PPC / ppc

text_structure.xml 1010 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 3495 3496 3497 3498 3499 3500 3501 3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510 3511 3512 3513 3514 3515 3516 3517 3518 3519 3520 3521 3522 3523 3524 3525 3526 3527 3528 3529 3530 3531 3532 3533 3534 3535 3536 3537 3538 3539 3540 3541 3542 3543 3544 3545 3546 3547 3548 3549 3550 3551 3552 3553 3554 3555 3556 3557 3558 3559 3560 3561 3562 3563 3564 3565 3566 3567 3568 3569 3570 3571 3572 3573 3574 3575 3576 3577 3578 3579 3580 3581 3582 3583 3584 3585 3586 3587 3588 3589 3590 3591 3592 3593 3594 3595 3596 3597 3598 3599 3600 3601 3602 3603 3604 3605 3606 3607 3608 3609 3610 3611 3612 3613 3614 3615 3616 3617 3618 3619 3620 3621 3622 3623 3624 3625 3626 3627 3628 3629 3630 3631 3632 3633 3634 3635 3636 3637 3638 3639 3640 3641 3642 3643 3644 3645 3646 3647 3648 3649 3650 3651 3652 3653 3654 3655 3656 3657 3658 3659 3660 3661 3662 3663 3664 3665 3666 3667 3668 3669 3670 3671 3672 3673 3674 3675 3676 3677 3678 3679 3680 3681 3682 3683 3684 3685 3686 3687 3688 3689 3690 3691 3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 3713 3714 3715 3716 3717 3718 3719 3720 3721 3722 3723 3724 3725 3726 3727 3728 3729 3730 3731 3732 3733 3734 3735 3736 3737 3738 3739 3740 3741 3742 3743 3744 3745 3746 3747 3748 3749 3750 3751 3752 3753 3754 3755 3756 3757 3758 3759 3760 3761 3762 3763 3764 3765 3766 3767 3768 3769 3770 3771 3772 3773 3774 3775 3776 3777 3778 3779 3780 3781 3782 3783 3784 3785 3786 3787 3788 3789 3790 3791 3792 3793 3794 3795 3796 3797 3798 3799 3800 3801 3802 3803 3804 3805 3806 3807 3808 3809 3810 3811 3812 3813 3814 3815 3816 3817 3818 3819 3820 3821 3822 3823 3824 3825 3826 3827 3828 3829 3830 3831 3832 3833 3834 3835 3836 3837 3838 3839 3840 3841 3842 3843 3844 3845 3846 3847 3848 3849 3850 3851 3852 3853 3854 3855 3856 3857 3858 3859 3860 3861 3862 3863 3864 3865 3866 3867 3868 3869 3870 3871 3872 3873 3874 3875 3876 3877 3878 3879 3880 3881 3882 3883 3884 3885 3886 3887 3888 3889 3890 3891 3892 3893 3894 3895 3896 3897 3898 3899 3900 3901 3902 3903 3904 3905 3906 3907 3908 3909 3910 3911 3912 3913 3914 3915 3916 3917 3918 3919 3920 3921 3922 3923 3924 3925 3926 3927 3928 3929 3930 3931 3932 3933 3934 3935 3936 3937 3938 3939 3940 3941 3942 3943 3944 3945 3946 3947 3948 3949 3950 3951 3952 3953 3954 3955 3956 3957 3958 3959 3960 3961 3962 3963 3964 3965 3966 3967 3968 3969 3970 3971 3972 3973 3974 3975 3976 3977 3978 3979 3980 3981 3982 3983 3984 3985 3986 3987 3988 3989 3990 3991 3992 3993 3994 3995 3996 3997 3998 3999 4000 4001 4002 4003 4004 4005 4006 4007 4008 4009 4010 4011 4012 4013 4014 4015 4016 4017 4018 4019 4020 4021 4022 4023 4024 4025 4026 4027 4028 4029 4030 4031 4032 4033 4034 4035 4036 4037 4038 4039 4040 4041 4042 4043 4044 4045 4046 4047 4048 4049 4050 4051 4052 4053 4054 4055 4056 4057 4058 4059 4060 4061 4062 4063 4064 4065 4066 4067 4068 4069 4070 4071 4072 4073 4074 4075 4076 4077 4078 4079 4080 4081 4082 4083 4084 4085 4086 4087 4088 4089 4090 4091 4092 4093 4094 4095 4096 4097 4098 4099 4100 4101 4102 4103 4104 4105 4106 4107 4108 4109 4110 4111 4112 4113 4114 4115 4116 4117 4118 4119 4120 4121 4122 4123 4124 4125 4126 4127 4128 4129 4130 4131 4132 4133 4134 4135 4136 4137 4138 4139 4140 4141 4142 4143 4144 4145 4146 4147 4148 4149 4150 4151 4152 4153 4154 4155 4156 4157 4158 4159 4160 4161 4162 4163 4164 4165 4166 4167 4168 4169 4170 4171 4172 4173 4174 4175 4176 4177 4178 4179 4180 4181 4182 4183 4184 4185 4186 4187 4188 4189 4190 4191 4192 4193 4194 4195 4196 4197 4198 4199 4200 4201 4202 4203 4204 4205 4206 4207 4208 4209 4210 4211 4212 4213 4214 4215 4216 4217 4218 4219 4220 4221 4222 4223 4224 4225 4226 4227 4228 4229 4230 4231 4232 4233 4234 4235 4236 4237 4238 4239 4240 4241 4242 4243 4244 4245 4246 4247 4248 4249 4250 4251 4252 4253 4254 4255 4256 4257 4258 4259 4260 4261 4262 4263 4264 4265 4266 4267 4268 4269 4270 4271 4272 4273 4274 4275 4276 4277 4278 4279 4280 4281 4282 4283 4284 4285 4286 4287 4288 4289 4290 4291 4292 4293 4294 4295 4296 4297 4298 4299 4300 4301 4302 4303 4304 4305 4306 4307 4308 4309 4310 4311 4312 4313 4314 4315 4316 4317 4318 4319 4320 4321 4322 4323 4324 4325 4326 4327 4328 4329 4330 4331 4332 4333 4334 4335 4336 4337 4338 4339 4340 4341 4342 4343 4344 4345 4346 4347 4348 4349 4350 4351 4352 4353 4354 4355 4356 4357 4358 4359 4360 4361 4362 4363 4364 4365 4366 4367 4368 4369 4370 4371 4372 4373 4374 4375 4376 4377 4378 4379 4380 4381 4382 4383 4384 4385 4386 4387 4388 4389 4390 4391 4392 4393 4394 4395 4396 4397 4398 4399 4400 4401 4402 4403 4404 4405 4406 4407 4408 4409 4410 4411 4412 4413 4414 4415 4416 4417 4418 4419 4420 4421 4422 4423 4424 4425 4426 4427 4428 4429 4430 4431 4432 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 04)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Sejmu Dorota Niedziela, Włodzimierz Czarzasty, Krzysztof Bosak, Piotr Zgorzelski i Monika Wielichowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#DorotaNiedziela">Dzień dobry państwu, witam w kolejnym dniu posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#DorotaNiedziela">Może zaczniemy od pozdrowienia młodzieży z liceum w Gołdapi, która przyjechała na zaproszenie pana posła Macieja Wróbla. Bardzo was serdecznie pozdrawiam.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#DorotaNiedziela">Mam nadzieję, że będziecie mieć same dobre wspomnienia z dzisiejszego dnia. Jesteście na rozpoczęciu kolejnego dnia posiedzenia Sejmu, miłego zwiedzania i dobrych wrażeń.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#DorotaNiedziela">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#DorotaNiedziela">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Krzysztofa Cieciórę, Adama Gomołę, Filipa Kaczyńskiego oraz Łukasza Kmitę.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#DorotaNiedziela">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłowie Adam Gomoła oraz Filip Kaczyński.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#DorotaNiedziela">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Adam Gomoła oraz Krzysztof Ciecióra.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#DorotaNiedziela">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9. porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#DorotaNiedziela">Przypominam, że postawienie pytania nie może trwać dłużej niż 2 minuty, zaś udzielenie odpowiedzi nie może trwać dłużej niż 6 minut. Prawo do postawienia pytania dodatkowego przysługuje wyłącznie posłowi zadającemu pytanie. Dodatkowe pytanie nie może trwać dłużej niż 1 minutę, a uzupełniająca odpowiedź nie może trwać dłużej niż 3 minuty. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu odpowiedzi na pytanie dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#DorotaNiedziela">Jako pierwszy zadawać pytanie będzie pan poseł Wojciech Michał Zubowski, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, w sprawie podsumowania i oceny wsparcia dla polskich rodzin realizowanego za pomocą bonu energetycznego — pytanie do prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#WojciechMichałZubowski">Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#WojciechMichałZubowski">Rozumiem, że pana premiera reprezentuje na sali pan minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#DorotaNiedziela">Oczywiście, że tak. Odpowiedzi udzieli, z upoważnienia prezesa Rady Ministrów, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pan minister Miłosz Motyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#WojciechMichałZubowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#WojciechMichałZubowski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wprowadzony w tym roku bon energetyczny miał zastąpić wcześniej funkcjonujące rozwiązania, wprowadzone jeszcze przez rząd Prawa i Sprawiedliwości, mające na celu regulację cen nośników energii zarówno dla odbiorców indywidualnych, jak i dla firm. Kilka miesięcy temu pojawiły się również projekty poselski i obywatelski, oba przedstawiające rozwiązania mające zablokować gwałtowny wzrost cen nośników energii dla konsumentów. Prace nad tymi projektami zostały wstrzymane. Przyjęty przez Sejm projekt, ten związany z bonem energetycznym, już na etapie stanowienia był krytykowany m.in. przez stronę społeczną za brak analiz, badań i statystyk jego dotyczących. Zdaniem przedstawicieli rządu miał on pomóc osobom o niższych dochodach, zarabiającym do 2,5 tys. zł w gospodarstwach jednoosobowych i do 1,7 tys. zł na osobę w gospodarstwach wieloosobowych. Zgodnie z założeniami miało z niego skorzystać ok. 3,5 mln gospodarstw domowych w Polsce, a kwoty wsparcia miały wynieść od 300 do 600 zł, w zależności od wielkości gospodarstwa.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#WojciechMichałZubowski">Panie ministrze, dostępne są już informacje, że z bonów skorzystało mniej więcej tylko 2/3 osób, względem liczby, którą szacowano. Do tego problemy miało sprawiać samo składanie wniosków. Do dziś osoby, które złożyły wnioski, zgłaszają do biur poselskich informacje, że mimo kilku tygodni oczekiwania nie otrzymały środków, nadal na nie czekają. Prosimy o informację, ile gospodarstw złożyło wnioski i jakie kwoty przeznaczono na to wsparcie. Proszę również o podanie tych kwot w odniesieniu do tych, które na wsparcie i na rzecz zniwelowania wysokich cen nośników energetycznych zostały przeznaczone w pierwszej połowie tego roku. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam do udzielenia odpowiedzi, z upoważnienia prezesa Rady Ministrów, podsekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pana ministra Miłosza Motykę.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MiłoszMotyka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#MiłoszMotyka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Pośle! W istocie bon energetyczny jest częścią szerokiego wsparcia, jakie rząd przygotował w celu ochrony odbiorców: gospodarstw domowych, jednostek samorządu terytorialnego i przedsiębiorców przed możliwymi podwyżkami cen nośników energii i ciepła. Częścią, bo do tego zamrożona została cena maksymalna, a ponadto opłata mocowa została obniżona do zera. Dzięki temu udało się ich przed tymi podwyżkami ochronić. Nie jest prawdą, że projekty poselskie czy inne zostały zamrożone, bo pracujemy nad nimi i też dyskusja nad nimi odbywa się w Sejmie. Zresztą bardzo dziękuję za to, że to rozwiązanie — bon energetyczny — zostało przyjęte nie tylko głosami koalicji rządowej, ale również opozycji.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Michał Zubowski: Panie ministrze…)</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#MiłoszMotyka">To pokazuje, że było to rozwiązanie dobre. To pokazuje, że było to rozwiązanie, które było celowane skutecznie, bo gdyby nie bon energetyczny, to w drugim półroczu tego roku — a jest to rozwiązanie, które jest przygotowane na cały sezon grzewczy — poszczególne kategorie gospodarstw domowych płaciłby więcej, samotny emeryt o 87%, statystyczna rodzina 2+1 o ponad 60%, duża rodzina o 45%. Dzięki właśnie bonowi energetycznemu udało się obniżyć ceny energii, rachunki za prąd. Jeszcze w porównaniu do mechanizmów wprowadzanych przez poprzedni rząd — jest to kierowane do tych osób, które są objęte tzw. ubóstwem energetycznym. Na to też, jeśli chodzi o Prawo energetyczne, wskazywały analizy z poprzednich lat, że takie wsparcie powinno być kierowane stricte do osób potrzebujących.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#MiłoszMotyka">Gdy my przygotowywaliśmy tę ustawę, oczywiście na stole leżały poprzednio przygotowane rozwiązania, z tym że poprzednio w tych rozwiązaniach, o których pan mówił, próg dochodowy wynosił 2100 zł miesięcznego dochodu w gospodarstwie jednoosobowym i 1500 zł w gospodarstwie wieloosobowym. My te progi podnieśliśmy, tak aby większa grupa osób mogła być objęta tym wsparciem — 2500 zł dla gospodarstwa jednoosobowego oraz 1700 zł dla gospodarstwa wieloosobowego, a to znaczy, że my na te wnioski i sugestie strony społecznej, o których pan mówił — słusznie, dziękuję, że pan się na to powołuje — odpowiedzieliśmy właśnie celowo. Według aktualnych danych ponad 2 mln osób mniej zamożnych, właśnie dotkniętych ubóstwem energetycznym, złożyło wnioski, żeby otrzymać jednorazowe świadczenie na opłatę rachunków w sezonie grzewczym, w sezonie jesienno-zimowym. Przeznaczyliśmy na to już ponad 1 mld zł. Jeśli chodzi o założenia bonu, o których pan mówił, dzisiaj, zgodnie z aktualnymi danymi, blisko 64% zaplanowanego wsparcia zostało wykorzystane, i to i tak jest więcej — a to jest świadczenie dobrowolne, pamiętajmy, że to jest świadczenie, o które obywatele sami się ubiegają — niż chociażby w przypadku dodatku osłonowego z 2022 r., przyjętego przez poprzedni rząd, poprzednią kadencję parlamentu. Wtedy rzeczywiste wsparcie wyniosło 59% planu założonego przez rząd. Okazuje się więc, że nasze wsparcie, bon energetyczny, trafiło do większej grupy osób i więcej osób z niego skorzystało niż z tego, które było skierowane wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie ministrze, a w liczbach, a nie w procentach?)</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#MiłoszMotyka">Co więcej, kwotowo jest to po prostu też więcej. Natomiast stale monitorujemy wypłaty wniosków. Za ich wdrażanie i za ich wypłatę byli odpowiedzialni i wojewodowie, i samorządy. My zresztą też na wnioski strony społecznej i samorządów odpowiedzieliśmy, bo tak jak na dodatek osłonowy, na który się pan powoływał, i jego obsługę gminy otrzymywały 2% kosztów całego programu, my podnieśliśmy do 3%. Myślę, że to jest dobra praktyka, która wskazuje, że na samorządy nie tylko nakłada się zadania, ale przekazuje się też im konkretne środki finansowe na to, żeby mogły te zadania realizować. Podstawowa kwota wsparcia wynosi od 300 zł do 600 zł, w zależności od liczby osób w gospodarstwie domowym, a podwyższone kwoty — od 600 zł do 1200 zł. Te kwoty nie dotyczą tylko tych osób, które korzystają z pomp ciepła, ale też osób, które korzystają z piecyków akumulacyjnych, z piecyków elektrycznych, z tzw. farelek. Szacujemy, że znacznie większa liczba osób, która mieszka w mieszkaniach komunalnych, uzyskała to wsparcie. I to właśnie z tych gmin, z tych miast to wsparcie było największe.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#MiłoszMotyka">Do 28 lutego mamy obligo przedłożenia konkretnego sprawozdania w zakresie wydania tych środków, w zakresie ich wydatkowania, w zakresie takiego sprawozdania jak bon energetyczny, który został dokładnie rozdysponowany, ale już widzimy, że w stosunku do dodatku osłonowego, który został przygotowany poprzednio, jest to wsparcie, które trafiło do większej liczby osób, które faktycznie tym wsparciem powinny być objęte. Zresztą będziemy analizowali kwestie dotyczące potrzeby wydatkowania tego świadczenia na kolejny sezon grzewczy. W ustawie o cenie maksymalnej, mrożeniu cen przedłużyliśmy wsparcie dotyczące ceny maksymalnej 500 zł za 1 MWh, obniżenia opłaty mocowej do zera oraz rekalkulacji taryf, co bezpośrednio przełoży się na niższe rachunki, które już dzisiaj w zakresie cen na rynkach spadają. Natomiast czy bon energetyczny będzie przedłużony w kolejnych miesiącach, na kolejny sezon grzewczy? Będziemy to analizowali w przyszłym roku. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pan poseł Jarosław Krajewski, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JarosławKrajewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JarosławKrajewski">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Tak jak powiedział pan poseł Wojciech Zubowski, na bezrybiu i rak ryba. I stąd Prawo i Sprawiedliwość poparło rozwiązanie, które jest tylko tym małym krokiem, żeby chronić polskie rodziny przed podwyżkami cen energii. Ale zwracam uwagę na to, że wystarczy zajrzeć na stronę Głównego Urzędu Statystycznego, na której możecie państwo zobaczyć, jak wygląda kwestia wynagrodzeń. Otóż w Warszawie przeciętne wynagrodzenie wynosi 9700 zł, w Krakowie przekroczyło 10 000 zł, ale państwo zapominacie o tym, że w tych dużych miastach są również dużo wyższe koszty życia. Są też kwestie kosztu energii. Mam konkretne pytanie, panie ministrze. Czy państwo przestaniecie wykluczać konkretne polskie rodziny i czy pójdziecie po rozum do głowy i zaproponujecie powszechne rozwiązanie, które będzie realną tarczą energetyczną? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pan minister Miłosz Motyka.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MiłoszMotyka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wsparcie dla Polek i Polaków nigdy nie powinno być powodem do bitwy politycznej, którą pan próbuje tutaj wywoływać, tylko powodem do merytorycznej dyskusji, której niestety z państwa strony na wielu posiedzeniach komisji zabrakło, ale dobrze, że na sali sejmowej byliście w stanie tę ustawę przyjąć. Niestety powodem, o którym dzisiaj rozmawiamy, wysokich cen rachunków za prąd jest blokowanie transformacji energetycznej, jest okłamywanie Polek i Polaków, że sytuacja energetyczna jest bardzo dobra, choć doskonale było wiadomo, że ta transformacja, która przebiegała nie dzięki, a pomimo działaniom rządu, którą Polacy sami chcieli przeprowadzać, często własnymi środkami, była prowadzona po prostu za wolno. Dlatego też w każdym kolejnym miesiącu, w każdym kolejnym roku, będziemy przyjmowali nie tylko konkretne ustawy, które przyspieszą proces inwestycyjny w zakresie odnawialnych źródeł energii, która jest po prostu energią najtańszą, nie tylko będziemy proponowali kolejne programy inwestycyjne i przyjmowali takie ustawy w celu obniżenia rachunków za prąd, jak ta ostatnia związana z ustawą prosumencką, gdzie kilkaset złotych rocznie każdy prosument w systemie net-billing będzie płacił mniej za energię, ale będziemy też celowali we wsparcie inwestycyjne dla tych, którzy chcą zainwestować w odnawialne źródła energii, takie właśnie jak chociażby program „Mój prąd”, gdzie dotychczas było to, panie pośle, 400 mln zł, a my podnieśliśmy kwotę wsparcia do 1200 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ile w Warszawie osób otrzymało bony energetyczne?)</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#MiłoszMotyka">Co więcej, nie tylko jeśli chodzi o instalację fotowoltaiczną, ale też magazyn energii. Często to wsparcie w zakresie chociażby dodatku osłonowego, o które pytano, było nieskuteczne, tak jak bon energetyczny. Już dzisiaj widać, że przyjęto ewidentnie błędne założenia, jeżeli popatrzymy na procent wykorzystania tych środków. Wówczas było 59%, a teraz jest blisko 70%. Wskazuje to, że to nasze wsparcie było wsparciem lepiej celowanym. I tak, przede wszystkim mieszkania komunalne…</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Komunalne nawet nie otrzymują bonów energetycznych.)</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#MiłoszMotyka">…i szczególnie ci, którzy są dotknięci ubóstwem energetycznym w myśl przepisów prawa, które jeszcze państwo przyjęli, takie wsparcie otrzymują.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#MiłoszMotyka">Dzisiaj mamy w agendzie rządu nie tylko ustawy, które poprawiają system rozliczenia dla prosumentów, przyspieszają proces inwestycyjny, dzięki czemu rokrocznie, de facto miesiąc do miesiąca, ceny energii będą niższe, ale też opłata mocowa jest obniżona do zera, czego w państwa ustawie nie było, cena maksymalna na poziomie 500 zł/MWh, wreszcie rekalkulacja taryf, czego również w państwa ustawie nie było.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Krajewski: Ile osób w Warszawie otrzymało bony energetyczne?)</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#MiłoszMotyka">Powiedziałem, ile osób skorzystało z bonu energetycznego. Dokładne rozliczenia pan poseł oczywiście dostanie, gdy przyjdzie na to czas i wszystkie wnioski zostaną wypłacone. Już dzisiaj widzimy, że wsparcie przekazane przez rząd było skuteczne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Krajewski: Dziękuję. Będę czekał, panie ministrze, na informacje…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#DorotaNiedziela">Mogę prosić o spokój, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#DorotaNiedziela">Cieszę się bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#DorotaNiedziela">Jako drugi pytanie zada pan poseł Witold Zembaczyński, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska, w sprawie kilometrówek w podkomisji smoleńskiej — do ministra obrony narodowej. Odpowiadać będzie sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej pan minister Cezary Tomczyk.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#WitoldZembaczyński">Wielce Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! To jest wyzwanie: rozliczyć tak ogromny przejazd i przelot, liczony w okrążeniach Ziemi. Okazuje się, gdyby popatrzeć na Google Maps, że z tego miejsca, gdzie stoję obecnie, do Smoleńska jest 890 km w jedną stronę. Ale nie zakładam, że ktokolwiek z podkomisji smoleńskiej Antoniego Macierewicza do sprawy upowszechniania kłamstwa kiedykolwiek pokonał ten dystans. Może pan minister ma taką wiedzę, że kiedykolwiek taka wyprawa się odbyła. Fakty są takie, że np. członek tej podkomisji pan Andrzej Łuczak z Dolnego Śląska wydał na swoje przejazdy — chyba w ich nomenklaturze zwane przelotami — jakiś 1 mln zł. W ogóle hotele i kilometrówki tej całej grupy rekonstrukcyjnej kłamstwa Antoniego Macierewicza w liczbie 31 członków wyniosły 13 mln zł. To są bardzo istotne z punktu widzenia budżetu tej podkomisji kwoty, które oczywiście zamiast być wydane na rzetelne badania, takie alternatywne dla wysadzania parówek i puszek, w tej świątyni kłamstwa smoleńskiego posłużyły do pobocznego czerpania dochodu.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#WitoldZembaczyński">Stąd chciałbym zadać pytanie, czy jest to podstawa do tego, żeby wobec członków podkomisji smoleńskiej wstąpić na drogę roszczeń odnośnie do być może nadużyć, które wynikają z tak niefrasobliwego podróżowania. Bo gdzie ta podkomisja smoleńska jeździła? Nawet jeżeli jej członkowie byli spoza Warszawy, nawet jeżeli musieli tutaj dojechać, to gdy zsumuje się te wszystkie kilometry, to nie wychodzi odległość kilku okrążeń planety.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#WitoldZembaczyński">Mam jeszcze jedną myśl. Ona może jest abstrakcyjna, ale proszę o odpowiedź. Czy odtwarzali w jakiś sposób — na papierze, bo na pewno nie realnie — trajektorię lotu tego statku powietrznego? Bo w jaki sposób połączyć taką liczbę kilometrów z siedzibą komisji i z tak gigantycznymi kwotami? To wymaga rozliczenia. Proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej pan minister Cezary Tomczyk.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#CezaryTomczyk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#CezaryTomczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Rzeczywiście krok po kroku rozliczyliśmy podkomisję smoleńską. Uważam, że opinia publiczna ma prawo poznać szczegóły, które dotyczą tych konkretnych elementów. W tym przypadku mówimy o podróżach służbowych członków podkomisji. To, jak wygląda ilość przejechanych kilometrów, jest rzeczywiście zatrważające, ale chciałbym państwu powiedzieć, że kilometrówki to nie wszystko, i zaraz do tego przejdę.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#CezaryTomczyk">Szanowni Państwo! Nie wiem, gdzie jeździli ci ludzie, ale na pewno nie jeździli po prawdę — tego możemy być pewni. Podróże służbowe członków podkomisji kosztowały polskiego podatnika ponad 1 mln zł, z czego połowa to tzw. kilometrówki, czyli przejazdy pojazdami prywatnymi. W latach 2016–2023 członkowie podkomisji wydali ponad 0,5 mln zł na przejazdy pojazdami prywatnymi i — uwaga — przyjechali ponad 800 tys. km, co w sumie daje 20 okrążeń kuli ziemskiej. Nigdy nie byli w Smoleńsku, nigdy się tam nie wybrali, nigdy nie badali wrakowiska, ale 20 razy okrążyli kulę ziemską, jakoś dziwnym trafem zawsze tak, żeby miejsce katastrofy ominąć. Wśród tych 20 okrążeń Ziemi 10 wykonało dwoje członków podkomisji, a dokładnie pan Andrzej Łuczak — 8 okrążeń Ziemi, w pewnym uproszczeniu, bo dokładnie 7,8, ale w sumie jest to 314 tys. km, oraz pani Marta Palonek — 3 okrążenia Ziemi, 130 tys. km. Warto dodać, że pan Łuczak dojeżdżał do Warszawy z Bolesławca. Nie z Kairu, nie z jakiegoś odległego miejsca, np. z Lizbony. Z Bolesławca dojeżdżał do Warszawy i 8 razy okrążył Ziemię.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#CezaryTomczyk">Tak, będziemy domagać się zwrotu tych pieniędzy. Sprawa trafiła do prokuratury. Czekamy na informacje z prokuratury w tej sprawie i w ogóle w sprawie śledztwa. Wszystkie materiały przekazujemy do prokuratury, bo to po prostu musi być rozliczone. To jest rzeczywiście trudne do wyobrażenia, że można zbudować taką podkomisję nie tylko dla kłamstwa, ale też dla pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#CezaryTomczyk">Chciałbym państwu przekazać też dodatkową informację, bo kilometrówki, jeżeli chodzi o podkomisję, to nie wszystko. Mamy jeszcze do czynienia z podróżami służbowymi, czyli z lotami. Uprzedzając ewentualne pytanie, powiem, że te loty również nie były w kierunku Smoleńska. One dziwnym trafem dotyczyły zupełnie innych kierunków. Przeczytam państwu, jak to wygląda. Koszty biletów lotniczych wynosiły ponad 260 tys. zł. Do rekordzistów należał pan Wiesław Binienda, który odbył 14 lotów na trasie Cleveland/Akron, Stany Zjednoczone… Czyli z miejsca zamieszkania do pracy. To jest dość dziwna historia, że członkowie podkomisji, którzy mieli swoje pensje, mieli zwracane koszty biletów lotniczych ze Stanów Zjednoczonych i bardzo chętnie z tego korzystali.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#CezaryTomczyk">Pan Janusz Bujnowski odbył 39 lotów na trasie Toronto — Warszawa na kwotę 50 852 zł. Wacław Berczyński, słynny szef podkomisji smoleńskiej, który powiedział, że wykończył przetarg na caracale, odbył siedem lotów na trasie Filadelfia w USA — Warszawa. Warto dodać, że jeden z tych lotów był lotem w jedną stronę, bo pan Berczyński nigdy już do Polski nie wrócił i ukrywa się przed organami ścigania. Myślę, że organy ścigania prędzej czy później będą mogły go przesłuchać również w sprawie caracali.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Ciebie też.)</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#CezaryTomczyk">Dodatkowo niektóre z przelotów nie znajdowały merytorycznego uzasadnienia. Przykładem jest tutaj pan Kazimierz Nowaczyk, który odbył trzy loty na trasie Warszawa — Waszyngton, ale bez określonego celu, bo ten cel nigdy nie został wskazany. Wracam jeszcze do pana Łuczaka, tego, który osiem razy objechał Ziemię dookoła, geologa i informatyka. Chciałbym państwu przekazać informację, dlaczego w ogóle znalazł się w podkomisji. Jak czytamy, w podkomisji znalazł się ze względu na — tu cytat — wieloletnie zainteresowanie katastrofą smoleńską i uczestnictwo w konferencjach na ten temat. Czyli nie uczelnie, nie badania, nie kwestia merytoryczna, tylko to, że pan Łuczak był zainteresowany sprawą, on się nią po prostu interesował. Sprawę znał z telewizji, chciał się nią zająć, w związku z tym dostał 314 tys. zł na kilometrówki, żeby osiem razy objechać świat. A więc jeżeli zastanawiamy się nad jakością tego raportu podkomisji smoleńskiej, to w sumie trudno się dziwić. Ja się w ogóle nie dziwię, a najmniej to się będzie chyba dziwiła w tej sprawie prokuratura, bo sprawa jest dość jasna, jeżeli chodzi zarówno o kilometrówki, jak i o okłamywanie Polaków w tej kwestii. Im szybciej sprawiedliwości stanie się zadość, tym lepiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Witolda Zembaczyńskiego do zadania pytania dodatkowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#WitoldZembaczyński">Wielce Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo Ministrowie! Wysoki Sejmie! Muszę o to dopytać, bo te informacje jednak są nowe. To, co pan minister przekazał, jest szokujące. Czy właściwie gdziekolwiek w dokumentach pojawia się ta realna i prawdziwa, jedyna nazwa tej podkomisji? Bo chyba trzeba ją nazwać podkomisją, a właściwie jakimś biurem podróży Maciarenko Fly. Nie umiem inaczej określić takiego sposobu prowadzenia badań nad katastrofą lotniczą niż jako empiryczne doświadczanie lotów i wielokrotne okrążanie planety. Dlatego nie boję się tego powiedzieć, bo już raz przez Komisję Etyki Poselskiej nie zostałem za to ukarany, i powtórzę to jeszcze raz, ale może w formie zdania pytającego. Czy prawdą jest, że lepsza część PiS-u zginęła w katastrofie smoleńskiej? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej pan minister Cezary Tomczyk. Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#CezaryTomczyk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#CezaryTomczyk">Pani Marszałek! Panie Premierze! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Jest z nami dzisiaj pan premier Władysław Kosiniak-Kamysz. Mieliśmy razem okazję przedstawić te dane. Ale jest z nami też pan płk pil. Leszek Błach. To zespół pod wodzą pana pułkownika dotarł do tych wszystkich szczegółów. I rzeczywiście jest tak, że zajęło to dużo czasu, ale wykonanie tej koronkowej roboty było potrzebne, żeby nie było żadnych wątpliwości co do tych danych. My rzeczywiście, podobnie jak każdy z członków zespołu, byliśmy głęboko zbulwersowani tym, co odkryliśmy. Podam państwu jeszcze jeden przykład. Eksperci zatrudniani przez podkomisję generowali, jak państwo wiedzą, znaczne koszty z tytułu podróży służbowych. I tak pan Michael Baden, który odbył cztery loty na trasie Nowy Jork — Warszawa — Nowy Jork na kwotę prawie 70 tys. zł, czyli średnio za lot to było 16,7 tys. zł w klasie biznes. A zatem ci ludzie korzystali ze statków powietrznych, korzystali z podróży służbowych i traktowali to jako sposób — mam wrażenie — pewnej gratyfikacji za to, że w ogóle pracują, że w ogóle pobierają pensję. Dla mnie jest to rzeczywiście coś niesamowitego. Uważam, że w biznes class leciało jakieś 0,1% Polaków. To nie jest normalny sposób komunikacji. Wielokrotnie leciałem samolotem i, szczerze mówiąc, nie przypominam sobie, żebym miał taką przyjemność, może gdzieś na jakimś fragmencie trasy. Oni wszyscy to biznes class, podkomisja smoleńska to po prostu biznes class dla tych członków, biznes class dlatego, że mieli gigantyczne pensje, biznes class dlatego, że właściwie nawet nie musieli pracować. Pan Łuczak, który osiem razy objechał świat, w ciągu 3 dni, tylko między 29 a 31 marca, przejechał 3 tys. km. Ale, uwaga, okazało się, że 31 marca, wtedy kiedy było posiedzenie podkomisji, nie był w pracy. Nie wiem, dokąd dojeżdżał pan Łuczak, ale na pewno nie do podkomisji. Zrobił 3 tys. km, a zakładam, że oprócz tego, że pan Łuczak albo ktokolwiek inny prowadzi samochód, to musi jeszcze pracować. Wiemy już, że w pracy nie był, ale powinien jeszcze spać. Nie wiem, jak były wystawiane kwitki, jeżeli chodzi o kilometrówki, ale kwestia kilometrówek kiedyś za sprawą pana Hofmana i wielu innych stała się dość słynna i myślę, że w tej sprawie mamy dokładnie z tym samym do czynienia. Czyli to jest wielkie naciąganie państwa, wielkie kantowanie państwa na kilometrówki, na loty służbowe i zawsze w klasie biznes. Nie ma w tym żadnego przypadku.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#CezaryTomczyk">Dodatkową sprawą albo najważniejszą sprawą w tej kwestii jest to, że ci ludzie brali gigantyczne pieniądze, żeby po prostu okłamywać naród, okłamywać Polaków i trwać, bo ten proces nigdy nie miał się skończyć. I tak jak powiedział pan premier Kosiniak-Kamysz — i jesteśmy o tym absolutnie przekonani — gdyby dzisiaj rządził PiS, ta podkomisja ciągle by funkcjonowała i ona by funkcjonowała dokładnie w ten sam sposób. Byłyby kilometrówki, podróże służbowe, okłamywanie narodu. Kolejni eksperci, którzy udowadnialiby dokładnie to samo, a potem ukrywanie tych danych przez Antoniego Macierewicza. Ale ten proceder się skończył i będzie dokładnie rozliczony przez prokuraturę. Na to głęboko liczymy. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do pytania trzeciego, które zada pani poseł Maja Ewa Nowak z Klubu Parlamentarnego Polska 2050 — Trzecia Droga w sprawie projektu ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami. Pytanie skierowane będzie do ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#MajaEwaNowak">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Asystencja osobista to usługa niezbędna do prowadzenia przez osoby z niepełnosprawnościami niezależnego, inkluzywnego życia, życia wyrównującego ich szanse względem osób sprawnych. Zaznaczam, że jest to usługa, a nie kolejne świadczenie. To usługa, w wyniku której osoby niepełnosprawne będą mogły pracować, rozwijać się i przyczyniać do rozwoju gospodarczego kraju.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#MajaEwaNowak">Ustawa dotycząca asystencji osobistej to ustawa, na którą czekają setki tysięcy obywateli i nie czekają na nią od tygodnia, miesiąca czy roku. Czekają na nią ponad 20 lat i to nie po to, aby ich życie stało się wygodniejsze, bo nie o wygodę tutaj chodzi, ale żeby mogli w ogóle funkcjonować, nie martwiąc się każdego dnia o to, czy kolejnego dnia będą w stanie wyjść z domu, zjeść posiłek, skorzystać z toalety czy pójść do lekarza. Dzięki temu te osoby będą mogły także podjąć zatrudnienie, co będzie generowało dochód i podatki. Podatki będą odprowadzać także zatrudnieni asystenci. Ta ustawa to konkretna inwestycja dla budżetu państwa, inwestycja — nie tylko koszt.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#MajaEwaNowak">Jednym z postanowień umowy koalicyjnej jest wprowadzenie systemowej, opartej na ustawie usługi asystencji osobistej. Według informacji przekazanych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odpowiedni projekt ustawy został przez ten resort przygotowany już kilka miesięcy temu, jednak do tej pory nie uzyskał akceptacji Ministerstwa Finansów. W związku z powyższym zwracamy się z prośbą o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania: Z jakich powodów projekt ustawy o asystencji osobistej nie uzyskał akceptacji Ministerstwa Finansów oraz jakie warunki muszą być spełnione, żeby taka akceptacja nastąpiła? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów pani minister Hanna Majszczyk.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#HannaMajszczyk">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie i Panowie Posłowie! Oczywiście kwestia asystencji dla osób niepełnosprawnych jest bardzo ważna i minister finansów tego nie kwestionuje, ale jednocześnie z racji funkcji, którą pełni w rządzie, jest również odpowiedzialny za finanse publiczne. Jedną z podstawowych zasad, nadrzędną zasadą, która przyświeca wydawaniu publicznych pieniędzy, bo to nie są pieniądze rządu, tylko pieniądze pochodzące z podatków płaconych przez wszystkich podatników, jest to, aby środki były wydatkowane w sposób najbardziej optymalny, tak aby realizować cele, jednocześnie osiągając najlepsze efekty ponoszonych nakładów. Dlatego też projekt asystencji, który został przygotowany przez ministra rodziny, oczywiście był analizowany pod kątem zarówno skutków finansowych, jak również tej nadrzędnej zasady, o której wspomniałam, czyli efektywności poniesionych wydatków.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#HannaMajszczyk">Minister finansów przy opiniowaniu tego projektu zwrócił uwagę na to, że jest to jeden z elementów, jeden z instrumentów stosowanych we wspomaganiu osób niepełnosprawnych. Ocena resortu finansów jest taka, że stosowane instrumenty są bardzo rozproszone, bardzo nieprzejrzyste. Dlatego też należałoby dokonać przeglądu wydatków na potrzeby osób niepełnosprawnych, zastanowić się, czy cele, które były założone przy wprowadzaniu poszczególnych instrumentów, przyniosły zamierzone efekty, czy grupa osób, do których te instrumenty były kierowane, rzeczywiście z nich korzysta, jaka jest możliwość z nich korzystania i czy środki trafiają rzeczywiście tam, gdzie powinny trafiać.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#HannaMajszczyk">Chciałabym zwrócić uwagę na to, że w 2023 r. na zadania dotyczące osób niepełnosprawnych zostały poniesione wydatki, w sumie z różnych instrumentów, które w systemie funkcjonują, w wysokości ponad 50 mld zł. Na uwagę zasługuje również to, że od 2025 r. wchodzi kolejny instrument, którego skutki są też szacowane na kwotę paru miliardów złotych. Będzie to realizowane poprzez wydatki z Funduszu Solidarnościowego. Wszystkie te nowe instrumenty, w tym projekt dotyczący asystencji, który sam w sobie nie jest kwestionowany w żadnym przypadku przez ministra finansów… Ale minister finansów oczekuje przede wszystkim dokonania przeglądu przez ministra rodziny w zakresie stosowanych instrumentów, efektywności poniesionych wydatków. Dopiero na tej podstawie, po dokonaniu tych przeglądów nastąpi umiejscowienie właściwie kolejnych nakładów, które będą ponoszone dla tej grupy społecznej, tak aby jak najlepiej wykorzystać dostępne środki i skierować je do tych osób, które ich potrzebują. I to są uwagi. Zresztą tutaj należy zaznaczyć, że minister finansów, przedstawiając te uwagi, wypełnia swoje obowiązki. Wszystkie środki, każda złotówka, ale w tym przypadku mówimy o kwotach miliardowych, tym bardziej wymagają szczególnej uwagi i przestrzegania tej nadrzędnej zasady, o której powiedziałam na wstępie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zadała pani posłanka Maja Ewa Nowak.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#komentarz">(Poseł Maja Ewa Nowak: Nie, nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#DorotaNiedziela">Nie ma dodatkowego?</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do pytania czwartego, które zada pani poseł Urszula Nowogórska, do ministra obrony narodowej w sprawie poprawy bezpieczeństwa militarnego Polski w związku z otwarciem bazy obronnej przeciwrakietowej w Redzikowie.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#UrszulaNowogórska">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Premierze! Baza wojskowa w Redzikowie jest częścią systemu obrony NATO, a jej głównym celem jest wzmocnienie bezpieczeństwa Polski i całego regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Polska i Stany Zjednoczone podpisały umowę dotyczącą budowy bazy w Redzikowie w ramach programu obrony przeciwrakietowej NATO. Redzikowo stało się jednym z elementów tzw. tarczy antyrakietowej w Europie, której zadaniem jest ochrona przed zagrożeniem ze strony rakiet balistycznych, szczególnie z Bliskiego Wschodu i innych regionów. W związku z wojną za naszą wschodnią granicą to jest bardzo istotne. Instalacja w Redzikowie wzmocniła obecność wojskową NATO w Polsce, a tym samym zwiększyła poczucie bezpieczeństwa nie tylko w Polsce, ale także w całej wschodniej flance NATO. Obecność amerykańskich żołnierzy oraz zaawansowanie sprzętu wojskowego w tym regionie jest istotnym elementem odstraszania ewentualnych agresorów.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#UrszulaNowogórska">Baza jest częścią większego programu współpracy wojskowej z USA, która obejmuje nie tylko systemy przeciwrakietowe, lecz także wymianę technologii, treningi, ćwiczenia wojskowe oraz modernizację infrastruktury wojskowej. Umiejscowiono bazę w regionie o strategicznym znaczeniu, który umożliwia szerokie i szybkie reagowanie na potencjalne zagrożenia w Europie Wschodniej i Środkowej. To położenie pozwala na skuteczniejsze monitorowanie przestrzeni powietrznej i morskiej oraz na szybkie rozmieszczenie sił w razie potrzeby. To odpowiedź na współczesne zagrożenia, jakimi są rozwój technologii rakietowych i cyberzagrożenia, które mogą wpływać na stabilność regionu. W kontekście wzrastających napięć geopolitycznych, w szczególności w związku z działalnością Rosji, zwiększenie zdolności obronnych NATO jest kluczowe.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#UrszulaNowogórska">W związku z powyższym, panie premierze, zadaję trzy pytania. Czy w planach jest dalszy rozwój bazy, zwiększenie liczby systemów obrony przeciwrakietowej w przyszłości? Drugie pytanie: Jakie zagrożenia może potencjalnie wyeliminować baza rakietowa w Redzikowie? Chodzi w szczególności o zasięg, kierunek, moc operacyjną. Trzecie pytanie: Ilu żołnierzy amerykańskich stacjonuje w bazie w Redzikowie? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli wiceprezes Rady Ministrów, minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#WładysławKosiniakKamysz">Wielce Szanowna Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoki Sejmie! To jest sprawa fundamentalna. Pani poseł, dziękuję za zwrócenie uwagi na to, że tydzień temu dokładnie o tej porze otwieraliśmy amerykańską bazę w Polsce, stałą amerykańską bazę w Polsce. To jest wydarzenie przynajmniej w dwóch wymiarach bez precedensu. Po pierwsze, to jest kamień węgielny trwałej obecności Stanów Zjednoczonych w Polsce. Wiele rządów nad tym pracowało, i w Stanach, i w Polsce. To jest element ciągłości naszej polityki, bo pierwsze analizy zaczęły się w 2002 r., kluczowe decyzje zapadły kilkanaście lat temu, kontynuacja tych działań trwała przez następne lata, aż do momentu finału, czyli otwarcia bazy, która jest bazą amerykańską, w której są amerykańscy żołnierze. Ale oczywiście ogromna jest też rola państwa polskiego w tym, żeby wszystkie te zdolności związane z ochroną przeciwrakietową były zapewnione.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#WładysławKosiniakKamysz">Kolejna sprawa. Ta baza została wniesiona przez Stany Zjednoczone na szczycie w Waszyngtonie w lipcu tego roku jako amerykański wkład do sojuszniczej obrony NATO. Ma bronić państw sojuszniczych w Europie i Ameryce Północnej. To jest zadanie tej bazy. Ochrona Europy, ochrona Polski, ochrona naszych sojuszników w Europie oraz ochrona Stanów Zjednoczonych czy Kanady, państw NATO-wskich w Ameryce Północnej. Ta filozofia bazy, tarczy antyrakietowej ewoluowała. Związana ona była z zagrożeniami, które się pojawiały. Pierwsze były zagrożenia płynące z Bliskiego Wschodu, ze strony Iranu, później Korei Północnej. Ale oczywiście, co pani poseł podkreśliła, zmieniająca się rzeczywistość geopolityczna, zagrożenia i to, co się dzieje za wschodnią granicą, skłaniają nas do tego, żeby jeszcze bardziej rozszerzać działalność tej bazy. Prowadzimy takie rozmowy i w ramach NATO, i z naszymi partnerami sojuszniczymi. Ta baza służy do oddziaływania, ma tak naprawdę unikatowe zdolności, unikalne zdolności w skali NATO do obrony przed rakietami balistycznymi średniego i pośredniego zasięgu, to znaczy o zasięgu od ok. 1 tys. do 5,5 tys. km. Tutaj stworzy się cały system w Europie, baza w Redzikowie, baza w Rumunii, radary w Turcji, zdolności, które są również w innych państwach sojuszniczych w Europie. To jest system naczyń połączonych. To też współdziała z naszym systemem obrony powietrznej, obrony przeciwrakietowej, który budujemy. Przypomnę, nasz rząd podpisał kolejne umowy, choćby na system IBCS, czyli mózg operacyjny zarządzania systemem obrony powietrznej, obrony przeciwrakietowej, który realizujemy w ramach drugiej fazy programu „Wisła”. Oczywiście programy „Narew”, „Pilica”, „Pilica+” — to wszystko jest realizowane, to się uzupełnia. Nie ma jednego systemu obrony powietrznej, który by wystarczył na obronę przed wszystkimi zagrożeniami, ale te zdolności są unikatowe.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#WładysławKosiniakKamysz">Co jeszcze szczególnego daje ta baza? Trwałą obecność wojsk amerykańskich. Baza to nie jest rozlokowanie jednostki, którą można zwinąć w ciągu kilku minut. Tej bazy nie da się przenieść. Ona była budowana wiele lat. To są systemy przeniesione z niszczycieli, bo to na niszczycielach amerykańskich funkcjonują takie systemy rakietowe. Ona została w taki sposób przeniesiona na stały ląd.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#WładysławKosiniakKamysz">Stała obecność wojsk amerykańskich, do 500 żołnierzy, bo pani poseł Nowogórska pytała, ilu konkretnie. Do 500 żołnierzy. Około 250 przebywa cały czas w bazie w Redzikowie. Ogromna współpraca z polskimi Siłami Zbrojnymi. Jesteśmy z tego dumni, że ok. 10 tys. żołnierzy amerykańskich, sojuszniczych stacjonuje trwale w Polsce. Wiele zadań, wspólne ćwiczenia, ochrona lotniska w Rzeszowie, które jest hubem dla walczącej Ukrainy. To jest bardzo ważne, bo przez ten hub przechodzi większość wsparcia i humanitarnego, i jakiegokolwiek innego. Tak naprawdę znakomita większość, właściwie całe wsparcie przechodzi przez ten hub, więc to jest bardzo ważna zdolność, którą Polska wkłada w sojuszniczą obronę.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#WładysławKosiniakKamysz">Obrona powietrzna jest bardzo drogim elementem systemu Sił Zbrojnych, obrony państwa polskiego, obrony wszystkich państw, jednym z najdroższych. To najlepiej pokazuje… Atak rakietowy i dronowy Iranu na Izrael, koszt ataku to jest kilkadziesiąt milionów, a koszt obrony to są setki milionów dolarów w ciągu jednego dnia. To pokazuje, jak dużo musimy inwestować i jaką filozofię budujemy. Bo oprócz działań związanych z obroną powietrzną, które wdrożyliśmy wspólnie z sojusznikami i sami wdrażamy, prowadzimy inne działania — jestem tutaj nie tylko ja, są też pan minister Bejda, pan minister Tomczyk — i te działania są wielopłaszczyznowe, np. Tarcza Wschód, indywidualne wyposażenie żołnierza, kolejne zakupy, których dokonujemy, cały system transformacji, wojska dronowe, które są przyszłością naszej armii, system naczyń połączonych, wzmacniająca się rola Polski w Sojuszu Północnoatlantyckim.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#WładysławKosiniakKamysz">Prosto po tym wystąpieniu lecę do Kopenhagi na spotkanie Grupy Północnej, gdzie Polska jest państwem zaproszonym na specjalnych warunkach, można powiedzieć. Razem z Ukrainą tam będziemy. Będą państwa Grupy Północnej, Polska i Ukraina. W poniedziałek będę w Berlinie, jeszcze wcześniej w Bratysławie. Później ja zapraszam wspólnie z naszymi partnerami rumuńskimi do Polski grupę B9. Będę też dzisiaj rozmawiał z ministrem Umerowem, ministrem obrony Ukrainy, na temat naszego wsparcia, naszego współdziałania.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#WładysławKosiniakKamysz">Polska jest dzisiaj, też w obliczu decyzji narodu amerykańskiego, jednym, jeżeli nie najważniejszym, państwem w Europie, najważniejszym partnerem dla Stanów Zjednoczonych. My jesteśmy otwarci i gotowi na tę współpracę. Jesteśmy otwarci, gotowi na współpracę z nową administracją. Dobrze, że już dochodzi do spotkań z przedstawicielami administracji lub z osobami związanymi z przyszłą administracją prezydenta Trumpa. Spotkał się pan prezydent Duda, spotkał się pan prezydent Trzaskowski w ubiegłym tygodniu. To są ważne decyzje, to są ważne spotkania.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#WładysławKosiniakKamysz">My prowadzimy swoją dyplomację i mamy kontakt i z republikanami, i z demokratami. Mówię to w tym kontekście, bo to jest baza amerykańska i ten kontekst w przyszłości jest niezwykle ważny. Polska może być, a moim zdaniem powinna być, współczesnym transatlantykiem — państwem, które w Unii Europejskiej łączy nasze działania ze Stanami Zjednoczonymi, łączy Unię Europejską ze Stanami Zjednoczonymi. Mamy bardzo dobre relacje, mamy polisę ubezpieczeniową, mamy ogromne wydatki na zbrojenia, które są naszym sztandarem, bo one pokazują, że tak, my wypełniamy zobowiązania sojusznicze. 4,7% PKB w przyszłym roku to jest absolutny rekord świata. Ja wiem, że to wywołuje frustrację u niektórych, zazdrość, ale oni się powinni ucieszyć, że Polska wydaje o 50 mld więcej na bezpieczeństwo niż w roku 2023, kiedy już przecież trwała wojna. Ale to nasz rząd podjął taką decyzję. Wierzę, że parlament przyjmie budżet w tym kształcie — na obronność 187 mld.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#WładysławKosiniakKamysz">Polska musi być transatlantykiem, współczesnym transatlantykiem, który połączy nasze działania związane z tym, co się dzieje po zmianie administracji, ze wzmacnianiem pozycji Polski i Unii Europejskiej w relacjach ze Stanami Zjednoczonymi. To jest nasze zadanie. Baza amerykańska w Redzikowie też temu służy. To jest trwała obecność, to jest kamień węgielny obecności amerykańskiej w Polsce i kamień milowy w obronie powietrznej Europy i naszej cywilizacji. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#WładysławKosiniakKamysz">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-27.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie premierze.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do pytania piątego.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#DorotaNiedziela">Pytanie zada pan poseł Tadeusz Tomaszewski, w sprawie systemu kontroli pojazdów w odniesieniu do specyfikacji obowiązkowych badań technicznych oraz wysokości opłat pobieranych za badania — do ministra infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Obowiązkowe badania techniczne pojazdów są ważnym elementem zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce. Jest niezwykle ważne, aby wszystkie pojazdy poruszające się po polskich drogach były poddane rzetelnym i aktualnym badaniom technicznym. Wymaga to wyważenia ceny przedmiotowych badań, tak aby z jednej strony były przystępne cenowo dla kierowców, a z drugiej strony opłacalne dla przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów. 20 lat temu, dokładnie w 2004 r., została ustalona opłata za badanie techniczne pojazdu. W tym okresie inflacja liczona narastająco przekroczyła 80%, a wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, które odzwierciedla sytuację gospodarczą, wzrosła w tym czasie o 421%. Wobec powyższego wielu przedsiębiorców… W tym roku — mamy informację z Polskiej Izby Stacji Kontroli Pojazdów — tylko w I półroczu tego roku ubyło 118 stacji kontroli pojazdów. Co najmniej 10% właścicieli planuje zakończyć tę działalność, a kolejne 20% to rozważa.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#TadeuszTomaszewski">Posiadacze pojazdów mają świadomość, że cena badania technicznego pojazdu ustalona na kwotę 98 zł z VAT nie jest obecnie adekwatna do realnej wartości zapewnienia im bezpieczeństwa w ruchu drogowym.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#TadeuszTomaszewski">Dlatego też chciałbym uprzejmie prosić o zainteresowanie powyższą tematyką ministra właściwego, który wydaje rozporządzenie, i zapytać, czy w resorcie trwają prace nad zmianą tego rozporządzenia określającego stawki za badania techniczne pojazdów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan minister Stanisław Bukowiec.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#StanisławBukowiec">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Odpowiadając na pytanie pana posła Tadeusza Tomaszewskiego, uprzejmie wyjaśniam, że aktualnie obowiązujący w Polsce system przeprowadzania badań technicznych pojazdów wynika z przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. — Prawo o ruchu drogowym, natomiast ramy prawne wynikające z prawa Unii Europejskiej stanowi dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie okresowych badań zdatności do ruchu drogowego pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz uchylająca dyrektywę 2009/40/WE. Dyrektywa ta powinna zostać wdrożona do prawa polskiego do dnia 20 maja 2017 r., natomiast stosowana powinna być od dnia 20 maja 2018 r. Podkreślenia wymaga, że dyrektywa 2014/45/UE, tak jak poprzednia dyrektywa, z 2009 r., określa minimalne wymagania niezbędne do wprowadzenia w zakresie badań technicznych pojazdów przez poszczególne państwa członkowskie Unii, tworząc ramy dla ustanowienia prawidłowego i sprawnego systemu funkcjonowania badań technicznych pojazdów. W Ministerstwie Infrastruktury dwukrotnie, tj. w latach 2015–2018 oraz w latach 2020–2023, podejmowano prace nad implementacją wskazanej dyrektywy do krajowego porządku prawnego. Działania te nie zakończyły się jednak sukcesem z uwagi m.in. na dyskontynuację prac parlamentarnych oraz brak poparcia dla projektu środowiska zrzeszającego przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#StanisławBukowiec">Uwzględniając konieczność zapewnienia zgodności polskiego prawa z prawem unijnym, ale w szczególności kierując się względami bezpieczeństwa ruchu drogowego, w Ministerstwie Infrastruktury trwają intensywne prace nad przygotowaniem kolejnego projektu ustawy wdrażającej dyrektywę 2014/45 oraz wniosku o wpis do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów. Wniosek ten powinien zostać opracowany i złożony w najbliższym czasie.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#StanisławBukowiec">Minister infrastruktury jest bowiem przekonany, że badania techniczne pojazdów stanowią część szerszego systemu mającego zapewnić, aby pojazdy były utrzymywane w bezpiecznym stanie w trakcie ich użytkowania. Pojazdy z niesprawnymi układami technicznymi mają wpływ na bezpieczeństwo na drodze i mogą przyczyniać się do wypadków na drogach, powodując obrażenia lub śmierć ofiar. Wczesne wykrycie usterki mającej wpływ na zdatność do ruchu drogowego pojazdu przyczynia się niewątpliwie do usunięcia tej usterki, a tym samym do zapobiegania wypadkom.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#StanisławBukowiec">Przygotowany w Ministerstwie Infrastruktury projekt ma na celu poprawę bezpieczeństwa w ruchu drogowym poprzez: uszczelnienie systemu badań technicznych, stworzenie spójnego nadzoru nad prawidłowością przeprowadzenia badań technicznych pojazdów oraz znaczące podwyższenie poziomu jakości wykonywanych badań technicznych, co skutkować będzie wyeliminowaniem z ruchu drogowego pojazdów w złym stanie technicznym.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#StanisławBukowiec">Projekt zakłada nowy system szkolenia diagnostów, dzięki któremu będą oni mogli cyklicznie podnosić kompetencje i kwalifikacje zawodowe, tak aby sprostać wyzwaniom wynikającym z nieustannego postępu technologicznego. Ponadto wychodząc naprzeciw postulatom branży, projekt zakłada systemową zmianę założeń w zakresie ustalania stawki opłaty za przeprowadzenie badania technicznego poprzez powiązanie wskazanej opłaty z obiektywnym, niezależnym od systemu badań technicznych wskaźnikiem, tak aby zapewnić cykliczną waloryzację tych opłat. Rozwiązanie to umożliwi uwzględnienie przy ustalaniu stawki opłaty dynamicznie zmieniającej się sytuacji gospodarczej w kraju. Należy również pamiętać, że zgodnie z motywem zawartym w preambule dyrektywy Unii Europejskiej 2014/45, cytuję: badania stanu technicznego w cyklu życia pojazdów powinny być stosunkowo proste, szybkie i niedrogie, a jednocześnie skuteczne w zakresie osiągania celów niniejszej dyrektywy. Ponadto projekt będzie zawierał regulacje pozwalające w bardziej elastyczny sposób zaplanować przeprowadzenie badania technicznego.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#StanisławBukowiec">Reasumując, pragnę zapewnić, że minister infrastruktury dostrzega potrzebę zmiany systemu badań technicznych pojazdów, pozostając w dialogu z organizacjami zrzeszającymi przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów. Niewątpliwie utrzymywanie wysokości opłat na niezmiennym od 20 lat poziomie nie odpowiada potrzebom zmieniającego się otoczenia gospodarczego przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów, w tym ponoszonych kosztów na wzrastające wynagrodzenia pracownicze. Dlatego także w tym zakresie minister infrastruktury zaproponuje zmiany przepisów prawa, kierując się jednocześnie celem nadrzędnym, tj. bezpieczeństwem ruchu drogowego poprzez wzmocnienie systemu nadzoru nad badaniami technicznymi pojazdów, podniesienie jakości badań technicznych oraz zapewnienie odpowiednich kwalifikacji i przygotowania zawodowego diagnostów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pan poseł Tadeusz Tomaszewski, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Dziękuję za tę informację, że w resorcie trwają prace związane z wdrożeniem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i oczywiście informację o tym, że bohatersko walczycie o wpisanie do rejestru prac Rady Ministrów tej ustawy. To oznacza, że nadal po 20 latach ta cena za badanie techniczne jest taka sama. Nie ma przepisu ograniczającego ministra, by poszedł z tym rozwiązaniem na dwa takty. Ma podstawę prawną w postaci rozporządzenia, którym może regulować wysokość i może prowadzić, za czym Lewica również się opowiada, systemowe przygotowania dotyczące wdrożenia dyrektywy, poprawy jakości badań, nowego systemu szkolenia diagnostów itd. W związku z powyższym to wszystko można prowadzić, tylko biorąc pod uwagę to, co pan powiedział — otoczenie gospodarcze i wzrost inflacji. Dzisiaj prowadzimy jako państwo świadomie do upadku wielu stacji kontroli pojazdów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Przyłączamy się.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan minister Stanisław Bukowiec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#StanisławBukowiec">Szanowna Pani Marszałek! Panie Pośle! Oczywiście rozumiemy, i to wybrzmiało w moim wystąpieniu, problemy i postulaty branży stacji przeglądów pojazdów. Nieprawdziwa jest informacja, o której pan powiedział, że mamy do czynienia z jakimś drastycznym trendem, jeśli chodzi o likwidację tychże obiektów i placówek, dlatego że mamy informacje, że oczywiście zamykane są stacje kontroli, ale również pojawiają się inne stacje, nowe. I podtrzymam to, co powiedziałem wcześniej: my jesteśmy już na takim etapie, że mamy przygotowany projekt tej ustawy, będziemy go w najbliższym czasie…</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Kiedy, panie ministrze?)</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#StanisławBukowiec">Jeszcze w tym roku chcemy go zgłosić do wykazu prac legislacyjnych po to, żeby jak najszybciej ustawa weszła w życie, żeby unormowała, uregulowała cały ten obszar, jeśli chodzi o stacje i o badania techniczne. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#DorotaNiedziela">Jeśli mogę, panie ministrze, bo pytanie chyba dotyczyło tego, czy rzeczywiście będą toczone prace dotyczące podwyższenia tej stawki. Wszyscy, którzy jeździmy samochodami na przeglądy, słyszymy od osób, które przeprowadzają te przeglądy, prośby o to, żeby uwzględnić problemy zwiększenia ogromnego kosztu prowadzenia takich stacji.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#DorotaNiedziela">Rozumiem, że pan poseł Tomaszewski jeszcze chciał…</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Tomaszewski: Sprostowanie, bo pan minister…)</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#DorotaNiedziela">Sprostowanie pana posła Tomaszewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Pan powiedział, że powiedziałem: nieprawdziwe informacje. Cytuję: Polska Izba Stacji Kontroli Pojazdów — tylko w I półroczu tego roku ubyło 118 stacji kontroli pojazdów. To jest źródło moich informacji. Jeśli pan się z nimi nie zgadza, to proszę sprostować. Proszę sprostować na piśmie, a nie mówić, że podaję nieprawdziwe informacje. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#DorotaNiedziela">Pan minister zobowiązał się, że przekaże te informacje, to sprostowanie na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#DorotaNiedziela">Pytanie nr 6 zada pan poseł Krzysztof Mulawa, klub parlamentarny Konfederacja. Pytanie będzie w sprawie negocjacji umowy…</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#DorotaNiedziela">Witold Tumanowicz. Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#DorotaNiedziela">Będzie zadawał pytanie pan poseł Witold Tumanowicz z klubu parlamentarnego Konfederacja w sprawie negocjacji umowy o wolnym handlu między Unią Europejską a krajami Mercosur oraz stanowiska polskiego rządu w tej sprawie. Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii pan minister Michał Jaros.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle, o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#WitoldTumanowicz">Pani marszałek, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#WitoldTumanowicz">Panie Ministrze! Komisja Europejska finalizuje umowę o wolnym handlu z krajami Mercosur, której efektem będzie napływ taniej żywności z Ameryki Południowej, a za tym idzie olbrzymi kryzys na rynku rolnym i kłopoty przede wszystkim polskich producentów wołowiny, drobiu, cukru czy etanolu. Finalnie może to spowodować upadek gospodarstw rolnych w Europie i utratę bezpieczeństwa żywnościowego Unii Europejskiej, w tym Polski, a kryzys może być nawet poważniejszy niż przy umowie z Ukrainą. W związku z tym, że handel znajduje się w kompetencjach Ministerstwa Rozwoju i Technologii, zwracam się z pytaniami. Jakie jest całościowe stanowisko rządu wobec przyjęcia tej umowy? Do tej pory głos zabrało, jak rozumiem, tylko i wyłącznie w swoim imieniu Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jakie jest w związku z tym stanowisko ministerstwa rozwoju i całego rządu? Czy polski rząd dysponuje aktualnym projektem tej umowy? Czy ma jakikolwiek wpływ na negocjatorów Komisji Europejskiej oraz jak wyglądało konsultowanie tej umowy przez Komisję Europejską z rządami państw członkowskich? Czy przedstawiciele francuskiego rządu kontaktowali się z polskim rządem w sprawie wspólnego stanowiska wobec tej umowy? Jaka była odpowiedź z naszej strony? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam do udzielenia odpowiedzi sekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii pana ministra Michała Jarosa.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#MichałJaros">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowne Panie Posłanki! Szanowni Panowie Posłowie! Umowa między Unią Europejską a Mercosur tak naprawdę jest negocjowana od 1999 r. i jej końca nie widać. Teoretycznie w 2019 r. doszło do jakiegoś konsensusu politycznego, ale też do tej pory nie ma realnie osiągniętego tego konsensusu.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#MichałJaros">Natomiast przytoczę też kilka informacji na temat tej umowy. Projektowana umowa Unii Europejskiej i Mercosur ma oczywiście duże znaczenie geopolityczne i gospodarcze dla Unii Europejskiej, a także wszystkich krajów członkowskich, dla jej konkurencyjności, dostępu do surowców, bezpieczeństwa gospodarczego. Unia Europejska byłaby pierwszym znaczącym partnerem, który zawarłby umowę handlową z krajami Mercosur. Dostrzegamy potencjał, jaki niesie otwarcie rynku Mercosur, szczególnie w sektorze przemysłowym, jednak mamy obawy o skutki umowy dla naszego rolnictwa, zresztą słusznie zauważone nie tylko przez pana posła, który zadawał pytanie, ale też przez ministerstwo rolnictwa. Mamy oczywiście te obawy, szczególnie w tych najwrażliwszych sektorach. Chodzi oczywiście o wpływ na konkurencyjność produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#MichałJaros">Obecny kształt umowy z Mercosur nie jest dla nas zadowalający. Z perspektywy Polski ostateczna forma umowy powinna być przede wszystkim zbalansowana, tj. powinna zrównoważyć korzyści płynące z otwarcia rynków państw Mercosur na unijny przemysł, w tym również na polski przemysł, na polskie produkty, oraz ryzyka towarzyszące zwiększonemu napływowi towarów rolnych z tych krajów do Unii Europejskiej. Dostrzegamy to zagrożenie, nie tylko zresztą my. Zdaniem Polski oczywiście konieczne jest właściwe uwzględnienie w umowie z krajami Mercosur aspektów dotyczących zrównoważonego rozwoju. Negocjowany przez Komisję Europejską dodatkowy instrument wyjaśniający te kwestie powinien być przede wszystkim skuteczny oraz zapewniający wyrównanie warunków konkurencji z produkcją unijną, zobowiązaną do przestrzegania wysokich standardów w zakresie ochrony klimatu, środowiska, bezpieczeństwa, jakości żywności oraz dobrostanu zwierząt. Po prostu warunki muszą być podobne, tzn. nie może być tak, że te produkty będą konkurencyjne ze względu na to, że mają, nie wiem, niezachowane normy, które są też normami krajów Unii Europejskiej, w tym również Polski.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#MichałJaros">Jeśli chodzi o Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w związku ze sformułowanymi poważnymi wątpliwościami co do możliwego negatywnego wpływu umowy z Mercosur na unijny rynek oraz klimat i środowisko naturalne Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie popiera szybkiego zakończenia prac nad umową, dopóki ww. wątpliwości nie zostaną wyjaśnione. Stoimy na podobnym stanowisku.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#MichałJaros">Jeśli chodzi o rząd francuski, kontaktował się z nami. Prowadzimy z nimi rozmowy. Ta umowa naszym zdaniem nie będzie szybko zakończona, pomimo że wydawało się, że w 2019 r., po 20 latach, został osiągnięty jakiś konsensus. Natomiast nie ma dzisiaj tego, nie widzimy tego, żeby ten konsensus był zawarty i żeby doprowadził realnie do zakończenia rozmów w najbliższych miesiącach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pan poseł Witold Tumanowicz z klubu parlamentarnego Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WitoldTumanowicz">Cieszy mnie to, że ministerstwo ma krytyczny stosunek do zapisów tej umowy, bo rzeczywiście jest to niebezpieczeństwo. Natomiast mam w takim wypadku pytanie: W jakim trybie zostanie przyjęta ta umowa? Ministerstwo rolnictwa twierdzi, że będzie potrzebna zasada jednomyślności, a później ratyfikacji, ale mówi się też o oddzieleniu części handlowej od reszty i głosowaniu na posiedzeniu Rady Unii Europejskiej większością kwalifikowaną. W jakim trybie powinna według rządu przebiegać ta procedura? Czy postawimy weto w tej sprawie, jeśli będzie rzeczywiście jednomyślność? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#DorotaNiedziela">Na pytanie odpowie minister infrastruktury, sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan minister… Przepraszam bardzo. Na pytanie odpowie minister rozwoju i technologii, sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii pan minister Michał Jaros.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie ministrze. Chciałam dodać panu jeszcze jedną tekę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#MichałJaros">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#MichałJaros">Szanowna Pani Marszałek! Rzeczywiście znaczna część kompetencji Ministerstwa Rozwoju i Technologii też dotyczy kwestii związanych z infrastrukturą, więc była pani, pani marszałek, bardzo blisko.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#MichałJaros">Odpowiadając, szanowny panie pośle, chciałbym powiedzieć, że to jest projekt, który jest dla polskiego rządu naprawdę bardzo ważny. Rozumiemy potrzebę takiego eksportu dla naszego przemysłu, a także to, że mogą być pozytywne aspekty zawarcia tej umowy dla polskiego przemysłu, dla polskich produktów. Natomiast zawsze do takiej głębokiej analizy potrzebujemy też ważyć to, co możemy zyskać, i to, co możemy stracić. Ministerstwo rolnictwa oczywiście stoi na straży polskich producentów, polskich rolników i my też stoimy po ich stronie. Natomiast jeśli chodzi o zakończenie tych negocjacji, to ja nie spodziewam się tego w najbliższych miesiącach, zwłaszcza podczas prezydencji Polski w Unii Europejskiej. Na ten moment tylko tyle mogę powiedzieć panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Ale w jakim trybie? Czy kwalifikowaną, czy jednomyślność?)</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#MichałJaros">Nie ma jeszcze takiej decyzji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#DorotaNiedziela">Rozumiemy, że nie ma się co przejmować w takim razie, panie ministrze, bo jest bardzo dużo rzeczy jeszcze nieuzgodnionych.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#DorotaNiedziela">Pozwólcie państwo, że zanim przejdziemy do pytania siódmego, powitam uczniów I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Zamoyskiego z Zamościa. Jesteście państwo z nami, pozdrawiamy. Są to wyjątkowe klasy, klasy III i IV, ponieważ to klasy prawnicze. Bardzo was pozdrawiamy. Myślę, że wiele wyniesiecie z tych dzisiejszych obrad. Bo gdzie jak nie w Sejmie Rzeczypospolitej uczyć się prawa żywego i stanowionego? Państwo przyjechaliście na zaproszenie pana posła Ćwika. Bardzo państwa pozdrawiam i myślę, że będziecie mieć same dobre wspomnienia z dzisiejszej wycieczki.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#DorotaNiedziela">Teraz przechodzimy do pytania siódmego.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#DorotaNiedziela">Pytanie zada pan poseł Marcin Ociepa. Pytanie w sprawie sytuacji osób poszkodowanych przez powódź w województwie opolskim i województwie dolnośląskim w obliczu zbliżającej się zimy — ilości wypłaconych odszkodowań, kwalifikacji wydatków i stanu nieruchomości skierowane jest do prezesa Rady Ministrów. Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pan minister Wiesław Szczepański.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle, o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#MarcinOciepa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#MarcinOciepa">Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! W zasadzie mógłbym streścić to pytanie do jednego zdania: Czy państwu nie jest wstyd? Jako poseł ziemi opolskiej zostałem poproszony przez mieszkańców, żeby zapytać rząd, dlaczego tej pomocy nie ma. Czy brakuje wam empatii, wyobraźni czy kompetencji? To jest tak, że nie chodzi, panie ministrze, o to, co pan opowiada na temat odszkodowań w wysokości 1 tys. zł, 2 tys. zł czy 8 tys. zł, tych pojedynczych odszkodowań w wyższych kwotach, tylko o tysiącach poszkodowanych mieszkańców mojego województwa, z którego jestem posłem, którzy ciągle, mimo że minęły już 2 miesiące, nie otrzymali odszkodowań w kwotach, które wyście obiecywali. Gdzie brakuje tej wyobraźni? Bo kwestii wrażliwości nie oceniam, to są kwestie moralne. Natomiast gdzie brakuje tej wyobraźni? Minęły 2 miesiące, zbliża się zima, zbliżają się święta Bożego Narodzenia i ci mieszkańcy poszkodowani także chcą normalnie spędzać te święta, chcą wiedzieć, jaka jest perspektywa powrotu do względnej normalności. Tej perspektywy nie ma. 2 miesiące.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#MarcinOciepa">Wie pan, byłem wiceministrem obrony narodowej w czasach kryzysów. Pandemia, klęski żywiołowe, wojna na Ukrainie, kryzys uchodźczy, kryzys węglowy. Nie do pomyślenia było za rządów Zjednoczonej Prawicy, żeby ludzie czekali tak długo na pomoc państwa polskiego, żeby państwo polskie było nieobecne. Pomijam oczywiście wizyty oficjeli. One są z pewnością bardzo cenne dla ich social mediów, ale nie dla stanu tych terenów, które zostały pokrzywdzone, nie dla sytuacji życiowej mieszkańców województwa opolskiego i dolnośląskiego.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#MarcinOciepa">Stąd, panie ministrze, pytanie konkretne nie dotyczy tego, kiedy zaczęliście wypłacać odszkodowania, tylko tego, kiedy skończycie wypłacać odszkodowania. Kiedy ostatni mieszkaniec poszkodowany, który się kwalifikuje do pomocy, otrzyma pomoc państwa w wysokości 100 tys. zł lub 200 tys. zł, jaką im obiecaliście? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#DorotaNiedziela">Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pan minister Wiesław Szczepański.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WiesławSzczepański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Myślę, że pomoc osobom dotkniętym powodzią leży na sercu wszystkim z nas i staramy się tę sytuację poprawić. Otóż chciałem powiedzieć, że dotychczas, jeśli chodzi o środki, które przekazaliśmy na tereny powodziowe, to jest zaangażowana kwota 2160 mln zł. Kwota olbrzymia. Ona dzieli się na część dotyczącą zarówno pomocy przedsiębiorcom, pomocy dotyczącej odbudowy dzisiejszej infrastruktury będącej w gestii gmin, jak również kwestii powodziowej. Mówię o pomocy osobom, które utraciły mieszkania albo oczekują na poprawę swoich warunków poprzez osuszenie. Chciałem powiedzieć, że na te cele dzisiaj przeznaczyliśmy 762 mln zł. To są środki zarówno na te cele, o których pan wspominał, mówiąc, że 1 tys. zł, 2 tys. zł, 8 tys. zł nie są kwotami znacznymi, ale to były kwoty, które były uruchomione w pierwotnej wersji jako zadośćuczynienie na ten moment, zanim rozpoczniemy wypłacać tę drugą część zasiłków w wysokości do 200 tys. zł i do 100 tys. zł. I tutaj mamy wypłaty dla 105 tys. rodzin. Za każdą tą rodziną stoi decyzja ośrodka pomocy społecznej w postaci decyzji administracyjnej i pan jako były urzędnik wie, że taka decyzja musi być wydawana. Zdajemy sobie sprawę z niemożności, z pewnej niewydolności samorządów w realizacji tych zadań. Chodzi o to, że większość pracowników, która kiedyś wydawała decyzje dotyczące 1 tys. zł, 2 tys. zł, 8 tys. zł, dzisiaj musi wydawać decyzje dotyczące również 100 tys. zł i 200 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#WiesławSzczepański">Odnośnie do kwestii związanej z wypłatą jedynki, dwójki i ósemki — mówię tak w uproszczeniu — wymagało to tylko zgłoszenia, informacji o tym, że nie zamieszkuje się budynku, który uległ zniszczeniu w wyniku powodzi albo został dotknięty powodzią. Co do kwestii związanej z kwotą 100 tys. zł i 200 tys. zł, to jak państwo wiecie, zgodnie z przepisami, które były również uchwalone za państwa czasów, potrzebne jest przeprowadzenie wywiadu środowiskowego i sporządzenie określonego protokółu z udziałem pracowników miejskiego ośrodka pomocy społecznej i osoby, która zna się na rzeczoznawstwie, jeśli chodzi o wycenę szkód. Takie protokóły zostały w większości gmin dzisiaj już zrobione i są przygotowywane wypłaty. Oczywiście dla nas ta kwota jest niezadowalająca i liczba osób też jest niezadowalająca. Na dzień dzisiejszy na godz. 8 rano dla 3135 osób, rodzin, które złożyły wnioski, środki finansowe trafiły od wojewodów na konta gmin, które to realizują. I mam nadzieję, że w dniu dzisiejszym zamkną tę liczbę. Wczoraj i przedwczoraj na konta wojewody opolskiego i wojewody dolnośląskiego trafiło kolejne 200 mln zł na zasiłki do 200 tys. zł i do 100 tys. zł. Wypłaty zależą tylko od kwestii wniosków złożonych przez samorządy gminne. Na tereny gminne oddelegowujemy również pracowników z innych województw, żeby mogli pomóc osobom w weryfikacji tych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#WiesławSzczepański">Chciałbym powiedzieć również, że jeśli chodzi o kwestię weryfikacji wniosków, to dokonujemy zmiany w trybie kolejnej nowelizacji. Otóż w tej ustawie, nad którą państwo debatowaliście wczoraj i nad którą wczoraj była też debata na posiedzeniu komisji, dokonujemy możliwości wypłaty zaliczki w kwocie 50 tys. zł bez potrzeby pełnej weryfikacji wniosku. A więc zanim jeszcze środki z tego wniosku zostaną wypłacone, będzie możliwość wypłaty 50 tys. zł, chyba że osoba, która zabiega o te pieniądze, stwierdzi, że stan zniszczenia jej lokalu mieszkalnego, lokalu czy — powiedzmy — budynku, nie przekracza 50 tys. zł, bo wtedy będzie pisała wniosek o niższą kwotę. Ten zapis powinien być przyjęty przez Sejm i przez Senat jeszcze w tym tygodniu, tak żeby prezydent to podpisał. Jeśli nie uda się zrealizować pozostałej części, gminy będą mogły od razu wypłacać tę kwotę tam, gdzie mają już złożone wnioski.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#WiesławSzczepański">Podam przykładowo gminy, które zadeklarowały swoje wypłaty. Jeśli chodzi o Lewin Brzeski, to w tej chwili w Lewinie Brzeskim wypłaciliśmy 7800 tys. zł i to są środki dla 115 rodzin. Według deklaracji pana burmistrza do końca listopada 756 rodzin otrzyma wszystkie środki finansowe. Jeśli chodzi o Nysę, to w tej chwili zaangażowanych jest 14 648 tys. zł i te środki dotyczą 228 rodzin. Pozostałe 700 rodzin ma uzyskać środki, według zapewnień pana burmistrza, do końca listopada. Jeśli chodzi o Głuchołazy, to tutaj mamy większy problem. 105 rodzin otrzymało pomoc, nie otrzymało jej jeszcze ponad 1 tys. osób. W tym przypadku skierowano kolejnych 30 pracowników spoza województwa opolskiego, część jest z województwa opolskiego i część z dolnośląskiego, żeby pomagali gminie, jeśli chodzi o kwestię wniosków.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#WiesławSzczepański">Ze strony rządu nie ma żadnego problemu z przekazywaniem środków finansowych. Tak samo są przekazywane środki finansowe na odbudowę. Jest również zapewnienie ze strony Ministerstwa Finansów, jeśli chodzi o promesy na rok 2025, w przypadku gdy inwestycja zostanie rozpoczęta w tym roku, a będzie kończona w roku przyszłym.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#WiesławSzczepański">Chciałbym powiedzieć, że dokonujemy w tej ustawie również zmian. Jak państwo wiecie, gminy, które wnioskują o dotację na odbudowę obiektów, a zgodnie z prawem, z przyjętymi zapisami dotacja wynosi 80%, muszą mieć 20% wkładu własnego. W nowelizowanej ustawie, która powinna zacząć działać od przyszłego tygodnia, ta dotacja może być na poziomie 100%, czyli całości wartości zadania, które gmina będzie miała do realizacji w ramach odbudowy. Zdajemy sobie sprawę, że w większości gmin środki finansowe nie wystarczą na wkład własny. Robimy wszystko, żeby tę procedurę przyspieszyć. Zdajemy sobie sprawę, że ten problem leży w znacznej części niestety po stronie samorządów, które realizując przy okazji zadania związane z wypłatą 1 tys. zł, 2 tys. zł i 8 tys. zł, mają problemy, jeśli chodzi o kwestie związane z przygotowaniem wniosków dotyczących odbudowy. Chcielibyśmy, aby — można powiedzieć — w 80% ten problem został rozwiązany do końca listopada, a jak pan wie, zgodnie z przyjętymi wytycznymi, każda z osób, która dzisiaj zabiega o środki finansowe, może składać wnioski do 5 marca roku przyszłego, czyli roku 2025. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pan poseł Marcin Ociepa, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#MarcinOciepa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#MarcinOciepa">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Powtórzę pytanie: Kiedy ostatni poszkodowany, który kwalifikuje się do pomocy i złożył taki wniosek, otrzyma odszkodowanie związane z powodzią? Kiedy ostatni? Wiem, bardzo łatwo jest z perspektywy tej Izby i pracy w rządzie mówić o miliardach złotych, o milionach złotych, o 80%, różnego rodzaju wskaźnikach. Wiem, bo zajmowałem się tym jako sekretarz stanu. Ale nie zapominajmy z perspektywy tej ciepłej i wygodnej Izby, że każdy obywatel jest ważny, każdy. I do ostatniego obywatela będziemy się upominać o te odszkodowania. Nie interesuje mnie więc odpowiedź na pytanie, kiedy 80% poszkodowanych otrzyma te odszkodowania, tylko kiedy 100% je otrzyma. Kiedy ostatni poszkodowany otrzyma pomoc państwa polskiego? Rola samorządów to jedno, ale pamiętajmy, że jesteśmy razem administracją publiczną, rząd i samorząd. Jest olbrzymie pole do popisu dla rządu, żeby wesprzeć samorządy, żeby wysłać pracowników urzędów wojewódzkich z innych, nieposzkodowanych województw. Jest wiele różnych opcji, jak można pomóc samorządom w realizacji tego zadania. Zawiedliście państwo jako rząd samorządy i mieszkańców województw opolskiego i dolnośląskiego, jeśli chodzi o przygotowanie do powodzi. Proszę, nie zawiedźcie ich, jeśli chodzi o wypłaty tych odszkodowań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli z upoważnienia prezesa Rady Ministrów sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pan minister Wiesław Szczepański.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#WiesławSzczepański">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie Pośle! Odpowiem bardzo krótko. Wysyłamy w tej chwili dodatkowe osoby na tereny powodziowe. Środki z ostatniego wniosku zostaną wypłacone wtedy, kiedy otrzymam ostatni wniosek z gminy. I tu apeluję przede wszystkim do samorządów. Kiedy ostatni wniosek trafi do wojewodów, wypłacę każdą złotówkę. Nie ma żadnego problemu ze środkami finansowymi. Jak zapewnił rząd Donalda Tuska, rząd 15 października, posiadamy środki finansowe. Kolejna kwota z rezerwy została uruchomiona, kolejny miliard i w dniu, w którym samorząd złoży mi ostatni wniosek, tego samego dnia jestem gotowy przekazać pieniądze. W związku z tym dzisiaj i jutro są jeszcze spotkania z wojewodami, samorządami i będziemy rozmawiali, w jaki sposób uruchomić zaliczki, w jaki sposób przyspieszyć procedurę. Tego samego dnia, w którym ostatni wniosek trafi do mnie z samorządu, środki finansowe trafią na konto samorządu do wypłaty. A więc tylko mój apel…</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#WiesławSzczepański">I oczywiście zgadzam się z panem. Po prostu zrobimy wszystko z samorządami, z wojewodami, żeby jak najszybciej wysłać pracowników, żeby każdy wniosek został zweryfikowany i żeby po prostu w grudniu załatwić sprawę i wypłacić wszystkie środki finansowe, na pewno przed gwiazdką, choć, jak powiedziałem, osoby mają prawo składać te wnioski do 5 marca przyszłego roku. Jeżeli więc ktoś odbudowuje, nie ma czasu i po prostu z tym wnioskiem nie poszedł, to ma czas do 5 marca, ale będziemy chcieli to wszystko zrobić jeszcze w listopadzie. Natomiast środki z ostatniego wniosku zostaną wypłacone wtedy, kiedy dostanę ostatni wniosek z gminy dotyczący zapotrzebowania finansowego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do pytania ósmego.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#DorotaNiedziela">Pytanie zada pani poseł Joanna Frydrych, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska, w sprawie pierwszych efektów funkcjonowania świadczeń z tytułu programu „Aktywny rodzic”, a odpowiedzi udzieli minister rodziny, pracy i polityki społecznej, sekretarz stanu w ministerstwie pani minister Aleksandra Gajewska.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#JoannaFrydrych">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#JoannaFrydrych">Pani Marszałek! Szanowna Pani Ministro! Wysoka Izbo! Diagnoza potrzeb społecznych po nieudolnych rządach PiS, a szczególnie brak wsparcia młodych matek chcących łączyć aktywność zawodową z opieką nad dziećmi, jak również ograniczony dostęp do miejsc żłobkowych spowodowały konieczność wprowadzenia rozwiązań wychodzących naprzeciw tym oczekiwaniom. Odpowiedzią na te potrzeby jest rządowy program „Aktywny rodzic”, który wszedł w życie 1 października 2024 r. Ma on na celu wsparcie rodziców dzieci do lat 3 poprzez pomaganie im w pogodzeniu obowiązków rodzicielskich z aktywnością zawodową. Program ten oferuje trzy rodzaje świadczeń: „aktywni rodzice w pracy”, tzw. babciowe, „aktywnie w żłobku” oraz „aktywnie w domu”.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#JoannaFrydrych">Program „Aktywny rodzic” został wprowadzony, aby rozwiązać kilka kluczowych problemów, z którymi borykają się rodzice małych dzieci. Przede wszystkim są to trudności w powrocie do pracy, wysokie koszty opieki nad dziećmi, konieczność wsparcia dla rodziców nieaktywnych zawodowo oraz wsparcie dla rodzin dzieci z niepełnosprawnościami.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#JoannaFrydrych">Od momentu uruchomienia programu rodzice i opiekunowie składają wnioski o różne formy wsparcia. Z informacji krążących w przestrzeni publicznej wynika, że cieszy się on bardzo dużym zainteresowaniem, co świadczy o ogromnej potrzebie wspierania rodziców w aktywnym wychowywaniu dzieci przy jednoczesnym podjęciu lub kontynuacji pracy zawodowej. Program ten stanowi ważny krok w kierunku budowania systemu wsparcia rodziny, co odpowiada na dynamicznie zmieniające się warunki życia społecznego i zawodowego.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#JoannaFrydrych">Rząd przeznacza na ten program ogromnie dużo pieniędzy. W ciągu 10 lat kwota przeznaczona na ten cel ma wynieść ok. 65 mld zł. Na ten rok zaplanowano 1,5 mld zł, a w przyszłym roku na realizację programu zabezpieczono ok. 8 mld zł z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#JoannaFrydrych">I moje pytania. Pani minister, jak faktycznie wygląda zainteresowanie tym programem? Które ze świadczeń cieszy się największym zainteresowaniem? I czy można już dzisiaj powiedzieć, że program ten realizuje założone cele? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pani minister Aleksandra Gajewska.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#AleksandraGajewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#AleksandraGajewska">Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Kiedy w grudniu zeszłego roku rząd koalicji 15 października przejmował odpowiedzialność i zadania w Polsce, to zapowiadaliśmy, że polityka społeczna, polityka rodzinna może być kompleksowa, nastawiona na pomoc systemową, efektywniejsza i przede wszystkim wspierająca wszystkie rodziny. Dlatego w maju Sejm przyjął przygotowaną przez nasze ministerstwo ustawę o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka „Aktywny rodzic”.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#AleksandraGajewska">Jest to ustawa, o której mówiliśmy, że jest ambitna, jest szczególna, bo stanowi właśnie kompleksowe wsparcie i przekrojowe podejście do polityki rodzinnej. Nie jest to wyłącznie transfer finansów, ale jest to celowana pomoc do rodzin, w których dzieci są w wieku od 1 roku do 3 lat. Chcemy, żeby ten program przyczynił się skutecznie do rozwoju instytucjonalnej opieki nad dzieckiem, ułatwił rodzicom powrót do aktywności zawodowej i zapewnił możliwości łączenia tych ważnych ról, właśnie rodzicielskich z zawodowymi.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#AleksandraGajewska">Dlatego od 1 października, tak jak wspomniała pani przewodnicząca, można składać wnioski o jedno z trzech świadczeń i to rodzic zdecyduje, która forma pomocy jest dla niego najlepsza. Rodzic może również dokonywać wielokrotnej zmiany w trakcie trwania tego programu, czyli przez 2 lata, może decydować, z którego świadczenia będzie chciał skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#AleksandraGajewska">Mamy oczywiście świadczenie „aktywni rodzice w pracy”, czyli babciowe. Jest to pomoc w wysokości 1500 zł, kiedy rodzice sami chcą zadecydować o tym, kto będzie wspierał ich w opiece nad dzieckiem. Może to być niania, może to być członkini, członek rodziny.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#AleksandraGajewska">Mamy świadczenie „aktywnie w żłobku”, które zastąpiło funkcjonujące wcześniej dofinansowanie do żłobka w wysokości 400 zł. Nasze świadczenie to kwota aż do 1500 zł, która stanowi gigantyczne wsparcie dla rodziców, których dzieci są pod opieką instytucjonalną, tam się rozwijają, mają kontakt z rówieśnikami. Jeżeli oczywiście dziecko ma stwierdzoną niepełnosprawność, to ta kwota świadczenia jest wyższa o 400 zł i te środki są przekazywane bezpośrednio na konto organizatora opieki. Natomiast świadczenie aktywnie w żłobku zastępuje wcześniej funkcjonujący rodzinny kapitał opiekuńczy, który obowiązywał od drugiego dziecka. Teraz każdy rodzic każdego dziecka będzie mógł skorzystać ze świadczenia w wysokości 500 zł. Tak jak powiedziałam, wybór świadczenia należy wyłącznie do rodziców. Stworzyliśmy kompleksowy system dający wybór, możliwość decydowania o tym, co jest najlepsze dla dzieci, i o tym, jaka forma wsparcia jest najbardziej odpowiednia. I oczywiście zaznaczamy, że program cieszy się ogromną popularnością i zgodnie z danymi przekazanymi nam przez ZUS, który realizuje to zadanie, na koniec dnia 18 listopada br. rodzice złożyli w sumie nieco ponad 388 tys. wniosków o świadczenia w ramach programu „Aktywny rodzic”, które będą obejmowały 395 tys. dzieci.</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#AleksandraGajewska">Jak to wygląda, jeżeli chodzi o zainteresowanie poszczególnymi świadczeniami? Na „aktywnie w domu” otrzymaliśmy 100 831 wniosków na 102 590 dzieci, „aktywni rodzice w pracy” to 107 575 wniosków na 109 602 dzieci, a w przypadku „aktywnie w żłobku” otrzymaliśmy najwięcej wniosków, bo 179 927 na 182 852 dzieci. To pokazuje, jak potrzebna była ta inwestycja w sektor opieki instytucjonalnej nad dziećmi. Program nie tylko wpływa pozytywnie na budżety domowe rodzin, ale także wspiera możliwość powrotu do aktywności zawodowej i zabezpieczenie tej podstawowej potrzeby, którą my jako rodzice mamy. Chodzi właśnie o takie poczucie bezpieczeństwa, stabilizacji, że kiedy pojawia się nowy członek rodziny, kiedy kończymy ten okres urlopowy, nie tylko wiemy, co będzie się dalej działo z naszym dzieckiem, ale też możemy o tym sami decydować, podobnie jak o tym, pod czyją opieką dziecko ma się dalej rozwijać.</u>
          <u xml:id="u-57.7" who="#AleksandraGajewska">To, co jest dla nas niezwykle ważne, to to, jaki skok poczyniliśmy, jeżeli chodzi o opiekę instytucjonalną. Żłobki do tej pory, przy wsparciu 400 zł, były bardzo drogie, właściwie dla wielu rodzin totalnie nieosiągalne. Istniała nie tylko bariera terytorialna, bo tych żłobków po prostu nie było, ale też przede wszystkim bariera finansowa. Żłobki były nieosiągalne finansowo dla wielu osób, tylko ci o najbardziej zasobnych portfelach mogli z nich skorzystać. A więc 1 września 2024 r., zanim program „Aktywny rodzic” wszedł w życie, w skali całego kraju było zaledwie 22,4 tys. bezpłatnych miejsc w żłobkach. I one były oczywiście głównie w Warszawie, gdzie ten program mieliśmy przyjemność wprowadzać. Po wprowadzeniu programu „Aktywny rodzic” bezpłatnych miejsc opieki w publicznych żłobkach jest ponad 173 tys.</u>
          <u xml:id="u-57.8" who="#AleksandraGajewska">Szanowni Państwo! To są dane tylko za październik, więc jest to wzrost o ponad 150 tys. bezpłatnych miejsc w opiece instytucjonalnej. Stworzyliśmy powszechny do nich dostęp i one są naprawdę dostępne dla rodziców. Mamy bezpłatne miejsca w publicznych żłobkach nie tylko w Warszawie, ale także w Gdańsku, Sopocie, Łodzi, Koszalinie, Katowicach, we Wrocławiu i w wielu innych miastach. Realizujemy obietnice, wywiązujemy się ze swoich zobowiązań, tworzymy dostępną opiekę nad dziećmi i dajemy rodzicom możliwość podejmowania decyzji i dokonywania wyboru, jaka forma kompleksowego wsparcia jest dla nich najbardziej odpowiednia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-57.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pani poseł Dorota Marek, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#DorotaMarek">Szanowna Pani Marszałek! Szanowna Pani Ministro! Wysoka Izbo! Pani ministro, chciałabym podziękować za dotychczasowe wyjaśnienia. Niemniej jednak chciałabym też dopytać, jak ministerstwo zapatruje się na kwestie powstawania nowych placówek opieki dla dzieci do lat 3. Czy zdaniem ministerstwa dzięki programowi „Aktywny rodzic”, a szczególnie jego komponentowi, czyli świadczeniu aktywnie w żłobku wzrośnie liczba takich placówek? W jakim czasie może to nastąpić? Szczególnie interesuje mnie kwestia eliminacji tzw. białych plam, czyli obszarów, gdzie do tej pory rodzice nie mieli dostępu do opieki żłobkowej. Dotyczy to głównie mniejszych gmin, mniejszych miejscowości. Czy według pani minister program ten pozwoli na szybkie i skuteczne wypełnienie tej luki, tak aby rodzice w różnych częściach naszego kraju mieli otwarty dostęp do placówek opieki nad dziećmi? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pani minister Aleksandra Gajewska.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#AleksandraGajewska">Szanowna Pani Marszałkini! Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Te programy, które tworzymy, mają się uzupełniać. Mają kompleksowo pomagać rodzicom w tych wyzwaniach, które są przed nimi w pierwszych latach życia dzieci. A więc mamy program „Aktywny rodzic”, w którym znajduje się ten komponent i świadczenie aktywnie w żłobku. Dzięki temu mamy zapewnione finansowanie opieki wczesnodziecięcej. Tak jak mówiłam, jest to już ponad 173 tys. miejsc, w których ta opieka jest bezpłatna.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#AleksandraGajewska">Natomiast bardzo ważne jest również to, by poza likwidowaniem tej bariery finansowej likwidować też barierę terytorialną. To oznacza likwidowanie białych plam, czyli miejsc, w których w ogóle rodzice nie mogą dokonywać wyboru, bo nie ma żadnej placówki, w której mogłyby być ich dzieci. Dlatego w ramach programu „Aktywny maluch” przekazujemy znowu rekordowe środki, czyli 6,5 mld zł, by powstawały nowe miejsca opieki. Takich miejsc do końca 2026 r. powstanie ok. 100 tys. Ale żeby wyjść naprzeciw oczekiwaniom tych lokalnych społeczności, po wielu spotkaniach właściwie w każdym regionie skierowaliśmy do nich również program „Pierwszy dzienny opiekun w gminie”. I tutaj mamy również alokację środków krajowych, wspieramy gminy, w których nigdy nie było żadnej instytucji opieki i które nie czują się gotowe, żeby tworzyć nowe instytucje. Przekazujemy im środki na taką najbardziej rodzinną formę, najmniejszą formę opieki, która też dla rodziców może być przekonująca, tak by zadecydowali, że właśnie tam ich dzieci będą mogły się rozwijać.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#AleksandraGajewska">Już widzimy tego efekty, mimo że dopiero od kilkunastu miesięcy pracujemy w tym obszarze. Przykładowo mogę powiedzieć, że w 2023 r. było 1109 białych plam, na koniec 2023 r. było ich 1105, a dzięki naszym programom, głównie dzięki programowi „Pierwszy dzienny opiekun w gminie” jest ich teraz 986. Na podstawie zawartych już umów o dofinansowanie w zakresie tworzenia nowych miejsc w ramach „Aktywnego malucha” szacuje się, że liczba białych plam spadnie do ok. 680. Jeszcze sporo przed nami, ale już państwo widzą, jak gigantyczne postępy wykonujemy, jak zmieniamy rzeczywistość w lokalnych społecznościach, jak tworzymy powszechny dostęp do usług społecznych, do usług opieki wczesnodziecięcej, tak by zaspokoić potrzeby najmłodszych, ale też dać poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa ich rodzicom.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#AleksandraGajewska">Chciałabym też państwa poinformować, że tworzymy akademię wsparcia rozwoju opieki wczesnodziecięcej i będziemy robić wszystko, by wyposażać osoby, które zajmują się na co dzień opieką, które organizują tę opiekę, ale także rodziców, w niezbędną wiedzę i świadomość, jak opieka wczesnodziecięca, kontakty rówieśnicze, rozwój kognitywny, koncentracja na tym wpływają na dobry rozwój małych dzieci. Zapoczątkowaliśmy ten proces, postawiliśmy pierwsze ważne kroki. Mówimy o systemowym i kompleksowym wsparciu rodzin. Będziemy te działania kontynuować, mam nadzieję, z dalszym państwa ogromnym wsparciem zarówno tutaj, w Sejmie, jak i w terenie, gdzie ta pomoc jest niezwykle potrzebna. Dziękuję za to wsparcie. Dziękuję państwu.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do pytania nr 9.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#DorotaNiedziela">Pan poseł Krzysztof Ciecióra, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, zada pytanie w sprawie stanowiska polskiego rządu dotyczącego umowy o wolnym handlu z krajami Mercosur. Odpowiedzi udzieli minister rolnictwa, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan minister Stefan Krajewski.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#KrzysztofCiecióra">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#KrzysztofCiecióra">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Faktycznie, temat umowy z Mercosurem jest obecnie bardzo ważny dla polskiego rolnictwa. Urszula von der Leyen powiedziała wprost, że chce doprowadzić do podpisania tej umowy i zakończenia negocjacji pomimo tego, że wszystkie środowiska rolnicze w Europie protestują przeciwko tym rozwiązaniom. Jest to ogromne wyzwanie, ogromny problem, ogromne zagrożenie dla naszego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#KrzysztofCiecióra">Chcielibyśmy się zatem dowiedzieć, jakie jest oficjalne stanowisko polskiego rządu w tej sprawie. To jest bardzo ważne, żebyśmy wiedzieli, o czym mówimy, o czym rozmawiamy. Wczoraj na posiedzeniu komisji rolnictwa pan minister — jest tutaj pan minister — Michał Kołodziejczak powiedział, że premier Tusk stwierdził w rozmowie z prezydentem Macronem, że mamy takie same stanowisko jak Francja. Super, ale jakie jest to stanowisko? Dlaczego nie możecie wyartykułować, jakie jest to stanowisko? Musimy się domyślać, musimy czytać, co o tym mówi Macron, bo wy jako polski rząd nie mówicie o tym, jakie jest oficjalne stanowisko w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#KrzysztofCiecióra">Chciałbym się też dowiedzieć, czy te wolumeny, które zostały wynegocjowane w 2019 r., dalej obowiązują, ponieważ nie mamy oficjalnych informacji, nie mamy oficjalnych komunikatów na ten temat, nie ma żadnych protokołów, notatek. Wiemy, że w 2019 r. była mowa o rocznie 100 tys. t wołowiny…</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#komentarz">(Poseł Michał Kołodziejczak: 90.)</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#KrzysztofCiecióra">…180 tys. t drobiu, 180 tys. t cukru i 450 tys. t etanolu. Czy coś się zmieniło? Czy doszło do jakichś zmian w tym zakresie? Chciałbym przede wszystkim, żebyście państwo powiedzieli o tym, jakie jest wasze stanowisko. W 2019 r. polski rząd pod przewodnictwem premiera Mateusza Morawieckiego oficjalnie i wprost mówił, że jest przeciwko tym rozwiązaniom. To my stworzyliśmy wspólne stanowisko Grupy Wyszehradzkiej w tej sprawie, przeciwne tym rozwiązaniom. To my podpisaliśmy list, my byliśmy inicjatorami oficjalnego listu do Komisji Europejskiej w tej sprawie, pod którym podpisali się Francuzi, Irlandczycy czy Austriacy. Byliśmy jednoznacznie przeciwko tej umowie.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#KrzysztofCiecióra">Jeszcze jedno zdanie, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#KrzysztofCiecióra">Od 2019 r. przecież wszystko się zmieniło. Jesteśmy po pandemii COVID, po inwazji Rosji na Ukrainę. Mówi się otwarcie o tym, że Ukraina ma wejść do Unii Europejskiej. Tak więc zasadniczo doszły kolejne problemy, kolejne wyzwania dla europejskiego rolnictwa, a my chcemy czy Urszula von der Leyen, czy Europejska Partia Ludowa, do której wy należycie, chce wprowadzić bardzo niebezpieczny dokument, który może, jak to mówią rolnicy, zniszczyć rolnictwo nie tylko w Polsce, ale właśnie w całej Europie. Proszę o informację, kiedy otrzymamy oficjalne stanowisko w tej sprawie i jakie to stanowisko będzie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#DorotaNiedziela">Myślę, że dzisiejszy dzień jest pod znakiem rozmowy o umowie handlowej Mercosur. Już wcześniej pan minister Jaros odpowiadał na to pytanie. W tej chwili na pytania odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan minister Stefan Krajewski. Myślę, że wszyscy będziemy mieć dokładną informację tego dotyczącą.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#DorotaNiedziela">Zanim jednak, panie ministrze, oddam panu głos, chciałabym bardzo serdecznie pozdrowić młodzież, która jest na naszej galerii. Jest to młodzież z II Liceum Ogólnokształcącego im. Króla Jana Sobieskiego z Grudziądza oraz Szkoły Podstawowej — poprawcie mnie, jeżeli się pomylę — w Wydrznie. Serdecznie pozdrawiam, cieszę się, że jesteście z nami. Państwo przyjechali na zaproszenie pana posła Mariusza Kałużnego. Bardzo się cieszę. Chciałam również pozdrowić wycieczkę — nie wiem, czy już tu jesteście — ze Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Baranowie. Jesteście państwo już? Poczekamy, bo to znaczy, że wycieczka jeszcze nie dotarła. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę o odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pana ministra Stefana Krajewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#StefanKrajewski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pytania od posłów Prawa i Sprawiedliwości się pojawiają, tylko dziwię się, że pytają ci, którzy odpowiadali za te kwestie w tamtych latach pośrednio bądź bezpośrednio, różnie się działo. Pragnę przypomnieć, że negocjacje Komisji Europejskiej z krajami Mercosur, tej części handlowej umowy, zostały zakończone porozumieniem politycznym w 2019 r. Obecnie trwające rozmowy dotyczą tylko zrównoważonego rozwoju, ochrony klimatu i przeciwdziałania wylesianiu oraz niektórych innych zagadnień z obszarów pozarolnych. To tutaj zapytam, kto w 2019 r. decydował o tym i brał za to odpowiedzialność, w tym najbardziej odpowiedzialność polityczną. Bo dzisiaj słyszymy od posłów Prawa i Sprawiedliwości Mercosur odmieniane przez wszystkie przypadki, ale to się dzieje w ostatnich dniach. Można poszukać w Internecie, tych oficjalnych wystąpień nie ma, ani premiera, ani ministra rolnictwa, który…</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Gembicka: Kłamie pan.)</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#StefanKrajewski">Oczywiście że nie ma. Proszę udowodnić, jeśli jakiekolwiek takie stanowiska były, bo ich nie było.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Gembicka: Ja panu to udowodnię.)</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#StefanKrajewski">Poprzedni rząd nie zrobił nic, żeby tę umowę zablokować.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#StefanKrajewski">Ewentualne zakończenie tych rozmów będzie dopiero stanowiło podstawę przekazania przez Komisję Europejską wniosku do państw członkowskich o zatwierdzenie całości umowy Unia Europejska — Mercosur. Stanowisko rządu Rzeczypospolitej Polskiej zostanie wypracowane dopiero wobec tak przekazanego wniosku i projektu całościowej umowy. Za jego przygotowanie będzie odpowiadać wiodące w sprawach polityki handlowej Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi ma poważne zastrzeżenia w odniesieniu do osiągniętych w 2019 r. rezultatów negocjacji w zakresie postanowień projektowanej umowy dotyczącej handlu towarami rolnymi. 8 listopada 2024 r. umieściliśmy również te zastrzeżenia na naszej stronie internetowej. Zgłaszane na forum Unii Europejskiej postulaty Polski dotyczące rolnego obszaru negocjacji z Mercosur zostały uwzględnione jedynie częściowo, m.in. to, że dla wrażliwych towarów rolnych liberalizacja ceł ma być ograniczona do poziomu ustanowionych kontyngentów taryfowych o obniżonej lub zerowej stawce celnej. Po przekroczeniu tych kontyngentów będą obowiązywały takie stawki jak obecnie. Niektóre wielkości kontygentów taryfowych zostały jednak zwiększone przez Komisję Europejską na końcowym etapie negocjacji częściej handlowej umowy w 2019 r., bez konsultacji z państwami członkowskimi Unii Europejskiej, dlatego też przyjęcie umowy w obecnym projektowanym kształcie może stworzyć zagrożenie wypieraniem polskich produktów rolnych z rynków innych krajów Unii Europejskiej poprzez produkty importowane z krajów Mercosur. Zagrożenie to może dotyczyć w szczególności mięsa drobiowego, w przypadku którego Komisja Europejska na ostatnim etapie negocjacji zgodziła się na podwojenie kontyngentów taryfowych do łącznej wysokości 180 tys. t po zakończeniu 10-letniego okresu przejściowego i zniesienie ceł w ramach tych kontygentów. Projekt umowy zawiera co prawda zapisy dotyczące środków ochronnych umożliwiające stronom w pierwszych latach funkcjonowania umowy czasowe wycofanie preferencji w dostępie do ich rynków w przypadku nadmiernego importu powodującego szkody dla unijnych producentów, nie są one jednak dostosowane do specyficznych uwarunkowań sektora rolnego. Uruchomienie tego mechanizmu na poziomie Unii Europejskiej może być w praktyce bardzo trudne.</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#StefanKrajewski">Komisja Europejska potwierdza, że wszystkie importowane towary, również z krajów Mercosur, muszą spełniać wymogi Unii Europejskiej w zakresie bezpieczeństwa żywności, wymogi weterynaryjne i fitosanitarne. Proponowane preferencje taryfowe w dostępie do rynku Unii Europejskiej nie są jednak uwarunkowane przestrzeganiem przez produkty z krajów Mercosur standardów Unii Europejskiej w zakresie zrównoważonego rozwoju, co było i jest ważnym postulatem Polski zgłaszanym na forum Unii Europejskiej nie tylko wobec krajów Mercosur, lecz także wobec krajów trzecich. Jedynie w przypadku jaj Komisja uwarunkowała możliwość korzystania przez import z krajów Mercosur z zerowej stawki celnej, która ma zacząć obowiązywać po 4-letnim okresie przejściowym, od przestrzegania standardów w zakresie dobrostanu zwierząt. Obecne negocjacje dotyczące zrównoważonego rozwoju prawdopodobnie nie rozwiążą problemu wyrównania standardów kontroli i ewentualnych konsekwencji braku przestrzegania postanowień w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#StefanKrajewski">Projekt umowy Unia Europejska — Mercosur ma obecnie charakter umowy stowarzyszeniowej. Oprócz części handlowej zawiera szereg innych postanowień. W tym kształcie musi być on zatwierdzony przez Radę Unii Europejskiej jednogłośnie oraz przez Parlament Europejski. Ostateczne zatwierdzenie umowy będzie wymagać również ratyfikacji przez Parlament Europejski i wszystkie państwa członkowskie. Przed ostatecznym zatwierdzeniem umowy jej część handlowa może wejść w życie na zasadzie tymczasowej do czasu jej ratyfikacji. W obecnym kształcie umowa z Mercosur ma więc małe szanse na zatwierdzenie. Przeciwko będą prawdopodobnie Francja i kilka innych państw członkowskich, w tym Polska. Aby uniknąć wymogu jednomyślności, Komisja Europejska może próbować wydzielić część handlową jako odrębną umowę. Wówczas umowa taka będzie zatwierdzana przez Radę Unii Europejskiej większością kwalifikowaną. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-65.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#DorotaNiedziela">Zanim udzielę głosu pani poseł w celu zadania pytania dodatkowego… Myślę, że pan poseł Tumanowicz otrzymał odpowiedź na pytanie dotyczące większości, warto niekiedy czekać dłużej niż tylko na swoje pytanie.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#DorotaNiedziela">Pozwólcie państwo, że jeszcze przywitam młodzież, która jest na galerii. To młodzież ze Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Baranowie. Bardzo serdecznie was wszystkich pozdrawiam. Przyjechaliście na zaproszenie pana ministra Adama Szłapki. Widzę, że pan minister jest z wami, więc myślę, że bardzo dokładnie poznacie wszystkie czeluści Sejmu. Bardzo się cieszę, że jesteście z nami, życzę samych dobrych wrażeń z dzisiejszego dnia.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#DorotaNiedziela">A pytanie dodatkowe w serii pytań w sprawach bieżących zada pani poseł Anna Gembicka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#AnnaGembicka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#AnnaGembicka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mój Ulubiony Panie Ministrze! Kilka faktów, bo widzę, że pan minister jest z nimi na bakier. Albo pan jest niekompetentny, albo po prostu celowo pan kłamie, ale najpewniej jedno i drugie.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#AnnaGembicka">Po pierwsze, rząd PiS konsekwentnie sprzeciwiał się umowie z Mercosurem — można to sprawdzić w konkluzjach Rady Europejskiej. Mało tego, w 2019 r. Mateusz Morawiecki zbudował koalicję z Francją, Belgią i Irlandią, które wyrażały sprzeciw wobec tej umowy, jest też wspólny list. Rząd Donalda Tuska nie przedstawił żadnego oficjalnego stanowiska rządu. Jako PO i PSL poparliście wybór Urszuli von der Leyen na szefową komisji, która wprost mówiła, że w tej kadencji jej priorytetem jest doprowadzenie do zawarcia umowy z Mercosurem. Mało tego, w swoim programie obiecaliście, że doprowadzicie do wypowiedzenia umowy. Czyli co, najpierw ją zawrzecie, a później wypowiecie?</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#AnnaGembicka">Teraz pytania. Jakie jest oficjalne stanowisko rządu i kiedy je w końcu poznamy? Co zrobicie, żeby zablokować pominięcie krajów, państw członkowskich przy ratyfikacji, tak jak to planuje Komisja? Czy ministerstwo lub KPRM zgłaszały ten temat Mercosur na posiedzeniu Rady Europejskiej lub AGRIFISH? Ile spotkań i z kim spotkania odbyli minister Siekierski i Donald Tusk, żeby zablokować tę umowę? Czy ministerstwo rolnictwa zgłaszało tę kwestię Radzie Ministrów i czy została ona przedyskutowana? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli ulubiony minister pani poseł Gembickiej, pan minister Stefan Krajewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#StefanKrajewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#StefanKrajewski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie zamierzam udowadniać ani niekompetencji, ani kłamstw pani poseł Gembickiej, bo nie byłaby ministrem konstytucyjnym przez 2 tygodnie, gdyby jej czegoś brakowało, więc jej niczego nie brakowało w tym zakresie i była ministrem przez 2 tygodnie.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Ciecióra: Tobie brakuje…)</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#StefanKrajewski">Niestety, pan poseł Ciecióra… O pana klasie też nie będę tu dyskutował, bo nie ma takiego poziomu dyskusji, żeby można było o tym rozmawiać — trzeba by było zejść do katakumb. Tutaj będziemy rozmawiać o tych stanowiskach polskiego rządu, o których tak dużo było mówione.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#StefanKrajewski">Stanowisko rządu zostanie przedstawione w odpowiednim czasie, dzisiaj jest nad nim dyskusja. Jest to z jednej strony kwestia Ministerstwa Rozwoju i Technologii, które powołuje się na pozostałe obszary, obszary handlowe. My jako ministerstwo rolnictwa skupiamy się na rolnictwie, dlatego też chcemy zablokowania tej niekorzystnej dla Polski umowy, bo stoimy eksportem. Wartość eksportu produktów rolnych w 2023 r. to jest ponad 236 mld zł. To są kwoty, które w przyszłości oczywiście mogą mieć jeszcze większy wpływ na polską gospodarkę, na polski eksport, pod warunkiem że te umowy będą zawierane we właściwy sposób. Nie godzimy się na napływ z krajów trzecich, tak jak to się stało za czasów poprzedniego rządu, kiedy w niekontrolowany sposób wpłynęły produkty z Ukrainy. Nie ma różnicy, czy te produkty napływają z obszaru Mercosur czy z Ukrainy, czy z innych krajów trzecich. Te produkty niestety psuły polski rynek i sytuację polskich rolników. Wy wiecie, jak się upominać o rolników, gdy jesteście w opozycji. Nic nie zrobiliście wtedy, kiedy trzeba było to zablokować, bo te polityczne decyzje zapadały w 2019 r., o czym mówiłem wcześniej. Dzisiaj będziecie wylewać krokodyle łzy i mówić o tym, co trzeba zrobić, tylko że wy w tej kwestii nic nie zrobiliście — i pan premier Morawiecki, i pan minister rolnictwa, jeden czy kolejni, którzy zasiadali później, milczeli o tym.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#komentarz">(Poseł Anna Gembicka: Kłamie pan.)</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#StefanKrajewski">Niestety dzisiaj nie zakłamiecie tej rzeczywistości, nie zmienicie tego, że nie zrobiliście nic w tej kwestii. Dzisiaj próbujecie zrzucać winę i odpowiedzialność, podczas gdy chociażby te kontyngenty, wielkości kontyngentów, o których mówił pan poseł Ciecióra, zostały zatwierdzone i ustalone w 2019 r. Tym samym czemu miałyby się zmienić od 2019 r., skoro po tym czasie nie było dyskusji na temat wielkości kontyngentów? Oczywiście możecie przekłamywać rzeczywistość, ale rzeczywistość jest zgoła inna. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Ciecióra: Stefan, postaraj się.)</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle Ciecióra, z takiej czystej, żywej uczciwości ministra w stosunku do ministra: wypadałoby się zachowywać z szacunkiem do urzędu. Tak byłoby łatwiej.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do dziesiątego pytania.</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#DorotaNiedziela">Pytanie zada pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska, w sprawie nieograniczonej dostępności w Internecie bardzo toksycznych środków chemicznych przeznaczonych do zwalczania wszelkiego rodzaju gryzoni, a stanowiących groźną truciznę dla ludzi.</u>
          <u xml:id="u-70.6" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan minister Michał Kołodziejczak.</u>
          <u xml:id="u-70.7" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#ZofiaCzernow">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Dostępność w Internecie bez ograniczeń bardzo toksycznych środków chemicznych przeznaczonych do zwalczania wszelkiego rodzaju gryzoni, a stanowiących groźną truciznę, jest poważnym zagrożeniem dla ludności. W ostatnim czasie miały miejsce przypadki śmiertelnego zatrucia dzieci i dorosłych w różnych częściach Polski na skutek zastosowania groźnych substancji do zwalczania gryzoni. W Internecie są dostępne, niemalże bez ograniczeń, bardzo toksyczne i śmiertelnie niebezpieczne środki przeznaczone do zwalczania gryzoni. Pomimo konieczności posiadania przez nabywców certyfikatów dotyczących ich stosowania, wymóg ten nie jest skutecznie przestrzegany. Konieczne są natychmiastowe działania, aby zapobiec dalszym ofiarom niebezpiecznych substancji. Środek o nazwie Quickphos Pellets 56 GE wydziela silnie trujący fosforowodór.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#DorotaNiedziela">Pani poseł, mogę chwileczkę?</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#DorotaNiedziela">Panowie ministrowie, bardzo proszę o uspokojenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#ZofiaCzernow">Panie ministrze, jakie działania podejmuje resort, aby w trybie pilnym wyeliminować istniejące zagrożenie życia i zdrowia? Wiemy, że niektóre platformy… Zostały podjęte działania, ale problem nadal istnieje. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#DorotaNiedziela">O udzielenie odpowiedzi poproszę sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pana ministra Michała kołodziejczaka.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#MichałKołodziejczak">Pani Marszałek! Drogie Posłanki! Drodzy Posłowie! Faktycznie te środki były dostępne w Internecie, ale powinny być dostępne tylko i wyłącznie dla tych, którzy przeszli odpowiednie szkolenia, mają uprawnienia. To powinno być zweryfikowane przez tych, którzy te środki sprzedają, jednak sprzedawcy tych środków poszli na skróty i w ogłoszeniach podali informację, że to faktycznie są środki toksyczne o dużej szkodliwości dla zdrowia. Środki te miały także pełne etykiety, w których było dokładnie wytłumaczone, jakie mogą być konsekwencje stosowania tych środków, oraz wskazano, że to są środki przeznaczone właśnie tylko dla profesjonalistów. Jednak, dokładnie tak jak pani poseł zwróciła na to uwagę, były one łatwo dostępne dla wszystkich. Dlaczego? Według mnie dlatego, że ci, którzy sprzedawali te środki, nie weryfikowali tego, czy nabywcy byli odpowiednio przeszkoleni, mieli uprawnienia. Tego nie weryfikowano. Czy jest możliwość dokładnego zweryfikowania tych informacji przez Internet? Będziemy wprowadzać kolejne zmiany, które właśnie na to wpłyną i będą to regulowały.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#MichałKołodziejczak">Ale działania podjęte przez resort były wręcz natychmiastowe. Natychmiast, kiedy ten fakt ujrzał światło dzienne, poinformowaliśmy resort rolnictwa, a dokładnie ja to zrobiłem, osobiście. Poinformowaliśmy prokuraturę o tym, że są takie ogłoszenia, w przypadku których podajemy w wątpliwość możliwość weryfikacji tego, czy osoba kupująca ma uprawnienia, czy ten, który sprzedaje, to robi i czy ci, którzy kupują, przypadkiem nie nadużywają możliwości związanych z handlem przez Internet i po prostu nie kupują tego bez odpowiednich uprawnień. O tym została poinformowana prokuratura. Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze podjęła już działania, rozmawiałem o tym bezpośrednio z ministrem Bodnarem. Ale jeżeli chodzi o natychmiastowe działania, bo o nich mówimy, bo to one mogą przyczynić się do tego, że z dnia na dzień tych substancji nie będzie, to resort rolnictwa też w mojej osobie… Osobiście podjąłem rozmowy z platformami handlowymi: z Allegro, z OLX, z Amazonem. Chodzi o to, by ci, którzy zarządzają platformami handlowymi, wycofali właśnie ze wspomnianych przeze mnie platform, stron internetowych ogłoszenia i aukcje dotyczące środków, które często są wykorzystywane przez ludzi właśnie do trucia gryzoni czy są stosowane niezgodnie z przeznaczeniem.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#MichałKołodziejczak">Rozpoczęliśmy także działania, by wszyscy ci, którzy mają te środki w domach, mieli dokładną informację, co mogą z nimi zrobić, bo faktycznie ludzie wystraszyli się szkodliwości tych środków. Podaliśmy na stronie internetowej ministerstwa rolnictwa informację, by kontaktować się z Państwową Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa, która dokładnie mówi, co robić, gdzie oddawać, w jaki sposób postępować z tymi butelkami, które są otwarte, albo z tymi, które są zamknięte. Mamy konkretne informacje: mogą te środki odbierać firmy, które są do tego przeszkolone i mają takie uprawnienia. Koszt oddania butelki ze środkiem, o którym pani tutaj wspomniała, to ok. 80 zł. 50% punktów odbioru śmieci w gminach także ma takie miejsca, gdzie można te toksyczne odpady odwozić, odkładać. Podjąłem także rozmowy z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji, by dowiedzieć się, czy przypadkiem jakaś służba podległa ministrowi MSWiA nie mogłaby tutaj pomóc. Chodzi np. o pomoc komuś w przewiezieniu butelki z domu do punktu odbioru, jeżeli takiej możliwości dana osoba nie ma bądź na danym terenie nie działa firma, która może to zrobić komercyjnie. Prowadzimy rozmowy, żeby np. Państwowa Straż Pożarna taką usługę, taką pomoc zrealizowała.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#MichałKołodziejczak">Wprowadzamy zmiany systemowe, o których też mogę mówić, ale chodziło o te szybkie, konkretne działania, i one zostały zrealizowane. Uruchomiliśmy też możliwie wszystkie media, by dać ostrzeżenie dotyczące stosowania tych środków i informacje na temat tego, w jaki sposób to wszystko robić. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pani poseł Maria Małgorzata Janyska, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#MariaMałgorzataJanyska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#MariaMałgorzataJanyska">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana ministra, choć co prawda już nieco odpowiedział na nie w swojej pierwszej wypowiedzi. Czy resort pracuje nad systemowymi rozwiązaniami, takimi, które na trwałe mogą zapobiec tego typu zdarzeniom w przyszłości? Oczywiście te prace są potrzebne w trybie pilnym, ale muszą być niezwykle przemyślane i skonsultowane z innymi podmiotami, które mogą w tej materii także pomóc, aby to było skuteczne. Bo jak się okazuje, mimo wymogów, które były jednak wobec tego środka stosowane, to w tym łańcuchu pośrednictwa, dostaw i kontaktu z ostatecznym odbiorcą jednak nie udało się zapobiec tym bardzo złym, negatywnym skutkom. Za chwilę może to dotyczyć także innych artykułów, więc na pewno i oznakowanie, i cały łańcuch dostawy danego artykułu, który może być groźny dla zdrowia i życia ludzi, są niezwykle istotne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan minister Michał Kołodziejczak.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#MichałKołodziejczak">To pytanie dotyczy tej części, która tak naprawdę jeszcze bardziej mnie interesuje. Podjęliśmy natychmiastowe działania doraźne, ale w resorcie już trwają konkretne prace nad zmianą ustawy o środkach ochrony roślin, która będzie zawierała dokładne informacje. Mogę tutaj przedstawić chociażby kilka z nich. Zostały one już skonsultowane z branżą, z dystrybutorami tych środków czy z organizacjami i stowarzyszeniami, które zajmują się dokładnie tą tematyką. W ministerstwie rolnictwa w ostatnim tygodniu mieliśmy już trzy takie spotkania, w których brali udział przedstawiciele resortu, PIORiN-u i wspomnianych przeze mnie branż.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#MichałKołodziejczak">Będziemy wprowadzać jedną ze zmian, czyli te środki ochrony roślin dla profesjonalistów — już jesteśmy po konsultacjach też z Ministerstwem Finansów — będą dostępne tylko i wyłącznie na fakturę. Nie będzie można kupować ich na paragon nieimienny. Gdyby tak było zrobione, mielibyśmy bardzo szybki dostęp dzisiaj do wszystkich osób, które nabyły dany środek, i nabywcy nie byliby anonimowi. To jest zmiana, można powiedzieć, bardzo duża w Polsce, bo ona wyłączy szarą strefę, która będzie zagadką. Gdybyśmy mieli dziś taki rejestr, moglibyśmy wszystkim wysłać informację, co zrobić z tą butelką, bezpośrednio do tych osób.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#MichałKołodziejczak">Będziemy także porządkować całkowicie regulacje dotyczące szkoleń i uprawnień. W ustawie będą zapisy, które będą mówiły o sporządzeniu rejestru osób i podmiotów, które będą przeszkolone i będą miały uprawnienia do nabywania tych środków, do kupowania oraz do używania. Ten rejestr będzie dostępny we wszystkich sklepach i hurtowniach. Czyli jeżeli np. pani poseł pójdzie kupić taki środek, a nie będzie pani na liście przeszkolonych, to sprzedawca nie będzie mógł sprzedać tego środka osobie, która nie będzie do tego upoważniona.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#MichałKołodziejczak">Nowe przepisy będą także zawierały regulacje, które wyłączą toksyczne środki z możliwości handlu przez Internet. Przez Internet będą mogły być tylko nabywane środki dla hobbystów bądź dla profesjonalistów. Będą też w ustawie konkretne zapisy, w jaki sposób można te środki ochrony roślin przewozić. To będą konkretne przepisy, tzw. ADR. Tylko tzw. ADR-em będzie można te środki ochrony roślin przewozić. A toksycznych środków w ogóle nie będziemy przez Internet sprzedawać, żeby nie narażać na niebezpieczeństwo tych, którzy będą się tym gdzieś zajmować.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#MichałKołodziejczak">To są szerokie zmiany. Zmiany prawa będą wprowadzone bardzo szybko, bo ustawa jest już w trakcie pisania i nanosimy teraz konkretne zmiany. A więc zmiany ustawowe będą w bardzo krótkim czasie. To będzie rekordowe tempo, jeżeli chodzi o zmiany ustawowe i konkretne zapisy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#DorotaNiedziela">Te faktury, rozumiem, będą też imienne. Bo jak ktoś jest certyfikowany, ale nie ma działalności… Rozumiem, że to są faktury imienne, żeby można było dotrzeć do wszystkich, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#MichałKołodziejczak">Tak, to będą tylko i wyłącznie, pani marszałek, faktury imienne, żebyśmy mieli pełen rejestr osób, które to zakupiły. Dzisiaj tego rejestru niestety nie ma i przez to mamy też problem, by dotrzeć do ludzi i ostrzec ich o niebezpieczeństwie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#DorotaNiedziela">Przystępujemy do kolejnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#DorotaNiedziela">Pytanie zada pan poseł Rafał Weber, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, w sprawie wycofania przez PKP SA realizacji zawartych w Programie Inwestycji Dworcowych przedsięwzięć dotyczących 34 dworców kolejowych, dla których prace przygotowawcze i projektowe rozpoczął rząd Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#DorotaNiedziela">Pozwólcie państwo, że zanim pozwolę zadać pytanie, powitam grupę mieszkańców południowej części województwa podlaskiego. Szanowni państwo, witam was serdecznie. Przyjechaliście państwo na zaproszenie posła Jacka Boguckiego. Serdecznie pozdrawiam, cieszę się, że jesteście z nami. Myślę, że dzisiejszy dzień to będzie dzień, który będzie owocował w same dobre wspomnienia.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Rafała Webera.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#RafałWeber">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#RafałWeber">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W lipcu br. powołany przez obecnego ministra infrastruktury Zarząd PKP SA dokonał zmian w stworzonym przez Prawo i Sprawiedliwość Programie Inwestycji Dworcowych, edycja nr 1. Niestety te zmiany są fatalne i polegają na wycofaniu bądź zmniejszeniu zakresu rzeczowego 34 inwestycji. Nie można przejść obok tej decyzji obojętnie. PID powstał po to, aby poprawić jakość obsługi pasażerów, dać im możliwość bezpiecznego oczekiwania na pociąg w komfortowym, czystym, schludnym dworcu.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#RafałWeber">W ramach PID-u za rządów Prawa i Sprawiedliwości zostało zmodernizowanych bądź zbudowanych blisko 140 obiektów dworcowych. Trzeba kontynuować ten program w takiej formule, a nie wycofywać inwestycje z realizacji. Nie można zrezygnować z rewitalizacji dworca w Nisku czy budowy nowego obiektu dworcowego w Mielcu. Mielec dzięki inwestycji wartej blisko 400 mln zł odzyskał utracone za rządów Platformy Obywatelskiej w 2009 r. połączenia kolejowe. Sam minister Malepszak przyznał, że rewitalizacja linii nr 25 między Mielcem a Dębicą była potrzebna i sprawdziła się. Są pasażerowie, a będzie ich więcej, bowiem wraca kurs dalekobieżnego Hetmana.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#RafałWeber">To jakim cudem rezygnujecie z budowy nowego dworca w Mielcu? A jeżeli chodzi o Nisko, to zabytkowy obiekt wymaga pilnej interwencji ze względu na stan techniczny. Ponadto to dworzec PKP ma funkcję centrum przesiadkowego. Korzystać z niego mogą pasażerowie kolei i komunikacji autobusowej. Mamy więc promocję transportu łączonego, też chwalonego przez ministra Malepszaka.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#RafałWeber">I zamiast prowadzić inwestycje, mamy kłamliwą argumentację PKP, jakoby to samorządy nie wyrażały chęci najmu pomieszczeń od spółki. Niżańskie samorządy cały czas pisemnie i podczas spotkań werbalnie wyrażały gotowość zagospodarowania części lokali. Nie ma więc merytorycznego powodu, aby rezygnować z tych inwestycji. Podobnie jak nie ma powodu ograniczać rzeczowo inne dworce, w Lublinie, Pasłęku czy Gronowie Elbląskim.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#RafałWeber">Proszę więc pana ministra o szczegółową odpowiedź na pytanie: Czy te inwestycje powrócą do Programu Inwestycji Dworcowych, edycji nr 1? Czy umowy, które zostały zawarte na projektowanie tych obiektów, rewitalizacji w Nisku i nowego w Mielcu, są cały czas obowiązkowe? Czy Zarząd PKP rozwiązał te umowy? Proszę o konkretną odpowiedź w tej chwili. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan minister Piotr Malepszak.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PiotrMalepszak">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałbym uspokoić, jeśli chodzi o kwestię 34 lokalizacji dotyczących dworców wpisanych do programu PID-1, ale jednocześnie chciałbym też przekazać istotną informację dotyczącą tego programu, bo musimy pamiętać, że w całym programie PID, rozumianym jako akronim: Program Inwestycji Dworcowych w pierwszej turze, ten plan był znacznie szerszy. Plan na lata 2016–2023 obejmował aż 464 lokalizacje i po sześciu modyfikacjach tego planu zostało w nim 189 lokalizacji.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#komentarz">(Poseł Rafał Weber: W drugiej zostało już tyle, w drugiej.)</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#PiotrMalepszak">Dokładna informacja: sześć modyfikacji, mamy zrealizowane 129 lokalizacji do końca października tego roku, pozostaje jeszcze 60 i one są na różnym etapie realizacji. Część, 34, o których pan minister mówi, to lokalizacje, które nie zaczęły się fizycznie realizować, jeśli chodzi o realizację robót budowlanych. Ale uspokajam dlatego, że nie wycofujemy tych lokalizacji z ich realizacji, nie wycofujemy Mielca, nie wycofujemy Niska, nie wycofujemy też innych lokalizacji. Będziemy chcieli modyfikować częściowo zakresy. Tutaj podkreślam, że modyfikacja dodaje pewien zakres działań, np. dodaje parkingi w obrębie tych dworców, bo chcemy nie tylko w kontekście transportu kolejowego i autobusowego działać w ramach synergii, ale też żeby była możliwość łatwiejszego dojazdu samochodami prywatnymi. Stąd te lokalizacje, które pan minister wymienił, zostają na liście. Jednak podkreślam raz jeszcze jakość planowania. Mamy taką sytuację, że ze 189 lokalizacji mamy zrealizowane 129, a pozostałych 60 jest częściowo w realizacji. Częściowo nie zaczęły się jeszcze prace projektowe. Te, które pan wymienił, te 34 lokalizacje, są na tej liście.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#PiotrMalepszak">Także to warto podkreślić. Biorąc pod uwagę, że przygotowujemy PID-2, chodzi o nowe lokalizacje, które chcemy realizować, podkreślam znacząco… I to jest, szanowni państwo, pewien znak rozpoznawczy także moich działań — dopasowanie do potrzeb, żebyśmy nie mieli sytuacji, że planujemy coś, nie mając pozwolenia, nie mając własności gruntu, że planujemy coś, co jest kubaturowo duże, a nie mamy umów albo samorządy nie są zainteresowane, żeby wykorzystać tę powierzchnię dworcową, albo planujemy dużą kubaturę, a w lokalizacji mamy średnio np. pięciu pasażerów dobowo, którzy korzystają z kolei, którzy potrzebują schronienia, ale nie potrzebują kubatury czy powierzchni liczonej w setkach metrów kwadratowych. Dobre wydawanie publicznych pieniędzy, także związane z dworcami, musi być tutaj też elementem dbałości o finanse publiczne. A trzeba też wspomnieć, że wartość programu dworcowego, programu PID, wzrosła z 1400 mln do 2600 mln zł na przestrzeni tych 7 lat jego realizacji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#DorotaNiedziela">Czy jest pytanie dodatkowe?</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Adamczyk: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#DorotaNiedziela">Taki był układ, że pan minister Adamczyk będzie chciał.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pan poseł Adamczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#AndrzejAdamczyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#AndrzejAdamczyk">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Panie ministrze, proszę o odpowiedź na konkretne pytanie: Czy to, co pan dzisiaj powiedział z mównicy sejmowej, jest obowiązujące, czy obowiązuje to, co zostało uchwalone w lipcu br. uchwałą Zarządu PKP SA? Przypomnę, że uchwałą Zarządu PKP SA w lipcu tego roku wycofano całkowicie z realizacji 10 dworców, m.in. Nisko i Mielec. Bardzo proszę o odpowiedź na to pytanie w sposób bezpośredni.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#AndrzejAdamczyk">I jeszcze jedno. Czy pan minister był na dworcu, na stacji kolejowej Chrzęsne koło stacji Tłuszcz? Uczyniliście państwo wybudowany tam dworzec przedmiotem kpin. Mówię tutaj o tym, co czynił na posiedzeniu Komisji Infrastruktury członek Zarządu PKP SA. Chodzi o kpiny, że to jest nietrafiona inwestycja. Byliśmy tam, na tej stacji kolejowej, z panem ministrem Weberem, z panem posłem Mariuszem Krystianem. Wie pan, ile wynosi przejście z wybudowanego wyśmiewanego nowego dworca na peron, którym pasażerowie udają się do Warszawy? 2 minuty, 2 sekundy, panie pośle, wolnym spacerem. Dziękuje bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#DorotaNiedziela">Zanim oddam głos panu ministrowi, pozwólcie państwo, że w imieniu swoim i państwa przywitam uczniów klasy IV ze Szkoły Podstawowej w Zamieniu. Pozdrawiam. Jesteście tam, bardzo się cieszę.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#DorotaNiedziela">Jesteście na zaproszenie pana ministra Macieja Laska. Cieszymy się, że jesteście z nami. Myślę, że to będzie dla was ciekawy dzień.</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana ministra Piotra Malepszaka do udzielenia odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PiotrMalepszak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Krótko i na temat, bo ten temat Niska i Mielca omówiliśmy także na posiedzeniu Komisji Infrastruktury. Te dworce wracają w ramach przygotowywanego programu PID-2 do realizacji z pewnymi modyfikacjami. Jeśli chodzi przykładowo o Mielec, to tam ta analiza wykazała potrzebę optymalizacji zakresu rzeczowego. To samo dotyczyło Niska, o czym wspomniałem, że samorząd nie był zainteresowany powierzchnią…</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#komentarz">(Poseł Rafał Weber: Ale to nieprawda. Wprowadzono pana w błąd, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#PiotrMalepszak">…ale podkreślam raz jeszcze: te lokalizacje wracają. Bierzemy pod uwagę… Mielec podawaliśmy jako bardzo dobry przykład, gdzie wróciły z sukcesem pociągi pasażerskie w dużej liczbie, w grudniu wracają pociągi dalekobieżne. W przyszłym roku chcemy ofertę pociągów dalekobieżnych rozszerzać. Stąd podkreśliłem to. Po modyfikacjach już, bo od lipca, minęło już sporo czasu, a mieliśmy posiedzenie Komisji Infrastruktury 2 tygodnie temu, kiedy podkreślaliśmy to, wymienialiśmy te obydwie lokalizacje, że one będą realizowane. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie to kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#DorotaNiedziela">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#DorotaNiedziela">Jest pan poseł sekretarz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#AdamGomoła">Informuję, że dziś odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#AdamGomoła">— do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych — godz. 12.30,</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#AdamGomoła">— Finansów Publicznych — godz. 12.30,</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#AdamGomoła">— Odpowiedzialności Konstytucyjnej — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#AdamGomoła">— Zdrowia — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#AdamGomoła">— Administracji i Spraw Wewnętrznych — godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#AdamGomoła">— Finansów Publicznych — godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#AdamGomoła">— Łączności z Polakami za Granicą — godz. 14.15,</u>
          <u xml:id="u-91.8" who="#AdamGomoła">— do Spraw Petycji — godz. 14.30,</u>
          <u xml:id="u-91.9" who="#AdamGomoła">— Infrastruktury — godz. 14.30,</u>
          <u xml:id="u-91.10" who="#AdamGomoła">— Zdrowia — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-91.11" who="#AdamGomoła">— Mniejszości Narodowych i Etnicznych — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-91.12" who="#AdamGomoła">— Polityki Społecznej i Rodziny — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-91.13" who="#AdamGomoła">— Finansów Publicznych — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-91.14" who="#AdamGomoła">— Obrony Narodowej — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-91.15" who="#AdamGomoła">— Polityki Senioralnej — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-91.16" who="#AdamGomoła">— Infrastruktury — godz. 17.30,</u>
          <u xml:id="u-91.17" who="#AdamGomoła">— Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki — godz. 19.</u>
          <u xml:id="u-91.18" who="#AdamGomoła">Dodatkowy komunikat: Parlamentarny Zespół ds. profilaktyki nowotworowej — RAK STOP zaprasza na badania profilaktyczne znamion skórnych organizowane we współpracy z Akademią Czerniaka w pokoju nr 335 w nowym domu poselskim w godz. 9–17. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#DorotaNiedziela">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Informacja bieżąca.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#DorotaNiedziela">Przypominam, że na obecnym posiedzeniu Sejmu zostanie rozpatrzona informacja w sprawie stanu realizacji programu CPK, o której przedstawienie wnosi Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska — Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#DorotaNiedziela">Przypominam również, że przedstawienie uzasadnienia wniosku przez posła przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a udzielenie odpowiedzi przez przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Wystąpienia posłów w dyskusji nie mogą trwać dłużej niż 2 minuty. Na zakończenie dyskusji głos zabierają kolejno przedstawiciel wnioskodawców oraz przedstawiciel Rady Ministrów. Wystąpienie przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a wystąpienie przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie wystąpienia przedstawiciela Rady Ministrów. Czas przeznaczony na rozpatrzenie punktu: Informacja bieżąca nie może być dłuższy niż 90 minut.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#DorotaNiedziela">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców panią poseł Krystynę Sibińską.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę osoby, które się zapisują, o zniżenie tonu głosu, bo naprawdę to nam przeszkadza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#KrystynaSibińska">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Niedawno czytałam o pewnym projekcie, który, kolokwialnie mówiąc, poległ, a główną przyczynę porażki określono zdaniem, że zajmowali się nim ludzie, których życiowym osiągnięciem było planowanie rodzinnego wypadu do Jastarni. I choć temat nie był związany z żadną budową, to muszę powiedzieć, że wydało mi się to bardzo odpowiednie, żeby tak właśnie zdefiniować CPK w wydaniu PiS. I nie tylko dlatego, że ówczesnemu pełnomocnikowi do spraw budowy CPK było blisko do Jastarni.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#KrystynaSibińska">Była wizja gigantycznego, przeskalowanego portu lotniczego, do którego wszyscy z każdej strony Polski dojeżdżamy, ruszamy w świat, realizujemy wielkie biznesy albo te biznesy przyjeżdżają do nas i wszystkim żyje się dostatnio. Była misja stworzenia kolejnego pomnika wielkości rządów PiS. Po Ostrołęce, Radomiu i Izerze przyszła kolej na CPK. Skończyło się na łące w Baranowie. Czyli krótko mówiąc, wizja, misja i halucynacja, bo żeby coś tworzyć i budować, trzeba mieć ku temu kompetencje, szczególnie w przypadku tak dużego i skomplikowanego projektu, jakim jest nowoczesny, kompleksowy projekt transportowy. I bez żadnej złośliwości, z czystego pragmatyzmu bardziej ufam w tej materii inżynierowi niż politologowi, choć ten porównuje się do Einsteina, czego przykład mieliśmy na dzisiejszym posiedzeniu Komisji Infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#KrystynaSibińska">Dobrze, że czasy PiS się skończyły, że możemy w końcu mówić o konkretach, dlatego, panie ministrze, proszę o te konkrety, czyli proszę krótko o odpowiedź: Co pan zastał, obejmując nadzór nad tym projektem? Jaki będzie ostateczny projekt nowego lotniska krajowego? Jaki będzie kształt połączeń kolejowych? Jakie będą konieczne prace związane z infrastrukturą drogową, energetyczną, telekomunikacyjną? Jaki jest budżet i czy są zabezpieczone środki na ten projekt? Jakie są harmonogramy realizacji? Ile umów i na jakie zakresy zostały podpisane? Jak wyglądają sprawy przejmowania czy kupowania gruntów?</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#KrystynaSibińska">Moje koleżanki i moi koledzy uzupełnią pakiet pytań, ale proszę, panie ministrze, o te podstawowe dane dotyczące CPK, żebyśmy mogli skończyć ze słuchaniem opowieści, jak to miało być pięknie. Kończymy z halucynacjami, a nową wizję i misję kompleksowego projektu transportowego dowieziemy do końca, bo potrafimy to robić. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#DorotaNiedziela">Proszę o udzielenie odpowiedzi sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury pana ministra Macieja Laska.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#MaciejLasek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Henry Ford powiedział, że wizja bez wykonania to tylko halucynacja. Cieszę się, że pani poseł wnioskodawca też do tego nawiązała. CPK w wykonaniu naszych poprzedników był właśnie taką halucynacją, fatamorganą, za którą stał marketing za 27 mln zł i żadnych konkretów.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#MaciejLasek">Uzyskanie decyzji lokalizacyjnej dla lotniska było najpierw zapowiadane na rok 2020, a potem na połowę 2023 r. jednak żaden z tych terminów nie został dotrzymany. W kwietniu 2023 r. zawieszono program dobrowolnych nabyć, a tym samym zrezygnowano z nabywania ziemi niezbędnej do budowy lotniska. Dlaczego? Czy dlatego, że zbliżała się kampania wyborcza? To kolejne miesiące opóźnień.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#MaciejLasek">Od początku było wiadomo, że przyjęte harmonogramy były nierealne. O tym już rozmawialiśmy, ale warto przypomnieć. Wiedział to poprzedni zarząd oraz poprzedni pełnomocnik pan Marcin Horała. Poprzedni zarząd oceniał szanse otwarcia nowego lotniska w 2028 r. na 15–20%, czyli na 85% czekałoby nas niepowodzenie. Eksperci zatrudnieni w spółce byli zdecydowanie większymi realistami i ocenili to prawdopodobieństwo na 1%.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#MaciejLasek">Eksperci już w 2018 r. mówili, że Lotnisko Chopina dochodzi do granic przepustowości. Wiedzieli o tym wszyscy, tylko nie rządzący, którzy nie potrafili, a może nie chcieli, czytać raportów. Wstrzymano dokończenie modernizacji Lotniska Chopina, tym samym godząc się na znaczną utratę rynku przewozów pasażerskich i cargo i ograniczenie rozwoju Polskich Linii Lotniczych LOT. Jeśli teraz nie naprawimy tych błędów, to CPK będzie na początku świecił pustkami i przynosił straty przez pierwsze lata funkcjonowania. Jeżeli LOT szybko nie zwiększy floty, siatki połączeń, to kto będzie pełnił rolę przewoźnika hubowego na nowym lotnisku? Obce linie? Nikt w to nie uwierzy.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#MaciejLasek">Linie kolejowe rysowano flamastrem na mapie. Trochę jak chłopcy, którzy bawią się drewnianą kolejką, nasi poprzednicy z góry założyli, że wszyscy chcą jechać do CPK. Zapomnieli o Polsce powiatowej, o tych ludziach, którzy nie chcą lecieć na inny kontynent, ale chcą dostać się do lekarza w mieście wojewódzkim, pojechać na studia czy móc bez problemu odwiedzić rodzinę.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#MaciejLasek">Lekką ręką trwoniono pieniądze na mrzonki. Taki przykład: spółka miała budować lotnisko i kolej, a nie finansować amatorskie gale MMA albo pikniki w miejscowościach odległych o ponad 400 km od CPK czy sponsorować konferencje polityków PiS. Pod koniec września 2023 r. odbyła się konferencja, którą nazwano: „Historia sukcesów pisanych faktami” za ponad 0,5 mln, 615 tys. Na bogato. Zamówiono nawet specjalne stroje dla hostess, uszyto dla nich toczki. To tam pan minister Marcin Horała pochwalił się, że nie jedna, a wiele łopat zostało wbitych. Chciałbym te łopaty zobaczyć. Łopata nie została wbita, ale toczki dla hostess uszyto. Chciałbym też zobaczyć te ręcznie szyte skórzane kosmetyczki, które kosztowały 22 tys. zł. To są takie, wydawałoby się, drobiazgi, ale pokazują one podejście: to nasz folwark, to robimy. Bo co? Bo możemy, bo nikt nas nie nie kontroluje. Szanowni państwo, te kosmetyczki to wyraźnie musiało być coś, bez czego ten projekt nie mógł istnieć.</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#MaciejLasek">Wydawano miliardy, a nawet nie zrealizowano praw przygotowawczych. Jak państwo widzą, projekt CPK należało odpolitycznić i wprowadzić na odpowiednie tory. Jak więc dzisiaj wygląda stan realizacji programu CPK?</u>
          <u xml:id="u-95.7" who="#MaciejLasek">Wszystkie objęte umowami prace projektowe w obszarze lotniskowym i kolejowym czy studialne, STEŚ, a także prace w terenie dla poszczególnych linii były i są realizowane. Do listopada 2024 r. podpisaliśmy kilkadziesiąt umów na łączną kwotę ok. 650 mln zł. Odeszliśmy od wizji rozwoju lotnictwa i kolei opartej na ideologii na rzecz oparcia się na liczbach i prognozach ruchu. To jest naturalne.</u>
          <u xml:id="u-95.8" who="#MaciejLasek">Dokonaliśmy szeregu niezbędnych zmian w zakresie realizacji programu inwestycyjnego, by zapewnić jego wykonalność. Przede wszystkim konieczne było urealnienie harmonogramów, których prawdopodobieństwo dotrzymania do tej pory wynosiło zero i które stanowiły istotny element przedwyborczej propagandy. Zoptymalizowaliśmy zakres inwestycji, dostosowując go do faktycznych potrzeb, zasobów oraz możliwości finansowych państwa, uwzględniając zarówno potrzeby gospodarcze kraju, jak i oczekiwania lokalnych społeczności.</u>
          <u xml:id="u-95.9" who="#MaciejLasek">Aktualnie projekt CPK jest w fazie intensywnej realizacji, a jego poszczególne etapy są realizowane zgodnie z nowym, urealnionym harmonogramem. Równocześnie spółka prowadzi prace mające na celu ewaluację zarówno dotąd analizowanych, jak i nowo proponowanych korytarzy linii kolejowych w zakresie m.in. spodziewanej liczby pasażerów, ruchu pociągów i parametrów technicznych. Oczywiście te dodatkowe analizy nie obejmują linii Y, czyli linii Warszawa — Łódź — Wrocław/Poznań, która stanowiąc priorytet inwestycyjny spółki, jest realizowana w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-95.10" who="#MaciejLasek">W Łodzi wzmacniamy fundamenty Łódzkiego Domu Kultury i prowadzimy budowę komory Retkinia. Wyłaniamy wykonawcę, który będzie odpowiedzialny za wydrążenie i budowę tunelu o długości 4,6 km i średnicy 14 m. To duże wyzwanie. Wszyscy widzimy, jak w tej chwili wygląda drążenie tunelów w mieście Łodzi.</u>
          <u xml:id="u-95.11" who="#MaciejLasek">Podpisaliśmy umowę o przygotowanie projektu linii KDP od Sieradza do Poznania. Co ważne, 162 mln zł na opracowanie dokumentacji niedawno zobowiązała się przekazać Unia Europejska.</u>
          <u xml:id="u-95.12" who="#MaciejLasek">Realizujemy założenia inicjatywy „Polska w 100 minut”, a w ostatnich miesiącach zatwierdzone zostały m.in. warianty inwestorskie dla przebiegu linii kolejowych na odcinkach Ostrołęka — Łomża — Pisz — Giżycko, a także węzeł CPK — Płock — Włocławek.</u>
          <u xml:id="u-95.13" who="#MaciejLasek">Jesteśmy w trakcie odbiorów projektu budowlanego lotniska, dworca kolejowego i węzła przesiadkowego transportu publicznego, wykonanego przez konsorcjum architektoniczne pełniące rolę master architekta. Dokumentacja budowlana zawiera ok. 6250 rysunków projektowych i ponad 50 raportów. Przygotowywana jest dokumentacja koncepcyjna dróg startowych, dróg kołowania, płyt postojowych i części dróg przylotniskowych wraz z budynkami technicznymi w ich sąsiedztwie. Ponadto przygotowywany jest projekt robót budowlanych dla tunelu kolejowego pod lotniskiem. W opracowaniu jest dokumentacja projektowa dla tzw. obiektów wspierających. Prowadzone są zaawansowane prace nad projektem wieży kontroli ruchu lotniczego, jak również budynków służb ratowniczo-gaśniczych. Spółka CPK podpisała też umowę na zaprojektowanie Centrum Kontroli Operacji Lotniczych. W trybie dialogu konkurencyjnego toczy się postępowanie na zaprojektowanie, dostawę i montaż oraz uruchomienie systemu obsługi bagażu dla nowego lotniska — to będzie ok. 11 km taśmociągów bagażowych, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-95.14" who="#MaciejLasek">Na terenie przygotowywanej budowy inwestor kontynuuje rozbiórki budynków i organizuje przeprowadzki. Prace odbywają się na terenach, które zostały wykupione w ramach programu dobrowolnych nabyć, który wznowiliśmy w lipcu 2024 r. Skupujemy następne hektary pod inwestycje, a w październiku podpisaliśmy protokoły uzgodnień i umowy dla rekordowej liczby nowych gruntów. Nigdy od samego początku w ciągu miesiąca nie było tylu podpisanych uzgodnień i nabyć gruntów. Do programu dobrowolnych nabyć prowadzonego na obszarze lotniskowym zgłosiło się dotychczas ponad 1400 osób posiadających prawie 4000 ha. Z tej puli spółka CPK zakupiła już ponad 1600 działek o łącznej powierzchni 1477 ha. Ta liczba już jest nieaktualna. Dzisiaj, po tym spotkaniu, po dzisiejszej informacji bieżącej będziemy mogli ją zwiększyć o kolejne 50 ha.</u>
          <u xml:id="u-95.15" who="#MaciejLasek">Co dalej? Na obszarze, na którym powstanie linia kolei dużych prędkości Warszawa — Łódź, trwają przygotowania do zakupu nieruchomości w ramach kolejowego programu dobrowolnych nabyć. Rozpoczęły się rozmowy z mieszkańcami, a zawieranie aktów notarialnych rozpocznie się jeszcze w tym roku. Transakcje mają dotyczyć ok. 150 działek.</u>
          <u xml:id="u-95.16" who="#MaciejLasek">W połowie tego roku zawarliśmy kontrakt na badania terenowe oraz gruntu w rejonie projektowanego dworca kolejowego i terminala lotniska. Wykonanych zostanie 150 odwiertów o głębokości do 50 m każdy.</u>
          <u xml:id="u-95.17" who="#MaciejLasek">Co dalej? Trwają prace projektowe niezbędne do budowy i przebudowy infrastruktury energetycznej i telekomunikacyjnej. W przyszłym roku będziemy występować o pozwolenie na budowę, a prace budowlane będą prowadzone do połowy 2025 r. Mamy podpisaną umowę z wykonawcą na zaprojektowanie i przebudowę kolizyjnych linii telekomunikacyjnych z terenu budowy lotniska. Harmonogram zakłada realizację prac budowlanych do sierpnia 2025 r. W trakcie realizacji jest dokumentacja projektowa w zakresie rozwiązania kolizji gazociągu średniego ciśnienia. W 2024 r. planowane jest zatwierdzenie projektowanej trasy, w roku 2025 zaplanowano uzyskanie pozwolenia na budowę oraz uzyskanie projektów wykonawczych. Przepięcie sieci…</u>
          <u xml:id="u-95.18" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty)</u>
          <u xml:id="u-95.19" who="#MaciejLasek">Panie marszałku, czy mogę jeszcze chwilę przedłużyć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Może pan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#MaciejLasek">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Chociaż chwilę, dobrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#MaciejLasek">Przepięcie sieci i rozwiązanie kolizji z lotniskiem nastąpi na początku roku 2026. Prace odbędą się na czynnej sieci, bez przerw dostawach gazu do odbiorców końcowych.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#MaciejLasek">No i na koniec jeszcze: trwa projektowanie kolektora ściekowego i wodociągu. To oczywiście nie są wszystkie prace, ale wybrane, które przedstawiliśmy z uwagi na dość krótki czas.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#MaciejLasek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tworzymy CPK jako duży, nowoczesny, opłacalny biznesowo projekt, ale przede wszystkim taki, który łączy Polaków, jest oparty na realnym harmonogramie. To jest spółka Skarbu Państwa, a nie prywatny folwark, o czym w poprzednich latach, zdaje się, zapomniano. Wiemy, że wydajemy środki publiczne i bierzemy odpowiedzialność za każdą wydaną złotówkę.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#MaciejLasek">Pierwsza łopata na placu budowy nowego lotniska zostanie wbita w 2026 r. Nadchodzące 12 miesięcy to intensywne prace przygotowawcze. Musimy uzyskać pozwolenia na budowę, przygotować dokumentację przetargową, wybrać wykonawców, przygotować teren budowy, zapewnić prąd, gaz, trasy dojazdu, dowozu materiałów do budowy lotniska. Musimy zrobić to wszystko, o czym wy zapomnieliście, szanowni państwo, a co trzeba zrobić, zanim się tak naprawdę wbije pierwszą łopatę. Wy tylko mówiliście, a my robimy, zbudujemy nowe lotnisko i kolej dużych prędkości. My po prostu ten program zrealizujemy. Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Witam, dzień dobry. Proszę państwa, mamy taką sytuację. Mamy godzinę na ten punkt zgodnie z regulaminem i 84 osoby się zgłosiły do zabrania głosu.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie, proszę pana. Półtorej to na wszystko, łącznie z wystąpieniami, mówię o części, która teraz nastąpi. Więc mam taką propozycję: po pierwsze, żeby wszyscy zabrali głos, te 84 osoby, po drugie, damy minutę, po trzecie, proszę się na mnie nie denerwować, jak będę dosyć stanowczo przerywał po minucie, bo będę to robił po to, żeby 84 osoby zabrały głos. Więc nie krzyczcie, że wyłączę mikrofon. Najpierw grzecznie poproszę, a potem wyłączę, ale nie chcę nikogo urazić.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Uczciwe reguły.)</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę pani, ale jeżeli chodzi o równość, to starałem się zawsze być w miarę uczciwy.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-100.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">No to panu dam w takim razie trochę dłużej, żeby dobrze zacząć dzień.</u>
          <u xml:id="u-100.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-100.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, zaczynamy.</u>
          <u xml:id="u-100.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-100.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Horała, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-100.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-100.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale jaki czas?)</u>
          <u xml:id="u-100.14" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalamy czas — 1 minuta na wystąpienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#MarcinHorała">Jedno zdanie. Muszę powiedzieć, że jestem zażenowany poziomem wystąpienia mojego następcy w roli pełnomocnika, które składało się z dziesięciorzędnych…</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#MarcinHorała">…złośliwości oraz chwalenia się działaniami, które zostały przez nas zaplanowane, zakontraktowane, umowy zostały podpisane i teraz z ogromnym opóźnieniem się to odbywa, bo nie wszystkie zostały całkowicie zatrzymane. Gigantyczny sukces.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#MarcinHorała">Ale jeden konkret, chociaż jeden, bo czasu mało. W wyniku opóźnienia procesu budowy lotniska, w wyniku zsynchronizowania parametrów biznesowych projektu utraciliście inwestorów, których przyciągnęliśmy, konsorcjum IFM i Vinci Airport, co oznacza utratę nie tylko 8 mld bezpośredniej inwestycji w Polsce, przy zachowaniu kontroli właścicielskiej, ale też know-how, kontraktów handlowych itd.</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#MarcinHorała">Minister infrastruktury powiedział, że zewnętrznego inwestora zastąpią państwowe porty lotnicze, stuprocentowa spółka zależna z grupy kapitałowej będzie jednocześnie zewnętrznym inwestorem, czyli wyłoży 8 mld, 2 mld w planie wieloletnim w przepływach w grupie kapitałowej i 2,5 mld na rozbudowę Chopina, czyli zamierzacie w 6 lat ze spółki, która w tym czasie zanotuje 2 mld zysku, wyciągnąć 12,5 mld zł. Tak się po prostu nie da na poziomie czystej matematyki.</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marek Krząkała, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#MarekKrząkała">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekt CPK w wykonaniu poprzedniej władzy będzie się dzisiaj kojarzył przede wszystkim z marnowaniem publicznych pieniędzy, gigantomanią i brakiem dialogu z mieszkańcami. Bo jak można inaczej nazwać fakt, że na promocję i marketing wydano 27 mln zł? Czy ktoś za to odpowie? Panie ministrze Horała, nie jest panu wstyd?</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#MarekKrząkała">Wyrzucanie pieniędzy podatnika w błoto to jedno, ale ignorancja i lekceważenie społeczeństwa to drugie. Dlatego chciałem pana ministra zapytać o konkrety — plany inwestycyjne dotyczące linii kolejowych w województwie śląskim, a dokładnie linii 170. Mieszkańcy Mikołowa, Orzesza, Palowic, Mszany powinni wiedzieć, jakie są plany na przyszłość. Czy uwzględniają one obawy i uwagi mieszkańców, czy jednym słowem niwelują do minimum skutki społeczne i czy urealniają wydatki? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Skonieczka, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#MarcinSkonieczka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekt CPK jest potrzebny Polsce i nie tylko port, ale też linie kolejowe, które są projektowane, są bardzo potrzebne. Wiem, że trwają teraz spotkania konsultacyjne co do poszczególnych linii. Brałem ostatnio udział w spotkaniu w Grudziądzu, które dotyczyło linii nr 5 Grochowalsk — Grudziądz, dzisiaj kolejne spotkanie dla gminy Grudziądz. Te przebiegi budzą wątpliwości, obawy mieszkańców i mam pytanie, jeśli chodzi o linię nr 5: Na ile ministerstwo jest otwarte na zmianę przebiegów, na uwzględnienie propozycji samorządów, szczególnie jeśli chodzi powiat golubsko-dobrzyński i powiat wąbrzeski? I drugie pytanie, jeśli chodzi o system szybkich kolei: Jakie są plany dotyczące włączenia w ten system miast Torunia i Bydgoszczy w województwie kujawsko-pomorskim? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Urszula Nowogórska, PSL — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#UrszulaNowogórska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! CPK ze strategicznego punktu widzenia jest inwestycją kluczową dla naszego państwa, a ja mam konkretne pytanie: W jakim czasie od momentu przystąpienia do programu dobrowolnych nabyć następuje wypłata odszkodowań dla potencjalnych dotychczasowych właścicieli gruntów? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Marszałku! Realizacja projektu CPK, zmodyfikowanego projektu jest bardzo ważnym elementem rozwoju społeczno-gospodarczego Polski na najbliższe lata. Po wyborach parlamentarnych część mieszkańców uczestnicząca w konsultacjach społecznych, która odwiedza nas na dyżurach poselskich, liczyła również na modyfikację i uwzględnienie jej postulatów. Chciałem wobec powyższego zapytać, czy w ramach Centralnego Portu Komunikacyjnego zadanie pn. Budowa linii kolejowej nr 85 na odcinku Sieradz — Pleszew — Kalisz oraz na odcinku Poznań — Pleszew będzie kontynuowane i na jakim etapie znajdują się prace na tym odcinku. Czy uwzględniono również opinie wynikające z konsultacji społecznych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Wawer, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#MichałWawer">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Megalomania, pilnowanie łąki — tak w kampanii wyborczej pan i pana koledzy z Platformy Obywatelskiej nazywaliście projekt CPK, zapowiadaliście jego likwidację, opowiadaliście o jakieś bajki o triportach, o jakichś alternatywnych koncepcjach. Potem na ponad pół roku całkowicie sparaliżowaliście prace nad Centralnym Portem Komunikacyjnym, przedłużaliście procedury, poświęcając tygodnie na dostarczenie do urzędu najprostszej mapki, utraciliście co najmniej jednego ze strategicznych inwestorów projektu CPK. Proszę się nie dziwić, że w tej chwili Polacy nie mają do pana zaufania i wiary w to, że pan faktycznie ten projekt zrealizuje. W piątek na tej sali odbędzie się debata na temat obywatelskiego projektu ustawy: Tak dla CPK, który nałoży jasne, konkretne rozliczalne zobowiązania dotyczące budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego. Proszę poprzeć ten projekt bez zmian, a być może odzyska pan część utraconego zaufania Polaków. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Paulina Matysiak, koło Razem, niedaleko Razem.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#komentarz">(Poseł Paulina Matysiak: Wszystko się zgadza, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PaulinaMatysiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ja sobie pozwolę zadać pytanie, które już zadałam 14 października podczas posiedzenia Łódzkiego Zespołu Parlamentarnego i na które nie otrzymałam odpowiedzi: Kto będzie fizycznie budował linie kolejowe 85 i 86? Spółka CPK w 2022 r. szacowała, że będzie potrzebne ok. 30 tys. osób do pracy. Gdzie te osoby będą mieszkać? Jak będzie wyglądało wsparcie usług publicznych w obszarze otoczenia CPK? Jak będzie wyglądał dowóz pracowników na plac budowy? Na to powinna odpowiadać strategia rozwoju obszaru otoczenia CPK. Co się dzieje z tą strategią i czy ona jest przyjęta? Co do realnego harmonogramu: mówicie państwo, że będzie to 2032 r., jeżeli chodzi o odcinek Warszawa — Łódź. Ale minister Malepszak w Gdańsku mówił, że według niego realną datą jest 2035 r. Która data zatem? Ostatnie pytanie. Panie ministrze, który Maciej Lasek jest prawdziwy: ten sprzed roku z transparentem Nie dla CPK, czy ten z dziś mówiący, że zbudujemy CPK?</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jarosław Sachajko, Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pan minister przed chwilą na tej mównicy mówił o odpowiedzialności. Opowiadał, że państwo zrealizują ten projekt i za chwilę będzie wbijana pierwsza łopata. Jeżeli państwo nie przyjmą obywatelskiego projektu, to państwo nie doczekają jako rząd wbicia tej pierwszej łopaty. Proszę powiedzieć teraz Polakom, ile z budżetu państwa pójdzie na budowę CPK zgodnie z państwa projektem, a ile miało pójść zgodnie z tym projektem obywatelskim. Odstraszyli państwo prywatnego inwestora i wszystkie pieniądze teraz będą musiały iść z naszego budżetu. Pan udaje, że jest pan mądrzejszy niż prywatna firma, która zrobiła szczegółowe audyty. Proszę jeszcze powiedzieć Polakom, bo teraz pan będzie rozbudowywał warszawski port lotniczy Chopina, ile miliardów złotych przewidział pan na odszkodowania. Czy wyrobi się pan w 15 mld zł, czy trzeba będzie przeznaczyć 30 mld zł na odszkodowania przez pana fanaberie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba było…)</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Szkoda gadać.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jerzy Polaczek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#JerzyPolaczek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Słucham uważnie pana ministra Laska od dłuższego czasu.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Strata czasu.)</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#JerzyPolaczek">Dzisiejsza wypowiedź wpisuje się w taką konwencję: bajko ty moja, ciąg dalszy. Ważnym kontekstem inwestycji, budowy Centralnego Portu Lotniczego jest również zapowiedź rozbudowy lotniska na Okęciu. Państwo deklarują przeznaczenie nakładów w wysokości 2,5 mld zł na zrealizowanie tego do końca tej dziesięciolatki. Niech pan opowie opinii publicznej, jak pan chce to zrealizować bez konieczności budowy nowego pasa startowego, bez wyburzenia nowej siedziby Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej i bez konieczności przykrycia kilku kilometrów sąsiadującej z lotniskiem drogi ekspresowej. Przede wszystkim niech pan powie, jak to wpłynie na wysokość opłat lotniskowych na Okęciu, które zawarte są w cenie biletów pasażerów. Przypominam, iż bezpośrednim kontekstem tej inwestycji jest dyrektywa europejska z 2009 r. w sprawie opłat lotniskowych, która ma i będzie miała bezpośredni związek z planowaną inwestycją. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Iwona Maria Kozłowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Eksperci już w 2019 r. ostrzegali, że Lotnisko Chopina dochodzi do granic przepustowości. Niestety rząd Mateusza Morawieckiego był głuchy na te informacje i zahamował rozbudowę lotniska. Jakie działania podjęło Ministerstwo Infrastruktury, aby rozwiązać ten palący problem? Resort podkreśla, że rozwój lotniska centralnego nie stanowi zagrożenia dla lotnisk regionalnych.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#IwonaMariaKozłowska">Mam pytanie o port lotniczy w Bydgoszczy. Zostawmy funkcje komercyjne i skupmy się na alternatywnych aspektach jego działalności. Czy bydgoski port lotniczy ma szansę stać się jednym z elementów rozwoju komunikacji lotniczej w Polsce? Jakie posiada realne perspektywy na rozwój w kontekście remontów statków powietrznych, przeglądów technicznych czy płatnego hangarowania? A może resort widzi jeszcze inne możliwości wykorzystania kujawsko-pomorskiego aeroportu, naszego bydgoskiego portu lotniczego? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Chciałbym przywitać uczniów wraz z opiekunami ze Szkoły Podstawowej nr 14 w Krośnie. Witam was serdecznie. Przyjechaliście na zaproszenie pani posłanki Joanny Frydrych.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jednocześnie chciałbym przywitać uczniów i nauczycieli ze szkoły Towarzystwa Wiedzy Powszechnej z bliskiego mojemu sercu Ciechanowa. Przyjechaliście na zaproszenie posła Adama Krzemińskiego. Witam was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Witam serdecznie również posła Jarosława Rzepę z klubu PSL — Trzecia Droga, którego proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#JarosławRzepa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#JarosławRzepa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przed kilkoma minutami wspomniał pan, zgadzam się całkowicie z tą myślą, że głównym operatorem CPK będzie nasz narodowy przewoźnik. Chciałbym zapytać, wiedząc, jaka jest dzisiaj flota LOT-u, jaki jest plan dojścia do tego momentu, kiedy uruchomimy CPK? Jaka będzie wtedy ta flota? Jaki jest pomysł na rozwój? To jest szalenie istotne. Nie wyobrażam sobie, żeby tym operatorem był ktoś inny niż LOT.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#JarosławRzepa">Drugie pytanie dotyczy Pomorza Zachodniego, z którego jestem posłem. Panie ministrze, port lotniczy w Goleniowie jest dla nas bardzo istotny, choćby ze względu na odległość od Warszawy. Chciałbym zapytać, jak pan minister wyobraża sobie wszystkie rozwiązania infrastrukturalne, jeśli chodzi o szybkie przemieszczanie się z Goleniowa, ze Szczecina do CPK. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Witold Tumanowicz, Konfederacja. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rafał Weber, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#RafałWeber">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Z jednej strony mówicie o tym, że z Centralnego Portu Komunikacyjnego korzyści mają uzyskać wszystkie regiony naszej ojczyzny, ale z drugiej strony w ramach kolei dużych prędkości czy w ogóle nowych linii kolejowych chcecie budować tylko linię Y. Obie wypowiedzi pozostają ze sobą w sprzeczności, zresztą tak jak wszystkie inne wypowiedzi, które są formułowane przez ministra Laska. Jak słusznie zauważono, jeszcze 1,5 roku temu protestował on przeciwko budowie Centralnego Portu Komunikacyjnego, podburzał ludzi, podjudzał do tego, żeby te protesty miały jak największy charakter, a dzisiaj ma odpowiadać za realizację tego projektu. Szanowni państwo, to po prostu nie wyjdzie.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#RafałWeber">Podam przykład Podkarpacia. Macie gotowe papiery. Możecie złożyć wniosek o wydanie decyzji środowiskowej dla nowej linii kolejowej nr 58. Przez rok nie potrafiliście tego zrobić. Papiery są gotowe, proces przygotowawczy został przeprowadzony, konsultacje były dogłębne, wskazano wariant inwestorski, najmniej kolizyjny z zabudową i najbardziej optymalny pod względem połączeń dalekobieżnych i regionalnych. Wy tego nie potraficie zrobić, a raczej nie chcecie tego zrobić.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#KrzysztofGadowski">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dziś PiS mówi, że dbał o wspaniały projekt, przygotował wspaniały projekt. Wspaniałość tego projektu widoczna była także na Śląsku. Kolej do CPK miała lecieć przez Śląsk, przez środek Śląskiego Ogrodu Botanicznego. Taka była wasza propozycja.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Wasz projekt jest jeszcze gorszy.)</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#KrzysztofGadowski">Tak dyskutowaliście z ludźmi i samorządowcami, że ministra Horały nigdy nie było na tych spotkaniach, nigdy się tam nie pojawił.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#komentarz">(Poseł Marcin Horała: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Proszę nie kłamać.)</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#KrzysztofGadowski">Mieszkańcy Mikołowa, Łazisk i Orzesza protestowali, ale pana tam nigdy nie było.</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Teraz już nie protestują?)</u>
          <u xml:id="u-125.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-125.8" who="#KrzysztofGadowski">Panie Ministrze! Chciałem się pana zapytać, czy Jastrzębie-Zdrój, jedyne miasto powiatowe, doczeka się kolei. Czy kolej do CPK będzie zrealizowana na tym odcinku? Chodzi również o odcinek Jastrzębie-Zdrój — Wodzisław Śląski. Mam konkretne pytanie. Na tym terenie mamy dwie linie kolejowe ustanowione przez rząd Prawa i Sprawiedliwości. Jest tam odcinek z programu „Kolej+”, a obok ma lecieć kolej do CPK. Czy ta trasa do końca będzie się pokrywała z tym, co zapisano? Czy Mikołów będzie miał dwie linie kolejowe i sześć torów kolejowych?</u>
          <u xml:id="u-125.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Adam Dziedzic, PSL — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#AdamDziedzic">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czas przeciąć pewne spekulacje i dokonać weryfikacji u źródła. Panie ministrze, zatem kilka pytań. Jaki był pierwotny zakładany termin oddania do użytku wszystkich połączeń kolejowych z CPK? Czy prawdą jest, że wstrzymano jakiekolwiek prace lub zrezygnowano z budowy tzw. szprychy nr 6 dla Podkarpacia, czyli nowej trasy kolejowej, która połączy Warszawę i CPK z Radomiem, Ostrowcem Świętokrzyskim, Stalową Wolą, Rzeszowem i Sanokiem? Mówię tu w kontekście przede wszystkim odcinka Rzeszów — Łętownia. W maju 2018 r. powołano spółkę CPK. Czy prawdą jest, że od tego okresu do końca 2023 r. członkowie zarządu Centralnego Portu Komunikacyjnego otrzymali jedynie 11 mln zł jako wynagrodzenia? Spółka CPK prowadziła również szeroko zakrojone działania marketingowe. Zatem czy prawdą jest, że od początku swojej działalności na te zadania spółka wydała 27 mln, na komunikację i public relations? Czy to prawda, że niemal połowa tej kwoty wydana została w poprzednim roku, w którym odbywały się wybory parlamentarne? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Andrzej Śliwka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma… Jest?</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie widziałem pana. Przepraszam serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#komentarz">(Poseł Łukasz Schreiber: Brawo, Andrzej!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#AndrzejŚliwka">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#AndrzejŚliwka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jestem skrajnie rozczarowany wystąpieniem pana ministra Laska. Niczego dobrego się nie spodziewałem, ale pan minister dzisiaj przeszedł samego siebie.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#komentarz">(Poseł Łukasz Kmita: Nie w formie.)</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#AndrzejŚliwka">Tzn. zamiast omówić o projekcie, atakował pana ministra Horałę. Mam taką propozycję, panie ministrze, żeby pan przestał uciekać przed ministrem Horałą, żeby pan się z nim zmierzył w debacie,…</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#AndrzejŚliwka">…w której będziecie mogli mieć ten sam czas, równo porozmawiać na argumenty. Bo w tym momencie dochodzi do takiej sytuacji, że pan wychodzi na mównicę, trybunę i rzuca inwektywy pod adresem pana ministra Horały, a pan minister Horała ma minutę. To nie jest męskie zachowanie, to nie jest odważne zachowanie.</u>
          <u xml:id="u-129.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-129.7" who="#AndrzejŚliwka">Co do meritum, tak państwo przedstawiacie ten projekt, że chcecie zrobić trójskok w nowoczesność, że zapomnieliście całkowicie o ścianie wschodniej. Pan jest z województwa warmińsko-mazurskiego, pan jest z Elbląga, a zapomnieliście całkowicie o warmińsko-mazurskim. Rezygnujecie ze szprychy nr 3. Rezygnujecie z jakiejkolwiek inwestycji…</u>
          <u xml:id="u-129.8" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Józefaciuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Łódź jest jednym z kluczowych miejsc, jeśli chodzi o projekt CPK. Bez tunelu średnicowego pod Łodzią inwestycja ta nie ma sensu. Tego również nie ukrywali poprzednicy. Jednakże nie dość, że nic nie działo się przez długi okres, jeśli chodzi m.in. o stację Żabieniec, to również blokowano przetarg na umocnienie fundamentów pod Łódzkim Domem Kultury, zaniżając nierealnie kwotę na tę inwestycję w sposób taki, żeby żaden z oferentów nie był w stanie zmieścić się w kwocie przetargu. Jak obecnie wygląda ta część inwestycji w Łodzi? Dodatkowo poprzednicy chcieli przekazać kontrolę nad zarządzaniem nowo budowanym lotniskiem zagranicznemu inwestorowi, który zaangażował się również w budowę lotniska w Budapeszcie. Czy obecnie zmieniono tę filozofię, tak aby infrastruktura krytyczna pozostała w polskich rękach i pod naszą kontrolą, a nie pod kontrolą zagraniczną, do czego chciano doprowadzić? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Łukasz Schreiber, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Przysnął.)</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Już niech pani weźmie…</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-132.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">A pan poseł przez nieuwagę zaczeka chwilę.</u>
          <u xml:id="u-132.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Kara musi być.)</u>
          <u xml:id="u-132.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Tak jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt PiS miał być radością dla ludzi, a stał się dla wielu z nich symbolem krzywdy, symbolem nieszanowania własności prywatnej, symbolem niesłuchania argumentów obywateli, symbolem megalomanii PiS-owskich elit. Łąka w Baranowie, jak była, tak jest. I to jaka? Najdroższa łąka w Polsce, uprawiana przez 4 lata przez nadwornego łąkarza Marcina Horałę. Koszt uprawy — 3 mld zł. Pan Horała to człowiek wielu talentów. Na promocję łąki wydał prawie 27 mln zł. Cytuję dokładnie słowa pana Horały: Teraz mam żal, że projekt, który mógł być wspaniałą opowieścią o Polsce, nie był promowany szerzej, zwłaszcza na świecie. Panie Horała, z tym żalem będzie musiał pan się nauczyć żyć. 27 mln zł pomogłoby szpitalowi w Żywcu. 3 mld wspomogłyby służbę zdrowia w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas!)</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#komentarz">(Poseł Łukasz Schreiber: Genialne wystąpienie.)</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#MałgorzataPępek">A państwo z PiS lekką ręką wydaliście na realizację snu…</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas!)</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Łukasz Schreiber z Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Która z pań poseł krzyczała: czas?</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Wszystkie.)</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">No dobrze, ale była pani, gdy umawialiśmy się na coś? Nie łamię tych zasad, więc proszę naprawdę z dystansem…</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Panie marszałku, doceniamy pana dobre serce.)</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wiem, że doceniacie, ale pani poseł, która krzyczała, musi wiedzieć, że…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#ŁukaszSchreiber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dyskusja o Centralnym Porcie Komunikacyjnym, nie tylko ta dzisiejsza, ale trwająca od początku, to tak naprawdę pomnik bezczelności Platformy Obywatelskiej. Bo tak od początku staraliście się go zwalczać. Od początku kłamaliście, można powiedzieć jak wasz idol, rano, w nocy i wieczorem. To Donald Tusk w trakcie kampanii wyborczej twierdził, że CPK będzie przebiegało przez szpital i kościół. Do dzisiaj nieodnalezione zostały te miejsca. I takich kłamstw można by naliczyć setki. Chyba najuczciwszy był Trzaskowski. On mówił, że jest przecież lotnisko w Berlinie, więc po co nam CPK.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#ŁukaszSchreiber">Wysoka Izbo! Wy nawet w tych województwach, tak jak u mnie, w kujawsko-pomorskim, atakowaliście ten projekt, gdzie rzekomo było za mało szprych. Stąd moje pytanie. Czy fałszywa troska o lotniska regionalne… Czy dzisiaj nie jest tak, że one są i tak niedofinansowane, nie finansują się same i czy nie potrzebują środków publicznych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Puda, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#GrzegorzPuda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Otóż projekt Centralnego Portu Komunikacyjnego jest takim sztandarowym przykładem braku kompetencji obecnego rządu, nie tylko pana ministra, ale również wszystkich tych, którzy odpowiadają za brak realizacji dobrego projektu, o którym będziemy na tej sali dyskutować jutro.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#GrzegorzPuda">Szanowni Państwo! Żeby nie przedłużać, mam takie bardzo konkretne pytanie do pana ministra. Po pierwsze, niedawno zapowiedział pan rozbudowę Okęcia, a więc pytanie, panie ministrze, brzmi: W jaki sposób pan chce rozbudować Okęcie, skoro do dnia dzisiejszego na 28 mln, przypomnę, pasażerów nie został przedstawiony i sporządzony raport środowiskowy? Przecież pan nie zdąży tego zrealizować. Drugie pytanie. Skoro nie ma tego raportu środowiskowego, kiedy uważa pan, że zostanie panu przedstawiony raport środowiskowy? I być może czy analizowane są inne sposoby na rozbudowę Okęcia, np. takie, które nie uwzględniają tego raportu? Być może pan minister zna inne sposoby, aby rozbudować coś bez obecnej dokumentacji, bo ten rząd, który w tej chwili realizuje swoje postulaty, jest rządem nieudaczników.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuje serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Iwona Karolewska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jest pani poseł? Jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#IwonaKarolewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Zespół ziemi bydgoskiej występował do pana o włączenie dużych miast województwa kujawsko-pomorskiego: Bydgoszczy, Torunia i Włocławka do sieci kolei dużych prędkości i budowę linii łączącej Warszawę ze Szczecinem i Świnoujściem w kształcie północnego igreka, lewą stroną Wisły do rozgałęzienia w Bydgoszczy i dalej do Gdańska. To najszybsza, najtańsza i najkrótsza trasa, w zasięgu której mieszka ok. 4 mln potencjalnych pasażerów. Jaka jest szansa na realizację tej inwestycji? Drugie pytanie. Czy analizowane jest włączenie Bydgoszczy do projektu Polska w 100 minut? I po trzecie, czy na terenie powiatu świeckiego spółka CPK prowadzi obecnie konsultacje poświęcone kolejom dużych prędkości na trasie Grudziądz — Gdańsk i Grochowalsk — Grudziądz — Warlubie? Mieszkańców bardzo niepokoi wyznaczanie pasów zajętości. Na ten temat też prosiłbym o odpowiedź. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Chciałem przywitać Koło Gospodyń Miejskich z Pabianic.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przyjechałyście panie, dzień dobry, na zaproszenie posła Krzysztofa Habury, który tam się chowa w ławach rządowych, zamiast być razem z wami.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Tacy są posłowie, nie wierzcie im.</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Ciecióra, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-140.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#KrzysztofCiecióra">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#KrzysztofCiecióra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie o rozbudowę Chopina, ponieważ 6 listopada Sąd Najwyższy wydał wyrok, że właściciele nieruchomości w obszarze ograniczonego użytkowania, czyli obszaru dookoła Lotniska Chopina, m.in. oczywiście mogą występować do Skarbu Państwa o odszkodowania za niedogodności związane z sąsiedztwem, czyli w przypadku powiększenia przepustowości Chopina o te 30%, o którym mówicie, zwiększa się obszar oddziaływania do 137 tys. mieszkań, tj. ponad 300 tys. osób. Jak podaje Maciej Wilk ze Stowarzyszenia „Tak dla CPK”, oznacza to, że suma tych roszczeń o zwrot może wynosić ok. 12 mld zł. Czy wy w ogóle bierzecie to pod uwagę, te roszczenia mieszkańców, którzy będą w tym powiększonym obszarze oddziaływania Lotniska Chopina na ich mieszkania? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Gromadzka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#MałgorzataGromadzka">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Moje pierwsze pytanie będzie dotyczyło miasta Lublin, czy wejdzie ono do projektu kolejowego Polska w 100 minut. Moje kolejne pytanie dotyczy dwóch powiatów: zamojskiego i krasnostawskiego. Przede wszystkim tutaj mieszkańcy pytają o konkretny przebieg linii, czyli wybranie wariantu szprych, jak będzie CPK przez te powiaty przebiegało. Za czasów naszych poprzedników oczywiście dochodziło do bardzo dużej krzywdy społecznej ze względu na brak rzetelnych konsultacji społecznych, ale również konsultacji z samorządami terytorialnymi. Należy tutaj mówić o tych utopijnych wariantach, jakie proponowaliście, panie ministrze Horała, m.in. przebiegu jednej ze szprych przez zamojską…</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#komentarz">(Głos z sali: W tunelu, w tunelu.)</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#MałgorzataGromadzka">…pod zamojską starówką, co było utopijną koncepcją, która nie była ze względów chociażby finansowych możliwa do wykonania. Już nie wspomnę o innych planach i koncepcjach. Należy wspomnieć o… Tak że serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Łukasz Kmita, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#ŁukaszKmita">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałem zapytać konkretnie o szprychę nr 7, o węzeł śląsko-małopolski, o południe kraju. Nie wiem, czy pan wie, o czym mówimy. Na tę inwestycję czekają mieszkańcy Małopolski i Śląska. Ja panu tę mapkę przedstawię. Otóż zgodnie z projektem rządu Prawa i Sprawiedliwości i zgodnie z projektem, który przygotował pan minister Horała, miała powstać zupełnie nowa linia, która miała przedłużyć tak naprawdę Centralną Magistralę Kolejową i która miała także połączyć dwa miasta wojewódzkie: Kraków i Katowice w czasie 30 minut. A więc CPK zbliżałoby także mieszkańców dwóch województw: Śląska i Małopolski. Ale według planów te linie nie powstaną. Według planów ma także nie powstać węzeł śląsko-małopolski. Chciałbym dzisiaj pana ministra spytać: Co z tymi projektami? Czy nie ma żadnej oferty dla mieszkańców Małopolski, Krakowa, Katowic, aby skrócić czas przejazdu do ok. 1,5 godziny, jak było w projekcie przygotowanym przez ministra Horałę? Dzisiaj pociągi…</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuje serdecznie panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Elżbieta Anna Polak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#ElżbietaAnnaPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Prawda jest taka, że rząd Prawa i Sprawiedliwości utopił w swoim projekcie CPK 2 mld zł, a efektów nie widać. W związku z tym mam pytanie: Na jakim etapie są rozliczenia? Panie ministrze, infrastruktura lotniskowa, infrastruktura kolejowa to jest infrastruktura krytyczna. Czy obecnie planowane inwestycje są uzgadniane z ministrem obrony narodowej? Pytam o to w kontekście potencjału lotnisk regionalnych, takich jak małe lotnisko Zielona Góra-Babimost, które pełni jednocześnie funkcję lotniska wojskowego. W programie bezpieczeństwa Polski potencjał takich lotnisk powinien być szczególnie wzmocniony. Bardzo proszę o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Waldemar Andzel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak to możliwe, że Kambodża buduje lotnisko podobne do CPK? Na całym świecie buduje się takie lotniska. W Polsce, od kiedy koalicja 13 grudnia zaczęła swoje usłużne gospodarczo rządy wobec naszego zachodniego sąsiada z Niemiec, z CPK jest zawsze jakiś problem. Ale do rzeczy. Chciałbym dopytać o dwie kwestie. Po pierwsze, czy to prawda, że pan Lasek, podnosząc planowaną prędkość na liniach kolejowych CPK z 250 km/h do 350 km/h, naruszył prawo zamówień publicznych. Jako że taka zmiana jest zmianą istotną, to czy potrzebna będzie nowa decyzja środowiskowa? Czy realizacja inwestycji właśnie została opóźniona o 2 lata? Po drugie, czy wprowadzono zmiany w zakresie realizacji CPK w województwie śląskim. Jakie zmiany zaszły w realizacji linii nr 111 i linii nr 113? Jakie inne zmiany dotyczą Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego? Czy w ogóle przez województwo śląskie będzie poprowadzone CPK? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Wojciechowska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#AnnaWojciechowska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Sprawy lokalne w województwie warmińsko-mazurskim. Czy linia nr 223 Ełk — Olsztyn, która była w planie w 2023 r., jest w planie na przyszły rok: 2025? A jeżeli nie, to czy kiedykolwiek w ogóle jest brana pod uwagę jej budowa? To po pierwsze. Po drugie, czy będzie połączenie kolejowe, tzw. setka, a więc w 100 minut z Giżycka do Ełku. I trzecie pytanie: Jakie są plany związane z naszym regionalnym lotniskiem w Szczytnie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Już powołanie pana ministra Laska na pełnomocnika do spraw realizacji tej inwestycji w sytuacji, kiedy w kampanii wyborczej uczynił ze sprzeciwu wobec tej inwestycji główne motto swojej kampanii wyborczej, pokazuje, że nie ma dobrej przyszłości dla tej inwestycji. Po paru miesiącach różnego rodzaju audytów, przetargów itd. przedstawiono koncepcję aż trzech portów lotniczych: nie tylko budowy CPK, ale także rozbudowy Okęcia i rozbudowy Modlina.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Proszę państwa, CPK miało być megalomanią, natomiast budowa trzech lotnisk ma nią nie być. Przecież to jest, proszę państwa, rzecz, która świadczy o tym, że ta inwestycja po prostu nigdy nie zostanie zrealizowana. Co więcej, w sytuacji, kiedy wycofali się strategiczni inwestorzy i wszystko trzeba przerzucić na spółki Skarbu Państwa i budżet, ta koncepcja wydaje się nierealistyczna. Mówiąc szczerze, nie będzie, jak to mówiła posłanka Platformy, ani CPK, ani PCK, ani innych takich nazw.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę Krzysztofa Haburę, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#KrzysztofHabura">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Program dobrowolnych nabyć to program, którego celem było wykupienie terenów pod lotnisko. Żeby zrealizować pierwszy etap budowy lotniska, należało wykupić 2150 ha, tymczasem CPK wykupiło 550 ha, czyli 1/4, i w marcu ubiegłego roku program zakończyło. Czyli wybudowanie lotniska w tych warunkach nie jest możliwe. Czy to prawda, panie ministrze? Bo jeśli tak, to po prostu cały program CPK PiS-u to przysłowiowa lipa i oszukiwaliście po prostu Polaków. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan słyszał o wywłaszczeniach?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Witam studentów historii Uniwersytetu Śląskiego. Przyjechaliście na zaproszenie pani senator Haliny Biedy oraz pana posła Łukasza Ściebiorowskiego. Witamy was.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Zbigniew Bogucki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#ZbigniewBogucki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#ZbigniewBogucki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Nie chcieliście tego projektu. Nie chciał go Donald Tusk, nie chciał go Rafał Trzaskowski.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#komentarz">(Głos z sali: W takiej formie.)</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#ZbigniewBogucki">Ten ostatni mówił o tym, że przecież jest lotnisko w Berlinie. Nie chciał go Szymon Hołownia. Nie chciał go pan. A więc pan został powołany na likwidatora CPK. I dopiero pod, że tak powiem, naporem opinii publicznej, Polaków, różnych środowisk politycznych zrobiliście pół kroku wstecz. Wie pan, pan miał być likwidatorem, a nie budowniczym. Można to porównać do wpuszczenia lisa do kurnika. Miał on wynieść te kury, a teraz go trzeba przekonywać do tego, żeby tych kur pilnował. Ale do rzeczy. Co z takimi miastami jak Szczecin z 400 tys. mieszkańców? Nie ma skoku w nowoczesność, nie ma 100 minut. Gorzów, Zielona Góra, Opole, Olsztyn, Lublin…</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Rzeszów.)</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#ZbigniewBogucki">…Rzeszów, Bydgoszcz. Co z tymi miastami? Czy one będą pominięte? Czy one, czy ich mieszkańcy nie zasługują na to, żeby wskoczyć w nowoczesność, którą podobno państwo proponujecie. Proszę o odpowiedź. Proszę o odpowiedź również na pytanie, co z lotniskiem w Goleniowie, które jest kluczowe z punktu widzenia Szczecina i projektu CPK. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-157.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Franciszek Sterczewski, Koalicja Obywatelska. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jarosław Wiesław Wieczorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#JarosławWiesławWieczorek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#JarosławWiesławWieczorek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie wiem, dlaczego boicie się rozwoju Polski. Natomiast na samym początku chciałbym panu Krzysztofowi Gadowskiemu, posłowi z ziemi śląskiej, przekazać informację, że pan minister Horała wielokrotnie bywał na terenie województwa.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Przejazdem.)</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#JarosławWiesławWieczorek">Brał tam udział w konsultacjach, szerokich konsultacjach. Był w Jastrzębiu-Zdroju, był dwa razy w śląskim urzędzie wojewódzkim. Konsultacje były bardzo szerokie. Wariant wybrany w Mikołowie nie zakładał przejścia przez jakikolwiek park. Natomiast pytanie do pana ministra Laska: Dlaczego z listy priorytetów wyleciała odnoga połączenia Centralnej Magistrali Kolejowej bezpośrednio z lotniskiem w Baranowie? Dlaczego ten priorytet nie jest taki wysoki? Bardzo proszę o odpowiedź na to pytanie, bo odnoszę wrażenie, że waszym priorytetem wcale nie jest rozwój Polski, tylko jest nim samorządzenie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Jolanta Niezgodzka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#JolantaNiezgodzka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Między Wrocławiem a Warszawą nie ma dzisiaj szybkiego połączenia kolejowego. Podróż z Wrocławia do Warszawy trwa ok. 4 godzin, koleją czasami dłużej. Dlatego nie jest to dzisiaj dla nas atrakcyjny środek komunikacji. Wszyscy czekają na kolei dużych prędkości.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#JolantaNiezgodzka">Dlatego, panie ministrze, zwracam się z prośbą o przedstawienie, jaki jest harmonogram prac na odcinku kolei dużych prędkości do Wrocławia — byłabym wdzięczna, gdyby pan mógł nam to przedstawić na osi czasu — oraz czy ta inwestycja będzie zsynchronizowana z modernizacją wrocławskiego węzła kolejowego oraz z tymi projektami, które będą realizowane w ramach programów „Kolej+”?</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Patryk Wicher, Prawo i Sprawiedliwość. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Masełko, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PawełMasełko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Z częstotliwością, myślę, co kwartał rozmawiamy na temat CPK tutaj, w Wysokiej Izbie. Na tym 22. posiedzeniu dwukrotnie będziemy rozmawiali: dzisiaj i w piątek, kiedy będzie projekt poselski.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Obywatelski.)</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#PawełMasełko">Przepraszam, obywatelski oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#PawełMasełko">Mam taką prośbę do wszystkich: dajmy szansę panu ministrowi pracować, bo od ostatniego posiedzenia, kiedy rozmawialiśmy o CPK, pan minister naprawdę wiele rzeczy zrealizował. Myślę, że za pół roku czy za rok będzie mógł zdecydowanie czymś więcej się pochwalić.</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#PawełMasełko">Jeśli chodzi o samą kolej dużych prędkości i szprychy, to te wszystkie szprychy miały trafiać do Centralnego Portu Komunikacyjnego, a wiemy, że mamy tereny wykluczone komunikacyjnie. Chciałem zapytać pana ministra, jak ta nowa koncepcja rozwoju CPK wiąże się właśnie z tym, aby likwidować białe plamy komunikacyjne na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, żeby to nie były tylko miejsca, gdzie będzie realizowana kolej dużych prędkości. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Ewa Cicholska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#AnnaEwaCicholska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#AnnaEwaCicholska">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Centralny Port Komunikacyjny to dobry projekt. Ma strategiczne znaczenie dla Polski zarówno z punktu widzenia logistyki, jak i geopolityki, poprawia system logistyczny kraju, co jest kluczowe dla efektywności militarnej i gospodarczej — nikt nie jest w stanie temu zaprzeczyć — ale też wzmacnia logistycznie znaczenie Polski na arenie Europy, jak i świata. Ma to szczególnie znaczenie w obecnej sytuacji, gdzie jesteśmy państwem frontowym, za wschodnią granicą mamy wojnę w Ukrainie.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#AnnaEwaCicholska">Moi wyborcy, nie tylko z Płocka, gdzie jest potrzebna szybka kolej, lecz także z Ciechanowa, z Mławy, z Płońska, pytają, czy ten dobry projekt będzie zrealizowany, bo nie są w stanie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Katarzyna Kierzek-Koperska z Koalicji Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#AnnaEwaCicholska">…zrozumieć, dlaczego jest negatywnie oceniany przez obecną opcję…</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję pani serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Tak duża inwestycja jak CPK wymaga koordynacji w kilku obszarach, bo przecież CPK ma być wybudowane głównie dla obsługi naszego narodowego przewoźnika, spółki LOT. Ale przez ostatnie lata nasi poprzednicy zahamowali rozwój Lotniska Chopina w Warszawie, gdzie dziś stacjonuje flota LOT-u. To była zwykła nieuczciwość bądź niekompetencja. LOT to nasza wspólna własność. Nie wiem, może chcieliście, żeby na tym lotnisku stacjonowały zagraniczne linie lotnicze?</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Dlatego mam pytanie, panie ministrze: Czy w związku z tym…</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#komentarz">(Głos z sali: LOT miał być sprzedany.)</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Proszę nie krzyczeć i wysłuchać moich pytań.</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Za złotówkę.)</u>
          <u xml:id="u-169.5" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Czy w związku z tym LOT jest przygotowany do tego, aby CPK stało się bazą transportową LOT-u? Czy LOT ma zabezpieczone umowy na zakup nowych maszyn? Czy mamy wystarczającą liczbę pilotów, symulatory lotów szkoleniowych czy choćby strategię zakupu konkretnych maszyn? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-169.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Józefa Szczurek-Żelazko, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pełnomocnik do spraw budowy CPK pan Lasek z ogromnym cynizmem i niebywałym lekceważeniem mówił o ambitnym projekcie budowy CPK, który miał być motorem napędowym polskiej gospodarki. Niestety koalicja 13 grudnia zgodnie ze swoją linią programową wyrzuca ten ambitny projekt do kosza.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Ale CPK to nie tylko lotnisko. To miało być również ponad 2 tys. km nowych dróg kolejowych. Miało to zmienić też komunikację lokalną. Projektowana była m.in. linia kolejowa łącząca CPK przez Busko, Żabno, Tarnów, Nowy Sącz z granicą państwa. Zostało to wyrzucone do kosza. Miało to skrócić dojazd do lotniska, ale też do Warszawy do ok. 3 godzin, a obecnie jest to ponad 6 godzin. Z projektu budowy szybkich połączeń kolejowych z dużych miast w Polsce została tylko literka „Y”.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Mam pytanie: Kiedy ta linia kolejowa…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">…przez Busko, Żabno, Tarnów będzie budowana?</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Łukasz Ściebiorowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mówimy o budowie CPK, którego sercem ma być nowe lotnisko. Nie ulega wątpliwości, że w tej wizji Prawa i Sprawiedliwości było to megalomańskie przedsięwzięcie, które wręcz stało się dla nich i dla innych środowisk jakimś mitem, który próbują przeciwstawić zdrowemu rozsądkowi, a on tu jest przede wszystkim potrzebny. Mimo to zakładamy, że CPK powstanie. Nie możemy jednak uciec od pozbawionej emocji rzetelnej analizy tego przedsięwzięcia.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#ŁukaszŚciebiorowski">W tym wszystkim chciałbym zwrócić uwagę na jeden aspekt. Budowa CPK, a zwłaszcza lotniska, nie może odbyć się kosztem naszych lotnisk regionalnych, zwłaszcza tych, które prężnie działają. Niech przykładem tu będzie Międzynarodowy Port Lotniczych Katowice im. Wojciecha Korfantego w Pyrzowicach, który tylko w tym roku obsłużył już ponad 6,5 mln pasażerów. Trwają lub planowane są kolejne prace modernizacyjne. Chodzi o nowy terminal pasażerski, rozbudowę infrastruktury parkingowej, inwestycje towarowe.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Moje pytanie brzmi: Jak realizacja CPK może wpłynąć na takie właśnie lotniska regionalne w Polsce? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Rychlik, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PawełRychlik">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Jeśli pan mówi o megalomanii, to politycy Platformy Obywatelskiej ciągle to powtarzają i tylko trzeba stwierdzić, że macie po prostu kompleksy. Nie stać was na to, na wiarę w to, że Polska może być silnym, konkurującym krajem w Europie i na świecie. Jesteście wręcz uzależnieni od Niemiec…</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#PawełRychlik">…i będziecie wykonywać wszystko, co oni wam powiedzą.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ja, ja.)</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#PawełRychlik">Donald Tusk powiedział przecież, że ten projekt jest chory, że to jest pomnik ignorancji i arogancji. A to, co wy przedstawiacie, to jest po prostu pomnik głupoty. Bo jak nazwać wydawanie pieniędzy, miliardów złotych najpierw na rozbudowę Okęcia, a później na budowę CPK w Baranowie? Przecież to jest chore. Połączenie z Wrocławia do Warszawy, tutaj pani poseł mówiła, w 100 minut — to wyklucza komunikacyjnie mieszkańców centralnej Polski, Sieradza i Kalisza.</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie. Dziękuję, panie pośle, bardzo uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Pieczarka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#AnnaPieczarka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z niepokojem stwierdzam, że zmiany w nowej koncepcji doprowadzą do marginalizacji terenów, które uwzględniono w poprzednim projekcie, a obecnie nie są zaplanowane do realizacji. Mam na myśli obszar Małopolski, a zwłaszcza region tarnowski, któremu obiecano włączenie do sieci połączeń. Niestety tzw. szprycha na siódemce, mająca prowadzić do CPK, obejmująca region małopolsko-śląski i prowadząca m.in. do Tarnowa, nie doczeka się budowy.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#AnnaPieczarka">W związku z tym pytam: W jaki sposób obszar Małopolski, w tym zwłaszcza Tarnowa, zostanie połączony z Centralnym Portem Komunikacyjnym? Jaką alternatywę komunikacyjną dostaną mieszkańcy tego regionu kraju w związku z brakiem realizacji połączenia z CPK? Dlaczego obecny rząd koncentruje się głównie na rozwoju komunikacyjnym dużych miast, doprowadzając do marginalizacji tych mniejszych? Czyżby ich mieszkańcy na to nie zasługiwali?</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Piątkowski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Lidia Czechak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#LidiaCzechak">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! 26 czerwca obecny pan premier zapowiedział, że będzie kontynuował plan budowy CPK, oczywiście nie ten duży, Prawa i Sprawiedliwości, ale swój — nieważne, że mniejszy, ale ważne, że swój. Politycy opcji pana premiera bardzo szybko przestawili wajchę i tam, gdzie słyszano o zmianach w planach inwestycyjnych, na konferencjach zaczęli mówić, że będą bronić swoich miast przed wykluczeniem komunikacyjnym, mimo że wcześniej, przed wyborami, jeździli po wsiach i miasteczkach i informowali mieszkańców, strasząc bezprawnymi wywłaszczeniami, zaniżaniem wycen.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#LidiaCzechak">Podobnie niestety stało się w Kaliszu, który w związku z projektem CPK, ale jeszcze Prawa i Sprawiedliwości, liczył na duże przyspieszenie inwestycyjne i dobrą, szybką komunikację, bo zgodnie z projektem autorstwa poprzedniego rządu w Kaliszu miały się zatrzymywać prawie wszystkie pociągi kolei dużych prędkości. Podniosło się larum. Podpisało się 3,5 tys. osób. Prezydent Kalisza wystąpił z interwencją u posłów, by nie wykluczać Kalisza z nowych planów linii, z dodatkowych połączeń, również tych międzynarodowych. Złożyłam interpelację, otrzymałam odpowiedź od pana ministra, że dokonano analizy horyzontalnego rozkładu jazdy, że kursy będą co 2 godziny, ale…</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Patryk Gabriel z Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PatrykGabriel">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jest taka scena w jednej z peerelowskich komedii, w której jednym ruchem szef jakiegoś ważnego zrzeszenia przesuwa jezioro i mówi: teraz je zrobimy tutaj.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To wasza polityka właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#PatrykGabriel">Wiedziałem. Uderz w stół, nożyce się odezwą. Bardzo dobrze.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#PatrykGabriel">Dzisiaj kręcony taki film…</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Przesuwanie jeziora.)</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#PatrykGabriel">…co jest niemożliwe dla waszej percepcji ze względu na niedostępność ironii jako środka wyrazu, byłby następujący. Stoi sobie prezes…</u>
          <u xml:id="u-183.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-183.7" who="#PatrykGabriel">…otoczony macherami od elektrycznych samochodów, od zdobywania środków z KPO, od różnych innych historii pisanych palcem na wodzie, i mówi: tutaj siekniemy CPK, centralny port kombinatorów.</u>
          <u xml:id="u-183.8" who="#PatrykGabriel">Panie Ministrze! Jestem pewien, w związku z pewną niedostępną dla naszych poprzedników analizą, że na tym projekcie skorzystają wszyscy mieszkańcy naszej ojczyzny. I mam pytanie: Jak szczególnie mieszkańcy Pomorza? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-183.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Magdalena Filipek-Sobczak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#MagdalenaFilipekSobczak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mija już rok od objęcia władzy przez rząd koalicji 13 grudnia, a projekt CPK, który był jednym z kluczowych, strategicznych przedsięwzięć rządu Prawa i Sprawiedliwości, stoi w miejscu. Widzieliśmy w nim fundament rozwoju transportowego, gospodarczego Polski na mapie Europy. Teraz jednak widzimy brak działań w tej sprawie lub całkowitą rezygnację z budowy CPK.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#MagdalenaFilipekSobczak">W związku z powyższym chcę zadać panu ministrowi pytanie: Dlaczego rząd Donalda Tuska postanowił wyłączyć z projektu budowy linii kolejowych województwo lubelskie? Czy Lubelskie nie zasługuje na zrównoważony rozwój gospodarczy i komunikacyjny? Czy i kiedy powstanie sieć linii kolejowych dużej prędkości łączących m.in. Lublin, Rzeszów i Warszawę? Zmiany w projekcie CPK zaprezentowane przez rząd Donalda Tuska całkowicie wykluczają z rozwoju infrastruktury transportowej województwo lubelskie, co doprowadzi do zatrzymania rozwoju nie tylko Lubelskiego, ale też innych regionów, które zostały wykluczone. Takie podejście budzi uzasadnione obawy o przyszłość mojego regionu, Lubelszczyzny, i rozwoju Polski. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jacek Niedźwiedzki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#JacekNiedźwiedzki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Czy prawdą jest, że w 2023 r. na cele marketingowe przed wyborami wydano 14 mln zł? W tym walka MMA sponsorowana — 46 tys., remonty ołtarzy, skórzane kosmetyczki.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Co ci ołtarz przeszkadza?)</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#JacekNiedźwiedzki">To są pieniądze na ten cel? Nie przeszkadza mi. To są pieniądze na takie cele?</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, bo wy na nic nie dajecie.)</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#JacekNiedźwiedzki">14 mln zł. W tym ćwierć miliona na dwa pikniki w miejscach oddalonych o 400 km od Baranowa, ale — zbieg okoliczności — w okręgu wyborczym pana Horały…</u>
          <u xml:id="u-187.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Z akcji informacyjnej.)</u>
          <u xml:id="u-187.6" who="#JacekNiedźwiedzki">…we wrześniu, miesiąc przed wyborami.</u>
          <u xml:id="u-187.7" who="#JacekNiedźwiedzki">Kolokwialnie mówiąc: patałachy.</u>
          <u xml:id="u-187.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlaczego nas pan obraża?)</u>
          <u xml:id="u-187.9" who="#JacekNiedźwiedzki">Co wy chcieliście budować? CPK? W mistrzostwach świata patałachów drugie miejsce zajmiecie, bo takie jesteście patałachy.</u>
          <u xml:id="u-187.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-187.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Sam jesteś patałach.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mariusz Krystian, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Mam do was taką prośbę…</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Może do posła, który nas wyzywa.)</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ale, proszę państwa, chcemy się pokłócić?</u>
          <u xml:id="u-188.5" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest bardzo delikatne stwierdzenie.)</u>
          <u xml:id="u-188.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">…do pana posła, który wyzywa niektórych, i potencjalnie do wszystkich, którzy mają wyzywać: nie wyzywajcie się, proszę.</u>
          <u xml:id="u-188.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-188.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mariusz Krystian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#MariuszKrystian">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Naczelny grabarz Centralnego Portu Komunikacyjnego Maciej Lasek powiedział, że wizja bez wykonania jest tylko halucynacją. To jakże więc nazwać 100 konkretów Platformy Obywatelskiej? To wasza gigantyczna halucynacja. Centralny Port Komunikacyjny ma ogromne znaczenie w kontekście bezpieczeństwa Polski, bo strategia NATO z Madrytu mówi, że w wypadku konfliktu w przeciągu 10 dni mobilizuje się 100 tys. żołnierzy…</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie mamy 100 tys.)</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#MariuszKrystian">…w przeciągu kolejnych 30 dni — 200 tys., a w 180 dni — ponad pół miliona żołnierzy. Żeby taką armię ludzi przerzucić wraz ze sprzętem, Centralny Port komunikacyjny ma ogromne znaczenie. Realizacja tego w takiej minimalistycznej formie lub brak realizacji to jest działanie wbrew bezpieczeństwu Polski. Obserwuję pana indolencję, brak wiedzy i działanie wbrew interesowi Rzeczypospolitej. Nie wierzę, że pan nie ma świadomości konsekwencji. Panie ministrze, czy pan nie ma świadomości, że realizując to, co pan realizuje, będzie pan miał krew na rękach? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Henryk Szopiński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#HenrykSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Już nie będę się pastwił nad tym projektem, zresztą tych projektów było więcej, więc zostawmy to. Konkretne pytanie. Jeszcze grubo przed 2015 r. rozmawialiśmy w Sejmiku Województwa Wielkopolskiego na temat kolei dużych prędkości i wtedy była koncepcja tzw. igreka: Warszawa — Łódź — Wrocław — Poznań. Chciałem zapytać, czy zostaje ta sama koncepcja przebiegu tego szlaku i w którym miejscu ten igrek będzie, że tak powiem, się rozchodził, czy przed zbiornikiem Jeziorsko, czy za zbiornikiem Jeziorsko, bo wówczas jeszcze takiej decyzji nie było. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Dąbrowska-Banaszek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Pan minister Maciej Lasek zapowiada realizację budowy CPK w wersji neo. Z zaplanowanych 30 zadań inwestycyjnych i prawie 2 tys. km nowych tras kolejowych — takie były plany bezpiecznego, szybkiego transportu, czyli gwaranta bezpiecznego i szybkiego przemieszczania się ludzi, i sprzętu w razie potrzeby, do różnych części Polski — zostało niewiele. Lubelska szprycha kolejowa mająca prowadzić do Centralnego Portu Komunikacyjnego nie powstanie przez kilka kolejnych lat. Jest zapowiedź licznych połączeń z Lublinem, ale wschód Polski to nie tylko Lublin.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Panie ministrze, cały cywilizowany świat jeździ szybkimi kolejami, a państwo cofają nasz kraj w rozwoju. Co zapamiętam z pana wypowiedzi? Podobnie jak pan poseł Mariusz Krystian: wizja bez wykonania to halucynacje. Wasze zapowiadane konkrety na 100 dni to wizja bez wykonania, czyli halucynacje. CPK jest konieczne. Nie dajmy sobie wmówić, że jest inaczej.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Artur Jarosław Łącki, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Baluch, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Baluch: Przyspieszenie.)</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nieduże przyspieszenie, o minutę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#AnnaBaluch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! CPK to miała być gigantomania Prawa i Sprawiedliwości. Później okazało się, że nie jest to gigantomania, bo jednak opinia społeczna przycisnęła i powiedziała stop. I nagle w nasze szprychy został włożony kij i powstał igrek. Z tego igreka niestety zniknęła Lubelszczyzna — Lubelszczyzna tak bardzo ważna na mapie, Lubelszczyzna w obliczu wojny na Wschodzie. Zwróćmy uwagę, że ten nasz projekt tak naprawdę obejmuje również rozwój młodych ludzi, z których duża część to wasi wyborcy. Ta młodzież studiuje za granicą, chciałaby studiować w innych miastach, takich jak Wrocław, a wy niestety zaniechaliście tego i nie budujecie CPK. Myślę, że młodzi was za to rozliczą.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Poseł Wioletta Maria Kulpa, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WiolettaMariaKulpa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Płock, miasto oddalone od Warszawy o ok. 100 km, posiada dwa zakłady dużego ryzyka, w tym potentata rafineryjnego Orlen. Nie mamy ani połączeń kolejowych z dużymi miastami, ani sensownych połączeń autobusowych. Stąd dla naszego miasta i okolic budowa CPK i szprychy łączącej z Warszawą była, i mam nadzieję, że wciąż jest, oknem na świat. Co znaczy zatem urealniony projekt w ustach pana ministra Laska? Informacje prasowe obiegające co pewien czas opinię publiczną są dla mieszkańców bardzo niepokojące. A to że rząd rezygnuje, a to że zrezygnowano z większości planowanych sieci kolei dużych prędkości czy ograniczono szprychy. Następne jest badanie opłacalności linii. Jakie badanie, skoro miasto jest w totalnej dziurze komunikacyjnej, panie ministrze? Proszę o odniesienie się i zapewnienie mieszkańców tego regionu, że mogą być spokojni o realizację inwestycji, o to, że zaraz po 2030 r. poza STEŚ będzie decyzja środowiskowa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Przemysław Witek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję pani bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#PrzemysławWitek">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#PrzemysławWitek">Szanowny Panie Marszałku! Drodzy Ministrowie! Wysoka Izbo! Długo się zastanawiałem, czy zadać pytanie, a jeśli tak, to jakie, bo sami wiecie i wiemy, jaką pozorność w tej części wykazują te nasze obrady, kiedy mamy zadawać pytania swoim ministrom. Ale chciałbym pana ministra prosić o jedną rzecz, żeby w miarę możliwości wytłumaczyć parlamentarzystom językiem wódki, kiełbasy i chleba, czy, kiedy i w jakim zakresie będziemy to CPK krok po kroku budowali, z czego rezygnujemy, co zostawiamy.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#komentarz">(Głos z sali: By nic nie zostało, kolego…)</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#komentarz">(Głos z sali: …budowali.)</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#PrzemysławWitek">Będziemy, pani poseł, będziemy budowali.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#PrzemysławWitek">I chciałbym też przestrzec i zachęcić do jednej rzeczy, żebyśmy z wielką roztropnością podejmowali te działania, także biorąc pod uwagę, że możemy nie rządzić dwie kadencje. Czyli żeby następne rządy mogły konsekwentnie, krok po kroku, efektywnie prowadzić i realizować ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-199.6" who="#PrzemysławWitek">Bo zawsze jest tak, że jeżeli rząd rządzi dwie kadencje, ma więcej szans. I tylko do tego chciałbym zachęcić.</u>
          <u xml:id="u-199.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Piotr Uściński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#PiotrUściński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Realizacja tak ważnego dla Polski projektu jak CPK, czyli budowa największego portu komunikacyjnego w tej części Europy, jest bardzo ważna dla nas wszystkich. Ale jest pewną trudnością dla lokalnej społeczności gminy Baranów, gmin ościennych, dla samorządowców, dla mieszkańców. I za czasów, kiedy pełnomocnikiem w tej sprawie był Marcin Horała, te trudności były rozwiązywane, był dialog ze społeczeństwem, były rozmowy. Wola rządu była taka, żeby nikomu nie stała się krzywda, żeby nikt nie ucierpiał. Teraz jest zupełna niepewność, teraz mieszkańcy nie wiedzą, czy lotnisko w ogóle powstanie, kiedy powstanie i w jakim zakresie. Samorządy też nie wiedzą, nie mogą planować swojej przyszłości, przyszłości swoich rodzin i swojego majątku, swojej działalności, często gospodarczej czy rolniczej. Bardzo proszę, aby rząd dołożył wszelkich starań…</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Pawła Szefernakera, Prawo i Sprawiedliwość, o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Ja jestem, tylko nie ma pana…)</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Tak, tylko nie nazywa się pani Paweł Szefernaker.</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Pana Pawła nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-202.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">A pani jest, to super.</u>
          <u xml:id="u-202.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Urszula Rusecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#UrszulaRusecka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#UrszulaRusecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Powiem, że tak po ludzku to trochę żal pana ministra Laska. Ktoś, kto zupełnie był przeciwny budowie CPK, nagle dostał to zadanie do wykonania. Pan się strasznie musi męczyć z tym wykonaniem. I to jest dramat, to jest tragedia dla naszego państwa, że inwestycja tak strategiczna dla obronności, dla polskiej gospodarki jest w rękach nieudacznika.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#UrszulaRusecka">Szanowni Państwo! Moje pytanie jest takie. Ta inwestycja będzie okrojona, będą koleje dużej prędkości. Choć też nie do końca wiemy, czy tak naprawdę będą, bo to, co obiecujecie, to w zasadzie tylko w paru procentach realizujecie. Mydlicie oczy wyborcom. Moje pytanie dotyczy Małopolski. Tu moje koleżanki już zadawały te pytania, ale ważne są białe plamy. Już przed pierwszą wojną światową były plany wybudowania kolei Podłęże — Piekiełko. Mam nadzieję, że ta inwestycja zostanie teraz dokończona i pan jej po prostu nie zniszczy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Monika Pawłowska, Prawo i Sprawiedliwość. Nie widzę, a znam przecież.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Włodzimierz Tomaszewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WłodzimierzTomaszewski">Chcę zwrócić uwagę na społeczny wymiar tej inwestycji. Ta inwestycja rodziła się na początku tego wieku. Powstanie transkontynentalnego lotniska między Łodzią a Warszawą wraz z siecią połączeń to inicjatywa samorządów różnych opcji z początku tego wieku. Były dwa takie główne porozumienia z 2003 r. i 2008 r. Jednocześnie zainicjowano, gdy jeszcze Grażyna Gęsicka była ministrem do spraw rozwoju regionalnego, realizację studium dla kolei dużych prędkości. Później niestety i SLD, i Platforma Obywatelska, i PSL nie mieli odwagi urzeczywistnić tych projektów. Dopiero w 2015 r. PiS się tego podjął, tworząc rozbudowaną sieć połączeń kolejowych do CPK. Skala uspołecznienia i szans rozwojowych przybrała postać społecznej inicjatywy ustawodawczej. To jest dowód, jak wielkie jest uspołecznienie. Ta informacja, która była przez spółkę CPK kierowana do mieszkańców, do obywateli, to jest wielki dorobek potwierdzony w tej inicjatywie obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Agnieszka Ścigaj, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł, a panu posłowi bardzo serdecznie dziękujemy za udział w naszych obradach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#AgnieszkaŚcigaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! CPK to jest po prostu inwestycja, inwestycja w Polskę, inwestycja w rozwój, to przede wszystkim realne wpływy do budżetu. W przyszłości tylko same podatki z cła i akcyzy to 200 mld zł, które wpłyną bezpośrednio do budżetu, a w tej chwili wpływają do budżetów innych państw, bo Polska takiej inwestycji nie ma. Niestety powierzenie tak ważnego projektu osobom, które najpierw były jego zagorzałymi przeciwnikami, a potem absolutnie w niego nie wierzyły, rodzi takie podejrzenia, że projekt, zamiast być zarządzany i rozwijany, będzie po prostu sabotowany. O tym świadczy utrata inwestora, okrajanie tego projektu czy przeciąganie w czasie różnych elementów. Przede wszystkim, szanowni państwo, politycy na tej sali, droga młodzieży, miną, po prostu ich za chwilę nie będzie, a ta inwestycja by została, pracowałaby dla was. Panie ministrze, jakie pan ma inne pomysły? Jak pan przedstawi młodym ludziom, że po prostu zabiera pan im pieniądze, które w przyszłości pracowałyby dla nich, dla ich rodzin, dla naszego kraju, byłyby konkretnym, wymiernym efektem rozwoju naszego kraju? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Paluch, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W XIX w. carscy sztabowcy wychodzili z założenia, że teren Królestwa Polskiego, czyli dzisiejszej wschodniej Polski, nie powinien posiadać zbyt gęstej sieci dróg i kolei, bo zanim się do rdzennie rosyjskich ziem przeciwnik dostanie, to oni się jakoś pozbierają i przygotują obronę. I ta koncepcja im służyła doskonale przez ponad 100 lat. Raz się sprawdziła podczas ataku Napoleona na Moskwę w 1812 r., kolejny raz się sprawdziła przy ataku Hitlera na Sowiecki Sojuz w 1941 r. i kolejnych latach. Potem przyszła wolna Polska, ale to był zbyt krótki czas, żeby te zapóźnienia nadrobić. Pytam pana, panie ministrze Lasek — proszę nie rozmawiać koleżanką, tylko słuchać pytań — dlaczego z uporem godnym lepszej sprawy realizuje pan XIX-wieczną koncepcję ruskich sztabowców?</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#AnnaPaluch">Młode pokolenie oczekuje rozwoju, młode pokolenie oczekuje bezpieczeństwa. Doskonale pan wie, że w wypadku zagrożenia tylko duży port pozwoli nam się uzbroić i podjąć obronę. Dlaczego pan z uporem godnym lepszej sprawy…</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie za głos młodego pokolenia.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Mosiński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#JanMosiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan pełnomocnik przedstawił nam pewną wizję zmiany pierwotnego projektu budowy CPK, która to wizja jest de facto zniszczeniem fundamentów zrównoważonego rozwoju Polski i wybiciem zębów pierwotnemu projektowi. Powinniście państwo opracować logo dla swoich planów, czyli ten gest. On jest skierowany w stronę mieszkańców tych miast i miasteczek, które zostały wyrzucone poza margines kolei dużych prędkości. Przykładem tego jest chociażby miasto Kalisz, gdzie wariant dziewiąty zmieniony przez was poprzez tzw. bajpas, jakąś fanaberię, kosztować będzie 2 mld zł, a pozbawi mieszkańców Kalisza i aglomeracji kalisko-ostrowskiej połączenia dużych prędkości z Centralnym Portem Komunikacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#JanMosiński">Proszę mi odpowiedzieć na moje pytanie, które teraz zadam, na piśmie: Czy prawdą jest, że w ramach tych waszych fanaberii Kalisz będzie pozbawiony również połączeń międzynarodowych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jacek Bogucki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jest, jest pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#JacekBogucki">Nie powiem nic odkrywczego, mówiąc, że Centralny Port Komunikacyjny to także miałby być według planów Prawa i Sprawiedliwości hub towarowy dający potężne dochody budżetowi państwa, dochody podatkowe, dochody z VAT-u, dochody z ceł. Ale Centralny Port Komunikacyjny miałby też zmienić całą Polskę, bo przecież miałoby powstać wiele sieci komunikacyjnych, kolejowych, drogowych. W związku z tym poprawiłoby to komunikację w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#JacekBogucki">Przykładem waszych rządów jest droga między Warszawą a Łodzią. Tylko idiota mógł zaprojektować dwa pasy ruchu na drodze, która kieruje autostradowy ruch z południa Polski, północy Polski i zachodu w kierunku stolicy, do Warszawy, bo przecież wtedy to była jedyna tego typu droga.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#JacekBogucki">A pytanie konkretne: Czy inwestycja przez Łomżę na Mazury powstanie czy nie? Ona jest ważna z punktu widzenia nie tylko CPK, ale także ruchu turystycznego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jest pan poseł?</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest, jest.)</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">O właśnie. Gdyby pana nie było, tobym się zdziwił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#GrzegorzLorek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo. CPK to była szansa na wejście Polski do pierwszej ligi międzynarodowego transportu, światowego ruchu turystycznego, gigantycznego hubu, który odciążyłby inne lotniska w Polsce i przyniósłby wymierne korzyści dla gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#GrzegorzLorek">Nowoczesne i szybkie połączenia kolejowe to szansa na skokowy rozwój. Ale wy pod dyktando Berlina wystraszonego wizją konkurencji — a trzeba powiedzieć, że Niemcy budują port lotniczy — podejmujecie decyzje polityczne. Sam Donald Tusk mówił: władza może kłamać, telewizja może kłamać, ale liczby nie kłamią. Wy macie podstawowy problem — nie umiecie odróżnić tego, co jest najistotniejsze, najważniejsze dla suwerenności, dla gospodarki Polski, od czystego koniunktatorstwa, od czystej polityki. Dodajmy, że transport towarów to zaledwie 1% produktu importowanego do Unii Europejskiej drogą lotniczą przez Polskę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowni państwo, odróżnijcie nazwę PCK…</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Ryszard Bartosik, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jest pan poseł? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Dorota Arciszewska-Mielewczyk? Jest.</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#DorotaArciszewskaMielewczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Centralny Port Komunikacyjny to szansa rozwojowa, technologiczna i ekonomiczna. Ponieważ jestem gdynianką, mam świadomość, jak ważny jest rozwój portów będących w systemie TEN-T, czyli strategicznych europejskich szlaków transportowych.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#DorotaArciszewskaMielewczyk">Porty do budżetu państwa miały wkład w tamtym roku 53 mld, a mogłyby zwiększyć swoje przeładunki 3-krotnie, transport lotniczy — 10-krotnie, a w perspektywie również Małaszewicze cztery do ośmiu razy.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#DorotaArciszewskaMielewczyk">Dlaczego ograniczacie państwo również rozwój Centralnej Magistrali Kolejowej, która pomoże szybciej się przemieszczać pasażerom, osobom takim jak my? W gospodarce bardzo ważny jest międzykontynentalny przewóz towarów. Ograniczając wersję przedstawianą przez ministra Horałę, ograniczacie nam rozwój gospodarczy, bowiem przewóz towarów nie będzie się mógł rozwijać właśnie w międzykontynentalnym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#DorotaArciszewskaMielewczyk">Dlaczego pan Hołownia pozwala sobie również na określenie lotniska w Baranowie, że jest to kartoflisko, albo że miejsce to kartoflisko? Dlaczego…</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie. Dziękuję pani bardzo.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Robert Gontarz, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Roberta Gontarza z Prawa…</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jest pan poseł?</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Katarzyna Czochara, Prawo i Sprawiedliwość. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Kwiecień, Prawo i Sprawiedliwość. Jest.</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dzień dobry pani.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#AnnaKwiecień">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#AnnaKwiecień">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Panie Ministrze! W tym roku przeczytałam na jednym z portali, że irlandzki gigant będzie promował Kujawsko-Pomorskie za ponad 30 mln. Czyli jeden marszałek jednego województwa, nominat z Platformy Obywatelskiej, podpisuje umowę na działania promocyjne za ponad 30 mln, a wy, szanowni państwo, wychodzicie tutaj i rozdzieracie szaty, że spółka CPK przez 5 lat na promocję wydała 27 mln? Jak wam nie wstyd? Coś, co jest naturalnym działaniem każdej spółki i każdego regionu. To po prostu wstyd stawiać takie zarzuty.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#AnnaKwiecień">Szanowni Państwo! Ja chcę dzisiaj powiedzieć jedną rzecz: największym wstydem to są takie działania, które doprowadziły do tego, że główny inwestor, światowa spółka, dzisiaj rozmawia z Węgrami…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#AnnaKwiecień">…na temat tej inwestycji…</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#AnnaKwiecień">…która by była kołem zamachowym dla nas.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Andrzej Gawron, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Ewa Leniart, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#EwaLeniart">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Centralny Port Komunikacyjny był projektem prorozwojowym. Zakładał przede wszystkim wykorzystanie atutu geograficznego, centralnego położenia Polski, i włączenie Polski do sieci transportu międzynarodowego. Dzisiaj nie ma tego projektu. Nie ma także rozwoju Polski i regionu, który reprezentuję, Podkarpacia. Połączenie kolejowe w ramach szprychy nr 6 gwarantowało, że z Rzeszowa do Warszawy będzie się jeździć prawie dwukrotnie krócej: nie 4 godziny, ale 2 godziny 15 minut. Pytanie, czy państwo polskie stać na takie działania. Czy państwo polskie stać na taką niegospodarność, jak wydatkowanie środków publicznych, które już zostały zaangażowane w realizację tego projektu, który dzisiaj nie ma kontynuacji?</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#EwaLeniart">Kolejna rzecz. Czy nie jest istotne także to, ażeby działania prorozwojowe były kontynuowane, jeśli mają wymiar strategiczny, niezależnie od uwarunkowań politycznych, rządu?</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Władysław Kurowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WładysławKurowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! CPK to projekt, który może spowodować skok w rozwoju gospodarczym Polski, to projekt, który jest akceptowany przez większość Polaków, wreszcie to projekt, który może nas zjednoczyć — dla przyszłości Polski. Warunek jest jeden: obecny rząd będzie realizował pierwotny, kompletny projekt, a nie szukał oszczędności na przyszłości wszystkich Polaków.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#WładysławKurowski">Chcę zapytać o realizację projektu w moim terenie, w moim okręgu wyborczym, Małopolsce. Chodzi mi o trasę nowej linii kolejowej Myślenice — Kraków. Dzisiaj ta linia jest projektowana, a po zrealizowaniu może włączyć mieszkańców powiatu myślenickiego do sieci CPK. Czy wreszcie ta biała plama na kolejowej mapie Polski zostanie zlikwidowana? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Kazimierz Gwiazdowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Joanna Borowiak, Prawo i Sprawiedliwość. Jest.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Jestem, jestem.)</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#JoannaBorowiak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jako Kujawiankę i włocławiankę interesuje mnie szybka realizacja węzła CPK Płock — Włocławek, ale jako Polkę żywotnie interesuje mnie realizacja wszystkich szprych i budowa lotniska, a w szczególności efekt cargo, który zapewni Polsce 200 mld zł wpływów z tytułu przeładunku towarów. Ale wy tego nie chcecie. Niszczycie jeden z ważniejszych filarów rozwoju Polski, niszczycie kluczowe inwestycje, w tym CPK. Wszystko, co jest kluczowe dla przyszłości Polski, nazywacie megalomanią. Bo po co CPK, skoro jest lotnisko w Berlinie? — to mówił wasz partyjny kolega. Mówicie dzisiaj, cytuję: Wizja bez wykonania to halucynacja. Wy nawet nie macie wizji, pozostają jedynie halucynacje. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Lidia Burzyńska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#LidiaBurzyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Centralny Port Komunikacyjny według słów pani wnioskodawczyni to nie plany, jakie miało Prawo i Sprawiedliwość, ale konkrety. No to proszę, konkret pierwszy: z Katowic, czyli stolicy 4,5-milionowego województwa, nie będzie bezpośredniego połączenia kolejowego z lotniskiem, ok. 40–50 km. Każda jedna opcja, której obywatele dali glejt władzy, powinna pamiętać, że rozwój gospodarczy, rozwój infrastruktury, bogactwo państwa to podstawowy i jedyny miernik rządzenia każdej koalicji, w tym również koalicji 13 grudnia.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#LidiaBurzyńska">Proszę mi odpowiedzieć na pytanie: Czy jest planowane zrealizowanie budowy 10-kilometrowego łącznika Centralnej Magistrali Kolejowej z Centralnym Portem Komunikacyjnym stanowiącego bezpośrednie połączenie z Katowicami? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Teresa Pamuła, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Kazimierz Bogusław Choma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#KazimierzBogusławChoma">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mamy dzisiaj taką dziwną sytuację. Dzisiaj jest dzień absurdu. Wypowiedzi, które słyszymy ze strony rządu, rzeczywiście trącą absurdem i są bardzo niepokojące. Według odbioru ludzi, przeciętnych, zwykłych Polaków, to jest kolejne kłamstwo, takie jak te 100 konkretów. Wykluczacie kolejne regiony, obcinacie kolejne szprychy. Dlaczego? Dlaczego wam nie zależy na Polsce? Dlaczego dla was interesy innych są ważniejsze? Dlaczego kłamiecie? Bo jest poważna obawa, że wszystko to, o czym pan mówi — a tyle razy pan zmieniał zdanie — też nie zmierza w kierunku realizacji. Dlaczego wy tak nienawidzicie Polski?</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Kazimierz Smoliński. Chyba nie ma.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Władysław Dajczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WładysławDajczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Te pytania padają w właściwie w każdym wystąpieniu. Dlaczego tak nienawidzicie Polski? Dlaczego nie zależy wam na rozwoju Polski? Dlaczego was bardziej interesuje rozwój naszego sąsiada niż naszej ojczyzny? Wykluczacie kolejne regiony z połączeń, które były planowane w tym wspaniałym, dobrym projekcie, prorozwojowym projekcie. Mój region, region lubuski, po raz pierwszy uzyskiwał połączenie z Warszawą, i to bardzo szybkie połączenie. W tej chwili województwo lubuskie, Gorzów, Zielona Góra zostają zupełnie wykluczone. Nie ma na mapie połączeń kolejowych ani Gorzowa, ani Zielonej Góry, ani województwa lubuskiego. Zostawiacie tylko cztery metropolie. Kasujecie wszystkie połączenia. Z 2 tys. połączeń kolejowych, które miały być realizowane w tym projekcie, zostawiacie tylko 500. Panie ministrze, czy pan naprawdę… Czasami pana wypowiedzi są takie, że się zastanawiamy, czy pan w ogóle wie, co pan mówi, czy tylko pan słucha tego, co płynie zza zachodniej granicy.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Lipiec, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Woś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">A ja powitam radnych młodzieżowej rady miasta i gminy Krzeszowice. Witam was serdecznie. Przyjechaliście państwo na zaproszenie pani posłanki Doroty Marek.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#MichałWoś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po tym, co usłyszeliśmy od pana ministra, trzeba jasno powiedzieć, że CPK już jest zaorane, nie ma CPK. CPK, które państwu przedstawiałem, to jest wydmuszka. Cynizm Platformy kosztuje, bo to jest nowe CPK. To cynizm, bo jak inaczej nazwać to, że pełnomocnikiem rządu do spraw CPK został człowiek, lider ruchu „NIE dla CPK”. Jak inaczej nazwać to wmawianie ludziom, że podejmujecie jakieś działania, skoro fakty są takie, że je pozorujecie, kasujecie rozwój Polski. W kilkudziesięciu miastach Polski, wymienianych tutaj wielokrotnie, tego połączenia nie będzie. To kosztuje realnie tych ludzi, kosztuje też budżet państwa 200 mld zł wpływów z tego komponentu Cargo.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#MichałWoś">Szanowni Państwo! Miejcie trochę honoru i przestańcie okłamywać Polaków, a najlepiej podajcie się do dymisji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Grabowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#MarcinGrabowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Ja z takim apelem i pytaniem. Z apelem do pana premiera obecnego rządu Donalda Tuska w imieniu mieszkańców, samorządowców subregionu ostrołęckiego. Proszę, żeby pan minister sobie zapisał i przekazał nieobecnemu panu premierowi: Nie wykluczajcie nas komunikacyjnie.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#MarcinGrabowski">Panie Ministrze! I pytanie konkretne: Kiedy będzie realizowana inwestycja szprycha nr 3, linia kolejowa biegnąca z Centralnego Portu Komunikacyjnego przez Warszawę, Ostrołękę, moje ukochane miasto Łomżę do Giżycka. Chodzi o to, żeby pan minister przekazał konkretne terminy. My, mieszkańcy, samorządowcy, czekamy na to, czekamy na państwa decyzję. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Magdalena Małgorzata Kołodziejczak. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców panią poseł Krystynę Sybińską… Sibińską. Przepraszam, że tak jakoś twardo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#KrystynaSibińska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Cóż, ta długa dyskusja pokazała, że rzeczywiście CPK w wykonaniu PiS-u, w przypadku którego mówiliśmy i będziemy dalej mówić stanowcze: nie, to rzeczywiście była wizja, misja i halucynacja. Tak dla CPK w wykonaniu, które prezentowali pan minister Lasek i rząd Donalda Tuska.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#KrystynaSibińska">Usłyszałam mnóstwo ciekawych określeń: brak konsultacji dogłębnych, cynizm, lekceważenie, skrajne rozczarowanie, fanaberie, szczyt bezczelności, rząd nieudaczników.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Woś: Wszystko prawda.)</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#KrystynaSibińska">Rzeczywiście one wszystkie podsumowały właśnie CPK w wykonaniu PiS-u. Tak jak powiedziałam, bardziej ufam inżynierowi z tytułem doktora niż politologowi, który samozwańczo nazwał się Einsteinem. To wszystko pokazuje, ileż wam jeszcze paliwa wystarczy na takie opowieści, na opowiadanie bajek, jak to miało być pięknie, ładnie. I na koniec: naprawdę zadziwiające jest, panie pośle Dajczak, panie były wojewodo, że po 8 latach rządów zorientował się pan, że lubuskie jest wykluczone komunikacyjnie. Kompletnie nic pan w tym temacie nie zrobił. Nic. Obsadziliście swoje spółki w Polregio, mieliście ludzi w radach nadzorczych, wszędzie i nic nie zrobiliście.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#komentarz">(Poseł Władysław Dajczak: Niech pani nie kłamie.)</u>
          <u xml:id="u-241.5" who="#KrystynaSibińska">Teraz proszę spojrzeć na nowy rozkład jazdy. Zobaczy pan, jak szybko można dojechać z Gorzowa do Warszawy i z powrotem.</u>
          <u xml:id="u-241.6" who="#komentarz">(Poseł Władysław Dajczak: Niech się pani nie ośmiesza.)</u>
          <u xml:id="u-241.7" who="#KrystynaSibińska">Gratuluję, naprawdę gratuluję dobrego samopoczucia wszystkim państwu. Pokazaliście, jak właśnie jesteście przywiązani do swojej wizji, misji i halucynacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-241.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury pana ministra Macieja Laska.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#MaciejLasek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Przysłuchując się dzisiaj tej dyskusji, odniosłem wrażenie, że prawa strona tej sali nie potrafi słuchać i nie rozumie, co się do niej mówi. Wy krzyczycie, że nie budujemy CPK, a my jednocześnie mówimy, ile umów zostało podpisanych, ile zaangażowaliśmy środków. Kolejne etapy, kolejne kamienie milowe są realizowane, a wy mówicie, że nic nie budujemy. To jest pewnego rodzaju zaburzenie postrzegania, przepraszam bardzo. Ten projekt jest realizowany, ale zgodnie z racjonalnymi harmonogramami.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#MaciejLasek">Jestem zdziwiony, że wy w ogóle nie złożyliście projektu ustawy o tym, żebyśmy byli wszyscy piękni, bogaci i przystojni. Bo to też tak można zrobić, tylko nie pomoże to nam wszystkim.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Panu na pewno.)</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#MaciejLasek">Mnie na pewno nie. Natomiast patrząc na to, co staracie się dzisiaj powiedzieć, jak staracie się przekonać społeczeństwo, że nic nie jest robione… Właśnie jest robione po to, żeby w 2032 r. było uruchomione nowoczesne lotnisko, przygotowane zgodnie z harmonogramami, zgodnie ze standardami, nie na łapu-capu, nie dociskane kolanem, nie odsuwane na później, bo teraz nam się nie uda, ale potem może się uda, może jeszcze później. W 3, 4 lata chcecie zrobić lotnisko w Europie? Naprawdę nikt tego nie jest w stanie w Europie zrobić, bo takie są przepisy prawne. Wy niczego nie przygotowaliście w kwestii tego lotniska. Myśmy zastali projekt naprawdę bardzo mocno opóźniony, ale go kontynuujemy. Projekt lotniska był opóźniony, koncepcje pasów startowych — opóźnione. Naprawdę próbujecie dzisiaj swoimi winami obarczyć tych, którzy chcą ten projekt zrealizować dobrze.</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#MaciejLasek">Były tutaj pytania o to, dlaczego chcemy rozbudować Lotnisko Chopina. Ba, nawet usłyszałem, że przecież powinno się zbudować drugi pas. Właśnie po to należy słuchać inżynierów, żeby to oni powiedzieli, jak się to robi, a nie polityków. A inżynierowie powiedzieli wprost: nie trzeba budować drugiej drogi startowej, kolejnej drogi startowej, musimy z tego lotniska wycisnąć to, co się da. Dzisiaj 48 operacji w piku. Nie jesteśmy w stanie więcej zrobić niż 52 operacje, ale samoloty są coraz większe, mają coraz większe wypełnienie. To są liczby, konkrety, które dzisiaj przychodzą z kolejnych lat eksploatacji tego lotniska. Gdzie jest wąskie gardło? Terminal, który wy żeście wstrzymali. Nie liczba operacji będzie się tutaj liczyła, bo my nie chcemy zwiększyć liczby operacji. Jesteśmy w stanie z analiz, które przeprowadziliśmy, uzyskać 28 mln, może 30 mln pasażerów rocznie. Wiecie po co? Po to, żebyśmy ten ruch mogli potem bez problemu przenieść na nowe lotnisko centralne. A gdybyśmy tego nie zrobili? Gdybyśmy zostawili to tak, jak wy to zostawiliście, nie chcąc nic zrobić w tym zakresie, stracilibyśmy 42 mln pasażerów do 2032 r. To są liczby, to są analizy, które zostały przygotowane przez firmy, z którymi współpracuje choćby Lotnisko Chopina.</u>
          <u xml:id="u-243.5" who="#MaciejLasek">Obszar ograniczonego użytkowania nie będzie zwiększony. Pierwsze podstawowe założenie odnośnie do modernizacji Lotniska Chopina było takie: nie zwiększamy obszaru ograniczonego użytkowania. Dlaczego? Bo samoloty są coraz cichsze. Gdybyście przeanalizowali, że dzisiaj są dwa razy cichsze samoloty niż te, które były podstawą do przygotowania decyzji środowiskowej na początku lat dwutysięcznych, to zrozumielibyście to. Ale nie chcecie słuchać.</u>
          <u xml:id="u-243.6" who="#MaciejLasek">Jeżeli chodzi o linie kolejowe, to mówicie, że coś wykluczyliśmy. Nie, my mówimy: realizujemy w pierwszej kolejności linię Y, bo ją powinniśmy zrobić, bo ona jest mocno zaawansowana i to jest taki, można powiedzieć, akcelerator kolejowy. Ale zapomnieliście powiedzieć, że część tzw. waszych szprych, która miała wozić wszystkich na lotnisko CPK, to miała powstać: Rzeszów — Sanok, rok 2048…</u>
          <u xml:id="u-243.7" who="#komentarz">(Poseł Rafał Weber: A Rzeszów — Jasionka?)</u>
          <u xml:id="u-243.8" who="#MaciejLasek">…Kraków — Katowice, rok 2037, Tarnów — Busko, rok 2041. Tego nie mówiliście mieszkańcom. Mówiliście, że będziecie to robili, ale nie robiliście. Nie zabezpieczyliście nawet środków. My dzisiaj przygotowujemy naprawdę dobrą ofertę dla pasażerów i nie jest to flamasterplan, tylko to jest normalny plan komunikacyjny, który pozwoli Polakom dobrze się przemieszczać. Proszę państwa, nie jest prawdą, że z Krakowa czy z Katowic nie będzie można dojechać na lotnisko centralne. Będzie można.</u>
          <u xml:id="u-243.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Teraz też można.)</u>
          <u xml:id="u-243.10" who="#MaciejLasek">Choć powiem państwu tak, jest to oczywiście trochę dyskusyjne z punktu widzenia ekonomicznego, bo gdybyście popatrzyli na analizy wynikające z transportowego modelu ruchu, to nagle okazuje się, że na lotnisku centralnym w Baranowie z pociągu dalekobieżnego będzie wymiana pasażerów — 23 osoby. I trzeba zbudować dodatkową łącznicę, żeby ci pasażerowie mogli tam pojechać. Większość będzie wysiadała w Warszawie albo w innych dużych miastach. Wiecie, jaka jest różnica między pociągiem dalekobieżnym, który zatrzymuje się w innym dużym mieście? 270 osób, jeśli chodzi o wymianę pasażerską. Proszę państwa, liczby — nie fanaberie, liczby — nie halucynacje. A my ten projekt zrobimy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-243.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wypowiedź ta kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Marszałek Hołownia chciał coś ogłosić.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">— o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, druk nr 834,</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">— o Radzie Fiskalnej, druk nr 821.</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, na podstawie art. 95e regulaminu Sejmu, marszałek Sejmu podjął decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-244.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Marszałek Sejmu proponuje, aby w dyskusjach nad tymi punktami porządku dziennego Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-244.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-244.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-244.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji i Nauki o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (druki nr 759 i 807).</u>
          <u xml:id="u-244.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Elżbietę Gapińską o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-244.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#ElżbietaGapińska">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#ElżbietaGapińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie zmian i uporządkowanie zmian dotyczących przeprowadzania egzaminów zewnętrznych — maturalnego i zawodowego. Ponadto wpisuje do systemu egzaminatora weryfikatora, którego zadaniem jest kontrolowanie pracy egzaminatorów. Taki egzaminator byłby wyznaczony przez okręgową komisję egzaminacyjną spośród członków zespołu. Określono warunki, jakie należy spełnić, aby pełnić tę funkcję, oraz zadania dla egzaminatora weryfikatora.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#ElżbietaGapińska">Kolejnym punktem regulacji jest uregulowanie statusu i wynagrodzenia operatora pracowni informatycznej jako osoby, która bierze udział w przeprowadzeniu egzaminów maturalnego, zawodowego, eksternistycznego i z informatyki. Określono także zakres zadań operatora pracowni informatycznej, w tym np. systemy operacyjne, programy użytkowe i języki programowania. W ustawie proponuje się zwiększenie kwoty przeznaczonej na dofinansowanie za jednorazowe przystąpienie do egzaminu zawodowego i rozszerzenie przesłanek umożliwiających skreślenie egzaminatora z ewidencji egzaminatorów.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#ElżbietaGapińska">Zmiany dotyczą także wyboru dowolnego języka obcego jako przedmiotu obowiązkowego, niezależnie od tego, jakiego języka absolwent się uczył, co jest doprecyzowaniem przepisów. W przypadku absolwentów oddziałów dwujęzycznych zasadą powinien być obowiązek przystąpienia do egzaminu z przedmiotu dodatkowego z języka, którego uczniowie uczyli się w zakresie dwujęzycznym w zwiększonym wymiarze godzin.</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#ElżbietaGapińska">W nowych przepisach pojawia się zgoda na wniesienie do sali egzaminacyjnej urządzenia wyposażonego w aplikację monitorującą stan zdrowia zdającego. To jest bardzo ważne doprecyzowanie, bo wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że w przypadku stresu sytuacja zdrowotna chorego dziecka na pewno ulega zmianie. Bardzo ważne jest to, żeby tę sytuację odpowiednio monitorować.</u>
          <u xml:id="u-245.5" who="#ElżbietaGapińska">Ujednolicone zostaną także przepisy dotyczące sposobu przekazywania informacji o unieważnieniu egzaminu oraz przepisy dotyczące przeprowadzania części praktycznej egzaminu z wykorzystaniem systemu elektronicznego. Następnym przepisem, który ulega zmianie, jest ten dotyczący wykorzystywania narzędzi elektronicznych do sprawdzania prac egzaminacyjnych. Skrócony zostaje termin umożliwiający dokonanie wglądu do pracy egzaminacyjnej na egzaminie zawodowym.</u>
          <u xml:id="u-245.6" who="#ElżbietaGapińska">W ustawie opisano systemy informatyczne obsługujące egzaminy zewnętrzne, egzaminy ośmioklasisty, maturalne, eksternistyczne. Chodzi o egzaminy ogólnokształcące, które będą przeprowadzane z wykorzystaniem systemu informatycznego. Opisano także system informatyczny obsługujący egzaminy zawodowe. Zmiany dotyczą też uzyskiwania dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe lub dyplomu zawodowego w przypadku zawodów nauczanych na poziomie technika przez osoby, które posiadają różne dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe.</u>
          <u xml:id="u-245.7" who="#ElżbietaGapińska">Jeśli chodzi o programy nauczania, to treści zawarte w programach wychowania przedszkolnego i programach danych zajęć edukacyjnych, które wykraczają poza zakres treści nauczania, powinny być czytelnie oznaczone. Doprecyzowano warunki, jakie powinien spełniać podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego. Wyrzucono z niego tzw. repetytoria. Zaproponowano zmiany dotyczące przesłanek umożliwiających skreślenie z listy rzeczoznawców. W ustawie przedstawiono kwestię monitorowania i oceny zadań ujętych w ramach programu Rady Ministrów mających na celu wspomaganie organów prowadzących. W ustawie zawarto również możliwość zlecenia IBE badań, analiz i ekspertyz edukacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-245.8" who="#ElżbietaGapińska">Zmiany dotyczą także podstawy prawnej do gromadzenia w bazie Systemu Informacji Oświatowej danych adresowych szkół oraz rozszerzenia zgromadzonych danych o uczniów. Zmiany dotyczą również form funkcjonowania morskich jednostek edukacyjnych, uzupełnienia zakresu danych, które powinny być uwzględnione w obwieszczeniu o ogólnopolskiej sieci branżowych centrów umiejętności, oraz tworzenia i likwidacji w podmiocie leczniczym oddziału specjalnego. Zaproponowano także zmiany polegające na udostępnieniu Zintegrowanej Platformy Edukacyjnej innym podmiotom funkcjonującym w systemie oświaty oraz wsparciu poprzez system teleinformatyczny realizacji zadań z zakresu wsparcia psychologiczno-pedagogicznego. Zgody na prowadzenie eksperymentu pedagogicznego będzie teraz udzielał kurator oświaty, a nie jak dotychczas minister na wniosek dyrektora szkoły. Uproszczono procedury wprowadzania zmian do podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego.</u>
          <u xml:id="u-245.9" who="#ElżbietaGapińska">Zmianą, która podczas posiedzenia komisji wywołała najwięcej kontrowersji, jest przedłużenie na lata 2024–2025 i 2026–2027 odstąpienia od warunku uzyskania 30% punktów możliwych do uzyskania z jednego z wybranych przedmiotów dodatkowych na egzaminie maturalnym, który miał obowiązywać od 2025 r. Powodem wprowadzenia rozwiązania jest uwzględnienie skutków realizacji przez absolwentów kształcenia w warunkach stanu epidemii. Jak wiemy, były to warunki elektroniczne. Kształcono głównie za pomocą środków elektronicznych. Utrzymują się niestety negatywne konsekwencje sytuacji pandemicznej.</u>
          <u xml:id="u-245.10" who="#ElżbietaGapińska">Opinia konferencji rektorów akademickich szkół polskich mówi, że nie ma uzasadnienia dla utrzymania progu zdawalności w przypadku przedmiotów dodatkowych na egzaminie maturalnym, ponieważ senaty uczelni i tak autonomicznie ustalają w uchwałach warunki, tryb oraz termin rozpoczęcia i zakończenia rekrutacji, a koncentrują się, proszę państwa, głównie na wynikach właśnie z tych przedmiotów, które są przedmiotami dodatkowymi. Uczniowie, którzy zdają egzamin maturalny, sami zdają sobie sprawę z tego, że im wyższy będzie ich wynik, tym większe będą szanse na dostanie się do wybranej przez nich uczelni, dlatego zależy im na tym, żeby otrzymać jak najwyższe wyniki z tych egzaminów. Zmiana ta jest uzasadniana również przez projektowaną przez MEN perspektywę wdrażania kompleksowej reformy kształcenia ogólnego, w tym zmian w egzaminach. Dlatego proponowane jest przedłużenie odstąpienia od warunku uzyskania 30% punktów z jednego z wybranych przedmiotów maturalnych w formule 2023.</u>
          <u xml:id="u-245.11" who="#ElżbietaGapińska">Wszystkie te argumenty przemawiające za tym rozwiązaniem przedstawiła podczas posiedzenia komisji wiceminister edukacji Katarzyna Lubnauer. PiS zgłosił poprawkę, która została przez komisję odrzucona w głosowaniu nad punktem dotyczącym zmian w ustawie. Zgłaszane podczas procedowania nad projektem poprawki, zgłaszane głównie przez klub PiS, nie uzyskały większości głosów. Propozycje zmian zostały w głosowaniu zaakceptowane przez Komisję Edukacji i Nauki, która rekomenduje tym samym Wysokiej Izbie przyjęcie projektu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-245.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Dariusz Piontkowski, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#DariuszPiontkowski">Szanowni Państwo! Ten projekt ustawy reguluje zapisy ustawy o systemie oświaty i innych ustaw i duża część tych przepisów nie budzi poważniejszych wątpliwości. To często są wyniki prac legislacyjnych prowadzonych w poprzednich latach bądź uwag zgłaszanych przez RCL, polegających m.in. na tym, że część przepisów należałoby przenieść z rozporządzenia do ustawy, i to nie budzi kontrowersji, podobnie jak np. postulat czy zapis, aby podręczniki nie miały charakteru repetycyjnego. To w praktyce już było realizowane, ale teraz, jak rozumiem, była potrzeba doprecyzowania tego, podobnie jak sytuacji w związku z korektą zasad pisowni, która by była w kolejnej wersji podręcznika — nie będzie ona wymagała rozpoczęcia całej procedury dopuszczeniowej. Podobnie jest chociażby z dopuszczeniem możliwości elektronicznego sprawdzania egzaminów, co wykorzysta pracę Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, która od wielu lat, przy wykorzystaniu środków unijnych przygotowuje się do tego typu sprawdzania egzaminów. Podobnie jest z wprowadzeniem egzaminatora weryfikatora czy operatora pracowni informatycznej. To postulaty, które pojawiały się w przestrzeni publicznej od wielu lat. Podobnie jest ze wsparciem z Funduszu Pracy na egzaminie zawodowym czy chociażby uwzględnieniem branżowych centrów umiejętności w ustawie, bo to nowe jednostki, które się już pojawiły.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#DariuszPiontkowski">Ale pojawiają się już rzeczy, które budzą pewne wątpliwości, np. zgoda na to, aby eksperyment pedagogiczny był zatwierdzany przez kuratorów oświaty, a nie przez ministra. Mówiliśmy o tym podczas obrad komisji. To może powodować niejednolitość postawy kuratorów, bo często także i kuratorzy mylili eksperyment pedagogiczny z innowacją pedagogiczną, więc tu będą potrzebne jakieś kolejne dodatkowe działania ze strony ministerstwa, aby zachować jednolitość.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#DariuszPiontkowski">Wątpliwości budził także zapis mówiący o możliwości wykorzystania urządzenia telekomunikacyjnego z aplikacją monitorującą stan zdrowia ucznia na egzaminie. Generalnie nie mamy nic przeciwko temu, aby uczeń, który ma jakieś kłopoty zdrowotne, mógł korzystać z jakichś dodatkowych elementów, które zapewnią mu swobodne zdanie egzaminu, ale pojawia się pytanie, jak w takiej sytuacji zapobiec ewentualnym oszustwom, które mogłyby się przy tej okazji zdarzyć, tak aby uniknąć sytuacji, kiedy uczeń wykorzysta to urządzenie do innych celów niż zaproponowane w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#DariuszPiontkowski">Wspomniany tutaj zapis o tym, że nauczyciel ma zaznaczyć treści wykraczające ponad podstawę programową w programie nauczania, może doprowadzić do tego, że nauczyciele gremialnie zrezygnują z tego typu zapisów, co może wpłynąć ostatecznie na poziom nauczania w szkołach. Poziom nauczania w szkołach to jest ten element, który naszym zdaniem budzi najwięcej wątpliwości, z nim związana jest m.in. zmiana, o której mówiła pani poseł sprawozdawca, tzn. rezygnacja z obowiązku uzyskania przez ucznia przynajmniej 30% na jednym wybranym egzaminie dodatkowym. To naszym zdaniem może doprowadzić do obniżenia poziomu nauczania, gdyż teraz obserwujemy taką sytuację, że część uczniów, przystępując do egzaminu maturalnego i realizując obowiązek wyboru jednego egzaminu dodatkowego na poziomie rozszerzonym, zdaje arkusze praktycznie bez rozwiązania, bez chociażby jednej odpowiedzi. To oznacza, że ten uczeń w szkole średniej przez 4 lub 5 lat, w zależności od typu szkoły, nie przygotował się do żadnego przedmiotu, aby zdać go na poziomie rozszerzonym. Czy chcemy, aby ta sytuacja była kontynuowana? Ministerstwo widocznie obawia się tego, jak to mogłoby wpłynąć na wyniki zdawalności i jak politycznie to potem wytłumaczyć.</u>
          <u xml:id="u-247.4" who="#DariuszPiontkowski">To jest także kwestia wyboru dowolnego języka obcego na egzaminie maturalnym, ale w części obowiązkowej. Państwo proponują, aby wyraźnie wskazać, że można wybrać każdy język obcy nowożytny, nawet jeżeli nie był on nauczany w szkole, co może doprowadzić do sytuacji… Teraz, żeby było jasne, jest taka możliwość na poziomie rozszerzonym i tutaj w zasadzie nie ma większych wątpliwości i pretensji, ale na poziomie obowiązkowym, wydaje się, że jeżeli chodzi chociażby o obcokrajowców przebywających na terenie naszego kraju, może to powodować pewne dodatkowe przywileje dla tych uczniów.</u>
          <u xml:id="u-247.5" who="#DariuszPiontkowski">Ostatni element jest związany z dofinansowaniem kosztów kształcenia młodocianego pracownika. Ministerstwo proponuje, aby 75% wypłaty dla pracodawcy to było za samo uczestniczczenie w szkolenia, a jedynie 25% za wyniki egzaminu.</u>
          <u xml:id="u-247.6" who="#DariuszPiontkowski">Wydaje nam się, że warto by było na razie spróbować podziału 50 na 50, bo taka propozycja ze strony ministerstwa może doprowadzić także do obniżenia poziomu kształcenia praktycznego młodocianych pracowników u pracodawcy. Stąd trzy poprawki, które zgłosiliśmy na posiedzeniu komisji. Dziękuję…</u>
          <u xml:id="u-247.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Krystyna Szumilas, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#KrystynaSzumilas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten projekt ustawy, zmiany ustawy o systemie oświaty tak naprawdę jest projektem, który z jednej strony naprawia błędy poprzedników, i to jest to 30% na egzaminie z matury… Dlaczego mówię, że to jest naprawianie błędów przeciwników czy poprzedników, którzy, mówiąc o jakości kształcenia, tak naprawdę o jakość kształcenia nie dbali. Otóż te 30% wprowadziła pani minister Zalewska w momencie, kiedy zmieniała podstawę programową. Wszyscy wiemy, jaka to jest podstawa programowa — przeładowana nie do przerobienia, mówiąc kolokwialnie na lekcjach, skarżyli się na to uczniowie, nauczyciele i rodzice. I co zrobił PiS z tymi 30%? Mimo że je wprowadził przed laty, ani razu na maturze nie zrobił egzaminu z progiem 30-procentowym. Moje pytanie brzmi tak: Dlaczego sami tego nie wprowadzili? A dzisiaj uważają, że młodzież, która uczyła się zgodnie z ich przeładowaną podstawą programową, która nie miała warunków do tego, żeby podołać 30-procentowemu progowi zdawalności egzaminu na poziomie rozszerzonym… Bo nie mówimy o podstawowym. Dlaczego nie wprowadziła tego poprzednia władza? A teraz zarzuca tym, którzy chcą ten błąd w postaci przeładowanej podstawy programowej naprawić, i rządowi działanie przeciwko jakości kształcenia.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Piontkowski: Gdyby słuchała pani poseł sprawozdawców, toby wiedziała pani, o co chodzi.)</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#KrystynaSzumilas">Nie, my chcemy, żeby uczeń uczący się zgodnie z odchudzoną podstawą programową, wiedzący, w którym momencie i na jakich zasadach będzie zdawał maturę, mógł tę maturę zdać dobrze do niej przygotowany. Temu służyła zmiana podstawy programowej, temu służyło odchudzenie o 20% podstawy programowej, która przygotowuje do matury. Temu służy również przygotowanie nowej podstawy programowej do szkół podstawowych i do szkół ponadpodstawowych, o której mówi ministerstwo edukacji. Młodzież przez was nie została przygotowana. Wy przesuwaliście ten termin, a dzisiaj z tego robicie zarzut tym, którzy chcą młodzieży umożliwić zdanie matury w taki sposób, żeby byli dobrze do niej przygotowani i mieli szansę na zdanie tego egzaminu na jasnych, przejrzystych zasadach.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Piontkowski: Pani poseł, kiedy była epidemia?)</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#KrystynaSzumilas">Apelowali o to przedstawiciele uczelni wyższych, apelowali o to rektorzy. Zresztą na posiedzeniu komisji pan poseł Piontkowski mógł wysłuchać stanowiska KRASP-u.</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#KrystynaSzumilas">Chciałam też odnieść się do kosztów kształcenia młodocianych pracowników i progu 75%, 25%. To jest postulat środowiska rzemieślniczego. Wiemy, jak ważna jest praktyczna nauka zawodu. Wiemy, że najlepiej uczeń zostanie przygotowany do wykonywania zawodu w środowisku naturalnym. Rzemieślnicy przygotowujący uczniów do egzaminu postulowali, żeby 100% dofinansowania było zwracane, jeżeli uczeń odbył praktykę. My tutaj też stoimy na stanowisku, że część jednak musi być za zdany egzamin, stąd te 75% i 25%. Ułatwiamy wpisanie zawodów na listę zawodów. Ułatwiamy procedurę. Nie trzeba będzie wniosku ministra właściwego, innego ministra właściwego, będzie to opiniowane przez ministra. Chcemy tę procedurę przyspieszyć.</u>
          <u xml:id="u-249.6" who="#KrystynaSzumilas">Dwie ważne zmiany. Wymóg oznaczenia w programie nauczania dopuszczonym do użytku w szkole treści nauczania wykraczających poza podstawę programową — żeby uczeń wiedział, co jest dodatkową wiedzą. Chodzi też o to, żeby wszystkie podręczniki miały swoje odzwierciedlenie cyfrowe.</u>
          <u xml:id="u-249.7" who="#KrystynaSzumilas">Składam legislacyjną poprawkę dotyczącą terminu. Natomiast jako klub jesteśmy za przyjęciem całości ustawy.</u>
          <u xml:id="u-249.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Ewa Szymanowska, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#EwaSzymanowska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polska 2050 — Trzecia Droga mam przyjemność przedstawić stanowisko klubu w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#EwaSzymanowska">Jako członkini i wiceprzewodnicząca Komisji Edukacji i Nauki uczestniczyłam w pracach nad tą ustawą, która zakłada wprowadzenie wielu istotnych zmian, które pozwolę sobie w części wymienić. Planujemy wzmocnić rolę badań edukacyjnych w polityce oświatowej poprzez zmiany w ustawie o systemie oświaty i ustawie o systemie informacji oświatowej, dotyczące badań edukacyjnych obejmujących m.in. wprowadzenie obowiązku udziału przedszkoli, szkół oraz placówek w badaniach edukacyjnych, zarówno tych krajowych, jak i międzynarodowych. Te badania będą dobrowolne, a dzieci objęte wychowaniem przedszkolnym oraz niepełnoletni uczniowie i wychowankowie będą mogli wziąć w nich udział wyłącznie za zgodą swoich rodziców lub opiekunów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#EwaSzymanowska">Zmiany dotyczą również programów nauczania. Rząd planuje wprowadzenie od 1 września 2025 r. wymogu polegającego na tym, by treści nauczania wykraczające poza zakres ustalony w ramach podstawy programowej były odpowiednio oznaczone. Celem tej zmiany jest uniknięcie sytuacji, że zestawy programów nauczania w szkole będą przeładowane. Zmiany dotyczą również podręczników, ponieważ chcemy wprowadzić obowiązek zapewnienia cyfrowych odzwierciedleń wszystkich podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego. Chodzi o to, by uczniowie i nauczyciele mogli korzystać z książek zarówno w wersji papierowej, jak i cyfrowej.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#EwaSzymanowska">To, co z pewnością ucieszy maturzystów, to zmiany w egzaminach maturalnych. Ministerstwo chce m.in. przedłużenia na 3 kolejne lata szkolne braku wymogu uzyskania 30% punktów możliwych do uzyskania z jednego wybranego przedmiotu dodatkowego, który uczeń rozszerza w ramach egzaminów maturalnych.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#EwaSzymanowska">Kolejna istotna zmiana to wprowadzenie funkcji egzaminatora weryfikatora i operatora pracowni informatycznej jako osób biorących udział w przeprowadzeniu egzaminów zewnętrznych w celu zapewnienia wysokiej jakości sprawdzania i oceniania prac egzaminacyjnych. Uczniowie będą mieli możliwość wniesienia na salę egzaminacyjną urządzeń telekomunikacyjnych wyposażonych w aplikację monitorującą stan zdrowia zdającego. To jest ważne. Mój poprzednik miał co do tego wątpliwości, ale ja mogę powiedzieć jako cukrzyk, że wniesienie pompy insulinowej dla osoby, która ma cukrzycę, to jest bardzo ważna sprawa. Chodzi właśnie o to, żeby to monitorować, ponieważ podczas stresu może np. spaść poziom cukru lub mogą wystąpić inne komplikacje. Projekt ustawy zakłada również wprowadzenie możliwości przeprowadzenia egzaminów zawodowych z wykorzystaniem elektronicznego systemu przeprowadzania egzaminów zawodowych także w części praktycznej egzaminu zawodowego.</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#EwaSzymanowska">Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga dostrzega, jak wiele w edukacji jest do zrobienia dla dobra dzieci i młodzieży. Będziemy pracować nad dalszymi pozytywnymi zmianami. Jako klub popieramy projekt zaproponowany przez ministerstwo i będziemy głosować za przyjęciem tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Wiesław Różyński, PSL — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#WiesławRóżyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw. Przewiduje on szereg istotnych zmian, które w szczególności dotyczą organizacji egzaminów zewnętrznych, egzaminu maturalnego oraz egzaminów zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#WiesławRóżyński">W proponowanym projekcie rządowym znajdują się pewne zmiany. Pozwólcie, że odniosę się do kilku z nich. Przedłużenie na 3 kolejne lata szkolne, tj. 2024/2025, 2025/2026 i 2026/2027, braku wymogu uzyskania co najmniej 30% punktów z jednego wybranego przedmiotu dodatkowego na egzaminie maturalnym. Ta zmiana była postulowana przez środowiska akademickie, w tym Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich oraz Konferencję Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych. Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego przyjmuje tę propozycję, dostrzegając jej pozytywny wpływ na dostępność kształcenia wyższego.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#WiesławRóżyński">Wprowadzenie funkcji egzaminatora weryfikatora oraz operatora pracowni informatycznej jako osób wspierających przeprowadzanie egzaminów zewnętrznych — też popieramy tę zmianę, która znacząco wpłynie na jakość i rzetelność sprawdzania oraz oceniania prac egzaminacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#WiesławRóżyński">Dopuszczenie możliwości wnoszenia na salę egzaminacyjną urządzeń telekomunikacyjnych wyposażonych w aplikacje monitorujące stan zdrowia zdających — uważam, że ta propozycja jest ważnym krokiem w kierunku wsparcia uczniów wymagających szczególnej opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#WiesławRóżyński">Możliwość przeprowadzenia egzaminów zawodowych z wykorzystaniem systemów elektronicznych także w części praktycznej — zmiana ta przyczyni się do modernizacji systemu egzaminacyjnego oraz podniesienia efektywności przeprowadzenia egzaminów zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-253.5" who="#WiesławRóżyński">Uregulowanie wykorzystania systemów teleinformatycznych przy przeprowadzaniu egzaminów, w tym Systemu Informatycznego Obsługującego Egzaminy Ogólnokształcące oraz systemu informatycznego obsługującego egzaminy zawodowe. Klub ocenia te rozwiązania jako niezbędne do usprawniania procesu egzaminacyjnego</u>
          <u xml:id="u-253.6" who="#WiesławRóżyński">W szczególności zwracamy uwagę na zmiany dotyczące podręczników. Wprowadzenie obowiązku zapewnienia cyfrowych odzwierciedleń podręczników papierowych dla wszystkich podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego jest krokiem w stronę odciążenia uczniów i unowocześnienia procesu edukacji. Dodatkowo projekt przewiduje wzmocnienie roli badań edukacyjnych w polityce oświatowej, co także zasługuje na aprobatę.</u>
          <u xml:id="u-253.7" who="#WiesławRóżyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga wyraża swoje poparcie dla rządowego projektu ustawy. Uważamy, że proponowane zmiany pozytywnie wpłyną na jakość edukacji oraz będą wsparciem dla uczniów i nauczycieli. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-253.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Chciałbym przywitać młodzież i nauczycieli z IV Liceum Ogólnokształcącego im. gen. Stanisława Maczka w Katowicach. Witamy serdecznie. Przyjechali państwo na zaproszenie pani posłanki Ewy Kołodziej, którą też witamy.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Adam Płaczek, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Minister! Rządowy projekt ustawy dotyczy egzaminów, programów nauczania, wprowadzania obowiązku zapewnienia cyfrowych wersji podręczników papierowych, badań edukacyjnych oraz innych zmian, np. uproszczenia procedur tworzenia i likwidacji oddziałów specjalnych w podmiotach leczniczych. Pozytywnie należy ocenić zwiększenie wynagrodzeń dla egzaminatorów i operatorów. Adekwatne wynagrodzenie za pracę przy egzaminach zewnętrznych jest niezbędne do przyciągnięcia i utrzymania wykwalifikowanej kadry. Wyższe wynagrodzenia motywują do podnoszenia kwalifikacji i zaangażowania w proces egzaminacyjny, co przekłada się na wyższą jakość oceniania i organizacji egzaminów. Pozytywnie należy ocenić także wprowadzenie funkcji egzaminatora weryfikatora. Wielu zdających doświadczało niesprawiedliwego oceniania, co prowadziło do odwołań i korekt wyników. Egzaminator weryfikator wprowadza dodatkowy poziom kontroli, co zwiększa zaufanie do systemu egzaminacyjnego i zapewnia sprawiedliwsze traktowanie wszystkich zdających.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Jednak w ustawie znalazł się groźny pomysł przedłużenia braku progu 30% wymaganych dla zdania matury rozszerzonej, co powinno być podstawą do całkowitego odrzucenia tego projektu, zwłaszcza że byłyby to już kolejne lata bez progu i istnieje obawa, że powrót do sytuacji sprzed zawieszenia jego obowiązywania będzie coraz trudniejszy. Dlatego Konfederacja kategorycznie odrzuca pomysł przedłużania zawieszenia 30-procentowego progu zdawalności dla przedmiotów dodatkowych. 30-procentowy próg zdawalności jest już i tak bardzo niski. Brak minimalnego progu może prowadzić do obniżenia poziomu kandydatów na studia, co wpłynie na jakość kształcenia wyższego. Obniżenie wymagań maturalnych może skutkować mniejszą motywacją uczniów do nauki, co w dłuższej perspektywie wpłynie na poziom wiedzy i innowacyjności w społeczeństwie. Utrzymując dalszy brak minimalnego progu, który powinien być wymagany do zdania matury rozszerzonej, świadomie krzywdzimy młodych ludzi, a na to naszej zgody nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Witold Tumanowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#WitoldTumanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niby mówimy o edukacji, a w rzeczywistości to kolejny dowód na waszą nieudolność i brak wizji przyszłości młodych Polaków. To jest raczej ustawa antyoświatowa.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Gapińska: Ojej, czytał pan?)</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#WitoldTumanowicz">Wydłużanie o 2 lata odstąpienia od progu 30% na egzaminie maturalnym z przedmiotu rozszerzonego to jest jakiś absurd. Przybliżanie mety nie powoduje, że sprinterzy biegają szybciej. To jest w ogóle obniżanie poziomu edukacji, ale może to takie symboliczne odzwierciedlenie waszych zdolności do realizacji obietnic wyborczych. Bo wiemy doskonale, że nie spełniliście nawet 30% swoich obietnic, i może chcecie, żeby to było takie swoiste odzwierciedlenie tego, żeby się prześliznąć, zakuć, zaliczyć, ledwo zaliczyć, zapomnieć — filozofia minimalizmu. Wy, zamiast edukować, obniżacie standardy edukacji. Bardziej wam zależy na lewackiej indoktrynacji w planowanej edukacji tzw. zdrowotnej i wpychaniu dzieciom do głowy waszej chorej ideologii LGBT. Nie tędy droga. Konfederacja będzie przeciw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Marta Stożek, koło sejmowe Razem.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#MartaStożek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako Razem z uwagą przyglądamy się projektowi ustawy o zmianach w przeprowadzaniu egzaminów zewnętrznych, w tym egzaminów ósmoklasisty, maturalnego oraz zawodowego. Popieramy wprowadzenie tych rozwiązań, ale widzimy też braki.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#MartaStożek">Propozycja wprowadzenia egzaminów weryfikatorów to krok w stronę podniesienia jakości egzaminów. Niemniej jednak wymagania dotyczące tego stanowiska wciąż są niewystarczające, a sama procedura weryfikacji nie wydaje się odpowiednia. Należy postawić na bardziej szczegółową weryfikację i tworzenie standardów, które zapewnią, że osoby pełniące tę funkcję będą odpowiednio przeszkolone.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#MartaStożek">Krokiem do przodu jest wprowadzenie wykorzystania elektronicznego systemu do praktycznej części egzaminów zawodowych. To jest bardzo dobre rozwiązanie, ale znów projekt skupia się jedynie na możliwości dopuszczenia takiej opcji. Odpowiedzialność zrzucona jest na dyrektora bez określenia minimalnych wymagań, jakie musi spełnić operator systemu informatycznego, oraz bez określenia wymagań odnośnie do pracowni informatycznej, w jakiej ma być przeprowadzony egzamin.</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#MartaStożek">Czekamy na naprawę systemu kształcenia zawodowego, która uwzględni to, dlaczego obecnie wielu osób na nie nie stać. Państwo powinno pokrywać pełen koszt nauki w technikum. Uczniowie kupują sami odzież roboczą, środki ochrony osobistej do kompletu z masą podręczników ani materiały, składniki i inne rzeczy niezbędne do praktycznej nauki zawodu. Trzeba zwiększyć finansowanie techników, które mają często warsztaty i pracownie wyposażone w przestarzały, uszkodzony sprzęt, maszyny i urządzenia oraz nie mają środków na ich konserwację. Warto dodać, że kształcenie zawodowe jest kluczowe nie tylko dla rozwoju gospodarki, ale także dla zapewnienia młodym realnych szans na rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-259.4" who="#MartaStożek">Mamy obawy, czy Zintegrowana Platforma Edukacyjna w obecnej formie i z bieżącą zawartością stanowi alternatywę dla podręcznika i może być wyłączną podstawą kształcenia zawodowego. W projekcie brakuje zapewnienia, że do określonego terminu powinna ona zawierać wszystkie treści objęte programem kształcenia zawodowego, aby mogła realnie zastąpić podręczniki. Potrzebujemy wymogu cyfryzacji starszych podręczników, które wciąż są używane, ale też tych najnowszych, które podlegają korektom w każdym wydaniu, by nadążyć za dynamicznym rozwojem dziedzin. Obecnie rola repetytoriów jako materiału powtórzeniowego przed egzaminami bywa nadużywana przez opieranie się na nich w trakcie zajęć edukacyjnych. Pogłębia to problem nauki pod egzamin, a nie w celu nabycia wiedzy. Prawne rozwiązanie tej kwestii to słuszne posunięcie, które jednak leczy symptom, a nie chorobę, którą jest coraz bardziej testowe podejście do edukacji.</u>
          <u xml:id="u-259.5" who="#MartaStożek">Podsumowując: chociaż projekt ustawy wprowadza pewne zmiany, które są krokiem w dobrym kierunku, to nie można zapominać o szerszym kontekście reformy systemu edukacyjnego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-259.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">21 osób zgłosiło się do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z państwa chce się jeszcze dopisać?</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-260.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas zadawania pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-260.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę… Chwileczkę, bo nie możemy czegoś odpalić. Odpalamy w tej chwili w Sejmie, odpaliliśmy.</u>
          <u xml:id="u-260.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Adam Płaczek, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Minister! Chciałbym zapytać, skąd ta określona liczba lat, które państwo chcecie wykorzystać, żeby zamrozić ten minimalny wymagalny próg. Czy państwo rozważaliście w ministerstwie ewentualnie skrócenie tego terminu albo jego wydłużenie? Czym się państwo kierowaliście, podejmując decyzję o tym konkretnym zakresie czasowym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Józefaciuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#MarcinJózefaciuk">Panie Marszałku! Szanowna Pani Minister! Wysoka Izbo! Zaproponowane zmiany w Prawie oświatowym są oczekiwane przez środowisko edukacyjne, o czym już mówił pan minister Piontkowski, jednak do tego momentu ich nie wprowadzono. Egzaminatorzy weryfikatorzy, wniesienie urządzenia monitorującego stan zdrowia, obowiązek cyfrowego odzwierciedlenia podręczników, praktyczne egzaminy zawodowe na komputerze tak jak teoretyczne, gdzie jest praca z kartą — brawo.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#MarcinJózefaciuk">Zmianie ulega system dofinansowania kosztów pracodawców zatrudniających młodocianych pracowników z proporcji 25% na kształcenie i 75% za zdany egzamin na proporcję 75% do 25%. Czy nie lepiej jest w pełni, w 100% dofinansować pracodawców po skończonym okresie kształcenia, bez łączenia tego z efektem?</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#MarcinJózefaciuk">Zawieszana jest na kolejne 3 lata konieczność zdania jednego egzaminu na poziomie rozszerzonym. Czy nie lepiej jest w ogóle usunąć ten zapis, zamiast go zawieszać? Niestety ubolewam, że jest niewiele na temat kształcenia zawodowego, ale to są zmiany w dobrym kierunku i następne zmiany na pewno będą dotyczyły również kształcenia zawodowego. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Adam Krzemiński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#AdamKrzemiński">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Uważam, że zmiany, które są proponowane w ustawie o systemie oświaty, są potrzebne i odpowiadają oczekiwaniom środowiska oświatowego. To ważne modyfikacje w zakresie systemu edukacyjnego oraz egzaminowania. Z tego środowiska płynie wiele sygnałów mówiących o potrzebie utrzymania braku progu na egzaminie maturalnym czy o możliwości korzystania z urządzeń monitorujących stan zdrowia podczas egzaminów.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#AdamKrzemiński">Chciałbym zwrócić uwagę na zmiany dotyczące sposobu określenia kwoty finansowania kształcenia młodocianych pracowników i zasad przyznawania tego dofinansowania. Oczywiście jest to realna odpowiedź na częsty problem związany ze znalezieniem miejsca praktyk dla uczniów rozpoczynających naukę w szkołach branżowych, bo pracodawcy, którzy kształcili młodych ludzi, stawali przed zagrożeniem nieotrzymania zwrotu środków, dlatego że ponosili realne koszty związane z nauką uczniów, a oni nie przystępowali do egzaminu. Ta zmiana polegająca na gwarancji zapłaty 75% bez względu na to, czy uczeń przystąpi do egzaminu, jest dobra, ale chciałbym zapytać, czy nie warto rozważyć możliwości zapłaty w 100%, czyli pokrycia kosztów kształcenia praktycznego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Witold Tumanowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#WitoldTumanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Chciałem zapytać, jakie plany dotyczące naprawy sytuacji w szkolnictwie zawodowym ma ministerstwo, ponieważ wiemy, że przez ostatnie lata właśnie ten fragment systemu oświaty jest traktowany bardzo mocno po macoszemu.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie jest, nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#WitoldTumanowicz">Jak można naprawić tę sytuację? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda, panie pośle.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Habura, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#KrzysztofHabura">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do tej pory art. 122 Prawa oświatowego nie sprzyjał pracodawcom, rzemieślnikom kształcącym zawodowo młodocianych pracowników, ponieważ w przypadku niezdania egzaminu zawodowego lub czeladniczego przez młodocianego pracodawca nie dostawał dofinansowania kosztów kształcenia. Obecnie jest to kwota od 10,8 tys. zł do 13,4 tys. zł za 36 miesięcy kształcenia oraz 345 zł za przyuczenie do zawodu. Po przyjęciu ustawy pracodawca otrzyma 75% dofinansowania przed egzaminem i 25% dofinansowania, gdy uczeń zda egzamin. Proponowane zmiany zachęcą pracodawców do kształcenia uczniów, przez co pozyskamy fachowców, których obecnie brakuje, takich jak murarzy, dekarzy, ślusarzy, hydraulików czy mechaników. Ta ustawa i zapis art. 122 to bardzo dobra zmiana dotycząca zapotrzebowania na rynku pracy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Chciałbym bardzo serdecznie przywitać młodzież ze szkół podstawowych w gminie Jordanów z powiatu suskiego. Witam was bardzo serdecznie. Jesteście? Pokażcie się. Dobra. Zaprosił was pan poseł Władysław Kurowski. Jednocześnie chciałbym przywitać i pozdrowić wycieczkę z Zespołu Szkół Ponadpodstawowych w Kleszczowie. Gdzie jesteście? Bardzo dobrze. Goście przyjechali do nas na zaproszenie posła Adriana Witczaka. Gdzie jest poseł Adrian Witczak? Witamy serdecznie was wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Renata Rak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#RenataRak">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Egzaminator weryfikator na egzaminie ósmoklasisty i na egzaminie maturalnym sprawdza i ocenia prace egzaminacyjne, które zostały sprawdzone i ocenione przez egzaminatorów, w celu zweryfikowania poprawności sprawdzenia i ocenienia prac egzaminacyjnych przez tych egzaminatorów. Uważam, że zasadne jest, aby weryfikator współpracował z egzaminatorami i eliminował ewentualne błędy czy pomyłki. Jednocześnie uważam, że ocenianie prac według sztywnego klucza odpowiedzi może być i bywa krzywdzące dla ucznia, nie oddaje w pełni umiejętności, potencjału uczniów, nie pozwala na jakąkolwiek kreatywność i swobodę wypowiedzi, ogranicza możliwość przedstawiania odpowiedzi merytorycznie poprawnych, lecz wykraczających poza schemat. Takie ocenianie może tracić funkcję mierzenia rzeczywistych kompetencji, dlatego, pani minister, proszę, aby pochylić się nad tym problemem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nadal Koalicja Obywatelska, prawda? Dobrze mówię?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#MałgorzataPępek">Zawsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zawsze, forever.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zaproponowane zmiany są krokiem w stronę podniesienia jakości kształcenia i lepszego dostosowania systemu edukacji do współczesnych potrzeb. Takie propozycje, zmiany jak wprowadzenie egzaminatorów weryfikatorów i operatorów pracowni informatycznej nie tylko poprawią jakość oceniania, lecz także zwiększą odpowiedzialność za przeprowadzane egzaminy. Z kolei zmiany dotyczące wyboru dowolnego języka obcego nowożytnego na maturze i dostosowanie przepisów dla absolwentów oddziałów dwujęzycznych wskazują na elastyczność i zrozumienie różnorodności ścieżek edukacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#MałgorzataPępek">W związku z tym proszę o odpowiedź na pytanie: W jaki sposób ministerstwo będzie monitorować efekty wprowadzenia nowych regulacji oraz oceniać ich wpływ na system edukacji w Polsce? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Bartłomiej Dorywalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#BartłomiejDorywalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Procedowany projekt ustawy wprowadza szereg istotnych zmian w polskim systemie edukacji, a w szczególności wpływa na sytuację uczniów, nauczycieli oraz administracji szkolnej. W związku z powyższym pragnę zapytać, jeżeli chodzi o przedłużenie odstąpienia od wymogu uzyskania 30% na maturze z przedmiotu dodatkowego: Czy rząd przewiduje wpływ tej zmiany na poziom przygotowania maturzystów do studiów wyższych? Jakie analizy zostały przeprowadzone w tej sprawie? Jakie dodatkowe koszty administracyjne wiążą się z utworzeniem funkcji egzaminatora weryfikatora? Czy rząd przewiduje wsparcie finansowe dla szkół i uczniów w zakresie dostępu do sprzętu niezbędnego do korzystania z cyfrowej wersji podręczników? W jaki sposób rząd zamierza kontrolować korzystanie z urządzeń telekomunikacyjnych z aplikacją monitorującą zdrowie, aby zapobiec potencjalnym nadużyciom podczas egzaminów? Jak zmiany wprowadzone w ustawie mają wpłynąć na jakość egzaminów zawodowych i dostosowanie ich do potrzeb rynku pracy? Czy rząd konsultował zmiany z przedstawicielami branży i pracodawców? Jeśli tak, jakie były wyniki tych konsultacji? Czy wprowadzenie nowych funkcji, takich jak egzaminator weryfikator oraz cyfryzacja podręczników, nie spowoduje dodatkowych obciążeń dla nauczycieli i administracji? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mariusz Krystian, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#MariuszKrystian">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie mam wątpliwości, że ta ustawa nie zmieni i nie zmniejszy przeładowanej podstawy programowej. Zresztą pani poseł Szumilas tutaj powiedziała, że to nasza, czyli Prawa i Sprawiedliwości, przeładowana podstawa programowa. Pamiętam, że kiedy zaczynałem pracę w szkole w 2003 r., to podstawa programowa już wtedy była przeładowana i jakiekolwiek próby jej odchudzenia kończyły się panicznym atakiem ze strony Związku Nauczycielstwa Polskiego, który zawsze bronił tego swojego źle pojętego interesu, obawiając się, że to doprowadzi do zmniejszenia ilości godzin, a więc w przeliczeniu — również etatów nauczycielskich.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#MariuszKrystian">Natomiast ja mam pytanie do pani minister odnośnie do zapisu w ustawie, który dotyczy podręcznika do danych zajęć edukacyjnych w zakresie kształcenia ogólnego w klasach IV-VIII szkoły podstawowej i szkoły ponadpodstawowej, który ma nie być opracowany w sposób repetycyjny i podporządkowany, czyli z jednej strony ma on odzwierciedlać podstawę programową, a z drugiej strony w ustawie piszecie, że jest inaczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#MariuszKrystian">Skąd wynika zapis tego…</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Porzucek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#MarcinPorzucek">Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Środki dla przedsiębiorców, rzemieślników, którzy kształcą młodych ludzi w różnych zawodach, to bardzo ważny element, ale też możemy to trochę odwrócić: Co zrobić, żeby zmotywować tych ludzi, żeby oni faktycznie chcieli się kształcić? Taki problem zgłosił mi kilka tygodni temu wulkanizator z Piły. To jest taka specyficzna branża, gdzie z przyczyn oczywistych bardzo duża część przychodów właśnie jest uzyskiwana na przełomie października i listopada. Zwrócił mi on uwagę, że to jest akurat taki moment, że większość tych młodych ludzi przedstawia zwolnienia, często to nawet ich mamy zamiast nich pokazują te zwolnienia. Co zrobić, żeby ich zmotywować? Oczywiście oni chcą dostawać pieniądze za to, że ich kształcą, ale chcą także widzieć w nich wartościowych pracowników, którzy szczególnie w tych kluczowych momentach będą razem z nimi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tomasz Zieliński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#TomaszZieliński">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Rozpatrywany dzisiaj rządowy projekt ustawy zakłada m.in. kolejny raz odstąpienie, tym razem do roku szkolnego 2026/2027, od warunku uzyskania minimum 30% punktów z jednego wybranego przedmiotu dodatkowego na egzaminie maturalnym. Przepis ten miał obowiązywać do 2025 r., a jego wprowadzenie wynikało oczywiście z trwającej pandemii oraz jej skutków. Apeluje do pani minister, żeby jednak wycofać się z tej propozycji lub przyjąć naszą poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#TomaszZieliński">Planowane przez rząd kolejne obniżenie wymagań, kiedy szkoły już dawno zapomniały o pandemii, wydaje się niebezpiecznym precedensem. Połączenie tego przepisu z drastycznym obcinaniem podstawy programowej, o co najmniej 20%, i brakiem prac domowych powoduje, że celem rządu Donalda Tuska jest model absolwenta niedouczonego, a nie absolwenta wykształconego, który poprzez organizację nauki w szkole ma mieć możliwość wszechstronnego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#TomaszZieliński">Składam także gratulacje dla pani minister. Z tego, co się orientuję, jest to po roku pierwszy projekt zmian ustawy złożony przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Gratuluję. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Agnieszka Hanajczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#AgnieszkaHanajczyk">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Przedłożony projekt ustawy kompleksowo podejmuje zagadnienia organizacji egzaminów, bazy egzaminatorów oraz należycie określa i normuje te kwestie.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#AgnieszkaHanajczyk">Chciałbym jednak skupić się na art. 18 ustawy, który mówi o podręcznikach w postaci cyfrowej. To w zasadzie tak oczywisty krok już nie w przyszłość, ale w teraźniejszość, bo przecież te rozwiązania mają dotyczyć drugiego ćwierćwiecza XXI w. W związku z tym mam pytania związane z cyfrowym odzwierciedleniem podręcznika: Czy będzie ono dostępne nieodpłatnie dla każdego użytkownika i czy jest to krok do eliminacji od pewnego etapu podręcznika książkowego?</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rafał Weber, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#RafałWeber">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Jeżeli chodzi o kwestię oświaty i edukacji, to chcę odnieść się do ostatnio bardzo wrażliwego i społecznie nieakceptowalnego pomysłu Ministerstwa Edukacji Narodowej. Chodzi o przekazywanie w ramach edukacji zdrowotnej treści związanych z seksualizacją, w zasadzie deprawacją dzieci w polskich szkołach, dzieci szkół podstawowych. Otóż te pomysły, szanowni państwo, są nie do przyjęcia. Mówię to jako polityk, ale mówię to też jako rodzic dziecka, 10-letniej dziewczynki, uczennicy szkoły podstawowej. Rodzice, nauczyciele, eksperci przeciwko tym pomysłom protestują. Nie może być tak, nie zgadzamy się na to, aby 10-letnie dzieci miały przekazywane treści związane z seksualizacją poprzez afirmację działań autoseksualnych uznawanych za normę medyczną. To jeden z pomysłów. Kolejny pomysł: uczniowie w wieku 13–14 lat mają omawiać pojęcie popędu seksualnego i powody, dla których ludzie decydują się na aktywność seksualną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#RafałWeber">A przecież te tematy są dozwolone w Polsce od 15. roku życia. Wycofajcie się z tych szkodliwych pomysłów. Ludzie protestują, pierwszego…</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Woś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#MichałWoś">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#MichałWoś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten projekt niewiele zmieni w polskiej szkole, bo wy nie jesteście zainteresowani matematyką czy historią. Wy jesteście zainteresowani seksualizacją dzieci, nauczaniem ich masturbacji.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Gapińska: Tego nie ma w projekcie. Co pan opowiada?)</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#MichałWoś">I to jest skandal. Chcecie psuć polskie dzieci i to powoduje, że potem polska szkoła, zamiast zająć się konkretami, zajmuje się ideologią, którą wciskacie ludziom, ciesząc się, że teraz tak będą kształtowane przyszłe pokolenia Polaków.</u>
          <u xml:id="u-293.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Mówi pan o ministrze Czarnku.)</u>
          <u xml:id="u-293.5" who="#MichałWoś">Osoby, które mają Polskę w sercu, które troszczą się o przyszłość polskiego narodu, naprawdę powinny jak najszybciej państwu podziękować. Państwa rząd po prostu nie przejdzie do historii. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-293.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Władysław Dajczak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#WładysławDajczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Ustawa reguluje m.in. kwestie związane z podniesieniem jakości sprawdzania i przeprowadzania egzaminów poprzez wprowadzenie na poziomie ustawy dwóch funkcji w systemie egzaminów zewnętrznych. Chodzi o egzaminatora weryfikatora oraz operatora pracowni informatycznej. Obecnie egzaminatorzy weryfikatorzy funkcjonują jak zwykli egzaminatorzy. Chciałbym spytać panią minister, czy przewidujecie jakieś dodatkowe wymagania wobec egzaminatorów weryfikatorów. Jakie są to wymagania? Czy coś się zmieni też w kwestii wynagradzania tych właśnie nowych egzaminatorów weryfikatorów? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Łukasz Kmita, Prawo i Sprawiedliwość. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Ciecióra, Prawo i Sprawiedliwość. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Janusz Kowalski. Jest.</u>
          <u xml:id="u-296.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#JanuszKowalski">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Różnica między Prawem i Sprawiedliwością a Platformą Obywatelską w obszarze edukacji i oświaty jest absolutnie fundamentalna. My chcieliśmy i chcemy, aby polski uczeń otrzymywał jak najlepsze wykształcenie, myślał krytycznie, kochał i szanował Rzeczpospolitą, kochał swoją ojczyznę i znał historię Polski. A wy czego chcecie? Chcecie wychowywać polskich uczniów jako takich wyborców z wrocławskiego Jagodna, którzy nie czerpią wiedzy z podręczników, ale z TVN czy Pudelka. Chcecie, żeby polski uczeń nie znał daty wybuchu powstania warszawskiego, ale wiedział, jak się masturbować, i wiedział, że jest 278 płci, bo tak Śmiszek i Biedroń powiedzieli, a nie, że są dwie biologicznie płcie. My się tu nie dogadamy, ale jasno powiemy dzisiaj: wara wam od naszych dzieci. Będziemy bronić polskich dzieci przed tą deprawacją, którą chcecie wprowadzić. Nie ma na to zgody. Mówię to jako rodzic 11-letniego syna. Nie ma zgody na to, żebyście seksualizowali nasze dzieci. I wyjdziemy wszyscy na ulicę. Pierwszy raz wychodzimy 1 grudnia tutaj, w Warszawie, ale cała Polska będzie protestować przeciwko waszym ideologicznym, chorym pomysłom.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Tak się zastanawiam. Co wy macie z tą masturbacją?</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Kowalski: To jest wasz pomysł.)</u>
          <u xml:id="u-298.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proces jak proces, generalnie znany chyba też panu posłowi i każdemu.</u>
          <u xml:id="u-298.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Kowalski: To sobie proszę ze Śmiszkiem porozmawiać.)</u>
          <u xml:id="u-298.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ze Śmiszkiem też porozmawiam, ale naprawdę wszystko jest okej.</u>
          <u xml:id="u-298.6" who="#komentarz">(Poseł Janusz Kowalski: To jest grzech.)</u>
          <u xml:id="u-298.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dariusz Piontkowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#DariuszPiontkowski">Ta seksualizacja, o której była mowa w wystąpieniu niektórych posłów, jest rzeczywiście bardzo groźna, ale w ustawie o niej akurat nic nie ma. Wracając do ustawy, chciałbym zapytać panią minister o te cyfrowe podręczniki. Wprowadziliśmy już obowiązek dla wydawców, aby podręczniki miały odzwierciedlenie cyfrowe, natomiast państwo wracają do podręczników sprzed 1 stycznia 2020 r. W tej chwili dokonały się zmiany programowe praktycznie we wszystkich przedmiotach. W 2026 r. będą zmiany programowe, jeszcze większe, jak państwo zapowiadają. W związku z tym, ilu tak naprawdę podręczników, które są obecne w dzisiejszej szkole, ten punkt będzie dotyczył? Czy on tak naprawdę ma dziś jakiekolwiek praktyczne znaczenie? Drugi element, o którym nie wspominałem dotąd, dotyczy systemu informacji oświatowej. Są tutaj zapisy niebudzące żadnych kontrowersji. Natomiast jaką rolę wobec tego, że zmienia się sposób finansowania oświaty i subwencja oświatowa w dotychczasowym kształcie przestanie funkcjonować, będzie odgrywał system informacji oświatowej, skoro rozbudowujemy to o kolejne dane?</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Artur Chojecki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#ArturChojecki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Chciałbym też zapytać o kwestię finansowania podręczników cyfrowych. Dotychczas uczniowie otrzymywali podręczniki w wersji papierowej za darmo, które później przechodziły na kolejnych uczniów w ramach dotacji podręcznikowej. Chciałbym zapytać o finansowanie tych podręczników cyfrowych. Czy w ramach tej samej dotacji będą zakupywane licencje? W jakiej formie te podręczniki będą przekazywane uczniom? Czy będzie to forma papierowa lub cyfrowa? Czy będą obie wersje? Czy z czasem będą tylko cyfrowe? I czy w sytuacji, kiedy jeszcze dzisiaj nie mamy 100-procentowej pewności, że wszyscy uczniowie posiadają odpowiedni sprzęt komputerowy, nie będzie to rodziło swego rodzaju wykluczenia w dostępie, możliwości dostępu do odpowiedniej jakości kształcenia? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Marzena Anna Machałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#MarzenaAnnaMachałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#MarzenaAnnaMachałek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Jest jedna bardzo istotna i bardzo ważna kwestia. Ona stanowi uzasadnienie poprawki, którą złożyliśmy. Kiedy rozpoczynaliśmy nasze rządy, absolwenci, którzy kończyli technikum, w 30% trafiali na bezrobocie, a po szkole zawodowej prawie w 40%. I to było celem, by zwiększyć skuteczność, efektywność kształcenia w szkołach branżowych i technicznych. I temu też służyła reforma, którą przygotowaliśmy. Powiązaliśmy m.in. to, że nie można otrzymać świadectwa szkoły branżowej, zakończenia bez przystąpienia do egzaminu, a także powiązaliśmy wypłacanie, refundację kosztów, dofinansowanie kosztów kształcenia z efektywnością kształcenia przez pracodawców. To jest bardzo istotne i bardzo ważne. Czyli pieniądze za efekt. W związku z tym, że nie zawsze pracodawcy odpowiadają za to, że uczniowie nie zdają egzaminów, też przygotowywaliśmy zmiany, by to było 50 do 50. Proszę powiedzieć, dlaczego w tej chwili praktycznie odstąpiliście od powiązania efektywności kształcenia z dofinansowaniem kosztów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowna Pani Minister! Omawiane dziś zmiany w ustawie oświatowej są bardzo istotne. Natomiast chciałbym, korzystając z pani obecności, zapytać o coś, co pozytywnie oceniam, jeśli chodzi o działania resortu. To rozpoczęcie prac nad zmianą podstawy programowej zajęć wychowania fizycznego. Przeprowadzone badania kompetencji ruchowych młodzieży szkolnej na przełomie lat 2023 i 2024 pokazały pogarszające się wyniki, pokazały, po pierwsze, otyłość, po drugie, nadwagę, po trzecie, również niedowagę wśród dziewcząt. To wszystko powoduje, że trzeba podjąć radykalne zmiany, jeśli chodzi o wychowanie fizyczne w szkołach zarówno podstawowych, jak i ponadpodstawowych.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#TadeuszTomaszewski">Chciałbym zapytać, kiedy można się spodziewać nowej podstawy programowej wychowania fizycznego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, ale Lewica nie ma stanowiska w sprawie masturbacji? Bo tutaj ten temat jest jednym z głównych tematów.</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-306.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest wam to obojętne.)</u>
          <u xml:id="u-306.4" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Tomaszewski: Bardziej doświadczony jest w tej sprawie marszałek Sejmu.)</u>
          <u xml:id="u-306.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przekażę to Hołowni.</u>
          <u xml:id="u-306.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, Krzysztof Mieszkowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#KrzysztofMieszkowski">Panie Marszałku! Pani Ministro! Wysoka Izbo! Młodzi ludzie są naszymi gośćmi. Serdecznie was wszystkich witam. Dzisiaj rozmawiamy właściwie o waszej przyszłości. Prawo i Sprawiedliwość ma takie marzenie, żeby wykreować coś na wzór takiej edukacji inżynieryjnej. Z kolei mam taką niemal pewność, że Konfederacja z pewnością chciałaby wprowadzić do szkół kary cielesne, bo są za taką właśnie bardzo wyrafinowaną formą nadzoru nad młodymi ludźmi.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#KrzysztofMieszkowski">Ale mówiąc całkiem serio, młodym ludziom tak naprawdę jest potrzebna wolność, jest potrzebna wyobraźnia nauczycielek i nauczycieli, jest potrzebny dobry system edukacji, w tym edukacja kulturalna. Ja osobiście jestem przeciwnikiem matury i egzaminu ośmioklasistów, dlatego że przez 8 lat i w liceum, kiedy młodzi ludzie bardzo ciężko pracują, ta praca powinna wystarczyć jako forma edukacji. Życzę więc wam tego, żebyście nigdy nie mieli szansy na wprowadzenie do naszych szkół tego tak bardzo groźnego elementu edukacji, który wiąże się z karami cielesnymi.</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Pańscy koledzy w ramach postulatu wycofują filozofię…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ciekawy jestem pani stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, pani poseł Sylwia Bielawska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#SylwiaBielawska">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Z prawdziwą ulgą i zadowoleniem przyjęłam propozycję zmian w zakresie Prawa oświatowego, zwłaszcza jako były samorządowiec, który odpowiadał właśnie za kwestie oświatowe. Jest mi to szczególnie bliskie, ale też szczególnie bliska jest mi chęć doprecyzowania tych przepisów, które dotyczą kosztów dofinansowania młodocianych pracowników, zwłaszcza że nowe propozycje są jak gdyby odpowiedzią na trudności interpretacyjne, które występowały w samorządach gmin, w zakresie prawidłowego naliczania kwot dofinansowania.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#SylwiaBielawska">Ta zmiana jest szczególnie oczekiwana nie tylko w środowisku oświatowym, lecz również w środowisku rzemieślniczym, gdyż dotychczasowy model finansowania był niesprawiedliwy i nierzadko krzywdzący dla tych pracodawców, którzy poświęcili swój czas i swoje umiejętności na kształcenie młodocianych pracowników, a ci ostatecznie niestety nie zdawali egzaminu zawodowego lub czeladniczego. Od 1 stycznia będą inne zasady i bardzo dobrze, że te zasady zostaną wprowadzone.</u>
          <u xml:id="u-309.2" who="#SylwiaBielawska">Mam tylko jedno pytanie, pani minister: Czy przewidziane kwoty dofinansowania będą objęte tzw. waloryzacją kumulatywną?</u>
          <u xml:id="u-309.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo. Ja państwu podziękuję. Oddaję prowadzenie marszałkowi Bosakowi. Miłego dnia życzę.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Krzysztof Bosak)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#KrzysztofBosak">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam do zabrania głosu panią poseł Krystynę Szumilas, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-311.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#KrystynaSzumilas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Czy uczniowie, którzy w przyszłym roku będą zdawać maturę, byli poinformowani, według jakich podstaw programowych oni tę maturę będą zdawać? Bo kiedy byli w I klasie, była ta rozszerzona podstawa programowa przyjęta przez panią minister Zalewską i była podstawa, były właściwie wymagania egzaminacyjne przyjęte przez PiS, przez ministerstwo, w którym pracował pan minister Piontkowski. O ile wiem, ta podstawa obowiązywała tylko 3 lata i jej ważność skończyła się 1 września 2024 r. Czy w takim razie uczeń, który rozpoczął edukację w liceum, miał przystąpić do egzaminu i zdać na 30% egzamin maturalny w 2025 r., ten rozszerzony, wiedział, z jakiego materiału będzie zdawał? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#KrzysztofBosak">Teraz zapraszam do udzielenia odpowiedzi sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej panią Katarzynę Lubnauer.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Panie i Panowie Posłowie! Panie Marszałku! Chciałam powiedzieć, że pytania koncentrują się wokół kilku zagadnień i właściwie powtarzają się.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Po pierwsze, wyjaśnijmy sobie sprawę 30%. Zauważmy jedną rzecz. Powołuje się tutaj pani na sytuację uczniów szkół branżowych czy techników. Oni, żeby zakończyć szkołę i móc podjąć studia, mają obowiązek tylko przystąpić do egzaminu zawodowego. Jeżeli uczeń technikum nie zda egzaminu zawodowego — tu za waszych czasów nic się nie zmieniało — to w dalszym ciągu ma ukończoną szkołę średnią, co umożliwia mu potem podjęcie studiów, natomiast jeżeli uczeń liceum nie uzyskałby tych 30% na rozszerzeniu, a przypomnę, że w dalszym ciągu pozostaje obowiązek podejścia do tego egzaminu, to on w tym momencie jest w takiej sytuacji, że już nie może podjąć studiów. W związku z tym uniemożliwiacie uczniom liceów, którzy mogą być czasami nie bardzo zdolni, podjęcie potem studiów. Rzeczywiście ta zmiana była na wniosek KRASP-u i KRAUM-u.</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Bardzo ważnym elementem jest ten element, który podniosła pani Krystyna Szumilas. Zauważmy jedną rzecz. Tutaj ktoś powiedział, że nigdy już nie przywrócimy tego wymogu, który mieli kiedykolwiek uczniowie. Nie, oni nigdy go nie mieli. Całe clou programu polega na tym, że 30% na rozszerzeniu nie zdawał ani jeden rocznik. Ani jeden rocznik w ramach tej podstawy programowej, którą ułożyła minister Zalewska, nie musiał ich zdawać. Co więcej, minister Czarnek już przedłużał czas nieobowiązywania tego progu, bo świetnie sobie zdawał sprawę, że nikt młodzieży do tych 30% nie przygotował. Powiem więcej: rzeczywiście młodzież przez długi czas żyła w przeświadczeniu, że w ogóle nie ma czegoś takiego jak egzamin z podstaw programowych, bo wprowadziliście nie tylko zniesienie tych 30% na kilka lat, ale również zagadnienia egzaminacyjne. Pierwszy raz młodzi ludzie będą zdawać w 2025 r. maturę nie na podstawie zagadnień egzaminacyjnych, które były mocno okrojoną podstawą programową, tylko na podstawie podstawy programowej — i ona nawet odchudzona jest powyżej tego, co było kiedyś zagadnieniem egzaminacyjnym. Młodzi ludzie przez lata uczyli się według zagadnień egzaminacyjnych, bardzo często byli przekonani, że to jest podstawa programowa, a teraz mieli zdawać nie tylko 30% na rozszerzeniu jako obowiązkowe, ale jeszcze według przeładowanych podstaw programowych.</u>
          <u xml:id="u-314.3" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Tak, tutaj odpowiem jednemu z panów, pierwsza rzecz, którą zrobiliśmy, to odchudziliśmy podstawy programowe. Powiem więcej: kontynuowaliśmy pracę naszego poprzednika, ponieważ już on powołał siedem zespołów do odchudzenia podstaw programowych z podstawowych przedmiotów, bo też zdawał sobie sprawę, że to, co zrobiła minister Zalewska, jest niewykonalne w polskich szkołach, że nie da się zrealizować programu 3 lat gimnazjum np. w VII i VIII klasie szkoły podstawowej, czyli w 2 lata. W związku z tym pierwszą naszą działalnością było odchudzenie podstaw programowych, tak żeby one w ogóle były realizowalne w polskiej szkole. Przypomnę przy tym, że zachowaliśmy liczbę godzin każdego przedmiotu, umożliwiliśmy tylko nauczycielowi pracowanie nad kompetencjami miękkimi, nad możliwością tego, żeby mógł powtórzyć z uczniem, nad wiedzą głęboką, nad tym, żeby uczeń rzeczywiście mógł się czegoś nauczyć, a nie tylko szybko przeczytać bryk z 10 tys. stron lektur, które miał w szkole ponadpodstawowej. Obecnie to znacząco odchudziliśmy.</u>
          <u xml:id="u-314.4" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Dla nas nie ulega żadnej wątpliwości, że należy działać tak, żeby realizować rzeczywistą jakość uczenia. Teraz państwo mówią, że skończył się czas popandemiczny, w związku z tym młodzi ludzie mogą już podejść do tych 30%. Ale przypomnę: mamy jeszcze w dalszym ciągu w szkołach po 1,5 rocznika. Bardzo często na skutek reformy minister Zalewskiej mamy po 40 uczniów w klasie w szkole, w technikum czy w liceum. To skutek zmian, które zostały wprowadzone. Likwidacja gimnazjów, co pokazały testy PISA, bardzo skutecznie obniżyła jakość nauczania w polskich szkołach, a uczniowie szkół branżowych wypadli dramatycznie źle, 66% spośród nich, jeśli chodzi o pierwszy i drugi procent, jeśli chodzi o wiedzę matematyczną. W związku z tym mamy do czynienia z sytuacją, w której musimy polską szkołę, można powiedzieć, wyciągać po pewnej zapaści.</u>
          <u xml:id="u-314.5" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Dlaczego na 3 lata? Dlatego że w roku 2027 przyjmiemy założenia zmian reformy dotyczącej szkolnictwa ponadpodstawowego, w tym również szkolnictwa technicznego. Tutaj padło pytanie o szkolnictwo techniczne. Rzeczywiście następuje w tej chwili proces reformy programowej, jeśli chodzi o kształcenie zawodowe. Będzie wprowadzony nowy profil absolwenta szkoły technicznej. Są uruchomione cotygodniowe cykle spotkań z branżami, które pozwalają wypracować nowe nie tylko podstawy programowe, ale w ogóle zapotrzebowanie dotyczące branż technicznych. Ale przede wszystkim jest zmiana doradztwa zawodowego. Wszyscy w całej Polsce, jak się spotykam masowo z dyrektorami szkół, przyznają, że doradztwo zawodowe jest w obecnym czasie czystą fikcją. Musimy nadać mu rzeczywiście indywidualny charakter i ono musi realnie pomagać młodym ludziom w wyborze kierunku.</u>
          <u xml:id="u-314.6" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Pani minister Machałek zadała mi jeszcze pytanie dotyczące kwestii 75 na 25. Zauważmy jedną rzecz. To jest drugie, co tu się pojawia. Tu się pojawiają bardzo różne opinie. Pojawiała się opinia, że powinno być 100% od razu, pojawiała się opinia, że 50 na 50. Państwo zostawili rzemieślników w sytuacji, w której oni nic nie dostawali za samo przygotowanie ucznia do egzaminu, często wykorzystując swoje materiały, często inwestując swój czas i często przygotowując stanowisko pracy. W związku z tym oni bardzo walczyli o to, żeby otrzymywać za samo kształcenie… To nie są duże kwoty. Przypomnę, że mówimy o 10 tys. albo 13 tys. zł za 36 miesięcy kształcenia. W tej chwili zdecydowaliśmy się na rozwiązanie 75 do 25, czyli 75 za samo przygotowanie, 25 za egzamin, dlatego że zależy nam na tym, żeby z jednej strony była gratyfikacja za sam egzamin, ale uważamy też, że bardzo ważne jest, żeby rzemieślnik miał realną potrzebę, co za tym idzie — tworzył to miejsce dla ucznia, żeby uczniowie przychodzili. Natomiast obiecujemy, że będziemy monitorować, jak to wpłynęło na zdawalność egzaminów, bo zależy nam na tym, żeby młodzi ludzie nie tylko kształcili się, ale również zdawali ostatecznie egzaminy.</u>
          <u xml:id="u-314.7" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Kolejna sprawa. Bardzo dużo było pytań o podręczniki. Tu chciałam wyjaśnić jedną rzecz. Po pierwsze, nie odchodzimy od podręczników papierowych. W dalszym ciągu będą bezpłatne podręczniki w szkole podstawowej, które będą dostarczane do szkół. W dalszym ciągu uważamy, że podręcznik papierowy jest podstawą do nauki, chociażby ze względu na to, że przecież chcemy odrywać młodych ludzi od ekranów, a nie ich do nich przywiązywać. Natomiast ze względu na to, że chcemy jednocześnie, żeby młodzi ludzie mieli lekkie plecaki czy tornistry, chodzi o to, by każdy podręcznik, również ten wydany przed rokiem 2020 — bo te po roku 2020 już mają swoje odzwierciedlenia cyfrowe — miał odzwierciedlenie cyfrowe. Ono będzie dostępne dla każdego posiadacza podręcznika papierowego. Czyli jeżeli ktoś zakupił podręcznik papierowy, to będzie miał prawo też do odzwierciedlenia cyfrowego. Chodzi o to, żeby w sytuacji, w której zapomniał podręcznika ze szkoły albo odwrotnie, ma podręcznik w domu, a chce skorzystać z niego w szkole, mógł zajrzeć do odzwierciedlenia cyfrowego, żeby po prostu tornistry były lżejsze. Nie chcemy odejść od papierowych podręczników, ponieważ przykłady wielu krajów pokazują dość jednoznacznie, że to nie jest dobry kierunek, że z dużo większą uwagą uczymy się z podręczników papierowych, że najzwyczajniej w świecie to jest nie tylko bardziej efektywne, ale również zdrowsze np. z uwagi na wzrok. Natomiast czy to jest dużo podręczników? Tak, to jest dużo podręczników. To praktycznie cała szkoła podstawowa, która — przypomnę — reformę podstaw programowych miała w roku 2016, więc większość podręczników do szkoły podstawowej powstawała w 2017 r., 2018 r., 2019 r. Podobnie w przypadku szkoły ponadpodstawowej większość podręczników jest wydanych do roku 2019, a nie po nim. Ostatnio było tyle mowy o tym podręczniku z nieprawidłową „Rotą”. Z tego, co pamiętam, to był podręcznik, który do użytku był oddawany właśnie w roku 2019, podpisany bodajże przez pana Piontkowskiego, ten z Krzyżakami zamiast Niemców. To tyle, jeśli chodzi o dopuszczenie do użytku.</u>
          <u xml:id="u-314.8" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Kolejna kwestia. O kwestiach podręczników, 75 na 25, szkolnictwa zawodowego, kierunku zmian już powiedziałam. Powiedziałabym o jeszcze jednej rzeczy. Dużo pytań było związanych z edukacją zdrowotną. Poświęciliśmy temu całe ostatnie posiedzenie komisji edukacji. Nie wiem, chyba komuś wszystko musi się kojarzyć z seksem, bo żeby znaleźć w tej ustawie coś o masturbacji, to trzeba być naprawdę zdolnym. W tej ustawie jest mowa o egzaminach, o weryfikatorach, o podręcznikach, o kwestii kształcenia u rzemieślników, o kwestii progów, natomiast nie ma nic o edukacji seksualnej. Jeżeli już ktoś pyta, to edukacja zdrowotna była postulatem wszystkich środowisk medycznych. To działanie, które ma na celu — na co ktoś już zwrócił uwagę — walkę z otyłością, z niedowagą, z brakiem aktywności fizycznej. Chodzi o kwestie związane z takim podejściem do profilaktyki, czyli o wszystko to, co jest kwestią zdrowego życia, kwestią zdrowia psychicznego. To jest przedmiot, który ma 10 działów, z których jednym jest zdrowie seksualne. Przypomnę: jednym z 10. Natomiast mam wrażenie, że niektórzy mają tylko jedno w głowie, w związku z czym w kółko pytają o seksualizację i LGBT. Przy tym ja bym bardzo chciała, żeby sprawdzić, czym jest definicja seksualizacji. Nie ma lepszego narzędzia przeciwko seksualizacji dzieci, jak rzetelna edukacja seksualna, jak rzetelna wiedza, a nie np. korzystanie z pornografii jako ze źródła wiedzy.</u>
          <u xml:id="u-314.9" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Było jeszcze kilka dość konkretnych pytań dotyczących weryfikatorów. Chciałam to wyjaśnić. Tam jest wymóg dotyczący ich doświadczenia. Zresztą oni będą wybierani nie przez całą komisję, tylko przez OKE. Chodzi o to, kto może być egzaminatorem weryfikatorem. Jest dla nich wyższa płaca. Z tego, co pamiętam, na weryfikatorów jest przeznaczone 12% płac zespołu egzaminatorów, który sprawdza prace egzaminacyjne z danego przedmiotu. W związku z tym jest taki szczególny wymóg.</u>
          <u xml:id="u-314.10" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Były też pytania o wymogi dotyczące pracowni informatycznych w szkołach, m.in. w technikach. Ostatnio w związku z jednym z kamieni KPO niezrealizowanych przez naszych poprzedników przyjęliśmy m.in. rozporządzenie dotyczące minimalnych warunków pracy, jeśli chodzi o cyfryzację. Ono już jest przyjęte i będzie obowiązywać. Tak samo wreszcie w ramach kamieni KPO, które — przypomnę — przez lata były nierealizowane…</u>
          <u xml:id="u-314.11" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-314.12" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">No właśnie nie. Nic nie zostało zrealizowane. Żaden kamień milowy nie został zrealizowany. Nie została przyjęta polityka cyfrowej transformacji, nie został przyjęty projekt dokumentu. Musiał powstać od początku.</u>
          <u xml:id="u-314.13" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-314.14" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Tylko BCU, natomiast jeśli chodzi o całą cyfryzację, to nic się nie zrealizowało. Powiem więcej: za waszych czasów nie została wypłacona ani złotówka, ani euro z KPO. Byliśmy na jednym z ostatnich miejsc — obecnie jesteśmy w połowie stawki — wśród krajów Unii Europejskiej, jeśli chodzi o wykorzystanie środków z KPO.</u>
          <u xml:id="u-314.15" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Piontkowski: Blokowaliście to.)</u>
          <u xml:id="u-314.16" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Tak, bardzo słusznie: blokowaliście to, niszcząc praworządność, przez co Polacy nie mogli korzystać ze środków z KPO. Tak było.</u>
          <u xml:id="u-314.17" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Ostatnia rzecz. Pytacie o kwestię SIO. Po co SIO w związku ze zmianą ustawy o finansowaniu oświaty? Przypomnę, że w ramach tej ustawy mamy potrzeby oświatowe. One obejmują również kwestie wag i finansowania zwrotów samorządom, jeżeli finanse dla nich zostaną źle wyliczone. Potrzeby oświatowe zastępują subwencję oświatową. Warto przypomnieć, ponieważ tu też była mowa o poziomie finansowania, że jeszcze w roku 2023 na oświatę było zaledwie 1,87% PKB, a w roku 2025 na potrzeby oświatowe ma być już 2,6% PKB. Widzimy znaczący wzrost wydatków na oświatę, która rzeczywiście jest dla nas priorytetem. Na potrzeby oświatowe będzie już 104 mld zł w budżecie samorządów — bo wtedy to już będzie w budżecie samorządów jako ich dochód.</u>
          <u xml:id="u-314.18" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Piontkowski: Niektóre gminy nie wypłacają wynagrodzenia nauczycielom.)</u>
          <u xml:id="u-314.19" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">To znaczy, że zostawiliście finanse samorządów w okropnej sytuacji. Przypomnę, że w roku 2023 subwencja oświatowa to było 64,5 mld, a dotacja przedszkolna — 1,9 mld.</u>
          <u xml:id="u-314.20" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Piontkowski: Ale nie było takich sytuacji, że samorządy nie wypłacały wynagrodzeń.)</u>
          <u xml:id="u-314.21" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">W tym roku mamy 87,5 mld zł na subwencję oświatową i 4,2 mld na dotację przedszkolną. To znaczy, że w ciągu roku subwencja wzrosła o 36%, a dotacja przedszkolna — o 147%. Od roku 2023 do przyszłego roku to jest wzrost o 59%.</u>
          <u xml:id="u-314.22" who="#komentarz">(Poseł Anna Ewa Cicholska: Pani minister, gminy nie mają pieniędzy na wypłacanie nauczycielom wynagrodzeń.)</u>
          <u xml:id="u-314.23" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Proszę państwa, tak jak powiedziałam, porównajcie 57% wzrostu od 2023 r. do 2025 r., to zobaczycie, w jakim stanie to zostawiliście, tak samo zresztą jak pensje nauczycieli. Przypomnę, że zaczęliśmy od podwyżki 30–33%.</u>
          <u xml:id="u-314.24" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Piontkowski: To wy odpowiadacie za Polskę i budżet Polski od kilkunastu miesięcy.)</u>
          <u xml:id="u-314.25" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Proszę państwa, bardzo dziękuję za wszystkie pytania. Ta ustawa jest bardzo ważna, bardzo pilna. Ta ustawa zdecyduje o lepszym sprawdzaniu egzaminów i dostępie do podręczników cyfrowych. Pomoże również bardzo wielu uczniom tak zdać egzaminy, żeby dostać się na wymarzone uczelnie wyższe. Pamiętajmy o jednej rzeczy: nie chcemy, żeby egzamin maturalny w roku 2025 był prostszy. Można nawet powiedzieć, że ponieważ mamy podstawy programowe, a nie zagadnienia egzaminacyjne, które były zastępcze za waszych czasów…</u>
          <u xml:id="u-314.26" who="#komentarz">(Poseł Marzena Anna Machałek: Była pandemia.)</u>
          <u xml:id="u-314.27" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">…to może on być lekko trudniejszy niż za waszych czasów. Dziękuję państwu bardzo.</u>
          <u xml:id="u-314.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#KrzysztofBosak">Zanim przejdziemy do wystąpienia sprawozdawcy komisji, chciałbym przywitać grupę z Lwówka Śląskiego, która gości w Sejmie na zaproszenie posła Szymona Pogody. Witamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-315.3" who="#KrzysztofBosak">Proszę o wystąpienie sprawozdawcę komisji panią poseł Elżbietę Gapińską.</u>
          <u xml:id="u-315.4" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#ElżbietaGapińska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#ElżbietaGapińska">Panie Marszałku! Chciałabym podziękować państwu posłom za w większości merytoryczną pracę w komisji. Widać było, że posłowie będący w komisji edukacji, którzy występowali podczas dzisiejszej debaty na sali sejmowej, zadawali pytania, które dotyczyły rzeczywiście materii tej ustawy. Natomiast osoby, które nie przeczytały tej ustawy, pytały o edukację zdrowotną, której ta ustawa w ogóle nie dotyczy. Chcę podziękować pani minister, bo zarówno na posiedzeniu komisji edukacji, jak i dzisiaj na naszym tutaj spotkaniu bardzo merytorycznie, rzeczowo i konkretnie odpowiedziała na wszystkie pytania i rozwiała wątpliwości posłów. Jako sprawozdawca komisji liczę na dalszą naszą współpracę i na szybkie podjęcie decyzji, jeśli chodzi o wprowadzenie tego projektu ustawy w życie. Jest to projekt oczekiwany zarówno przez nauczycieli, jak i przez uczniów i rodziców. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#KrzysztofBosak">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, marszałek Sejmu kieruje ten projekt ustawy ponownie do Komisji Edukacji i Nauki w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#KrzysztofBosak">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#DorotaOlko">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Koalicyjnego Klubu Parlamentarnego Lewicy mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, druki nr 759 i 807.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#DorotaOlko">Klub parlamentarny Lewicy wspiera rządowy projekt ustawy wprowadzający zmiany w przeprowadzaniu egzaminów zewnętrznych, egzaminu maturalnego oraz egzaminu zawodowego, czyli przedłużenie odstąpienia od warunku uzyskania 30% punktów możliwych do uzyskania z jednego wybranego przedmiotu dodatkowego na egzaminie maturalnym, wprowadzenie funkcji egzaminatora weryfikatora, zapewnienie cyfrowego odzwierciedlenia wszystkich podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego w postaci papierowej, możliwość wnoszenia urządzeń telekomunikacyjnych, które wyposażone są w aplikację monitorującą stan zdrowia osoby zdającej.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#DorotaOlko">Projekt będzie skutkował podniesieniem jakości sprawdzania prac egzaminacyjnych i przeprowadzania egzaminów zewnętrznych poprzez uregulowanie pozycji egzaminatora weryfikatora i operatora pracowni informatycznej w ustawie o systemie oświaty. Za tym uregulowaniem formalnym i kompetencyjnym pójdzie także uregulowanie finansowe. Egzaminatorzy weryfikatorzy będą wynagradzani na zasadzie tożsamej do przewodniczących zespołów egzaminatorów, tzn. w wysokości 12% łącznej kwoty wynagrodzeń przysługujących egzaminatorom wchodzącym w skład danego zespołu egzaminatorów. W przypadku operatora pracowni informatycznej, podobnie jak w przypadku asystentów technicznych, wynagrodzenie będzie określone jako stawka godzinowa.</u>
          <u xml:id="u-318.3" who="#DorotaOlko">Zwiększamy kwotę przeznaczoną na dofinansowanie za jednorazowe przystąpienie do egzaminu zawodowego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie z każdej kwalifikacji wyodrębnionej w danym zawodzie.</u>
          <u xml:id="u-318.4" who="#DorotaOlko">Rozszerzamy liczbę przesłanek umożliwiających skreślenie egzaminatora z ewidencji egzaminatorów, analogicznie jak w przypadku arbitrów i rzeczoznawców. W obecnym stanie prawnym brak przesłanki śmierci egzaminatora powoduje, że w ewidencji egzaminatorów nadal figurują osoby, które faktycznie nie mogą pełnić roli egzaminatora.</u>
          <u xml:id="u-318.5" who="#DorotaOlko">Przesądzamy o możliwości wyboru dowolnego języka obcego nowożytnego zdawanego jako przedmiot obowiązkowy niezależnie od tego, jakiego języka absolwent uczył się w szkole, także spoza tych języków obcych nowożytnych, których absolwent uczył się w szkole w ramach obowiązkowych zajęć edukacyjnych. Taka zasada obowiązuje w przypadku egzaminu ósmoklasisty, projekt doprecyzowuje wzmiankowaną zasadę w przypadku egzaminu maturalnego.</u>
          <u xml:id="u-318.6" who="#DorotaOlko">Doprecyzowujemy przepisy w przypadku przystępowania przez absolwentów oddziałów i szkół dwujęzycznych do egzaminu maturalnego. W przypadku absolwentów oddziałów dwujęzycznych — w zakresie wyboru języka obcego nowożytnego jako przedmiotu dodatkowego — zasadą będzie obowiązek przystąpienia do egzaminu z tego języka, którego uczyli się w szkole w zakresie dwujęzycznym w zwiększonym wymiarze godzin.</u>
          <u xml:id="u-318.7" who="#DorotaOlko">Legalizujemy wniesienie do sali egzaminacyjnej urządzenia telekomunikacyjnego wyposażonego w aplikację monitorującą stan zdrowia zdającego. Dziś korzystanie w trakcie odpowiednio egzaminu ósmoklasisty, egzaminu maturalnego i egzaminu zawodowego z urządzenia telekomunikacyjnego skutkuje unieważnieniem danego egzaminu. Uczniowie z hipoglikemią lub cukrzycą w sytuacji stresu egzaminacyjnego absolutnie nie powinni być pozbawiani możliwości monitorowania stanu zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-318.8" who="#DorotaOlko">Ujednolicamy przepisy dotyczące sposobu przekazywania informacji uczniowi, słuchaczowi lub absolwentowi o zamiarze unieważnienia odpowiednio egzaminu ósmoklasisty z danego przedmiotu albo egzaminu maturalnego z danego przedmiotu w części pisemnej oraz informacji o unieważnieniu. Dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej będzie przekazywał informacje w tych sprawach za pośrednictwem dyrektora szkoły.</u>
          <u xml:id="u-318.9" who="#DorotaOlko">Część pisemna egzaminu zawodowego jest przeprowadzana z wykorzystaniem elektronicznego systemu przeprowadzania egzaminów zawodowych. Proponujemy dostosowanie nazwy systemu elektronicznego: System Informatyczny Obsługujący Egzaminy Zawodowe.</u>
          <u xml:id="u-318.10" who="#DorotaOlko">Prace egzaminacyjne zdających w części pisemnej egzaminu zawodowego są sprawdzane z wykorzystaniem narzędzi elektronicznych. Część pisemna egzaminu zawodowego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie jest przeprowadzana z wykorzystaniem elektronicznego systemu przeprowadzania egzaminu zawodowego już od 2020 r. W projekcie ustawy dodano taką możliwość także w przypadku części praktycznej egzaminu zawodowego.</u>
          <u xml:id="u-318.11" who="#DorotaOlko">Skracamy termin umożliwiający dokonanie wglądu do pracy egzaminacyjnej na egzaminie zawodowym.</u>
          <u xml:id="u-318.12" who="#DorotaOlko">Regulujemy kwestię systemów informatycznych obsługujących egzaminy zewnętrzne. Egzamin ósmoklasisty, egzamin maturalny i egzaminy eksternistyczne z zakresu kształcenia ogólnego będą przeprowadzane z wykorzystaniem Systemu Informatycznego Obsługującego Egzaminy Ogólnokształcące, egzamin zawodowy i egzamin eksternistyczny zawodowy będą przeprowadzane z wykorzystaniem Systemu Informatycznego Obsługującego Egzaminy Zawodowe.</u>
          <u xml:id="u-318.13" who="#DorotaOlko">Regulujemy kwestię uzyskiwania dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe lub dyplomu zawodowego w zawodach nauczanych na poziomie technika przez osoby, które posiadają różne dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe.</u>
          <u xml:id="u-318.14" who="#DorotaOlko">Wprowadzamy zasadę, zgodnie z którą ewentualne treści zawarte w programie wychowania przedszkolnego i programach nauczania do danych zajęć edukacyjnych, dopuszczonych do użytku w przedszkolu lub szkole, wykraczające poza zakres treści nauczania ustalony w podstawie programowej powinny być oznaczone w sposób czytelny w tym programie.</u>
          <u xml:id="u-318.15" who="#DorotaOlko">Postępowaniu w sprawie dopuszczenia do użytku szkolnego będą podlegać wyłącznie podręczniki, które są środkiem dydaktycznym wspierającym uczniów w nabywaniu przez nich wiedzy i umiejętności określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla danego przedmiotu na danym etapie edukacyjnym. Wyłączone z możliwości dopuszczania do użytku szkolnego będą opracowania przygotowane w sposób repetycyjny — repetytoria. W związku z tą zmianą w projekcie ustawy przewidziano przepis przejściowy.</u>
          <u xml:id="u-318.16" who="#DorotaOlko">Korygujemy fakultatywne przesłanki umożliwiające skreślenie rzeczoznawcy z listy rzeczoznawców, w przypadku gdy rzeczoznawca dwukrotnie, bez uzasadnienia, odmówił sporządzenia opinii oraz w przypadku trzykrotnego przekroczenia terminu.</u>
          <u xml:id="u-318.17" who="#DorotaOlko">Upraszczamy i przyspieszamy tworzenie i likwidację w podmiocie leczniczym oddziału specjalnego. Udostępniamy narzędzie informatyczne, Zintegrowaną Platformę Edukacyjną, również innym podmiotom funkcjonującym w ramach systemu oświaty i go wspierającym. Minister udostępni szkołom i placówkom system teleinformatyczny, który będzie miał na celu wspieranie realizacji przez szkoły i placówki, w tym m.in. również przez przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego, zadań związanych z dostosowaniem procesu kształcenia, wychowania i opieki, w tym w ramach wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, kształcenia specjalnego i zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dzieci i młodzieży, a także udzielaniem im pomocy psychologiczno-pedagogicznej. To odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na wsparcie dzieci i uczniów, uwarunkowane m.in. kryzysem zdrowia psychicznego, oraz potrzeby samych ww. jednostek. Zwiększymy dostępność wsparcia, umożliwiając uruchomienie działań wspierających szybciej na podstawie rozpoznania potrzeb na poziomie szkoły lub placówki, ograniczając liczbę uczniów obejmowanych diagnozą w poradniach psychologiczno-pedagogicznych do tych sytuacji, w których jest potrzebna wielospecjalistyczna diagnoza psychometryczna do ustalenia działań wspierających.</u>
          <u xml:id="u-318.18" who="#DorotaOlko">Wprowadzamy zgodę kuratora na prowadzenie eksperymentu pedagogicznego zamiast zgody ministra. Zmiany nie dotyczą eksperymentu pedagogicznego prowadzonego w szkołach artystycznych i eksperymentu pedagogicznego dotyczącego zawodu określonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, i zawodu nieokreślonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego.</u>
          <u xml:id="u-318.19" who="#DorotaOlko">Upraszczamy procedury wprowadzania zmian do podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego.</u>
          <u xml:id="u-318.20" who="#DorotaOlko">Uchylamy obowiązek opracowania przez kuratora oświaty programu wykorzystania środków na dofinansowanie doskonalenia nauczycieli wyodrębnionych w budżecie wojewody. Doprecyzowujemy przepisy regulujące przyznanie akredytacji na kształcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych.</u>
          <u xml:id="u-318.21" who="#DorotaOlko">Aktualizujemy kwoty dofinansowania kosztów kształcenia jednego młodocianego pracownika wynikającej z dotychczasowej waloryzacji oraz sposobu określenia kwoty dofinansowania kosztów kształcenia młodocianych pracowników przez określenie jej wysokości w odniesieniu do waloryzacji skumulowanym wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem liczonej w kolejnych latach, która w przypadku osiągnięcia wskaźnika co najmniej 105 spowoduje wzrost kwot dofinansowania.</u>
          <u xml:id="u-318.22" who="#DorotaOlko">To większość zmian zawartych w przedłożeniu. Popieramy je i liczymy na ich sprawne wdrożenie.</u>
          <u xml:id="u-318.23" who="#DorotaOlko">Koalicyjny Klub Parlamentarny Lewicy popiera rządowy projekt ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#KrzysztofBosak">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o Radzie Fiskalnej (druki nr 750 i 821).</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#KrzysztofBosak">Proszę pana posła Piotra Lachowicza o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-319.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#PiotrLachowicz">Wielce Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowni Państwo! W dniu dzisiejszym mam zaszczyt przedstawić państwu sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych w sprawie rządowego projektu ustawy o Radzie Fiskalnej, druk nr 750.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#PiotrLachowicz">Może w skrócie przypomnę tylko, o co chodzi w tym projekcie, choć już podczas pierwszego czytania się wypowiadałem. Potrzeba i cel uchwalenia ustawy wiążą się m.in. z koniecznością implementacji do prawa krajowego, prawa polskiego przepisów Unii Europejskiej. To jest związane z dyrektywą 2011/85/UE. Zgodnie z przedmiotową dyrektywą wszystkie państwa członkowskie mają obowiązek utworzenia niezależnych instytucji fiskalnych: independent fiscal institutions, a inaczej się to nazywa: IFA. Przypomnę, że 29 kwietnia br. taki obowiązek miały tylko kraje, które były w strefie euro.</u>
          <u xml:id="u-320.2" who="#PiotrLachowicz">Wskazana dyrektywa określona właśnie jako IFA wymaga, żeby to była instytucja niezależna, nieprzyjmująca instrukcji od żadnej organizacji lub osoby. Ta dyrektywa narzuca obowiązek powoływania członków takiej instytucji w oparciu o ich doświadczenie, kompetencje w dziedzinie finansów publicznych i głównie makroekonomii i zarządzania finansami jednostek sektora finansów publicznych. Taką instytucją w naszym kraju ma być Rada Fiskalna.</u>
          <u xml:id="u-320.3" who="#PiotrLachowicz">Przedmiotowa ustawa określa zadania, które będzie wykonywać właśnie Rada Fiskalna. Rada ma mieć charakter czysto ekspercki, doradczy. Ma się składać z siedmiu członków i przewodniczącego rady wskazanego przez ministra finansów. Ale — i na ten temat toczyła się dyskusja na posiedzeniu komisji — nie wybieranego stricte przez ministra finansów, ponieważ będzie do tego powołany zespół 3-osobowy, który przyjmie oferty, sprawdzi ich zgodność z wymaganiami i de facto później skieruje je do szanownego pana marszałka. Następnie marszałek Sejmu skieruje to do właściwej komisji sejmowej, prawdopodobnie będzie to Komisja Finansów Publicznych. Komisja oceni spełnienie wymagań, ale będzie też miała ewentualnie prawo wniesienia o odrzucenie takiej oferty. Członkowie rady będą też wskazywani przez pana prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i prezesa Najwyższej Izby Kontroli. Członek rady będzie również wskazany przez Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich, przez stronę pracowników, o której mowa w art. 23 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego. Skoro członek będzie wskazany przez stronę pracowników, to będzie też kolejny członek rady, szósty, wskazany przez stronę pracodawców, o której mowa w cytowanym przeze mnie przepisie. Będzie też członek rady wskazany przez stronę samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, o której mowa w ustawie z dnia 6 maja 2005 r. o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej. Rada oczywiście wybierze też ze swego grona zastępcę.</u>
          <u xml:id="u-320.4" who="#PiotrLachowicz">Co jest istotne, kadencja rady trwa 6 lat. Członek rady nie może sprawować swojej funkcji dłużej niż przez dwie kadencje. Ustawa wskazuje wymagania dotyczące członków rady, w tym wymaga wysokiego poziomu wykształcenia i stażu pracy, co trzeba dodać, oraz wprowadza pewne zakazy, w tym zajmowania określonych stanowisk i przynależności do partii politycznej w okresie 5 lat przed dniem powołania. Oczywiście członkiem rady nie może być poseł do Sejmu RP, senator, poseł do Parlamentu Europejskiego ani wysoki urzędnik państwowy. Tam jest wskazany cały katalog, ale istotny jest właśnie ten zakaz przynależności do partii. Radę formalnie powołuje minister finansów, ale — jak już powiedziałem — spełnienie przez kandydatów wymagań jest określone osobną procedurą.</u>
          <u xml:id="u-320.5" who="#PiotrLachowicz">Ustawa określa też zasady wynagradzania członków rady, ustala również regulamin rady, zasady tworzenia biura Rady Fiskalnej oraz nadawania statutu i regulaminu organizacyjnego, zasady powołania przez radę dyrektora biura rady w drodze oczywiście otwartego i konkurencyjnego naboru.</u>
          <u xml:id="u-320.6" who="#PiotrLachowicz">Wysoki Sejmie! Pierwsze czytanie projektu odbyło się na 21. posiedzeniu Sejmu w dniu 8 listopada br. Projekt ustawy skierowano do Komisji Finansów Publicznych. Głosowano nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu, ale tylko 12 posłów było za, 23 — przeciw, a 13 wstrzymało się od głosu. W dniu 19 listopada, czyli wczoraj, odbyło się posiedzenie Komisji Finansów Publicznych, na którym rozpatrzono projekt przedmiotowej ustawy. Do projektu wniesiono poprawki, były też uwagi Biura Legislacyjnego. Jeśli chodzi o poprawki poselskie, było 16 poprawek. Poprawki zostały zaakceptowane przez Ministerstwo Finansów i członków komisji. Wobec braku zgłoszenia sprzeciwu całość projektu ustawy z poprawkami została w dniu wczorajszym przyjęta jednogłośnie przez członków komisji. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#KrzysztofBosak">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-321.2" who="#KrzysztofBosak">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-321.3" who="#KrzysztofBosak">Jako pierwszy głos ma poseł Andrzej Kosztowniak, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-321.4" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#AndrzejKosztowniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#AndrzejKosztowniak">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Panie Ministrze! Szanowni państwo, rzeczywiście debatujemy nad projektem ustawy o Radzie Fiskalnej z druków nr 750 i 821. Poseł sprawozdawca przybliżył w sposób bardzo istotny projekt powyższej ustawy, wskazując na poszczególne możliwości stworzone dla samej Rady Fiskalnej, sposób jej powołania, jej odpowiedzialność, ale również sposób finansowania i funkcjonowania.</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#AndrzejKosztowniak">W trakcie wczorajszego posiedzenia zdaniem naszego klubu pojawiły się dwa obszary problemowe. Z jednej strony to jest element — tu już wspomniany przez pana posła sprawozdawcę — dotyczący wyboru poszczególnych członków, ale i sposobu choćby odwoływania członków Rady Fiskalnej przez ministra finansów. Wydaje się, że to idzie w sposób taki bardzo mocny i będzie w jakimś stopniu elementem zależności od ministra finansów. A istotą tej rady, mówię o Radzie Fiskalnej, jest całkowita jej niezależność, transparentność w działaniu i tak naprawdę pewien element chyba krytyczny w stosunku do tego, w jaki sposób minister finansów układa finanse naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-322.3" who="#AndrzejKosztowniak">Drugim takim obszarem, szanowni państwo, jest obecność i możliwość współpracy, współdziałania i zabierania swoich stanowisk. Myślę tutaj o Radzie Dialogu Społecznego, tej części bardziej związanej z udziałem społecznym.</u>
          <u xml:id="u-322.4" who="#AndrzejKosztowniak">Pozwolę sobie przedstawić trzy poprawki dotyczące właśnie tego elementu udziału czynnika społecznego. Będziemy składać trzy poprawki. Pierwsza z nich to skreślenie art. 32 i art. 33. W 2. poprawce w art. 36 skreśla się pkt 4 i 5, zaś w 3. poprawce w art. 56 w pkt 1 wyrazy: art. 32–34 zastępuje się wyrazami: art. 34, a wyrazy: art. 36 pkt 1–5 zastępuje się wyrazami: art. 36 pkt 1–3.</u>
          <u xml:id="u-322.5" who="#AndrzejKosztowniak">W uzasadnieniu możemy przeczytać, że poprawki sprowadzają się do rezygnacji ze zmian wprowadzonych w ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, w ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców oraz zmiany dotyczącej art. 17 i art. 19 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego. Szanowni państwo, chcemy, aby część społeczna była jak najbardziej reprezentowana, na żadnym z etapów nie była wykluczana, aby miała możliwość wypowiedzenia się w sposób bardzo transparentny w każdej sytuacji tego procesu. Tym samym pozwolę sobie przedłożyć te trzy poprawki.</u>
          <u xml:id="u-322.6" who="#AndrzejKosztowniak">Klub Prawa i Sprawiedliwości będzie głosował w zależności od tego, jak zostaną one przeprocedowane. Już w głosowaniu ostatecznym podejmiemy decyzję w tym zakresie. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-322.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#KrzysztofBosak">Jako drugiego zapraszam do dyskusji posła Piotra Lachowicza reprezentującego Koalicję Obywatelską.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#KrzysztofBosak">Czy pan poseł jest na sali?</u>
          <u xml:id="u-323.3" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#PiotrLachowicz">Panie Marszałku! Znalazłem się w takiej trochę specyficznej sytuacji, ponieważ jako sprawozdawca miałem dzisiaj nie przedstawiać stanowiska w imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej, tylko koleżanka, ale widzę, że chyba z powodu udziału w posiedzeniu komisji nie mogła dotrzeć.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#PiotrLachowicz">Powiem w skrócie: my w drodze wczorajszego głosowania poparliśmy przedstawiony projekt ustawy, niemniej jednak będziemy się zastanawiać nad ewentualnymi poprawkami wniesionymi w trakcie drugiego czytania. Pewnie jutro będzie zwołane przez pana przewodniczącego posiedzenie komisji, bo zgodnie z procedurą na pewno poprawki kolegów będą analizowane, tak jak powiedział pan poseł. Generalnie stanowisko klubu jest pozytywne. My popieramy projekt w tym kształcie, który został zaprezentowany. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam w takim razie posła Norberta Pietrykowskiego, Polska 2050. Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#KrzysztofBosak">To zapraszam w takim razie pana posła Mirosława Orlińskiego, PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#MirosławAdamOrliński">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wielce Szanowni Państwo! Sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o Radzie Fiskalnej z druku nr 750. Rzeczywiście, tak jak wspominał poseł sprawozdawca, wczoraj wspólnie omawialiśmy ten projekt na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych. Artykuł po artykule dokonywaliśmy analizy tych przepisów, były zgłaszane poprawki, kilkanaście poprawek, które zostały przyjęte, poparte. Całość projektu z poprawkami została, można powiedzieć, dogłębnie omówiona, dopracowana na wczorajszym posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#MirosławAdamOrliński">Tak jak mówiliśmy, projekt przewiduje utworzenie nowej eksperckiej niezależnej instytucji, czyli Rady Fiskalnej, dzięki której ma ulec zwiększeniu transparentność finansów publicznych. Doskonale zdajemy sobie sprawę, że jest to potrzebne. Jest to rozwiązanie, które będzie także odpowiedzią na wdrożenie przepisów unijnych, które zobowiązują państwa członkowskie Unii Europejskiej do posiadania takich niezależnych instytucji fiskalnych. Polska jest jedynym krajem w Unii Europejskiej, który na chwilę obecną nie ma takiej instytucji. Jest to rzeczywiście potrzebne. Tak jak wspominaliśmy i na posiedzeniu komisji, i tutaj dzisiaj, będzie to niezależna instytucja o charakterze doradczym, opiniotwórczym, eksperckim. Rozpocznie ona swoją działalność w 2026 r., jednak już od przyszłego roku tworzone będzie biuro rady, wyłaniani będą jej członkowie, będzie dyrektor tego biura, który będzie musiał to wszystko zorganizować.</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#MirosławAdamOrliński">Do najważniejszych zadań Rady Fiskalnej będzie należeć ocena prognoz makroekonomicznych, które wykorzystywane są na potrzeby opracowania projektu ustawy budżetowej oraz projektu średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego, opiniowanie zgodności ustawy budżetowej z krajowymi i unijnymi regułami fiskalnymi, ocena spójności i efektywności ram budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-326.3" who="#MirosławAdamOrliński">Rada będzie składała się z siedmiu niezależnych ekspertów, którzy będą wybierani przez poszczególne organy i instytucje. Jak najbardziej popieramy to rozwiązanie, rzeczywiście jest to potrzebne. Członkowie rady będą powoływani przez ministra finansów po uzyskaniu pozytywnej opinii. Przewodniczący Rady Fiskalnej będzie wybierany w otwartej procedurze. Jak najbardziej taka instytucja jest potrzebna. Powołanie jest jak najbardziej zasadne. Jako Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga w pełni popieramy ten projekt ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Tomasza Trelę reprezentującego stanowisko Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#TomaszTrela">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#TomaszTrela">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko Koalicyjnego Klubu Parlamentarnego Lewicy i tak jak podczas pierwszego czytania Lewica będzie popierać utworzenie Rady Fiskalnej. Ja tylko bardzo krótko przypomnę, dlaczego tę radę powołujemy. 30 kwietnia 2024 r. weszły w życie nowe przepisy dyrektywy Rady Unii Europejskiej 2024/1265 zmieniającej dyrektywę 2011/85 w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-328.2" who="#TomaszTrela">Zgodnie z art. 8a dyrektywy 2011/85 do zadań rady należy sporządzanie, ocenianie lub zatwierdzanie rocznych i wieloletnich prognoz makroekonomicznych, monitorowanie zgodności z numerycznymi regułami fiskalnymi specyficznymi dla poszczególnych krajów, wykonywanie zadań zgodnie z art. 11, art. 15 ust. 3, art. 23 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie skutecznej koordynacji polityk gospodarczych i w sprawie wielostronnego nadzoru budżetowego oraz uchylającego rozporządzenie Rady Wspólnoty Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-328.3" who="#TomaszTrela">Jeśli chodzi o schemat opiniowania budżetu, to warto może podkreślić w tej sprawie, jak to będzie wyglądać w praktyce. To ostatni element, o którym chciałem powiedzieć. Do 30 kwietnia przyjęcie średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego / rocznego raportu z realizacji planu średniookresowego wraz z założeniami makroekonomicznymi dla potrzeb planowania budżetowego w średnim okresie; do 14 maja przekazywanie przez Radę Fiskalną opinii dotyczących rocznych i wieloletnich prognoz makroekonomicznych; do 20 maja przekazanie przez Radę Dialogu Społecznego propozycji dotyczącej poziomu wynagrodzeń, płacy minimalnej, rent i emerytur; do 31 sierpnia przekazanie projektu ustawy budżetowej do opiniowania Radzie Fiskalnej i Radzie Dialogu Społecznego; do 14 września przekazanie przez Radę Fiskalną opinii dotyczących projektu ustawy budżetowej; do 26 września przekazanie przez Radę Dialogu Społecznego opinii o ustawie budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-328.4" who="#TomaszTrela">Jak wspomniałem, Koalicyjny Klub Parlamentarny Lewicy będzie popierał utworzenie rady, ale wiemy, że będą jeszcze poprawki, więc jutro na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych będziemy o nich dyskutować. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-328.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Adriana Zandberga reprezentującego stanowisko koła Razem.</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#AdrianZandberg">Drodzy Państwo! Niezależne ciała eksperckie to bardzo dobre rozwiązanie, które pozwala na to, żeby podnieść jakość rozmowy o finansach publicznych, jakość rozmowy, która, umówmy się, często w Polsce szwankuje. Więc co do zasady to, że w końcu bierzemy się za to, żeby te instytucje zaimplementować, jest ze wszech miar godne poparcia i wsparcia i taką deklarację z naszej strony strona rządowa usłyszała. Natomiast faktem jest, że są poważne wątpliwości podnoszone przez Radę Dialogu Społecznego — podnoszone zarówno przez stronę pracowników, jak i przez stronę pracodawców — dotyczące tego, w jaki sposób ustawa ingeruje w dotychczasowe formy prowadzenia tego dialogu społecznego. Mówię to nie tylko w swoim imieniu, w imieniu Razem, ale mówię to w imieniu strony społecznej, która jasno twierdzi, że prawo unijne nie wymaga ograniczenia kompetencji narodowych instytucji dialogu społecznego w zakresie np. opiniowania założeń projektu budżetu państwa, a wręcz przeciwnie — instytucje unijne kładą nacisk na zwiększenie udziału partnerów społecznych w procesie decyzyjnym.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#AdrianZandberg">Wreszcie pozostaje sprawa, którą moim zdaniem warto byłoby doprecyzować, tzn. kwestia terminów i procedury opiniowania średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego przez Radę Dialogu Społecznego. Ze strony rządu jest deklaracja, że jest do tego gotów. Bardzo cenię tę deklarację i ją szanuję, ale wydaje mi się, że dobrze by było, żebyśmy tryb i procedury opiniowania średniookresowego planu zapisali ustawowo po to, żeby dać pewną pewność partnerom społecznym. Myślę, że to jest dobre, dojrzałe rozwiązanie i bardzo bym państwa do tego zachęcał. Cieszę się z deklaracji ze strony części partii koalicji rządzącej dotyczących otwartości na to, żeby porozmawiać o tym, w jaki sposób tę ustawę polepszyć.</u>
          <u xml:id="u-330.2" who="#AdrianZandberg">Uprzejmie polecam państwa uwadze w związku z tym poprawki, które w drugim czytaniu zgłasza do ustawy koło Razem. To jest dla pana marszałka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#AdrianZandberg">Drodzy Państwo! Warto to zrobić tak, żeby wszystkie strony dialogu społecznego miały poczucie, że wprowadzane zmiany posłużą poprawie debaty publicznej, a nie ograniczaniu dialogu społecznego. Bardzo państwa zachęcam do tego, żebyśmy postarali się nad tym popracować wspólnie ponad oczywistymi podziałami. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam posła Norberta Pietrykowskiego, Polska 2050, który w międzyczasie dotarł do nas na salę.</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#NorbertPietrykowski">Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Wysoki Sejmie! Rządowy projekt ustawy o Radzie Fiskalnej jest zgodny z dyrektywą unijną i dotyczy obowiązku utworzenia niezależnych instytucji fiskalnych. Mają to być organizacje eksperckie, których działanie powinno przyczynić się do poprawy jakości i efektywności zarządzania finansami publicznymi.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#NorbertPietrykowski">Przytoczony artykuł dyrektywy określa Radę Fiskalną jako instytucję przede wszystkim niezależną, nieprzyjmującą instrukcji od żadnych organizacji i narzucającą obowiązek powoływania członków w oparciu przede wszystkim o doświadczenie i kompetencje — podkreślić to chcę jeszcze raz — o doświadczenie i kompetencje w dziedzinach finansów publicznych, makroekonomii, zarządzania finansami jednostek sektora finansów publicznych. Dlaczego o tym mówię? Bo przez ostatnie lata doświadczyliśmy wszechobecnych interesów politycznych, które zajmowały każdą wolną przestrzeń, a z upolitycznieniem mieliśmy do czynienia dosłownie wszędzie. Dlatego obowiązek posiadania niezależnych instytucji fiskalnych wydaje się zasadny, bo obecnie Polska nie posiada organu spełniającego wymogi określone w nowych przepisach.</u>
          <u xml:id="u-334.2" who="#NorbertPietrykowski">Pojawia się następne pytanie. Czym ma zajmować się ta rada? Przede wszystkim poprawą funkcjonowania systemu finansów publicznych oraz wzrostem jego transparentności, m.in. przez stymulowanie debaty publicznej w obszarze finansów publicznych. To budzi największe wątpliwości. Pytanie, czy potrafimy to realizować. Zadania, które ta rada ma przed sobą, to przede wszystkim analiza danych makroekonomicznych wykorzystywanych do przygotowania najważniejszych dokumentów budżetowych państwa. Po drugie, opiniowanie projektu ustawy budżetowej w zakresie zgodności z krajowymi i unijnymi regułami fiskalnymi. Po trzecie, zgodność i spójność oraz skuteczność, a także przeprowadzanie analiz, nie tylko opiniowanie, ale również przeprowadzanie analiz dotyczących polityki budżetowej oraz udziału w debacie publicznej dotyczącej finansów publicznych. Rada ma mieć charakter ekspercki i doradczy, składać się będzie z niezależnych osób posiadających niezbędną do realizacji zadań wiedzę i doświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-334.3" who="#NorbertPietrykowski">Jeżeli tak się stanie, jeżeli dotrzymamy tych standardów, to jej powołanie będzie zasadne. Nie możemy dopuścić do tego, aby ta rada stała się upolityczniona. W przeciwnym razie, jeżeli zgodzimy się na upolitycznienie tej rady, będzie to tylko mnożenie etatów i martwa sprawczość tego ciała. Dlatego nie chcemy tego typu instytucji. Dlatego nie kwestionujemy, bo tutaj mamy jednoznaczne stanowisko, powołania rady. Musimy skupić się na tym, aby było rzetelnie, niepolitycznie — to, co dzisiaj musimy powiedzieć: odpolitycznienie spółek Skarbu Państwa — i żeby Rada Fiskalna nie stała się radą polityczną.</u>
          <u xml:id="u-334.4" who="#NorbertPietrykowski">Oczywiście pod tymi warunkami klub Polska 2050 — Trzecia Droga zagłosuje za przyjęciem tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam do przedstawienia stanowiska posła Krzysztofa Mulawę, który wypowie się w imieniu klubu Konfederacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#KrzysztofMulawa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po raz drugi mam przyjemność zabrać głos na temat Rady Fiskalnej i niestety po raz drugi z przykrością chcę powiedzieć, że nie jestem przekonany do tego ustawodawstwa.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#KrzysztofMulawa">Panie Ministrze! Dziękuję za pana odpowiedzi. Podczas pierwszego czytania nie zostałem przekonany przez pana, więc przypomnę wątpliwości, które mam w stosunku do tego projektu podczas drugiego czytania. Panie ministrze, po pierwsze, trzeba stwierdzić, że kierując się interesem społecznym, interesem narodowym, można taką instytucję powołać na dwa sposoby. Po pierwsze, taka instytucja może posiadać twarde kompetencje i sprawczość ustawodawczą, ale można również mieć do czynienia z organem, który będzie pełnił funkcję doradczą, będzie radził nam i naszemu państwu. Ważne jest, żeby nie wylać dziecka z kąpielą. Można znaleźć argumenty za i przeciw jednemu czy drugiemu rozwiązaniu. Ważne, żebyśmy mówili w przypadku Rady Fiskalnej o niezależnej instytucji. Niestety w odpowiedzi na największą moją wątpliwość powiedział pan o tym, że Rada Fiskalna i przewodniczący będą wybierani podczas czterostopniowego procesu. Fajnie to brzmi, prawie dałem się nabrać, ale podyskutowałem i przejrzałem ten projekt szczegółowo. Nadal twierdzę, że jeżeli przewodniczącego będzie wybierał premier, przepraszam, minister finansów, to warunki doboru i wszelkie kwalifikacje będą mogły zostać dobrane w taki sposób, żeby faworyt ministra finansów wygrał taki przetarg, taki konkurs.</u>
          <u xml:id="u-336.2" who="#KrzysztofMulawa">Po drugie, zwracam uwagę, panie ministrze, na dysproporcję czasu, tzn. Rada Fiskalna będzie miała jedynie 2 tygodnie na opiniowanie projektu budżetu, podczas gdy właśnie nieproporcjonalnie długi czas przyznamy Ministerstwu Finansów na ustosunkowanie się do uwag rady. Czyli 2 tygodnie — Rada Fiskalna, 2 miesiące — Ministerstwo Finansów.</u>
          <u xml:id="u-336.3" who="#KrzysztofMulawa">Trzeci element, o którym chcę powiedzieć, to jest stabilizująca reguła wydatkowa. Na początku będę komplementował. Fajnie, że będziemy chcieli fundusze pozabudżetowe poddać kontroli. To jest pozytywna zmiana.</u>
          <u xml:id="u-336.4" who="#KrzysztofMulawa">Jednakowoż w projekcie wyczytałem również informację o nadzwyczajnych okolicznościach, w przypadku których na mocy decyzji rady będziemy dawali ministrowi finansów możliwość, żeby odstąpił od pewnych reguł. Przypominam, że przewodniczący rady będzie mógł być nominatem ministra finansów, czyli de facto premier czy minister finansów będą otrzymywać kompetencje dotyczące wszelkich możliwości zmian w ustawie budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-336.5" who="#KrzysztofMulawa">My jako Polska nie potrzebujemy żadnych marionetkowych instytucji. Instytucje potrzebne są w tym momencie premierowi Tuskowi i ministrowi finansów. Zachęcam wszystkich parlamentarzystów do refleksji. Pamiętajmy, że dzisiaj rządzi jedna opcja polityczna, ale za 3 lata nastąpi zmiana. Każdy skład instytucji, który będziemy powoływali, powinniśmy powoływać w taki sposób, żeby była to instytucja całkowicie niezależna. Rada Fiskalna, której przewodniczący de facto jest mianowany przez ministra finansów, nie będzie spełniała warunku niezależności. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-336.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#KrzysztofBosak">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-337.2" who="#KrzysztofBosak">Jest sześciu posłów zgłoszonych do pytań.</u>
          <u xml:id="u-337.3" who="#KrzysztofBosak">Ustalam czas na zadanie pytań na 1,5 minuty.</u>
          <u xml:id="u-337.4" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Każde rozwiązanie służące wzmocnieniu niezależności i efektywności instytucji publicznych zasługuje na aprobatę. Ten projekt taki właśnie jest. Powołanie Rady Fiskalnej to zdecydowanie krok w stronę bardziej transparentnego i odpowiedzialnego zarządzania finansami publicznymi, które z kolei prowadzi do zwiększania zaufania obywateli, większej efektywności wydatkowania środków, zapobiegania korupcji i większej odpowiedzialności publicznej. Przyczynia się także do dalszej poprawy stabilności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#MałgorzataPępek">Ze swej strony chciałabym zapytać o techniczne aspekty związane z utworzeniem Rady Fiskalnej. Czy i w jaki sposób będzie ona współpracować z innymi instytucjami? Czy stanowić będzie całkowicie samodzielne ciało? Czy projekt przewiduje ewentualne konsekwencje niewypełnienia zaleceń Rady Fiskalnej przez Ministerstwo Finansów? Czy będzie to miało wpływ na procesy budżetowe? Jeżeli tak, to jakie? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Bartłomieja Dorywalskiego, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-339.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#BartłomiejDorywalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o utworzeniu Rady Fiskalnej wprowadza istotną zmianę w zakresie zarządzania finansami publicznymi. Powstanie niezależnej eksperckiej instytucji ma na celu zwiększenie transparentności finansów publicznych, co stanowi odpowiedź na unijne wymogi dotyczące posiadania niezależnych organów fiskalnych.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#BartłomiejDorywalski">W związku z tym pragnę zapytać: W jaki sposób zostanie zagwarantowana pełna niezależność członków Rady Fiskalnej od bieżącej polityki rządu? Jakie kryteria zostaną przyjęte przy wyborze członków rady, aby brane były pod uwagę ich kompetencje i zapewniona była ich apolityczność? W jaki sposób działalność Rady Fiskalnej wpłynie na poprawę przejrzystości finansów publicznych, zwłaszcza w zakresie monitorowania deficytu budżetowego i długu publicznego? Jakie są szacowane koszty utworzenia i funkcjonowania Rady Fiskalnej? Czy Rada Fiskalna będzie w stanie zapobiegać nadmiernemu zadłużaniu się państwa lub innym praktykom zagrażającym stabilności finansowej? Jakie mechanizmy zapewnią, że rząd uwzględni opinie i rekomendacje rady w swoich działaniach? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-340.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Michała Wosia, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#MichałWoś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W ocenie skutków regulacji tej ustawy pokazujecie, że ta nowa instytucja będzie kosztowała nas wszystkich, podatników ponad 100 mld zł. Przeznaczono 100 mld zł na radę, w której będą zasiadali członkowie z pensją w wysokości 450 tys. zł. Proponujecie instytucję, proponujecie radę bez kompetencji. Gdyby państwo polskie miało finansować taką instytucję, która rzeczywiście będzie ekspercka i niezależna, to można by się było zastanowić nad takim wydatkiem.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#MichałWoś">Mam konkretne pytanie: Jak państwo chcą zagwarantować niezależność? Jak państwo chcą spowodować, że Rada Fiskalna rzeczywiście będzie głosem, który będzie brany pod uwagę przy wszystkich decyzjach związanych z finansami państwa? Jak państwo zagwarantują, że np. kiedy Rada Fiskalna zaopiniuje negatywnie budżet państwa z deficytem w wysokości 300 mld zł, jaki proponujecie na przyszły rok — rada już się tym nie zajmie, ale chodzi o tego rodzaju przypadki — to będziecie to brali pod uwagę? Przecież Donald Tusk powie: okej, oni coś tam powiedzieli, a ja tutaj muszę robić swoje. Co będzie natomiast mówił Donald Tusk, kiedy będzie chciał podejmować jakieś niepopularne decyzje, będzie chciał, nie wiem, podnosić wiek emerytalny, podwyższać podatki? Będzie mówił, że Rada Fiskalna to zaproponowała, eksperci z Rady Fiskalnej to rekomendowali. Przecież to jest listek figowy, do tego skrajnie drogi listek figowy, który naprawdę musi wzbudzać gigantyczne znaki zapytania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-342.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Krzysztofa Mulawę, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#KrzysztofMulawa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Proszę wyprowadzić mnie z błędu albo to potwierdzić: Czy przewodniczącego rady będzie proponował minister finansów? Proszę mnie wyprowadzić z błędu. A może to nie jest błąd i o tym, kto będzie przewodniczącym, będzie decydowała większość sejmowa, czyli de facto również koledzy, koleżanki ministra finansów i premiera? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Tadeusza Tomaszewskiego, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Przed chwilą słyszeliśmy zarzut mówiący o tym, że na wynagrodzenia członków rady przeznaczone będą środki, na wydanie których polskiego państwa nie stać. Chciałbym zapytać się w kontekście rozwiązań, które są przewidywane w art. 22, dotyczących właśnie wynagrodzeń członków rady. Stosowne wynagrodzenie ma określić w drodze rozporządzenia Rada Ministrów, biorąc pod uwagę mnożnik kwoty bazowej. Zaproponowane rozwiązania mówią, że mnożnik kwoty bazowej wynosi nie mniej niż 7,84 i nie więcej niż 12 w przypadku wynagrodzenia miesięcznego, a w przypadku przewodniczącego przysługuje dodatek funkcyjny: 2,1. Czy proponowane wynagrodzenia odpowiadają wysokiej klasy specjalistom dzisiaj zatrudnionym np. w bankowości, w Narodowym Banku Polskim czy w ich innych instytucjach finansowych? Czym kierował się rząd, proponując takie rozwiązania? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Marcina Gwóździa, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-347.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#MarcinGwóźdź">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Drodzy Państwo! Powołujemy instytucję, Radę Fiskalną, która nie będzie nikomu potrzebna, a to dlatego, że nie będzie miała kompletnie żadnych kompetencji. Będzie kosztowała 100 mln zł, ale będzie tylko legitymizowała decyzję ministra finansów, bo nie będzie niezależna. Czy ta Rada Fiskalna w ciągu 2 tygodni będzie w stanie rzetelnie zaopiniować budżet? Oczywiście, że nie. Ona zaopiniuje go zgodnie z życzeniem rządu. Chodzi o to, żeby tę odpowiedzialność przerzucić na Radę Fiskalną. Czy Rada Fiskalna zaproponuje nowe rozwiązania podatkowe? Nie, nie zaproponuje. Dlatego moje pytanie brzmi: Kiedy będzie obiecana w 100 konkretach kwota wolna od podatku? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#KrzysztofBosak">Ostatnie pytanie zada pan poseł Adrian Zandberg, koło Razem.</u>
          <u xml:id="u-349.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#AdrianZandberg">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#AdrianZandberg">Zgłosiłem się do zabrania głosu po wypowiedzi pana posła Wosia, żeby jednak powiedzieć to w tym miejscu. To nie jest duży budżet, przeciwnie, jeżeli spojrzymy na biura parlamentarne, budżetowe, które nie tylko wspierają na szerszą skalę proces konsultacji rządowych dokumentów strategicznych, ale także działają na rzecz partii parlamentarnych, w tym partii opozycyjnych, wspierając je analizami, a taki model funkcjonuje w niektórych krajach na świecie, to ich koszty są w oczywisty sposób wyższe. Myślę więc, że warto, żebyśmy faktycznie pochylili się nad zmianami, które przydałoby się wprowadzić dla dialogu społecznego. I tu bardzo zachęcam stronę rządową, żebyśmy spokojnie spróbowali jeszcze na posiedzeniu komisji nad tym usiąść i o tym porozmawiać. Ale też nie mówmy rzeczy, które są trochę obok tematu, a tak jednak muszę skomentować wypowiedź pana posła. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam do odpowiedzi podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana ministra Juranda Dropa.</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#JurandDrop">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Dziękuję bardzo za te pytania. Postaram się szybko na nie odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#JurandDrop">Najpierw odniosę się do rozmaitych rzeczy, które się przewijały w różnych pytaniach, a potem postaram się odpowiedzieć na poszczególne pytania. Pierwsza sprawa dotyczy kwestii, którą szeroko dyskutowaliśmy na posiedzeniu komisji. Chodzi o sprawy RDS-u oraz stosunku Rady Fiskalnej do RDS-u i do procesu budżetowego. Po pierwsze, uważamy, że transparentność, partycypacja społeczna odnośnie do polityki budżetowej jest absolutnie najważniejsza i właśnie Rada Fiskalna jest narzędziem do tego, żeby to uzyskać. Staraliśmy się to przekazać. Minister Finansów wystąpił na prezydium RDS-u 21 października, a wczoraj o tym dyskutowaliśmy na posiedzeniu komisji. I teraz, żeby to wybrzmiało: zawarte w projekcie rozwiązania umożliwią opinii publicznej poznanie eksperckiego, niezależnego głosu odnośnie do polityki budżetowej rządu, do którego minister finansów będzie zobowiązany się odnieść.</u>
          <u xml:id="u-352.2" who="#JurandDrop">Pierwsza rzecz, w przypadku której RDS jest mocno zaangażowany, dotyczy tego, że dwoje z siedmiu członków Rady Fiskalnej będzie wybieranych przez stronę społeczną. Czyli prawie 1/3 składu rady jest wybierana przez RDS. W porównaniu do innych krajów jest to rozwiązanie niespotykane. Jeśli chodzi o inne kraje Unii Europejskiej, w których rady fiskalne już funkcjonują, to tylko w trzech z nich, któreśmy identyfikowali, strona społeczna bierze udział w nominacji jej członków. Normalnie kto inny wyznacza tych członków. Myślę więc, że w tym przypadku dwoje z siedmiu to już dosyć pokazuje. To jest jedna sprawa. Oczywiście członkowie w ich pracach będą funkcjonowali niezależnie.</u>
          <u xml:id="u-352.3" who="#komentarz">(Poseł Adrian Zandberg: Słusznie, tak, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-352.4" who="#JurandDrop">Tego wymaga od nas rozporządzenie. Fakt mianowania pozwala wskazać, kto prezentuje odpowiednią perspektywę, natomiast sami członkowie będą funkcjonowali niezależnie. To jest wymagane, ale właśnie o to nam też chodzi, jeśli chodzi o otrzymywanie obiektywnych opinii na temat polityki fiskalnej.</u>
          <u xml:id="u-352.5" who="#JurandDrop">Dodatkowo, zgodnie z definicją średniookresowego planu zawartą w art. 2 pkt 6 rozporządzenia w sprawie skutecznej koordynacji polityk gospodarczych, plan średniookresowy to dokument zawierający zobowiązania państwa członkowskiego obejmujące okres 4- lub 5-letni. Ten plan jest konsultowany z RDS-em, w związku z czym zaplanowano… I to jest, prawdę mówiąc, odpowiedź na jedno ważne pytanie: ponieważ jest plan średniookresowy, zaplanowano rezygnację z przygotowania założeń do projektu ustawy budżetowej, gdyż to plan średniookresowy oraz roczne sprawozdanie z jego realizacji będą zawierać w sobie wieloletnie założenia wykorzystywane do przygotowania projektu ustawy budżetowej. My nie będziemy już przygotowywali założeń i nie będziemy przygotowywali wieloletniego planu finansowego państwa. To odpowiedź na pytanie pana posła Kosztowniaka, także odnośnie do poprawek, które pan poseł Kosztowniak zapowiedział. Oczywiście ich nie widziałem, natomiast konkretne poprawki, które były zaprezentowane ustnie, nie mają specjalnie sensu w kontekście ustawy, ponieważ nie będzie wieloletniego planu finansów państwa. On jest zastępowany przez średniookresowy plan i przez inny dokumenty. Myślę, że właśnie odpowiedziałem na pytanie posła Kosztowniaka, jeżeli chodzi o RDS i wieloletnie plany.</u>
          <u xml:id="u-352.6" who="#JurandDrop">Plan przedstawia strategię fiskalną na kolejne 4 lata. Po przyjęciu przez Radę Ministrów będzie podlegał ocenie Komisji Europejskiej, bo tego wymaga rozporządzenie, która przygotowuje projekt rekomendacji Rady Unii ustalającej ścieżkę wydatków, która jest następnie przyjmowana przez Radę ECOFIN. Realizacja planu będzie mieć miejsce poprzez wdrażanie odpowiednich działań w każdej ustawie budżetowej. Przykładowo obecny plan będzie miał wpływ na trzy kolejne ustawy budżetowe, aż do 2028 r., wobec czego konsultacja jest już wcześniej wpisana. To, co robiliśmy dotychczas rok w rok, tak naprawdę będzie robione raz, a także w momencie, kiedy będzie zmieniany plan, np. przy zmianie rządu. Rada Ministrów, w zależności od kształtowania się deficytu, wzrostu gospodarczego i faktycznych skutków już zaplanowanych działań, będzie zobowiązana do przedstawienia ewentualnych działań konsolidacyjnych w kolejnych ustawach budżetowych, aby zapewnić realizację planu. I cała zaleta planu 4-letniego jest taka, że sprawy konsolidacji finansów, które wcześniej miały być załatwiane nagle, teraz mogą być rozciągnięte w czasie. Każdy projekt ustawy budżetowej będzie podlegał konsultacjom z RDS-em, wobec czego to, czy wdrażany będzie plan, będzie konsultowane z RDS-em. Zgodnie z art. 11 rozporządzenia unijnego plany średniookresowe podlegają konsultacjom ze społeczeństwem obywatelskim, partnerami społecznymi, władzami regionalnymi i innymi odpowiednimi zainteresowanymi podmiotami. I zgodnie z tymi zapisami minister finansów będzie przekazywał do konsultacji ze stroną społeczną projekt planu śródokresowego. Rozporządzenie Unii stosuje się bezpośrednio, więc nie mamy transpozycji do polskiego porządku prawnego. Jeśli chodzi o terminy, w przyszłości będzie to 10 lutego, natomiast w tym momencie mamy okres przejściowy.</u>
          <u xml:id="u-352.7" who="#komentarz">(Poseł Adrian Zandberg: Od razu, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-352.8" who="#JurandDrop">Podsumowując, chciałbym powiedzieć, że w związku z rezygnacją z przygotowań założeń do projektu ustawy budżetowej na rzecz wieloletnich założeń makroekonomicznych zawartych w projekcie średniookresowym — powinienem wolniej mówić — oraz wyłączeniem pierwszej ich iteracji przewidzianej w przepisach przejściowych zmiany w procesie budżetowym wprowadzane przez projekt ustawy o Radzie Fiskalnej nie stanowią zagrożenia dla roli RDS-u w procesie. Przede wszystkim istotne jest dla nas to, że RDS będzie miał dostęp do pewnego zewnętrznego ciała, bo będzie mógł zapraszać przewodniczącego na posiedzenia RDS-u, de facto będzie mógł radzić się, jakie ze strony zewnętrznego ciała w stosunku do rządu można zadać pytania, jakie można mieć uwagi do procesu, do polityki fiskalnej. Wobec tego, wydaje nam się, to bardziej zwiększa dostęp do wiedzy. Bo tu nie chodzi o to, żeby mieć formalnie możliwość popatrzenia na wskaźniki makroekonomiczne, które wcześniej były przepisywane tak naprawdę z innego dokumentu. W tej chwili będzie bardziej informed. Przekaz dla RDS-u będzie bardziej zrozumiały.</u>
          <u xml:id="u-352.9" who="#komentarz">(Poseł Adrian Zandberg: Jedno drugiemu nie szkodzi, panie ministrze. Jest jeszcze duży naddatek. Apelowałbym o rozważenie tych poprawek.)</u>
          <u xml:id="u-352.10" who="#JurandDrop">To była odpowiedź na pytanie dotyczące RDS-u, na pytania pana posła Zandberga, także pana posła Kosztowniaka. To się pojawiało, wydaje mi się, w innych pytaniach, np. pani posłanki Pępek, chyba także pana posła Dorywalskiego.</u>
          <u xml:id="u-352.11" who="#JurandDrop">Teraz przejdę do innych pytań, żeby ich nie pozostawić bez odpowiedzi. Było pytanie pana posła Tomaszewskiego o koszty, o wynagrodzenia, jak są kształtowane wynagrodzenia. Mnożniki, które pan poseł zacytował dokładnie, wynikają z tego, że 7,84 to jest mnożnik, który przysługuje ministrowi finansów po dostosowaniu jakieś rzeczy. Minimalny mnożnik wynosi 7,84, jeżeli chodzi o ministra finansów, a maksymalny wynosi 12. To jest wynagrodzenie członka Rady Polityki Pieniężnej. Dlaczego tak to jest sformułowane? Zobaczymy, jakie będą warunki rynkowe i jaka będzie właściwa decyzja odnośnie do wynagrodzenia. Zakładamy, że znowu, jak to jest w praktyce, będzie ten niski mnożnik. Wydaje się, odpowiadam pan posłowi Tomaszewskiemu, że są to odpowiednie dla specjalistów z zakresu finansów publicznych, makroekonomii i z odpowiednim doświadczeniem wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-352.12" who="#JurandDrop">Jeżeli chodzi o koszty, myślę, że już nawet pan poseł Zandberg odpowiedział częściowo na pytanie pana posła Wosia. Jeżeli popatrzymy na inne ciała podobnego rodzaju, to są stosunkowo niskie koszty, te 7 mln rocznie. Jeśli chodzi o mnożniki, to powiedziałem, że wspomniane sumy są zwykle brane maksymalne, jakie mogą być i nie są prawdziwe, nie będą. Gwarancje niezależności rady są takie, że po wybraniu członkowie rady nie mogą brać wytycznych, nie mogą kierować się opinią, nie mogą być odwoływani przez przewodniczącego.</u>
          <u xml:id="u-352.13" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Kto wybiera przewodniczącego, panie ministrze?)</u>
          <u xml:id="u-352.14" who="#JurandDrop">Zaraz do tego dojdę.</u>
          <u xml:id="u-352.15" who="#JurandDrop">Wobec tego standardy niezależności, jakie są, są dosyć ogólnie wskazane jako niezależność od członków takich ciał. Teraz jeśli chodzi o wyznaczanie członków i rolę ministra finansów, to minister finansów przeprowadza otwarty konkurs i to jest coś innego niż w przypadku pozostałych ciał, które będą wskazywały swoich kandydatów, będą przekazywały dokumenty do Ministerstwa Finansów. Minister finansów nie może powiedzieć: stop, nie zgadzam się na coś. Może popatrzeć na dokumenty, to, czy one są pełne. Będzie mógł wezwać do ich uzupełnienia, potem będzie to przesyłał do Sejmu, do komisji sejmowej i tutaj nastąpi weryfikacja. Weryfikacja nadal jest na poziomie politycznym, tak jak to się robi, od tego Sejm. Natomiast w przypadku przewodniczącego jest otwarty konkurs i na podstawie wyników tego konkursu minister finansów będzie wskazywał swojego kandydata…</u>
          <u xml:id="u-352.16" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Swojego, swojego.)</u>
          <u xml:id="u-352.17" who="#JurandDrop">Propozycja będzie przekazywana do komisji sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-352.18" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: W której większość ma kolega.)</u>
          <u xml:id="u-352.19" who="#JurandDrop">Komisji sejmowej, w której decyzja nie należy do ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-352.20" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Nie przekonał mnie pan, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-352.21" who="#JurandDrop">Przy wyborze takich ciał — od tego jest Sejm — decyzje są na poziomie Sejmu, natomiast potem takie ciała wykonują działania niezależne.</u>
          <u xml:id="u-352.22" who="#JurandDrop">Na posiedzeniu komisji mieliśmy dyskusję na temat odwołania i rozumiem, że w drugim czytaniu będziemy kontynuowali tę dyskusję, jeśli chodzi o kwestię odwołania. Jak zadeklarowałem, pozytywnie myślimy nad tym, żeby to doprecyzować, że nie będzie to decyzja woluntarystyczna przy odwoływaniu. Sam przepis był pomyślany na zasadzie: co by było, gdyby przewodniczący czy członkowie nie mogli funkcjonować. Po to jest ten przepis — kto to ma zrobić.</u>
          <u xml:id="u-352.23" who="#JurandDrop">Teraz szybciutko — obowiązki konsultacyjne i zakres. Pan poseł Woś pytał o to, w jaki sposób będzie wyglądał wpływ Rady Fiskalnej na proces budżetowy. Jeśli jest negatywna opinia Rady Fiskalnej, to jest proces comply or explain, czyli albo rząd się dostosuje, albo dokładnie wytłumaczy, dlaczego czegoś, co Rada Fiskalna zapisze, nie wykonuje. To jest znowu zwiększanie przejrzystości i zmuszenie, powiedzmy, do dialogu, do wzięcia pod uwagę czyjegoś zdania, nie tylko wyrzucenia do kosza. To comply or explain jest ogólnie przyjętym sposobem zwiększającym przejrzystość, a z drugiej strony niezabierającym decyzyjności.</u>
          <u xml:id="u-352.24" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Stabilizująca reguła i nadzwyczajne okoliczności.)</u>
          <u xml:id="u-352.25" who="#JurandDrop">Tak, dokładnie o to chodzi — tutaj Rada Fiskalna będzie miała swoją dużą rolę — żeby w momencie, kiedy następują nieprzewidziane zaburzenia typu COVID, które oddziałują na całą gospodarkę, wymagają przekroczenia…</u>
          <u xml:id="u-352.26" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Ale to jest uznaniowa kwestia, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-352.27" who="#JurandDrop">Rada Fiskalna właśnie tutaj będzie miała największy wpływ, bo ona będzie musiała to zaopiniować i powiedzieć, że rzeczywiście taka jest sytuacja.</u>
          <u xml:id="u-352.28" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Ale jak będą sytuacje nadzwyczajne, to minister nie będzie musiał się do tego odnosić.)</u>
          <u xml:id="u-352.29" who="#JurandDrop">O ile pamiętam, to będzie musiał znowu je… Musiałbym sięgnąć do przepisu. Myślę, że podczas drugiego czytania dokładnie się do tego odniosę.</u>
          <u xml:id="u-352.30" who="#komentarz">(Głos z sali: Bardzo dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-352.31" who="#JurandDrop">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-352.32" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, jeszcze ja bym poprosiła…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#KrzysztofBosak">Czy głos będzie chciał zabrać jeszcze sprawozdawca komisji pan poseł Piotr Lachowicz? Bo widziałem go na sali. Czy pan poseł będzie chciał zabrać głos jako sprawozdawca komisji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#PiotrLachowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ja jeszcze w imieniu klubu Koalicji chciałbym złożyć jednak pewne poprawki. To są trzy poprawki. Uzasadnieniem pierwszej to jest to, że poprawka ta ma charakter techniczny i nie zmienia merytorycznie przepisu. Chodzi o art. 35 pkt 5. Zmiany są następstwem poprawki zgłoszonej do art. 112d ustawy o finansach publicznych. Druga poprawka dotyczy art. 17. Ma ona charakter porządkujący w zakresie skreślenia fragmentu przepisu stanowiącego błędne powtórzenie regulacji, do której przepis ten odsyła, chodzi o skreślenie zdania drugiego w art. 17 ust. 1, oraz wprowadzenia regulacji określającej obowiązek przechowywania przez 6 lat oświadczeń o stanie majątkowym złożonych przez członków Rady Fiskalnej. To wczoraj zresztą było przedmiotem naszej dyskusji. I poprawka do art. 15. Celem niniejszej poprawki jest ujednolicenie procedury odwoływania członków Rady Fiskalnej pod kątem jej spójności z trybem przyjętym przy ich powoływaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle. To może proszę te przekazać poprawki, jeżeli mogę pana poprosić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#KrzysztofBosak">Na tym wyczerpaliśmy listę posłów zapisanych do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#KrzysztofBosak">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-355.3" who="#KrzysztofBosak">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, marszałek Sejmu kieruje ten projekt ustawy ponownie do Komisji Finansów Publicznych w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-355.4" who="#KrzysztofBosak">Chciałbym teraz przywitać młodzież, która przysłuchuje się naszym obradom. Witam młodzież z Ochotniczych Hufców Pracy z Oleśnicy, goszczącą w Sejmie na zaproszenie pana posła Arkadiusza Sikory, oraz dyrektora Ochotniczych Hufców Pracy panią Iwonę Wiśniewską-Kocjan.</u>
          <u xml:id="u-355.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-355.6" who="#KrzysztofBosak">Pozdrawiamy młodzież. Pozdrawiamy również opiekunów — panią Edytę Biłogan i pana Mariusza Stojanowskiego. Życzymy dobrych wrażeń z Sejmu. Witam także drugą grupę. Jeszcze nie wiem skąd, ale taka informacja, jeśli mi zostanie dostarczona, będzie odczytana.</u>
          <u xml:id="u-355.7" who="#KrzysztofBosak">Teraz ogłaszam minutę przerwy, po której przejdziemy do kolejnego punktu.</u>
          <u xml:id="u-355.8" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz.15 min 23 do godz. 15 min 26)</u>
          <u xml:id="u-355.9" who="#KrzysztofBosak">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-355.10" who="#KrzysztofBosak">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o sporcie oraz niektórych innych ustaw (druki nr 742 i 794).</u>
          <u xml:id="u-355.11" who="#KrzysztofBosak">Proszę pana posła Apoloniusza Tajnera o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#ApoloniuszTajner">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jako sprawozdawcy Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki przypadło mi w udziale wystąpienie w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o sporcie oraz niektórych innych ustaw, druk nr 742.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#ApoloniuszTajner">Uprzejmie informuję, że projekt ww. ustawy wpłynął do Sejmu w dniu 22 września br. i decyzją marszałka Sejmu z dnia 25 października br. został skierowany do pierwszego czytania do Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki. Po przeprowadzeniu pierwszego czytania na posiedzeniu komisji w dniu 29 września komisja rozpatrzyła powyższy projekt ustawy na posiedzeniu w dniu 7 listopada br.</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#ApoloniuszTajner">Projekt ustawy o zmianie ustawy o sporcie oraz niektórych innych ustaw ma na celu wprowadzenie do porządku prawnego rozwiązań, które przyczynią się do ograniczenia w polskim sporcie występowania negatywnych zjawisk takich jak dyskryminacja, przemoc czy nierówne traktowanie.</u>
          <u xml:id="u-356.3" who="#ApoloniuszTajner">Sport jest jedną z dziedzin życia społecznego, w których występują przypadki zachowań związanych z dyskryminacją, przemocą na tle seksualnym, a także nierównym traktowaniem poszczególnych osób. Potwierdzają to głośne przypadki doniesień medialnych zarówno na świecie, jak i w Polsce — afery w Polskim Związku Tenisowym, w Szkole Mistrzostwa Sportowego Polskiego Związku Koszykówki w Łomiankach czy przemoc wobec sędziów w niższych ligach piłkarskich. Potrzebę wprowadzenia do polskiego prawa rozwiązań ograniczających występowanie tego typu negatywnych zachowań potwierdzają również opublikowane w ostatnich latach badania, w tym przeprowadzone na zlecenie ministra sportu w 2020 r. badanie „Sytuacja kobiet w polskim sporcie wyczynowym”. Postulaty w tym zakresie zgłaszały w ostatnich latach zarówno organizacje pozarządowe, jak i rzecznik praw obywatelskich. Projektowane przepisy wychodzą również naprzeciw propozycjom zgłaszanym w poprzedniej kadencji Sejmu przez Parlamentarny Zespół ds. Sportu Kobiet oraz współpracujący z zespołem eksperci.</u>
          <u xml:id="u-356.4" who="#ApoloniuszTajner">Projekt ustawy zwiększa rolę kobiet w polskim sporcie, w tym zwiększa ich rolę w procesach decyzyjnych w polskich związkach sportowych. W lutym 2024 r. w 20 polskich związkach sportowych na 69 nie było ani jednej kobiety w zarządzie, a jedynie w 4 związkach na 69 kobieta sprawuje funkcję prezesa polskiego związku sportowego. Jest to niepokojące zjawisko, zwłaszcza jeżeli weźmie się pod uwagę fakt, że według danych GUS z 2022 r. kobiety stanowią ponad 40% zawodniczek kadr narodowych. Projekt ma zapewnić bardziej zrównoważoną reprezentację płci w zarządach polskich związków sportowych i zwiększyć udział kobiet w procesach decyzyjnych. Przewiduje się, że reprezentacja każdej z płci wynosić będzie co najmniej 30%. Wymóg 30-procentowej reprezentacji każdej z płci ma dotyczyć również organów kontroli wewnętrznej polskiego związku sportowego.</u>
          <u xml:id="u-356.5" who="#ApoloniuszTajner">Innym aspektem nierówności, który dotyka kobiety w sporcie, jest kwestia otrzymywania stypendium sportowego w okresie po urodzeniu dziecka. Obecnie kobiety otrzymują stypendium ministra w wysokości 50% przez pół roku po urodzeniu dziecka. Są one zatem w dużo mniej korzystnej sytuacji niż osoby zatrudnione na umowę o pracę. Nowelizacja w art. 32 ust. 6 ustawy o sporcie zakłada również wydłużenie z pół roku do roku okresu pobierania stypendium sportowego przez członkinie kadry narodowej po urodzeniu dziecka oraz zwiększenie kwoty pobieranej w tym zakresie z 50% do 81,5% wysokości stypendium. Wydłużenie okresu pobierania stypendium przez zawodniczki po porodzie oraz zwiększenie przyznawanej kwoty usuwa dysproporcję praw zawodniczek w stosunku do innych kobiet zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Dotychczasowy okres 6 miesięcy od porodu był w większości sportów niewystarczający. Wprowadza się również przepis, który przyznaje stypendium sportowe w wysokości równej 81,5% przyznanego stypendium na okres 12 tygodni w przypadku poronienia, urodzenia martwego dziecka lub gdy dziecko zmarło przed upływem 8. tygodnia życia.</u>
          <u xml:id="u-356.6" who="#ApoloniuszTajner">Kolejnym problemem, z którym mierzy się projekt, jest przeciwdziałanie przemocy wobec sędziów sportowych. W ostatnich latach mamy do czynienia ze znacznie częstszym występowaniem incydentów polegających na naruszaniu godności osobistej i nietykalności cielesnej sędziów. Projekt zakłada zapewnienie ochrony prawnej sędziemu sportowemu prowadzącemu współzawodnictwo sportowe i przewiduje dodanie do ustawy o sporcie przepisu art. 38a, który wskazuje, że osoba sprawująca funkcję sędziego sportowego podczas prowadzenia współzawodnictwa sportowego korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariusza publicznego. Oznacza to, że przedmiotem szczególnej ochrony prawnokarnej stanie się m.in. nietykalność cielesna sędziów, ich życie, zdrowie, godność osobista, a także prawidłowość prowadzonych przez nich czynności oraz szacunek dla realizowanych przez nich zadań.</u>
          <u xml:id="u-356.7" who="#ApoloniuszTajner">Projekt przewiduje również wsparcie rozwiązań poprawiających sytuację sportowców na rynku pracy po zakończeniu kariery przez wprowadzenie do ustawy rozwiązań motywujących sportowców do kontynuowania nauki w trakcie kariery sportowej. Propozycje zawarte w projekcie są odpowiedzią na wytyczne Unii Europejskiej w zakresie kariery dwutorowej sportowców z 2013 r. Większość przyjętych w projekcie rozwiązań próbowano wcześniej wdrożyć bez wprowadzania zmian legislacyjnych. W kwestii zapewnienia dodatków do stypendiów w uzasadnionych przypadkach dla członków kadry narodowej projekt wprowadza zmiany w art. 32 polegające na wprowadzeniu przepisów, które pozwolą ministrowi właściwemu do spraw kultury fizycznej na przyznanie dodatku w wysokości 20% stypendium sportowego sportowcom, studentom lub doktorantom, a także przyznanie jednorazowego dodatku do stypendium sportowego w wysokości maksymalnie dwukrotności podstawy sportowcom, którzy uzyskali świadectwo dojrzałości. Wprowadzenie tych przepisów ma być zachętą dla młodych sportowców do kontynuowania nauki i zdobycia dyplomu ukończenia studiów.</u>
          <u xml:id="u-356.8" who="#ApoloniuszTajner">Projekt określa zasady przeciwdziałania dyskryminacji, mobbingowi i innym nadużyciom wobec zawodników i innych osób uczestniczących we współzawodnictwie sportowym oraz przewiduje powołanie rzecznika ochrony praw zawodników ds. przeciwdziałania dyskryminacji, mobbingowi i innym nadużyciom, w tym w zakresie ochrony nietykalności fizycznej i psychicznej zawodników. Rzecznika będzie powoływał i odwoływał minister właściwy do spraw kultury fizycznej na 5-letnią kadencję. Rzecznik będzie działał przy pomocy zastępcy rzecznika oraz wyodrębnionej jednostki organizacyjnej w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw kultury fizycznej, a polskie związki sportowe i inne związki sportowe będą zobowiązane wyznaczyć pełnomocników do spraw przeciwdziałania przemocy i dyskryminacji w sporcie na wzór zawarty w niektórych innych przepisach, w tym przepisach dotyczących rzecznika małych i średnich przedsiębiorców. Ponieważ instytucja rzecznika stanowi novum, istnieje możliwość kształtowania jego konstrukcji prawnej w oparciu o cele, którym ma służyć stworzona instytucja, dlatego zaproponowano taką konstrukcję prawną instytucji rzecznika.</u>
          <u xml:id="u-356.9" who="#ApoloniuszTajner">Ponadto projekt wprowadza sankcje przeciwko podmiotom, które nie wprowadzą standardów, co spowoduje znacznie bardziej skuteczne wdrożenie przepisów ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich w obszarze sportu.</u>
          <u xml:id="u-356.10" who="#ApoloniuszTajner">Kolejną zmianą jest możliwość powołania przedstawicieli zawodników kadr narodowych do zarządów polskich związków sportowych. Celem zaproponowanej zmiany jest zapewnienie gwarancji wprowadzenia przedstawicieli zawodników kadr narodowych do składów zarządów polskich związków sportowych. Ponieważ projekt ustawy przewiduje 30-procentowy udział kobiet w składach zarządów, zasadne jest, aby zawodnicy mieli również prawo do wprowadzenia swojego przedstawiciela do zarządu swojego związku sportowego.</u>
          <u xml:id="u-356.11" who="#ApoloniuszTajner">Projekt przewiduje zmianę nazwy ewidencji „Sportowe talenty” na ewidencję „Badanie kompetencji ruchowych uczniów”. Wprowadzane przepisy ograniczą również wykorzystywanie ewidencji jedynie do celów statystycznych. Oznacza to, że nie będzie możliwe pozyskiwanie danych z ewidencji przez kluby sportowe, związki sportowe i polskie związki sportowe, które miało służyć identyfikacji talentów.</u>
          <u xml:id="u-356.12" who="#ApoloniuszTajner">Ze względu na dyskusje związane z ochroną oraz przetwarzaniem danych osobowych z ewidencji projektowane przepisy mają na celu zwiększenie poziomu bezpieczeństwa danych osobowych uczniów i ograniczenie ich przetwarzania. Pozostałe dane będą mogły być przekazywane wyłącznie do celów naukowo-badawczych, dydaktycznych, oświatowych lub statystycznych.</u>
          <u xml:id="u-356.13" who="#ApoloniuszTajner">Doprecyzowanie przepisów o przekształceniu związków sportowych w polskie związki sportowe. Zmiany i doprecyzowania wymaga brzmienie art. 12 ust. 2 ustawy o sporcie, tak aby utworzenie i rejestracja polskiego związku sportowego były rozumiane wyłącznie jako przekształcenie dotychczas działającego i już utworzonego związku sportowego, a nie fakt uzyskania odrębnej osobowości prawnej.</u>
          <u xml:id="u-356.14" who="#ApoloniuszTajner">Dofinansowanie zadań to jest następne zagadnienie. Dofinansowanie zadań związanych z przygotowaniem kadry narodowej przez Instytut Sportu — Państwowy Instytut Badawczy, zwany dalej IS PIB. Projekt dodaje do listy obecnych podmiotów, które mogą otrzymać dofinansowanie zadań związanych z przygotowaniem kadry narodowej do udziału w igrzyskach olimpijskich, igrzyskach paralimpijskich, igrzyskach głuchych, mistrzostwach świata lub mistrzostwach Europy, nowy podmiot w postaci Instytutu Sportu. Jeżeli polski związek sportowy nie może otrzymać bezpośrednio dofinansowania z ww. programów ministerialnych, takie przykłady też mamy, a istnieje konieczność zapewnienia ciągłości przygotowań kadr narodowych do udziału w najważniejszych imprezach na poziomie mistrzowskim, dzięki powierzeniu tej roli w uzasadnionych przypadkach Instytutowi Sportu będzie można zabezpieczyć i zapewnić środki dla danej dyscypliny sportu czy dla danego związku. Instytut Sportu jako jednostka podległa ministrowi właściwemu do spraw kultury fizycznej zapewni transparentność procesu rozliczania dotacji. Powierzenie Instytutowi Sportu ewentualnej umowy na przygotowanie kadr narodowych nie będzie prowadziło do zwiększenia nakładów finansowych.</u>
          <u xml:id="u-356.15" who="#ApoloniuszTajner">Nowelizacja przewiduje również wyłączenie od zakazu wobec członka zarządu polskiego związku sportowego: zaprojektowana zmiana polega na dodaniu w art. 9 ustawy o sporcie nowego przepisu, tj. ust. 3b, który wprowadza wyłączenie od ustanowionego w art. 9 ust. 3 pkt 6 ustawy o sporcie zakazu wobec członka zarządu Polskiego Związku Sportowego bycia członkiem organu, prokurentem lub pełnomocnikiem podmiotu świadczącego na rzecz PZS usługi, dostawy lub roboty budowlane, w tym usługi sponsoringu finansowego lub rzeczowego w przypadku członka zarządu PZS będącego członkiem rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółki prawa handlowego, w której ten PZS posiada akcje lub udziały, w tym utworzonej przez ten związek spółki zarządzającej ligą zawodową, w której ten PZS posiada akcje lub udziały. Zaproponowane rozwiązania wpłyną na demokratyzację i poprawę jakości procesów decyzyjnych w polskich związkach sportowych.</u>
          <u xml:id="u-356.16" who="#ApoloniuszTajner">Kończąc moje wystąpienie, uprzejmie informuję Wysoką Izbę, że zaproponowane zmiany do artykułów projektu ustawy o zmianie ustawy o sporcie oraz niektórych innych ustaw zawarte w sprawozdaniu Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki, druk nr 794, nie budzą zastrzeżeń i w związku z tym wnoszę o ich przyjęcie. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-356.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#KrzysztofBosak">Zanim przejdziemy do dyskusji, chciałbym przywitać uczniów klas VIII ze Szkoły Podstawowej im. św. Wincentego Pallottiego w Lublinie, goszczących na zaproszenie pana posła Sylwestra Tułajewa.</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-357.3" who="#KrzysztofBosak">Życzymy dobrych wrażeń z naszych obrad.</u>
          <u xml:id="u-357.4" who="#KrzysztofBosak">Przechodzimy do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-357.5" who="#KrzysztofBosak">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-357.6" who="#KrzysztofBosak">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-357.7" who="#KrzysztofBosak">Jako pierwsza zabierze głos pani poseł Anna Krupka reprezentująca klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-357.8" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#AnnaKrupka">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość chciałam przedstawić nasze stanowisko wobec sprawozdania Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o sporcie.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#AnnaKrupka">Projekt zawiera wiele ważnych, potrzebnych rozwiązań, takich jak zwiększanie stypendiów sportowych, wydłużenie okresu stypendium i podwyższenie samego stypendium dla kobiet w sporcie po urodzeniu dziecka, a więc wsparcie rodzicielstwa i powrotu po rodzicielstwie do treningów czy pracy w sporcie. Projekt wprowadza także rozwiązania prawne dotyczące przeciwdziałania molestowaniu i przemocy, szczególnie wobec małoletnich w sporcie, ale tak naprawdę wobec wszystkich uczestników współzawodnictwa sportowego.</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#AnnaKrupka">Ciekawym rozwiązaniem jest również bez wątpienia powiązanie sportu wyczynowego ze szkolnictwem wyższym, z uczelniami wyższymi, tak abyśmy nie tracili utalentowanych sportowców, którzy dzisiaj niejednokrotnie muszą wybierać, czy kontynuować karierę w sporcie, czy też po prostu postawić na naukę. To rozwiązanie w sposób skuteczny rozwiązuje ten właśnie problem.</u>
          <u xml:id="u-358.3" who="#AnnaKrupka">Również cenną zmianą jest zagwarantowanie reprezentacji przedstawicieli zawodników w polskich związkach sportowych, a także możliwość finansowania związków przez Instytut Sportu, szczególnie związków w fatalnej sytuacji finansowej, co też nakłada pewną odpowiedzialność na ministerstwo w związku z tym, że Instytut Sportu jest instytucją podlegającą ministrowi, ale również zakłada, ale również gwarantuje uczciwość w gospodarowaniu tego rodzaju środkami. Ponadto ustawa wprowadza elementy ochrony sędziów w polskim sporcie, co również jest bardzo cenne.</u>
          <u xml:id="u-358.4" who="#AnnaKrupka">Niemniej jednak w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość chciałam złożyć poprawki do projektu ustawy o zmianie ustawy o sporcie, bo z jednym z rozwiązań się nie zgadzamy, czyli z wprowadzeniem parytetu w przypadku zarządów polskich związków sportowych. To jest stworzenie sztucznych wytycznych w zakresie płci, co w długiej perspektywie nie sprawdza się.</u>
          <u xml:id="u-358.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani to mówi?)</u>
          <u xml:id="u-358.6" who="#AnnaKrupka">Powstaje także jedno pytanie, pytanie o wiarygodność tych osób, które to rozwiązanie zaprojektowały. Z jednej strony ministerstwo chce wprowadzić 30-procentowy parytet kobiet w zarządach związków sportowych, chce, aby kobiety miały w taki automatyczny sposób dużo większy wpływ na zarządzanie polskimi związkami sportowymi, podczas gdy, jeżeli chodzi o zarządzanie w polskim sporcie, tego wpływu nie mają, ponieważ w Ministerstwie Sportu i Turystyki nie zasiada dziś w jego kierownictwie żadna kobieta.</u>
          <u xml:id="u-358.7" who="#AnnaKrupka">To rozwiązania, które zostały zaprojektowane przez panów ministrów, którym się wydaje, że rozumieją problemy kobiet w sporcie, i którzy narzucają swoje wyobrażenia, natomiast moim zdaniem rzeczywistym problemem kobiet w sporcie, który pokazuje ogromną nierówność, nierówne ich traktowanie, jest dopuszczenie do rywalizacji sportowej biologicznych mężczyzn, którzy identyfikują się jako kobiety. To zdecydowanie umożliwia po prostu nieuczciwą, nierówną konkurencję sportową. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-358.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Niemczyk, klub Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#MałgorzataNiemczyk">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej przedstawiam stanowisko wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o sporcie oraz niektórych innych ustaw, druki nr 742 i 794.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#MałgorzataNiemczyk">Igrzyska w Paryżu pokazały, że polski sport potrzebuje zmian. Jesteśmy w ogonie Europy, jeśli chodzi nie tylko o wyniki, lecz przede wszystkim o funkcjonowanie. Zawodnik, żeby osiągnąć sukcesy, poza zabezpieczeniem finansowym, sprzętowym i infrastrukturalnym, potrzebuje dobrego otoczenia prawnego. Celem tej nowelizacji jest poprawa bezpieczeństwa w sporcie.</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#MałgorzataNiemczyk">Panie i Panowie Posłowie! Trzy słowa: sprawczość, równość, bezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-360.3" who="#MałgorzataNiemczyk">Ten projekt da sportowcom realny wpływ na rozwój swoich dyscyplin, da możliwość wybierania swoich przedstawicieli do zarządów polskich związków sportowych. To rozwiązanie racjonalne i w pełni uzasadnione merytorycznie. Rzecznik praw obywatelskich podnosił to także w swoim raporcie za ostatni rok.</u>
          <u xml:id="u-360.4" who="#MałgorzataNiemczyk">Dzięki zmianom w ustawie wzmocniona będzie pozycja kobiet i ich ochrona. Już w 1994 r. na międzynarodowej konferencji w Brighton określono katalog koniecznych zmian w celu eliminacji nierówności w sporcie. Polska była jednym z 80 krajów, które podpisały te postanowienia. Niestety nic nie zrobiono, by je wdrożyć. Sport kobiet w Polsce często traktowany jest jak sport drugiej kategorii, a zawodniczki jak sportowcy gorszego sortu.</u>
          <u xml:id="u-360.5" who="#MałgorzataNiemczyk">W Paryżu w składzie naszej kadry ponad połowę stanowiły kobiety. Wywalczyły 8 na 10 medali, w tym jedyny złoty. Sport w wymiarze zawodniczym już dawno przestał być domeną mężczyzn, natomiast pozostaje nią w wymiarze zarządczym. W Anglii, Francji, Holandii, Hiszpanii w zarządach zasiada ponad 30% kobiet, w Szwecji aż ponad połowa, a w Polsce kobiety mają niewiele do powiedzenia. W 10 najlepiej dotowanych przez rząd polskich związkach sportowych kobiet jest tylko 8%. Badania pokazują, że skuteczność organizacji wzrasta wraz ze wzrostem różnorodności w jej organach decyzyjnych. Potwierdzają to też przykłady z innych państw, w przypadku których odsetek kobiet w zarządach jest większy i wyniki sportowe są lepsze.</u>
          <u xml:id="u-360.6" who="#MałgorzataNiemczyk">Ważne jest w tym projekcie wydłużenie okresu przyznawania stypendium i podniesienie jego wysokości dla zawodniczek w ciąży i po urodzeniu dziecka, bo dotąd sportsmenki traktowano gorzej niż kobiety pracujące na etatach.</u>
          <u xml:id="u-360.7" who="#MałgorzataNiemczyk">Projekt wprowadza ochronę prawną dla sędziego sportowego prowadzącego współzawodnictwo sportowe, ochronę jak dla funkcjonariusza publicznego.</u>
          <u xml:id="u-360.8" who="#MałgorzataNiemczyk">Wreszcie ustawa zajmuje się także problemem przemocy i dyskryminacji. W sporcie. Powiedzmy sobie jasno: do przemocy w sporcie dochodzi zarówno w relacjach zależności oraz podległości, jak i w relacjach rówieśniczych. Przybiera ona różna formy: od przemocy fizycznej i emocjonalnej przez seksualną po różne formy mniej lub bardziej jawnej przemocy psychicznej czy finansowej. Jest krzyk, poniżanie, poklepywanie, molestowanie, niestosowne odzywki. Ustanowienie przy ministrze właściwym do spraw sportu rzecznika ochrony praw zawodników z uprawnieniami kontrolno-procesowymi jest krokiem milowym na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa. Podstawą jego działania będzie edukacja, monitoring, badania, przeciwdziałania, a także upowszechnianie wiedzy i problematyki.</u>
          <u xml:id="u-360.9" who="#MałgorzataNiemczyk">Nadto projekt przekształca ewidencję „Sportowe talenty” w „Badanie kompetencji ruchowych uczniów”, co jednoznacznie wskazuje zasadność i celowość wykonywania corocznych badań oraz przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa danych osobowych. Daje możliwość przyznawania 20-procentowego dodatku do stypendium sportowcom, którzy studiują, oraz jednorazowego dodatku sportowcom, którzy zdali maturę. Poszerza kompetencje trybunału arbitrażowego, dookreśla zasady przekształcania związków sportowych w polskie związki sportowe oraz umożliwia szybką ścieżkę odwoławczą. Dodatkowo zobowiązuje polskie związki sportowe do wyznaczenia pełnomocników, tworząc cały system ochrony i bezpieczeństwa. Projekt zobowiązuje wszystkie podmioty działające w sporcie do przyjęcia standardów przeciwdziałania przemocy i dyskryminacji.</u>
          <u xml:id="u-360.10" who="#MałgorzataNiemczyk">Podsumowując, to bardzo potrzebny projekt, który ma szansę pchnąć polski sport na lepsze tory i poprawić bezpieczeństwo osób w nich uczestniczących, a to jest szczególnie ważne dla rodziców młodych sportowców. Zmiany przyczynią się też do ograniczenia innych negatywnych zjawisk. Głosując za tą ustawą, odpowiemy na pytanie, czy chcemy, aby polski sport był transparentny, nowoczesny, bezpieczny i na wysokim poziomie.</u>
          <u xml:id="u-360.11" who="#MałgorzataNiemczyk">Bardzo dziękuję wszystkim członkom i ekspertom Parlamentarnego Zespołu ds. Sportu Kobiet, pracującym jeszcze w poprzedniej kadencji Sejmu nad wieloma propozycjami zapisów, któremu przewodniczyłam. Dziękuję pracownikom resortu sportu i sportowcom. Dziękuję posłankom i posłom, a szczególne podziękowania kieruję do ministra sportu pana Sławomira Nitrasa za odwagę wprowadzenia tych ważnych i istotnych oraz pożądanych zmian. Koalicja Obywatelska będzie głosować za przyjęciem projektu wraz ze złożonymi poprawkami. Ten projekt to sprawczość, równość i bezpieczeństwo w sporcie.</u>
          <u xml:id="u-360.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam do wystąpienia klubowego panią poseł Żanetę Cwalinę-Śliwowską, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Panowie Ministrowie! Drodzy Parlamentarzyści! Mam przyjemność przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Polska 2050 — Trzecia Droga wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o sporcie oraz niektórych innych ustaw. Ta ustawa jest niezwykle ważna dla polskiego sportu, dla jego rozwoju, profesjonalizacji, a także dla zapobiegania dyskryminacji przemocy w środowisku sportowym. Skupię się tylko na najważniejszych w ocenie klubu zmianach, które reguluje projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Po pierwsze, przeciwdziałanie dyskryminacji kobiet w polskich związkach sportowych. Projekt wprowadza mechanizm, który wymaga, aby stosowano parytet płci — najmniej 30% członków zarządów związków sportowych. Ma być to krok w stronę większej równości płci i zapewnienia, że kobiety będą miały realny wpływ na kształtowanie polityki sportowej w Polsce. Całym sercem wspieramy rozwój kobiet, ich rozwój sportowy, także rozwój w organach zarządczych polskich związków sportowych. Sama wywodzę się ze środowiska sportowego, przeszłam całą ścieżkę kariery: zawodnik, trener, prezes klubu, działacz, rodzic zawodnika, prezes związku sportowego. Jednak w zaproponowanym mechanizmie widzimy pewne zagrożenia. Istnieje ryzyko, że narzucony odgórnie wymóg może powodować złe praktyki odnośnie do nominacji kobiet, które niekoniecznie mają kompetencje, a jedynie spełniają formalne kryteria. Rozumiemy, że są związki sportowe, które działają w tym zakresie wzorcowo, ale rozumiemy też, że w niektórych związkach trzeba zastosować mechanizm parytetu, który odblokuje ścieżkę kariery kobietom. W związku z tym należy zadbać, aby wprowadzone regulacje były wsparte programami, np. programem dla kobiet rozwijającym ich liderstwo w sporcie. I tu zwracam się szczególnie do pana ministra, patrząc na pana, aby za tą zmianą rzeczywiście poszedł jakiś program liderski wspierający kobiety w zarządzaniu sportem.</u>
          <u xml:id="u-362.2" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Kolejną dobrą zmianą jest udział przedstawicieli zawodników kadry narodowej w zarządach polskich związków sportowych. Propozycja zakłada większy udział samych sportowców w procesach decyzyjnych. To ważne rozwiązanie, które daje zawodnikom możliwość aktywnego uczestnictwa w zarządzaniu swoimi związkami. Taka zmiana zwiększy transparentność działań oraz lepiej uwzględni ich potrzeby i wyzwania. Całkowicie się z tym pomysłem zgadzamy. Zwracamy jednak uwagę na potrzeby dotyczące monitorowania, czy ten mechanizm będzie odpowiadał na potrzeby zawodników, czy wprowadzone rozwiązanie da zakładane efekty, a nie będzie tylko martwym przepisem.</u>
          <u xml:id="u-362.3" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Wprowadzenie ochrony kobiet po urodzeniu dziecka. Wsparcie dla kobiet wracających do sportu po urlopie macierzyńskim poprzez wyższe i dłużej wypłacane stypendia sportowe, to nie tylko akt sprawiedliwości, ale także inwestycja w potencjał zawodniczek. Ułatwienie powrotu na areny sportowe może być kluczowe dla zatrzymania talentów w polskim sporcie.</u>
          <u xml:id="u-362.4" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Po czwarte, przeciwdziałanie przemocy i dyskryminacji w sporcie. Powołanie rzecznika przy ministrze sportu, który będzie odpowiadał za monitorowanie i przeciwdziałanie przemocy oraz nierównościom w sporcie, a także powołanie pełnomocników działających w ramach każdego polskiego związku sportowego, to dla nas fundamentalny element reformy. Wprowadzenie jasnych procedur dyscyplinarnych i sankcji jest sygnałem, że polski sport nie będzie tolerował żadnych form nadużyć. Jako Polska 2050 proponujemy w tym zakresie poprawkę, która uszczegółowi kompetencje, które będzie musiał posiadać pełnomocnik, aby móc pełnić tę funkcję, co jeszcze bardziej podwyższy profesjonalizację i niezależność tej funkcji.</u>
          <u xml:id="u-362.5" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Chcemy także zapewnić ochronę sędziom, którzy często są narażeni na przemoc lub groźby w trakcie wykonywania swojej pracy. Zyskają ochronę prawną na poziomie funkcjonariusza publicznego, co zwiększy ich bezpieczeństwo i pozwoli skutecznie pełnić swoje obowiązki bez obaw. W pełni popieramy to rozwiązanie i bardzo się z niego cieszymy.</u>
          <u xml:id="u-362.6" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Transparentność i proces wyborów do organów polskich związków sportowych. Niestety tutaj jest wiele zastrzeżeń. Do naszych biur poselskich wpływa wiele doniesień o nadużyciach, które się dzieją w trakcie procesu wyboru. Dlatego składamy poprawkę dotyczącą wymogu udziału mediów, transmisji on-line i przechowywania zapisu audiowizualnego z wyborczych zebrań do zarządów polskich związków sportowych. Mamy nadzieję, że nie będzie na sali przeciwników tej poprawki, bo chyba wszyscy chcemy zwiększyć transparentność w polskim sporcie.</u>
          <u xml:id="u-362.7" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Podsumowując: projekt ustawy o zmianie ustawy o sporcie to krok w dobrą stronę, w stronę nowoczesnego, równościowego i bardziej sprawiedliwego systemu sportowego w Polsce. Choć niektóre rozwiązania wymagają szczególnej uwagi przy wdrażaniu, ogólny kierunek zmian jest właściwy.</u>
          <u xml:id="u-362.8" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Jako Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga składamy kilka poprawek do tego projektu, które służą uszczegółowieniu oraz jeszcze lepszej realizacji celów, którym ma służyć ta ustawa. Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga wraz ze złożeniem poprawek wyraża swoje poparcie dla tego projektu z nadzieją na jego skuteczną realizację i realne korzyści dla polskiego sportu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-362.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Stanisława Tomczyszyna, klub PSL — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-363.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#StanisławTomczyszyn">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga przedstawić stanowisko wobec projektu ustawy zawartego w drukach nr 742 i 794.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#StanisławTomczyszyn">Naprzeciw temu wychodzą proponowane przepisy rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o sporcie oraz niektórych innych ustaw. Projektodawcy podkreślają po pierwsze, że w polskim sporcie niezbędna jest poprawa sytuacji kobiet. W moim najgłębszym przekonaniu niezbędne jest systemowe zapewnienie sportowczyniom należnego im miejsca w składach zarządów polskich związków sportowych i ich organach kontroli wewnętrznej. Sytuacja, w której w 20 polskich związkach sportowych ani jedna kobieta nie zasiada w zarządzie, a w zaledwie 1/4 polskich związków sportowych w zarządzie jest więcej niż 30% kobiet, ma się nijak do faktu, że kobiety stanowią ponad 40% zawodniczek kadr narodowych. Spójrzmy jedynie na wyniki medalowe ostatnich igrzysk olimpijskich, gdzie 8 na 10 zdobytych medali wywalczyły kobiety. Paryskie igrzyska paraolimpijskie to kolejny dobitny argument na to, że czas nie tyle na poprawę, co na znaczące docenienie udziału pań w polskich sukcesach sportowych. W tym właśnie kierunku idą proponowane zmiany, które zapewnić mają w zarządach polskich związków sportowych parytet płci, co z całą mocą popieramy.</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#StanisławTomczyszyn">Praktycznym tego wyrazem jest proponowane w projekcie objęcie ochroną członkiń kadry narodowej po urodzeniu dziecka, wydłużenie okresu pobierania przez nie stypendiów sportowych, również tych przyznawanych przez jednostki samorządu terytorialnego, ich procentowe wyrównanie w stosunku do kobiet zatrudnianych w oparciu o umowę o pracę przy zapewnieniu członkiniom kadry narodowej godziwego zabezpieczenia materialnego w trakcie ciąży, przez rok po urodzeniu dziecka, ale również w sytuacjach, gdy ciąża zakończy się niestety przedwcześnie. To krok ważny i niebywale potrzebny.</u>
          <u xml:id="u-364.3" who="#StanisławTomczyszyn">Projekt ten jednak, jak się być może wydaje, nie jest skierowany tylko do kobiet. Proponuje on w sposób praktyczny, poprzez wymierne gratyfikacje finansowe, tzw. ideę kariery dwutorowej. Jednoczesne łączenie treningów i nauki, szczególnie na poziomie zawodowym, nie jest czynnością łatwą i z pewnością nie każdy jej podoła. Dlatego tym bardziej państwo polskie powinno wspierać tych sportowców, którzy ciężko pracują nie tylko na sportowych arenach, ale i w murach jednostek edukacyjnych. Dzięki temu będziemy mogli się cieszyć z ich sportowych osiągnięć, a jednocześnie nie będziemy musieli drżeć o ich przyszłość na rynku pracy po zakończeniu zawodniczej kariery.</u>
          <u xml:id="u-364.4" who="#StanisławTomczyszyn">Ustawa w sposób systemowy podejmuje również temat przeciwdziałania przemocy i dyskryminacji w sporcie. Z jednej strony zobowiązuje kluby sportowe, związki sportowe, polskie związki sportowe oraz spółki zarządzające ligami zawodowymi do przyjęcia standardów przeciwdziałania przemocy i dyskryminacji w sporcie oraz w praktyce poprzez obowiązek wyznaczenia przez polskie związki sportowe i związki sportowe pełnomocników do spraw przeciwdziałania przemocy i dyskryminacji w sporcie, strzeże dochowywania tych standardów. W tym celu również powołuje się przy ministrze do spraw kultury fizycznej nowy urząd rzecznika ochrony praw zawodników i innych osób uczestniczących we współzawodnictwie sportowym, z szerokim wachlarzem możliwości zarówno kontrolnych, jak i inicjowania uczestnictwa w postępowaniach dyscyplinarnych oraz sądowych w zakresie zdarzeń związanych z przemocą i dyskryminacją w sporcie.</u>
          <u xml:id="u-364.5" who="#StanisławTomczyszyn">Istotną zmianą proponowaną w ustawie jest również przyznanie ochrony przynależnej funkcjonariuszom publicznym dla sędziów sportowych podczas wykonywania zadań dotyczących prowadzenia współzawodnictwa sportowego. Poziom gwarancji bezpieczeństwa sędziów sportowych znacząco więc wzrośnie. Będzie to właściwe zabezpieczenie tych osób, które rozstrzygając sportowe spory, wykonując funkcję arbitra, niejednokrotnie padają ofiarą antysportowych zachowań i emocji.</u>
          <u xml:id="u-364.6" who="#StanisławTomczyszyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sport to codzienna walka z samym sobą, z fizycznymi słabościami, presją otoczenia, z rzeczywistością, o własne marzenia, i w końcu sportowa walka z innymi zawodnikami. Sportowcom nie potrzeba kolejnych powodów do walki. Równość, szacunek, tolerancję czy bezpieczeństwo powinno zapewnić im państwo. Powyższy projekt musimy przyjąć choćby dlatego, że zapewnia on sportowcom należne im miejsce i należne traktowanie w świecie sportu. Chciałbym również w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego — Trzeciej Drogi złożyć poprawki do procedowanej właśnie ustawy. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Dorotę Olko, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#DorotaOlko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rozmawiamy dzisiaj o projekcie, który stawia przed sobą bardzo ambitne zadanie, walkę z dyskryminacją, z nierównym traktowaniem, z przemocą w polskim sporcie. To jest bardzo dobra wiadomość, że ministerstwo sportu się tym tematem zajęło, bo zmiany w tym zakresie są naprawdę bardzo potrzebne. Są potrzebne, bo sport powinien być dla wszystkich, niezależnie od płci, od zasobności portfela, niezależnie od orientacji seksualnej. Równe traktowanie, uczciwa rywalizacja to absolutne podstawy idei sportu.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#DorotaOlko">Niestety, dzisiaj w Polsce mamy do czynienia z typową męską szatnią. W zarządach polskich związków sportowych jest bardzo niewiele kobiet. Bardzo trudno jest godzić profesjonalną karierę sportową z macierzyństwem. Zawodniczki często mają gorszy dostęp do infrastruktury, do środków. Dodatkowo dochodzi do tego jeszcze bardzo bolesna kwestia, jaką jest molestowanie seksualne. W sporcie zawodowym nie ma obecnie mechanizmów, które miałyby chronić ofiary i prowadzić do ukarania czy wykluczenia sprawców. Przypomnę, że 2 lata temu obecna ministra do spraw równości Katarzyna Kotula publicznie opowiedziała o molestowaniu seksualnym, którego doznała jako 13-letnia dziewczynka ze strony swojego ówczesnego trenera, prezesa Polskiego Związku Tenisowego. Jej oraz wszystkim zawodniczkom, które nagłaśniały podobne przypadki, należą się podziękowania i gratulacje, bo to wymagało dużej odwagi i siły. Ten projekt, o którym rozmawiamy, to krok w kierunku wyeliminowania tych nierówności, tej przemocy i po prostu dyskryminacji w polskim sporcie. Oczywiście trzeba obserwować, jak te rozwiązania zadziałają w praktyce, ale widać wyraźnie dobre intencje autorów i autorek.</u>
          <u xml:id="u-366.2" who="#DorotaOlko">Pierwsza sprawa to zwiększenie reprezentacji kobiet w zarządach polskich związków sportowych przez zapewnienie stosownych kwot. Naprawdę nie ma powodu, żeby w kraju, gdzie 40% kadry narodowej stanowią kobiety, gdzie kobiety przywiozły z ostatniej olimpiady 90% wszystkich medali, sportem zarządzali głównie mężczyźni. Druga rzecz to powołanie rzecznika praw zawodników oraz stworzenie procedur antydyskryminacyjnych we wszystkich związkach sportowych. To są realne działania, które znacznie ułatwią zawodniczkom dochodzenie swoich praw i po prostu zapewnią większe poczucie bezpieczeństwa. Z kwestią bezpieczeństwa wiąże się też przyznanie sędziom sportowym ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym. To jest wprowadzenie adekwatnego poziomu ochrony na imprezach masowych dla sędziów, ale to jest także sygnał, że nie ma tolerancji dla przemocy w sporcie. Wreszcie są w tej ustawie zapisy dotyczące kwestii materialnych, ekonomicznych, zapisy, które uwzględniają fakt, że zawodnicy i zawodniczki to ludzie, którzy mają rodziny, planują swoje życie, chcą się uczyć i móc utrzymać po zakończeniu kariery. Bardzo cieszę się z wydłużenia okresu pobierania stypendium sportowego przez zawodniczki kadry narodowej po urodzeniu dziecka i z podwyższenia wysokości tego świadczenia. Nigdy nie było powodu, i nie ma go obecnie, żeby ten czas był krótszy niż w przypadku innych zawodów. Dłuższy okres umożliwia łączenie obowiązków rodzicielskich z aktywnością sportową i z powrotem do odpowiedniej gotowości startowej. Cieszy też, że ministerstwo sportu uwzględniło nowe rozwiązania dotyczące wydłużenia urlopów dla rodziców wcześniaków przygotowane w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Zdecydowanie popieramy też jako klub Lewicy rozwiązania związane z karierą dwutorową, czyli kontynuowaniem nauki w trakcie kariery sportowej. Poprawiają one sytuację zawodników na rynku pracy po zakończeniu kariery, ale też niwelują ogromne ryzyko związane ze sportem zawodowym, bo jedna kontuzja może pozbawić zawodnika czy zawodniczkę planu na życie i źródła dochodu. Dlatego bardzo dobrze, że ustawa wprowadza dodatki do stypendiów sportowych dla studentów i doktorantów na rozwój, mam nadzieję, wsparcia kariery dualnej w przyszłości. Jako klub Lewicy zaproponujemy poprawkę, która sprawi, że przyznania dodatków nie trzeba będzie rozpatrywać raz na pół roku, ale można będzie także przyznać na rok, gdy ktoś kontynuuje studia. Jako że proponowana nowelizacja porządkuje kwestię przekształcenia związków sportowych w PZS-y, jako klub Lewicy proponujemy uporządkowanie jeszcze jednej kwestii, kwestii ważnej dla tych klubów sportowych, które działają w formie stowarzyszeń i terenowych jednostek organizacyjnych stowarzyszeń wpisanych do ewidencji starosty. Dziś takie kluby, żeby uzyskać wpis do KRS-u, muszą się rozwiązać i zawiązać na nowo, tym samym tracą ciągłość instytucjonalną. Nasza poprawka wprowadziłaby prostą ścieżkę przeniesienia takiego wpisu.</u>
          <u xml:id="u-366.3" who="#DorotaOlko">Podsumowuję. Rozwiązania zawarte w tej ustawie to jest bardzo ważny krok, krok w dobrym kierunku. W imieniu klubu Lewicy popieramy tę ustawę. Składam nasze poprawki.</u>
          <u xml:id="u-366.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#KrzysztofBosak">Chciałbym tylko zwrócić uwagę, abyśmy starali się, uczestnicząc w obradach, unikać takich seksistowskich sformułowań jak np. męska szatnia. Męskość nie jest czymś negatywnym, co powinno robić za przymiotnik, którym się straszy dzieci.</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#KrzysztofBosak">Oddaję głos panu posłowi Konradowi Berkowiczowi, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-367.3" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#KonradBerkowicz">Tej ustawie i temu, co dzisiaj mówicie, przyświeca generalna idea, że państwo powinno na siłę likwidować nierówności między ludźmi, nie równość wobec prawa, bo jak równość jest wobec prawa, to różne preferencje i możliwości pogłębiają równość między ludźmi. Wy chcecie siłą likwidować faktyczne nierówności między ludźmi, w tym przypadku między kobietami a mężczyznami. Zresztą pani poseł Anna Żukowska przyznała rzecz oczywistą, że nie ma takich praw, które mieliby mężczyźni, a nie mają kobiety. Nie chodzi tu równość wobec prawa. Robicie to, bo wierzycie, że nierówności między ludźmi to jest konstrukt społeczny, który wynika z kultury. Tymczasem żyjemy w XXI w., który dysponuje nowoczesną genetyką. Jak odrzucimy te XX-wieczne, feministyczne przesądy, to unaoczni nam się, że różnice między ludźmi są przede wszystkim uwarunkowane biologicznie, genetycznie. Jak to jest między kobietami a mężczyznami? Przykład: według badań prowadzonych od 3 dekad, „Science” to przecież publikował, różnica jest taka, że jak się weźmie losowego mężczyznę i losową kobietę, to w 60% przypadków mężczyzna będzie miał większą skłonność do agresji. Niby niewiele, ale jak się weźmie 100 najbardziej agresywnych osób, to wszyscy będą mężczyznami. I dlatego w więzieniach jest nieporównywalnie więcej mężczyzn niż kobiet. I jakoś nie słyszę od was, że to trzeba wyrównywać, żeby było tyle samo kobiet, co mężczyzn w więzieniach. Co więcej, kobiety częściej w Polsce kończą studia wyższe. Nie słyszę od was, że trzeba wyrównywać tę dysproporcję.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Wyrównujmy.)</u>
          <u xml:id="u-368.2" who="#KonradBerkowicz">Mężczyźni w Polsce pracują więcej godzin, wykonują cięższe prace. I to jest powód, dlaczego trochę więcej zarabiają. Ale według was jest to oczywiście dyskryminacja. Ale jak 99% szambonurków to mężczyźni, to nie słyszę, że to trzeba wyrównywać. Teraz poważna sprawa. Kilka razy więcej mężczyzn niż kobiet, ok. 4, 5 razy więcej, codziennie popełnia samobójstwo. Jakoś od was nie słyszę, że to wynik opresyjnej kultury, która pcha mężczyzn do samobójstw.</u>
          <u xml:id="u-368.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Na sporcie niech się pan skupi.)</u>
          <u xml:id="u-368.4" who="#KonradBerkowicz">Sprzeciwiam się oczywiście parytetom, bo nie jestem takim seksistą jak wy, żeby oceniać kompetencje ludzi po płci. Tu nie powinno się myśleć o płci, tylko o kompetencjach. Wy zresztą z tą ustawą jesteście 100 lat za Murzynami,bo dyskryminujecie wszystkie osoby niebinarne i kilkadziesiąt innych płci, które rzekomo funkcjonują.</u>
          <u xml:id="u-368.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-368.6" who="#komentarz">(Poseł Alicja Łepkowska-Gołaś: Co to jest, panie marszałku?)</u>
          <u xml:id="u-368.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale na temat!)</u>
          <u xml:id="u-368.8" who="#KonradBerkowicz">Przy tym w tych wypowiedziach całkowicie przemilczacie to, że w sporcie istnieje, słuszny zresztą, podział na dyscypliny mężczyzn i kobiet, co jest oczywistą dyskryminacją mężczyzn, którzy muszą mieć dużo wyższe wyniki w sporcie, żeby otrzymywać złote medale.</u>
          <u xml:id="u-368.9" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Wyrównujmy.)</u>
          <u xml:id="u-368.10" who="#KonradBerkowicz">Wasza ustawa to wariactwo, jest niedorzeczna, a w Polsce mamy naprawdę poważne problemy. Jednocześnie ochoczo zapraszacie tutaj wyznawców islamu. Czy wy wiecie, że oni jak tylko będą tu w odpowiedniej ilości, to wszystkich was za te wariactwa lewackie będą wieszać? Wszystkich równo, bez względu na płeć. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-368.11" who="#komentarz">(Poseł Dorota Łoboda: Panie marszałku, „męska szatnia” była złym określeniem, a na to pan pozwala?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Murzyn…)</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Murzyn?! To Bralczyka tutaj powieście, bo mówi: Murzyn i uważa, że…)</u>
          <u xml:id="u-369.3" who="#komentarz">(Poseł Dorota Łoboda: „Męska szatnia” była złym określeniem, a na to pan pozwala.)</u>
          <u xml:id="u-369.4" who="#KrzysztofBosak">Pani poseł, zauważyłem, że poseł Berkowicz także sprzeciwiał się seksizmowi, podobnie jak ja. Jeżeli pani poseł uważa, że coś tu zasługuje na sprostowanie, to w trybie sprostowania, jeżeli pani poseł została źle zrozumiana, jak zabierała głos, oczywiście mogę panią dopuścić. Natomiast przejawów seksizmu w wystąpieniu posła Berkowicza nie dostrzegłem.</u>
          <u xml:id="u-369.5" who="#KrzysztofBosak">Oddaję głos panu posłowi Tumanowiczowi, także Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-369.6" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#WitoldTumanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na samym początku, żeby nie zapomnieć, składam oczywiście wniosek o odrzucenie tego projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#WitoldTumanowicz">Opary absurdu. Naprawdę przekraczacie kolejne granice absurdu, wprowadzając parytety w kolejnych dziedzinach. Nie ma bardziej dyskryminującego obszaru niż sport, bo sport opiera się na rywalizacji, która dodatkowo jest podzielona na kategorie: wagowe, wiekowe, a także płciowe. Nie dopuszcza się, a przynajmniej nie powinno się dopuszczać, mężczyzn do kategorii żeńskiej. Ale to już widzieliśmy. Oczywiście byłoby głupotą doprowadzenie do sytuacji, w której np. trzeba byłoby zagwarantować w finale mistrzostw bokserskich udział jednej kobiety i jednego mężczyzny. Wydawałoby się, że to absurdalne, ale dokładnie to widzieliśmy w Paryżu. Dokładnie do tego doprowadza ta lewacka ideologia parytetów, różnego rodzaju parytety płci wprowadzane zupełnie na siłę. Rywalizacja jest sprawiedliwa dzięki temu, że kobiety mogą rywalizować z kobietami, a mężczyźni — z mężczyznami. To jest normalna rzecz.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Niedorzeczność.)</u>
          <u xml:id="u-372.2" who="#WitoldTumanowicz">Natomiast jeśli chodzi o zarządy, to przecież jest oczywiste, że w ogóle wszędzie powinny decydować kompetencje, szczególnie w sporcie, gdzie zarządy powinny dbać o dobre wyszkolenie, kadry, dostęp do sprzętu i obiektów sportowych, a finalnie o sukcesy naszych zawodników. Naprawdę żadne dekrety związane z tym, że będzie po połowie czy że będzie jakiś określony procent kobiet czy jakiekolwiek inne przedstawicielstwo, nie zagwarantują nam sukcesów w sporcie, nie zagwarantują tego, do czego wszyscy chcemy doprowadzić — osiągania przez nas sukcesów w sporcie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-372.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#KrzysztofBosak">Przechodzimy do pytań…</u>
          <u xml:id="u-373.2" who="#komentarz">(Minister Sportu i Turystyki Sławomir Nitras: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-373.3" who="#KrzysztofBosak">Pan minister prosi o głos.</u>
          <u xml:id="u-373.4" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#SławomirNitras">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowne Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Bardzo dziękuję za tę bardzo ciekawą, bardzo merytoryczną debatę, z wyjątkiem może tych dwóch ostatnich agresywnych głosów. Z pewnym zdziwieniem, panie pośle Berkowicz, panie pośle Tumanowicz, słuchałem państwa wystąpień, bo nie wiem, dlaczego jesteście tak bardzo przeciwko kobietom…</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Jesteśmy za kobietami. To wy jesteście przeciwko.)</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#SławomirNitras">…i ich prawu do uczestniczenia w podejmowaniu decyzji. Pamiętam, jak przed wyborami parlamentarnymi panowie, pan marszałek Bosak, domagaliście się parytetów w mediach publicznych. Mówiliście, że PiS nie zaprasza Konfederacji do mediów publicznych. Wtedy wam się parytety podobały, bo PiS…</u>
          <u xml:id="u-374.3" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Jeśli pan nie rozróżnia pluralizmu politycznego i parytetu płci…)</u>
          <u xml:id="u-374.4" who="#SławomirNitras">A widzi pan, dotykamy sedna sprawy: parytety w telewizji wam się podobają wtedy, kiedy PiS wyklucza Konfederację, ale sytuacja…</u>
          <u xml:id="u-374.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-374.6" who="#SławomirNitras">Niech pan posłucha, bo sprawa jest niezmiernie poważna.</u>
          <u xml:id="u-374.7" who="#SławomirNitras">Czym są polskie związki?</u>
          <u xml:id="u-374.8" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-374.9" who="#SławomirNitras">Ale umówmy się, że teraz jest mój czas i panowie chwilę posłuchacie. Spróbujcie zrozumieć, jaki mamy problem.</u>
          <u xml:id="u-374.10" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Nie raz słuchaliśmy stąd głupot. No dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-374.11" who="#SławomirNitras">Spróbujcie posłuchać, jak wygląda sytuacja.</u>
          <u xml:id="u-374.12" who="#SławomirNitras">Czym są polskie związki sportowe w polskim systemie prawnym? Ja wiem, że wam też to się może nie podobać, ale mechanizm funkcjonuje w ten sposób, że polskie związki sportowe mają w polskim systemie prawnym monopol na organizację rozgrywek w danej dyscyplinie sportu.</u>
          <u xml:id="u-374.13" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: No to zlikwidujcie ten monopol.)</u>
          <u xml:id="u-374.14" who="#SławomirNitras">Mało tego, prawodawstwo w Polsce gwarantuje im wyłączność na organizację tych rozgrywek, szkolenia, przeprowadzanie rozgrywek, popularyzację, a na ministra sportu, na rząd nakłada obowiązek finansowania tych zadań. Czyli mamy taką sytuację, że państwo daje związkom sportowym wyłączne prawo do organizacji rozgrywek i daje im taki przywilej, że państwo musi to finansować. Teraz mamy taką sytuację… One są bardzo częste. Naprawdę, uwierzcie mi, mówię o prawdziwych sytuacjach. Związki sportowe, które mają monopol, nie są zainteresowane tym, żeby kobiety w ogóle były w tej dyscyplinie sportu. Są takie przypadki. Powiem wam, że w tych związkach sportowych, w których jest najmniej kobiet, paradoksalnie te kwoty — nie parytety — kobiet są najbardziej potrzebne. Inaczej kobiety w ogóle nie będą mogły w Polsce tej dyscypliny sportu uprawiać, bo mężczyźni, którzy zarządzają tymi związkami, nie są zainteresowani rozwojem tej dyscypliny sportu. To dotyczy m.in. piłki nożnej. W piłce nożnej jest dzisiaj taka sytuacja, że sponsorzy, sponsorzy prywatni…</u>
          <u xml:id="u-374.15" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Wina sponsorów.)</u>
          <u xml:id="u-374.16" who="#SławomirNitras">…którzy finansują Polski Związek Piłki Nożnej, domagają się osobnych umów dla kobiet i mężczyzn. Z ich pieniędzy w ogóle nie są finansowane piłkarki w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-374.17" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Mają do tego prawo.)</u>
          <u xml:id="u-374.18" who="#SławomirNitras">Spokojnie.</u>
          <u xml:id="u-374.19" who="#SławomirNitras">Mamy do czynienia z takimi sytuacjami…</u>
          <u xml:id="u-374.20" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Zawalczcie jeszcze z luką płacową w piłce nożnej.)</u>
          <u xml:id="u-374.21" who="#SławomirNitras">…kiedy jest bardzo ważny związek sportowy, olimpijski, w którym w zgrupowaniach kadry narodowej, a my to finansujemy jako państwo, nie uczestniczy żadna zawodniczka, która bierze udział w rywalizacji międzynarodowej, bo żadna nie chce trenować z danym trenerem, którego wybiera związek sportowy. Wszystkie chcą trenować z innymi trenerami, a związek wybiera faceta, z którym one nie chcą trenować. Na moje pytanie, dlaczego panie nie chcą trenować z tym człowiekiem, padają różne odpowiedzi, wskazywane są różne powody, również takie, tu cytat: bo nam włazi do sauny, a my sobie tego nie życzymy.</u>
          <u xml:id="u-374.22" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Tak jest, parytety — to jest argument.)</u>
          <u xml:id="u-374.23" who="#SławomirNitras">To mężczyźni dzisiaj rządzą związkami, a związki decydują o rozwoju danej dyscypliny.</u>
          <u xml:id="u-374.24" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Zlikwidujmy sauny.)</u>
          <u xml:id="u-374.25" who="#SławomirNitras">Niech pan nie pokrzykuje tak, bo mi pan przeszkadza.</u>
          <u xml:id="u-374.26" who="#SławomirNitras">One decydują o rozwoju danej dyscypliny sportowej. Powinniśmy zagwarantować prawo, że każdy Polak bez względu na płeć — tu się z państwem zgadzam — ma równy dostęp do danej dyscypliny sportowej. Pan mówił o boksie.</u>
          <u xml:id="u-374.27" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: No właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-374.28" who="#SławomirNitras">To ja panu podam taki przykład. Gdyby na tej sali ta dyskusja się toczyła jeszcze 10 lat temu, to pan powiedziałby, że boks to w ogóle nie jest dyscyplina dla kobiet. Takie argumenty padały bardzo często, a dzisiaj cieszymy się z medali olimpijskich, które zdobywają kobiety. A kilka lat temu, nie dekadę, nie 2 dekady, nie 100 lat temu, mówiono: boks i w ogóle sporty walki to nie dla kobiet. A dzisiaj wszyscy się tym pasjonujemy i podziwiamy wybitne sportsmenki. Kobiety muszą być w organach zarządzających, bo inaczej dyscypliny będą rozwijać się bez ich udziału, a one mają prawo wpływać na to, jak te dyscypliny sportu się rozwijają, bo to jest finansowane z pieniędzy publicznych. Tyle w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-374.29" who="#SławomirNitras">Bardzo dziękuję właściwie za jednomyślność, jeśli chodzi o przepisy dotyczące zwiększenia opieki nad kobietami w trakcie ciąży, po urodzeniu dziecka. Rzeczywiście paradoks dotychczasowych przepisów polegał na tym, że każda kobieta, która miała umowę o pracę, miała dłuższe okresy ochronne niż zawodniczka, a umówmy się, pracownicy biurowej łatwiej wrócić do uprawiania zawodu po urodzeniu dziecka niż sportsmence. Sport można porównać raczej jednak do jakiejś pracy związanej z dużym wysiłkiem fizycznym.</u>
          <u xml:id="u-374.30" who="#SławomirNitras">Bardzo dziękuję również za tę jednomyślność — przynajmniej nikt nie wypowiedział się przeciw — jeśli chodzi o przepisy zapobiegające molestowaniu, dyskryminacji w sporcie.</u>
          <u xml:id="u-374.31" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Za mało czasu było.)</u>
          <u xml:id="u-374.32" who="#SławomirNitras">Bo rzeczywiście często się toczą w tej sali debaty, i słusznie, o tym, jak nie potrafi poradzić sobie z problemem dyskryminacji i wykorzystywania seksualnego np. Kościół katolicki w Polsce. Ale to nie jest tak, że tylko w kościele są takie problemy. W sporcie też są takie problemy, tylko mówi się o nich mniej. I to jest również nasza wina, że mówi się o nich mniej. Nie mamy żadnego ustawodawstwa, żadnych instrumentów. Mogę tylko z przerażeniem czytać w gazetach o kolejnych przypadkach molestowania i działać post factum, a tu trzeba uczyć, co wolno, czego nie wolno, wprowadzać procedury, co wolno, a czego nie wolno, edukować, a na końcu twardo egzekwować. Bardzo cieszę się, że jest zgoda w Wysokiej Izbie co do tych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-374.33" who="#SławomirNitras">Bardzo dziękuję za głosy dotyczące ochrony praw sędziów. Dzisiaj sędzia sportowy ma znacznie mniejszą ochronę prawną niż ktoś, kto sprawdza bilety w autobusach. Oczywiście mam świadomość, że sprawdzanie biletów w autobusach to nie jest bezpieczne zajęcie, bo można trafić na osobę bardzo agresywną, ale widzieliście państwo, ile było przypadków… Oczywiście im niższa kategoria rozgrywki, tym ta ochrona prawna i niebezpieczeństwo są większe, bo nie ma odpowiedniej ochrony, nie ma Policji, nie ma nawet często mediów, które to nagrywają i dokumentują w jakiś sposób. Cieszę się więc, że polscy sędziowie będą mieli w trakcie rozgrywek ochronę prawną jak funkcjonariusze publiczni, z wszelkimi tego konsekwencjami. Długo na to czekali. To są w końcu sędziowie, oni rozstrzygają poważne spory związane z wielkimi emocjami i ta ochrona jest im należna.</u>
          <u xml:id="u-374.34" who="#SławomirNitras">Tak, rzeczywiście, właściwie nawet Konfederacja chyba tego nie skrytykowała, ale nie wiem, jakie jest jej stanowisko. Słuchajcie, wymienię wam nazwiska kilku najwybitniejszych polskich sportowców: Robert Lewandowski, Iga Świątek. Zatrzymam się na tych dwóch, choć mógłbym wymieniać więcej. Wyobraźcie sobie, że Iga Świątek ma prawo wybierać burmistrza Raszyna, ma prawo wybierać radnych sejmiku mazowieckiego. Robert Lewandowski pewnie mieszka w tej chwili za granicą, ale ma prawo wybierać swojego posła, ma prawo wybierać prezydenta Polski. Ale ani Iga Świątek, ani Robert Lewandowski do dnia dzisiejszego nie mają nawet najmniejszego wpływu na wybór zarządu Polskiego Związku Tenisowego i Polskiego Związku Piłki Nożnej. Wybierają ich jacyś mityczni działacze, których i doświadczenie, i kompetencje, o których państwo mówili, czasami pozostawiają wiele do życzenia. Czasami, bo są wśród nich pewnie ludzie bardzo kompetentni. Ale bardzo często ich wyniki sportowe są żadne, nawet te z przeszłości, rozpoznawalność publiczna — żadna, a najwybitniejsi ludzie w danych dyscyplinach sportu nie mają prawa głosu. Nie mają czynnego prawa głosu, w sensie: nie mogą nawet głosować, kto ma w tym w związku być.</u>
          <u xml:id="u-374.35" who="#SławomirNitras">Od lat się zastanawiałem, dlaczego tak jest i jak to jest w ogóle możliwe. Bo zwróćcie państwo uwagę, że w takich dyscyplinach sportu jak tenis, piłka nożna sportowcy, osiągając pewien poziom, uzyskują pewną niezależność finansową. Tak jest w przypadku siatkówki, koszykówki. Chodzi o pewną niezależność finansową, prywatne kontrakty w klubach. Ale jeżeli weźmiecie państwo pod uwagę związki sportowe takich dyscyplin jak chociażby wioślarstwo, kajakarstwo — mówię o tych najbardziej medalodajnych — związki sportowe, które nie cieszą się taką popularnością komercyjną, gdzie nie można zarobić takich pieniędzy komercyjnie, to miejcie państwo świadomość, że jeżeli sportowiec rozpoczyna trening w wieku dziecięcym albo jako młody człowiek, nastolatek, a jego kariera trwa dzisiaj czasami do czterdziestki, to życie tego człowieka jest w bardzo dużym stopniu zależne od związku. To on finansuje jego szkolenie, on finansuje jego stypendia, on decyduje, czy sportowiec jedzie na daną imprezę, czy jest członkiem kadry narodowej. Oni o wszystkim decydują. Decydują o tym, czy ma odżywki, czy się nadaje do kadry, czy mu dres kupią, czy mu za zgrupowanie zapłacą. I to trwa przez 20–30 lat. A ci ludzie nie mają absolutnie żadnego wpływu na to, co się dzieje w związku. Stosunki w wielu związkach są wręcz czasami feudalne. Normą jest, że nawet wybitny zawodnik, wybitna zawodniczka, medalista olimpijski do członków władz związku mówi: panie prezesie, nisko się kłaniając, a ci wybitni zawodnicy głowy powinni schylać tylko wtedy, kiedy im się medale wiesza. Do nich, do reprezentantów i reprezentantek Polski, mówi się na ty, mówi się: Kasiu, Jurek, choć tutaj, a oni mówią: panie prezesie. To są naprawdę jakieś postfeudalne relacje. To trzeba zmienić. My nie chcemy, żeby zawodnicy rządzili związkami, ale chcemy, żeby mieli swoich przedstawicieli. I tu chodzi nie o to, żeby czynni zawodnicy byli członkami zarządów, oni mają karierę, ale o to, żeby oni mogli wybierać.</u>
          <u xml:id="u-374.36" who="#SławomirNitras">Wierzę, że ta ustawa pozwoli na to, żeby zawodniczki, zawodnicy, członkowie kadr narodowych, czyli najwybitniejsi zawodnicy i najwybitniejsze zawodniczki, spośród najprawdopodobniej — tak bym chciał, nie ograniczamy tego — najbardziej doświadczonych, najbardziej utalentowanych, najbardziej utytułowanych zawodników i zawodniczek, którzy skończyli już karierę, wybrali swoich przedstawicieli, którzy będą reprezentować w zarządach głos zawodników, głos tych, którzy w sporcie są po prostu najważniejsi, o czym bardzo często związki niestety zapominają.</u>
          <u xml:id="u-374.37" who="#SławomirNitras">Kwestia dotycząca Instytutu Sportu. Rzeczywiście, dziękuję nawet pani posłance reprezentującej klub PiS, że dostrzegła ten problem. Pewnie fakt, że pełniła pani funkcję w ministerstwie sportu, świadczy o tym, że pani po prostu ten temat lepiej zna. To, co my mamy, to jest jakiś koszmar, dlatego że ja mam obowiązek finansować — i ja się od tego obowiązku nie uchylam — np. dzisiaj polskie kolarki i polskich kolarzy, których nie jestem w stanie finansować. Mówi się, że ja mam obowiązek finansować ich przez związek, a związek ma wielomilionowe długi, więc każda kwota, która się tam pojawi, zostanie natychmiast zajęta przez komornika. I ja muszę dokonywać jakichś, nie wiadomo jakich, sztuczek, żeby przez pośredników przekazywać pieniądze do związku, nie mając w ogóle gwarancji, że to zostanie dobrze rozliczone. A potem czytamy w gazetach, że kolarze nie mogli pojechać na mistrzostwa świata, że kolarki nie mogły pojechać na mistrzostwa Europy, że w badmintonie bałagan, bo daliśmy pieniądze, a pieniądze się nie znalazły. Chcemy mieć mechanizm… Nie chcemy zabierać związkom pieniędzy, ale chcemy mieć mechanizm: jeżeli związek nie realizuje swoich zadań, nie daje rękojmi dobrego wykonywania zadań, to instytucja, którą kontroluje minister sportu, na którą ma wpływ, przejmuje zadania związku. To jest niezmiernie ważne. Tu nie chodzi o zwiększanie zadań ministra. Chodzi o to, żeby w sytuacjach trudnych, nadzwyczajnych zagwarantować sportowcom, że oni będą mogli realizować proces szkoleniowy, że będą mieli sprzęt i na końcu — że będą mogli jechać na imprezy mistrzowskie. Bo dzisiaj państwo, pewnie nawet nie ci najwięksi kibice, bardzo często słyszycie: tu nie ma pieniędzy, tu nie ma pieniędzy. Pieniądze idą do związków, a potem się okazuje, że tych pieniędzy dla sportowców nie ma.</u>
          <u xml:id="u-374.38" who="#SławomirNitras">Bardzo państwu dziękuję za tą dyskusję. Pochylimy się oczywiście nad wszystkimi poprawkami. Zależy nam tylko na tym, żeby ci, którzy mają z tą ustawą ich zdaniem największy problem… Bardzo państwa parlamentarzystów o to proszę: jeżeli chodzi o te związki, które są najbardziej oporne, nie przyjmujcie założenia, że ci, którzy tłumaczą wam najwięcej, że mają najtrudniej, że oni nie mogą z różnych powodów… Uwierzcie mi państwo, dużo czasu na to poświęciłem, konsultowaliśmy społecznie tę ustawę bardzo długo. Ci, którzy wam mówią, że u nich jest najtrudniej, że u nich się nie da, to są zazwyczaj ci, u których ta dyskryminacja jest największa, i to oni, te środowiska najbardziej potrzebują tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-374.39" who="#SławomirNitras">Na koniec powiem tak: zwróćcie państwo uwagę, wszystkim się wydawało, że to będzie niemożliwe. Ja też czasami zastanawiałem się, czy kobiety mogą się pojawić w związkach, i nad tym, jak silny będzie opór środowiska, a dzieją się cuda. Tej ustawy jeszcze nie ma, a właściwie we wszystkich związkach, które na przestrzeni ostatnich miesięcy, po igrzyskach olimpijskich dokonywały zmian zarządów, w których odbywały się wybory, pojawiły się kobiety. Wcześniej tych kobiet nie było. Ustawa jeszcze nie weszła w życie, a te kobiety się pojawiły. Może nie wszędzie jest to od razu 30%, ale już się pojawiły, a co dopiero będzie, jak ustawa wejdzie w życie.</u>
          <u xml:id="u-374.40" who="#SławomirNitras">Bardzo państwu dziękuję za tę debatę i czekam na pracę w komisji. Mam nadzieję, że jutro tę ustawę uda nam się przyjąć. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-374.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-374.42" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Piotr Zgorzelski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękujemy panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-375.3" who="#PiotrZgorzelski">Zapisało się do nich już 36 osób.</u>
          <u xml:id="u-375.4" who="#PiotrZgorzelski">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-375.5" who="#PiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-375.6" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Kazimierz Gwiazdowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#KazimierzGwiazdowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W art. 11 mówi się, że kluby sportowe, związki sportowe mają dostosować swój statut i swoje regulaminy w ciągu 6 miesięcy od dnia wejścia w życie tej ustawy, czyli oznacza to, że w tym terminie praktycznie powinny być wybrane nowe władze związków. Wiadomo, że to wymaga tego, że trzeba kogoś z zarządu związku odwołać, a kogoś w to miejsce powołać, czyli tego, że mają się odbyć wybory. Po prostu delegaci powinni wybrać… Słucham?</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Tomaszewski: Czytaj art. 12.)</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#KazimierzGwiazdowski">Być może art. 12, mniejsza o to, który to artykuł.</u>
          <u xml:id="u-376.3" who="#KazimierzGwiazdowski">Chodzi prostu o to po, że powinny odbyć się wybory, tak żeby uzupełnić skład, żeby ewentualnie dokooptować, osiągnąć 30%, czy w przypadku mężczyzn, czy w przypadku kobiet. Uważam, że to jest zbyt krótki termin, żeby można było tego dokonać. Uważam, że tam, gdzie te związki już funkcjonują i ewentualnie mają kadencyjność i gdzie np. za 2 lata czy za 1 rok kończy się kadencja… Chodzi o to, żeby właśnie te przepisy można było do tego dostosować.</u>
          <u xml:id="u-376.4" who="#KazimierzGwiazdowski">Przede wszystkim też być może chodzi o to, żeby wymienić zarządy, które są w tej chwili nieefektywne według rządu, a więc uznaje się, że te zarządy trzeba wymienić. Według mnie to są przepisy, które powinny właśnie wejść w życie później niż w ciągu 6 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-376.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Łukasz Ściebiorowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Omawiany projekt zmian w ustawie o sporcie to ważny krok w kierunku lepszego wsparcia naszych sportowców, przede wszystkim kobiet, sportsmenek i działaczek, które godzą swoje kariery z wyzwaniami życia prywatnego. Dla wielu naturalnym etapem życia jest decyzja o założeniu rodziny czy o urodzeniu dziecka, a w takich sytuacjach kariera sportowa często zostaje przerwana. Powrót na szczyt bywa trudny pod względem zarówno fizycznym, jak i organizacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Właśnie dlatego, co warto podkreślić, tak ważne są te proponowane w projekcie ustawy zmiany, uwzględniające zagwarantowanie kobietom przestrzeni do powrotu do sportu zawodowego i treningu, ale także do włączenia się w działalność organizacyjną w sporcie, bo o tym też należy wyraźnie mówić. Ponadto istotnym aspektem jest wprowadzenie funkcji rzecznika ochrony praw zawodników, a także objęcie sędziów sportowych ochroną przewidzianą dla funkcjonariuszy publicznych. Nie zwolni to, jak myślę, sędziów z wykonywania funkcji zgodnie ze stosownymi przepisami, ale jednocześnie zapewni tę ochronę przed agresją, o czym też tutaj minister wspominał.</u>
          <u xml:id="u-378.3" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Na jedną rzecz chciałbym zwrócić uwagę. Zastanowiłbym się nad wydłużeniem z 6 do 12 miesięcy okresu na dostosowanie do zapisów ustawy statutów oraz regulaminów w klubach, związkach sportowych. Obawiam się, że ten czas nie wystarczy, bo trzeba zwołać zebrania, przede wszystkim trzeba zobaczyć, jak ta ustawa będzie funkcjonowała w praktyce, a później jeszcze trzeba to zgłosić. Wszystko to może trwać. Tu mam obawy, że te 6 miesięcy będzie za krótkim okresem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-378.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Izabela Bodnar, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#IzabelaBodnar">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Iga Świątek, Justyna Kowalczyk, Maja Włoszczowska, Otylia Jędrzejczak, Anita Włodarczyk, Ewa Swoboda.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Agata Mróz.)</u>
          <u xml:id="u-380.2" who="#IzabelaBodnar">To są polskie sportsmenki, które, zdaje się, podziwia cała Polska, również pewnie panowie z Konfederacji. To wybitne nazwiska, które napawają nas dumą, które podnoszą prestiż Polski na całym świecie, na arenie międzynarodowej, których sukcesy imponują polskim pokoleniom.</u>
          <u xml:id="u-380.3" who="#IzabelaBodnar">Szkoda jednak, że kobiety w sporcie muszą walczyć nie tylko z konkurentkami, ale także z dyskryminacją i nierównościami. Widać to, po pierwsze, we władzach. Jedynie w 4 polskich związkach sportowych na 69 funkcję prezesa pełni kobieta. To mniej niż w biznesie, w samorządzie czy w polityce. Po drugie, widać to w zarobkach. Zawodniczki ekstraligi polskiej w piłce nożnej zarabiają aż o 92% mniej niż mężczyźni. Podobnie jest w koszykówce, w której zawodniczki basket ligi zarabiają o 53% mniej niż mężczyźni w analogicznej lidze. To tylko przykłady, ale można je mnożyć oczywiście we wszystkich dyscyplinach.</u>
          <u xml:id="u-380.4" who="#IzabelaBodnar">Potencjał naszych sportowczyń jest ogromny, dlatego ta ustawa jest tak ważna. Mam nadzieję, że jest to dopiero pierwszy krok w kierunku wsparcia naszych sportsmenek. Więcej sportowczyń we władzach, większa ochrona zawodniczek matek, niwelowanie różnic w zarobkach. Czas na kobiety w sporcie. Wspierajmy je i bądźmy dumni z naszych sportsmenek. Dziękuję, panie ministrze, za tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-380.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Szanowna pani minister Anno Krupko, proszę uprzejmie wsłuchać się w głos wybitnych Polek, które zdobyły medale olimpijskie i pracowały w Międzynarodowym Komitecie Olimpijskim. Dokładnie 3 lata temu komisja sportu przy Polskim Komitecie Olimpijskim, głosem jej przewodniczącej Grażyny Rabsztyn i z udziałem założycielek tej komisji Marii Kwaśniewskiej-Maleszewskiej i Ireny Szewińskiej, przedstawiła następującą rekomendację: Należy dostosować regulacje związków sportowych na rzecz wprowadzenia kwot zwiększających liczbę kobiet w zarządach i komisjach. Cel to minimum 30% składów tychże zarządów. Dalej piszą również o klubach sportowych: My tu nie mówimy o klubach sportowych, tylko o polskich związkach sportowych. Te światłe, wybitne sportsmenki oczekują takich rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#TadeuszTomaszewski">Chciałbym zapytać pana ministra o jedną rzecz. Mamy art. 11 i art. 12 tej ustawy, w których mowa o tym, kiedy mamy dostosować statuty polskich związków i kiedy trzeba w wyniku dostosowania tych statutów zastosować rozwiązania z art. 9 dotyczącego zwiększonego udziału kobiet w komisjach rewizyjnych i zarządach. Prosiłbym, żeby pan minister powiedział, jak to będzie wyglądać pod względem terminów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-382.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Witold Tumanowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#WitoldTumanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Skoro już jesteśmy przy walce z dyskryminacją, to może warto przewidzieć jakieś zapisy, które zapewnią równy dostęp np. do kadr sportowych osobom grającym gorzej niż inni. Przecież to jawna nierówność i dyskryminacja ludzi, którzy grają gorzej.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#WitoldTumanowicz">Czy w ramach „Badania kompetencji ruchowych uczniów” będzie np. uwzględniany parytet w wynikach? Jeśli chłopiec przebiegnie szybciej, to czy będzie musiał np. poczekać przed metą, żeby dziewczynka do niego dobiegła?</u>
          <u xml:id="u-384.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-384.3" who="#WitoldTumanowicz">Czy ministerstwo planuje np. rozkładanie po równo złotych medali pod względem płci? Wiemy doskonale, że na olimpiadzie więcej kobiet zdobyło tym razem medale. A dlaczego? Bo nie musiały rywalizować z mężczyznami, oprócz jednej naszej sportsmenki, która walczyła w finale z mężczyzną.</u>
          <u xml:id="u-384.4" who="#WitoldTumanowicz">Natomiast chciałbym zwrócić uwagę na to, że wy tyle mówicie o tych różnych parytetach w wielu dziedzinach, nie tylko w sporcie, a w jednym miejscu tych parytetów zachowywać nie chcecie. To jest instytucja małżeństwa. Tam akurat parytety już was nie obchodzą, czyli to, żeby jednak była jedna kobieta i był jeden mężczyzna.</u>
          <u xml:id="u-384.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-384.6" who="#komentarz">(Głos z sali: O rany.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jarosław Sachajko… O, tu jakaś nowa odsłona: Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#JarosławSachajko">Oczywiście tak.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Bardzo cenna jest ostatnia uwaga kolegi. Gratuluję.</u>
          <u xml:id="u-386.2" who="#JarosławSachajko">Niestety nie byłem na całej debacie, a właściwie tak naprawdę wszedłem na jej końcówkę. Odsłucham całą, bo to, co mówił pan minister, mnie przekonało, więc muszę sprawdzić całość tej debaty. Bardzo dobrze, że pan minister wspomniał o molestowaniu w sporcie, bo zwykle pan minister tylko o kościele się wypowiadał, jeżeli o to chodzi. A żadna grupa zawodowa nie jest wolna od tego paskudnego postępowania.</u>
          <u xml:id="u-386.3" who="#JarosławSachajko">Chciałbym zapytać w związku z tym pana ministra, jaka jest skala i jakie są rozwiązania, żeby w sporcie tego nie było.</u>
          <u xml:id="u-386.4" who="#JarosławSachajko">Co do parytetów działaczy, z parytetami jest problem, bo one są z jednej strony poniżające, a z drugiej strony nieskuteczne. Wydaje mi się — nie wiem, jak jest w związkach zawodowych — że najlepszym sposobem jednak są powszechne wybory i powszechność startowania, żeby kobiety mogły być wybierane przez wszystkie osoby, a nie tylko przez delegatów. Żeby się nie okazało tak: weź tam, Kryśka, do tego zarządu nam jesteś potrzebna i nie masz własnego zdania, bo jesteś od kogoś zależna. Aczkolwiek ogólnie to, co pan minister powiedział, ma sens. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Czesław Hoc, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#CzesławHoc">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wszelkie przejawy dyskryminacji, przemocy, mobbingu, molestowania czy nierównego traktowania, incydenty polegające na naruszeniu godności osobistej i nietykalności cielesnej w szeroko rozumianym sporcie muszą być wyraźnie wypalane gorącym żelazem. W sporcie obowiązuje święta zasada fair play, czyli czystej gry, czyli fundamentalnej normy wartości w sporcie. Walka musi być uczciwa, honorowa, lojalna i sprawiedliwa. Ale ryba psuje się od głowy. Międzynarodowy Komitet Olimpijski na olimpiadzie w Paryżu dopuścił pięściarki z Algierii i Tajwanu w boksie kobiecym. Parytety? Ale jeśli pozwolimy osobom urodzonym jako mężczyźni z kariotypem XY na rywalizację z kobietami XX, to prędzej czy później doprowadzimy do eliminacji kobiet w sporcie wyczynowym. Co na to polskie ministerstwo sportu?</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Alicja Łepkowska-Gołaś, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#AlicjaŁepkowskaGołaś">Szanowny Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Przedłożony projekt ustawy o zmianie ustawy o sporcie to nie tylko zmiana przepisów. To fundamentalna reforma, na którą czekało całe środowisko sportowe. Wprowadza przełomowe rozwiązania w trzech kluczowych obszarach. Po pierwsze, przywracamy sprawiedliwość poprzez przyznanie zawodnikom, tym, którzy budują potęgę polskiego sportu, realnego głosu w zarządzaniu związkami sportowymi. Po drugie, wreszcie otwieramy drzwi do pełnego wykorzystania potencjału polskiego sportu, wprowadzając reprezentację płci w zarządach. Po trzecie, stanowczo mówimy: stop przemocy i dyskryminacji, powołując rzecznika ochrony praw zawodników. Szczególnie ważne jest wprowadzenie ochrony zawodniczek w ciąży i po urodzeniu dziecka.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#AlicjaŁepkowskaGołaś">Ale nierówności w sporcie dotyczą także innych obszarów — nierównego dostępu do zasobów, w tym do awansów, szkoleń czy badań, nierównego dostępu do obiektów, a także przekazu medialnego. Często zamiast oceniać wyniki czy osiągnięcia sportowczyń, ocenia się wygląd tych zawodniczek. Jakie rozwiązania planuje ministerstwo w tych kwestiach? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Elżbieta Burkiewicz, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#ElżbietaBurkiewicz">Szanowny Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Chcę powiedzieć, że zupełnie nie potrafię się zgodzić i zrozumieć zdania pani poseł Anny Krupki, która nie widzi potrzeby wsparcia kobiet w sporcie.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Krupka: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#ElżbietaBurkiewicz">A posłom Berkowiczowi i Tumanowiczowi chcę powiedzieć, że jeżeli w zarządach związków sportowych będą kobiety, to może polskie reprezentacje będą osiągać więcej sukcesów, włączając w to również piłkę nożną.</u>
          <u xml:id="u-392.3" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Ale mogą być. Kto im zakazuje?)</u>
          <u xml:id="u-392.4" who="#ElżbietaBurkiewicz">Do tej pory jakoś nie widać…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#PiotrZgorzelski">Ale to nie jest formuła dyskusji tego typu.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#PiotrZgorzelski">Proszę panią poseł o kontynuację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#ElżbietaBurkiewicz">Natomiast chcę zapytać: Czy ministerstwo przewiduje wprowadzenie dodatkowych rozwiązań antydyskryminacyjnych mających na celu wsparcie kobiet, szczególnie w kontekście zwiększenia ich udziału i możliwości w zarządzaniu sportem oraz pełnienia funkcji kierowniczych w organizacjach sportowych? Jakie konkretne działania planuje się podjąć, aby zagwarantować kobietom równe szanse w zarządzaniu sportem, a także przeciwdziałać potencjalnym barierom systemowym i kulturowym, które mogą utrudniać im dostęp do tych ról? Czy jest rozważane jakieś programowe szkolenie lub jakieś inne inicjatywy promujące rozwój karier kobiet w zarządzaniu sportem? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krzysztof Mulawa, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#KrzysztofMulawa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wspieram parytety płci w związkach sportowych, wspieram w ministerstwach. Każdego, kto cementuje taki stan rzeczy, że zasiadają tam sami mężczyźni, należy wywieźć na taczkach. Panie pośle Papke, pan jest z postawy mężczyzną. Proszę mi pomóc wywieźć na taczce również pana ministra Nitrasa. W ministerstwie sportu na pięciu ministrów ile mamy kobiet? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-396.2" who="#KrzysztofMulawa">Panie ministrze, gdzie te parytety w ministerstwie sportu? Pan mówi o parytetach, a pan sam nie może ich ustanowić? Ale dobrze, skoro bawicie się w te kuriozalne parytety płci, to proszę bardzo, ja dołączam się do waszej zabawy. Jest 56 płci. Panie ministrze, pytanie: Czy zakłada pan tylko parytety dla mężczyzn i kobiet, czy również dla 56 pozostałych płci? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Lidia Czechak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#LidiaCzechak">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Od lat w debacie publicznej naświetlane są liczne problemy natury dyskryminacyjnej i przemocowej polskiego sportu, a do tej pory żadne z podejmowanych działań nie przyczyniło się choćby do ich zniwelowania. W przestrzeni publicznej padają zarzuty przemocy fizycznej, psychicznej, emocjonalnej, mobbingu oraz molestowania seksualnego. Polskie zawodniczki stanowią ok. 40% kadry narodowej. Uważam, że zasługują na szacunek i muszą mieć przepisy, które je wspierają, szczególnie w okresie ciąży.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#LidiaCzechak">Ale chciałam wskazać na jedną rzecz, na którą zwróciły mi uwagę kluby sportowe. Były przekonane, że przy pracach nad tą ustawą bardziej skupimy się na przemocy wobec dzieci w sporcie. Uważają, że temat kobiet w tej ustawie został całkowicie wyolbrzymiony kosztem niestety przemocy wobec dzieci w sporcie. Wszyscy otrzymaliśmy — wszyscy parlamentarzyści — z Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę diagnozę, która mówi o doświadczeniu przemocy wśród dzieci. 91% dziewcząt i 89% chłopców mówi, że są krzywdzeni w sporcie przez współzawodników, trenerów, którzy nie sprawują należytej opieki nad takimi zawodnikami. Mam więc pytanie. Kluby sportowe mnie pytają, czy nie byłoby dobrym rozwiązaniem, żeby rozpocząć od wykazu psychologów i psychoterapeutów, którzy zajmowaliby się tym i specjalizowaliby się w przemocy w sporcie dzieci, bo nie mają gdzie takich dzieci kierować. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Niemczyk: I mówi pani, że jest przemoc…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Andrzej Szewiński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#AndrzejSzewiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Myślę, że to jest bardzo ważna nowelizacja ustawy.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#AndrzejSzewiński">Są trzy obszary najbliższe mojemu sercu. Pierwsza sprawa to jest walka z przemocą. Nie możemy udawać, że tej przemocy nie ma. Myślę, że te regulacje są też pewną mapą drogową, w jakim kierunku trzeba iść, żeby z tą przemocą walczyć.</u>
          <u xml:id="u-400.2" who="#AndrzejSzewiński">Druga kwestia to dwutorowa kariera sportowca. Ja kiedyś byłem zawodowym sportowcem, ale jakoś udało mi się skończyć uczelnię wyższą i dalej działać też jako działacz. Obecnie jestem politykiem. To jest dobry kierunek. My w Akademickim Związku Sportowym zawsze też o to walczyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-400.3" who="#AndrzejSzewiński">Trzecia kwestia, która myślę, że jest najbliższa mojemu sercu, to jest miejsce kobiet w sporcie. O tych sprawach często rozmawiałem z moją mamą śp. Ireną Szewińską, która myślę, że była tutaj bardzo dobrą i godną reprezentantką. Reprezentowała Polskę na arenie międzynarodowej jako sportowiec, również jako działacz, jako wiceprezes PKOl-u, prezes Polskiego Związku Lekkiej Atletyki czy też członek Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Zawsze mama wspominała o tym, że miejsce kobiety w sporcie powinno być na odpowiednim poziomie i trzeba kobiety po prostu szanować. Myślę, że to, co tutaj pan minister przygotował, to jest właśnie ten kierunek. Na pewno mama gdzieś tam z góry patrzy na to i się bardzo cieszy.</u>
          <u xml:id="u-400.4" who="#AndrzejSzewiński">Chciałbym jeszcze powiedzieć kolegom z Konfederacji, że jak słuchałem panów — oczywiście szanując, na wiele tematów tutaj rozmawiamy i dyskutujemy — to czułem się tak, jakbym był na jakimś spotkaniu szury Talibanu.</u>
          <u xml:id="u-400.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-400.6" who="#AndrzejSzewiński">Bo państwo chcecie, żeby po prostu kobiety, nie wiem, nie mogły nic robić i żeby były jak gdyby odizolowane.</u>
          <u xml:id="u-400.7" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: …jesteś.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#AndrzejSzewiński">To jest właśnie zły kierunek.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#PiotrZgorzelski">Zanim poproszę panią poseł, to może — proszę — przedłużmy te brawa i powitajmy serdecznie mieszkańców Biskupca Pomorskiego, którzy przybyli na zaproszenie pana posła Zbigniewa Ziejewskiego.</u>
          <u xml:id="u-403.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-403.3" who="#PiotrZgorzelski">Witamy bardzo serdecznie, życzymy udanego pobytu w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-403.4" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pani poseł Żaneta Cwalina-Śliwowska, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Szanowny Panie Marszałku! Drodzy Parlamentarzyści! Szanowni Panowie Ministrowie! Pójdźmy dalej. Zakładane zmiany są bardzo dobre. To jest bardzo dobry kierunek. Ale aby być wiarygodnym, wprowadzając właśnie takie zmiany ustawowe… Prosiłabym o przemyślenie możliwości wprowadzenia programu liderskiego, który byłby firmowany przez ministerstwo sportu. Ja sama ukończyłam taki program dla kobiet, liderek w sporcie finansowany z grantów norweskich. To rzeczywiście podniosło moje kompetencje i skróciło ścieżkę kariery, także w zarządzie związku sportowego. Myślę więc, że byłby to dobry kierunek, aby być wiarygodnym w tych zmianach, aby ministerstwo sportu przeznaczyło jakąś kwotę właśnie na realizację — czy to poprzez NGOs, czy w innym instrumencie — programu, który podnosiłby kompetencje liderskie kobiet w sporcie, ale przede wszystkim także pokazał, że można, że to jest dostępne, że właściwie nie ma przeszkód, nie ma barier, czego niestety kobiety w związkach sportowych doświadczają.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#KonradBerkowicz">Związki sportowe w Polsce to patologia oczywiście i wszystkie związki na Powązki, natomiast wypowiedź ministra Nitrasa jest doskonałym przykładem tego całego błędnego myślenia. Bo ono zasadza się na przekonaniu, że kobiety tak samo interesują się sportem jak mężczyźni, tak samo chcą być w zarządach związków sportowych, więc ich mniejsza liczba wynika koniecznie z dyskryminacji. Tak oczywiście nie jest, tak samo jak mniejsza liczba mężczyzn wśród pielęgniarek nie wynika z dyskryminacji mężczyzn.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#KonradBerkowicz">Natomiast, uwaga, w „Science” były opublikowane badania, trzykrotnie sprawdzane, według których im większa polityka egalitarna, równościowa w państwie, tym bardziej rozjeżdżają się męskie i kobiece wybory. Skandynawia jest pod względem różnych wyborów najwyżej w rankingu i, uwaga, w Skandynawii w związku z parytetami w zarządach spółek państwowych wytworzyła się grupa kilkuset kobiet zwanych złotymi spódniczkami, które na wynajem zasiadają w tych zarządach, jedna nawet w 300 zarządach. A przez wasze parytety teraz każda ambitna kobieta, która rzeczywiście będzie chciała się dostać i dostanie się do zarządu związku sportowego…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Michał Woś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#KonradBerkowicz">…będzie podejrzana o to, że to z parytetu. To jest ustawa przeciw ambitnym kobietom.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-408.2" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Niemczyk: A zna pan zasady…)</u>
          <u xml:id="u-408.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie zna. Skąd ma znać?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Michał Woś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#MichałWoś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Według lewicowego rządu i według pana Nitrasa — z tego exposé, które przed chwilą wygłosił, to wybrzmiało — największym problemem polskiego sportu jest to, czy do Kasi prezes związku sportowego mówi per Kasiu, a Kasia do prezesa mówi per panie prezesie. To jest największy problem polskiego sportu według ministra sportu. I drugi — ile kobiet jest w zarządach poszczególnych związków sportowych. To są dwa najpilniejsze problemy.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#MichałWoś">W związku z tym chciałbym zapytać o hipokryzję ze strony tego lewicowego rządu. Niedawno minister aktywów państwowych chwalił się, że np. w zarządach spółek będzie wprowadzał parytety. Jak się okazało, pięciu na pięciu ministrów to mężczyźni. W prezydium rządu ilu jest mężczyzn? 100% prezydium rządu to mężczyźni. Nawet w ministerstwie sportu 100% ministrów to mężczyźni.</u>
          <u xml:id="u-410.2" who="#MichałWoś">Panie ministrze, kiedy te parytety wprowadzicie u siebie, kiedy zaczniecie od siebie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-410.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Renata Rak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#RenataRak">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Projekt ustawy jest bardzo ważny i potrzebny. Przyczyni się do ograniczenia w polskim sporcie występowania negatywnych zachowań, takich jak dyskryminacja, przemoc i nierówne traktowanie. Projekt przewiduje m.in. wsparcie rozwiązań poprawiających sytuację sportowców na rynku pracy po zakończeniu kariery przez wprowadzenie do ustawy rozwiązań motywujących sportowców do kontynuowania nauki w trakcie kariery sportowej.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#RenataRak">Moje pytanie do ministerstwa: Jakie rozwiązania planuje wprowadzić ministerstwo, aby pomóc kobietom w powrocie na rynek pracy po zakończeniu kariery sportowej? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-412.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Bartosz Romowicz, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#BartoszRomowicz">Szanowny Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Gratuluję tego projektu, bo ktoś w końcu zaczął martwić się o polski sport i szukać dobrych rozwiązań. Cieszę się, że to pan minister Sławomir Nitras ze swoim zespołem tym się zajął. Jak już przejdziemy ten proces legislacyjny, to chciałbym, panie ministrze, żebyśmy zaczęli zmieniać jedną rzecz. Mianowicie cały sport amatorski opiera się na działalności społecznej. Wielu prezesów klubów, małych klubów, które grają w różnych klasach rozrywkowych, ma na swoich barkach bardzo dużo obciążeń, chociażby księgowych czy administracyjnych. Chodzi o to, żebyśmy pomyśleli, w jaki sposób pomóc klubom w sprawach administracyjnych, np. takich jak ułatwienie składania sprawozdań do Krajowego Rejestru Sądowego być może w formie jakiegoś uproszczonego formularza. Bo skoro można założyć spółkę przez formularz, to dlaczego kluby sportowe nie mogą przez formularz złożyć rocznego sprawozdania? Ważne, żebyśmy myśląc o sporcie, myśleli o tych najmniejszych klubach. Jestem przekonany, że pan minister na pewno takimi tematami również się będzie zajmował. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marek Matuszewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#MarekMatuszewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jako Prawo i Sprawiedliwość oczywiście jesteśmy za tym, aby były lepsze stypendia dla kobiet. Urlopy macierzyńskie, wsparcie kobiet w ciąży i po porodzie — jak najbardziej. Jesteśmy także za tym, aby były twarde restrykcje wobec tych, którzy stosują przemoc i dyskryminują kobiety w sporcie. Ale jeśli chodzi o parytety, to tutaj absolutnie się nie zgadzamy. My jesteśmy z partii, gdzie ministrem, panie ministrze, była kobieta, pani Dmowska-Andrzejuk, wiceministrem pani Anna Krupka. To są standardy. To są kobiety, które były w ministerstwach.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Premierem.)</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#MarekMatuszewski">My wspieramy każde mądre rozwiązanie, ale nie może być tak — mówię to do wszystkich posłów, którzy nie są z komisji sportu — że jest art. 1 pkt 4, w którym jest napisane: kto się nie dostosuje do tych restrykcyjnych rozwiązań, nie dostanie dofinansowania rządowego. Tzn., że trzeba natychmiast szukać kobiet w każdym związku, bo inaczej związki zostaną zagłodzone.</u>
          <u xml:id="u-416.3" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Złote spódniczki.)</u>
          <u xml:id="u-416.4" who="#MarekMatuszewski">To są rozwiązania bardzo restrykcyjne i położą wiele związków sportowych, w których nie ma kobiet. Są dyscypliny, w których niestety nie ma kobiet. Ja bym chciał, żeby te kobiety się znalazły. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-416.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wprowadzenie kompleksowych regulacji mających na celu przeciwdziałanie dyskryminacji, a także poprawę sytuacji kobiet w sporcie to krok w stronę stworzenia bardziej równego i otwartego środowiska dla wszystkich sportowców. Należy docenić trud, który został włożony w przygotowanie tego projektu, i determinację, z jaką walczy się o zmiany, które są nie tylko potrzebne, ale absolutnie konieczne. Mając na uwadze raporty dotyczące niskiego udziału kobiet w decyzjach w sporcie, cieszy fakt, że projekt zakłada konkretne zmiany również w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#MałgorzataPępek">Niezależnie od tego proszę o odpowiedź na pytanie, jakie mechanizmy zostaną wprowadzone, aby zapewnić to, że nowe regulacje dotyczące reprezentacji płci w zarządach związku będą skutecznie wdrażane i monitorowane. Chciałabym zapytać jeszcze, czy przewidziano jakieś działania edukacyjne i promocyjne w celu zwiększenia świadomości, jeśli chodzi o problem dyskryminacji i przemocy w sporcie zarówno wśród sportowców, trenerów, jak i działaczy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-418.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Adam Luboński, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#AdamLuboński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Bardzo się cieszę, że sport daje tyle emocji. To tak jak na zawodach sportowych. Ale wszyscy zapominamy o jednym bardzo ważnym temacie. Największym problemem, z którym borykamy się już od wielu, wielu lat, jest brak opieki nad naszym najmłodszym pokoleniem w wieku szkolnym w klasach I-III. Opieka nad ich aktywnością sportową, która obecnie równa się zeru, wymaga pilnej interwencji i zmiany systemowej. To bardzo trudny, ale bardzo ważny proces. Dzisiaj te dzieci potrzebują przede wszystkim zaopiekowania. Wierzę, że przy tak kreatywnym ministrze będzie to możliwe. Panie ministrze, mam pytanie: Czy przewiduje pan jakiekolwiek nawiązanie ewentualnej współpracy w tym procesie z ministerstwem edukacji? Pamiętajmy, że sport to nie studnia bez dna, a profilaktyka i kuźnia talentów eksportowana w przyszłość. Miejmy to na uwadze.</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Łukasz Schreiber, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#ŁukaszSchreiber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Są oczywiście w tym projekcie dobre zapisy, za które można pochwalić, to jest np. kwestia większej ochrony kobiet w ciąży — świetnie, wspaniale. Ale wiemy, że nie to jest przecież istotą tego projektu. No i stąd moje pytanie: Jaki jest główny cel tego projektu? A tak naprawdę przecież pan rozpoczął, panie ministrze, wojnę ze związkami sportowymi i dobrze wiemy, że tutaj należy szukać tego celu.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#ŁukaszSchreiber">Wprowadzacie parytety? Pan wychodzi na tę mównicę i pan sam nie wierzy w to, co mówi. Pan opowiada, że chodzi o to, żeby kobiety mogły zarządzać pieniędzmi, bo tak powinno być, ale największy budżet ma sam minister sportu — 4 mld zł. Czyli tym budżetem w wysokości 4 mld zł nie muszą zarządzać kobiety, bo żadnej z nich nie ma pan w swoim zespole. Ja się tego nie czepiam, tylko mówię o tym w kontekście pańskiego projektu ustawy. To jest nic innego jak hucpa i hipokryzja. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Jolanta Niezgodzka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#JolantaNiezgodzka">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Projekt, nad którym procedujemy, to niezwykle ważny, wyczekiwany i duży krok, który poprawi sytuację kobiet w polskim sporcie. Tak jak wprowadzenie kwot na listach wyborczych zwiększyło liczbę kobiet w parlamencie, tak wymóg odpowiedniej liczby kobiet w zarządach zwiększył wpływ kobiet na procesy decyzyjne w sporcie.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#JolantaNiezgodzka">Pani posłanka Krupka krytykowała te propozycje. To przykre, że jako kobieta nie chce pani wspierać innych kobiet w ich walce o należne im miejsce, ale przypomnę pani…</u>
          <u xml:id="u-424.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Krupka: Ale to nie jest prawda.)</u>
          <u xml:id="u-424.3" who="#JolantaNiezgodzka">…że zanim weszła w życie ustawa kwotowa, na waszej liście w pani okręgu wyborczym w 2007 r. były trzy kobiety, a w 2015 r., już po wejściu w życie ustawy, w czasie, kiedy kandydowała pani pierwszy raz, na waszej liście było 11 kobiet, w tym pani na jedynce.</u>
          <u xml:id="u-424.4" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie jest…)</u>
          <u xml:id="u-424.5" who="#JolantaNiezgodzka">Panie Ministrze! Kolejnym krokiem powinna być większa widzialność sportu kobiecego w telewizji publicznej. Telewizja publiczna powinna dbać o to, aby emitować wydarzenia sportowe z udziałem kobiet z różnych dyscyplin. Chciałabym zapytać, czy jako kolejny krok rozważy pan podjęcie działań, które będą zmierzały do tego, żeby w telewizji publicznej sport kobiet zajmował równie ważne miejsce jak sport mężczyzn.</u>
          <u xml:id="u-424.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Piotr Kaleta, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#PiotrKaleta">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#PiotrKaleta">Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałbym się zapytać o jedną rzecz: Czy nie obawiacie się państwo, że może mieć miejsce taka sytuacja jak kiedyś, kiedy ministrem był chyba śp. Jacek Dębski, który próbował zrobić porządek w Polskim Związku Piłki Nożnej? Okazało się, że te organizacje, instytucje międzynarodowe nie pozwoliły na taki ruch, ponieważ powoływały się na pewną autonomię poszczególnych związków. Pan minister wtedy po prostu na tym poległ. Chciał się z tego wycofać, ponieważ polskim klubom czy nawet polskiej reprezentacji groziło wycofanie ze wszystkich rozgrywek.</u>
          <u xml:id="u-426.2" who="#PiotrKaleta">Przechodzę do kolejnej kwestii. Osoba ministerialna mówiła tutaj o sprawach dotyczących tego, że zachodzą jakieś nieprawidłowości, że dochodzi do sytuacji niegodnych, że panie nie chcą uczestniczyć w zajęciach, które prowadzą trenerzy. Proszę państwa, czegoś takiego tu nie będzie. Nie powinno być tak, że to panie wybierają sobie trenerów. Tak samo w przypadku mężczyzn. Jeżeli zdarzają się sytuacje niegodne, to od tego są inne służby. Chyba oczywiste jest to, że o tym decyduje ktoś inny.</u>
          <u xml:id="u-426.3" who="#PiotrKaleta">Mam jeszcze jedną sugestię dla ministerstwa. Widząc permanentne zmęczenie na twarzy osoby ministerialnej, prosiłbym, żeby rozważyć taką koncepcję, aby powołany został pełnomocnik do spraw sprawdzania dobrej kondycji naszych ministrów. Może to być również kobieta. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krzysztof Mieszkowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#KrzysztofMieszkowski">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Kiedy słyszę z ust prawicowego posła: osoba, to jest to bardzo ważne. Mamy jednak jakiś postęp. Jak się okazuje, te debaty dają nam coś ważnego.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Myślę, że pan…)</u>
          <u xml:id="u-428.2" who="#KrzysztofMieszkowski">Bardzo panu za to dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-428.3" who="#KrzysztofMieszkowski">Natomiast szatnia męska nie jest kategorią seksistowską. Swoją drogą bardzo ciekawe są meandry, jeśli chodzi o wrażliwość intelektualną pana marszałka Bosaka. Chciałbym zwrócić państwa uwagę na to, że najważniejsze pytanie, jakie powinno sobie postawić ministerstwo sportu, ale także szeroko rozumiane środowisko sportowe, to pytanie: Jak uniknąć przemocy, pracując na sukces sportowy? Odpowiedź na to pytanie jest, jak myślę, dzisiaj najbardziej istotna. Mierzą się z tym sportowczynie, trenerzy, trenerki, środowisko sportowe. To, że nie ma kobiet w zarządach klubów sportowych, związków sportowych, jest oczywiście rezultatem kultury patriarchalnej. Ta ustawa to zmienia. Bardzo za to dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-428.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marcin Józefaciuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przejrzałem składy zarządów polskich związków sportowych. Lwia część będzie musiała się dostosować. 53 na 70 związków nie spełnia warunków opisanych w projekcie, a 12 z nich ma zarządy w całości męskie. Dla przykładu chodzi o boks, podnoszenie ciężarów czy amp futbol. W jednym przypadku zarząd jest tylko kobiecy — chodzi o korfball.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#MarcinJózefaciuk">Mam dwa pytania. Czy związek sportowy, w którego zarządzie nie ma mężczyzn, będzie musiał powołać do niego jednego mężczyznę? Co zrobić w przypadku, gdy zarząd jest dwuosobowy, a w jego skład wchodzić będzie mężczyzna wyłoniony na podstawie zaleceń, wytycznych zawartych w kodeksie dobrego zarządzania dla związków sportowych, a drugim członkiem będzie mężczyzna wybrany przez zawodników?</u>
          <u xml:id="u-430.2" who="#MarcinJózefaciuk">Bezsprzecznie rozumiem ideę leżącą u podstaw zmian i zgadzam się z nią. Projektowane zmiany mają za zadanie doprowadzić do równego traktowania i równych praw kobiet i mężczyzn, zauważając i szanując różnicę między nimi, traktując ją jako szansę na rozwój zarówno dyscypliny sportowej, jak i kariery prywatnej. Jako sportowiec dziękuję za zaprezentowane zmiany wspomagające nas, sportowców.</u>
          <u xml:id="u-430.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Iwona Hartwich, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#IwonaHartwich">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam dwa pytania. Czy rzecznik ochrony praw zawodników obejmie ochroną i edukacją też sportowców uczestniczących w olimpiadach specjalnych, sportowców o znacznym stopniu niepełnosprawności, osoby ze sprzężeniami oraz z niepełnosprawnością intelektualną? Drugie pytanie: Czy rzecznik będzie monitować nierówny dostęp do obiektów sportowych i poprzez swe działania będzie dążył do zmian, tak aby modernizować je i dostosowywać do potrzeb osób z niepełnosprawnościami? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Magdalena Łośko, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#MagdalenaŁośko">Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zaproponowane w ustawie zmiany są bezwzględnie potrzebne i konieczne. Chcę poruszyć kwestie zgłaszane na posiedzeniach zespołu do spraw sportu kobiet, który prowadzi obecna tutaj, na sali pani poseł Małgorzata Niemczyk, złota siatkarka. Wielkie podziękowania dla pani poseł za inicjatywę i wykonaną pracę.</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Matuszewski: Do ministerstwa.)</u>
          <u xml:id="u-434.2" who="#MagdalenaŁośko">Otóż na posiedzeniach zespołu do spraw sportu kobiet wielokrotnie były podnoszone problemy nierównego dostępu mężczyzn i kobiet do obiektów sportowych, a tym bardziej do tzw. dobrych, dogodnych godzin treningowych. Dobre godziny treningowe są zajmowane z reguły przez grupy męskie, a grupy kobiece muszą zaczynać treningi w godzinach późnowieczornych.</u>
          <u xml:id="u-434.3" who="#MagdalenaŁośko">Byłam wcześniej samorządowcem, dlatego chcę zapytać: Czy zgodnie z ustawą jednostki samorządu terytorialnego w ramach zadań własnych będą musiały wprowadzić standardy przeciwdziałania przemocy i dyskryminacji w sporcie w postaci zmian regulaminów obiektów sportowych, tak aby dostęp do nich był sprawiedliwy, równy i proporcjonalny? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-434.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#PiotrZgorzelski">Szanowni Państwo Posłowie! Przywitajmy uczniów Zespołu Szkół nr 6 w Suwałkach oraz Zespołu Szkół Sióstr Salezjanek, którzy przyjechali na zaproszenie pana posła Jacka Niedźwieckiego. Witamy bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-435.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-435.3" who="#PiotrZgorzelski">Prosimy pana posła Krzysztofa Grabczuka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Marszałku! Fakty są następujące. Mamy największy przyrost otyłości wśród dzieci i młodzieży w całej Europie. Mamy powszechne zjawisko zwalniania dzieci z wychowania fizycznego. Mamy w końcu mniejsze zainteresowanie sportem wśród dzieci i młodzieży, w ogóle wśród dorosłych. I to są nowe zjawiska, zjawiska, które nie były obecne 20 lat czy nawet 10 lat temu. Ta ustawa przede wszystkim zachęca do uprawnienia sportu. Ta ustawa gwarantuje bezpieczeństwo zawodnikom, zawodniczkom, bezpieczeństwo sędziom, bezpieczeństwo wszystkim tym, którzy chcą się angażować. Ta ustawa wspiera talenty: talent — bogactwo narodu. Nie może być takiej sytuacji, że mamy mistrza świata czy mistrza Europy w jakiejś dyscyplinie sportu w grupie juniora, a później go nie ma. Ta ustawa w końcu promuje sport i naukę, tych, którzy chcą się uczyć, tych, którzy mają dobre wyniki, w sposób szczególny.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#KrzysztofGrabczuk">Ostatnia rzecz — do panów z Konfederacji. Mało was tutaj zostało: nie walczcie z kobietami, nie macie najmniejszych szans. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-436.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-436.3" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Nie walczymy, proszę nie zakłamywać historii.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Dorota Łoboda, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#DorotaŁoboda">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Równość, w tym także identyczne prawa i traktowanie kobiet i mężczyzn, to jedna z naczelnych zasad Unii Europejskiej. Art. 8 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej stanowi, że we wszystkich swoich działaniach Unia zmierza do zniesienia nierówności oraz wspierania równości kobiet i mężczyzn. W indeksie równości Polska zajmuje 18. miejsce w Unii Europejskiej. Mamy niewystarczającą reprezentację kobiet we władzach, mamy niewystarczające mechanizmy pozwalające na godzenie życia rodzinnego z karierą zawodową. Mamy niewystarczające mechanizmy, które przeciwdziałają dyskryminacji ze względu na płeć. Dlatego z takim zadowoleniem przyjmuję ten projekt ustawy, bo on idzie w kierunku równości w sporcie, równości w reprezentacji, przeciwdziałania przemocy i również godzeniu życia zawodowego, sportowego z karierą rodzinną, z życiem rodzinnym.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#DorotaŁoboda">Chciałabym zapytać tylko, jakie są mechanizmy, które zachęcą związki sportowe do tego, żeby w ich władzach były wprowadzone te kwoty, i jaki czas na osiągnięcie zamierzonego celu ministerstwo przewiduje. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-438.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Paweł Papke, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#PawełPapke">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#PawełPapke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ta nowelizacja ustawy zawiera bardzo dużo zmian, na które oczekiwało środowisko sportowe, szczególnie zawodniczki, zawodnicy, czyli ochrona w ciąży, stypendia, kariera dwutorowa i wiele innych, o których już tutaj była mowa. Bardzo kompensacyjnie to przedstawiła moja znakomita koleżanka pani poseł Małgorzata Niemczyk. Ma też ona na celu wprowadzenie do porządku prawnego rozwiązań, które przyczynią się do ograniczenia w polskim sporcie występowania negatywnych przypadków dyskryminacji, przemocy czy nierównego traktowania.</u>
          <u xml:id="u-440.2" who="#PawełPapke">Moje dokładne pytanie, panie ministrze, jaki okres polskie związki sportowe mają na wyznaczenie pełnomocników do spraw przeciwdziałania przemocy, dyskryminacji w sporcie, by uznać ten obowiązek za spełniony w opinii Ministerstwa Sportu i Turystyki? I jeszcze pytanie: Dlaczego w skierowanym do wszystkich polskich związków sportowych badaniu w zakresie procedur przeciwdziałania molestowaniu i dyskryminacji — były wysłane takie sondaże — wzięło udział tylko 77%? Czy znamy przyczyny, dlaczego 16 związków sportowych państwu nie odpowiedziało? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-440.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Henryk Szopiński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#HenrykSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Bardzo popieram zmiany zaproponowane w ustawie o sporcie, bo przecież mamy XXI w., ale mam wrażenie, że związki sportowe w Polsce trwają nadal w wieku XIX. W związku z tym jeżeli w ciągu tylu lat nie udało się tego zmienić w sposób naturalny, to uważam, że te nierówności trzeba zlikwidować po prostu za pomocą ustawy.</u>
          <u xml:id="u-442.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Matuszewski: Siłą.)</u>
          <u xml:id="u-442.2" who="#HenrykSzopiński">Mobbing, dyskryminacja, molestowanie — to wszystko są zachowania absolutnie naganne i mam nadzieję, że te zmiany dają szansę na wyrugowanie tego typu zachowań z polskiego sportu. Moje pytanie, bardzo konkretne, dotyczy parytetu we władzach. Czy wymóg 30% reprezentacji płci obejmuje również szkolne i akademickie związki sportowe, a szczególnie albo przynajmniej ich władze naczelne? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-442.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Barbara Dolniak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#BarbaraDolniak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dążenie do eliminowania nierówności, niesprawiedliwości w polskim sporcie to bardzo ważny i pożądany kierunek działania. W świetle tego, co usłyszeliśmy w wypowiedzi pana ministra sportu, wskazanych przykładów — wręcz niezbędne. Należy jednak zauważyć, że nierówności dotyczą nie tylko udziału kobiet w sportowych gremiach zarządczych, ale także nierównego dostępu do obiektów, godzin treningowych, szkoleń, awansów, realizowanych i wykorzystywanych badań czy wreszcie przekazów medialnych. Dlatego mam pytanie do pana ministra: Czy resort ma pomysł, jak zniwelować i te nierówności? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Agnieszka Hanajczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#AgnieszkaHanajczyk">Panie Marszałku! Pani Ministrze! Wysoka Izbo! Chcę bardzo podziękować za ten projekt, ale pozwólcie państwo, że w tym miejscu przede wszystkim podziękuję posłance Małgorzacie Niemczyk za jej upór, za determinację, za konsekwencję i za odwagę.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-446.2" who="#AgnieszkaHanajczyk">Kilka lat temu, kiedy koleżanka Małgorzata zaczęła mówić o tych problemach, dla wielu z nas z tej sali plenarnej to był temat niezrozumiały, bo ludziom spoza sportu nie mieści się w głowie, że w sporcie może być tyle zjawisk nie fair w każdej płaszczyźnie. Teraz skieruję słowa do mojego kolegi, kolegi z miasta, posła Marka Matuszewskiego, bo nie o to chodzi, panie pośle, żeby kobiety tylko były, ale chodzi o to, żeby one coś robiły ze swoją wiedzą, bo pamiętam, panie pośle, że jak uczestniczyłam w posiedzeniach Parlamentarnego Zespołu ds. Sportu Kobiet i wielokrotnie pytałam panią poseł Annę Krupkę, zadawałam pytania w tej materii, to nigdy nie udzieliła żadnej odpowiedzi. Nie interesował jej ten temat. My potrzebujemy rzeczywiście kobiet, które są odważne, które są silne, które są zdeterminowane i wiedzą, o co…</u>
          <u xml:id="u-446.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-446.4" who="#AgnieszkaHanajczyk">…chcą pytać.</u>
          <u xml:id="u-446.5" who="#AgnieszkaHanajczyk">I tylko jedno pytanie do pana, panie ministrze. Mimo wszystko przy tym wyborze delegatów jest nadal dużo niejasności. Czy myśleliście kiedykolwiek państwo o takich wyborach powszechnych, po prostu dla całego środowiska sportowego? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-446.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę, pan poseł Marcin Bosacki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#MarcinBosacki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#MarcinBosacki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja nie jestem wielkim zwolennikiem nadmiernych regulacji, ale czasem państwo musi interweniować, wtedy kiedy są patologie. Wbrew temu, co wy, panowie posłowie z Konfederacji, mówicie, ten projekt zwiększy rywalizację w sporcie, uczciwą rywalizację, a nie ją zmniejszy. Wtedy kiedy będzie więcej kobiet we władzach związków sportowych…</u>
          <u xml:id="u-448.2" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: A we władzach ministerstwa?)</u>
          <u xml:id="u-448.3" who="#MarcinBosacki">…będziemy mieli więcej Julii Szeremet, a nie mniej. Wtedy kiedy kobiety będą mogły pogodzić macierzyństwo ze sportem, będzie lepiej dla rywalizacji polskich sportsmenek na arenie światowej, a nie gorzej. I wreszcie rywalizacja w sporcie — oczywiście to jest sens sportu, ale nie patologiczna. Nie może być przemocy, nie może być dyskryminacji, nie może być mobbingu, nie może być czasem hejtu czy wyszydzania, także młodych zawodników.</u>
          <u xml:id="u-448.4" who="#MarcinBosacki">I dziękuję ministerstwu sportu za to, że w tym projekcie jest instytucja rzecznika ochrony praw zawodników. Chciałem zapytać o jego kompetencje, o to, czy to nie będzie papierowa instytucja, czy on rzeczywiście będzie mógł w tych miejscach w polskim sporcie, gdzie są patologie, sytuację wyczyścić, oraz o jego współpracę z pełnomocnikami, których chcecie państwo powołać w poszczególnych związkach sportowych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-448.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Sylwia Bielawska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#SylwiaBielawska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przysłuchuję się tutaj tej dzisiejszej dyskusji i niestety na usta ciśnie mi się tylko jedno pytanie: Jakie kobiety spotkaliście na swojej drodze życiowej, panowie z Konfederacji i z PiS-u, że tak bardzo tych kobiet się boicie, boicie się ich wszędzie, nawet we władzach związków sportowych?</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Ale my się nie boimy. Co to za głupoty.)</u>
          <u xml:id="u-450.2" who="#SylwiaBielawska">To się nazywa mizoginia. Niestety nie znamy odpowiedzi na to pytanie. Odpowie pewno jakiś psychoterapeuta.</u>
          <u xml:id="u-450.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-450.4" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Słuchanie ze zrozumieniem się kłania.)</u>
          <u xml:id="u-450.5" who="#SylwiaBielawska">Wielokrotnie dzisiaj tutaj podkreślaliście, że to ministerstwo, w którym są sami mężczyźni, ale to właśnie ci mężczyźni zadbali m.in. o to, że w tej ustawie znajduje się fragment, który mówi o tym, że kobiety, które zdecydowały się na bycie sportowczyniami i na zajście w ciążę i zostanie matkami, będą w specjalny sposób zaopiekowane. Za to chciałam serdecznie podziękować, bo te zmiany, które zostały wprowadzone dla mam, są bardzo ważne. Większe i dłuższe urlopy to krok w stronę bardzo dobrych zmian, za co chciałabym bardzo podziękować ministerstwu.</u>
          <u xml:id="u-450.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Niemczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#MałgorzataNiemczyk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie Pośle Michale Woś! Panie Pośle Marku Matuszewski! Panie Pośle Łukaszu Schreiber! Pani Minister Anno Krupka! Jesteście hipokrytami. Co z tego, że była kobieta w resorcie w ministerstwie sportu podczas rządów PiS-u przez ostatnie 8 lat? Nic nie zrobiliście dla kobiet, dla ich ochrony, dla ich rozwoju, a wręcz dodatkowo torpedowaliście, wy, posłowie z PiS, jakiekolwiek moje inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#MałgorzataNiemczyk">Nie pozwoliliście na powołanie podkomisji stałej do spraw sportu kobiet. Głosowaliście na „nie”. Podkomisja nadzwyczajna, którą powołaliście z bólem, miała opracować projekt ustawy o ochronie dzieci i młodzieży przed przemocą i wykorzystaniem seksualnym. A co podkomisja zrobiła? Aż ukonstytuowała się. Przez 8 lat rządów PiS w prezydium komisji sportu nie było żadnej kobiety z PiS. Pani marszałek Witek nie nadała nawet numeru druku poselskiego projektowi Koalicji Obywatelskiej nowelizacji ustawy o sporcie złożonej w poprzedniej kadencji, a wypracowanej przez członków i ekspertów Parlamentarnego Zespołu ds. Sportu Kobiet. Hipokryzja, hipokryzja, hipokryzja.</u>
          <u xml:id="u-452.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Apoloniusz Tajner, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#ApoloniuszTajner">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przez 17 lat prowadziłem związek sportowy i mam sporo doświadczeń, całe moje życie związane było ze sportem, dlatego te wypowiedzi, które słyszałem tutaj od panów posłów z Konfederacji, tak jakby wystrzeliły mnie w jakiś kosmos. Przepraszam, ale ja nic z tego nie rozumiem. Widocznie w innym celu były wygłaszane te opinie.</u>
          <u xml:id="u-454.1" who="#ApoloniuszTajner">Kobiety muszą być w sporcie.</u>
          <u xml:id="u-454.2" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Kto powiedział inaczej?)</u>
          <u xml:id="u-454.3" who="#ApoloniuszTajner">Ja mam naprawdę doświadczenie. 5 kobiet w ciągu tych 15 lat było członkami zarządu, wiele innych kobiet było w komisjach. Te kobiety, które były, przebiły się, bo były lepsze od facetów, naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-454.4" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: No właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-454.5" who="#ApoloniuszTajner">Natomiast te kobiety, które chciałyby, mają zamurowane wejście. Jak się popatrzy, jak wyglądają te ordynacje wyborcze, to okaże się, że bardzo trudno od początku się przebić, przez co zniechęcają się i nie przechodzą dalej. Kobiety są sprawniejsze w działaniu, solidniejsze, bardziej słowne. Wiele rzeczy przemawia za tym, żeby kobiety były. A poza tym pewne rzeczy w związkach sportowych powinny być podejmowane z udziałem kobiet. Taki jest cel tej ustawy. Naprawdę nic złego się nie stanie, jeśli kobiety nam, facetom, pomogą w działaniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-454.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-454.7" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Po co panika w takim wypadku, skoro są lepsze?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-455.1" who="#PiotrZgorzelski">Do mównicy zmierza już sekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki pan Piotr Borys, który udzieli odpowiedzi na zadane pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#PiotrBorys">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo chciałem podziękować w imieniu Ministerstwa Sportu i Turystyki za wszystkie sugestie, pytania, czasami wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#PiotrBorys">Siedząc na tej sali, dyskutując, nie mamy chyba wątpliwości, że dokonujemy zmian strategicznych w polskim sporcie. Czasy się zmieniają, potrzeby się zmieniają. Naszym celem jest profesjonalizacja polskiego sportu, abyśmy mogli cieszyć się z jego wyników. Nie tylko strategia rozwoju sportu zapowiedziana przez ministra sportu, ale także dzisiejsze zmiany mają spowodować przełom w polskim sporcie. I tak będzie, głęboko wierzymy, że tak będzie. Kieruję moje słowa do wszystkich sceptycznych: Nie bójcie się tej zmiany. Na tę zmianę polski sport czeka od wielu lat, a wiele środowisk, które próbowało się przez kilka kadencji przebijać z postulatami, dopiero dzisiaj będzie miało szansę powiedzieć, że dokonujemy prawdziwie istotnej zmiany. Bądźmy odważni, jeżeli chcemy profesjonalizmu.</u>
          <u xml:id="u-456.2" who="#PiotrBorys">Na igrzyskach olimpijskich w Paryżu było więcej zawodniczek i zawodników. Kobiety zdobyły 80% medali — i my chcemy odbierać równe prawo w zarządzaniu polskim sportem, w jego profesjonalizacji? Tu potrzebny jest przełom, dlatego chciałbym wszystkich uspokoić i zachęcić do naprawdę merytorycznej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-456.3" who="#PiotrBorys">Odpowiadam na wiele pytań i postulatów, m.in. pani Żanecie CwalinieŚliwowskiej: szanowni państwo, szanowni posłowie, będziemy prowadzili szkolenia liderek, menedżerów, uruchomimy cały potencjał najbardziej profesjonalnych menedżerek sportu, aby przekazały swoje kompetencje. Kobiety biznesu będą szkolić kobiety, które chcą być profesjonalne w zarządzaniu polskim sportem. To jest także potrzebna kompetencja i na to jesteśmy otwarci.</u>
          <u xml:id="u-456.4" who="#PiotrBorys">Szkolenia dotyczące kompetencji w zakresie przeciwdziałania dyskryminacji. Padało bardzo wiele pytań, co możemy zrobić, żeby zmniejszyć poziom dyskryminacji, przemocy w polskim sporcie. Pani poseł Niemczyk przez wiele lat pracy pokazywała nam bardzo obszerne dokumenty, materiały, które zgromadziła, jako doświadczenie innych państw. Kilka tysięcy spraw, które wpływa w Stanach Zjednoczonych… Wydawałoby się, że kraj, który dominuje w sporcie… A ma także ogromne problemy z dyskryminacją, ze wszystkimi przejawami patologicznymi. To się dzieje także w polskim sporcie, więc instytucja rzecznika, podobnie jak instytucja pełnomocnika, profesjonalnych osób, ma przeciwdziałać z jednej strony poprzez system edukacji i szkoleń, które będą przypisane w kompetencji rzeczników i pełnomocników, ale także w rozpoznawaniu najbardziej trudnych spraw. Wszędzie tam, gdzie pokrzywdzony zawodnik lub zawodniczka będzie czuł obawę, aby zgłosić się na poziomie związku i pełnomocnika, zgłosi się do rzecznika. I proszę się nie obawiać. Musimy dokonać także w tym zakresie przełomu, a nie być zaskakiwani kolejnymi trupami z szaf, kiedy dowiadujemy się o tym, jak patologicznie wyglądały niektóre sytuacje w polskim sporcie. Postawimy przede wszystkim na element edukacji, działań prewencyjnych. To musi być elementem naszej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-456.5" who="#PiotrBorys">Co do terminów przeprowadzonych zmian, bo tu padało wiele pytań między pana posła Tomaszewskiego, pana posła Szopińskiego, pana posła Papkego — 6 miesięcy dajemy na przeprowadzenie zmian w statucie po wejściu w życie ustawy, a dopiero od tych 6 miesięcy ma się dokonać zmiana. To nie jest natychmiast. Naprawdę proszę zwrócić uwagę na to, że polskie związki sportowe, które będą obejmowały zmiany, w ciągu 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy — zakładamy, że od 1 stycznia do 30 czerwca — zmienią swoje statuty, a w następnej kadencji, czyli po 30 czerwca, przeprowadzą stosowne zmiany po to, aby się do tego przygotować.</u>
          <u xml:id="u-456.6" who="#PiotrBorys">Podkreślam raz jeszcze: Nie bójmy się tej zmiany i bądźmy w tym zakresie odważni. Najlepiej mówią to same kobiety, nasze sportsmenki, które chcą wziąć udział w tworzeniu misji profesjonalizacji polskiego sportu. Część z nich wzięła także udział w kampaniach społecznościowych. Ale też ważny jest głos mężczyzn. Trzy przykłady, które wskazał pan minister Nitras. Bez ustawy kilka związków sportowych już dokonało zmian, m.in. Polski Związek Kajakowy, Polski Związek Koszykówki ma już te zmiany wprowadzone bez ustawy, więc pewien proces zmian następuje.</u>
          <u xml:id="u-456.7" who="#PiotrBorys">Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o kwestię dostępności i wszelkiego rodzaju dyskryminacji… Oczywiście słowa pani poseł Hartwich: obiekty sportowe, trenerzy, dostosowanie do potrzeb osób z niepełnosprawnościami jest także jednym z elementów przeciwdziałania wykluczeniu. To, co Francuzi zrobili w modelu swoich igrzysk, chodzi o igrzyska olimpijskie i igrzyska paralimpijskie. Otóż dodali dodatkowo finansowanie do swoich związków sportowych, aby inkluzywnie włączały osoby z niepełnosprawnościami do sportu, i dokonali ogromnej zmiany. Dlatego obiekty sportowe, nasze programy, które ogłaszamy, będą także dedykowane temu, aby sport osób z niepełnosprawnościami rozwijał się w Polsce poprzez związki sportowe i przez polskie związki sportowe, które zajmują się już typowo takimi dyscyplinami, których nie prowadzi żaden z polskich związków sportowych, np. Boccia jest polskim związkiem sportowym i nasi zawodnicy wypadli znakomicie. Chcę powiedzieć, że podczas igrzysk paralimpijskich w Paryżu zdobyliśmy 23 medale, ale to, czym sport paralimpijski może zarażać wszystkie osoby, które mogą czynnie do aktywności ruchowej i do rehabilitacji, jest czymś wyjątkowym i ciągle stoi przed nami jako ogromne wyzwanie. Nie zapominajmy o tym, bo te pytania także były przedmiotem dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-456.8" who="#PiotrBorys">Nie chcę odnosić się do tych wszystkich głosów, które podważają tak naprawdę istotę tych zmian. Myślę, że w tej sprawie wypowiedzą się także Polki i Polacy. Tak wiele kobiet trafiło przecież do polskiego Sejmu. To także dokonało się dzięki pewnej przemyślanej decyzji klasy politycznej. Dokonujmy tych zmian, zawsze tak naprawdę wybór jest po stronie delegatów, po stronie związków — niech wygra kompetencja i niech wygra profesjonalizm.</u>
          <u xml:id="u-456.9" who="#PiotrBorys">Jeżeli chcemy, podkreślam raz jeszcze, dokonać ogromnego przełomu w zarządzaniu polskim sportem, dla którego dedykujemy nową strategię, te zmiany powinniśmy przeprowadzić w sposób jak najbardziej konsensualny i do tego chciałbym serdecznie państwa namówić.</u>
          <u xml:id="u-456.10" who="#PiotrBorys">Co do AZS-ów. Padła taka sugestia, aby również AZS-y objąć kwestiami związanymi z parytetem. To jest dobre rozwiązanie. Czekamy na poprawkę, jeżeli pan poseł będzie chciał taką zgłosić. Jesteśmy otwarci na to, aby także AZS, np. Zarząd Główny, objąć możliwościami parytetu, ale w ślad za tym musiałaby się pojawić oczywiście stosowna poprawka.</u>
          <u xml:id="u-456.11" who="#PiotrBorys">Chciałbym raz jeszcze serdecznie podziękować wszystkim paniom posłankom za wyrażoną troskę, pani poseł Niezgodzkiej, pani poseł Łepkowskiej-Gołaś, pani poseł Czechak. Wszystkim paniom posłankom, przepraszam, że nie wymienię z nazwiska, dziękuję za wyrażenie koniecznych kompetencji rzecznika związanych z przeciwdziałaniem przemocy. Być może także, co sugerowano, pomocy terapeutycznej, bo pamiętajmy, że ofiary przemocy będą potrzebowały wsparcia prawnego, wsparcia terapeutycznego, często wsparcia psychologicznego. W te kompetencje chcemy uzbroić rzecznika, wicerzecznika i zastępcę rzecznika.</u>
          <u xml:id="u-456.12" who="#PiotrBorys">Zapraszamy serdecznie wszystkich państwa do udziału w tej dużej zmianie, do stosownych głosowań, a później do tworzenia takiego modelu sportu, z którego będziemy wszyscy dumni na kolejnych igrzyskach. Ale także do tego, aby zakotwiczyć w tym procesie zmiany w sporcie powszechnym dzieci i młodzież, szczególnie najmłodszych, którzy swoje kompetencje ruchowe zdobywają w wieku i w rozwoju przedszkolnym i szkolnym. Chciałbym powiedzieć, że wszystkie nasze propozycje dotyczące programu „Sportowe talenty”, któremu zmieniamy nazwę, obejmą również dzieci klas I-III. Ponad 1 mln dzieci będzie objętych w przyszłym roku również specjalnymi testami z sprawnościowymi, które pozwolą monitorować ich rozwój osobisty. Otwieramy również ten przedział na to, aby polskie związki sportowe mogły korzystać z informacji o tych wybitnych, największych talentach. Ale tak naprawdę istotą tego jest to, aby każde dziecko, monitorowane co do kompetencji, mogło zrobić co roku progres, aby nauczyciel WF-u był w stanie stworzyć możliwość rozwoju dziecka, porównując rok do roku jego osiągnięcia sportowe, i aby mógł także indywidualnie spojrzeć na jego rozwój, bo liczy się przede wszystkim to, żeby dziecko było sprawne, szczęśliwe i mogło partycypować w sporcie przez całe życie. Jeżeli popatrzymy na statystyki, to zobaczymy 23% Polaków podejmujących aktywność sportową i 30% dzieci pozostających w kompletnym bezruchu. To są rzeczy i dane, które powodują konieczność tych zmian.</u>
          <u xml:id="u-456.13" who="#PiotrBorys">I wrócę jeszcze, na koniec, puentując, do pytania, kto jest bardziej wrażliwy w zarządzaniu, aby skupić się na sporcie powszechnym, dedykowanym dzieciom i młodzieży, od kobiety menadżerki sportowej, matki dzieci i osoby z określoną wrażliwością. Możemy naprawdę dzięki temu uzyskać jeszcze więcej. Głęboko apeluję do wszystkich państwa, szczególnie do strony sceptycznej, o więcej optymizmu i uczestniczenie w tej wielkiej zmianie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-456.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#PiotrZgorzelski">Czy sprawozdawca komisji, pan poseł Apoloniusz Tajner, zechce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-457.2" who="#PiotrZgorzelski">Nie, zamyślił się.</u>
          <u xml:id="u-457.3" who="#PiotrZgorzelski">Zmiana decyzji?</u>
          <u xml:id="u-457.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, nie, nie.)</u>
          <u xml:id="u-457.5" who="#PiotrZgorzelski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-457.6" who="#PiotrZgorzelski">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, marszałek Sejmu kieruje ten projekt ustawy ponownie do Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-457.7" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 14. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych (druki nr 761 i 809).</u>
          <u xml:id="u-457.8" who="#PiotrZgorzelski">Proszę pana posła Artura Daniela Gieradę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#ArturDanielGierada">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii przedstawić sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych, druk nr 761.</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#ArturDanielGierada">Sejm na 21. posiedzeniu w dniu 7 listopada 2024 r. zgodnie z art. 9 ust. 2 regulaminu Sejmu skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii w celu jego rozpatrzenia. Tamtego dnia dużo mówiliśmy na tej sali, na czym ten projekt polega. Przede wszystkim prolonguje on obowiązek wprowadzenia e-doręczeń. Mówiliśmy też, jak ważne są e-doręczenia, jak to duży krok w budowaniu społeczeństwa cyfrowego, jakie w przyszłości dzięki temu będą oszczędności i przede wszystkim też wygoda dla Polaków. Ustawa weszła w 2020 r. i to jest kolejna prolongata tego terminu. Poprzedniemu rządowi nie udało się jej szybko wprowadzić. Mamy nadzieję, że ten projekt, nad którym właśnie obradujemy, pomoże to wprowadzić obowiązkowo już w przyszłym roku.</u>
          <u xml:id="u-458.2" who="#ArturDanielGierada">I tutaj, poza zachętami oczywiście dla samorządów, trzeba powiedzieć, że w uzasadnieniu ustawy jest mowa o tym, że 30% z nich jest przygotowanych, by już dzisiaj wdrażać tę usługę. Pan minister mówił już w czasie tej debaty, że dosyć szybko to przyrasta, bo ponad 35% było w momencie, kiedy debatowaliśmy w czasie 21. posiedzenia Sejmu. Ale też chciałbym jedną rzecz podkreślić, i to ważną, bo ona się przewijała w późniejszych wystąpieniach posłów, również w wystąpieniach klubowych. Dzisiaj ta ustawa nie prolonguje wejścia w życie ustawy, tylko prolonguje wejście w życie obowiązku. A więc dzisiaj już po wprowadzeniu tego projektu, niedługo, Polacy, przynajmniej 35%, będą mogli korzystać z usług, a wierzymy, że w przyszłym roku będzie to już cała Polska. Pod koniec przyszłego roku to osiągniemy.</u>
          <u xml:id="u-458.3" who="#ArturDanielGierada">Szanowni Państwo! Komisja spotkała się dnia 8 listopada. Została wprowadzona jedna poprawka legislacyjna, już ujęta w samym druku. Oprócz tego trzy poprawki zostały zgłoszone przez posła Cieszyńskiego, które po negatywnej rekomendacji rządu nie uzyskały również aprobaty komisji. Pan poseł Cieszyński zgłosił Wysokiej Izbie te poprawki jako poprawki mniejszości. Tyle z mojej strony. Dziękuję bardzo, panie ministrze, panie marszałku, Wysoka Izbo.</u>
          <u xml:id="u-458.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#PiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-459.2" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-459.3" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Dariusz Stefaniuk, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#DariuszStefaniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Nie będę się powtarzał, bo to stanowisko prezentowałem podczas poprzedniego wystąpienia w trakcie pierwszego czytania. W związku z tym, że nasze poprawki na posiedzeniu komisji cyfryzacji zostały odrzucone, nie zostały przyjęte, zgłosiliśmy je jako wnioski mniejszości. Ale zapowiadaliśmy to, że w przypadku nieprzyjęcia tych poprawek my po prostu będziemy głosować przeciwko tej nowelizacji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pani poseł Weronika Smarduch, która przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#WeronikaSmarduch">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Proponowane zmiany w ustawie o doręczeniach elektronicznych wynikają z braku gotowości wielu podmiotów publicznych do wdrożenia e-doręczeń. Niestety tylko 30% zobowiązanych instytucji złożyło wniosek o adres do doręczeń elektronicznych, co wskazuje, że mają trudności we wdrażaniu tych rozwiązań. Niniejsza ustawa proponuje kolejne wydłużenie okresu przejściowego — do 31 grudnia, aby umożliwić im płynne dostosowanie się do nowych wymogów.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#WeronikaSmarduch">Celem projektu jest skuteczne wdrożenie nowych rozwiązań korespondencji elektronicznej, szczególnie przez wykorzystanie Publicznej Usługi Rejestrowanego Doręczenia Elektronicznego i Publicznej Usługi Hybrydowej, które zastąpią system ePUAP. Zmiany wynikają z ustawy z 2020 r., która ustanawia obowiązek stosowania adresów e-doręczeń w korespondencji administracyjnej. Nowe przepisy wprowadzają też zmiany w k.p.a. i Ordynacji podatkowej, zobowiązując podmioty publiczne do kierowania korespondencji na adresy elektroniczne, a inne formy będą możliwe tylko po spełnieniu określonych warunków.</u>
          <u xml:id="u-462.2" who="#WeronikaSmarduch">Przejście na e-doręczenia to duże wyzwanie techniczne i organizacyjne, zwłaszcza dla jednostek samorządu terytorialnego, które muszą zmieniać sposób obsługi dokumentów. Niejednokrotnie przez jednostki samorządu terytorialnego na posiedzeniach komisji było zgłaszane, że konieczne jest wydłużenie tego terminu oraz konieczna jest pomoc, aby mogły one dostosować się do niniejszych przepisów. Kluczowe działania dostosowawcze obejmują przede wszystkim zapewnienie elektronicznego obiegu dokumentów, przejście na korespondencję elektroniczną, wdrożenie archiwizacji cyfrowej, przeszkolenie pracowników z nowych narzędzi oraz wyposażenie upoważnionych osób w podpisy elektroniczne.</u>
          <u xml:id="u-462.3" who="#WeronikaSmarduch">Aby ułatwić wdrożenie systemu, zaproponowano równoważność doręczeń dokonanych za pomocą ePUAP i tradycyjnych systemów z doręczeniami elektronicznymi do końca 2025 r. Umożliwi to podmiotom publicznym korzystanie z dotychczasowych narzędzi, promując jednocześnie e-doręczenia. Dla jednostek samorządu terytorialnego przewidziano możliwości odstąpienia od doręczeń elektronicznych w wyjątkowych sytuacjach. Wprowadzono jasne zasady zakładania adresów e-doręczeń dla JST i ich jednostek organizacyjnych, co rozwiązuje problemy niejednolitych wpisów do bazy adresów elektronicznych. Zmiany obejmują także ułatwienia dla podmiotów niepublicznych, które będą mogły zakładać adresy e-doręczeń za pośrednictwem operatora wyznaczonego, upraszczając procedurę i umożliwiając załatwienie całego procesu w jednym miejscu. Projekt również przewiduje uproszczenia dla przedsiębiorców wpisanych do CEIDG.</u>
          <u xml:id="u-462.4" who="#WeronikaSmarduch">Niniejszy projekt, czyli druki nr 761 i 809, jest odpowiedzią na zgłaszane problemy, szczególnie dla jednostek, które są objęte obowiązkiem wdrożenia e-doręczeń. Zatem Koalicja Obywatelska jest za przyjęciem niniejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-462.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Łukasz Osmalak przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#ŁukaszOsmalak">Tak jest. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#ŁukaszOsmalak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Szanowni Obywatele! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Polska 2050 — Trzecia Droga w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych, to są druki nr 761 i 809.</u>
          <u xml:id="u-464.2" who="#ŁukaszOsmalak">Myślę, że wszyscy jesteśmy świadomi tego, jak bardzo dzisiaj papiery, papiery w pełnym tego słowa znaczeniu, przeszkadzają nam i komplikują tak naprawdę wszystkie procedury, które mogłyby się odbywać szybciej, gdybyśmy to wszystko przerzucili do systemu elektronicznego. Elektroniczny obieg dokumentów goni nas cały czas i wszyscy jesteśmy świadomi tego, że musimy to jak najszybciej zrobić. System e-doręczeń tak naprawdę będzie wdrożony i wystartuje już 1 stycznia 2025 r., więc my de facto nie mówimy tutaj o odsuwaniu czegoś na jakiś termin dalszy. Wręcz przeciwnie, mówimy o tym, żeby w roku 2025 równolegle mogły działać system ePUAP, czyli to, co działa do tej pory, i właśnie system PURDE, o którym rozmawiamy, czyli Publiczna Usługa Rejestrowanego Doręczenia Elektronicznego.</u>
          <u xml:id="u-464.3" who="#ŁukaszOsmalak">Szanowni Państwo! Nie zapominajmy o tym, że jeżeli jakikolwiek obywatel właśnie przez swoją skrzynkę e-doręczeń wyśle jakąkolwiek komunikację, korespondencję do jakiegokolwiek urzędu, to dokładnie w ten sam sposób będzie musiał być obsłużony.</u>
          <u xml:id="u-464.4" who="#ŁukaszOsmalak">Panie Marszałku! Proszę mi pozwolić złożyć w imieniu Klubu Parlamentarnego Polska 2050 — Trzecia Droga w tym momencie na pana ręce poprawkę. To poprawka, która pozwoli zwrócić koszty operatorowi, czyli Poczcie Polskiej, za te lata 2020–2024, która umożliwi refundację kosztów poniesionych w związku z całą infrastrukturą i z całym systemem teleinformatycznym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-464.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję. Przyjmuję poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#PiotrZgorzelski">Jednocześnie chciałbym w imieniu nas wszystkich powitać przedstawicieli Koła Gospodyń Wiejskich z Korytkowa, którzy przybyli na zaproszenie pana posła Ryszarda Bartosika. Witamy bardzo serdecznie i się cieszymy.</u>
          <u xml:id="u-465.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-465.3" who="#PiotrZgorzelski">Na mównicę zapraszam pana posła Adama Dziedzica, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#AdamDziedzic">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga mam zaszczyt przedstawić nasze stanowisko wobec projektu ustawy o doręczeniach elektronicznych.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#AdamDziedzic">Projekt ten odpowiada na pilną potrzebę usprawnienia systemu e-doręczeń w administracji publicznej i ujednolicenia procedur komunikacyjnych z instytucjami publicznymi poprzez wprowadzenie nowoczesnych standardów cyfrowych do procesów administracyjnych. Wprowadza również okres przejściowy umożliwiający płynne dostosowanie się do obligatoryjnego systemu e-doręczeń. I to jest właśnie dobre rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-466.2" who="#AdamDziedzic">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego — Trzeciej Drogi z uznaniem odnosi się również do rozszerzenia obowiązku stosowania doręczeń elektronicznych na uczelnie niepubliczne oraz federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki. Uważamy, że te zmiany przyczynią się do wprowadzenia spójnego i jednolitego systemu doręczeń elektronicznych w całym sektorze publicznym. Wprowadzenie takich regulacji obok usprawnienia komunikacji administracyjnej wpłynie korzystnie na funkcjonowanie sektora naukowego i edukacyjnego, a także na jego integrację z nowoczesnymi standardami administracyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-466.3" who="#AdamDziedzic">Równie istotnym aspektem, na który pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby, jest wpływ ustawy na sektor przedsiębiorczości, szczególnie na działalność mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw. Proponowane rozwiązania stworzą nowe możliwości komunikacji z administracją publiczną i umożliwią przedsiębiorcom znaczną oszczędność czasu oraz zmniejszenie kosztów związanych z doręczaniem korespondencji. Ujednolicenie i uproszczenie procedur w komunikacji elektronicznej pomiędzy administracją publiczną a sektorem prywatnym przełoży się bezpośrednio na usprawnienie postępowań administracyjnych, co w dłuższej perspektywie będzie wspierać rozwój gospodarczy kraju.</u>
          <u xml:id="u-466.4" who="#AdamDziedzic">W świetle zaprezentowanych argumentów Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga wyraża jednoznaczne poparcie dla projektu ustawy o doręczeniach elektronicznych. Jesteśmy przekonani, że jego wdrożenie będzie istotnym krokiem w kierunku unowocześnienia administracji publicznej oraz wsparciem dla obywateli i przedsiębiorców. Postrzegamy ten projekt jako narzędzie nie tylko do usprawnienia procesów administracyjnych, lecz także do budowy silnego zaufania do instytucji publicznych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-466.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam na mównicę pana posła Piotra Kowala, który przedstawi stanowisko klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#PiotrKowal">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu klubu parlamentarnego Lewica przedstawiam stanowisko wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych zawartego w druku nr 761. Dzisiaj podejmujemy ważną decyzję, debatujemy nad decyzją, która może znacząco wpłynąć na usprawnienie funkcjonowania administracji publicznej i poprawę komunikacji między obywatelami a instytucjami państwowymi.</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#PiotrKowal">Przedłużenie okresu przejściowego na wdrożenie systemu e-doręczeń do końca 2025 r. to decyzja, która może przesądzić o sukcesie tego projektu. Dlaczego tak jest? Dlatego, że jest to odpowiedzialny krok na drodze do budowy nowoczesnego i sprawnie funkcjonującego państwa. Nie ma nic gorszego, szanowni państwo, niż źle przygotowany system elektroniczny, który irytuje obywateli. W związku z tym ta decyzja to wyraz odpowiedzialności. Oczywiście zapewne większość z nas chciałaby, żeby ten system zaczął funkcjonować jeszcze szybciej, ale na pewno każda z pań i każdy z panów posłów może wyobrazić sobie, jakie byłoby zirytowanie obywateli, gdyby system został ostatecznie wprowadzony, a nie działałby tak, jak powinien.</u>
          <u xml:id="u-468.2" who="#PiotrKowal">Szanowni Państwo! Wydłużenie okresu przejściowego umożliwi stopniowe wdrożenie usług, takich jak publiczna usługa rejestrowanego doręczenia elektronicznego i publiczna usługa hybrydowa, a także stworzy przestrzeń do przeszkolenia pracowników, co również jest istotne. To gwarancja, że system e-doręczeń będzie działał sprawnie, efektywnie i będzie odpowiadał na rzeczywiste potrzeby obywateli i przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-468.3" who="#PiotrKowal">Lewica zawsze podkreślała znaczenie rozwiązań sprzyjających dostępności, a e-doręczenia są krokiem w kierunku uporządkowania procedur administracyjnych i zapewnienia równych szans zarówno instytucjom publicznym, jak i tym niepublicznym. Szczególnie ważne jest uwzględnienie potrzeb uczelni oraz innych podmiotów sektora edukacji i nauki, które również wymagają wsparcia w dostosowaniu się do nowych wymagań. Nie możemy też pominąć korzyści, jakie ten projekt przyniesie przedsiębiorcom, zwłaszcza małym i średnim. Usprawnienie komunikacji z administracją pozwoli zarówno zaoszczędzić czas, jak i zmniejszyć koszty działalności. Okres przejściowy pozwoli również na dokładną analizę i wyeliminowanie potencjalnych problemów technicznych czy proceduralnych związanych z masowym wdrożeniem systemu. To czas, który umożliwi dopracowanie szczegółów i uniknięcie chaosu w pracy urzędników, szczególnie podczas realizacji dużych zadań, takich jak wymiarowanie chociażby podatków.</u>
          <u xml:id="u-468.4" who="#PiotrKowal">Lewica popiera ten projekt ustawy, jak już powiedziałem na poprzednim posiedzeniu Sejmu. Przedłużenie okresu przejściowego to przemyślana i odpowiedzialna decyzja, która pozwoli na pełne i skuteczne wdrożenie systemu e-doręczeń. Długofalowe korzyści z tego rozwiązania odczują zarówno obywatele, przedsiębiorcy, jak i administracja publiczna. Wierzymy, że wspólnie uda się stworzyć system, który stanie się realnym wsparciem i fundamentem budowy nowoczesnego państwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Bartłomiej Pejo przedstawi stanowisko klubu Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#BartłomiejPejo">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozwój technologiczny jest zawsze dziełem pracy innowacyjnych ludzi, którzy nie boją się podejmować ryzyka we wdrażaniu nowych technologii. Cyfryzacja jest dla nas niewątpliwie szansą. Możemy automatyzować procesy, ograniczać biurokrację i zużywanie zasobów. Jak zwykle jednak zupełnie nieudolnie podchodzi do takiej sprawy państwo. Projekt ustawy pokazuje niestety jasno, że państwo jest niegotowe na rewolucję w systemie e-doręczeń. Jeśli czegoś wymagacie państwo od obywateli, powinniście zacząć od zarządzanych przez was i przez wasze partie instytucji: jednostek samorządu terytorialnego, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, resortu obrony. Czemu nie słyszymy tutaj dzisiaj ministrów odpowiedzialnych za te resorty? Rządzicie już od prawie roku. Dlaczego tak kluczowe służby i instytucje, które mają realizować dużo ważniejsze zadania, nie poradziły sobie z systemem e-doręczeń? To tylko oczywiście przykłady. Tylko 30% zobowiązanych podmiotów publicznych zrealizowało swoje zadania w wyznaczonym terminie. Dziś znów musimy ten termin — trzeba to jasno zaznaczyć — przesuwać.</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#BartłomiejPejo">Ministrowie mają pod sobą setki funduszy, instytucji i agencji. To rząd powinien dziś tłumaczyć, czemu narzucono nierealne terminy, co tylko stawia państwo w oczach obywateli w bardzo złym świetle. Jak mamy czuć się pewnie, skoro wszystko jest w taki sposób załatwiane? Państwo wymaga wiele od swoich obywateli, ale niewiele od siebie. Z tej porażki nie wyciągacie jednak żadnych wniosków, przesuwacie jedynie termin, a nie zmieniacie sposobu myślenia. Tylko w projektowanym okresie przejściowym ma zostać zapewniona równoważność doręczenia korespondencji za pośrednictwem operatora pocztowego albo systemu ePUAP oraz za pomocą innych systemów e-doręczeń.</u>
          <u xml:id="u-470.2" who="#BartłomiejPejo">Czemu prawo w waszym rozumieniu nie służy uwzględnieniu nowych możliwości, tylko narzuca wszystkim uczestnikom życia społecznego, jaką formę mają wybierać? Nowe technologie same zyskują zwolenników, naturalnie zastępują stare rozwiązania i nie potrzebują do tego terminów, nakazów ani przepisów. Zamiast łatać dziurawe rozwiązania, lepiej zmienić je na takie, które będą bliższe realnemu życiu, a nie jedynie pomysłom wymyślonym w zaciszu ministerstw. Dziękuję bardzo. W imieniu klubu parlamentarnego przedstawiam poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-470.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jarosław Sachajko przedstawi stanowisko koła Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#JarosławSachajko">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu koła parlamentarnego Republikanie mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie sprawozdania o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych.</u>
          <u xml:id="u-472.2" who="#JarosławSachajko">Projekt dotyczy wprowadzenia okresu przejściowego do 31 grudnia 2025 r., który pozwoli podmiotom publicznym lepiej dostosować się do prowadzenia korespondencji przez system e-doręczeń. To jest opis tej ustawy, a jeżeli wejdziemy w szczegóły i w ogóle spojrzymy na cały proces procedowania nad tą ustawą od 2020 r., to okaże się, że ci, którzy jeszcze tak niedawno krytykowali poprzedni rząd, mówili, jaki on jest nieudolny, że nie potrafi tego systemu wdrożyć, od 10 miesięcy rządzą i w tej chwili rozkładają ręce: niestety, znowu się nie udało, trzeba się jeszcze lepiej dostosować. Jest to totalna porażka, a najgorzej w tym wszystkim, pani marszałek, wypadają sądy — instytucje publiczne, która powinny dawno to zrobić. Pamiętam sytuację z mojej historii, z pracy, sprzed 15 lat, kiedy wprowadzono w prokuraturze system informatyczny prokuratury. Tam wszystko od dawna jest już scyfryzowane, ale sądy dalej są z tego wyjęte, one dalej nie potrafią się tym zająć.</u>
          <u xml:id="u-472.3" who="#JarosławSachajko">I druga dygresja. To był prawdopodobnie 2017 r. Apelowałem do ministra rolnictwa, żeby wprowadzić elektroniczne wnioski o dopłaty bezpośrednie. I co usłyszałem wtedy od ministra rolnictwa? Nie da się, nie ma możliwości, rolnicy nie wypełnią, nie uda się. Co się zdarzyło? Związki zawodowe w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ogłosiły pogotowie strajkowe, pracownicy powiedzieli, że nie będą tych wniosków wypisanych na papierze przepisywać do wersji elektronicznych. I nagle okazało się, że jednak można tak zrobić, wypełnić wniosek elektronicznie, że rolnicy tak mogą i to robią. Rolnicy mogą to zrobić, urzędy państwowe nie potrafiły tego zrobić przez 4 lata czy, jak się okazuje, przez 5 lat, a sądy — nawet przez 10 lat. I dalej musimy marnować lasy. Nie wiem, co tam szeroko rozumiana lewica myśli o ekologii, bo tyle papieru marnuje się na drukowanie tego, a już w ogóle się nie zważa na obywateli, którzy muszą chodzić na pocztę, podpisywać to. Do tego jeszcze nie wszystkie dokumenty może odebrać członek rodziny, bo trzeba to zrobić osobiście — tu znowu kłaniam się sądom, które tego wymagają.</u>
          <u xml:id="u-472.4" who="#JarosławSachajko">Szanowni państwo, bardzo źle się dzieje, że państwo dalej pozwalają na to, aby dużo więcej wymagać od obywateli, a nie wymagają państwo od siebie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-473.1" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-473.2" who="#PiotrZgorzelski">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze się dopisać do listy? To właśnie jest ten moment. Zapraszamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-473.3" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli nie, to zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-473.4" who="#PiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-473.5" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwsza wygłosi swoje oświadczenie, zada pytanie pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mamy XXI w. Informatyzacja idzie do przodu. W tym kontekście wprowadzenie e-doręczeń jak najbardziej stanowi pewnego rodzaju krok milowy w kierunku uproszczenia i unowocześnienia administracji publicznej, co z pewnością spotka się z uznaniem ze strony obywateli oraz przedsiębiorców. Z drugiej jednak strony, jak czytamy w uzasadnieniu do projektu, dotychczas jedynie 30% podmiotów publicznych zadeklarowało gotowość dostosowania, jeśli chodzi o e-doręczenia, dlatego też wprowadzenie okresu przejściowego do 31 grudnia 2025 r. jest działaniem rozsądnym i niezbędnym, które pozwoli na stopniowe wprowadzenie nowych rozwiązań w sposób przemyślany i zorganizowany.</u>
          <u xml:id="u-474.1" who="#MałgorzataPępek">Stąd proszę o odpowiedź na następujące pytania: Czy i jakie działania są planowane, aby wspierać podmioty publiczne w adaptacji do nowych przepisów dotyczących e-doręczeń? Czy przewidziane są jakieś dodatkowe mechanizmy wsparcia dla podmiotów, które napotykają trudności przy wdrażaniu e-doręczeń? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-474.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marcin Skonieczka. Nieobecny.</u>
          <u xml:id="u-475.1" who="#PiotrZgorzelski">Ale jest obecna pani poseł Bożena Lisowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#BożenaLisowska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Konieczność wprowadzenia procedowanych zmian wynika z braku gotowości do e-doręczeń znacznej części podmiotów publicznych. Publiczną usługę rejestrowanych doręczeń elektronicznych oraz publiczną usługę hybrydową wdrożyło jedynie 30% podmiotów, dla których ten ciężar był obowiązkowy. Usługi e-doręczeń są niezbędne nie tylko w sferze publicznej, ale w jednostkach samorządu terytorialnego oraz w sektorze firm prywatnych. E-doręczenia to nowa jakość w komunikacji, która jest oczekiwana i ma wiele wartości dodanych, takich jak ograniczenie kosztów, szczególnie dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, uporządkowanie oraz usprawnienie komunikacji. Moje pytanie zatem brzmi: Czy wykorzystując swoje siły i środki, pan minister może nas zapewnić, że podczas tego okresu, który mija 31 grudnia 2025 r., pozostałe podmioty będą gotowe do komunikacji elektronicznej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-477.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani marszałek Barbara Dolniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#BarbaraDolniak">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Nasza rzeczywistość to informatyzacja. Dotyczy ona czasów współczesnych, ale także czasów przyszłych, więc by skutecznie mogła funkcjonować, konieczne jest wprowadzenie dobrych przepisów. Ale same przepisy, a także środki finansowe, które umożliwią wdrażanie różnych rozwiązań, to niewystarczający element. Musi być jeszcze przekonanie tych, do których przepisy zostały skierowane, o skuteczności i o prawidłowości ich działania. Niestety miniona rzeczywistość pokazała, że liczba podmiotów obowiązanych, które złożyły wniosek o adres do doręczeń, była niewielka, sięgała zaledwie 30%. Przedstawiciel ministerstwa mówił, że teraz ta liczba sukcesywnie wzrasta i wynosi ok. 35%. Ale przyznacie państwo, że to ciągle bardzo mało. W związku z tym mam pytanie: Jakie działania planujecie państwo podjąć, by tłumaczyć, wyjaśniać efektywność takiego działania w stosunku do podmiotów, które są obowiązane do złożenia wniosku o adres do doręczeń? Jaką kampanię państwo zamierzacie przeprowadzić, by pokazać obywatelom pozytywne elementy informatyzacji i skuteczne działanie e-doręczeń, które ewidentnie przyspieszą obieg dokumentów? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-478.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Magdalena Łośko, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#MagdalenaŁośko">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie ulega wątpliwości, że jako kraj musimy iść z postępem technologicznym. Administracja musi zacząć w pełni korzystać z dobrodziejstw, jakie daje nam obecnie technologia. Takim przykładem jest aplikacja mObywatel 2.0, która cały czas rozszerza katalog świadczonych usług. Zmusić może fakt wskazany przez projektodawców, że wniosek o założenie adresu do doręczeń złożyło jedynie 30% obowiązanych podmiotów publicznych, mimo że termin wejścia w życie obowiązku stosowania doręczeń elektronicznych był już kilkakrotnie przesuwany ze względu na niewystarczającą gotowość po stronie podmiotów obowiązanych. Dlatego proponowany system zachęt, ułatwień i uproszczeń jest jak najbardziej potrzebny do korzystania z rozwiązań technologicznych. Ale przy okazji mam pytanie: Czy istnieją plany rozszerzenia EZD o inne podmioty, takie jak uczelnie wyższe w Polsce? Bo takie pytania również są do mnie kierowane. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-480.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jarosław Sachajko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#JarosławSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-482.1" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Widząc ministra z Lewicy, nie mogę nie zaczepić ekologii na samym początku. Może pan minister ma takie dane, ile tysięcy hektarów lasów trzeba było wyciąć, żeby wyprodukować ten zbędny papier, przez to, że ten system dalej nie działa?</u>
          <u xml:id="u-482.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-482.3" who="#JarosławSachajko">I druga rzecz. Czy może ma pan wyliczone, ile setek tysięcy godzin obywatele na darmo spędzają i produkują zbędny dwutlenek węgla, jadąc na pocztę, stojąc w kolejce, odbierając to i wracając? A przecież mogliby to zrobić ze swojej komórki czy ze swojego komputera w domu w dowolnym czasie, jeżeliby ten system był wdrożony. Myślę, że te dane — jeżeli państwo je w ogóle mają — jakoś zmotywują państwa do tego, żeby jednak nie ociągać się i ten system jak najszybciej wdrożyć bardzo szeroko, powszechnie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Paweł Papke, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#PawełPapke">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-484.1" who="#PawełPapke">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Mając na uwadze przedstawione uzasadnienie projektu zmian do ustawy o doręczeniach elektronicznych, proszę o udzielenie odpowiedzi. W uzasadnieniu podkreślono niski odsetek, 30%, podmiotów publicznych, które złożyły wniosek o założenie adresu do doręczeń elektronicznych, pomimo wielokrotnego przesuwania terminów. Biorąc pod uwagę fakt, że okres przejściowy ma umożliwić stopniowe dostosowanie: Po pierwsze, czy ministerstwo oceniło skuteczność dotychczasowych działań informacyjnych i edukacyjnych mających na celu wsparcie podmiotów publicznych we wdrożeniu e-doręczeń? Po drugie, jakie konkretnie działania zostaną podjęte w okresie przejściowym, aby zapewnić rzeczywiste i efektywne wdrożenie systemu? Chodzi w tym o zapewnienie szkolenia i wsparcia technicznego dla wszystkich dotkniętych zmianami podmiotów, szczególnie tych, które dotychczas nie złożyły wniosku o założenie adresu do doręczeń elektronicznych. Po trzecie, panie ministrze, jak ministerstwo zamierza monitorować postępy wdrożenia e-doręczeń przez poszczególne podmioty publiczne i jakie będą konsekwencje braku postępu w okresie przejściowym? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-484.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-485.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Paweł Bliźniuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#PawełBliźniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-486.1" who="#PawełBliźniuk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zmiany przedstawione dzisiaj i tak szeroko omówione już przez moje koleżanki i moich kolegów są jak najbardziej konieczne, ponieważ cyfryzacja to proces, który musi przebiegać w zgodzie z realiami. Nie da się jej prowadzić tylko i wyłącznie na papierze, nomen omen, poprzez regulacje. Trzeba to robić poprzez faktyczne zmiany, które będą zachodziły i powinny zachodzić w administracji, również publicznej. Natomiast takie ciągłe przekładanie terminu po prostu kiedyś musi się skończyć.</u>
          <u xml:id="u-486.2" who="#PawełBliźniuk">Stąd też pytanie do pana ministra: Jakie działania zamierzają państwo podjąć, żebyśmy za rok nie spotkali się w tej Izbie i nie procedowali nad kolejną zmianą ustawy, przedłużającą znowuż wdrożenie tych rozwiązań? Myślę, że trzeba powiedzieć: dość i w końcu zająć się tą sprawą na poważnie. Niektórzy tutaj zapomnieli, bo wspierali większość rządzącą, która przez ostatnie 8 lat rządziła w Polsce, że to również ich odpowiedzialność za to, że te rozwiązania tak późno wchodzą w życie. Warto uderzyć się w pierś, a nie zrzucać winę na tych, którzy dzisiaj próbują skutecznie poradzić sobie z tymi tematami.</u>
          <u xml:id="u-486.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-486.4" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Sachajko: Gdzie ta skuteczność, panie pośle?)</u>
          <u xml:id="u-486.5" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Dorota Niedziela)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-487.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Witolda Tumanowicza, klub parlamentarny Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#WitoldTumanowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Poseł Bliźniuk zabrał mi trochę pytanie. Dlaczego żaden rząd nie potrafi sobie poradzić właśnie z tak oczywistą rzeczą, jak system doręczeń elektronicznych? To nowa jakość, jak każdy tutaj mówi, to przecież szczególnie korzystne dla ekologii i sprzyjające ograniczeniu zbędnego zużycia papieru. Tak, poseł Konfederacji także dba o ekologię, oczywiście, bo o ekologię trzeba dbać. Natomiast słusznie krytykowaliście poprzedni rząd za nieudolność, tylko że okazaliście się równie nieudolni.</u>
          <u xml:id="u-488.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-488.2" who="#WitoldTumanowicz">Tutaj, w ustawie, ładnie maskujecie opóźnienie, mówiąc o systemie i okresie przejściowym. Ale pytanie moje jest takie: Czy jesteście w stanie jako ministerstwo zagwarantować, że nie będzie przedłużania tego okresu przejściowego? Co będzie, jeśli nie zostaną wdrożone wszystkie systemy? I czy naprawdę nie spotkamy się po upłynięciu okresu przejściowego ponownie?</u>
          <u xml:id="u-488.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-489.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Grzegorza Adama Płaczka, klub parlamentarny Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana ministra: Jak państwo chcecie rządzić krajem, informatyzując urzędy, ministerstwa, szkoły, skoro państwo od lat nie jesteście w stanie wdrożyć prostego systemu e-doręczeń? Przecież to jest wstyd. Mało tego, jeszcze pan wychodzi tutaj i mówi opinii publicznej, że system już działa, a jednocześnie mówi pan, że jeszcze musimy rok czekać. To trochę tak, jakby powiedział pan Polakom, że mamy już autobus ekologiczny, przy czym w tym samym czasie miałby pan drugi autobus, spalinowy, kazałby pan wyłączyć silnik i pchać go Polakom, bo przecież autobus będzie ekologiczny. Bzdura, manipulacja, bezsens.</u>
          <u xml:id="u-490.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Krzysztofa Szymańskiego, klub parlamentarny Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#KrzysztofSzymański">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W tej debacie chyba najbardziej szokujące jest to, że duża część podmiotów publicznych jednak się nie wyrobiła w terminie i trzeba przedłużać termin po raz kolejny. Ale najbardziej szokujące jest to, że dotyczy to również służb specjalnych. W okresie, w którym teraz jesteśmy, czyli jednak w okresie zagrożenia, jakiegoś takiego podwyższenia, wydawałoby się, prac nad bezpieczeństwem Polski, wydaje się, że takie służby jak Służba Kontrwywiadu Wojskowego, Służba Wywiadu Wojskowego, Agencja Wywiadu, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego to są absolutnie jednostki priorytetowe, które powinny być pionierami w uzyskiwaniu zdolności operacyjnej, a cyfryzacja i nowoczesne technologie są absolutnym tego fundamentem.</u>
          <u xml:id="u-492.1" who="#KrzysztofSzymański">Stąd moje pytanie: Czy kolejny raz przesunięcie tego terminu faktycznie cokolwiek zmieni? Bo mam takie wrażenie, że staramy się kolejny raz to przesunąć i nie wiemy, czy to coś zmieni. Czy jest jakaś analiza, dlaczego nie zostało to wdrożone po raz kolejny w terminie? Chodzi o to, żeby uniknąć tego błędu na przyszłość. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-493.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Bartosza Romowicza, Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-494">
          <u xml:id="u-494.0" who="#BartoszRomowicz">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Mówicie o cyfryzacji, ale ja mam trochę inne pytanie do pana ministra. Gdyby obywatel, klient urzędu gminy nawet chciał, żeby urząd gminy kierował do niego całą korespondencję w sposób elektroniczny, to dzisiejsze prawo mu na to nie pozwala. Nawet gdyby nie chciał nic otrzymywać na papierze z różnych pobudek, nie wiem, dlatego że szybciej jest drogą elektroniczną, dlatego że jest bardziej ekologicznie, nawet dlatego że jest taniej, to dzisiejsze prawo tego zabrania. Znowu odraczamy to o rok tą ustawą. Natomiast czy nie byłoby warto rozważyć, aby w dość sprawnym tempie przeprowadzić proces zmiany Kodeksu postępowania administracyjnego, który jednak umożliwiłby organom administracji publicznej, a w szczególności samorządom, jeżeli jest taka wyraźna prośba klienta, mieszkańca, kierowania całej korespondencji do obywateli w sposób elektroniczny, a nie papierowy? Chodzi o dobrowolne zrzeczenie się korespondencji papierowej przez klienta danego urzędu na rzecz korespondencji elektronicznej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-494.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-495">
          <u xml:id="u-495.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-495.1" who="#DorotaNiedziela">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-495.2" who="#DorotaNiedziela">Proszę o odpowiedź na pytania sekretarza stanu w Ministerstwie Cyfryzacji pana ministra Dariusza Standerskiego.</u>
          <u xml:id="u-495.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-496">
          <u xml:id="u-496.0" who="#DariuszStanderski">Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-496.1" who="#DariuszStanderski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bardzo serdecznie dziękuję za wszystkie pytania, w szczególności te, które prowadzą nas do głównych działań podejmowanych w tej chwili przez Ministerstwo Cyfryzacji.</u>
          <u xml:id="u-496.2" who="#DariuszStanderski">Przede wszystkim chciałbym ponownie potwierdzić, że obowiązek stosowania doręczeń elektronicznych wchodzi w życie 1 stycznia 2025 r. i w tej chwili w tym projekcie ustawy sytuacja nie ulega zmianie. Dlatego gorąco zachęcamy wszystkie urzędy, jednostki administracji publicznej do zakładania skrzynek w systemie e-doręczeń, żeby zwiększyć maksymalnie liczbę zgłoszonych wniosków jeszcze w listopadzie i na początku grudnia, wtedy kiedy będzie czas na ewentualne poprawki, ewentualne zmiany i spokojne dostosowanie się do nowego systemu.</u>
          <u xml:id="u-496.3" who="#DariuszStanderski">Podejmujemy szereg działań. Ostatnio miałem bardzo dobre spotkanie z ponad setką samorządowców i samorządowczyń z województwa podlaskiego, gdzie rozmawialiśmy właśnie o problemach dotyczących wdrożenia doręczeń elektronicznych, ale także innych problemach, z którymi borykają się samorządy w przypadku wdrożenia doręczeń. Bo musimy sobie powiedzieć jasno, że dzisiaj staramy się przede wszystkim zwiększyć udział założonych skrzynek właśnie w jednostkach samorządu terytorialnego. Jak państwo słusznie wskazywaliście, musimy zacząć od siebie. To od siebie zaczęliśmy. I sama administracja rządowa na wdrożenie systemu e-doręczeń jest gotowa. Największe wyzwanie w tej chwili jest w jednostkach samorządu terytorialnego, w tych samych jednostkach samorządu terytorialnego, które odnotowywały spadek dochodów albo spadek dynamiki dochodów, w związku z czym nie miały wystarczających środków na to, żeby przyspieszyć rozwój informatyzacji w swoich urzędach. Kilka dni temu rozmawialiśmy z samorządowcami z województwa podlaskiego. Teraz będziemy rozmawiać z samorządowcami z województwa dolnośląskiego i do końca roku z innych województw. Pytaliśmy również, dlaczego samorządy nie zgłosiły wniosków o wypłatę środków w ramach programu „Cyberbezpieczny samorząd”. To był program dotyczący średnio 900 tys., 1 mln zł dla każdej jednostki samorządu terytorialnego, bez żadnych trudnych do spełnienia warunków brzegowych. Bardzo dużo jednostek samorządu terytorialnego złożyło takie wnioski, ale zauważyliśmy kilkaset takich, które się na to nie zdecydowały. Jaka była główna blokada, główna przeszkoda? W przypadku zakupu sprzętu samorządy terytorialne musiały dodać do tego VAT. Nie było pieniędzy w budżetach, jednostkach jednostek samorządu terytorialnego, żeby pokryć VAT. Bo taka jest rzeczywistość w samorządach. I bardzo dobrze, że jest wprowadzana reforma w zakresie finansowania jednostek samorządu terytorialnego, ale wiemy, że to nie wystarczy. Dlatego od początku przyszłego roku rusza program wdrażania elektronicznego zarządzania dokumentacją w jednostkach samorządu terytorialnego, program dzięki środkom z Krajowego Planu Odbudowy. Przeznaczymy na to 228 mln zł. Już teraz serdecznie zapraszamy jednostki samorządu terytorialnego do zgłaszania się do tego programu. Odbywamy również regularne spotkania z wójtami, burmistrzami i sekretarzami miast. Dlaczego przez całe ostatnie lata był problem i było przesuwanie terminów, które dopiero teraz się skończyło? Ponieważ właśnie taka była metoda, że od 2020 i 2021 r. były tylko nakazy dla tych jednostek samorządu terytorialnego, były tylko obowiązki. Nie było dodatkowych środków na wdrożenie ani wsparcie tych jednostek samorządu terytorialnego, żeby ten system wdrożyć. My teraz wychodzimy naszym wspólnotom lokalnym naprzeciw i mówimy: wprowadzamy system e-doręczeń już za 43 dni. Z drugiej strony uruchamiamy system elektronicznego zarządzania dokumentacją. I ten rok, rok 2025, poświęcamy na to, żeby te samorządy, które dzisiaj jeszcze nie są gotowe, które dzisiaj przez brak środków przez ostatnie lata nie miały możliwości dostosowania swojego obiegu dokumentacji do e-doręczeń, za pieniądze unijne zainstalowały u siebie elektroniczny obieg dokumentów i wdrożyły do końca system system e-doręczeń. Co zmieni się po stronie obywatela, obywatelki po 1 stycznia 2025 r.? To można zobaczyć już dzisiaj. Gorąco zachęcam wszystkich, nie tylko urzędy, ale nas wszystkich, do założenia skrzynki w systemie e-doręczeń, ponieważ po założeniu takiej skrzynki zobaczymy komunikat, że system e-doręczeń jest zintegrowany ze znanym i lubianym przez niektórych systemem ePUAP. To oznacza, że wszystkie listy elektroniczne, całą korespondencję, niezależnie od tego, czy urząd w pełni już wdrożył doręczenia i wyśle e-doręczeniami, czy jeszcze obsługuje ePUAP i wyśle za pomocą systemu ePUAP, znajdziemy w skrzynce do e-doręczeń, w jednym miejscu, z komunikatem, który przyjdzie na e-maila. Wtedy będzie można w sposób bezpieczny, ale także wygodny, skorzystać z doręczeń elektronicznych. Dlatego bardzo serdecznie dziękuję za pytania pań posłanek Pępek, Lisowskiej i marszałkini Dolniak, które właśnie szły w tym kierunku, co robimy, żeby zapewnić efektywne i jak najszersze wdrożenie. Dodatkowo bardzo serdecznie dziękuję za pytania pana posła Papke i pana posła Bliźniuka.</u>
          <u xml:id="u-496.4" who="#DariuszStanderski">Chciałbym jednocześnie poinformować, że w tej chwili jesteśmy w punkcie, w którym przeciętnie 250 jednostek samorządu terytorialnego dziennie zgłasza się do Ministerstwa Cyfryzacji z nowymi wnioskami o założenie skrzynek. Widzimy, że to tempo rośnie i że jest odpowiedź nie tylko na nasze listy wysłane do każdej jednostki samorządu terytorialnego, która jeszcze nie założyła e-doręczeń, ale też odpowiedź na nasze spotkania z samorządowcami oraz komunikaty, które kierujemy do jednostek, które jeszcze tego nie wdrożyły. Nie sami, bo wiemy, że najlepszym przykładem będzie ten samorządowiec, ta samorządowczyni, którzy już wdrożyli u siebie e-doręczenia. Dlatego tę komunikację prowadzimy wspólnie. Widzimy też wzrost liczby wniosków o skrzynki wśród osób fizycznych. I też zachęcam wszystkich do składania takich wniosków już teraz. Założenie skrzynki w przypadku doręczeń elektronicznych trwa do 5 minut. Zachęcam do dołączenia do tych tysięcy ludzi dziennie, bo mamy kilka tysięcy zgłoszeń dziennie, którzy założyli taką skrzynkę.</u>
          <u xml:id="u-496.5" who="#DariuszStanderski">Wszystkich nas łączy troska nie tylko o ekologię, wspomnianą w niektórych pytaniach. W związku z tym mam nadzieję, że bliska nam jest też statystyka: 244 mln drzew wycięto przez ostatnie lata na działalność zarobkową, w wielu przypadkach też na eksport — ponad 14 mln t.</u>
          <u xml:id="u-496.6" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Drewno to surowiec.)</u>
          <u xml:id="u-496.7" who="#DariuszStanderski">Mam nadzieję, że ta troska będzie się przekładała również na codzienne działania.</u>
          <u xml:id="u-496.8" who="#DariuszStanderski">Wdrożenie systemu doręczeń elektronicznych to przede wszystkim kolejny krok w kierunku informatyzacji usług publicznych. To kolejny krok w kierunku załatwiania spraw z domu, w sposób elastyczny. Bardzo się cieszę, że jesteśmy w punkcie, w którym możemy jasno powiedzieć, że system e-doręczeń wchodzi w życie 1 stycznia 2025 r. — wtedy cała machina tego systemu rusza, od tego już nie ma odwrotu.</u>
          <u xml:id="u-496.9" who="#DariuszStanderski">Bardzo serdecznie dziękuję Wysokiej Izbie zarówno za dyskusję, jak i za złożone poprawki, które też są ważnym elementem dyskusji, nie tylko nad tym projektem ustawy, ale także nad ewentualnymi dalszymi pracami nad usługami publicznymi w zakresie jednostek samorządu terytorialnego. Oczywiście będziemy na bieżąco informować o stanie wdrożenia w jednostkach samorządu terytorialnego, bo mamy świadomość, że nasze gminy i nasze powiaty w szczególności trzeba wspierać, że za obowiązkiem musi iść realna pomoc, w tym przypadku — 228 mln zł na system elektronicznego zarządzania dokumentacją. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-497">
          <u xml:id="u-497.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-497.1" who="#DorotaNiedziela">Tak myślę, panie ministrze, że dobrym sposobem na sprawdzenie działania tego systemu e-doręczeń byłoby poinstruowanie posłów i pomoc w zamontowaniu tych skrzynek, przynajmniej posłom. Myślę, że ministerstwo wystąpi z taką chęcią pomocy nam.</u>
          <u xml:id="u-497.2" who="#DorotaNiedziela">Pozwólcie państwo, że zanim oddam głos sprawozdawcy, pozdrowię przesympatyczną grupę zuchów i harcerzy oraz ich opiekunów ze Szkoły Podstawowej im. Janusza Korczaka w Żarnowcu.</u>
          <u xml:id="u-497.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-497.4" who="#DorotaNiedziela">Pozdrawiam was. Widziałam wasze piękne pozdrowienie zuchowe i harcerskie, bardzo ciekawe. Jesteście tu państwo na zaproszenie pana posła Kazimierza Plocke. Myślę, że cała wycieczka będzie obfitowała w tylko dobre wspomnienia i ciekawe chwile. Pozdrawiam jeszcze raz. Miłego zwiedzania. Również młodzież z opiekunami ze Szkoły Podstawowej nr 5 im. Marcina Bylicy w Olkuszu, która przyjechała na zaproszenie pani poseł Agnieszki Ścigaj, pozdrawiam serdecznie. Życzę miłego zwiedzania i samych dobrych wspomnień z dzisiejszego dnia.</u>
          <u xml:id="u-497.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-497.6" who="#DorotaNiedziela">Proszę o udzielenie odpowiedzi sprawozdawcę komisji pana posła Artura Gieradę.</u>
          <u xml:id="u-497.7" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-498">
          <u xml:id="u-498.0" who="#ArturDanielGierada">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-498.1" who="#ArturDanielGierada">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałem tylko podziękować za tę dzisiejszą dyskusję i za dotychczasową pracę, bo mam wrażenie, że dzisiaj było trochę mniej obwiniania się nawzajem o to, czemu ta ustawa i wszystkie te rozwiązania jeszcze nie działają tak, jak działać powinny. Oczywiście w drugim czytaniu wpłynęły też odpowiednie poprawki klubów. Już jutro o godz. 8.15 komisja rozpocznie nad nimi pracę i się do nich ustosunkuje. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-498.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-499">
          <u xml:id="u-499.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-499.1" who="#DorotaNiedziela">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-499.2" who="#DorotaNiedziela">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, marszałek Sejmu kieruje ten projekt ustawy ponownie do Komisji Cyfryzacji, Innowacji i Nowoczesnych Technologii w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-499.3" who="#DorotaNiedziela">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 15. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 751 i 799).</u>
          <u xml:id="u-499.4" who="#DorotaNiedziela">Proszę pana posła Marcina Skonieczkę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-499.5" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-500">
          <u xml:id="u-500.0" who="#MarcinSkonieczka">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-500.1" who="#MarcinSkonieczka">Stosowny projekt ustawy wpłynął do Sejmu 23 października. Nadano mu numer druku; jest to druk nr 751. 29 października został skierowany do pierwszego czytania w komisji. To czytanie miało miejsce 8 listopada.</u>
          <u xml:id="u-500.2" who="#MarcinSkonieczka">Przedmiotem tego projektu jest nowelizacja ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. Przypomnę, że jej celem było określenie: zasad rozwoju i funkcjonowania infrastruktury służącej do wykorzystywania kluczowych paliw alternatywnych w transporcie, w tym infrastruktury użytkowanej w publicznym transporcie zbiorowym, obowiązków podmiotów publicznych związanych z rozwojem rynku elektromobilności, obowiązków informacyjnych w zakresie paliw alternatywnych, warunków funkcjonowania stref niskoemisyjnego transportu oraz zasad tworzenia i treści krajowych ram polityki rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych. Oczywiście te regulacje są potrzebne, gdyż transport jest jedynym sektorem w Unii Europejskiej, w którym emisje gazów cieplarnianych wzrosły w ciągu ostatnich trzech dekad, w latach 1990–2019, aż o 33,5%. Kwestie związane z zanieczyszczeniem powietrza są szczególnie odczuwalne w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-500.3" who="#MarcinSkonieczka">W stosunku do obowiązujących przepisów w projektowanej ustawie zostały zaproponowane zmiany, po których wprowadzeniu spodziewany jest szybszy rozwój elektromobilności oraz ekologicznego transportu w największych polskich miastach. Efektem zmian będzie poprawa jakości powietrza oraz zmniejszenie hałasu, szczególnie uciążliwego w dużych miastach. Planowane zmiany przełożą się na wzrost jakości życia Polek i Polaków.</u>
          <u xml:id="u-500.4" who="#MarcinSkonieczka">Pytanie: Dlaczego skupiono się na największych miastach? Otóż w uzasadnieniu projektu jest napisane, że na problemy związane z zanieczyszczeniem powietrza w Polsce wpływają głównie dwa czynniki.</u>
          <u xml:id="u-500.5" who="#MarcinSkonieczka">Pierwszy to oczywiście ogrzewanie domostw piecami starego typu, a drugi czynnik to zanieczyszczenia pochodzące z emisji spalin emitowanych przez sektor transportowy i właśnie ten czynnik jest najbardziej dotkliwy w dużych miastach, gdzie jest największy ruch. To zostało uzasadnione w ten sposób, że w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców użytkuje się ok. 80% floty autobusów miejskich w skali całego kraju, czyli interwencja w tym zakresie jest najbardziej skuteczna w dużych miastach powyżej 100 tys. mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-500.6" who="#MarcinSkonieczka">Teraz pytanie: Jakie zmiany przewiduje procedowany projekt ustawy? Zacznę od tego, że dzisiaj w obowiązującym stanie prawnym jednostki samorządu terytorialnego liczące powyżej 50 tys. mieszkańców są zobowiązane do świadczenia usług lub zlecania tych usług w zakresie komunikacji miejskiej przy zapewnieniu minimalnego udziału autobusów zeroemisyjnych lub napędzanych biometanem. Ten udział musiał wynosić przynajmniej 5% od 1 stycznia 2021 r. Potem wzrosło to do 10% od 1 stycznia zeszłego roku. Następny próg to było 20% od 1 stycznia 2025 r. i docelowo miało być 30% od 1 stycznia 2028 r. Te regulacje, jak powiedziałem, dotyczyły miast powyżej 50 tys. mieszkańców, a problem występuje głównie w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców. Dlatego rząd zaproponował zmniejszenie wymagań dla floty autobusowej w miastach od 50 do 100 tys. mieszkańców. Zrezygnowano z minimalnego progu procentowego i założono, że w tych miastach ma być wykorzystywany transport, czyli autobusy elektryczne lub napędzane biometanem. Nie ma żadnych określeń procentowych. Czyli tak jak napisano w uzasadnieniu: warunek będzie spełniony, jeśli dany podmiot będzie miał przynajmniej dwa autobusy elektryczne lub napędzane biometanem. Dlatego w tym przypadku mamy znaczne zmniejszenie wymogów i jest to uzasadnione, ponieważ próg, o którym mówiłem, 10%, do tej pory spełniło zaledwie 10% zobowiązanych samorządów, więc te progi postawione w obecnie obowiązującej ustawie były nierealne do osiągnięcia.</u>
          <u xml:id="u-500.7" who="#MarcinSkonieczka">Jednocześnie projekt zakłada nałożenie od 1 stycznia 2026 r. obowiązku nabywania przez miasta o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys. wyłącznie autobusów zeroemisyjnych na potrzeby komunikacji miejskiej. Obowiązek ten będzie odnosił się również do organizatorów publicznego transportu miejskiego. Ta regulacja, ta reforma dotyczy tylko nowych autobusów i będzie obejmowała tylko 37 miast. Założenie jest takie, że pozwoli to w największych miastach na osiągnięcie zeroemisyjnej komunikacji miejskiej w perspektywie do 2040 r., więc ten proces jest rozłożony na wiele lat. Oczywiście na ten cel będą przeznaczone odpowiednie środki w ramach KPO.</u>
          <u xml:id="u-500.8" who="#MarcinSkonieczka">Na wniosek strony samorządowej wprowadzony obowiązek nie będzie miał zastosowania do autobusów nabywanych w celu realizacji przewozów, które wykraczają poza granice administracyjne danego miasta. To oznacza, że jeżeli autobus wyjedzie do sąsiedniej gminy, to ten obowiązek już nie będzie musiał być spełniony. I co jeszcze ważne, zrezygnowano z obowiązku sporządzania co 3 lata przez samorządy analizy kosztów i korzyści wykorzystywania autobusów zeroemisyjnych, czyli w tym przypadku zmniejszamy obowiązki biurokratyczne.</u>
          <u xml:id="u-500.9" who="#MarcinSkonieczka">Kolejne zmiany dotyczą zmniejszenia wymogu udziału pojazdów elektrycznych we flocie użytkowanych pojazdów samochodowych przez naczelne i centralne organy administracji państwowej. Taki wymóg do tej pory był, i to było aż 50%, w projekcie rządowym było 30%, a na etapie pierwszego czytania przyjęta została przez komisję poprawka, w wyniku której zmniejszamy to do 22%. Ponadto z tego obowiązku będą wyłączone Ministerstwo Obrony Narodowej, instytucje i podmioty zapewniające realizację zadań w zakresie transportu osób w urzędzie obsługującym ministra obrony narodowej, a także jednostki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. To wyłączenie jest oczywiste.</u>
          <u xml:id="u-500.10" who="#MarcinSkonieczka">Kolejna zmiana dotyczy zmniejszenia wymogu udziału pojazdów elektrycznych we flocie użytkowanych pojazdów samochodowych przez jednostki samorządu terytorialnego i tutaj też taki obowiązek był. To dotyczyło samorządów mających powyżej 50 tys. mieszkańców i ten poziom wynosił 30%. Po poprawce przyjętej na posiedzeniach komisji w pierwszym czytaniu zmniejszamy to do 22%, więc te wymogi będą znacznie mniej uciążliwe dla samorządów.</u>
          <u xml:id="u-500.11" who="#MarcinSkonieczka">Projekt znosi także obowiązek realizacji zadań publicznych z wykorzystaniem pojazdów nisko- i zeroemisyjnych i było to wielokrotnie postulowane przez samorządy. To było zarówno bardzo problematyczne, ponieważ samorządy nie były w stanie wypełnić tego obowiązku, jak i kosztowne, gdyż nie miały wystarczających środków, żeby te obowiązki wypełniać. Więc w tym projekcie jest całkowita rezygnacja z tego zapisu. To pozwoli samorządom zaoszczędzić znaczne środki własne.</u>
          <u xml:id="u-500.12" who="#MarcinSkonieczka">Jakie jeszcze zmiany są wprowadzane? Otóż projekt zakłada wprowadzenie obowiązku ustanowienia stref czystego transportu w miastach liczących powyżej 100 tys. mieszkańców. Będzie to dotyczyło tych miast, w których ocena jakości powietrza wykonana przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska wykaże przekroczenie dopuszczalnego poziomu dwutlenku azotu w powietrzu. Gdy takie przekroczenie będzie stwierdzone, dane miasto będzie musiało wprowadzić taką strefę od 1 stycznia następnego roku, więc będzie określony czas na przygotowanie stosownych regulacji. Zresztą jak dyskutowaliśmy na posiedzeniu komisji, miasta, które mają z tym problem, wiedzą o tym i już praktycznie dzisiaj mogą się do tego przygotowywać. Zgodnie z założeniami ustawy pierwsze strefy czystego transportu będą powstawać od 1 stycznia 2026 r. Taka strefa będzie mogła być zniesiona, jeżeli te przekroczenia nie będą odnotowywane przez 3 kolejne lata.</u>
          <u xml:id="u-500.13" who="#MarcinSkonieczka">Co jeszcze z ważnych kwestii? Aha, jeśli chodzi o te strefy, to koszty związane z utrzymaniem tych stref będą mogły zostać pokryte z dochodów z tytułu opłat od pojazdów innych niż zeroemisyjne oraz z opłat za wydawanie nalepek uprawniających do wjazdu na teren tych stref.</u>
          <u xml:id="u-500.14" who="#MarcinSkonieczka">Na etapie pierwszego czytania zgłoszona została również poprawka, która ma na celu zwiększenie możliwości wykorzystania pojazdów zeroemisyjnych i niskoemisyjnych przez parki narodowe na potrzeby działalności edukacyjnej parku oraz udostępniania obszaru parku narodowego. Ta poprawka została przez połączone komisje przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-500.15" who="#MarcinSkonieczka">Szanowni Państwo! Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie ustawy o elektromobilności i niektórych innych ustaw obejmuje realizację dwóch kamieni milowych w ramach KPO. Pierwszy kamień milowy to jest wprowadzenie obowiązku zakupu przez operatorów oraz organizatorów publicznego transportu zbiorowego tylko zeroemisyjnych autobusów w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców, począwszy od 1 stycznia 2026 r. Omówiłem zmiany, które realizują ten kamień milowy. Drugi dotyczy obowiązku tworzenia stref niskoemisyjnych dla wybranych, najbardziej zanieczyszczonych dużych miast. To również przed chwilą omówiłem.</u>
          <u xml:id="u-500.16" who="#MarcinSkonieczka">Podsumowując cały projekt ustawy, powiem, że niesie on ze sobą następujące korzyści: obniżenie emisji z transportu w największych miastach, co przyczyni się do tego, że będzie mniejsza liczba hospitalizacji oraz przedwczesnych zgonów, poprawi się jakość środowiska, zmniejszy się zanieczyszczenie hałasem, który jest dotkliwy szczególnie w dużych miastach, wzrośnie liczba osób korzystających ze środków komunikacji zbiorowej kosztem oczywiście transportu indywidualnego, samochodowego, nastąpi szybszy rozwój elektromobilności i ekologicznych form transportu, nastąpi zmniejszenie obciążeń samorządów, w tym uniknięcie paraliżu funkcjonowania zobowiązań JST spowodowanego wygaśnięciem umów na realizację zadań publicznych. Takie wygaśnięcie było zapisane w obecnie obowiązujących przepisach i to również jest znoszone. Ten projekt ustawy pozwoli również na rozwój polskiego przemysłu motoryzacyjnego związanego z elektromobilnością, ponieważ w Polsce takie samochody, pojazdy są produkowane. Zmniejszy się w ten sposób uzależnienie od importu paliw ropopochodnych, co zwiększy nasze bezpieczeństwo, jeśli chodzi o dostawy surowców energetycznych.</u>
          <u xml:id="u-500.17" who="#MarcinSkonieczka">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Komisje: Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w druku nr 799. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-500.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-500.19" who="#komentarz">(Poseł Bartłomiej Pejo: Czemu pan pomija wniosek o wysłuchanie publiczne, panie pośle?)</u>
          <u xml:id="u-500.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Złożony był wniosek o wysłuchanie publiczne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-501">
          <u xml:id="u-501.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-501.1" who="#DorotaNiedziela">Rozumiem, że mówił pan do mnie, nie do marszałka.</u>
          <u xml:id="u-501.2" who="#DorotaNiedziela">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-501.3" who="#DorotaNiedziela">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-501.4" who="#DorotaNiedziela">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Włodzimierz Tomaszewski, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-502">
          <u xml:id="u-502.0" who="#WłodzimierzTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych została przyjęta 11 stycznia 2018 r., kiedy świat nie był dotknięty kryzysami pandemii i wojny paliwowej. Zasadnicza nowelizacja tej ustawy z 2 grudnia 2021 r., czyli już po wybuchu pandemii, była próbą łączenia realiów gospodarczych z presją forsowanych kamieni milowych dla pozyskania środków w ramach KPO. Ta presja związana była wówczas z działaniami politycznymi ówczesnej opozycji zmierzającymi do blokowania należnych Polsce środków. Jednocześnie ustalenia negocjacyjne nie mogły jeszcze uwzględniać skutków wojny. Teraz już wiadomo, że uzależnienie od paliw kopalnych z Rosji będzie zastępowane produkcją paliwa syntetycznego. Gaz syntetyczny, czyli syntetyczny metan, lub paliwo płynne, czyli syntetyczny metanol, produkowane są poprzez absorpcję dwutlenku węgla uzyskiwanego w procesie zgazowania i jego połączenie z wodorem. Oczywiście podstawowym efektem procesu zgazowania jest pozyskana energia, zarówno cieplna, jak i elektryczna, bez emisji CO2 i ze 100-procentowym wykorzystaniem energii paliwa do tego zastosowanego. CO2, zamiast trafiać do atmosfery, jest surowcem do produkcji paliwa syntetycznego, stąd jego ekologiczny walor, obok ekologicznej efektywności przy jego powstawaniu poprzez największą sprawność egzergetyczną, czyli maksymalne wykorzystanie wartości energetycznej paliwa bez uwalniania do środowiska energii i zanieczyszczeń w systemie gospodarki obiegu zamkniętego. Taki model został już opisany w pawilonie Unii Europejskiej podczas konferencji klimatycznej w Katowicach w grudniu 2018 r. Tworzy on podstawę budowania gospodarki konkurencyjnej.</u>
          <u xml:id="u-502.1" who="#WłodzimierzTomaszewski">Rozporządzenie Rady Unii Europejskiej z dnia 28 marca 2023 r. nie wprowadza całkowitego zakazu produkcji samochodów spalinowych. Po 2035 r. produkcja będzie skupiona na autach elektrycznych, wodorowych i pozyskiwanym syntetycznie przy użyciu wody i dwutlenku węgla paliwie syntetycznym. Praktyka sklaplania metanu przeniesiona na syntetyczny metan to nic innego jak najbardziej racjonalna forma magazynowania energii. Tak na marginesie magazynowanie wodoru nie jest tu w stanie konkurować ze względu na łatwość ulatniania i jego korozyjne oddziaływanie.</u>
          <u xml:id="u-502.2" who="#WłodzimierzTomaszewski">Produkcja i użytkowanie paliwa syntetycznego, e-paliwa, w Polsce ma wielką perspektywę i należy to uwzględnić w przepisach. Tym bardziej kiedy dopuszcza się również biopaliwo wyprodukowane z biomasy. W warunkach przemysłowych, przy zastosowaniu reguł gospodarki o obiegu zamkniętym na masową skalę koszt produkcji paliwa syntetycznego będzie dwukrotnie, trzykrotnie niższy od kosztu produkcji stosowanej dziś benzyny czy diesla. W poprzedniej kadencji zostały nakreślone przygotowania do tej zasadniczej zmiany. Trzeba to nie tylko rozwinąć praktycznie, ale przede wszystkim ugruntować prawnie.</u>
          <u xml:id="u-502.3" who="#WłodzimierzTomaszewski">To, co do tej chwili przedstawiłem, jest treścią prawie wszystkich poprawek, które zostały przygotowane przez klub Prawa i Sprawiedliwości. Kolejna poprawka, która jest tutaj, w tym zestawie, konkretnie poprawka 7. sprzeciwia się temu, co jest bardzo silnie eksponowane w tym projekcie ustawy i sprawozdaniu. Projekt ustawy zakłada wprowadzenie obligatoryjności tworzenia stref czystego transportu. Poprawka 7. eliminuje to w perspektywie efektu ekologicznego, jaki dawać będzie zastosowanie paliwa syntetycznego powstającego w warunkach gospodarki o obiegu zamkniętym.</u>
          <u xml:id="u-502.4" who="#WłodzimierzTomaszewski">Przechodzę wreszcie do kwestii terminów, tego, kiedy to wdrażać i w jakiej skali. Nasze poprawki zmierzają do tego, by w realiach pokryzysowych… Chodzi także o efekty ekologiczne, jakie dawać będzie zastosowanie paliwa syntetycznego. Poprawki wskazują na organy administracji rządowej oraz organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego, które określą terminy wprowadzania obowiązku stosowania odpowiedniej liczby pojazdów napędzanych ekologicznie. W ten sposób to w rękach samorządów będzie znajdować się możliwość podjęcia decyzji dotyczących tego, jak szybko będą mogły angażować swoje siły i środki na wprowadzanie tego typu pojazdów. Będą miały szerszą gamę możliwości, jeśli chodzi o wykorzystanie paliwa syntetycznego, także biometanu, i oczywiście tych elementów, które do tej pory były wpisane w ustawie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-503">
          <u xml:id="u-503.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-503.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Jolantę Niezgodzką, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-504">
          <u xml:id="u-504.0" who="#JolantaNiezgodzka">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoki Sejmie! W imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej mam przyjemność przedstawić stanowisko wobec projektu ustawy o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw. Projektowane zmiany mają na celu m.in. rezygnację z obowiązku wykorzystywania pojazdów nisko- i zeroemisyjnych przy realizacji zadań publicznych, czyli zniesienie obowiązku wykonywania, zlecania lub powierzania wykonania zadania publicznego przez samorządy, w których liczba mieszkańców jest większa niż 50 tys.</u>
          <u xml:id="u-504.1" who="#JolantaNiezgodzka">Zgodnie z danymi przekazanymi przez jednostki samorządu terytorialnego za 2021 r. 55% spośród 74 gmin nie zrealizowało żadnego zadania publicznego z wykorzystaniem floty pojazdów na poziomie, który jest wymagany właśnie przepisami tej ustawy. Tylko trzy jednostki samorządu terytorialnego zrealizowały w ten sposób więcej niż 7 z 21 zadań publicznych. Dodatkowo zaledwie 65% zobowiązanych powiatów przedłożyło sprawozdanie Ministerstwu Klimatu i Środowiska. 55% z nich nie zrealizowało żadnego zadania publicznego z wykorzystaniem floty pojazdów na poziomie, który wymagany jest przepisami tej ustawy. W odniesieniu do województw sprawozdanie przedłożyło tylko 56% zobowiązanych jednostek, z czego 25% nie zrealizowało żadnego zadania z wykorzystaniem floty pojazdów, które są wymagane ustawą. Dodatkowo należy wskazać, że 85% powiatów oraz 56% województw nie zrealizowało żadnego zadania publicznego z wykorzystaniem floty pojazdów na poziomie wymaganym ustawą.</u>
          <u xml:id="u-504.2" who="#JolantaNiezgodzka">Mając na względzie te historyczne dane, ale też szczegółową analizę kolejnych lat, 2022 r. i 2023 r., trzeba zauważyć, że dynamika wzrostu udziału pojazdów elektrycznych lub napędzanych gazem ziemnym przy wykonywaniu, zlecaniu lub powierzaniu wykonania zadania publicznego jest niska. Uwzględniając to tempo, osiągnięcie zamierzonego celu, w tym pierwotnie zakładanego w ustawie, nie jest możliwe. Biorąc pod uwagę to, że żaden z samorządów nie osiągnął ustawowego progu w zakresie realizacji zadań publicznych, a także występujący brak pewności, że będzie mogło się to dziać w kolejnych latach, ważne jest złagodzenie wymogów tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-504.3" who="#JolantaNiezgodzka">Kolejne zmiany, które zawiera ten projekt ustawy, to poprawki, które złożyli posłowie Koalicji Obywatelskiej. W przypadku obowiązku zapewnienia minimalnego udziału pojazdów elektrycznych we flocie chodzi o obniżenie liczby pojazdów, samochodów, które są użytkowane przez jednostki samorządu terytorialnego w obsługującym je urzędzie. Jest to zmiana z 30% na 22%. To samo jest przewidziane dla naczelnych i centralnych organów państwowych. W obsługujących je urzędach nastąpi zmiana z 50% na 22%.</u>
          <u xml:id="u-504.4" who="#JolantaNiezgodzka">Obowiązki nie są realizowane przez podmioty również ze względu na wysoki koszt zakupu i eksploatacji pojazdów. W wielu przypadkach, zwłaszcza jeżeli chodzi o samorządy i podmioty, którym zlecane są te zadania, przekracza to ich możliwości. Zgodnie z założeniami z 2018 r., kiedy procedowano nad tą ustawą, ceny pojazdów elektrycznych miały zrównać się z cenami pojazdów spalinowych. W związku z tym, że ceny pojazdów utrzymują się wciąż na wysokim poziomie, a zakup nowych, które spełniałyby wymogi, może oznaczać wzrost cen świadczonych usług, rekomenduje się przyjęcie proponowanych zapisów.</u>
          <u xml:id="u-504.5" who="#JolantaNiezgodzka">Dodatkowo ustawa przewiduje zniesienie obowiązku świadczenia i zlecania świadczenia usługi komunikacji miejskiej z zapewnieniem określonego udziału autobusów zeroemisyjnych i tych napędzanych gazem ziemnym pochodzącym z biometanu. Rezygnujemy z konkretnej wysokości procentowej i zastępujemy ten zapis określonym udziałem, ponieważ dzisiaj ten wymóg określony w ustawie spełnia tylko 10% samorządów objętych przepisami ustawy. Dodatkowo ustawa przewiduje też obowiązek nabywania przez gminy, gdzie liczba mieszkańców jest większa niż 100 tys., i podmioty, którym zlecono, powierzono wykonywanie przewozów pasażerskich wyłącznie autobusów zeroemisyjnych. Taka zmiana miałaby wejść od 1 stycznia. Jest to ważna zmiana, bo 70% floty autobusów z całego kraju jest właśnie w miastach powyżej 100 tys. osób.</u>
          <u xml:id="u-504.6" who="#JolantaNiezgodzka">Ważne jest też wprowadzenie obowiązku ustanowienia stref czystego transportu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców, jeżeli przekroczone zostały dopuszczalne normy dwutlenku azotu w powietrzu. To też jest jedna z poprawek posłów Koalicji Obywatelskiej. Ważne jest też zniesienie ograniczeń czasowych w zakresie dopuszczania wjazdu do strefy. Po przyjęciu tej ustawy Rada gminy w uchwale stanowiącej strefę czystego transportu będzie mogła dopuścić wjazd do strefy nie tylko w godzinach dzisiaj wyznaczonych zgodnie z ustawą, czyli między godz. 9 a godz. 17, ale jeżeli ta ustawa zostanie przyjęta, to po prostu w godzinach, o których sama rada gminy w tej uchwale zadecyduje. Proponowane zmiany są zgodne z oczekiwaniami samorządów, dlatego jako klub Koalicji Obywatelskiej będziemy głosować za przyjęciem tego projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-505">
          <u xml:id="u-505.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-505.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Barbarę Oliwiecką, Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-506">
          <u xml:id="u-506.0" who="#BarbaraOliwiecka">Dziękuję ślicznie.</u>
          <u xml:id="u-506.1" who="#BarbaraOliwiecka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga popiera projekt ustawy o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-506.2" who="#BarbaraOliwiecka">Po pierwsze, dziękuję pani minister Paulinie Hennig-Klosce, całemu resortowi — Ministerstwu Klimatu i Środowiska za pracę i wysiłek związane z przygotowaniem tych zmian. Ten projekt ustawy zmienia i koryguje te zapisy w ustawie źródłowej, które są po prostu nierealne, niemożliwe do spełnienia przez samorządy, są nieefektywne. Jednocześnie ten projekt wskazuje na prawdziwe priorytety i ułatwia, optymalizuje realizację zadań z zakresu czystego powietrza, czyli walki ze smogiem i hałasem, które wynikają z transportu.</u>
          <u xml:id="u-506.3" who="#BarbaraOliwiecka">Troska o środowisko jest priorytetem Polski 2050, jest priorytetem koalicji 15 października, rządu. Do sprawy podchodzimy racjonalnie i realnie. Przypomnę, że rząd realizuje kamienie milowe, które zostały zaakceptowane, złożone przy okazji składania projektu KPO przez poprzedni rząd. W zakresie elektromobilności te trzy kamienie milowe, składane przez Zjednoczoną Prawicę, dotyczyły podatku od aut spalinowych, ustanowienia stref czystego transportu, zakupu autobusów zeroemisyjnych przez samorządy.</u>
          <u xml:id="u-506.4" who="#BarbaraOliwiecka">Patrząc, w jaki sposób te kamienie milowe są, a raczej nie były realizowane i nie miały wsparcia, rząd koalicji 15 października, w tym właśnie Ministerstwo Klimatu i Środowiska, dokonał rewizji tych kamieni milowych. I przypomnę, że w wyniku tych działań działań udało się podatek od aut spalinowych zamienić na dopłaty do aut elektrycznych dla osób fizycznych, dla osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, a także udało się przesunąć wejście w życie niektórych przepisów dotyczących np. ustanawiania stref czystego powietrza czy obowiązku zakupu wyłącznie autobusów zeroemisyjnych. To jest działanie w myśl zasady, że lepiej jest zachęcać, niż karać.</u>
          <u xml:id="u-506.5" who="#BarbaraOliwiecka">Należy pamiętać, że największe wymagania związane z redukcją emisji z transportu dotyczą największych miast, tych, których liczba wynosi powyżej 100 tys. mieszkańców. To na ich terenie użytkuje się ok. 80% autobusów w całym kraju. Stąd ustawodawca bardzo słusznie odciąża mniejsze jednostki samorządu terytorialnego, a tym większym przy nakładanych obowiązkach daje też wachlarz pewnych indywidualnych działań. Jest to wyraz podmiotowego traktowania samorządu oraz optymalnego, efektywnego podejścia do wymagań ekologicznych i rozwoju elektromobilności. I tak miasta powyżej 100 tys. mieszkańców będą miały ustanowiony obowiązek nabywania autobusów wyłącznie zeroemisyjnych, ale z tego obowiązku będą zwolnione w momencie, kiedy zdecydują się realizować transport publiczny poza granicami swojego miasta.</u>
          <u xml:id="u-506.6" who="#BarbaraOliwiecka">Wprowadzanie stref czystego powietrza w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców w przypadku przekroczenia dopuszczalnych norm dwutlenku azotu w powietrzu dotyczy w tym momencie czterech miast: Warszawy, Krakowa, Wrocławia i Katowic. Jednocześnie właśnie komisje ochrony środowiska i samorządu terytorialnego na ostatnim posiedzeniu przyjęły poprawkę, która daje samorządom możliwość ustanawiania w lokalnej uchwale godzin, w których do strefy będą mogły wjeżdżać również inne pojazdy zasilane paliwem tradycyjnym, a także daje możliwość zniesienia stref czystego powietrza w sytuacji, gdy w kolejnych 3 latach badania nie wykażą przekroczenia dopuszczalnego poziomu dwutlenku azotu, czyli wykażą poprawę powietrza.</u>
          <u xml:id="u-506.7" who="#BarbaraOliwiecka">Szanowni Państwo! Tak jak mówiłam, projekt odciąża mniejsze jednostki samorządu terytorialnego i likwiduje zapisy, które były po prostu nieefektywne. I tak jeżeli chodzi o auta elektryczne we flocie samochodów obsługujących administrację centralną, wymóg posiadania floty zeroemisyjnej zostaje zmniejszony z 50% do 22%, a w administracji samorządowej dla miast wyłącznie powyżej 50 tys. — z 30% do 22%.</u>
          <u xml:id="u-506.8" who="#BarbaraOliwiecka">Projekt znosi też dla wszystkich samorządów, o czym była tutaj mowa, całkowicie obowiązek realizacji zadań publicznych przy wykorzystaniu pojazdów zero- i niskoemisyjnych. Czyli śmieciarki, odśnieżarki kupowane czy użytkowane przez gminę czy podmioty realizujące zadania komunalne nie muszą być zeroemisyjne. To jest bardzo efektywne. To podejście postulowały samorządy. Nie będzie też obowiązku posiadania określonego udziału ekologicznych autobusów przy świadczeniu usług komunikacji miejskiej i usług komunalnych. Rząd zrezygnował z określenia tego minimalnego progu udziału autobusów zeroemisyjnych.</u>
          <u xml:id="u-506.9" who="#BarbaraOliwiecka">Szanowni Państwo! Tak jak mówiłam, Polska 2050 ocenia ten projekt pozytywnie. Będzie głosować oczywiście za tym projektem ustawy, a w toku prac składamy jeszcze cztery poprawki legislacyjne. Dziękuję ślicznie.</u>
          <u xml:id="u-506.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-507">
          <u xml:id="u-507.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-507.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Michała Pyrzyka, Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-508">
          <u xml:id="u-508.0" who="#MichałPyrzyk">Szanowna Pani Marszałek! Szanowna Pani Minister! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga przedstawić nasze stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz ustawy — Prawo ochrony środowiska, który związany jest z realizacją dwóch kamieni milowych Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności zawartych w komponencie E: Zielona, inteligentna mobilność. Istotą proponowanych zmian jest ograniczenie emisji dwutlenku węgla w horyzoncie czasowym do 2030 r. oraz poprawa jakości stanu powietrza poprzez ograniczenie emisji pyłów zawieszonych oraz tlenków azotu, redukcja hałasu, który jest spowodowany przez ruch drogowy, a także rozwój polskiego przemysłu motoryzacyjnego związanego z elektromobilnością. Przypomnę, że w Polsce produkowane są autobusy zeroemisyjne, baterie, silniki do pojazdów elektrycznych, osprzęt elektryczny, a także działają firmy specjalizujące się w produkcji infrastruktury ładowania tego typu pojazdów. Istotą tych zmian jest także zmniejszenie uzależnienia od importu paliw ropopochodnych.</u>
          <u xml:id="u-508.1" who="#MichałPyrzyk">W projektowanej ustawie proponuje się m.in. wprowadzenie obowiązku tworzenia stref czystego transportu w miastach liczących powyżej 100 tys. mieszkańców w przypadku przekroczenia dopuszczalnych norm emisji dwutlenku azotu, a także obowiązek nabywania w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców jedynie autobusów lub trolejbusów zeroemisyjnych w celu świadczenia usługi komunikacji miejskiej oraz zawierania umów przewozu wyłącznie z podmiotami posiadającymi takie pojazdy.</u>
          <u xml:id="u-508.2" who="#MichałPyrzyk">Projekt ustawy zakłada również możliwość podjęcia uchwały o zniesieniu takiej strefy czystego transportu w przypadku, gdy na terenie miasta przez kolejne 3 lata nie zostaną odnotowane przekroczenia dopuszczalnego poziomu zanieczyszczeń w powietrzu. Samorządy w dalszym ciągu będą same określać zasady funkcjonowania stref czystego transportu, w tym zakres terytorialny, albowiem to one prowadzą kompleksową politykę w tym zakresie, i dalej będą miały możliwość nadawania indywidualnych wyłączeń, np. dla mieszkańców. Jeśli chodzi o obowiązek nabywania autobusów zeroemisyjnych, to obecnie miasta powyżej 100 tys. mieszkańców kupują ok. 500 autobusów rocznie, co kosztuje je ponad 800 mln zł w 12-miesięcznej cezurze czasowej. Wymiana autobusów na zeroemisyjne będzie wiązać się z dodatkowymi kosztami w wysokości ok. 900 mln rocznie, a okres wymiany floty będzie wynosił 16 lat. Samorządy oczywiście będą mogły korzystać w tym czasie ze wsparcia, jeżeli chodzi o wymianę autobusów na zeroemisyjne ze środków krajowych i unijnych.</u>
          <u xml:id="u-508.3" who="#MichałPyrzyk">Jedynym mankamentem tego projektu może być to, że nie uwzględnia on, bo nie może — słyszeliśmy to jasno na posiedzeniu komisji od przedstawicieli rządu — możliwości zakupów w największych miastach autobusów biometanowych. Naszym zdaniem dopuszczenie do eksploatacji autobusów biogazowych jako uzupełnienia dla dostaw autobusów bateryjnych i wodorowych pozwoliłoby na osiągnięcie stawianych przez Komisję Europejską celów w bardziej optymalny sposób. Miasta posiadają już w swej flocie autobusy gazowe i infrastrukturę do ich tankowania, mogłyby więc wykorzystać potencjał biometanu bez żadnych dodatkowych i kosztownych inwestycji. Być może zasadne byłoby jeszcze negocjowanie warunków Krajowego Planu Odbudowy przez rząd, aby dopuścił właśnie w tych największych jednostkach miejskich autobusy gazowe.</u>
          <u xml:id="u-508.4" who="#MichałPyrzyk">Szanowni Państwo! Powyższe zmiany na pewno wpłyną w istotny sposób na rynek motoryzacyjny, w szczególności na rynek związany z elektromobilnością, na pewno przyczynią się też do poprawy jakości powietrza poprzez redukcję emisji pochodzących z transportu, a jak wiemy, jest to drugie źródło, jeśli chodzi o emisję zanieczyszczeń powietrza w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-508.5" who="#MichałPyrzyk">Proponowane rozwiązania wpisują się także w pozostałe działania rządu i konsekwentnie zmierzają do upowszechnienia idei powszechnego wykorzystania środków transportu przyjaznych środowisku naturalnemu, dlatego Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga, choć jeszcze raz przytaczam czy wyrażam zastrzeżenie dotyczące autobusów biometanowych w dużych miastach, będzie popierać rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz ustawy — Prawo ochrony środowiska. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-508.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-509">
          <u xml:id="u-509.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-509.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Piotra Kowala, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-510">
          <u xml:id="u-510.0" who="#PiotrKowal">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! W imieniu klubu parlamentarnego Lewica pragnę przedstawić nasze stanowisko dotyczące projektu ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw, druki 751 i nr 799.</u>
          <u xml:id="u-510.1" who="#PiotrKowal">Projekt ten ma na celu przyspieszenie transformacji transportu publicznego w Polsce poprzez wprowadzenie ekologicznych rozwiązań, takich jak zakup zeroemisyjnych autobusów oraz stworzenie stref czystego transportu w najbardziej zanieczyszczonych miastach. Zmiany te dotyczą miast powyżej 100 tys. mieszkańców, w których od 2026 r. obowiązkowy stanie się zakup floty autobusów zeroemisyjnych. Dodatkowo projekt ten zakłada tworzenie stref czystego transportu w miastach przekraczających normy powietrza, co może być krokiem w stronę poprawy zdrowia i jakości życia mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-510.2" who="#PiotrKowal">Bo gdy mówimy o zdrowiu, to musimy podkreślić, że zanieczyszczenie powietrza w Polsce to problem o znacznym wpływie na zdrowie publiczne. Według danych z 2019 r. zła jakość powietrza była przyczyną przedwczesnej śmierci aż 43 tys. osób. Osoby narażone na toksyczne związki azotu mają o 12% wyższe ryzyko zawału serca, o 16% wyższe ryzyko udaru mózgu, a ryzyko migotania przedsionków wzrasta o 24%. Te alarmujące dane pokazują, że walka ze smogiem i zanieczyszczeniami to nie jest tylko kwestia środowiska, ale to przede wszystkim kwestia zdrowotna. Lewica popiera ideę rozsądnej transformacji ekologicznej, widząc w niej szansę na realną poprawę jakości życia i środowiska w Polsce. Wprowadzone w projekcie ustawy zmiany, takie jak obowiązek zakupu zeroemisyjnych autobusów, są krokiem w stronę nowoczesnego, zrównoważonego transportu. Co ważne, ustawodawca przewidział 16-letni okres na wymianę floty komunikacyjnej, co daje samorządom czas na dostosowanie się do nowych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-510.3" who="#PiotrKowal">Zdajemy sobie również sprawę z wyzwań, z jakimi wiąże się realizacja tych celów, jednak wierzymy, że są one możliwe do osiągnięcia przy odpowiednim wsparciu państwa. Transformacja transportu w największych polskich miastach będzie wymagała znacznych nakładów finansowych, szacunkowo liczonych na ok. 800 mln zł rocznie. Rozłożenie kosztów na kilkanaście lat i wsparcie ze środków krajowych i unijnych mogą ten proces uczynić realnym i efektywnym.</u>
          <u xml:id="u-510.4" who="#PiotrKowal">Jednym z kluczowych elementów projektu jest również wprowadzenie stref czystego transportu, jak wspomniałem na wstępie. Jest to założenie wynikające z realizacji zadań określonych w dwóch kamieniach milowych i ma przyczynić się do znacznej poprawy jakości powietrza, szczególnie w dużych aglomeracjach. I tutaj uwaga na początek. Mówimy tutaj jednak o największych miastach, takich jak Warszawa, Kraków, Wrocław i Katowice.</u>
          <u xml:id="u-510.5" who="#PiotrKowal">Też trzeba jasno podkreślić, że samorządy będą miały kompetencje w zakresie wyznaczania obszaru, jak duża ma być ta strefa czystego transportu, i w sytuacji, kiedy jakość powietrza uległaby poprawie, to wówczas po 3 latach taka strefa czystego transportu mogłaby zostać zniesiona.</u>
          <u xml:id="u-510.6" who="#PiotrKowal">Szanowni Państwo! Klub parlamentarny Lewicy dostrzega w projektowanych zmianach potencjał w zakresie poprawy jakości powietrza i transformacji polskiego transportu publicznego, ale apelujemy o wzmocnienie wsparcia finansowego i organizacyjnego dla samorządów, aby mogły one skutecznie realizować te ambitne cele. Bez realnych środków finansowych i narzędzi wsparcia dla jednostek samorządu terytorialnego wdrożenie projektowanych przepisów może pozostać jedynie deklaracją bez rzeczywistego wpływu na poprawę warunków środowiskowych i zdrowia mieszkańców. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-510.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-511">
          <u xml:id="u-511.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-511.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Bartłomieja Pejo, Klub Poselski Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-512">
          <u xml:id="u-512.0" who="#BartłomiejPejo">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Czym miała być dla nas, Polaków, Unia Europejska? Czy Unia miała być tylko celem samym sobie, czy może jednak Unia miała być narzędziem, które pomoże Polakom w otworzeniu gospodarki na resztę Europy i przede wszystkim we wzroście gospodarczym?</u>
          <u xml:id="u-512.1" who="#BartłomiejPejo">Niestety po 20 latach członkostwa trzeba powiedzieć jasno, że unijni biurokraci chcą diametralnie zmieniać nasze życie. Gdy trwała zimna wojna, zachodni świat bronił tzw. way of life, stylu życia, który to właśnie styl odróżniał Zachód od sowieckiego bloku ciemiężonego komunizmem. Dziś Unia Europejska robi wszystko, by styl życia, który był oparty na wolności i możliwości bogacenia się i kształtowania własnego życia, kompletnie zniszczyć. Dziś stawiany jest kolejny krok, bo jak inaczej nazwać to, że kierowcy, których nie będzie stać na te nowoczesne, drogie, elektryczne auta, będą zupełnie wykluczani z transportu drogowego w największych miastach Polski?</u>
          <u xml:id="u-512.2" who="#BartłomiejPejo">Moi przedmówcy nawet nie do końca znają nazwę tych stref. Mówicie państwo o strefach czystego powietrza, a w ustawie jest jasny zapis o strefach czystego transportu, ale trzeba to jasno nazwać strefami wykluczenia transportowego.</u>
          <u xml:id="u-512.3" who="#BartłomiejPejo">Wasza polityka jak zawsze w przypadku klimatycznych obostrzeń jest pozbawiona logicznego myślenia. W myśl projektu wprowadzenie stref czystego transportu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców w przypadku przekroczenia dopuszczalnych norm emisji dwutlenku azotu będzie po prostu obowiązkowe. Jest tylko generalizacja, a nie ma indywidualnego podejścia do każdego miasta. Kto z was jest w stanie zagwarantować, że w żadnym z tych miast przekroczenie ustalanych norm nie jest spowodowane chociażby istniejącym tam przemysłem? Ale oczywiście najłatwiej ukarać jest tych najmniej zamożnych, tych, których często do miast sprowadza praca. Przyjeżdżają tutaj własnymi autami, tymi właśnie starszymi, za przysłowiowym chlebem. To ich właśnie w ten sposób chcecie wykluczyć.</u>
          <u xml:id="u-512.4" who="#BartłomiejPejo">Nie obciążacie jedynie kieszeni obywateli. To trzeba zaznaczyć jasno. Uderzacie również w samorządy. To już chyba taka świecka tradycja, że za fanaberie rządu każecie płacić właśnie samorządom, a potem obiecujecie im, że zmienicie sposób ich finansowania.</u>
          <u xml:id="u-512.5" who="#BartłomiejPejo">Wprowadzacie obowiązek, o czym było mówione, zakupu autobusów komunikacji miejskiej w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców. Trzeba to powiedzieć jasno: te autobusy są trzykrotnie droższe od autobusów napędzanych paliwem tradycyjnym. Skąd samorządowcy mają brać na to pieniądze? Być może tzw. swoim samorządowcom pomożecie dotacjami, ale co z pozostałymi samorządowcami?</u>
          <u xml:id="u-512.6" who="#BartłomiejPejo">I teraz apel do wyborców, do kierowców. Szanowni państwo, czy myślicie, że obecnie rządzący biorą pod uwagę waszą opinię? Otóż nie i chciałbym to zaznaczyć bardzo jasno. Podczas prac Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Infrastruktury złożyłem w imieniu, myślę, setek tysięcy mieszkańców, użytkowników dróg, kierowców wniosek o wysłuchanie publiczne. Rządzący odpowiedzieli jasno. Nie zgodzili się na to, aby wysłuchać opinii kierowców, opinii mieszkańców, opinii tych, których chcecie właśnie wykluczyć. Koalicja rządząca nie jest zainteresowana głosem tych najbardziej ubogich, tych najbardziej potrzebujących i tych, których chcecie po prostu wykluczyć z życia publicznego, z wjazdu do miast powyżej 100 tys. mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-512.7" who="#BartłomiejPejo">Konfederacja absolutnie nie zgadza się z takim podejściem. Składamy wniosek o odrzucenie projektu w całości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-512.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-512.9" who="#BartłomiejPejo">Tutaj też poprawka, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-512.10" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-512.11" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Monika Wielichowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-513">
          <u xml:id="u-513.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-513.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jarosława Sachajkę, Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-514">
          <u xml:id="u-514.0" who="#JarosławSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-514.1" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! W imieniu koła Republikanie mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-514.2" who="#JarosławSachajko">Projekt dotyczy wprowadzenia mechanizmów, które będą wspierać działania zmniejszające ilość szkodliwych emisji pochodzących z transportu drogowego ze względu na potrzebę poprawy jakości powietrza w największych polskich miastach, a także działania związane z rozwojem zeroemisyjnego transportu zbiorowego oraz wprowadzeniem obowiązku tworzenia stref czystego transportu.</u>
          <u xml:id="u-514.3" who="#JarosławSachajko">Opis ustawy brzmi wspaniale. Bardzo dobrze byłoby, gdyby tylko Polacy to wytrzymali, wytrzymali ekonomicznie. Jestem jak najbardziej za czystym powietrzem, lecz z rozsądkiem. Naprawdę wiele rzeczy można zrobić.</u>
          <u xml:id="u-514.4" who="#JarosławSachajko">Przed chwilą przedmówca mówił o 43 tys. Polaków, którzy rocznie umierają z powodu smogu. Tylko, szanowni państwo, czy państwo myślą, że oni dlatego palą węglem, bo im się to podoba, że oni chcą to wdychać? To może, pani minister, należałoby wprowadzić specjalną taryfę…</u>
          <u xml:id="u-514.5" who="#komentarz">(Poseł Rafał Kasprzyk: Nie mieli alternatywy.)</u>
          <u xml:id="u-514.6" who="#JarosławSachajko">Nie, proszę, kolego, nie pokrzykuj. Ja ci mówię, co trzeba zrobić, żebyś nie opowiadał dalej takich głupot. Trzeba tylko wprowadzić specjalną taryfę elektryczną odnośnie do ogrzewania i oni chętnie przerzucą się na ogrzewanie prądem. Tylko to musi być tanie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-514.7" who="#JarosławSachajko">Dalej w ustawie jest mowa o autobusach napędzanych biometanem. Tylko skąd ten biometan wziąć? Ja już od paru lat opowiadam… Ukłony dla ministra Sawickiego, który chciał w Polsce od 2012 r. wprowadzać biogazownie rolnicze, tylko wówczas koalicjant mu nie pozwolił. I w tej chwili również koalicjant mu nie pozwala tego zrobić. Cały czas mówię: weźcie się do roboty.</u>
          <u xml:id="u-514.8" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-514.9" who="#JarosławSachajko">Panie pośle, nie nerwowo. Ja wiem, że boli.</u>
          <u xml:id="u-514.10" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-514.11" who="#JarosławSachajko">Przed chwilą minister finansów wprowadził podwyższenie opłat za stawianie biogazowni. Jeżelibyśmy, pani minister, prawie 5 mld euro, które pani minister wydała na wiatraki, przeznaczyli na dopłaty do biogazowni, to mielibyśmy ze 20 tys. biogazowni i byłoby z czego rzeczywiście mieć biometan.</u>
          <u xml:id="u-514.12" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: To gdzie pan był?)</u>
          <u xml:id="u-514.13" who="#JarosławSachajko">Panie pośle, naprawdę wiem, że prawda pana boli.</u>
          <u xml:id="u-514.14" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-514.15" who="#JarosławSachajko">Pani marszałek, mogę tak się przekrzykiwać. Tylko to nie ma sensu.</u>
          <u xml:id="u-514.16" who="#JarosławSachajko">Idę dalej. Pani minister, LPG to jest paliwo bezołowiowe o niskiej zawartości węgla. Samochody z silnikiem spalinowym, które są zasilane LPG, do atmosfery wprowadzają dwutlenku węgla mniej o 15% oraz substancji toksycznych mniej o 60%. Na tym powinno nam zależeć. Powinna być promocja właśnie samochodów zasilanych LPG, bo są bardzo ekologiczne.</u>
          <u xml:id="u-514.17" who="#JarosławSachajko">Wcześniej kolega, przedstawiając projekt ustawy, mówił, że rezygnują państwo z nałożenia obowiązku nabywania autobusów zeroemisyjnych. To jest tylko dlatego, żeby nie wyszło, jeśli chodzi o obowiązek sprawozdawczości, że one się totalnie nie opłacają. Możemy bardzo dużo zrobić, tylko rozsądnie, a wszystkich nas oglądających zachęcam, żeby sobie w przeglądarkę wrzucili hasło: Niemcy rezygnują z elektromobilności. Dla czegoś to robią. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-514.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-515">
          <u xml:id="u-515.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-515.1" who="#MonikaWielichowska">O głos poprosiła pani minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska.</u>
          <u xml:id="u-515.2" who="#MonikaWielichowska">Pani minister, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-516">
          <u xml:id="u-516.0" who="#PaulinaHennigKloska">Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Bardzo się cieszę. Nie miałam okazji uczestniczyć w posiedzeniu komisji, która pracowała nad tym niezwykle ważnym projektem ustawy. Bardzo chętnie dzisiaj państwu przy okazji tej debaty opowiem o misjach, które są związane z tym projektem ustawy, o trzech misjach związanych z poprawą jakości życia Polek i Polaków.</u>
          <u xml:id="u-516.1" who="#PaulinaHennigKloska">Misja pierwsza: czyste powietrze, lepsze warunki życia dla Polek i Polaków, większy komfort życia, lepsze zdrowie. Rokrocznie na walkę z jakością powietrza w Polsce i niwelowanie skutków złej jakości powietrza w Polsce wydajemy ok. 100 mld zł. To jest koszt przedwczesnych zgonów Polek i Polaków, to jest koszt nieobecności w pracy, a więc hospitalizacji i chorób Polek i Polaków. To jest, szanowni państwo, koszt wydatkowania na opiekę zdrowotną w związku z hospitalizacją i leczeniem chorób wynikających ze złej jakości powietrza. Dzisiaj możemy ten fakt zmienić, możemy 100 mld, zamiast przeznaczać na ratowanie zdrowia i życia Polaków, zacząć przeznaczać na rozwój, stworzenie nowych intratnych miejsc pracy. Bo tych chorób w Polsce po prostu może nie być.</u>
          <u xml:id="u-516.2" who="#PaulinaHennigKloska">Miasta, które lata temu rozpoczęły walkę o czyste powietrze poprzez wymianę źródeł ciepła, dzisiaj mają już bardzo istotne efekty. Wypadły z listy najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie. Największe miasta w Polsce wymieniają na czołowych miejscach miasta średniej wielkości. Dlaczego? Dlatego że podjęły niezwykle ważną walkę o zdrowie i życie Polaków. Ale wymiana źródeł ciepła to jeden z elementów. Wymiana transportu na czysty transport to drugi krok, który Polska również musi zrobić. I tak, szanowni państwo, Polki i Polacy zasługują na tak samo dobrą jakość powietrza jak Francuzi, Hiszpanie, Portugalczycy czy Niemcy. Tak, w Polsce może być lepszej jakości powietrze, bo Polacy na to po prostu zasługują. Dlaczego akurat krok w tę stronę? Dlatego że możemy sięgnąć po dodatkowe środki, które będą wspierać małe, średnie, duże polskie miasta w wymianie taboru autobusowego, wymianie taboru, który służy do transportu zbiorowego w tych miastach. Wraz z odblokowaniem środków z Krajowego Planu Odbudowy polskie samorządy mogą sięgnąć po blisko 3,5 mld zł na wymianę taboru autobusowego, na transport nowoczesny, transport, który jest cichszy, mniej uciążliwy nie tylko pod względem zanieczyszczenia powietrza, ale także pod kątem hałasu. 3,5 mld zł to jest wymiana 1200 autobusów w miastach w całej Polsce. Wnioski w tej sprawie złożyło już ponad 100 polskich miast, takie miasta jak Łomża, Ełk, Włocławek, Rybnik, Rzeszów, niezależnie od wielkości, niezależnie od położenia, niezależnie od tego, czy rządzi tam Prawo i Sprawiedliwość, Platforma Obywatelska, Lewica czy ktokolwiek inny, niezależny samorządowiec. Mają prawo sięgnąć po te środki, by faktycznie dokonać wielkiej modernizacji i wymiany transportu zbiorowego w polskich miastach.</u>
          <u xml:id="u-516.3" who="#PaulinaHennigKloska">Misja nr 2, szanowni państwo, to także rozwój gospodarczy. Wprowadzając tak dużą modernizację transportu zbiorowego przy okazji środków z Krajowego Planu Odbudowy, jesteśmy w stanie wspierać w Polsce rozwój nowoczesnej myśli technologicznej w branży automotive. Tak, Polacy potrafią robić wspaniałe projekty w oparciu o nowoczesne technologie. Nasze polskie przedsiębiorstwa… Dzisiaj mamy misję gospodarczą w Baku w Azerbejdżanie w ramach spotkania COP. Szanowni państwo, 12 polskich, będących pod opieką Ministerstwa Klimatu i Środowiska, green techów właśnie w tej chwili próbuje nawiązać relacje, próbuje sprzedawać swoją myśl technologiczną na światowe rynki, bo posiadają unikatową myśl technologiczną na skalę kraju, która została skomercjalizowana i którą jesteśmy w stanie sprzedawać innym gospodarkom na świecie. To jest myślenie o polskiej gospodarce, to jest myślenie o wielkiej myśli technologicznej, która również przy udziale polskich firm może się rozwijać na całym świecie.</u>
          <u xml:id="u-516.4" who="#PaulinaHennigKloska">To jest myślenie o polskiej gospodarce, to jest myślenie o wielkiej myśli technologicznej, która również przy udziale polskich firm może się rozwijać na całym świecie. To jest myślenie o przyszłości polskiej gospodarki, o tworzeniu w przyszłości nowych, intratnych miejsc pracy. Możemy pozostać tu, gdzie jesteśmy, możemy bronić maszyny do pisania w dobie rozwoju smartfonów albo możemy pójść z całym światem do przodu i rozwijać nowoczesną, polską myśl technologiczną. Zachęcam państwa, byście po prostu poszli z nami. I po trzecie, to wielka dbałość, szanowni państwo, o środowisko. Tak, zmiany klimatu postępują. Minionego lata mieliśmy okazję obserwować miasta małe, duże i średnie, które były w wyniku nagłych wyładowań atmosferycznych po prostu zalewane, które nie radziły sobie z przyjmowanym opadów i nagłymi wyładowaniami atmosferycznymi. Zmierzyliśmy się z gigantyczną, nagłą, błyskawiczną powodzią, która przerwała tak naprawdę suszę hydrologiczną, bo był moment, w którym w Polsce notowano rekordowo niskie stany wód. W miastach na południu Polski brakowało wody pitnej z uwagi na przedłużający się czas bez opadów, przedłużające się okresy po prostu suszy. Polska musi zmierzyć się również z tym problemem, poprawiając warunki życia na różnych poziomach. Transport jest jednym z nich. Chodzi też o poprawę retencji, zabezpieczenie, zaopatrzenie ludności w wodę pitną, bilansowanie wody pitnej. Te wszystkie wyzwania nie ominą Polski tylko dlatego, że przestaniemy, tak jak niektórzy by na tej sali chcieli, rozmawiać z biurokracją europejską. Nie, szanowni państwo, to nie biurokracja europejska jest powodem, z którego ta ustawa jest procedowana dzisiaj w parlamencie. To właśnie te trzy misje, o których dzisiaj mówię. Po pierwsze, dbałość o zdrowie i życie Polaków. Po drugie, dbałość o rozwój gospodarczy kraju, o to, by nasza gospodarka rozwijała się w tempie adekwatnym do rozwoju gospodarek na świecie, sztucznej inteligencji, by podążała za nowoczesną myślą technologiczną. Ale to także dbałość o planetę i środowisko.</u>
          <u xml:id="u-516.5" who="#PaulinaHennigKloska">Szanowni Państwo! Było kilka wątpliwości, czy będziemy wspierać samorządy, czy to wsparcie dla samorządów jest bardzo potrzebne. Tak, szanowni państwo, powiedziałam już o tym. To dzięki temu, że 15 października ub.r. Polki i Polacy wybrali nowy rząd, który uruchomił środki europejskie, udostępnił środki z Krajowego Planu Odbudowy dla polskich przedsiębiorstw, samorządów, dzisiaj możemy cieszyć się z tych pieniędzy. Blisko 3,5 mld zł, jak powiedziałam, na wymianę taboru autobusowego w polskich miastach. Szanowni państwo, te autobusy to nie tylko transport zeroemisyjny. To transport, który poprawia komfort przejazdu, transport dopasowany do osób z niepełnosprawnościami, transport, który powoduje w naszych miastach mniej hałasu. Na taki transport zasługują nie tylko warszawiacy, bo ten transport w Warszawie jest już dość powszechnie dostępny, ale także właśnie mieszkańcy, jak powiedziałam, Ełku, Łomży, Włocławka, Rybnika, Rzeszowa, Piły i wszystkich innych miast, wielu innych miast w Polsce. Dzisiaj faktycznie mogą sobie na to pozwolić, bo będą wspierani pieniędzmi z Krajowego Planu Odbudowy.</u>
          <u xml:id="u-516.6" who="#PaulinaHennigKloska">Szanowni Państwo! Była tu dyskusja o tym, że to nie strefy czystego powietrza, tylko strefy czystego transportu. Nie, szanowni państwo, strefy czystego transportu to strefy czystego powietrza. Proszę spojrzeć na miasta, które posiadają strefy wyłączone z transportu. Przecież znowu, odwołując się do odpowiedzialności parlamentarnej, odwołując się do dbałości o rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, właśnie te strefy wyłączone z transportu są w polskich miastach miejscem rozkwitu usług turystycznych, rozkwitu usług gastronomicznych, usług świadczonych przez małe i średnie polskie, krajowe przedsiębiorstwa prowadzone przez polskie rodziny. To miejsca ulubione przez turystów ze świata, turystów z Europy, ale także z Polski. To z kolei też miejsca ulubione przez mieszkańców. Gdzie lubimy spędzać czas? Bardzo często właśnie w centrach miast, w których możemy poddychać świeżym powietrzem, gdzie mamy piękne parki, gdzie jest cisza i spokój. Właśnie dlatego miasta dzisiaj chętnie chcą tworzyć strefy czystego transportu. I co proponujemy? Mówimy: wolnoć, Tomku, w swoim domku. Nakreślamy ogólnie warunki, w jakich momentach, kiedy są duże przekroczenia parametrów jakościowych powietrza, te strefy powinny być stworzone, ale to samorząd będzie mógł o tym decydować, rada gminy, rada miasta, w jakim zakresie, w jakim obszarze i na jakich zasadach tego typu strefa będzie obowiązywać. A że jest to, tak jak powiedziałam, miejsce rozkwitu życia towarzyskiego, życia biznesowego, usług turystycznych i gastronomicznych, miasta coraz chętniej również po tego typu rozwiązania sięgają. Ale to musi iść w parze z rozwojem transportu zbiorowego, bo musimy, ograniczając transport indywidualny, zadbać o transport zbiorowy. Wspieramy miasta również w tym procesie wymiany transportu.</u>
          <u xml:id="u-516.7" who="#PaulinaHennigKloska">Mówili państwo o wojnie paliwowej i efektach pokryzysowych. Mówił o tym pan poseł Tomaszewski. Szanowni państwo, wojna w obszarze importowanych paliw kopalnych będzie trwała tak długo, jak będziemy od nich zależni. Prawda jest taka, że to jest kierunek rozwoju transportu, który zwiększa naszą suwerenność, zmniejszając nasze uzależnienie od importowanych paliw kopalnych. Panie pośle, to bardzo słuszna uwaga, tylko ona jest wciąż w mojej ocenie aktualna. Gdy weźmiemy pod uwagę ilość ropy, to, jak bardzo jesteśmy od niej uzależnieni, ile musimy rokrocznie jej importować, przy czym już w czasach pokryzysowych na import paliw kopalnych wydajemy ponad 120 mld zł, a w rekordowym roku kryzysowym wydaliśmy na ten cel 200 mld zł, to znowu, podobnie jak w przypadku pieniędzy wydawanych na walkę z nieczystym powietrzem w Polsce, pieniądze, które wydajemy za granicą na import paliw kopalnych, moglibyśmy zainwestować w naszym kraju. Moglibyśmy je zainwestować właśnie w rozwój nowych technologii, tworzenie intratnych miejsc pracy, budowę odnawialnych źródeł energii, by docelowo mieć tańszą energię, np. na potrzeby transportu.</u>
          <u xml:id="u-516.8" who="#PaulinaHennigKloska">Szanowni Państwo! Bardzo dziękuję za te wszystkie uwagi, dobre, ciepłe słowa wspierające ten projekt. Jako minister odpowiadająca za klimat i środowisko jestem przekonana, że jest to kierunek, w którym musimy podążać, z głową i z sercem planując zadania. Dokładnie o tym jest ten projekt. Jednocześnie wprowadzając dobre rozwiązania — jak zauważyło wielu posłów — eliminujemy nierealne, nieadekwatne do rzeczywistości rozwiązania i obostrzenia, którymi były objęte jednostki samorządu terytorialnego, takie jak 30-procentowy udział transportu zielonego w transporcie zbiorowym. Nie chcemy tworzyć nierealnych rozwiązań, które będą tylko i wyłącznie na papierze, nie chcemy nadmiernej wymiany środków transportu, bo to też wcale nie jest prośrodowiskowe. Przedwczesna czasami wymiana środków transportu niskoemisyjnego, może nie zeroemisyjnego, ale niskoemisyjnego, wiąże się z łamaniem umów leasingowych. Dobrze wiemy, że przedsiębiorstwa transportowe mają swoje zobowiązania, że mają ograniczone możliwości inwestycyjne, dlatego będziemy to robić z głową i z sercem. Dziękuję bardzo za dobrą debatę.</u>
          <u xml:id="u-516.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-517">
          <u xml:id="u-517.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-517.1" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Tomaszewski: Pani marszałek, prosiłbym o sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-517.2" who="#MonikaWielichowska">Ma pan szansę zapisać się do pytań. Za chwilę zamknę listę.</u>
          <u xml:id="u-517.3" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Tomaszewski: Do pytań się zapisałem, ale chodzi o sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-517.4" who="#MonikaWielichowska">To będzie czas, kiedy będzie pan mógł ad vocem zwrócić się do pani minister.</u>
          <u xml:id="u-517.5" who="#MonikaWielichowska">Do pytań zapisało się ponad 20 parlamentarzystów.</u>
          <u xml:id="u-517.6" who="#MonikaWielichowska">Wyznaczam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-517.7" who="#MonikaWielichowska">Kto z państwa jeszcze się nie zapisał, a ma ochotę, to jest ten czas.</u>
          <u xml:id="u-517.8" who="#MonikaWielichowska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-517.9" who="#MonikaWielichowska">Pierwszą do zabrania głosu zapraszam panią posłankę Klaudię Jachirę, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-517.10" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Tomaszewski: Nie pozwoli mi pani sprostować?)</u>
          <u xml:id="u-517.11" who="#MonikaWielichowska">Tak jak powiedziałam, panie ministrze, będzie pan miał swoją minutę.</u>
          <u xml:id="u-517.12" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Tomaszewski: Ale tryb sprostowania to jest trochę inny, pani marszałek.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-518">
          <u xml:id="u-518.0" who="#KlaudiaJachira">Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Wszyscy wiemy, jak uciążliwe jest sąsiedztwo samochodów spalinowych w miastach, dlatego każdy sposób, aby ograniczyć ich dominację na korzyść zdrowia mieszkanek i mieszkańców, jest dobry. Bardzo się cieszę, że obecny rząd, a w szczególności Ministerstwo Klimatu i Środowiska, nadrabia zaległości w tych sprawach i idzie ogólnie w bardzo dobrym kierunku. Bardzo ministerstwu kibicuję.</u>
          <u xml:id="u-518.1" who="#KlaudiaJachira">Natomiast niestety akurat w tym projekcie znalazły się poprawki, które mnie niepokoją. W związku z tym chciałabym spytać, dlaczego proponuje się luzowanie limitów dotyczących pojazdów elektrycznych w samorządach i na szczeblu centralnym. Przecież korzystanie z samochodu elektrycznego przez urzędnika państwowego czy samorządowca nie jest żadną szykaną, nie wspominając już o tym, że urzędnik może korzystać z komunikacji publicznej albo dobrego dla zdrowia roweru lub spaceru. I tu moje drugie pytanie: Czy ministerstwo planuje do tych limitów dotyczących floty pojazdów elektrycznych włączyć także rowery elektryczne? Taki pojazd nie jest w niczym gorszy od auta. Wręcz przeciwnie, ma dużo więcej plusów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-519">
          <u xml:id="u-519.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-520">
          <u xml:id="u-520.0" who="#KlaudiaJachira">Pani marszałkini, jeszcze jedno ważne pytanie. Chciałabym podkreślić, że dopóki urzędnicy państwowi i samorządowcy będą wozić się spalinowymi limuzynami, dopóty nie trzeba będzie mieć dyplomu MBA, by przewidzieć, jaki to będzie miało wpływ na zachowanie całego społeczeństwa. A to my powinniśmy świecić przykładem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-521">
          <u xml:id="u-521.0" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł, dziękuję bardzo. To nie było pytanie i przekroczyła pani znacząco czas.</u>
          <u xml:id="u-521.1" who="#MonikaWielichowska">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-521.2" who="#MonikaWielichowska">Minuta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-522">
          <u xml:id="u-522.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Cytuję TVN24: Opady śniegu sprawiły, że autobusy elektryczne nie mogą rozpocząć ładowania na stacjach. W minioną sobotę kursu nie ukończyła połowa autobusów zasilanych prądem z taboru Miejskich Zakładów Autobusowych w Warszawie. Informacja z zimy, ze stycznia tego roku. Trzeba było uruchomić normalną komunikację zastępczą, czyli autobusy spalinowe, bo taki mamy klimat.</u>
          <u xml:id="u-522.1" who="#GrzegorzLorek">Szanowna Pani Minister! Mam takie pytanie: Ile emitują CO2 miasta w Azji, ile emitują miasta w Ameryce Południowej, ile emitują miasta w Polsce? I to jest klucz do odpowiedzi na pytanie, gdzie my jesteśmy i w jakim ogonie cywilizacyjnym. Niemcy w tej chwili podali, że wycofują się z elektromobilności, a wcielają plan obrony kraju przed ewentualną inwazją rosyjską. Myślę, że emisje wskutek wojny na Ukrainie pokrywają całość emisji w Europie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-522.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-523">
          <u xml:id="u-523.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-523.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Małgorzatę Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-524">
          <u xml:id="u-524.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W obliczu współczesnych wyzwań związanych z ochroną środowiska, a szczególnie z problemem zanieczyszczenia powietrza w polskich miastach obecna propozycja zmian w ustawie dotycząca elektromobilności i transportu publicznego jest wyjątkowo aktualna. Intensyfikacja działań w tym obszarze, wprowadzanie stref czystego transportu czy obowiązku nabywania wyłącznie autobusów zeroemisyjnych w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców mogą jak najbardziej przyczynić się do poprawy jakości powietrza i zdrowia publicznego, ale również stawiają przed nami ważne pytania o realizację tych zadań i ich wpływ na codzienne życie obywateli. Poszczególne elementy ustawy wprowadzają wiele innowacyjnych rozwiązań. Czy są one jednak dostatecznie dostosowane do rzeczywistych możliwości jednostek samorządu terytorialnego? Czy jednostki samorządu terytorialnego otrzymają wsparcie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-524.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-525">
          <u xml:id="u-525.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-525.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Marcina Skonieczkę, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-526">
          <u xml:id="u-526.0" who="#MarcinSkonieczka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani minister Paulina Hennig-Kloska w swoim wystąpieniu mówiła o tym, że te zmiany w ustawie o elektromobilności i paliwach alternatywnych wynikają z troski o dbałość o zdrowie i życie Polaków, bo przecież mniejszy hałas na miejscu, w danym mieście to lepsze zdrowie mieszkańców, którzy tam przebywają. Ta ustawa, te zmiany również wynikają z tego, że jest troska o to, żeby szybciej rozwijała się nasza gospodarka, ale także z troski o dbałość o środowisko. I te zmiany wynikają nie z tego, że chcemy spełnić wymagania biurokratów z Brukseli, tylko z tego, że właśnie troszczymy się o naszych obywateli, o Polki, o Polaków, troszczymy się też o polskie samorządy, bo tego dotyczy ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-526.1" who="#MarcinSkonieczka">Chciałem zapytać o to, ile środków z KPO przeznaczonych zostanie na zakup taboru autobusowego, ile autobusów będzie kupionych, ale pani minister już na to odpowiedziała — będzie to 3,5 mld zł i w ramach tych środków zostanie zakupionych 1200 autobusów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-526.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-527">
          <u xml:id="u-527.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-527.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Mariusza Krystiana, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-528">
          <u xml:id="u-528.0" who="#MariuszKrystian">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani poseł Jachira znowu nakłamała i poszła. A prawda jest taka, że polscy samorządowcy, wójtowie, burmistrzowie w większości nie mają samochodów służbowych, a nie mówię tu już o limuzynach. W związku z tym to jest w ogóle wierutna bzdura.</u>
          <u xml:id="u-528.1" who="#MariuszKrystian">Natomiast w kwestii stref czystego transportu wszystko pięknie brzmi. Piękne są hasła o zdrowym powietrzu, zdrowiu Polaków, natomiast do tego tematu nie da się podejść bez powiązania go z transportem publicznym. Otóż okazuje się, że w dużej części polskich miast, dużych miast nie ma na właściwym poziomie zrealizowanego transportu publicznego: po pierwsze, dowozowego do tych miast i, po drugie, w ramach tych miast. W związku z tym strefy czystego transportu będą skutkowały tym, że uboższa część polskiego społeczeństwa będzie wykluczona z możliwości podróżowania po miastach i dojeżdżania do miast, do szkół, do zakładów pracy, do szpitali, do przychodni itd. W związku z tym pytanie: Dlaczego ta ustawa nie jest powiązana z obowiązkiem organizacji transportu publicznego na odpowiednim poziomie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-529">
          <u xml:id="u-529.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-530">
          <u xml:id="u-530.0" who="#MariuszKrystian">…tak aby wszyscy Polacy mieli możliwość podróżowania w ramach miasta i w ramach dojazdu do miasta? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-531">
          <u xml:id="u-531.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-531.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Przemysława Wiplera, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-532">
          <u xml:id="u-532.0" who="#PrzemysławWipler">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ta ustawa powinna nazywać się ustawą im. Freda Flinstone’a, który był wielkim promotorem transportu niskoemisyjnego. Młodzi tego nie znają, ale starsi pamiętają, jakim wozem on jeździł, jaki był napęd tego samochodu. Byłoby to zabawne, gdyby nie to, że w ramach wdrożenia tej ustawy będą ograniczane prawa obywatelskie. Kilka miesięcy temu zaskarżyłem jedną z pierwszych uchwał o strefie czystego transportu, chodzi o strefę czystego transportu w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-532.1" who="#PrzemysławWipler">W związku z tym mam następujące pytania dotyczące tej ustawy: Co zrobić, żeby samorządy nie mogły — a tak się stało w Warszawie — przy fikcyjnych konsultacjach społecznych wprowadzać stref czystego transportu? Co zrobić, by nie wprowadzać stref czystego transportu, gdy nie wyznaczono miejsc parkingowych dla ludzi przyjeżdżających do danych miast? W Warszawie np. nie ma żadnych miejsc, w których mogliby oni zostawić samochody, którymi przyjechali. Co zrobić, by samorządy miały z czego pokryć dodatkowe koszty wynikające z tego, że będą musiały wymienić tabor samochodowy i autobusowy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-533">
          <u xml:id="u-533.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-534">
          <u xml:id="u-534.0" who="#PrzemysławWipler">Ile to wszystko będzie kosztowało miasta, w których będzie to wprowadzane w ciągu najbliższych 5 lat? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-535">
          <u xml:id="u-535.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-535.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Witolda Tumanowicza, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-536">
          <u xml:id="u-536.0" who="#WitoldTumanowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Czy ministerstwo ma wyliczone koszty zdrowotne Polaków, którzy są zmuszeni słuchać tych klimatystycznych kretynizmów?</u>
          <u xml:id="u-536.1" who="#komentarz">(Poseł Rafał Kasprzyk: Ale czemu obrażasz?)</u>
          <u xml:id="u-536.2" who="#WitoldTumanowicz">Uważacie, że jak Polacy zapłacą ETS-owy haracz bożkowi klimatu, to przestanie się gniewać i nie będzie zsyłać gwałtownych powodzi? Czy naprawdę uważacie Polaków i samorządowców za tak nierozsądnych, że nie są w stanie samodzielnie zdecydować o bardziej opłacalnych rozwiązaniach transportowych? Skoro elektromobilność jest tak korzystna, to dlaczego potrzeba przymusu ustawowego, by ludzie i miasta ją wdrożyli? Dlaczego nie pozwolicie Polakom jeździć tym, czym chcą? Dlaczego nie pozwolicie jednostkom samorządu terytorialnego na wybór takich pojazdów, na jakie ich stać? Niech zadziała mechanizm rynkowy. Jak elektromobilność będzie opłacalna, to sama wyprze stare metody transportu.</u>
          <u xml:id="u-536.3" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Tak jest. Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-536.4" who="#WitoldTumanowicz">Zakończcie wdrażanie tej chorej agendy ekoterrorystów, która ściąga naszą gospodarkę na dno.</u>
          <u xml:id="u-536.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-537">
          <u xml:id="u-537.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, chociaż uważam, panie pośle, że wyrazistość pana języka nie spowoduje więcej lajków w mediach społecznościowych. Takie przynajmniej mam wrażenie.</u>
          <u xml:id="u-537.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-537.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Paulinę Matysiak, Razem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-538">
          <u xml:id="u-538.0" who="#PaulinaMatysiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-538.1" who="#PaulinaMatysiak">Pani Marszałek! Panie Ministry! Wysoka Izbo! Chciałabym zwrócić uwagę na jedną rzecz, skoro mówimy o transporcie zbiorowym: tak naprawdę to nie kwestia tego, jakim pojazdem jest realizowana ta usługa publiczna, determinuje to, że jakość tej usługi odpowiada na potrzeby pasażerów. Tak naprawdę mamy autobusy spalinowe z normą Euro 6, które spełniają wszystkie normy, jeżeli chodzi o zawartość spalin, a te pojazdy są o wiele tańsze niż np. elektryczne autobusy wodorowe. I warto to uwzględnić.</u>
          <u xml:id="u-538.2" who="#PaulinaMatysiak">Warto tutaj podkreślić, że państwo zostawiliście w tej ustawie wytrych dla tych dużych miast, ponieważ miasta, które mają obowiązek zakupu takich autobusów, miasta liczące powyżej 100 tys. mieszkańców, od początku 2026 r. mogą tych autobusów nie kupować, jeżeli będą realizowały przewozy poza swoje miejscowości. Więc tak naprawdę skończy się to tym, że i tak te zapisy nie będą realizowane. Rozwiążemy ten problem po prostu po polsku, a jakość transportu nie zostanie poprawiona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-539">
          <u xml:id="u-539.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-539.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Tomasza Nowaka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-540">
          <u xml:id="u-540.0" who="#TomaszPiotrNowak">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Strefy czystego transportu powstają w miastach, ale wydaje się, że świadomość ludzi dotycząca tych stref, czystego transportu i obowiązków w zakresie wjazdu bądź zakazu wjazdu tam poszczególnych samochodów jest bardzo ograniczona. W Krakowie przeprowadzono takie badanie, z którego wyniknęło, że ludzie myśleli, że 75% samochodów nie będzie mogło wjechać do strefy czystego transportu, tymczasem realnie nie wjedzie tam 2% aut. W związku z tym czy nie należy przeprowadzić akcji uświadamiającej, jak na lata rozłożone jest wycofywanie i jakich samochodów to dotyczy, tak ażeby była świadomość tego, że to nie jest nagłe działanie, to nie jest działanie przeciwko ludziom, tylko to jest stopniowe oczyszczanie powietrza w mieście i likwidacja szkodliwych NOx. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-541">
          <u xml:id="u-541.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-541.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Gadowskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-542">
          <u xml:id="u-542.0" who="#KrzysztofGadowski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Wiele samorządów, realizując swoje zadanie związane z transportem zbiorowym, utworzyło związki komunalne międzygminne. One funkcjonują na terenie np. kilkunastu albo kilku gmin. W ramach tego powołały swoją jednostkę jako operatora i wyjeżdżają, skupiają wokół siebie teren liczący na pewno ponad 100 tys. mieszkańców. Chciałem panią minister dopytać: Czy w takiej sytuacji obowiązek zmiany taboru dla miast powyżej 100 tys. też będzie istniał? Czy te związki komunalne, które mają swojego operatora, który realizuje w części komunikację zbiorową, będą podlegały tej ustawie, obowiązkowi wymiany taboru dla miast powyżej 100 tys.? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-543">
          <u xml:id="u-543.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-543.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Józefę Szczurek-Żelazko, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-544">
          <u xml:id="u-544.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przed momentem pani minister tutaj opowiadała, jak to będziemy żyli w krainie wiecznej szczęśliwości i będziemy długo i zdrowo żyć, jeżeli zakupimy samochody elektryczne. Chcę pani powiedzieć — nie ma pani — że nie tylko od tego długość życia i jakość życia zależy. Ale już w tej chwili wiem, dlaczego pani minister zdrowia, która miała w KPO zagwarantowane środki na ochronę zdrowia, przekazała te 300 mln zł na zakup elektrycznych samochodów, starych jeszcze w dodatku, od Niemiec.</u>
          <u xml:id="u-544.1" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Oczywiście wszyscy wiemy, że musimy walczyć o dobry klimat, dobre środowisko, zdrowe środowisko. W odniesieniu do dzisiejszej ustawy pan poseł sprawozdawca mówił, że obowiązek zeroemisyjności będzie dotyczył wszystkich miast Polski powyżej 100 tys. mieszkańców, z wyjątkiem… Tu podał przykład, że jeżeli autobus będzie wyjeżdżał poza strefę miejską, poza granice miasta, to tego obowiązku nie będzie. Bardzo bym prosiła, żeby nam wytłumaczyć dokładnie, na czym to będzie polegało, bo jeżeli taki jest zapis, to znaczy, że praktycznie każdy autobus może poruszać się poza strefę miejską…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-545">
          <u xml:id="u-545.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-546">
          <u xml:id="u-546.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">…i wtedy nie trzeba będzie wprowadzać zeroemisyjności w miastach powyżej 100 tys.</u>
          <u xml:id="u-546.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-547">
          <u xml:id="u-547.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Bartłomieja Pejo, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-548">
          <u xml:id="u-548.0" who="#BartłomiejPejo">Pani Marszałek! Pani Poseł! Odpowiadam: dokładnie tak będzie, że większość autobusów będzie miejsko-wiejskich, i w ten sposób będzie rozwiązany ten problem.</u>
          <u xml:id="u-548.1" who="#BartłomiejPejo">Szanowni Państwo! Pytanie do pani minister Hennig-Kloski, która, jak widzimy, wyszła sprytnie i nie odpowie zapewne na pytania, które są przed nami. Dlaczego nie konsultujecie państwo tego projektu, tego zamordyzmu klimatycznego z kierowcami, z tymi, którzy będą przez was wykluczeni, jeśli ta ustawa zostanie przegłosowana? Dlaczego odrzucacie jako koalicja rządząca wniosek o wysłuchanie publiczne — wniosek, który był w moim imieniu kierowany przez wiele środowisk, które martwią się o to wykluczenie w największych miastach Polski? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-548.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-549">
          <u xml:id="u-549.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-549.1" who="#MonikaWielichowska">Chcę pana poinformować, że na sali jest pani wiceminister Urszula Zielińska…</u>
          <u xml:id="u-549.2" who="#komentarz">(Poseł Bartłomiej Pejo: Widzę.)</u>
          <u xml:id="u-549.3" who="#MonikaWielichowska">…przysłuchuje się pytaniom i z pewnością będzie na te pytania państwu odpowiadać.</u>
          <u xml:id="u-549.4" who="#komentarz">(Głos z sali: I kierowcy też są, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-549.5" who="#MonikaWielichowska">Mam nadzieję, że się nie mylę. Tak, pani minister mówi, że jest malutka i że jej nie widać, ale wstała i już było ją widać.</u>
          <u xml:id="u-549.6" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Grzegorza Płaczka, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-550">
          <u xml:id="u-550.0" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Minister! Przenieśmy się na chwilę do 2040 r., do tego roku, o którym tak często mówimy, do tego roku, kiedy będziemy mieć w Polsce w 100% transport zeroemisyjny. Rozumiem, że będziemy częścią wspólnej walki o piękny, cudowny świat i razem z nami będą walczyć o tę zeroemisyjność i Stany Zjednoczone, i Indie, i Chiny, bo bez nich tak naprawdę cała walka nie ma kompletnie żadnego sensu, jest to tylko i wyłącznie jakaś chora ideologia. Czy w takim razie państwo, przygotowując największe, ponad 100-tysięczne miasta w Polsce do tego, że w pierwszej kolejności, w perspektywie najbliższych 3–5 lat — zresztą mówił o tym również pan poseł Wipler — będą musiały kupować nowe autobusy, szacowaliście te koszty? I czy porównywaliście również koszty serwisowania tych samochodów i autobusów zeroemisyjnych w perspektywie 3–5 lat? Bardzo proszę o odpowiedź. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-551">
          <u xml:id="u-551.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-551.1" who="#MonikaWielichowska">Cieszę się, że gotowy do zadania pytania jest pan poseł Sachajko, Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-552">
          <u xml:id="u-552.0" who="#JarosławSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-552.1" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Na pewno większość z nas — jeśli nie wszyscy — zgodzi się z jednym zdaniem wypowiedzianym przez panią minister: że należy planować z głową i sercem. Tak, należy planować z głową i sercem, i kilka takich przykładów podałem w moim poprzednim wystąpieniu. Przed chwilą z tej mównicy pani poseł Klaudia Jachira wykrzyczała, jak uciążliwe jest sąsiedztwo samochodów spalinowych. Zastanawia mnie, dlaczego pani Klaudia Jachira atakuje swoją koleżankę partyjną, panią minister Zielińską. Pani poseł, należy zacząć od siebie i swojej grupy, a nie innych uszczęśliwiać samochodami elektrycznymi.</u>
          <u xml:id="u-552.2" who="#JarosławSachajko">Zapytam również panią minister, skąd wziąć ten biometan, skoro blokują państwo polskie rolnicze biogazownie. Wydali państwo masę pieniędzy na niemieckie turbiny wiatrowe, a na łąkach gniją setki tysięcy ton traw, które wydzielają metan do powietrza.</u>
          <u xml:id="u-552.3" who="#JarosławSachajko">Zapytam również, dlaczego Lewica nie spełniła obietnicy darmowego transportu publicznego. Wtedy byłoby coś rozsądnego.</u>
          <u xml:id="u-552.4" who="#JarosławSachajko">Na koniec zapytam, dlaczego atakują państwo pana premiera Donalda Tuska, który zablokował, a właściwie poparł cła na chińskie samochody.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-553">
          <u xml:id="u-553.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-554">
          <u xml:id="u-554.0" who="#JarosławSachajko">Czyli wszystkie samochody elektryczne będą droższe. A właściwie produkowane w Niemczech, czyli będą podwójnie droższe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-555">
          <u xml:id="u-555.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-555.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Artura Łąckiego, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-555.2" who="#MonikaWielichowska">Przyszedł pan poseł Mulawa. Wiem, przepadła kolejka, ale może się pan dopisać.</u>
          <u xml:id="u-555.3" who="#MonikaWielichowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-556">
          <u xml:id="u-556.0" who="#ArturJarosławŁącki">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-556.1" who="#ArturJarosławŁącki">Panie Pośle Lorek! Koledzy z Konfederacji! Pod koniec XVIII w., chyba w 1780 r., wybudowano pierwszą linię kolejową w Darlington w Szkocji.</u>
          <u xml:id="u-556.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Bez żadnych dotacji.)</u>
          <u xml:id="u-556.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Bez tej ustawy.)</u>
          <u xml:id="u-556.4" who="#ArturJarosławŁącki">15 km pociąg przejechał w 55 minut, 50 minut.</u>
          <u xml:id="u-556.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-556.6" who="#ArturJarosławŁącki">Dokładnie. Czy wyobrażacie sobie teraz świat bez kolei? Wyobrażacie sobie teraz świat bez kolei?</u>
          <u xml:id="u-556.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-556.8" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Wyobrażamy sobie świat…)</u>
          <u xml:id="u-556.9" who="#ArturJarosławŁącki">Elektromobilność, innowacje, energetyka rozproszona — to jest przyszłość świata, przyszłość Polski.</u>
          <u xml:id="u-556.10" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Pytanie to odpowiedź.)</u>
          <u xml:id="u-556.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale nie przeszkadzajcie.)</u>
          <u xml:id="u-556.12" who="#ArturJarosławŁącki">Pociąg z tą innowacją właśnie ruszył. Albo do niego wsiądziecie razem z Polakami i będziecie jechali, albo zostaniecie w Darlington i nawet mleka i jajek nie dostaniecie…</u>
          <u xml:id="u-556.13" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-556.14" who="#komentarz">(Głos z sali: To nas nie wpychaj do tego.)</u>
          <u xml:id="u-556.15" who="#ArturJarosławŁącki">…bo wtedy ponoć, po tym, jak ten pociąg przejechał, krowy przestały dawać mleko, a kury — znosić jajka. Także to jest jedyna szansa.</u>
          <u xml:id="u-556.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-556.17" who="#ArturJarosławŁącki">Innowacyjność, energetyka rozproszona, innowacyjna i elektromobilność to jest przyszłość Polski. Jest to szansa dla Polski, żebyśmy weszli w XX w. i dali Polkom i Polakom czyste powietrze, piękny kraj i bogaty kraj.</u>
          <u xml:id="u-556.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Z Ukrainy nam sprowadzicie.)</u>
          <u xml:id="u-556.19" who="#ArturJarosławŁącki">Jedziecie z nami, czy zostajecie w wieku XVIII?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-557">
          <u xml:id="u-557.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-557.1" who="#MonikaWielichowska">Panowie posłowie z Konfederacji nie zauważyli, że pan poseł zadawał pytania retoryczne. Nie musieliście krzyczeć i odpowiadać na nie.</u>
          <u xml:id="u-557.2" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Ale my nie odpowiadaliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-557.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam przedstawiciela Konfederacji pana posła Krzysztofa Szymańskiego.</u>
          <u xml:id="u-557.4" who="#MonikaWielichowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-558">
          <u xml:id="u-558.0" who="#KrzysztofSzymański">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoki Sejmie! Ustawa o elektromobilności to tak naprawdę ustawa o zubożaniu Polaków, o wykluczeniu transportowym i generalnie o utrudnianiu życia Polakom. Z jednej strony ja naprawdę doceniam tę troskę o zdrowie Polaków, o zdrowie naszej gospodarki, ale problem polega na tym, szanowni państwo, że tworzycie pewną utopię. To utopia takiego świata, w którym nie trzeba pracować, w którym nie trzeba w zasadzie nic robić, w którym wszystko jest czyste, bezemisyjne, biegają jednorożce i są widoczne same tęcze. Problem polega na tym, że to wszystko to jest tylko utopia, i to bardzo kosztowna. A już w tym momencie Polacy muszą wybierać, czy kupować te najbardziej potrzebne produkty, czy płacić swoje rachunki chociażby za energię, a jeszcze im dokładacie koszty za transformację energetyczną. Stąd moje pytanie: Kiedy zamierzacie powiedzieć Polakom, jaki jest rzeczywisty koszt waszej utopii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-559">
          <u xml:id="u-559.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-559.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Konrada Berkowicza, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-560">
          <u xml:id="u-560.0" who="#KonradBerkowicz">Pani minister wspomniała tu o konieczności walki z emisją CO2, co się zasadza na przekonaniu, że emisja CO2 powoduje globalne ocieplenie. Globalne ocieplenie powoduje, jak mówi prezydent Trzaskowski, że planeta płonie, a to nas pcha do rychłej katastrofy. Nawet przy założeniu, że ta mitologia jest prawdziwa, problem polega na tym, pani minister, że emisja CO2 w Unii Europejskiej to jest 8% światowej emisji. W Polsce to ok. 1%. Nawet jak ją zlikwidujemy, to nic to nie zmieni, zwłaszcza że likwidowany w Unii Europejskiej przemysł wysokoemisyjny, na czym tracimy gospodarczo, przenosi się do Chin czy Indii. Tym bardziej nic się nie zmienia. Nie zmienimy tej sytuacji, pani minister, za dotknięciem czarodziejskiej leszczyny, przepraszam, czarodziejskiej różdżki. Tymczasem Donald Tusk, jak rządził w 2009 r., obiecał budowę elektrowni atomowej do 2019 r. Jak doszliście do władzy, przesunęliście ten termin do 2040 r., czyli — uwaga — na termin już po likwidacji elektrowni Bełchatów. To wasze ideologiczne wariactwo oznacza rychłą katastrofę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-560.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-561">
          <u xml:id="u-561.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-561.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Michała Pyrzyka, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-562">
          <u xml:id="u-562.0" who="#MichałPyrzyk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W oświadczeniu klubowym wspominałem o tym, że mankamentem tej ustawy jest fakt, że nie dopuszcza ona możliwości zakupu autobusów biometanowych w największych miastach, liczących powyżej 100 tys. osób, bo jest to niezgodne z postanowieniami Krajowego Planu Odbudowy. Mam w związku z tym pytanie: Czy istnieje jeszcze możliwość negocjacji warunków KPO, tak aby uchylić te drzwi i aby ta możliwość była? I drugie moje pytanie. Ustawa w art. 36 w ust. 3 dopuszcza możliwość eksploatacji przez duże miasta innych samochodów niż wodorowe i elektryczne, jeżeli kursują one na liniach podmiejskich. Czy w związku z tym będzie możliwość dofinansowania — i tutaj też mówię o biometanowych autobusach — również ich zakupu, jeżeli samorządy zdecydują się na zakup takich tańszych autobusów na linie podmiejskie? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-563">
          <u xml:id="u-563.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-563.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Rafała Kasprzyka, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-564">
          <u xml:id="u-564.0" who="#RafałKasprzyk">Szanowna Pani Marszałek! Szanowna Pani Minister! Wysoka Izbo! Chciałbym zapytać, w jakich miastach są planowane strefy czystego transportu i kto będzie decydował o tym, w jakich obszarach będą zlokalizowane. Czy to będą tylko centra miast, czy będzie to rozszerzone na inne rejony? To jest ważne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-564.1" who="#RafałKasprzyk">Natomiast kolegom z klubu parlamentarnego Freda Flintstone’a, którzy chcą powrotu do epoki kamienia łupanego, do epoki jaskiniowców…</u>
          <u xml:id="u-564.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-564.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Wy chcecie.)</u>
          <u xml:id="u-564.4" who="#RafałKasprzyk">…chcę powiedzieć: obudźcie się, bo my mówimy o wyzwaniach XXI w., dla naszych dzieci i wnuków…</u>
          <u xml:id="u-564.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Mam piątkę dzieci.)</u>
          <u xml:id="u-564.6" who="#RafałKasprzyk">…w horyzoncie XXII w., więc przejdźcie do meritum.</u>
          <u xml:id="u-564.7" who="#RafałKasprzyk">Jeśli chodzi o wypowiedź pana Berkowicza, to chcę powiedzieć, że działania lokalne mają sens. Proszę zwrócić uwagę na przykład Krakowa, gdzie było tak zanieczyszczone powietrze jeszcze paręnaście lat temu…</u>
          <u xml:id="u-564.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Teraz jest super.)</u>
          <u xml:id="u-564.9" who="#RafałKasprzyk">…a dzisiaj jest zupełnie inne. I to nie znaczy, że chińskie powietrze nas zatruwa w taki sposób, że tam się nie da poprawić powietrza poprzez działania lokalne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-564.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-564.11" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Jestem z Krakowa i nie potwierdzam.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-565">
          <u xml:id="u-565.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-565.1" who="#MonikaWielichowska">Zaprasza pana posła Andrzeja Grzyba, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-566">
          <u xml:id="u-566.0" who="#AndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym jeszcze wrócić do kwestii stosowania biometanów w transporcie publicznym,…</u>
          <u xml:id="u-566.1" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-566.2" who="#AndrzejGrzyb">…a w szczególności w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców. Otóż dyrektywa o czystym transporcie publicznym, która jest oparta, a sam nad tym pracowałem, na dyrektywie o paliwach alternatywnych, dopuszcza stosowanie na równych prawach również biometanu.</u>
          <u xml:id="u-566.3" who="#AndrzejGrzyb">Biometan z punktu widzenia polityki klimatycznej jest gazem zeroemisyjnym. Zważywszy na to, jak się to porównuje, a są tego typu ekspertyzy, m.in. naukowców z Politechniki Warszawskiej, to sumaryczna ilość emisji pomiędzy np. gazowcem na napęd gazowy a samochodem napędzanym elektrycznością wytworzoną z węgla jest większa. To są ekspertyzy, które są przedstawione. W związku z tym wydaje się, że należałoby jednak podnieść to, o czym powiedział tutaj pan poseł Pyrzyk, i dokonać tej zmiany w KPO, bo Krajowy Plan Odbudowy nie może być sprzeczny z dyrektywami, które zostały przyjęte, jeżeli chodzi o czysty transport publiczny, nie powinien być również sprzeczny z decyzją komisji Europejskiej w ramach REPowerEU, która mówi, że z KPO, z części pożyczkowej, należałoby również finansować wytwarzanie biometanu i biogazu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-567">
          <u xml:id="u-567.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-567.1" who="#MonikaWielichowska">Pan poseł Włodzimierz Tomaszewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-568">
          <u xml:id="u-568.0" who="#WłodzimierzTomaszewski">Pani Marszałek! Ubolewam, że nie umożliwiła mi pani sprostowania w obecności pani minister, ponieważ z przerażeniem słuchałem, że pani minister nie mówiła, nie wie chyba nic o paliwie syntetycznym. To jest przerażające. Dlaczego Niemcy wycofują się — pan poseł Sachajko wskazał na to bardzo wyraźnie — z elektromobilności? Bo będą na potęgę produkować paliwo syntetyczne. A jak się produkuje paliwo syntetyczne? To opisałem w swoim wystąpieniu. W każdej polskiej dużej elektrowni może być już tworzona instalacja do produkcji paliwa syntetycznego w procesie zgazowania. Najpierw zgazowanie, potem synteza dwutlenku węgla z wodorem — prosty mechanizm. Trzeba to uczynić. Oczywiście można wykorzystywać także biometan. I to jest przyszłość. Jeżeli pani minister mówiła o innowacyjności, to jest najlepsza innowacyjność, chociaż sięgająca jeszcze przedwojnia, bo proces gazowania jest jeszcze sprzed wojny. Dlatego prosiłbym, żeby do tego się odnieść, bo to jest wielka przyszłość w ogóle dla polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-568.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-569">
          <u xml:id="u-569.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-569.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Paluch, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-570">
          <u xml:id="u-570.0" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Pani Minister! Populacja miast niestety nie składa się z ludzi młodych, zdrowych, bogatych, zarabiających tyle, ile wasi koledzy, których właśnie zdezantowaliście na spółki Skarbu Państwa, czyli po kilkadziesiąt tysięcy złotych, których stać na samochody elektryczne, o jakich jest tutaj mowa. Szanowni państwo, w populacji miast występują matki z dziećmi, które chcą je odprowadzić do żłobka albo przedszkola, nie wsiądą na rower, potrzebują do tego samochodu, są studenci obładowani książkami, są starsze panie obładowane zakupami. Generalnie można się spodziewać, że transport publiczny sytuacji życiowej takich osób nie rozwiąże. Nie pomoże im spełniać w wystarczającym stopniu wszystkich swoich życiowych celów. A jeżeli już rozmawiamy o transporcie publicznym, to przypomnijcie sobie państwo — ja doskonale pamiętam — taki dzień, kiedy to po kilku godzinach opadów w Warszawie samochody komunikacji miejskiej z pętli na pętlę jechały 12 godzin albo dłużej. I to jeszcze nie były samochody elektryczne. Jak w takiej sytuacji pogodowej będą się sprawdzały samochody elektryczne? Trochę refleksji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-571">
          <u xml:id="u-571.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Włodzimierza Skalika, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-572">
          <u xml:id="u-572.0" who="#WłodzimierzSkalik">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Mam konkretne pytanie dlaczego tak brakuje wam wiary w ludzi, że są w stanie sami ocenić, co jest dla nich dobre, co jest dla nich efektywne. Brak wiary. Dlaczego? Przecież gdy ludzie zdecydowali się oderwać od ziemi, nie było potrzebne do tego żadne ministerstwo. Potrafili skonstruować i zbudować samolot i wystartować nim. Żeby przesiąść się z dorożki do samochodu spalinowego niepotrzebne były żadne wasze dyrektywy, żadne ustalenia. Skąd tak mało wiary w ludzi. Ponieważ jesteście państwo zwolennikami szczepień, chciałbym tu obecną panią minister i nieobecną minister Hennig-Kloskę zaszczepić wiedzą w postaci badań, ponad 200 badań naukowych, które wykazują klimatyczne oszustwo.</u>
          <u xml:id="u-572.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-573">
          <u xml:id="u-573.0" who="#MonikaWielichowska">Pan poseł jest chyba przeciwko szczepieniom, a teraz rozdaje szczepienia.</u>
          <u xml:id="u-573.1" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Jestem za tego typu szczepionką.)</u>
          <u xml:id="u-573.2" who="#MonikaWielichowska">To już trudno.</u>
          <u xml:id="u-573.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Mulawę, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-574">
          <u xml:id="u-574.0" who="#KrzysztofMulawa">Pani Marszałek! Dziękuję za umożliwienie wystąpienia. Wielkie, piękne słowa: przyszłość Polski, świata, transformacja, zeroemisyjność, elektromobilność. Super, wszystko fajnie, tylko mam, pani minister, wątpliwości, czy będziecie w stanie podołać takim wyzwaniom, jak nie byliście w stanie skonstruować, nadal nie jesteście w stanie skonstruować dobrze napisanej listy zielonych urządzeń, tzw. listy ZUM, na której nadal znajdują się pompy ciepła, które są niedopasowane do naszych warunków klimatycznych, geologicznych i powodują rachunki grozy.</u>
          <u xml:id="u-574.1" who="#KrzysztofMulawa">Ale skoro pytania, to mam dwa pytania. Pierwsze dotyczy prezydenta tego miasta, Warszawy. Czy przewidujecie, szanowni państwo, dofinansowanie do wymiany samochodu pana Trzaskowskiego, który nadal jeździ wysokoemisyjnym pojazdem? Z drugiej strony moja żona, nauczycielka — mieszkamy w Warszawie — już za chwilę nie będzie mogła podróżować naszym prywatnym samochodem po Warszawie, nie będzie mogła dojechać do innej dzielnicy, żeby uczyć dzieci. Jakie dofinansowania przewidujecie państwo dla nauczycielek? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-574.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-575">
          <u xml:id="u-575.0" who="#MonikaWielichowska">Peleton pytań kończy pan poseł Bartosz Romowicz, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-576">
          <u xml:id="u-576.0" who="#BartoszRomowicz">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Też dziękuję za możliwość zadania pytania. W sumie to nie mam pytań, tylko taki apel. Tą ustawą zobowiązujemy samorządy powyżej 50 tys. mieszkańców do tego, aby część ich floty stanowiły pojazdy elektryczne. Z jednej strony zobowiązujemy do tego, że te pojazdy mają być w części elektryczne, a z drugiej strony samorządy nie mają dzisiaj żadnych możliwości pozyskania na to środków. Mam prośbę, taki apel, żeby przewidzieć w najbliższych naborach, w których będzie można uzyskać dofinansowanie zakupu pojazdów elektrycznych, możliwość aplikowania przez samorządy. A nawet więcej — być może zrobić program pilotażowy czy program z dodatkowymi kryteriami, żeby te samorządy, które już tą ustawą są zobowiązane do tego, żeby kupić pojazdy elektryczne, i nie mówię tu o autobusach, tylko o pojazdach, które są we flocie pojazdów komunalnych, jednak mogły dostać dofinansowanie. Jeżeli dajemy kij, to dajmy też marchewkę. Jeżeli kijem jest ustawa, to niech marchewką będzie to dofinansowanie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-577">
          <u xml:id="u-577.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-577.1" who="#MonikaWielichowska">To było ostatnie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-577.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszamy sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska panią Urszulę Zielińską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-578">
          <u xml:id="u-578.0" who="#UrszulaZielińska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-578.1" who="#UrszulaZielińska">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Bardzo dziękuję za dobrą dyskusję i pytania. Postaram się bardzo konkretnie odpowiedzieć na konkretne pytania.</u>
          <u xml:id="u-578.2" who="#UrszulaZielińska">Pani posłanka Jachira pytała, dlaczego zmniejszamy wymagania odnośnie do samochodów elektrycznych dla gmin i samorządów i czy można realizować ten obowiązek za pomocą m.in. rowerów elektrycznych. Te wymagania są zmniejszane, ponieważ samorządy mają trudności z realizacją celów, które zostały przyjęte. Natomiast wprowadzając obowiązek zakupu pojazdów elektrycznych, jeśli chodzi o transport publiczny, od 1 stycznia 2026 r., mamy nadzieję, że ten obowiązek stopniowo w pewnym sensie zastąpi te obowiązki, których poziom obniżamy. Tak że chodzi o to, żeby urealnić cele, aby samorządy mogły je realizować. Faktycznie staramy się im to ułatwić, ale jednocześnie obowiązki są. To nie jest tak, że całkowicie zdejmujemy z nich te obowiązki. Staramy się je po prostu tą ustawą urealnić. To jest też pewien sposób ewaluacji funkcjonowania dotychczasowej ustawy o elektromobilności.</u>
          <u xml:id="u-578.3" who="#UrszulaZielińska">Pan poseł Lorek pytał, czy porównujemy, ile zanieczyszczeń i CO2 emitują mieszkańcy różnych krajów na świecie, typu Chiny czy Indie, versus mieszkańcy Polski. Panie pośle, jeżeli chodzi o emisję ogólnie, np. o emisję CO2, to niestety spieszę poinformować, że mieszkaniec Polski emituje więcej CO2 niż przeciętny mieszkaniec Chin, jak również więcej niż przeciętny mieszkaniec Indii i wielu innych krajów na świecie. Tak że nasze emisje całościowo nie są największe, ponieważ jesteśmy krajem 37-milionowym, ale pod względem emisji na mieszkańca jesteśmy dosyć wysoko w rankingu światowym. Emitujemy więcej, niż wynosi średnia europejska, więcej niż średnio emituje mieszkaniec Chin czy Indii.</u>
          <u xml:id="u-578.4" who="#UrszulaZielińska">Pani posłanka Pępek pytała, czy będzie wsparcie finansowe dla samorządów przy realizacji zadań wynikających z ustawy. Tak, jak najbardziej. Wysokość środków w różnych programach sięga ponad 10 mld zł, tak że absolutnie tak.</u>
          <u xml:id="u-578.5" who="#UrszulaZielińska">Może powiem trochę więcej o tych programach, bo to są bardzo konkretne źródła finansowania. Np. jeśli chodzi o środki z KPO, to do tej pory w trzecim naborze w ramach „Zielonego transportu publicznego” miasta powyżej 100 tys. mieszkańców złożyły już wnioski na kwotę 2 mld zł. W Funduszu Modernizacyjnym dopłaty do elektromobilności również są ujęte. Projektowany Społeczny Fundusz Klimatyczny również będzie umożliwiał dofinansowanie elektromobilności, tak jak fundusze europejskie dla Polski Wschodniej, Mazowsza, Pomorza, Małopolski, Lubuskiego. Łączna wartość wsparcia, jakie zostanie zaoferowane lub aktualnie jest oferowane miastom, to ok. 10 400 mln zł plus środki z Funduszu Modernizacyjnego i Społecznego Funduszu Klimatycznego, o którym wspomniałam.</u>
          <u xml:id="u-578.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Przecież to masakra.)</u>
          <u xml:id="u-578.7" who="#UrszulaZielińska">Tak że chcę zapewnić, że te środki naprawdę są.</u>
          <u xml:id="u-578.8" who="#UrszulaZielińska">Pan poseł Mariusz Krystian pytał o obowiązek wprowadzenia stref czystego transportu, który dotyczy czterech największych miast. Pytał o liczbę miast i obawiał się, że dotyczy to zbyt dużej liczby miast. Informuję, że zgodnie z tym projektem ustawy ten obowiązek będzie dotyczył de facto tylko czterech miast, tych o największym zanieczyszczeniu powietrza, z czego dwa miasta: Warszawa i Kraków już te strefy czystego transportu wprowadziły — same, bez obowiązku ustawowego. To są miasta, w których dzisiaj nie ma wykluczenia transportowego. Nie mamy tam tego problemu, więc możemy bez obaw wprowadzić taki obowiązek.</u>
          <u xml:id="u-578.9" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Mamy. Ja mam. Moja rodzina ma. Proszę się nie mijać z prawdą.)</u>
          <u xml:id="u-578.10" who="#UrszulaZielińska">Co ważne, to samorządowcy z tych miast i gmin będą decydowali o zakresie tej strefy. Oni doskonale wiedzą, jakie części danej gminy, danego miasta są dotknięte wykluczeniem transportowym. Aczkolwiek tam na pewno jest to problem znacznie mniejszy. Wykluczenie transportowe w Polsce dotyczy dużych obszarów, ale co do zasady nie tych czterech największych miast. Jeżeli jakiś obszar miasta jest gorzej skomunikowany, to zgodnie z tą ustawą rolą samorządu jest zdecydowanie: nie, tam tej strefy nie będzie, obejmiemy tą strefą tylko ten obszar, który jest dobrze skomunikowany, a ponadto skonsultujemy to z naszymi mieszkańcami.</u>
          <u xml:id="u-578.11" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Nie było konsultacji.)</u>
          <u xml:id="u-578.12" who="#UrszulaZielińska">To jest najlepsza praktyka przy wprowadzaniu stref czystego transportu. To absolutnie jest w rękach włodarzy miast i również pana, panie pośle, jako mieszkańca miasta, który ten program będzie konsultował.</u>
          <u xml:id="u-578.13" who="#UrszulaZielińska">To dotyczy również pana posła Wiplera, który pytał, ile to wszystko będzie kosztowało, i mówił, że nie damy rady, że wydatki pozbawią nas funduszy i oszczędności. Podkreślam, że po pierwsze, fundusze są, ponad 10 mld zł, nie licząc nawet Funduszu Modernizacyjnego. To jest europejska składka solidarnościowa. Co roku 2% wpływów z całej Europy z systemu ETS idzie na Fundusz Modernizacyjny, którego największym beneficjentem jest Polska, żeby dofinansowywać nam m.in. takie zadania. Oprócz tego funduszu i oprócz projektowanego Społecznego Funduszu Klimatycznego 10,4 mld zł to są fundusze, które mają wspierać elektromobilność. Tak że proszę się tego nie obawiać, bo mamy fundusze na inwestycje w tego typu projekty, musimy te środki zainwestować sprawnie i dobrze, bo to się opłaca.</u>
          <u xml:id="u-578.14" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Komu?)</u>
          <u xml:id="u-578.15" who="#UrszulaZielińska">Tutaj chcę powiedzieć i państwo mówiliście o tym, że to więcej kosztuje. Tak, ten środek transportu, autobus zeroemisyjny dziś wciąż jeszcze kosztuje więcej niż autobus spalinowy, natomiast w przypadku tego zakupu koszty eksploatacji są ponaddwukrotnie niższe niż koszty eksploatacji samochodu, autobusu emisyjnego, spalinowego.</u>
          <u xml:id="u-578.16" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Nieprawda!)</u>
          <u xml:id="u-578.17" who="#UrszulaZielińska">Podaję dane: średni koszt eksploatacji autobusu przegubowego o napędzie elektrycznym wynosi 73 gr za tzw. wozokilometr, a spalinowego — 1,61 zł. Panowie bardzo dobrze umiecie liczyć i wiecie, że ten koszt eksploatacji jest ponaddwukrotnie niższy.</u>
          <u xml:id="u-578.18" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Tylko że autobusy są trzy razy droższe.)</u>
          <u xml:id="u-578.19" who="#UrszulaZielińska">Koszt energii to odpowiednio 1,43 zł za wozokilometr dla energii elektrycznej versus 3,25 zł za wozokilometr w przypadku paliwa tradycyjnego. Tak że koszty eksploatacji są znacznie niższe. Jeżeli dodamy dziś do tego koszty zakupu samego wozu, to kalkulacje pokazują, że przy dofinansowaniu rzędu 35% te koszty zakupu plus eksploatacji się wyrównują, a my w ramach programów dofinansowujemy dzisiaj znacznie więcej niż te 35%. Tak że zachęcam do zapoznania się z tymi danymi, żeby oswoić się z nową sytuacją, jaką mamy. Koszty energii elektrycznej przy źródłach energii odnawialnej będą spadać. Koszty produkcji energii elektrycznej będą spadać. Wiemy to z analiz zawartych w Krajowym planie na rzecz energii i klimatu. Możemy je obniżyć dwucyfrowo: o 13% do roku 2030 i aż o 33% do roku 2040. Tak wynika z analiz w ramach Krajowego planu na rzecz energii i klimatu. Stanie się tak dzięki zwiększaniu udziału energii odnawialnej ze źródeł krajowych: z polskiego słońca, polskiego wiatru, polskich magazynów energii, systemów magazynowania polskiego biogazu, biometanu i wodoru i z innych źródeł. Będziemy produkować energię tutaj, a nie importować za 140 mld zł rocznie. Ale już wracam do pytań.</u>
          <u xml:id="u-578.20" who="#UrszulaZielińska">Pan poseł Tumanowicz mówił, że wolny rynek rozwiąże problem, i to się w państwa wypowiedziach pojawiało. Niestety wolny rynek nie rozwiąże problemu smogu, tak jak nie rozwiąże problemu zdrowia publicznego. Prywatna służba zdrowia będzie dbała o zdrowie tylko najbogatszych, a pominie tych najuboższych i tych średnio zarabiających. Rolą państwa jest zadbanie o to, żeby eliminować problem smogu, zanieczyszczenia powietrza i problem przedwczesnych zgonów, których według najnowszych danych jest dzisiaj w Polsce ponad 90 tys. Niestety wolny rynek tego problemu nie wyeliminuje sam z siebie. To jest rola państwa.</u>
          <u xml:id="u-578.21" who="#UrszulaZielińska">Pani posłanka Matysiak obawiała się, że zwolnienie stref podmiejskich z obowiązku elektromobilności oznacza, że samorządy będą unikały tego obowiązku i w jakiś sposób będą go obchodziły. Uważamy, że to nie będzie problem. Te trasy są transportowe, miejskie, podmiejskie, dobrze ewidencjonowane. Uważamy, że to nie powinno stanowić problemu.</u>
          <u xml:id="u-578.22" who="#UrszulaZielińska">Pan poseł Gadowski pytał, czy obowiązek wymiany taboru w przypadku miast, które mają powyżej 100 tys. mieszkańców, będzie dotyczył związków miast. Tu uspokajam. On dotyczy tylko poszczególnych miast, tak że aglomeracja śląska nie będzie jakby obciążona żadnym dodatkowym obowiązkiem. Dotyczy to tylko pojedynczych miast, które muszą mieć powyżej 100 tys. mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-578.23" who="#UrszulaZielińska">Pani posłanka Józefa Szczurek-Żelazko wspominała o przesunięciu 1,6 mld zł na dofinansowanie m.in. elektromobilności z kamienia milowego: zdrowie. Tak, zrobimy to tylko dlatego, że ten kamień milowy był nierealistyczny, był zagrożony. Te pieniądze potencjalnie zostałyby utracone, więc żeby nie utracić tych pieniędzy, przesunięto je na kamień milowy, który jest realistyczny, możliwy do zrealizowania.</u>
          <u xml:id="u-578.24" who="#UrszulaZielińska">Pan poseł Pejo się skarżył, że projekt nie był konsultowany. Panie pośle, projekt był konsultowany przez 30 dni. To był proces normalnych konsultacji, publicznych.</u>
          <u xml:id="u-578.25" who="#UrszulaZielińska">Pan poseł Płaczek mówił o informacji dotyczącej kosztów eksploatacji autobusu elektrycznego, pytał właśnie o te koszty. Zwracam uwagę, że w załączniku do ustawy macie państwo te koszty eksploatacji. Bardzo zachęcam do zapoznania się z nimi, bo one pokazują, że koszty eksploatacji samochodów, autobusów elektrycznych są ponaddwukrotnie niższe niż spalinowych.</u>
          <u xml:id="u-578.26" who="#UrszulaZielińska">Pan poseł Krzysztof Szymański mówił o utopii i o jednorożcach. Jaki jest koszt tej utopii? Proszę państwa, najpierw jest pytanie, jaki jest koszt status quo? Koszt status quo to jest m.in. 140 mld zł rocznie na import paliw kopalnych z różnych krajów, niekoniecznie demokratycznych. To jest ok. 100 mld zł rocznie kosztów powstałych wskutek przedwczesnych zgonów i utraty zdrowia związanych z brudnym powietrzem. To w Polsce jest średnio koszt co najmniej 6 mld zł rocznie związanych ze zbyt wysokimi emisjami CO2 i podgrzewającą się atmosferą.</u>
          <u xml:id="u-578.27" who="#UrszulaZielińska">To wszystko są dane dla Polski. Koszty utrzymania status quo są gigantyczne. Lada moment będą opublikowane nowe badania, które pokażą, że te koszty do 2030 r. dwukrotnie przekroczą koszty transformacji. Koszty transformacji szacujemy realistycznie na poziomie ok. 870 mld do 2030 r. W tym samym okresie, a nawet krótszym, do 2027 r., dysponujemy dofinansowaniami, funduszami. Same unijne fundusze na poziomie 539 mld są przeznaczone tylko na transformację energetyczną. Ponad połowę inwestycji wymaganych do transformacji, procesu transformacji energetycznej do 2030 r. jesteśmy w stanie pokryć w 100% tylko ze środków unijnych, nie mówiąc o środkach krajowych. Podkreślam: to nie utopia, nie nosorożce, nie jednorożce… Znaczy: nosorożce tak, jednorożce też — u dzieci na placach zabaw, natomiast my mówimy tu o poważnym procesie transformacji energetycznej. Jeżeli go przeprowadzimy, to poprawi on jakość naszego życia, dwucyfrowo obniży koszty produkcji energii. Jeżeli go nie przeprowadzimy, to koszty utrzymania tego, co mamy dzisiaj, status quo do 2030 r. będą prawdopodobnie dwukrotnie wyższe niż dzisiaj i dwukrotnie wyższe niż koszty transformacji. Popatrzcie państwo na to w ten sposób.</u>
          <u xml:id="u-578.28" who="#UrszulaZielińska">Przepraszam, jeżeli nie odpowiedziałam na wszystkie państwa pytania. Na pozostałe odpowiemy na piśmie. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-578.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-579">
          <u xml:id="u-579.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-579.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Marcina Skonieczkę, który jest sprawozdawcą komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-580">
          <u xml:id="u-580.0" who="#MarcinSkonieczka">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję za dzisiejszą debatę, dyskusję. Dziękuję pani minister za bardzo merytoryczne i szczegółowe odpowiedzi na zadane pytania.</u>
          <u xml:id="u-580.1" who="#MarcinSkonieczka">Chciałbym odnieść się do pytania o odrzucenie wniosku o wysłuchanie publiczne. Na posiedzeniu komisji dyskutowaliśmy nad tym wnioskiem, natomiast było jasno powiedziane, że jeśli chodzi o konsultacje społeczne, to będą one przeprowadzane w poszczególnych miastach, tam, gdzie będą wprowadzane strefy czystego transportu. Dzisiaj pani minister też to potwierdziła. Ten obowiązek będzie dotyczył tylko czterech miast. Ponadto obowiązek wprowadzenia tych regulacji wynika z kamieni milowych w KPO, więc chcemy to obecnie spełnić, żeby nie przedłużać tego procesu, tym bardziej że, jak dzisiaj mówiliśmy, zmniejszamy wiele obowiązków samorządu. Ważne jest, żeby te regulacje, te zmiany weszły w życie od 1 stycznia 2025 r., żeby samorządy poczuły tę różnicę, żeby nie musiały realizować kolejnych zadań, które wynikają z nowych obowiązków. Jeżelibyśmy tego nie zmienili, to 1 stycznia nowe obowiązki weszłyby w życie.</u>
          <u xml:id="u-580.2" who="#MarcinSkonieczka">Dzisiaj zostały złożone poprawki. Informuję Wysoką Izbę, że posiedzenie Komisji Infrastruktury i Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w celu rozpatrzenia tych poprawek zaplanowane jest na jutro na godz. 12. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-580.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-581">
          <u xml:id="u-581.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-581.1" who="#MonikaWielichowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-581.2" who="#MonikaWielichowska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, marszałek Sejmu kieruje ten projekt ustawy ponownie do Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-581.3" who="#MonikaWielichowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 16. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Gospodarki i Rozwoju oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (druki nr 760 i 834).</u>
          <u xml:id="u-581.4" who="#MonikaWielichowska">Proszę panią poseł Gabrielę Lenartowicz o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-581.5" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-582">
          <u xml:id="u-582.0" who="#GabrielaLenartowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Gospodarki i Rozwoju oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw. W skrócie: jest to ustawa, która dotyczy wprowadzenia systemu kaucyjnego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-582.1" who="#GabrielaLenartowicz">Procedowanie nad wcześniejszą zmianą ustawy, zmianą ustawy z 13 lipca 2023 r. zawierającą rozwiązania dotyczące systemu kaucyjnego było sprawne i przebiegło szybko. Mam dość czasu, żeby odwołać się do wcześniejszych prac nad tą ustawą. Otóż pierwotne wprowadzenie systemu kaucyjnego odbyło się właśnie pod koniec poprzedniej kadencji w dość pospiesznym trybie i nie w tej kolejności, w jakiej zamierzano. Mianowicie pierwotnie proponowana była pierwsza ustawa z pakietu, bardziej systemowa, dotycząca rozszerzonej odpowiedzialności producenta, niemniej ówczesny resort klimatu i środowiska nie był w stanie przygotować rządowego projektu w tym zakresie. Pod koniec kadencji, ratując poziom recyklingu odpadów, zwłaszcza odpadów typu PET, jednorazowych opakowań z plastiku, resort przedłożył projekt ustawy kaucyjnej. Większość Sejmu głosowała za nią, licząc na to, że rozpocznie ona systemowy proces, ale w ocenie wszystkich interesariuszy miała wiele wad i luk, które obecnie są uszczelniane.</u>
          <u xml:id="u-582.2" who="#GabrielaLenartowicz">Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że ta ustawa, de facto naprawcza, która została zaproponowana przez rząd, ograniczona jest przedłożeniem rządowym, ale także tym, że jest ona notyfikowana jako rozwiązanie, które wdraża także przepisy europejskie, i w tym przedziale musieliśmy się zmieścić. 30 października 2024 r. projekt wpłynął do Sejmu, a już następnego dnia marszałek skierował go do pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu, wyznaczając termin na sprawozdanie komisji na 2 grudnia. 7 listopada odbyło się pierwsze czytanie na posiedzeniu Sejmu i wtedy skierowano ten projekt do obydwu komisji. Następnie 8 listopada komisje, do których skierowano projekt, czyli Komisja Gospodarki i Rozwoju oraz Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, obradowały nad tym przedłożeniem i pracując wspólnie, postanowiły w tym celu powołać podkomisję.</u>
          <u xml:id="u-582.3" who="#GabrielaLenartowicz">Podkomisja nadzwyczajna powołana do procedowania nad tym projektem odbyła swoje pierwsze posiedzenie już w tym samym dniu, a następnie 19 listopada sprawnie i merytorycznie przeprowadziliśmy dyskusję, wcześniej przekazując i konsultując wzajemnie ten projekt ustawy między wszystkimi interesariuszami. Wszystkie propozycje, które wpływały od branży, od strony społecznej, przesyłane były zarówno do posłów, jak i do wnioskodawcy, czyli do strony rządowej. Zatem po merytorycznej, bardzo sprawnej dyskusji 19 listopada złożono sprawozdanie, które chciałabym przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-582.4" who="#GabrielaLenartowicz">20 listopada to sprawozdanie, tę propozycję podkomisji przyjęły zgodnie Komisja Gospodarki i Rozwoju oraz Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Przedstawiony projekt ustawy jest efektem szeroko zakrojonych prac legislacyjnych zarówno na poziomie resortu, związanych z konsultacjami społecznymi, jak i już w trakcie prac w komisjach, nawet poprzedzających dyskusję nad tym drukiem, albowiem dyskusja o systemie kaucyjnym i o wdrożeniu zmian do proponowanej ustawy odbywała się i na posiedzeniu komisji środowiska, i na posiedzeniu podkomisji do spraw monitorowania gospodarki odpadami, gdzie wysłuchano wszystkich propozycji interesariuszy.</u>
          <u xml:id="u-582.5" who="#GabrielaLenartowicz">W trakcie prac nad tym projektem uwzględnionych zostało przez wnioskodawcę, czyli Ministerstwo Klimatu i Środowiska, wiele uwag ze strony branży. Ministerstwo przychyliło się do niektórych postulatów, formułując także autopoprawkę, która została przedłożona już jako przedłożenie rządowe na posiedzeniu Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-582.6" who="#GabrielaLenartowicz">Przedstawiony projekt zawiera szereg zmian w stosunku do projektu pierwotnego. Główne propozycje dotyczą wprowadzenia definicji nowych pojęć, doprecyzowania takich sformułowań jak nieodebrana kaucja, uruchomienia systemu kaucyjnego, ujednolicenia terminologii, zasad działania systemu kaucyjnego, obowiązku prowadzenia punktów zbiórki i odbioru opakowań w każdej gminie, regulacji dotyczących obiegu środków z kaucji, harmonogramu przekazywania kaucji, zasad rozliczeń i dokumentacji, zasad opłat, także potrójnej opłaty produktowej dla podmiotów, które nie spełnią wymogów zawarcia odpowiednich umów, terminu uiszczania opłat, ograniczenia i wyłączenia m.in. opakowań produktów mlecznych z powodów i sanitarnych, i czysto praktycznych związanych ze specyfiką tych produktów. Propozycje dotyczą również kontroli i nadzoru ze strony inspektorów ochrony środowiska nad zgodnością działania podmiotów reprezentujących z przepisami ustawy, raportów z tym związanych, wymogów dla podmiotów reprezentujących związanych z uruchomieniem systemu kaucyjnego, a także przesunięcia terminu w stosunku do pierwotnych założeń, czyli z 1 stycznia 2025 r. na 1 października 2025 r. Przesunięcie terminu jest kompromisem odnośnie do postulatów i ze strony wprowadzających, i ze strony handlu, ale także ze strony sektorów komunalnego i samorządowego, które to grupy interesariuszy postulowały dobre przygotowanie i wdrożenie tego procesu.</u>
          <u xml:id="u-582.7" who="#GabrielaLenartowicz">Projekt zawiera także zmiany w innych ustawach, w tym w ustawie o podatku VAT. Proponowane zmiany w ustawie o podatku VAT są ściśle związane z nowymi regulacjami dotyczącymi systemu kaucyjnego, który ma być wprowadzone w Polsce. Kluczowe założenia to jednolitość i prostota rozwiązań, podmiot reprezentujący jako płatnik VAT zarządzający systemem kaucyjnym, na który zostanie nałożony obowiązek obliczenia i wypłaty podatku VAT. To również przejrzystość i kontrola egzekwowanie tego podatku, brak podatku VAT od pobranej kaucji na wcześniejszych etapach obrotu, roczne rozliczenia podatku VAT, unifikacja pojęć i dostosowanie przepisów nowelizacji. Projekt wprowadza definicję kluczowych pojęć i reguluje współpracę między systemami kaucyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-582.8" who="#GabrielaLenartowicz">Komisja poparła też propozycje zmian zgłoszonych na posiedzeniu komisji, także tych zmian, które zaakceptowało ministerstwo, również ministerstwo klimatu, które były na zasadzie jakby kompromisowych rozwiązań. Podkomisja zarekomendowała to i połączone komisje to przyjęły — poprawki, głównie poprawki uściślające, nie tylko te legislacyjne, które zostały przyjęte, ale i dotyczące doprecyzowania terminów rozliczeń finansowych, możliwości zawierania umów w formie dokumentowej, doprecyzowania zasad zwrotu kaucji, okresu przejściowego ważnego dla zapasów opakowań bez oznakowania systemu kaucyjnego, kierując się praktycznością, spójnością prawną, efektywnością wdrożenia, elastycznością, także dla przedsiębiorców, wszystkich interesariuszy, konsumentów tego systemu.</u>
          <u xml:id="u-582.9" who="#GabrielaLenartowicz">Komisja nie poparła ani ministerstwo nie poparło poprawki złożonej przez klub PiS, dotyczącej zmian w podatku VAT. Ministerstwo Finansów odniosło się do tej poprawki negatywnie, argumentując, że regulacja jest wystarczająca i szczelna, a poprawka zgłoszona przez klub PiS czy przez posłów reprezentujących klub PiS spowodowałaby właśnie rozszczelnienie tego systemu, odwrotnie niż było to uzasadniane.</u>
          <u xml:id="u-582.10" who="#GabrielaLenartowicz">Na posiedzeniu podkomisji, a wcześniej także tej nadzwyczajnej, również na posiedzeniach komisji i w toku prac legislacyjnych na poziomie ministerstwa, konsultacji wnoszono szereg postulatów, które ze względów formalnych i z uwagi na zakres przedłożenia nie zostały na tym etapie uwzględnione, acz praktycznie wszyscy członkowie komisji, także ministerstwo, zadeklarowali pochylenie się nad tymi rozwiązaniami w toku dalszych prac legislacyjnych, bo przecież system nie jest zamknięty, będzie się rozwijał, zwłaszcza że dotyczy bardzo wąskiego strumienia odpadów, które podlegają systemowi kaucyjnemu, a powinien on być rozszerzany. Wśród postulatów, co do których zaproponowano dalsze prace, jest wyłączenie aptek z obowiązku uczestniczenia w systemie kaucyjnym. Dotyczy to przede wszystkim suplementów diety. Ministerstwo argumentowało niemożność wyłączenia tym, że ograniczone jest to dyrektywą, która pozwala na wyłączenie jedynie farmaceutyków. Niemniej sposób regulowania… Być może wprowadzenie nie tyle opłaty kaucyjnej od tychże produktów, którymi handlują apteki, ile obowiązku przyjmowania zwrotów. Podobna propozycja była ze strony przedstawicieli handlu, dotycząca opakowań epizodycznie sprzedawanych z opłaconą kaucją np. w marketach budowlanych czy odzieżowych, gdzie epizodycznie sprzedawane są napoje. Chodzi o to, że te opakowania są z kaucją, ale żeby te podmioty niebędące charakterystycznymi dla tego typu handlu nie miały obowiązku przyjmowania zwrotów. A te opakowania mogłyby być przez konsumentów bądź odprowadzane do tzw. żółtego worka, bądź celem odzyskania kaucji oddawane w innych podmiotach.</u>
          <u xml:id="u-582.11" who="#GabrielaLenartowicz">Także nie został przyjęty postulat ze strony i handlu, i organizacji samorządowych przesuwający — to jest ważna kwestia, chciałabym jednak to dokończyć — datę o dalsze 3 miesiące, do końca roku. Z punktu widzenia efektywności przygotowania poszczególnych podmiotów komisja i ministerstwo nie podzieliły tych obaw. Ale dalej są podnoszone obawy, one wydają się w dużym stopniu zasadne i należy się nad tym pochylić. A mianowicie kwestia sprawozdawczości, zwłaszcza w samorządach, gdzie roczny okres rozliczeń skrócony do 9 miesięcy mógłby stwarzać duże problemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-583">
          <u xml:id="u-583.0" who="#MonikaWielichowska">Proszę kończyć, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-584">
          <u xml:id="u-584.0" who="#GabrielaLenartowicz">Myślę, że w tej sprawie jeszcze na koniec, jeśli będą pytania, będę chciała dopowiedzieć o kwestiach, których nie rozstrzygnęliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-585">
          <u xml:id="u-585.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-586">
          <u xml:id="u-586.0" who="#GabrielaLenartowicz">Jednocześnie chciałabym zwrócić się w imieniu obu komisji o przyjęcie, poparcie tego projektu, który uruchomi rzeczywiste systemowe rozwiązania w tym zakresie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-586.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-587">
          <u xml:id="u-587.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-587.1" who="#MonikaWielichowska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-587.2" who="#MonikaWielichowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-587.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam jako pierwszą do zabrania głosu panią poseł Annę Paluch, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-588">
          <u xml:id="u-588.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-588.1" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! System kaucyjny został wprowadzony ustawą z dnia 13 lipca 2023 r. Do ustawy matki został wówczas dodany rozdział 6b zawierający 10 artykułów, od 40g do 40p, i szereg innych drobniejszych zmian. Obecnie procedowanym projektem ustawy, z druku nr 760, dokonuje się zmian przepisów ustanowionych przed rokiem.</u>
          <u xml:id="u-588.2" who="#AnnaPaluch">Jest to naturalny dla prawodawstwa proces doprecyzowania przepisów, tak aby w sposób kompleksowy i pełny regulować daną dziedzinę, aby podmioty obowiązane do stosowania przepisów miały jasną i przejrzystą sytuację prawną. Wszystkie te zmiany przepisów należy prowadzić rozważnie, słuchając głosów strony społecznej i próbując znaleźć równowagę, tak aby i małe, i duże podmioty znalazły pole do działania. Niestety sytuacja małych podmiotów na skutek wprowadzanych zmian będzie trudniejsza.</u>
          <u xml:id="u-588.3" who="#AnnaPaluch">W toku prac podkomisji do projektu ustawy większość koalicyjna wprowadziła kilka poprawek sugerowanych przez stronę społeczną, a zatem z propozycji zgłoszonej przez Polską Federację Producentów Żywności Związek Pracodawców wprowadzono zmiany w art. 1 w pkt 9e w ust. 17 dotyczące terminów rozliczeń wprowadzających produkty w opakowaniach z podmiotem reprezentującym. To jest poprawka pierwsza. Kolejna poprawka zaproponowana przez Polską Federację Producentów Żywności dotyczy zawierania umów w formie dokumentowej. To była druga poprawka z przyjętych w toku prac komisyjnych. Przyjęto również poprawkę dotyczącą 3-miesięcznego okresu przejściowego dla zapasów produktów, które w dniu przystąpienia wprowadzającego do systemu kaucyjnego nie były oznakowane i nie były wprowadzone do obrotu. To była poprawka czwarta. A również została na szczęście przyjęta poprawka chroniąca jednostki handlu detalicznego dotyczące obowiązku zwrotu kaucji tym podmiotom przez odbierającego opakowania i odpady opakowaniowe.</u>
          <u xml:id="u-588.4" who="#AnnaPaluch">Do projektu zostało wprowadzonych także dziewięć poprawek legislacyjnych, redakcyjnych i ujednolicających zaproponowanych przez Biuro Legislacyjne. Większość koalicyjna zdecydowała jednak o odrzuceniu poprawki naszego klubu Prawo i Sprawiedliwość skreślającej art. 2 zmieniający ustawę z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-588.5" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Zmiana sposobu rozliczeń, tzn. dokonywanie poboru i zapłaty VAT przez podmioty reprezentujące, za kaucję za opakowania objęte systemem kaucyjnym, które nie zostały zwrócone w tym systemie, przy jednoczesnym zwolnieniu z wymogu uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów opakowaniowych objętych ustawą od prowadzących nieprofesjonalną zbiórkę, stwarza realne zagrożenie rozszczelnienia systemu poboru podatku w zakresie normowanym przez omawianą ustawę.</u>
          <u xml:id="u-588.6" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Przypomnę, że ustawa z 13 lipca 2023 r., czyli ta, do której się cały czas odnosimy w toku prac, nie zawierała zmian w ustawie VAT-owskiej, bo minister finansów w naszym rządzie nie wyraził zgody na manipulowanie przy VAT, a zapis ustawy ust. 12a w art. 29a, czyli w tym, który określa podstawy opodatkowania, był jasny i spójny. Nie będę go przytaczać, przytaczałam go w pierwszym czytaniu. Wy ten zapis teraz, proszę państwa, usuwacie razem z następnym ust. 12b i wprowadzacie nowe ust. 12c i 12d, których brzmienie to jest swoiste kuriozum. Zacytuję fragment ust. 12c: wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje podwyższa podstawę opodatkowania na ostatni dzień roku o różnicę wartości kaucji wynikającą z wprowadzonych przez niego do obrotu w danym roku opakowań objętych tym systemem kaucyjnym a opakowań lub odpadów opakowaniowych objętych tym systemem zwróconych do podmiotu reprezentującego w danym roku. Kwota tej różnicy zawiera kwotę podatku. Przepraszam, ale to jest beletrystyka, a nie przepisy podatkowe.</u>
          <u xml:id="u-588.7" who="#AnnaPaluch">Koalicjo! Nie majstrujcie przy VAT, bo po roku waszych rządów nastąpił spadek dochodów z VAT o 22 mld zł. Ministrowi Domańskiemu najlepiej wychodzi nakręcanie reklamówek wyborczych z klubowymi koleżankami i składanie obietnic bez pokrycia, a znacznie gorzej idzie mu pobór podatków i zarządzanie finansami państwa. Bo mamy już w tej chwili 240 mld deficytu na ten rok i prawie 300 na przyszły. Czy Polska wytrzyma 0,5 bln zł deficytu w 2 lata? Wątpię.</u>
          <u xml:id="u-588.8" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Koalicjo 13 grudnia! Nie będziemy mogli poprzeć tej ustawy, jeżeli tych zapisów nie zmienicie. Dziękuję bardzo. I pozwalam sobie ponownie złożyć poprawkę w imieniu mojego klubu. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-589">
          <u xml:id="u-589.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-589.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Gabrielę Lenartowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-590">
          <u xml:id="u-590.0" who="#GabrielaLenartowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mój klub Koalicji Obywatelskiej oczywiście będzie popierał ten projekt ustawy, nie zgłasza poprawek w drugim czytaniu, co wcale nie oznacza, że nie będziemy dalej pracować nad tym systemem, bo on tego wymaga.</u>
          <u xml:id="u-590.1" who="#GabrielaLenartowicz">Ten system tak naprawdę został wprowadzony i był, że tak powiem, ułomny in statu nascendi, dlatego że bardzo wycinkowo potraktował kwestię kaucji z jednej strony, bo naprawdę trudno jest… Rozumiem praktyczny aspekt tej sprawy. Trzeba było szybciutko podnieść poziom recyklingu odpadów plastikowych, opakowań plastikowych typu PET. Ale tak naprawdę trudno wytłumaczyć opinii publicznej, obywatelom, że system kaucyjny, który się zwłaszcza bardziej dorosłym kojarzy z butelkami szklanymi, a obecnie głównie z opakowaniami wielokrotnego użytku, obejmuje właśnie te szklane opakowania, które wracają i są recyklowalne, bo są wielokrotnego użytku. To jest najlepsze rozwiązanie i jest skuteczny w ponad 90%, a nie ma opakowań szklanych jednorazowego użytku, które… Rozumiem plany na przyszłość, że one będą w systemie kaucyjnym wtedy, kiedy będą zunifikowane ich objętość i kształt, niemniej jednak podnoszone jest to, że są porzucone i te odpady nie wracają chociażby w postaci sławetnych małpek, ale nie tylko, jest poważnym wyzwaniem. Tak samo jak są w systemie obecnie opakowania aluminiowe, puszki, co do których nie ma specjalnie obaw, że są porzucone, bo naturalny system zbiórki zabezpiecza ich wykorzystanie. Tak naprawdę zbierane w tym systemie ułomnym, jak ja mówię, w tym systemie kaucyjnym są obecnie te odpady, których przetwarzanie i zwrot są opłacalne. To jest jedna ułomność. Myślę, że z czasem będzie to rozszerzane, tym bardziej że prawie wszyscy co do tego się zgodziliśmy.</u>
          <u xml:id="u-590.2" who="#GabrielaLenartowicz">Po drugie, brak takiej logiki systemowej, która mówiłaby o tym, że najpierw zajmiemy się systemowo rozszerzoną odpowiedzialnością producenta i systemowym rozwiązaniem, poprawą gospodarki odpadami, zwłaszcza komunalnymi, gdzie przez przeregulowany, niekonsekwentny system samorządy, a tak naprawdę obywatele, ponoszą bardzo wysokie koszty tego systemu, co wcale nie musi mieć miejsca. Ale to jest wyzwanie na przyszłość dla nas wszystkich, którzy będziemy się tym zajmować. Ministerstwo już pracuje nad systemem właśnie odpowiedzialności rozszerzonej producenta, tak żeby on spełniał swój cel, czyli żeby odpadów było najmniej, żeby ich przetwarzanie było najtańsze i żeby stymulować producentów do takich zachowań, aby produkowali tych opakowań jak najmniej, ale też z tych materiałów w ramach eco-designu, które są łatwe do przetworzenia.</u>
          <u xml:id="u-590.3" who="#GabrielaLenartowicz">Chcę przy tej okazji podkreślić, że jeśli chodzi o opakowania szklane wielokrotnego użytku, to budziło wątpliwości, były obawy, że systemem kaucyjnym, który będzie nieskuteczny, będą objęte także te małe opakowania, najczęściej małe opakowania, które dostarczają bezpośrednio producenci, odbierając jednocześnie puste opakowania. Otóż potwierdzone to zostało wykładnią i ministerstwo klimatu potwierdziło: opakowania, które znamy chociażby z biur, gdzie są dostarczane np. całe kontenery, a jednocześnie są odbierane następne, nie będą tym systemem objęte.</u>
          <u xml:id="u-590.4" who="#GabrielaLenartowicz">Podobne wątpliwości budzi też to, że my inaczej niż w innych, mniejszych krajach mamy wielu nie tyle wprowadzających, co operatorów systemu i przejrzystość współpracy między tymi operatorami została pozostawiona do porozumienia między tymi operatorami. Mieliśmy wątpliwości, czy ministerstwo środowiska nie powinno być zobligowane w drodze delegacji ustawowej do rozporządzenia, żeby ramy takiego porozumienia zostały zachowane bądź żeby została powołana, co było postulowane, taka organizacja parasolowa, która mogłaby być platformą informatyczną dla zapewnienia przejrzystości obrotu w przypadku kaucji i rzeczywistego składania sprawozdań z realizacji tego systemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-591">
          <u xml:id="u-591.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-592">
          <u xml:id="u-592.0" who="#GabrielaLenartowicz">Zapowiadamy też prace nad odpowiednim zrekompensowaniem kosztów dla samorządów.</u>
          <u xml:id="u-592.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-593">
          <u xml:id="u-593.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-593.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Elżbietę Burkiewicz, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-594">
          <u xml:id="u-594.0" who="#ElżbietaBurkiewicz">Pani Marszałkini! Pani Ministro! Panie i Panowie Posłowie! Jako Klub Parlamentarny Polska 2050 chcemy wyrazić pełne poparcie dla wprowadzenia ustawy kaucyjnej wraz z procedowanymi zmianami. Uważamy, że stanowi ona kluczowy krok w kierunku budowania gospodarki o obiegu zamkniętym oraz zrównoważonego rozwoju Polski.</u>
          <u xml:id="u-594.1" who="#ElżbietaBurkiewicz">System kaucyjny dotyczący opakowań zwrotnych to narzędzie, które może znacząco poprawić poziom recyklingu i przyczynić się do redukcji odpadów. Mamy tu przykłady, bo w krajach, które wprowadziły podobne rozwiązania, takich jak Niemcy czy Finlandia, wskaźniki recyklingu przekraczają 90%. Mamy nadzieję, że Polska również osiągnie tak wysokie wskaźniki.</u>
          <u xml:id="u-594.2" who="#ElżbietaBurkiewicz">Płynące z tej ustawy korzyści są ogromne. System kaucyjny pozwoli nie tylko na ograniczenie zaśmiecania środowiska, lecz także poprawi jakość życia naszych obywateli. Dodatkowo wzrost recyklingu stymuluje rozwój nowoczesnych technologii przetwarzania odpadów, co tworzy nowe miejsca pracy i wspiera sektor gospodarki opartej na surowcach wtórnych. Taki system to także krok w stronę wypełnienia europejskich celów środowiskowych, co stanowić będzie nasz wkład w rozwój i dbanie o naszą przyrodę.</u>
          <u xml:id="u-594.3" who="#ElżbietaBurkiewicz">Powszechny dostęp do punktów zwrotu opakowań to kluczowy element skuteczności naszego nowego systemu kaucyjnego. Proces zwracania opakowań musi być prosty i wygodny dla konsumentów. Wtedy możemy liczyć na ich zaangażowanie. Istotnym motywatorem są również odpowiednio wysokie kaucje, które zachęcą do oddawania opakowań.</u>
          <u xml:id="u-594.4" who="#ElżbietaBurkiewicz">Jednocześnie zdajemy sobie sprawę z wyzwań związanych z wdrożeniem tego systemu. Logistyka oraz budowa odpowiedniej infrastruktury, takiej jak punkty odbioru czy automaty zwrotne, będą wymagały znacznych nakładów finansowych. W związku z tym szczególnym wyzwaniem pozostaje wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw, które mogą obawiać się trudności w dostosowaniu do nowych wymogów.</u>
          <u xml:id="u-594.5" who="#ElżbietaBurkiewicz">Kolejnym istotnym aspektem jest konieczność zmiany nawyków konsumentów. Tutaj uważamy, że bez skutecznej kampanii edukacyjnej poziom zaangażowania obywateli może okazać się niewystarczający, zatem konieczne jest wsparcie tego systemu poprzez skuteczną edukację społeczną oraz kampanie informacyjne, które zwiększą świadomość ekologiczną obywateli. Konieczne jest zbudowanie szerokiej świadomości ekologicznej i zaangażowania obywateli w proces dobrego, skutecznego działania systemu kaucyjnego. Dlatego apelujemy o przygotowanie i jak najszybsze uruchomienie skutecznych kampanii edukacyjnych, które pozwolą obywatelom zrozumieć, jak istotna jest ich rola w tej inicjatywie. Badania wskazują na bardzo szerokie, bo blisko 80-procentowe poparcie takich systemów kaucyjnych w innych krajach na całym świecie. Liczymy, że u nas ta edukacja jest niezbędna, bo chcielibyśmy też osiągnąć takie poparcie społeczne.</u>
          <u xml:id="u-594.6" who="#ElżbietaBurkiewicz">Jako klub parlamentarny popieramy te rozwiązania, jednak liczymy na to, że ministerstwo zgodnie z ustaleniami będzie otwarte na kolejne nowelizacje ustawy już w roku 2025. Chcemy, aby w pełni dostosować ją do potrzeb środowiska, społeczeństwa oraz biznesu i samorządów. Ważne jest, aby uwzględnić kwestie wsparcia dla przedsiębiorców oraz skutecznie połączyć system kaucyjny z istniejącymi i dobrze działającymi strukturami gospodarki odpadami oraz zadbać o regularny monitoring oraz ewaluację działania tej ustawy. Chciałabym równocześnie podziękować Ministerstwu Klimatu i Środowiska za profesjonalizm i wsłuchanie się w uwagi strony społecznej dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-594.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-595">
          <u xml:id="u-595.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-595.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Andrzeja Grzyba, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-596">
          <u xml:id="u-596.0" who="#AndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Minister! Kiedy przyjmowaliśmy w poprzedniej kadencji ustawę o systemie kaucyjnym, to przyjmowaliśmy ją z pełną świadomością, że to jest ważny krok naprzód. Zdawaliśmy sobie też sprawę z tego, że nie wszystkie elementy, które były niezbędne w tej ustawie o systemie kaucyjnym, zostały tam zawarte, ale przyjmując to, wiedzieliśmy, że trzeba będzie dokonać korekty w kolejnych nowelach. W istocie zanim w ogóle ten projekt rządowy został przedłożony, to w ramach podkomisji do spraw odpadów, o czym wspominała tutaj pani poseł Lenartowicz, przewodnicząca podkomisji do spraw odpadów, została przeprowadzona kwerenda wszystkich uwag dotyczących systemu kaucyjnego. Ona została skatalogowana i ten katalog został przedłożony przez podkomisję komisji ochrony środowiska, a następnie został przekazany ministerstwu.</u>
          <u xml:id="u-596.1" who="#AndrzejGrzyb">Wydaje mi się, że ten sposób pracy z interesariuszami jest właściwym procesem do przygotowania dobrych zmian legislacyjnych. Wszyscy mogli się wypowiedzieć w tej sprawie. Nie wszystkie postulaty oczywiście zostały uwzględnione, ale zostały uwzględnione te najważniejsze, które dotyczą wejścia ustawy w życie, przede wszystkim ten zasadniczy postulat, że nie jesteśmy w stanie wprowadzić tej ustawy w sposób skuteczny od 1 stycznia 2025 r. Jakkolwiek wiemy, że co najmniej cztery sieci są przygotowane do tego systemu, co deklarowały w różnych swoich wystąpieniach i opiniach. Ta zmiana dotyczy oczywiście większości tych interesariuszy, którzy są zainteresowani wprowadzeniem tego systemu. Wejdzie on zatem w życie 1 października 2025 r., na kwartał przed rokiem 2026, który był dosyć powszechnie postulowany.</u>
          <u xml:id="u-596.2" who="#AndrzejGrzyb">Uregulowano np. kwestie rozliczenia finansowego pomiędzy wprowadzającym produkty w opakowaniach a handlem. Wprowadzono też zasady zawierania umów pomiędzy operatorem a handlem. Wprowadzono również gwarancję, że operator odbierający jest zobowiązany do zwrotu kaucji tym sklepom, tym sieciom handlowym, które wpłaciły kaucję. Wprowadzono również wskazywany przez sprawozdawcę trzymiesięczny okres przejściowy dla produktów, które nie były objęte kaucją, do końca roku 2025. To jest też związane z faktem, że przecież część produktów, np. spożywczych, w opakowaniach ma też określony termin ważności i ten termin ważności, żeby stało się zadość postulatowi niemarnowania żywności, powinien zostać uwzględniony.</u>
          <u xml:id="u-596.3" who="#AndrzejGrzyb">Chciałbym też wskazać, że nie wszystkie elementy, które w debacie zarówno w poprzedniej kadencji, jak i w obecnej się powtarzają, zostały spełnione. Dotyczy to opakowań wielorazowego użytku, natomiast nie dotyczy to opakowań jednorazowych. Tutaj musimy stwierdzić wprost i jasno, że albo dokonamy jakiejś zmiany administracyjnej, która doprowadzi do tego, że np. opakowania jednorazowe, a w szczególności szklane, nie będą dopuszczone do obrotu, albo podwyższymy ich objętość, np. wrócimy do objętości powyżej 0,3 l, albo też wprowadzimy rozwiązanie, które sprawi, że wielokrotnie omawiane w debacie publicznej opakowania jednorazowe, a w szczególności po napojach alkoholowych o pojemności do 0,3 l, też będą zbierane w tym systemie. No bo to są milionowe ilości i to wszystko niestety trafia do strumienia odpadów komunalnych. A przecież to nie jest opakowanie, które jest tylko odpadem, to jest również surowiec, tymczasem my powinniśmy prowadzić zrównoważoną gospodarkę i dbać również o te surowce. A tak to wyrzucamy coś, co może być w sposób wtórny wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-596.4" who="#AndrzejGrzyb">Ponadto musimy zwrócić uwagę na to, że ten system kaucyjny zmienia trochę strumień odpadów, który był do tej pory strumieniem komunalnym. Słuszne są m.in. postulaty operatorów, którzy w imieniu samorządu wykonują te funkcje, że to jest również koszt dla nich. Podnoszony jest również problem śladu węglowego przy systemie kaucyjnym, bo to wymaga też kompaktowania, w szczególności odpadów plastikowych, chociażby po to, żeby nie wozić powietrza po ich zebraniu. Krytycznie również oceniano w wielu miejscach dyskusję o możliwości zbiórki opakowań bez zezwolenia na zbieranie odpadów. Oczywiście to ma bardziej znaczenie hobbystyczne i być może również edukacyjne, ale ci, którzy chcą mieć system bardziej usystematyzowany, tę kwestię podnoszą.</u>
          <u xml:id="u-596.5" who="#AndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga wyrazić poparcie dla tego projektu, który jest przedłożony w sprawozdaniu. Tym bardziej że projekt przygotowany przez podkomisję do spraw odpadów został przyjęty bez uwag przez komisję ochrony środowiska w trakcie przedłożenia tego sprawozdania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-596.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-597">
          <u xml:id="u-597.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-597.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Włodzimierza Skalika, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-598">
          <u xml:id="u-598.0" who="#WłodzimierzSkalik">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi wprowadza zmiany do przepisów dotyczących systemu kaucyjnego dla opakowań. Zmieniana ustawa matka wprowadzająca system kaucyjny budziła szereg wątpliwości, głównie ze strony branż, które będą objęte działaniem systemu kaucyjnego. Dało się zaobserwować w ramach naszych prac rzeczywiście bardzo duże zainteresowanie ze strony przedsiębiorstw, środowisk gospodarczych, które były obecne w czasie naszych prac. System kaucyjny jest rozwiązaniem powszechnie stosowanym w Europie. Bardzo dobrze, że przystępujemy do tych krajów, które mają zorganizowany tego typu system, który pozwala ograniczyć zaśmiecanie przestrzeni publicznej.</u>
          <u xml:id="u-598.1" who="#WłodzimierzSkalik">W toku prac nad projektem, oprócz dziewięciu poprawek legislacyjnych, zostało uwzględnionych szereg poprawek wnioskowanych zarówno przez posłów, jak i środowiska gospodarcze. Niemniej jednak nie wszystkie zostały uwzględnione. I tak ustawa kaucyjna jest pochodną unijnej dyrektywy SUP, która dotyczy jedynie opakowań z plastiku, a nie opakowań szklanych zwrotnych, a mimo to zostały one umieszczone w polskim systemie kaucyjnym. To poważny błąd, który powinniśmy naprawić. Stąd wnoszę, aby uwzględnić naszą poprawkę polegającą na wykreśleniu w załączniku 1 do ustawy pozycji nr 3. Proponowana przez nasz klub poprawka całkowicie wyłącza z ustawy o systemie kaucyjnym opakowania szklane wielokrotnego użytku. Wychodzimy z założenia, że nowe regulacje nie mogą rujnować istniejących, dobrze funkcjonujących gospodarczych rozwiązań. Istniejący system dystrybucji i opakowań zwrotnych wód i napojów jest bardzo dobrze zorganizowany, osiąga od lat bardzo wysoki poziom odzysku szklanego opakowania zwrotnego: od 95%, nawet do 98%. Przypominamy, że celem dyrektywy SUP i ustawy kaucyjnej jest odbiór z rynku minimum 90% opakowań do roku 2030. Tak więc istniejące systemy już od dawna spełniają ten parametr.</u>
          <u xml:id="u-598.2" who="#WłodzimierzSkalik">Omawiany system opakowań zwrotnych zapewnia stałą dostępność opakowań dla przedsiębiorcy, a istniejąca logistyka zwrotna zapewnia szybki zwrot opakowań z rynku. Istotne jest, że producent w obecnie działającym systemie opakowań zwrotnych wykazuje szczególną dbałość o stan fizyczny opakowania w wyniku weryfikacji jego stanu w chwili odbioru opakowania od klienta czy też od dystrybutora. Wyłączenie opakowania zwrotnego z ustawy będzie sprzyjało również rozwojowi i popularyzacji koncepcji opakowania zwrotnego, co jest zgodne z trendami prozdrowotnymi i właściwie rozumianą dbałością o środowisko. Poprawka dostosowuje projektowany system kaucyjny do kilkudziesięcioletniej tradycji doświadczeń firm rozlewniczych, głównie z sektora polskich małych i średnich przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-598.3" who="#WłodzimierzSkalik">Ponadto wnoszę o poprawkę w zakresie doprecyzowania definicji opakowania na napoje poprzez dodanie do katalogu wyłączeń suplementów diety w rozumieniu ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Suplementy diety bardzo często wytwarzane są w takich samych warunkach jak produkty lecznicze oraz zawierają w swoim składzie podobne substancje chemiczne, co przemawia za uzupełnieniem wyłączeń ustawowych również o tę kategorię produktów. Wnoszę o te poprawki i proszę kolegę o kontynuowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-599">
          <u xml:id="u-599.0" who="#MonikaWielichowska">Pan poseł Michał Połuboczek z Konfederacji ma niespełna minutę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-600">
          <u xml:id="u-600.0" who="#MichałPołuboczek">Wciąż uważam, że to słaba ustawa, zupełnie niepotrzebna. Nasze firmy recyklingowe świetnie radzą sobie z odpadami. Byłem w lesie, jak pani mówiła. Nie widziałem tych butelek. Nie wiem, do jakiego lasu pani chodzi, bo ja chodzę do takiego czystego, w którym nie ma butelek, nikt ich nie wyrzuca, przynajmniej nie ja. Ci ludzie…</u>
          <u xml:id="u-600.1" who="#MichałPołuboczek">Chciałbym tylko zwrócić uwagę, że wciąż firmy recyklingowe są z tego wyłączone. Składam więc poprawkę, która w jakiś tam sposób może przywróci udział firm recyklingowych w tym całym ciągu, zwiększy też liczbę miejsc, w których będzie można zwracać butelki, zwracać te opakowania. Firmy recyklingowe już mają swoją sieć i można by zaangażować tę sieć. Bardzo pomoże to konsumentom w oddawaniu tego. Myślę, że ta moja poprawka, nasza poprawka bardzo tę ustawę poprawi. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-601">
          <u xml:id="u-601.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-601.1" who="#MonikaWielichowska">Wyznaczam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-601.2" who="#MonikaWielichowska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-601.3" who="#MonikaWielichowska">Pierwszego do zadania pytania zapraszam pana posła Papkego. Ale nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-601.4" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam więc panią poseł Ewę Leniart, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-602">
          <u xml:id="u-602.0" who="#EwaLeniart">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Szanowni Państwo! Oczywiście z dużym zaskoczeniem wysłuchiwałam niektórych wystąpień klubowych, w których słychać było pełne poparcie dla przedłożonego projektu, a jednocześnie zastrzeżenie, że zapewne w niedługim czasie będą konieczne jego zmiany. Jednak, przyjmując za dobre rozwiązanie, za dobrą monetę odroczenie terminu wejścia w życie systemu kaucyjnego o kilka miesięcy, do października 2025 r., chciałbym zapytać projektodawców o to, czy przewiduje się jakąkolwiek formę wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw, jednostek handlu detalicznego o powierzchni poniżej 200 m?, w odniesieniu do których pojawi się obowiązek ustanowienia stałych stacjonarnych punktów odbioru opakowań. Czy jest ewentualnie brane pod uwagę przez rząd to, iż może pojawić się problem ze spełnieniem wymogów dotyczących poziomu odpowiedniego odzysku i recyklingu odpadów, w sytuacji gdy te odpady zostaną odstawione przez konsumentów do punktów stacjonarnych, co spowoduje niewątpliwie naliczanie opłat?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-603">
          <u xml:id="u-603.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-604">
          <u xml:id="u-604.0" who="#EwaLeniart">Czy te opłaty nie obciążą obywateli, powodując wzrost kosztów odbioru odpadów komunalnych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-604.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-605">
          <u xml:id="u-605.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-605.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Izabelę Bodnar, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-606">
          <u xml:id="u-606.0" who="#IzabelaBodnar">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Chciałam tutaj odezwać się ad vocem tego, co powiedział przed chwilą pan poseł z Konfederacji. Polska tonie w odpadach. W ciągu roku każdy z nas wytwarza średnio 350 kg odpadów.</u>
          <u xml:id="u-606.1" who="#komentarz">(Poseł Michał Połuboczek: Ale nasze firmy sobie z tym radzą.)</u>
          <u xml:id="u-606.2" who="#IzabelaBodnar">Znajdujemy je w lasach, w rzekach, sami zjadamy je również w formie mikroplastiku. Brak systemu kaucyjnego to marnotrawstwo surowców i pieniędzy. Niesprzedane do recyklingu puszki i butelki PET to prawie 0,5 mld zł rocznie. Realny poziom recyklingu w Polsce jest bardzo niski, nie przekracza 10%, a w Unii ten poziom wynosi 30%. Dyrektywa SUP nakłada na nasz kraj już w przyszłym roku obowiązek selektywnej zbiórki 77% butelek PET, z czym nasze gminy radzą sobie, powiedzmy, połowicznie. System kaucyjny cieszy się w Polsce ogromnym, 91-procentowym poparciem społecznym, jest więc czymś oczywistym to, że musimy go wprowadzić. Jednakże trudno wprowadzać system, kiedy nie jesteśmy na to dobrze przygotowani. Jest to strategiczny projekt, który wymaga gotowości odbiorców i producentów. Bardzo dobrze, że został przesunięty na październik.</u>
          <u xml:id="u-606.3" who="#IzabelaBodnar">Pani marszałek, ostatnie zdanie.</u>
          <u xml:id="u-606.4" who="#IzabelaBodnar">Moje pytanie, a w zasadzie prośba do ministerstwa jest taka, abyśmy nie poprzestali na dzisiejszej formie ustawy kaucyjnej i po jej wprowadzeniu nadal nad nią pracowali, ponieważ tematów, które powinniśmy zrealizować, jest jeszcze bardzo dużo. Chodzi tu np. o to, żeby firmy, które mają podpisane umowy z korporacjami…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-607">
          <u xml:id="u-607.0" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-608">
          <u xml:id="u-608.0" who="#IzabelaBodnar">…np. tak jak w Sejmie, i same radzą sobie z odbiorem butelek, przywożą te butelki wody i zabierają je praktycznie w 100%, nie musiały być zobligowane do tego, żeby wprowadzać do tego procesu zewnętrznego operatora kaucyjnego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-608.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-609">
          <u xml:id="u-609.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-609.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Michała Wosia. Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-609.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Mulawę. Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-609.3" who="#MonikaWielichowska">Ale widzę pana posła Witolda Tumanowicza z Konfederacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-610">
          <u xml:id="u-610.0" who="#WitoldTumanowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nakładacie kolejne obowiązki na przedsiębiorców. Wiadomo, wielkie sieci sobie poradzą, dostosują się, jednak dla małych podmiotów, małych sklepów wdrożenie tego systemu będzie dużo bardziej dotkliwe i problematyczne. Czy ministerstwo ma przewidywania, ile podmiotów nie zdąży z wdrożeniem systemu? Jakie będą to dla nich koszty? Mam też pytanie: Jakie kryteria, i dlaczego takie, były zastosowane przy wyborze operatorów tego systemu? Ostatnie pytanie: Czy system będzie w przyszłości poszerzany o opakowania szklane, tzw. małpki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-611">
          <u xml:id="u-611.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-611.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Franciszka Sterczewskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-612">
          <u xml:id="u-612.0" who="#FranciszekSterczewski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Aż 180 mln Europejczyków już korzysta z systemu kaucyjnego. Możemy czerpać przykład z innych państw. Np. w Szwecji system został wprowadzony w 1984 r. i dziś recykliguje się tam do 88% opakowań plastikowych i metalowych. W Holandii system działa od 2006 r. i dziś recyklinguje się aż 95% plastiku. Ale chodzi tu nie tylko o zachodnią Europę. Na Litwie ten system działa od 2016 r. i tam wraca na rynek aż 92% plastiku, metalu i szkła. Absolutnie nie jest więc tak, że się nie da. Oczywiście początki będą pewnie trudne, ale jest to po prostu konieczne. Polska będzie 17. państwem w Unii, które wprowadzi ten system, ale drugim największym po Niemczech. Jest to naprawdę wielka szansa dla naszego rynku, dla gospodarki, dla czystości miast, dla walki z ociepleniem klimatycznym. Dlatego jest to absolutna konieczność. Bardzo kibicuję tu ministerstwu, trzymam kciuki za skuteczne działanie i za to, żeby ten system był naprawdę profesjonalny, jak najlepszy. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-613">
          <u xml:id="u-613.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-613.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Piątkowskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-614">
          <u xml:id="u-614.0" who="#KrzysztofPiątkowski">Pani Marszałek! Pani Minister! Panie i Panowie Posłowie! Zmiany ustawowe wprowadzające system kaucyjny w Polsce są bardzo ważne, ale też trudne i skomplikowane. Ku mojemu zdumieniu wciąż pojawia się wiele wątpliwości i braku zrozumienia, więc ja chciałbym zwrócić szczególną uwagę pani minister na ten aspekt: nie brakuje samorządowców, którzy do końca systemu nie rozumieją, a przecież będą w znaczącej części odpowiedzialni za jego wdrażanie. Chciałbym zatem zapytać o to, czy będą dalsze konsultacje w tej sprawie. Chciałbym w sprawie tego aspektu związanego z edukacją, szczególnie obywateli, również prosić panią minister o wyjaśnienia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-614.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-615">
          <u xml:id="u-615.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-615.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Elżbietę Burkiewicz, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-616">
          <u xml:id="u-616.0" who="#ElżbietaBurkiewicz">Pani Marszałkini! Pani Minister! Wysoka Izbo! Chciałabym się odnieść do zarzutów pani poseł Ewy Leniart. To, że moje ugrupowanie popiera obecnie omawianą ustawę i równocześnie przypomina o koniecznych poprawkach, świadczy dobitnie o tym, że myślimy o wszystkich interesariuszach i chcemy, aby ta ustawa odniosła sukces, spełniła oczekiwania społeczeństwa, a przede wszystkim — żeby była w pełni akceptowalna.</u>
          <u xml:id="u-616.1" who="#ElżbietaBurkiewicz">Natomiast mam pytanie do ministerstwa. Chciałabym się dowiedzieć, jak ministerstwo zamierza rozwiązać problem obowiązku odbioru kaucji w przypadku kurierów, dostawców żywności. Jest mi bowiem trudno sobie wyobrazić, że kurierzy poruszający się jednośladami będą odbierać butelki zwrotne — to po prostu narusza nawet pewne wymogi higieniczne. Myślę, że jest to może drobny szczegół, ale warty rozważenia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-616.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-617">
          <u xml:id="u-617.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-617.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Marcina Skonieczkę, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-618">
          <u xml:id="u-618.0" who="#MarcinSkonieczka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam pytanie o kwestię, o której mówiły już pani poseł Gabriela Lenartowicz i pani poseł Izabela Bodnar. Chodzi o firmy, które już od wielu lat prowadzą zbiór swoich szklanych butelek zwrotnych wielokrotnego użytku. To wygląda w ten sposób, że przy rozkładaniu towaru pełne butelki zastępują pustymi i samochody zawsze jadą pełne. Wyjeżdżają z firmy i wracają do niej załadowane, nie ma pustych przebiegów. Właśnie te firmy wyrażają też niepokój, że jeżeli będą musiały być objęte nowym systemem, to będą musiały skorzystać z usług pośrednictwa, co zwiększy koszty o ok. 1 zł za jedną butelkę. Chciałbym usłyszeć odpowiedź na pytanie: Czy te firmy są wyłączone, czy dopiero w tej nowelizacji będą wyłączone, czy też dopiero te przepisy będą projektowane? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-619">
          <u xml:id="u-619.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-619.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Wojciecha Szaramę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-620">
          <u xml:id="u-620.0" who="#WojciechSzarama">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ten system, który ma być wprowadzany, jest systemem, który faworyzuje duże sklepy wielkopowierzchniowe, duże firmy, duże sieci. Może być on potężnym utrudnieniem dla małych i średnich sklepów. Należy więc zrobić wszystko przy wprowadzaniu tych przepisów, aby uchronić interesy tych przedsiębiorców, na których nam w szczególności zależy. To jest bardzo, bardzo ważna rzecz. Jednym z podstawowych elementów działania na rzecz tych mniejszych przedsiębiorców może być np. przesunięcie terminu wejścia w życie tych przepisów i oczywiście uwzględnienie poprawki klubu Prawo i Sprawiedliwość, mówiącej o rozwiązaniach dotyczących podatku VAT. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-621">
          <u xml:id="u-621.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-621.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Golińską, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-622">
          <u xml:id="u-622.0" who="#MałgorzataGolińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Słuchając posłów koalicji rządzącej mówiących, że wprowadzenie systemu kaucyjnego jest oczekiwane i pożądane, że powinniśmy czerpać z doświadczeń innych państw, które taki system mają, zastanawiam się, czy państwo nie wiedzą, czego dotyczy projekt, czy świadomie manipulują Polakami. Przecież system kaucyjny został wprowadzony przez Prawo i Sprawiedliwość, a ten projekt, na którym pracujemy, właśnie opóźnia jego wejście w życie o co najmniej 10 miesięcy. Czynione jest to przede wszystkim zgodnie z oczekiwaniami i w interesie tzw. dużego gracza, operatora Lidla i Kauflandu, niemieckiej grupy Schwarz. To właśnie oni głównie wskazują, że dla nich termin styczniowy w 2025 r. jest nierealny, a optymalnym terminem jest nawet styczeń 2026 r.</u>
          <u xml:id="u-622.1" who="#MałgorzataGolińska">W związku z tym mam pytania i proszę o odpowiedzi na piśmie. Jakie konkretne działania zostały podjęte w Ministerstwie Klimatu i Środowiska w 2024 r. w celu terminowego wprowadzenia systemu kaucyjnego w pierwotnym terminie, czyli w styczniu 2025 r.? Czy data 1 października 2025 r. jest datą nieprzekraczalną? Jakie instrumenty MKiŚ podejmie, aby zapewnić dotrzymanie tego terminu? A może znów będziecie państwo chcieli dostosować się do oczekiwań niemieckiej grupy i w przyszłym roku spotkamy się na nowelizacji tego terminu? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-622.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-623">
          <u xml:id="u-623.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-623.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Bartłomieja Pejo z Konfederacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-624">
          <u xml:id="u-624.0" who="#BartłomiejPejo">Pani Marszałek! System kaucyjny to przede wszystkim kolejne utrudnienia dla przedsiębiorców, którzy już i tak są w znacznym stopniu dobijani przez pomysły polityków. Moje pytania: Kto zwróci niewątpliwy koszt, który poniosą przedsiębiorcy? Jaki jest prawdziwy powód włączenia do systemu kaucyjnego butelek, opakowań szklanych, które i tak dotychczas funkcjonują w obiegu? Kolejne pytanie: Ilu z tych pięciu wybranych operatorów ma 100-procentowy kapitał polski? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-625">
          <u xml:id="u-625.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-625.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Piotra Kandybę, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-626">
          <u xml:id="u-626.0" who="#PiotrKandyba">Szanowna pani Marszałek! Szanowni Państwo! Wielkie dzięki za to, co państwo zrobili, i za to, w jakiej formie mamy dzisiaj ustawę kaucyjną. Przed nami rok przystosowania, edukacji, bo będzie na pewno potrzebna, i wdrożenie. Natomiast mam pytanie, które otrzymałem od firmy Nałęczów, producenta wody mineralnej. Producent ten prosi o to, żeby poważnie rozważyć zastosowanie rPET-a, który po kilkukrotnym zmieszaniu z czystym PET-em może powodować interakcję. Czy państwo rozważacie, żeby jednak mimo wszystko opóźnić wdrożenie rPET-a przede wszystkim w produkcji wód mineralnych? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-627">
          <u xml:id="u-627.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-627.1" who="#MonikaWielichowska">To było ostatnie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-627.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska panią Anitę Sowińską do udzielenia odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-628">
          <u xml:id="u-628.0" who="#AnitaSowińska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję za tę merytoryczną dyskusję nie tylko tutaj, na sali plenarnej, ale również w podkomisji i na wspólnym posiedzeniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, a także Komisji Gospodarki i Rozwoju. To był już końcowy etap tych długich konsultacji, długich, ale potrzebnych, dlatego że, tak jak państwo widzą również po tej dyskusji, było wiele kwestii do wyjaśnienia, była potrzeba podjęcia wielu decyzji i znalezienia kompromisów. Myślę, że mogłabym też ten wstęp tak troszeczkę filozoficznie zakończyć, że jeżeli mamy poczucie, że każdy z interesariuszy jest troszkę niezadowolony, to oznacza, że ten kompromis został dobrze wyważony. Apeluję też do nas wszystkich, żebyśmy uszanowali to, co razem osiągnęliśmy.</u>
          <u xml:id="u-628.1" who="#AnitaSowińska">Odniosę się do pytań. Może najpierw odniosę się do propozycji Prawa i Sprawiedliwości przedstawionej przez panią poseł Annę Paluch, jeżeli chodzi o VAT. Chciałabym bardzo wyraźnie podkreślić, że te przepisy, które zaproponowaliśmy, to jest uszczelnienie VAT-u. W istniejącym projekcie ustawy VAT jest pobierany tylko od butelek wielokrotnego użytku, szklanych, natomiast nie jest pobierany od butelek jednorazowych, a także od puszek. I tutaj mam na myśli wyłącznie VAT od nieodebranej kaucji. Ministerstwo Finansów bardzo skrupulatnie przeanalizowało wszystkie przepisy w Unii Europejskiej, dyrektywę, ale także wzorowało się na rozwiązaniach innych krajów Unii Europejskiej i zaproponowało takie właśnie rozwiązanie, żeby uszczelnić VAT. Ale też wychodząc naprzeciw potrzebom przedsiębiorców, ministerstwo zaproponowało pewne uproszczenie. Chodzi o to, że VAT z nieodebranej kaucji będzie można rozliczać tylko raz w roku. Tak że myślę, że to jest też duże ułatwienie dla firm.</u>
          <u xml:id="u-628.2" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o pytania pana posła Grzyba, pytał pan, czy zostaną włączone opakowania jednorazowe szklane. Chciałabym zaznaczyć, że my skupiliśmy się na poprawie tej ustawy, która jest. W tej ustawie istniejącej nie było szkła jednokrotnego użytku i naszą intencją nie było poszerzanie zakresu, dlatego że zdajemy sobie sprawę, że to vacatio legis jest po prostu za krótkie, żeby znowu zaskakiwać przedsiębiorców rozszerzeniem. Natomiast to nie znaczy, że w przyszłości, jeżeli taka będzie wola… Uważam, że taki postulat trzeba przeanalizować i trzeba przekonsultować z wszystkimi interesariuszami. Ja osobiście jestem za tym, żeby szkło jednokrotnego użytku włączyć w system kaucyjny. Ale również potrzebujemy czasu na to, żebyśmy się nauczyli tego systemu kaucyjnego i żeby również sklepy, przede wszystkim małe sklepy, mogły włączyć się w tę zbiórkę. Tak jak powiedziałam, nie wykluczamy tego rozwiązania w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-628.3" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o pytania pana Włodzimierza Skalika, to generalnie dziękuję za te słowa poparcia. Natomiast padły pytania o butelki szklane wielokrotnego użytku. Chcę wyjaśnić, że są dwa powody, dla których zdecydowaliśmy się na włączenie butelek wielokrotnego użytku do systemu kaucyjnego. Pierwszy powód jest taki, że w polskim systemie on jest pewnego rodzaju… Oczywiście doceniamy wysiłki przedsiębiorstw, mam na myśli szczególnie browary, które mają swoje systemy zbiórki, ale musimy sobie jasno powiedzieć, że one są tylko wycinkowe i one mogą działać tylko wtedy, gdy firma jest duża. Natomiast porównując ten system np. z systemem niemieckim — nasz jest mniej efektywny, dlatego że u nas butelka wielokrotnego użytku krąży mniej więcej do 10 razy, a w Niemczech ok. 20 razy, więc ta efektywność, jak również ochrona środowiska jest znacznie większa. Ale to jest tylko pierwszy powód. Drugi powód jest taki, że w przyszłości chcielibyśmy rozszerzyć system kaucyjny na butelki standardowe, tak żeby pomóc małym przedsiębiorcom, m.in. producentom soków czy małym browarom, żeby w ogóle mieli szansę wejść w butelki wielokrotnego użytku. A z badań wiemy, że butelki wielokrotnego użytku są najbardziej ekologicznym rozwiązaniem, jeżeli liczymy cały wpływ butelki w całym cyklu życia. Jeżeli zaś chodzi o suplementy diety, to chciałabym podkreślić, że dyrektywa SUP wyłącza jedynie produkty lecznicze i nic nie mówi o suplementach diety. My jako ministerstwo też uważamy, że wyłączenie suplementów diety byłoby pewną furtką do możliwości omijania systemu kaucyjnego, a chcemy zagwarantować szczelność.</u>
          <u xml:id="u-628.4" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Michała Połuboczka, to tutaj chodziło bardziej o obawy o branżę recyklingową. Chciałabym uspokoić pana posła, że branża recyklingowa będzie tą branżą, która skorzysta na tym systemie, dlatego że, tak jak tu zostało wspomniane, obecnie w tym żółtym worku jesteśmy w stanie ok. 30% butelek PET zebrać, segregując odpady. Natomiast doświadczenia w innych krajach Unii Europejskiej pokazują, że efektywność selektywnej zbiórki to jest ok. 90%. Czyli możemy nawet mieć więcej, o trzy razy więcej czystego surowca, który może być użyty ponownie do produkcji butelek PET. Zresztą w czasie konsultacji wybrzmiał głos recyklerów, którzy nie mogą się doczekać tego systemu, wręcz mówią, żeby już po prostu zdecydować się na wejście w życie tego systemu i żeby absolutnie tego nie przedłużać.</u>
          <u xml:id="u-628.5" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o pytania pani poseł Ewy Leniart, dziękuję za to poparcie dla odroczenia systemu. Zresztą w głosach z Prawa i Sprawiedliwości wybrzmiało, że nie mają państwo jednolitej linii, bo bardzo dużo posłów i posłanek popierało odroczenie, natomiast jedna pani poseł krytykowała. Ale rozumiem, że każdy może mieć swoje zdanie. To też pokazuje, jak trudna była ta dyskusja. Jeżeli chodzi o formę wsparcia dla małych sklepów, to chciałabym podkreślić, że małe sklepy nie są zobowiązane do wejścia w system kaucyjny, tylko sklepy powyżej 200 m? mają ten obowiązek. Natomiast w tych przepisach mamy zaszytych wiele rozwiązań dla małych sklepów, tak żeby je zachęcić. Już z pierwszych informacji, które otrzymujemy od operatorów, wynika, że małe sklepy są bardzo zainteresowane podpisaniem umów z operatorami, z czego się bardzo cieszymy. Ale też, tak jak podkreśliłam, tych rozwiązań dla małych sklepów jest bardzo dużo, choćby choćby system logistyki zwrotnej. Jeszcze padło pytanie i był niepokój o poziomy recyklingu i te raporty składane przez gminy. Chciałabym uspokoić, że butelki PET i w ogóle te opakowania będą się wliczały do poziomów recyklingu, dlatego że operatorzy będą mieli obowiązek składać te informacje do gmin. Tak że to będzie uwzględnione. To nie będzie jakiś bardzo duży udział, dlatego że butelki PET są co do zasady lekkie, jednak to będzie wpływ pozytywny.</u>
          <u xml:id="u-628.6" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o pytania pani posłanki Izabeli Bodnar, również dziękuję bardzo za te uwagi, za to poparcie. Potwierdzam to, co pani powiedziała o tych celach unijnych nakładanych też na przedsiębiorców, o minimalnej 77-procentowej selektywnej zbiórce odpadów opakowaniowych już w przyszłym roku.</u>
          <u xml:id="u-628.7" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Tumanowicza o to, jakie były kryteria operatorów, to chciałabym powiedzieć, że my uszczelniliśmy te kryteria i uszczelniliśmy przepisy dotyczące kontroli nad operatorami. Niestety w tej ustawie, która jest teraz, była to dosyć duża luka, dlatego uszczelniliśmy to i wręcz napisaliśmy, co operator musi przedstawiać i załączać do wniosku. Zresztą wydając te zezwolenia, bardzo skrupulatnie każdego sprawdzaliśmy, żądaliśmy też tych dokumentów, harmonogramów i chcieliśmy, żeby ten proces był bardzo przejrzysty i gwarantował bezpieczeństwo systemu.</u>
          <u xml:id="u-628.8" who="#AnitaSowińska">Czy małpki zostaną wprowadzone do systemu? Tak jak powiedziałam wcześniej, tu mówimy o całości szkła jednorazowego, bo małpki to jest tylko element. Opakowania ze szkła jednorazowego mogą mieć również pojemność 1 l czy 1,5 l. I nie wykluczamy tego w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-628.9" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o wypowiedź pana posła Franciszka Sterczewskiego, to bardzo mu dziękuję za słowa poparcia. Rzeczywiście potwierdzam te dobre wyniki w wielu krajach Unii Europejskiej. Po prostu idziemy tą dobrą ścieżką, dobrą nie tylko dla środowiska, ale również dla gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-628.10" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Piątkowskiego, to pan poseł wyraził niepokój o dialog z samorządowcami. Chciałabym zapewnić, że my jesteśmy w dialogu z samorządowcami, nawet w przyszłym tygodniu się spotkamy z organizacjami samorządowymi. Cały czas jesteśmy z nimi w kontakcie również w ramach zespołu doradczego do spraw systemowych zmian gospodarki odpadami. Jesteśmy otwarci na różne zmiany systemowe i przede wszystkim zmiany legislacyjne. Oczywiście też potwierdzam, że edukacja jest potrzebna i my się do niej przygotowujemy. Przygotowujemy też kampanię edukacyjną o wdrożeniu systemu kaucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-628.11" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o pytanie pani posłanki Elżbiety Burkiewicz, to chciałabym uspokoić, że nazwa: kurierzy to taka skrótowa nazwa. Oczywiście chodzi o samochody. Ja jestem logistyczką. Nie wiem, czy wszyscy państwo wiedzą, ale ponad 20 lat pracowałam właśnie w logistyce, więc może to po prostu było niedomówienie czy skrótowe mówienie.</u>
          <u xml:id="u-628.12" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o pana Skonieczkę, to również chodziło mu o szkło, więc już odpowiedziałam na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-628.13" who="#AnitaSowińska">Pan Wojciech Szara… Szarama, tak?</u>
          <u xml:id="u-628.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Szarama.)</u>
          <u xml:id="u-628.15" who="#AnitaSowińska">Przepraszam, mogłam przekręcić nazwisko. Jeżeli tak zrobiłam, to bardzo przepraszam. Chciałabym uspokoić, że absolutnie nie faworyzujemy dużych sklepów, to w ogóle nie ma miejsca. W tej ustawie naprawdę bardzo dużo zaszyliśmy przepisów, które ułatwiają ich wdrożenie w przypadku małych sklepów. Ale nie zmuszamy do tego małych sklepów, bo zdajemy sobie sprawę, jak dużym wyzwaniem logistycznym może to być przynajmniej dla niektórych z nich. Są też jednak takie rozwiązania jak np. logistyka zwrotna, jak forma dokumentowa. Chciałabym także zauważyć, że VAT-u, o którym pan poseł wspomniał, w ogóle tutaj w związku z tym nie ma.</u>
          <u xml:id="u-628.16" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o pytanie pani poseł Małgorzaty Golińskiej, to tak jak wspomniałam wcześniej, jest pewna niespójność co do tego wejścia w życie. Natomiast co Ministerstwo Klimatu i Środowiska zrobiło w 2024 r.? Naprawiliśmy, szanowni państwo, tę ustawę. Po prostu ta ustawa w tym obecnym kształcie jest bardzo niebezpieczna. Ona może prowadzić do defraudacji pieniędzy z tego względu, że jest w niej zaszyty mechanizm pobierania kaucji na ostatnim etapie w łańcuchu, czyli tylko od klienta. My to zmieniliśmy, uszczelniliśmy. Dlaczego? Bo ta kaucja musi być pobierana na każdym etapie sprzedaży, czyli od wytwórcy, hurtownika i na etapie sprzedaży detalicznej. Jeżeli tak nie będzie, to może to prowadzić do bardzo poważnych defraudacji. Dlatego konieczna była ta zmiana. Oczywiście naprawiliśmy tę ustawę nie tylko pod tym względem. Uszczelniliśmy ją, jeżeli chodzi o wnioski operatorów.</u>
          <u xml:id="u-628.17" who="#AnitaSowińska">To, co państwo tutaj widzą i co wybrzmiało w głosach poparcia w czasie dyskusji w komisji, to to, że te zmiany, które zaakceptowaliśmy, które zaproponowaliśmy w tej ustawie, były bardzo potrzebne do uszczelnienia systemu, ale też usprawnienia go. Chodzi o to, żeby ten system był bardziej powszechny i przyjazny dla klienta. Przypomnę choćby o tym, że wprowadziliśmy wymóg minimum jednego punktu skupu w każdej gminie, a w tej starej ustawie nie ma takiego kryterium. Jest tylko ogólnie napisane, że operator musi działać w całej Polsce.</u>
          <u xml:id="u-628.18" who="#AnitaSowińska">Pan poseł Bartłomiej Pejo mówił o koszcie, o opakowaniach szklanych i o pięciu operatorach. Pytał, w ilu procentach mają oni polski kapitał. Nie jestem w stanie panu odpowiedzieć, natomiast zapewniam pana, że wielu tych operatorów ma również polski kapitał. Ale jeżeli sobie pan życzy, to sprawdzimy to z operatorami i możemy panu odpowiedzieć na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-628.19" who="#AnitaSowińska">Dziękuję panu Piotrowi Kandybie za poparcie, ale również za pytanie. Moim zdaniem musimy być niestety wrażliwi na dezinformację. Oczywiście są badania i państwo na pewno czytacie, że mikroplastik może przenikać do jedzenia, szczególnie w przypadku tych opakowań, które są poddane wysokiej temperaturze. Natomiast, szanowni państwo, naprawdę musimy zachować zdrowy rozsądek i oczywiście to konsument dokonuje wyboru. Osobiście zachęcam wszystkich państwa do picia wody z kranu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-628.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-629">
          <u xml:id="u-629.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-629.1" who="#MonikaWielichowska">Przyszedł czas na wystąpienie pani sprawozdawczyni komisji poseł Gabrieli Lenartowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-630">
          <u xml:id="u-630.0" who="#GabrielaLenartowicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-630.1" who="#GabrielaLenartowicz">Pani minister w zasadzie szczegółowo odpowiedziała na większość pytań, które były adresowane do wnioskodawcy. Ja tylko przypomnę.</u>
          <u xml:id="u-630.2" who="#GabrielaLenartowicz">Opakowania wielokrotnego użytku, szklane — tu się zwracam do posła Skalika. Jest pomysł na prace nad dalszym doskonaleniem tego systemu, gdzie opakowania szklane wielokrotnego użytku będą częścią systemu kaucyjnego, ale o specyficznym charakterze, który da szansę na rozwój, o którym wspomniała pani minister, nie tylko tym dużym korporacjom czy producentom. Aczkolwiek z pełnym ich docenieniem, bo to się też wiązało z ogromnymi inwestycjami w linie produkcji tych opakowań, napełniania, mycia. Myślę, że te kwestie należy docenić i spróbować także znieść obawy, które miał handel, bo opór, np. sklepów, wynikał z tego, że przy dotychczasowej kaucji, np. w przypadku piwowarskich wyrobów, sklepy nie dostawały gratyfikacji odnośnie do tego wysiłku, który był wymagany w przypadku przyjmowania opakowań, segregacji itd. Myślę, że to należy wziąć pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-630.3" who="#GabrielaLenartowicz">Jeśli chodzi o wyłączenie tzw. małpek, które zaśmiecają, to tak wybiórczo można to zrobić tylko wtedy, kiedy ze względu na kwestie zdrowia, a nie tylko środowiskowe, będziemy mieli sytuację taką jak w innych krajach, gdzie opakowania, jeśli chodzi o alkohol, tych niskich gabarytów, są wyłączone z obrotu. Z punktu widzenia tylko systemu kaucyjnego są to opakowania jednorazowego użytku, szklane i byłoby bardzo trudno je rozróżniać. Bo niby dlaczego tzw. małpka ma być obarczana kaucją, a np. półlitrówka już nie? W tym kierunku trzeba by iść.</u>
          <u xml:id="u-630.4" who="#GabrielaLenartowicz">Na pewno, jeśli chodzi o sektor komunalny i te obawy, które są zgłaszane, że samorządy będą tylko obarczone kosztem i będą miały mniejszy strumień przychodów z tytułu opłacalnej zbiórki PET-ów, warto przypomnieć to, o czym często się mówi, że samorządowcy nie zawsze wiedzą, w czym rzecz. Cały ten sektor komunalny, który, fakt, wymaga wsparcia dla wypełnienia tej luki inwestycyjnej, dla przetwarzania, recyklingu, inwestycji recyklingowych, na pewno będzie korzystał z tego systemu kaucyjnego, bo będzie mógł mieć dostarczany, bardziej czysty, wysegregowany do recyklingu odpad. To jest też odpowiedź na wątpliwości posła Piątkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-630.5" who="#GabrielaLenartowicz">Jeśli chodzi o pytania pana posła Kandyby, to już na posiedzeniu komisji były przedstawiane, prezentowane naukowe opracowania, które mówią o tym, że nie ma obaw co do tego, że przy użyciu recyklatów w butelkach PET w przypadku wód mineralnych może zachodzić jakaś interakcja, tym niemniej warto dodatkowo się pochylić nad tymi kwestiami. Powtarzam jeszcze raz, że te małe opakowania, które są dostarczane niemalże butikowo do odbiorców i odbierane, same opakowania, nie wchodzą w ten system. Specjalnie o to zapytaliśmy na posiedzeniu komisji, żeby ministerstwo wprost się na ten temat wyraziło i było to zaprotokołowane. Tym niemniej w związku z tymi wątpliwościami widzimy potrzebę, żeby taki jednoznaczny komunikat przedstawić. Być może zwrócimy się jako komisja o oficjalne stanowisko, które można będzie opublikować, żeby nie budziło już wątpliwości, że do tego systemu nie wchodzą.</u>
          <u xml:id="u-630.6" who="#GabrielaLenartowicz">I przede wszystkim kwestia związana z edukacją i informacją publiczną, także w kontekście przesunięcia tego terminu. To się wiąże też z moimi obawami. Przesunięcie tego terminu posłuży m.in. odpowiedniej kampanii informacyjnej, bo największym wrogiem dobrego systemu kaucyjnego jest skompromitowanie go w oczach konsumentów, jeśli będą zagubieni, nie będą się czuli pewnie, które opakowania będą kaucyjne, które nie będą i w jakim czasie. Tu mamy wystarczającą ilość czasu dla ministerstwa, które mogłoby sprawnie i w rzeczywisty, przyjazny sposób dotrzeć do każdego klienta, żeby wzbudzić przede wszystkim zaufanie, bo to klient będzie najprawdziwszym beneficjentem tego systemu, ale i najważniejszym partnerem.</u>
          <u xml:id="u-630.7" who="#GabrielaLenartowicz">Jeśli chodzi o pytania i tak naprawdę komunikat pani minister Golińskiej, te fobie antyniemieckie, w tym przypadku nie widać żadnego uzasadnienia, jeśli chodzi o to, że to jest czekanie na tego operatora. Akurat ten operator zgłaszał przygotowanie wystarczające nawet w przypadku tego pierwotnego tematu. Ale i tak byśmy się musieli zastanowić, w czyim interesie np. występują polskie browary albo w czyim interesie występują inni producenci bądź konsumenci. Naprawdę pozbądźmy się tych kompletnie anachronicznych fobii, nie wiem czemu akurat niemieckich czy jakichś innych. Nie uchodzi. Po prostu nie wypada osobie kompetentnej i wykształconej, bo trzeba by zadać pytanie. Przecież pani minister też przygotowała wiele rozwiązań. W czyim interesie to robiła? Nie uchodzi zadawać takich pytań w polskim parlamencie. Świadczy to o dość wąskim, żeby nie powiedzieć: tunelowym, myśleniu. Apeluję o szersze horyzonty. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-630.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-631">
          <u xml:id="u-631.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-631.1" who="#MonikaWielichowska">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-632">
          <u xml:id="u-632.0" who="#DariaGosekPopiołek">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Koalicyjnego Klubu Parlamentarnego Lewicy mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, druki nr 760 i 834.</u>
          <u xml:id="u-632.1" who="#DariaGosekPopiołek">W imieniu klubu parlamentarnego Lewicy wyrażamy pełne poparcie dla tej nowelizacji i dziękujemy za ciężką pracę nie tylko Wysokiej Izbie, ale przede wszystkim ministrze Anicie Sowińskiej, która przeprowadziła setki rozmów i konsultacji z obywatelami i interesariuszami. Cieszymy się też, że wreszcie finalizujemy pracę nad tym rządowym przedłożeniem, bo chyba nie było w tej kadencji takiego przedłożenia, w którym jeszcze coś na finiszu chciano by zmienić, aby opóźnić wejście w życie owego przedłożenia. I chyba dopiero obawa, że nie zdążymy znowelizować PiS-owskiej ustawy przed wejściem w życie, zakończyła te tańce i harce nad nowelizacją.</u>
          <u xml:id="u-632.2" who="#DariaGosekPopiołek">Ta ustawa to nowelizacja ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, doprecyzowująca przepisy dotyczące zezwoleń na prowadzenie systemu kaucyjnego, wprowadzająca rozwiązanie polegające na podążaniu kaucji za opakowaniem w całym łańcuchu sprzedaży, a także wyłączająca opakowania po produktach mlecznych i wprowadzająca zharmonizowany system oznakowania. Uwzględnia ona również autopoprawkę przyjętą na etapie Rady Ministrów, zmieniającą datę startu systemu. Zmiany te stanowią odpowiedź na postulaty jednostek handlowych związane z potrzebą dłuższego czasu na dostosowanie pomieszczeń i zmianę procedur w zakresie zbierania opakowań.</u>
          <u xml:id="u-632.3" who="#DariaGosekPopiołek">System, który zostanie uruchomiony w przyszłym roku, musi być atrakcyjny i bezpieczny dla przedsiębiorców, przyjazny dla użytkowników i wyraźnie wpływać na zmniejszenie problemu zaśmiecania Polski. Przepisy ustanawiające system kaucyjny zostały uchwalone w 2023 r. i na ich podstawie system kaucyjny powinien zostać uruchomiony w 2025 r.</u>
          <u xml:id="u-632.4" who="#DariaGosekPopiołek">System kaucyjny to mechanizm promujący recykling i ponowne wykorzystanie opakowań. Korzyści z wprowadzenia systemu to zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska przez odpady opakowaniowe, zwiększenie poziomu selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych, zwiększenie poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych i stworzenie pozytywnych nawyków dotyczących segregowania odpadów. System kaucyjny jest z jednej strony reakcją na duże zainteresowanie i potencjalne zaangażowanie przyszłych użytkowników, a z drugiej zobowiązaniem do realizacji unijnego poziomu selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych. Cele dla butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 l wynoszą 77% w 2025 r. i 90% w 2030 r. Bez wprowadzenia systemu zwrotu opakowań i zaangażowania społeczeństwa osiągnięcie powyższych poziomów nie będzie możliwe.</u>
          <u xml:id="u-632.5" who="#DariaGosekPopiołek">Zawarte w nowelizacji przepisy mają na celu:</u>
          <u xml:id="u-632.6" who="#DariaGosekPopiołek">— zwiększenie roli ministra jako koordynatora w celu zapewnienia sprawności działania i terminowości uruchomienia systemu, w tym zwiększenie nadzoru ministra nad tworzonymi systemami kaucyjnymi na etapie poprzedzającym uruchomienie systemów, w szczególności ograniczenie nieprawidłowości w zakresie planowania działania systemów kaucyjnych;</u>
          <u xml:id="u-632.7" who="#DariaGosekPopiołek">— wprowadzenie tzw. zamkniętego systemu obiegu kaucji, czyli wdrożenie rozwiązania polegającego na pobieraniu kaucji w całym łańcuchu dystrybucji;</u>
          <u xml:id="u-632.8" who="#DariaGosekPopiołek">— zapewnienie rzeczywistego objęcia systemem kaucyjnym całego kraju poprzez wprowadzenie wymogu utworzenia co najmniej jednego stacjonarnego punktu odbierania opakowań i odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym od użytkowników końcowych w każdej gminie, co spowoduje, że podmioty te będą miały jasne wytyczne dotyczące minimalnej ilości takich punktów;</u>
          <u xml:id="u-632.9" who="#DariaGosekPopiołek">— uwzględnienie potencjału małych sklepów — wprowadzenie obowiązku zbierania szklanych opakowań wielokrotnego użytku w sklepach, które sprzedają produkty w takich opakowaniach; zbiórka taka już obecnie powszechnie funkcjonuje w praktyce, a jej uwzględnienie ograniczy ryzyko spadku obrotów takich placówek;</u>
          <u xml:id="u-632.10" who="#DariaGosekPopiołek">— zwolnienie z wymogu uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów w zakresie logistyki zwrotnej, tj. zbierania odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym, odebranych od prowadzących nieprofesjonalną zbiórkę;</u>
          <u xml:id="u-632.11" who="#DariaGosekPopiołek">— wyłączenie opakowań po produktach mlecznych z obowiązku objęcia systemem kaucyjnym;</u>
          <u xml:id="u-632.12" who="#DariaGosekPopiołek">— wprowadzenie nowego logotypu systemu kaucyjnego, który będzie musiał pojawić się na opakowaniach objętych systemem kaucyjnym w 2025 r., dostępnego na stronie internetowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska;</u>
          <u xml:id="u-632.13" who="#DariaGosekPopiołek">— wydłużenie do 2026 r. okresu przejściowego dla przedsiębiorców, którzy utworzyli system pobierania i zwracania kaucji za opakowania, tj. dla już istniejących systemów;</u>
          <u xml:id="u-632.14" who="#DariaGosekPopiołek">— odstąpienie od wprowadzenia jednoinstancyjności postępowań dotyczących systemu kaucyjnego przez poprzestanie na możliwości nadania określonym decyzjom rygoru natychmiastowej wykonalności;</u>
          <u xml:id="u-632.15" who="#DariaGosekPopiołek">— umożliwienie wnioskowania do recyklera o DPR (dokument potwierdzający recykling) przez podmiot reprezentujący na zasadach analogicznych do podmiotów obecnie wskazanych w art. 23 ust. 5, co pozwoli na rozstrzygnięcie zagadnień formalnych związanych z zaliczeniem uzyskanych w ten sposób DPR-ów jako dotyczących odpadów pochodzących z gospodarstw domowych;</u>
          <u xml:id="u-632.16" who="#DariaGosekPopiołek">— wskazanie, że od 2026 r. opłata produktowa, którą ponosić będą wprowadzający, którzy nie przystąpili do żadnego z systemów kaucyjnych, obliczana będzie jako potrójna stawka opłaty produktowej określonej dla danego rodzaju opakowania na napoje — wyłączenie niepożądanej alternatywy nieprzystępowania do systemu przez wprowadzających i niepokrywania przez nich realnych wydatków po stronie podmiotów prowadzących jednostki handlowe;</u>
          <u xml:id="u-632.17" who="#DariaGosekPopiołek">— rezygnację ze stopniowego zwiększania poziomów selektywnej zbiórki i propozycję określenia minimalnych celów na poziomie 77% dla lat 2025–2028 i 90% dla roku 2029 i lat kolejnych — dla każdego roku i dla każdego z opakowań objętych systemem;</u>
          <u xml:id="u-632.18" who="#DariaGosekPopiołek">— uwzględnienie zaproponowanych przez Ministerstwo Finansów zmian w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 i 852), gdzie ujednolicone zostały zasady rozliczenia na gruncie VAT kaucji od opakowań wielokrotnego i jednorazowego użytku; wskazanie, że podmioty reprezentujące będą obowiązane do poboru i zapłaty VAT organom skarbowym wyłącznie za kaucje za opakowania objęte systemem kaucyjnym, które nie zostały zwrócone w tym systemie.</u>
          <u xml:id="u-632.19" who="#DariaGosekPopiołek">Wszystkie te zmiany są oczekiwane przez społeczeństwo. Za powstaniem systemu kaucyjnego w Polsce w zeszłej kadencji głosowało 433 posłów i posłanek. Liczymy, że nowelizacja spotka się z analogicznym poparciem. Lewica będzie głosowała za.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-633">
          <u xml:id="u-633.0" who="#MonikaWielichowska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, marszałek Sejmu kieruje ten projekt ustawy ponownie do Komisji Gospodarki i Rozwoju oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-633.1" who="#MonikaWielichowska">Zanim przystąpimy do rozpatrzenia punktu 17. porządku dziennego, chciałam państwu powiedzieć, że mamy godz. 21.35. Przed nami są jeszcze trzy punkty, a opóźnienie sięga kilkudziesięciu minut. Do oświadczeń poselskich na tę chwilę zapisało się 30 parlamentarzystów. W związku z opóźnieniem oświadczenia rozpoczną się, jak myślę, po północy, więc zachęcam do skorzystania z możliwości złożenia oświadczenia na piśmie. Tych z państwa, którzy jednak zechcą oświadczyć się z mównicy, oczywiście zapraszam na mównicę, natomiast wyznaczę czas na oświadczenie na 1 minutę, o czym państwa informuję.</u>
          <u xml:id="u-633.2" who="#MonikaWielichowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 17. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie 106. rocznicy powstania rządu Daszyńskiego (druki nr 775 i 797).</u>
          <u xml:id="u-633.3" who="#MonikaWielichowska">Proszę panią poseł Darię Gosek-Popiołek o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-634">
          <u xml:id="u-634.0" who="#DariaGosekPopiołek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-634.1" who="#DariaGosekPopiołek">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! W dniu 7 listopada Komisja Kultury i Środków Przekazu pracowała nad tekstem uchwały upamiętniającej rząd Ignacego Daszyńskiego i postać jednego z ojców naszej niepodległości. Bardzo dziękuję posłom i posłankom, którzy pracowali nad tym projektem uchwały. Jednocześnie nie ukrywam, że liczyliśmy na to, że ta rocznica, ta postać, to wydarzenie… Liczyliśmy na to, że ta uchwała będzie mogła zostać przyjęta przez aklamację. Tak się niestety nie stało. Szkoda, że jeden z ojców polskiej niepodległości w oczach niektórych posłów nie zasłużył na takie uhonorowanie.</u>
          <u xml:id="u-634.2" who="#DariaGosekPopiołek">Może nie będę sprawozdawała debaty, która się odbyła, bo ona była bardzo historyczna, za co bardzo dziękuję, a po prostu przeczytam treść uchwały.</u>
          <u xml:id="u-634.3" who="#DariaGosekPopiołek">„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej upamiętnia 106. rocznicę powstania Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej — rządu odradzającej się po 123 latach niewoli Polski. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd Ignacemu Daszyńskiemu, jednemu z Ojców Niepodległości, który 106 lat temu wykonał historyczny krok w stronę odbudowy niepodległej państwowości polskiej.</u>
          <u xml:id="u-634.4" who="#DariaGosekPopiołek">Rząd Ignacego Daszyńskiego pracował kilka dni. 12 listopada 1918 roku premier złożył dymisję na ręce przybyłego do Warszawy Józefa Piłsudskiego. Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej miał charakter koalicyjny. Powstał w wyniku porozumienia środowisk socjalistycznych i ludowych. Odbudowa państwowości wymagała utworzenia znacznie szerszej koalicji politycznej, dlatego premier Daszyński zdecydował się zrezygnować z misji tworzenia rządu. Wybrał jedność państwa, wznosząc się ponad partyjny interes. Gdy istnienie państwa stało się zagrożone podczas ofensywy Rosji Sowieckiej latem 1920 roku, Ignacy Daszyński ponownie wziął współodpowiedzialność za losy Polski i został zastępcą Wincentego Witosa w Rządzie Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-634.5" who="#DariaGosekPopiołek">Propozycje programowe rządu Ignacego Daszyńskiego, kontynuowane przez rząd Jędrzeja Moraczewskiego, zostały wcielone w życie mocą dekretów Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, który w latach 1918 i 1919 wprowadził w Polsce 8-godzinny dzień pracy, przyznał kobietom prawa wyborcze oraz stworzył system ubezpieczeń społecznych, kładąc fundament pod obowiązujący do dzisiaj demokratyczny system polityczny, społeczny i gospodarczy”. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-634.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-635">
          <u xml:id="u-635.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-635.1" who="#MonikaWielichowska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-635.2" who="#MonikaWielichowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-635.3" who="#MonikaWielichowska">Pierwszego do zabrania głosu zapraszam pana posła Piotra Babinetza, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-636">
          <u xml:id="u-636.0" who="#PiotrBabinetz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-636.1" who="#PiotrBabinetz">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-636.2" who="#PiotrBabinetz">Odnosząc się do powstałego 7 listopada 1918 r. w Lublinie Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej Ignacego Daszyńskiego, powiem, że z jednej strony było wiele inicjatyw czasu odzyskiwania przez Polaków niepodległości: rząd Świeżyńskiego powołany przez Radę Regencyjną po ogłoszeniu niepodległości, zastąpiony rządem Wróblewskiego, od 1916 r. Centralny Komitet Obywatelski w Poznaniu z Korfantym i Władysławem Seydą, od 28 października Polska Komisja Likwidacyjna w Krakowie z Witosem oraz inicjatywy lokalne, takie jak Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego i Rzeczpospolita Zakopiańska z Żeromskim. Od 1917 r. działał też Komitet Narodowy Polski w Paryżu z Dmowskim i Zamoyskim, który reprezentował sprawę polską wobec mocarstw zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-636.3" who="#PiotrBabinetz">Rząd Daszyńskiego opierał się tylko na dwóch partiach socjalistycznych: jednej ludowej — z drugiej Witos odmówił wejścia do rządu — i Stronnictwie Niezawisłości Narodowej. Część ministrów była wolnomularzami. Miał być socjalistyczno-ludową alternatywą dla konserwatywno-narodowej opcji rządów mianowanych przez Radę Regencyjną, z kolei nadaną przez Niemcy. Jego program radykalnych reform społecznych, w większości potrzebnych, w niektórych obszarach szedł za daleko, np. podważając prawo własności, a przed demokratycznymi wyborami do Sejmu konieczne było oparcie rządu na wszystkich znaczących siłach politycznych narodu.</u>
          <u xml:id="u-636.4" who="#PiotrBabinetz">Z drugiej jednak strony ministrowie tego rządu to często legioniści bardzo zasłużeni dla Polski: Tomasz Arciszewski, kawaler Virtuti Militari, więziony przez Moskali, niezłomny premier rządu na uchodźstwie, Jędrzej Moraczewski, kawaler Virtuti Militari, i Edward Rydz-Śmigły, bohater wojny przeciwko bolszewikom, a także Wacław Sieroszewski, pisarz, etnograf, kawaler Virtuti Militari, Medard Downarowicz, którzy otrzymał Virtuti Militari za wojnę z bolszewikami, Jan Marian Malinowski i Leon Supiński, wszyscy czterej byli sybirakami, Stanisław Thugutt, ranny w wojnie z bolszewikami, Tomasz Nocznicki i Juliusz Poniatowski, działacze ludowi, czy wreszcie Bronisław Ziemięcki, Błażej Stolarski i Gabriel Dubiel, trzej zamordowani w czasie II wojny światowej przez Niemców.</u>
          <u xml:id="u-636.5" who="#PiotrBabinetz">Józef Piłsudski, chociaż po przyjeździe do Warszawy i przejęciu władzy wojskowej 11 listopada zrugał Daszyńskiego, a szczególnie Śmigłego-Rydza — słynne: Wam kury szczać prowadzać, a nie politykę robić — za dotychczasowy model tworzonego rządu, który jak mówił, wiązał mu ręce, jednak 14 listopada powierzył Daszyńskiemu sformowanie nowego koalicyjnego rządu, ponieważ m.in. Narodowa Demokracja i PSL „Piast” odmówiły poparcia Daszyńskiemu. Ostatecznie 17 listopada Piłsudski wyznaczył z ulgą Jędrzeja Moraczewskiego na nowego premiera.</u>
          <u xml:id="u-636.6" who="#PiotrBabinetz">Wskazany przez Daszyńskiego kierunek zmian społecznych został częściowo wprowadzony przez rząd Moraczewskiego oraz niezależnie przez naczelnika państwa Piłsudskiego. Ciekawa była opinia Wincentego Witosa o rządzie Daszyńskiego: Jest niesłychaną lekkomyślnością i błędem politycznym, graniczącym wprost z bardzo niepoważną awanturą, która powinna być jak najprędzej zlikwidowana. Kluczowa jednak w obliczu wrzenia rewolucyjnego na Wschodzie, na Zachodzie i Południu oraz zagrożenia bolszewickiego w Polsce była ocena Mieczysława Niedziałkowskiego: Przez fakt swojego powstania, przez swój manifest, przez entuzjazm, który wywołał, skierował stanowczo budownictwo państwowe na szlak demokracji. W Lublinie w dniu 7 listopada 1918 r. zadano cios śmiertelny komunizmowi w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-636.7" who="#PiotrBabinetz">Choćby dlatego klub Prawa i Sprawiedliwości będzie głosował za podjęciem uchwały przypominającej rząd Ignacego Daszyńskiego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-637">
          <u xml:id="u-637.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-637.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Piątkowskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-638">
          <u xml:id="u-638.0" who="#KrzysztofPiątkowski">Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! W tym miesiącu minęło 106 lat od powstania Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej pod przewodnictwem Ignacego Daszyńskiego. W listopadzie 1918 r. w ważnych dla Polaków chwilach upadku wielkich imperiów Daszyński podjął wyzwanie, by stworzyć rząd, który po raz pierwszy miał reprezentować wolnych obywateli Polski, niezależnych od obcych potęg. Jego działania były odważne i nowatorskie. Program rządu obejmował postulaty, które w tamtych czasach stanowiły radykalne rozwiązania: wprowadzenie 8-godzinnego dnia pracy, prawa wyborcze dla kobiet, reformy rolne, system zabezpieczeń społecznych. O tym dzisiaj już mówiono. Te decyzje miały na celu stworzenie fundamentów pod nowoczesne, demokratyczne państwo. Choć ten rząd przetrwał jedynie 4 dni, idee Daszyńskiego nie umarły wraz z jego rezygnacją.</u>
          <u xml:id="u-638.1" who="#KrzysztofPiątkowski">Często Daszyński pozostaje w cieniu innych ojców niepodległości. Warto przypominać tę postać, warto mówić o szczegółach z jego życia może w przyszłości w bardziej okrągłe rocznice, bo dość nietypowo, 106 lat od momentu powstania tymczasowego rządu, robimy to dzisiaj. Komisja kultury zwróciła w czasie swoich dyskusji uwagę na ten aspekt, ale mimo wszystko nie mam wątpliwości, i posłowie nie mieli wątpliwości, że jest to postać niezwykła, którą warto uczcić taką uchwałą.</u>
          <u xml:id="u-638.2" who="#KrzysztofPiątkowski">Klub i posłowie Koalicji Obywatelskiej będą oczywiście ją popierać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-638.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-639">
          <u xml:id="u-639.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-639.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Barbara Okułę, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-640">
          <u xml:id="u-640.0" who="#BarbaraOkuła">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przypominamy dziś pierwszy rząd suwerennej Polski utworzony w Lublinie pod przewodnictwem Ignacego Daszyńskiego po 123 latach niewoli. Daszyńskiego pamiętamy dziś przede wszystkim jako jednego z sześciu ojców niepodległości. Byli nimi: Ignacy Daszyński, Roman Dmowski, Wojciech Korfanty, Ignacy Jan Paderewski, Józef Piłsudski i Wincenty Witos. Każdy z nich reprezentował inne poglądy ideowe i polityczne — od socjalistów do chrześcijańskich demokratów i narodowych demokratów, ale każdy był wielkim polskim patriotą i każdy z nich umiał i chciał wysiąść ze swoich ideowych tramwajów na przystanku niepodległość. Warto to dziś przypominać. Politycy z różnych stron ideowych i politycznych spotkali się, by wspólnie budować nową Polskę, suwerenne i silne państwo polskie, które było poszarpane po wielkiej wojnie i 123 latach niewoli.</u>
          <u xml:id="u-640.1" who="#BarbaraOkuła">A co dziś słychać na naszym przystanku niepodległość? Często polityczny wrzask, kłótnie, hejt, wzajemne oskarżenia, bolesne odmawianie innym patriotyzmu. Jestem pewna, że na dzisiejszym przystanku ojcowie niepodległości czuliby się co najmniej nieswojo. Zastanawiam się, czy będzie jeszcze stać nas, naszą klasę polityczną, by odbudować tę jedność, jaka towarzyszyła w tamtych czasach ojcom niepodległości. To jest coraz trudniejsze, ale nie jest niemożliwe. Chcę też powiedzieć zwłaszcza politykom z prawej strony, że nikt nie jest właścicielem obozu patriotycznego, bo prawdziwy obóz patriotyczny to my wszyscy, obywatele wolnej Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-640.2" who="#BarbaraOkuła">Klub Parlamentarny Polska 2050 będzie głosował za uchwałą w sprawie 106. rocznicy powstania rządu Daszyńskiego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-640.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-641">
          <u xml:id="u-641.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-641.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Tadeusza Samborskiego, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-642">
          <u xml:id="u-642.0" who="#TadeuszSamborski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, popiera poselski projekt uchwały upamiętniającej 106. rocznicę utworzenia rządu Ignacego Daszyńskiego. W tamtych czasach głoszono różne poglądy dotyczące sposobów i drogi dochodzenia do niepodległości. Jedni stawiali na walkę zbrojną i na pracę organiczną, budowanie gospodarki, rozwój edukacji, kultury… Ale bez względu na różnice cel wszystkich spierających się był wspólny i jednoznaczny: niepodległa, suwerenna Polska.</u>
          <u xml:id="u-642.1" who="#TadeuszSamborski">106 lat temu ówcześni Polacy mieli bardzo ważny i uzasadniony powód do radości, bo oto po 123 latach niewoli, nieobecności na mapie politycznej Europy znów pojawiła się niepodległa Polska. Polska wymarzona, wyśniona, ale także wywalczona przez pięć pokoleń Polaków. Polska zmartwychwstała dzięki tym Polakom, którzy nigdy w nią nie zwątpili. Do nich należeli przede wszystkim ojcowie niepodległości, a w tym gronie Ignacy Daszyński, który stanął na czele Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-642.2" who="#TadeuszSamborski">Tą uchwałą składamy hołd Ignacemu Daszyńskiemu, który uczynił ważny krok w procesie odbudowy państwowości polskiej. Był to z jego strony przejaw autentycznego patriotyzmu i instynktu państwowego.</u>
          <u xml:id="u-642.3" who="#TadeuszSamborski">Niejednokrotnie mówi się i pisze, że Polacy często w historii mieli pecha, ale w listopadzie 1918 r. mieli szczęście. Wtedy właśnie Polacy nie zmarnowali szansy, jaka pojawiła się w wyniku działań wielu czynników, jak np. klęska i rozpad mocarstw zaborczych. Często mówi się też, że w 1918 r. wybuchła niepodległość, ale żeby tak się stało, musiała być stosowna gleba emocjonalna, intelektualna, artystyczna. Na tę dobrą glebę trafiały idee, inicjatywy, takie jak ta, którą pragniemy uczcić omawianą aktualnie uchwałą. Rząd Ignacego Daszyńskiego funkcjonował zaledwie kilka dni, ale idee i hasła, które głosił, znalazły swoje urzeczywistnienie w kolejnych latach II Rzeczypospolitej Polskiej. Z pewnością fakt powołania rządu Ignacego Daszyńskiego trafnie wpisał się w piękną i budującą maksymę sformułowaną przez innego ojca niepodległości, wybitnego męża stanu Wincentego Witosa. A brzmiała ona: Polska winna trwać wiecznie. My, ludowcy, z przekonaniem popieramy projekt uchwały. Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-642.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-643">
          <u xml:id="u-643.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-643.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Bronisława Foltyna z Konfederacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-644">
          <u xml:id="u-644.0" who="#BronisławFoltyn">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wam kury szczać prowadzać, a nie politykę robić. To oczywiście nie odnosi się do dzisiejszych czasów, to słowa marszałka Józefa Piłsudskiego, które w tej Izbie może czasem wciąż są aktualne, ale oryginalnie były skierowane właśnie do członków rządu Daszyńskiego. I tu pojawia się pytanie do posłów Prawa i Sprawiedliwości. Skoro czujecie się spadkobiercami Józefa Piłsudskiego i myśli PPS-u, to w jaki sposób możecie popierać tę uchwałę? Namawiam was gorąco, żebyście raczej poszli śladem posła Suskiego, który w komisji kultury sprzeciwił się tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-644.1" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Przejęzyczenie.)</u>
          <u xml:id="u-644.2" who="#BronisławFoltyn">Jakie było znaczenie rządu Daszyńskiego? Jakie ono było? Był to twór lokalny, trwający zaledwie 4 dni. Z punktu widzenia dziejów Polski działalność rządu Daszyńskiego miała charakter marginalny, a pierwszą realną instytucją władzy w odradzającej się Polsce była raczej Rada Regencyjna, która powstała miesiąc wcześniej przed tym rządem. Lewica próbuje przepisywać historię na nowo, gloryfikując ten epizod, i usiłuje na siłę nadać mu rangę, jakiej nigdy nie miał. Czyżby Daszyński to miał być sposób na przykrycie prawdziwych korzeni lewicy, czyli tych, które się skrywają w PRL-u i w PZPR? Prawdopodobnie tak. Przypominam, że rząd Daszyńskiego trwał trzy razy krócej niż dwutygodniowy rząd Morawieckiego. Tak naprawdę nie są to znaczące wydarzenia w historii Polski. No i znajmy jakieś proporcje. Myślę, że za 100 lat nikt nie będzie czcił tego dwutygodniowego rządu, tym bardziej tego Daszyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-644.3" who="#BronisławFoltyn">Ponadto chciałbym zwrócić uwagę na to, że po raz kolejny zajmujemy się w Sejmie i w komisji kultury tematami kompletnie nieistotnymi, tematami zastępczymi. Spójrzmy: 106. rocznica, a gdzie była 104. czy 103.? Czy za rok będziemy świętować 107.? To przecież nie jest właśnie nawet jakaś okrągła rocznica. Apeluję więc w tym miejscu do wszystkich klubów, byśmy w przyszłości pracowali przede wszystkim nad tymi najważniejszymi rocznicami, bo to jakoś dezawuuje wszystkie uchwały okolicznościowe. Apeluję też, by kluby nie składały podobnych projektów uchwał, które w pewnym sensie ośmieszają i naruszają powagę Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-644.4" who="#BronisławFoltyn">Mam też pytanie do posłów PSL-u. Czy naprawdę chcecie poprzeć tę uchwałę? Wasza ikona Wincenty Witos powiedział — zacytuję te słowa, bo to brzmi mocno kontrowersyjnie — byłem dwudniowym ministrem rządu Daszyńskiego, nie wiem, przez kogo zamianowanym, bez mojej zgody. Zarzucali mi niektórzy lewicowi, że opuściłem rząd, przyczyniając się do rozbicia go. Przyznaję się do tego bez żalu. Dlaczego? Nie mogłem zgodzić się na tworzenie jednostronnych rządów prowincjonalnych nigdy, a szczególnie w okresie powstawania tego rządu.</u>
          <u xml:id="u-644.5" who="#BronisławFoltyn">Szanownym posłom z Koalicji Obywatelskiej przypominam, że mają w swoim składzie Bogusława Wołoszańskiego. Radzę skonsultować, czy warto popierać taki projekt. Konfederacja będzie przeciwko.</u>
          <u xml:id="u-644.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-645">
          <u xml:id="u-645.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-645.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Macieja Koniecznego, Razem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-646">
          <u xml:id="u-646.0" who="#MaciejKonieczny">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Koalicyjny Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej był porozumieniem środowisk socjalistycznych i ludowych. Choć istniał zaledwie kilka dni, to wbrew temu, co przed chwilą próbował powiedzieć poseł Konfederacji, odegrał olbrzymią rolę w naszej historii. Manifest tego rządu z 7 listopada 1918 r. wygłoszony przez Ignacego Daszyńskiego był świadectwem wielkiej troski o sprawiedliwość społeczną i postęp. Zapewniał bezpłatną, świecką naukę. Do dzisiaj to wątpliwa kwestia. Zakładał ośmiogodzinny dzień pracy w przemyśle i handlu — wtedy było to bardzo ambitne, dzisiaj wypadałoby ten czas jednak trochę skrócić. Powszechne prawo wyborcze i pełne równouprawnienie obywateli, również bardzo postępowe prawo jak na tamte czasy, które realnie zostało potem potwierdzone, a nawet udział pracowników w zarządzaniu przedsiębiorstwami. Więc myślę, że to jest także bardzo dobra inspiracja na dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-646.1" who="#MaciejKonieczny">Wydany 7 listopada pełny manifest gabinetu stanowił: Sejm ustawodawczy, zwołany będzie na podstawie powszechnego, bez różnicy płci głosowania. W skład rządu weszła wtedy także pierwsza kobieta — Irena Kosmowska. Choć działalność rządu Daszyńskiego trwała zaledwie kilka dni, jego myśl programowa została wcielona w życie w istotnej części dekretami Józefa Piłsudskiego. Chodzi tutaj o 8-godzinny dzień pracy, przyznanie kobietom praw wyborczych, stworzenie systemu ubezpieczeń społecznych. To jest fundament obowiązującego do dzisiaj porządku demokratycznego, społecznego i gospodarczego w Polsce. Dla Daszyńskiego i polskich socjalistów w ogóle walka szła nie tylko o niezależność Polski od obcych mocarstw, ale o to, żeby Polska była równa dla wszystkich swoich obywateli, bez względu na zasobność ich portfela, pochodzenie czy płeć. To jest tradycja polskich socjalistów, to jest nasza tradycja i dlatego jako Razem oczywiście tę uchwały poprzemy.</u>
          <u xml:id="u-646.2" who="#MaciejKonieczny">Ale też nie mogę przy tej okazji nie wspomnieć, że być może lepiej polski Sejm, rządząca większość mogliby uczcić pamięć Ignacego Daszyńskiego, np. odstępując od demolowania ochrony zdrowia, odstępując od pomysłów na to, aby kasjerka w sklepie, mająca płacę minimalną, składała się na polską ochronę zdrowia w większym stopniu niż przedsiębiorca zarabiający 150 tys. rocznie. Może lepiej zamiast, obok przyjęcia tej uchwały zainspirować się myślą Ignacego Daszyńskiego, który chciał, żeby w Polsce nie było grup uprzywilejowanych, które żyją na koszt reszty. Dlatego zachęcam do tego, żeby poprzeć tę uchwałę, ale także żeby zastanowić się nad tym, jakiej Polski chcieli demokratyczni niepodległościowi socjaliści, i zainspirować się tą myślą, np. głosując nad bardzo złym pomysłem zmniejszenia składki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-646.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-647">
          <u xml:id="u-647.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-647.1" who="#MonikaWielichowska">Oczywiście do tego punktu zapisali się posłowie, aby zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-647.2" who="#MonikaWielichowska">Wyznaczam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-647.3" who="#MonikaWielichowska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-647.4" who="#MonikaWielichowska">Pierwszego do zabrania głosu zapraszam pana posła Łukasza Ściebiorowskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-648">
          <u xml:id="u-648.0" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-648.1" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Istnienie rządu Ignacego Daszyńskiego, choć funkcjonował zaledwie kilka dni, miało ogromne znaczenie symboliczne i polityczne. Rząd ten, oparty na ideach demokracji i sprawiedliwości społecznej, pokazał światu, że Polska jest gotowa do samodzielnego istnienia po latach zaborów, jednak najważniejszym dowodem jego odpowiedzialności i troski o dobro odradzającej się Rzeczypospolitej była decyzja o podaniu się do dymisji w obliczu przejęcia władzy przez Józefa Piłsudskiego. Ustąpienie to miało na celu uniknięcie politycznych podziałów i chaosu w kluczowym momencie tworzenia struktur państwowych. Daszyński i jego współpracownicy wykazali się dojrzałością polityczną, oddając władzę w ręce przywódcy, który miał zjednoczyć wszystkie siły na rzecz budowy niepodległego państwa. Dzięki tej decyzji rząd lubelski wpisał się w historię jako przykład poświęcenia własnych ambicji politycznych dla wyższego celu, dobra wspólnego i przyszłości niepodległej Polski. Taka postawa jest godna upamiętnienia i naśladowania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-648.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-649">
          <u xml:id="u-649.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-649.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Ewę Leniart, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-650">
          <u xml:id="u-650.0" who="#EwaLeniart">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ignacy Daszyński był liderem ruchu socjalistycznego, ale nie można mu odmówić, że przede wszystkim działaczem niepodległościowym, który był mocno zaangażowany w odrodzenie się państwa polskiego — jako premier kilkudniowego rządu w 1918 r., ale też jako wicepremier w rządzie Wincentego Witosa, jako marszałek Sejmu w latach 1928–1930. Niewątpliwie walczył o socjalizm, ale bez metod rewolucyjnych. Chciał, by Polska odzyskała suwerenność, i skutecznie w budowaniu tej suwerenności uczestniczył. Postarał się wznieść ponad podziały partyjne i partykularyzmy. To niewątpliwie ogromna zaleta tego działacza niepodległościowego. W związku z tym, mając na uwadze, że dobro Rzeczypospolitej stawiać należy ponad wszystko, czy pomysłodawcy nie wyszliby z inicjatywą uczczenia także innych rządów epizodycznych, które w 1918 r. były wyrazem starań narodu polskiego o odzyskanie suwerenności? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-651">
          <u xml:id="u-651.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-651.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Grzegorza Lorka. Ale chyba nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-651.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Michała Wosia. Również nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-651.3" who="#MonikaWielichowska">Ale widzę pana posła Witolda Tumanowicza, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-651.4" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Jestem, jestem.)</u>
          <u xml:id="u-651.5" who="#MonikaWielichowska">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-652">
          <u xml:id="u-652.0" who="#WitoldTumanowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Uchwała w sprawie rządu Ignacego Daszyńskiego jest historycznie nieścisła i ideologicznie stronnicza. Rząd ten był efemeryczny, uzurpacyjny i nigdy nie został uznany oficjalnie za pierwszy rząd suwerennej Polski. Niepodległość Polski ogłosiła już 7 października 1918 r. Rada Regencyjna, i to ona przekazała władzę Józefowi Piłsudskiemu 11 listopada. Traktowanie rządu Daszyńskiego jako fundamentu odrodzonej Polski ignoruje jego radykalnie socjalistyczny charakter, sprzeczny z polską tradycją narodową. Historia nie powinna być wykorzystywana do narzucania jednowymiarowych narracji. Polityka wymaga szacunku dla faktów, a nie ich manipulacji.</u>
          <u xml:id="u-652.1" who="#WitoldTumanowicz">Mam pytanie. Czy skoro uchwała jest z okazji okrągłej, 106. rocznicy, to teraz Lewica będzie co roku ją zgłaszać? Zastanawiam się też głośno, czy za 105 lat ta Izba będzie podejmować uchwałę z okazji 106. rocznicy 2-tygodniowego rządu Mateusza Morawieckiego.</u>
          <u xml:id="u-652.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-653">
          <u xml:id="u-653.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-653.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Piątkowskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-654">
          <u xml:id="u-654.0" who="#KrzysztofPiątkowski">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Chciałem tylko zwrócić uwagę, że chociaż mówimy dzisiaj o Daszyńskim jako premierze rządu, to tak naprawdę był on nieprzerwanie parlamentarzystą, można powiedzieć, naszym kolegą, od roku 1919 aż do roku 1935. Był marszałkiem Sejmu między rokiem 1928 a 1930. A ponieważ salę, w której dzisiaj się znajdujemy, dobudowano właśnie w latach 1925–1928, to był prawdopodobnie pierwszym marszałkiem Sejmu prowadzącym obrady z miejsca, w którym dzisiaj zasiada pani marszałek Wielichowska. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-654.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-655">
          <u xml:id="u-655.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-655.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jerzego Meysztowicza, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-656">
          <u xml:id="u-656.0" who="#JerzyMeysztowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie mamy wątpliwości, że Ignacy Daszyński był wybitnym Polakiem, był mężem stanu, był premierem, wicepremierem, marszałkiem Sejmu. Uważam, że powinniśmy pamiętać o tym, bo oczywiście są dyskusje, czy to był pierwszy rząd, czy nie, czy Rada Regencyjna nie powinna mieć tego miana. Nie, ja traktuję rząd Daszyńskiego jako pierwszy rząd niepodległej Polski, a Daszyńskiego jako pierwszego premiera niepodległej Polski. Co do tego nie mam żadnych wątpliwości. Będę oczywiście głosował za tą uchwałą, natomiast nie będę ukrywał, że przychylam się do takiej opinii, że nie powinniśmy świętować tak nierównych rocznic. Dlatego że one nam spowszednieją. Powinniśmy rzeczywiście celebrować okrągłe rocznice, bo wtedy możemy lepiej do nich się przygotować. Możemy świętować rzeczywiście wspólnie okrągłe rocznice, bo one wyrażają naszą pamięć o tych, którzy doprowadzili do tego, że żyjemy w niepodległej Polsce. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-657">
          <u xml:id="u-657.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-657.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Wojciecha Szaramę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-658">
          <u xml:id="u-658.0" who="#WojciechSzarama">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Tutaj nie ma pani poseł, która mówiła o tym, że wszyscy obywatele Polski zaliczali się wtedy do obozu patriotycznego. Pomijam tutaj kwestie obywatelstwa. Dlatego że państwo polskie dopiero się tworzyło. Ale nie wszyscy obywatele, nie wszyscy mieszkańcy do tego obozu mogą się zaliczyć. Pewną korzyścią z tej uchwały, z tego, o czym dzisiaj mówimy, jest to, że Lewica, partia Razem odnosi się do Ignacego Daszyńskiego i bierze go na swoje sztandary, a nie Juliana Marchlewskiego. To jest pewien duży plus. Kwestie związane z tym, czy to był pierwszy rząd, czy nie, jak ten rząd funkcjonował, w tym kontekście są sprawami może drugoplanowymi. Kluczową sprawą jest to, że Daszyński stał jednoznacznie na gruncie niepodległości i suwerenności państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-658.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-659">
          <u xml:id="u-659.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-659.1" who="#MonikaWielichowska">Czy pani poseł… Pani poseł rezygnuje.</u>
          <u xml:id="u-659.2" who="#MonikaWielichowska">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-660">
          <u xml:id="u-660.0" who="#DariaGosekPopiołek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-660.1" who="#DariaGosekPopiołek">Do Ludu Polskiego! Robotnicy, Włościanie i Żołnierze Polscy!</u>
          <u xml:id="u-660.2" who="#DariaGosekPopiołek">Nad skrwawioną i umęczoną ludzkością wschodzi zorza pokoju i wolności. W gruzy walą się rządy kapitalistów, fabrykantów i obszarników, rządy militarnego ucisku i społecznego wyzysku mas pracujących. Wszędzie lud pracujący dochodzi do władzy. I nie zaświta lepsza dola nad narodem polskim, jeżeli rdzeń i olbrzymia jego większość, lud pracujący, nie ujmie w swoje ręce budowy podwalin naszego życia społecznego i państwowego.</u>
          <u xml:id="u-660.3" who="#DariaGosekPopiołek">Z dniem dzisiejszym ogłaszamy w Polsce całkowite polityczne i obywatelskie równouprawnienie wszystkich obywateli bez różnicy pochodzenia, wiary i narodowości, wolność sumienia, druku, słowa, zgromadzeń, pochodów, zrzeszeń, związków zawodowych i strajków; w przemyśle, rzemiosłach i handlu wprowadzamy niniejszym 8-godzinny dzień roboczy.</u>
          <u xml:id="u-660.4" who="#DariaGosekPopiołek">To słowa Manifestu Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej, pierwszego rządu niepodległej Polski, ogłoszonego 7 listopada 1918 r. w Lublinie. Z perspektywy czasu łatwo nie doceniać, jak odważne były te słowa, bo jesienią 1918 r. wcale nie było jasne, czy Polska będzie republiką. Nie było jasne, czy wszyscy jej obywatele, a szczególnie obywatelki będą mieli równe prawa, w tym prawo głosowania. Nie było jasne, czy pracownicy będą mieć emerytury, czy państwo będzie dbało o ich warunki pracy.</u>
          <u xml:id="u-660.5" who="#DariaGosekPopiołek">Rząd Ignacego Daszyńskiego bardzo jednoznacznie te wątpliwości rozwiał i wyznaczył kierunek, którym podążały pierwsze rządy II RP. To dzięki temu rządowi mamy dzisiaj publiczny system emerytalny, powszechną ochronę zdrowia, Państwową Inspekcję Pracy, przepisy regulujące bezpieczeństwo i higienę pracy.</u>
          <u xml:id="u-660.6" who="#DariaGosekPopiołek">Wkraczające w niepodległość państwo polskie zrodziło się nie tylko z dekad konspiracji i walki zbrojnej, nie tylko z korzystnej międzynarodowej koniunktury, ale przede wszystkim z marzenia o lepszym świecie i o lepszej Polsce. Z marzenia o demokratycznej Polsce ludzi wolnych i równych, z marzenia o Polsce, w której kobiety mają równe prawa, w której nikt nie głoduje, każde dziecko ma prawo do nauki, w której emerytura zapewnia godną jesień życia, w której nikt nie jest wykluczony i w której wszyscy mogą być szczęśliwi. Ojcowie i matki naszej niepodległości walczyli o to, żeby zostawić lepszy świat i lepszą Polskę swoim dzieciom.</u>
          <u xml:id="u-660.7" who="#DariaGosekPopiołek">Echa tego marzenia odbijały się w programie politycznym Polski podziemnej i w powstaniu „Solidarności”. I chociaż dzisiaj jesteśmy bliżej realizacji tego marzenia niż 106 lat temu, kiedy Polska wróciła na mapy Europy, to musimy sobie jasno powiedzieć, że zostało nam jeszcze wiele do zrobienia, żeby to marzenie urzeczywistnić.</u>
          <u xml:id="u-660.8" who="#DariaGosekPopiołek">Dziedzictwo rządu Daszyńskiego jest żywe do dzisiaj, a program jego rządu jest fundamentem, na którym zbudowana jest współczesna Polska. Koalicyjny Klub Parlamentarny Lewicy oczywiście z dumą poprze projekt tej uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-661">
          <u xml:id="u-661.0" who="#MonikaWielichowska">Do głosowania nad projektem uchwały przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-661.1" who="#MonikaWielichowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 18. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych w sprawie wniosku oskarżyciela prywatnego Roberta Bąkiewicza reprezentowanego przez adwokatów Adama Janusa oraz Tomasza Mielke z dnia 19 kwietnia 2024 r. o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Konrada Frysztaka (druk nr 695).</u>
          <u xml:id="u-661.2" who="#MonikaWielichowska">Proszę pana posła Jarosława Urbaniaka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-662">
          <u xml:id="u-662.0" who="#JarosławUrbaniak">Wielce Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych przedstawić sprawozdanie w sprawie wniosku oskarżyciela prywatnego Roberta Bąkiewicza reprezentowanego przez adwokatów Adama Janusa oraz Tomasza Mielke z 19 kwietnia 2024 r. o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Konrada Frysztaka.</u>
          <u xml:id="u-662.1" who="#JarosławUrbaniak">Marszałek Sejmu na podstawie art. 7c ust. 1b ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora skierował 18 czerwca 2024 r. powyższy wniosek do Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych w celu rozpatrzenia. Komisja regulaminowa spotkała się w tej sprawie 9 października 2024 r. i po rozpatrzeniu tego wniosku na podstawie art. 7c ust. 5 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora przedkłada Wysokiemu Sejmowi propozycję odrzucenia wniosku oskarżyciela prywatnego Roberta Bąkiewicza z dnia 19 kwietnia 2024 r. o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Konrada Frysztaka.</u>
          <u xml:id="u-662.2" who="#JarosławUrbaniak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Myślę, że Wysokiemu Sejmowi należy się kilka słów wyjaśnienia, jak przebiegały dość specyficzne tym razem obrady komisji regulaminowej. Chciałbym powiedzieć krótko i dyplomatycznie, nie powiem: parlamentarnie w momencie, gdy znajdujemy się w parlamencie, że były one wprost proporcjonalne do osobowości pana Bąkiewicza. Komisja tę sytuację, powiem kolokwialnie, ustała, podjęła decyzję i oto tę decyzję Wysokiemu Sejmowi przedstawia.</u>
          <u xml:id="u-662.3" who="#JarosławUrbaniak">Osobiście uważam, że najbardziej kuriozalna była propozycja załatwienia, jak to powiedziano, sprawy na drodze honorowej. Oczywiście to nie mój świat — kodeksów honorowych z XIX czy XVIII w., ale o ile znam tamte zwyczaje z literatury i podręczników historii, to zdolności honorowej mężczyzna, który bije kobiety, nigdy nie miał.</u>
          <u xml:id="u-662.4" who="#JarosławUrbaniak">Pani marszałek, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-662.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-663">
          <u xml:id="u-663.0" who="#MonikaWielichowska">Trudno się z tym nie zgodzić.</u>
          <u xml:id="u-663.1" who="#MonikaWielichowska">Przypominam, że Sejm zgodnie z art. 133 ust. 6 regulaminu Sejmu rozpatruje sprawozdanie komisji, wysłuchując jedynie sprawozdawcy. Prawo do zabrania głosu przysługuje również posłowi, którego wniosek dotyczy.</u>
          <u xml:id="u-663.2" who="#MonikaWielichowska">Nad sprawozdaniem tym nie przeprowadza się dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-663.3" who="#MonikaWielichowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Konrada Frysztaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-664">
          <u xml:id="u-664.0" who="#KonradFrysztak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-664.1" who="#KonradFrysztak">Pani Marszałek! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! W czasie swojego wystąpienia pragnę wyjaśnić kwestie związane z wnioskiem pełnomocnika Roberta Bąkiewicza w sprawie uchylenia mi immunitetu poselskiego. Celowo używam słowa „wyjaśnić”, a nie słów „bronić się”, ponieważ prawdy nie trzeba bronić, prawda broni się sama.</u>
          <u xml:id="u-664.2" who="#KonradFrysztak">Ironią losu jest to, że człowiek, który wielokrotnie wzbudzał oburzenie w społeczeństwie, który jest kłamcą z wyrokiem, który został skazany prawomocnie za kierowanie wybrykiem chuligańskim polegającym na poturbowaniu aktywistki, człowiek, który zagłuszał bohaterów powstania warszawskiego, który głosi tak szkodliwe poglądy polityczne, domaga się uchylenia immunitetu mnie, który skutecznie pokonał go w walce wyborczej i obronił Radom i ziemię radomską przed ideologią, którą reprezentuje Robert Bąkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-664.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-664.4" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-664.5" who="#KonradFrysztak">Tak, szanowni państwo, przyznaję, byłem zaskoczony, kiedy Jarosław Kaczyński i Marek Suski postanowili wystawić Roberta Bąkiewicza z list Prawa i Sprawiedliwości. Przyjąłem to z wielkim niedowierzaniem.</u>
          <u xml:id="u-664.6" who="#KonradFrysztak">Nie mogłem zrozumieć, jak można było wpuścić na listy człowieka, który ma takie poglądy. I potwierdzam, na początku września 2023 r. zorganizowałem konferencję prasową, na której symbolicznie rozpocząłem akcję obrony Radomia i ziemi radomskiej przed ideologią Roberta Bąkiewicza.</u>
          <u xml:id="u-664.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-664.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-664.9" who="#KonradFrysztak">Pełnomocnik Roberta Bąkiewicza we wniosku o uchylenie mojego immunitetu zwrócił uwagę na słowa, które padły podczas wspomnianej konferencji prasowej. I tu posłużę się dosłownym przytoczeniem tych słów: Dziś wspólnie rozpoczynamy akcję oporu i obrony Radomia i ziemi radomskiej przed faszyzmem, szowinizmem i nacjonalizmem tego człowieka. Co znamienne, w dalszej części wniosku pan pełnomocnik stwierdza, że zniesławienie za pośrednictwem środków masowego przekazu polegało na przypisaniu Robertowi Bąkiewiczowi poglądów faszystowskich, szowinistycznych, imputując mu, że jest faszystą. Swoją drogą to chichot, że kiedy mówi się o faszyzmie, zwykle pierwszy zgłasza się Robert Bąkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-664.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-664.11" who="#KonradFrysztak">Jak zapewne Wysoki Sejm zauważył, w tej części uzasadnienia brakuje jednego słowa, które padło w mojej wypowiedzi podczas wspomnianej konferencji prasowej, a którego nie ma w uzasadnieniu. To słowo: nacjonalizm. Moim zdaniem jest to celowe działanie pełnomocnika, celowe i zaplanowane, bowiem on wie, że jest to słowo kluczowe, które może doprowadzić do słów szowinizm i faszyzm. Właśnie od nacjonalizmu chce rozpocząć moje wyjaśnienia. Szanowni państwo, według Encyklopedii PWN nacjonalizm to przekonanie, że naród jest najważniejszą formą uspołecznienia, a tożsamość narodowa najważniejszym składnikiem tożsamości jednostki, połączone z nakazem przedkładania solidarności narodowej nad wszelkie inne związki i zobowiązania oraz wszystkiego, co narodowe, nad to, co cudzoziemskie i kosmopolityczne. Dalej czytamy, że pod koniec XIX w. nacjonalizm zakładał coraz częściej nieuchronność konfliktu pomiędzy narodami, służąc jako uzasadnienie wojny i ekspansji przez wykazywanie wyższości danego narodu jako lepszego pod względem cywilizacyjnym lub rasowym. Integralną częścią takiego nacjonalizmu był antydemokratyzm.</u>
          <u xml:id="u-664.12" who="#KonradFrysztak">I teraz, szanowni państwo, parę słów o Robercie Bąkiewiczu. Jak można przeczytać w internetowych wydaniach jego biogramu, Robert Bąkiewicz w 2016 r. miał przystąpić do, tu znowu posłużę się cytatem, nacjonalistycznej grupy Narodowy Pruszków. Był też prezesem Stowarzyszenia Marsz Niepodległości. Tu panowie się uśmiechają, że był. Jednocześnie zasłynął takimi wypowiedziami, będę posługiwał się dosłownymi cytatami z tego wielkiego wolnomyśliciela: Chcemy pamiętać o tych, którzy w 1944 r. oddawali życie za niepodległą i suwerenną Polskę. Nie za Polskę, która ma swoją stolicę w Berlinie, w Brukseli czy w Moskwie. Kolejny cytat: Ale nie można tworzyć dogmatów, że demokracja jest jedynym systemem możliwym do zaakceptowania. Przecież to jest jeden z najgłupszych systemów, jakie stworzył człowiek. To nie moje, raz jeszcze podkreślam, to Robert Bąkiewicz. Kolejny cytat: Środowiska lewicowe mówią, że to jest wojna. Tak, to jest wojna i my do tej wojny przystępujemy — znowu, tym razem w roli prezesa Stowarzyszenia Marsz Niepodległości, Robert Bąkiewicz, ogłaszając powstanie nowej organizacji o nazwie Straż Narodowa. Przyjmujemy, że od dziś jesteśmy w stanie wojny i cały wysiłek przedkładamy na ten front. Czas pokoju i tolerwania barbarzyńców minął. To znowu Bąkiewicz na konferencji przed Bazyliką Świętego Krzyża w Warszawie. I fragment, szanowni państwo, misji Roberta Bąkiewicza z jego strony internetowej: Jestem przekonany, że nasz kraj potrzebuje silnego przywództwa, który stawia na pierwszym miejscu wartości świętej wiary katolickiej i tradycji. Musimy wspólnie walczyć z rewolucją obyczajową, która zagraża naszej tożsamości i wspólnocie narodowej. Jednocześnie nie możemy zapominać o suwerenności państwa polskiego, dlatego będę dążyć do tego, aby nasz kraj przeciwstawiał się opresyjnym działaniom Unii Europejskiej, która porzuciła wartości chrześcijańskie na rzecz marksistowskiej agendy. Te informacje i cytaty są dowodem na to, że Bąkiewicz jest nacjonalistą. To udowadniają te cytaty. Co do tego nie można mieć żadnych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-664.13" who="#KonradFrysztak">Dlatego przejdźmy do kolejnego słowa użytego przeze mnie, które oburzyło Roberta Bąkiewicza: szowinizm. To znowu Encyklopedia PWN: szowinizm — bezkrytyczne umyłowanie własnego narodu połączone z przekonaniem o jego wyższości nad innymi narodami i wrogością wobec nich, skrajna postać nacjonalizmu. Zanim Robert Bąkiewicz został umieszczony na radomskiej liście wyborczej Prawa i Sprawiedliwości, a Marek Suski zachwycał się nowym kolegą z listy — tak, tak było — Robert Bąkiewicz mówił o PiS tak: PiS pełza przed Żydami. Jak informowały media, w 2018 r. Bąkiewicz podczas manifestacji pod Pałacem Prezydenckim miał wznosić okrzyki: nie przepraszam za Jedwabne, za co prokuratora wszczęła śledztwo w tej sprawie. Na swojej stronie internetowej Bąkiewicz sam określa się jako wieloletni organizator manifestacji antyimigranckich. Szanowni państwo, Bąkiewicz to człowiek, który był przez wiele lat związany z Mediami Narodowymi. Był prezesem spółki Telewizja Media Narodowe. Sam w trakcie kampanii wyborczej w Radomiu widziałem, jak jego akolici biegali z plakietkami, oczywiście oznaczeni jako te media, i chodzili za nim krok w krok. W 2023 r. Stowarzyszenie „Nigdy Więcej” opublikowało raport z analizy programów, które pojawiły się na portalu internetowym i kanale YouTube Mediów Narodowych w 2021 i 2022 r. I teraz pani dr Anna Tatar, która była współautorką tego raportu, pisze tak: Na kanale Media Narodowe obrażani są przedstawiciele wielu mniejszości, w tym Żydzi, uchodźcy z Ukrainy, a także osoby mniejszości seksualnych. Z powodów islamofobicznych atakowani są też uchodźcy przetrzymywani na granicy polsko-białoruskiej. YouTube zablokował kanał Media Narodowe na tej platformie. Zatem, szanowni państwo, szowinizm mamy odhaczony.</u>
          <u xml:id="u-664.14" who="#KonradFrysztak">I przechodzimy do słowa, które wzbudziło w panu Bąkiewiczu najwięcej emocji: faszyzm. To po raz trzeci PWN: masowy ruch polityczny, ideologia o skrajnie nacjonalistycznym charakterze. W tym miejscu warto przypomnieć, że Robert Bąkiewicz był członkiem ONR-u, czyli Obozu Narodowo-Radykalnego, w latach, jeśli dobrze sprawdziłem, 2016–2018. W 2021 r. Sąd Najwyższy uznał, że Obóz Narodowo-Radykalny można nazywać organizacją faszystowską. Wspomniane orzeczenie dotyczyło sprawy, która swój początek miała w 2017 r., kiedy to działacz jednej z partii z Elbląga napisał o ONR jako o organizacji faszystowskiej, co skutkowało złożeniem pozwu przez władzę ONR. Sąd I instancji w 2018 r., uniewinniając działacza, stwierdził w uzasadnieniu wyroku, kierując słowa do działacza ONR, znowu będę się posługiwał konkretnym przywołaniem: Nawiązujecie do organizacji przedwojennej, która była jawnie organizacją faszystowską. Stosujecie te same symbole i nazwy. Piszecie w deklaracji ideowej, że jesteście przeciwnikami demokracji i że jesteście zwolennikami ustroju hierarchicznego. Cóż to jest ustrój hierarchiczny? Pyta sąd. To jest właśnie ustrój totalitarny, to dokładnie to samo, tylko inaczej nazwane. Nazywajmy rzeczy po imieniu, a zmienią się w okamgnieniu.</u>
          <u xml:id="u-664.15" who="#KonradFrysztak">Robert Bąkiewicz, jak już wspomniałem, był członkiem ONR, co więcej, pełnił tam ważną funkcję — był członkiem zarządu. Czy zatem potrzebujecie państwo więcej dowodów na tezę? Wydaje się, że nie. Ale jeśli — służę. Robert Bąkiewicz, cytat: Niech nikt nam nie wmawia, że walczyliśmy tutaj jako Polacy z nazistami. Niech nikt nam nie wmawia, że walczyliśmy o tę równość rewolucyjną, którą próbowano nam tutaj zaproponować. Słowa Bąkiewicza z sierpnia 2022 r.</u>
          <u xml:id="u-664.16" who="#KonradFrysztak">Jeszcze jedno. Jak informowała w sierpniu 2023 r. „Rzeczpospolita”, sąd nakazał wszcząć prokuraturze postępowanie w sprawie innego wystąpienia Bąkiewicza w 25 października 2020 r. pod bazyliką Świętego Krzyża w Warszawie miał skandować: Christus Rex, czyli Chrystus Król. Choć może to brzmieć jako zawołanie religijne, taką samą nazwę nosiło faszystowskie ugrupowanie belgijskie kolaborujące z Niemcami. Według Ośrodka Monitorowania Zachowań Rasistowskich i Ksenofobicznych, który złożył zawiadomienie, pod bazyliką doszło do propagowania faszyzmu, bo osoby towarzyszące Bąkiewiczowi miały wpinki z wizerunkiem Léona Degrelle, twórcy Christus Lex.</u>
          <u xml:id="u-664.17" who="#KonradFrysztak">I wreszcie nadszedł czas na kluczowy cytat z Roberta Bąkiewicza, który pokazuje, jakie poglądy i jakie ideały ma ten człowiek, a także kogo uznaje za bohatera. Proszę o uwagę, bo te słowa według mojego poczucia są naprawdę szokujące: Zgodnie z prawdą historyczną możemy Januszowi Walusiowi, a przede wszystkim ludzie, którzy tam mieszkają, mogą zawdzięczać to, że być może ukrócił on chociaż o trochę ten terror — mówił Bąkiewicz w czerwcu 2017 r. pod Ministerstwem Spraw Zagranicznych jako prezes stowarzyszenia Marsz Niepodległości. I dalej: prosimy państwo polskie o to, żeby się zajęło tą sprawą i żeby ściągnęło Walusia, który dla nas jest bohaterem — dodawał. Kim jest Janusz Waluś? Kim był Chris Hani? Chyba nie trzeba tłumaczyć nawet… PiS-owskiej elity intelektualnej już tutaj dzisiaj nie ma, jednak jeśli ktoś nie wie, to może korepetycji historycznych udzieli mu poseł Bogusław Wołoszański.</u>
          <u xml:id="u-664.18" who="#KonradFrysztak">Szanowni Państwo! Na początku swojego wystąpienia stwierdziłem, że prawda sama się obroni. I moim zdaniem po przytoczeniu wszystkich tych informacji właśnie prawda się obroniła. Ale nie dla wszystkich, bo na posiedzeniu komisji Bąkiewicza jak lwy bronili kto? Bronili koleżanki i koledzy z Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-664.19" who="#KonradFrysztak">To, czy należy mi odebrać immunitet, pozostawiam paniom posłankom i panom posłom. Mogę powiedzieć jedno: w swojej pracy publicznej, politycznej zawsze bazowałem na prawdzie i na sprawdzonych faktach. I to różni mnie od kłamcy Roberta Bąkiewicza — człowieka, który dwukrotnie przegrał ze mną spór w trybie wyborczym; człowieka, który nie wykonał prawomocnego postanowienia sądu.</u>
          <u xml:id="u-664.20" who="#KonradFrysztak">I na koniec. Mam nieodparte wrażenie, że ten wniosek jest wyłącznie zemstą Bąkiewicza za to, że nie dostał się do Sejmu, że przegrał ze mną wybory. Jestem dumny z tego, że radomianki i radomianie 15 października nie wybrali do Sejmu tego człowieka. Jeśli ta sprawa ma być konsekwencją ruchu oporu przeciwko Robertowi Bąkiewiczowi, stwierdzam jednoznacznie: było warto.</u>
          <u xml:id="u-664.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-665">
          <u xml:id="u-665.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-665.1" who="#MonikaWielichowska">Do głosowania w tej sprawie przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-665.2" who="#MonikaWielichowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 19. porządku dziennego: Sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2023 roku wraz ze stanowiskiem Komisji do Spraw Kontroli Państwowej oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druki nr 482 i 718).</u>
          <u xml:id="u-665.3" who="#MonikaWielichowska">Proszę głównego inspektora pracy pana Marcina Staneckiego o przedstawienie sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-665.4" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-666">
          <u xml:id="u-666.0" who="#MarcinStanecki">Szanowna Pani Marszałek! Szanowne Panie Posłanki! Szanowni Panowie Posłowie! To wielki zaszczyt dla mnie stanąć przed wysoką Izbą i przedstawić sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy. To sprawozdanie dotyczy okresu sprzed powołania mnie na stanowisko głównego inspektora pracy przez marszałka Szymona Hołownię, proszę więc potraktować prezentowane przeze mnie informacje jako efekt ciężkiej pracy 2688 osób zatrudnionych w Państwowej Inspekcji Pracy na terenie całego kraju. Spośród nich tylko 1500 osób to inspektorki i inspektorzy pracy, którzy mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo pracy w Polsce. Liczba inspektorów pracy jednak z roku na rok maleje. Dlatego jednym z celów, jakie stawiam sobie na stanowisku głównego inspektora pracy, jest przywrócenie świetności tego urzędu powołanego przeszło 105 lat temu przez marszałka Józefa Piłsudskiego niecałe 2 miesiące po odzyskaniu przez Polskę niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-666.1" who="#MarcinStanecki">W roku 2023 Państwowa Inspekcja Pracy działała sprawnie, pomimo ogromu obowiązków nałożonych na nią na przestrzeni ostatnich dekad. Poza kwestiami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy, warunków zatrudnienia inspektorzy zajmowali się zadaniami dodatkowymi, dotyczącymi kwestii od emerytur pomostowych i pracowniczych planów kapitałowych po kwestie materiałów pirotechnicznych i biobójczych. W tym czasie inspekcja udzieliła blisko 900 tys. porad prawnych. Kilkaset tysięcy tych porad było odpowiedziami na pytania pracodawców, których inspekcja pracy stara się wspierać na równi z zatrudnionymi.</u>
          <u xml:id="u-666.2" who="#MarcinStanecki">W zeszłym roku wpłynęło do inspekcji ponad 43 tys. skarg. Dowodzi to ogromnego zaufania, jakim Polacy darzą inspektorów pracy. W konsekwencji tych skarg inspektorzy przeprowadzili ponad 21 tys. kontroli. To dużo, bo wynika z tego, że w zeszłym roku co trzecia z wszystkich kontroli, a było ich prawie 62 tys., inspektorów pracy została przeprowadzona na skutek zgłoszenia nieprawidłowości. Skargi dotyczyły najczęściej nieprawidłowości związanych z wypłatą wynagrodzeń za pracę i innych świadczeń pieniężnych. W tym zakresie dominowały zgłoszenia dotyczące nieterminowej wypłaty wynagrodzeń bądź wypłaty zaniżonego wynagrodzenia. W dalszym ciągu do Państwowej Inspekcji Pracy wpływa wiele skarg zgłaszanych przez osoby, które nie mają żadnej umowy bądź są zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych. Muszę w tym miejscu podkreślić, że interwencje inspektorów pracy podejmowane w następstwie złożonych skarg pozwalają w wielu przypadkach sprawnie wyegzekwować przestrzeganie prawa pracy, nawet bez potrzeby karania przedsiębiorców. W zeszłym roku dzięki staraniom inspektorów pracy prawie 45 tys. pracowników otrzymało pensje i inne świadczenia ze stosunku pracy. To mniej więcej tak, jakby wszyscy mieszkańcy Kołobrzegu po spotkaniu z inspektorem otrzymali należne im pieniądze. Łączna kwota tych wypłat przekroczyła 71 mln zł. Ponadto w wyniku interwencji inspektorów pracy ponad 2,5 tys osób zatrudnionych dotychczas na kontraktach cywilnoprawnych otrzymało umowę o pracę dającą nim wszystkie przywileje wynikające z zatrudnienia na etacie.</u>
          <u xml:id="u-666.3" who="#MarcinStanecki">Zdecydowanie najtrudniejszą, a zarazem najbardziej priorytetową częścią inspekcyjnej pracy pozostaje badanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy. W zeszłym roku inspektorzy pracy przeanalizowali przebieg 1756 wypadków przy pracy zgłoszonych do Państwowej Inspekcji Pracy. Poszkodowanych w nich zostało blisko 2 tys. osób, ok. 600 osób doznało ciężkich obrażeń ciała, a 199 straciło życie, co oznacza, że co drugi dzień w Polsce ginie osoba w pracy. Nakłada to na nas obowiązek nieustannych starań, zarówno po stronie inspekcji pracy, jak i pracodawców wszystkich branż, o to, aby zwiększyć bezpieczeństwo pracy w Polsce. Dlatego nie ograniczamy się tylko do badania skutków wypadków przy pracy, każdego dnia inspektorzy starają się im przeciwdziałać. W 2023 r. zostało wydanych przeszło 6 tys. decyzji o wstrzymaniu pracy w warunkach narażających zatrudnionych na niebezpieczeństwo i kolejnych ponad 8 tys. decyzji o wstrzymaniu eksploatacji maszyn stwarzających bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia zatrudnionych. Takie działania inspektorów zapobiegły wielu potencjalnym zdarzeniom wypadkowym. Inspektorzy w ten sposób uratowali zdrowie i życie niejednego pracownika.</u>
          <u xml:id="u-666.4" who="#MarcinStanecki">Najbardziej niebezpieczną branżą oczywiście pozostaje sektor związany z budownictwem. Aż 1/3 wypadków śmiertelnych przypada na tę branże. Ta statystyka determinuje podejmowanie przez Państwową Inspekcję Pracy celowanych i zintensyfikowanych działań zarówno kontrolnych, jak i prewencyjnych. Państwowa Inspekcja Pracy opracowała i realizuje szeroko zakrojoną 3-letnią strategię kontroli i działań prewencyjnych w budownictwie. W przyszłym roku przedstawię szczegółowe wnioski wynikające z aktualnie toczących się działań w tej wypadkogennej branży. Z doświadczeń bowiem wynika, że interwencje inspektorów pracy, choć bardzo skuteczne, mają charakter doraźny i krótkotrwały, ważne jest więc kształtowanie nawyków prawidłowego wykonywania pracy, szczególnie w tak trudnych warunkach. Dlatego Państwowa Inspekcja Pracy stale wspiera pracodawców, edukując i wskazując dobre praktyki w sferze bezpieczeństwa i higieny pracy na budowach.</u>
          <u xml:id="u-666.5" who="#MarcinStanecki">W ubiegłym roku realizowaliśmy również strategię kontroli zagrożeń chemicznych w środowisku pracy. Wpisuje się ona w Europejski Plan Walki z Rakiem i ma ogromne znaczenie dla ochrony zatrudnionych przed schorzeniami onkologicznymi, których źródło może znajdować się w środowisku pracy. Celem działań inspektorów jest budowanie przekonania pracodawców, że zdrowia i życia ludzkiego nie można lekceważyć, a przestrzeganie przepisów prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy, jest jednym z najważniejszych elementów zrównoważonego rozwoju. Obok tych strategii tradycyjnie realizowane były inne zadania, jak np. pierwsza kontrola, która polega na wspieraniu małych firm w tworzeniu zgodnych z prawem i bezpiecznych warunków pracy.</u>
          <u xml:id="u-666.6" who="#MarcinStanecki">W zeszłym roku przeprowadzaliśmy również czynności kontrolne dotyczące legalności zatrudnienia. Ponad 9 tys. kontroli dotyczyło legalności pracy w Polsce cudzoziemców. Ujawniliśmy nielegalne powierzenie pracy prawie 7 tys. cudzoziemców, z czego blisko 5 tys. stanowili obywatele Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-666.7" who="#MarcinStanecki">W roku 2023 inspekcja zmierzyła się też z nowymi zadaniami, które powierzył nam ustawodawca. Nowelizacja ustawy o emeryturach pomostowych rozszerzyła kompetencje organów Państwowej Inspekcji Pracy w zakresie ustalenia kręgu uprawnionych do tych świadczeń. Nowe zadania na inspekcję nałożyła również nowelizacja Kodeksu pracy, która rozszerzyła katalog wykroczeń. Tym samym uległa zwiększeniu liczba spraw wchodzących w zakres obowiązków inspektorów pracy. Mieliśmy również nowelizację, tzw. ustawę Kamilka, w wyniku przyjęcia której inspektorzy zostali zobowiązani do sprawdzania, czy pracodawca, nawiązując stosunek pracy z osobą wykonującą obowiązki związane m.in. z opieką nad małoletnimi, uzyskał informację, czy dane zatrudnionej osoby są zamieszczane w rejestrze sprawców przestępstw na tle seksualnym. Ponadto od sierpnia 2023 r. wraz z wejściem w życie ustawy o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym Państwowa Inspekcja Pracy kontroluje prawidłowość delegowania i warunki zatrudnienia delegowanych kierowców na terytorium Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-666.8" who="#MarcinStanecki">Szanowni Państwo! Za niezwykle ważny obszar działania Państwowej Inspekcji Pracy postrzegam edukację, prewencję i promocję przestrzegania prawa pracy. Do młodszej części społeczeństwa w wieku od lat 14 do 24 skierowaliśmy kampanię informacyjną zatytułowaną w języku młodzieżowym „Legitna praca”. W ramach tej popularnej kampanii tylko w 2023 r. inspekcja zorganizowała 573 szkolenia, w których przeszkolono ponad 29 tys. osób, w tym ponad 23 tys. uczniów, 4 tys. studentów, 600 nauczycieli i prawie 400 młodycianych zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego. Na potrzeby kampanii „Legitna praca” opracowaliśmy specjalne materiały dydaktyczne, a nasze działania promowaliśmy szeroko, szczególnie w popularnych wśród młodzieży mediach i serwisach społecznościowych.</u>
          <u xml:id="u-666.9" who="#MarcinStanecki">Równolegle realizowaliśmy także inne nasze programy edukacyjne i prewencyjne, chociażby program prewencyjny „Zdobądź dyplom Państwowej Inspekcji Pracy”, program „Efektywne zarządzanie ryzykiem zawodowym”, „Szanuj życie! Bezpieczna praca w gospodarstwie rolnym” — to nazwa naszych działań prewencyjno-promocyjnych realizowanych w rolnictwie indywidualnym. Do pracodawców kierujemy również program profilaktyczny „Przeciwdziałanie negatywnym skutkom stresu w miejscu pracy”.</u>
          <u xml:id="u-666.10" who="#MarcinStanecki">Niemniej ważne dla upowszechniania idei bezpiecznej i legalnej pracy w Polsce są specjalne konkursy organizowane przez Państwową Inspekcję Pracy, w których nagradzani są pracodawcy, którzy dbają o bezpieczeństwo zatrudnionych. Nagradzamy również najaktywniejszych społecznych inspektorów pracy. Wszystkie te działania wspieramy naszą autorską działalnością wydawniczą. W roku ubiegłym ukazały się bezpłatne publikacje, ulotki, informatory czy poradniki dostępne również w wersji elektronicznej.</u>
          <u xml:id="u-666.11" who="#MarcinStanecki">Państwowa Inspekcja Pracy od lat także jest urzędem dobrze widocznym na arenie międzynarodowej. Oczywiście ściśle współpracujemy z naszymi partnerami instytucjonalnymi, z organizacjami pracodawców, ze związkami zawodowymi. Nasze priorytety były i są ukierunkowane na realizację zadań, wniosków i zaleceń wynikających z debat parlamentarnych, posiedzeń komisji czy Rady Ochrony Pracy.</u>
          <u xml:id="u-666.12" who="#MarcinStanecki">Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! W tym miejscu chciałbym podkreślić wagę zadań stojących przed Państwową Inspekcją Pracy w najbliższej przyszłości. Jako główny inspektor pracy deklaruję, że w nadchodzących latach działania inspekcji pracy będą zmierzały w kierunku wzmocnienia naszej działalności poradniczej i informacyjnej. Chcę bowiem odejść od wizerunku inspektora pracy, który nakłada na pracodawcę karę za najmniejsze, najdrobniejsze nawet przewinienie. Inspektorzy powinni swoją wiedzą i doświadczeniem wspierać biznes, by w ten sposób, we współpracy z pracodawcami, podnosić bezpieczeństwo pracy. Jestem przekonany, że w ten sposób szybciej zmniejszymy liczbę wypadków w pracy w naszym kraju. Oczywiście wymaga to jednak zmian przepisów, które obecnie wydajność pracy inspektorów każą nam mierzyć liczbą wystawionych mandatów.</u>
          <u xml:id="u-666.13" who="#MarcinStanecki">Równie ważnym zadaniem stojącym przed Państwową Inspekcją Pracy w najbliższym czasie będą kwestie związane z implementacją do polskiego porządku prawnego unijnej dyrektywy w sprawie wzmocnienia stosowania zasady równości wynagrodzeń dla mężczyzn i kobiet za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości. Niemniej istotnym zadaniem, jakie postawimy sobie w najbliższym czasie, będzie przeciwdziałanie zagrożeniom psychospołecznym, w tym mobbingowi w miejscu pracy. W oczekiwaniu na zapowiedzianą przez panią minister Agnieszkę Dziemianowicz-Bąk zmianę przepisów w tym zakresie będziemy promowali wśród pracodawców postawy i najlepsze praktyki przeciwdziałania mobbingowi.</u>
          <u xml:id="u-666.14" who="#MarcinStanecki">W konsekwencji gwałtownie zwiększającej się w poprzednich latach liczby pracowników z zagranicy obecnych na naszym rynku inspekcja pracy jest także gotowa podjąć wszelkie niezbędne starania wynikające ze strategii migracyjnej. Proponowane przez nas zmiany wzmacniające uprawnienia inspektorów pracy mają na celu skuteczne przeciwdziałanie działaniom, które drastycznie naruszają przepisy obowiązujące w Polsce. Postępowanie niektórych, zaznaczam: niektórych przedsiębiorców zatrudniających cudzoziemców w naszym kraju wykracza poza obszar uregulowany prawem administracyjnym i zaczyna wchodzić w zakres obowiązywania przepisów karnych. Jeśli nie będziemy takim zjawiskom skutecznie przeciwdziałać, może to w niedługim czasie odbić się negatywnie na wizerunku Polski na arenie międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-666.15" who="#MarcinStanecki">Na zakończenie chciałbym podziękować wszystkim zatrudnionym w Państwowej Inspekcji Pracy, bo to ich codzienny wysiłek, trud, zaangażowanie, wiedza i doświadczenie umożliwiają realizację coraz większej liczby zadań nakładanych na nasz urząd. Dzięki nim Państwowa Inspekcja Pracy skutecznie i z oddaniem będzie również w przyszłości wypełniać treścią zapis naszej konstytucji mówiący, że praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Dziękuję państwu za wysłuchanie sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji Pracy za rok 2023.</u>
          <u xml:id="u-666.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-667">
          <u xml:id="u-667.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję panu inspektorowi.</u>
          <u xml:id="u-667.1" who="#MonikaWielichowska">Proszę pana posła Przemysława Witka o przedstawienie stanowiska komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-668">
          <u xml:id="u-668.0" who="#PrzemysławWitek">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-668.1" who="#PrzemysławWitek">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Goście z Państwowej Inspekcji Pracy! Główny inspektor pracy pan Marcin Stanecki ten obszerny dokument z druku nr 482 w zasadzie w kilkanaście minut nam był omówił i zawarł w swojej wypowiedzi wszystkie najważniejsze elementy, które się tutaj znajdują, za co panu bardzo dziękuję. Proporcjonalnie do tego ja jednostronicowe sprawozdanie komisji omówię w krótszym czasie.</u>
          <u xml:id="u-668.2" who="#PrzemysławWitek">Połączone komisje, tj. Komisja Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisja do Spraw Kontroli Państwowej, przyjęły sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy za rok 2023 z druku nr 482. Jak na standardy dzisiejszego parlamentu czy naszego Sejmu, to posiedzenie komisji było wyjątkowo spokojne. Wszyscy posłowie zgodzili się, że Państwowa Inspekcja Pracy wykonała dobrze swoją robotę w 2023 r. A co wybrzmiało? Wybrzmiały podziękowania dla pana Marcina Staneckiego, głównego inspektora pracy, i pani Katarzyny Łażewskiej-Hrycko, poprzedniczki pana głównego inspektora, bo to oni byli odpowiedzialni w 2023 r. za tę pracę. Wybrzmiały podziękowania dla inspektorów, czyli waszych współpracowników, to bardzo ważne. Wybrzmiały też życzenia zdecydowanego wzmocnienia kadrowego i finansowego dla Państwowej Inspekcji Pracy. Tego też państwu życzę. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-668.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-669">
          <u xml:id="u-669.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-669.1" who="#MonikaWielichowska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-669.2" who="#MonikaWielichowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-669.3" who="#MonikaWielichowska">Pierwszą do zabrania głosu zapraszam panią poseł Darię Gosek-Popiołek z Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-670">
          <u xml:id="u-670.0" who="#DariaGosekPopiołek">Pani Marszałek! Bardzo chciałabym podziękować za zgodzenie się, żebym w mojej ekstraordynaryjnej sytuacji weszła jako pierwsza. Pani posłanko, zaraz się wytłumaczę, dobrze? Bo zobaczyłam wzrok…</u>
          <u xml:id="u-670.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Oliwiecka: Wszystko wiem, wszystko wiem.)</u>
          <u xml:id="u-670.2" who="#DariaGosekPopiołek">Szanowni Państwo! W 2023 r. do Państwowej Inspekcji Pracy wpłynęło ponad 43 tys. skarg, przeprowadzono ponad 61 tys. kontroli u prawie 50 tys. pracodawców. W ramach działalności kontrolno-prewencyjnej wobec pracodawców działających w branżach szczególnie niebezpiecznych, takich jak branża budowlana czy chemiczna, zlikwidowano ponad 72 tys. zagrożeń życia i zdrowia pracowników. Te liczby pokazują skalę wyzwań, bo wszyscy zdajemy sobie sprawę, że nie każde naruszenie prawa pracy, nawet to poważne, zostaje zgłoszone do Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-670.3" who="#DariaGosekPopiołek">Dziękując inspektorom PIP za ich pracę, warto podkreślić, że kluczowe jest zaufanie między pracownikami a Państwową Inspekcją Pracy, przekonanie, że każde zgłoszenie zostanie poważnie potraktowane. To oczywiście wymaga także zadbania o samą instytucję, pracujących tam ludzi, ich kompetencje i możliwości działania. Bez odpowiedniego finansowania i nadania inspektorom odpowiednich uprawnień nie będzie to możliwe. To istotne, bo w samym sprawozdaniu główny inspektor pracy wskazuje, że wciąż na wysokim poziomie utrzymuje się odsetek przedmiotów skargowych, których zasadności nie można ustalić, lub uznanych za bezzasadne.</u>
          <u xml:id="u-670.4" who="#DariaGosekPopiołek">Jest wiele obszarów, gdzie PIP potrzebuje wzmocnienia. Jedną ze spraw do załatwienia jest stosowanie umów zlecenia zamiast umów o pracę. Tak zatrudniają firmy prywatne, ale i instytucje publiczne. Tak zatrudniane są salowe w szpitalach, pracownicy kultury, instruktorzy zajęć, kelnerzy, recepcjonistki, osoby pracujące w turystyce i gastronomii. Takie umowy mają też pracownicy naukowi na uniwersytetach. Tworzy to nierówności, pozbawia pracowników poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji.</u>
          <u xml:id="u-670.5" who="#DariaGosekPopiołek">Po drugie, kwestia pracy platformowej. Jeśli pracownik pracujący za pośrednictwem platformy wykonuje pracę pod nadzorem, w określonych godzinach, to spełnia kryteria obowiązujące w przypadku stosunku pracy i tak powinien być traktowany. Nie ma żadnego powodu, by platformy traktować tutaj inaczej niż zwykłych pracodawców. To także kwestie używania systemów algorytmicznych w miejscu pracy i możliwości wglądu pracowników w te algorytmy, bo mają one wpływ na wysokość ich zarobków i liczbę zadań.</u>
          <u xml:id="u-670.6" who="#DariaGosekPopiołek">Po trzecie, kwestie mobbingu i dyskryminacji w miejscu pracy. Powiem w imieniu wielu pracowników i pracownic, którzy tego doświadczają: pora skończyć ze społecznym i często instytucjonalnym przyzwoleniem na takie praktyki. Instytucje państwowe takie jak PIP muszą mieć możliwość działania w takim przypadku i samo — jak w obecnej sytuacji prawnej — sprawdzanie, czy w danej instytucji obowiązują dokumenty i procedury antymobbingowe i antydyskryminacyjne, po prostu nie wystarczy. Jestem przekonana, że jeżeli my jako ustawodawcy otworzymy tu dla inspektorów PIP nowe pole działania, to zostanie to wykorzystane na korzyść pracowników.</u>
          <u xml:id="u-670.7" who="#DariaGosekPopiołek">Po czwarte, bezpieczeństwo i higiena pracy. W 2023 r. inspektorzy zbadali ponad 1700 wypadków przy pracy zgłoszonych do Państwowej Inspekcji Pracy. Ważne są tutaj działania prewencyjne podejmowane przez PIP: rutynowe, niezapowiedziane kontrole, ale też reagowanie na zgłoszenia czy to pracowników, czy to organizacji związkowych oraz skuteczne egzekwowanie zasad bezpieczeństwa, korzystanie ze wszystkich możliwości, bo chodzi tutaj o życie i zdrowie pracowników.</u>
          <u xml:id="u-670.8" who="#DariaGosekPopiołek">Dziękuję głównemu inspektorowi pracy za sprawozdanie, za tę pracę, którą państwo wykonujecie, przy całej świadomości, jak wiele jeszcze jest do zrobienia, zarówno jeśli chodzi o warunki prawne regulujące działania Państwowej Inspekcji Pracy, jak i kwestie finansowania i wspierania kompetencji inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy. Państwo polskie musi zacząć wypełniać swoje obowiązki, swoje zobowiązania wobec obywateli i obywatelek. Dość już instytucji z papieru, które uciekają od odpowiedzialności. Silna inspekcja pracy to ochrona godności milionów Polek i Polaków, to ich bezpieczeństwo i stabilność. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-670.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-671">
          <u xml:id="u-671.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-671.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Wojciecha Szaramę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-672">
          <u xml:id="u-672.0" who="#WojciechSzarama">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Główny Inspektorze! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość ocenia pozytywnie informację, sprawozdanie z pracy Państwowej Inspekcji Pracy w roku 2023. Trzeba podziękować poprzedniej pani główny inspektor pracy, pani Katarzynie Łażewskiej-Hrycko za to, co zostało zrobione. Liczby już zostały przytoczone zarówno w sprawozdaniu pana inspektora, jak i w wystąpieniach posłów.</u>
          <u xml:id="u-672.1" who="#WojciechSzarama">Na szczególną uwagę i podkreślenie zasługuje te ponad 70 mln zł, które dotarły do pracowników w wyniku interwencji inspektorów, w wyniku przeprowadzonych kontroli. Te tysiące kontroli przeprowadzonych w firmach niewątpliwie przyczyniły się do wzrostu bezpieczeństwa pracy. To jest bardzo ważna rzecz, żebyśmy unikali wypadków. To jest tragedia ludzi, tragedia wielu rodzin, ale również poważne obciążenie dla budżetu państwa. I tutaj te zamiary pana głównego inspektora Marcina Staneckiego, aby w kolejnych latach pogłębiać tę działalność Państwowej Inspekcji Pracy, aby z jednej strony zapobiegać wypadkom, a z drugiej strony edukować, wskazywać pracodawcom pozytywne rozwiązania w funkcjonowaniu zakładów pracy, zasługują z pewnością na poparcie.</u>
          <u xml:id="u-672.2" who="#WojciechSzarama">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Żeby Państwowa Inspekcja Pracy mogła dobrze funkcjonować, musi mieć do tego odpowiednie środki. Rozpatrywaliśmy na posiedzeniu Komisji do Spraw Kontroli Państwowej budżet Państwowej Inspekcji Pracy na rok 2025. Jest tam zakładany pewien wzrost wynagrodzeń, pewien wzrost w ogóle wydatków Państwowej Inspekcji Pracy. On jest niezbędny, dlatego że jest bardzo ważną rzeczą, żeby w takiej instytucji kontrolerzy posiadali odpowiednie doświadczenie, byli odpowiednio przeszkoleni. A więc bardzo nam zależy na tym, aby do tej pracy przychodziły osoby wykształcone i żeby jak najdłużej ci najlepsi inspektorzy pozostawali czynni i pomagali pracownikom oraz przedsiębiorcom w wykonywaniu ich obowiązków. Do tego jest niezbędne podwyższenie wynagrodzeń w tej instytucji, bo boryka się ona z pewnymi kłopotami kadrowymi. A więc to jest bardzo ważna rzecz. Jeśli akceptujemy to sprawozdanie za 2023 r. i chcemy dobrego funkcjonowania Państwowej Inspekcji Pracy w kolejnych latach, to musimy zdać sobie sprawę z tego, że te zmiany budżetowe i pomoc dla Państwowej Inspekcji Pracy są niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-672.3" who="#WojciechSzarama">Jeszcze raz dziękuję wszystkim inspektorom, panie inspektorze, za państwa pracę. Życzę wytrwałości i mądrości w postępowaniu, tak aby wasze kontrole przynosiły wymierny, pozytywny skutek: ochronę pracowników, ale również ochronę pracodawców i pomoc w funkcjonowaniu ich firm. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-672.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-673">
          <u xml:id="u-673.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-673.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Tomasza Kostusia, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-674">
          <u xml:id="u-674.0" who="#TomaszKostuś">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić opinię Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska odnośnie do sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2023 r. Zanim przejdę do meritum, pozwolę sobie przypomnieć, że w tym roku obchodzimy 105. rocznicę powołania tego ważnego organu nadzoru i kontroli państwowej nad przestrzeganiem prawa pracy. Z tej okazji chciałbym podziękować inspektorom pracy, kontrolerom i wszystkim pracownikom izby, byłym i obecnym, za ten ponad wiek wysiłków i troski o jakość i przepisowość relacji pracodawca — pracownik oraz starań o to, by wszyscy, również cudzoziemcy, czuli się na polskim rynku pracy bezpiecznie. O tym, jak bardzo wasza praca nadal jest potrzebna, zaświadcza najdobitniej ta opinia.</u>
          <u xml:id="u-674.1" who="#TomaszKostuś">1517 inspektorów pracy przeprowadziło w ubiegłym roku ponad 61 tys. kontroli u blisko 50 tys. pracodawców. Wymiernym żniwem tych kontroli i interwencji jest ponad 71 mln zł odzyskanych dla blisko 45 tys. pracowników tytułem należnych im niewypłaconych wynagrodzeń. Tak jak Najwyższa Izba Kontroli stoi na straży grosza publicznego, tak Państwowa Inspekcja Pracy w tym wymiarze strzeże prawa pracy i grosza pracujących. Jest to rola nie do przecenienia.</u>
          <u xml:id="u-674.2" who="#TomaszKostuś">W 2023 r. do Państwowej Inspekcji Pracy wpłynęła rekordowo niska w ciągu ostatnich kilku lat liczba skarg, bo zaledwie nieco ponad 43 tys. Wskazano w nich prawie 76 tys. problemów i tradycyjnie już dotyczyły one najczęściej wypłaty wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń, problemów związanych ze stosunkiem pracy oraz czasem pracy. Pojawiły się też zarzuty dotyczące szeroko rozumianych warunków pracy. Ten niezmieniający się od lat katalog głównych skarg powinien być też drogowskazem dla nas jako ustawodawcy, w jakim kierunku zmieniać i uszczelniać prawo pracy, jakie jego naruszenia obarczyć wyższą sankcją, tak by dochodziło do nich jak najrzadziej.</u>
          <u xml:id="u-674.3" who="#TomaszKostuś">Oprócz reagowania na zgłaszane skargi Państwowa Inspekcja Pracy prowadzi też na szeroką skalę działania kontrolno-prewencyjne kierowane do pracodawców działających w branżach szczególnie niebezpiecznych, m.in. w branży budowlanej i chemicznej, i stara się eliminować zagrożenia dla życia i zdrowia pracowników. Nie inaczej było w 2023 r., kiedy dzięki decyzjom inspektorów pracy zlikwidowano ponad 72 tys. takich zagrożeń.</u>
          <u xml:id="u-674.4" who="#TomaszKostuś">Warto też docenić prowadzone przez izbę kampanie kontrolno-informacyjne kierowane do młodzieży, która coraz częściej, wcześniej i liczniej wchodzi na rynek pracy.</u>
          <u xml:id="u-674.5" who="#TomaszKostuś">Ustawowo i kompetencyjnie rok 2023 oznaczał dla izby także nowe zadania, m.in. dotyczące emerytur pomostowych, kontroli prawidłowości delegowania i warunków zatrudnienia delegowanych kierowców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wzajemnej pomocy w sprawach dotyczących kontroli warunków zatrudnienia kierowców delegowanych od organów innego niż Rzeczpospolita Polska państwa, a wreszcie zadania związane z poszerzonym w Kodeksie pracy katalogiem wykroczeń przeciwko prawom pracowników.</u>
          <u xml:id="u-674.6" who="#TomaszKostuś">Tu warto podkreślić, że zmieniające się wraz z ewolucją rynku pracy zadania i kompetencje izby wymagają od kontrolerów i inspektorów ciągłego doszkalania się, a także ścisłego współdziałania z szeregiem podmiotów takich jak związki zawodowe, organizacje pracodawców, organy samorządu załogi, rady pracowników, społeczna inspekcja pracy, pełnomocnik rządu do spraw równego traktowania oraz z organami administracji państwowej, a także z policją, ze Strażą Graniczną, z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych i organami samorządu terytorialnego. Przy tym prawie 95% pracowników inspekcji ma wykształcenie wyższe. W następnych latach powinniśmy zrobić wszystko, by te doświadczone kadry w inspekcji utrzymać.</u>
          <u xml:id="u-674.7" who="#TomaszKostuś">Podobnie jak wcześniej jednogłośnie Komisja do Spraw Kontroli Państwowej oraz Komisja Polityki Społecznej i Rodziny klub Koalicji Obywatelskiej będzie głosował za przyjęciem przedmiotowego sprawozdania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-674.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-674.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-675">
          <u xml:id="u-675.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-675.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Barbarę Oliwiecką, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-676">
          <u xml:id="u-676.0" who="#BarbaraOliwiecka">Dziękuję ślicznie.</u>
          <u xml:id="u-676.1" who="#BarbaraOliwiecka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zachęcam wszystkich do zapoznania się z tym raportem, bo faktycznie można wyciągnąć dużo cennych informacji, a my wciąż za mało wiemy o zakresie działania Państwowej Inspekcji Pracy i o pracy inspektorów. Wiemy natomiast, że inspektorów jest za mało. 1500 inspektorów ma kontrolować — czy ma podlegać pod nich — ok. 768 tys. przedsiębiorstw, w których pracuje ponad 15 mln obywateli. To oznacza, że na jednego inspektora pracy przypada ok. 10 tys. pracowników. Naprawdę państwo inspektorzy mają co robić, tym bardziej że właśnie w 2023 r., co już tutaj było przytaczane, do Państwowej Inspekcji Pracy wpłynęło 43,4 tys. skarg, w których to skarżący wskazali prawie 75,7 tys. problemów. W stosunku do 2022 r. spadła liczba skarg kierowanych do Państwowej Inspekcji Pracy o ok. 14%. Trudno jednak jednoznacznie wskazać przyczynę mniejszej liczby zgłaszanych problemów. Być może jest to efekt większej dbałości o pracownika przez pracodawców. Być może jest to skuteczność prowadzonych działań Państwowej Inspekcji Pracy w zakresie kontroli, jak i prewencji, ale również być może jest to efekt rozwiązania, które zostało wprowadzone w styczniu 2023 r., które utrudnia zgłaszanie skarg. Bo dotyczy sposobu wnoszenia skarg pracowniczych, zgodnie z którym skarga pracownicza wniesiona na piśmie, w postaci elektronicznej powinna być opatrzona kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, co może stwarzać pewną trudność.</u>
          <u xml:id="u-676.2" who="#BarbaraOliwiecka">Przedmiot skarg pozostaje bez zmian. Wciąż w czołówce znajdują się skargi dotyczące wynagrodzenia za pracę i inne świadczenia, czyli niewypłacanie, zaniżanie wynagrodzeń, niewypłacanie w terminie. Tutaj zasadnych było w 2023 r. 40% zarzutów. Na drugim miejscu są skargi dotyczące stosunku pracy, czyli brak potwierdzenia zawarcia umowy albo zawieranie niewłaściwych umów w stosunku do wykonywanych czynności. Tutaj było 28% zasadnych zarzutów. Oczywiście pozostałe kwestie to legalność zatrudnienia, czas pracy, skargi z zakresu BHP.</u>
          <u xml:id="u-676.3" who="#BarbaraOliwiecka">Bardzo ważną funkcją Państwowej Inspekcji Pracy jest oczywiście badanie okoliczności i przyczyn wypadków. W 2023 r. raport donosi, że w wypadkach poszkodowanych zostało 1957 osób, w tym 587 doznało ciężkich obrażeń, a 199 poniosło śmierć. Poszkodowani w wypadkach przy zbadanych przez inspektorów incydentach najczęściej pracowali w zakładach przetwórstwa przemysłowego, budowlanych. To się nie zmienia. Ta czołówka jest zawsze.</u>
          <u xml:id="u-676.4" who="#BarbaraOliwiecka">Szanowni Państwo! Podsumowanie raportu jest gorzkie, bo wyniki kontroli przeprowadzonych przez Państwową Inspekcję Pracy wskazują, że stan bezpieczeństwa i higieny pracy w skontrolowanych zakładach, nawet pomimo corocznie zmniejszającej się liczby śmiertelnych i ciężkich wypadków przy pracy, wciąż odbiega od oczekiwań. Oznacza to, że stan bezpieczeństwa ulega poprawie np. na placach budowy wyłącznie w momencie kontroli PIP, a po jej zakończeniu nie zostaje utrzymany.</u>
          <u xml:id="u-676.5" who="#BarbaraOliwiecka">Szanowni Państwo! Kwestie pracownicze są sprawą ponad wszelkimi podziałami politycznymi. Co do tego nie ma wątpliwości. Marszałek Szymon Hołownia nieraz podkreślał, jak ważna jest tutaj współpraca wszystkich obozów i jak skuteczna jest współpraca w ramach koalicji 15 października. Pierwszym krokiem było powołanie nowej Rady Ochrony Pracy. Dzięki współpracy Sejmu, marszałka, a także ministerstwa pracy i rzecznika praw obywatelskich po raz pierwszy część miejsc w nowej Radzie Ochrony Pracy została obsadzona w ramach otwartego konkursu. Zgłosiło się 27 kandydatów, z czego w sposób transparentny wybrano pięciu ekspertów.</u>
          <u xml:id="u-676.6" who="#BarbaraOliwiecka">PIP podlega Sejmowi. Do kompetencji marszałka należy dokonywanie zmian na stanowisku głównego inspektora pracy. W tym zakresie marszałek ściśle współpracuje z ministerstwem i ma to potwierdzenie właśnie w wyborze pana mecenasa, który — warto to podkreślić w tej Izbie — współpracował z poprzednim kierownictwem resortu, tj. z ministrą Marleną Maląg, a teraz dobrze jest oceniany i dobrze współpracuje z nowym kierownictwem, czyli z ministrą Dziemianowicz-Bąk. I tak powinno być, szanowni państwo, bo tak jak mówiłam, kwestie pracownicze są ponad wszelkimi podziałami politycznymi. Takich fachowych, bezpartyjnych inspektorów specjalistów potrzebujemy.</u>
          <u xml:id="u-676.7" who="#BarbaraOliwiecka">Silna, zdrowa gospodarka to jest taka, która myśli o dobru i interesie zarówno przedsiębiorców, jak i pracowników — tego nie da się rozdzielić — w której prawo jest przestrzegane, a pracownicy otrzymują godziwe wynagrodzenia, pracują w bezpiecznych warunkach, a przedsiębiorcy są traktowani podmiotowo i mogą się rozwijać.</u>
          <u xml:id="u-676.8" who="#BarbaraOliwiecka">Dziękuję wszystkim inspektorom Państwowej Inspekcji Pracy za ten trud, przy tak okrojonej liczbie inspektorów i tylu zadaniach. Bardzo ważne jest to, co pan mecenas powiedział: faktycznie nowe wyzwanie jest takie, żeby Państwowa Inspekcja Pracy nie kojarzyła się tylko ze skargami, kontrolą, nadzorem, ale również z tym, że jest doradcą i edukatorem. Bo skuteczność Państwowej Inspekcji Pracy to nie jest tylko liczba wystawionych mandatów, ale także zapobieganie nadużyciom i wypadkom w miejscu pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-677">
          <u xml:id="u-677.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-677.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Grzegorza Płaczka z Konfederacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-678">
          <u xml:id="u-678.0" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Główny Inspektorze Pracy! W ubiegłym roku inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy przeprowadzili ponad 61 tys. kontroli u blisko 50 tys. pracodawców, likwidując przy tym ponad 72 tys. zagrożeń dla życia i zdrowia pracowników. Przyznam, że liczby robią wrażenie. Instytucja ta odebrała ponad 43 tys. skarg, z których najwięcej dotyczyło niewypłacania wynagrodzeń. Efektem tych działań było wyegzekwowanie ponad 71 mln zł należnych świadczeń na rzecz pracowników.</u>
          <u xml:id="u-678.1" who="#GrzegorzAdamPłaczek">W zakresie skarg pracowników i działań prewencyjnych najczęściej zgłaszane problemy dotyczyły opóźnień w wypłatach wynagrodzeń, warunków pracy oraz nielegalnego zatrudnienia. Istotnym wyzwaniem okazała się także rosnąca liczba skarg od cudzoziemców, głównie z Ukrainy i Białorusi. Aby przeciwdziałać naruszeniom, Państwowa Inspekcja Pracy realizowała kampanię promującą bezpieczeństwo pracy, szkolenia oraz kontrolę w sektorach podwyższonego ryzyka, takich jak budownictwo czy przetwórstwo przemysłowe. W 2023 r. inspekcja uzyskała nowe uprawnienia obejmujące m.in. kontrole warunków pracy kierowców delegowanych oraz monitorowanie przypadków mobbingu i dyskryminacji, jednakże wciąż liczne pozostają wyzwania związane z efektywnością działań w tych obszarach.</u>
          <u xml:id="u-678.2" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy w 2023 r. koncentrowali się również na likwidacji zagrożeń technicznych, poprawie warunków pracy na budowach, ochronie przed szkodliwymi substancjami chemicznymi oraz poprawie ergonomii stanowisk pracy. Niestety, kontrole wykazały liczne zaniedbania, takie jak brak osłon maszyn czy niewystarczające szkolenia BHP. Do najpoważniejszych naruszeń zaliczały się nielegalne zatrudnienie, brak wypłaty wynagrodzenia, nieprzestrzeganie czasu pracy oraz zaniedbania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Problemami w Polsce są stosowanie nieformalnych umów lub brak zgłoszenia pracowników do ubezpieczeń społecznych, brak wymaganych zezwoleń na pracę i nierejestrowanie umów, opóźnienia w wypłatach, zaniżanie wynagrodzeń, nieterminowe przekazywanie środków do pracowniczych planów kapitałowych oraz Funduszu Pracy, liczne nieprawidłowości w ewidencji czasu pracy, brak zapewnienia dnia wolnego, używanie sprzętu bez odpowiednich zabezpieczeń, niewydawanie świadectw pracy oraz nieudzielanie urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo.</u>
          <u xml:id="u-678.3" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Najwyższe kary w 2023 r. nałożono za nieprzestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i BHP, co stanowiło 46% wszystkich przypadków nałożonych kar. Według sprawozdania Państwowej Inspekcji Pracy za 2023 r. najwięcej kar nakładano na małe przedsiębiorstwa zatrudniające od 9 aż do 49 pracowników. Jeżeli chodzi o wszystkie nałożone kary w 2023 r., mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające do 9 osób stanowiły 45% podmiotów, które podlegały kontrolom zakończonym nałożeniem sankcji. Jednocześnie mikroprzedsiębiorstwa stanowią ok. 98% wszystkich firm w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-678.4" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Słabymi punktami funkcjonowania Państwowej Inspekcji Pracy wciąż niestety są gigantyczny wzrost biurokracji, niska skuteczność w przeciwdziałaniu mobbingowi, bowiem jedynie niewielki procent skarg jest uznawany ostatecznie za zasadny, nadmiernie koncentrowanie kontroli na mikroprzedsiębiorstwach oraz wzrost kosztów działalności Państwowej Inspekcji Pracy. Polskę czeka z pewnością prędzej czy później potrzeba przeprowadzenia audytu działania inspekcji, bowiem roczny koszt utrzymania Państwowej Inspekcji Pracy w 2024 r. wzrósł i wyniesie ponad 551 mln zł. Naszą wspólną odpowiedzialnością jest to, aby ta ważna i kluczowa instytucja działała bez zarzutu, o co jako Konfederacja apelujemy.</u>
          <u xml:id="u-678.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-679">
          <u xml:id="u-679.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-679.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Adriana Zandberga, Razem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-680">
          <u xml:id="u-680.0" who="#AdrianZandberg">Drodzy Państwo! Jest późno, zbliża się północ, więc będę mówić krótko i nie będę powtarzać liczb, które tu padały już wiele razy.</u>
          <u xml:id="u-680.1" who="#AdrianZandberg">Jedną jednak wspomnę — zwiększa się liczba skarg składanych przez związki zawodowe. Liczną grupę wśród tych skarg stanowią te, które dotyczą problemów z utrudnianiem działalności związkowej i naruszaniem uprawnień związków zawodowych, naruszaniem dialogu społecznego. To jest bardzo niepokojący sygnał świadczący o tym, jak funkcjonuje w praktyce wiele branż w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-680.2" who="#AdrianZandberg">Padło tutaj też takie stwierdzenie, że jak zwykle najwięcej problemów jest w sektorze budowlanym, ale przechodzimy nad tym do porządku dziennego. Nie możemy przechodzić do porządku dziennego nad tym, że polska budowlanka jest sektorem patologicznym. Te ukochane przez pana posła Płaczka mikroprzedsiębiorstwa suto otrzymujące kary to w dużym stopniu są także właśnie firmy z tej branży, które naruszają zasady bezpieczeństwa i narażają życie i zdrowie pracowników na naprawdę olbrzymią skalę. Jeżeli czytamy, że w wyniku niemal każdej kontroli stwierdzono nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa, że w wyniku co trzeciej kontroli stwierdzono, że maszyny, urządzenia techniczne były stosowane bez wymaganych urządzeń ochronnych, zabezpieczających elementy niebezpieczne, to znaczy, że mamy do czynienia z problemem systemowego łamania prawa w budowlance, z którym państwo polskie po prostu sobie nie radzi. A historie mówiące o tym, że po zakończeniu kontroli wszystko wraca do stanu sprzed kontroli, pokazują jeszcze jedną rzecz: to, że ci, którzy naruszają przepisy dotyczące także bezpieczeństwa, życia i zdrowia ludzi, po prostu nie boją się kar, bo te kary są śmiesznie niskie. Te kary są po prostu na poziomie, który powoduje, że ich wysokość nie jest wystraszającą dolegliwością dla sprawców wykroczeń przeciwko poprawom pracowniczym. Takie są realia. Zresztą inspekcja mówi o tym, zawarła to we wnioskach legislacyjnych. Potrzebne jest podniesienie górnej granicy grzywny za wspominane wykroczenia, tak żeby nieuczciwym pracodawcom po prostu nie opłacało się płacić mandatu i dalej naruszać przepisy. Myślę, że warto w końcu rozważyć uzależnienie wysokości kary od indywidualnych parametrów pracodawcy, od wysokości obrotu, od wielkości zatrudnienia, tak żeby ci, którzy zarabiają na łamaniu prawa, byli na serio, a nie tylko teoretycznie, karani.</u>
          <u xml:id="u-680.3" who="#AdrianZandberg">Jeszcze jedna sprawa. Pani posłanka Oliwiecka mówiła o tym, że tutaj wszyscy ponad podziałami chcemy wsparcia dla inspekcji. Mówiła o tym, jak wiele osiągnięć w tym zakresie ma obecna koalicja rządząca. Pozwolę sobie być tutaj nieco bardziej sceptyczny, o dwóch rzeczach chciałem powiedzieć…</u>
          <u xml:id="u-680.4" who="#AdrianZandberg">Pani marszałek, dosłownie minutę dłużej, jeśli pani pozwoli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-681">
          <u xml:id="u-681.0" who="#MonikaWielichowska">Pół minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-682">
          <u xml:id="u-682.0" who="#AdrianZandberg">Pierwsza sprawa to jest kwestia konwencji 87 i możliwości wchodzenia przez inspektorów z kontrolą na podstawie legitymacji. Niestety widziałem, pani posłanko, jak część posłów obecnej koalicji rządzącej dobry wniosek przyniesiony przez samych inspektorów i wspierany przez głównego inspektora pracy, dotyczący zmniejszenia biurokracji i ułatwienia przeprowadzania kontroli bez dodatkowej papierologii, który zwiększałby bezpieczeństwo pracowników, utopiło pod dyktando dwóch panów z organizacji biznesowych. Chciałbym, jeżeli padają deklaracje, że wszystkich nas łączy to, żeby inspekcja była silniejsza, żeby więcej takie historie się nie powtarzały i żeby wrócić do tego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-682.1" who="#AdrianZandberg">I druga sprawa. Panie Pośle Płaczek! My potrzebujemy na ochronę pracy w Polsce wydawać więcej, a nie mniej środków niż w tym momencie. Mamy za mało inspektorów pracy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-683">
          <u xml:id="u-683.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle, minuta minęła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-684">
          <u xml:id="u-684.0" who="#AdrianZandberg">…w relacji do wielkości polskiego rynku pracy po prostu. Dlatego zachęcam państwa wszystkich serdecznie do poparcia poprawki do budżetu zwiększającej budżet inspekcji w związku z nowymi zadaniami nałożonymi na nią przez dyrektywy.</u>
          <u xml:id="u-684.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Panie pośle, już czas, naprawdę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-685">
          <u xml:id="u-685.0" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-685.1" who="#MonikaWielichowska">Miało być krótko, było o więcej niż minutę dłużej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-686">
          <u xml:id="u-686.0" who="#AdrianZandberg">Bo to niezmiernie ważne, pani marszałek</u>
        </div>
        <div xml:id="div-687">
          <u xml:id="u-687.0" who="#MonikaWielichowska">Doskonale zdaję sobie z tego sprawę.</u>
          <u xml:id="u-687.1" who="#MonikaWielichowska">Może pan zapisać się jeszcze do pytania, bo nie zamknęłam listy.</u>
          <u xml:id="u-687.2" who="#MonikaWielichowska">To był ostatni głos w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-687.3" who="#MonikaWielichowska">Informuję państwa, że kilkanaście osób zapisało się do pytań.</u>
          <u xml:id="u-687.4" who="#MonikaWielichowska">Wyznaczam czas — 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-687.5" who="#MonikaWielichowska">Zamykam listę, więc jeśli ktoś jeszcze chce się dopisać, to jest ten moment.</u>
          <u xml:id="u-687.6" who="#MonikaWielichowska">Jako pierwszy do zadania pytania zapisał się pan poseł Marcin Józefaciuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-688">
          <u xml:id="u-688.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bez wątpliwości wykonują państwo tytaniczną pracę, co widać po sprawozdaniu oraz aktywnościach podejmowanych przez inspektorów. Niejednokrotnie uczestniczyłem w spotkaniach i szkoleniach z inspektorami pracy oraz pomagałem je zorganizować zarówno w szkołach kształcących w zawodzie oraz cechach, jak i u pracodawców niezrzeszonych.</u>
          <u xml:id="u-688.1" who="#MarcinJózefaciuk">Jednakże mam kilka pytań dotyczących młodocianych pracowników oraz ich pracodawców. Po pierwsze, jak na przestrzeni ostatnich 3 lat przedstawia się statystyka wypadków przy pracy młodocianych pracowników, w tym śmiertelnych? Jakie zawody są najbardziej narażone? Ile na przestrzeni ostatnich 3 lat było zgłoszeń dotyczących łamania praw pracy w zakresie działu IX Kodeksu pracy: zatrudnianie młodocianych pracowników oraz jakie problemy zgłaszano? Ile z tych zgłoszeń okazało się przedmiotowymi? Jakie działania planują państwo podjąć w celu zapewnienia bezpieczeństwa oraz wysokiej jakości przestrzegania przez pracodawców praw pracowniczych młodocianych pracowników? Oraz ostatnie: Jakie działania planują państwo podjąć w celu ochrony praw pracodawców zatrudniających młodocianych pracowników. Poproszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-688.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-689">
          <u xml:id="u-689.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-689.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Grzegorza Lorka, Prawo i Sprawiedliwość. Nie widzę pana posła.</u>
          <u xml:id="u-689.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Bożenę Lisowską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-690">
          <u xml:id="u-690.0" who="#BożenaLisowska">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przedłożone przez Państwową Inspekcję Pracy sprawozdanie to baza do analiz tego, jak funkcjonuje sama inspekcja, jak pracują inspektorzy, ale też jak wygląda rynek pracy w Polsce. To jest tylko baza, ale może to być także materiał do opracowania nowych rozwiązań, które zniwelują wąskie gardła, jakie napotyka instytucja. Aby sprawnie funkcjonować, te działania powinny być stopniowo wdrażane.</u>
          <u xml:id="u-690.1" who="#BożenaLisowska">Instytucja wykonuje nie tylko zadania kontrolne, ale także edukacyjne, prewencyjne i promocyjne, o czym wspominał pan główny inspektor. W związku z tym moje pytanie: Czy kampanie społeczne, takie jak np. „Budowa. STOP wypadkom” czy „Legitna praca” dla młodzieży będą kontynuowane i czy jest zabezpieczenie finansowe na ten cel?</u>
          <u xml:id="u-690.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-691">
          <u xml:id="u-691.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-691.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Henryka Szopińskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-692">
          <u xml:id="u-692.0" who="#HenrykSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Główny Inspektorze! wiele liczb tutaj padło, wszyscy się z tym zgadzamy. Ale mam konkretne pytanie, żeby nie przedłużać. Niepokoi mnie, mam wątpliwości co do jednej rzeczy: siatki oddziałów i inspektoratów. Czy nie sądzicie państwo, że jest ich za mało, że obsługiwany obszar jest zbyt duży, jeżeli chodzi o kilometry do przejechania? Chociażby takie województwo jak zachodniopomorskie, pomorskie. Sam byłem świadkiem takiego przypadku, że na inspekcję trzeba było czekać kilka godzin, bo panowie musieli przejechać 180 km. Więc czy nie warto by było… Może zadam pytanie inaczej: Czy wystarczająca jest siatka oddziałów inspektoratów w Polsce, przynajmniej w niektórych województwach? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-692.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-693">
          <u xml:id="u-693.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-693.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jerzego Meysztowicza, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-694">
          <u xml:id="u-694.0" who="#JerzyMeysztowicz">Panie Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Główny Inspektorze! Nie ma już pana posła Zandberga, bo strasznie ubolewał, że kary dla przedsiębiorców są strasznie niskie. To może by tak oprócz kar finansowych jeszcze karę chłosty zaproponował. Byłoby to w sumie dosyć ciekawe.</u>
          <u xml:id="u-694.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Dobre.)</u>
          <u xml:id="u-694.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Tomasz Zapałowski: Niech założy firmę.)</u>
          <u xml:id="u-694.3" who="#JerzyMeysztowicz">Myślę, że tutaj jesteśmy zgodni co do tego, i rzadko się zdarza, żeby kluby jednogłośnie zadeklarowały poparcie dla przyjęcia tego sprawozdania i pozytywnie oceniły, także pozostaje tylko podziękować panu głównemu inspektorowi, jego poprzedniczce i wszystkim inspektorom za pracę. No bo nie powiem, ta praca czasami jest trudna, dlatego że nie wszyscy pracodawcy przyjmują was kwiatami.</u>
          <u xml:id="u-694.4" who="#JerzyMeysztowicz">W sprawozdaniu jest informacja, że 43 tys. skarg się pojawiło w inspektoracie. Mam pytanie, jak procentowo, ile skarg, ile zarzutów w tych skargach się potwierdziło? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-694.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-695">
          <u xml:id="u-695.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-695.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Tomasza Kostusia, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-696">
          <u xml:id="u-696.0" who="#TomaszKostuś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dwa szybkie pytania. Pytanie pierwsze. W swoim wystąpieniu wielokrotnie mówił pan o licznych programach, które mają charakter cykliczny, powtarzalny, które mają już swój rozpoznawalny brand. Mówię tutaj o programach promocyjnych, edukacyjnych i prewencyjnych. Żeby one były skuteczne, należy je udoskonalać, ulepszać, poprawiać, usprawniać. Temu służy ewaluacja. To jest takie podstawowe narzędzie w procesie zarządzania. Czy Państwowa Inspekcja Pracy, przynajmniej do tych najważniejszych programów: promocyjnych, edukacyjnych, prewencyjnych, taką ewaluację stosuje? To jest moje pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-696.1" who="#TomaszKostuś">Drugie pytanie. Mówiłem o tym, że w 2023 r. wpłynęła rekordowo niska w odniesieniu do ostatnich lat liczba skarg. Czy pan minister ocenia ten spadek pozytywnie czy negatywnie? Jak pan się do tego odnosi? Czy ta tendencja się utrzymuje? Zwłaszcza że jest końcówka roku 2024. Prosiłbym też o odniesienie się do tego kończącego się roku. Chodzi o pewną tendencję. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-696.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-697">
          <u xml:id="u-697.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-697.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Grzegorza Płaczka, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-698">
          <u xml:id="u-698.0" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Pośle Meysztowicz! Mnie też serce wyrywa to, że pan poseł Zandberg uciekł, bo ja bym do tej kary chłosty dodał jeszcze karę łamania kołem. Pan poseł Zandberg ewidentnie nie rozróżnia, czym są koszta i czym jest ich zasadność.</u>
          <u xml:id="u-698.1" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Ale tak na poważnie: szanowny panie inspektorze, powiedział pan dzisiaj — myślę, że jest to bardzo ciekawy dla wszystkich wątek — że w ostatnich latach, w ostatnim roku zmieniła się pewna specyfika ze względu na to, że w Polsce coraz częściej pracę podejmowali nie tylko Polacy, ale również ci, których przyjęliśmy, czyli pracownicy z zagranicy. Powiedział pan o wyzwaniach, które stoją przed PIP-em. Chciałbym poprosić o uszczegółowienie, o kilka zdań, które mogłyby uszczegółowić ten przekaz, żebyśmy jako posłowie również zrozumieli, o jakich wyzwaniach mówimy. To bardzo ciekawy wątek, zwłaszcza dla mnie osobiście. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-699">
          <u xml:id="u-699.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-699.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Bartłomieja Dorywalskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-700">
          <u xml:id="u-700.0" who="#BartłomiejDorywalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwowa Inspekcja Pracy pełni niezwykle istotną funkcję w systemie ochrony praw pracowniczych oraz w zakresie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów prawa pracy i bezpieczeństwa w miejscu pracy. Działalność tej instytucji ma bezpośredni wpływ na jakość zatrudnienia, przestrzeganie zasad BHP oraz eliminowanie nieprawidłowości, takich jak niewypłacanie wynagrodzeń, nielegalne zatrudnianie czy przekraczanie dopuszczalnego czasu pracy.</u>
          <u xml:id="u-700.1" who="#BartłomiejDorywalski">Sprawozdanie z działalności PIP za 2023 r. przedstawia rezultaty podejmowanych działań i wnioski z kontroli oraz wskazuje na kluczowe problemy, z jakimi zmaga się polski rynek pracy. Dołączając do podziękowań, które już wielokrotnie wybrzmiały z tego miejsca, skierowanych do wszystkich inspektorów pracy, pragnę zapytać, czy zasoby kadrowe i finansowe Państwowej Inspekcji Pracy w 2023 r. były wystarczające do realizacji zadań. Czy planowane są dodatkowe środki w celu zwiększenia liczby inspektorów lub poprawy ich uposażenia i wyposażenia, np. w narzędzia cyfrowe? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-700.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-701">
          <u xml:id="u-701.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-701.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Agatę Wojtyszek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-702">
          <u xml:id="u-702.0" who="#AgataWojtyszek">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwowa Inspekcja Pracy pełni niezwykle istotną funkcję w systemie ochrony praw pracowniczych. Jej misją jest skuteczne egzekwowanie przepisów prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy, poprzez efektywne i ukierunkowane kontrole oraz działania prewencyjne zmierzające do ograniczenia zagrożeń wypadkowych i do poszanowania prawa pracy.</u>
          <u xml:id="u-702.1" who="#AgataWojtyszek">Jako wojewoda świętokrzyski ściśle współpracowałam z Państwową Inspekcją Pracy i wiem, z jaką specyfiką i trudnościami borykają się kontrolerzy. Dlatego również pragnę dołączyć do podziękowań, które już wielokrotnie wybrzmiewały na tej sali, a skierowane były do wszystkich inspektorów. Szczególnie dziękuję za działania prewencyjne prowadzone przez Państwową Inspekcję Pracy. To wiele konkursów i programów prewencyjnych, które wspierają pracodawców w tworzeniu bezpiecznego środowiska pracy. W województwie świętokrzyskim były one prowadzone wzorowo.</u>
          <u xml:id="u-702.2" who="#AgataWojtyszek">Pragnę zapytać, czy ten optymizm, który wybrzmiewa dziś na sali, wskazuje na poprawę sytuacji zarówno w Państwowej Inspekcji Pracy, jak i wśród pracodawców. Jakie działania przyczyniły się do tej poprawy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-703">
          <u xml:id="u-703.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-703.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Dariusza Mateckiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-704">
          <u xml:id="u-704.0" who="#DariuszMatecki">Szanowna Pani Marszałek! Korzystając z państwa obecności w Sejmie, spytam — bo nie sposób nie spytać — o sprawy dzisiaj najważniejsze. Radio ZET: Zwalniani pracownicy PKP Cargo nie dostają należnych im pieniędzy, w tym odpraw. Chodzi o prawdopodobnie tysiące kolejarzy w całej Polsce. Zwalniani pracownicy napotykają problemy z otrzymaniem zasiłku dla bezrobotnych. Mogą zarejestrować się jako bezrobotni, ale zasiłek nie przysługuje im przez tyle miesięcy, przez ile przysługują im odprawy, niezależnie od tego, czy faktycznie dostali pieniądze z PKP Cargo, czy nie. W tej sytuacji nie otrzymują ani odpraw, ani zasiłku. Kolejarze z najdłuższym stażem mieli prawo nawet do półrocznych odpraw. Nie dostali nic.</u>
          <u xml:id="u-704.1" who="#DariuszMatecki">W PKP Cargo dokonano rzezi, jeśli chodzi o „Solidarność”, niczym po 1981 r. Z PKP Cargo wyrzucono właściwie wszystkich związkowców z władz „Solidarności”.</u>
          <u xml:id="u-704.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Meysztowicz: I dobrze zrobili.)</u>
          <u xml:id="u-704.3" who="#DariuszMatecki">Co, szanowni państwo, w tej sprawie zrobiliście? Bo z Radia ZET, z tego artykułu dowiadujemy się, że trwa jakaś kontrola, jakaś inspekcja. Ale czy pomożecie państwo tym pracownikom, którzy zostali wyrzuceni bez żadnych odpraw i pozbawieni środków do życia? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-704.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-705">
          <u xml:id="u-705.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-705.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Gadowskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-706">
          <u xml:id="u-706.0" who="#KrzysztofGadowski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Rozmawiamy dzisiaj o sprawozdaniu Państwowej Inspekcji Pracy za rok 2023. Za tymi cyframi, które tutaj padają z ust posłów, z ust pana ministra, kryją się ludzie, rzesza ludzi: 2,5–2,7 tys. osób zatrudnionych w Państwowej Inspekcji Pracy, 1,5 tys. inspektorów. Czy to dużo, czy mało?</u>
          <u xml:id="u-706.1" who="#KrzysztofGadowski">Wszyscy zgodnie mówimy, że ta instytucja jest potrzebna. Ona wymaga specjalnej opieki. Panie ministrze, nigdy na tej sali nie zdarzało się tak, że wszyscy zgodnie mówiliśmy o waszej pracy, o trosce, z jaką należy darzyć inspekcję pracy. Oczywiście wyzwania dzisiejszego rynku pracy wymagają fachowców w tej dziedzinie. Człowiek średnio wykształcony nie może wejść i skontrolować, to muszą być specjaliści. Na to są potrzebne środki. Wielokrotnie z pana apelów wynikało, że potrzeba dobrej i zwiększonej ilościowo kadry. Mam do pana pytanie: Jaką liczbę osób dziś, jak pan uważa, należałoby zatrudnić w Państwowej Inspekcji Pracy?</u>
          <u xml:id="u-706.2" who="#KrzysztofGadowski">I pytanie do państwa. Dzisiaj oczywiście stoimy u progu przyjęcia budżetu państwa. Tam są zapisane konkretne cyfry, przedstawione m.in. przez ministra i przyjęte do budżetu państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-707">
          <u xml:id="u-707.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-708">
          <u xml:id="u-708.0" who="#KrzysztofGadowski">Dziś mamy szansę odpowiedzieć na te wyzwania, na te pytania, które zadajemy, wspierając m.in. inspekcję pracy środkami zapisanymi w budżecie państwa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-708.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-708.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-709">
          <u xml:id="u-709.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-709.1" who="#MonikaWielichowska">Wysoki Sejmie! Panie Inspektorze! Pozwolę sobie i ja zadać pytanie przy okazji dzisiejszego sprawozdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-710">
          <u xml:id="u-710.0" who="#MonikaWielichowska">Wspomniał pan o ważnej kwestii, ale zbyt lakonicznie dla mnie, o mobbingu w pracy. W zakresie tego zjawiska nikt w Polsce dokładnie nie wie, o jakiej skali mówimy, a wydaje mi się, że jest ogromna.</u>
          <u xml:id="u-710.1" who="#MonikaWielichowska">Przepisy, jakie funkcjonują, są dla ofiar nieprzychylne. Z jednej strony nie zachęcają do dochodzenia swoich praw przed sądem, bo właśnie na ofierze spoczywa obowiązek udowodnienia mobbingu, co wcale nie jest proste, łatwe, a z drugiej strony są niewystarczające i nie odstraszają sprawców. Wydaje się, że okazją do poprawy sytuacji osób poddawanych mobbingowi w pracy mogłaby być implementacja konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 190, która dotyczy przemocy i molestowania w świecie pracy. Ale takiej okazji nie mamy, bo Polska nie jest stroną, bo nie ratyfikowała tej konwencji, która jest z 2019 r. Uważam, że Polska powinna ratyfikować tę konwencję i znowelizować obowiązujące przepisy, które po pierwsze, polepszyłyby sytuację ofiar przejawów przemocy w pracy, a po drugie, pomogłyby pracodawcom, którzy otrzymaliby jasne wytyczne dotyczące przeciwdziałania przemocy w pracy. Tak, wiem, Państwowa Inspekcja Pracy monitoruje skargi dotyczące mobbingu w miejscu pracy, ale to jest wciąż za mało.</u>
          <u xml:id="u-710.2" who="#MonikaWielichowska">Mam też pytanie, panie inspektorze, czy ratyfikacja konwencji MOP nr 190 wesprze inspekcję w skuteczniejszej eliminacji tego negatywnego zjawiska, jakim jest przemoc czy też mobbing w pracy? Pytam nie bez kozery, ponieważ za kilka dni będę organizować tutaj, w Sejmie, konferencję poświęconą właśnie mobbingowi i będziemy pochylać się nad tą konwencją. Zdanie pana inspektora będzie dla mnie bardzo ważne, istotne. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-710.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-710.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-711">
          <u xml:id="u-711.0" who="#MonikaWielichowska">To było ostatnie pytanie w tym punkcie.</u>
          <u xml:id="u-711.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam do odpowiedzi głównego inspektora pracy pana Marcina Staneckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-712">
          <u xml:id="u-712.0" who="#MarcinStanecki">Na wstępie chciałbym państwu bardzo podziękować za tyle miłych słów i docenienie pracy pracowników Państwowej Inspekcji Pracy. Ja również jestem inspektorem pracy. Jestem bardzo dumny z tego, że jestem inspektorem pracy. Myślę, że każdy pracownik Państwowej Inspekcji Pracy doceni słowa, które płyną od państwa w jego stronę, które zawierają bardzo pozytywny przekaz.</u>
          <u xml:id="u-712.1" who="#MarcinStanecki">Zacznę może udzielać odpowiedzi od ostatniej, od odpowiedzi dla pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-712.2" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Kostuś: No wiadomo, oczywiste.)</u>
          <u xml:id="u-712.3" who="#MarcinStanecki">Cóż zrobić.</u>
          <u xml:id="u-712.4" who="#MarcinStanecki">Odpowiem tak: szanowna pani marszałek, oczywiście jeżeli chodzi o mobbing, to proszę pamiętać, że pani minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk już wspomniała o tym, że będzie zmieniać definicję mobbingu, bo definicja mobbingu, która powstała w 2004 r., jak dobrze wiemy, jest definicją, która jest mało korzystna dla ofiar mobbingu. Ja miałem przyjemność rozmawiać z jednym ze znanych adwokatów, który reprezentuje pracodawców w takich sporach, i on mi powiedział, że przez wiele lat nigdy żadnej sprawy nie przegrał. Ale powiedział też do mnie: panie inspektorze, to nie wynika z tego, że jestem geniuszem, po prostu nikt nie ma szans, bo trzeba tyle przesłanek udowodnić. Proszę zwrócić uwagę, że nie więcej — tak w uproszczeniu zaokrąglam cyfry — ok. 700 spraw trafia do sądów rejonowych. Udaje się wygrać 10. To pokazuje skalę problemu. Bardzo wierzę w to, że ta propozycja zmiany definicji mobbingu przygotowana przez panią minister Agnieszkę Dziemianowicz-Bąk będzie właściwa.</u>
          <u xml:id="u-712.5" who="#MarcinStanecki">My jako inspektorzy pracy również mamy pewne wskazówki i będziemy prosić Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o to, żeby je uwzględniło. Chcielibyśmy chociażby wprowadzić obowiązek posiadania procedury antymobbingowej, a jego brak potraktować jako wykroczenie. Chcielibyśmy również, żeby w definicji środowiska pracy uwzględnić czynniki psychospołeczne. Bo, jak państwo dobrze wiecie, zmienia się bezpieczeństwo i higiena pracy. W Unii Europejskiej kładzie się duży nacisk na te zagrożenia psychospołeczne i w nich upatruje się największe niebezpieczeństwo dla pracujących.</u>
          <u xml:id="u-712.6" who="#MarcinStanecki">Poza tym myślimy sobie w ten sposób, że może warto byłoby chociażby problemy związane z mobbingiem wrzucić do programu szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, które każdy pracownik musi przejść. Mamy szkolenia wstępne i okresowe. Może warto w ramach tych szkoleń, w ramach programów wprowadzić kwestie związane z zagrożeniami psychospołecznymi.</u>
          <u xml:id="u-712.7" who="#MarcinStanecki">Rzeczywiście jeżeli chodzi o skargi dotyczące mobbingu, to jest niewielki procent, bo razem z dyskryminacją to jest ok. 3%.</u>
          <u xml:id="u-712.8" who="#MarcinStanecki">Nie wiem, czy zadowala moja odpowiedź. A, jeszcze odpowiem na temat mobbingu, że my w przyszłym roku planujemy w każdym okręgowym inspektoracie pracy konferencje poświęcone mobbingowi. Chcemy pokazywać firmy, które już wprowadzają dobre praktyki, które wprowadzają bardzo dobre rozwiązania i eliminują mobbing. Przez pokazywanie takich firm, które warto naśladować, chcemy pokazywać, że są dobre wzorce i każdy może walczyć z mobbingiem, ze zjawiskami niepożądanymi w miejscu pracy. Wydaje nam się, że to jest świetne rozwiązanie, które pozwoli nam przybliżyć tę tematykę, jak skutecznie zwalczać mobbing. A więc przyszły rok będzie rokiem przede wszystkim zagrożeń psychospołecznych i mobbingu. Planujemy szeroką kampanię w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-712.9" who="#MarcinStanecki">Jeżeli już mówimy o kampaniach, to zdecydowanie będziemy wszystkie kampanie kontynuować, wzmacniać. Prewencja, promocja — to są te rzeczy, na których chcemy się skupić. Chcemy położyć jak największy nacisk na budowanie pozytywnych wzorców, na wzmacnianie kultury, bezpieczeństwa. Przez to chcemy wpływać na zmianę mentalności pracodawców i też czasem pracowników, bo pamiętajmy również — trzeba być uczciwym — że przyczyny ludzkie również są przyczyną wypadków przy pracy, i to najczęściej dotyczą ludzi, którzy mają przepracowane co najmniej 20 lat, dotyczą rutyniarzy, którzy już są pewni tego, że wiedzą, jak tę pracę bezpiecznie wykonywać, i lekceważą podstawowe przepisy i zasady BHP.</u>
          <u xml:id="u-712.10" who="#MarcinStanecki">Więc taka jest edukacja. Jeszcze raz to podkreślam, bo ja wielokrotnie to mówiłem: Państwowa Inspekcja Pracy nie jest wrogiem pracodawców. Pokazujemy to chociażby w ten sposób, że w trakcie czynności kontrolnych inspektorzy udzielili 350 tys. porad. Ja, kiedy chodziłem na kontrole, bardzo dużo tłumaczyłem pracodawcom, jakie mają obowiązki, jak należy je wykonywać. Zawsze byłem otwarty i zawsze pomagałem. To nie było tak i tak nie jest, że inspektor pracy tylko przychodzi i karze. Kary moim zdaniem muszą być wyższe. Zaznaczam, że te kary oczywiście nie dotyczą wszystkich, my nie jesteśmy zainteresowani karami cielesnymi, chodzi nam o to, żeby kary, tak jak to wynika z dyrektyw unijnych, były skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. W każdej dyrektywie unijnej na końcu jest taki zapis, jeżeli chodzi o wysokość kar.</u>
          <u xml:id="u-712.11" who="#MarcinStanecki">Jeszcze raz podkreślam: chcemy współpracować z pracodawcami. Jako główny inspektor pracy objechałem chyba praktycznie wszystkie reprezentatywne organizacje pracodawców. Przychodzili pracodawcy, zadawali mi pytania przez 2–3 godziny, siedziałem na takich spotkaniach, tłumaczyłem, odpowiadałem na pytania, wyjaśniałem problemy. To pokazuje, że my jesteśmy otwarci, my nie zamykamy się przed pracodawcami, przed przedsiębiorcami. Dla nas są oni bardzo ważni, na równi z pracownikami. My chcemy być instytucją, która się kojarzy wszystkim z pomocą, my nie chcemy być postrzegani w społeczeństwie zarówno przez pracowników, jak i przez pracodawców jako podmiot niedostępny, nieprzyjazny. Chcemy być takim przyjacielem i pracownika, i pracodawcy. W tym kierunku zmierzamy i myślę, że nasze działania też to realnie pokazują.</u>
          <u xml:id="u-712.12" who="#MarcinStanecki">Jeżeli chodzi o Cargo, to szczerze mówiąc, troszkę zabolały mnie też słowa, że są jakieś kontrole. To nie są jakieś kontrole. Mamy osiem rozpoczętych postępowań kontrolnych nie tylko w centrali, ale w każdej jednostce organizacyjnej. Pragnę zauważyć, że w Warszawie limit kontroli wynosi ok. 6600 na ten rok, a skarg za zeszły rok wpłynęło 10 tys. Po prostu okręg warszawski ugina się pod liczbą skarg. Po prostu nie ma fizycznej możliwości, żeby wszystkie kontrole przeprowadzić. Więc ci inspektorzy prowadzą wiele czynności kontrolnych. Nie chcę wymieniać nazw firm, ale to są duże zakłady, znane przedsiębiorstwa. Inspektorzy nie są w stanie wszystkiego na raz kontrolować. Trwa osiem postępowań kontrolnych. My niezwłocznie po otrzymaniu listu od pana przewodniczącego Piotra Dudy podjęliśmy czynności kontrolne. Ja osobiście też rozmawiałem z panem Wojewódką, pytając go, czy możemy w jakiś sposób rozwiązać problemy, które są. Czynności kontrolne więc trwają. Natomiast na to pytanie, czy PKP Cargo otrzyma pomoc z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, niestety nie znam odpowiedzi, bo ja jestem reprezentantem Państwowej Inspekcji Pracy. To pytanie należałoby skierować do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-712.13" who="#MarcinStanecki">Jeżeli było pytanie o cudzoziemców, to odpowiem tak: problem, który najczęściej występuje wśród cudzoziemców, to jest to, że — powiem coś, co może wzbudzi kontrowersje, ale moim zdaniem jest to smutna refleksja — mamy coraz częściej do czynienia z taką sytuacją, że wobec naszych obywateli narodowości polskiej często są przestrzegane przepisy, ich warunki pracy są naprawdę niezłe, ale bardzo wielu cudzoziemców pracuje w urągających warunkach. To znaczy mam na myśli to, że pracują na podstawie umów cywilnoprawnych, często to nawet nie są umowy-zlecenia, to są umowy, tak jak w przypadku niektórych pracowników, którzy wykonują pracę za pośrednictwem platform, opłaty, umowy wypożyczenia roweru, jakieś umowy reklamowe. Ci cudzoziemcy pracują przez 6, a zdarza się nawet 7 dni w tygodniu przez bardzo wiele godzin. Dzisiaj np. jeden z panów posłów przesłał mi umowę-zlecenie dla obywateli ukraińskich, gdzie było napisane, że ci obywatele ukraińscy pracowali na stanowiskach kierowców. Z dokumentów, które pan poseł mi dostarczył, wynikało, że pracują jako kierowcy — podkreślam: kierowcy- 400 godzin miesięcznie. Każdy z nas jeździ samochodem, możemy ich za chwilę spotkać. Ja nie chciałbym takiego kierowcy spotkać, który pracuje na zlecenie. Powiem więcej, co tam było. W tych materiałach, które pan poseł nam dostarczył, było napisane, że jeżeli pracownik nie będzie wykonywał poleceń, to ma karę 5 tys. i jeszcze anulują mu kartę pobytu. To pokazuje problem z tymi cudzoziemcami, bo dla mnie to jest problem, kiedy kierowca z Ukrainy musi tyle pracować. Jeszcze z wyjaśnień, które były dostarczone przez tych obywateli, które pan poseł zgromadził, wynikało, że jeżeli nie będą słuchać, to nie dostaną wynagrodzenia w kopercie. W kopercie to znaczy tego, które jest poza listą, które uzupełnia to wynagrodzenie. Ja też na własne oczy widziałem umowy-zlecenia, gdzie ludzie mieli wynagrodzenie obecnie, w 2024 r. wysokości od 2 przez 2,5 do 3,5 dolarów za godzinę. To oznacza, że zarabiali średnio ok. 10 zł, gdy stawka godzinowa jeszcze do końca czerwca była 28 zł 10 gr. To oznacza, że zarabiali dwa razy mniej niż stawka minimalna. I to są problemy.</u>
          <u xml:id="u-712.14" who="#MarcinStanecki">Ja bardzo boję się tego, że okaże się, że mamy w naszym kraju obozy pracy. Niedawno jeszcze oglądaliśmy te obozy za granicą, we Włoszech czy w innych krajach, w Holandii. To Polacy byli tak traktowani. Boję się, że to samo się może wydarzyć w naszym kraju, ale dla obywateli pochodzących z innych krajów, bo zobaczmy, co się w Polsce dzieje. Według Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w Polsce pracują ludzie ok. 150 narodowości. Na jednej z dużych budów nasi na inspektorzy naliczyli ponad 50. Mamy obywateli, którzy pochodzą z Ameryki Południowej, Ameryki Środkowej, Hondurasu, Gwatemali. Do tej pory nigdy nie spotykaliśmy się z obywatelami pochodzącymi z tak odległych od nas rejonów. To jest daleko idąca zmiana. Proszę zauważyć, że ministerstwo podaje, że procent Filipińczyków, którzy w ostatnich latach pracują w Polsce, wzrósł o 23%, Hindusów — o 40%. Mamy do czynienia coraz częściej z nacjami, które nie są z nami zbliżone kulturowo, tak jak Ukraińcy i Białorusini.</u>
          <u xml:id="u-712.15" who="#MarcinStanecki">Co tam jeszcze było z tych pytań? Jeżeli chodzi o zatrudnienie, czy nas, inspektorów i pracowników Państwowej Inspekcji Pracy, jest mało. Zdecydowanie jest za mało. Mówiłem o tym, że udzieliliśmy 900 tys. porad, a pracuje u nas 2,5 tys. osób. Miałem przyjemność poznać inspekcję francuską i oni uznali za wielki sukces to, że udzielili 1 mln porad, u nas 900 tys., a zatrudniali 4 tys. osób. To oznacza, że było ich 1,5 tys. więcej, a mają raptem 100 tys. więcej porad. To pokazuje, że wydajność — mówiąc brzydko, mówiąc nieładnie — naszych ludzi, pracowników Państwowej Inspekcji Pracy, jest bardzo wysoka.</u>
          <u xml:id="u-712.16" who="#MarcinStanecki">Proszę pamiętać, już było to wspomniane przez jednego z panów posłów, że prawie 95% ludzi u nas ma wyższe wykształcenie. My inwestujemy w ludzi pieniądze nas wszystkich, bo wykształcenie inspektora to roczna aplikacja, która kosztuje ok. 140 tys. zł. Oczywiście trzeba ją odpracować. Państwo przez rok płaci za to, że ktoś się uczy, ma zapewniony wikt i opierunek we Wrocławiu w naszym ośrodku szkolenia, ma zapewnioną kadrę, ma zapewnione jedzenie, spanie. Jedynym jego problemem jest to, żeby się nauczyć. Mimo że wprowadzamy te umowy lojalnościowe, to tych ludzi tracimy. Mamy dużą rotację, bo inspektorzy są bardzo pożądani na rynku pracy. To są fachowcy, jeszcze mają roczną aplikację, podczas której nasi najlepsi pracownicy, najlepsi inspektorzy, najlepsi poradnicy, najlepsi prawnicy, technicy, inżynierowie przekazują im wiedzę, więc to są ludzie, którzy są bardzo cenni na rynku pracy. My nie jesteśmy w stanie ich zatrzymać. Ja sobie zadaję pytanie, czy państwu się opłaca co 3 lata inwestować 140 tys. zł w tych ludzi, których my tracimy, a którzy zasilają korporacje i za chwilę stają przeciwko nam, bo są po drugiej stronie barykady, więc jest to duży problem.</u>
          <u xml:id="u-712.17" who="#MarcinStanecki">My mamy kłopot z pozyskaniem inżynierów, potrzebujemy tych inżynierów, bo ktoś musi kontrolować zakłady. Oni muszą wiedzieć, jakie są zagrożenia. Tego nie da się zrobić, dlatego ta kadra jest niezbędna, a jeszcze raz podkreślam, że bycie inspektorem pracy to jest bardzo trudny kawałek chleba. Poza tą nauką trzeba ciągle się uczyć, to są ciągle nowe problemy. Kto nie przeprowadzał czynności kontrolnej, kto nie wystawiał mandatu tak jak ja, kto nie został poszczuty psem, komu nie ubliżono, ten nie zdaje sobie sprawy z tego, jaka to jest ciężka praca, jakie to jest duże wyzwanie. Dlatego z wielkim szacunkiem odnoszę się do każdego inspektora i każdy inspektor, który opuszcza nasze szeregi, to zarówno wielka strata dla mnie, jak i wielka strata dla naszego urzędu, bo odzyskanie, odbudowanie tej kadry to proces długoletni, a nowe osoby jednak potrzebują dużo czasu, żeby się wdrożyć w tę pracę, żeby się nauczyć, żeby umieć formułować środki prawne. Bo pamiętajmy, że to inspektor wydaje decyzje, to on jest tym organem, który będzie wszczynał postępowanie w sprawach o wykroczenia. To jest bardzo, bardzo odpowiedzialna praca i olbrzymi wysiłek nie tylko intelektualny, ale często fizyczny. Dlatego potrzebujemy tej kadry, dlatego potrzebujemy mieć pieniądze na to, żeby pozyskiwać ludzi.</u>
          <u xml:id="u-712.18" who="#MarcinStanecki">Jak mówiłem wcześniej, proszę zwrócić uwagę na to, że będziemy musieli wdrożyć dyrektywę platformową, która może być rewolucją. Nie chcę przesądzać i wypowiadać się za Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, ale mamy wdrożenie tzw. dyrektywy platformowej. To dyrektywa o jawności wynagrodzeń, jak na nią mówimy, czyli ta, która mówi o zlikwidowaniu luki płacowej między kobietami i mężczyznami. Tam też jest rola inspekcji pracy.</u>
          <u xml:id="u-712.19" who="#MarcinStanecki">Liczba zadań, które staną przed inspekcją pracy w najbliższym czasie, wcale nie zmaleje, tylko wzrośnie. Dlatego my potrzebujemy tego wzmocnienia kadrowego i finansowego. Na pozostałe pytania odpowiem państwu w formie pisemnej. Jeszcze raz bardzo państwu dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-712.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-713">
          <u xml:id="u-713.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję panu inspektorowi.</u>
          <u xml:id="u-713.1" who="#MonikaWielichowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-713.2" who="#MonikaWielichowska">Komisje proponują, aby Sejm przyjął sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy zawarte w druku nr 482.</u>
          <u xml:id="u-713.3" who="#MonikaWielichowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będą uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-713.4" who="#MonikaWielichowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-713.5" who="#MonikaWielichowska">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 20 listopada br.</u>
          <u xml:id="u-713.6" who="#MonikaWielichowska">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-713.7" who="#MonikaWielichowska">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-713.8" who="#MonikaWielichowska">Jeśli nikt się nie zgłasza, to listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-713.9" who="#MonikaWielichowska">Wyznaczam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-713.10" who="#MonikaWielichowska">Mamy przed sobą 24 oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-713.11" who="#MonikaWielichowska">Pierwszego zapraszam pana posła Romana Fritza. Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-713.12" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Włodzimierza Skalika. Też nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-713.13" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Andrzeja Zapałowskiego, którego widzę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-714">
          <u xml:id="u-714.0" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Polska 2050 Szymona Hołowni działa przeciwko interesom obronnym państwa polskiego. Chodzi mianowicie o projekt ustawy uderzający w myśliwych i tradycje myśliwskie. Właśnie działania mające na celu ograniczenie liczby myśliwych i paraliż administracyjny Policji w zakresie wydawania decyzji administracyjnych nie tylko myśliwym, ale także innym wnioskującym o pozwolenie na broń uderza w bezpieczeństwo Polski. Policja będzie musiała wydać kilkaset tysięcy decyzji administracyjnych i to jest proces na lata. Szaleństwo niszczenia gospodarki leśnej przez to ugrupowanie i jego urzędników w ministerstwie klimatu wpisuje się wprost, trzeba powiedzieć, w cele Rosji, czyli utrzymanie niszowego przygotowania społeczeństwa w zakresie strzelectwa. Myśliwych jest 130 tys., żołnierzy WOT 40 tys. Porównajmy potencjały osobowe. Polska dzisiaj powinna szczególnie promować politykę wyrabiania przez obywateli pozwoleń na broń, umiejętności posługiwania się, a ludzie Hołowni dewastują część systemu obronnego w postaci przygotowania strzeleckiego społeczeństwa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-714.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-715">
          <u xml:id="u-715.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-715.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Iwonę Kozłowską, Koalicja Obywatelska. Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-715.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Dariusza Mateckiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-716">
          <u xml:id="u-716.0" who="#DariuszMatecki">Szanowna Pani Marszałek! Kontynuuję wczorajsze oświadczenie. Czy o takiej Polsce marzyliśmy? Czy chcemy, by przyszłe pokolenia Polaków były zmuszane płacić niemieckim korporacjom za możliwość życia w swoim kraju?</u>
          <u xml:id="u-716.1" who="#DariuszMatecki">Wysoka Izbo! Nie możemy zapominać, że w sektorze transportu dzieje się bardzo podobnie. Niemiecki kapitał przejmuje kontrolę nad przewozami Cargo, transportem kolejowym, a nawet sektorem autobusowym. Zdominowanie tych kluczowych obszarów infrastruktury ogranicza polską niezależność, uzależniając nasz transport od zagranicznych decyzji i interesów. Co więcej, rząd Donalda Tuska, zamiast wspierać kluczowe dla Polski inwestycje, robi wszystko, aby je zablokować. Port kontenerowy w Świnoujściu, udrożnienie żeglugi po Odrze, Centralny Port Komunikacyjny — wszystkie te projekty, które mogłyby uczynić Polskę regionalnym liderem i zagrozić interesom niemieckim, są celowo torpedowane. Te działania nie są przypadkiem. To rezultat polityki podporządkowania interesów narodowych zagranicznym ośrodkom decyzyjnym. W latach rządów Donalda Tuska polskie inwestycje są celowo blokowane, a niemieckie interesy — wzmacniane. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-716.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-717">
          <u xml:id="u-717.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-717.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Pawła Sałka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-718">
          <u xml:id="u-718.0" who="#PawełSałek">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W dniu 17 listopada 2024 r. odbyły się uroczystości związane ze 115-leciem orkiestry dętej w Godzianowie, która powstała z inicjatywy miejscowego organisty Piotra Puczyńskiego w 1909 r. Gratuluję kapelmistrzom, panom Sylwestrowi Zarzyckiemu i Michałowi Rzeźnikowskiemu, oraz wójtowi gminy Godzianów Andrzejowi Mozdze znakomitego koncertu orkiestry, który zgromadził liczną widownię. Gratuluję orkiestrze pięknego jubileuszu i życzę dalszych osiągnięć artystycznych i wielu kontynuatorów tradycji wspólnego muzykowania. Mając w pamięci swoich poprzedników, którzy pierwszy instrument zakupili za własne pieniądze, radujcie się orkiestrową wspólnotą i rozwijajcie muzyczne talenty.</u>
          <u xml:id="u-718.1" who="#PawełSałek">Wielu byłych i obecnych członków orkiestry to absolwenci państwowej szkoły muzycznej I i II stopnia, a niektórzy to absolwenci lub studenci akademii muzycznych w Warszawie i Łodzi, którzy życie związali z muzyką. Wielu wybitnych muzyków orkiestry w Godzianowie wyszło spod ręki pana Mariana Chmielewskiego, obecnie kapelmistrza orkiestry dętej OSP z Makowa. Od początku funkcjonowania godzianowska orkiestra była znana w całej okolicy i cieszyła się powszechnym uznaniem. Działania wojenne I wojny światowej i II wojny światowej zatrzymały rozwój orkiestry, a wojska okupacyjne skonfiskowały część instrumentów. Po odzyskaniu niepodległości orkiestra wznowiła działalność muzyczną. Szybko też osiągnęła wysoki poziom artystyczny, dając wiele koncertów, a przy orkiestrze utworzono ognisko muzyczne. Przez szereg lat orkiestra brała czynny udział w przeglądach, festiwalach i uroczystościach lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-718.2" who="#PawełSałek">Jeszcze raz gratuluję i życzę dalszego rozwoju i wielu sukcesów artystycznych. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-718.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-719">
          <u xml:id="u-719.0" who="#MonikaWielichowska">Ja również dołączam się do życzeń.</u>
          <u xml:id="u-719.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Bożenę Lisowską z Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-719.2" who="#komentarz">(Poseł Paweł Sałek: Ale to nie ten okręg.)</u>
          <u xml:id="u-719.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-719.4" who="#MonikaWielichowska">Nie szkodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-720">
          <u xml:id="u-720.0" who="#BożenaLisowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-720.1" who="#BożenaLisowska">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Na 22. posiedzeniu Sejm rozpoczął nowelizację ustawy — Prawo energetyczne, w której zawarte są ramy prawne dotyczące technologii wodorowych w Polsce. To krok milowy w drodze do podniesienia konkurencyjności polskiej gospodarki, ale także szansa na szybszą dekarbonizację przemysłu i dobry krok w stronę uzyskania autonomii energetycznej przez nasz kraj. Projekt ustawy określa zasady przesyłu, dystrybucji i magazynowania wodoru, a rynek wodoru dynamicznie się rozwija nie tylko w Europie, lecz również na świecie. Ta nowela to dostosowanie prawa polskiego do rozwoju rynku wodoru. Wartość dodana rozwoju rynku wodoru niskoemisyjnego w przemyśle szacowana jest na 870 mln EUR do 2040 r. Mam nadzieję, że proces legislacji przebiegnie pomyślnie, a zapisy ustawy nowelizującej Prawo energetyczne w Polsce szybko wejdą w życie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-721">
          <u xml:id="u-721.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-721.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Baluch, Prawo i Sprawiedliwość. Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-721.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Bartłomieja Dorywalskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-722">
          <u xml:id="u-722.0" who="#BartłomiejDorywalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pragnę zwrócić uwagę na niezwykle ważne wydarzenie w historii naszego narodu: 81. rocznicę krwawej niedzieli w Bichniowie, tragicznego dnia, który na zawsze wpisał się w bolesną pamięć mieszkańców gminy Secemin. Wydarzenia, które miały miejsce 28 listopada 1943 r. w Bichniowie, są symbolem niezłomności i cierpienia Polaków w obliczu brutalnej niemieckiej okupacji. Tego dnia hitlerowskie wojska dokonały okrutnej pacyfikacji wsi, mordując niewinnych 42 mieszkańców i paląc zabudowania. Zginęły całe rodziny, a wśród nich kobiety i dzieci.</u>
          <u xml:id="u-722.1" who="#BartłomiejDorywalski">Dziś pamięć o tych tragicznych wydarzeniach jest nadal żywa. Jest naszym obowiązkiem, zarówno jako Polaków, jak i przedstawicieli narodu, pielęgnować ją oraz przekazywać kolejnym pokoleniom, aby ofiara życia mieszkańców Bichniowa nie poszła w zapomnienie. W najbliższą niedzielę odbędą się uroczystości upamiętniające tę bolesną rocznicę. Będą one okazją do oddania hołdu ofiarom, wspólnej modlitwy i refleksji nad historią, która przypomina nam, jak cenne są wolność i pokój, o które tak wielu Polaków musiało walczyć. Tę pamięć kultywują szczególnie druhowie strażacy z bichniowskiej OSP, ale też władze samorządowe gminy Secemin, powiatu włoszczowskiego, młodzież secemińskiej szkoły i lokalne stowarzyszenia.</u>
          <u xml:id="u-722.2" who="#BartłomiejDorywalski">Niech pamięć o ofiarach krwawej niedzieli w Bichniowie będzie dla nas wszystkich przestrogą przed nienawiścią i okrucieństwem wojny, a jednocześnie inspiracją do budowania przyszłości opartej na wartościach pokoju, solidarności i szacunku dla drugiego człowieka. Chwała bohaterom i wieczna pamięć ofiarom.</u>
          <u xml:id="u-722.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-723">
          <u xml:id="u-723.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-723.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Dąbrowską-Banaszek, ponieważ nie widzę pani poseł Anny Kwiecień.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-724">
          <u xml:id="u-724.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Już jutro, 21 listopada 2024 r., będziemy obchodzić Dzień Pracownika Socjalnego. To polskie święto obchodzone od lat na mocy zapisu ustawy o pomocy społecznej z dnia 29 listopada 1990 r.</u>
          <u xml:id="u-724.1" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Dzień Pracownika Socjalnego jest świętem wszystkich pracowników służb społecznych, a w szczególności właśnie pracowników socjalnych. Kim są? Pracownicy socjalni są blisko ludzi. Działają w tych środowiskach społecznych, gdzie znajdują się osoby wymagające pomocy w usamodzielnieniu, odzyskaniu lub umocnieniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie. Pomagają ludziom znajdującym się w różnych sytuacjach związanych z problemami nie tylko materialnymi, ale także psychicznymi, emocjonalnymi czy duchowymi.</u>
          <u xml:id="u-724.2" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Wszystkim pracownikom socjalnym bardzo dziękuję za codzienny trud, zaangażowanie i dokładanie należytej staranności w codziennej pracy z drugim człowiekiem potrzebującym wsparcia. Życzę, aby państwa praca była dla was źródłem satysfakcji i zadowolenia, przynosiła radość i poczucie spełnienia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-724.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-725">
          <u xml:id="u-725.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-725.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Ewę Leniart, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-726">
          <u xml:id="u-726.0" who="#EwaLeniart">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W kraju, w którym rodzi się co roku coraz mniej dzieci, zawiera się coraz mniej małżeństw, a procesy demograficzne niemiłosiernie wskazują na to, że społeczeństwo się starzeje, Ministerstwo Edukacji Narodowej opublikowało projekty rozporządzeń wprowadzających w polskich szkołach edukację zdrowotną. Myli się ten, kto myśli, że główne tematy kładą nacisk na zdrowie młodych ludzi, wychowanie i profilaktykę zdrowotną czy na zdrowie psychiczne. Z treści rozporządzenia wynika, że w ramach podstawy programowej uczniowie klas IV-VI dowiedzą się, co to są zachowania autoseksualne, poznają różne modele rodziny, definicję separacji i rozwodu. Uczniowie klas VII i VIII będą omawiać pojęcia orientacji psychoseksualnej i kierunki rozwoju takie jak heteroseksualizm, homoseksualizm czy biseksualność, mają także poznać elementy dojrzałego przygotowania do inicjacji seksualnej. Czy przyszłość polskich dzieci ma się decydować w taki sposób, bez udziału i wpływu rodziców? Trudno się dziwić ich uzasadnionemu sprzeciwowi.</u>
          <u xml:id="u-726.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-727">
          <u xml:id="u-727.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-727.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Waldemara Andzela, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-728">
          <u xml:id="u-728.0" who="#WaldemarAndzel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W Redzikowie koło Słupska po wielu latach starań nastąpiło oficjalne otwarcie bazy antyrakietowej NATO. Pomysł ulokowania i budowy bazy w Polsce pojawił się, gdy wojskowi z USA na początku XXI w. opracowali nowe koncepcje obrony antyrakietowej. To nasz rząd jako pierwszy zaczął negocjować z USA budowę bazy w Redzikowie. 9 maja 2007 r. ówczesny premier RP Jarosław Kaczyński podpisał instrukcję dla polskich dyplomatów, którzy mieli ustalić z władzami USA zasady budowy instalacji tarczy. Warto o tym przypomnieć, gdyż zapewne z ust wielu polityków koalicji 13 grudnia, być może nawet Donalda Tuska, będziemy słyszeli, jak wielkim ich sukcesem jest otwarcie tej instalacji.</u>
          <u xml:id="u-728.1" who="#WaldemarAndzel">Dziękuję panu premierowi Jarosławowi Kaczyńskiemu za rozpoczęcie prac nad bazą w Redzikowie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-728.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-729">
          <u xml:id="u-729.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-729.1" who="#MonikaWielichowska">Pana posła Szymona Giżyńskiego nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-729.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Łukasza Ściebiorowskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-730">
          <u xml:id="u-730.0" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-730.1" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 21 listopada, już za chwilkę, będzie Dzień Pracownika Socjalnego. Wszystkim osobom związanym z pracą socjalną w MOPR-ach, MOPS-ach, DPS-ach i innych instytucjach składam podziękowanie za zaangażowanie, poświęcenie na rzecz rodzin i wszystkich osób wymagających wsparcia, a także za wszelkie zrealizowane programy, zarówno te centralne, rządowe, jak i lokalne na rzecz mieszkańców. Państwa praca wymaga szczególnej empatii, nieustannej troski o drugiego człowieka, zwłaszcza o dzieci, młodzież oraz osoby starsze i chore, mające szczególne potrzeby życiowe i bytowe. Niech wykonywane przez państwa obowiązki przynoszą zadowolenie i satysfakcję, szacunek i uznanie waszych społeczności oraz będą inspiracją do coraz lepszej pracy na rzecz potrzebujących. Wszystkiego dobrego wszystkim pracownikom socjalnym w kraju. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-730.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-731">
          <u xml:id="u-731.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-731.1" who="#MonikaWielichowska">Pana posła Michała Wosia nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-731.2" who="#MonikaWielichowska">Ale jest pan poseł Henryk Szopiński, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-731.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-732">
          <u xml:id="u-732.0" who="#HenrykSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jest rok 1954. To właśnie wtedy przy Zakładowym Domu Kultury w Starachowicach został utworzony zespół Pieśni i Tańca „Starachowianie”. W gronie założycieli i opiekunów tworzących zespół byli wybitni choreografowie, muzycy i animatorzy kultury, m.in. Tadeusz Suchodolski, Janusz Dąbrowski, Henryk Bartosik czy Jerzy Wąsala. Obecnie choreografem i kierowniczką zespołu jest Małgorzata Wyderska.</u>
          <u xml:id="u-732.1" who="#HenrykSzopiński">Zespół „Starachowianie” to grupa tancerzy amatorów, ale też przyjaciół, którzy zamiłowaniem do szeroko pojętej ludowości zachwycają kolejne pokolenia licznej strachowickiej publiczności. Barwne, bogate stroje, oryginalne przyśpiewki i dynamicznie wykonywany repertuar sprawiają, że występ zespołu oczarowuje licznie zgromadzoną na każdym koncercie publiczność.</u>
          <u xml:id="u-732.2" who="#HenrykSzopiński">„Strachowianie” koncertowali w wielu ośrodkach w kraju oraz w Belgii, Bułgarii, Niemczech, Rosji, na Węgrzech, w Słowacji, Ukrainie i we Francji. Wielokrotnie nagradzani, honorowani i odznaczani. Wystarczy wymienić najbardziej prestiżowy medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.</u>
          <u xml:id="u-732.3" who="#HenrykSzopiński">W sobotni wieczór 16 listopada 2024 r. miałem zaszczyt uczestniczyć w obchodach jubileuszu 70-lecia działalności tegoż wielce zasłużonego zespołu. W wypełnionej po brzegi sali widowiskowej starachowickiego Parku Kultury oprócz przepięknego koncertu jubilatów były wzruszające przemówienia i podziękowania płynące z ust wielu zacnych gości. Oczywiście był też urodzinowy tort. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-732.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-733">
          <u xml:id="u-733.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-733.1" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł Szczurek-Żelazko nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-733.2" who="#MonikaWielichowska">Pana posła Krzysztofa Mulawy również.</u>
          <u xml:id="u-733.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Agatę Wojtyszek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-734">
          <u xml:id="u-734.0" who="#AgataWojtyszek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W Centrum Kreatywności Pałacyk w Starachowicach, które zostało wyremontowane dzięki środkom przygotowanym przez rząd Prawa i Sprawiedliwości dla samorządów, odbyła się wyjątkowa konferencja profilaktyczna pod hasłem „Kocham cię, życie” zorganizowana przez starachowicki Klub Amazonek we współpracy z powiatowym zakładem opieki zdrowotnej. Wydarzenie zgromadziło liczne grono uczestników, dla których profilaktyka i edukacja w zakresie walki z rakiem piersi są kluczowe w budowaniu świadomości zdrowotnej. Podczas konferencji zostało przypomniane, jak wielkim dobrodziejstwem jest nowoczesny mammograf, który strachowicki szpital otrzymał dzięki środkom z budżetu państwa za rządów Prawa i Sprawiedliwości. Podobne urządzenia rząd Prawa i Sprawiedliwości sfinansował w Skarżysku-Kamiennej i Sandomierzu po to, aby pacjentki mogły badać się w pobliżu swojego miejsca zamieszkania. Niestety szpital, mimo wielu starań, nie ma kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia na wykonywanie badań profilaktycznych.</u>
          <u xml:id="u-734.1" who="#AgataWojtyszek">Apeluję do ministra zdrowia, aby nie marnować potencjału takich szpitali jak ten w Starachowicach, które znajdują się w Krajowej Sieci Onkologicznej, i aby pozwolić im wykonywać badania profilaktyczne, które ratują życie.</u>
          <u xml:id="u-734.2" who="#AgataWojtyszek">Amazonkom, kobietom niezwykłym, odważnym, silnym i wrażliwym kobietom, które przeszły trudną drogę walki z nowotworem, życzę, aby nadal dzięki swojej działalności były symbolem nadziei i determinacji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-734.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-735">
          <u xml:id="u-735.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-735.1" who="#MonikaWielichowska">Pana posła Artura Łąckiego nie ma.</u>
          <u xml:id="u-735.2" who="#MonikaWielichowska">Ale jest pani poseł Małgorzata Golińska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-735.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-736">
          <u xml:id="u-736.0" who="#MałgorzataGolińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rząd 13 grudnia, który udaje proprzedsiębiorczość, przygotowuje kolejny cios w jedną z polskich branż. W projekcie rozporządzenia Ministerstwa Klimatu i Środowiska umieszczono zakaz spalania zrębków, wiórów i trocin, którego wdrożenie uzasadniane jest, a jakże, ochroną lasów i wstrzymaniem wycinki. Pomija się oczywiście fakt, że Lasy Państwowe żadnej wycinki w ramach prowadzonej gospodarki leśnej nie prowadzą, co już przyznaje nowe kierownictwo Lasów Państwowych, a czego wciąż nie nauczyło się nowe kierownictwo Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Proponowane przepisy mogą doprowadzić do upadku branży pelletu w Polsce, o czym alarmuje Polska Rada Pelletu. Z trzeciego producenta tego produktu w Europie, czyli z jednego z liderów, staniemy się jego największym importerem, sprowadzając ten produkt od naszych zachodnich sąsiadów, pomagając im rosnąć i rozwijać się naszym kosztem. Z kolei dla Polaków palących pelletem np. w kotłach zakupionych w ramach programu „Czyste powietrze” te rozwiązania naszego ministerstwa spowodują boleśnie odczuwalne, wyższe ceny.</u>
          <u xml:id="u-736.1" who="#MałgorzataGolińska">Jeżeli więc wiemy, że nowe przepisy uderzą w Polaków, w polską branżę, a wspomogą przemysł w innych państwach, i wiemy, że pelletu nie produkuje się z biomasy leśnej, a ze zrębków, trocin i wiórów z tartaków, czyli z pozostałości po obróbce pełnowartościowego drewna, a więc proponowany zakaz nie służy ochronie lasów, to pytania są oczywiste. Kto przyniósł to rozwiązanie do Ministerstwa Klimatu i Środowiska i czyje interesy reprezentuje ten rząd?</u>
          <u xml:id="u-736.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-736.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Oliwiecka: I kto kłamie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-737">
          <u xml:id="u-737.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krystiana Łuczaka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-738">
          <u xml:id="u-738.0" who="#KrystianŁuczak">Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Moi Drodzy! Doceniając niezwykle trudną i pełną codziennych wyzwań pracę służb społecznych, a w szczególności zaangażowanie pracowników socjalnych, chciałbym wyrazić najwyższe uznanie dla państwa działań. Wielokrotnie miałem możliwość współpracować z państwem, zwłaszcza we Włocławku i w naszym regionie, obserwując, jak niesiecie pomoc potrzebującym waszego wsparcia mieszkańcom. Dzień Pracownika Socjalnego obchodzony 21 listopada nie bez powodu świętujemy razem ze światowym dniem życzliwości. Chciałbym wyraźnie podkreślić, jak ważna jest państwa rola i jak szczególne miejsce zajmuje w społeczeństwie. Dostrzegamy znaczenie państwa służby na rzecz potrzebujących oraz wiedzę i szczególne umiejętności, których wymaga państwa praca. Dzięki doświadczeniu, szczeremu zaangażowaniu i empatii często znika bezradność, wykluczenie, ludzka bieda i krzywda najsłabszych. Serdecznie dziękując za państwa codzienną pracę, życzę wytrwałości w realizacji zawodowych celów i należnej wdzięczności oraz życzliwości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-738.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-739">
          <u xml:id="u-739.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-739.1" who="#MonikaWielichowska">Ostatnie oświadczenie dzisiejszego dnia wygłosi pan poseł Mirosław Orliński, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-740">
          <u xml:id="u-740.0" who="#MirosławAdamOrliński">Pani Marszałek! Wielce Szanowni Państwo! Chcę przede wszystkim pogratulować jeszcze dzisiaj i złożyć najlepsze życzenia Szkole Podstawowej nr 4 z Oddziałami Integracyjnymi im. Janusza Korczaka w Sochaczewie. Ponieważ z racji obowiązków poselskich nie mogłem być z nimi, a taki jubileusz to zawsze moment wyjątkowy, kiedy cała społeczność szkoły spotyka się, składa sobie życzenia, więc dzisiaj tutaj w formie oświadczenia pragnę im złożyć wyrazy uznania, pogratulować tego niezwykłego jubileuszu i podziękować całej społeczności szkoły, nauczycielom, uczniom, wszystkim wychowawcom, całemu gronu pedagogicznemu, wszystkim, którzy przez te lata kształtowali tę szkołę jako szkołę godną uznania i podziwu ze strony mieszkańców, lokalnej społeczności. Składam im wyrazy uznania i podziękowania za trud, za tę mądrość, którą przekazują wszystkim pokoleniom młodzieży, która tam się kształci i uczy. Życzę im dalszych sukcesów, dalszego rozwoju. Wszystkiego, wszystkiego dobrego z okazji jubileuszu sześćdziesięciolecia funkcjonowania i istnienia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-740.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-741">
          <u xml:id="u-741.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-741.1" who="#MonikaWielichowska">Wszyscy, jak tutaj jesteśmy na tej sali, dołączamy się do tych życzeń.</u>
          <u xml:id="u-741.2" who="#MonikaWielichowska">Na tym, drodzy państwo, zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-742">
          <u xml:id="u-742.0" who="#BarbaraBartuś">Oświadczenie poselskie na temat wesela Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny</u>
          <u xml:id="u-742.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 20 listopada 124 lata temu w dworku malarza Włodzimierza Tetmajera w Bronowicach odbyło się wesele Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny. Wydarzenie to stało się inspiracją do stworzenia jednego z najważniejszych utworów w polskiej literaturze — „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego.</u>
          <u xml:id="u-742.2" who="#BarbaraBartuś">Lucjan Rydel był poetą, dramaturgiem, tłumaczem. Zamiłowanie do literatury i historii sztuki rozwijał zarówno podczas studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim, jak i w trakcie licznych podróży do Warszawy i Paryża.</u>
          <u xml:id="u-742.3" who="#BarbaraBartuś">Wśród artystów tamtych czasów panowała fascynacja folklorem i kulturą wiejską, co zapoczątkowało tzw. chłopomanię. Bronowice Małe, będące dziś częścią Krakowa, stanowiły serce tych inspiracji. Tam Rydel poznał 18-letnią dziewczynę z chłopskiej rodziny, w której się zakochał. Ich miłość spotkała się z krytyką elity krakowskiej. Ślub oraz huczne kilkudniowe wesele wywołały wielkie poruszenie.</u>
          <u xml:id="u-742.4" who="#BarbaraBartuś">„Wesele” Wyspiańskiego jest jednak nie opowieścią o miłości i obrzędzie, ale przede wszystkim o narodowych dylematach. Literackie spotkanie dwóch światów: Rydla — przedstawiciela inteligencji i Mikołajczykówny — dziewczyny z chłopskiej rodziny jest metaforą podziałów, które przenikały polskie społeczeństwo w okresie zaborów. Doskonale oddaje emocje i napięcia społeczne tamtego momentu, podkreślając zarówno potencjał, jak i trudności wynikające z łączenia dwóch odrębnych światów.</u>
          <u xml:id="u-742.5" who="#BarbaraBartuś">„Wesele” zyskało miano polskiego dramatu narodowego i bez względu na mijający czas może ono wnieść wiele do myślenia o Polsce, istocie polskości, a także o nas samych, bo jego warstwa zarówno fantastyczna, jak i realistyczna podejmuje temat wad i przywar charakterystycznych dla naszego narodu.</u>
          <u xml:id="u-742.6" who="#BarbaraBartuś">Dramat był pytaniem współczesnych autorowi o ich gotowość do działania dla wspólnego dobra, ale także nam każe spojrzeć na stosunek do ojczyzny i ludzi żyjących obok.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-743">
          <u xml:id="u-743.0" who="#AnnaEwaCicholska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 11 listopada to dzień szczególny dla milionów Polek i Polaków. To dzień radosny, dzień dumy narodowej i dzień pamięci. W tym dniu — dniu odzyskania niepodległości wszyscy razem powinniśmy świętować. Świętować. To najważniejszy dzień w naszej historii. W całym kraju i wszędzie tam, gdzie żyją nasi rodacy rozsiani po całym świecie, obchodzone jest to święto. Różne są formy, scenariusze i towarzyszące temu wydarzenia. Pochody, marsze, koncerty to wyraz naszej radości i wspólnego świętowania. W Ciechanowie starostwo powiatowe w sposób wyjątkowy zadbało o oprawę uroczystości rocznicowych. Przemarsz przez centrum miasta pod biało-czerwoną zwieńczył wspaniały koncert w Powiatowym Centrum Kultury i Sztuki. To był wyjątkowy koncert pod wieloma względami. Jednym z elementów podkreślających jego wyjątkowość był dobór wykonawców. Na ciechanowskiej scenie PCKiSz wystąpili zespoły, chóry i soliści z naszego miasta. Zaprezentowały się wszystkie pokolenia — seniorzy, młodzież i najmłodsi. Można było odczytać jasny przekaz. Nie ma potrzeby szukać wielkich gwiazd estradowych, mamy takie gwiazdy u siebie, trzeba dać im tylko szansę. Czy się udało? Tak, świadczyły o tym aplauz i uśmiechy na twarzach widzów i oczywiście artystów. Jest jeszcze jeden ważny aspekt, bardzo ważny w odniesieniu do młodych i tych najmłodszych wykonawców. To budowanie kapitału na przyszłość. Praca z uzdolnionymi młodzieżą i dziećmi, szansa występowania, zaprezentowania swoich umiejętności mogą być krokiem do profesjonalnej kariery artystycznej. W Ciechanowie rodzą się i kształtują talenty. Już teraz, a i w niedalekiej przyszłości będziemy z nich dumni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-744">
          <u xml:id="u-744.0" who="#BarbaraGrygorcewicz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kilka dni temu obchodziliśmy Światowy Dzień Seniora — dzień, który przypomina nam, jak wiele zawdzięczamy starszemu pokoleniu. Z tego miejsca pragnę wyrazić najgłębszy szacunek i wdzięczność dla naszych seniorów za ich mądrość, doświadczenie i nieoceniony wkład w życie naszych rodzin, społeczności i całej Polski.</u>
          <u xml:id="u-744.1" who="#BarbaraGrygorcewicz">Dzięki ich pracy, poświęceniu i determinacji możemy dziś cieszyć się wolnością, stabilnością i dobrobytem. Ich życiowe lekcje są latarnią, która wskazuje drogę młodszym pokoleniom. Dlatego musimy zrobić wszystko, aby polscy seniorzy mogli żyć godnie, bezpiecznie i w poczuciu, że są ważną częścią naszego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-744.2" who="#BarbaraGrygorcewicz">Zachęcam wszystkich, abyśmy nie tylko tego dnia, ale i przez cały rok dbali o to, by seniorzy nie czuli się pozostawieni samym sobie. Wzywam również rząd i nas, parlamentarzystów, do skutecznych działań na rzecz poprawy systemu ochrony zdrowia, opieki społecznej i wsparcia finansowego dla osób starszych.</u>
          <u xml:id="u-744.3" who="#BarbaraGrygorcewicz">Niech nasze słowa wdzięczności idą w parze z czynami. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-745">
          <u xml:id="u-745.0" who="#KazimierzGwiazdowski">50-lecie Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Jana Sebastiana Bacha w Grajewie</u>
          <u xml:id="u-745.1" who="#KazimierzGwiazdowski">Z ogromną przyjemnością chciałbym uczcić wyjątkowe wydarzenie w moim regionie, które stanowi ważny punkt na kulturalnej mapie naszego kraju. W dniu 24 października 2024 r. Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Jana Sebastiana Bacha w Grajewie uroczyście zakończyła obchody jubileuszu 50-lecia swojego istnienia. To pół wieku działalności placówki, która nie tylko rozwija muzyczne talenty, ale też kształtuje przyszłe pokolenia młodych ludzi, wrażliwych na piękno sztuki.</u>
          <u xml:id="u-745.2" who="#KazimierzGwiazdowski">Z tej okazji odbył się wyjątkowy koncert, który zgromadził zarówno absolwentów, jak i obecnych uczniów szkoły, a ich występy zapewniły publiczności niezapomniane przeżycia artystyczne. Uczestnicy mieli okazję usłyszeć szeroki repertuar w znakomitych wykonaniach, które na nowo przypomniały, jak wielkie znaczenie ma edukacja artystyczna w życiu społecznym i kulturalnym.</u>
          <u xml:id="u-745.3" who="#KazimierzGwiazdowski">Obchody rozpoczęła pani dyrektor szkoły, która przedstawiła dorobek placówki, przypominając najważniejsze wydarzenia i podkreślając zasługi osób, które przez lata wspierały jej działalność. Na widowni obecni byli przedstawiciele władz wojewódzkich, samorządowych, dyrektorzy szkół artystycznych, a także emerytowani pracownicy, poprzednia dyrekcja i rodziny tych, którzy swoją pracą zapisali się na kartach historii tej placówki.</u>
          <u xml:id="u-745.4" who="#KazimierzGwiazdowski">Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia w Grajewie może poszczycić się wieloma sukcesami wychowanków, którzy kontynuują naukę w najlepszych szkołach muzycznych w Polsce i za granicą. Zostały wręczone specjalne nagrody i wyróżnienia, które są dowodem uznania dla kadry pedagogicznej i pracowników, bez których oddania i zaangażowania szkoła nie mogłaby osiągnąć tak znakomitego poziomu.</u>
          <u xml:id="u-745.5" who="#KazimierzGwiazdowski">To nie tylko jubileusz szkoły, ale i święto całej lokalnej społeczności, która od 50 lat może uczestniczyć w koncertach i wydarzeniach artystycznych organizowanych przez placówkę. Szkoła muzyczna w Grajewie jako jedyna tego typu instytucja w regionie pełni niezwykle istotną rolę, kształtując wrażliwość młodych ludzi i promując kulturę muzyczną na poziomie lokalnym i regionalnym.</u>
          <u xml:id="u-745.6" who="#KazimierzGwiazdowski">Z tego miejsca pragnę serdecznie podziękować wszystkim, którzy przez te lata wspierali szkołę, a także wyrazić nadzieję, że Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Jana Sebastiana Bacha w Grajewie będzie rozwijać się dalej, przynosząc dumę zarówno Grajewu, jak i całej Polsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-746">
          <u xml:id="u-746.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Właśnie kończy się Dzień Pamięci Osób Transpłciowych. To niezwykle ważny dzień, w którym wspominamy osoby transpłciowe, które padły ofiarą przemocy motywowanej transfobią. Ich życie zostało im odebrane w wyniku nienawiści, uprzedzeń i niezrozumienia — postaw, które niestety wciąż są obecne w naszym społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-746.1" who="#MarcinJózefaciuk">Osoby transpłciowe każdego dnia mierzą się z wyzwaniami, które wielu z nas mogą wydawać się trudne do pojęcia. Muszą stawiać czoła wykluczeniu, dyskryminacji i nierównościom. Często spotykają się z brakiem akceptacji w rodzinach, miejscach pracy czy przestrzeni publicznej. Każdy taki akt wykluczenia i nienawiści stanowi bolesne przypomnienie, jak wiele jeszcze musimy zrobić jako społeczeństwo, aby zagwarantować wszystkim równe prawa i bezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-746.2" who="#MarcinJózefaciuk">Dzień Pamięci Osób Transpłciowych to także okazja, aby przypomnieć sobie, że walka o prawa człowieka, akceptację i szacunek dla różnorodności nie powinna być jednorazowym gestem, lecz codziennym wysiłkiem. Nie możemy milczeć wobec nienawiści i przemocy. Powinniśmy wspierać osoby transpłciowe w ich dążeniu do życia wolnego od strachu, życia zgodnego z ich tożsamością i godnością.</u>
          <u xml:id="u-746.3" who="#MarcinJózefaciuk">Zachęcam każdego z nas do refleksji nad tym, co możemy zrobić, aby budować społeczeństwo oparte na szacunku, solidarności i miłości, a nie na uprzedzeniach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-747">
          <u xml:id="u-747.0" who="#FryderykSylwesterKapinos">Oświadczenie poselskie w sprawie obchodów Narodowego Święta Niepodległości w Mielcu i I Koncertu Patriotycznego w Sanktuarium Matki Bożej Królowej Rodzin w Chorzelowie</u>
          <u xml:id="u-747.1" who="#FryderykSylwesterKapinos">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Narodowe Święto Niepodległości upamiętnia czas, kiedy to nasza ojczyzna po 123 latach odzyskała wolność. Z tej okazji mieszkańcy miasta Mielca wzięli udział w obchodach 11 listopada. Obchody tradycyjnie już rozpoczęły się od mszy św. za ojczyznę. Po nabożeństwie mieszkańcy przeszli w uroczystym pochodzie przez miasto. Główne obchody miały miejsce pod Pomnikiem Wolności. Odbyły się tam występy artystyczne oraz złożono kwiaty i zapalono znicze, oddając hołd tym, którzy oddali życie za naszą ojczyznę. Po raz kolejny mielczanie pokazali, że pamięć o historii i bohaterach jest wciąż żywa i pięknie kultywowana.</u>
          <u xml:id="u-747.2" who="#FryderykSylwesterKapinos">Bogurodzica dziewica, Bogiem sławiena Maryja — tymi słowami najstarszej średniowiecznej pieśni, uznanej za pierwszy hymn Polski, 10 listopada rozpoczął się I Koncert Patriotyczny w Sanktuarium Matki Bożej Królowej Rodzin w Chorzelowie. Było to następne wydarzenie związane ze świętem niepodległości w powiecie mieleckim. Cały koncert przedstawiał zarys historyczny tamtych ciężkich czasów. Z pewnością przyniósł wiele pozytywnych emocji wykonawcom i publiczności. Bardzo cieszy taka inicjatywa i chęć obchodzenia w muzyczny sposób święta niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-747.3" who="#FryderykSylwesterKapinos">W tym miejscu pragnę serdecznie podziękować wszystkim osobom zaangażowanym w organizację wydarzeń patriotycznych oraz mieszkańcom całego powiatu mieleckiego za czynny udział w obchodach 11 listopada. Dzięki państwa zaangażowaniu pamięć o historii naszej ojczyzny trwa nadal i jest sukcesywnie przekazywana z pokolenia na pokolenie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-748">
          <u xml:id="u-748.0" who="#GrzegorzLorek">11 listopada 1673 r. zakończyła się bitwa pod Chocimiem, w której armia polsko-litewska pod dowództwem hetmana wielkiego koronnego Jana Sobieskiego rozgromiła wojska tureckie. Pół roku później otoczony nimbem pogromcy Turków Sobieski został wybrany królem Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-748.1" who="#GrzegorzLorek">Hetman wielki w czasie sejmu 1673 r. przedstawił swoją koncepcję prowadzenia wojny z Turkami, która zakładała współdziałanie z innymi państwami chrześcijańskimi. Proponował zwrócenie się do papieża z prośbą o wsparcie finansowe, a także wzniecenie powstań przez chrześcijańskie narody, które znajdowały się pod jarzmem osmańskim. Sobieski był jednak realistą. Uważał, że przede wszystkim trzeba liczyć na własne siły. Konfederacja, czyli zbrojny związek szlachty, zawiązany jesienią 1672 r. w obronie króla Michała, w początkach kolejnego roku przerodził się w sejm. Tym razem brać szlachecka stanęła na wysokości zadania. Sejm nie tylko nie ratyfikował haniebnego traktatu, ale też zadecydował o podjęciu działań zbrojnych na dużą skalę.</u>
          <u xml:id="u-748.2" who="#GrzegorzLorek">W tym okresie na męża stanu i etatowego pogromcę Turków i Tatarów wyrastał Jan Sobieski. To on w 1667 r. dzięki nowatorskiej metodzie walki pokonał pod Podhajcami sprzymierzone siły kozacko-tatarskie. Sobieski w czasie prowadzenia negocjacji pod Buczaczem gromił o wiele liczniejsze tatarskie czambuły, ratując z jasyru dziesiątki tysięcy ludzi. Zgodnie z ambitnymi założeniami wodza Rzeczpospolita powinna wystawić 60-tysięczną armię. Ostatecznie połączone siły polsko-litewskie, które wzięły udział w kampanii 1673 r., liczyły niemal 40 tys. żołnierzy, co dla zdewastowanego licznymi wojnami państwa było nie lada osiągnięciem. Turcy zdołali zgromadzić ok. 30 tys. ludzi, którzy pod wodzą Husseina Paszy okopali się pod Chocimiem w starych polskich fortyfikacjach pamiętających bitwę z 1621 r.</u>
          <u xml:id="u-748.3" who="#GrzegorzLorek">Sobieski jako główny dowódca sił polsko-litewskich poprowadził swoją armię przez Dniestr, wkroczył na terytorium Mołdawii, by podejść pod Chocim od południa. W czasie długiego marszu głównej armii przez trudny górzysty i lesisty teren podjazdy wysyłane przez Sobieskiego zdołały odbić z rąk tureckich kilka zamków i miasteczek. Mimo problemów — jesienne słoty, dezercja, głód, chłód, opieszałość Litwinów dowodzonych przez Michała Paca, politycznego przeciwnika Sobieskiego — armia polsko-litewska 9 listopada dotarła pod obóz turecki. Następnego dnia podwładni Sobieskiego, wzmocnieni ok. 4–5 tys. mołdawskich żołnierzy, którzy przeszli na stronę polską, przeprowadzili szturm na umocnienia nieprzyjaciela. Turcy zdołali jednak odeprzeć natarcie.</u>
          <u xml:id="u-748.4" who="#GrzegorzLorek">Wieczorem Jan Sobieski podjął decyzję, która zadecydowała o losach bitwy. Hetman uszykował swoje oddziały i przez całą noc utrzymywał w gotowości bojowej w niedalekiej odległości od nieprzyjacielskich obwarowań. Tym manewrem zmusił wojska tureckie do całonocnego czuwania w obawie przed ewentualnym szturmem. Sobieski jednak nie planował spieszyć się z atakiem. Mróz, silny wiatr i opady śniegu z deszczem, których doświadczyły tej listopadowej nocy obie armie, okazały się szczególnie uciążliwe dla nieprzyzwyczajonych do takich warunków atmosferycznych oddziałów Husseina Paszy. Zmęczeni i przemarznięci nie spodziewali się ataku, który siły polsko-litewskie przeprowadziły z samego rana 11 listopada. Sobieski osobiście poprowadził do walki podwładnych. Dodawał im odwagi, gdy pieszo na czele swoich dragonów ruszył do zdobywania wałów. Piechota rozkopywała wały ziemne i zasypywała nimi fosę, przez co ułatwiła zadanie jeździe. Żniwo zbierał silny ogień artyleryjski. W zażartej walce jeźdźcy posuwali się w głąb obozu. Celem ich ataku było zdobycie mostu na Dniestrze, by odciąć wojskom tureckim ostatnią drogę odwrotu. Silne uderzenie jazdy tureckiej rozbiło się o pułki husarii. Równocześnie jazda polska znajdująca się wewnątrz obozu nieprzyjaciela odcięła drogę do mostu, który został zniszczony w końcu dzięki artylerii. Dwugodzinne starcie zakończyło się całkowitym rozbiciem armii tureckiej. Zaledwie kilka tysięcy żołnierzy z Husseinem Paszą na czele zdołało uciec w kierunku Kamieńca Podolskiego. Przez całą drogę musieli się jednak mierzyć z oddziałami lekkiej jazdy, które przebyły Dniestr wpław i ruszyły za nimi w pościg.</u>
          <u xml:id="u-748.5" who="#GrzegorzLorek">Według różnych źródeł straty polsko-litewskie nie przekroczyły 1500 zabitych. Jan Sobieski po raz kolejny udowodnił swój geniusz wojenny. Hetman doskonale łączył różne typy jednostek, dał przykład męstwa, osobiście szturmując wały, potrafił przekonać do swoich racji upartego Michała Paca, a genialny nocny manewr osłabił wolę walki przeciwnika. Chocim był jednym z największych triumfów polskiego oręża. Sławili zwycięstwo polscy poeci i cudzoziemcy. Niektórzy historycy twierdzą wręcz, że było to największe zwycięstwo w karierze wojskowej Jana Sobieskiego. Bitwa pod Chocimiem oraz śmierć króla Michała 10 listopada otworzyły Sobieskiemu drogę do polskiej korony, którą otrzymał na elekcji w maju 1674 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-749">
          <u xml:id="u-749.0" who="#MarcinSkonieczka">Oświadczenie poselskie w sprawie obchodów Międzynarodowego Dnia Praw Dziecka</u>
          <u xml:id="u-749.1" who="#MarcinSkonieczka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziś, 20 listopada, obchodzimy Międzynarodowy Dzień Praw Dziecka. Data ta upamiętnia uchwalenie Konwencji o prawach dziecka przyjętej 20 listopada 1989 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Dokument ten został ratyfikowany przez 196 państw na całym świecie.</u>
          <u xml:id="u-749.2" who="#MarcinSkonieczka">Uchwalenie tej konwencji było wynikiem inicjatywy Polski. To właśnie nasze państwo w 1978 r. zaproponowało Komisji Praw Człowieka ONZ przyjęcie konwencji i przedstawiło jej projekt. Na podstawie tego dokumentu powołano organ nadzorujący jego realizację w krajach sygnatariuszach — Komitet Praw Dziecka. Ponadto postanowienia konwencji stanowią fundament działalności UNICEF. Polska ratyfikowała konwencję w 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-749.3" who="#MarcinSkonieczka">Konwencja zobowiązuje do gwarantowania zapisanych w niej praw wszystkim dzieciom bez jakiejkolwiek dyskryminacji. Zakazuje również karania czy dyskryminacji dzieci ze względu na status prawny, działalność, poglądy lub przekonania religijne ich rodziców, członków rodziny czy opiekunów. Nakazuje, by we wszelkich działaniach dotyczących dziecka kierować się jego najwyższym dobrem.</u>
          <u xml:id="u-749.4" who="#MarcinSkonieczka">Często mówimy, że dzieci są przyszłością narodu. Jednak warto zadać sobie pytanie: Czy dorośli odpowiednio wypełniają przesłanie tego powiedzenia? To na nas spoczywa obowiązek zapewnienia dzieciom odpowiednich warunków życia, eliminowania wszelkich form wykluczenia, walki z ubóstwem i przeciwdziałania przemocy wobec najmłodszych. Szczególnie istotne jest zapewnienie wszystkim dzieciom równych szans na rozwój. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-750">
          <u xml:id="u-750.0" who="#AndrzejSzejna">Oświadczenie poselskie w sprawie odebrania subwencji Prawu i Sprawiedliwości</u>
          <u xml:id="u-750.1" who="#AndrzejSzejna">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwowa Komisja Wyborcza podjęła decyzję o odrzuceniu sprawozdania finansowego Prawa i Sprawiedliwości za ubiegły rok. Konsekwencją tej decyzji jest odebranie partii 3-letniej subwencji, która wynosi ponad 75 mln zł. Państwowa Komisja Wyborcza pod koniec sierpnia odrzuciła sprawozdanie finansowe komitetu wyborczego PiS za wybory parlamentarne w 2023 r. Jak informował wówczas szef PKW, sędzia Sylwester Marciniak, taka decyzja właściwie automatycznie wymusza kolejną, czyli odrzucenie sprawozdania partii politycznej PiS. W sierpniu PKW dopatrzyła się nieprawidłowości w finansowaniu kampanii wyborczej. Wszyscy byliśmy świadkami niesamowitej skali wykorzystywania środków publicznych przez polityków PiS. W trakcie kampanii wyborczej obiecywaliśmy, że demokratyczny rząd rozliczy PiS z każdej złotówki.</u>
          <u xml:id="u-750.2" who="#AndrzejSzejna">Prawo i Sprawiedliwość złożyło odwołanie do Sądu Najwyższego w związku z tą decyzją. Odwołanie ma rozpatrywać Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, która nie jest sądem według Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Państwowa Komisja Wyborcza zapowiedziała, że jeżeli w składzie orzekającym będą znajdowali się neosędziowie powołani po 2017 r., to będzie traktować orzeczenia jako nieistniejące.</u>
          <u xml:id="u-750.3" who="#AndrzejSzejna">Pragnę podkreślić, że transparentność oraz uczciwość w finansowaniu partii politycznych i kampanii wyborczych są fundamentem demokracji. W żadnym wypadku nie powinniśmy dopuścić do tolerowania procederu wykorzystywania publicznych środków do prowadzenia kampanii wyborczej. Decyzja PKW pokazuje, że instytucje państwowe działają na rzecz ochrony tych wartości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-751">
          <u xml:id="u-751.0" who="#JanWarzecha">Rząd koalicji 13 grudnia — KO, Trzeciej Drogi i Lewicy — bezczelnie łamie prawo. Z powodów politycznych subwencja, która jest należna partii Prawo i Sprawiedliwość, nie została wypłacona. Chce się w ten sposób obniżyć szansę kandydata naszej partii w wyborach prezydenckich.</u>
          <u xml:id="u-751.1" who="#JanWarzecha">Decyzja Państwowej Komisji Wyborczej wpisuje się w ciąg nielegalnych decyzji, jakie są od pewnego czasu forsowane przez część obecnego składu tego gremium. Już sam ten skład PKW jest z góry nastawiony na to, by odbierać nam jako partii równe szanse. Za odebraniem bez podstawy prawnej środków finansowych dla PiS, które przysługują każdej partii politycznej, głosowali nominaci polityczni obecnej koalicji 13 grudnia, pięciu, natomiast sędziowie zasiadający w PKW głosowali za zatwierdzeniem sprawozdania, czterech. Kuriozalne jest i to, że podjęto decyzję, mimo że w Sądzie Najwyższym jest prowadzone postępowanie w związku z odwołaniem PiS od wcześniejszej decyzji PKW, a przecież sprawy te są ze sobą powiązane. Nominaci obecnej rządowej koalicji Donalda Tuska podjęli decyzję, by nie czekać na rozstrzygnięcie, co jest rażącym złamaniem jakichkolwiek reguł demokratycznych. To bezprawne i krzywdzące postępowanie pokazuje, że planem obecnie rządzących jest eliminowanie jedynej realnej opozycji w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-751.2" who="#JanWarzecha">Prezes PiS Jarosław Kaczyński na konferencji prasowej powiedział: W sytuacji, jaka została stworzona, trudno mówić o uczciwych wyborach prezydenckich w Polsce. Wszystko na to wskazuje, iż jest to element przygotowania do oszustwa w zbliżających się wyborach prezydenckich. Przedmiotowe decyzje zmierzają do wprowadzenia systemu autokratycznego w Polsce, sterowanego osobiście przez Tuska. Nie ma to nic wspólnego z demokracją i pluralizmem politycznym. To zaprzeczenie standardom, jakie obowiązują w cywilizowanym świecie. Przede wszystkim trzeba wygrać wybory prezydenckie, bo to powinien być początek zmiany sytuacji w Polsce, przywrócenia praworządności, demokracji, szans rozwojowych Polski. Obecna koalicja jest świadoma, że rywalizując z nami na uczciwych zasadach, tych wyborów nie wygra, dlatego podejmują się nielegalnych działań mających na celu finansowe zniszczenie naszej partii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-752">
          <u xml:id="u-752.0" who="#MonikaWielichowska">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, tj. do 21 listopada, do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-752.1" who="#MonikaWielichowska">Przypominam, że czwartek rozpoczynamy kilkoma głosowaniami, tak że do zobaczenia jutro o godz. 9. Dobranoc.</u>
          <u xml:id="u-752.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 23 min 58)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>