efekcie młodzi ludzie tracą zdolność do budowania autentycznych więzi.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#JarosławSachajko">Badania przeprowadzone przez American Psychological Association wykazały, że ekspozycja na treści pornograficzne zwiększa ryzyko depresji i zaburzeń lękowych u młodych ludzi. Szczególnie narażone na to są dziewczęta, które zaczynają postrzegać siebie przez pryzmat nierealistycznych wzorców przedstawianych w filmach pornograficznych. Powoduje to spadek poczucia własnej wartości, zwiększenie presji na dopasowanie się do fałszywych standardów i większą podatność na wejście w toksyczne relacje. Czy naprawdę musimy czekać, aż kolejne pokolenia będą cierpiały z powodu tych konsekwencji?</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#JarosławSachajko">Projekt ustawy o ochronie małoletnich przed pornografią jest inicjatywą obywatelską, która powstała, ponieważ rodzice, psycholodzy i nauczyciele widzą skalę problemów. Nie możemy pozwolić, by dłużej ignorowano ten problem. Każdy miesiąc zwłoki oznacza narażenie kolejnych dzieci na kontakt z treściami, które wpływają na całe ich życie.</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#JarosławSachajko">W ubiegłej kadencji obecnie rządzący tak zapędzili się w krytykowaniu wszystkiego, co przedstawiało Prawo i Sprawiedliwość, że zablokowali ustawę zabezpieczającą dzieci przed pornografią. Pan poseł Grzegorz Napieralski, składając wniosek o odrzucenie projektu, obiecał, że po przejęciu władzy złożą własny projekt. I co? I minęło 14 miesięcy. Panie ministrze, zaczepiam pana ministra regularnie, a ustawy dalej brak. Ale może o to chodzi? Może chodzi właśnie o to, żeby bronić branży pornograficznej? Nie mam pojęcia, o co jeszcze może chodzić. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#komentarz">(Poseł Monika Rosa: Mieliście większość. Mogliście przegłosować.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#KrzysztofBosak">Przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#KrzysztofBosak">Mamy aż 38 posłów zgłoszonych do pytań.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#KrzysztofBosak">Określam czas pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#KrzysztofBosak">Zaczynamy od pani poseł Anny Pieczarki, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#AnnaPieczarka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#AnnaPieczarka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak już wielokrotnie dzisiaj zostało to powiedziane, projekt dotyczy ograniczenia dostępu do pornografii dla osób poniżej 18. roku życia, dlatego chcę zapytać: Na czym polegać ma skuteczna weryfikacja wieku użytkownika? Kolejne pytanie: Czy w wypadku jej braku blokada portali przez dostawców Internetu oraz uniemożliwienie im korzystania z usług płatniczych to jedyna przewidziana ustawą konsekwencja? I kolejne pytanie: Czy w opinii inicjatorów rzeczywiście spełni ona swoje zadania i będzie skuteczna? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam teraz pana posła Marcina Józefaciuka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Obecne mechanizmy ochrony są nieskuteczne, co rodzi poważne zagrożenia dla zdrowia psychicznego i rozwoju młodzieży. W odpowiedzi na ten problem projekt ustawy zakłada weryfikację wieku użytkowników stron pornograficznych. Podobne regulacje wprowadzono, jak już mówiono, we Francji, w Niemczech czy Wielkiej Brytanii. Rozwiązania te mogą być punktem odniesienia dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#MarcinJózefaciuk">Mam cztery pytania. Po pierwsze, jakie mechanizmy zapewniają skuteczną weryfikację wieku i czy istnieją skuteczne metody zapobiegania obchodzenia przepisów przez VPN albo proxy? Po drugie, które instytucje będą odpowiedzialne za nadzór i egzekwowanie przepisów oraz jakie sankcje przewidziano za ich łamanie? Po trzecie, jakie skutki dla pełnoletnich użytkowników i ich prywatności może mieć wprowadzenie weryfikacji wieku? Po czwarte, czy projekt przewiduje działania edukacyjne dla rodziców i młodzieży w zakresie zagrożeń związanych z dostępem do treści pornograficznych?</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#MarcinJózefaciuk">Projekt ustawy jest ważnym krokiem w kierunku ochrony dzieci przed szkodliwymi treściami w Internecie. Jego skuteczność natomiast będzie zależeć od odpowiednich mechanizmów egzekwowania i dostosowania do realiów cyfrowych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Żanetę Cwalinę-Śliwowską, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Doceniam intencje stojące za projektem popartym przez 200 tys. obywateli, jednak to prawo musi być proste, czytelne i przede wszystkim zgodne z obecnym prawem. Sam fakt odniesienia się do nieobowiązującego już Prawa telekomunikacyjnego wskazuje, że projekt nie jest gotowy. Chciałabym, aby pan minister się do tego odniósł.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Skupiając się na elemencie najważniejszym, na weryfikacji wieku użytkownika, projekt mówi wprost o skutecznych systemach weryfikacji, lecz nie definiuje jednocześnie, czym one są. Tworzy to wątpliwości interpretacyjne dla każdego, przede wszystkim dla przedsiębiorców, którzy powinni je wdrożyć, ale także organów kontrolnych. Cel nie zawsze uświęca środki. Pamiętamy, jak dużą wartością dla każdego z nas jest wolny, nieocenzurowany Internet. Nie powinniśmy go cenzurować, ale czynić bezpiecznym, zwłaszcza dla naszych dzieci. Każda inicjatywa chroniąca dzieci jest cenna, ale rozwiązanie jednego problemu prawnego nie może tworzyć kolejnych. Prawo musi być jasne i jednoznaczne w interpretacji. Musi być też możliwe do wdrożenia bez naruszania innych przepisów. Z tego powodu uważam, że obydwa projekty, przygotowywany projekt rządowy oraz projekt strony społecznej, powinny spotkać się w komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Tadeusza Tomaszewskiego, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowni Przedstawiciele Inicjatywy Ustawodawczej! Panie Ministrze! Omawiamy bardzo istotny problem, który, jak myślę, połączy nas na tej sali. Czas przyjąć rozwiązania, które będą skutecznie chronić dzieci przed pornografią, zalewającą nas zwłaszcza w Internecie. W tej sprawie rząd pracuje nad własnym projektem. Jest, można powiedzieć, już na finiszu.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#TadeuszTomaszewski">Wobec powyższego chciałbym zapytać pana ministra: Kiedy formalnie projekt rządowy trafi do parlamentu? Na dzień dzisiejszy poprosiłbym też o odpowiedź na pytanie, czy są jakieś zasadnicze różnice między przygotowywanym projektem rządowym a projektem obywatelskim.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#TadeuszTomaszewski">Mam drugie pytanie, do przedstawicieli inicjatywy ustawodawczej. Mianowicie wśród opinii, które dotyczą tego projektu, jest stanowisko prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, który w sposób bardzo merytoryczny odniósł się do określonych zapisów, zwłaszcza tych, które związane są z rangą pewnych przepisów, a dzisiaj proponowane są w rozporządzeniu. Czy wnioskodawcy dokonali analizy tych sugestii i są skłonni uwzględnić je w trakcie prac? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam teraz pana posła Witolda Tumanowicza, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WitoldTumanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na samym początku chciałbym podziękować Wysokiej Izbie za to, że nikt nie złożył wniosku o odrzucenie tego ważnego projektu w pierwszym czytaniu. Jako ojciec naprawdę uważam, że procedowanie nad tym projektem jest niezwykle ważne dla rozwoju naszych dzieci. Cieszę się, że będziemy dalej procedować nad tym projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#WitoldTumanowicz">Chciałbym natomiast zwrócić się tutaj do wnioskodawców, żeby mimo wszystko rozwiali pewne wątpliwości związane z tą ustawą i powiedzieli trochę więcej o tym, jak będą wyglądać skuteczne systemy weryfikacji wieku, jak one będą działały w praktyce oraz co projektodawca ma na myśli, mówiąc o treściach pornograficznych jako istotnej części zawartości strony, to znaczy jak będzie to weryfikowane, bo diabeł zawsze tkwi w szczegółach. Chciałbym wiedzieć doskonale, bo może to być też jakiś wytrych, aby tę ustawę po prostu obchodzić. Chciałbym otrzymać odpowiedzi na te pytania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Jarosława Sachajkę, Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Przedstawiciele Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej! Chciałbym państwa poprosić o przekazanie podziękowań wszystkim osobom, które były zaangażowane zarówno w przygotowanie tego projektu, jak i w zbieranie podpisów. Chciałbym państwa zapytać o dwie rzeczy. Jakie są przewidywane skutki społeczne i psychologiczne odnośnie do wdrożenia tej ustawy? Czy istnieją badania wskazujące, że blokowanie dostępu do pornografii w Internecie skutecznie ogranicza negatywne skutki dla dzieci i młodzieży? A pana ministra chciałbym zapytać publicznie, bo często robię to prywatnie, kiedy będzie w końcu ten projekt rządowy. Czy jest zgoda na to, żeby taki projekt był uchwalony? Czy będzie dalej opowiadanie: już za chwileczkę, już za momencik? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Władysława Kurowskiego, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WładysławKurowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To bardzo dobry projekt. Dziękuję wnioskodawcom społecznym za jego wniesienie. Myślę, że naszym wspólnym obowiązkiem jest właśnie walka z łatwym dostępem do pornografii, zwłaszcza dzieci i młodzieży. Ale myślę, że to nie wystarczy. Myślę, że tak samo ważne jest to, żebyśmy zmienili lansowany tryb i styl życia społecznego. I stąd też kilka pytań do lewej strony tej sali. Czy państwo możecie potępić te szkodliwe ideologie lewackie, które promują rozwiązłość, nagość i wyuzdanie? Czy potraficie skrytykować te ekspozycje w Muzeum Sztuki Nowoczesnej za 700 mln Rafała Trzaskowskiego, które bezpośrednio wpływają na wrażliwość dziecka? Czego uczą tzw. parady równości? Czy potraficie skrytykować te zachowania na paradach równości? Czy potraficie wreszcie odrzucić przedmiot: edukacja zdrowotna? Przecież to jest nic innego jak treści seksualizujące nasze dzieci i młodzież. Jeżeli tak będzie, to myślę, że wspólnie możemy stworzyć lepszy świat dla naszych dzieci i dla naszej młodzieży. Serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Łukasza Ściebiorowskiego, klub Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Nie wiem, czy mogę prosić o uspokojenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#KrzysztofBosak">Bardzo proszę uspokoić nastroje.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#komentarz">(Poseł Józefa Szczurek-Żelazko: Pan poseł zakłóca obrady.)</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#KrzysztofBosak">Mównica jest od wyrażania opinii. Można brawami czy w jakiś inny sposób wyrazić to, co się myśli. Natomiast proszę o to, żeby nie uniemożliwiać posłowi wypowiedzenia się.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#ŁukaszŚciebiorowski">W projekcie ustawy o ochronie małoletnich przed treściami pornograficznymi w Internecie oraz o zmianie ustawy — Prawo telekomunikacyjne przewidziano mechanizmy ograniczenia dostępu małoletnich do treści pornograficznych, m.in. poprzez obowiązki nakładane na dostawców usług telekomunikacyjnych. I nad tym można oczywiście się zastanawiać i dyskutować, bowiem te zagrożenia cybernetyczne wciąż czyhają na najmłodszych. Przybywa sposobów i różnych pułapek dotyczących prezentowanych w sieci treści, w które mogą wpaść małoletni, których musimy szczególnie chronić, bo też nie zawsze są w stanie sami ocenić te treści i oddzielić pożądane treści od tych, przed którymi należy ich chronić. Pamiętajmy, że za tymi treściami mogą kryć się różnego rodzaju oszuści, szantażyści czy nawet gangi.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Odnosząc się do projektu ustawy, chciałbym powiedzieć, że pojawiają się jednak pytania: Jakie konkretne rozwiązania techniczne oraz mechanizmy weryfikacji wieku użytkownika wnioskodawcy uważają za najskuteczniejsze w ramach tej regulacji? Czy przewidziano również środki zapobiegające obchodzeniu tych zabezpieczeń, np. przez korzystanie z sieci VPN lub proxy odnośnie do zmiany lokalizacji, uniknięcia regionalnych blokad wiekowych, korzystania z zagranicznych usługodawców, a także użycia nawet cudzej tożsamości, dokumentów innych osób, kont innych osób, dorosłych? To jest ważne, na ile ten projekt ustawy może być faktycznie skuteczny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Elżbietę Burkiewicz, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#ElżbietaBurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt obywatelski, o którym rozmawiamy, przewiduje powołanie rady ds. ochrony dzieci. Rada miałaby doradzać i monitorować wdrażanie ustawy, ale jej kompetencje pokrywają się częściowo z innymi instytucjami, co może prowadzić do dublowania obowiązków i zwiększania kosztów administracyjnych. Dodatkowo pojawiają się kwestie przynależności rady. Chodzi o propozycję działania przy ministrze do spraw rodziny lub zdrowia publicznego. Rada miałaby mieć też bardzo szerokie kompetencje, które wręcz wykraczają poza kompetencje prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Chcę zadać pytanie, czy rada ds. ochrony dzieci jest niezbędna, czy nie będzie to dodatkowa biurokracja i czy nie jest to przypadkiem dublowanie kompetencji innych instytucji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Grzegorza Lorka, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowny Panie Marszałku! Panie przewodniczący komitetu przedstawiającego projekt ustawy! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jestem wdzięczny za projekt tej ustawy. Wiele krajów, co już tu padło, już to uregulowało. Mamy poważny problem. Myślę, że dzieci dla całej Izby są bardzo ważne.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#GrzegorzLorek">Szanowni Państwo! Myślę, że ten projekt ustawy ma stworzyć pole do realizacji zadania, przed którym stoi państwo. Proponowałbym rozważenie w ramach prac komisji zaproszenie biura cyberbezpieczeństwa Policji, bo jest to jedno z najlepszych biur. Wiem od pana ministra Gramatyki, że jest już gotowy projekt. Chodzi o jak najszybsze prace nad tym projektem i jak najszybsze wdrożenie tego projektu, bo pornografia jest niebezpieczna. Myślę, że jesteśmy zgodni w tej Izbie, że powinniśmy jak najszybciej, jak najskuteczniej tę ustawę wcielić w życie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Renatę Rak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#RenataRak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wszyscy zgadzamy się, że należy chronić małoletnich przed treściami pornograficznymi w sieci. Średnia wieku, w którym następuje pierwszy kontakt z pornografią, to ok. 11 lat. Najczęściej jest to kontakt przypadkowy i nieintencjonalny. Pornografia przedstawia mity dotyczące ciała bez wad, często po operacjach plastycznych, nierzeczywiste zachowania seksualne, często dewiacje. Ma ogromny wpływ na rozwój psychiczny i emocjonalny. Skutkuje błędnym postrzeganiem seksualności i relacji międzyludzkich bez emocjonalnej więzi, szacunku i zgody partnerów. Może prowadzić do problemów w budowaniu relacji z przyszłymi partnerami, a nawet zobojętnienia na przemoc seksualną. Kontakt z pornografią powoduje wydzielanie dopaminy w mózgu, co wpływa na uczucie przyjemności, a stąd już prosta droga do uzależnienia. Potrzebne są regulacje prawne, a także niezbędna jest edukacja seksualna, która powinna być, panie pośle Kurowski, realizowana właśnie na przedmiocie: edukacja zdrowotna. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Ewę Szymanowską, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#EwaSzymanowska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam następujące pytania do wnioskodawców projektu: Jakie mogą być międzynarodowe konsekwencje wprowadzenia tych regulacji? Czy Polska nie stanie się celem pozwów zagranicznych firm i stron internetowych ze względu na naruszenie zasady swobodnego świadczenia usług? Czy nowe przepisy będą skuteczne wobec zagranicznych serwisów, które nie podlegają polskiemu prawu?</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: To jest najważniejsze…)</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#EwaSzymanowska">Serwisy spoza Unii Europejskiej mogą ignorować polskie regulacje, a ich blokowanie może być nieskuteczne, jeśli użytkownicy będą korzystać z VPN-ów i innych obejść. Jak polskie przepisy będą wpływały na działania serwisów, gdy zarejestrowane są one w innych krajach, gdzie prawo w tej kwestii wygląda inaczej? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Tomasza Zielińskiego, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#TomaszZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wszyscy się zgadzamy: stop dostępowi dzieci do pornografii. A skala zjawiska jest ogromna. Według badania Mediapanel przeprowadzonego w 2023 r. ok. 1470 tys. osób miesięcznie w wieku od 7 do 17 lat korzysta ze stron internetowych zawierających treści pornograficzne. Obecnie dostęp do tych treści jest bardzo ułatwiony. Weryfikacja osoby pragnącej uzyskać dostęp do pornografii polegająca tylko na kliknięciu w link potwierdzający ukończenie 18 lat w rzeczywistości jest fikcyjna i umożliwia dzieciom i młodzieży oglądanie w Internecie treści, które prawnie są dla nich zakazane. A nikt nie jest w stanie powiedzieć, na jaką skalę zjawisko to dotyka dzieci poniżej 7. roku życia, które przez przypadek wchodzą na strony pornograficzne. Pytanie do wnioskodawców: Jakie zdaniem państwa będą najskuteczniejsze metody weryfikacji wieku użytkownika Internetu w zakresie dostępu do pornografii? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Elżbietę Polak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#ElżbietaAnnaPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To my, dorośli, odpowiadamy za bezpieczeństwo naszych dzieci i tak samo my, dorośli, odpowiadamy za ochronę naszych dzieci przed treściami pornograficznymi w Internecie. Dlatego najwyższy czas wprowadzić — skutecznie wprowadzić — takie regulacje prawne, które będą polegały na weryfikacji wieku osób, które korzystają z tych treści. Wprowadzimy również, mam taką nadzieję, odpowiedzialność podmiotów, karnoprawną odpowiedzialność tych podmiotów, aby miały obowiązek takie narzędzia wprowadzić. Specjaliści z zakresu psychologii rozwoju nie pozostawiają nam żadnych złudzeń. Pornografia, kontakt z nią małoletnich, ma absolutnie negatywny wpływ na kształtowanie ich postaw, na emocje, nawet na rozwój mózgu. Był już taki projekt przygotowany przez Ministerstwo Cyfryzacji, pamiętam, pod koniec 2023 r., ale niestety jego wysłuchanie zostało odwołane. Teraz mamy też projekt rządowy, jest w konsultacjach. Czy do tego projektu są również opinie Ministerstwa Sprawiedliwości i rzecznika praw dziecka? Potrzebujemy dzisiaj współpracy, skuteczności i sprawczości.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#komentarz">(Poseł Renata Rak: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Izabelę Bodnar, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#IzabelaBodnar">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W zestawieniu top 10 domen najczęściej odwiedzanych przez dzieci w wieku od 7 do 14 lat znajduje się serwis pornograficzny. W grudniu odwiedziło go co trzecie dziecko w tym wieku. Dane raportu „Internet dzieci” są miażdżące. Treści pornograficzne, przemoc, patostreamy to rzeczywistość, z którą stykają się nasze dzieci na co dzień, z czego rodzice często nawet nie zdają sobie sprawy. Ochrona dzieci nie może być kwestią sporną. To nasza wspólna odpowiedzialność. Musimy wypracować rozwiązania ponad wszelkimi podziałami politycznymi. Głos 212 tys. Polaków potwierdza fakt, że musimy się nad tym problemem poważnie pochylić.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#IzabelaBodnar">Ja wiem, że rząd pracuje nad ustawą. Mam pytanie do pana ministra: Który model egzekwowania przepisów według naszego rządu, według Ministerstwa Cyfryzacji, jest skuteczniejszy: ten oparty na technicznych mechanizmach blokowania dostępu do tych treści czy ten oparty na sankcjach, na którym właśnie opiera się model rządowy? I drugie krótkie pytanie: Jakie rozwiązania są stosowane w krajach Unii Europejskiej w tym zakresie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Lidię Czechak, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#LidiaCzechak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przyjęcie tego projektu i przekazanie go do dalszych prac w komisji jest konkretną szansą na zwiększenie ochrony dzieci i młodzieży w Polsce. Myślę, że wszystkim posłom na tej sali na tym zależy. Przygotowanie i wdrożenie odpowiednich zapisów chroniących dzieci przed kontaktem z pornografią w sieci jest niezmiernie istotne w kontekście rzeczywistości, w której obserwuje się dramatyczne skutki wypływające z konsumpcji pornografii przez nieletnich. A jak wskazują badania, są to coraz młodsze dzieci. Problem ten dostrzegli Brytyjczycy i Francuzi, którzy przygotowali już takie regulacje. Przepisy chroniące dzieci wprowadzono również w blisko 20 stanach USA. Niestety wraz z dostępem do Internetu i urządzeń elektronicznych, w tym smartfonów, które otrzymują coraz młodsze dzieci, treści pornograficzne stały się również łatwo dostępne. Potwierdzają to badania przeprowadzone wśród dzieci. Aż 73% z nich przyznało, że znalezienie treści o takim charakterze nie sprawia im większej trudności, jest to raport NASK. Za wprowadzeniem tych przepisów przemawiają również dane. W 2024 r. w sieci odnotowano o ok. 2 mln filmów z pornografią dziecięcą więcej, niż to było jeszcze rok wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#LidiaCzechak">Panie ministrze, obywatelski projekt ustawy o ochronie małoletnich przed pornografią w Internecie jest odpowiedzią na realne problemy społeczne i został poparty przez tysiące obywateli. W związku z tym mam pytanie: Czy rząd zamierza poprzeć ten projekt i aktywnie zaangażować się w jego dopracowanie, aby skutecznie chronić dzieci przed szkodliwymi treściami w sieci? Jeżeli nie, to mam konkretne pytanie: Kiedy rząd planuje przedstawić posłom swój projekt ustawy, o którym moglibyśmy debatować? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt nie wprowadza konkretnych mechanizmów kontrolnych ani sankcji dla dostawców Internetu, co w praktyce może skutkować brakiem egzekwowania nowych przepisów. Projekt ustawy ma na celu blokowanie dostępu małoletnich do treści pornograficznych, ale nie uwzględnia w wystarczającym stopniu rzeczywistego problemu, jakim jest dostępność takich treści na różnych platformach. Internet to przestrzeń niezwykle dynamiczna, a próba wdrożenia ogólnokrajowego systemu blokad może jedynie prowadzić do powierzchownych działań, które w praktyce nie zmienią tej sytuacji. Czy weryfikacja wieku będzie polegać na zbieraniu danych osobowych, a jeśli tak, to jakie mechanizmy ochrony tych danych zostaną wdrożone? To pytanie również pozostaje bez odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#MałgorzataPępek">Może warto byłoby bardziej skupić się na edukacji cyfrowej, świadomości rodzicielskiej i wspieraniu technologii, które pozwolą dzieciom mądrze korzystać z Internetu. Proszę zatem o odpowiedź na pytanie: Czy projekt ustawy uwzględnia skuteczne metody edukacji dla młodych użytkowników Internetu, które są bardziej trwałe i skuteczne niż techniczne blokady? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Adama Lubońskiego, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#AdamLuboński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oba te projekty nakładają na prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej nowe obowiązki, co może wymagać dodatkowych środków finansowych i organizacyjnych, aby skutecznie monitorować setki, tysiące domen internetowych — szczególnie projekt obywatelski, który w przeciwieństwie do projektu rządowego przekazuje całą odpowiedzialność za egzekwowanie przepisów właśnie temu prezesowi. Czy zaangażowanie prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej w egzekwowanie przepisów nie przeciąży jego kompetencji i zasobów? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#KrzysztofBosak">Zanim przejdziemy do kolejnego pytania, chciałbym przywitać serdecznie grupę gości, którzy przysłuchują się z galerii dzisiejszym obradom Sejmu, a mianowicie gości pani poseł Ewy Kołodziej — członków i sympatyków Związku Górnośląskiego z Katowic, Tychów, Siemanowic Śląskich, Piekar Śląskich oraz Zabrza, Bytomia i Pyskowic.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#KrzysztofBosak">Witamy serdecznie i życzymy dobrych wrażeń z naszych obrad.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#KrzysztofBosak">Kontynuujemy sesję pytań do autorów obywatelskiego projektu ustawy o ochronie dzieci przed pornografią.</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#KrzysztofBosak">Pani poseł Ewa Leniart, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#KrzysztofBosak">Czy pani poseł jest z nami?</u>
          <u xml:id="u-124.7" who="#KrzysztofBosak">Jeżeli jej nie ma, to pan poseł Krzysztof Mieszkowski, klub Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#KrzysztofMieszkowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jesteśmy wszyscy świadomi tego, że pornografia jest złem, niszczy zarówno dorosłych, jak i dzieci. Ale myślę, że trzeba sobie odpowiedzieć przede wszystkim na pytanie, skąd się bierze pornografia. Przecież to nie dzieci kreują rzeczywistość. To w naszych rękach jest ten świat. To my go zepsuliśmy. To my narzucamy pewne kryteria, które degenerują rzeczywistość także małoletnich.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Sachajko: Proszę mówić o sobie.)</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Mówi o sobie.)</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#KrzysztofMieszkowski">Myślę, że jesteśmy w takiej oto sytuacji, że w instytucjach, które mają decydujący wpływ na edukację, takich jak Kościół, szkoła, ale także rodzina, bo ona też jest instytucją — w tych miejscach bardzo często mamy do czynienia z czymś, co można zdefiniować jako złe zachowanie.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#KrzysztofMieszkowski">Ten projekt oczywiście ma swoje dobre strony i nie jestem zdziwiony, że wprowadza go Ordo Iuris, które jest przecież organizacją niezwykle rygorystyczną wobec etycznych rozmaitych naszych potrzeb. Dlatego to warto poprzeć. Ale jednocześnie pamiętajmy o tym, że potrzebny nam jest porządny rządowy projekt, nad którym trzeba procedować.</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Maję Nowak, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#MajaEwaNowak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Blokowanie dostępu na poziomie DNS czy IP jest stosunkowo łatwe do obejścia przez zaawansowanych użytkowników Internetu, czyli przez większość dzieci i młodzieży. Może to podważyć realną skuteczność obu ustaw w praktyce. Młodzi ludzie coraz częściej mają świadomość istnienia VPN. Sprzedawcy takich usług mocno promują się w Internecie, szczególnie na kanałach takich jak YouTube, gdzie przecież młodzi ludzie spędzają ogrom czasu. Znalezienie VPN i skuteczne używanie go do obejścia zabezpieczeń jest ważną kwestią do opracowania technicznego. W związku z tym proszę o odpowiedź na pytanie: Czy system blokowania stron pornograficznych przewidziany w obu projektach jest wykonalny technicznie i jak skutecznie zapobiec jego omijaniu przez VPN i proxy? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Władysława Dajczaka, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WładysławDajczak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Słowa podziękowania należą się przedstawicielom inicjatywy ustawodawczej za podjęcie tego niezmiernie ważnego tematu. Jak dzisiaj słyszymy w Wysokiej Izbie, wszystkie wypowiedzi przedstawicieli klubów parlamentarnych potwierdzają, że zgadzamy się z tym, że temat jest ważny i należy go podjąć. Te statystyki, które są publikowane, po prostu przerażają — chodzi o to, jaki procent młodych ludzi, kilkunastolatków, nawet kilkulatków, ma niczym niezakłócony dostęp do treści pornograficznych. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę regularnie publikuje raporty i analizy dotyczące zagrożeń związanych z Internetem. Z tych badań i analiz jednoznacznie wynika, że to właśnie nieograniczony dostęp do treści pornograficznych jest ogromnym zagrożeniem. Młodzi ludzie, którzy w młodym wieku mają kontakt z treściami pornograficznymi, potrafią później zatracać możliwość odróżniania fikcji od rzeczywistości. Wykształcają w sobie nierealistyczne wyobrażenia na temat seksu, a to prowadzi w konsekwencji do problemów z intymnością i relacjami międzyludzkimi w życiu dorosłym.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WładysławDajczak">Dlatego wierzę głęboko, w związku z tymi deklaracjami, które dzisiaj padały, że potrafimy w tym parlamencie ponad podziałami partyjnymi wypracować rozwiązania, regulacje prawne, które uchronią naszych młodych Polaków, nasze dzieci przed tym straszliwie szkodliwym wpływem treści pornograficznych.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Rafała Kasprzyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#RafałKasprzyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#RafałKasprzyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwa projekt określa, że weryfikacja wieku powinna być skuteczna, ale jednocześnie uznaje możliwość jej obejścia nadmiernym wysiłkiem. To pozostawia pole do niejednoznacznych interpretacji i różnorodnych metod wdrażania. Można więc zakładać, że niektóre podmioty objęte przymusowym wprowadzeniem weryfikacji wieku będą wykorzystywały tę definicję.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#RafałKasprzyk">Stąd moje pytanie do ministerstwa: Czy brak precyzyjnej definicji skutecznej weryfikacji wieku może prowadzić do różnic w interpretacji i stosowaniu tego prawa? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Agatę Wojtyszek, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#AgataWojtyszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie budzi wątpliwości, że troska o dzieci i młodzież jest niezmiernie ważna i odpowiedzialność za to ponoszą dorośli. Dziś bardzo serdecznie dziękuję przedstawicielom ustawodawcy, którzy przedstawili nam projekt. Dziękuję ogromnej rzeszy ludzi, którzy podpisali się pod projektem. Jest 212 tys. podpisów — to naprawdę ogrom. To pokazuje, jak ważnym problemem się dziś zajmujemy.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#AgataWojtyszek">Oglądanie pornografii przez dzieci może wywołać nieodwracalne zmiany w ich mózgach. Emocje, które pojawiają się wtedy, gdy dziecko ogląda takie treści, są bardzo silne i niezrozumiałe dla niego samego, a jednocześnie uzależniające. W warunkach normalnego, niczym niezakłócanego rozwoju dziecka zainteresowanie seksualnością pojawia się dopiero w okresie dojrzewania. U dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym uśpienie tej sfery pozwala na skoncentrowanie się na maksymalnym rozwoju kompetencji społecznych, emocjonalnych, intelektualnych. Daje to dobry rozwój dziecka.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#AgataWojtyszek">Mam pytanie do projektodawców, jak widzą możliwość współpracy w zakresie projektu rządowego, którego jeszcze nie widzimy, ale nad którym ponoć się tutaj proceduje. Jeszcze, uważam, bardzo ważne pytanie: Jak będą realizowane wymogi weryfikacji wieku w przypadku wejścia na takie strony, aby to było skuteczne i dobre dla dziecka? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Łukasza Osmalaka, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#ŁukaszOsmalak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#ŁukaszOsmalak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Szanowni Obywatele! Wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że pornografia, dostęp do pornografii dla dzieci jest ogromnym problemem w naszym społeczeństwie. Pornografia potrafi wyrządzić ogromne szkody w głowach, w mózgach, szczególnie małych dzieci. Ale myślę, że wszyscy powinniśmy też zdawać sobie sprawę z tego, że oprócz pornografii dużym problemem w Internecie jest również mowa nienawiści i hejt.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#ŁukaszOsmalak">W związku z tym moje pytanie zarówno do autorów projektu, jak i do pana ministra: Czy uważacie, że mechanizmy, które będą miały być wykorzystane jako te mechanizmy, które będą miały za zadanie blokować treści pornograficzne, będą mogły być również wykorzystane w projektach, które będą dotyczyły zwalczania hejtu i mowy nienawiści w Internecie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Mariusza Krystiana, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#MariuszKrystian">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pornografia to zło. Pornografia to prawdziwe piekło polskich kobiet, to piekło polskich rodzin, to piekło polskich dzieci, to piekło uniemożliwiające nawiązanie normalnych i trwałych relacji. Ale to piekło jest promowane w najróżniejszy sposób. Zresztą powiedział to poseł Władysław Kurowski. Była promocja pornografii choćby w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Bo przecież przedstawienie scen seksu oralnego, do którego dostęp mają dzieci, czymże jest innym jak nie promocją pornografii?</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#MariuszKrystian">Pornografia jest promowana w muzyce. Posłuchajcie państwo tekstów muzyki hip-hopowej, muzyki rap. Zobaczycie, jak pornografia jest promowana również w muzyce.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#komentarz">(Głos z sali: W teatrze.)</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#MariuszKrystian">Tak więc to są te elementy, które również wpływają na promocję pornografii.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#MariuszKrystian">Mam pytanie: Czy wnioskodawcy zdają sobie sprawę, że tak naprawdę wspólnie stajemy przeciwko ogromnej machinie zła i machinie biznesu, które dysponują miliardami złotych, miliardami euro, miliardami dolarów? Za wszelką cenę będą próbowały omijać przepisy, które — mam nadzieję — ta Izba uchwali. Jedną z możliwości jest omijanie blokowania stron pornograficznych na urządzeniach mobilnych, bo tam to jest najłatwiejsze. Czy projektodawcy przewidzieli możliwość technicznych narzędzi do tego, aby uniemożliwiać dostęp do pornografii nieletnim na urządzeniach mobilnych? Bo to jest dzisiaj główne źródło dostępu do pornografii dla nieletnich i to jest właśnie główne źródło zagrożenia.</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#MariuszKrystian">Stop pornografii, stop piekłu polskich rodzin. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-137.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#KrzysztofBosak">Pani poseł Barbara Okuła, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#BarbaraOkuła">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Blokowanie legalnych stron może skłonić młodych użytkowników do korzystania z mniej bezpiecznych i trudniejszych do monitorowania źródeł, np. darknetu czy platform peer-to-peer. Powszechnie wiadomo, że młodzież wie, jak obejść niektóre zabezpieczenia, więc zasadnym jest pytanie o ochronę przed przeniesieniem jej aktywności na inne nielegalne strony, które będą działały pomimo ograniczeń i nie będą się stosowały do przepisów prawa. Warto też podkreślić w tym miejscu obecność treści pornograficznych na niektórych ogólnodostępnych kanałach na platformach typu Discord, Telegram czy X.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#BarbaraOkuła">W związku z tym mam takie pytanie: Jakie mogą być niezamierzone konsekwencje społeczne wprowadzenia takich regulacji? Czy młodzież nie zacznie szukać alternatywnych sposobów dostępu do treści pornograficznych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#KrzysztofBosak">Pani poseł Józefa Szczurek-Żelazko, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wpływ treści pornograficznych na rozwój dzieci i młodzieży jest dramatyczny. Często widzimy zaburzenia rozwoju emocjonalnego, ale też zachowań społecznych. I dlatego bardzo serdecznie dziękuję przedstawicielom inicjatywy obywatelskiej za przygotowanie tego projektu. Myślę, że wszyscy tutaj go popierają, chociaż z wypowiedzi niektórych posłów wynika, że popierają go inaczej. Przedstawiciele rządu czy koalicji rządzącej twierdzą, że w tej chwili jest przygotowywany projekt rządowy, który ma również te kwestie rozwiązać, i że niebawem pojawi się w Sejmie. Nie chciałabym, żeby w przypadku tego rządowego projektu to wyglądało tak, jak to wygląda w przypadku procedowania chociażby nad projektami pani minister Leszczyny, która trzy razy krąży wokół Rady Ministrów, wskutek czego za każdym razem te projekty spadają.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#JózefaSzczurekŻelazko">A więc myślę, że to też może być takie zawoalowanie tematu po to, żeby w ogóle go nie dotykać.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Tym bardziej dziękuję przedstawicielom inicjatywy i apeluję, żebyśmy procedowali nad tym projektem. Bo nawet jeżeli on nie jest doskonały, to po to są komisje sejmowe, po to są debaty na sali sejmowej, żeby go poprawić. I zróbmy to teraz, bo naprawdę to, co się dzieje w świecie cyfrowym, działa bardzo destrukcyjnie na nasze dzieci, które później będą tworzyły przyszłość swoich dzieci. Naprawdę, szanowni państwo, opamiętajcie się i pozwólcie na dalsze procedowanie nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#komentarz">(Poseł Izabela Bodnar: Ale wszyscy są za.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Kamila Wnuka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#KamilWnuk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Drodzy Rodacy! Mam przygotowane pytania, ale tak słuchałem pani poseł, która mówiła przede mną. Pani poseł, to jest temat naszych dzieci, bezpieczeństwa naszych dzieci, a nie temat polityczny. Tak że proszę nie dzielić na lepszych i gorszych, bo wszystkim nam zależy na tym samym: na bezpieczeństwie naszych dzieci. Proszę nie opowiadać takich nieprawdziwych rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#komentarz">(Poseł Józefa Szczurek-Żelazko: Ale ja sobie nie życzę, żeby pan…)</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#KamilWnuk">Mam konkretne pytanie dotyczące tego, co można realnie zrobić. Na urządzeniach mobilnych i komputerach można dzisiaj skonfigurować restrykcyjne ustawienia rodzicielskie. Większość systemów operacyjnych, takich jak Windows i Android, daje możliwość blokowania dostępu do nieodpowiednich treści właśnie dla najmłodszych. Moje pytanie do ministerstwa jest takie: Czy ministerstwo przewiduje jakąś edukację w tym zakresie dla rodziców, żeby wiedzieli, jak z tych narzędzi korzystać? Jakie są pomysły w tym zakresie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Piotra Uścińskiego, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PiotrUściński">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W 2018 r. zorganizowałem w ramach zespołu parlamentarnego konferencję „Porno: kokaina na kliknięcie”, w czasie której specjaliści naprawdę z wyższej półki opowiadali nam, parlamentarzystom, o tym, jak działa pornografia i jak destrukcyjnie dostęp na kliknięcie do pornografii w Internecie wpływa na nasze dzieci, na ich mózg, na ich myślenie, na ich przyszłość. Wtedy środowisko związane z „Gazetą Wyborczą”, TVN-em, jakimiś portalami typu naTemat.pl nas wyśmiewało. Ale mam nadzieję, że przez te lata, przez te 7 lat sytuacja się zmieniła.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#PiotrUściński">Dzisiaj z nadzieją patrzę na to, co się dzieje na sali plenarnej. Wszystkie kluby raczej popierają ten projekt i to, żeby ograniczyć dzieciom dostęp do tej pornografii. To bardzo dobrze. Ale opamiętajmy się, szanowni państwo, nie wchodźmy w szczegóły, nie próbujmy cały czas pracować nad tym, żeby ten projekt był jeszcze lepszy i jeszcze lepszy. Przez 7 lat tak pracujemy. Organizacje pozarządowe przedstawiają różne rozwiązania, a my się spieramy jako klasa polityczna. Projekty były różne. Jeden był już nawet w Sejmie, ale został odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#PiotrUściński">Szanowni Państwo! Jak najszybciej nad tym procedujmy. Mówię to w imieniu rodziców. Chońmy nasze dzieci, nasze córki, naszych synów przed uzależnieniem. Chrońmy nasze córki, żeby w przyszłości nie trafiły na męża, który będzie miał nie wiadomo co w głowie w wyniku uzależnienia od pornografii. Bardzo o to proszę. Procedujmy nad tym projektem i wreszcie go uchwalmy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Michała Wosia, także klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#MichałWoś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wszystkie badania naukowe potwierdzają to, o czym dzisiaj mówimy na tej sali: destrukcyjny wpływ pornografii na nieletnich, na młode pokolenie, działającej de facto tak samo jak narkotyk. Stąd gratulacje dla komitetu i podziękowania dla tych ponad 200 tys. obywateli, którzy zdecydowali się skierować ten projekt do Sejmu. Podziękowania także dla wszystkich na tej sali, bo cieszy, że ochrona dzieci nie wywołuje sporu politycznego. Byłoby dobrze, gdybyśmy mogli w ten sam sposób procedować nad wszystkimi projektami, zwłaszcza tymi dotyczącymi najmłodszych.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#MichałWoś">Chciałbym zapytać przedstawicieli komitetu o rozwiązania przyjęte w innych krajach, bo wiemy, że w Niemczech, Wielkiej Brytanii, w niektórych stanach USA zostały wprowadzone tego rodzaju mechanizmy. Jakie są badania skuteczności tych mechanizmów? Były tutaj pytania o Darknet i o inne rzeczy. Jakie są konkretne badania, bo takie pewnie były przeprowadzane? Ale mam też pytanie do rządu o ten mityczny rządowy projekt, bo jak rozumiem, go nie ma. Mówimy o projekcie, który nie jest skierowany do konsultacji, który nie jest przyjęty przez Radę Ministrów i który nie jest przedłożony w parlamencie. Stąd prośba do rządu o być może poparcie tego projektu, o pracę nad tym projektem, o to, by nie odkładano go na nie wiadomo jak długi czas, aż ten projekt rządowy łaskawie zostanie przekonsultowany i trafi do parlamentu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Zbigniewa Boguckiego, także klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#ZbigniewBogucki">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wielce Szanowni Wnioskodawcy! Panie Ministrze! Ten obywatelski projekt ustawy o ochronie małoletnich, a więc naszych dzieci, naszej młodzieży, przed treściami pornograficznymi w Internecie powinien mieć nasze pełne poparcie, bez względu na to, po której stronie sceny politycznej jesteśmy.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#ZbigniewBogucki">W pierwszej kolejności chciałbym podziękować wnioskodawcom za tę inicjatywę, a także tym ponad 200 tys. osób, które podpisały się pod projektem obywatelskim. Chciałbym też zaapelować do rządu, mimo że trwają prace nad tym rządowym projektem, żeby spojrzał na ten projekt i pomógł mu się zmaterializować, być może w pewnym połączeniu z projektem rządowym. Dlaczego to jest tak ważne? Dlatego że musimy pomóc polskim dzieciom. Musimy postawić bardzo wyraźną tamę, wyciągnąć swego rodzaju tarczę, osłonę naszych dzieci i naszej młodzieży przed pornografią. W ten sposób pomożemy także polskim rodzinom, polskim rodzicom. Przecież sami jesteśmy rodzicami. Bez dobrych uregulowań — patrząc na to, jaka jest dostępność Internetu, jak młode pokolenie bardzo sprawnie posługuje się Internetem, jak wiele czasu spędza w sieci — nie jesteśmy w stanie tego dopilnować. Dlatego te rozwiązania są tak szalenie potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#ZbigniewBogucki">Jeszcze raz wielkie podziękowania dla wszystkich tych, którzy podpisali się pod tym projektem. Stop pornografii w sieci, szczególnie jeżeli chodzi o małoletnich. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Marcina Gwoździa, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#MarcinGwóźdź">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałbym również podziękować inicjatorom i każdej osobie, która podpisała się pod obywatelskim projektem stop pornografii. Proszę państwa, to bardzo istotne, że rozmawiamy o tym, jak chronić polskie dzieci, ale jest to projekt ustawy, panie ministrze, reaktywny. Bo dzisiaj jest czas, żeby powiedzieć o przyczynach. A co jest przyczyną? Przyczyną jest atak na wartości, takie jak wartości chrześcijańskie, atak na Kościół, atak na rodzinę, atak na rodziców. Atakujecie to, drodzy państwo, i promujecie pornografię. Bo czymże jest hasło: osiem gwiazdek? Przecież to jest promocja pornografii. A marsze równości? To również jest promocja pornografii.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Grygorcewicz: Nieprawda!)</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#MarcinGwóźdź">A ideologia LGBT i cała lewacka ideologia? To również jest promocja pornografii. Trzeba to sobie jasno powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Stop pornografii!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#MarcinGwóźdź">Drodzy państwo, chciałbym konkretnie zapytać, jakie wsparcie dla rodzin i rodziców, panie ministrze, zabezpieczycie w projekcie rządowym — chodzi mi o nakładkę rodzicielską na komputer, oprogramowanie i kontrolę rodzicielską — w sprawie dostępu do pornografii. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Szymona Pogodę, także klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#SzymonPogoda">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Również dołączam się do podziękowań dla wszystkich osób, które podpisały się pod tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#SzymonPogoda">Szanowni Państwo! Rozwój technologii i Internetu, pomimo że przynosi wiele dobrych rzeczy, wiele korzyści, przynosi również wiele zagrożeń. W tym przypadku zagrożeniem jest dostęp do pornografii wśród małoletnich. Jako cała klasa polityczna powinniśmy się skupić na tym, aby wspólnie wypracować rozwiązania, które pozwolą ograniczyć wszelkie te zagrożenia, i aby tworzyć dobre wzorce, które będą budowały świadomość rodziców, a w szczególności dzieci.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#SzymonPogoda">Szanowni Państwo! Dzisiaj, w trakcie tej dyskusji słyszałem wiele zarzutów. Usłyszałem, że winę za to wszystko ponosi Kościół, że winę ponosimy my, że przez 8 lat nic nie zostało zrobione, że wrzucamy politykę do walki z pornografią. Ale, szanowni państwo, to nie jest żadna polityka. To jest fakt. Wy tą swoją chorą lewacką ideologią zniszczyliście ten świat. Nie my go zniszczyliśmy. Wy go zniszczyliście swoją lewacką ideologią. To jest fakt niezaprzeczalny, szanowni państwo.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Grzegorza Mackę, także klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#GrzegorzMacko">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Stoimy przed ważnym wyzwaniem, jakim jest ochrona dzieci i młodzieży przed nieodpowiednimi treściami w Internecie. Chciałbym bardzo serdecznie podziękować za to, że istnieje taka inicjatywa społeczna i że zostały zebrane podpisy w tej sprawie, zarówno organizatorom tej inicjatywy, jak i wszystkim osobom, które złożyły swój podpis, dlatego że obecnie nie istnieją skuteczne metody ograniczające młodzieży poniżej 18. roku życia dostęp do pornografii. Rozwiązania podobne do tego, które jest dziś omawiane, sprawdziły się w innych krajach i dosyć skutecznie ograniczyły niekontrolowany dostęp do treści mających negatywny wpływ na młodych ludzi. Weryfikacja wieku jest normą w wielu segmentach rynku, tak to nazwijmy. Dlaczego więc nie miałaby obowiązywać także w Internecie? Państwo ma obowiązek tworzenia narzędzi, które pomogą w ochronie najmłodszych, a ta ustawa to pierwszy krok w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#GrzegorzMacko">W związku z tym chciałbym zadać panu ministrowi pytanie. Przewiduję, że rozwiązania, które zostały zaproponowane w tym projekcie, jak i w projekcie rządowym, mogą pomóc w ochronie nieletnich nie tylko przed treściami pornograficznymi, ale generalnie przed szkodliwymi treściami, chociażby patostreamingiem. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Andrzeja Kryja, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#AndrzejKryj">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! To bardzo dobrze, że ten obywatelski projekt trafił pod obrady Wysokiej Izby, i bardzo dobrze, że dzisiaj o nim dyskutujemy. Podziękowania dla wszystkich tych, którzy zorganizowali zbiórkę podpisów pod projektem, i dla tych ponad 200 tys. osób, które złożyły podpis. Szanowni państwo, nawet jak się okaże, że ten projekt trafi do komisyjnej zamrażarki, to jego efekt i tak jest bardzo dobry. Jestem przekonany, że będzie stanowił ogromny impuls do pracy rządu i wreszcie ten mityczny projekt ministerialny pojawi się także w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#AndrzejKryj">Szanowni Państwo! Szkoda, że próby wprowadzenia tych ograniczeń nie zostały zakończone sukcesem, kiedy próbował to wprowadzić rząd PiS. Przypomnę, jak wtedy byliśmy atakowani. Mówiono, że chcemy wprowadzać cenzurę w Internecie, że atakujemy wolności obywatelskie, że będziemy inwigilować obywateli. Dzisiaj nikt nie kwestionuje tragicznych skutków pornografii. Już w 2007 r. badacze z Instytutu Maxa Plancka stwierdzili, że dla młodych ludzi oglądanie pornografii przynosi takie same skutki jak zażywanie kokainy i metamfetaminy.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#AndrzejKryj">Chciałbym zapytać pana ministra i państwa wnioskodawców o jedną rzecz. Mówimy o skuteczności blokowania tych treści przed dziećmi i młodzieżą. Czy rozważacie państwo to, aby do takiego weryfikowania mogła być wykorzystywana europejska tożsamość cyfrowa, EUID, która będzie wprowadzana? Bo to też mogłoby być skutecznym elementem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Golińską, także klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#MałgorzataGolińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Autorami tego projektu są Polacy, ponad 200 tys. osób. Niezrozumiały jest więc atak Lewicy na autorów tego projektu. A on, bez względu na to, kto go wniósł do Sejmu, podejmuje bardzo ważny temat. Wiele badań, m.in. z Francji, Wielkiej Brytanii, Kanady, Stanów Zjednoczonych, potwierdza, że oglądanie treści pornograficznych negatywnie wpływa na rozwój mózgu dzieci, na kształtowanie ich postaw, budowanie relacji i więzi. Naszą rolą jest podjąć działania, które to ryzyko co najmniej zminimalizują.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#MałgorzataGolińska">Posłowie opcji rządzącej zasłaniają się, że ich rząd akurat pracuje nad projektem bardzo podobnym. Warto wskazać, że projekt rządowy pojawił się na stronie dotyczącej legislacji dopiero niespełna 2 tygodnie temu, a więc do finalnej treści pewnie jeszcze bardzo daleko. Mam w związku z tym pytanie do rządu, który nie zabrał dzisiaj głosu: Jakie rząd ma stanowisko wobec obywatelskiego projektu? Oraz pytanie wspólne do rządu i do wnioskodawców: Czy prawdą jest, że projekt obywatelski jest bardziej precyzyjny od projektowanych przepisów rządowych, bo zakłada ograniczanie dostępu do treści pornograficznych, jasno zdefiniowanych w oparciu o Konwencję Rady Europy o cyberprzestępczości, podczas gdy rządowe plany zakładają ograniczanie dostępu do treści szkodliwych, w tym treści pornograficznych, bez szczegółowego ich zdefiniowania, co powoduje, że o tym, co jest treścią szkodliwą, miałby orzekać minister w formie swoich zaleceń? Czy dowolność interpretacji przez ministra planowana w projekcie rządowym z jednej strony nie otwiera furtki dla podmiotów zainteresowanych utrzymaniem w obiegu swoich domen udostępniających treści pornograficzne, a z drugiej strony czy nie będzie prowadzić de facto do zagrożenia wolności słowa? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Annę Kwiecień, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#AnnaKwiecień">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Projektodawcy! Bardzo dziękuję za tę ustawę i już w tym miejscu deklaruję poparcie, jeśli dalej będzie procedowana, na co bardzo liczę.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#AnnaKwiecień">Szanowni Państwo! Chciałabym zwrócić uwagę na jeden aspekt, który jest bardzo istotny, a który dominuje w treściach pornograficznych. To jest kwestia przemocy. Analiza treści popularnych filmów już wiele lat temu wskazała, że tak naprawdę w tych filmach przemoc dominuje. Przemoc fizyczna i psychiczna. Przemoc słowna. I ta przemoc najczęściej jest kierowana w stronę kobiet, a realizowana jest przez mężczyzn. Szanowni państwo, prawda jest taka, że jeżeli młody człowiek, jeżeli dziecko, jeżeli młodzież mają dostęp do takich treści, to niestety ich psychika, ich widzenie tego jednego z najbardziej intymnych światów, jakim jest seksualność, właśnie w takim obrazie się kształtuje.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#AnnaKwiecień">Szanowni Państwo! Dobre dzieciństwo to fundament i kapitał, z którym każdy z nas wchodzi w dorosłe życie. A dobre dzieciństwo to miłość, czułość, bliskość, wsparcie, szacunek dla drugiego człowieka, samoakceptacja. A co niesie ze sobą pornografia? Wzgardę, zdradę, agresję, szorstkość, oziębłość, przemoc fizyczną i przemoc słowną. Szanowni państwo, musimy zrobić wszystko, żeby ta ustawa weszła, a nasze dzieci wchodziły w dorosłość z dobrym kapitałem. Tym, o którym tutaj mówiłam, czyli z miłością, czułością i bliskością. Dziękuję bardzo państwu.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Marka Matuszewskiego z klubu PiS, który zada ostatnie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#MarekMatuszewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Przedstawiciele Inicjatywy Ustawodawczej! Wysoka Izbo! Stop pornografii. Jest nadzieja, że ta Izba tę inicjatywę ustawodawczą uchwali. Przysłuchiwałem się. Wiadomo, Prawo i Sprawiedliwość jest za, ale też słyszałem, że i Koalicja Obywatelska, i PSL, i Trzecia Droga będą za. Lewica, z tego co słyszeliśmy, ma inne zdanie. Konfederacja, panie marszałku, oczywiście jest za. Wygląda na to, że powinno być dobrze. Ale jak znamy, my tutaj, posłowie, drogi sejmowe, to zaczną się różne konsultacje, debaty i będzie próba pozamiatania tego tematu, jak to mówią. Boję się tego. Dlatego chciałbym tu zacytować kanclerza Jana Zamojskiego: Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie. Dzieci to nasza racja stanu.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#MarekMatuszewski">I prośba do pana ministra. Czy pan minister może dzisiaj powiedzieć, kiedy wasz projekt, rządowy, trafi do Sejmu? I z pozycji wnioskodawcy, panie wnioskodawco, proszę powiedzieć, zakładając zgodę, jak pan mecenas wyobraża sobie, w jakim tempie ten projekt ustawy powinien wejść w życie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam teraz do udzielenia odpowiedzi sekretarza stanu w Ministerstwie Cyfryzacji pana ministra Michała Gramatykę.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#MichałGramatyka">Szanowny Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Czcigodni Wnioskodawcy! Bardzo dziękuję za wszystkie pytania, które tutaj wybrzmiały. Ale bardzo dziękuję jeszcze za jedną rzecz. Proszę zwrócić uwagę, że podczas wystąpień klubowych nie pojawił się wobec tego projektu żaden wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu. Mam ogromny szacunek do wszystkich klubów obecnych na sali właśnie za to, że pozwolono przenieść dyskusję na etap komisji sejmowych. Mam nadzieję i będę o to prosił pana marszałka sejmu, żeby na etapie prac w komisjach sejmowych oba projekty się po prostu spotkały.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#MichałGramatyka">Z wielkim uśmiechem zwracam się do pana posła Wosia, do pana posła Kryja, którzy nazwali projekt rządowy mitycznym. On nie jest mityczny, mityczny może być biały jednorożec, ale projekt rządowy to jest projekt, który powstaje od, zdaje się, marca ubiegłego roku. Powstaje na zasadzie dyskusji pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi, tzn. polskimi uczelniami, rzeczniczką praw dziecka, komisją, która bada przypadki pedofilii, organizacjami społecznymi. Ten projekt rodził się w ramach współpracy z Naukową i Akademicką Siecią Komputerową. Został wpisany w grudniu ubiegłego roku do rejestru prac legislacyjnych rządu. W tym momencie jest na etapie opiniowania międzyresortowego, konsultacji międzyresortowych, czyli jest w RCL, jest opublikowany tekst. Jest pozostawiona pewna część, o której zaraz powiem, dlatego że ona była przez kilkoro z państwa wspominana, chodzi mianowicie o temat patostreamów, za chwilkę do tego wrócę. Zanim wniesiemy ten projekt do Sejmu, chcemy go po prostu drobiazgowo z wszystkimi skonsultować. Nie chcemy się ścigać, nie chcemy mówić, że któreś rozwiązania czy propozycje są lepsze, a inne są gorsze. To w ogóle nie jest taka filozofia. Stoimy mocno na ziemi, podchodzimy do tego merytorycznie. Te projekty mają bardzo wiele wspólnych rozwiązań. Głęboko wierzę, że spotkamy się podczas dyskusji w komisji sejmowej właśnie nad oboma projektami i że ta Izba, mam nadzieję, jednogłośnie uchwali rozwiązania, z których wszyscy będziemy mogli być dumni.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#MichałGramatyka">Wymieniłem pana posła Kryja. Wielki szacunek, panie pośle. Jest pan chyba jedyną na tej sali osobą, która wspomniała o tym, że powstaje europejska tożsamość cyfrowa, że w 2026 r. wchodzi tzw. eIDAS 2, który przedefiniuje patrzenie na cyfrowe dokumenty. Zresztą eIDAS 2 przyniesie rozwiązania, które adresowali państwo w pytaniach, dotyczące skutecznej weryfikacji wieku. Gdyby spróbować w krótkich słowach zdefiniować, na czym polega eIDAS 2, to polega to na tym, że my jako użytkownicy dokumentu będziemy się mogli posłużyć dowolną częścią dokumentu elektronicznego, np. pokazać dostawcy usług kod QR, który niesie tylko jedną daną: jestem pełnoletni albo nie jestem pełnoletni, nie niosąc żadnych innych danych, w tym tych związanych z naszym imieniem, nazwiskiem, miejscem zamieszkania itd. To jest jakaś próba rozwiązania technologicznego, o które wielu z państwa pytało.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#MichałGramatyka">Jakie są różnice pomiędzy projektami obywatelskim i rządowym? Projekt rządowy stara się zaadresować m.in. kwestię patostreamów. Nie definiuje pornografii. Autorzy projektu rządowego wychodzą z założenia, że pornografia jest wystarczająco dobrze zdefiniowana w orzecznictwie sądów powszechnych. Jest przecież przedmiotem zainteresowania prawa karnego. Jest dobrze zdefiniowana w orzecznictwie dotyczącym ustawy o radiofonii i telewizji. Przecież tam również jest ten problem zaadresowany. Natomiast zostawia się tu furtkę dla zdefiniowania treści szkodliwych, czyli patostreamów, tego, o co pytali pani posłanka Pępek, pani posłanka Bodnar, o ile tutaj dobrze widzę, pan poseł Macko. Pytaliście o patostreamy. To też jest zmora dzisiejszych czasów w Internecie. Jeżeli uda się nam w rządzie, we współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości, Ministerstwem Edukacji Narodowej, dobrze zdefiniować patostreamy, to ta kwestia też pojawi się w tych rozwiązaniach prawnych. Osoby niepełnoletnie nie powinny mieć również dostępu do treści, które mogą finalnie okazać się dla nich szkodliwe.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#MichałGramatyka">Bardzo cenne pytania zostały zadane m.in. przez pana posła Gwoździa, pana posła Wnuka, dotyczące kontroli rodzicielskiej. Tak, to jest rozwiązanie. Każdy świadomy rodzic powinien interesować się tym, co jego dziecko ogląda w Internecie, powinien mieć nad tym jakąś kontrolę. Istnieją na rynku bezpłatne rozwiązania, rozpowszechnione na szeroką skalę, związane z kontrolą rodzicielską, które wycinają z Internetu, z którego korzysta nasze dziecko, wszelkie treści szkodliwe. Te rozwiązania działają świetnie, są bardzo precyzyjne, dość trudne do ominięcia, natomiast problem polega na tym, że świadomość, że należy z takich rozwiązań korzystać, ma zaledwie ok. 1/5 polskich rodziców. Oczywiście trzeba to pod każdą długością i szerokością geograficzną mówić, trzeba przekonywać rodziców do tego, że to oni są pierwszą linią, która oddziela ich dzieci od wszechobecnej pornografii, od zalewu pornografii w Internecie.</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#MichałGramatyka">Panie posłanki Maja Nowak i Barbara Okuła, pan poseł Kasprzyk dotykają istotnego problemu, problemu tzw. geeków czy nerdów, generalnie specjalistów, młodych ludzi, którzy mają dużo większą wiedzę na temat Internetu niż ludzie dorośli. Tak jak powiedziałem w wystąpieniu klubowym, jeżeli jest jakiś system, to zawsze da się ten system ominąć. To jest truizm, to jest prawda stara jak świat, to jest odwieczny wyścig konstruktora zamków z włamywaczami. Ten wyścig odbywa się też na płaszczyźnie IT. Jeżeli ktoś będzie chciał, to ominie każdy system. Tylko ideą zaprezentowaną przez państwa wnioskodawców, ale też przez autorów projektu rządowego, nie jest to, żeby wycinać te treści w odniesieniu do osób, które mają wielką wiedzę komputerową. Tu chodzi o wycinanie tych treści z Internetu, z którego korzystają nasze dzieci, które często trafiają na treści pornograficzne przez przypadek. My chcemy stworzyć po prostu taki mur, firewall, taką linię oporu, która sprawi, że na dzień dobry dzieci nie będą częstowane takimi treściami.</u>
          <u xml:id="u-167.6" who="#MichałGramatyka">Wielu z państwa posłów, wiele pań posłanek pytało o to, jakie są technologie w zakresie skutecznej weryfikacji wieku. Pan poseł Tumanowicz, pan poseł Ściebiorowski z pięknych Piekar Śląskich, ale też pan poseł Osmalak, zahaczała o to również pani posłanka Szymanowska. To jest wyzwanie, to jest duże wyzwanie. Zmaga się z tym wyzwaniem Unia Europejska, ale zmagają się też państwa, które wprowadziły mechanizmy weryfikacji wieku do swojego prawa, takie jak np. Wielka Brytania. Wnioskodawcy, podobnie jak autorzy projektu rządowego, wzorowali się dość mocno na rozwiązaniach brytyjskich. Wiem to z tekstu, znam te rozwiązania dość dobrze. W Wielkiej Brytanii wygląda to w taki sposób, że o tym, jaką technologię zastosuje dostawca treści pornograficznych, żeby chronić dzieci, decyduje sam dostawca. Ofcom, czyli regulator Internetu, wymaga tylko tego, żeby ta technologia była skuteczna i żeby ta technologia działała. Oczywiście publikuje pewne zalecenia odnośnie do tej technologii. Taka ciekawostka. W projekcie rządowym np. wykluczamy technologie biometryczne, ale angielski Ofcom mówi, że z technologii biometrycznych można korzystać. To są takie technologie, które skanują twarz i na podstawie tego skanu stwierdzają, czy mają do czynienia z dzieckiem, czy też z osobą dorosłą. Takich technologii jest wiele.</u>
          <u xml:id="u-167.7" who="#MichałGramatyka">Generalnie bazy klientów portali pornograficznych dzielą się na dwie części: na bazę klientów, którzy płacą za te treści, i bazę tych, którzy korzystają z tych treści bezpłatnie i anonimowo. Co do pierwszej grupy klientów to nie ma w ogóle problemu z ich weryfikacją, bo skoro płacą, to dostawca musi mieć formułę, która weryfikuje ich dostęp do treści. Problem jest z tą drugą grupą klientów, czyli z tymi, którzy chcą pozostać anonimowi. I to jest też nasza wytyczna, że ta technologia musi gwarantować anonimowość. Nie chcę się tu wdawać w rozwiązania natury światopoglądowej, ale pornografia była, jest i będzie i dorośli ludzie mają pełne prawo do takich treści mieć dostęp na zasadzie wolności korzystania z zasobów Internetu, więc mają też prawo zachowania anonimowości. Bardzo trudno połączyć ogień z wodą, czyli połączyć kwestię weryfikacji wieku z anonimowością, ale da się, a w kontekście rozporządzenia unijnego eIDAS 2 tym bardziej da się, bo tam już będą bardzo konkretne narzędzia, których będzie można użyć, m.in. wspomniane wcześniej atrybuty dokumentu. eIDAS 2 musi być w polskim prawie do końca roku 2026, o ile dobrze pamiętam. Myślę, że perspektywa uchwalenia tej ustawy to jest koniec tego roku, plus vacatio legis umożliwiające rynkowi przygotowanie się do tych wytycznych. Lądujemy w roku 2026. Myślę, że to się da pogodzić, że te bariery będą się mogły pojawić wtedy, kiedy będą dobrze opisane prawnie i dobrze przygotowane.</u>
          <u xml:id="u-167.8" who="#MichałGramatyka">Bardzo ciekawe pytanie pojawiło się ze strony pani posłanki Polak, dotyczące odpowiedzialności, dotyczące zaangażowania Ministerstwa Zdrowia, rzeczniczki praw dziecka. Jesteśmy w stałym kontakcie z tymi organami. Cały czas z nimi dyskutujemy, cały czas prowadzimy dialog i cały czas staramy się zasilać ten projekt — mówię teraz o projekcie rządowym — takimi rozwiązaniami, które będą po prostu zweryfikowane, sprawdzone przez wszystkie resorty, właśnie po to, żeby stworzyć dobre, precyzyjne prawo dające się zastosować.</u>
          <u xml:id="u-167.9" who="#MichałGramatyka">Wielu z państwa nawiązywało do projektu z poprzedniej kadencji. Ogromny szacunek dla byłego ministra cyfryzacji, ale uważam, że projekt z poprzedniej kadencji został odrzucony słusznie, dlatego że on wprowadzał nowe obowiązki głównie na dostawców sieci. On w ogóle nie dotykał rynku pornograficznego, nie dotykał dostawców treści pornograficznych. On chciał, żeby tam, gdzie korzystamy z Internetu, dostawca sieci takie treści nie tylko identyfikował, ale też z tego Internetu wyrzucał. Nie tędy droga. Tak przynajmniej uznaliśmy, ale tak też uznali autorzy projektu obywatelskiego.</u>
          <u xml:id="u-167.10" who="#MichałGramatyka">Była adresowana m.in. przez pana posła Józefaciuka, ale też przez posłankę Burkiewicz i posła Lubońskiego kwestia instytucji, które będą odpowiedzialne za realizację tych warunków technicznych. W Polsce wygląda to tak, że istnieje już taki rejestr domen, które znikają z polskiego Internetu, bo polskie państwo uznaje je za szkodliwe. To są domeny służące popełnianiu przestępstw, wyłudzające tożsamość albo np. domeny, które prowadzą nielegalne gry hazardowe. Ten rejestr jest w Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej. Wnioskodawcy chcieliby taki rejestr stworzyć w Urzędzie Komunikacji Elektronicznej, ale myślę, że to jest kwestia czysto techniczna, gdzie taki rejestr powinien być ulokowany. Jeżeli chodzi o projekt rządowy, to w tym trójkącie, czyli Ministerstwo Cyfryzacji, Urząd Komunikacji Elektronicznej, Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa, jest zapewniony stały dialog, żeby te organy ze sobą współdziałały.</u>
          <u xml:id="u-167.11" who="#MichałGramatyka">No i last but not least. Pozwolę sobie odnieść się do wystąpienia pana posła Mariusza Krystiana, który zakwestionował ukochaną przeze mnie muzykę hip-hopową z tekstami hip-hopowymi.</u>
          <u xml:id="u-167.12" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: A gdzie szanty?)</u>
          <u xml:id="u-167.13" who="#MichałGramatyka">Panie pośle, to jest cudowna, wspaniała, rewelacyjna, kapitalna muzyka, która wywodziła się z mieszanki kultur i która służy promocji sztuki, a nie promocji pornografii.</u>
          <u xml:id="u-167.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-167.15" who="#MichałGramatyka">Bądźmy poważni. Ale bardzo dobrze, że pan taką muzykę dostrzega. Ja też ją dostrzegam, lubię, uwielbiam, słucham na co dzień.</u>
          <u xml:id="u-167.16" who="#MichałGramatyka">Bardzo dziękuję. Mam nadzieję, że te dwa dobre projekty spotkają się w komisjach, gdzie będziemy mogli wypracować rozwiązanie, które będzie zadawalało zarówno wnioskodawców projektu obywatelskiego, jak i będzie odpowiedzią na te elementy, które są adresowane w polityce rządu. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-167.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam do wystąpienia, do odniesienia się przedstawiciela Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#KrzysztofBosak">Głos zabierze pan Rafał Dorosiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#RafałDorosiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#RafałDorosiński">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Dziękuję za wszystkie pytania, które tutaj padły. Powiem szczerze: nie spodziewałem się, że będzie ich aż tyle. Ale to tylko pokazuje doniosłość problemu, o którym tutaj rozmawiamy, wagę tego zagadnienia. Tym, co rzeczywiście przebija się na plan pierwszy, kiedy obserwowałem tę dyskusję i te pytania, te wszystkie wypowiedzi, to rzeczywiście jest zgoda, zgoda ponadpartyjna co do tego, że problem powinien zostać rozwiązany, że dłużej nie powinniśmy zwlekać z przyjęciem odpowiednich regulacji. Cieszy mnie to ogromnie, cieszy też te 200 tys. osób, które podpisały się pod tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#RafałDorosiński">Pod wieloma ze zdań wypowiedzianych przez pana ministra Gramatykę mógłbym sam się podpisać. Powiem szczerze, że słuchając pana ministra, dochodzę do wniosku, że rzeczywiście oboje dobrze znamy tę problematykę i dobrze będzie się nam — mam nadzieję — współpracowało i debatowało w komisjach. Mam taką szczerą nadzieję.</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#RafałDorosiński">Odniosę się do wypowiedzi państwa posłów. Proszę pozwolić, że zacznę od kwestii, która chyba jako pierwsza tutaj wybrzmiała, mianowicie kwestii edukacji. Otóż pani poseł Olko, jeśli się nie mylę, wskazała, że przede wszystkim powinniśmy skupić się na edukacji i że to za sprawą Ordo Iuris mamy do czynienia z tym problemem, o którym tutaj dyskutujemy, ponieważ rzekomo blokujemy edukację seksualną. Otóż chciałbym odpowiedzieć, szanownej pani poseł, że gdyby to, co nazywane jest edukacją seksualną, było rzeczywiście panaceum na problem, o którym tutaj mówimy, to we Francji czy Wielkiej Brytanii nie musiano by pracować nad tego typu regulacją. Tam edukacja seksualna jest od dawna i niestety opłakane jej konsekwencje są bardzo dobrze udokumentowane. A więc w żadnym wypadku tego rodzaju działalność w szkole nie jest lekarstwem na problem, o którym tutaj mówimy.</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#RafałDorosiński">Swoją drogą skupianie się na intencjach projektodawców też nie wydaje się najlepszym sposobem prowadzenia rozmowy. Apelowałbym o to, abyśmy dyskutowali o faktach, o konkretach, a nie o intencjach.</u>
          <u xml:id="u-169.5" who="#RafałDorosiński">I rzecz trzecia: edukacja jako taka jest ważna, natomiast gdyby sama edukacja wystarczała, to przecież wystarczyłoby edukować na temat szkodliwości papierosów, na temat przestrzegania zasad ruchu drogowego i nie potrzebowalibyśmy przepisów, które wprowadzałyby tu pewne restrykcje. Jest ewidentne, że oprócz edukacji potrzebujemy także odpowiednich przepisów, odpowiednich regulacji prawnych. Cieszę się niezmiernie, że w Wysokiej Izbie panuje, jak się wydaje, zgoda w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-169.6" who="#RafałDorosiński">Następnie często powtarzającym się zagadnieniem, powtarzającymi się wątpliwościami podnoszonymi przez panie i panów posłów była kwestia skuteczności rozwiązania, które tutaj proponujemy. Otóż rzeczywiście wzorujemy się, jak zauważył pan minister Gramatyka, na rozwiązaniach, które już funkcjonują albo które są cały czas rozwijane czy to w Wielkiej Brytanii, czy to we Francji, czy to w Stanach Zjednoczonych. Tam wskazuje się konkretne sposoby, konkretne techniki, metody weryfikacji wieku. Są to przykładowo konta bankowe, karty kredytowe, są to metody, w przypadku których korzysta się z operatorów sieci komórkowych, są to metody oparte na systemach płatniczych, więc metod jest bardzo wiele. Niektórzy wskazują nawet, że jest ok. 100 metod weryfikacji wieku.</u>
          <u xml:id="u-169.7" who="#RafałDorosiński">Inna kwestia, która wiąże się z tym zagadnieniem, dotyczy tego, czy proponowane rozwiązania nie będą niejako obchodzone przez młodzież. W szczególności wskazuje się tu VPN-y, które są takim narzędziem, które ma służyć temu, aby potencjalną blokadę po prostu obejść. Tutaj trzeba wskazać, że jest to kwestia, która ciągle jest rozwijana. Ciągle trwają dyskusje, także we Francji, także w Wielkiej Brytanii, nad tym, w jaki sposób uszczelnić ten system. Ale z drugiej strony mamy z góry świadomość tego, że żadne regulacje, które zostaną wprowadzone, nie będą w 100% skuteczne. O tym zresztą piszemy także w uzasadnieniu naszego projektu. Założeniem nie jest całkowite wyeliminowanie problemu. Założeniem i celem tej regulacji jest jego istotne ograniczenie. W związku z tym, tak jak to już też było zauważone, będą tacy, którzy będą potrafili obejść te obostrzenia, ale większość dzieci, większość tych, którzy mają być chronieni tą regulacją, znajdzie się w grupie, która chroniona będzie. Dzieci w wieku 8, 10, 12, 15 lat najczęściej nie będą w stanie tego obejść. Już sam ten fakt będzie ogromnym sukcesem tej inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-169.8" who="#RafałDorosiński">Pani poseł Cwalina wskazywała na nieprzygotowanie projektu, które miałoby wynikać z tego, że wspomina się w nim o Prawie telekomunikacyjnym. Otóż wyjaśniam, że jest to fakt nam dobrze znany i wynika po prostu z tego, że w momencie, w którym projekt był przygotowywany, obowiązywały jeszcze tamte przepisy. Natomiast nie stanowi to żadnego istotnego problemu. Obowiązujące zamiast Prawa telekomunikacyjnego Prawo komunikacji elektronicznej zawiera odpowiedniki tamtych przepisów. Są nimi art. 419 ust. 1, art. 444 ust. 1 Prawa komunikacji elektronicznej, co oznacza, że nie istnieje żaden problem z odpowiednim zastosowaniem nowej ustawy, i przedstawimy posłom stosowną poprawkę, aby mogli ją zgłosić.</u>
          <u xml:id="u-169.9" who="#RafałDorosiński">Następna wątpliwość czy też uwaga dotyczyła konieczności wprowadzenia jednoznaczności przepisów. Tutaj akurat całkowicie zgadzamy się z panią poseł i z ogólnymi uwagami dotyczącymi precyzji przepisów, nad którymi chcemy procedować. Dlatego w projekcie kładzie się duży nacisk na to, aby przepisy były precyzyjne, jednoznaczne, aby nie dawać przestrzeni do nadmiernej reinterpretacji zawartych w nim pojęć.</u>
          <u xml:id="u-169.10" who="#RafałDorosiński">Pozwolą państwo, że zauważę, że w samym rozporządzeniu w sprawie zasad techniki prawodawczej jest mowa o tym, że w ustawie lub innym akcie normatywnym formułuje się definicję danego określenia, jeżeli dane określenie jest wieloznaczne lub jest nieostre, a jest pożądane ograniczenie jego nieostrości. W związku z tym ten projekt całkowicie realizuje wytyczne zawarte w rozporządzeniu dotyczącym zasad techniki prawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-169.11" who="#RafałDorosiński">Pan poseł Tomaszewski pytał o to, czy jesteśmy skłonni uwzględnić uwagi przedstawione przez UODO. Oczywiście jesteśmy. To jest projekt, który ma być przyczynkiem do szerokiej debaty na temat skutecznych mechanizmów chroniących dzieci przed pornografią. Jesteśmy zdecydowanie otwarci na szczegółowe dyskusje nad każdym z rozwiązań zawartych w tym projekcie. Zatem odpowiedź na to pytanie jest jednoznacznie pozytywna.</u>
          <u xml:id="u-169.12" who="#RafałDorosiński">Dalej pytano o to, czy istnieją badania wskazujące na skuteczność psychologiczną i społeczną. Pytano o aspekt podobnych rozwiązań. Otóż z pewnością istnieją badania wskazujące na szkodliwość zjawiska, o którym tutaj mówiliśmy. W naszym uzasadnieniu przetaczamy dziesiątki tego typu badań. Niektórzy nawet zauważali, że może zbyt dużą część uzasadnienia poświęciliśmy na wykazanie szkodliwości tego zjawiska. O tym, czy te regulacje będą skuteczne w kontekście społecznym, psychologicznym, możemy na razie mówić w czasie przyszłym, ponieważ jesteśmy w momencie, w którym podobne regulacje dopiero wchodzą w życie. Francja, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone, które to przykłady tutaj tak często padały, to kraje, które dopiero niedawno przyjęły tego typu regulacje. Natomiast wychodzimy ze zdroworozsądkowego założenia, że jeżeli pewne zjawisko jest w sposób niewątpliwy szkodliwe, to jego ograniczenie będzie niosło ze sobą skutki pozytywne.</u>
          <u xml:id="u-169.13" who="#RafałDorosiński">Przeglądam pozostałe pytania. Czy jesteśmy gotowi na współpracę nad projektem rządowym? Jak najbardziej tak, o czym mówiłem już w swoim pierwszym wystąpieniu. Cieszy nas fakt, że inicjatywa rządu jest odpowiedzią na problem. Cieszy nas, że jest to kwestia, która bardziej łączy, niż dzieli, że jest to obszar, w którym możemy wspólnie poszukiwać właściwych, dobrych rozwiązań. Z tego względu z dużą radością będziemy pojawiać się na posiedzeniach odpowiednich komisji i podejmować rzeczową dyskusję nad projektem rządowym.</u>
          <u xml:id="u-169.14" who="#RafałDorosiński">Pan poseł Osmalak pytał, czy te mechanizmy, które są przewidywane w naszym projekcie, a to pytanie chyba odnosiło się także do projektu rządowego, będą wykorzystywane przeciw zjawiskom takim jak mowa nienawiści. Otóż tutaj akurat znajduje się pewna różnica między naszym projektem a projektem rządowym. Nasz projekt, tak jak wspominałem, jest projektem, który punktowo stara się rozwiązać jeden, bardzo specyficzny, jasno zdefiniowany problem. W projekcie rządowym podejście jest nieco inne, dużo szersze. Mowa jest tam o zjawiskach szkodliwych, w związku z czym wydaje nam się, że to może rodzić szereg wątpliwości i ryzyk, także ryzyk prawnych. A zwłaszcza włączenie w to pojęcie zjawisk określanych mianem mowy nienawiści jest szczególnie niepokojące. Wielokrotnie wskazywaliśmy na zastrzeżenia związane z pojęciem mowy nienawiści, z tym, w jaki sposób pojęcie to funkcjonuje w przestrzeni publicznej, jak często służy cenzurze opinii, cenzurze wypowiedzi przedstawiających fakty. W związku z tym wprowadzanie tego typu pojęcia jako tego, które miałoby się mieścić w treści pojęcia: treści szkodliwe, naszym zdaniem jest czymś, co należy jeszcze przemyśleć.</u>
          <u xml:id="u-169.15" who="#RafałDorosiński">Pan poseł Matuszewski pytał na koniec o tempo prac. Oczywiście tempo prac nie jest do końca od nas zależne, natomiast w sposób świadomy i w przekonaniu co do tego, że wypracowanie finalnych rozwiązań będzie wymagało pewnego czasu, wskazaliśmy w naszym projekcie termin vacatio legis aż 12-miesięczny, przewidując, że prace w komisjach, prace nad naszym projektem, nad projektem rządowym będą wymagały czasu, tak aby ich finalny efekt był zadowalający zarówno dla strony społecznej, dla rodziców, opiekunów, dla wszystkich Polaków, którym leży na sercu dobro dzieci, jak i dla strony rządowej.</u>
          <u xml:id="u-169.16" who="#RafałDorosiński">Jeszcze raz najserdeczniej państwu dziękuję za wszystkie pytania, za wyrazy życzliwości, za to, że pomimo różnic, które przecież i państwa różnią, i nas różnią, potrafili się państwo wznieść na poziom pewnej zgody, w dużej mierze jednomyślności, co rokuje bardzo pozytywnie, jeśli chodzi o szansę wprowadzenia rzeczywistych, skutecznych mechanizmów chroniących dzieci przed pornografią. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-169.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#KrzysztofBosak">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#KrzysztofBosak">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował obywatelski projekt ustawy o ochronie małoletnich przed treściami pornograficznymi w Internecie oraz o zmianie ustawy — Prawo telekomunikacyjne, zawarty w druku nr 1006, do Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii oraz Komisji do Spraw Dzieci i Młodzieży w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#KrzysztofBosak">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#KrzysztofBosak">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#KrzysztofBosak">Zanim przejdziemy dalej, chciałbym serdecznie przywitać i pozdrowić grupy, które przysłuchują się naszym obradom i które długo czekały na to, że je przywitam, ponieważ musiały być udzielone wyjaśnienia przez pana ministra i przez autorów obywatelskiego projektu. A więc chciałbym przywitać serdecznie uczniów zespołu szkół w Starej Łubiance w Wielkopolsce, którzy goszczą w Sejmie i słuchają naszych obrad na zaproszenie pana posła Piotra Głowskiego. Witamy serdecznie i pozdrawiamy.</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-170.7" who="#KrzysztofBosak">Chciałbym przywitać także maturzystów z klasy IVd z Liceum Ogólnokształcącego nr VIII im. Bolesława Krzywoustego we Wrocławiu, którzy goszczą tutaj na zaproszenie pana posła Krzysztofa Mieszkowskiego. Także witamy serdecznie i życzymy dobrych wyników na maturach.</u>
          <u xml:id="u-170.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-170.9" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję obu grupom i panom posłom za cierpliwość i za doczekanie do tego pozdrowienia. Życzymy dobrych wrażeń z Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-170.10" who="#KrzysztofBosak">Teraz przejdziemy do kolejnego punktu, a na godz. 15.30 mamy zaplanowane głosowania. Czyli z tego punktu, który teraz zaczniemy, zrobimy tyle, ile zdążymy, i punktualnie o godz. 15.30 przejdziemy do głosowań.</u>
          <u xml:id="u-170.11" who="#KrzysztofBosak">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 15. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Radzie Ministrów oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1059).</u>
          <u xml:id="u-170.12" who="#KrzysztofBosak">Proszę ministra, członka Rady Ministrów pana Macieja Berka o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#MaciejBerek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zmotywowany dodatkową informacją, że za niecałe 20 minut mają być głosowania, postaram się krótko przedstawić państwu ogólną informację o tym projekcie.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#MaciejBerek">Przedstawiany projekt rządowy jest projektem, który dotyczy zmian w ustawie o Radzie Ministrów i kilku innych ustawach. Jest wynikiem identyfikacji potrzeb wprowadzenia kilkunastu różnych zmian, które mają usprawnić funkcjonowanie rządu, organów pomocniczych i kilku kwestii związanych z funkcjonowaniem i wykonywaniem zadań przez premiera i przez członków Rady Ministrów. Wylistuję te zadania. Jeśli któreś z nich będą przedmiotem państwa szczególnego zainteresowania, to będzie możliwość odniesienia się do tego w odpowiedziach, ewentualnie w trakcie szczegółowego rozpatrywania tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#MaciejBerek">Po pierwsze, rząd funkcjonuje, stosuje, używa, komunikuje się z resztą, także z parlamentem za pomocą wykazu prac legislacyjnych. To jest dokument, który opisuje, nad czym będziemy pracowali w najbliższym czasie. To wykaz, który ma charakter publiczny. Przenosimy jego umiejscowienie pomiędzy aktami prawnymi. W tej chwili jego umiejscowienie jest nieadekwatne do jego treści i rozszerzamy ten wykaz prac. Będzie on prezentował, czy raczej: już dzisiaj prezentuje, ale podstawa prawna będzie jasno wskazywała, że będzie on obejmował nie tylko wykaz prac legislacyjnych, ale także programowych.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#MaciejBerek">Po drugie, kwestia, która się pojawiła w przestrzeni publicznej, jest związana z udziałem prezydenta w posiedzeniach Rady Ministrów. Od czasu uchwalenia konstytucji z 1997 r. przedstawiciel prezydenta był zapraszany na posiedzenia Rady Ministrów, ilekroć to było potrzebne i uzasadnione przedmiotem takich obrad. Taka praktyka się ukształtowała i nie budziła żadnych wątpliwości. Ta praktyka zawirowała w latach rządu premier Szydło i premiera Morawieckiego, kiedy prezydent nie był w ogóle zapraszany na posiedzenia Rady Ministrów — przedstawiciel prezydenta nie był zapraszany przez 6 lat. I pewnie to było powodem zmiany, którą wprowadzono do ustawy o Radzie Ministrów, kiedy wpisano ustawowy obowiązek zapraszania prezydenta na posiedzenia Rady Ministrów, na których omawiane są sprawy z zakresu bezpieczeństwa wewnętrznego lub obronności. W projekcie ustawy przywracamy regułę, którą jest po prostu dobra współpraca oparta na konstytucyjnej odrębności tych organów. To mniej więcej tak, jakby w jakiejś ustawie napisać, że przedstawiciel prezydenta ma brać udział w każdym posiedzeniu Sejmu. To jest kwestia materii regulaminu Sejmu i praktyki działania organów Sejmu. Tak samo jest po stronie Rady Ministrów: to jest materia regulaminu pracy Rady Ministrów. I to musi być materią regulaminową, bo konstytucja tak Sejmowi, jak i rządowi pozostawia kwestię organizacji własnej pracy do określenia w regulaminie. Więc zmieniamy przepis ustawowy, podkreślając, że nie ma w ślad za nim intencji modyfikowania praktyki, która już dzisiaj jest rzeczywistością. W imieniu prezydenta szef lub zastępca szefa… Szef BBN-u był już chyba trzykrotnie na posiedzeniu Rady Ministrów. W każdym przypadku, w którym jest to potrzebne, jest i będzie on zapraszany. Natomiast ustawowe przesądzanie tych materii powoduje tak naprawdę pewne kolizje ustrojowe.</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#MaciejBerek">Kolejny punkt to kwestie funkcjonowania Rady Legislacyjnej. To jest organ pomocniczy przy premierze. Każdy premier ma możliwość korzystania z opinii Rady Legislacyjnej. Chcielibyśmy, żeby każdy premier mógł powołać Radę Legislacyjną w takim składzie, który uważa za zasadny. To jest organ pomocniczy rządu, więc powinien być ukształtowany zgodnie z wolą Rady Ministrów. Wymogi dotyczące członków Rady Legislacyjnej są określone przepisami, są wysoko ustawione. W związku z tym proponujemy Izbie rezygnację z kadencyjności Rady Legislacyjnej na rzecz tego, że każdorazowy premier po powołaniu nowego rządu będzie konstytuował Radę Legislacyjną w takim składzie, w którym uzna to za potrzebne — tak jak szereg innych organów pomocniczych. Przenosimy do przepisów ustawowych reguły związane z funkcjonowaniem aplikacji legislacyjnej. To takie szkolenie dla urzędników, które jest dzisiaj regulowane częściowo aktami niższej rangi, rozporządzeniem. To powinna być w zakresie, w którym dotyczy praw i obowiązków, materia ustawowa i to proponujemy. Doprecyzowujemy przepisy dotyczące powoływania pełnomocników premiera.</u>
          <u xml:id="u-171.5" who="#MaciejBerek">W zakresie spraw już spoza obszaru ustawy o Radzie Ministrów istotniejsze zmiany dotyczą ustawy o samorządzie gminnym. Zgodnie z tą ustawą wójta, burmistrza, prezydenta zastępuje jego zastępca w sytuacjach, które są w ustawie wylistowane. To jest zmiana dokonana kilkanaście, kilka miesięcy temu. Wydaje się, że są przypadki, w których jednak uprawnienie do wyznaczenia tzw. komisarza powinno wrócić do premiera, ale są to wyłącznie te przypadki, w których opróżnienie stanowiska wójta, burmistrza, prezydenta jest związane z tymczasowym aresztowaniem lub wymierzeniem kary pozbawienia wolności. To jest materia wydyskutowana w komisji wspólnej rządu i samorządu. Chodzi o to, żeby sytuacje typowe, kiedy jest wakat w związku z wyborem wójta, burmistrza na inne stanowisko niepołączalne albo z rezygnacją, albo ze śmiercią — i w tych wszystkich przypadkach będzie wchodził zastępca wójta — oddzielić od sytuacji nadzwyczajnych, którymi są sytuacje, nazwijmy to ogólnie, kryminalne — i tu premier będzie miał uprawnienie do wyznaczenia swojego komisarza, który będzie zastępował organ wykonawczy gminy do czasu przeprowadzenia wyborów.</u>
          <u xml:id="u-171.6" who="#MaciejBerek">Obsługa informatyczna kancelarii premiera będzie mogła być realizowana przez Centralny Ośrodek Informatyki.</u>
          <u xml:id="u-171.7" who="#MaciejBerek">Wykreślamy wreszcie po kilkunastu latach przepis, który nakazuje ministrowi sportu przedstawiać Sejmowi raz do roku, a rządowi dwa razy do roku informację, sprawozdanie z realizacji zadań Euro 2012. Taka ustawa nadal obowiązuje i przepis nakazujący przedstawiać sprawozdanie rządowi dwa razy do roku, a Sejmowi raz do roku nadal obowiązuje. Takie sprawozdania ciągle krążą. One nie wnoszą szczególnie wiele. Jest jedno zadanie, które było w tym planie, a które się nigdy nie zrealizowało — dotyczyło ono lotniska pod Gdynią. Myślę, że Wysoka Izba pogodzi się, tak jak rząd się chętnie pogodzi z tym, że już nie będziemy czytali sprawozdań z realizacji zadań inwestycyjnych Euro 2012.</u>
          <u xml:id="u-171.8" who="#MaciejBerek">Zespół pomocy humanitarnej przeniesiony zostaje z kancelarii premiera do ministra zdrowia, bo tam jest właściwsze jego umocowanie.</u>
          <u xml:id="u-171.9" who="#MaciejBerek">Wreszcie ostatni element — rejestr korzyści, który jest wypełniany, jak wiadomo, przez osoby pełniące funkcje publiczne. Do rejestru korzyści wpisywane są otrzymane wartości, korzyści o wartości nie niższej niż 50% najniższego wynagrodzenia. Rzecz polega na tym, że od dwudziestu kilku lat najniższe wynagrodzenie oznacza kwotę 760 zł, a od tych samych dwudziestu kilku lat w systemie prawnym mamy pojęcie minimalnego wynagrodzenia, które jest corocznie zmieniane, rośnie i właściwie już wszystkie ustawy referują do minimalnego wynagrodzenia, a nie do najniższego, które się kiedyś tam zamroziło. Traktujemy to też jako rzecz oczywistą, eliminującą pewne zaszłości, które niestety w systemie prawnym czasami spotykamy.</u>
          <u xml:id="u-171.10" who="#MaciejBerek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeżeli będą pytania albo uwagi wynikające z dyskusji, jestem do państwa dyspozycji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-171.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#KrzysztofBosak">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#KrzysztofBosak">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#KrzysztofBosak">Jako pierwszą zapraszam do wystąpienia panią poseł Zofię Czernow, która zaprezentuje stanowisko klubu Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#KrzysztofBosak">Przepraszam, zanim pani poseł zacznie, przywitam kolejną grupę, która na galerii przysłuchuje się i czeka na przywitanie. Serdecznie witam grupę uczniów klasy VIc oraz uczniów klasy VIII ze Szkoły Podstawowej nr 8 z Chrzanowa wspólnie z gronem pedagogicznym oraz panią dyrektor Małgorzatą Pieczarą. Grupa odwiedziła Sejm RP na zaproszenie posła Łukasza Kmity. Witamy serdecznie, pozdrawiamy.</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-172.6" who="#KrzysztofBosak">Bardzo nam miło mieć kolejnych gości w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-172.7" who="#KrzysztofBosak">Oddaję głos pani poseł Zofii Czernow, która przedstawi stanowisko klubu Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-172.8" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Radzie Ministrów oraz niektórych innych ustaw, druk nr 1059.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#ZofiaCzernow">Projekt ustawy przewiduje dokonanie zmian w ustawie o Radzie Ministrów w celu dostosowania regulacji do obecnych potrzeb i zniesienia tych, które są już nieaktualne bądź niepotrzebne. Zawarte w nim propozycje zmian zasługują na pozytywną ocenę, gdyż usprawniają pracę Rady Ministrów i wychodzą naprzeciw oczekiwaniom obywateli. Pragnę zwrócić uwagę na niektóre zmiany. Przed chwilą pan minister szczegółowo je omówił.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#ZofiaCzernow">Po pierwsze, pragnę podkreślić wzmocnienie ustawowe pozycji sekretarza do spraw parlamentarnych i określenie jego zadań, co jest bardzo ważne dla dobrej współpracy między rządem a parlamentem. Po drugie, wykazy prac legislacyjnych oraz wykazy prac programowych są obecnie dostępne na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów jako ważna informacja publiczna, ale obowiązek ten powinien wynikać z ustawy o Radzie Ministrów, a nie z innych aktów prawnych, jak jest obecnie.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#ZofiaCzernow">Ważną sprawą jest zniesienie kadencyjności Rady Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów, która jest organem opiniodawczo-doradczym Rady Ministrów i premiera w sprawach dotyczących systemu prawa. Z uwagi na funkcje Rady Legislacyjnej jest zasadne, aby jej działalność była związana z okresem funkcjonowania danej Rady Ministrów. Projekt przewiduje zniesienie kadencyjności członków Rady Legislacyjnej i powołanie w skład Rady Legislacyjnej członków na czas funkcjonowania Rady Ministrów. Słuszne są także zmiany polegające na zniesieniu obowiązkowego udziału przedstawiciela prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w rządowym procesie legislacyjnym. Tutaj jest propozycja, aby zapraszać przedstawiciela prezydenta na posiedzenia Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#ZofiaCzernow">Doprecyzowanie w ustawie o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej spraw dotyczących składania oświadczeń majątkowych przez kierowników centralnych organów państwowych oraz urealnienie wysokości kwoty darowizny, od której powstaje obowiązek jej zgłaszania.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#ZofiaCzernow">Całkowicie uchyla się zbędny już i niemalże historyczny przepis zobowiązujący ministra do spraw kultury fizycznej do składania nawet dwa razy do roku sprawozdań Radzie Ministrów i Sejmowi z realizacji Euro 2012. To już absolutnie historyczny czas i trzeba zrezygnować z takich sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#ZofiaCzernow">Wprowadza się długo oczekiwane zmiany w ustawie o służbie cywilnej zwiększające uprawnienia szefa służby cywilnej do wnoszenia projektów aktów normatywnych dotyczących tej służby.</u>
          <u xml:id="u-173.7" who="#ZofiaCzernow">Projekt tworzy ramy odnośnie do możliwości zabezpieczenia obsługi informatycznej dla Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, a także ministrów i jednostek organizacyjnych jak ZUS czy Narodowy Fundusz Zdrowia przez profesjonalne podmioty specjalizujące się w realizacji projektów IT dla sektora publicznego.</u>
          <u xml:id="u-173.8" who="#ZofiaCzernow">W projekcie jest kilka enumeratywnie przedstawionych zmian dotyczących przeniesienia kompetencji z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów do konkretnych ministerstw z racji tego, że tak naprawdę one powinny się tym zajmować.</u>
          <u xml:id="u-173.9" who="#ZofiaCzernow">Zmiany w ustawie o Radzie Ministrów oraz niektórych innych ustaw są dobrym przykładem, jak porządkować i derogować przepisy, które są niepotrzebne, a nakładają dodatkowe obowiązki. Zaproponowane zmiany są uzasadnione i zasługują na poparcie. Wnoszę w imieniu klubu o skierowanie projektu do dalszych prac legislacyjnych. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-173.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Bartosza Romowicza, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#BartoszRomowicz">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekt ustawy wprowadza zmiany w wielu obszarach funkcjonowania administracji rządowej i samorządowej, a jego celem jest usprawnienie procesu legislacyjnego, zwiększenie przejrzystości działania administracji oraz dostosowanie przepisów do aktualnych potrzeb. Nowelizacja reguluje kwestie związane z prowadzeniem wykazu prac legislacyjnych i programowych, o czym mówił pan minister Maciej Berek. Projekt także wzmacnia rolę sekretarza spraw parlamentarnych, który koordynuje współpracę rządu z Sejmem i Senatem. Funkcja ta istniała już wcześniej, jednak nadanie jej rangi ustawowej podkreśli jej znaczenie i zapewni stabilność w kontaktach między władzą wykonawczą a ustawodawczą. Istotną zmianą jest również zniesienie kadencyjności Rady Legislacyjnej przy prezesie Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#BartoszRomowicz">Kolejna ważna zmiana dotyczy ograniczenia udziału przedstawiciela prezydenta RP w posiedzeniach Rady Ministrów. Nowelizacja zakłada, że jego obecność nie będzie obowiązkowa, a jedynie możliwa na zaproszenie. Jest to konsekwencja ustrojowego podziału kompetencji między Radą Ministrów a prezydentem, który zgodnie z konstytucją nie sprawuje zwierzchnictwa nad rządem.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#BartoszRomowicz">Ważnym elementem tego projektu jest również sprawa administracji samorządowej. Choć projekt w części cofa reformę, której wspólnie z parlamentarzystami Polski 2050 jestem współautorem, reformę przeprowadzoną już w tej kadencji Sejmu, to w tym zakresie, który ostatecznie znalazł się w tym przedłożeniu, jest dla nas do zaakceptowania. Podkreślam, że nie byłoby akceptacji naszego klubu, gdybyśmy procedowali nad treścią przepisów w pierwotnym brzmieniu projektu, który wyszedł po Stałym Komitecie Rady Ministrów. Cieszę się, że rząd wycofał się z tej propozycji w trakcie prac rządowych.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#BartoszRomowicz">Projekt przewiduje także istotne zmiany w zakresie organizacji administracji rządowej. Co ważne, przenosi kompetencje dotyczące polityki mieszkaniowej z prezesa Rady Ministrów na właściwego ministra, co w naszej ocenie nie jest do końca pozytywne. Sprawy mieszkaniowe w ocenie Polski 2050 są tak ważne, że ich kompetencja powinna być u prezesa Rady Ministrów. To sprawa ponadresortowa, a nie tylko jednego resortu. Panie ministrze, bardzo prosimy o przeanalizowanie tych przepisów i pracę w komisjach nad tymi konkretnymi artykułami.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#BartoszRomowicz">Ponadto Zespół Pomocy Humanitarno-Medycznej zostanie przeniesiony z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów do Ministerstwa Zdrowia, co jest logicznym krokiem, biorąc pod uwagę medyczny charakter jego działalności.</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#BartoszRomowicz">Nowelizacja porządkuje także kwestię informatyzacji administracji publicznej, a jedną z ostatnich zmian jest usunięcie obowiązku sporządzania sprawozdań z realizacji przedsięwzięć związanych z organizacją mistrzostw Europy w Polsce w 2012 r., co wydaje się jak najbardziej uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#BartoszRomowicz">Podsumowując: projektowana ustawa to kompleksowa reforma, która porządkuje i usprawnia funkcjonowanie administracji rządowej i w części także samorządowej. Ma na celu zwiększenie efektywności, przejrzystości i dostosowanie regulacji do aktualnych wyzwań. Wierzę, że jej wprowadzenie przyczyni się do poprawy jakości zarządzania państwem i lepszej współpracy między organami władzy. Jako Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga będziemy popierać ten projekt, ale zastrzegamy, że o niektórych kwestiach, także o poprawkach odnośnie do tego projektu będziemy chcieli rozmawiać na posiedzeniu komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-175.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#KrzysztofBosak">W związku z tym, że za chwilę przechodzimy do głosowań, ogłaszam 5 minut przerwy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 15 min 25 do godz.15 min 36)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#Marszałek">Szanowni Państwo! Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#Marszałek">Proszę państwa o powstanie.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#komentarz">(Zebrani wstają)</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! 3 marca tego roku zmarł Zbigniew Eysmont, polityk, artysta plastyk, minister, członek Rady Ministrów w latach 1992–1993, poseł na Sejm I i III kadencji. Uczcijmy jego pamięć chwilą ciszy.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#komentarz">(Chwila ciszy)</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Wieczny odpoczynek racz mu dać, Panie…)</u>
          <u xml:id="u-177.6" who="#komentarz">(Posłowie: …a światłość wiekuista niechaj mu świeci.)</u>
          <u xml:id="u-177.7" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Niech odpoczywa w pokoju wiecznym.)</u>
          <u xml:id="u-177.8" who="#komentarz">(Posłowie: Amen.)</u>
          <u xml:id="u-177.9" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-177.10" who="#Marszałek">Szanowni Państwo! Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania:</u>
          <u xml:id="u-177.11" who="#Marszałek">— o projekcie uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, druk nr 1064,</u>
          <u xml:id="u-177.12" who="#Marszałek">— o projekcie uchwały w 150. rocznicę urodzin Cyryla Ratajskiego, druk nr 1071.</u>
          <u xml:id="u-177.13" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-177.14" who="#Marszałek">Na podstawie art. 51 ust. 2 regulaminu Sejmu uprawnione podmioty zgłosiły wnioski o przystąpienie do drugiego czytania tych projektów bez zachowania terminu określonego w art. 44 ust. 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-177.15" who="#Marszałek">Wnioskodawcy uzasadniają swoje wnioski terminowością spraw, których dotyczą te projekty uchwał.</u>
          <u xml:id="u-177.16" who="#Marszałek">Wnioski te poddam kolejno pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-177.17" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad sprawozdaniem z druku nr 1064.</u>
          <u xml:id="u-177.18" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o przystąpienie do drugiego czytania bez zachowania terminu określonego w art. 44 ust. 3 regulaminu Sejmu w przypadku sprawozdania z druku nr 1064, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-177.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie działa.)</u>
          <u xml:id="u-177.20" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Momencik…)</u>
          <u xml:id="u-177.21" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-177.22" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-177.23" who="#Marszałek">Głosowało 430 posłów. 409 — za, 19 — przeciw, 2 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-177.24" who="#Marszałek">Sejm tę propozycję, ten wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-177.25" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad sprawozdaniem z druku nr 1071.</u>
          <u xml:id="u-177.26" who="#Marszałek">Kto z państwa posłów jest za przyjęciem wniosku o przystąpienie do drugiego czytania bez zachowania terminu określonego w art. 44 ust. 3 regulaminu Sejmu w przypadku sprawozdania z druku nr 1071, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-177.27" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-177.28" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-177.29" who="#Marszałek">Głosowało 430 posłów. Wszyscy byli za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-177.30" who="#Marszałek">Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-177.31" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm wysłuchał 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół w dyskusjach nad dodanymi punktami porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-177.32" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-177.33" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-177.34" who="#Marszałek">A więc wnioski formalne.</u>
          <u xml:id="u-177.35" who="#Marszałek">Poseł Jarosław Sachajko, Republikanie. Nie mogło być inaczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Drodzy Polacy! Wczoraj się dowiedzieliśmy, iż Komisja Europejska ponownie chce ingerować w polskie wybory. Przed ostatnimi wyborami Komisja Europejska otwarcie poparła Platformę Obywatelską, blokując KPO, aby osłabić Prawo i Sprawiedliwość, a pani Ursula von der Leyen wskazała pana premiera Tuska, aby był premierem.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#JarosławSachajko">W konsekwencji mamy najgorszy rząd od 30 lat, rząd, który dzieli Polaków i ich zubaża, wstrzymuje inwestycje strategiczne. Wróciła Platforma Obywatelska i wróciły najdłuższe od 12 lat kolejki do lekarzy. Nie będzie równych wyborów, gdy jedna strona jest pozbawiona finansowania, a instytucje unijne promują obecny rząd. Tak właśnie wygląda zamach na polską demokrację, próba sprowadzenia naszego państwa do roli unijnej kolonii.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#JarosławSachajko">Składam wniosek formalny o przerwę i przygotowanie uchwały potępiającej próbę ingerencji Komisji Europejskiej w polskie wybory. Polska to kraj wolnych ludzi, a nie unijnych marionetek. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#Marszałek">Posłanka Anna Gembicka z wnioskiem przeciwnym.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#Marszałek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#AnnaGembicka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#AnnaGembicka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgłaszam wniosek przeciwny, bo nie powinniśmy robić żadnej przerwy, ale od razu potępić narzucanie nam władz przez siły zewnętrzne. Wygląda na to, że rząd Tuska, widząc, że pali mu się grunt pod nogami, znowu szuka pomocy poza Polską. Nic dziwnego, w końcu według badań ponad 52% Polaków uważa, że życie w Polsce stało się trudniejsze po zmianie rządu Mateusza Morawieckiego na rząd Donalda Tuska. Żebyście doszli do władzy, to już wcześniej musieli wam pomagać Niemcy, a teraz wzywacie na pomoc panią komisarz…</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#komentarz">(Poseł Konrad Frysztak: A wam Ruscy…)</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#AnnaGembicka">…która wcześniej chciała, aby Polska została nielegalnie pozbawiona środków unijnych za to, że dokonała demokratycznego wyboru. Wzywacie na pomoc kobietę, która wprost promowała Trzaskowskiego w poprzednich wyborach. I ona ma organizować okrągły stół, śmiechu warte. Nie potraficie przekonać Polaków dobrymi rządami, więc chcecie ich przymusić. Można powtórzyć tylko za wieloma Polakami: przeżyliśmy Ruska, przeżyjemy Tuska. Wróci wtedy prawdziwa demokracja, która zastąpi tę demokrację warczącą.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#Marszałek">Poddam teraz pod głosowanie wniosek formalny o przerwę w obradach.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za zarządzeniem przerwy w obradach, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#Marszałek">Pan poseł Łącki próbuje nie biec, ale kroczyć z godnością i jest sukces.</u>
          <u xml:id="u-181.7" who="#komentarz">(Poseł Artur Jarosław Łącki: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-181.8" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie jest Łącki…)</u>
          <u xml:id="u-181.9" who="#Marszałek">Jak to: to nie jest Łącki? Przecież to Łącki. Wiem, który to jest Łącki. A, tu był jeszcze jeden poseł. Tak, oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-181.10" who="#Marszałek">Głosowało 437 posłów. 194 — za, 240 — przeciw, 3 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-181.11" who="#Marszałek">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-181.12" who="#Marszałek">Teraz głos zabierze pan poseł Krzysztof Szymański, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-181.13" who="#Marszałek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#KrzysztofSzymański">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! 8 miesięcy temu premier Donald Tusk podpisał z Ukrainą porozumienie o współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa. Jednym z najważniejszych fundamentów tego porozumienia miała być współpraca przemysłów obronnych — wspólne projekty badawczo-rozwojowe, transfer technologii, produkcja nowoczesnego uzbrojenia, wymiana doświadczenia, wiedzy i kompetencji. Po 3 latach wojny za naszą wschodnią granicą Polska w dalszym ciągu nie produkuje ani amunicji, ani dronów rozpoznawczych, ani dronów uderzeniowych, ani rakiet balistycznych, ani silników rakietowych, ani samolotów, ani śmigłowców, a są to technologie możliwe do pozyskania.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#KrzysztofSzymański">W związku z tym składam wniosek formalny o odroczenie posiedzenia celem uzupełnienia porządku obrad o informację premiera w sprawie dotychczasowych konkretnych i bezpośrednich korzyści dla polskiej obronności wynikających z tego porozumienia. Nie możemy sobie pozwolić na to, by to porozumienie było jedynie pustą deklaracją, ani tym bardziej na to, by tylko druga strona odnosiła korzyści. Dość pozorowania ruchów. Dość strategii opartej na nadziei, że ktoś nas obroni, że jakoś to będzie.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#KrzysztofSzymański">Czas na realne zadbanie o bezpieczeństwo Polski.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#Marszałek">Zgłoszony został wniosek formalny o odroczenie posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#Marszałek">Poddam go pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za odroczeniem posiedzenia, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-185.6" who="#Marszałek">Głosowało 436 posłów. 195 — za, 241 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-185.7" who="#Marszałek">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-185.8" who="#Marszałek">Jako kolejny zabierze głos poseł Artur Jarosław Łącki, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-185.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Eee…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#ArturJarosławŁącki">Panie Marszałku! Wysoki Sądzie! A, to jeszcze nie teraz, przepraszam, to jeszcze nie teraz.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#ArturJarosławŁącki">Wysoki Sejmie! Wczoraj na posiedzeniu komisji regulaminowej, panie marszałku, stała się rzecz, że tak powiem, skandaliczna.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#ArturJarosławŁącki">Niestety grupa posłów Prawa i Sprawiedliwości, głównie posłanek, chciała się przebadać alkomatem, bo nie była pewna swojej kondycji motorycznej i psychicznej.</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-186.7" who="#ArturJarosławŁącki">Jako osoba z gruntu dobra chciałem posłom w tym pomóc. Poprosiłem strażnika o to, żeby przyniósł alkomat, ale okazało się, panie marszałku, że Sejm dysponuje tylko jednym takim urządzeniem, które wczoraj niestety było w kalibracji. Niestety grupa posłów z Prawa i Sprawiedliwości, a szczególnie posłanek, nie mogła się przebadać alkomatem. Dlatego prosiłbym…</u>
          <u xml:id="u-186.8" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale po co pan wychodzi i kłamie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#Marszałek">Nie wie pan, panie pośle, na kim kalibrowaliśmy wczoraj ten alkomat.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#ArturJarosławŁącki">Nie wiem na kim.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Zabrakło skali.)</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#ArturJarosławŁącki">Panie Marszałku! Składam wniosek formalny, aby Kancelaria Sejmu nabyła, najlepiej drogą kupna, taki alkomat, aby trafił do jej zasobów, żeby posłowie z Prawa i Sprawiedliwości, a szczególnie posłanki, w każdej chwili, zawsze mogli przebadać się alkomatem przed podejściem do pracy w Sejmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#Marszałek">Panie pośle, piękne świadectwo. Leje pan miód na moje marszałkowskie serce. Zrobiliśmy analizy prawne.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: To jest bezczelność.)</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#Marszałek">Drodzy państwo, jeśli nie chcecie doczekać momentu, w którym chihuahua staje się pitbullem, to naprawdę proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-189.5" who="#Marszałek">Drodzy państwo, zaproponuję projekt ustawy, bo do tego, żeby w uzasadnionych przypadkach móc badać alkomatem posłów przychodzących do pracy, potrzebna jest zmiana ustawy. Jak rozumiem, po tym, co się wydarzyło wczoraj i po wystąpieniu pana Łąckiego, będziemy mieli ponadpartyjną zgodę w tej sprawie. Bardzo się z tej deklaracji cieszę.</u>
          <u xml:id="u-189.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-189.7" who="#komentarz">(Poseł Bożena Borys-Szopa: Żenada.)</u>
          <u xml:id="u-189.8" who="#Marszałek">Na sali plenarnej i posiedzeniach komisji podejmujemy decyzje o czyimś życiu. Nie macie chyba wątpliwości, co ludzie na ten temat myślą. Nikt nie może przychodzić do pracy pod wpływem, tylko są grupy z tego wyłączone. Wiem, że to nie będzie potrzebne i nie będziemy tego używać, ale sama świadomość, że taka sankcja jest, moim zdaniem pomoże.</u>
          <u xml:id="u-189.9" who="#Marszałek">Poseł Zbigniew Bogucki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-189.10" who="#Marszałek">Nie w tym kontekście, oczywiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#ZbigniewBogucki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Czy pan minister Mariusz Błaszczak miał prawo do uchylenia klauzul tajności dotyczących planu zakładającego obronę dopiero na linii Wisły?</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#komentarz">(Poseł Konrad Frysztak: Pytanie retoryczne.)</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, miał prawo.)</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#ZbigniewBogucki">Tak, miał takie prawo…</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#ZbigniewBogucki">…na podstawie art. 6 ustawy o ochronie informacji niejawnych jako szef resortu obrony narodowej, przełożony szefa Sztabu Generalnego. O tym się nie dowiedzieliście. Dlaczego to zrobił? Dlatego, że ten plan stał się nieaktualny. Ten plan, który zakładał pozostawienie na pastwę ruskich hord połowy Polski, Polski Wschodniej, w przypadku ich ataku.</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#komentarz">(Poseł Witold Zembaczyński: Ale po co, jak tam jest już PiS?)</u>
          <u xml:id="u-190.7" who="#ZbigniewBogucki">A dlaczego było możliwe uchylenie tego planu? Dlatego, że w czasie rządów Prawa i Sprawiedliwości, kiedy szefem resortu obrony narodowej był pan minister Mariusz Błaszczak, nie jak my mówimy, tylko jak mówili eksperci z Europy Zachodniej, ze Stanów Zjednoczonych, budowaliśmy najsilniejszą lądową armię Europy.</u>
          <u xml:id="u-190.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-190.9" who="#ZbigniewBogucki">Pytanie do posłów i posłanek koalicji z Polski Wschodniej. Czy staniecie po stronie bezpieczeństwa swoich mieszkańców i po stronie człowieka, który to bezpieczeństwo budował i zapewniał?</u>
          <u xml:id="u-190.10" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-190.11" who="#ZbigniewBogucki">Czy ustawicie się w szeregu szefa dzisiejszego rządu, w amoku nienawiści, i będziecie głosować przeciwko tym interesom?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#Marszałek">Panie pośle, panie pośle…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#ZbigniewBogucki">To jest pytanie do was. To pytanie…</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#komentarz">(Marszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#Marszałek">Panie pośle, po pierwsze, przekroczył pan czas, po drugie, nad wnioskami immunitetowymi nie toczy się dyskusji, zgodnie z regulaminem Sejmu, a pan ten regulamin w tym momencie narusza.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: To był wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#Marszałek">Chciałbym bardzo serdecznie pozdrowić uczniów z Chrzanowa, ze szkoły podstawowej w Chrzanowie, którzy przybyli na zaproszenie pana posła Łukasza Kmity, a także nauczycieli i uczniów z Gminnego Zespołu Szkół w Kazimierzu Dolnym i Szkoły Podstawowej w Bochotnicy, którzy przyjechali tu na zaproszenie pana posła Michała Krawczyka. Serdecznie was pozdrawiamy.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#Marszałek">Teraz pan poseł Urbaniak z…</u>
          <u xml:id="u-193.5" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Urbaniak: Z wnioskiem przeciwnym.)</u>
          <u xml:id="u-193.6" who="#Marszałek">Z wnioskiem… Nie było wniosku, ale zdaje się, że nie było też koalicji.</u>
          <u xml:id="u-193.7" who="#Marszałek">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-193.8" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-193.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Siadaj!)</u>
          <u xml:id="u-193.10" who="#Marszałek">Proszę o ciszę.</u>
          <u xml:id="u-193.11" who="#Marszałek">Panie pośle, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.12" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: W jakim trybie?)</u>
          <u xml:id="u-193.13" who="#Marszałek">W takim trybie, że dopuściłem pana posła do głosu, pani posłanko Anno Paluch.</u>
          <u xml:id="u-193.14" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Pani poseł!)</u>
          <u xml:id="u-193.15" who="#Marszałek">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#JarosławUrbaniak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przed chwilą mieliśmy do czynienia z drastycznym naruszeniem regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#JarosławUrbaniak">Sprawa, o której mówił pan poseł Bogucki, jest objęta klauzulą „tajne”. Posiedzenie komisji regulaminowej było zamknięte, posiedzenie Sejmu w tej sprawie było zamknięte. Pan marszałek nadał klauzulę zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Bogucki: Pan nie wie, co pan mówi. Nie ma żadnej informacji o…)</u>
          <u xml:id="u-194.7" who="#JarosławUrbaniak">Nie, pan wykorzystuje trik z wnioskiem formalnym, żeby przekazać nieprawdziwe informacje dotyczące tej sprawy. Sprawa jest prosta i jasna. Pierwszy raz w historii minister obrony narodowej…</u>
          <u xml:id="u-194.8" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Proszę nie ujawniać!)</u>
          <u xml:id="u-194.9" who="#JarosławUrbaniak">…ujawnił tajemnice i je opublikował, co można do dzisiaj zobaczyć w Internecie. Tajemnice dotyczące sposobu obrony Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-194.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, nie można prowadzić dyskusji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#Marszałek">Dziękuję, panie pośle…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#JarosławUrbaniak">I to jest zdrada, a za to trzeba odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Hańba!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#Marszałek">Panie przewodniczący, wystarczy.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#Marszałek">Nie, panie pośle, wystarczy. Nie będziemy tego eskalować ze względu na art. 132 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Bogucki: 15 sekund.)</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#Marszałek">Nie, nie ma 15 sekund, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale był wniosek…)</u>
          <u xml:id="u-197.6" who="#Marszałek">Nie prowadzi się dyskusji nad wnioskami immunitetowymi.</u>
          <u xml:id="u-197.7" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Bogucki: Ale…)</u>
          <u xml:id="u-197.8" who="#Marszałek">Nie, nie, nie, pan zaczął.</u>
          <u xml:id="u-197.9" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale to był wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-197.10" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Tusk zaczął.)</u>
          <u xml:id="u-197.11" who="#Marszałek">Ja niestety to naruszenie regulaminu z pana strony przegapiłem, a pan poseł Urbaniak zwrócił na to uwagę. Dyskusja jest zamknięta. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-197.12" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Ale kłamie.)</u>
          <u xml:id="u-197.13" who="#Marszałek">Pani posłanka Marcelina Zawisza, koło Razem.</u>
          <u xml:id="u-197.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Precz z komuną!)</u>
          <u xml:id="u-197.15" who="#Marszałek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#MarcelinaZawisza">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni przedstawiciele polskiej zjednoczonej partii deweloperów i spekulantów! Obywatelski kandydat Prawa i Sprawiedliwości pan Karol Nawrocki…</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#MarcelinaZawisza">…zapowiedział, że wpisze do konstytucji ochronę spekulantów — tych ludzi, którzy skupują mieszkania, w których mogłyby mieszkać rodziny, mogliby mieszkać młodzi ludzie. W tym momencie oni robią sobie z tego biznes, bo skupują te mieszkania i trzymają je w związku ze wzrostem cen, a wy chcecie tych spekulantów chronić. Co więcej, ciągle kłócicie się na tej sali o wszystko, ale kiedy chodzi o obronę deweloperów i spekulantów, to jest wielkie porozumienie. Minister Domański zapowiedział twarde „nie” dla podatku katastralnego. Będziecie chronić spekulantów, będziecie chronić deweloperów…</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Krupka: Kłamstwo.)</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#MarcelinaZawisza">…a polskie rodziny nadal nie będą miały gdzie mieszkać i to jest wasza wina.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Kowalski: Ja w trybie…)</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#Marszałek">Nie, panie pośle, nie było wniosku, nie ma wniosku przeciwnego.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Kowalski: Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#Marszałek">Ale nie może pan sprostować, bo pan nie mówił, panie pośle. Ponieważ pan nie mówił, to nie ma pan czego prostować. To jest prosty fakt ontologiczny. Nie ma, więc nie ma.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-199.6" who="#Marszałek">Gdyby pan wcześniej mówił i pani posłanka źle by pana zrozumiała, wtedy tak, ale teraz nie.</u>
          <u xml:id="u-199.7" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-199.8" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 1. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o systemie instytucji rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-199.9" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-199.10" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 992.</u>
          <u xml:id="u-199.11" who="#komentarz">(Poseł Janusz Kowalski: Mam pytanie, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-199.12" who="#Marszałek">Do czego ma pan pytanie?</u>
          <u xml:id="u-199.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Do ciebie.)</u>
          <u xml:id="u-199.14" who="#Marszałek">Kto to powiedział? Bo nie usłyszałem, z kim pozostaję w aż takim stopniu zażyłości. Pan poseł Przydacz? Nie, no przecież nigdy.</u>
          <u xml:id="u-199.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-199.16" who="#Marszałek">Panie pośle, jeżeli stwierdzę, że pana pytanie nie dotyczy ustawy o systemie instytucji rozwoju, wyłączę panu mikrofon. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#JanuszKowalski">Panie marszałku, zapewniam pana, że ta sprawa dotyczy mikroprzedsiębiorców, którzy są objęci tą ustawą, bo mikroprzedsiębiorcy to również osoby, które posiadają własne mieszkania. To, że pani poseł Marcelina Zawisza…</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#komentarz">(Marszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo. Miał pan nie polemizować, a pan polemizuje.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu z druku nr 992, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#Marszałek">Głosowało 437 posłów. 421 — za, 15 — przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-201.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o systemie instytucji rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-201.7" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo o notariacie.</u>
          <u xml:id="u-201.8" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-201.9" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 814.</u>
          <u xml:id="u-201.10" who="#Marszałek">Głosujemy nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-201.11" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu z druku nr 814, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-201.12" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-201.13" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-201.14" who="#Marszałek">Głosowało 439 posłów. 434 — za, 2 — przeciw, 3 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-201.15" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy — Prawo o notariacie.</u>
          <u xml:id="u-201.16" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych w sprawie wniosku oskarżyciela prywatnego Krzysztofa Brejzy reprezentowanego przez adwokat Dorotę Brejzę z dnia 17 stycznia 2025 r. o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Jarosława Kaczyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-201.17" who="#Marszałek">Na podstawie art. 105 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej poseł może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej za zgodą Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-201.18" who="#Marszałek">Przypominam, że Komisja Regulaminowa, Spraw Poselskich i Immunitetowych na podstawie art. 7c ust. 5 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora proponuje, aby Sejm przyjął wniosek o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Jarosława Kaczyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-201.19" who="#Marszałek">Na podstawie art. 7c ust. 6 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora Sejm wyraża zgodę na pociągnięcie posła do odpowiedzialności karnej w drodze uchwały podjętej bezwzględną większością głosów ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-201.20" who="#Marszałek">Głosować będziemy nad wnioskiem o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Jarosława Kaczyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-201.21" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-201.22" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku oskarżyciela prywatnego Krzysztofa Brejzy reprezentowanego przez adwokat Dorotę Brejzę z dnia 17 stycznia 2025 r. o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Jarosława Kaczyńskiego za czyn określony w tym wniosku, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-201.23" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-201.24" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-201.25" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Jarek, kajdanki i na mównicę.)</u>
          <u xml:id="u-201.26" who="#Marszałek">Głosowało 439 posłów. Większość bezwzględna — 231. 236 — za, 200 — przeciw, 3 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-201.27" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm bezwzględną większością głosów podjął uchwałę o wyrażeniu zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Jarosława Kaczyńskiego za czyn określony we wniosku oskarżyciela prywatnego Krzysztofa Brejzy reprezentowanego przez adwokat Dorotę Brejzę z dnia 17 stycznia 2025 r.</u>
          <u xml:id="u-201.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-201.29" who="#komentarz">(Głos z sali: Jarek!)</u>
          <u xml:id="u-201.30" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 11. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych w sprawie wniosku Kierownika Zespołu Śledczego Nr 2 Prokuratury Krajowej z dnia 24 lutego 2025 r. o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej oraz zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie posła Dariusza Mateckiego.</u>
          <u xml:id="u-201.31" who="#Marszałek">W związku ze złożonym 5 marca tego roku przez posła Dariusza Mateckiego oświadczeniem wyrażającym zgodę na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej na podstawie art. 8 ust. 3 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora zwróciłem się do Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych o przedstawienie opinii co do formalnej poprawności tego oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-201.32" who="#Marszałek">Komisja wyraziła opinię, że oświadczenie posła Dariusza Mateckiego spełnia warunki formalnej poprawności.</u>
          <u xml:id="u-201.33" who="#Marszałek">W związku z tym wniosek o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Dariusza Mateckiego stał się bezprzedmiotowy, a pod głosowanie poddam wniosek o wyrażenie zgody na zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie posła Dariusza Mateckiego.</u>
          <u xml:id="u-201.34" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: A może pana?)</u>
          <u xml:id="u-201.35" who="#Marszałek">Przypominam, że Komisja Regulaminowa, Spraw Poselskich i Immunitetowych na podstawie art. 7c ust. 5 w związku z art. 10 ust. 6 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora proponuje, aby Sejm przyjął ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-201.36" who="#Marszałek">Na podstawie art. 105 ust. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej poseł może być zatrzymany i tymczasowo aresztowany za zgodą Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-201.37" who="#Marszałek">Zgodnie z art. 10 ust. 7 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora Sejm wyraża zgodę na zatrzymanie lub aresztowanie posła w drodze uchwały podjętej bezwzględną większością głosów ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-201.38" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-201.39" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Kierownika Zespołu Śledczego nr 2 Prokuratury Krajowej z 24 lutego 2025 r. o wyrażenie zgody przez Sejm na zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie posła Dariusza Mateckiego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-201.40" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-201.41" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-201.42" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie jest pan poseł?)</u>
          <u xml:id="u-201.43" who="#Marszałek">Głosowało 439 posłów. Większość bezwzględna — 231. 240 — za, 199 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-201.44" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-201.45" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm bezwzględną większością głosów podjął uchwałę…</u>
          <u xml:id="u-201.46" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-201.47" who="#Marszałek">…o wyrażeniu zgody na zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie posła Dariusza Mateckiego zgodnie z wnioskiem Kierownika Zespołu Śledczego nr 2 Prokuratury Krajowej z 24 lutego tego roku.</u>
          <u xml:id="u-201.48" who="#komentarz">(Głos z sali: Wystarczy nie kraść.)</u>
          <u xml:id="u-201.49" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 12. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych w sprawie wniosku Zastępcy Prokuratora Okręgowego do Spraw Wojskowych Prokuratury Okręgowej w Warszawie z dnia 31 stycznia 2025 r. o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Mariusza Błaszczaka.</u>
          <u xml:id="u-201.50" who="#Marszałek">Przypominam, że na podstawie art. 105 ust. 2 Konstytucji RP poseł może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej za zgodą Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-201.51" who="#Marszałek">Przypominam, że właściwa komisja na podstawie art. 7c ust. 5 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora proponuje, aby Sejm przyjął wniosek o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Mariusza Błaszczaka.</u>
          <u xml:id="u-201.52" who="#Marszałek">Na podstawie art. 7c ust. 6 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora Sejm wyraża zgodę na pociągnięcie posła do odpowiedzialności karnej w drodze uchwały podjętej bezwzględną większością głosów ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-201.53" who="#Marszałek">Głosować będziemy nad wnioskiem o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Mariusza Błaszczaka.</u>
          <u xml:id="u-201.54" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-201.55" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Zastępcy Prokuratora Okręgowego do Spraw Wojskowych Prokuratury Okręgowej w Warszawie z dnia 31 stycznia 2025 r. o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Mariusza Błaszczaka za czyn określony w tym wniosku, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-201.56" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-201.57" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-201.58" who="#Marszałek">Głosowało 438 posłów. Większość bezwzględna — 231. 245 — za, 187 — przeciw, 6 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-201.59" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-201.60" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm bezwzględną większością głosów podjął uchwałę o wyrażeniu zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Mariusza Błaszczaka za czyn określony we wniosku Zastępcy Prokuratora Okręgowego do Spraw Wojskowych Prokuratury Okręgowej w Warszawie z nia 31 stycznia 2025 r.</u>
          <u xml:id="u-201.61" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 2. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Kodeks karny.</u>
          <u xml:id="u-201.62" who="#Marszałek">Dodatkowe sprawozdanie komisji to druk nr 984-A.</u>
          <u xml:id="u-201.63" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-201.64" who="#Marszałek">Proszę panią posłankę Barbarę Dolniak o przedstawienie dodatkowego sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#BarbaraDolniak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu wczorajszym, tj. 5 marca, odbyło się dodatkowe posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. Przedmiotem rozpatrzenia były dwa wnioski o odrzucenie projektu ustawy oraz poprawki.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#BarbaraDolniak">Wnioski o odrzucenie projektu ustawy na wczorajszym posiedzeniu Sejmu złożyły klub Prawa i Sprawiedliwości oraz klub Konfederacji, przytaczając w jednym i w drugim przypadku, że podstawą wniosku o odrzucenie jest zagrożenie, pozbawienie prawa do krytyki. Ponadto podniesiono zarzuty, że kary, które grożą… Czyli kara pozbawienia wolności jest wysokim zagrożeniem i w zasadzie nie ma innych kar. Obydwa wnioski zostały zaopiniowane negatywnie. Dlaczego?</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#BarbaraDolniak">W pierwszym przypadku, jeżeli chodzi o zarzut surowości kary, należy zważyć, że w art. 257 oprócz kary pozbawienia wolności pojawia się kara ograniczenia wolności i kara grzywny, a kara pozbawienia wolności zostaje obniżona do 2 lat. Oznacza to, że surowość kary została zmniejszona. Wprawdzie w pozostałych przepisach przewidziana jest tylko kara pozbawienia wolności w wymiarze do 2 lat, ale jak państwo doskonale wiecie, w części ogólnej Kodeksu karnego znajduje się przepis art. 37a, który w sytuacji, kiedy czyn jest zagrożony karą pozbawienia wolności do lat 8, a sędzia nie wymierzy kary surowszej niż 1 rok, pozwala przejść do kary ograniczenia wolności albo kary grzywny. Oznacza to, proszę państwa, że zarzut surowości karania w przypadku przepisów dotyczących mowy nienawiści nie może się ostać. Z tego tytułu wniosek o odrzucenie nie został przyjęty przez Komisję Nadzwyczajną do spraw zmian w kodyfikacjach.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#BarbaraDolniak">Mamy jeszcze drugi zarzut. Zarówno Prawo i Sprawiedliwość, jak i Konfederacja podnosiły zarzut, iż ten projekt pozbawi nas prawa do krytyki albo znacząco to prawo, proszę państwa, ograniczy. Tylko proszę zważyć na jedną rzecz: my nie wprowadzamy do Kodeksu karnego nowego czynu zabronionego, czyli nie dokonujemy nowej penalizacji czynu, a tylko rozszerzamy krąg podmiotów, które są uprawnione do szczególnej ochrony. Te przepisy, proszę państwa, istnieją od wielu, wielu lat, a to oznacza, że jeżeli ktoś się z nim nie zgadzał, a zwłaszcza Prawo i Sprawiedliwość czy Konfederacja, to już dawno można było wnioskować o zmianę tych przepisów albo ich uchylenie. Nie zrobiliście państwo tego przez tyle lat, co oznacza, że nie podnosiliście zarzutu dotyczącego tego, że mieliśmy do czynienia z zagrożeniem prawa do krytyki. By zastosować przepisy prawa dotyczącego krytyki, musi być naganna motywacja sprawcy. W przypadku prawa do krytyki nie mówimy o…</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Sprawozdanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#Marszałek">Proszę o ciszę.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#Marszałek">Jest sprawozdanie. Przecież pani poseł merytorycznie odnosi się do dyskusji, która była na posiedzeniu komisji. Nie rozumiem was.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#BarbaraDolniak">Panie Pośle! Gdyby pan przed posiedzeniem zajrzał do regulaminu, to wyczytałby pan w art. 43 ust. 6, że sprawozdawca ma obowiązek przedstawić motywy, dla których nie przyjęto wniosków, opinii i poprawek. W związku z tym proszę nas tutaj na sali nie pouczać.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#BarbaraDolniak">Wracam więc do artykułów dotyczących przedmiotowego projektu ustawy. Te przepisy istnieją od zawsze. Nigdy państwo nie podnosiliście zarzutu, że naruszają wasze prawo do krytyki. Nie poprawialiście ani nie zmienialiście tych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#komentarz">(Poseł Łukasz Schreiber: Dotyczyły propagowania komunizmu i nazizmu.)</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#BarbaraDolniak">W klubie Prawa i Sprawiedliwości jest, proszę państwa, wielu prawników — pan prezes Kaczyński jest wśród nich — którzy uczyli się art. 257. Proszę państwa…</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Kaczyński: W czasie przedwojennym…)</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#BarbaraDolniak">Panie Prezesie! Ten przepis nie wszedł w czasie powojennym ani przedwojennym. W roku 1998…</u>
          <u xml:id="u-204.7" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Kaczyński: No właśnie…)</u>
          <u xml:id="u-204.8" who="#BarbaraDolniak">Proszę państwa, w poprzedniej wersji ten przepis brzmiał: z powodu przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu bezwyznaniowości. Nie tylko z powodu narodowości czy z powodów etnicznych, czy rasowych. My, proszę państwa, zwiększamy zakres osób, które mogłyby z tego przepisu skorzystać, m.in. o osoby z niepełnosprawnością. Na tej sali, proszę państwa, ale także na posiedzeniu komisji, mówiliście o tym, że trzeba wziąć pod ochronę osoby z niepełnosprawnościami, czy ze względu na wiek, np. osoby starsze, a chcecie głosować przeciwko temu projektowi. To pokazuje, że chodzi tylko i wyłącznie o atakowanie tego projektu, bo złożyła go strona rządowa, a wy przyjęliście zasadę negowania wszystkiego, co jest projektem drugiej strony.</u>
          <u xml:id="u-204.9" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Pani poseł, proszę nie kłamać.)</u>
          <u xml:id="u-204.10" who="#BarbaraDolniak">Proszę rozważyć, zanim pan marszałek rozpocznie głosowanie nad wnioskami, czy jednak nie warto wycofać się z nich i objąć ochroną osoby z niepełnosprawnością czy osoby ze względu na wiek, np. osoby starsze. To dotyczy wniosków, jeżeli chodzi o odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-204.11" who="#BarbaraDolniak">Jeżeli natomiast chodzi o poprawki, to komisja opowiedziała się pozytywnie za poprawkami 2., 5. i 11. Prosimy też o głosowanie łączne nad tymi poprawkami, bo odnoszą się one do kilku przepisów zawartych w tym projekcie.</u>
          <u xml:id="u-204.12" who="#BarbaraDolniak">Dodam jeszcze, że Komisja do Spraw Dzieci i Młodzieży zgodnie z decyzją pana marszałka zapoznała się z tym projektem i również wyraziła pozytywną opinię.</u>
          <u xml:id="u-204.13" who="#BarbaraDolniak">A na koniec muszę powiedzieć, że ten projekt był przykładem, jak należy pracować, przykładem zgodności między rządem, Sejmem i organizacjami pozarządowymi, co pozwoliło na wypracowanie projektu, który dzisiaj będzie przedmiotem głosowania. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-204.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#Marszałek">Informuję państwa, że wnioskodawcy wycofali poprawki 6. i 12., o czym zawiadomiła mnie przed chwilą pani posłanka Barbara Bartuś. To wycofanie jest już też formalnie potwierdzone, więc nie będziemy nad nimi głosować.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#Marszałek">A ja jeszcze skorzystam z okazji, żeby pozdrowić naszych gości. Są to rolnicy i przedsiębiorcy z powiatu Sokołów Podlaski, z powiatu sokołowskiego. Są tu na zaproszenie pana marszałka seniora Marka Sawickiego. Bardzo serdecznie was witamy.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#Marszałek">Z kolei pani posłanka Urszula Pasławska zaprosiła studentów Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego,…</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#Marszałek">…jak rozumiem, na ćwiczenia z tego, jak prawo, którego będziecie się uczyć, stanowi się i w jakiej atmosferze się kształtuje.</u>
          <u xml:id="u-205.7" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Trzeba jeszcze trochę wniosków formalnych, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-205.8" who="#Marszałek">Dobrze, drodzy państwo, w takim razie komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 984.</u>
          <u xml:id="u-205.9" who="#Marszałek">Komisja przedstawia w dodatkowym sprawozdaniu wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości i poprawki.</u>
          <u xml:id="u-205.10" who="#Marszałek">W pierwszej kolejności pod głosowanie poddam oczywiście wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-205.11" who="#Marszałek">Komisja wnosi o jego odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-205.12" who="#Marszałek">Jego przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość pozostałych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-205.13" who="#Marszałek">Pan poseł Schreiber miał pytanie w tym miejscu, prawda?</u>
          <u xml:id="u-205.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma pytań.)</u>
          <u xml:id="u-205.15" who="#Marszałek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#ŁukaszSchreiber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oto ci, którzy jeszcze niedawno organizowali wiece pod wulgarnymi hasłami, oraz sympatycy, miłośnicy ruchu ośmiu gwiazdek dzisiaj biorą się za walkę z hejtem, jak mówią, z mową nienawiści. Ale tak naprawdę jest to część pakietu cenzorskiego Donalda Tuska. Bo za co w myśl tej ustawy, zgodnie z art. 256 i z zawartymi tam zmianami będzie można być skazanym?</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Co ty gadasz?)</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#ŁukaszSchreiber">Ano za to, jak mówił minister sprawiedliwości, że kibice wywieszą taki czy inny transparent na stadionie. Ano za to, że… Działacz LGBT mówił w tym tygodniu na posiedzeniu komisji, że chciałby pociągnięcia do odpowiedzialności Karola Nawrockiego, kandydata na prezydenta, za to, że podarł obsceniczny komiks, który trafił zresztą także do muzeum pana Trzaskowskiego tutaj, w Warszawie. A jaka kara za to grozi? Bezwzględnego pozbawienia wolności do lat 3. Nie będzie nawet można orzec grzywny czy kary więzienia w zawieszeniu. Grozi kara bezwzględnego pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#ŁukaszSchreiber">Dlatego wzywam Wysoką Izbę do obrony wolności i normalności i odrzucenia tego złego, niebezpiecznego i szkodliwego projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku…</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#Marszałek">Pani posłanka? Oczywiście, proszę bardzo. Ma pani prawo. Tak, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Głosowania są.)</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#Marszałek">Spokojnie, spokojnie. Pan poseł zadał pytanie. Czy mógłbym jego pragnienie zdobycia wiedzy w tej sprawie pozostawić bez odpowiedzi?</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#Marszałek">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#BarbaraDolniak">Odpowiadając na pytanie pana posła, chcę wskazać, po pierwsze, że to nie politycy z tej czy z tamtej strony będą decydować o tym, czy doszło do naruszenia prawa, tylko niezawisły sąd. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Bo to wasi sędziowie.)</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Sama się z tego śmieje.)</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#BarbaraDolniak">Wiecie państwo, to jest tak jak…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#Marszałek">Pani poseł, oni zawsze tak się śmieją, jak słyszą: niezawisły sąd, więc proszę się nie przejmować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#BarbaraDolniak">Panie Marszałku! Dzieje się tak dlatego, że jak nie ma się siły argumentu, to używa się albo argument siły, albo śmiechu. Nic innego nie pozostaje.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#BarbaraDolniak">Nie jest prawdą, panie pośle, że grozi tylko bezwzględna kara pozbawienia wolności, bo, po pierwsze, sąd może zastosować karę w zawieszeniu, ma widełki, mało tego… Nie słuchał mnie pan przed chwilą, mimo że mówiłam dokładnie, że jest art. 37a Kodeksu karnego w części ogólnej, który pozwala na to, żeby sędzia, jeżeli czyn jest zagrożony karą do 8 lat, a nie ma on zamiaru wymierzyć kary surowszej niż rok, mógł przejść na karę grzywny albo karę ograniczenia wolności.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Łaskawca.)</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#BarbaraDolniak">Tak wygląda wasze dzisiejsze przygotowanie do tego projektu ustawy. Proszę państwa, rozsądek powinien tutaj zadziałać. Jeżeli transparent obraża czyjeś uczucia, np. pana albo pana koleżanki, to postępowanie powinno zostać wszczęte. Jeżeli nie, to o tym zdecyduje sąd, a nie my na sali plenarnej. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-210.5" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Osiem gwiazdek.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu ustawy w całości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Poseł Schreiber chciał zabrać głos.)</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#Marszałek">Ale było już pytanie, była odpowiedź. Regulamin nie przewiduje drugiej rundy. Nie, nie ma drugiej rundy, niestety.</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-211.5" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Nie była…)</u>
          <u xml:id="u-211.6" who="#Marszałek">To nie jest dyskusja. Debata już była, panie pośle. Pan wie przecież, że debata była. Tu jest okoliczność zadania pytania, uzyskania odpowiedzi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-211.7" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: A my nie dziękujemy panu.)</u>
          <u xml:id="u-211.8" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Nie było: Kto się wstrzymał?)</u>
          <u xml:id="u-211.9" who="#Marszałek">Nie było: Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-211.10" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-211.11" who="#Marszałek">Komu nie działa? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-211.12" who="#Marszałek">Głosowało 440 posłów. 199 — za, 240 — przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-211.13" who="#Marszałek">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-211.14" who="#Marszałek">Wszystkie poprawki zostały zgłoszone do art. 1 projektu ustawy nowelizującej zawierającego zmiany do ustawy — Kodeks karny.</u>
          <u xml:id="u-211.15" who="#Marszałek">W 1. poprawce do art. 53 § 2a wnioskodawcy proponują nowe brzmienie pkt 6.</u>
          <u xml:id="u-211.16" who="#Marszałek">Łączą się z nią poprawki 4. i 10.</u>
          <u xml:id="u-211.17" who="#Marszałek">Głosować nad nimi będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-211.18" who="#Marszałek">Komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-211.19" who="#Marszałek">Ich przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość poprawek 2., 3., 5., 7., 8., 11., 13. i 14.</u>
          <u xml:id="u-211.20" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-211.21" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek 1., 4. i 10., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-211.22" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-211.23" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-211.24" who="#Marszałek">Głosowało 440 posłów. 30 — za, 410 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-211.25" who="#Marszałek">Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-211.26" who="#Marszałek">W 2. poprawce do art. 53 § 2a wnioskodawcy proponują inne brzmienie pkt 6.</u>
          <u xml:id="u-211.27" who="#Marszałek">Łączą się z nią poprawki 5. i 11.</u>
          <u xml:id="u-211.28" who="#Marszałek">Głosować nad nimi będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-211.29" who="#Marszałek">Komisja wnosi o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-211.30" who="#Marszałek">Ich przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość poprawek 3., 5., 7., 8., 13. i 14.</u>
          <u xml:id="u-211.31" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-211.32" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek 2., 5. i 11., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-211.33" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-211.34" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-211.35" who="#Marszałek">Głosowało 438 posłów. 238 — za, 200 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-211.36" who="#Marszałek">Sejm te poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-211.37" who="#Marszałek">Poprawka 3. stała się w związku z tym bezprzedmiotowa.</u>
          <u xml:id="u-211.38" who="#Marszałek">Poprawki 6. i 12. zostały wycofane, więc pomijamy je w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-211.39" who="#Marszałek">Przechodzimy do 7. poprawki.</u>
          <u xml:id="u-211.40" who="#komentarz">(Głos z sali: Bezprzedmiotowa.)</u>
          <u xml:id="u-211.41" who="#Marszałek">Rzeczywiście, ona też stała się bezprzedmiotowa po naszym głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-211.42" who="#Marszałek">Poprawka 8. też stała się bezprzedmiotowa.</u>
          <u xml:id="u-211.43" who="#Marszałek">Przechodzimy do poprawki 9.</u>
          <u xml:id="u-211.44" who="#Marszałek">W 9. poprawce do art. 256 wnioskodawcy proponują zmianę w § 1.</u>
          <u xml:id="u-211.45" who="#Marszałek">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-211.46" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-211.47" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 9. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-211.48" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-211.49" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-211.50" who="#Marszałek">Głosowało 438 posłów. 30 — za, 408 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-211.51" who="#Marszałek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-211.52" who="#Marszałek">Poprawka 13. też stała się bezprzedmiotowa.</u>
          <u xml:id="u-211.53" who="#Marszałek">Poprawka 14. też stała się bezprzedmiotowa.</u>
          <u xml:id="u-211.54" who="#Marszałek">Możemy głosować nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-211.55" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-211.56" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu z druku nr 984, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-211.57" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-211.58" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-211.59" who="#Marszałek">Głosowało 439 posłów. 238 — za, 201 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-211.60" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy — Kodeks karny.</u>
          <u xml:id="u-211.61" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 4. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawy — Prawo o ustroju sądów wojskowych.</u>
          <u xml:id="u-211.62" who="#Marszałek">Dodatkowe sprawozdanie komisji to druk nr 1047-A.</u>
          <u xml:id="u-211.63" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-211.64" who="#Marszałek">Proszę pana posła Sławomira Ćwika o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#SławomirĆwik">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka na posiedzeniach w dniach 21 lutego i 6 marca zajmowała się przedmiotowym projektem ustawy o zmianie ustawy — Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawy — Prawo o ustroju sądów wojskowych.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#SławomirĆwik">Na posiedzeniu w dniu 6 marca rozpatrywaliśmy wniosek o odrzucenie projektu ustawy. Komisja zaopiniowała go negatywnie. Komisja przedstawia projekt ustawy do przyjęcia przez Wysoką Izbę. Natomiast, podsumowując posiedzenie komisji z dnia 21 lutego, należy podkreślić, że dyskusja była dosyć ożywiona. Posłowie Prawa i Sprawiedliwości krytykowali wprowadzoną zmianę, która wprowadza zasadę, że każda delegacja sędziego, jak też jego odwołanie będą jawne, publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej, a nadto będzie wymagać sporządzenia uzasadnienia, dlaczego sędzia został delegowany lub dlaczego został odwołany z delegacji. Te delegacje mają służyć temu, aby rozładować sądy, które są przeciążone, aby obywatele krócej oczekiwali na rozpatrzenie sprawy, aby zapewnić im prawo do sądu.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#SławomirĆwik">Natomiast symptomatyczne było wykrzyknięcie przez byłego wiceministra sprawiedliwości posła Wosia pod koniec posiedzenia w dniu 21 lutego: robicie dokładnie to samo, co minister Ziobro. Było to oczywiście powiedziane w pejoratywnym znaczeniu. Cieszę się, że pan poseł Woś dostrzega dzisiaj, że ta praktyka z czasów ministra Ziobry była naganna, ale zapewniam pana, panie pośle, że dzisiaj jest ona inna. I po to właśnie wprowadzamy też zmianę ustawową, że każda delegacja sędziego będzie wymagała uzasadnienia i będzie jawna. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#Marszałek">Pan poseł Woś zada pytanie, tylko najpierw odczytam formułę dotyczącą wniosku o odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 1047.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#Marszałek">Komisja przedstawia również w dodatkowym sprawozdaniu wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#Marszałek">W pierwszej kolejności pod głosowanie poddam wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-213.5" who="#Marszałek">Komisja wnosi o jego odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-213.6" who="#Marszałek">Jego przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość propozycji komisji.</u>
          <u xml:id="u-213.7" who="#Marszałek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#MichałWoś">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#MichałWoś">Panie Marszałku! Chciałem zapytać rząd, dlaczego okłamuje własnych posłów, bo w uzasadnieniu mówi o tym, że realizuje jakieś orzeczenie TSUE. TSUE nie ma żadnych kompetencji w zakresie naszego sądownictwa, ale wy wmawiacie, że realizujecie orzeczenie TSUE. TSUE wskazuje, że od odwołania z delegacji powinno być odwołanie do sądu. Wy tego nie wprowadzacie, bo chcecie budować sobie wielkimi pieniędzmi korpus podnóżków Bodnara i odwoływać nie swoich sędziów pstryknięciem palca. Zwracali wam na to uwagę rzecznik praw obywatelskich — nie posłuchaliście — i Forum Obywatelskiego Rozwoju pana Balcerowicza — nie posłuchaliście — które wprost mówi, że kłamiecie. Ale najlepsze… Słuchajcie państwo. Kto zwraca im uwagę, że kłamią? Otóż stowarzyszenie Homokomando tęczowego Rafała. Nawet wskazuje w uwagach, że okłamujecie Polaków, bo nic nie zmieniacie w tym zakresie, drodzy państwo, nie wdrażacie żadnego orzeczenia TSUE. To w sumie dobrze, nie zmniejszacie kompetencji Rzeczypospolitej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakaś obsesja.)</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#komentarz">(Głos z sali: To się leczy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#Marszałek">Podziwiam szeroki zakres lektur i zasób wiedzy pana posła.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#Marszałek">Pozdrawiam III Liceum Ogólnokształcące im. Królowej Jadwigi w Inowrocławiu. Jego przedstawiciele, bo chyba nie całe liceum, przybyli tu na zaproszenie pani posłanki Iwony Kozłowskiej. Jesteście? Pewnie jeszcze was nie ma.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#Marszałek">O, jesteście. Cieszymy się bardzo. Pozdrawiam też spółdzielców mieszkaniowych z Bełchatowa, których zaprosił poseł Kamil Wnuk.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-215.5" who="#Marszałek">Jesteście. Witamy was bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-215.6" who="#Marszałek">Teraz podejmiemy decyzję w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-215.7" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-215.8" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w całości projektu ustawy, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-215.9" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-215.10" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-215.11" who="#Marszałek">Głosowało 438 posłów. 194 — za, 240 — przeciw, 4 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-215.12" who="#Marszałek">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-215.13" who="#Marszałek">Pan poseł Kaleta ma pytanie przed głosowaniem nad całością ustawy.</u>
          <u xml:id="u-215.14" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-215.15" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Nie, nie, nie, ja dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-215.16" who="#Marszałek">Poseł Sebastian Kaleta.</u>
          <u xml:id="u-215.17" who="#Marszałek">Przepraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#SebastianKaleta">Antycypował pan ideę mojego pytania, ale to będzie pytanie retoryczne. Wysoka Izbo, przed jakim wyborem stoimy? Stoimy przed takim wyborem: Czy po korpusie bodnarowców w prokuraturze polski Sejm przegłosuje, de facto zalegalizuje, działania pana Bodnara, jeśli chodzi o budowanie korpusu bodnarowców w sądach?</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Dokładnie tak.)</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#SebastianKaleta">Dzisiaj to się już dzieje w Sądzie Okręgowym w Warszawie. Pan Bodnar najpierw bezprawnie zmienił władze tego sądu, a sędziów, których nie zweryfikował, przerzucił do innych wydziałów. Wrażliwe sprawy polityczne rozpoznają zaufani, zatwierdzeni przez niego sędziowie. Teraz ta idea ma się stać zasadą w polskich sądach: w polskich sądach mogą sądzić tylko ci, których akceptuje władza polityczna. Co więcej, chyba za dużo chętnych do tego nie ma, bo ustawa zakłada specjalne dodatki dla sędziów, dla bodnarowców w sądach. Będą zarabiali więcej niż regularni, legalni sędziowie tych sądów.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#SebastianKaleta">To jest wielki, bezprawny atak na sądownictwo. Komuniści mieli więcej wysublimowania, kiedy organizowali procesy polityczne, niż wy. Wstydźcie się!</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Kto to mówi, Kaleta? Kto to mówi?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#Marszałek">Sebastian Kaleta.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#Marszałek">Pan poseł Ćwik.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#Marszałek">Minuta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#SławomirĆwik">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Muszę oczywiście odnieść się do tych kłamliwych twierdzeń pana posła Sebastiana Kalety. Tak jak powiedziałem, w komisji nawet pan poseł Woś, były wiceminister, z wyrzutem powiedział: Robicie dokładnie to samo, co za czasów ministra Ziobry.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Nie kłam! On tak nie mówił.)</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#SławomirĆwik">Podkreślam: nie to samo. Jest tutaj wprowadzona bardzo wyraźna zasada jawności. W Biuletynie Informacji Publicznej będzie opublikowana każda informacja o delegacji dla sędziego i będzie uzasadnienie, dlaczego jest delegowany i dlaczego jest z delegacji odwoływany. Proszę zwrócić uwagę na to, że przez 8 lat rządzenia ministra Ziobry żadna z takich zasad nie została wprowadzona, a zdarzało się, że minister karnie przenosił sędziów, którzy byli dla niego niewygodni. Ten proceder został ukrócony.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#SławomirĆwik">Mam nadzieję, że więcej się to w Polsce nie powtórzy i że będziemy mogli liczyć na niezależnych sędziów, którzy będą orzekali w sprawach Polaków. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-218.6" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Piontkowski: Tak jak chcecie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu z druku nr 1047, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-219.5" who="#Marszałek">Głosowało 438 posłów. 241 — za, 195 — przeciw, 2 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-219.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy — Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawy — Prawo o ustroju sądów wojskowych.</u>
          <u xml:id="u-219.7" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 5. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-219.8" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wnioski: o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu, o niezwłoczne przystąpienie do drugiego czytania bez odsyłania projektu ustawy do komisji, o przedstawienie przez komisję sprawozdania w terminie do 19 marca 2025 r.</u>
          <u xml:id="u-219.9" who="#Marszałek">W pierwszej kolejności poddam pod głosowanie wniosek o odrzucenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-219.10" who="#Marszałek">Jego przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość pozostałych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-219.11" who="#Marszałek">Pan poseł Zbigniew Kuźmiuk ma pytanie dotyczące wszystkich trzech projektów ustaw, które za chwilę będziemy rozpatrywać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo…</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Putin!)</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Od kwietnia poprzedniego roku mamy do czynienia z narastającą drożyzną. To skutek dwóch decyzji rządu Donalda Tuska i większości parlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Tak, oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Mam na myśli przywrócenie, podniesienie stawki VAT z 0% do 5%, a także rezygnację z tarcz energetycznych. W konsekwencji, jak informuje GUS, w styczniu inflacja wyniosła 15… 5,3%, natomiast wzrost cen nośników energii — nawet 16,2%.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#komentarz">(Głos z sali: 15 to za PiS-u.)</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Panie pośle, dobrze by było, żeby pan był zorientowany.</u>
          <u xml:id="u-220.7" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Putin! Putin!)</u>
          <u xml:id="u-220.8" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Przypomnę tylko, że w takiej sytuacji w 2022 r. rząd Mateusza Morawieckiego zdecydował o obniżeniu stawki VAT na żywność i o obniżeniu stawki VAT na gaz i prąd.</u>
          <u xml:id="u-220.9" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: W 2021 r. podwyższył.)</u>
          <u xml:id="u-220.10" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Obniżona stawka na żywność obowiązywała przez ponad 2 lata, a na prąd i gaz — rok.</u>
          <u xml:id="u-220.11" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Proszę państwa, w tej sytuacji złożyliśmy trzy projekty ustaw obniżające stawki VAT na żywność, energię elektryczną i gaz. Niestety…</u>
          <u xml:id="u-220.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas się skończył.)</u>
          <u xml:id="u-220.13" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Ale to nie ta ustawa, człowieku.)</u>
          <u xml:id="u-220.14" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Mówię o trzech ustawach.</u>
          <u xml:id="u-220.15" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: To nie jest wasza ustawa.)</u>
          <u xml:id="u-220.16" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Panie pośle, niech pan słucha.</u>
          <u xml:id="u-220.17" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-220.18" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">W związku z tym, proszę państwa, wczoraj odbyła się debata. Przedstawiciele dwóch klubów parlamentarnych, Platformy i Ruchu Hołowni, zdecydowali się odrzucić je w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-220.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-220.20" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Szanowni Państwo! Macie za nic swoich wyborców i 18 maja was za to rozliczą.</u>
          <u xml:id="u-220.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Można jeszcze zadać pytanie?)</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#Marszałek">Chce pan poseł? Pytanie, tak?</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#Marszałek">Poseł Jakub Rutnicki.</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#JakubRutnicki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#JakubRutnicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Przypominam działania PiS-u za waszych 8 lat.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Uuu…)</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#JakubRutnicki">Przypominacie sobie sytuację w spółdzielniach mieszkaniowych? Jestem mieszkańcem Spółdzielni Mieszkaniowej w Nowym Tomyślu. Nie zrobiliście nic. Wtedy podrożały czynsze za te mieszkania o kilkaset procent. Posłowie Prawa i Sprawiedliwości siedzieli cichutko. Dopiero nasze działania spowodowały to, że pomogliśmy tym mieszkańcom. Panie Kaczyński, pan powinien o tym pamiętać. Przypominam, inflacja w 8 latach — 47%. Skończył się PiS, skończyła się drożyzna. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Ludziom powiedzcie, że się skończyła drożyzna. Nie słuchacie, co w sklepach mówią.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy zawartego w druku nr 1037, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#Marszałek">Głosowało 438 posłów. 235 — za, 203 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#Marszałek">Sejm ten wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 6. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-223.7" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wnioski o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu, o niezwłoczne przystąpienie do drugiego czytania bez odsyłania projektu do komisji oraz o przedstawienie przez komisję sprawozdania w terminie do 19 marca tego roku.</u>
          <u xml:id="u-223.8" who="#Marszałek">W pierwszej kolejności analogicznie poddam pod głosowanie wniosek o odrzucenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-223.9" who="#Marszałek">Jego przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość pozostałych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-223.10" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-223.11" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy zawartego w druku nr 1036, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-223.12" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-223.13" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-223.14" who="#Marszałek">Głosowało 438 posłów. 235 — za, 203 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-223.15" who="#Marszałek">Sejm ten wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-223.16" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 7. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-223.17" who="#Marszałek">W dyskusji również zgłoszono wnioski o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu, o niezwłoczne przystąpienie do drugiego czytania bez odsyłania projektu do komisji, a także o przedstawienie przez komisję sprawozdania w terminie do 19 marca tego roku.</u>
          <u xml:id="u-223.18" who="#Marszałek">W pierwszej kolejności poddam pod głosowanie wniosek o odrzucenie projektu.</u>
          <u xml:id="u-223.19" who="#Marszałek">Jego przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość pozostałych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-223.20" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-223.21" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy zawartego w druku nr 1035, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-223.22" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-223.23" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-223.24" who="#Marszałek">Głosowało 436 posłów. 234 — za, 202 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-223.25" who="#Marszałek">Sejm ten wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-223.26" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 9. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie uczczenia Macieja Kazimierza Sarbiewskiego w 430. rocznicę urodzin.</u>
          <u xml:id="u-223.27" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-223.28" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie projektu uchwały z druku nr 1048.</u>
          <u xml:id="u-223.29" who="#Marszałek">Głosujemy nad całością projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-223.30" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu uchwały w brzmieniu z druku nr 1048, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-223.31" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-223.32" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-223.33" who="#Marszałek">Głosowało 436 posłów. Wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-223.34" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm jednogłośnie podjął uchwałę w sprawie uczczenia Macieja Kazimierza Sarbiewskiego w 430. rocznicę urodzin.</u>
          <u xml:id="u-223.35" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-223.36" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-223.37" who="#Marszałek">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-223.38" who="#Marszałek">Odrzucenie tego wniosku oznaczać będzie, że Sejm, zgodnie z propozycją zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu, skierował ten projekt ustawy do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-223.39" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-223.40" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy zawartego w druku nr 993, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-223.41" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-223.42" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-223.43" who="#Marszałek">Głosowało 436 posłów. 181 — za, 255 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-223.44" who="#Marszałek">Sejm ten wniosek odrzucił, a tym samym skierował ten projekt ustawy do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-223.45" who="#Marszałek">Na zaproszenie posła Krzysztofa Truskolaskiego przybyli tutaj dyrektorzy szkół z Białegostoku, których serdecznie pozdrawiamy.</u>
          <u xml:id="u-223.46" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-223.47" who="#Marszałek">Czy jest ktoś ze Szkoły Podstawowej nr 19? Nie ma. Tę szkołę skończyłem.</u>
          <u xml:id="u-223.48" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-223.49" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: To może dlatego nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-223.50" who="#Marszałek">Dziękuję za brawa, dziękuję serdecznie za odnotowanie mojego niewątpliwego edukacyjnego sukcesu. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-223.51" who="#komentarz">(Poseł Konrad Frysztak: A średnia?)</u>
          <u xml:id="u-223.52" who="#Marszałek">Moja szkoła średnia, społeczne liceum ogólnokształcące w Białymstoku, była całkiem dobra. Nigdy nie nazwę ją średnią.</u>
          <u xml:id="u-223.53" who="#Marszałek">Chciałbym przywitać kobiety, które przyjechały z całej Polski na zaproszenie posłanek z Polski 2050. Wezmą udział w spotkaniu „Siła równości — kobiety w polityce, kobiety na rynku pracy, edukacja równościowa”. Witamy panie bardzo serdecznie w wigilię wigilii Dnia Kobiet.</u>
          <u xml:id="u-223.54" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-223.55" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 16. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks karny (druk nr 830) — kontynuacja.</u>
          <u xml:id="u-223.56" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-223.57" who="#Marszałek">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-223.58" who="#Marszałek">Odrzucenie tego wniosku oznaczać będzie, że projekt ustawy został skierowany do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-223.59" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-223.60" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy z druku nr 830, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-223.61" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-223.62" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-223.63" who="#Marszałek">Pominęliśmy głosowanie, jak państwo wiecie, bo może macie jeszcze w swoich listach, dotyczące rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Radzie Ministrów, dlatego że on jest jeszcze w trakcie rozpatrywania.</u>
          <u xml:id="u-223.64" who="#Marszałek">Przeszliśmy do następnego punktu, do druku nr 830. To jest projekt dotyczący kategorii zabójstwa drogowego złożony przez PiS, o ile dobrze pamiętam.</u>
          <u xml:id="u-223.65" who="#Marszałek">Głosowało 437 posłów. 238 — za, 193 — przeciw, 6 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-223.66" who="#Marszałek">Sejm ten wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-223.67" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 17. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz niektórych innych ustaw (druk nr 825) — kontynuacja.</u>
          <u xml:id="u-223.68" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu, który teraz poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-223.69" who="#Marszałek">Odrzucenie tego wniosku oznaczać będzie, że Sejm, zgodnie z propozycją zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu, skierował ten projekt ustawy do Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-223.70" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-223.71" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy zawartego w druku nr 825, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-223.72" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-223.73" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-223.74" who="#Marszałek">Głosowało 436 posłów. 241 — za, 194 — przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-223.75" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm ten wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-223.76" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 18. porządku dziennego: Zmiany w składzie osobowym komisji sejmowej (druk nr 1072).</u>
          <u xml:id="u-223.77" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu na podstawie art. 20 ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-223.78" who="#Marszałek">Czy ktoś z państwa pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionych propozycji?</u>
          <u xml:id="u-223.79" who="#Marszałek">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-223.80" who="#Marszałek">W związku z tym głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-223.81" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku w brzmieniu z druku nr 1072, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-223.82" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-223.83" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-223.84" who="#Marszałek">Głosowało 430 posłów. 417 — za, 9 — przeciw, 4 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-223.85" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie zmian w składzie osobowym komisji sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-223.86" who="#Marszałek">Na tym kończymy blok głosowań.</u>
          <u xml:id="u-223.87" who="#Marszałek">Dziękuję państwu bardzo.</u>
          <u xml:id="u-223.88" who="#Marszałek">Zarządzam 3 minuty przerwy.</u>
          <u xml:id="u-223.89" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz.16 min 40 do godz. 16 min 53)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#DorotaNiedziela">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#DorotaNiedziela">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#DorotaNiedziela">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 15. porządku dziennego. Przerwaliśmy na oświadczeniach w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#DorotaNiedziela">Proszę, pani poseł Ewa Leniart, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#DorotaNiedziela">Czy jest pani Ewa?</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#komentarz">(Poseł Marzena Anna Machałek: Tak, jest pani Ewa. Już idzie.)</u>
          <u xml:id="u-224.6" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Ewę Leniart, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-224.7" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Niezawodna nasza.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#EwaLeniart">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość prezentować stanowisko w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o Radzie Ministrów oraz szeregu innych ustaw, w tym m.in. ustawy o pracownikach urzędów państwowych, ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#EwaLeniart">Projektowane zmiany, oprócz zmian o charakterze porządkowym, niestety mają wprowadzić daleko idące konsekwencje w funkcjonowaniu kluczowych organów władzy wykonawczej. Jedną z takich zmian jest ta zakładająca ustawowe umocowanie sekretarza do spraw parlamentarnych. Jest to stanowisko, które aktualnie jest ustanowione uchwałą Rady Ministrów. Spełnia ono funkcje logistyczne. Docelowo, zgodnie z projektowaną zmianą, stanowisko sekretarza do spraw parlamentarnych będzie miało umocowanie ustawowe, co znacząco wzmocni pozycję tego sekretarza, nieadekwatnie do zakresu jego zadań. Do jego kompetencji należeć ma bowiem w szczególności monitorowanie terminowej realizacji obowiązków rządu wobec Sejmu i Senatu, monitorowanie przygotowania i przedstawienia stanowiska rządu, a także zapewnienie właściwej reprezentacji rządu w pracach parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#EwaLeniart">Do ustawy o Radzie Ministrów zaproponowano dodanie przepisu, zgodnie z którym prezes Rady Ministrów, z własnej inicjatywy lub na wniosek członka Rady Ministrów, będzie mógł, w drodze zarządzenia, ustanowić pełnomocników jako organy pomocnicze prezesa Rady Ministrów w celu realizacji określonych spraw należących do kompetencji prezesa Rady Ministrów lub wspierania realizacji zadań Rady Ministrów. Ten rząd Donalda Tuska już jest najliczniejszy. Liczba jego członków wynosi 27 osób i przewyższyła dotychczas najliczniejszy rząd w historii III Rzeczpospolitej — rząd Hanny Suchockiej, który wynosił 25 osób. Do czego zatem ma prowadzić to swobodne powiększanie liczby osób współpracujących i realizujących zadania Rady Ministrów?</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#EwaLeniart">Przewiduje się także zmianę, która stanowi, że dotychczasowy przepis zakładający udział przedstawiciela prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w posiedzeniach stałego komitetu Rady Ministrów lub komitetów Rady Ministrów, na których rozpatrywane są sprawy dotyczące bezpieczeństwa i obronności państwa, zostanie zastąpiony przepisem wprowadzającym rozwiązanie, zgodnie z którym to prezes Rady Ministrów będzie decydował o zaproszeniu na posiedzenie Rady Ministrów przedstawiciela prezydenta lub o braku takiego zaproszenia. Należy wyraźnie podkreślić, że uczestnictwo przedstawiciela prezydenta w posiedzeniach Rady Ministrów lub innego komitetu, na których decydują się sprawy dotyczące bezpieczeństwa i obronności państwa polskiego, zostało wprowadzone w związku z wejściem w życie ustawy o obronie Ojczyzny. Za przyjęciem takiego rozwiązania przemawiała przede wszystkim decyzja o ścisłej współpracy pomiędzy prezydentem a Radą Ministrów w zakresie bezpieczeństwa i obronności państwa. Nie ma bowiem w sytuacji toczącej się za granicą Rzeczypospolitej Polskiej wojny na Ukrainie spraw ważniejszych niżeli współdziałanie kluczowych organów władzy wykonawczej w realizacji zadań o charakterze obronnym. Czemu ma zatem służyć wyeliminowanie przedstawiciela prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z udziału w kluczowych kwestiach, za które głowa państwa także ponosi odpowiedzialność?</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#EwaLeniart">W nowych rozwiązaniach prawnych proponuje się odejście od kadencyjności rządowej Rady Legislacyjnej, argumentując, że jest to organ opiniodawczo-doradczy prezesa Rady Ministrów. A obecne regulacje uniemożliwiają premierowi swobodne powołanie rządowej Rady Legislacyjnej w wybranym przez niego składzie. Kadencyjność członków Rady Legislacyjnej gwarantuje przewidywalność i stabilność działania tego organu. A przypomnę, że celem tworzenia rządowej Rady Legislacyjnej było wsparcie procesów tworzenia prawa przez profesjonalistów. A zatem nie powinien to być organ, który ma tylko i wyłącznie politycznie udzielać wsparcia prezesowi Rady Ministrów w procesie tworzenia przepisów prawa aktualnie obowiązującego.</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#EwaLeniart">Proponuje się zmianę ustawy o samorządzie gminnym, zmienionej przecież na wniosek koalicji 13 grudnia. Obowiązujący od 28 maja 2024 r. nowy przepis zakładał, że zadania i kompetencje wójta w sytuacji zaistnienia przeszkody uniemożliwiającej wójtowi wykonywanie spoczywających na nim zadań wykonywać będzie z mocy przepisów ustawy zastępca lub pierwszy zastępca wójta. Tymczasem aktualnie proponuje się rozwiązanie, zgodnie z którym w przypadku pojawienia się przyczyn o charakterze przemijającym, takich jak niemożliwość pełnienia zadań przez wójta na skutek tymczasowego aresztowania, odbywania kary pozbawienia wolności, odbywania kary aresztu lub niezdolności do wykonywania pracy powyżej 30 dni, to prezes Rady Ministrów będzie decydował o tym, kto będzie wykonywał za niego obowiązki.</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#EwaLeniart">Mając powyższe na uwadze, w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość wnoszę o odrzucenie procedowanego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-225.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#DorotaNiedziela">Zanim udzielę głosu pani poseł Urszuli Nowogórskiej, pozwólcie państwo, że w swoim imieniu, ale też w imieniu wszystkich posłów i posłanek, którzy są na sali, oraz przedstawicieli Rady Ministrów pozdrowię Amazonki ze Stalowej Woli. Pan poseł Weber napisał mi, że jesteście kobietami o stalowej woli. I tego wam nadal życzę.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#DorotaNiedziela">Myślę, że dzisiejszy dzień będzie dla was miłym wspomnieniem i że pan poseł Rafał Weber pokaże wam wszystkie najlepsze strony Sejmu. A więc zapraszamy kolejny raz, a waszą Stalową Wolę będziemy mieć w sercu tak jak i wy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Urszulę Nowogórską, Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#UrszulaNowogórska">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zanim przystąpię do przedstawienia stanowiska swojego klubu, również dołączę się do pozdrowień. Szanowne panie, jestem pielęgniarką z wykształcenia. Chciałabym wam podziękować za ogromną siłę. Proszę was o to, żebyście tą siłą dzieliły się z tymi, które tej siły potrzebują.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#UrszulaNowogórska">Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego — Trzeciej Drogi wygłosić stanowisko odnośnie do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Radzie Ministrów oraz niektórych innych ustaw zawartego w druku sejmowym nr 1059. Celem projektu, o którym mówię, jest uporządkowanie obowiązujących norm prawnych dotyczących funkcjonowania administracji rządowej w zakresie usprawnienia prac Rady Ministrów i jednostek tworzących administrację rządową.</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#UrszulaNowogórska">Pozwólcie, że wymienię kilka zmian, które są ujęte w proponowanym projekcie ustawy. Należy do nich zaliczyć m.in. przepisy dotyczące prowadzenia wykazu prac legislacyjnych, które zostaną przeniesione do ustawy o Radzie Ministrów, bo do tej pory były zawarte w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa. Uchylone zostaną przepisy, które powierzają zadania dotyczące cyfryzacji mieszkalnictwa prezesowi Rady Ministrów. Doprecyzowane zostaną przepisy, które dają premierowi możliwość powoływania pełnomocników w drodze zarządzenia z własnej inicjatywy lub na wniosek poszczególnych ministrów. Usunięty będzie obowiązek, który nałożyła ustawa o obronie Ojczyzny z marca 2020 r., dotyczący obowiązkowego uczestniczenia w pracach przedstawicieli prezydenta na etapie prac legislacyjnych Rady Ministrów. Rada Legislacyjna przy prezesie Rady Ministrów nie będzie kadencyjna. Powołana zostanie rada programowa, która będzie organem doradczym prezesa Rządowego Centrum Legislacji. Członkowie tej rady nie będą otrzymywać wynagrodzenia. Premier będzie mógł wyznaczyć osobę, która będzie wykonywać zadania i kompetencje wójta zamiast zastępcy wójta lub pierwszego zastępcy wójta w przypadku, gdy okoliczności dotyczące zadań wójta będą niemożliwe do wykonania w razie aresztowania lub pozbawienia wolności. Premier będzie mógł powierzyć obsługę informatyczną KPRM-u na określony czas centrum obsługi informatycznej, jeśli będzie to uzasadnione istotnym interesem bezpieczeństwa państwa. Minister zdrowia przejmie od KPRM-u nadzór nad zespołem pomocy humanitarno-medycznej. Zwiększone również będą uprawnienia szefa służby cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-227.4" who="#UrszulaNowogórska">Z uwagi na to, że ustawa w wielu przypadkach ma charakter porządkujący, mój klub będzie popierał ten projekt ustawy. Natomiast na etapie dalszych prac legislacyjnych w komisji będziemy dyskutować nad częścią zapisów, które ta ustawa zawiera. Pani marszałek, bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-227.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Tadeusza Tomaszewskiego, klub parlamentarny Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Klub parlamentarny Lewicy popiera przedłożenie rządowe, którego celem jest przede wszystkim usprawnienie funkcjonowania Rady Ministrów, ale też nowe spojrzenie na funkcjonowanie rozwiązań prawnych, które zostały przyjęte w 1996 r. czy w ustawie o działach administracji rządowej z 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#TadeuszTomaszewski">To, co dzisiaj w czasie debaty wzbudza pewne wątpliwości ze strony przede wszystkim Prawa i Sprawiedliwości, to udział przedstawiciela pana prezydenta w posiedzeniach Rady Ministrów. Myślę, że kiedy pan minister Berek przedstawiał projekt ustawy w sposób zarówno historyczny, jak i merytoryczny, bardzo dobrze się do tego odniósł. Tutaj będzie nadal merytoryczna współpraca na zasadach partnerskich. W zależności od tematyki przedstawiciele pana prezydenta będą uczestniczyć w posiedzeniach Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#TadeuszTomaszewski">Druga kwestia to to, czy Rada Legislacyjna ma mieć kadencję, czy powinno to być takie rozwiązanie, jakie proponuje rząd, czyli każdy premier będzie miał prawo dobrać sobie właśnie tę Radę Legislacyjną.</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#TadeuszTomaszewski">Tak, to prawda, że jest to decyzja polityczna, niemniej jednak myślę, że w tak ważnych kwestiach jak sprawa prac rządu, w kwestiach przygotowywania projektów ustaw to jest element, który każdy premier ma prawo sobie dobierać.</u>
          <u xml:id="u-229.5" who="#komentarz">(Poseł Marzena Anna Machałek: To prawo do…)</u>
          <u xml:id="u-229.6" who="#TadeuszTomaszewski">Jestem zdziwiony, że przedstawiciele Prawa i Sprawiedliwości podważają kwestie dotyczące możliwości powoływania tzw. komisarza, kiedy wójt, burmistrz, prezydent z powodów kryminalnych — podkreślam: z powodów kryminalnych — nie może pełnić swojej funkcji. To jest rozwiązanie oczekiwane, chodzi o to, aby rzeczywiście pełnienie funkcji publicznej, po pierwsze, zobowiązywało do przestrzegania prawa, a po drugie, nie budziło wątpliwości wśród obywateli, np. w związku z tym, że ten, który jest aresztowany, nadal pełni funkcję wójta, burmistrza.</u>
          <u xml:id="u-229.7" who="#TadeuszTomaszewski">Myślę, że w trakcie prac powinniśmy też wyjaśnić sobie ten zamiar, cel zapisu, który jest tutaj, w projekcie rządowym, mówiącego o przeniesieniu Zespołu Pomocy Humanitarno-Medycznej, który działał dotychczas przy prezesie Rady Ministrów, a będzie działał przy ministrze zdrowia. Pamiętam, że kiedy powoływaliśmy stosowną ustawą właśnie ten zespół i tam opisywaliśmy jego funkcjonowanie, chodziło o to, że premier i szef jego kancelarii mają szerszą perspektywę i w zależności od wydarzenia będą w większym stopniu lepiej reagowali i dysponowali tym zespołem. Oczywiście tutaj mówimy również o tym, że ten zespół będzie mógł funkcjonować na rynku krajowym wtedy, kiedy sytuacja związana np. z klęską żywiołową czy stanem epidemii czy inne sytuacje kryzysowe będą powodowały, że trzeba będzie go użyć. To jest w pełni uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-229.8" who="#TadeuszTomaszewski">Klub Lewicy popiera także umocnienie pozycji formalno-prawnej sekretarza do spraw parlamentarnych oraz wszystko to, co jest związane z powoływaniem pełnomocników prezesa Rady Ministrów. Euro 2012 to oczywiście bardzo dobry projekt, który dobrze się zapisał w historii Polski, ale myślę, że już rzeczywiście minął czas na to, żeby angażować w zajmowanie się tym Komisję Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki, polski parlament i rząd. Trzeba raczej przygotowywać kolejne projekty rozwojowe niż o tym myśleć.</u>
          <u xml:id="u-229.9" who="#TadeuszTomaszewski">Wysoka Izbo! Klub parlamentarny Lewicy popiera rządowe rozwiązania i w ciągu dalszych prac będziemy debatować merytorycznie, proponując ewentualne inne rozwiązania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Konrada Berkowicza, klub parlamentarny Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#KonradBerkowicz">Krótko. Premier Donald Tusk zapowiadał kiedyś walkę z absurdalnie rozrośniętą biurokracją, z bizancjum, walkę o tanie, ale sprawne państwo, małe, ale silne. A teraz w rządzie Donalda Tuska jest 27 ministrów i 90 wiceministrów, w sumie 117 ministrów i wiceministrów. Ale to premierowi Donaldowi Tuskowi nie wystarcza, bo tą ustawą, o której teraz rozmawiamy, daje sobie możliwość powoływania jeszcze większej liczby pełnomocników. Do czego panu, panie premierze, potrzebni ci pełnomocnicy? Osobny pełnomocnik do każdej z 64 płci? Być może, bo dzisiaj inną ustawą wprowadziliście zakaz dyskryminacji ze względu na tożsamość płciową.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#KonradBerkowicz">Ale to jeszcze nic, bo najważniejszym i najbardziej znamiennym punktem tej ustawy jest, uwaga, to, że likwiduje ona obowiązek zapraszania prezydenta Polski do uczestnictwa w procesie tworzenia prawa przez rząd. I robicie to na niespełna 3 miesiące przed wyborami na prezydenta. Więc z czystej logiki wynika, że robicie to z jednego z dwóch powodów: albo uważacie swojego kandydata na prezydenta za takiego idiotę, że nie chcecie, żeby po wygranych wyborach uczestniczył w tworzeniu przez was prawa, albo, widząc rosnące poparcie Sławomira Mentzena, przewidujecie, że Bonjour, oczywiście, przegra z nim w drugiej turze. Tak czy inaczej, macie rację, tak że au revoir.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#DorotaNiedziela">Błyskotliwie.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Jarosława Sachajkę, klub parlamentarny Republikanie.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#DorotaNiedziela">Ale zanim pan poseł zacznie, to pozwólcie państwo, że pozdrowię również członków Młodzieżowej Rady Powiatu Wolsztyńskiego wraz z opiekunem panią Agatą Andrys, którzy przyjechali na zaproszenie pana posła Jakuba Rutnickiego. Czy jesteście z nami? Pozdrawiamy. Mam nadzieję, że pan poseł Jakub Rutnicki pokaże wam wszystkie miejsca w Sejmie, które są ważne, i wytłumaczy, na czym polega praca posła Rzeczypospolitej, ponieważ jest doświadczonym posłem.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Jarosława Sachajkę, klub parlamentarny Wolni Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie ustawy o Radzie Ministrów oraz niektórych innych ustaw ma na celu usprawnienie procesu legislacyjnego oraz zwiększenie nadzoru nad administracją publiczną, jednak mimo szlachetnych intencji zawiera szereg poważnych niedociągnięć, które mogą prowadzić do centralizacji władzy, braku równowagi politycznej oraz osłabienia roli niektórych kluczowych instytucji państwowych. Jednym z najważniejszych mankamentów tej ustawy jest brak udziału przedstawiciela prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej w procesie legislacyjnym i nadzorczym. Prezydent jako strażnik konstytucji i jeden z kluczowych organów władzy wykonawczej powinien mieć możliwość uczestniczenia w procesach nadzorczych nad Radą Ministrów oraz wpływ na kształtowanie polityki i legislacji. Nieobecność przedstawicieli prezydenta w tych strukturach może doprowadzić do osłabienia mechanizmów równowagi i kontroli władzy, co może mieć dalekosiężne konsekwencje ustrojowe. Niezależnie od aktualnej sytuacji politycznej zdrowy system demokratyczny powinien zapewniać realny wpływ głowy państwa na kluczowe procesy legislacyjne i wykonawcze.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#JarosławSachajko">Projekt przewiduje szereg zmian w organizacji administracji publicznej. Określa się w nim wójta jako centralną jednostkę odpowiedzialną za wdrażanie niektórych przepisów i procedur. Jest to rozwiązanie wątpliwe i potencjalnie niebezpieczne z kilku powodów.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#JarosławSachajko">Wójtowie nie mają wystarczających kompetencji i zasobów, by skutecznie realizować dodatkowe zadanie administracyjne. Brak jednolitego nadzoru nad wójtami prowadzi do potencjalnych rozbieżności w realizacji zadań publicznych w różnych gminach. Pominięcie innych organów samorządowych, takich jak marszałkowie województw czy starostowie, może doprowadzić do zaburzenia hierarchii administracyjnej. To rozwiązanie może doprowadzić do chaosu kompetencyjnego, w którym lokalni włodarze będą odpowiedzialni za decyzje, które powinny być rozstrzygane na poziomie regionalnym lub centralnym.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#JarosławSachajko">Projekt ustawy, zamiast wzmacniać samorządy, w niektórych aspektach prowadzi do nadmiernej centralizacji decyzji. Zwiększa kontrolę premiera i ministrów nad jednostkami administracyjnymi. Może to skutkować osłabieniem autonomii lokalnych i regionalnych struktur samorządowych. Przykładem jest zwiększenie nadzoru nad działaniami podległymi instytucji. Nowa ustawa daje ministrom szerokie uprawnienia do żądania dokumentów i raportów, ale nie przewiduje odpowiednich mechanizmów odwoławczych i kontroli decyzji centralnych. To może prowadzić do sytuacji, w której administracja centralna będzie miała niemal nieograniczone możliwości ingerowania w działalność samorządów, co podważa zasadę decentralizacji władzy publicznej zapisaną w konstytucji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#DorotaNiedziela">Na tym zakończyliśmy wysłuchanie oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do serii pytań.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#DorotaNiedziela">Czy ktoś z państwa posłów i posłanek chce jeszcze zapisać się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#DorotaNiedziela">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-234.5" who="#DorotaNiedziela">Ustalam czas na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-234.6" who="#DorotaNiedziela">Mamy zapisanych 20 osób.</u>
          <u xml:id="u-234.7" who="#DorotaNiedziela">Zaczynamy. Pani poseł Ewa Leniart, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-234.8" who="#DorotaNiedziela">Przypomnę państwu: 15 sekund przedłużenia, a po 30 wyłączam głos, byśmy się wszyscy zmieścili w czasie.</u>
          <u xml:id="u-234.9" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#EwaLeniart">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zapytanie o powody, dla których nadzór nad zespołem pomocy humanitarno-medycznej zostaje wyłączony z opieki ze strony pana prezesa Rady Ministrów na rzecz ministra zdrowia. Z jakiego powodu upoważnia się zespół pomocy humanitarnomedycznej złożony głównie z medyków, lekarzy, ratowników do wykonywania zadań krajowych, podczas gdy w Polsce doskonale działa system państwowego ratownictwa medycznego? Co przyświeca projektodawcy? Czy chodzi o to, ażeby wobec dostrzeżonych braków np. w związku z niewłaściwym wykorzystaniem potencjału państwowego ratownictwa medycznego — w ocenie ministerstwa, projektodawcy niewłaściwym funkcjonowaniem — zdecydować o potrzebie udzielenia nadzwyczajnego wsparcia w sytuacjach kryzysowych tego zespołu pomocy humanitarno-medycznej także w kraju? Bo standardowo zespół ten działał w celu udzielenia nadzwyczajnej pomocy w sytuacjach kryzysowych w krajach innych aniżeli Polska, po to, ażeby pokazać, że jesteśmy krajem solidarnym, współpracującym w potrzebie udzielenia pomocy innym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Pępek, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jest to projekt, który nie tylko odpowiada na obecne wyzwania, ale także wyznacza nowe standardy w zarządzaniu państwem, w szczególności w obszarze legislacji i współpracy między rządem a parlamentem. Uregulowanie kwestii wykazów prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, a także wzmocnienie roli sekretarza do spraw parlamentarnych świadczy o dążeniu do poprawy efektywności działania rządu. Z kolei bardzo istotne zmiany w ustawie o samorządzie gminnym, dotyczące odwołania zastępcy wójta oraz wprowadzenie mechanizmów zabezpieczających w przypadku tymczasowych przeszkód w pełnieniu funkcji przez wójta świadczą o dbałości o stabilność władzy samorządowej. A uchylenie przepisów dotyczących koordynacji polityki mieszkaniowej przez prezesa Rady Ministrów jest krokiem w stronę uproszczenia struktury administracyjnej i zwiększa odpowiedzialność ministra kierującego działem budownictwa. Wszystkie te zmiany mają na celu nie tylko poprawę funkcjonowania instytucji publicznych, ale również wzmocnienie zaufania obywateli do władzy, bo przejrzystość, efektywność i odpowiedzialność to wartości, które powinny przyświecać każdemu rządowi, a projektowana ustawa z pewnością przyczyni się do ich realizacji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Mariusza Krystiana, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#MariuszKrystian">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! No i wszystkie zmiany w ustawie o samorządzie gminnym przegłosowane w tej kadencji poszły się paść. Bo mamy sytuację, w której wtedy, tj. podczas debaty nad nowelizacją ustawy o samorządzie gminnym, słyszeliśmy, że teraz zwalczacie PiS-owską dążność do centralizacji, wprowadzacie samorządność itd. No i teraz mamy ustawę, która co wprowadza? Wprowadza uznaniowość premiera przy mianowaniu osoby, która będzie wykonywała obowiązki wójta czy burmistrza przy jego czasowej niezdolności i niemożności pełnienia funkcji. Bo to przewodniczący rady zawiadomi wojewodę o takiej sytuacji. To wojewoda za pośrednictwem ministra spraw wewnętrznych i administracji zawiadomi premiera i wskaże, da mu do dyspozycji, czy wyznaczać taką osobę, czy jej nie wyznaczać.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#MariuszKrystian">Pytanie jest proste: Jesteście za samorządnością czy jesteście za centralizacją? Bo w ciągu roku sobie zaprzeczyliście. W dyskusji nad zmianą ustawy o samorządzie gminnym mówiliście, że jesteście za samorządnością, a teraz centralizujecie cały proces. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Marcina Porzucka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#MarcinPorzucek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Słyszeliśmy podczas dzisiejszej debaty nad tym punktem, że rząd dzięki tym regulacjom ma pracować sprawniej. Moje pytanie jest takie, czy nie sprawniej byłoby wprowadzić rozwiązania, które spowodowałyby, że ten rząd zgodnie z waszymi obietnicami byłby rządem poniżej 100 ministrów? Słyszeliśmy, że poprzedni rząd był bardzo duży, że trzeba redukować etaty ministrów, sekretarzy stanu i podsekretarzy stanu.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#MarcinPorzucek">Chciałem zapytać pana ministra, ponieważ wielokrotnie już, można wręcz powiedzieć, że permanentnie unikał jednoznacznej odpowiedzi: Ilu konkretnie ministrów, także sekretarzy stanu i podsekretarzy stanu jest obecnie w rządzie Donalda Tuska i jakie mają rekomendacje partyjne poszczególne formacje wchodzące w skład obecnej koalicji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Tadeusza Tomaszewskiego, klub parlamentarny Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Zespół Pomocy Humanitarno-Medycznej ma przejść pod ministra zdrowia, ale mamy tam dodatkowe zadania dla zespołu. Zespół może być dysponowany do udziału w różnych akcjach, tym przeciwdziałania skutkom powodzi, likwidacji skutków różnych zdarzeń. To są nowe zadania. Ustawa w art. 20 mówiła o wieloletniej prognozie wydatków na funkcjonowanie zespołu. Na rok 2025 w tej ustawie zapisano 15,9 mln zł. Czy w związku z proponowaną zmianą zakresu działania zespołu będzie się przewidywało również zwiększenie środków finansowych, a jeśli tak, to ewentualnie jakie są plany w tej sprawie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Golińską, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#MałgorzataGolińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dwie kwestie. Pierwsza: dotychczas Zespół Pomocy Humanitarno-Medycznej, czyli grupa specjalistów, w tym specjalistów medycznych niezbędnych do prowadzenia akcji ratunkowej oraz udzielania wsparcia humanitarnego Polakom przebywającym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, działał przy prezesie Rady Ministrów. To ta grupa, która niejednokrotnie udzielała pomocy obywatelom Polski poszkodowanym w wyniku wypadków i innych niebezpiecznych zdarzeń, a także miała ich ewakuować do Polski. Dzisiaj chcecie zabrać ją spod premiera i przekazać pod nadzór ministra zdrowia. To wydłużenie ścieżki, to osłabienie, a de facto również narażenie całej akcji na niepowodzenie. Minister zdrowia — no dajcie spokój.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#MałgorzataGolińska">W miejsce obowiązkowego dotychczas udziału przedstawiciela prezydenta w obradach komitetu stałego proponujecie wprowadzenie rozwiązania, które umożliwia wyłącznie zapraszanie przedstawiciela prezydenta. Poza tym, że to jasny sygnał, że boicie się, że Karol Nawrocki wygra wybory i jego przedstawiciele będą brać udział w posiedzeniach komitetu stałego, mam pytanie i myślę, że będą też o to dopytywać was Polacy: Co takiego planujecie omawiać, że obawiacie się, że usłyszą o tym osoby spoza rządu 13 grudnia? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo, Gosia!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Zofię Czernow, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska. Nie widzę pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Witolda Tumanowicza, klub parlamentarny Konfederacja. Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Bożenę Lisowską, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska. Nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Grzegorza Lorka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-246.5" who="#DorotaNiedziela">A, jeszcze pani poseł Kozłowska.</u>
          <u xml:id="u-246.6" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Iwonę Marię Kozłowską, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zgodnie z procedowanym projektem prezes Rady Ministrów będzie mógł wyznaczyć osobę, która przejmie wykonywanie kompetencji wójta, inną niż zastępca wójta. Będzie to możliwe w przypadku aresztowania i kary pozbawienia wolności, jeśli chodzi o włodarza gminy wiejskiej. Chciałabym zapytać, czy przepis ten będzie również dotyczył stanowiska burmistrza. Do mojego biura w ostatnim czasie często zgłaszają się radni rad gmin z wątpliwościami w powyższej sprawie. Referenda nie rozwiązują problemu z powodu niewystarczającej frekwencji, a nie zawsze jest możliwość przejęcia obowiązków przez zastępcę. Pozostaje wyznaczenie osoby z urzędu gminy, co też nie zawsze jest łatwe. A więc chciałabym uzyskać odpowiedź: Czy to będzie dotyczyć również burmistrzów i prezydentów? Czy będzie kontynuacja tych przepisów w odniesieniu do innych włodarzy gmin? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Grzegorza Lorka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#GrzegorzLorek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#GrzegorzLorek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Krótkie pytanie, ale dość zasadnicze. Chodzi mi o prezydenta Rzeczypospolitej. Państwo w projekcie ograniczacie jego prerogatywy. Proszę mi wyjaśnić: Skąd się bierze zapis mówiący o tym, że pan prezydent nie będzie mógł uczestniczyć, tak jak do tej pory to bywało, w pracach Rady Ministrów? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Urszulę Nowogórską, Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#UrszulaNowogórska">Szanowna Pani Marszałek! Mam dwa pytania. Ustawa dopuszcza to, że premier będzie mógł powierzyć obsługę informatyczną KPRM-u na określony czas Centrum Obsługi Informatycznej, jeśli będzie to uzasadnione istotnym interesem bezpieczeństwa państwa. Mam pytanie: Czy pracownicy Centrum Obsługi Informatycznej będą mieli najwyższy certyfikat wiarygodności i dopuszczenia do informacji tajnych?</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#UrszulaNowogórska">I drugie pytanie: Czy w związku z tym, że zespół pomocy humanitarnej przejdzie pod ministra zdrowia, będzie również zwiększona pula finansowa na zakup dodatkowego sprzętu, który może być pomocny przy podejmowaniu działań, do których ten zespół będzie kierowany? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Annę Kwiecień, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#komentarz">(Poseł Marzena Anna Machałek: Ania, dawaj!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#AnnaKwiecień">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wybory prezydenckie cieszą się największą popularnością i największą frekwencją w Polsce od lat. Dlaczego? Dlatego że Polacy rozumieją, że prezydent to zwierzchnik Sił Zbrojnych. Brak przedstawiciela na posiedzeniach komitetu stałego lub Rady Ministrów pogłębia podziały, rozłamy i powoduje brak spójności, jeśli chodzi przedstawiciela władzy wykonawczej, prezydenta, i rząd. To działanie i ta ustawa tak naprawdę uderzają w bezpieczeństwo i rację stanu Polski. Szanowni państwo, ta ustawa i te zapisy tak naprawdę przypominają ten sam kazus, który zrobiliście w roku 2015. Wtedy kiedy wiedzieliście, że przegracie i oddacie władzę, to wybraliście nadmiarowych sędziów, a teraz, jak wiecie, że wygra Karol Nawrocki, próbujecie wygumkować przedstawiciela z tak ważnych posiedzeń jak posiedzenia Rady Ministrów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Jarosława Wiesława Wieczorka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#JarosławWiesławWieczorek">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Chciałbym zadać dwa pytania. Jedno dotyczy wątku, do którego odniosło się wielu parlamentarzystów. Dlaczego chcecie ograniczyć pracę prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w Stałym Komitecie Rady Ministrów? Jaki jest tego realny powód? W czym przeszkadza prezydent czy przedstawiciel prezydenta, jeśli chodzi o wspólną pracę nad bezpieczeństwem naszych obywateli? Bardzo proszę o precyzyjne wskazanie powodów, dla których nie będzie to obligatoryjność, a jedynie fakultatywność.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#JarosławWiesławWieczorek">Drugie pytanie dotyczy traktowania samorządów. Przed wyborami, przed 2023 r. tak wiele mówiliście o współpracy z samorządami. No i co się okazuje? Ustawą wprowadzono zapis mówiący o tym, że w wypadku niemożności sprawowania funkcji przez wójta, burmistrza czy prezydenta, tę funkcję będzie mógł sprawować zastępca wójta, burmistrza czy prezydenta. Zostało to wprowadzone ustawą w maju 2024 r., a teraz próbujecie się z tego wykręcić i decyzją prezesa Rady Ministrów ponownie wprowadzać swoich przedstawicieli. Z czym związane jest to, że nie minęło więcej niż 8 miesięcy, a dokonujecie takiej kategorycznej zmiany w stosunku do samorządów? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo, Wiesław!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#DorotaNiedziela">Pozwólcie państwo, że — widzę panią poseł — w imieniu swoim, pani poseł i wszystkich obecnych tu posłów i członków Rady Ministrów powitam samorządowców i sołtysów z miasta i gminy Maciejowice na czele z burmistrzem Tomaszem Kwiatkowskim, którzy przyjechali… Jesteście państwo? Tak. Przyjechaliście państwo na zaproszenie pani poseł Marii Koc. Witam serdecznie. Myślę, że z dzisiejszego dnia będziecie mieć same dobre wspomnienia.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Pawła Hreniaka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PawełHreniak">Pani Marszałek! Panie Ministrze! W ustawie o zasadach zarządzania mieniem państwowym proponują państwo dodanie ust. 4 do art. 8a. Jak czytamy w uzasadnieniu, ma to na celu umożliwienie prezesowi Rady Ministrów pozyskiwanie informacji niezbędnych dla prawidłowego koordynowania wykonywania przez niego uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa w spółkach. Informacje te będą udostępniane przez ministra właściwego do spraw aktywów państwowych.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#PawełHreniak">Panie Ministrze! Mam bardzo konkretne pytanie: Jakich informacji brakowało do tej pory prezesowi Rady Ministrów, aby mógł prawidłowo koordynować funkcjonowanie spółek Skarbu Państwa? Bardzo proszę o odpowiedź. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Marzenę Annę Machałek, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#MarzenaAnnaMachałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#MarzenaAnnaMachałek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałabym zacytować: Rząd i prezydent muszą w tej sprawie działać razem, niezależnie od wszystkich różnic. Chodzi o bezpieczeństwo Polski. Kto to powiedział? Całkiem niedawno wasz szef — Donald Tusk. Po raz kolejny mamy pokaz hipokryzji. Z jednej strony mówienie, że trzeba działać razem, z drugiej strony eliminowanie udziału przedstawicieli prezydenta w obradach Rady Ministrów. To jest bardzo ważne, bardzo istotne. Myślę, że tutaj padła odpowiedź. Z jednej strony już chyba wiecie, że przegracie te wybory, a z drugiej strony być może nie szanujecie swojego kandydata i uważacie, że jego przedstawiciel niewiele by wniósł do obrad Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Ha, ha, ha! Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-259.4" who="#MarzenaAnnaMachałek">Druga kwestia: Czemu ma służyć zniesienie kadencyjności Rady Legislacyjnej? Chcecie realizować prawo tak, jak je rozumiecie, a nie tak, jak naprawdę trzeba je stanowić. Naprawdę to rząd hipokryzji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-259.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-259.6" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Bartłomieja Dorywalskiego, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#BartłomiejDorywalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Celem procedowanych zmian, jak państwo twierdzą, jest uporządkowanie obowiązujących norm prawnych oraz usprawnienie pracy Rady Ministrów. Poruszają państwo problematykę z zakresu prawa administracyjnego materialnego, ustrojowego. Może w sposób szczególny warto dziś przypomnieć prawo administracyjne proceduralne, zwłaszcza jego zasady. Polecam art. od 6 do 16, zasady ogólne k.p.a., zasady praworządności, prawdy obiektywnej, prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, wreszcie zasadę przekonywania, ponieważ organy powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi się kierują przy załatwianiu sprawy, aby w ten sposób w miarę możliwości doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#BartłomiejDorywalski">Pragnę zapytać: W jaki sposób rząd zamierza zagwarantować, że zmiany dotyczące kompetencji prezesa Rady Ministrów oraz właściwych ministrów działowych nie doprowadzą do koncentracji władzy kosztem efektywnej koordynacji działań administracji rządowej? Jakie konkretne przesłanki przemawiają za rezygnacją z obligatoryjnego udziału przedstawiciela prezydenta w procesie legislacyjnym? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Jerzego Meysztowicza, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#JerzyMeysztowicz">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Słyszę tutaj, że Prawu i Sprawiedliwości i Konfederacji marzy się triumwirat. Uważają, że kiedy od sierpnia prezydentem Polski będzie Rafał Trzaskowski, to prezydentami będą również Karol Nawrocki i poseł Mentzen. Niedoczekanie.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#komentarz">(Poseł Łukasz Kmita: Ale Rafał nie będzie.)</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#JerzyMeysztowicz">Wracam do ustawy. Panie ministrze, zdarza się, że na posiedzeniach komisji sejmowych niestety nie ma reprezentacji rządu. Czasami również zdarza się, że rząd jest reprezentowany przez urzędników niższego szczebla typu: dyrektor departamentu. To utrudnia zapoznanie się przez posłów ze stanowiskiem rządu. Niejednokrotnie szefowie komisji przerywają posiedzenia, aby dotarł na nie przedstawiciel rządu. Czy powołanie sekretarza do spraw parlamentarnych poprawi tę sytuację i będziemy mogli rzeczywiście uczestniczyć w obradach komisji razem z przedstawicielami rządu? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Jarosława Sachajkę, Koło Poselskie Wolni Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#JarosławSachajko">Pani marszałek…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#DorotaNiedziela">Uczę się. Tak, uczę się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#JarosławSachajko">Ale okej, koło, niech tak będzie, na razie koło oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#JarosławSachajko">Panie Ministrze! Mam cztery pytania dotyczące tej ustawy. Chodzi o to, w jaki sposób nowo powołany sekretarz do spraw parlamentarnych zwiększy efektywność współpracy rządu z Sejmem i Senatem, bo rząd to pochodna większości parlamentarnej, więc nie wiem, po co takie wielkie stanowisko muszą państwo stworzyć, poza tym, że stanowisko dla swojego. Jakie będą koszty utworzenia tego stanowiska i czy w związku z tym będą dodatkowe etaty, bo należy domniemywać, że skoro tak wielkie stanowisko, to i dodatkowy samochód, sekretarka i całe mnóstwo innych rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#JarosławSachajko">Druga ważna rzecz: W jaki sposób nowe uprawnienia ministrów do żądania dokumentów i informacji wpłyną na efektywność administracji publicznej? Jakie zabezpieczenia przewidzieli państwo, aby uniknąć nadużywania tych uprawnień przez ministrów do kontroli politycznej samorządów, bo to jest duże niebezpieczeństwo. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Łukasza Kmitę, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#ŁukaszKmita">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W Platformie Obywatelskiej już wiedzą, że wice-Tusk, czyli Rafał Trzaskowski, przegra z kretesem wybory prezydenckie, a zwycięży dr Karol Nawrocki.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#komentarz">(Poseł Władysław Dajczak: To jest pewne.)</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#ŁukaszKmita">Skąd taki wniosek? Otóż obecnie w posiedzeniach Rady Ministrów, na których rozpatrywane są sprawy absolutnie strategiczne, czyli dotyczące bezpieczeństwa i obronności państwa, bierze udział przedstawiciel prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Tymczasem koalicja 13 grudnia chce wyrugować przedstawicieli prezydenta ze strategicznie ważnych posiedzeń Rady Ministrów i ewentualnie zapraszać głowę państwa wtedy, kiedy kierownik Tusk będzie miał na to ochotę.</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#ŁukaszKmita">Kilkadziesiąt godzin temu słyszeliśmy apel Tuska do ministrów: czas skończyć jałowe spory. Który więc Tusk jest prawdziwy? Czy ten, który chce wyrzucić przedstawicieli prezydenta z posiedzeń Rady Ministrów, czy ten, który mówi o współpracy i porzuceniu jałowych sporów? Panie ministrze, czekam na odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle, ja tylko przypomnę, że mikrofony naprawdę działają. Słychać, nie trzeba krzyczeć.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#komentarz">(Poseł Władysław Dajczak: Dobrze, dobrze mówi.)</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#DorotaNiedziela">Zanim zaproszę panią poseł Lisowską, chciałabym pozdrowić młodzież, uczniów z zespołu szkół nr 1 w Łęczycy, którzy przybyli na zaproszenie posła Krzysztofa Habury. Pozdrawiam was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-270.5" who="#DorotaNiedziela">Widzę, że grupa jest duża. Mam nadzieję, że poseł was oprowadzi i pokaże wszystkie zakamarki Sejmu, żebyście mieli tylko same dobre wspomnienia z dzisiejszego dnia. Miłego zwiedzania wam życzę.</u>
          <u xml:id="u-270.6" who="#DorotaNiedziela">Pulę pytań zamknie pani poseł Bożena Lisowska, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#BożenaLisowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#BożenaLisowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt ustawy rządowej z druku nr 1059 nowelizuje ustawę z 1996 r. o Radzie Ministrów. Art. 1 ustawy oraz art. 8a i art. 8b stanowią, że Rada Ministrów ma prowadzić wykaz prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, a prezes Rady Ministrów oraz ministrowie mają prowadzić wykazy prac legislacyjnych. Obecnie te obowiązki wynikały z ustawy z 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#BożenaLisowska">Art. 9b ustanawia sekretarza do spraw parlamentarnych i dookreśla jego zadania — nie jest to nowa funkcja, ale znacznie wzmocniono kompetencje sekretarza. Intencją ustawodawcy było polepszenie jakości współpracy między rządem a parlamentem, co mnie jako posłankę bardzo cieszy. Projekt ten porządkuje także szereg innych ustaw, w tym ustawę o służbie cywilnej, dając szefowi służby cywilnej kompetencje wnoszenia aktów normatywnych. Ja nie mam żadnych pytań. Chcę podziękować za tę porządkującą, dobrą i potrzebną ustawę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#DorotaNiedziela">Na tym zakończyliśmy zadawanie pytań.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#DorotaNiedziela">Wyczerpującej odpowiedzi udzieli minister, członek Rady Ministrów pan Maciej Berek.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#MaciejBerek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Może najpierw dwie kwestie, które budziły najwięcej kontrowersji, emocji, ale proszę mi też pozwolić chyba głęboko posuniętego nieporozumienia w pytaniach, które państwo zadaliście.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#MaciejBerek">Tak, rzeczywiście troska o to, żeby przedstawiciel prezydenta był obecny na posiedzeniach rządu, kiedy rząd dyskutuje o sprawach bezpieczeństwa i obrony, jest zasadna. Tylko proszę jej nie adresować do rządu Donalda Tuska, bo to nie ten rząd jest rządem, który nie potrafi współpracować z prezydentem.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#komentarz">(Poseł Łukasz Kmita: No niech pan nie żartuje.)</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#MaciejBerek">W 2015 r., od momentu powołania rządu Beaty Szydło pani premier przez cały okres swojego rządzenia nie zaprosiła prezydenta… Przepraszam, raz, w 2015 r., ani razu w 2016 r., ani razu w 2017 r.</u>
          <u xml:id="u-273.4" who="#komentarz">(Poseł Łukasz Kmita: Panie ministrze, halo!)</u>
          <u xml:id="u-273.5" who="#MaciejBerek">Rząd premiera Morawieckiego nie zaprosił przedstawiciela prezydenta ani przedstawiciela Biura Bezpieczeństwa Narodowego ani razu.</u>
          <u xml:id="u-273.6" who="#komentarz">(Poseł Łukasz Kmita: Czy pan zauważył, że jest wojna na Ukrainie?)</u>
          <u xml:id="u-273.7" who="#MaciejBerek">W roku 2017…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle Kmita, jeśli będzie pan nadal pokrzykiwał, zaraz odczytam panu formułkę, a pan dokładnie wie, co ta formułka oznacza.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#komentarz">(Poseł Marzena Anna Machałek: Ciekawe dlaczego wy mogliście tak pokrzykiwać?)</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, państwo mieliście czas na zadanie pytania, przedłużałam czas, a teraz spokojnie wysłuchajcie odpowiedzi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#komentarz">(Poseł Łukasz Kmita: Pani marszałek, po prostu musiałem wytłumaczyć panu ministrowi jego niezrozumienie sytuacji. Mamy wojnę na Ukrainie, a pan tego nie widzi.)</u>
          <u xml:id="u-274.5" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle Kmita, zwracam panu uwagę, że zakłóca pan obrady Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-274.6" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#MaciejBerek">W latach 2017, 2018, 2019, 2020 i 2021 premier Morawiecki i jego rząd nie zaprosili przedstawiciela prezydenta na ani jedno posiedzenie rządu. Ani jedno. W 2022 r., w roku wojny, zaprosili raz. W 2023 r. rzeczywiście zaproszenia się pojawiły. Państwo wyrażacie troskę o to, żeby przedstawiciel prezydenta był na posiedzeniu komitetu?</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#komentarz">(Poseł Paweł Szrot: A od kiedy jest obowiązek? Od kiedy obligo jest?)</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#MaciejBerek">Dzisiaj jako przewodniczący komitetu prowadziłem posiedzenie komitetu, na którym obecny był zastępca szefa BBN pan gen. Wiklik. Nie mamy, nie mieliśmy i nie będziemy mieli nigdy problemu z tym, żeby zapraszać przedstawiciela prezydenta wtedy, kiedy to jest zasadne.</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#komentarz">(Poseł Marzena Anna Machałek: Dlaczego…)</u>
          <u xml:id="u-275.4" who="#MaciejBerek">Jeżeli nie chcecie państwo słuchać statystyki, to jej nie słuchajcie, ale mogę podać liczby. W każdym roku rządów premiera Tuska i premier Ewy Kopacz przedstawiciele prezydenta byli na sali posiedzeń rządu od kilku do kilkunastu razy. To naprawdę nie my, nie ten obóz jest obozem, który ma problem we współpracy z prezydentem. To, co kładziemy na stole, jest tylko i wyłącznie eliminacją przepisu, który wprowadziliście państwo w 2022 r., wpychając do ustawy o Radzie Ministrów przepis, który z mocy ustawy mówi, kiedy przedstawiciel prezydenta ma być na posiedzeniu rządu.</u>
          <u xml:id="u-275.5" who="#komentarz">(Poseł Marzena Anna Machałek: No naprawdę.)</u>
          <u xml:id="u-275.6" who="#MaciejBerek">Przedstawiciel prezydenta na posiedzeniach rządu był, będzie i powinien być zawsze wtedy, kiedy to jest uzasadnione przedmiotem — zgodnie z logiką pracy organu. Wbrew temu, co państwo opowiadaliście, prezydent nie sprawuje żadnego nadzoru nad rządem. To jest naprawdę elementarz konstytucji. Prezydent nie jest organem nadzorującym pracę rządu, panie pośle. To są dwa odrębne organy. Tak to konstytucja ustaliła.</u>
          <u xml:id="u-275.7" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Golińska: Bezpieczeństwo…)</u>
          <u xml:id="u-275.8" who="#MaciejBerek">Tak jak regulamin Sejmu określa, kiedy przedstawiciel prezydenta jest obecny na posiedzeniach Sejmu, tak samo regulamin Senatu przesądza, kiedy się zaprasza jakich gości i którzy mają prawo brać udział w posiedzeniach. Tak samo rząd przyjmuje swój regulamin na podstawie — co może nie wszyscy wiedzą — konstytucji. Art. 146 ust. 4 pkt 12 mówi, że to rząd określa organizację i tryb swojej pracy. Dokładnie tak samo jak Sejm na podstawie konstytucji przyjmuje swój regulamin. Każdy z tych organów układa współpracę zgodnie z zasadami ustrojowymi. Jeszcze raz więc: ustrojowo to są odrębne organy. Opowieści o tym, że prezydent ma być obecny cały czas, można traktować tylko i wyłącznie jako niezrozumienie ustrojowego rozróżnienia i rozdzielenia tych organów. A jeśli państwo obawiacie się o praktykę, to jeszcze raz państwu powtarzam: naprawdę nie wobec tego rządu te obawy, bo nie w pracy tego rządu te problemy występują.</u>
          <u xml:id="u-275.9" who="#MaciejBerek">Drugi problem, który bardzo państwa posłów w części pytań intryguje, to jest kwestia uprawnień premiera do wyznaczania osoby zastępującej wójta, burmistrza i prezydenta w sytuacji opróżnienia tego urzędu. Podnosicie państwo, że jest to zmiana w stosunku do tego, co wprowadzono do ustawy stosunkowo niedawno. Tak, to prawda. Ale to ja, drodzy państwo, na posiedzeniu komisji wspólnej rządu i samorządu trzykrotnie, na posiedzeniach zespołów i później na posiedzeniu komisji plenarnej, rozmawiałem z przedstawicielami samorządu. Projekt, który dzisiaj państwu przedstawiam, jest projektem zaopiniowanym pozytywnie przez komisję rządu i samorządu. Bo po stronie samorządu było pełne zrozumienie, że potrzebujemy i uznajemy z punktu widzenia bezpieczeństwa funkcjonowania państwa — bo tu akurat ustrojowo premier jest jednym z organów sprawujących nadzór nad funkcjonowaniem jednostek samorządu terytorialnego — że w tych przypadkach, w których dochodzi do opróżnienia urzędu, ale tylko w tych przypadkach, w związku z tymczasowym aresztowaniem, wymierzeniem kary aresztu albo wymierzeniem kary pozbawienia wolności nie jest zasadne, żeby regułą było przejęcie tego urzędu organu wykonawczego przez zastępcę. Dlatego że bywają też takie sytuacje — i państwo o tym wiecie — że te sytuacje kryminalne, które są kontekstem działania organów wymiaru sprawiedliwości, dotyczą nie tylko samej osoby wójta, burmistrza, prezydenta. Wtedy premier może zadziałać. W przypadkach, w których dochodzi do opróżnienia tego urzędu — mówiłem to w wystąpieniu wstępnym, powtórzę — bo piastun tego stanowiska został wybrany na stanowisko niepołączalne, bo zrezygnował, bo zdarzyło się jakieś zdarzenie losowe, długotrwała nieobecność, po śmierć włącznie, będzie przejmował te obowiązki zastępca lub pierwszy zastępca, jeśli on jest. Mówimy tylko o sytuacjach kryminalnych.</u>
          <u xml:id="u-275.10" who="#MaciejBerek">Jeszcze raz: to jest rozwiązanie zaaprobowane przez stronę samorządową. Jeśli jest spór, jest niejasność, co jest lepsze dla strony samorządowej, myślę, że najlepiej zapytać stronę samorządową. Jednolicie strona samorządowa na posiedzeniu komisji wspólnej rządu i samorządu zaaprobowała to rozwiązanie, tak jak państwo zwracacie uwagę, po dyskusji. Pierwotny projekt rządowy szedł dalej. Rozmawialiśmy — bo na tym polega też nasza zdolność do pracy: żeby posłuchać krytycznych opinii — i wypracowaliśmy rozwiązanie, które jest rozwiązaniem balansującym między samodzielnością i ochroną samorządności, która jest wartością bezwzględnie wymagającą ochrony, a momentem, w którym organ uprawniony do sprawowania nadzoru wkracza i mówi: nie, w tych sytuacjach kryminalnych ja wyznaczę osobę sprawującą funkcję, przejmującą zadania wójta, burmistrza, prezydenta. To dotyczy wszystkich tych organów, w zależności od tego, który z nich jest organem wykonawczym we właściwej gminie.</u>
          <u xml:id="u-275.11" who="#MaciejBerek">Przejdę teraz do szczegółowych pytań, które państwo zadawaliście. Postaram się krótko do nich odnieść. Polityka mieszkaniowa — dlaczego ma być przekazana do właściwości ministra? Pytanie pana posła Romowicza. Panie pośle, wszystkie polityki, które wykonuje rząd, są koordynowane przez premiera, wszystkie, bez wyjątku. I polityka mieszkaniowa też. Jej wyodrębnienie i powiedzenie, że tę koordynuje premier, mogłoby sprawiać wrażenie, że premier nie koordynuje pozostałych polityk. Wszystkie koordynuje. Tak że ten przepis ma charakter rozwiązania, które jest po prostu systemowo wadliwe.</u>
          <u xml:id="u-275.12" who="#MaciejBerek">Padały pytania o sekretarza do spraw parlamentarnych. Nie, nie kreujemy żadnego stanowiska. Sekretarz do spraw parlamentarnych to jest funkcja, która w kolejnych rządach wszystkich premierów od lat funkcjonowała na podstawie regulaminu pracy Rady Ministrów. Naszą intencją jest to, żeby wzmocnić pozycję tegoż sekretarza. Przed chwilą jeden z panów posłów zwracał uwagę, że nie zawsze efektywnie te obowiązki związane chociażby z uczestnictwem w posiedzeniach komisji są realizowane. Ja tę uwagę biorę do siebie, dlatego że sekretarzem do spraw parlamentarnych powołanym na podstawie regulaminu jestem ja, ale to nie jest żadna dodatkowa funkcja. To jest dodatkowa praca, którą się wykonuje. Żadne wynagrodzenia z tym nie są związane. Uznaliśmy, że ponieważ relacja rząd — parlament częściowo jest określona w ustawie o Radzie Ministrów, to funkcjonowanie sekretarza też może w tej ustawie o Radzie Ministrów być uregulowane. Jeszcze raz: ci sekretarze byli, jest i na pewno będą w przyszłości. To jest kwestia tylko aktu prawnego, w którym ten sekretarz jest wskazany.</u>
          <u xml:id="u-275.13" who="#MaciejBerek">Jeżeli chodzi o pełnomocników rządu, to też rzeczywiście było pytanie wskazujące na nierozpoznanie faktów, tak to nazwijmy. W 2015 r., kiedy kończył pracę rząd Ewy Kopacz, było 16 pełnomocników premiera. Później, za rządów Zjednoczonej Prawicy, ich liczba urosła do 70. Myśmy tę liczbę gwałtownie zredukowali. I pełnomocnicy premiera byli i są, tylko przepis, na podstawie którego oni są powoływani, jest wadliwie skonstruowany, bo właściwie literalnie go odczytując, to tam nie ma takiej instytucji, funkcji jak pełnomocnik premiera. Więc my czyścimy tę sytuację. Natomiast jeżeli chodzi o liczbę pełnomocników, to naprawdę na posiedzeniu komisji będzie, jak myślę, okazja o tym porozmawiać. To znowuż nie do nas pytanie i zarzut związany z mnożeniem pełnomocników, bo jest dokładnie odwrotnie.</u>
          <u xml:id="u-275.14" who="#MaciejBerek">Pan poseł Sachajko. Były uwagi i komentarze związane z tym, że prezydent sprawuje nadzór nad Radą Ministrów, ma wpływać na legislację i powinien mieć w związku z tym możliwość udziału w posiedzeniu. Staram się już odpowiedzieć: nie. Konstytucja przesądza, od czego jest jaki organ. Prezydent nie sprawuje nadzoru nad Radą Ministrów, a na legislację ma wpływ taki, jaki mu konstytucja przyznała. Ma prawo inicjatywy ustawodawczej, ma prawo udziału — to z regulaminu Sejmu wynika — w posiedzeniach, w pracach parlamentu, ma prawo weta i prawo do wniosku do Trybunału Konstytucyjnego. Nie ma takiego rozwiązania ustrojowego. I to właśnie dobrze pokazuje potencjalne złe rozumienie i złe stosowanie tego przepisu. Nie ma czegoś takiego, że prezydent przez udział w posiedzeniach rządu wpływa na prace legislacyjne rządu. To jest absolutne nieporozumienie, jeżeli chodzi o rozwiązania ustrojowe.</u>
          <u xml:id="u-275.15" who="#komentarz">(Poseł Paweł Szrot: To gdzie tu wpływ…)</u>
          <u xml:id="u-275.16" who="#MaciejBerek">Jeżeli chodzi o zespół pomocy humanitarno-medycznej… Dlaczego przeniesienie z kancelarii premiera do ministra zdrowia? To jest zespół, który został utworzony, jeśli dobrze pamiętam, w 2022 r. To stosunkowo nowy byt. Tak, od tego są ministrowie, żeby sprawowali nadzór nad tym, co jest im właściwe. Ten zespół, co wynika z zakresu jego zadań, jest po prostu do tego, żeby minister zdrowia mógł go używać w sytuacjach, które wymagają użycia tej wyspecjalizowanej, nazwijmy to w cudzysłowie, „służby”. Dlaczego propozycja rozszerzenia zadań tego zespołu także na interwencje na terenie kraju? Ano dlatego, że jak mieliśmy powódź nie tak dawno, to się okazało, że skonstruowaliście państwo przepisy, które nie pozwalają użyć tego zespołu w sytuacjach powodziowych. Dlatego że przepisy mówią tylko o tym, że ma świadczyć pomoc poza granicami kraju. Naprawdę trudno bronić logiki takiego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-275.17" who="#MaciejBerek">Ilu jest ministrów, zapytał pan poseł Porzucek. Te informacje były wielokrotnie przekazywane, one są wszystkie dostępne oczywiście, ale ja poproszę jeszcze raz, panie pośle, o sporządzenie, zestawienie tego i przesłanie panu na piśmie. Wszystkie dane na ten temat, jak państwo doskonale wiecie, są dostępne.</u>
          <u xml:id="u-275.18" who="#MaciejBerek">Było pytanie pana posła Tomaszewskiego o to, czy przeniesienie tego zespołu pomocy humanitarnej i zwiększenie zakresu zadań będzie związane ze zwiększeniem finansowania. Na ten moment nie, dlatego że my w trakcie roku budżetowego przenosimy zespół z zadaniami z kancelarii premiera do Ministerstwa Zdrowia. Budżet jest ustalony i nie zmieniamy przecież budżetu w tej chwili, więc te środki, które były dedykowane do obsługi zespołu, pozostają. Jak będzie na kolejny rok, to jest kwestia właśnie już projektowania budżetu przez ministra zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-275.19" who="#MaciejBerek">Nie ma żadnego wydłużenia ścieżki związanej z uruchamianiem tego — to jest pytanie czy raczej taki zarzut pani poseł Golińskiej. Nie ma żadnego wydłużenia ścieżki związanej z dysponowaniem tym zespołem. To będą decyzje podejmowane przez ministra zdrowia, więc nic się tutaj nie wydłużyło.</u>
          <u xml:id="u-275.20" who="#MaciejBerek">Był zarzut pana posła Lorka dotyczący ograniczenia prerogatyw prezydenckich. Jestem prawnikiem, więc jak ktoś mówi: prerogatywy, to prerogatywa coś oznacza w systemie konstytucyjnym i naprawdę udział w posiedzeniach rządu, proszę mi wierzyć, z całą pewnością nie ma nic wspólnego z prerogatywami prezydenckimi. W pozostałym zakresie już starałem się na to odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-275.21" who="#komentarz">(Poseł Paweł Szrot: Prerogatywy, kompetencje.)</u>
          <u xml:id="u-275.22" who="#MaciejBerek">Pani poseł Nowogórska pytała o certyfikaty, które są niezbędne w przypadku wykonywania zadań przez pracowników Centralnego Ośrodka Informatyki. Oczywiście, że przy każdym systemie informatycznym, którego budowa związana jest z dostępem do danych, które podlegają ochronie, to na zasadzie przepisów ogólnych, które obowiązują, osoby, które mają dostęp do tego, muszą mieć poświadczenie bezpieczeństwa. W przypadku firm to jest poświadczenie bezpieczeństwa przemysłowego. Jeżeli w tle tego pytania, pani poseł, jest jakaś konkretna sytuacja, to ja się do tego mogę postarać odnieść na piśmie, jeżeli będziemy mieli to skonkretyzowane. Generalna odpowiedź jest taka: Oczywiście, że tak. COI realizuje różne zadania dotyczące różnych systemów, tych otwartych, dostępnych, do których nie trzeba mieć żadnego poświadczenia dostępu do informacji niejawnych chociażby, ale jeśli byłaby praca na takich systemach, to oczywiście informatycy i wszyscy pracownicy, którzy uczestniczą w kreowaniu i obsłudze takiego systemu, muszą mieć odpowiednie uprawnienia.</u>
          <u xml:id="u-275.23" who="#MaciejBerek">O pogłębianiu podziałów na posiedzeniach, jako przykład podałem posiedzenia stałego komitetu Rady Ministrów, opowiedziałem. Jeszcze raz to powiem. Dzisiaj na posiedzeniu stałego komitetu, któremu przewodniczyłem, był przedstawiciel BBN-u.</u>
          <u xml:id="u-275.24" who="#MaciejBerek">I jeszcze jedna krótka odpowiedź, dlaczego są potrzebne dane prezesowi Rady Ministrów związane z funkcjonowaniem spółek. Chodzi o to, że system informatyczny, który był w KPRM, jest przenoszony teraz do Ministerstwa Aktywów Państwowych, ażeby premier, w kancelarii którego funkcjonuje rada do spraw spółek, miał dostęp do niezbędnych danych. To tylko i wyłącznie znowuż techniczny skutek tego, że system jako całość przenosimy do map, ale nie możemy pozbawić kancelarii premiera, premiera jako organu, dostępu do pewnych danych, więc to jest tylko i wyłącznie rozwiązanie będące techniczną konsekwencją przeniesienia systemu informatycznego.</u>
          <u xml:id="u-275.25" who="#MaciejBerek">Pani marszałek, bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-275.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-275.27" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#DorotaNiedziela">Pan poseł Szrot ma pytanie, tak?</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#komentarz">(Poseł Paweł Szrot: Już nie.)</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#DorotaNiedziela">Cieszę się.</u>
          <u xml:id="u-276.4" who="#DorotaNiedziela">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-276.5" who="#DorotaNiedziela">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-276.6" who="#DorotaNiedziela">Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-276.7" who="#DorotaNiedziela">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 19. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie ustawy o unijnej sieci danych dotyczących poziomu zrównoważenia gospodarstw rolnych (FSDN) (druki nr 989 i 1069).</u>
          <u xml:id="u-276.8" who="#DorotaNiedziela">Proszę pana posła Kazimierza Plocke o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-276.9" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#KazimierzPlocke">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! 4 marca 2025 r. sejmowa Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła rządowy projekt ustawy o unijnej sieci danych dotyczących poziomu zrównoważenia gospodarstw rolnych, w skrócie FSDN. Projekt został rozpatrzony przez komisję, przegłosowany stosunkiem głosów: 18 — za, 6 — przeciw i 0 wstrzymujących się. Dyskutowaliśmy o tym projekcie także dlatego, że na podstawie rozporządzenia Rady nr 1217/2009 od stycznia tego roku istnieje konieczność zbudowania nowego systemu FSDN, który to system będzie nakładał na państwa członkowskie, w tym także na Polskę, obowiązek zbierania danych związanych z kwestiami ekonomicznymi, środowiskowymi i społecznymi, które będą potrzebne do analizowania zasad wspólnej polityki rolnej w tej bliższej i dalszej perspektywie. Pozwoli to dobrze tę politykę kreować, a elementy, które będą wynikały z badań prowadzonych w gospodarstwach rolnych, będą podstawą do jej projekcji.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#KazimierzPlocke">Chcę też podkreślić, i to wynikało z dyskusji, że obecnie funkcjonujący system FADN obejmował 12,1 tys. gospodarstw w Polsce. W tych gospodarstwach te dane były zbierane i przekazywane do Komisji Europejskiej. Warto też zwrócić uwagę, i na to zwróciliśmy uwagę w czasie dyskusji, że instytucja o nazwie Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej — Państwowy Instytut Badawczy od 100 lat prowadzi tego typu badania i będzie je kontynuowała. Ciekawostką i nowym rozwiązaniem będzie też to, że zostanie powołana tzw. agencja łącznikowa, która będzie odpowiadać za podpisywanie i realizację umów z wojewódzkimi ośrodkami doradztwa rolniczego na zbieranie danych zgodnie z planem wyboru gospodarstw rolnych, za wypłatę rolnikom świadczeń pieniężnych, tj. ok. 500 zł rocznie za dostarczanie danych, za weryfikowanie danych w sprawozdaniach przed ich przekazaniem do Komisji Europejskiej i zapewnienie ciągłego doszkalania doradców zbierających dane do systemu FSDN. Bardzo istotne i ważne jest również to, że agencja łącznikowa będzie miała możliwość dostępu do danych z innych systemów informatycznych, które są w posiadaniu agencji rządowych. Chodzi o to, żeby mogła zbierać i uzyskiwać stosowne informacje, które wynikają z realizacji wspólnej polityki rolnej.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#KazimierzPlocke">Podsumowując, mogę podkreślić, że dyskusja w trakcie posiedzenia komisji była merytoryczna. Zgłoszono jedną poprawkę merytoryczną i dzisiaj jesteśmy w drugim czytaniu. To tyle, pani marszałek. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#DorotaNiedziela">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#DorotaNiedziela">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#DorotaNiedziela">Jako pierwszego do zabrania głosu zapraszam pana posła Pawła Szrota, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#PawełSzrot">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Niewiele już właściwie zostało do powiedzenia. Poprawka, którą komisja rekomenduje, ani przesadnie ustawie nie szkodzi, ani też zasadniczo tej ustawy nie poprawia. Tak naprawdę jest to dosyć prosta regulacja. Wynika ze zwiększenia liczby zakresów danych zbieranych na potrzeby europejskiego systemu zbierania danych. Wcześniej było tych tematów 16, teraz jest 26. I tak się mniej więcej układa proporcja między poprzednią stawką świadczenia dla rolników, czyli ok. 200 zł, a przyjmowaną tym przedłożeniem stawką, czyli ponad 500 zł.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#PawełSzrot">Ale na marginesie tego, co w tej ustawie tak naprawdę jest i co będziemy przyjmować, bo powtarzam, że Prawo i Sprawiedliwość nie będzie się w żaden sposób sprzeciwiać tej ustawie, ponieważ koniec końców zwiększa ona stawki świadczenia dla polskich rolników uczestniczących w tym systemie zbierania danych, na marginesie tej dyskusji chciałbym powiedzieć o innej dyskusji, którą stoczyłem z moimi kolegami, członkami Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi z Prawa i Sprawiedliwości. Oni zadali mi skądinąd dobre i słuszne pytanie, czy ta ustawa nie jest biurokratyczna. Po co nam ta cała biurokracja? I tak naprawdę nie potrafiłem na to pytanie odpowiedzieć, bo ta ustawa jest biurokratyczna. Uczestniczymy w tym systemie już ok. 25 lat, bo jeszcze przed akcesją te dane zaczęliśmy zbierać i przekazywać. To był mój właściwie jedyny argument.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#PawełSzrot">Chciałbym tylko przypomnieć, że zgodnie z rozporządzeniem jednym z celów związanych z tym całym systemem FSDN jest pomoc w sprostaniu wyzwaniom, przed którym stoi rolnictwo Unii Europejskiej. Chciałbym się dowiedzieć, choć bez wielkiej nadziei zadaję to pytanie, jak dane zbierane w ramach tego systemu np. pomogą europejskiemu rolnictwu po zawarciu niekorzystnej umowy z krajami stowarzyszenia Mercosur. Nie mam żadnych wątpliwości, że ta umowa zostanie zawarta, i mam niewiele nadziei, że będzie ona zawierała klauzule w racjonalny sposób chroniące europejskie rolnictwo, w tym rolnictwo polskie.</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#PawełSzrot">Tak naprawdę nie wiem, jak ten europejski system danych będzie służył polskim rolnikom, i ktoś to koniec końców powinien wyjaśnić. Powtarzam: rachunek jest prosty — 200 do 500, więc Prawo i Sprawiedliwość nie będzie się sprzeciwiać powiększeniu tej stawki nawet w odniesieniu do tej nielicznej grupy wylosowanych rolników uczestniczących w systemie wymiany danych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-279.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Gromadzką, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#MałgorzataGromadzka">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o unijnej sieci danych dotyczących poziomu zrównoważenia gospodarstw rolnych przede wszystkim wynika z implementacji prawa unijnego do porządku prawnego w Polsce i stosowania rozporządzenia Rady nr 1217/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. Z dniem 1 stycznia 2025 r. przestaje funkcjonować pojęcie FADN, czyli system zbierania i wykorzystywania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych, a wchodzi FSDN, czyli sieć danych na temat zrównoważonego rozwoju gospodarstw rolnych. Czemu ma to służyć? Ma to służyć przede wszystkim do rozszerzenia zbierania danych, nie tylko danych opartych na danych ekonomicznych, ale przede wszystkim też danych społecznych, środowiskowych i gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#MałgorzataGromadzka">Przesłanki przekształcenia sieci FADN w FSDN to przede wszystkim gromadzenie danych niezbędnych do realizacji celów wspólnej polityki rolnej i strategii „od pola do stołu” oraz różnorodności biologicznej. Jest to również analiza i rozwój unijnego sektora rolnego i wspólnej polityki rolnej, która wymaga przede wszystkim obiektywnych, aktualnych i istotnych informacji na temat wyników i poziomu zrównoważenia gospodarstw Unii Europejskiej. Te dane, które były dotychczas pozyskiwane, po prostu w pełni nie odzwierciedlały sytuacji gospodarstw rolnych na terenie Unii Europejskiej, a także specyfiki każdego kraju członkowskiego, bo każdy kraj członkowski ma swoją specyfikę w zakresie produkcji rolnej. Wynikało to również z kreowania polityki rolnej na podstawie dowodów i rezultatów, a także analizy sektorów rolnych państw członkowskich i konieczności udoskonalenia zbierania danych na poziomie gospodarstw rolnych.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#MałgorzataGromadzka">Jeśli chodzi o dostarczanie danych ośrodkom decyzyjnym w państwie polskim, Rzeczypospolitej Polskiej, to dane rachunkowe z gospodarstw rolnych konieczne są przedstawicielom krajów członkowskich do prowadzenia chociażby negocjacji w sprawie wspólnej polityki rolnej, a także narodowych programów wsparcia rolnictwa. Jeśli natomiast chodzi o dostarczanie danych dla organizacji rolniczych, to dane rachunkowe z gospodarstw są konieczne przedstawicielom stowarzyszeń rolniczych, izb rolników do negocjowania z władzami warunków funkcjonowania gospodarstw rolnych na terenie poszczególnych krajów członkowskich, co później przekłada się na politykę rolną na poziomie Unii Europejskiej. Są także potrzebne naukowcom, bo nie możemy zapominać o tym, że dane pozyskane z gospodarstw również służą badaczom, naukowcom w celu kontynuowania działań na rzecz rolnictwa, na rzecz zautomatyzowania produkcji rolnej, doskonalenia produkcji rolnej, tak aby ta produkcja była na wysokim poziomie i była bardzo efektywna.</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#MałgorzataGromadzka">Następuje zwrot w zakresie zachęty dla rolników uczestniczących w zbieraniu danych. Jak wspomniano wcześniej, jest to gratyfikacja finansowa. Zostaje powołana Agencja Łącznikowa, natomiast pieczę nad tym zadaniem pełnił i pełni Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej — Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie. Myślę, że to zbieranie danych posłuży nie tylko państwu polskiemu, ale również Unii Europejskiej w kontekście kształtowania polityki rolnej.</u>
          <u xml:id="u-281.4" who="#MałgorzataGromadzka">Klub Koalicji Obywatelskiej jest pozytywnie nastawiony do dalszego procedowania druku nr 989. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-281.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Marcina Skonieczkę, Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#MarcinSkonieczka">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Polska 2050 — Trzecia Droga w sprawie projektu ustawy o unijnej sieci danych dotyczących poziomu zrównoważenia gospodarstw rolnych — FSDN. Projekt ustawy ma na celu wdrożenie przepisów Unii Europejskiej i dostosowanie polskiego prawa do wymogów dotyczących zbierania danych z gospodarstw rolnych.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#MarcinSkonieczka">Do tej pory w Europie funkcjonował system pod nazwą sieć danych rachunkowych gospodarstw rolnych, w skrócie FADN. Został on utworzony 15 czerwca 1965 r. i obecnie funkcjonuje we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej. Polska dołączyła do tego systemu 1 stycznia 2004 r. System ten jest jedynym i unikalnym źródłem danych mikroekonomicznych, zbieranych co roku z próby ok. 80 tys. gospodarstw, co reprezentuje 3,7 mln gospodarstw i 90% produkcji rolnej w całej Unii Europejskiej. Po 60 latach funkcjonowania tego systemu zostaje on przekształcony w sieć danych dotyczących zrównoważenia gospodarstw rolnych. Nowy system będzie badał nie tylko aspekty ekonomiczne, ale również środowiskowe i społecznie.</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#MarcinSkonieczka">Jeśli chodzi o polski element tego systemu, to liczba tematów objętych badaniem zwiększy się z 16 do 42. Co bardzo ważne, udział rolników w badaniu jest dobrowolny, wymaga pisemnej zgody rolnika, a zebrane dane nie mogą być wykorzystywane do celów kontroli administracyjnej, np. przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, czy też do celów kontroli podatkowej, np. przez Urząd Skarbowy. W Polsce system będzie zbierał dane z 9 tys. gospodarstw rolnych, wylosowanych oczywiście z próby. Rolnicy, którzy będą przekazywali dane, otrzymają wynagrodzenie. W 2025 r. ta kwota będzie wysokości 534 zł. W ciągu 10 lat funkcjonowania tego systemu ma on kosztować 582 mln zł. Mówię tutaj o zakresie funkcjonowania go w Polsce. Z tego 163 mln zł zapłaci Unia Europejska, a 419 mln zł pokryjemy z budżetu państwa. Na posiedzeniu komisji była dyskusja o tym, że być może to jest kwota wysoka, czy warto te środki wydawać.</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#MarcinSkonieczka">Szanowni Państwo! Ten system służy do tego, żeby dobrze programować wspólną politykę rolną. Chciałem przypomnieć, że na realizację planu strategicznego w ramach tej wspólnej polityki rolnej na lata 2023–2027 Polska otrzymała 22 mld euro, czyli jest to ok. 92 mld zł. Jak przeliczymy udział kosztu funkcjonowania tego systemu w otrzymanej kwocie, okaże się, że jest to 0,5%. A więc wydaje mi się, że to jest niewielka kwota, a dzięki temu możemy podejmować trafne, lepsze decyzje.</u>
          <u xml:id="u-283.4" who="#MarcinSkonieczka">Podsumowując, nowy system zapewni bardziej szczegółowe dane dotyczące sytuacji gospodarstw rolnych w Polsce. Jego wdrożenie umożliwi lepsze zarządzanie sektorem rolnym oraz bardziej precyzyjną ocenę skutków wspólnej polityki rolnej.</u>
          <u xml:id="u-283.5" who="#MarcinSkonieczka">Dlatego Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga popiera procedowany projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-283.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Wiesława Różyńskiego, Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#WiesławRóżyński">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga mam zaszczyt przedstawić projekt ustawy o unijnej sieci danych dotyczących poziomu zrównoważenia gospodarstw rolnych, zwanej FSDN, zawarty w druku nr 989. Przygotowanie projektu wynika z konieczności dostosowania krajowych przepisów prawnych do przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej w zakresie zbierania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych, a w szczególności wprowadzenia do polskiego porządku prawnego rozwiązań służących stosowaniu rozporządzenia Rady z dnia 30 listopada 2009 r. ustanawiającego sieć danych dotyczących poziomu zrównoważenia gospodarstw rolnych.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#WiesławRóżyński">Zgodnie z art. 1 rozporządzenia zmienionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 listopada 2023 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Rady w odniesieniu do przekształcenia sieci danych rachunkowych gospodarstw rolnych w sieć danych dotyczących poziomu zrównoważenia wspólnej polityki rolnej przekształca się sieć danych rachunkowych gospodarstw rolnych, FADN, w sieć danych dotyczących poziomu zrównoważenia gospodarstw rolnych.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#WiesławRóżyński">Ma to na celu zbieranie i analizę danych z gospodarstwa obejmujących wymiary gospodarczy, środowiskowy i społeczny. Dane te mogą być wykorzystywane do oceny dodatkowych aspektów związanych z poziomem zrównoważenia rolnictwa Unii Europejskiej oraz do sprostania wyzwaniom, przed którymi stoi rolnictwo w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#WiesławRóżyński">Do końca 2024 r. dane zbierane z gospodarstw obejmują 16 tematów, w tym 13 w wymiarze ekonomicznym, dwa w wymiarze społecznym i jeden w wymiarze środowiskowym. Od 2025 r. do obecnego zestawu danych zostanie dodanych 26 nowych tematów, w tym pięć w wymiarze ekonomicznym, sześć w wymiarze społecznym i 15 w wymiarze środowiskowym.</u>
          <u xml:id="u-285.4" who="#WiesławRóżyński">Stanowi to podstawowe źródło danych dla ośrodków decyzyjnych i naukowych do określania dochodów gospodarstw rolnych uzyskiwanych w różnych warunkach techniczno-ekonomicznych oraz analizowania sytuacji w rolnictwie na rynkach rolnych.</u>
          <u xml:id="u-285.5" who="#WiesławRóżyński">System opiera się na dobrowolnym uczestnictwie. Uczestniczący w systemie rolnicy będą otrzymywać za udział świadczenie pieniężne jako zachętę do ich udziału, które będzie wynosić 0,0625 przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w IV kwartale roku poprzedniego, ogłaszanego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. To będzie, jak już wcześniej wspomniano, ok. 534 zł w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-285.6" who="#WiesławRóżyński">Tutaj padły słowa, że jest to biurokracja. Może ten projekt ustawy i zawarte porozumienie to biurokracja, ale bardzo potrzebna dla wspólnej polityki rolnej. Ponadto opiera się na dobrowolnym przedstawieniu swoich informacji.</u>
          <u xml:id="u-285.7" who="#WiesławRóżyński">W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga chcę powiedzieć, że popieramy zmiany konieczne do implementacji prawa europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-285.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Łukasza Litewkę, klub parlamentarny Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#ŁukaszLitewka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#ŁukaszLitewka">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! W imieniu Koalicyjnego Klubu Parlamentarnego Lewicy mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec rządowego projektu ustawy o unijnej sieci danych dotyczących poziomu zrównoważenia gospodarstw rolnych, tzw. FSDN.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#ŁukaszLitewka">Projekt ww. ustawy wynika z konieczności dostosowania krajowych przepisów do przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej. Przepisy te dotyczą zbierania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych. W zamyśle przekształca się sieć danych rachunkowych gospodarstw rolnych, FADN, w sieć danych dotyczących poziomu zrównoważenia gospodarstw rolnych, FSDN, w celu zbierania i analizy danych obejmujących wymiary gospodarczy, środowiskowy oraz społeczny. Dane te mogą być wykorzystywane do oceny dodatkowych aspektów związanych z poziomem zrównoważenia rolnictwa Unii Europejskiej oraz do sprostania wyzwaniom, przed którymi stoi rolnictwo Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#ŁukaszLitewka">Tak jak tutaj wspomnieli moi przedmówcy, w celu poszerzenia zbiorów danych od początku roku 2025 do obecnego zestawu danych, a było ich 16, dodanych zostanie 26 nowych tematów: pięć w wymiarze ekonomicznym, sześć w wymiarze społecznym oraz 15 w wymiarze środowiskowym. Ustawa zakłada, że każde państwo członkowskie wyznacza agencję łącznikową, której zadaniami są: informowanie komitetu krajowego, komitetów regionalnych oraz biur rachunkowych o obowiązujących zasadach oraz zapewnianie prawidłowego wdrażania tych zasad; przekazywanie Komisji Europejskiej planu i sprawozdań dotyczących wyboru gospodarstw przekazujących dane; opracowywanie listy gospodarstw i listy biur rachunkowych gotowych do wypełnienia sprawozdań z gospodarstw rolnych; gromadzenie sprawozdań z gospodarstw rolnych przesyłanych przez biura rachunkowe i weryfikowanie ich w oparciu o wspólny program kontroli.</u>
          <u xml:id="u-287.4" who="#ŁukaszLitewka">Obecnie dane gromadzone w ramach FADN są wykorzystywane głównie do określania dochodów gospodarstw rolnych funkcjonujących w Unii Europejskiej, analizy struktury przychodów i kosztów gospodarstw rolnych oraz oceny skutków projektowanych zmian w zakresie wspierania rolnictwa w Unii Europejskiej, a w szczególności określania poziomu cen. Dane te umożliwiają przygotowywanie analiz i ekspertyz — zgodnie z zapotrzebowaniem administracji krajowej i unijnej — parlamentarzystom, naukowcom czy innym zainteresowanym.</u>
          <u xml:id="u-287.5" who="#ŁukaszLitewka">W projekcie ustawy określono zadania i właściwość organów i jednostek organizacyjnych zaangażowanych w zbieranie, dostarczanie i przesyłanie danych rachunkowych, środowiskowych i społecznych z gospodarstw rolnych. Określono także organizację i tryb pracy Komitetu Krajowego do spraw Unijnej Sieci Danych Dotyczących Poziomu Zrównoważenia Gospodarstw Rolnych, który jest komitetem krajowym ds. FSDN, jak i zasady zawierania umów.</u>
          <u xml:id="u-287.6" who="#ŁukaszLitewka">Projekt ustawy jest całkowicie zgodny z prawem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-287.7" who="#ŁukaszLitewka">Jako klub Lewicy nie wnosimy do omawianego projektu ustawy żadnych uwag. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-287.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#DorotaNiedziela">Pozwólcie państwo, że przywitam najmłodszego uczestnika naszych dzisiejszych obrad. Jak masz na imię?</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Dolata: Ewka.)</u>
          <u xml:id="u-288.3" who="#komentarz">(Poseł Paweł Szrot: Ewunia.)</u>
          <u xml:id="u-288.4" who="#DorotaNiedziela">Ewuniu, wszyscy cię pozdrawiamy…</u>
          <u xml:id="u-288.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-288.6" who="#DorotaNiedziela">…i bardzo się cieszymy, że jesteś z nami. A ja cię zapraszam, ponieważ pewnie jesteś tutaj najmłodszą osobą, możesz usiąść obok mnie w fotelu.</u>
          <u xml:id="u-288.7" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Romana Fritza, klub parlamentarny Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#RomanFritz">Szanowna Pani Marszałek! Droga Ewuniu! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Adam Orliński: Jak rodzinnie.)</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#RomanFritz">Ustawa, nad którą procedujemy, dotyczy unijnej sieci danych dotyczących poziomu zrównoważenia gospodarstw rolnych, FSDN. Wszędzie musi być to słowo „zrównoważone”, ponieważ nie może być słowa „normalne”. Celem tej sieci jest zbieranie, analizowanie i udostępnianie informacji na temat zrównoważenia środowiskowego gospodarstw rolnych w Unii Europejskiej. To, o co chodzi w tej ustawie, wyjaśnię w prostszy sposób. Wymienię kilka punktów.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#RomanFritz">1. Zadania instytucji. Ustawa określa, jakie zadania mają różne instytucje w Polsce w związku z tą unijną siecią danych. Np. ministerstwo rolnictwa, instytuty badawcze, a także wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego muszą zbierać dane o gospodarstwach rolnych, ich zrównoważeniu i efektywności, a potem je przekazywać do agencji łącznikowej, którą w Polsce jest Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#RomanFritz">2. Agencja łącznikowa. To specjalna instytucja, która koordynuje zbieranie danych z gospodarstw rolnych i przekazuje je do odpowiednich unijnych instytucji, jak np. Eurostat.</u>
          <u xml:id="u-289.5" who="#RomanFritz">3. Zbieranie danych. Gospodarstwa rolne muszą przekazywać dane dotyczące swojej działalności rolniczej, związane z ekologicznym zrównoważeniem. Gospodarstwa, które zgadzają się na udział w tym badaniu, mogą dostawać za to niewielką zapłatę.</u>
          <u xml:id="u-289.6" who="#RomanFritz">4. Planowanie i losowanie. Co roku tworzony jest plan określający, które gospodarstwa będą zbierać dane.</u>
          <u xml:id="u-289.7" who="#RomanFritz">5. Współpraca z doradcami rolniczymi. Wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego pomagają w zbieraniu danych, a także podpisują z agencją łącznikową umowy w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-289.8" who="#RomanFritz">6. Płatności dla rolników. Rolnicy, którzy biorą udział w zbieraniu danych, otrzymują wynagrodzenie. Wynosi ono określoną kwotę. To już państwo wiedzą. Oszczędzę państwu szczegółów.</u>
          <u xml:id="u-289.9" who="#RomanFritz">7. Ochrona danych. Wszystkie dane zbierane od rolników są chronione i mogą być wykorzystywane tylko w określony sposób, zgodnie z przepisami dotyczącymi prywatności.</u>
          <u xml:id="u-289.10" who="#RomanFritz">Chciałbym zwrócić uwagę na pewne bardzo ważne kwestie związane z tą ustawą, zaczynając od pierwszego punktu, który budzi moje największe obawy, czyli zbioru danych o rolnikach, o gospodarzach. Moim zdaniem to tylko kolejny sposób na rozrost biurokracji i większą kontrolę nad gospodarzami. Zamiast pomóc, ta ustawa wprowadza jeszcze więcej papierkowej roboty, której rolnicy, gospodarze nie potrzebują. Dodatkowo rolnicy za dostarczanie tych danych dostaną słynne 30 srebrników. Oznacza to, że będą musieli udostępniać dane o swoich gospodarstwach, które mogą zostać wykorzystane w sposób, który nie zawsze będzie w ich interesie. Zamiast skupić się na tym, co robią najlepiej, czyli na produkcji żywności, będą zmuszeni do zbierania danych, które nie mają realnej wartości.</u>
          <u xml:id="u-289.11" who="#RomanFritz">Kolejną kwestią jest to, jak ta ustawa ma się do innych decyzji podejmowanych przez Unię Europejską, takich jak sprowadzanie żywności z krajów Mercosuru, gdzie standardy produkcji żywności są zupełnie inne. Jak taka decyzja dotycząca importowania żywności z krajów o niższych standardach ma się do walki o jakość żywności w Polsce? Chciałbym wiedzieć, czy naprawdę jesteśmy gotowi zaakceptować taki stan rzeczy, kiedy jednocześnie polscy rolnicy muszą zmagać się z rosnącą liczbą obowiązków i ograniczeń.</u>
          <u xml:id="u-289.12" who="#RomanFritz">Kolejna rzecz to żywność z Ukrainy, która zalewa nasz rynek. Nikt nie kontroluje jakości tej żywności, a mimo to trafia ona na nasze stoły. Czy w tym kontekście wprowadzenie jeszcze większej biurokracji ma jakikolwiek sens? Polscy gospodarze nie tylko muszą walczyć z tańszym, importowanym towarem, ale jeszcze mają być obciążeni nowymi przepisami.</u>
          <u xml:id="u-289.13" who="#RomanFritz">A co z naszymi sektorami rolnictwa, które znajdują się w kryzysie? Gdzie jest pomoc, wsparcie dla naszej hodowli trzody chlewnej, która upada? Ceny mięsa są coraz niższe. Gdzie jest pomoc dla branży polskiego drobiu, która zmaga się z podobnymi problemami? Co z rybołówstwem? Zakazy połowów, np. dorsza w Bałtyku, powodują upadek tej branży. Co z regionem grójeckim, który słynie z największego sadu w Europie, a teraz zmaga się z wieloma trudnościami związanymi z niestabilnością rynku? Co z południowym Mazowszem, które słynie z upraw ciepłolubnych warzyw, a boryka się z brakiem odpowiednich warunków do ich rozwoju? Wreszcie co z cenami mleka? Gospodarze produkują je po cenach, które ledwie pokrywają koszty produkcji, a mimo to codziennie spotykają się z jeszcze większą presją. W jakiej sytuacji jest dziś polskie rolnictwo? To kolejny dowód na to, że polscy gospodarze są coraz bardziej obciążani, a rynek nie sprzyja ich pracy.</u>
          <u xml:id="u-289.14" who="#RomanFritz">Wszystko to dzieje się w kontekście odgradzania rolników od rynku i handlu, który wcześniej mogli prowadzić. Brak dostępu do rynków zbytu, brak przetwórstwa, obce korporacje przejmujące handel — to wszystko sprawia, że polski gospodarz staje się coraz bardziej bezradny. Zamiast zająć się tymi realnymi problemami, wprowadzamy przepisy, które tylko zwiększają biurokrację i utrudniają życie. To nie jest rozwiązanie problemu polskiego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-289.15" who="#RomanFritz">Podsumowuję. Rolnicy potrzebują wsparcia w postaci likwidacji biurokratycznych barier, a nie kolejnych przepisów. Potrzebują możliwości sprzedaży swoich produktów bez zbędnych przeszkód, a nie kolejnych formalności, które tylko pogłębiają problem. Nasza żywność może być najlepsza, jeśli pozwolimy gospodarzom swobodnie pracować i nie będziemy zastawiali na nich kolejnych pułapek administracyjnych. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-289.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Jarosława Sachajkę, Koło Poselskie Wolni Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#JarosławSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dzisiaj debatujemy nad projektem ustawy, który na pierwszy rzut oka wydaje się techniczną regulacją dotyczącą zbierania danych o gospodarstwach rolnych. Jednak po dokładnej analizie widać, że projekt ten wprowadza mechanizmy centralizacji władzy, które mogą prowadzić do arbitralnych decyzji rządu i ignorowania głosu ekspertów oraz samorządu rolniczego. Zgodnie z art. 7 ust. 7 i 8 tej ustawy w sytuacji, gdy Komitet Krajowy ds. FSDN nie podejmie uchwały w terminie, pełną decyzję przejmuje minister właściwy ds. rolnictwa. Oznacza to, że minister, a nie eksperci, rolnicy czy przedstawiciele instytucji naukowych, podejmuje kluczowe decyzje o systemie zbierania danych w rolnictwie. To rozwiązanie rodzi kilka fundamentalnych problemów. Komitet Krajowy ds. FSDN staje się fasadową instytucją, której decyzje mogą być ignorowane, jeśli rząd uzna to za wygodne. Minister ma pełną kontrolę nad procesem podejmowania decyzji, co oznacza, że może je dostosowywać do bieżących interesów politycznych, a nie rzeczywistych potrzeb rolników i gospodarki. Brak procedur odwoławczych. Jeżeli minister podejmuje błędną decyzję, nie ma mechanizmu jej weryfikacji, co prowadzi do koncentracji władzy bez żadnej instytucji kontrolnej. Zbieranie danych o gospodarstwach rolnych to kluczowy element polityki rolnej, ale te dane muszą być obiektywne i niezależne od bieżących interesów politycznych rządu. Wprowadzenie modelu, w którym minister może jednostronnie podejmować decyzje w tej sprawie, stwarza ryzyko manipulacji danymi w celu uzasadnienia polityki rządu, a nie rzeczywistej oceny sytuacji w rolnictwie. To otwiera drogę do politycznego wpływu na wybór gospodarstw objętych badaniami, co może prowadzić do fałszywego obrazu sytuacji w rolnictwie, braku transparentności w analizie danych, gdyż nie będzie instytucji mogącej skontrolować sposób ich zbierania i interpretowania, wykorzystywania tych informacji do celów propagandowych, zamiast do ich realnego wykorzystania dla wsparcia rolnictwa. Rolnicy i organizacje rolnicze powinni mieć kluczowy głos w sprawie danych dotyczących ich własnej działalności, jednak ten projekt nie daje im żadnego rzeczywistego wpływu. Rolnicy mogą jedynie przekazywać swoje dane, ale decyzje o sposobie ich wykorzystania i interpretacji będą zapadały w ministerstwie bez udziału samych zainteresowanych.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#JarosławSachajko">Szanowni Państwo! Ta ustawa nie jest tylko techniczną regulacją. To krok w stronę centralizacji władzy, eliminacji niezależnych mechanizmów kontrolnych i podporządkowania systemu zbierania danych interesom rządu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#DorotaNiedziela">Na tym zakończyliśmy wystąpienia w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do serii pytań.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#DorotaNiedziela">Czy ktoś z państwa posłów i posłanek chce się jeszcze zapisać do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#DorotaNiedziela">Ustalam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-292.4" who="#komentarz">(Poseł Lidia Czechak: Jestem pierwsza.)</u>
          <u xml:id="u-292.5" who="#DorotaNiedziela">Już spokojnie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-292.6" who="#DorotaNiedziela">Zaczynamy od pani poseł Lidii Czechak, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#LidiaCzechak">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zgodnie z przepisami Unii Europejskiej państwa członkowskie są zobowiązane do wdrożenia systemu zbierania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych w celu monitorowania ich sytuacji ekonomicznej oraz wsparcia kształtowania polityki rolnej. W szczególności odnosi się to do konieczności stosowania rozporządzenia Rady nr 1217/2000 z dnia 30 listopada 2009 r., które ustanawia system gromadzenia danych rachunkowych dla celów analizy dochodów gospodarstw rolnych oraz oceny wpływu polityki rolnej.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#LidiaCzechak">W związku z powyższym zwracam się z pytaniami, które zasygnalizowali mi rolnicy uczestniczący w forach rolniczych izb rolniczych. Pierwsze pytanie, które mi zadali: Jakie konkretne zmiany legislacyjne planuje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w celu dostosowania polskich przepisów do wymagań rozporządzenia Rady nr 1217? Czy przewiduje się wprowadzenie nowych obowiązków dla rolników w zakresie prowadzenia rachunkowości gospodarstw rolnych? Jakie wsparcie zostanie zapewnione rolnikom, zwłaszcza tym prowadzącym małe i średnie gospodarstwa, aby ułatwić im dostosowanie się do nowych wymogów? Czy nowe regulacje będą wiązały się z dodatkowymi kosztami administracyjnymi dla gospodarstw rolnych? W jaki sposób ministerstwo zamierza zapewnić rolnikom dostęp do narzędzi i szkoleń wspomagających prowadzenie rachunkowości zgodnie z nowymi przepisami?</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#LidiaCzechak">Ważne jest, aby nowe regulacje były wdrażane w sposób przystępny dla rolników, a jednocześnie przyczyniały się do poprawy…</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, pani poseł. Nie przeszkadzałam, bo zadawała pani pytania.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#komentarz">(Poseł Lidia Czechak: Jakie dostałam od rolników. Któregoś po prostu nie…)</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#DorotaNiedziela">Dobrze, ale przypomnijmy zasady, będzie nam łatwiej. 1 minuta. 15 sekund — zwracam uwagę, że zbliżamy się do końca. 30 sekund po czasie — wyłączam mikrofon.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł Iwona Maria Kozłowska, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Moje wątpliwości budzi rozwiązanie zawierania umowy z wojewódzkimi ośrodkami doradztwa rolniczego tylko na okres jednego roku. Wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego, z którymi została zawarta umowa, będą podmiotami zbierającymi dane rachunkowe z gospodarstw rolnych. Umowa ta ma być zawierana w formie pisemnej na okres jednego roku. Niewątpliwie wykonanie tego zadania będzie wymagało podjęcia pewnych działań organizacyjnych, zakupu sprzętu, ale przede wszystkim zatrudnienia osób, które w ODR-ach będą to zadanie wykonywały. Konsekwencją rocznych umów będzie zapewne zawieranie umów o pracę z pracownikami na jeden rok. Proszę o wyjaśnienie tej wątpliwości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Zbigniewa Dolatę, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#ZbigniewDolata">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ten projekt ustawy to próba wprowadzenia do polskiego systemu prawnego radosnej twórczości unijnej biurokracji — radosnej twórczości niesłużącej rolnikom, tylko służącej tejże unijnej biurokracji. I do tego bardzo kosztowny, bo w ciągu 9 lat zamierzamy, zamierzacie wydać na to działanie, zupełnie nikomu niepotrzebne, blisko 600 mln zł. Średnio rocznie — niecałe 60 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#ZbigniewDolata">A może, panie ministrze, należałoby te środki przeznaczyć na dopłaty do ubezpieczeń, upraw i zwierząt gospodarskich? Obiecaliście, że te dopłaty to będzie 70% składki. Potem w ubiegłym roku się z tego wycofaliście, pan minister Siekierski mówił, że ze względu na skutki powodzi. Dokładnie ta kwota, którą zamierzacie rocznie wydać na biurokrację, wystarczyłaby na zwiększenie poziomu dopłat do składki, która służyłaby ochronie rolników. Myślę, że to jest najlepszy sposób wydatkowania tych pieniędzy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Marcina Skonieczkę, Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#MarcinSkonieczka">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie Pośle Dolata! Tak jak mówiłem w swoim wystąpieniu, wspólna polityka rolna na 2023–2027 ma wysoki budżet i koszty tego systemu to jest zaledwie 0,5% kwoty, którą otrzymaliśmy. Warto wydać te 0,5%, żeby podejmować dobre decyzje.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Dolata: Co to jest?)</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#MarcinSkonieczka">Chciałem, panie ministrze, zapytać, bo w dzisiejszej debacie wielokrotnie mówiliśmy o tym, że wspólna polityka rolna właśnie wykorzystuje dane z tego systemu. Obecna wspólna polityka rolna kończy się w 2027 r. Wiem, że to wychodzi poza zakres tej ustawy, ale chciałem zapytać, na jakim etapie są przygotowania do nowej wspólnej polityki rolnej, kiedy będą zapadały kluczowe decyzje w tym zakresie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-299.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Mirosława Adama Orlińskiego, Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#MirosławAdamOrliński">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wielce Szanowni Państwo! Projekt ustawy dostosowuje polskie prawo do przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej. O tym już mówiliśmy na tej sali. Dotyczy to dobrowolnego zbierania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych. Rzeczywiście mamy nadzieję, że te dane, informacje przyczynią się do lepszego planowania w gospodarstwach rolnych, do lepszego prowadzenia tej polityki, ale także umożliwią pewne zmiany, które są niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#MirosławAdamOrliński">Natomiast chcę nawiązać do tego, co mówił poseł sprawozdawca, także o tym, że polski instytut badawczy, czyli Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, będzie zbierał te wszystkie dane, a będą one zbierane za pośrednictwem właśnie ośrodków doradztwa rolniczego.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#MirosławAdamOrliński">Panie Ministrze! Pytanie: Czy pozwoli to także — pani poseł tutaj mówiła o tym, że umowa dla ośrodków doradztwa rolniczego będzie na rok — wzmocnić ośrodki doradztwa rolniczego, o to też pytają rolnicy, umocnić ich pozycję, wesprzeć je w tych działaniach i sprawić, żeby ich pozycja na rynku rolniczym była stabilna? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Grzegorza Lorka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam pytanie, czy ta sprawozdawczość jest dobrowolna, czy jest przymusowa.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#GrzegorzLorek">Następne pytanie. Rolnicy mi mówią, że mają problemy z wypełnieniem niektórych dokumentów. Czy w tym zakresie ministerstwo przewiduje jakąś pomoc? Szczególnie dotyczy to pszczelarzy. To są osoby starsze i one przy ubieganiu się o jakąkolwiek pomoc unijną mają poważne problemy z wypełnieniem wymaganych dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-303.3" who="#GrzegorzLorek">Tak, przepraszam, ale ja nie przeszkadzam. To jest dodatkowe pytanie. Rozumiem, że niezwiązane z ustawą, ale chciałbym to poruszyć, bo zobligowali mnie do tego pszczelarze.</u>
          <u xml:id="u-303.4" who="#GrzegorzLorek">I następne pytanie. Jeżeli pan dzisiaj nie umiałby odpowiedzieć, to proszę na piśmie: Która to jest regulacja unijna wprowadzana w tej kadencji, a dotycząca rolników? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Jarosława Sachajkę, Koło Poselskie Wolni Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Będę kontynuował tematy, które podejmowałem w trakcie wystąpienia w imieniu koła, czyli dlaczego minister rolnictwa ma pełnię władzy nad systemem zbierania danych, skoro w projekcie powołuje się Komitet Krajowy ds. FSDN. Czy oznacza to, że ten komitet jest tylko fasadą bez realnych kompetencji, jeśli minister będzie chciał? Jakie mechanizmy kontrolne zabezpieczą system przed arbitralnymi decyzjami ministra? Czy istnieje możliwość odwołania się od decyzji ministra w sprawach dotyczących systemu zbierania danych i dlaczego nie istnieje? Czy rząd nie obawia się, że całkowita kontrola ministra nad systemem zbierania danych może prowadzić do manipulacji informacjami na potrzeby polityczne? Żeby się nie okazało, że skoro wystarczy zmienić prezesa GUS-u i nagle się w Polsce zrobiło dobrze, to nagle minister przejmie kontrolę nad tą instytucją i w rolnictwie będzie dobrze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Plocke: To nie ma nic wspólnego, nic.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#DorotaNiedziela">Czy źle zrozumiałam, czy pan zadał sobie pytanie i sam na nie odpowiedział?</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-306.3" who="#DorotaNiedziela">Jarek, po prostu było: czy istnieją i dlaczego nie istnieją, tylko dlatego pytam.</u>
          <u xml:id="u-306.4" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Sachajko: Wiem, oczywiście wiem.)</u>
          <u xml:id="u-306.5" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Mariusza Krystiana, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#MariuszKrystian">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W kontekście projektu ustawy, nad którym toczy się dyskusja, chciałem zadać pytanie o sytuację w Małopolsce, gdzie według informacji uzyskanych z izb rolniczych 40% rolników nie otrzymało jeszcze środków z płatności obszarowych — ani zaliczek, ani płatności właściwych. Podobno, ale to są tylko takie pogłoski, są jakieś błędy w mapach, podobno są jakieś inne problemy techniczne, ale po to właśnie wymyślono zaliczki, żeby wypłacić przynajmniej tę część płatności, a resztę wypłacić w sytuacji, kiedy wszystko jest jasne.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#MariuszKrystian">Pytanie drugie. Dlaczego w przypadku płatności wynikłych z ekoschematów płatności są ok. 20% niższe niż w zeszłym roku? Skąd to wynika? I skąd takie opóźnienia i skąd obniżenia tych płatności? Bardzo proszę o odpowiedź na piśmie w tym względzie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Michała Pyrzyka, Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#MichałPyrzyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#MichałPyrzyk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W kontekście tej ustawy, i nie tylko, pojawia się wiele słów o biurokracji. Ostatnio jesteśmy świadkami dyskusji o deregulacji w obszarze prowadzenia działalności gospodarczej. Pan minister rozwoju i technologii Krzysztof Paszyk przedstawił pierwszy, ale zapewne nie ostatni pakiet przepisów upraszczających prowadzenie tej działalności. Za chwilę tutaj, na tej sali, z inicjatywy klubu Polskie Stronnictwo Ludowe będziemy procedować nad kwestiami powołania stałej sejmowej komisji do spraw deregulacji.</u>
          <u xml:id="u-309.2" who="#MichałPyrzyk">W tym kontekście mam pytanie: Czy nie warto dokonać pewnego przeglądu przepisów i zastanowić się nad tymi kwestiami deregulacyjnymi w obszarze rolnictwa? Chodzi o to, by prawo krajowe nie nakładało na rolników większych obowiązków niż te, które wynikają bezpośrednio z prawa unijnego i z wymogów wspólnej polityki rolnej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-309.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#DorotaNiedziela">Jako ostatni głos zabierze pan poseł Andrzej Grzyb, Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#AndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Myślę, że warto na początku powiedzieć, że system rachunkowości i zbierania danych z gospodarstw rolnych funkcjonuje do tej pory, a w Unii Europejskiej, wcześniej zaś we wspólnotach, on funkcjonuje od 60 lat. W Polsce tym systemem objętych jest 12 tys. gospodarstw. W tym nowym systemie zrównoważonej rachunkowości będzie tylko 9 tys. gospodarstw. Uczestnictwo gospodarstw w tym systemie jest dobrowolne, więc to nie są jakieś nowe obowiązki, tylko to jest system zbierania danych o kondycji ekonomicznej gospodarstw powyżej 8 tys. To po pierwsze. Chodzi o to, żeby ewentualnie słuchający rolnicy nie mieli takiego wrażenia, że tu się przygotowuje jakieś nowe regulacje dotyczące biurokracji.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#AndrzejGrzyb">Po drugie, panie ministrze, chciałbym zapytać, na ile resort się włącza w ten proces, że tak powiem, odbiurokratyzowania gospodarki po stronie Polski, również w zakresie dotyczącym rolnictwa. Bo te protesty rolnicze, które miały miejsce w ub.r., dotyczyły nie tylko zielonego ładu, ale również usprawnienia funkcjonowania polskiej administracji, zbędnego zbierania informacji i danych oraz jednocześnie budowania i utrzymywania podwójnych systemów, które utrudniają nieco pracę rolnikom. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-311.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#DorotaNiedziela">Na tym zakończyliśmy zadawanie wyczerpujących pytań, na które wyczerpujących odpowiedzi udzieli nam sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan minister Stefan Krajewski.</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#StefanKrajewski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Wiemy od lat, że aby rozwijać naukę, przygotowywać strategie, projekty, plany, trzeba opierać się na danych. Te dane są zbierane wszędzie: i przez instytucje publiczne, i przez podmioty prywatne. Na tym polega rozwój i nauka do tego zmierza. Jeżeli ktoś chce udowadniać, że Ziemia jest płaska, to mu do tego żadne dane nie są potrzebne. On to może robić tutaj, może to też robić w różnych miejscach.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#StefanKrajewski">Ale odnosząc się do szczegółów. Do tej pory w ramach tych 16, jak mówiliśmy, projektów było zbieranych tysiąc zmiennych. Teraz, rozszerzając to do 26, o 26 — przepraszam, będziemy zbierać dodatkowo tylko 52 zmienne. Czyli w sumie będą 1052 zmienne. A więc to nie jest tak, że to nie wiadomo jak obciąży rolników.</u>
          <u xml:id="u-313.3" who="#StefanKrajewski">Odniosę się teraz do pytań, które padły z ust poszczególnych posłów. Pani poseł Czechak pytała, ile będzie pieniędzy dla rolników. To będzie 534 zł. Nie ma dodatkowych wymogów, bo te dane są rozszerzone, ale one są zbierane. Raporty są przekazywane do dyspozycji rolnika. Dane są anonimizowane, żeby nie można było ich użyć w jakimś złym celu. A więc tutaj nie ma się czego bać. Pani poseł zadała mnóstwo pytań, ale już na odpowiedzi nie czekała. Te odpowiedzi chyba jej nie interesują.</u>
          <u xml:id="u-313.4" who="#komentarz">(Poseł Lidia Czechak: Jestem, jestem, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-313.5" who="#StefanKrajewski">A, przesiadła się pani. Przepraszam. Pani jest, to dobrze.</u>
          <u xml:id="u-313.6" who="#StefanKrajewski">Mnóstwo było pytań podczas prac komisji. Na wiele tych pytań już staraliśmy się odpowiedzieć. Jeżeli będzie jeszcze coś, co trzeba uzupełnić, to będziemy o tym mówić.</u>
          <u xml:id="u-313.7" who="#StefanKrajewski">Pani poseł Kozłowska pytała o to, dlaczego umowy z ośrodkami doradztwa rolniczego są podpisywane na rok. Są to dotacje celowe, a dotacje celowe są rozliczane w każdym roku. Nie można tego podpisać na wiele lat. Oczywiście będą przygotowywać te dane ci pracownicy, którzy robili to do tej pory. W ramach FADN zbieramy te dane od 2004 r., a w Europie te dane są zbierane od 1965 r. Jest poszerzenie katalogu, natomiast nie ma nowych obowiązków. Nie będziemy inwestować w nowy sprzęt komputerowy, w urządzenia biurowe, bo ośrodki doradztwa rolniczego i tak to mają, bo przecież wypełniają wiele innych zadań i wspomagają polskich rolników.</u>
          <u xml:id="u-313.8" who="#StefanKrajewski">Pan poseł Dolata mówił o tych 600 mln. Już pan poseł Skonieczka tutaj odpowiadał na to pytanie, ale jeszcze raz powtórzę: środki, które są otrzymywane w ramach WPR-u, są dużo większe. Zależy nam na tym, żeby przygotować dobre rozwiązania i interwencje, stąd te nowe dane.</u>
          <u xml:id="u-313.9" who="#StefanKrajewski">Pan poseł Skonieczka mówił o tym, kiedy pojawią się pierwsze dane dotyczące wspólnej polityki rolnej po 2027 r. Pojawił się już plan Hansena, został przedstawiony, ale to najbliższe miesiące zdecydują o tym, w jakim kierunku będą szły zmiany i jak wspólna polityka rolna będzie wyglądać. Myślę, że pod koniec roku pojawią się projekty poszczególnych rozwiązań i o tym będziemy mogli rozmawiać.</u>
          <u xml:id="u-313.10" who="#StefanKrajewski">Pan poseł Orliński mówił o zbieraniu danych. Ośrodki doradztwa rolniczego pełnią wiele ważnych funkcji. Jedną z nich jest właśnie zbieranie danych. I one to robią. Oczywiście jest to później odpowiednio wynagrodzone. Nad tym czuwa nie tylko dyrekcja ośrodków doradztwa rolniczego, ale też kierownictwo resortu stara się, żeby te wynagrodzenia były wyższe.</u>
          <u xml:id="u-313.11" who="#StefanKrajewski">Pan poseł Lorek pytał o to, czy jest to dobrowolne. Tak, jest to dobrowolne. Są rolnicy, którzy już od lat współpracują z ośrodkami doradztwa rolniczego i doradcy w ODR-ach wypełniają dokumenty, rolnicy sami nie wypełniają dokumentów. I nie jest to jakieś dodatkowe skomplikowanie tego projektu dla rolników. Która to regulacja w tym roku dotycząca rolnictwa, dostosowania do przepisów unijnych? Ta jest druga. Pierwsza była związana z planem strategicznym, a ta dotyczy kwestii związanych z przekazywaniem danych.</u>
          <u xml:id="u-313.12" who="#StefanKrajewski">Pan poseł Sachajko tutaj pyta często o te kwestie. Komitet odpowiada za sprawy organizacyjne, przygotowuje plan wyboru próby gospodarstw rolnych polskiego FSDN, od roku obrachunkowego 2025 będzie to robił, ale ostatnie zdanie należy do ministra, bo to minister rolnictwa jest najważniejszy w kwestii rolnictwa i odpowiada za całość.</u>
          <u xml:id="u-313.13" who="#StefanKrajewski">Pan poseł Krystian pytał o to, czy podobno rolnicy nie dostali 40% zaliczek. Rolnicy mówią, że PiS podobno zniszczył polskie rolnictwo,…</u>
          <u xml:id="u-313.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-313.15" who="#StefanKrajewski">…ale podobno to udowadniamy każdą daną, którą przekazujemy w ostatnim czasie. Jak mówię: podobno.</u>
          <u xml:id="u-313.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-313.17" who="#StefanKrajewski">Pan poseł Pyrzyk pytał o te deregulacje i o to samo pytał pan poseł Andrzej Grzyb. Tak, staramy się przygotowywać rozwiązania, które będą upraszczały te często zbyt przeregulowane zapisy, dokumenty. Staramy się to robić. Pracują nad tym urzędnicy Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Pierwsze ułatwienia, uproszczenia już pojawiły się chociażby w ramach Europejskiego Zielonego Ładu. To była odpowiedź na protesty rolników, które zaczęły się za czasów rządów PiS-u i skończyły się czy zostały zawieszone na jakiś czas, bo protesty mają to do siebie, że często mogą się na nowo pojawiać, oby nie musiały się pojawiać. Staraliśmy się odpowiedzieć na te wyzwania i problemy polskich rolników i pewne kwestie już ułatwić. Jeśli będą dobre pomysły zarówno z tej strony sali, jak i z tej strony sali i z tego środka, mi również bliskiego…</u>
          <u xml:id="u-313.18" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Plocke: Tylko z tej strony, tylko.)</u>
          <u xml:id="u-313.19" who="#StefanKrajewski">I z tej, i z każdej. Jeżeli to będą dobre pomysły, wszystkie będziemy starali się wykorzystać po to, żeby działać na rzecz polskich rolników. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-313.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#DorotaNiedziela">Czy pan poseł Kazimierz Plocke jako sprawozdawca chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Plocke: Pani marszałko, rezygnuję.)</u>
          <u xml:id="u-314.3" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-314.4" who="#DorotaNiedziela">Na tym zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-314.5" who="#DorotaNiedziela">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-314.6" who="#DorotaNiedziela">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 20. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych o poselskim projekcie uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 1050 i 1064).</u>
          <u xml:id="u-314.7" who="#DorotaNiedziela">Proszę pana posła Michała Pyrzyka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-314.8" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#MichałPyrzyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#MichałPyrzyk">Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Na posiedzeniu w dniu 4 marca br. Komisja Regulaminowa, Spraw Poselskich i Immunitetowych po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu projektu uchwały, który został przedłożony przez posłów Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga, a którego celem jest utworzenie stałej sejmowej Komisji do Spraw Deregulacji, postanowiła rekomendować Wysokiemu Sejmowi podjęcie stosownej uchwały w tym zakresie. Jednocześnie komisja rozszerzyła zakres działania tej komisji poza sprawy związane z uproszczeniem przepisów dotyczących stricte prowadzenia działalności gospodarczej, choć te pozostaną głównym zakresem jej działania. Komisja regulaminowa zaproponowała też dodanie przepisu przejściowego dotyczącego spraw skierowanych do stałych komisji sejmowych przed wejściem w życie omawianej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#MichałPyrzyk">Reasumując, Komisja Regulaminowa, Spraw Poselskich i Immunitetowych wnosi o uchwalenie omawianego projektu i powołanie stałej sejmowej Komisji do Spraw Deregulacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-315.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#DorotaNiedziela">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#DorotaNiedziela">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-316.3" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam jako pierwszego pana posła Kazimierza Smolińskiego, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#KazimierzSmoliński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#KazimierzSmoliński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam przyjemność w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawić stanowisko wobec poselskiego projektu uchwały w sprawie zmiany regulaminu Sejmu, zawartego w sprawozdaniu z druku nr 1064.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#KazimierzSmoliński">Przedmiotem rozstrzygnięcia jest druk nr 1050. W komisji mieliśmy dyskusję, ponieważ Prawo i Sprawiedliwość złożyło drugi projekt, zawarty w druku nr 1051. Chodziło o to, aby powołać nadzwyczajną komisję do spraw deregulacji. Po dyskusji, że tak powiem, powstał wspólny projekt, może z jednym zastrzeżeniem: nadal uważamy, że powinna to być komisja nadzwyczajna, ponieważ stworzenie komisji stałej spowoduje, że stworzymy swego rodzaju perpetuum mobile, czyli stworzymy przepisy, a jednocześnie będziemy mieli komisję, która będzie je deregulować.</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#KazimierzSmoliński">Był tutaj przed chwilą pan minister Stefan Krajewski, który w lutym tego roku podpisał w imieniu PSL — Trzeciej Drogi projekt deregulacji, który zawiera tylko i wyłącznie deregulację związaną z gospodarką. Kwestii związanych ze sprawami obywateli, z biurokracją, z rolnikami nie chciał deregulować, chciał tylko i wyłącznie deregulować gospodarkę. Zaproponowaliśmy, aby te rozwiązania były w komisji nadzwyczajnej, ale również dotyczyły przepisów związanych z kwestiami społecznymi, ekonomicznymi, gospodarczymi, tak aby miało to na celu wskazanie przepisów niejasnych, niespójnych, nieskutecznych, zbędnych lub nadmiernie regulujących — i to stało się wbrew temu, co mówił pan, który przed chwilą składał sprawozdanie — jako główny przedmiot nowego rozwiązania, zawartego w druku nr 1064, a te rozwiązania związane z uproszczeniem działalności gospodarczej są zawarte po słowach „w szczególności”, ale to już nie ma znaczenia. Jedno i drugie ma takie samo znaczenie, czyli trzeba deregulować gospodarkę, abyśmy nie musieli za chwilę deregulować tego, o czym przed chwilą było tutaj mówione w zakresie unijnej sieci danych gospodarstw rolnych. Chodzi o powstanie FSDN-u i o to, że pan minister powiedział, że my tylko z 1000 zmiennych zwiększamy do 1050 i to żadna tam biurokracja. Nie ulega wątpliwości, że jest zwiększenie biurokracji, i mam nadzieję, że PSL za chwilę w tej komisji będzie się zajmowało deregulacją tego przepisu, który za chwilę zostanie wprowadzony, bo on wprowadza nadmierne, niepotrzebne rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-317.4" who="#KazimierzSmoliński">Tak że mimo tego, że nasz projekt będzie przedmiotem odrzucenia w Wysokiej Izbie, to w związku z tym, że rozwiązania, które zaproponowaliśmy, zostały zaakceptowane przez komisję i one weszły jako rozwiązania w odniesieniu do komisji stałej, to będziemy to popierać. Natomiast nadal uważamy, że to powinna być komisja nadzwyczajna, która powinna pracować jakiś czas, deregulować, że nie powinniśmy wprowadzać nowych rozwiązań w odniesieniu do komisji stałej, bo w tej chwili jest już chyba rekordowa liczba komisji stałych w Sejmie. Mimo wszystko będziemy ten projekt w dalszych pracach popierać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-317.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Marię Joannę Koźlakiewicz, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#MariaJoannaKoźlakiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicji Obywatelskiej wyrażam pełne poparcie dla projektu uchwały dotyczącej zmiany regulaminu Sejmu i powołania Komisji do Spraw Deregulacji. Jest to krok w dobrym kierunku, który pozwoli na pracę nad realnym uproszczeniem systemu prawnego. Od lat mówi się o potrzebie ograniczenia zbędnej biurokracji i uproszczenia przepisów prawa, szczególnie tych, które dotyczą prowadzenia działalności gospodarczej. Liczne obowiązki administracyjne, skomplikowane procedury oraz niespójność w przepisach powodują, że prowadzenie biznesu w Polsce wiąże się z wieloma trudnościami. Deregulacja to nie tylko zmniejszenie liczby przepisów, ale przede wszystkim stworzenie lepszego, bardziej przejrzystego i przyjaznego otoczenia prawnego. Powołanie Komisji do Spraw Deregulacji to szansa na systemowe uporządkowanie tych kwestii. Komisja ta będzie miała za zadanie analizowanie obowiązujących przepisów pod kątem ich uproszczenia, eliminowanie niepotrzebnych regulacji oraz dostosowywanie prawa do realiów współczesnej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#MariaJoannaKoźlakiewicz">Jako Klub Parlamentarny Koalicji Obywatelskiej popieramy wszelkie działania, które służą poprawie warunków prowadzenia działalności gospodarczej oraz eliminacji barier administracyjnych. Polska gospodarka potrzebuje stabilnych i jasnych przepisów, które sprzyjają inwestycjom, rozwojowi i innowacjom. Wierzymy, że powołanie Komisji do Spraw Deregulacji to ważny krok w tym kierunku. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Łukasza Osmolaka, Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#ŁukaszOsmalak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#ŁukaszOsmalak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Obywatele! Małe i średnie firmy to jeden z motorów napędowych naszej gospodarki, więc powinniśmy robić wszystko, aby ich funkcjonowanie było jak najprostsze i jak najlepsze. Powinniśmy również robić wszystko, żeby naszym obywatelom żyło się w Polsce jak najlepiej. Niestety Polski Ład, który został wprowadzony kilka lat temu, jeszcze bardziej skomplikował wszystkie te procesy i doprowadził do tego, że m.in. urzędy skarbowe w całej Polsce nie miały zielonego pojęcia o tym, jak interpretować przepisy i jakie polecenia wydawać przedsiębiorcom, co spowodowało, że życie przedsiębiorców i obywateli stało się jeszcze trudniejsze. To są ewidentne przykłady pokazujące to, że powinniśmy deregulować, że powinniśmy wprowadzać zmiany w naszych przepisach, które to życie naszym obywatelom, naszym przedsiębiorcom będą ułatwiać. Właśnie dlatego na jednym z ostatnich posiedzeń komisji regulaminowej rozmawialiśmy o powołaniu komisji stałej, komisji, która będzie zajmowała się tymi kwestiami. Osobiście bardzo się cieszę, że doszło tutaj do takiego ponadpartyjnego porozumienia. Każde z ugrupowań dorzuciło, kolokwialnie powiem, swoje trzy grosze. Dzięki temu wyprodukowaliśmy, przygotowaliśmy dobry projekt uchwały. Ta uchwała będzie powoływała stałą Komisję do Spraw Deregulacji.</u>
          <u xml:id="u-321.2" who="#ŁukaszOsmalak">Chciałem poinformować, że Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga, będzie popierał ten projekt i będziemy głosowali za. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-321.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Jacka Tomczaka, Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#JacekTomczak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Celem projektowanej regulacji jest utworzenie stałej sejmowej komisji do spraw deregulacji, która funkcjonowała w poprzednich kadencjach. Ten pomysł, projekt został zgłoszony przez Klub Parlamentarny PSL — Trzecia Droga. Wychodzi on na wprost pracom rządu, które trwają w ministerstwie rozwoju, w MRiT, gdzie za chwilę będziemy mogli pracować w polskim parlamencie nad nowymi przepisami, nową ustawą deregulacyjną, którą jako minister miałem przyjemność współtworzyć, a także wychodzą na wprost wyrażonym oczekiwaniom wielu izb gospodarczych, przedsiębiorców, polskich obywateli, a także pana premiera, który ostatnio ten temat podniósł w debacie publicznej.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#JacekTomczak">Należy zauważyć, że w polskim systemie prawnym występuje bardzo wiele niespójności, niekonsekwencji, niedostosowań do realiów dzisiejszego obrotu gospodarczego przepisów, które utrudniają nie tylko bardziej dynamiczny wzrost gospodarczy i rozwój przedsiębiorstw, ale także funkcjonowanie zwykłych obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. Obecnie obowiązujące przepisy prawne często nakładają na przedsiębiorców wiele obowiązków administracyjnych, co może prowadzić do opóźnień w realizacji inwestycji, większych kosztów działalności gospodarczej, obniżenia konkurencyjności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#JacekTomczak">Nadmiar regulacji sprawia, że system prawny staje się nieczytelny, a przestrzeganie przepisów wymaga znacznego nakładu czasu i zasobów. W efekcie prowadzenie działalności gospodarczej staje się bardziej skomplikowane, co może zniechęcić do inwestowania oraz hamować rozwój. Wprowadzenie działań deregulacyjnych pomoże znieść te liczne bariery. Przede wszystkim uproszczenie przepisów może zmniejszyć koszty administracyjne ponoszone przez przedsiębiorców, instytucje państwowe i obywateli. Ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej wpłynie pozytywnie na rozwój sektora prywatnego oraz poprawi warunki inwestycyjne. Deregulacja przyczyni się także do zwiększenia transparentności prawa i ograniczenia liczby przypadków jego nieświadomego łamania. Ponadto obywatele będą mieli łatwiejszy dostęp do usług publicznych, a procesy administracyjne staną się bardziej przejrzyste i efektywne. W obliczu rosnącej liczby przepisów oraz ich skomplikowania działania deregulacyjne są nie tylko pożądane, ale wręcz konieczne dla sprawnego funkcjonowania gospodarki i państwa.</u>
          <u xml:id="u-323.3" who="#JacekTomczak">Z tego powodu klub PSL — Trzecia Droga złożył ten projekt zmiany regulaminu. Liczymy na pozytywny odbiór, a także poparcie przez wszystkie kluby. Jak widzimy na podstawie dyskusji na posiedzeniu komisji, widać duży konsensus w tej sprawie. Dobrze by było, żeby ten konsensus utrzymać także w dalszych pracach tej komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-323.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Wandę Nowicką, klub parlamentarny Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#WandaNowicka">Szanowna Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt zaprezentować stanowisko klubu parlamentarnego Lewicy o poselskim projekcie uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, druk nr 1050.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#WandaNowicka">Idea powołania komisji deregulacyjnej na pewno cieszy się… Powiem tak: u jej podstaw leżą dobre intencje, mianowicie, żeby upraszczać i ułatwiać ludziom życie, likwidować niepotrzebne bariery, które występują w naszym życiu politycznym, społecznym czy gospodarczym. Niemniej rozumiejąc potrzebę podejmowania działań w tym obszarze, trudno nie zauważyć, że obecnie bardzo dużo się dzieje, jeśli chodzi o deregulację. Pan premier zainicjował powołanie zespołu pana Brzoski. Oprócz tego przecież w rządzie jest pełnomocnik do spraw deregulacji pan Mariusz Filipek. Co więcej, premier Tusk, powołując ten zespół, zaznaczył, że propozycje, które mają być efektem prac zespołu, to nie mają być inicjatywy ustawodawcze — bo, jak zaznaczył, z tym może być duży kłopot — tylko inicjatywy na poziomie rozporządzeń. Czyli co do zasady można powiedzieć, że należałoby poczekać najpierw na pakiet rządowy. Wtedy będzie wiadomo, co deregulować. I tak naprawdę Lewica chciałaby wiedzieć, jakie jest ostateczne stanowisko rządu w tej sprawie, ponieważ rząd właśnie w tej sprawie podjął wiele działań, ale tutaj powołanie komisji raczej rodzi niepokój, że to wprowadzi raczej chaos, a nie rozwiązanie tych problemów, o które chodzi. Mnożenie bytów ponad miarę nie służy często sprawom. To nie jest dobre rozwiązanie. Lepiej poczekać na te proponowane już inicjatywy i wtedy na bazie tego zastanowić się, jakie powinny być dalsze, skuteczne kroki. Bo chyba nie chodzi nam o to, żebyśmy, chcąc deregulować, tworzyli w chaosie kolejne byty, które będą tak naprawdę przejawami kolejnych regulacji. Tak że deregulując, nie regulujmy jeszcze bardziej. Tak że Lewica nie popiera tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-325.3" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Sachajko: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-325.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Bronisław Foltyn.</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobry wieczór państwu.</u>
          <u xml:id="u-326.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, nie ukrywam, że będę w sposób bardzo grzeczny i taktowny starał się przyspieszać, dlatego że mamy 1,5 godziny opóźnienia. W związku z tym dobrze by było, gdybyśmy skończyli tak, jak planujemy, o godz. 22.30, a nie o godz. 1 w nocy. Będę więc państwa namawiał, żeby trochę krócej mówił albo żeby nie wszyscy, ale będę to robił bardzo grzecznie i taktownie.</u>
          <u xml:id="u-326.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Bronisław Foltyn, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#BronisławFoltyn">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Konfederacja popiera projekt powołania komisji deregulacyjnej. Nam sprawa deregulacji jest bardzo bliska. Walczymy — im mniej biurokracji, tym lepiej. Chociaż tutaj rzeczywiście powołujemy zupełnie nową komisję po to, żeby usuwać inne obszary działania biurokracji. Ale myślę, że to jest dobry pomysł. Bo i PiS ma swój projekt. Jest projekt rządowy. Jest pan Brzoska, który przedstawia swoje pomysły. My też dodamy coś od siebie w tej komisji. Dlatego będzie tak, jak powiedziałem, Konfederacja poprze projekt powołania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Paulina Matysiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#PaulinaMatysiak">Koło Razem, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Niedaleko Razem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#PaulinaMatysiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiam stanowisko koła Razem, jeżeli chodzi o druk nr 1050, czyli projekt uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Chodzi tutaj o powołanie Komisji do Spraw Deregulacji.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#PaulinaMatysiak">W uzasadnieniu tego projektu można przeczytać, że utworzenie tej komisji stanowi istotny krok w kierunku przyspieszenia prac nad rozpatrywaniem projektów ustaw, które zostaną skierowane do Sejmu. Jak rozumiem, teraz te projekty chyba nie są rozpatrywane. I dalej, co przeczytamy: przedmiotowa komisja w swojej właściwości będzie rozpatrywać regulacje dotyczące usprawnienia procesów administracyjnych, poprawę warunków prowadzenia działalności gospodarczej, co znacząco podniesie konkurencyjność kraju i jakość życia obywateli. W obliczu rosnącej liczby przepisów oraz ich skomplikowania działania deregulacyjne są nie tylko pożądane, ale wręcz konieczne dla sprawnego funkcjonowania państwa i gospodarki. Tutaj koniec cytatu z uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-331.2" who="#PaulinaMatysiak">Z tego wynika, proszę państwa, że potrzebujemy kolejnej sejmowej komisji po to, żeby państwo i gospodarka sprawnie funkcjonowały. Ja państwa rozczaruję. My nie potrzebujemy kolejnej nowej komisji po to, żeby prowadzić projekty ustaw, bo mamy już stałe komisje, które zajmują się projektami ustaw wpływającymi do Sejmu: czy są to obywatelskie projekty, czy są to rządowe projekty, czy są to poselskie projekty.</u>
          <u xml:id="u-331.3" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: Właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-331.4" who="#PaulinaMatysiak">Ponadto naprawdę poważnie zastanowiłabym się, dlaczego takie projekty, które dotyczą gospodarki, nie trafiają do Komisji Gospodarki i Rozwoju. Dlaczego ktoś nie wpadł na pomysł, żeby — jeżeli już jest potrzebne jakieś dodatkowe ciało — powołać po prostu podkomisję do tych tematów.</u>
          <u xml:id="u-331.5" who="#PaulinaMatysiak">A być może po prostu zwyczajnie chodzi o to, że deregulację można w Sejmie robić przez kolejne regulacje, powoływanie kolejnych ciał, a pewnie też rozchodzi się o to, żeby znaleźć miejsca w prezydium nowej komisji dla swoich kolegów i dla swoich koleżanek.</u>
          <u xml:id="u-331.6" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Sachajko: Dokładnie.)</u>
          <u xml:id="u-331.7" who="#PaulinaMatysiak">Nie potrzebujemy tej komisji i koło Razem nie będzie popierało tego rozwiązania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-331.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-331.9" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Sachajko: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-331.10" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: Brawo, Paulina!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję pani posłance z koła Razem.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jarosław Sachajko, Republikanie.</u>
          <u xml:id="u-332.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jarek też, proszę jak…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#JarosławSachajko">Bardzo się będę starał, ale jednak to dużo treści.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Znów mamy do czynienia z tworzeniem kolejnej komisji, która rzekomo ma upraszczać prawo i zmniejszać biurokrację. komisja do spraw deregulacji, którą chcecie powołać, to nic innego jak kolejne stanowiska, kolejne etaty, kolejne publiczne pieniądze przeznaczone na administrację zamiast na realne działania, Konfederacjo.</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#JarosławSachajko">Czy naprawdę potrzebujemy nowej komisji, by ograniczać biurokrację? Czy chodzi o deregulację, czy może raczej o kolejne pensje dla przewodniczącego, prezydium i nowych urzędników? Przecież to już było. Pamiętają państwo komisję „Przyjazne państwo” Janusza Palikota? Miała uwolnić Polskę od zbędnych przepisów, a po kilku latach okazała się gigantycznym fiaskiem.</u>
          <u xml:id="u-333.3" who="#JarosławSachajko">Biurokrację zwalcza się działaniem, a nie kolejnymi strukturami. Prezydent Donald Trump wprowadził zasadę, że za każdy nowy przepis — 10 starych trzeba zlikwidować. To jest rzeczywista deregulacja. Nie tworzenie kolejnych komisji, które przez lata będą debatowały, analizowały, produkowały kolejne sprawozdania, zamiast realnie upraszczać prawo. Jeżeli rzeczywiście chcecie ograniczyć biurokrację, wprowadźcie zasadę, że za każdy nowy przepis trzeba usunąć 10 starych przepisów. Stwórzcie obowiązek okresowego przeglądu ustaw: np. co 5 lat sprawdzamy, czy dana ustawa dalej jest potrzebna. Zrezygnujcie z mnożenia urzędniczych bytów, które same generują nowe regulacje.</u>
          <u xml:id="u-333.4" who="#JarosławSachajko">Tworzenie komisji do spraw deregulacji to jakiś paradoks. Będzie to nowy urząd, który ma zmniejszyć liczbę przepisów, a sam będzie potrzebował regulacji, budżetu, urzędników, raportów. Zamiast usuwać bariery, dodajecie kolejne. Jak długo potrwa to szaleństwo? Nie potrzebujemy nowej komisji. Potrzebujemy decyzji i odwagi do usunięcia zbędnych regulacji, a nie kolejnej debaty o tym, co powinno zostać zmienione. Polska nie potrzebuje więcej urzędników analizujących, co można uprościć — potrzebuje polityków, którzy po prostu to zrobią.</u>
          <u xml:id="u-333.5" who="#JarosławSachajko">Apeluję: zamiast powoływać nową komisję, wprowadźcie realne zasady deregulacyjne i pokażcie, że faktycznie chcecie ograniczyć biurokrację, szanowna Konfederacjo. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sześć osób zgłosiło się do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas zadawania pytań na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-334.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-334.3" who="#komentarz">(Poseł Lidia Czechak: Już nie ma, wyjechał.)</u>
          <u xml:id="u-334.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobra.</u>
          <u xml:id="u-334.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Porzucek, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-334.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#MarcinPorzucek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem zapytać, jakie były korzyści, także w postaci aktów prawnych, konkretnych rozwiązań, które przyniosła praca komisji „Przyjazne państwo” kilka kadencji temu, ale w podobnej konfiguracji: Platformy Obywatelskiej, PSL-u i de facto Lewicy. Co wydarzyło się przez tamte lata, gdy mogliście robić deregulację? Panie ministrze, pan, rozumiem, jest wskazany jako przedstawiciel wnioskodawców. Przez rok pan przygotowywał ustawę dotyczącą wsparcia polskich rodzin w zakresie pozyskania pierwszego mieszkania. Wiemy dobrze, jak to wszystko się skończyło. Naprawdę, weźcie się do roboty. I przestańcie tworzyć nowe twory, gdzie będą przewodniczący, wiceprzewodniczący i cała administracja. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marek Gróbarczyk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-336.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#MarekGróbarczyk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#MarekGróbarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trzeba powtórzyć za panem posłem Smolińskim, że to swoiste perpetuum mobile. Myślę więc, że z tą komisją powinna iść w parze komisja regulacyjna czy kodyfikacyjna. Bo komisja deregulacyjna będzie rozwiązywała problemy, które będą wprowadzały tamte komisje.</u>
          <u xml:id="u-337.2" who="#MarekGróbarczyk">To jest dość śmieszne, co dzisiaj się dzieje, dość kuriozalne. W końcu Donald Tusk powołał Rafała Brzoskę na szefa swojej komisji. Może ta komisja wejdzie w skład komisji Rafała Brzoski i będziecie razem rozwiązywać problemy związane z obciążeniami rolników, które niespełna pół godziny temu pojawiły się w tej Izbie. Bo chyba pierwszym elementem będzie właśnie deregulacja obciążeń, które dotyczą rolników.</u>
          <u xml:id="u-337.3" who="#MarekGróbarczyk">A pytanie jest zasadnicze: Ile będzie kosztowała ta komisja i jak to będzie obciążało przede wszystkim budżet Sejmu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy jest pan Sachajko?</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jarek, ty chcesz zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-338.2" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Sachajko: W pytaniu?)</u>
          <u xml:id="u-338.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">No w pytaniu.</u>
          <u xml:id="u-338.4" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Sachajko: Tak, oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-338.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-338.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Tzn. w krótkim pytaniu.</u>
          <u xml:id="u-338.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#JarosławSachajko">Bez wstępu.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#JarosławSachajko">Chciałbym poprosić posłów wnioskodawców o odpowiedź, jaki będzie roczny koszt tej deregulacji i dlaczego mnożymy koszty. Bo mamy specjalnego pana od deregulacji w ministerstwie rozwoju, w KPRM i będzie specjalna komisja pana Brzoski. Czy czasem PSL nie próbuje konkurować o tę komisję z premierem Donaldem Tuskiem? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Andrzej Grzyb, Klub Parlamentarny PSL — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#AndrzejGrzyb">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Każda nowo powołana komisja oczywiście może rodzić pytania. Życzyłbym tej komisji, żeby nie podzieliła losu komisji Palikota, która swego czasu w ramach deregulacji 16 razy zmieniała kodeks drogowy. To akurat nie był dobry przykład deregulacji. Tu jest potrzebne coś więcej niż tylko tego typu działanie. W moim przekonaniu przede wszystkim chodzi o wyprowadzenie tych przepisów, które utrudniają działalność gospodarczą, a nie ich mnożenie — taki ma być cel tej komisji.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#AndrzejGrzyb">Natomiast chciałem zapytać posła sprawozdawcę, czy nie uważa, że należy po prostu dalej pójść ze zmianą regulaminu Sejmu. Przecież przed wyborami partie tworzące obecną koalicję podpisały umowę o demokratyzacji procesu stanowienia prawa w Sejmie i aktywności organu wykonawczego, jakim jest rząd, premier w przekazywaniu informacji. Chociażby tak jak jutro, po dzisiejszym posiedzeniu Rady Europejskiej, panie marszałku, premier będzie przedstawiał sprawozdanie dotyczące najważniejszych ustaleń Rady Europejskiej. Wydaje mi się, że akurat ten typ zachowań powinien być wprowadzony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Skonieczka, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-342.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#MarcinSkonieczka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na świecie, w Europie i w Polsce zapanowała moda na deregulację. I bardzo dobrze, bo im prostsze, bardziej przejrzyste i mniej uciążliwe przepisy, tym lepiej. Chciałem powiedzieć, że jako parlament już mamy pewne sukcesy, bo w 2023 r. opublikowano w Dzienniku Ustaw aż 2824 pozycje, a w zeszłym roku już tylko 1984, czyli o 30% mniej.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#MarcinSkonieczka">W związku z tym projektem uchwały chciałem zapytać wnioskodawców o to, jak będą procedowali, czy będą tworzyli swoje własne projekty zmniejszające przepisy, czy będą otwarci na pomysły Polek i Polaków, przedsiębiorców i jak te pomysły będzie można zgłaszać.</u>
          <u xml:id="u-343.2" who="#MarcinSkonieczka">A do kół i klubów, które nie chcą poprzeć tej uchwały, mam pytanie: Czy jeżeli ta komisja zostanie powołana, oddelegują do niej swoich przedstawicieli? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-343.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy pan poseł Michał Pyrzyk chciałby krótko?</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#komentarz">(Poseł Michał Pyrzyk: Tak, krótko.)</u>
          <u xml:id="u-344.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo uprzejmie proszę o krótko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#MichałPyrzyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#MichałPyrzyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izba! Chciałbym tylko powiedzieć i wyjaśnić, dlaczego nie Komisja Nadzwyczajna, a stała komisja sejmowa. Komisja Nadzwyczajna do spraw deregulacji w zasadzie była powoływana w każdej kadencji Sejmu i działała tak, jak napisali sami posłowie Prawa i Sprawiedliwości w uzasadnieniu swojego projektu, przez 20 lat, więc tak naprawdę nabrała ona charakteru komisji stałej, stąd Komisja Regulaminowa, Spraw Poselskich i Immunitetowych przychyliła się, czy poparła to rozwiązanie. Natomiast dobrze się stało, że zakres działania nowej komisji został rozszerzony poza sferę działalności gospodarczej czy prowadzenia działalności gospodarczej. Ta komisja zajmie się również eliminacją przepisów niejasnych, niespójnych, nieskutecznych, zbędnych lub nadmiernie regulujących. Chodzi o uproszczenie prowadzenia działalności gospodarczej, w tym jednoosobowej działalności gospodarczej, mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców. Dlatego nie tylko nowe ustawy będą trafiać do tej komisji, ale dokona ona również przeglądu przepisów dotychczasowych w celu eliminacji przepisów zbędnych, o których mówiłem wcześniej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">W imieniu wnioskodawców pan poseł Jacek Tomczak.</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo uprzejmie proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#JacekTomczak">Bardzo dziękuję za te pytania.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#JacekTomczak">Proszę państwa, jak państwo dobrze wiecie, największe koszty powoduje wzrost biurokracji, a nie deregulacji. Ten rozrost biurokracji i tłamszenie inicjatyw gospodarczych w ostatnich latach obserwowaliśmy chociażby przez niespójny system podatkowy, przez Nowy Ład, dziesiątki zmian podatkowych w ciągu 1 roku. Proszę zapytać Polaków, co myślą o polskim prawie podatkowym. Już nawet biegli i doradcy podatkowi nie orientują się w tych przepisach i nie wiedzą, jak je interpretować. Urzędy skarbowe nie wiedzą, jak to interpretować. To są przyczyny inflacji przepisów, skandaliczne, które przez ostatnie lata obserwowaliśmy w polskim prawie. Dlatego ta inicjatywa wychodzi na wprost polskim przedsiębiorcom, izbom gospodarczym, które o nią wnioskowały, a także polskim obywatelom, którzy liczą na to, że wraz z procesem deregulacji zmniejszy się ilość biurokracji. Najlepszym dowodem na to jest ustawa — która za chwilę wejdzie do polskiego parlamentu, która jest po SKRM, za chwilę będzie przyjęta przez Radę Ministrów — która wprowadza jedną prostą zasadę, o której pan mówił: one in, one out. Jedna regulacja musi powodować jedną deregulację.</u>
          <u xml:id="u-347.2" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Sachajko: A dlaczego nie dziesięć?)</u>
          <u xml:id="u-347.3" who="#JacekTomczak">Ale może pan złożyć poprawkę na dziesięć albo na dwie deregulacje. Każdy taki proces jest dobrze widziany i chciałbym, żebyśmy to robili w konsensusie. Bo to, co pan akurat powiedział, jest w tej ustawie, którą za chwilę ta komisja się zajmie. Ale też zajmie się przedsięwzięciami i inicjatywą gospodarczą izb gospodarczych skoncentrowanych wokół pana Brzoski czy innych polskich izb gospodarczych. Te wszystkie pomysły będziemy rozpatrywać w tej komisji, a wnioskodawcami będą posłowie, parlamentarzyści i kluby parlamentarne. Z tą komisją wiele tych środowisk wiąże liczne nadzieje.</u>
          <u xml:id="u-347.4" who="#JacekTomczak">Tylko się odniosę, ktoś tutaj pytał o politykę mieszkaniową, o to, jaki jest efekt tej polityki. Otóż taki, że programy mieszkaniowe, które miałem przyjemność przygotowywać, to dzisiaj w budżecie Polski 4 mld zł, które będą wydane — za chwilę będziemy nad tym pracować w polskim parlamencie — i będą wspierały polskich obywateli w nabyciu mieszkań. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#TomaszKostuś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pamiętamy chyba wszyscy, jak swego czasu prezes Kaczyński oznajmił, że chciałby, aby różnego rodzaju podmioty gospodarcze ograniczyły swoją ekspansję dochodową. I wprowadził niesławny Polski Ład, którego głównym celem było wyciągnąć pieniądze z kieszeni przedsiębiorców i zwykłych obywateli, ograniczyć ich ekspansję dochodową — teraz już wiemy, że głównie w celu zasilenia kasy partyjnej i prywatnych portfeli. Pokazują to kolejne śledztwa i prokuratorskie zarzuty.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#TomaszKostuś">No więc my chcemy czegoś dokładnie przeciwnego. Chcemy zapewnić polskim przedsiębiorcom możliwość swobodnej ekspansji dochodowej, chcemy, by była ona jak największa, bo w ten sposób bogaci się cała Polska. Taki jest zamysł prawdziwej deregulacji. Widać, że rząd premiera Donalda Tuska podchodzi do niej poważnie. Nie tylko zainicjował prace przedsiębiorców pod kierownictwem Rafała Brzoski, lecz także powołał przy kancelarii premiera specjalny zespół do spraw deregulacji, który przeanalizuje obowiązujące przepisy dotyczące przedsiębiorców. Na czele zespołu stanął minister Maciej Berek, a w składzie znajdą się również ministrowie finansów i rozwoju oraz prezes Rządowego Centrum Legislacji. Wreszcie kolejna inicjatywa, ta, nad którą dziś obradujemy, czyli ustanowienie nowej stałej komisji sejmowej: Komisji do Spraw Deregulacji.</u>
          <u xml:id="u-349.2" who="#TomaszKostuś">Można tylko przyklasnąć. Moje pytanie dotyczy współpracy tych trzech odrębnych ciał. Zakładam, że będzie ścisła koordynacja ich działań, ale proszę o potwierdzenie. I jednocześnie o informację, czy planowane są kolejne tego typu inicjatywy, zwłaszcza na szczeblu samorządowym w zakresie prawa lokalnego, które także bywa przeregulowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Do trzeciego czytania projektu uchwały przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 21. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w 150. rocznicę urodzin Cyryla Ratajskiego (druki nr 1045 i 1071).</u>
          <u xml:id="u-350.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Dominikę Chorosińską o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#DominikaChorosińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w 150. rocznicę urodzin Cyryla Ratajskiego z druku nr 1045.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#DominikaChorosińska">Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, skierował w dniu 20 lutego 2025 r. powyższy projekt uchwały do Komisji Kultury i Środków Przekazu do pierwszego czytania. Muszę przyznać, że to rzadkość — komisja kultury obradowała w zgodzie. Do projektu uchwały nie wpłynęły żadne poprawki, poza poprawkami Biura Legislacyjnego. Komisja poprzez aklamację przyjęła projekt, który za chwilę odczytam. Oczywiście komisja wnosi, aby Wysoki Sejm podjąć raczył załączony projekt uchwały. Przedstawię treść uchwały. Wnioskodawcą tej uchwały był poseł Bartłomiej Wróblewski.</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#DominikaChorosińska">„Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie upamiętnienia 150. rocznicy urodzin Cyryla Ratajskiego</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#DominikaChorosińska">W dniu 3 marca 2025 roku przypada 150. rocznica urodzin Cyryla Ratajskiego — wieloletniego prezydenta Poznania, ministra spraw wewnętrznych, delegata Rządu na Kraj.</u>
          <u xml:id="u-351.4" who="#DominikaChorosińska">Cyryl Ratajski urodził się 3 marca 1875 roku w Zalesiu Wielkim w rodzinie chłopskiej. Ukończył Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, a następnie studiował prawo na uniwersytecie w Berlinie. W Raciborzu prowadził własną kancelarię adwokacką oraz działał w polskich organizacjach patriotycznych. Przed I wojną światową przeniósł się do stolicy Wielkopolski, gdzie zaangażował się w życie społeczne i polityczne. W okresie odradzania się państwa polskiego został członkiem Naczelnej Rady Ludowej. 26 kwietnia 1922 roku został wybrany na prezydenta Poznania. Piastował ten urząd trzykrotnie. Za jego rządów nastąpiły znaczna rozbudowa i rozwój miasta.</u>
          <u xml:id="u-351.5" who="#DominikaChorosińska">W latach 1924–1925 w drugim rządzie Władysława Grabskiego Cyryl Ratajski został ministrem spraw wewnętrznych. W 1934 roku po wyborze przez Radę Miasta na prezydenta Poznania na kolejną kadencję nie został zatwierdzony na tym stanowisku przez sanacyjnego wojewodę. W drugiej połowie lat trzydziestych związał się politycznie z opozycyjnym wobec sanacji Frontem Morges, a następnie ze Stronnictwem Pracy. We wrześniu 1939 roku, po opuszczeniu Poznania przez władze, przez kilka dni ponownie pełnił funkcję prezydenta miasta. Na krótko aresztowany przez Niemców, a następnie wysiedlony do Generalnego Gubernatorstwa, osiadł w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-351.6" who="#DominikaChorosińska">3 grudnia 1940 roku został mianowany delegatem Rządu na Kraj. Koordynował działalność polityczną na okupowanych obszarach, podejmował decyzje w sprawach politycznych, gospodarczych i społecznych, stał na straży apolityczności struktur konspiracyjnych Wojska Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-351.7" who="#DominikaChorosińska">W związku ze złym stanem zdrowia złożył dymisję w sierpniu 1942 roku. Zmarł 19 października 1942 roku i został pochowany pod przybranym nazwiskiem na cmentarzu Powązkowskim. Jego prochy sprowadzono do Poznania w 1962 roku i pochowano na cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan na Wzgórzu św. Wojciecha.</u>
          <u xml:id="u-351.8" who="#DominikaChorosińska">W 150. rocznicę urodzin Cyryla Ratajskiego Sejm Rzeczypospolitej Polskiej składa hołd temu wielkiemu polskiemu patriocie, politykowi i organicznikowi oraz uznaje, że dobrze przysłużył się on Polsce.”</u>
          <u xml:id="u-351.9" who="#DominikaChorosińska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem w porządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-352.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-352.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Szymona Szynkowskiego vel Sęka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stajemy dziś razem, by oddać hołd człowiekowi, którego serce biło dla Polski — Cyrylowi Ratajskiemu, prezydentowi Poznania. To nie był zwykły człowiek. Był to tytan pracy, patriota z krwi i kości, który w każdym swoim czynie nosił miłość do ojczyzny jak sztandar wysoko uniesiony, nawet w najczarniejszej nocy historii. Jego życie to hymn na cześć Polski, pieśń o niezłomności, poświęceniu i wierze w nasz naród. Jestem dumnym poznaniakiem, mieszkańcem miasta, które Cyryl Ratajski podnosił z kolan po zaborach. Pierwsza w Polsce linia trolejbusowa, nowoczesne ulice, powszechna wystawa krajowa w 1929 r. To nie były zwykłe projekty. To były okrzyki wolności, dowody, że Polska żyje, że się odradza, że nikt nas nie złamie. Ratajski stanął przed światem i powiedział: Patrzcie, oto Polska, silna, dumna, niepokonana. I świat patrzył z podziwem.</u>
          <u xml:id="u-353.2" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Ratajski jako prezydent w latach 1922–1934 nie tylko budował mosty, tak jak ten im. Bolesława Chrobrego, który do dziś spina brzegi rzeki Warty, on budował mosty między Polakami, między ich marzeniami a rzeczywistością.</u>
          <u xml:id="u-353.3" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">A potem przyszła wojna, mrok, który mógł zgasić każdą iskrę nadziei, ale nie w Cyrylu Ratajskim. Kiedy wielu opuściło Poznań, uciekając przed Niemcami, on objął w ostatnich dniach, przed rychłym wejściem Niemców, funkcję prezydenta Poznania, przyjął odpowiedzialność za miasto. Gdy Hitler deptał naszą ziemię, on nie ugiął karku.</u>
          <u xml:id="u-353.4" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Jako delegat rządu na kraj w latach 1940–1942 budował Polskie Państwo Podziemne. W cieniu swastyki bronił Polski wolnej, z jej sądami, szkołami, armią, administracją. Nie pytał, co Polska może mu dać, lecz co on może dać Polsce. I dał wszystko, do ostatniego tchu, aż do 1942 r. pozostając wierny swojej misji.</u>
          <u xml:id="u-353.5" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Cyryl Ratajski to więcej niż nazwisko w podręcznikach. To głos, który woła: Poznaniaku, Polaku, Polsko, nie daj się złamać. Polsko walcz, Polsko, żyj. Jego życie to testament naszej siły, dowód, że z miłości do ojczyzny rodzą się czyny wielkie, nieśmiertelne. Dziękuję mu za to z głębi serca, z dumą i wzruszeniem. Dziękuję, że pokazał nam, czym jest prawdziwy patriotyzm, nie słowami, lecz ciężką pracą, a kiedy trzeba — krwią i łzami wylanymi dla wolności. Niech jego czyny, jego duch prowadzą nas dalej. Niech przypominają, że Polska to my i że musimy godnie kontynuować dzieło takich ludzi jak Cyryl Ratajski. Bo póki pamiętamy o nich, póty Polska będzie żyła — wolna, wielka, niepokonana. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-353.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Henryk Szopiński, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#HenrykSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt również jako Wielkopolanin przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko klubu Koalicji Obywatelskiej dotyczące poselskiego projektu uchwały w sprawie uczczenia 150. rocznicy urodzin Cyryla Ratajskiego.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#HenrykSzopiński">Cyryl Ratajski, urodzony w Wielkopolsce, po studiach w Berlinie działalność polityczną i społeczną rozpoczął wprawdzie na Śląsku, lecz większość życia poświęcił Poznaniowi i Wielkopolsce. W czasie powstania wielkopolskiego był wysłannikiem Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej do paryskiego Komitetu Narodowego Polskiego. W 1922 r. został prezydentem Poznania. Po wyborze powiedział, cytuję: obejmując urząd prezydenta, pragnę oddać życie swemu miastu w zupełności. Czas pokazał, że te patetyczne słowa nie były okolicznościową deklaracją.</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#HenrykSzopiński">Z pruskiego miasta garnizonowego na rubieżach Rzeszy przekształcał Poznań w dobrze zorganizowane miasto europejskie. Inicjował mnóstwo projektów we wszystkich dziedzinach miejskiego życia, łącząc umiejętnie twarde wymogi ekonomiczne z nietuzinkową wyobraźnią. Miasto zaczynało rozkwitać jak nigdy dotąd. Wszystkie działania, a także umiejętności oratorskie i towarzyskie sprawiły, że był powszechnie ceniony i lubiany. Mówiło się o jego mądrości, autorytecie, oddaniu sprawom Poznania i Polski. Poproszony przez premiera Władysława Grabskiego przez kilka miesięcy pracował dla rządu jako minister spraw wewnętrznych. Po trudnych miesiącach na tym stanowisku wrócił do Poznania, gdzie ponownie został wybrany na prezydenta miasta. Ratajski prezentował Polskę na światowych zjazdach międzynarodowych organizacji samorządowych. Położył duże zasługi dla zorganizowania w 1929 r. w Poznaniu Powszechnej Wystawy Krajowej. Był też członkiem Ligi Narodowej. W okresie międzywojennym Cyryl Ratajski brał czynny udział w życiu publicznym i pełnił wiele funkcji, m.in. był prezesem rad nadzorczych Poznańskiej Kolei Elektrycznej, Komunalnego Banku Kredytowego czy Zachodniopolskiego Towarzystwa Kredytu Miejskiego.</u>
          <u xml:id="u-355.3" who="#HenrykSzopiński">Po wybuchu II wojny światowej Ratajski nie wycofał się z działalności społecznej i politycznej. W 1939 r. po zajęciu Wielkopolski przez Niemców przeniósł się do Warszawy, gdzie objął funkcję pierwszego delegata rządu RP na kraj. Był jednym z organizatorów Polskiego Państwa Podziemnego — struktury administracyjnej, która miała kontynuować działalność państwową w okupowanej Polsce. Mimo trudnych warunków Ratajski koordynował działania konspiracyjne i utrzymywał kontakt z rządem na uchodźstwie. W 1942 r. ze względu na pograszający się stan zdrowia ustąpił za stanowiska i wkrótce zmarł. Jego życie było przykładem patriotyzmu wyrażonego nie tylko słowami, ale przede wszystkim czynami — budową silnego, niezależnego miasta, wspieraniem niepodległości Polski i działalności konspiracyjnej w czasie II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-355.4" who="#HenrykSzopiński">Dzięki jego pracy i poświęceniu Poznań i cała Wielkopolska w okresie międzywojennym mogły dynamicznie się rozwijać, a jego działalność w czasie wojny miała kluczowe znaczenie dla organizacji oporu przeciw okupantom. Dziś Cyryl Ratajski jest symbolem patriotyzmu pragmatycznego, skupionego na konkretnych działaniach, które miały realny wpływ na losy Polski i jej mieszkańców. Jego wkład w rozwój młodego państwa polskiego, a przede wszystkim Poznania, jest nieoceniony, a uczczenie 150. rocznicy urodzin w postaci uchwały polskiego parlamentu stanowi doskonałą okazję do przypomnienia jego zasług i zainspirowania przyszłych pokoleń.</u>
          <u xml:id="u-355.5" who="#HenrykSzopiński">Klub Koalicji Obywatelskiej będzie głosował za przyjęciem proponowanej uchwały. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-355.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Adam Luboński, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#AdamLuboński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Cieszy, że dzisiaj jako Wielkopolanie wszyscy bez jakichkolwiek podziałów politycznych przemawiamy z jednego wielkiego wielkopolskiego serca.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#AdamLuboński">Dziś Sejm Rzeczpospolitej Polskiej oddaje hołd Cyrylowi Ratajskiemu — wybitnemu patriocie, politykowi, działaczowi społecznemu, który całe swoje życie poświęcił służbie Polsce. Klub Polska 2050 zdecydowanie popiera projekt uchwały upamiętniającej tę niezwykłą postać. Ratajski był człowiekiem, który wierzył, że siła Polski tkwi w dobrze zorganizowanym społeczeństwie i silnych instytucjach. Jako prezydent Poznania trzykrotnie udowodnił, że potrafi myśleć o przyszłości, a nie tylko o bieżących wyzwaniach. Dzięki niemu miasto dynamicznie się rozwijało. Powstawały nowe szkoły, instytucje kultury, obiekty infrastrukturalne, które do dziś są świadectwem jego wizjonerstwa. Był nie tylko znakomitym samorządowcem, ale i mężem stanu, który w kluczowych momentach historii naszego kraju stanął na wysokości zadania. Jako delegat rządu na kraj w okupowanej Polsce podejmował się niezwykle trudnej misji koordynacji działań politycznych i społecznych w konspiracji. To dowód na jego niezłomność i oddanie ojczyźnie. Sam powiedział: niepodległość i wolność nie stają się dane raz na zawsze. Trzeba je umacniać codzienną pracą i odpowiedzialnością za państwo. Dziś te słowa są równie aktualne jak wtedy. W czasach pełnych wyzwań warto przypominać sobie, że patriotyzm to nie tylko wielkie czyny, ale także codzienna troska o przyszłość kraju.</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#AdamLuboński">Klub Polska 2050 z dumą popiera tę uchwałę i zachęca wszystkich do jej przyjęcia. Niech pamięć o Cyrylu Ratajskim będzie dla nas inspiracją i zobowiązaniem do budowania silnej, nowoczesnej i odpowiedzialnej Polski.</u>
          <u xml:id="u-357.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Adam Grzyb, Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#AndrzejGrzyb">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Cyryl Ratajski urodził się 150 lat temu, jak napisano w projekcie uchwały, w Zalesiu Wielkim w gminie Borek Wielkopolski, powiat gostyński. Stamtąd wywędrował do Berlina, aby tam studiować, ale zaangażował się w działalność również na Śląsku, a później wrócił do Wielkopolski. Na Śląsku spotkał się też z tamtejszymi działaczami polonijnymi, m.in. z Korfantym.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#AndrzejGrzyb">Gdyby go chcieć określić, to można byłoby powiedzieć tak: Wielkopolanin, poznaniak, adwokat, działacz publiczny, prezydent miasta Poznania, minister spraw wewnętrznych w rządzie premiera Grabskiego, delegat rządu na kraj od 1940 r. do 1942 r. To przede wszystkim gospodarz Poznania, bo tak został zapamiętany, prezydent, który nie pobierał pensji za swoją prezydencką pracę. Zielony Poznań — to w jego imieniu prof. Władysław Marciniec urządzał kolejne parki miejskie, park Wilsona, park Sołacki, park Kasprowicza, park Marcinkowskiego. Powstał wtedy też ogród botaniczny przy poznańskim uniwersytecie, a na PWK, czyli Powszechnej Wystawie Krajowej, już wtedy, w latach 30. po raz pierwszy podróżowały elektryczne pojazdy, samochody. To on tworzył linie trolejbusowe. To w Poznaniu powstała pierwsza spalarnia odpadów. To był przykład gospodarza, który chodził po ulicach i sprawdzał, jak funkcjonują służby miejskie. Taki był Cyryl Ratajski.</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#AndrzejGrzyb">Wydaje się, że można by było rozpisać jego działalność na wiele życiorysów. Przecież ten przedwojenny prezydent Poznania był zaangażowany też w pracę Naczelnej Rady Ludowej w czasie powstania. Był łącznikiem z Komitetem Narodowym Polskim w Paryżu. Jak już wielokrotnie mówiono, był też wojewodą i prezydentem Poznania akurat po wybuchu II wojny światowej. Kiedy zrezygnował ze swojej działalności jako delegat rządu na kraj, premier Mikołajczyk zwrócił się m.in. do prof. Piekałkiewicza, prosząc go, żeby jednak utrzymał Ratajskiego jako działacza w Wielkopolsce. Wtedy odpowiedział: powierzenie „Wrzosowi”, taki pseudonim, Poznania uważam za niemożliwe, ponieważ nie może zamieszkać w swoim okręgu, mieszkał w Generalnej Guberni, natomiast zapewniłem jego współpracę na innym odcinku. Zaś Stanisław Wachowiak, jego współpracownik pisze: Szlachetny, wielki Cyryl Ratajski, największy Wielkopolanin tego wieku. Miał w sobie szlachetność nawet wobec osobistych wrogów. Któż ich nie ma? Miał w sobie coś rzymskiego. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-359.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Katarzyna Ueberhan, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#KatarzynaUeberhan">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozładował mi się właśnie laptop, na którym napisałam kilka słów o faktach z życia wybitnego poznaniaka, więc nie pozostaje mi nic innego, jak powiedzieć parę słów od serca.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#KatarzynaUeberhan">Jako dumna poznanianka cieszę się, że dziś na tej sali możemy wspólnie, ponad politycznymi, partyjnymi podziałami poprzeć tę piękną, potrzebną uchwałę w 150. rocznicę urodzin byłego prezydenta mojego rodzinnego miasta — Poznania. Ta rocznica przypadała 3 marca. Tak jak mówiłam, wszyscy moi przedmówcy i ja jesteśmy bardzo dumni z naszego byłego prezydenta, któremu miasto zawdzięcza to, czym jest dzisiaj, zawdzięcza rozwój infrastruktury, np. pierwszą spalarnię śmieci czy chociażby znane i sławne na cały kraj czy nawet na cały świat targi poznańskie. Przecież to targi poznańskie otworzyły Poznań na świat, otworzyły nam, Polakom przysłowiowe okno na świat. Gdyby nie Cyryl Ratajski, moje rodzinne miasto nie byłoby tym, czym jest dziś, dlatego dziękuję za tę inicjatywę. Choć z licznymi posłami, zwłaszcza z prawej strony, dzieli nas z reguły bardzo wiele, to cieszę się, że są sprawy, które łączą ponad podziałami.</u>
          <u xml:id="u-361.2" who="#KatarzynaUeberhan">Oczywiście klub Lewicy poprze tę uchwałę z wielką przyjemnością, radością. Mówię to jako dumna poznanianka. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-361.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Bronisław Foltyn, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#BronisławFoltyn">Króciutko, może przyśpieszymy.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#BronisławFoltyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Konfederacja poprze projekt uchwały upamiętniającej Cyryla Ratajskiego w 150. rocznicę urodzin. Akurat nie mamy w zestawie poznaniaka, który by się wypowiedział. To prezydent Poznania, chyba jeden z najsłynniejszych prezydentów Poznania. Może na tym zakończę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-363.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Paulina Matysiak, koło Razem.</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Podkreśliłem mocno.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#PaulinaMatysiak">Tak, wszystko się zgadza, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#PaulinaMatysiak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jutro posłowie, jestem tego pewna, oddadzą cześć Cyrylowi Ratajskiemu, politykowi, samorządowcowi i działaczowi społecznemu, który całe swoje życie poświęcił pracy na rzecz dobra wspólnego. To postać, której zasługi wykraczają poza historię Wielkopolski. To wzór odpowiedzialnej polityki i służby publicznej, z działań którego i dziś możemy czerpać inspiracje. Jego dorobek jako prezydenta Poznania pokazuje, jak skuteczna może być polityka oparta na pracy u podstaw, na dbałości o rozwój społeczny i gospodarczy miast, na przekonaniu, że państwo to nie tylko administracja, ale przede wszystkim ludzie i ich potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#PaulinaMatysiak">Ratajski udowodnił, że polityka samorządowa może i powinna koncentrować się na poprawie jakości życia obywateli poprzez inwestycje w infrastrukturę, edukację, opiekę społeczną i kulturę. Był także człowiekiem, który miał odwagę sprzeciwiać się autorytarnym zapędom sanacji i angażować się w działania na rzecz demokracji. W czasie okupacji niemieckiej jako delegat rządu na kraj kierował podziemną administracją cywilną. Była to walka o to, aby Polska nie tylko przetrwała wojnę, ale także by tuż po niej mogła odrodzić się jako silne i sprawiedliwe państwo.</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#PaulinaMatysiak">Dziś w obliczu kryzysów społecznych i politycznych postać Cyryla Ratajskiego przypomina nam, że polityka to nie walka o władzę dla władzy, ale odpowiedzialność za wspólnotę. To zobowiązanie do działania na rzecz równości, demokracji i dobra publicznego.</u>
          <u xml:id="u-367.3" who="#PaulinaMatysiak">Koło Poselskie Razem zagłosuje za uchwałą upamiętniającą Cyryla Ratajskiego. Warto, abyśmy pamięć o tej postaci przekuli w rzeczywiste działania na rzecz odpowiedzialnych samorządów, państwa bliskiego obywatelom i polityki, która nie zapomina o tych będących w potrzebie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-367.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jarosław Sachajko, Republikanie.</u>
          <u xml:id="u-368.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Debatujemy nad uchwałą upamiętniającą 150. rocznicę urodzin Cyryla Ratajskiego, wybitnego polityka, działacza społecznego i reprezentanta Poznania, który w trudnych czasach walki o polskość odegrał kluczową rolę w budowaniu siły i tożsamości naszego narodu. Jego zasługi dla Wielkopolski i całej Polski są niepodważalne. Był nie tylko samorządowcem, lecz także człowiekiem głęboko zaangażowanym w sprawy społeczne i gospodarcze. To dzięki jego wysiłkom Poznań stał się nowoczesnym i dobrze zarządzanym miastem, a idea pracy organicznej znalazła odzwierciedlenie w rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#JarosławSachajko">W okresie II wojny światowej Ratajski wykazał się niezłomnością i patriotyzmem. Jako delegat rządu Rzeczypospolitej Polskiej na kraj ponosił wielkie osobiste ryzyko. Upamiętniając jego życie i dokonania, oddajemy hołd nie tylko jemu, ale także wartościom, które reprezentował: pracowitości, odpowiedzialności i służbie społeczeństwu. Niech ta uchwała przypomni nam wszystkim, że siła Polski leży w dobrze zarządzanych wspólnotach lokalnych i ludziach, którzy ponad własny interes stawiają dobro kraju. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Cztery osoby zgłosiły się z pytaniami.</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas zadawania pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-370.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Lidię Czechak, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#LidiaCzechak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziś z dumą upamiętniamy 150. rocznicę urodzin Cyryla Ratajskiego, wybitnego patrioty, społecznika i samorządowca, który odegrał kluczową rolę w historii Poznania i Polski.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#LidiaCzechak">Cyryl Ratajski urodził się 3 marca 1975 r. w Zalesiu Wielkim, gmina Kobylin, powiat krotoszyński. Dzięki swojej działalności zapisał się złotymi zgłoskami w dziejach naszej ojczyzny. Był nie tylko znakomitym prawnikiem i politykiem, ale także prezydentem Poznania, który przyczynił się do dynamicznego rozwoju miasta w okresie międzywojennym. Pod jego rządami Poznań stał się prężnym ośrodkiem gospodarczym, kulturalnym i edukacyjnym. To z jego inicjatywy prowadzono liczne inwestycje infrastrukturalne, a Międzynarodowe Targi Poznańskie stały się wizytówką polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-371.2" who="#LidiaCzechak">Podczas II wojny światowej Ratajski wykazał się wielką odwagą i oddaniem dla kraju. Za swoją działalność konspiracyjną i niezłomną postawę zapłacił wysoką cenę. Po aresztowaniu przez gestapo został osadzony w więzieniu, a stan jego zdrowia znacznie się pogorszył.</u>
          <u xml:id="u-371.3" who="#LidiaCzechak">Dziś, w 150. rocznicę jego urodzin, oddajemy hołd człowiekowi, który całe swoje życie poświęcił służbie Polsce i Polakom. Jego postawa stanowi wzór dla przyszłych pokoleń samorządowców i patriotów.</u>
          <u xml:id="u-371.4" who="#LidiaCzechak">Mam jeszcze pytanie do ministra kultury: Czy byłaby możliwość stworzenia wystawy dokumentującej życie Cyryla Ratajskiego w Muzeum Narodowym w Poznaniu?</u>
          <u xml:id="u-371.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma co prawda ministra kultury, ale na pewno to przemyśli.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-372.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Porzucek, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-372.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Pyrzyk. Jest.</u>
          <u xml:id="u-372.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#MichałPyrzyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako urodzony w Poznaniu, a obecnie mieszkaniec Słupcy w Wielkopolsce z ogromną radością przyjmuję ten projekt uchwały upamiętniający 150. rocznicę urodzin Cyryla Ratajskiego, wybitnego patrioty, społecznika i prezydenta Poznania. Jego niezłomna praca na rzecz rozwoju stolicy Wielkopolski i całego regionu przyniosła trwałe efekty. To on kształtował nowoczesny Poznań, rozwijał infrastrukturę, wspierał kulturę i edukację. Jednym z jego największych osiągnięć było stworzenie Powszechnej Wystawy Krajowej w 1929 r., co przyczyniło się do powstania Międzynarodowych Targów Poznańskich. Był także jednym z organizatorów zwycięskiego powstania wielkopolskiego, dzięki któremu nasz region powrócił do macierzy. Jego działania przyczyniły się również do odbudowy administracji po odzyskaniu niepodległości przez Polskę.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#MichałPyrzyk">Tą uchwałą oddajemy mu hołd jako wzorowi obywatela i przywódcy, który swoją mądrością i pracowitością zasłużył na trwałe miejsce w historii Polski. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy pani poseł sprawozdawca ma ochotę zabrać głos? Nie było żadnych uwag.</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-374.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">O, super. Dziękuję bardzo uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-374.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-374.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Do głosowania nad projektem uchwały przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-374.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 22. porządku dziennego: Informacja o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2023 roku wraz ze sprawozdaniem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej (druki nr 912 i 991).</u>
          <u xml:id="u-374.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę prezesa Trybunału Konstytucyjnego pana Bogdana Święczkowskiego o przedstawienie informacji.</u>
          <u xml:id="u-374.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam serdecznie, panie prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#BogdanŚwięczkowski">Szanowny Panie Marszałku! Szanowne Panie i Szanowni Panowie Posłowie! Informacja roczna to jest takie wydawnictwo książkowe. Każdy z państwa zapewne otrzymał taką informację roczną za 2023 r. Natomiast pozwolicie państwo, że moje wystąpienie będzie w miarę krótkie i treściwe. Szanowni państwo, którzy byli na posiedzeniu komisji, tak naprawdę z tym wystąpieniem już są zapoznani, zatem w większej części będzie to powtórzenie dla całej Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#BogdanŚwięczkowski">Szanowni Państwo! Bardzo dziękuję za zaproszenie celem zaprezentowania Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej informacji o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#BogdanŚwięczkowski">Na początku, uprzedzając państwa wątpliwości, dlaczego dopiero dzisiaj omawiamy informację za 2023 r., chciałbym wyjaśnić, że Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego zatwierdziło ją 26 sierpnia 2024 r. Następnie informacja ta została zaprezentowana publicznie na posiedzeniu Zgromadzenia Ogólnego Sędziów TK pod koniec roku, tj. 28 listopada, i przekazana marszałkowi Sejmu. Ze swojej strony jako prezes trybunału podjąłem już działania, aby kolejną informację roczną, za rok 2024, przyjąć i przedstawić państwu znacznie wcześniej. Będzie to też okazja do kolejnego spotkania w Sejmie i omówienia istotnych problemów konstytucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-375.3" who="#BogdanŚwięczkowski">Na początku przedstawię państwu najważniejsze informacje statystyczne. Otóż w 2023 r. wpłynęło do trybunału łącznie 369 wniosków, pytań prawnych i skarg konstytucyjnych. Największą ich część, bo aż 324, stanowiły właśnie skargi konstytucyjne.</u>
          <u xml:id="u-375.4" who="#BogdanŚwięczkowski">Jeśli chodzi o liczbę wydanych orzeczeń w 2023 r., to zapadło ich wszystkich łącznie 1009. Należy jednak odróżnić liczbę orzeczeń wydanych w postępowaniu wstępnym, któremu podlegają w szczególności skargi konstytucyjne, od liczby orzeczeń wydanych w postępowaniu merytorycznym.</u>
          <u xml:id="u-375.5" who="#BogdanŚwięczkowski">Zaczynając od postępowania merytorycznego, bo ono zawsze najbardziej interesuje państwa i opinię publiczną, chcę powiedzieć, że trybunał w 2023 r. wydał 103 orzeczenia kończące postępowanie. Było to 25 wyroków, jedno postanowienie o rozstrzygnięciu sporu kompetencyjnego oraz 77 postanowień o umorzeniu postępowania. Niezależnie od tego trybunału wydał jedno postanowienie sygnalizacyjne, a także 57 postanowień dotyczących kosztów i siedem postanowień w sprawie wyłączenia sędziów trybunału od orzekania.</u>
          <u xml:id="u-375.6" who="#BogdanŚwięczkowski">W tym miejscu chciałbym wyjaśnić, odpowiadając na częste zarzuty, które pojawiają się wobec trybunału, że stosunkowo duża liczba postanowień o umorzeniu postępowań w porównaniu z liczbą wyroków nie wynika z niechęci trybunału do zajęcia się określonym problemem konstytucyjnym. Po pierwsze, jest to efekt przesłanek umorzenia postępowania określonych w art. 59 ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, po drugie, wynika to z zasady legalizmu. Trybunał jest zobowiązany z urzędu strzec i badać swoją właściwość do rozpoznawania przedstawionej mu sprawy.</u>
          <u xml:id="u-375.7" who="#BogdanŚwięczkowski">Aby to państwu zobrazować, posłużę się paroma przykładami. Po pierwsze, w przypadku skarg konstytucyjnych skarżący często kwestionują rozstrzygnięcia wydane w ich sprawie, a nie przepisy, na podstawie których zostały wydane. Trybunał Konstytucyjny nie jest kolejną instancją sądową w polskim modelu skargi konstytucyjnej. W takim więc przypadku postępowania te się umarza.</u>
          <u xml:id="u-375.8" who="#BogdanŚwięczkowski">Po drugie, inicjatorzy postępowania oczekują niekiedy od trybunału nie tyle zbadania konstytucyjności norm prawnych, ile dodania wyrokiem trybunału nowych unormowań, które w ocenie skarżącego czy wnioskodawcy powinny być wprowadzone do systemu prawnego, a do tego trybunał nie jest powołany.</u>
          <u xml:id="u-375.9" who="#BogdanŚwięczkowski">Po trzecie, co roku zdarza się, że kierowane do trybunału pytania prawne zmierzają do uzyskania przez sąd wykładni przepisów, a nie oceny ich zgodności z konstytucją. Trybunał nie może tutaj zastępować sądów, w tym wchodzić w kompetencje Sądu Najwyższego czy Naczelnego Sądu Administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-375.10" who="#BogdanŚwięczkowski">Po czwarte, kierowane do trybunału wnioski i pytania prawne czy skargi konstytucyjne nie zawsze spełniają wymagania formalne określone przez ustawodawcę. Jednym z podstawowych wymagań jest uzasadnienie stawianego zarzutu niekonstytucyjności. Jego brak jest jedną z podstaw umorzenia postępowania.</u>
          <u xml:id="u-375.11" who="#BogdanŚwięczkowski">Powracając do danych statystycznych i przechodząc do wstępnej kontroli, chcę powiedzieć, że zdaję sobie sprawę, że działalność orzecznicza związana ze wstępną kontrolą skarg konstytucyjnych i wniosków nie cieszy się państwa zainteresowaniem. W 2023 r. do postępowania wstępnego zostało skierowanych 329 skarg konstytucyjnych i wniosków. Wydano w tych sprawach 322 postanowienia kończące dany etap postępowania, tj. 110 postanowień o nienadaniu dalszego biegu skardze lub wnioskowi, 165 o odmowie takiego nadania, 46 postanowień rozstrzygających wniesione zażalenie, zaś w dwóch postępowaniach postanowienie zostało umorzone. Niezależnie od tego wydano 475 zarządzeń oraz 144 inne postanowienia.</u>
          <u xml:id="u-375.12" who="#BogdanŚwięczkowski">Szanowni Państwo! Teraz chciałbym przyjść do omówienia orzecznictwa trybunału w 2023 r. Tak jak mówiłem, większość jest wskazana w naszym wydawnictwie książkowym, natomiast chciałbym w tym wystąpieniu omówić krótko sześć wybranych przeze mnie orzeczeń.</u>
          <u xml:id="u-375.13" who="#BogdanŚwięczkowski">Otóż, po pierwsze, w wyroku z 4 lipca 2023 r. w sprawie SK 14/21 trybunał orzekł o niekonstytucyjności jednego z przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Występujący w tej sprawie problem konstytucyjny dotyczył braku zachowania przez ustawodawcę wymaganego stopnia określoności prawa podatkowego przy konstruowaniu definicji legalnej budowli na potrzeby podatku od nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-375.14" who="#BogdanŚwięczkowski">O sprawie tej wspominam tylko ze względu na potencjalnie dużą grupę obywateli zainteresowanych tym wyrokiem, jak również na to, że wątpliwości konstytucyjne co do zastosowanej definicji legalnej budowli trybunał już sygnalizował wcześniej, już dosyć dawno, bo w wyroku P 33/09 z 2011 r., a następnie w postanowieniu sygnalizacyjnym S 3/20 z 2020 r. Niewątpliwie złą informacją jest to, że do czasu wydania wyroku SK 14/21, tj. przez 12 lat, nie wprowadzono odpowiednich zmian w przepisach. Pozytywną informacją — i tutaj jest to państwa zasługa — jest to, że pod koniec 2024 r. przyjęto ustawę mającą na celu wykonanie wskazanego wyroku.</u>
          <u xml:id="u-375.15" who="#BogdanŚwięczkowski">Po drugie, w wyroku z 11 maja 2023 r. o sygn. P 12/18 trybunał zakwestionował jeden z przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Trybunał zwrócił uwagę, że ustawodawca całkowicie wyłączył właściciela nieruchomości z udziału w postępowaniu skutkującym wpisem jego nieruchomości do gminnej ewidencji zabytków, mimo że skutkiem ujęcia w takiej ewidencji było istotne ograniczenie w zakresie korzystania przez niego z prawa własności. Tego typu ingerencję w prawo własności trybunał uznał za nieproporcjonalną i podzielił tym samym wątpliwości wynikające z pytania prawnego Naczelnego Sądu Administracyjnego. Niestety w tym przypadku ustawodawca nadal nie podjął się wykonania wyroku.</u>
          <u xml:id="u-375.16" who="#BogdanŚwięczkowski">Przy omawianiu orzecznictwa trybunału w 2023 r. nie sposób pominąć wyroku dotyczącego prawa unijnego. Otóż Trybunał Konstytucyjny, dokonując w wyroku z 11 grudnia 2023 r., sygn. K 8/21, oceny konstytucyjności przepisów Traktatu o Unii Europejskiej i statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, przypomniał, że to Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej zachowuje nadrzędność i pierwszeństwo wobec wszystkich aktów prawnych obowiązujących w polskim porządku konstytucyjnym, w tym także prawa międzynarodowego i unijnego. Trybunał negatywnie ocenił w tym wyroku m.in. przyjętą w prawie Unii praktykę stosowania środków tymczasowych w toku postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-375.17" who="#BogdanŚwięczkowski">W 2023 r. trybunał rozpoznał także spór kompetencyjny pomiędzy prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej a Sądem Najwyższym. W postanowieniu z 2 czerwca 2023 r., sygn. Kpt 1/17, trybunał przesądził, że prawo łaski jest wyłączną i niepodlegającą kontroli, w tym także Sądu Najwyższego, kompetencją prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wywołującą ostateczne skutki prawne.</u>
          <u xml:id="u-375.18" who="#BogdanŚwięczkowski">W 2023 r. rozstrzygnięto również dwie bardzo istotne sprawy dotyczące pozycji sędziów oraz ich wynagrodzeń, które do dzisiaj niestety są aktualne. W wyroku z 11 grudnia 2023 r., sygn. Kp 1/23, trybunał ostrzegł przed chaosem orzeczniczym, jaki powoduje dowolne stosowanie wykładni europejskich trybunałów w sprawach związanych z niezawisłością i bezstronnością sędziowską w Polsce. Trybunał Konstytucyjny przyjął, że wzajemne sprawdzanie przez sędziów prawidłowości swoich powołań w drodze sądowych postępowań jest zaprzeczeniem zasady niezawisłości oraz poważnym naruszeniem kompetencji prezydenta. Trudno jednak oprzeć się wrażeniu, że w 2025 r. chaos ten jeszcze się pogłębił.</u>
          <u xml:id="u-375.19" who="#komentarz">(Poseł Paweł Śliz: Taa…)</u>
          <u xml:id="u-375.20" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-375.21" who="#BogdanŚwięczkowski">Trybunał Konstytucyjny w 2023 r. zajmował się także wynagrodzeniami sędziów w związku z przepisami służącymi realizacji ustawy budżetowej na 2023 r. Trybunał wyrokiem z 8 listopada 2023 r., sygn. K 1/23, przypomniał warunki brzegowe ustalania wynagrodzeń odpowiadających godności sędziego, znane chociażby z wyroku wydanego 11 lat wcześniej, tj. wyroku z 12 grudnia 2012 r., sygn. K 1/12. Bazując na ich podstawie, trybunał orzekł o niekonstytucyjności kwestionowanych przepisów. Zwrócił m.in. uwagę na to, że wynagrodzenia sędziów w ostatnich latach kształtowane są przez ustawodawcę w sposób całkowicie uznaniowy, zarówno co do konstrukcji mechanizmu wynagradzania, jak i co do tempa wzrostu płac. Taka praktyka nie zapewnia konstytucyjnej ochrony wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu sędziego oraz zakresowi jego obowiązków. O ile w 2023 r. problemem konstytucyjnym dotyczącym wynagrodzeń wszystkich sędziów w Polsce było ukształtowanie ich wysokości, o tyle w 2025 r. jako prezes trybunału muszę mierzyć się z inną skalą problemu wynagrodzeń sędziów, czyli z pozbawieniem trybunału jakichkolwiek środków na wynagrodzenia sędziów trybunału. Dlatego też postanowiłem państwu posłom przypomnieć ten wyrok z 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-375.22" who="#BogdanŚwięczkowski">Pozostając przy informacji rocznej za 2023 r., ale mając już w perspektywie rok 2025, nie mogę pominąć jeszcze dwóch kwestii. Pierwsza to liczba sędziów. W 2023 r. w Trybunale Konstytucyjnym zasiadało 15 sędziów, obecnie — 12 sędziów, z czego dwóch kończy kadencję w bieżącym roku. Obowiązkiem Sejmu jest wybór nowych sędziów i tym samym umożliwienie trybunałowi wypełniania jego konstytucyjnych zadań. Niedawno zwróciłem się do marszałka Sejmu w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-375.23" who="#BogdanŚwięczkowski">Przypomnę tylko, że oprócz kontroli konstytucyjności nasza konstytucja w art. 131 ust. 1 zastrzega dla trybunału także orzekanie o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez prezydenta i o powierzeniu marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania jego obowiązków. A zatem trybunał to jedyny organ, który w tak nadzwyczajnej sytuacji może zapewnić ciągłość funkcjonowania jednego z najważniejszych urzędów w państwie. Trybunał w tego typu sprawie musi orzekać w pełnym składzie, czyli minimum 11 sędziów. Odpowiedzialność za faktyczne pozbawienie trybunału tej funkcji poprzez zaniechanie uzupełnienia jego składu spoczywa na was, szanowni państwo posłowie.</u>
          <u xml:id="u-375.24" who="#BogdanŚwięczkowski">Druga kwestia to problem wykonywania wyroków Trybunału Konstytucyjnego, czyli bierność ustawodawcy. Co roku kwestia ta jest omawiana odrębnie. Jest to problem, na który co roku, zresztą od wielu lat, zwracają uwagę sądy oraz obywatele. Nie inaczej było w 2023 r., kiedy to Naczelny Sąd Administracyjny jednoznacznie wskazał, że wykonywanie wyroków Trybunału Konstytucyjnego jest obowiązkiem wszystkich organów władzy publicznej, a nie tylko ustawodawcy.</u>
          <u xml:id="u-375.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-375.26" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-375.27" who="#BogdanŚwięczkowski">Jeżeli ustawodawca tego obowiązku nie realizuje, to ciężar wykonania orzeczeń trybunału przynosi się na sądy i inne organy stosujące prawo. Sytuacja prawna jednostki, która była adresatem niekonstytucyjnej regulacji, nie może być bowiem uzależniona od woli i sprawności parlamentu w wykonywaniu orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-375.28" who="#BogdanŚwięczkowski">Orzekanie w sytuacji, gdy ustawodawca nie wykonuje orzeczeń trybunału, z pewnością było dla sądów wyzwaniem w 2023 r. Jeszcze większym wyzwaniem jest jednak w 2024 r. i 2025 r. wobec braku publikacji kolejnych wyroków trybunału w dziennikach urzędowych. Wierzę jednak, że ten problem zostanie wkrótce rozwiązany przez odpowiedzialne realizowanie przez prezesa Rady Ministrów jego konstytucyjnych obowiązków w imię praworządności i dbałości o dobro wspólne. Bardzo dziękuję państwu za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-375.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Dominika Jaśkowca o przedstawienie stanowiska komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#DominikJaśkowiec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej w sprawie informacji o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w roku 2023, druk nr 912.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#DominikJaśkowiec">Komisje: Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Ustawodawcza na posiedzeniu w dniu 5 lutego 2025 r. zapoznały się z powyższą informacją oraz przeprowadziły dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#DominikJaśkowiec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do kwestii orzeczniczej działalności Trybunału Konstytucyjnego trzeba jednak odnieść się w szerszym aspekcie. Nikt nie kwestionuje faktu, że Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym aktem prawnym obowiązującym na terenie naszego kraju, co oznacza, że wszystkie organy państwa, w tym również sam Trybunał Konstytucyjny, muszą działać zgodnie z jej postanowieniami i jej przestrzegać. Art. 9 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowi: Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego. Przepis ten dotyczy nie tylko zawartych umów międzynarodowych, ale szerzej, norm prawa międzynarodowego. Zresztą konsekwencje i znaczenie art. 9 Konstytucji RP dla systemu źródeł prawa w Polsce jasno sprecyzował w swoim wyroku sam Trybunał Konstytucyjny. Cytuję: Ustrojodawca konstytucyjny świadomie przyjął, że system prawa obowiązującego w Polsce będzie miał charakter wieloskładnikowy. Multicentryczność źródeł prawa w Polsce oznacza zatem, że normy prawa międzynarodowego wiążą w krajowym porządku prawnym bez konieczności wydawania dodatkowych aktów prawnych, chyba że do ich ratyfikacji wymagane jest przyjęcie ustawy. Przestrzeganie prawa międzynarodowego to także poddanie się jurysdykcji organizacji i organów międzynarodowych. Oczywiście pod warunkiem tego, że Rzeczpospolita Polska uznaje taką jurysdykcję poprzez ratyfikację danych aktów prawnych. Art. 87 Konstytucji RP wyraźnie stanowi, że ratyfikowana umowa międzynarodowa jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego w naszym kraju, a art. 91 Konstytucji RP przyznaje takiej umowie szczególne miejsce w polskim systemie źródeł prawa.</u>
          <u xml:id="u-377.3" who="#komentarz">(Poseł Marek Ast: Panie marszałku, to jest sprawozdanie?)</u>
          <u xml:id="u-377.4" who="#DominikJaśkowiec">Ust. 1 tego artykułu stanowi: Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową. Status umów międzynarodowych ratyfikowanych…</u>
          <u xml:id="u-377.5" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Tego nie było na posiedzeniu komisji.)</u>
          <u xml:id="u-377.6" who="#DominikJaśkowiec">Ja powiem swoje, potem państwo będą mogli mówić swoje. Czy pan może nie przeszkadzać, panie pośle? Bardzo bym prosił.</u>
          <u xml:id="u-377.7" who="#komentarz">(Poseł Marek Ast: W sprawozdaniu mówimy o tym, co było na posiedzeniu komisji.)</u>
          <u xml:id="u-377.8" who="#DominikJaśkowiec">Dobrze, odnoszę się do kwestii związanych z orzeczeniami z 2023 r., w którym Trybunał Konstytucyjny, ignorując fakt istnienia w polskim porządku prawnym wiążących umów międzynarodowych, podejmował rozstrzygnięcia.</u>
          <u xml:id="u-377.9" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Ale pan powinien przedłożyć sprawozdanie komisji. Który z posłów o tym mówił?)</u>
          <u xml:id="u-377.10" who="#DominikJaśkowiec">M.in. pan prezes przed chwilą też o tym fakcie wspomniał, powołując się na orzecznictwo trybunału z 2023 r. dotyczące…</u>
          <u xml:id="u-377.11" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Ale pan nie odróżnia umów międzynarodowych od orzeczeń trybunału.)</u>
          <u xml:id="u-377.12" who="#DominikJaśkowiec">Dobrze, rozumiem, że w taki sposób mamy to prowadzić. Powaga parlamentu w pańskich krzykach jest tutaj jasno widoczna.</u>
          <u xml:id="u-377.13" who="#DominikJaśkowiec">Status umów międzynarodowych ratyfikowanych w trybie kwalifikowanym mają w świetle tego przepisu m.in. Statut Rady Europy i europejska konwencja praw człowieka, będące podstawą prawną działania Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, oraz prawo pierwotne Unii Europejskiej, w tym Traktat o Unii Europejskiej i Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, stanowiące z kolei ramy prawne działania Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-377.14" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Tu są orzeczenia.)</u>
          <u xml:id="u-377.15" who="#DominikJaśkowiec">Niestety Trybunał Konstytucyjny, ignorując fakt istnienia w polskim porządku prawnym wiążących umów międzynarodowych, sam w istocie łamie Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej. Trybunał Konstytucyjny nie posiada bowiem kompetencji do badania konstytucyjności norm pierwotnego prawa unijnego czy też europejskiej konwencji praw człowieka. W wymiarze wewnętrznym takie działanie jest naruszeniem art. 9 konstytucji stanowiącego, przypomnę: Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego. Niestety pomimo braku podstaw formalnych i merytorycznych Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podejmował rozstrzygnięcia jednoznacznie kwestionujące obowiązek respektowania wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, pogłębiając tym samym chaos prawny godzący w zasady zaufania obywateli do państwa i tworzonego przez państwo prawa. W wyroku Xero Flor sp. z o.o. przeciwko Polsce Europejski Trybunał Praw Człowieka stwierdził, że Sejm VIII kadencji oraz prezydent Rzeczypospolitej naruszyli fundamentalną zasadę wyborów sędziów Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-377.16" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Pan nie jest prawnikiem.)</u>
          <u xml:id="u-377.17" who="#DominikJaśkowiec">W reakcji na przywołany wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Trybunał Konstytucyjny wydał dwa rozstrzygnięcia zmierzające do uniemożliwienia stosowania tego wyroku. Nie mając ku temu kompetencji, a zatem bez podstawy prawnej zakwestionował zgodność z konstytucją przepisu ujętego w art. 6 ust. 1 zdanie pierwsze europejskiej konwencji praw człowieka. Z uwagi na jednoznacznie polityczne zaangażowanie większości sędziów wybranych do Trybunału Konstytucyjnego po wyborach w 2015 r., nie wyłączając osób wykonujących funkcję prezesa tego organu, Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie personalnym i praktyce działania stał się instytucją de facto polityczną, która pod pozorem kontroli konstytucyjności prawa legalizuje akty prawa niezgodne z podstawowymi wartościami wyrażonymi w ustawie zasadniczej.</u>
          <u xml:id="u-377.18" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Który z posłów na posiedzeniu komisji to powiedział?)</u>
          <u xml:id="u-377.19" who="#DominikJaśkowiec">W efekcie trybunał w obecnym składzie nie tylko nie realizuje standardu niezależności, ale również nie spełnia wymogu bezstronności w orzekaniu w konkretnych sprawach. Co więcej, organ ten nie tylko legalizuje bezprawie, ale jest również wykorzystywany do kreowania nowego stanu prawnego z pominięciem demokratycznych procedur parlamentarnych, czyli procesu ustawodawczego. Dowodzi tego m.in. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z października 2020 r. podważający konstytucyjność niekwestionowanej od 1993 r. przesłanki dopuszczalności przerywania ciąży, zatem w istocie wprowadzający nowe restrykcyjne prawo antyaborcyjne, a także wyrok z 2021 r. w sprawie ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich kreujący nieznaną zarówno konstytucji, jak i ustawie formułę przerwania ciągłości funkcjonowania tego organu wraz z upływem okresu jego kadencji mimo braku wyboru przez Sejm i Senat jego następcy.</u>
          <u xml:id="u-377.20" who="#DominikJaśkowiec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Funkcjonujący obecnie w Rzeczypospolitej Polskiej system kontroli konstytucyjności prawa nie spełnia demokratycznego standardu niezależności Trybunału Konstytucyjnego i niezawisłości jego sędziów. Trybunał nie realizuje funkcji rzeczywistego, efektywnego strażnika wartości konstytucyjnych państwa demokratycznego. Nie jest również w stanie realizować standardu sądu niezależnego, chroniącego wolności i prawa obywateli Rzeczypospolitej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-377.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-378.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marek Ast, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-378.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#MarekAst">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Prezesie Trybunału Konstytucyjnego! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt i przyjemność przedstawić stanowisko wobec informacji o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2023 r. W roku, który był ostatnim, kiedy w Polsce obowiązywała konstytucja i ustawy.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-379.3" who="#MarekAst">Później już tylko albo podejmowano działania i szukano podstaw prawnych dla tych podejmowanych działań…</u>
          <u xml:id="u-379.4" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Opinia prawna.)</u>
          <u xml:id="u-379.5" who="#MarekAst">…albo działano w oparciu o uchwały, rozporządzenia, albo, jak jeden minister powiedział nawet, dekrety, które nie są znane polskiemu prawu. Od 13 grudnia 2023 r. mamy cały ciąg zdarzeń, które to potwierdzają, począwszy od przejęcia bez podstaw prawnych mediów publicznych, polskiej telewizji, Polskiego Radia, poprzez zakwestionowanie prerogatyw prezydenckich co do prawa łaski, bezprawne uwięzienie posłów Kamińskiego i Wąsika, bezprawne przejęcie Prokuratury Krajowej, bez uzgodnień z prezydentem Rzeczypospolitej, próby ingerowania w działalność Krajowej Rady Sądownictwa, kwestionowanie statusu sędziów.</u>
          <u xml:id="u-379.6" who="#MarekAst">Ale to, co najbardziej bolesne dla polskich obywateli, przekładające się na ich konstytucyjne prawa, to atak na Trybunał Konstytucyjny, który w 2023 r. przejawiał się w brutalnych wypowiedziach posłów totalnej opozycji, ataku właściwie na każdym posiedzeniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, w momencie kiedy były w tej komisji procedowane sprawy związane z Trybunałem Konstytucyjnym. Każdy pretekst był dobry — czy to była informacja roczna o działalności Trybunału Konstytucyjnego, czy były to kwestie związane z przedstawieniem projektu budżetu czy sprawozdania z wykonania budżetu. Zawsze był to dobry pretekst do tego, aby kwestionować status sędziów Trybunału Konstytucyjnego i status samego Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-379.7" who="#MarekAst">Jednak w najśmielszych snach nikt nie spodziewał się tego, że już w grudniu 2023 r. państwo w ogóle zakwestionujecie istnienie tego organu konstytucyjnego, tego sądu konstytucyjnego, bo właśnie po 13 grudnia 2023 r. rozpoczął się czynny bojkot Trybunału Konstytucyjnego ze strony większości sejmowej, przekładający się dokładnie na to, co powiedziałem, znajdujący swoje ujście w kuriozalnej, bezprawnej uchwale z marca 2024 r., kwestionującej status trybunału i będącej obecnie podstawą… Bo państwo szukaliście podstawy, w jaki sposób nie publikować orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. A więc większością głosów koalicji 13 grudnia uchwaliliście uchwałę, która jest dla was dzisiaj podstawą do tego, aby wyroków trybunału nie publikować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#MarekAst">Niestety, proszę państwa, przekłada się to, tak jak powiedziałem, przede wszystkim na prawa obywatelskie.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan marszałek się do pana zwraca.)</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Pan marszałek się pana pytał.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, mam do pana uprzejmą prośbę. Ogłoszę 15 sekund przerwy, dobrze? Przepraszam pana serdecznie. Niech pan chwilę poczeka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#MarekAst">Proszę bardzo. Jak najbardziej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam państwa na chwilę.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 20 min 11 do godz. 20 min 13)</u>
          <u xml:id="u-384.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-384.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 22. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-384.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam państwa serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-384.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-384.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#MarekAst">To ja przepraszam, panie marszałku, bo nie usłyszałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie, wszystko jest okej. Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#MarekAst">Zatem kontynuuję.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#MarekAst">Brak publikacji orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, również tych z 2023 r., które m.in. pan prezes Trybunału Konstytucyjnego omawiał z mównicy sejmowej, prowadzi do tego, że słuszne prawa obywatelskie są w tym momencie naruszane. Przytoczę tutaj chociażby wyrok co prawda opublikowany, bo zapadły bodaj 11 listopada 2023 r., ale do tej pory niewykonany — przepraszam, z 15 listopada 2023 r. — o możliwości ustalenia wysokości emerytury na nowo na podstawie kwartalnej formuły waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne i kapitału początkowego w przypadku osób, które wniosek o emeryturę zgłosiły przed dniem 1 czerwca 2021. To jest wyrok P 7/22. Ale później, w grudniu w sprawach emerytalnych zapadł kolejny wyrok, który już nie został ogłoszony i też nie jest wykonywany. Takich wyroków w kolejnych latach dotyczących praw obywatelskich zapadło bardzo wiele i do tej pory nie są one przez rząd wykonywane, przez Sejm również. I tutaj mamy po prostu te sprzeczności, w których też państwo się gubicie, bo mamy wyrok, też omówiony przez pana prezesa, z 8 listopada 2023 r. K 1/23 dotyczący wynagrodzenia zasadniczego sędziego na rok 2023 w kontekście ustawy budżetowej i wskaźnika, który był tam pomijany. Słuszny wyrok, zgadza się. Wyrok wykonany czy niewykonany? Oczywiście, że wykonany. Czy mamy Trybunał Konstytucyjny? Czy wyroki Trybunału Konstytucyjnego w składzie z 2023 r. są ważne, podlegają publikacji i wykonaniu? Podlegają, tak? Żaden sędzia tego rozstrzygnięcia nie zakwestionował. Ale też te sprzeczności dotyczą chociażby dzisiejszej informacji złożonej przez pana prezesa z trybuny sejmowej, przedłożonej też w trakcie posiedzenia Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. W jakim charakterze pan prezes Trybunału Konstytucyjnego uczestniczył w dzisiejszej debacie i w dyskusji na posiedzeniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka? Prezesa Trybunału Konstytucyjnego czy osoby prywatnej? Jednak prezesa Trybunału Konstytucyjnego, który został zaproszony przez marszałka Sejmu do Wysokiej Izby. Wobec tego nie jestem w stanie pojąć filozofii, którą państwo się kierujecie. Macie szansę zmienić skład Trybunału Konstytucyjnego. Macie szansę zgłosić własnych przedstawicieli, tak jak pan prezes powiedział. Jeszcze dwa kolejne stanowiska sędziowskie w Trybunale Konstytucyjnym w tym roku się zwolnią, czyli łącznie pięciu sędziów już w tym roku moglibyście zmienić. Nie robicie tego chyba dla uzasadnienia tego, co robiliście przez 8 milionych lat, pomstując i kwestionując Trybunał Konstytucyjny.</u>
          <u xml:id="u-387.2" who="#MarekAst">Panie Prezesie Trybunału Konstytucyjnego! Bardzo serdecznie dziękuję za przedstawienie informacji zarówno na posiedzeniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, jak również dzisiaj z trybuny sejmowej. To pokazuje, że Trybunał Konstytucyjny był, jest i będzie, że obowiązuje ustawa o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, obowiązuje ustawa o statusie sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Mam nadzieję, że ciągle w Polsce obowiązuje konstytucja, na podstawie której Trybunał Konstytucyjny działa. Nie dostrzega tego tylko koalicja 13 grudnia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-387.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Barbara Dolniak, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-388.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#BarbaraDolniak">Szanowny Panie Marszałku! Panie Prezesie! Wysoka Izbo! Można powiedzieć: najdroższy Trybunał Konstytucyjny i najbardziej leniwy. Za czasów Julii Przyłębskiej w sumie na utrzymanie tej instytucji wydaliśmy ok. 328 mln zł z publicznych pieniędzy. W samym 2023 r. trybunał kosztował nas 48,7 mln zł, czyli aż o 7,3 mln zł więcej, proszę państwa, niż rok wcześniej. Na prezenty wydano rekordową kwotę 35,3 tys. zł. Sporo? To mało powiedziane. A co dostaliśmy w zamian? Trybunał na wakacjach. W 2023 r. trybunał wydał zaledwie 25 wyroków, podczas gdy do merytorycznego rozpoznania wpłynęły 154 sprawy. Zaległość lawinowo rośnie, bo przecież do spraw, które wpłynęły w 2023 r. i nie zostały rozstrzygnięte, trzeba dodać te, które nie zostały rozstrzygnięte w latach wcześniejszych. Przypomnę, ile wydano wyroków w roku 2022: 14. W roku 2021 wydano 18, a w roku 2020 — 25. To pokazuje, że ta tendencja dotycząca małej liczby wyroków stała się normą Trybunału Konstytucyjnego. W sierpniu 2023 r. trybunał nie zebrał się ani razu, a w lipcu pracował zaledwie 2 dni. Za taką wydajność w normalnej pracy w lipcu czekałaby dyscyplinarka, a w trybunale zamiast tego mamy podwyżki budżetu. Oczywiście gdy przychodzi polityczne zlecenie, trybunał potrafi działać szybko, z godnością mistrza sprintu. Ostatniego dnia rządów PiS-u trybunał cudownie odzyskał siły. W pełnym składzie wydał wyrok dotyczący ustawy o Sądzie Najwyższym i unijnych karach nałożonych przez TSUE. Skomplikowana sprawa dotycząca Sądu Najwyższego: 1,5 godziny i gotowe. Sprawa prezesa NBP. Wniosek wpłynął 29 listopada 2023 r., a już 11 stycznia 2024 r. był gotowy wyrok. Ale gdy nie ma politycznego interesu, czeka się latami. Do dzisiaj trybunał nie potrafi zająć się wnioskiem prezydenta Bronisława Komorowskiego w sprawie ustawy o leczeniu niepłodności, sygn. K 19/15. Od 2016 r. czeka pytanie sądu poznańskiego o to, czy fiskus może ściągać długi podatkowe z hipoteki mimo ich przedawnienia, sygn. P 6/16. Są też pytania sądów z Brodnicy i Grudziądza w sprawie ustanowienia służebności przesyłu na rzecz państwa lub przedsiębiorstwa przesyłowego, wspólna sygnatura P 10/16. Sprawy są w sądach zawieszone i wychodzi na to, że czekają latami, bo Trybunał nie ma czasu.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#BarbaraDolniak">Jarosław Kaczyński powierzył stery trybunału swojemu odkryciu towarzyskiemu, Julii Przyłębskiej. Takie określenie do sędziego kompletnie nie pasuje. To po prostu obraża sędziego i nie powinno mieć miejsca.</u>
          <u xml:id="u-389.2" who="#BarbaraDolniak">Mimo zmiany na stanowisku prezesa przyszłość trybunału wcale nie zapowiada się dobrze, bo nowego kandydata tym razem przedstawił Zbigniew Ziobro. Pamiętam do dzisiaj, panie prezesie, jak jeszcze jako prokurator był pan na posiedzeniu komisji sprawiedliwości i pracowaliśmy nad waszym projektem ustawy o prokuraturze. Pilnował pan każdego zapisu, by Zbigniew Ziobro miał pełną władzę w prokuraturze.</u>
          <u xml:id="u-389.3" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: On przecież był wtedy wiceministrem.)</u>
          <u xml:id="u-389.4" who="#BarbaraDolniak">Nie powiedziałam, że był prokuratorem. Mówię tylko o tym, że był na posiedzeniu komisji sprawiedliwości i pilnował spraw dotyczących pełnej władzy w prokuraturze Zbigniewa Ziobry.</u>
          <u xml:id="u-389.5" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Bo był wiceministrem.)</u>
          <u xml:id="u-389.6" who="#BarbaraDolniak">Akcent jest na: pełnej władzy, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-389.7" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Musiał być.)</u>
          <u xml:id="u-389.8" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Przedkładał stanowisko rządu.)</u>
          <u xml:id="u-389.9" who="#BarbaraDolniak">Tak, bardzo dobrze. I stworzyliście, proszę państwa, zapis, który pozwalał prokuratorowi generalnemu na to, by wydał polecenie, zalecenie w każdej sprawie prokuratorowi prowadzącemu sprawę. Mało tego: uchwaliliście wtedy przepis dotyczący ustawy o prokuraturze, który pozwalał prokuratorowi cofnąć sprawę z postępowania sądowego, gdzie gospodarzem jest sąd, a ten wniosek był dla sądu wiążący. Jaką sprawę wycofaliście? Obajtka. I sprawdźcie, co się z nią stało, bo do sądu nie trafiła.</u>
          <u xml:id="u-389.10" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Wy wydaliście polecenie, żeby Giertychowi umorzono postępowanie.)</u>
          <u xml:id="u-389.11" who="#BarbaraDolniak">Kto?</u>
          <u xml:id="u-389.12" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Z tego przepisu korzystał…)</u>
          <u xml:id="u-389.13" who="#BarbaraDolniak">Nie umorzono na tej podstawie postępowania. Niech pan nie kręci.</u>
          <u xml:id="u-389.14" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Nie było polecenia z prokuratury? Mówię o poleceniu.)</u>
          <u xml:id="u-389.15" who="#BarbaraDolniak">Pana praca w prokuraturze, panie prezesie, pokazywała, że pan nie wie, co to jest niezawisłość sędziowska. Przez lata rządził pan prokuraturą według zasad 3D: degradacje, delegacje, dyscyplinarki. Otrzymał pan złoty spadochron i wylądował w Trybunale Konstytucyjnym. A na posiedzeniu komisji sejmowej, gdzie był pan obecny, a my przedstawialiśmy zarzuty dotyczące fatalnego stanu trybunału, zamiast konkretów zaproponował pan nam przytulanie i ukochanie.</u>
          <u xml:id="u-389.16" who="#komentarz">(Prezes Trybunału Konstytucyjnego Bogdan Święczkowski: Cały czas proponuję.)</u>
          <u xml:id="u-389.17" who="#BarbaraDolniak">Panie Prezesie! Obywatele nie potrzebują czułości prezesa Trybunału Konstytucyjnego. Potrzebują instytucji, która stoi na straży ich praw.</u>
          <u xml:id="u-389.18" who="#BarbaraDolniak">Przywołał pan tutaj orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, które dotyczyło wynagrodzeń sędziów. Ponieważ PiS, gdy sprawował władzę, systematycznie zawieszał waloryzację wynagrodzeń sędziów, mimo że prawo do takiego zawieszenia, co orzekł Trybunał Konstytucyjny, miało charakter wyjątkowy. A państwo zaczęliście stosować tę regułę wyjątkową jako zasadę, co roku. Trybunał Konstytucyjny nie musiałby orzekać w tej sprawie, gdybyście państwo przestrzegali konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-389.19" who="#BarbaraDolniak">Przed chwilą usłyszeliśmy od pana posła Asta, jak to za czasów rządu PiS-u przestrzegana była przez wszystkich członków tego ugrupowania konstytucja.</u>
          <u xml:id="u-389.20" who="#komentarz">(Poseł Marek Ast: To prawda.)</u>
          <u xml:id="u-389.21" who="#BarbaraDolniak">No właśnie orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, na które powołał się prezes Trybunału Konstytucyjnego przed chwilą, pokazuje, jak naruszaliście tę konstytucję. To obrazuje, proszę państwa, stan rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-389.22" who="#BarbaraDolniak">Niestety rok 2024 i 17 wyroków to długi okres. Mam pytanie, panie prezesie, w związku z tą sytuacją. Jak pan to planuje, żeby tę ilość zaległości w końcu opanować? Bo wydanie przez Trybunał Konstytucyjny w odpowiednim terminie orzeczenia pozwala obywatelom na właściwe funkcjonowanie także w wymiarze sprawiedliwości, gdzie ich sprawy latami oczekują na rozstrzygnięcie.</u>
          <u xml:id="u-389.23" who="#BarbaraDolniak">Zmniejszyła się liczba pytań prawnych sądów do Trybunału Konstytucyjnego. Dlaczego? Dlatego że sądy i obywatele przestali mieć zaufanie do Trybunału Konstytucyjnego. Zadaniem tego trybunału jest odbudowa jego pozycji. Ale odbudowa także poprzez właściwe rozpoznawanie spraw i właściwe tempo pracy. Bo nie może być takiej sytuacji, że przez cały rok państwo wydajecie 25 wyroków, a w 2024 r. — 14. No proszę wybaczyć, ale to jest niepoważne. Gdyby porównać ilość spraw rozstrzyganych w Sądzie Najwyższym czy Naczelnym Sądzie Administracyjnym, to biją was na łeb, na szyję. Co państwo robicie przez 365 dni w ciągu roku?</u>
          <u xml:id="u-389.24" who="#BarbaraDolniak">Przepraszam — 25 spraw? To ile przypada na miesiąc? Najwyższa pora, żebyście państwo z tej mównicy nam powiedzieli — chodzi o osobę prezesa — w jaki sposób usprawnicie pracę Trybunału Konstytucyjnego. I proszę się nie zasłaniać mniejszą liczbą sędziów, bo i ta liczba sędziów zdecydowanie mogłaby orzekać więcej. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-389.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Śliz, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#PawełŚliz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na samym początku chciałbym powiedzieć, że poniekąd po części zgadzam się z panem posłem Astem. Powiedział pan, że Trybunał Konstytucyjny był, jest i będzie. Niestety mylił się pan. Trybunał Konstytucyjny był, Trybunału Konstytucyjnego nie ma, ale spokojnie — Trybunał Konstytucyjny będzie. Ta instytucja wróci. Tę instytucję trzeba odbudować, bo zniszczyliście ją. Zdewastowaliście ją. Zdewastowaliście ją, zszargaliście imię najważniejszego organu w państwie, organu, który miał dbać o dobrą legislację, który miał pilnować parlamentu. A co on robi? Dba tylko o interes Prawa i Sprawiedliwości. Trybunał Konstytucyjny odmieniany jest przez wszystkie przypadki, jakie się tylko da. Ale niestety patrząc dziś na to, co się dzieje z Trybunałem Konstytucyjnym, możemy stwierdzić tak naprawdę tylko jedno: instytucji, którą znaliśmy pod nazwą Trybunał Konstytucyjny w przeszłości i którą chcemy znać pod tą nazwą w przyszłości, po prostu nie ma. To instytucja, która zamiast zajmować się badaniem legislacji, o którym mówiłem, zajęła się dbaniem o interesy Prawa i Sprawiedliwości, co widzieliśmy w ostatnim czasie nieraz.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#PawełŚliz">Wy w Prawie i Sprawiedliwości jedziecie jak niezatrzymany walec, który mógłby zniszczyć wszystko, co jest na drodze pomiędzy trybunałem i al. Szucha a centralą Prawa i Sprawiedliwości przy ul. Nowogrodzkiej. Mało wam było tej patologii, która jest dziś w trybunale. Dla was dno to nie jest żadna przeszkoda. Dla was dno to jest zachęta do dalszego kopania i obniżania standardów. Dobitnie to widać w dyskusji, w czasie głosowań nad zgłoszonymi przez was kandydatami do Trybunału Konstytucyjnego. Już wtedy wskazywałem, że partii Prawo i Sprawiedliwość wcale nie zależy na uzdrowieniu i naprawie sytuacji w Trybunale Konstytucyjnym, tylko zależy jej na przeniesieniu DNA partii wprost do Trybunału Konstytucyjnego. W PiS naprawdę nie ma żadnej refleksji nad tym, że trybunał nie spełnia dziś swojej ustrojowej roli. Ale mnie to tak naprawdę specjalnie nie dziwi. Wy kompletnie nie wiecie, jakie obywatele mają problemy, bo siedzicie w swoich gabinetach i knujecie, jak by tutaj uniknąć odpowiedzialności za swoje 8 lat rządów. Czy zgłaszać się na komisje śledcze, czy się na te komisje nie zgłaszać? Czy korzystać z immunitetu, czy nie korzystać? Może gdyby wasi posłowie nie wyjeżdżali na Węgry, tylko jeździli w Polskę, do tych małych miejscowości, gdyby porozmawiali z ludźmi, toby zrozumieli, jakie spustoszenie w kraju wywołało to działanie i jak wygląda teraz Trybunał Konstytucyjny.</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#PawełŚliz">Wasze działania paradoksalnie doprowadziły do tego, że trybunał nie działa. Żeby nie być gołosłownym, przekażę państwu kilka liczb. Trybunał Konstytucyjny w Polsce wydał łącznie ponad tysiąc wyroków. Kronikarskim obowiązkiem wskażę, że w latach 1985–2000 to było ok. 200 wyroków, w latach 2001–2010 liczba ta wzrosła do 300, a w latach 2011–2015 liczba wyroków to ok. 61 wyroków rocznie. W samym 2015 r. było to 63. Potem była już równia pochyła w dół i wyraźny spadek wydawanych wyroków: w 2016 r. było 36 wyroków, w 2017 r. — 25, w 2018 r. — 24, w 2019 r. — 22, w 2020 r. — 24 i w 2021 r. — 19. Rekordowy rok to 2022 r. — 14 wyroków. O liczbach postanowień wydanych przez Trybunał Konstytucyjny nawet nie będę mówił, bo wiemy, jak one wyglądały. Te postępowania były sztucznie pompowane, żeby dopuszczać sprawy do rozpoznania, a potem co z nimi robić? Umarzać te postępowania, żeby troszkę podbudować swoje statystyki nieróbstwa. To jest po prostu wstyd.</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#PawełŚliz">Trybunał Konstytucyjny za waszych rządów to była maszynka do wydawania politycznych wyroków i do bicia rekordów. Jednak jedyne rekordy, jakie były, to rekordy niekompetencji i lenistwa. Natomiast dostrzegam światełko w tunelu. Jest coś, co w TK urosło. To rekordowe wydatki. Za to ogromne gratulacje. Tak, wydawaliście nieprawdopodobne pieniądze w Trybunale Konstytucyjnym, ale dzięki Bogu to się skończyło.</u>
          <u xml:id="u-391.4" who="#PawełŚliz">Wysoka Izbo! Teraz jest tak naprawdę wreszcie pora na zmianę. Pora na dogłębną reformę Trybunału Konstytucyjnego i pora na prezydenta, który wreszcie tej reformy nie będzie blokował, tylko będzie ją wspierał. Pora, aby w pełni przywrócić rolę temu trybunałowi, do której tak naprawdę został powołany: obrońcy konstytucji i praw obywateli. Jeśli tego nie zrobimy i jeśli pozwolimy, by ten stan rzeczy się utrzymywał, to Polska będzie dalej w marazmie i będzie dalej osłabiała swoją demokrację.</u>
          <u xml:id="u-391.5" who="#PawełŚliz">Widzicie państwo, co teraz dzieje się na świecie. To jest moment ciężkiej próby, w którym trybunał powinien bronić obywateli, a nie tylko i wyłącznie wojować z rządem. Musimy walczyć o to, by Trybunał Konstytucyjny odzyskał swoją niezależność, swoją rolę, aby przestał być narzędziem politycznych interesów. Polska zasługuje na to, by jej instytucje były sprawiedliwe, transparentne i chroniły naszą konstytucję, a nie służyły jedynie interesom jednej partii. Wszyscy obywatele bez żadnych wyjątków zasługują na instytucje, które są w pełni niezależne i działają w interesie prawa, a nie politycznych machinacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-391.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Pyrzyk, PSL.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#MichałPyrzyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ostatnich latach Trybunał Konstytucyjny w Polsce jest nieustannie przedmiotem wielu poważnych kontrowersji, zarówno prawnych, jak i politycznych. Spowodowało to znaczne obniżenie autorytetu, a przede wszystkim skuteczności tego organu, ponieważ trybunał, zamiast pełnić funkcję niezależnego arbitra w sprawach konstytucyjnych, postrzegany jest cały czas jako narzędzie polityczne. Dlatego m.in. w wyniku takich działań spada zaufanie społeczne do Trybunału Konstytucyjnego, co podważa jego funkcję jako pewnego, silnego, stabilnego, jak można powiedzieć, strażnika ustawy zasadniczej i w tym kontekście dobrego obrońcy polskich obywateli. Oczywiście spowodowane to jest niekorzystnymi działaniami wokół trybunału i działaniami samego trybunału, które zdarzyły się w bliższej lub dalszej przeszłości, a które za każdym razem należy przypominać. Nastąpił bardzo poważny kryzys konstytucyjny związany z nieprawidłowym wyborem sędziów trybunału, tzw. sędziów dublerów, z wadliwym powołaniem prezesa trybunału i jego wiceprezesa. Bardzo wyraźnie widoczny był i jest deficyt niezależności i niezawisłości trybunału. Doprowadziło to do znaczącego obniżenia jakości orzeczeń, a także destabilizacji organizacyjnej trybunału. Przejawiała się ona m.in. notorycznym odwoływaniem zaplanowanych wcześniej rozpraw oraz częstymi, nie do końca jasnymi zmianami w składach orzekających.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#MichałPyrzyk">Skutkiem erozji zaufania publicznego był także znaczący spadek liczby skarg konstytucyjnych, pytań prawnych oraz wniosków kierowanych do Trybunału Konstytucyjnego, a w konsekwencji także widoczny spadek liczby wydawanych rozstrzygnięć. Tym samym nastąpiło ograniczenie kontroli konstytucyjnej, bo trybunał rzadziej podejmował sprawy kluczowe dla obywateli lub zwlekał z ich rozpoznaniem.</u>
          <u xml:id="u-393.2" who="#MichałPyrzyk">Także Europejski Trybunał Praw Człowieka i Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej kwestionowały niezależność Trybunału Konstytucyjnego i legalność jego wyroków. W rezultacie Trybunał Konstytucyjny w Polsce jest instytucją funkcjonującą w warunkach głębokiego kryzysu praworządności, co ma poważne konsekwencje dla stabilności systemu demokratycznego, jak również relacji z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-393.3" who="#MichałPyrzyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dlatego bardzo źle się stało, że za sprawą pana prezydenta w koszu wylądowała — bo tak należy oceniać tryb kontroli prewencyjnej — uchwalona przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej nowa ustawa o Trybunale Konstytucyjnym, która była jasną i stanowczą reakcją na to wszystko, co działo się z Trybunałem Konstytucyjnym w ostatnich latach, a celem tej ustawy było przede wszystkim stworzenie trwałych podstaw normatywnych pozwalających na to, czego chyba chcemy wszyscy, czyli na odbudowę niezależnego czy należnego autorytetu trybunału oraz przywrócenie efektywnej, rzetelnej i niezależnej kontroli konstytucyjności prawa w Polsce. Przypomnę, że nowa regulacja rozszerza kompetencje zgromadzenia ogólnego sędziów trybunału, w szczególności jeśli chodzi o kompetencje do wyboru składów orzekających trybunału i dokonywania w nich zmian, wprowadza kadencyjność funkcji prezesa trybunału i określa właśnie trzyletnią kadencję z możliwością powołania na kolejną tylko jeden raz.</u>
          <u xml:id="u-393.4" who="#MichałPyrzyk">Ustawa przede wszystkim przewiduje wybór sędziego Trybunału Konstytucyjnego przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej większością kwalifikowaną 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Sędzią trybunału według nowych przepisów mogłaby więc zostać tylko osoba mająca bardzo szerokie, można powiedzieć ponadpartyjne poparcie tutaj, w tej Izbie. Dodatkowo ustawa stanowi, że na stanowisko sędziego trybunału może zostać wybrana osoba w wieku od 40 do 70 lat, a kandydat na sędziego musi oczywiście wyróżniać się wiedzą prawniczą, posiadać niezbędne kwalifikacje, a zarazem, co bardzo ważne w obecnej sytuacji, według nowej ustawy nie może być czynnym politykiem. Według tych nowych przepisów sędzią Trybunału Konstytucyjnego można być wybranym tylko jeden raz na dziewięcioletnią kadencję.</u>
          <u xml:id="u-393.5" who="#MichałPyrzyk">To tylko najważniejsze postanowienia nowej ustawy, a jej wejście w życie byłoby definitywnym końcem trwającego od lat permanentnego psucia Trybunału Konstytucyjnego. Po wejściu w życie tych przepisów nie słyszelibyśmy już o sędziach dublerach, politykach w składzie trybunału, niepewności orzeczeń, odraczaniu posiedzeń, o tym, że trybunał po prostu nie pracuje. Niestety za sprawą decyzji pana prezydenta tak się nie stało.</u>
          <u xml:id="u-393.6" who="#MichałPyrzyk">Wszystkie te kwestie, o których wspomniałem wcześniej, na dalszy plan spychają i przesłaniają to, co jest zawarte w informacji o istotnych problemach wynikających z działalności orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2023 r., przedstawionej Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej, omawianej wcześniej na posiedzeniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. W informacji zwrócono uwagę m.in. na brak zmian w prawie w zakresie niektórych orzeczeń trybunału, na współdziałanie z sądami poprzez instytucje pytania prawnego, na problemy związane ze skargami konstytucyjnymi. Trybunał zwrócił też uwagę, o czym była tu już mowa dzisiaj, na uznaniowe, jego zdaniem, kształtowanie wynagrodzeń sędziowskich poprzez stosowanie przepisów ustawy okołobudżetowej na rok 2023.</u>
          <u xml:id="u-393.7" who="#MichałPyrzyk">Szanowni Państwo! Omawiając dziś informację Trybunału Konstytucyjnego, należy powiedzieć na zakończenie jeszcze raz, podkreślić i przypomnieć, że rola Trybunału Konstytucyjnego w demokratycznym państwie prawa jest szczególna i nadrzędna. Jest on odrębnym od sądów, samodzielnym organem konstytucyjnym państwa. Trybunał zawsze powinien posiadać pozycję niezależną od władzy politycznej, i to zarówno od parlamentu, jak i od prezydenta, od Rady Ministrów, nie wspominając już w ogóle o jakiejkolwiek partii politycznej. Jego ustrój, funkcjonowanie, sposób powoływania sędziów oraz status prawny orzeczeń powinien sprawiać, że ma on pozostawać niezależny również od innych organów władzy sądowniczej, takich jak chociażby Sąd Najwyższy czy Naczelny Sąd Administracyjny. I na koniec ze smutkiem należy stwierdzić, że takiej roli Trybunał Konstytucyjny w Polsce dziś niestety nie spełnia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-393.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Katarzyna Ueberhan, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#KatarzynaUeberhan">Szanowny Panie Marszałku! Panie Prezesie! Wysoka Izbo! Chciałabym przedstawić, bo nie będę mówić, że mam przyjemność, trudno o tym mówić w tej akurat sytuacji, w tym przypadku, stanowisko klubu Lewicy w sprawie informacji o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2023 r. A co było istotnym czy wręcz najistotniejszym problemem wynikającym z działalności i orzecznictwa trybunału w ostatnim roku pod rządami państwa PiS? Może to, że nie działał i nie orzekał, o czym tu już wielokrotnie była dziś mowa, choć było stabilnie i konsekwentnie, bo przecież przez wszystkie lata rządów państwa PiS liczba wyroków konsekwentnie z roku na rok spadała, a funkcjonariusze państwa PiS stabilnie wykonywali polecenia przychodzące z góry. Co do orzeczeń, począwszy od roku 2015 — cofnę się do początków państwa PiS — trybunał orzekał jeszcze wtedy w starym składzie i wydał, proszę państwa, z perspektywy dnia dzisiejszego wydawałoby się, rekordową liczbę orzeczeń, bo aż 63. Potem nadszedł rok 2016 i niechlubny trybunał Przyłębskiej. Jak było dalej, wszyscy pamiętamy. Trybunał nie orzekał, a jeśli już, to na polityczne zamówienie. Pamiętamy też, jak było w 2020 r. i pamiętamy niesławny wyrok na kobiety.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#KatarzynaUeberhan">A wracając do 2023 r. — liczby mówią same za siebie. 15 sędziów, 12 miesięcy i 23 wyroki. Choć warto wspomnieć, co też wypomina nam pan prezes, iż obecnie w trybunale zasiada sędziów 12, na wspomnianą konstytucyjną liczbę 15. Usłyszeliśmy więc wymówki, zacytuję pana prezesa: trudno wymagać dużej liczby orzeczeń, jeżeli państwo robicie wszystko, żeby ograniczać trybunał, m.in. zmniejszając środki finansowe. A więc jak nie wiadomo, o co chodzi, to chodzi o pieniądze. Potem upominał posłów zebranych na posiedzeniu komisji: uchwalcie zmianę konstytucji i zlikwidujcie Trybunał Konstytucyjny, jeżeli tak wam przeszkadza, wtedy będziecie mu płacić 0 zł. Znowu o czym? Znowu o kasie.</u>
          <u xml:id="u-395.2" who="#KatarzynaUeberhan">Panie Prezesie! Nie jest problemem konstytucyjna instytucja w państwie prawa. Problemem jest i problemem było to, co z instytucjami państwa prawa uczyniło bezprawie państwa Prawa i Sprawiedliwości. Cóż, choć Trybunał ukrywał i ukrywa, jak umie, że nikt nic nie robi, to może lepiej, że nie orzekał zbyt często. Bo gdy już to robił, to z politycznymi nominatami w składzie, a gdy pracował, to tylko na polityczne zamówienie i zgodnie z wolą słusznie minionej władzy. Minionej, ale która na odchodne zdążyła jeszcze przyznać sędziom 30-procentową podwyżkę. Ups, znowu mówimy o pieniądzach. Podwyżkę za pracę, na której efekty, czyli wyroki, obywatele czekają latami, jeśli w ogóle ich doczekają. A Trybunał, gdy już pracował, to w zależności od potrzeb potwierdzał wizję państwa PiS. Pomagał minimalizować wizerunkowe straty, ratował przed blamażem, legitymizował deformy sądownictwa, zalegalizował neo-KRS. Mało tego, zalegalizował nawet sam siebie. W jednym zdaniu: sprzątał po błędach byłego ministra niesprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-395.3" who="#KatarzynaUeberhan">Wszystko to układa się w obraz niekonstytucyjnego państwa PiS z postkonstytucyjnymi instytucjami i ustrojową tragifarsą, w której aktorzy dublerzy grali sędziów, a prawdziwi obywatele i obywatelki zmuszani byli do brania udziału w tym spektaklu, naprawdę pozostając pozbawionymi konstytucyjnych gwarancji do bezstronnego rozpatrywania ich spraw.</u>
          <u xml:id="u-395.4" who="#KatarzynaUeberhan">Sprawozdanie z działalności trybunału za 2023 r. to kolejny dowód na pogłębiające się problemy w jego funkcjonowaniu. W funkcjonowaniu trybunału, który ze strażnika konstytucji stał się strażnikiem partyjnych interesów — partii szczęśliwie już nierządzącej. Choć samo sprawozdanie to nieudolna próba wystawienia laurki samemu sobie, a jego prezentacja w wykonaniu nowego prezesa to raczej lista skarg i zażaleń, rozdzieranie szat, że za mało kasy, a nie sprawozdanie z wykonanej pracy, bo tej po prostu brak. Analizując orzecznictwo trybunału, można dostrzec ciągnące się powtarzalne liczne nieprawidłowości, które kwestionują w obecnym składzie jego niezależność i, niestety, autorytet.</u>
          <u xml:id="u-395.5" who="#KatarzynaUeberhan">Podsumowując: działalność trybunału w 2023 r. to nadal ta sama stara historia o tym, by było, jak było i nic się nie zmieniło. Niewykonane orzeczenia, upolityczniony skład, opóźnienia w wydawaniu wyroków. Kilka poprawnych interpretacji prawa to krople w morzu, czy raczej bagnie nieprawidłowości. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-395.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziewięć osób się zgłosiło do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-396.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-396.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas zadawania pytania na minutę.</u>
          <u xml:id="u-396.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Iwonę Karolewską z Koalicji Obywatelskiej o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#IwonaKarolewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożona informacja z działalności Trybunału Konstytucyjnego, jeszcze Julii Przyłębskiej, to obraz szokującego zepsucia, jakie prezentuje tak szanowany kiedyś organ konstytucyjny. Dziś charakteryzuje się drożyzną — w 2023 r. kosztował Polki i Polaków 49 mln zł — i lenistwem — w tym samym roku wydano tylko 25 wyroków — oraz służalczością wobec PiS, bo wtedy nagle każda sprawa okazywała się być załatwiana od ręki. A sprawy zwykłych podatników były zawieszane na lata, bo trybunał zbierał się tylko na czas rozstrzygania spraw politycznych i zaraz rozchodził się do domów. Dlatego chciałabym zadać pytanie, czy i jakie są możliwe środki rozliczenia osób zasiadających w trybunale za ich brak efektywności. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jacek Karnowski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#JacekKarnowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Miało być sprawozdanie za 2023 r. z działalności trybunału, a było wystąpienie nie sędziego, tylko polityka. Polityka związanego z Prawem i Sprawiedliwością. Pan prezes mówił, że chaos się pogłębia. Ten chaos pan, panie prezesie, sam rozpoczął jako zastępca pana Ziobry, niszcząc najpierw niezależność prokuratury, potem niezależność sądów, a na końcu niezależność trybunału. I pewnie żeby ten chaos znieść, to musiałby pan po prostu zrezygnować. Pan Ast powiedział, że rok 2023 to ostatni rok obowiązywania konstytucji. To także rok ostatni, wie pan, działalności Pegasusa.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#JacekKarnowski">Pytanie do pana prezesa: Czy pan prezes akceptował zakup Pegasusa i czy pan prezes podpisywał wnioski o inwigilację przeciwników politycznych jako prokurator generalny? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Prezesie! Mam konkretne pytanie do pana prezesa. Jakie są zaległości w Trybunale Konstytucyjnym? Ile spraw oczekuje na rozpatrzenie? Tysiąc, 2 tys., a może 3 tys.? Przeczytałam sprawozdanie. Są wykresy kolorowe, tabele, ale informacji o tragicznej liczbie zaległości — brak. Jaka to jest liczba? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marek Ast, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#MarekAst">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł sprawozdawca uwikłał się w rozważania niemające nic wspólnego z tym, co w połączonych komisjach: komisji ustawodawczej i Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka działo się w trakcie debaty nad informacją. Uwikłał się w rozważania na temat charakteru orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w sprawach dotyczących traktatów unijnych. Myślę więc, że pan prezes Trybunału Konstytucyjnego odniesie się do tego i uświadomi posłom koalicji 13 grudnia prymat polskiej konstytucji również nad prawem europejskim, nawet ratyfikowanym przez Polskę. Trybunał Konstytucyjny ma prawo czy nie ma prawa badania konstytucyjności tych regulacji? Bo kilka orzeczeń, również tych zapadłych w 2023 r., tego dotyczyło. Może też uświadomić…</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Woś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-404.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie słychać pana, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-404.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-404.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-404.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Woś.</u>
          <u xml:id="u-404.6" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Spieszy się marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-404.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprawiedliwie daję każdemu, więc niech pan nie komentuje.</u>
          <u xml:id="u-404.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ma pan minutę.</u>
          <u xml:id="u-404.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-404.10" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Przekazałem panu posłowi…)</u>
          <u xml:id="u-404.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę, bo już panu czas płynie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#MichałWoś">Szanowny Panie Prezesie Trybunału Konstytucyjnego! Trzeba stwierdzić, że mamy do czynienia z jakimś trybunałem Schrödingera. Ewidentnie, bo Tusk i Hołownia twierdzą nawet tu, z mównicy w Sejmie, że trybunał nie istnieje, a jednak zapraszają pana prezesa Bogdana Święczkowskiego jako prezesa Trybunału Konstytucyjnego do tej Izby. Wyświetlają informację, że przemawia prezes Trybunału Konstytucyjnego, i proszą o przedłożenie informacji o rocznej działalności.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#MichałWoś">Chciałem prosić pana prezesa trybunału, żeby uświadomił tym posłom, którzy tak zakłamują rzeczywistość, jakie są źródła prawa w Polsce i czy orzeczenia trybunałów międzynarodowych są źródłem prawa w Polsce. Czy orzeczenia trybunałów międzynarodowych to jest to samo co ratyfikowana umowa międzynarodowa? Bo tutaj poseł sprawozdawca tak zabrnął… Ewidentnie nie ma bladego pojęcia o tym, co do Wysokiej Izby mówił i co sprawozdawał. Proszę, panie prezesie, o przekazanie tej informacji i wskazanie o źródłach prawa w Polsce. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-405.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Wójcik, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-406.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#MichałWójcik">Szanowny Panie Marszałku! Panie Prezesie! Od 14 miesięcy mamy atak na jedną z najważniejszych instytucji w państwie. Kompletna destrukcja. Jesteśmy, szanowni państwo, jedynym państwem na świecie, gdzie władza nie chce zapłacić, przekazać środków sędziom, w ten sposób naruszając niezależność sądów, trybunału, czyli sądu konstytucyjnego, Trybunału Konstytucyjnego, i niezawisłość sędziowską. Jesteśmy jedynym państwem na świecie, gdzie się nie publikuje orzeczeń, chociaż nawet Komisja Wenecka wskazała, że musicie to robić. A wy gdzieś to macie. Jesteście, jesteśmy jedynym państwem na świecie, gdzie nie uznajecie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, gdzie mówicie, że tak naprawdę nie musicie tego robić. Wy jesteście czarnym snem Polski. Przyjdzie za to odpowiedzieć. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-407.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Bożena Lisowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#BożenaLisowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przez 9 lat funkcję prezesa Trybunału Konstytucyjnego pełniła Julia Przyłębska. Niestety były to lata, które zapiszą się niechlubnie w historii trybunału, który przedtem cieszył się wysokim prestiżem. W roku 2023 wydano tylko 25 wyroków, a w latach 2011–2016 średnio wydawano ich po 61. Główną zasługą pani prezes było upolitycznienie i wywoływanie wewnętrznych sporów, co prowadziło do dysfunkcji tej instytucji. W ocenie prof. Zolla trybunał został wyeliminowany z pełnienia funkcji kontrolującej praworządność działań władzy legislacyjnej i wykonawczej.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#BożenaLisowska">Moje pytanie do pana prezesa brzmi: Co zamierza pan zrobić, aby przywrócić funkcjonalność Trybunału Konstytucyjnego w Polsce?</u>
          <u xml:id="u-409.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Barbara Dolniak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#BarbaraDolniak">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Zadałam panu pytanie, jakie działania pan zamierza podjąć, by zlikwidować ogromną zaległość, która powstała w Trybunale Konstytucyjnym. Tylko proszę pamiętać o tym, by w składach orzekających nie zasiadali dublerzy, bo przecież doskonale wiemy, znając prawo, że jeżeli skład nie jest właściwy i zasiada w składzie sędziowskim osoba, która nie ma przymiotu sędziego, to wydane orzeczenie jest nieważne.</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#BarbaraDolniak">Zmieniajmy rzeczywistość, ale zmieniajmy ją zgodnie z prawem. A zarzuty, które panowie postawili, że ten przepis był zastosowany także w stosunku do pana posła Giertycha, nie polegają na prawdzie, bo zostało umorzone śledztwo, a nie wycofano sprawę z sądu. Najpierw, skoro stawia się zarzuty, trzeba sprawdzić obowiązujące przepisy.</u>
          <u xml:id="u-411.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Nie mówiliśmy o poleceniu. Pani poseł mówiła o instytucji polecenia…)</u>
          <u xml:id="u-411.3" who="#BarbaraDolniak">Uchwaliliście przepisy, które dawały Zbigniewowi Ziobrze nieograniczoną możliwość decydowania w prokuraturze. Nie do pomyślenia w państwie prawa.</u>
          <u xml:id="u-411.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Pyrzyk, PSL.</u>
          <u xml:id="u-412.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#MichałPyrzyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#MichałPyrzyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął nową uchwałę o Trybunale Konstytucyjnym i przepisy ją wprowadzające wraz z poprawkami Senatu w dniu 13 września 2024 r. Obie ustawy oczywiście trafiły na biurko pana prezydenta, który, jak wiemy, skierował te dwa akty prawne do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli prewencyjnej. Rozprawa najpierw wyznaczona była na grudzień 2024 r. — nie odbyła się, teraz wokanda mówi o 2 kwietnia tego roku. Chciałoby się powiedzieć, że dobrze, że nie w prima aprilis, ale już słychać głosy, że może się nie odbyć. To jest, szanowni państwo, przykład działania niezależnego, w cudzysłowie, Trybunału Konstytucyjnego w porozumieniu z panem prezydentem, tak aby nową ustawę zamrozić w trybunale albo jak ja mówię, wrzucić ją po prostu do kosza. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę prezesa Trybunału Konstytucyjnego pana Bogdana Święczkowskiego o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-414.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-414.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wchodzi pan na brawa.</u>
          <u xml:id="u-414.4" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: To na wyjście pana prezesa.)</u>
          <u xml:id="u-414.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">To miłe.</u>
          <u xml:id="u-414.6" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Przekonaliśmy ich.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#BogdanŚwięczkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#BogdanŚwięczkowski">Panie Marszałku! Nie będę się odnosił do politycznych inwektyw, które padały tutaj z ust niektórych posłów. To świadczy tylko o kulturze i chyba niezrozumieniu tematu informacji, którą przedstawiałem w Wysokim Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-415.2" who="#BogdanŚwięczkowski">Trybunał Konstytucyjny jest instytucją niezależną, naczelnym organem władzy Rzeczypospolitej równym Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej i nie jest prawem Sejmu ocena Trybunału Konstytucyjnego. Tak samo Trybunał Konstytucyjny nie może oceniać Sejmu, a Sejm nie może oceniać Trybunału Konstytucyjnego. Przedstawiałem tylko informację.</u>
          <u xml:id="u-415.3" who="#BogdanŚwięczkowski">Szanowni Państwo! Z przykrością przyjmuję niektóre oceny, bo są one całkowicie nieuprawnione i nie odnoszą się do rzeczywistości. W Trybunale Konstytucyjnym nie ma żadnego sędziego dublera. Nawet jeżeli były jakieś problemy konstytucyjne w 2015 r., to w Trybunale Konstytucyjnym już nie orzeka żaden sędzia wybrany w 2015 r. Więc nie ma żadnego sędziego, wszyscy sędziowie są wybrani w sposób prawidłowy, złożyli ślubowanie przed panem prezydentem, a następnie stawili się i objęli urząd.</u>
          <u xml:id="u-415.4" who="#BogdanŚwięczkowski">Pani marszałek Dolniak jako była sędzia wie o tym dobrze, że aby zacząć pracę sędziego, trzeba objąć urząd, stawić się w urzędzie.</u>
          <u xml:id="u-415.5" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dolniak: Ale prezydent nie mógł…)</u>
          <u xml:id="u-415.6" who="#BogdanŚwięczkowski">Pani marszałek, ja tylko przypominam podstawowe kwestie związane z objęciem urzędu sędziego sądu powszechnego czy Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-415.7" who="#BogdanŚwięczkowski">Oczywiście z zainteresowaniem przyjmuję państwa uwagi dotyczące zaległości. Sam dostrzegam ten fakt, że w trybunale znajduje się szereg postępowań, które należałoby rozstrzygnąć, ale Trybunał Konstytucyjny nie jest targiem ani piekarnią, tylko są to problemy, które muszą być rozstrzygane w sposób przemyślany, w taki, aby nikt na tym nie stracił, a szczególnie polscy obywatele. W związku z powyższym oczywiście jako nowy prezes Trybunału Konstytucyjnego będę robił wszystko, aby usprawnić jego pracę. Natomiast państwo jako polski parlament robicie wszystko, żeby ten trybunał nie funkcjonował, co zresztą dzisiaj tutaj wypowiedzieliście wielokrotnie, i żeby nie mógł działać. Więc naprawdę, szanowni państwo, jeżeli oczekujecie niezawisłego, niezależnego trybunału, zintensyfikowania jego pracy, a jednocześnie robicie wszystko, pozbawiacie środków finansowych, nie publikujecie orzeczeń, nie stawiacie się na rozprawy, nie przedstawiacie stanowisk, no to czego od trybunału oczekujecie? Czego od trybunału oczekujecie? Weźcie się państwo do pracy, zacznijcie wykonywać swoje konstytucyjne obowiązki, a trybunał będzie wykonywał swoje konstytucyjne obowiązki.</u>
          <u xml:id="u-415.8" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dolniak: My omawiamy rok 2023.)</u>
          <u xml:id="u-415.9" who="#BogdanŚwięczkowski">Wiem to, ale to państwo zaczęliście mówić o…</u>
          <u xml:id="u-415.10" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dolniak: Pan też mówił o latach następnych.)</u>
          <u xml:id="u-415.11" who="#BogdanŚwięczkowski">Tak jest. Przypominam…</u>
          <u xml:id="u-415.12" who="#komentarz">(Poseł Jacek Karnowski: To nie jest ocena Sejmu.)</u>
          <u xml:id="u-415.13" who="#BogdanŚwięczkowski">Nie oceniam Sejmu. Ja tylko odnoszę się do tego, panie pośle, że jeżeli oczekujecie lepszej pracy trybunału, to najpierw spójrzcie na siebie.</u>
          <u xml:id="u-415.14" who="#komentarz">(Poseł Jacek Karnowski: To nie jest ocena.)</u>
          <u xml:id="u-415.15" who="#BogdanŚwięczkowski">Szanowni Państwo! Mówimy o informacji za rok 2023.</u>
          <u xml:id="u-415.16" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dolniak: W 2023 r. rządził PiS.)</u>
          <u xml:id="u-415.17" who="#BogdanŚwięczkowski">Przyjmuję te uwagi, o których państwo mówiliście, jeżeli chodzi o efektywność i zaangażowanie trybunału w rozstrzyganie spraw. Myślę, że w kolejnych miesiącach i latach będzie inaczej, jeżeli oczywiście sytuacja ustrojowa trybunału się poprawi.</u>
          <u xml:id="u-415.18" who="#BogdanŚwięczkowski">Jeżeli chodzi o pytania — nie na wszystkie odpowiem, odpowiem pisemnie, jeżeli będzie taka potrzeba — to oczywiście, szanowni państwo, podstawową normą jest konstytucja, normą prawną, przepisami prawa. Są normy zawarte w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i żadne prawo europejskie nie może być sprzeczne z polską konstytucją. Każdy student prawa o tym wie i zaklinanie rzeczywistości czy wypowiedzi pseudoautorytetów nie zmienią tej rzeczywistości konstytucyjnej. Oczywiście możecie zrobić, szanowni państwo, to, co zrobił Sejm PRL w 1976 r., który wpisał do konstytucji, że normy prawa europejskiego są normami nadrzędnymi nad polską konstytucją, i wtedy tak będzie. Możecie to zrobić, ale to proszę zmienić konstytucję. Zachęcam was już po raz któryś: zmieńcie polską konstytucję, jeżeli macie taką większość. Ale dopóki tego nie zrobicie, podstawowe normy prawne znajdują się w polskiej konstytucji i żadne prawo europejskie nie może zajmować norm nadrzędnych nad polską konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-415.19" who="#komentarz">(Poseł Jacek Karnowski: Nie trzeba było jej łamać.)</u>
          <u xml:id="u-415.20" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dolniak: Ale konstytucję też łamiecie.)</u>
          <u xml:id="u-415.21" who="#BogdanŚwięczkowski">Ja nie oceniam państwa. Trybunał pochyla się tylko nad normami prawnymi i ocenia zgodność uchwalonych, m.in. przez państwo, ale nie tylko, norm prawnych znajdujących się w różnego rodzaju aktach prawnych i do tego się będę odnosił.</u>
          <u xml:id="u-415.22" who="#BogdanŚwięczkowski">Jeżeli chodzi o pytania odnośnie do ustaw dotyczących służb specjalnych, w których zostały zawarte przepisy o tzw. urządzeniach końcowych, to stało się to bodajże w 2016 r. Cały czas o tym państwo gardłujecie, natomiast od 2016 r. nikt z państwa nie skierował wniosku do Trybunału Konstytucyjnego, żeby ocenić, czy te przepisy są zgodne z konstytucją, czy nie. Dopóki trybunał nie stwierdzi, że są niezgodne, to te przepisy korzystają z domniemania konstytucyjności. Tokujecie państwo, zamiast podjąć działania prawne.</u>
          <u xml:id="u-415.23" who="#BogdanŚwięczkowski">Jeżeli chodzi o to, ile jest spraw w tej chwili w trybunale, to nie posiadam takiej wiedzy, ale oczywiście są tam rozpatrywane sprawy i myślę, że będziemy do nich wracać.</u>
          <u xml:id="u-415.24" who="#BogdanŚwięczkowski">Myślę, że przedstawiona przeze mnie informacja była kompleksowa. Zachęcam do zapoznania się z tą publikacją, bo przedstawione przeze mnie skrótowe sprawozdanie, z racji tego, że nie chciałem państwa zbytnio absorbować, dotyczyło oczywiście wybranego materiału, a nie całościowej informacji.</u>
          <u xml:id="u-415.25" who="#BogdanŚwięczkowski">Na koniec zwrócę się do pana marszałka z prośbą, żeby pan marszałek spowodował, aby poseł Śliz uiścił karę porządkową, którą nałożył na niego Trybunał Konstytucyjny. Bardzo źle to będzie wyglądało, gdy komornik będzie ściągał tę karę porządkową z Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-415.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym nad informacją nie przeprowadza się głosowania.</u>
          <u xml:id="u-416.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Stwierdzam, że Sejm zapoznał się z informacją o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-416.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 6 marca b.r.</u>
          <u xml:id="u-416.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-416.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z państwa, pań i panów posłów pragnie jeszcze wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-416.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie, to zamknę listę.</u>
          <u xml:id="u-416.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nikt się nie zgłasza, listę uważam za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-416.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Do wygłoszenia oświadczeń zgłosiło się 31 osób.</u>
          <u xml:id="u-416.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas oświadczenia na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-416.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Roman Fritz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#RomanFritz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym się z państwem podzielić informacjami z dzisiejszych posiedzeń Komisji Spraw Zagranicznych, której jestem członkiem. Sytuacja międzynarodowa, jak państwo doskonale wiecie, jest wybitnie kryzysowa — wojna za wschodnią granicą, kryzys w kwestii imigracji, kryzys na Bliskim Wschodzie, kryzys relacji transatlantyckich, kryzys w samej Unii Europejskiej, która trzeszczy w szwach. Do tego dochodzi jeszcze oświadczenie prezydenta Francji Emmanuela Macrona, które spotkało się z reakcją rosyjską. Naprawdę sytuacja międzynarodowa jest wybitnie niebezpieczna. Co robi w takiej sytuacji Komisja Spraw Zagranicznych w Polsce? Otóż dziś o godz. 10.30 procedowano nad kwestią feministycznej polityki zagranicznej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Włodzimierz Skalik, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-418.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-418.3" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Panie marszałku, miałbym prośbę, żeby pan mnie nie wyłączył.)</u>
          <u xml:id="u-418.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wyłączę pana na pewno po 1 minucie, jeśli będzie pan przemawiał. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#WłodzimierzSkalik">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 30 stycznia unijny trybunał sprawiedliwości wydał wyrok w sprawie pomiędzy Giovannim Frajesem, włoskim lekarzem a Komisją Europejską. Jest to wyrok, który polecam uwadze lekarzy uczestniczących w przepisywaniu i podawaniu szczepionek. Wyrok TSUE stanowi m.in., że lekarze podający szczepionki mają pełne prawo do oferowania lub odmowy szczepienia. Jeżeli w wyniku podania szczepionki pojawią się obrażenia, to sami lekarze będą ponosić odpowiedzialność za ich wywołanie, a nie organ wydający pozwolenie na dopuszczenie do obrotu. TSUE stanowi, że lekarze są przeszkolonymi profesjonalistami, mają obowiązki wyuczonego pośrednika, obowiązek dokładnego przedstawienia produktów pacjentom i powstrzymywania się od oferowania leków i szczepionek, jeśli nie są one korzystne i ich podanie jest ryzykowne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Andrzej Tomasz Zapałowski. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-420.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jarosław Sachajko. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-420.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Robert Wardzała, Koalicja Obywatelska. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-420.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Patryk Gabriel, Koalicja Obywatelska. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-420.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Henryk Szopiński.</u>
          <u xml:id="u-420.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Napełnił pan radością moje serce, bo myślałem, że wszyscy już poszli. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#HenrykSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Właśnie dzisiaj, 6 marca 2025 r., przypada 87. rocznica kongresu berlińskiego, wydarzenia niezwykle ważnego dla ludności polskiej mieszkającej w Niemczech. Było to największe zgromadzenie Polaków w III Rzeszy — brało w nim udział ok. 5 tys. uczestników. Kongres miał charakter manifestacji narodowej jedności i determinacji w obliczu rosnącej polityki germanizacyjnej nazistowskich Niemiec. Podczas kongresu przyjęto słynne pięć praw Polaków, które miały stać się podstawą tożsamości narodowej i moralnym drogowskazem dla rodaków żyjących na terenie Niemiec. Kongres ten podkreślił ich jedność i przywiązanie do polskiej kultury, języka oraz wartości narodowych. Był także wyrazem sprzeciwu wobec represji i dyskryminacji ze strony niemieckich władz. Wkrótce po wybuchu II wojny światowej wielu działaczy Związku Polaków w Niemczech zostało aresztowanych i zamordowanych przez nazistów. Dzięki kongresowi oraz działalności Związku Polaków w Niemczech społeczność w Niemczech pozostawiła trwały ślad w historii walki o zachowanie tożsamości narodowej.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#HenrykSzopiński">Koniecznie muszę dodać, że w moim ukochanym Zakrzewie mieszka pan Alfons Tomke, 107-latek, który jako uczestnik kongresu berlińskiego był świadkiem tamtych wydarzeń. Panie Alfonsie, życzę dużo zdrowia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie Alfonsie, życzymy zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-422.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Sałek. Jest? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-422.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Szymon Giżyński.</u>
          <u xml:id="u-422.4" who="#komentarz">(Poseł Szymon Giżyński: Jestem.)</u>
          <u xml:id="u-422.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#SzymonGiżyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przytoczę proroczy, metaforyczny wiersz Andrzeja Waligórskiego zatytułowany „Oda na otwarcie we Wrocławiu niemieckiego kasyna gry o nazwie Casino”:</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#SzymonGiżyński">„Chwila to ważna i podniosła,</u>
          <u xml:id="u-423.2" who="#SzymonGiżyński">Błyszczą smokingi, lśnią lakierki,</u>
          <u xml:id="u-423.3" who="#SzymonGiżyński">Swoje Casino ma już Wrocław,</u>
          <u xml:id="u-423.4" who="#SzymonGiżyński">A w nim przepiękne ma krupierki.</u>
          <u xml:id="u-423.5" who="#SzymonGiżyński">Żetony tylko dewizowe,</u>
          <u xml:id="u-423.6" who="#SzymonGiżyński">Goryle — europejska klasa,</u>
          <u xml:id="u-423.7" who="#SzymonGiżyński">Stroje wyłącznie wieczorowe,</u>
          <u xml:id="u-423.8" who="#SzymonGiżyński">Wyjście przeważnie na golasa.</u>
          <u xml:id="u-423.9" who="#SzymonGiżyński">Babcia w klozecie liczy dolce,</u>
          <u xml:id="u-423.10" who="#SzymonGiżyński">Szampan w kubełku już się chłodzi…</u>
          <u xml:id="u-423.11" who="#SzymonGiżyński">Wprost czuję, żem u siebie, w Polsce,</u>
          <u xml:id="u-423.12" who="#SzymonGiżyński">Że właśnie o to ludziom chodzi!</u>
          <u xml:id="u-423.13" who="#SzymonGiżyński">Cassino w dziejach już raz było,</u>
          <u xml:id="u-423.14" who="#SzymonGiżyński">Zdobyliśmy je bagnetami.</u>
          <u xml:id="u-423.15" who="#SzymonGiżyński">I proszę — nic się nie zmieniło,</u>
          <u xml:id="u-423.16" who="#SzymonGiżyński">Nawet obrońcy tacy sami.</u>
          <u xml:id="u-423.17" who="#SzymonGiżyński">Tyle że zgiełku mniej i huku,</u>
          <u xml:id="u-423.18" who="#SzymonGiżyński">Że innym walczy się rynsztunkiem,</u>
          <u xml:id="u-423.19" who="#SzymonGiżyński">Że Drugi Korpus późnych wnuków</u>
          <u xml:id="u-423.20" who="#SzymonGiżyński">Bank dziś rozbija, a nie bunkier.</u>
          <u xml:id="u-423.21" who="#SzymonGiżyński">Tak oto znowu swym fasonem</u>
          <u xml:id="u-423.22" who="#SzymonGiżyński">Polak zadziwił cudzoziemców:</u>
          <u xml:id="u-423.23" who="#SzymonGiżyński">Podeptał maki (te czerwone)</u>
          <u xml:id="u-423.24" who="#SzymonGiżyński">I ma Casino!</u>
          <u xml:id="u-423.25" who="#SzymonGiżyński">A w nim — Niemców”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Barbara Grygorcewicz, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-424.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#BarbaraGrygorcewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#BarbaraGrygorcewicz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Premier Donald Tusk podjął kilka dni temu decyzję o wyznaczeniu ministra edukacji narodowej Barbary Nowackiej na koordynatorkę działań z zakresu polityki młodzieżowej. To bardzo ważny i potrzebny krok w kierunku realnego wsparcia młodych ludzi na ich drodze do aktywnego uczestnictwa w życiu publicznym.</u>
          <u xml:id="u-425.2" who="#BarbaraGrygorcewicz">Młodzież jest przyszłością naszego kraju. To właśnie oni za kilka lub kilkanaście lat będą zasiadać w tych ławach i podejmować kluczowe decyzje. Z tego powodu tak ważne jest, by już dziś wspierać aktywność obywatelską młodych ludzi, wzmacniać ich głos w debacie publicznej i otwierać przed nimi drzwi do świata polityki, które przez wiele lat były zamknięte.</u>
          <u xml:id="u-425.3" who="#BarbaraGrygorcewicz">Nie możemy dopuścić do sytuacji, w której młodzi ludzie tracą wiarę w instytucje państwowe i rezygnują z jakiejkolwiek działalności politycznej. Ich energia oraz pomysły są niezbędne do budowy nowoczesnej, demokratycznej Polski. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-425.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Bożena Lisowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#BożenaLisowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Kobiety chcą umocowanych ustawowo rad kobiet. 4 marca odbyła się w Sejmie konferencja pod hasłem „Chcemy 5D — razem dla ustawy o radach kobiet”. 5D to projekt artykułu w ustawie o samorządzie gminnym, który mocowałby prawnie rady jako ciała konsultacyjno-doradcze samorządu w obszarze polityki dotyczącej kobiet.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#BożenaLisowska">Konferencja otworzyła 30-dniowy proces konsultacji. Przedłożony został wstępny projekt ustawy o nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw. Po okresie konsultacji projekt trafi do Sejmu, a następnie do Senatu. Z okazji Dnia Kobiet warto zrobić piękny prezent kobietom i uczynić ich głos podmiotowym, bo teraz ich głos zależy od widzimisię lokalnych włodarzy.</u>
          <u xml:id="u-427.2" who="#BożenaLisowska">Szanowni Państwo! Jako kobieta i w przededniu Dnia Kobiet proszę was wszystkich o poparcie tego projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Optymistycznie: rozpoczął się 49. Bieg Piastów na Polanie Jakuszyckiej w Szklarskiej Porębie. W Festiwalu Narciarstwa Biegowego uczestniczy ponad 6200 zawodników, którzy biorą udział w sportowej rywalizacji, od biegu przedszkolaków, który już jest za nami, do biegu na 50 km, który odbędzie się w najbliższą sobotę.</u>
          <u xml:id="u-429.1" who="#ZofiaCzernow">Wielkim wydarzeniem jest udział w biegu na 50 km królowej narciarstwa biegowego Justyny Kowalczyk-Tekieli. Na tym dystansie wystartuje ponad 1500 zawodników. Zapraszam serdecznie posłanki i posłów do aktywnego udziału w Biegu Piastów. To piękna sportowa rywalizacja zawodników i pasjonatów narciarstwa biegowego. Jeszcze można się zgłosić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-429.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mariusz Krystian.</u>
          <u xml:id="u-430.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Adam Dziedzic.</u>
          <u xml:id="u-430.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Monika Pawłowska.</u>
          <u xml:id="u-430.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Agata Wojtyszek.</u>
          <u xml:id="u-430.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Łukasz Kmita.</u>
          <u xml:id="u-430.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Łukasz Horbatowski.</u>
          <u xml:id="u-430.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Zbigniew Bogucki.</u>
          <u xml:id="u-430.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Pyrzyk.</u>
          <u xml:id="u-430.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Uff, panie pośle, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#MichałPyrzyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-431.1" who="#MichałPyrzyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ubiegłym tygodniu na uroczystej sesji rady gminy zainaugurowane zostały obchody jubileuszu 100 lat istnienia i funkcjonowania gminy Lądek położonej w powiecie słupeckim w województwie wielkopolskim. A historia gminy Lądek to przede wszystkim historia ludzi, wielu pokoleń rolników, rzemieślników, nauczycieli, przedsiębiorców, strażaków, społeczników i samorządowców, którzy dokładali swoją cegiełkę do tego, by gmina Lądek była zawsze miejscem, gdzie szanuje się historię i tradycję, ale także odpowiada się na współczesne potrzeby mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-431.2" who="#MichałPyrzyk">Gmina Lądek to także miejscowość Ciążeń z pałacem biskupów poznańskich, piękny Ląd z klasztorem pocysterskim, Borek Lądkowski, gdzie uroczystą przysięgę składali członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej, i Nadwarciański Park Krajobrazowy ze swoimi walorami przyrodniczymi. To również wieloletnie tradycje strażackie, sportowo-pożarnicze i działalności kół gospodyń wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-431.3" who="#MichałPyrzyk">Życzę udanego roku jubileuszowego i wielu sukcesów w działalności na rzecz rozwoju gminy Lądek i dobra jej mieszkańców. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-431.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Magdalena Filipek-Sobczak, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#MagdalenaFilipekSobczak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To, co dzieje się dziś z Lasami Państwowymi, to nic innego jak kolejny etap destrukcyjnej polityki obecnego rządu, wymierzonej w polską własność i narodowe zasoby. Pod pretekstem ekologii prowadzi się działania, które mają jeden cel: doprowadzenie do upadku Lasów Państwowych i przejęcie kontroli nad polskimi lasami przez zagraniczne interesy.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#MagdalenaFilipekSobczak">Ministerstwo Klimatu i Środowiska forsuje projekt tzw. lasów społecznych. W rzeczywistości oznacza to odbieranie kolejnych obszarów gospodarce leśnej i blokowanie pozyskiwania drewna, kluczowego przecież surowca dla polskiego przemysłu. Lasy Państwowe tracą dochody, a polskie firmy uzależnione od dostępu do surowca stoją na skraju bankructwa. Nieprzypadkowo likwiduje się też nadleśnictwa. Wszystko po to, by osłabić polski sektor leśny i wprowadzić chaos zarządczy. Lasy Państwowe mogą stracić nawet 30% swoich gruntów. Dziś ponad 50 nadleśnictw nie może prowadzić działalności, bo ich plany zostały zablokowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#MagdalenaFilipekSobczak">To otwarta wojna z polskim przemysłem drzewnym i kolejne uderzenie w suwerenność gospodarczą naszego kraju. Nie możemy się na to zgodzić. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Andrzej Adamczyk.</u>
          <u xml:id="u-436.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mariusz Gosek.</u>
          <u xml:id="u-436.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Renata Rak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-436.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#RenataRak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Drogie Sołtyski! Drodzy Sołtysi! 11 marca obchodzone jest wasze święto. Już dzisiaj dziękuję za wasze zaangażowanie i oddanie pracy na rzecz mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-437.1" who="#RenataRak">Sołtyski i sołtysi pełnią ważną rolę w lokalnych społecznościach wiejskich. Cieszą się ogromnym zaufaniem. Są głosem lokalnej społeczności, pokazują problemy i potrzeby mieszkańców. Pomagają planować i realizować inwestycje wiejskie. Inicjują wydarzenia społeczne i kulturalne integrujące mieszkańców. Pomagają w rozwiązywaniu lokalnych problemów. Współpracują z wójtem i radą gminy. Informują o sprawach urzędowych.</u>
          <u xml:id="u-437.2" who="#RenataRak">Paniom sołtyskom i panom sołtysom życzę niesłabnącej energii w wykonywaniu codziennych obowiązków. Pozdrawiam serdecznie szczególnie sołtyski i sołtysów z gmin Szczecinek, Biały Bór, Borne Sulinowo, Barwice i Grzmiąca. Wszystkiego dobrego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-437.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Oczywiście przyłączamy się do tych życzeń.</u>
          <u xml:id="u-438.2" who="#komentarz">(Poseł Renata Rak: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-438.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Magdalena Małgorzata Kołodziejczak.</u>
          <u xml:id="u-438.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Alicja Łuczak.</u>
          <u xml:id="u-438.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#AlicjaŁuczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pojutrze Dzień Kobiet. Z tej okazji pragnę złożyć najserdeczniejsze życzenia, ale też przypomnieć to, co rząd Donalda Tuska zrobił dla kobiet. To in vitro, opieka okołoporodowa, badania prenatalne, tabletka „dzień po” dostępna w aptekach, babciowe, renta wdowia, ustawa o udziale kobiet we władzach związków sportowych i pewnie jeszcze wiele innych spraw, m.in. zrównanie płac kobiet i mężczyzn w stolicy.</u>
          <u xml:id="u-439.1" who="#AlicjaŁuczak">Jednak aby kobiety miały pełnię praw, potrzebny jest prezydent, który będzie stał po naszej, kobiecej stronie i podpisze wszystkie odpowiednie ustawy. Dlatego najlepsze życzenia dla wszystkich pań: aby Rafał Trzaskowski stał się ambasadorem naszych spraw. Dodam jeszcze, że Rafał Trzaskowski pozdrawia i przesyła równie serdeczne życzenia wszystkim paniom z mojego Żelazkowa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-439.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Do tych ustaw jest jeszcze potrzebna większość w Sejmie. Oczywiście jak Rafał zostanie prezydentem.</u>
          <u xml:id="u-440.2" who="#komentarz">(Poseł Alicja Łuczak: Będzie dobrze. Przekonamy.)</u>
          <u xml:id="u-440.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przekonamy.</u>
          <u xml:id="u-440.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Waldemar Andzel. Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-440.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Artur Jarosław Łącki. Widzę.</u>
          <u xml:id="u-440.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#ArturJarosławŁącki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mógłbym teraz zacząć sobie żartować na temat alkomatu, kalibracji i PiS-owskich posłów deliberacji, ale temat w gruncie rzeczy jest bardzo poważny. Otóż podczas prac komisji regulaminowej zostałem przez grupę posłanek i posłów oskarżony o to, że znajduję się pod wpływem alkoholu. Dla posłanek Anny Gembickiej i Anny Paluch oraz posłów Rafała Bochenka, Jana Kanthaka i kilku innych było niepojęte, że ktoś może emocjonalnie reagować, gdy słucha, co wygaduje indywiduum niegodne miana posła na Sejmu RP niejaki Matecki — internetowy siepacz Ziobry, który jest czołowym siewcą hejtu i nienawiści w mediach społecznościowych.</u>
          <u xml:id="u-441.1" who="#ArturJarosławŁącki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziś, już trochę spokojniejszy, chcę oznajmić, że nie odpuszczę tym gorliwym obrońcom Dariusza Mateckiego. Nie pozwolę, żeby bezkarnie obrzucali mnie błotem, podrywali mój autorytet i wreszcie bezrefleksyjnie podważali dobre imię Sejmu RP. Dlatego po zebraniu wszystkich dostępnych dowodów skieruję do sądu pozew przeciwko nim. Zwrócę się też do komisji etyki o ich ukaranie.</u>
          <u xml:id="u-441.2" who="#ArturJarosławŁącki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czas skończyć z bezkarnym rzucaniem kalumnii i obelg wobec innych posłów. Jestem gorącym orędownikiem zakupu większej ilości alkomatów na wyposażenie Straży Marszałkowskiej, ale będę namawiał pana marszałka, by podczas prac nad zmianami regulaminowymi wprowadzono zapis, że posłowie, którzy niesłusznie oskarżają kogoś o to, że jest pod wpływem alkoholu, z automatu byli karani przez marszałka.</u>
          <u xml:id="u-441.3" who="#ArturJarosławŁącki">Kończąc, jeszcze jedna refleksja: Co ci ludzie mają w głowach, że każdy przejaw okazywania emocji, każda ekspresja…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#ArturJarosławŁącki">…każdy ludzki odruch kojarzą im się z alkoholem? Czyżby według nich jedynie stan upojenia pozwalał, był usprawiedliwieniem dla okazywania emocji, zarówno tych dobrych, jak i złych? Z tym pytaniem państwa zostawiam. Niech każdy sam sobie na nie odpowie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Iwona Małgorzata Krawczyk.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krystian Łuczak.</u>
          <u xml:id="u-444.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#KrystianŁuczak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z pilną potrzebą wdrożenia w Polsce dyrektywy Unii Europejskiej nr 2022/2381, znanej jako Women on Boards, warto przypomnieć, jak wielkie znaczenie mają trwające prace nad projektem ustawy implementacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#KrystianŁuczak">Poprawa równowagi płci w organach spółek giełdowych to w Polsce konieczność. Dlatego tak istotne jest obligatoryjne zobowiązanie od stycznia 2026 r. największych spółek z udziałem Skarbu Państwa, a od czerwca 2026 r. — pozostałych spółek giełdowych, do zastosowania parytetu płci zarówno w zarządach, jak i w radach nadzorczych.</u>
          <u xml:id="u-445.2" who="#KrystianŁuczak">Chociaż polska konstytucja i Kodeks pracy oraz inne ustawy mają zapewniać przestrzeganie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zatrudnieniu, w praktyce nadal występuje znaczna dysproporcja pomiędzy odsetkiem czynnych zawodowo kobiet i mężczyzn. Nadal także mamy do czynienia ze zjawiskiem luki płacowej, czyli z sytuacją, w której kobiety uzyskują niższe wynagrodzenie niż mężczyźni za jednakową pracę. Dlatego pilne wdrożenie dyrektywy to dobry krok w kierunku tworzenia równego prawa przedstawicieli obu płci do kształcenia, zatrudnienia i awansów oraz do jednakowego wynagradzania za pracę tej samej wartości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-445.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Agnieszka Anna Soin, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#AgnieszkaAnnaSoin">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-447.1" who="#AgnieszkaAnnaSoin">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przed nami Dzień Kobiet — święto, które łączy, opowiadając najpiękniejszą historię o tej części społeczeństwa, którą reprezentuję. Na Dolnym Śląsku, w regionie, któremu służę, znane są ze swojej działalności kobiety wybitne, które mimo przeciwności losu potrafiły zaistnieć i działać na rzecz swoich małych ojczyzn. To naukowcy, specjaliści nauk medycznych, przedstawicielki świata sztuki, kultury, sportu czy biznesu, które związane były z regionem w różnych okresach historycznych: św. Edyta Stein, św. Jadwiga, Wanda Rutkiewicz, Wioleta Villas czy Anna German. Niezmiernie cieszę się, że zmienia się także podejście kobiet do polityki. Dziś kobiety stanowią 16% włodarzy naszych samorządów. To w nas jest siła, by wprowadzać równowagę w świat polityczny ponad podziałami politycznymi i pokazywać konsolidacyjny styl zarządzania. Potrafimy łączyć. I takiej siły każdej kobiecie życzę w tym pięknym dniu 8 marca. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-447.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#BarbaraBartuś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polacy od miesięcy zmagają się z dramatycznym wzrostem kosztów życia. Drożyzna dotyka nas wszystkich, a jednym z największych obciążeń dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw są rosnące ceny energii. Tymczasem rządząca koalicja, zamiast podejmować realne działania na rzecz ulżenia obywatelom, dziś w Sejmie odrzuciła nasz projekt obniżenia podatku VAT na energię elektryczną, gaz i ciepło systemowe.</u>
          <u xml:id="u-449.1" who="#BarbaraBartuś">Była to konkretna propozycja, która natychmiast przełożyłaby się na niższe rachunki dla milionów Polaków. W czasie, gdy koszty energii elektrycznej biją rekordy, a małe firmy walczą o przetrwanie, rząd nie ma żadnych skutecznych rozwiązań poza pustymi zapowiedziami i propagandą sukcesu.</u>
          <u xml:id="u-449.2" who="#BarbaraBartuś">Przypomnę, że nasze projekty zakładały wprowadzenie od dnia 1 lutego 2025 r. do dnia 31 grudnia 2025 r. obniżonej do 8% stawki VAT dla energii elektrycznej, gazu ziemnego, co było rozwiązaniem już wcześniej stosowanym i sprawdzonym. W czasie kryzysu energetycznego w latach 2022–2023 obniżka VAT była jednym z elementów tarczy antyinflacyjnej, która realnie chroniła polskie rodziny. Dziś, gdy inflacja nadal drenuje portfele obywateli, rządząca większość zdecydowała się odrzucić ten oczywisty i skuteczny sposób na pomoc społeczeństwu.</u>
          <u xml:id="u-449.3" who="#BarbaraBartuś">Ale to nie jest jedyna decyzja tej koalicji, która uderza w Polaków. Przez ostatnie blisko 1,5 roku od objęcia władzy 13 grudnia 2023 r. rządzący nie zajmują się realnymi problemami obywateli. Gdzie są te wielkie obietnice ze 100 konkretów na 100 dni? Gdzie obiecana kwota wolna od podatku w wysokości 60 tys. zł? Gdzie wsparcie dla przedsiębiorców, emerytów i rodzin?</u>
          <u xml:id="u-449.4" who="#BarbaraBartuś">Zamiast realizacji programu wyborczego, zamiast zajmowania się gospodarką i poprawą jakości życia Polaków, obecna większość parlamentarna organizuje polityczne igrzyska. Najlepszym dowodem na to jest to, co dzieje się w Sejmie w tym czasie. Wczoraj, gdy na sali plenarnej debatowaliśmy nad projektami Prawa i Sprawiedliwości dotyczącymi obniżenia VAT na energię i żywność, ja jako członek komisji regulaminowej po raz kolejny musiałam spędzać czas na posiedzeniu tej komisji. I nie dlatego, że omawialiśmy tam sprawy istotne dla Polaków, nie, bo przecież dla obecnej władzy ważniejsze jest uchylanie immunitetów politykom opozycji. Rano zajmowaliśmy się kilka godzin wnioskiem o uchylenie immunitetu panu Mariuszowi Błaszczakowi, a popołudniu posłowi Mateckiemu. Dzisiaj mieliśmy kolejny pokaz tej politycznej hucpy. W tym samym dniu, w którym rządząca większość odrzuciła nasze projekty dotyczące obniżki VAT, postanowiono odebrać immunitet naszemu liderowi, prezesowi Prawa i Sprawiedliwości panu Jarosławowi Kaczyńskiemu. I to oczywiście nie za żadne przestępstwa gospodarcze czy korupcyjne, tylko w sprawie prywatnej, z oskarżenia polityka PO.</u>
          <u xml:id="u-449.5" who="#BarbaraBartuś">Równie albo jeszcze bardziej bulwersująca jest decyzja dotycząca wiceprezesa PiS i przewodniczącego Klubu Parlamentarnego Prawa i Sprawiedliwości pana Mariusza Błaszczaka. Bo oto w czasach, gdy sytuacja geopolityczna jest niezwykle napięta, gdy za wschodnią granicą toczy się wojna, gdy Polska powinna wzmacniać swoją obronność, rządząca większość odbiera immunitet byłemu ministrowi obrony narodowej za to, że w 2023 r. pokazał Polakom prawdę. Za to, że miał odwagę ujawnić, iż obowiązująca przez lata strategia obrony dopiero na Wiśle jest nieaktualna i że polska armia powinna bronić naszych granic od pierwszych chwil zagrożenia. Zamiast docenić jego działania na rzecz bezpieczeństwa Polski, obecna władza prowadzi przeciwko niemu polityczną vendettę.</u>
          <u xml:id="u-449.6" who="#BarbaraBartuś">My jednak się nie poddamy. Nadal będziemy walczyć o niższe ceny energii, o sprawiedliwe podatki i o ochronę interesów Polaków. Dzisiejsze głosowanie pokazało prawdziwe intencje tej władzy. Oni nie chcą pomagać obywatelom, oni chcą rządzić przy pomocy nagonki i pokazowych rozliczeń opozycji. Ale Polacy widzą, co się dzieje, i przyjdzie czas, że wystawią tej władzy rachunek, nie tylko za drożyznę, ale i za to, jak bardzo zawiodła swoich wyborców. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako nauczyciel wiem z doświadczenia, jak wymagająca i odpowiedzialna jest praca w tym zawodzie. W swojej karierze nauczałem kilku różnych przedmiotów, od języka angielskiego i informatyki, po wychowanie fizyczne i fizykę. Nie dlatego, że taką miałem ambicję, ale dlatego, że szkoły od lat zmagają się z brakami kadrowymi. To rzeczywistość, w której nauczyciele nie tylko muszą się dostosować, ale często przekraczają swoje obowiązki, by zapewnić uczniom ciągłość edukacji.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#MarcinJózefaciuk">Często słyszymy, że nauczyciele pracują jedynie 18 godzin tygodniowo — tyle, ile wynosi ich pensum dydaktyczne, a tak naprawdę pensum może być różne — 20, 25 czy 30 godzin. To jednak tylko niewielka część ich rzeczywistego czasu pracy. Każda lekcja wymaga przygotowania, dostosowania materiałów, a potem sprawdzenia prac uczniów. Poza tym nauczyciele prowadzą zajęcia wyrównawcze, pełnią dyżury, organizują wycieczki i konkursy, uczestniczą w zebraniach oraz radach pedagogicznych, prowadzą godziny dostępności. Do tego dochodzi praca administracyjna, której wciąż przybywa, a także wsparcie uczniów w zakresie wychowawczym i psychologicznym, bo w wielu szkołach brakuje specjalistów, więc to nauczyciele często przejmują ich rolę.</u>
          <u xml:id="u-450.2" who="#MarcinJózefaciuk">W praktyce tygodniowy czas pracy nauczyciela znacznie przekracza 40 godzin. Wiele obowiązków wykonujemy wieczorami i w weekendy, a dodatkowo nieustannie podnosimy swoje kwalifikacje, by nadążyć za zmieniającymi się wymaganiami. Mimo to zawód nauczyciela staje się coraz mniej atrakcyjny. Coraz więcej osób rezygnuje, a młodzi nie chcą podejmować tej pracy, bo warunki i wynagrodzenie nie odpowiadają skali odpowiedzialności i zaangażowania, jakiego się od nas wymaga.</u>
          <u xml:id="u-450.3" who="#MarcinJózefaciuk">Jeśli zależy nam na jakości edukacji, nie możemy dłużej ignorować tego problemu. Potrzebujemy realnych zmian, nie tylko w zakresie wynagrodzeń, ale także w podejściu do organizacji pracy nauczycieli, bo to oni kształcą przyszłe pokolenia, a ich sukces to sukces całego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-450.4" who="#MarcinJózefaciuk">Ostatnio jedna z nauczycielek wygrała sprawę przeciwko szkole o nienaliczone nadgodziny. Widać determinację nauczycieli, ale również to, do jakiej ściany doszli w zakresie braku szacunku ich czasu pracy. Zapraszam do dyskusji na temat czasu pracy nauczycieli i nakładania na nich dodatkowych obowiązków na posiedzeniu Parlamentarnego Zespołu ds. Nowoczesnego Kształcenia 1 kwietnia. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#FryderykSylwesterKapinos">Oświadczenie poselskie w sprawie obchodów Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” w 2025 r.</u>
          <u xml:id="u-451.1" who="#FryderykSylwesterKapinos">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Już od 14 lat w dniu 1 marca obchodzimy święto państwowe, jakim jest Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Godne upamiętnienie bohaterów walk o naszą ojczyznę, którzy po zakończeniu II wojny światowej nie złożyli broni, ale podjęli nierówną zbrojną walkę z organami komunistycznego agresora, będącą wyrazem sprzeciwu wobec sowietyzacji Polski i jeszcze większego podporządkowania jej ZSRR, od wielu lat było bardzo istotnym tematem. Realnego kształtu nabrało w 2010 r., gdy ówczesny prezydent RP pan prof. Lech Kaczyński podjął inicjatywę ustawodawczą i złożył w Sejmie RP ustawę mającą na celu ustanowienie Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Jak można było przeczytać w jej uzasadnieniu, nowe święto państwowe miało być wyrazem hołdu złożonego zarówno żołnierzom, którzy we wspomnianym czasie przelewali krew za ojczyznę, jak i społecznościom lokalnym, których patriotyzm i ofiarność umożliwiły kontynuowanie oporu przez wiele lat.</u>
          <u xml:id="u-451.2" who="#FryderykSylwesterKapinos">Ustanowienie Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” oraz nadanie mu statusu święta państwowego stało się jedną z pięknych i wymownych form upamiętnienia osób przez lata opluwanych przez komunistyczną propagandę, nazywanych „wrogami ludu”. Osób, które cierpiały prześladowania, drastyczne przesłuchania, tortury. Osób, których bliscy w komunistycznych realiach nie mogli znaleźć pracy ani dostać się na studia. A to wszystko dlatego, że idea wolnej Polski, za którą walczyli już podczas II wojny światowej, była dla nich wartością nadrzędną. Za nią oddawali życie, ginąc w nierównych walkach lub komunistycznych katowniach.</u>
          <u xml:id="u-451.3" who="#FryderykSylwesterKapinos">Przez ostatnich kilkanaście lat obchody Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” zyskały wiele form. Świętuje się je oficjalnie przez składanie wiązanek, zapalanie zniczy i uczestniczenie w marszach pamięci. Świętuje się je na sportowo m.in. przez udział w biegach czy rajdach rowerowych. Świętuje się je też przez udział w powiązanych wydarzeniach kulturalnych: koncertach czy spektaklach. Każda z tych form w piękny sposób upamiętnia bohaterów walk o wolną Polskę.</u>
          <u xml:id="u-451.4" who="#FryderykSylwesterKapinos">W tym roku w mieście Mielcu obchody Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” miały bardzo bogaty program. Rozpoczęły się przed południem od uroczystego Apelu Poległych z udziałem Wojskowej Asysty Honorowej 18. Brygady Artylerii z Nowej Dęby. Wiele osób zgromadziło się przed miejscowym pomnikiem Żołnierzy Wyklętych na Górze Cyranowskiej. Na odsłoniętym w 2022 r. monumencie przedstawionych zostało 12 żołnierzy, bohaterów walk z komunistycznym reżimem. Składają się na niego figury przedstawiające: płk. Aleksandra Rusina „Rusala”, mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zaporę”, chor. Wojciecha Lisa „Mściciela”, płk. Łukasza Cieplińskiego „Pługa”, Janinę Przysiężniak „Jagę”, por. Leona Wanatowicza „Borutę”, rtm. Witolda Pileckiego „Witolda”, ks. Władysława Gurgacza „Sema”, ppłk. Waleriana Tumanowicza „Jagodzińskiego”, gen. bryg. Augusta Emila Fieldorfa „Nila”, ppor. Anatola Radziwonika „Olecha” oraz mjr. Dragana Sotirovicia „Drażę”. Ponadto upamiętniono na pomniku osoby związane z Podkarpaciem, Kresowiaków oraz wszystkich żołnierzy niezłomnych walczących o wolność Polski.</u>
          <u xml:id="u-451.5" who="#FryderykSylwesterKapinos">Podczas mieleckich obchodów Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” odbyły się również dwa wydarzenia sportowe. Pierwsze z nich to Rajd Rowerowy Śladami Walk Wojciecha Lisa „Mściciela”. Drugim był Bieg Tropem Wilczym, którego uczestnicy rywalizowali na dystansie 1963 metrów, symbolicznie upamiętniającym rok śmierci uznawanego za ostatniego żołnierza wyklętego Józefa Franczaka ps. „Lalek”.</u>
          <u xml:id="u-451.6" who="#FryderykSylwesterKapinos">Nie zabrało również akcentu artystycznego mieleckich obchodów. Tego dnia w domu kultury w Mielcu wystawiono monodram „Melduję Tobie Polsko. Rotmistrz Pilecki” w wykonaniu Przemysława Tejkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-451.7" who="#FryderykSylwesterKapinos">Bardzo dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do organizacji obchodów Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” w Mielcu. Dzięki państwu pamięć o bohaterach walk z komunistycznym reżimem została w piękny sposób wyeksponowana. Dziękuję również ich uczestnikom za uczczenie pamięci o tych, którzy w zamyśle komunistycznych zbrodniarzy mieli popaść w zapomnienie. Dziś jednak są obecni w przestrzeni publicznej oraz naszych sercach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#MariaJoannaKoźlakiewicz">Międzynarodowy Dzień Kobiet — siła, determinacja, przyszłość</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#MariaJoannaKoźlakiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Za parę chwil Międzynarodowy Dzień Kobiet. Staję tutaj, aby oddać hołd wszystkim kobietom, które każdego dnia swoją determinacją, odwagą i pracą kształtują naszą rzeczywistość. Kobiety to filary rodzin, społeczeństwa, gospodarki i polityki — od pokoleń pokazują swoją siłę, determinację i niezłomność.</u>
          <u xml:id="u-452.2" who="#MariaJoannaKoźlakiewicz">Polska historia pełna jest dowodów na to, jak wiele zawdzięczamy kobietom. Od bohaterek walczących o wolność przez działaczki społeczne aż po współczesne liderki, które zmieniają świat. Dziś w polityce, samorządach, nauce, biznesie i organizacjach pozarządowych kobiety odgrywają kluczowe role, podejmują decyzje, które kształtują naszą przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-452.3" who="#MariaJoannaKoźlakiewicz">Naszym wspólnym celem — zarówno jako polityków, jak i społeczeństwa — jest wspieranie kobiet, dostrzeganie ich potencjału i tworzenie przestrzeni, w której mogą działać na równych zasadach. Bo gdy kobiety działają, zmieniają świat.</u>
          <u xml:id="u-452.4" who="#MariaJoannaKoźlakiewicz">Przed nami wybory prezydenckie, a więc kolejny moment, w którym kobiety mogą pokazać swoją siłę. Przez lata udowodniły, jak istotny jest ich głos w demokracji i jak bardzo potrafią wpływać na rzeczywistość polityczną. To one — matki, babcie i córki kształtują przyszłość nie tylko swoich rodzin, ale i całego kraju.</u>
          <u xml:id="u-452.5" who="#MariaJoannaKoźlakiewicz">Pragnę złożyć najserdeczniejsze życzenia wszystkim kobietom: Niech każdy dzień przynosi Wam szacunek, wsparcie i uznanie, na które zasługujecie. Niech będzie dla Was czasem siły i inspiracji do dalszego działania. W kobietach jest moc, w kobietach jest przyszłość! Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#GrzegorzLorek">5 marca 1863 r. rozegrała się bitwa pod Skałą — starcie zbrojne pomiędzy polskimi powstańcami a Rosjanami w czasie powstania styczniowego.</u>
          <u xml:id="u-453.1" who="#GrzegorzLorek">Po pobiciu wojsk rosyjskich w bitwie pod Pieskową Skałą oddział powstańczy pod dowództwem Mariana Langiewicza i Antoniego Jeziorańskiego (ok. 1500 żołnierzy) uderzył na Skałę, gdzie na miejscowym cmentarzu obozowało zgrupowanie rosyjskie mjr. Stolzenwalda (ok. 400 żołnierzy).</u>
          <u xml:id="u-453.2" who="#GrzegorzLorek">Powstańcy planowali uderzyć z dwóch stron jednocześnie. Bezszelestnie zbliżyli się do muru cmentarza, ale spostrzegły ich wysunięte rosyjskie pikiety. Szybko wszczęto alarm, a wartownicy zostali zabici. Mjr Stolzenwald poderwał swoich żołnierzy. Atakujące dwie linie polskich tyralierów i kosynierów napotkały silny opór. Rosjanie otworzyli ogień, ale był on niecelny. Jedna z powstańczych grup, pod dowództwem Mariana Langiewicza, rozpoczęła forsowanie muru. Zginął przeszyty kulą ukraiński oficer Andrij Potebnia. Polskie ataki zostały powstrzymane i rozpoczął się pojedynek ogniowy. Wkrótce Rosjanie zaczęli wycofywać się na Miechów. Na cmentarzu pozostawili tabory i kotły do gotowania. Wycofujący się żołnierze rosyjscy byli ciągle atakowani przez powstańczą konnicę.</u>
          <u xml:id="u-453.3" who="#GrzegorzLorek">Po 3-godzinnej walce Polacy wyparli Rosjan przy stratach własnych w wysokości 23 zabitych i 24 rannych (wśród poległych powstańców był ukraiński oficer Andrij Potebnia). Rosjanie wycofali się do Miechowa, porzucając na miejscu tabor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#JacekNiedźwiedzki">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Obowiązujące przepisy dotyczące najmu lokali mieszkalnych w Polsce faworyzują najemców kosztem właścicieli nieruchomości. Wynajmujący, mimo że są prawnymi posiadaczami mieszkań, często mają trudności z egzekwowaniem swoich praw.</u>
          <u xml:id="u-454.1" who="#JacekNiedźwiedzki">Problem lokatorów niepłacących czynszu, którzy miesiącami bez konsekwencji mogą zajmować cudzą nieruchomość, jest realnym zagrożeniem dla stabilności rynku najmu. Właściciele, nawet w asyście policji, często nie mogą wejść do swojego lokalu, ponieważ obowiązujące prawo chroni bardziej interesy najemców.</u>
          <u xml:id="u-454.2" who="#JacekNiedźwiedzki">W efekcie wielu właścicieli woli pozostawić swoje mieszkania puste, niż ryzykować utratę dochodów i długotrwałe procesy sądowe. Najem okazjonalny, który miał zapewniać ochronę wynajmującym, często okazuje się rozwiązaniem iluzorycznym i łatwym do obejścia. Podobnie najem instytucjonalny, dedykowany firmom zajmującym się wynajmem, nie funkcjonuje prawidłowo, ponieważ notariusze często odmawiają jego stosowania.</u>
          <u xml:id="u-454.3" who="#JacekNiedźwiedzki">Konieczne jest zatem zrównanie praw pomiędzy ochroną najemców a zapewnieniem bezpieczeństwa wynajmującym. Apeluję o podjęcie prac legislacyjnych w tym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#AnnaPieczarka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Każdego roku 1 marca, czyli w Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”, walczącym w tzw. drugiej konspiracji wiele gremiów, organizacji i przedstawicieli władz składa należny im hołd. Nie ma na ziemi polskiej bodaj skrawka ziemi, na której niezłomni bohaterowie nie odcisnęliby swojego śladu.</u>
          <u xml:id="u-455.1" who="#AnnaPieczarka">O ich tragicznych losach milczano przez lata, dziś natomiast głośno mówimy o dramatycznym położeniu ludzi, którzy do końca, nierzadko aż do śmierci, walczyli o naszą ojczyznę. Przywracamy im należną im cześć.</u>
          <u xml:id="u-455.2" who="#AnnaPieczarka">Przypomnijmy, wiosną 1945 r. na terenie Polski w konspiracji pozostawało ok. 100 tys. żołnierzy, którzy podjęli walkę z okupantem sowieckim. Byli oni najczęściej związani ze strukturami Narodowych Sił Zbrojnych i Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Poległo lub zostało zamordowanych wówczas blisko 20 tys. żołnierzy. Byli oni torturowani, więzieni w nieludzkich warunkach lub zamykani w obozach pracy.</u>
          <u xml:id="u-455.3" who="#AnnaPieczarka">Również w Tarnowie, który reprezentuję, zapadały i były wykonywane na nich wyroki śmierci. Jedna z symbolicznych tablic upamiętniających ich cierpienie znajduje się na parterze Sądu Okręgowego w Tarnowie przy historycznej tzw. czarnej sali. To tam władze komunistyczne orzekały o najcięższych karach dla żołnierzy niezłomnych. Niejednokrotnie także ich rodziny poddawane były represjom.</u>
          <u xml:id="u-455.4" who="#AnnaPieczarka">Kończąc, do Ministerstwa Edukacji Narodowej zwracam się z apelem, aby wskutek podejmowanych działań i inicjatyw dbało o pamięć tych, którzy za swoją niezłomną walkę najczęściej płacili najwyższą cenę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#MarcinSkonieczka">Oświadczenie poselskie w sprawie Dnia Doceniania Pracownika</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#MarcinSkonieczka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziś chciałbym zwrócić uwagę na święto, które choć nie jest powszechnie znane, ma ogromne znaczenie — Dzień Doceniania Pracownika. Obchodzony w pierwszy piątek marca stanowi doskonałą okazję, by wyrazić wdzięczność wszystkim pracownikom za ich codzienny trud, zaangażowanie i wkład w rozwój firm, organizacji pozarządowych i instytucji publicznych.</u>
          <u xml:id="u-456.2" who="#MarcinSkonieczka">Docenienie pracownika to nie tylko jednorazowy gest, ale przede wszystkim postawa, którą warto kultywować na co dzień. To motywacja, budowanie pozytywnej atmosfery w miejscu pracy i inwestycja w rozwój każdej organizacji. Warto więc, abyśmy — zarówno jako pracodawcy, jak i ustawodawcy — zastanowili się, jak jeszcze skuteczniej wspierać tworzenie środowiska pracy, w którym każdy czuje się doceniony i ma przestrzeń do rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-456.3" who="#MarcinSkonieczka">Zachęcam wszystkich przedsiębiorców i pracodawców do symbolicznego uhonorowania swoich zespołów: poprzez wspólne aktywności, drobne upominki czy po prostu szczere słowa uznania. Niech ten dzień stanie się impulsem do większej troski o warunki pracy, integrację zespołów i budowanie wzajemnego szacunku.</u>
          <u xml:id="u-456.4" who="#MarcinSkonieczka">Pamiętajmy, że doceniony pracownik to nie tylko bardziej zmotywowany członek zespołu, ale także fundament silnej gospodarki i spójnego społeczeństwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#ArturSzałabawka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stanowczo potępiam skandaliczny projekt nowelizacji ustawy o monitorowaniu i kontrolowaniu jakości paliw przygotowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Jest to kolejny cios wymierzony w Polaków, który wprost uderzy w gospodarstwa domowe, rolników i przedsiębiorców. Proponowane przepisy są dowodem na całkowite oderwanie rządu od rzeczywistości — od problemów zwykłych ludzi i realiów ekonomicznych kraju.</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#ArturSzałabawka">Nowe regulacje przewidują zakaz obrotu paliwami stałymi zawierającymi co najmniej 85% węgla kamiennego oraz biomasą rolniczą. Oznacza to koniec możliwości korzystania z biomasy takiej jak słoma, trawy, pestki czy łodygi — surowców, które od wieków stanowiły dla rolników tanie, odnawialne źródło ciepła. Rząd zmusza gospodarstwa domowe do rezygnacji z najtańszych paliw i skazuje ludzi na horrendalnie drogie alternatywy, do których wielu Polaków zwyczajnie nie ma dostępu.</u>
          <u xml:id="u-457.2" who="#ArturSzałabawka">To nie jest polityka proekologiczna, to polityka antyobywatelska. Wprowadzenie obowiązku posiadania świadectwa jakości biopaliw i objęcie ich systemem monitorowania to kolejna biurokratyczna bariera, która doprowadzi do paraliżu rynku, wzrostu kosztów ogrzewania i zwiększenia liczby osób żyjących w ubóstwie energetycznym. Polacy już teraz walczą z wysokimi cenami energii, a rząd zamiast pomagać, nakłada kolejne zakazy i ograniczenia.</u>
          <u xml:id="u-457.3" who="#ArturSzałabawka">Rząd tłumaczy te zmiany koniecznością spełnienia unijnych norm jakości powietrza oraz zobowiązań w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Jest to kłamstwo mające ukryć nieudolność i brak realnej strategii transformacji energetycznej. Zamiast rozwoju czystych technologii mamy do czynienia z bezmyślnym niszczeniem sektora energetycznego i bezrefleksyjną kapitulacją przed Brukselą. Polska już teraz ponosi konsekwencje polityki energetycznej, która uzależniła nas od importu drogiej energii. Teraz próbuje się całkowicie zablokować możliwość korzystania z polskich zasobów i paliw odnawialnych.</u>
          <u xml:id="u-457.4" who="#ArturSzałabawka">To jawny atak na Polaków, szczególnie na mieszkańców wsi i mniejszych miejscowości, gdzie dostęp do nowoczesnych technologii grzewczych jest ograniczony, a zamożność społeczeństwa nie pozwala na natychmiastowe przejście na droższe alternatywy. Rząd, zamiast wspierać, funduje nam kolejny cios w domowe budżety.</u>
          <u xml:id="u-457.5" who="#ArturSzałabawka">Z całą stanowczością żądam wycofania tego szkodliwego projektu i podjęcia realnej polityki proekologicznej, która nie będzie opierała się na restrykcjach i niszczeniu polskiej gospodarki. To nie Unia Europejska powinna decydować, czym mają ogrzewać się polskie rodziny, i na pewno nie urzędnicy oderwani od rzeczywistości, którzy nie rozumieją, że nie każdy Polak ma pieniądze na drogie, „ekologiczne” rozwiązania forsowane przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-457.6" who="#ArturSzałabawka">Mówimy stanowcze „nie” kolejnym antyspołecznym eksperymentom na obywatelach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#TadeuszTomaszewski">Oświadczenie poselskie w sprawie przebudowy odcinka drogi krajowej nr 92 Chojny — Kłodawa</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowny Panie Marszałku! Szanowna Izbo! Podczas dyżuru poselskiego samorządowcy z gminy Grzegorzew, powiat kolski, przedstawili problem z 15-kilometrowym odcinkiem drogi krajowej nr 92 Chojny — Kłodawa. Odcinek ten nie został przebudowany przed 2012 r., tak jak pozostałe części tej drogi krajowej. Na tym odcinku nie ma praktycznie lewoskrętów, brak jest bezpiecznego pasa dla rowerzystów. Na odcinku ul. Autostrada w Grzegorzewie — która jest częścią tej drogi — poruszają się uczniowie dojeżdżający rowerami do szkoły w Grzegorzewie oraz mieszkańcy, głównie starsi, jeżdżący do Grzegorzewa do kościoła, na cmentarz czy po zakupy. Bardzo niebezpieczny jest też odcinek przebiegający przez miejscowość Borysławice, szczególnie w okolicach cmentarza oraz skrzyżowanie z drogą do Barłóg. Mimo pojawiających się znaków ograniczenia prędkości praktycznie nikt tego nie respektuje.</u>
          <u xml:id="u-458.2" who="#TadeuszTomaszewski">Z udostępnionych przez Komendę Powiatową Policji w Kole danych dotyczących zdarzeń drogowych i ich skutków na tym odcinku drogi wynika, że w latach 2021–2024 miało miejsce 16 wypadków, w których śmierć poniosło sześć osób. Ogólna liczba kolizji w tym okresie to 99. Osoby mieszkające przy tej drodze z duszą na ramieniu zjeżdżają w lewo z tej drogi, by dojechać do swoich posesji.</u>
          <u xml:id="u-458.3" who="#TadeuszTomaszewski">Mając na uwadze powyższe oraz bezpieczeństwo mieszkańców gminy Grzegorzew i uczestników ruchu drogowego tego odcinka drogi krajowej nr 92, uprzejmie proszę o odpowiedzi na pytania: Czy i kiedy planowana jest modernizacja odcinka drogi krajowej nr 92 Chojny — Kłodawa? Jakie działania zmierzające do realizacji powyższej inwestycji zostały już podjęte? Jakie działania zostały przeprowadzone w celu poprawy bezpieczeństwa na ww. odcinku?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, tj. do 7 marca 2025 r., do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo serdecznie państwu dziękuję. Życzę miłego wypoczynku, dobrej nocy i uśmiechów. Róbta, co chceta, byle było wam przyjemnie. Cześć.</u>
          <u xml:id="u-459.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 21 min 25)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>