PPC / ppc

text_structure.xml 926 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 3495 3496 3497 3498 3499 3500 3501 3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510 3511 3512 3513 3514 3515 3516 3517 3518 3519 3520 3521 3522 3523 3524 3525 3526 3527 3528 3529 3530 3531 3532 3533 3534 3535 3536 3537 3538 3539 3540 3541 3542 3543 3544 3545 3546 3547 3548 3549 3550 3551 3552 3553 3554 3555 3556 3557 3558 3559 3560 3561 3562 3563 3564 3565 3566 3567 3568 3569 3570 3571 3572 3573 3574 3575 3576 3577 3578 3579 3580 3581 3582 3583 3584 3585 3586 3587 3588 3589 3590 3591 3592 3593 3594 3595 3596 3597 3598 3599 3600 3601 3602 3603 3604 3605 3606 3607 3608 3609 3610 3611 3612 3613 3614 3615 3616 3617 3618 3619 3620 3621 3622 3623 3624 3625 3626 3627 3628 3629 3630 3631 3632 3633 3634 3635 3636 3637 3638 3639 3640 3641 3642 3643 3644 3645 3646 3647 3648 3649 3650 3651 3652 3653 3654 3655 3656 3657 3658 3659 3660 3661 3662 3663 3664 3665 3666 3667 3668 3669 3670 3671 3672 3673 3674 3675 3676 3677 3678 3679 3680 3681 3682 3683 3684 3685 3686 3687 3688 3689 3690 3691 3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 3713 3714 3715 3716 3717 3718 3719 3720 3721 3722 3723 3724 3725 3726 3727 3728 3729 3730 3731 3732 3733 3734 3735 3736 3737 3738 3739 3740 3741 3742 3743 3744 3745 3746 3747 3748 3749 3750 3751 3752 3753 3754 3755 3756 3757 3758 3759 3760 3761 3762 3763 3764 3765 3766 3767 3768 3769 3770 3771 3772 3773 3774 3775 3776 3777 3778 3779 3780 3781 3782 3783 3784 3785 3786 3787 3788 3789 3790 3791 3792 3793 3794 3795 3796 3797 3798 3799 3800 3801 3802 3803 3804 3805 3806 3807 3808 3809 3810 3811 3812 3813 3814 3815 3816 3817 3818 3819 3820 3821 3822 3823 3824 3825 3826 3827 3828 3829 3830 3831 3832 3833 3834 3835 3836 3837 3838 3839 3840 3841 3842 3843 3844 3845 3846 3847 3848 3849 3850 3851 3852 3853 3854 3855 3856 3857 3858 3859 3860 3861 3862 3863 3864 3865 3866 3867 3868 3869 3870 3871 3872 3873 3874 3875 3876 3877 3878 3879 3880 3881 3882 3883 3884 3885 3886 3887 3888 3889 3890 3891 3892 3893 3894 3895 3896 3897 3898 3899 3900 3901 3902 3903 3904 3905 3906 3907 3908 3909 3910 3911 3912 3913 3914 3915 3916 3917 3918 3919 3920 3921 3922 3923 3924 3925 3926 3927 3928 3929 3930 3931 3932 3933 3934 3935 3936 3937 3938 3939 3940 3941 3942 3943 3944 3945 3946 3947 3948 3949 3950 3951 3952 3953 3954 3955 3956 3957 3958 3959 3960 3961 3962 3963 3964 3965 3966 3967 3968 3969 3970 3971 3972 3973 3974 3975 3976 3977 3978 3979 3980 3981 3982 3983 3984 3985 3986 3987 3988 3989 3990 3991 3992 3993 3994 3995 3996 3997 3998 3999 4000 4001 4002 4003 4004 4005 4006 4007 4008 4009 4010 4011 4012 4013 4014 4015 4016 4017 4018 4019 4020 4021 4022 4023 4024 4025 4026 4027 4028 4029 4030 4031 4032 4033 4034 4035 4036 4037 4038 4039 4040 4041 4042 4043 4044 4045 4046 4047 4048 4049 4050 4051 4052 4053 4054 4055 4056 4057 4058 4059 4060 4061 4062 4063 4064 4065 4066 4067 4068 4069 4070 4071 4072 4073 4074 4075 4076 4077 4078 4079 4080 4081 4082 4083 4084 4085 4086 4087 4088 4089 4090 4091 4092 4093 4094 4095 4096 4097 4098 4099 4100 4101 4102 4103 4104 4105 4106 4107 4108 4109 4110 4111 4112 4113 4114 4115 4116 4117 4118 4119 4120 4121 4122 4123 4124 4125 4126 4127 4128 4129 4130 4131 4132 4133 4134 4135 4136 4137 4138 4139 4140 4141 4142 4143 4144 4145 4146 4147 4148 4149 4150 4151 4152 4153 4154 4155 4156 4157 4158 4159 4160 4161 4162 4163 4164 4165 4166 4167 4168 4169 4170 4171 4172 4173 4174 4175 4176 4177 4178 4179 4180 4181 4182 4183 4184 4185 4186 4187 4188 4189 4190 4191 4192 4193 4194 4195 4196 4197 4198 4199 4200 4201 4202 4203 4204 4205 4206 4207 4208 4209 4210 4211 4212 4213 4214 4215 4216 4217 4218 4219 4220 4221 4222 4223 4224 4225 4226 4227 4228 4229 4230 4231 4232 4233 4234 4235 4236 4237 4238 4239 4240 4241 4242 4243 4244 4245 4246 4247 4248 4249 4250 4251 4252 4253 4254 4255 4256 4257 4258 4259 4260 4261 4262 4263 4264 4265 4266 4267 4268 4269 4270 4271 4272 4273 4274 4275 4276 4277 4278 4279 4280 4281 4282 4283 4284 4285 4286 4287 4288 4289 4290 4291 4292 4293 4294 4295 4296 4297 4298 4299 4300 4301 4302 4303 4304 4305 4306 4307 4308 4309 4310 4311 4312 4313 4314 4315 4316 4317 4318 4319 4320 4321 4322 4323 4324 4325 4326 4327 4328 4329 4330 4331 4332 4333 4334 4335 4336 4337 4338 4339 4340 4341 4342 4343 4344 4345 4346 4347 4348 4349 4350 4351 4352 4353 4354 4355 4356 4357 4358 4359 4360 4361 4362 4363 4364 4365 4366 4367 4368 4369 4370 4371 4372 4373 4374 4375 4376 4377 4378 4379 4380 4381 4382 4383 4384 4385 4386 4387 4388 4389 4390 4391 4392 4393 4394 4395 4396 4397 4398 4399 4400 4401 4402 4403 4404 4405 4406 4407 4408 4409 4410 4411 4412 4413 4414 4415 4416 4417 4418 4419 4420 4421 4422 4423 4424 4425 4426 4427 4428 4429 4430 4431 4432 4433 4434 4435 4436 4437 4438 4439 4440 4441 4442 4443 4444 4445 4446 4447 4448 4449 4450 4451 4452 4453 4454 4455 4456 4457 4458 4459 4460 4461 4462 4463 4464 4465 4466 4467 4468 4469 4470 4471 4472 4473 4474 4475 4476 4477 4478 4479 4480 4481 4482 4483 4484 4485 4486 4487 4488 4489 4490 4491 4492 4493 4494 4495 4496 4497 4498 4499 4500 4501 4502 4503 4504 4505 4506 4507 4508 4509 4510 4511 4512 4513 4514 4515 4516 4517 4518 4519 4520 4521 4522 4523 4524 4525 4526 4527 4528 4529 4530 4531 4532 4533 4534 4535 4536 4537 4538 4539 4540 4541 4542 4543 4544 4545 4546 4547 4548 4549 4550 4551 4552 4553 4554 4555 4556 4557 4558 4559 4560 4561 4562 4563 4564 4565 4566 4567 4568 4569 4570 4571 4572 4573 4574 4575 4576 4577 4578 4579 4580 4581 4582 4583 4584 4585 4586 4587 4588 4589 4590 4591 4592 4593 4594 4595 4596 4597 4598 4599 4600 4601 4602 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Sejmu Dorota Niedziela, Monika Wielichowska, Krzysztof Bosak i Włodzimierz Czarzasty)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#DorotaNiedziela">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#DorotaNiedziela">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#DorotaNiedziela">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Krzysztofa Cieciórę, Roberta Gontarza, Filipa Kaczyńskiego i Michała Moskala.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#DorotaNiedziela">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłowie Filip Kaczyński i Michał Moskal.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#DorotaNiedziela">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Michał Moskal i Krzysztof Ciecióra.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#DorotaNiedziela">Jeśli posłowie sekretarze nie zajęli jeszcze miejsc, bardzo o to proszę. Rozumiem, że jest pan poseł.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#DorotaNiedziela">Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#FilipKaczyński">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Informuję, że dziś odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#FilipKaczyński">— do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych — godz. 9,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#FilipKaczyński">— Finansów Publicznych — godz. 9,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#FilipKaczyński">— Infrastruktury — godz. 9,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#FilipKaczyński">— Administracji i Spraw Wewnętrznych — godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#FilipKaczyński">— Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej — godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#FilipKaczyński">— Spraw Zagranicznych — godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#FilipKaczyński">— Ustawodawczej — godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#FilipKaczyński">— Finansów Publicznych — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#FilipKaczyński">— Sprawiedliwości i Praw Człowieka — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#FilipKaczyński">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#FilipKaczyński">— Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#FilipKaczyński">— do Spraw Petycji — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#FilipKaczyński">— Finansów Publicznych — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#FilipKaczyński">— Gospodarki i Rozwoju — godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#FilipKaczyński">— do Spraw Petycji — godz. 14.30,</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#FilipKaczyński">— Zdrowia — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#FilipKaczyński">— Finansów Publicznych — godz. 15.30,</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#FilipKaczyński">— Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#FilipKaczyński">— Kultury i Środków Przekazu — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#FilipKaczyński">— Mniejszości Narodowych i Etnicznych — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#FilipKaczyński">— Polityki Społecznej i Rodziny — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#FilipKaczyński">— Finansów Publicznych — godz. 17.30,</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#FilipKaczyński">— do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych — godz. 18,</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#FilipKaczyński">— Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki — godz. 18,</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#FilipKaczyński">— Administracji i Spraw Wewnętrznych — godz. 20. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#DorotaNiedziela">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#DorotaNiedziela">Przypomnę, że postawienie pytania nie może trwać dłużej niż 2 minuty, zaś udzielenie odpowiedzi nie może trwać dłużej niż 6 minut. Prawo do postawienia pytania dodatkowego przysługuje wyłącznie posłowi zadającemu pytanie. Dodatkowe pytanie nie może trwać dłużej niż 1 minutę, a uzupełniająca odpowiedź nie może trwać dłużej niż 3 minuty. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu odpowiedzi na pytanie dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#DorotaNiedziela">Proszę o zadanie pytania. Jako pierwszy pytanie będzie zadawał pan poseł Antoni Macierewicz, w sprawie wyjaśnienia, dlaczego minister obrony narodowej rażąco złamał główny przepisy ustawy — Prawo lotnicze dotyczący jego raportu względem prac podkomisji do ponownego zbadania wypadku lotniczego. Pytanie do ministra obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#AntoniMacierewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pan Cezary Tomczyk na zlecenie ministra Kosiniaka-Kamysza celem badania działań podkomisji smoleńskiej przejął, jak twierdzi, 174 tys. stron podkomisji i 15 TB. Na stronie 12 swego raportu stwierdza w tej sprawie, cytat: na mocy art. 134 ust. 1 ustawy — Prawo lotnicze przewodniczący Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego na wniosek przewodniczącego zespołu udostępnił materiał przekazany z podkomisji. Koniec cytatu. Otóż art. 134 ust. 1 stwierdza: w celu zapobiegania wypadkom i incydentom lotniczym komisje, o których mowa w art. 17 oraz art. 140, prowadzą badania okoliczności i przyczyn zaistniałych wypadków i incydentów lotniczych.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#AntoniMacierewicz">Wysoki sądzie…</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Sąd jeszcze przed nami.)</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#komentarz">(Poseł Marcin Józefaciuk: To nie ta izba, proszę nie mylić.)</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#AntoniMacierewicz">Przepraszam, Wysoka Izbo, ale sąd będzie w tej sprawie, bo to jest przestępstwo.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#AntoniMacierewicz">Wysoka Izbo, chcę, żebyście mieli pełną jasność, że zespół Kosiniaka-Kamysza, zespół pana Tomczyka nie jest komisją, która ma takie prawo, i aby przejąć te materiały, miał obowiązek wystąpić do Wojskowego Sądu Okręgowego w Poznaniu zgodnie z art. 134 ust. 1a, a nie zrobił tego. To złamanie ustawy jest przestępstwem i zostanie skierowane do prokuratury, nie można bowiem działać bezprawnie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#AntoniMacierewicz">…celem intencji politycznej atakowania…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#AntoniMacierewicz">…informacji o zbrodni smoleńskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#DorotaNiedziela">Trzeci raz dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#AntoniMacierewicz">Nie można działać bezprawnie, nie można…</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie pośle. Będzie pan miał czas na dopytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#AntoniMacierewicz">…łamać ustawy, a to właśnie robią pan Kosiniak-Kamysz i pan Tomczyk. To bezprawie zostanie skierowane do sądu.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle Macierewicz, bardzo proszę zejść z mównicy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#DorotaNiedziela">Proszę o udzielenie odpowiedzi sekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej pana ministra Cezarego Tomczyka.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#CezaryTomczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ta freudowska pomyłka pana Macierewicza, gdy zwraca się do Wysokiego Sejmu: wysoki sądzie, nie jest przypadkowa.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#CezaryTomczyk">Bardzo się cieszę, że pan się już przyzwyczaja.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#DorotaNiedziela">Przygotowuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#CezaryTomczyk">Bardzo się cieszę, że pan się przyzwyczaja.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Bo to was dotyczy.)</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#CezaryTomczyk">Rzeczywiście proszę się do tego bardzo dobrze przygotować.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#CezaryTomczyk">Szanowni Państwo! Odpowiadam wprost na pytanie pana Macierewicza. Jest pan nie tylko oszustem, lecz także słabym znawcą prawa, dlatego że akurat art. 134 mówi jasno, że zgoda sądu wymagana jest tylko wtedy, gdy wyniki badań mogą być udostępnione w celach innych niż cel zapobiegania wypadkom lotniczym, wyłącznie na potrzeby postępowania przygotowawczego, sądowego lub sądowo-administracyjnego. Podsumowując, zespół określony w decyzji nr 54 ministra obrony narodowej był uprawniony do dostępu do całości materiałów zgromadzonych lub wytworzonych przez podkomisję ustalającą okoliczności i przyczyny wypadku, albowiem jest to konieczne do dokonania konstruktywnych ustaleń służących omawianej profilaktyce bezpieczeństwa lotniczego. To jest klucz w tej sprawie. Ten zespół nie zajmował się wyjaśnianiem przyczyn katastrofy. On zajmował się panem, on zajmował się podkomisją smoleńską, on zajmował się rzetelnością tego, co pan przygotował. Dzisiaj z całą pewnością możemy powiedzieć, że to było nierzetelne, niecelowe i oszukańcze w stosunku nie tylko do narodu polskiego, lecz także do państwa polskiego, do przepisów prawa, co zostało ponad wszelką wątpliwość udowodnione. Zresztą ja się w ogóle też w jakimś sensie cieszę, jestem usatysfakcjonowany, że pan dzisiaj w żaden sposób nie kwestionuje raportu, który został przedstawiony, przygotowanego przez pana płk. pil. Leszka Błacha. Pan dzisiaj próbuje ukryć prawdę. Pana wystąpienie dzisiaj nie polega na tym, że pan mówi: elementy w tym raporcie są zrobione źle. Pan mówi: dlaczego w ogóle to pokazaliście? I ja zresztą z punktu widzenia pana odpowiedzialności w ogóle się nie dziwię, bo gdybym był panem, naprawdę bym się bardzo przejmował. Bardzo bym się przejmował tym, co mnie spotka. Intuicja mi podpowiada, że prokuratura się panem bardzo szybko zajmie, bo 41 zawiadomień, które wpłynęło do prokuratury, jest bardzo konkretnych i celowych. I wie pan, myślę, że ludzie zadają dzisiaj słuszne pytanie, czemu pan jeszcze jest posłem, zadają pytanie, czemu pan jeszcze nie siedzi. To są pytania, które dzisiaj zadaje sobie opinia publiczna. Powiem panu, że stworzyliście system, w którym polityk PiS miał być bezkarny, obojętnie jaki polityk, czy to jest Macierewicz, czy to jest ten pan Szopa, który dzisiaj w ramach deportacji wraca z Dominikany, czy jakikolwiek inny.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Bogucki: Szopa nie jest żadnym politykiem PiS-u, co pan opowiada?)</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#CezaryTomczyk">To była właśnie taka historia, żeby był system ludzi, którzy nie są odpowiedzialni przed prawem. Chciałbym panu powiedzieć, że ten system się skończył. Rząd się zawalił. Każdy będzie równy wobec prawa. Przecież gdyby jakikolwiek polski obywatel zrobił to co pan, od dawna siedziałby w więzieniu. Przecież pan to wie.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#CezaryTomczyk">A jeżeli pan tego nie wie, to chciałbym to panu bardzo jasno uświadomić.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#CezaryTomczyk">Potrzebujemy prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, który pomoże nam zmienić prawo w taki sposób, żebyście mogli być odpowiedzialni za wszystko, co zrobiliście. Chciałbym panu powiedzieć, mam tutaj złą wiadomość, że rozmawiałem z prezydentem Trzaskowskim…</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#CezaryTomczyk">…i on powiedział, że jeśli Polacy powierzą mu urząd prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, to on pana nie ułaskawi.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Bogucki: A to już jest kandydatem?)</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#CezaryTomczyk">Nie będzie pan mógł liczyć na jego ułaskawienie. Może jeszcze Andrzeja Dudy tak, ale kolejnego prezydenta — na pewno nie.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#CezaryTomczyk">I teraz odpowiadając na te zagadnienia, które pan podnosił, ja się dziwię. Są tu posłowie PiS-u i panowie posłowie, jak rozumiem, pan poseł Andzel czy pan poseł Bogucki, są szczerze rozbawieni. Ja trochę, szczerze mówiąc, się dziwię. Jeżeli w korespondencji, której jest pan członkiem, pojawia się sformułowanie, które określa tupolew, który roztrzaskał się pod Smoleńskiem, mianem konserwy, to ja się zastanawiam, jak środowisko PiS-u… Bo wiem, jak wyborcy PiS-u to oceniają — negatywnie, ale jak środowisko PiS-u, jak politycy PiS-u mogą się z tego śmiać? Pana środowisko nazywało samolot, który roztrzaskał się pod Smoleńskiem, konserwą. Jak pan mógł do czegoś takiego dopuścić? Pan dopuścił do tego, że zostały zagubione dowody smoleńskie, i to nie dowody, które były tutaj w Polsce, tylko dowody, które pochodziły z samolotu, który roztrzaskał się pod Smoleńskiem. I pan to przyznaje w piśmie, które pokazywałem na prezentacji, które jest dostępne dla opinii publicznej. Pana działalność jest zaprzeczeniem tezy, że prawda się obroni. Prawda nie obroni się sama. Jest pełno kłamców na świecie i pan stał się ikoną tego kłamstwa. Jest pan twórcą kłamstwa smoleńskiego.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#CezaryTomczyk">Prawda potrzebuje ochrony, prawda potrzebuje obrońców, dlatego tak ważna jest rzetelność, dlatego tak ważne są fakty, dlatego tak ważna jest nauka, czyli zaprzeczenie tego wszystkiego, czym posiłkował się pan w swojej pracy. Przecież w pana raporcie pana eksperci nawet nie uznawali praw fizyki, np. informując o tym, że ciśnienie atmosferyczne nie ma nic wspólnego z wysokością nad poziomem morza. No przecież to jest wiedza z fizyki na poziomie szkoły podstawowej, nie mówiąc o pana ekspertach, którzy podobno byli tak świetni. Z kłamstwem walczy się prawdą, chciałbym, żeby pan to wiedział. Ta prawda została ujawniona i bezsprzecznie pokazana.</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#CezaryTomczyk">Jeśli pani marszałek pozwoli, tylko dokończę. W drugiej części odniosę się do kolejnych pytań. Natomiast tak jak powiedziałem, z kłamstwem walczy się prawdą. Pana kłamstwo smoleńskie upadło i teraz jest czas na pana rozliczenie. Nie wiem, czy jest czas na pana pytania, choć ma pan oczywiście do tego prawo, ale na pewno jest czas na pana rozliczenie. Udowodniono ponad wszelką wątpliwość, że spotykał się pan z obywatelem Federacji Rosyjskiej, z panem Głaskowem, brał pan od niego materiały. Ten człowiek opuścił potem Polskę pieszym przejściem łączącym z Królewcem. Opuścił Polskę, uciekł do Federacji Rosyjskiej. Pan przez 5 dni nie zgłosił tej sprawy do Służby Kontrwywiadu Wojskowego. Ten człowiek dzięki temu mógł opuścić Polskę. Podkomisja nie była pod osłoną kontrwywiadowczą i to są pana zaniedbania. Co więcej, powiedział pan w wywiadzie kilka dni temu, że spotykał się pan też z innymi obywatelami Federacji Rosyjskiej. I chciałbym państwu powiedzieć, że to jest dla mnie rzeczywiście informacja nowa. Ta informacja zostanie skierowana również do Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, bo jeżeli pan się masowo spotyka z obywatelami Federacji Rosyjskiej, to chciałbym panu powiedzieć, że wydaje mi się, że opinia publiczna w tej sprawie jest, delikatnie mówiąc, zszokowana. Bo ja jestem zszokowany, że polski poseł może dać sobą tak manipulować. Powiem panu na koniec… Wielu ludzi się zastanawia, takie pytanie pojawia się publicznie. Ludzie mówią: Agent czy wariat? Chciałbym panu powiedzieć: Na pewno nie wariat. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pan poseł Antoni Macierewicz.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#DorotaNiedziela">Przypomnę, że pytanie dodatkowe nie może trwać dłużej niż minutę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#AntoniMacierewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ta propaganda kłamstw, oszustw, która została tutaj przekazana przez pana Tomczyka, ma jedną jedyną funkcję: to jest działanie na rzecz pana Putina,…</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#AntoniMacierewicz">…to jest działanie, którego funkcją jest to, żeby Polska nie miała prawa zbadać przestępstw rosyjskich. To jest podstawowa idea, z którą mamy do czynienia, to jest podstawowe działanie. Dlatego też łamano prawo, dlatego zamiast art. 134 pkt 1a, który jest obowiązkiem bezspornym… Oczywiście można by było powołać podkomisję. Gdyby była podkomisja badania wypadków lotniczych — o czym pan pułkownik świetnie wie, tylko będzie realizował obowiązki, jakie daje mu rząd… Otóż gdyby powołano podkomisję lotniczą, to wtedy można by to realizować. Jeżeli tego się nie zrobiło, to można tylko propagandę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#AntoniMacierewicz">…kłamliwą na rzecz Putina przedstawiać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo panu dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#AntoniMacierewicz">Bo dla nich, dla państwa zbrodnią jest to…</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#AntoniMacierewicz">…że bada się systemowo, czy to jest przestępstwo rosyjskie, tak? Nie wolno badać przestępstw rosyjskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie pośle. Proszę opuścić mównicę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#AntoniMacierewicz">Nie wolno badać, jak zamordowano prezydenta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle Macierewicz, proszę opuścić…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#AntoniMacierewicz">To jest…</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi na pytanie dodatkowe udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej pan minister Cezary Tomczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#CezaryTomczyk">To jest w ogóle niebywałe, panie pośle, że wy jako środowisko polityczne macie jakąś taką cechę — co zresztą widać po panu z Red is Bad albo panach, którzy zajmowali się Rządową Agencją Rezerw Strategicznych itd. — że jak was złapią za rękę, tak jak panią Glapiak z zegarkiem na nadgarstku, to mówicie: Nie moja ręka. To jest w ogóle coś niebywałego. Pan dzisiaj mówi o Putinie? Panie Macierewicz, to nie ja się spotykałem z obywatelami Federacji Rosyjskiej, tylko pan. To nie po spotkaniu ze mną obywatele Federacji Rosyjskiej uciekali przez pieszą granicę z Królewcem, tylko po spotkaniu z panem, to pan brał od nich materiały. Ja nie wiem, co pan z nimi robił. Nie wiem, do którego komputera przyłączał pan ten pendrive, ale myślę, że to zostanie ustalone przez Służbę Kontrwywiadu Wojskowego, przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a później przez prokuraturę. I to są sprawy, które zostały bezspornie udowodnione. Jest pan ostatnim, który dzisiaj może mówić o kwestii rosyjskiej. Pan się spotykał z ruskimi szpionami, rozumie to pan? Oni przywozili panu materiały. I pan jeszcze mówi, że oni są gdzieś do namierzenia. Gdzie? W Federacji Rosyjskiej? Czy pan w ogóle żyje na tym świecie, czy jest pan w jakiejś innej rzeczywistości?</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#CezaryTomczyk">Chciałbym panu powiedzieć… To było w ogóle szokujące, jeżeli chodzi o sprawę tego materiału.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: To nie ma związku.)</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#CezaryTomczyk">Pan w swoim biurku w podkomisji smoleńskiej miał złożone informacje o prawdziwych przyczynach katastrofy smoleńskiej. One nie pochodziły ode mnie, nie pochodziły od jednego czy drugiego polityka. One pochodziły od pana ekspertów. Zarówno NIAR, jak i pan Magnusson, pan Lilja, pan Frank Taylor i pan Protheroe jasno przyznali, że w Smoleńsku doszło albo mogło dojść do katastrofy lotniczej i przyczyną bezpośrednią było zderzenie z brzozą.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Kłamie pan bezczelnie!)</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#CezaryTomczyk">Pan okłamywał naród i okłamywał opinię publiczną. Ten raport jest jasny, został przedstawiony publicznie. Każdy może sobie wyciągnąć wnioski. Są tam bezsporne cytaty, które jasno o tym mówią. I to, że po tym, jak prawda została pokazana, pan jeszcze w ogóle śmie przyjść na salę sejmową i w tej sprawie zadawać jakiekolwiek pytania… Rzeczywiście ma pan tupet, muszę to panu przyznać, ale nie wiem, czy tupet ma jakieś znaczenie z punktu widzenia odpowiedzialności i prokuratury, bo intuicja mi podpowiada, że nie ma żadnego. Żadnego.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: I działa pan na rzecz Putina nadal. Wspiera pan Putina i uniemożliwia pan zbadanie zbrodni smoleńskiej.)</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#CezaryTomczyk">Król jest nagi. Bo pana badania i pana wiedza zostały obnażone.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#CezaryTomczyk">Mam jedno pytanie do pana tak na koniec. Chciałbym, żeby pan publicznie się do tego odniósł? Jak pan może patrzeć codziennie rano w lustro, panie Macierewicz?</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#CezaryTomczyk">Jak to jest w ogóle możliwe, że rano pan wstaje…</u>
          <u xml:id="u-31.11" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Bo różnię się od pana tym, że działam na rzecz Polski, a nie Rosji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle Macierewicz…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#CezaryTomczyk">…rano się pan goli, rano pan myśli o tym, jak będzie wyglądał dzień? Zna pan swoje kłamstwa. I co?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#DorotaNiedziela">Panie ministrze, chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle Macierewicz, zwracam panu uwagę, że zakłóca pan obrady Sejmu i prowadzenie obrad Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Zwracam pani uwagę, że pani pozwala mówić temu człowiekowi propagandę kłamliwą…)</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle Macierewicz, na podstawie art. 175 ust. 3 regulaminu Sejmu przywołuję pana do porządku.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#CezaryTomczyk">Szanowni państwo…</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Ale niech pani nie pozwala mu kłamać.)</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#CezaryTomczyk">Panie pośle Macierewicz, nie wiem, jak jest u pana z kulturą osobistą, wiem, jak jest z kwestią kłamstwa, ale jedno jest pewne: wtedy kiedy pan zabierał głos z tej mównicy, ja na pewno z tej trybuny nie krzyczałem. Wiemy, że ma pan problem z prawdą, będzie pan miał problem z odpowiedzialnością, a jeżeli to jest też kwestia kultury osobistej, to ja już tutaj nic nie poradzę.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#CezaryTomczyk">Natomiast rzeczywiście jest to trudne do zrozumienia — myślę, że dla każdego normalnego człowieka, dla każdego Polaka — że wtedy kiedy został pan ewidentnie złapany za rękę, kiedy te fakty są bezsporne, kiedy są maile waszego środowiska, gdzie nazywacie tupolew konserwą, gdzie mówicie jasno, że trzeba ukryć prawdziwe fakty, bo to przykryje wasz przekaz, trzeba zmieniać filmy, nie pokazywać raportu Chrisa Protheroe albo zmiany zdania Franka Taylora, to mówicie: To nie jest moja ręka. To rzeczywiście jest niebywałe, ja sobie nie mogę tego wyobrazić w normalnym świecie, ale powiem panu, że z tej perspektywy czy z perspektywy odpowiedzialności nie ma to żadnego znaczenia.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#CezaryTomczyk">Pana linia obrony jest pana sprawą, ale na pewno nie jest już sprawą publiczną. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Elżbietę Gapińską do zadania pytania w sprawie nowego przedmiotu: edukacja zdrowia, które będzie skierowane do minister edukacji.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#DorotaNiedziela">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#ElżbietaGapińska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#ElżbietaGapińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Od kilku miesięcy w ministerstwie edukacji i w Ministerstwie Zdrowia toczą się prace nad podstawą programową nowego przedmiotu, który będzie się nazywał: edukacja zdrowotna. Ogromnie się cieszę, że takie prace trwają, ponieważ w mojej ocenie jest to bardzo ważny przedmiot. Bo cóż może być ważniejszego niż zdrowie fizyczne i psychiczne naszych dzieci? Cieszę się także dlatego, że będziemy mogli budować wiedzę i umiejętności oraz kompetencje społeczne, które pozwolą na rozpoznanie na wczesnym etapie potrzeb zdrowotnych i na podejmowanie działań, które będą działaniami profilaktycznymi i naprawczymi.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#ElżbietaGapińska">Chciałabym panią minister zapytać o następujące rzeczy: Czy to prawda, pani minister, że edukacja zdrowotna zastąpi na poziomie szkół podstawowych i ponadpodstawowych wychowanie do życia w rodzinie? Czy powstała podstawa programowa niezbędna do realizacji tego przedmiotu? Czy w ramach tego przedmiotu będziemy realizować nauczanie zarówno o zdrowiu fizycznym, jak i o zdrowiu psychicznym? W jakim wymiarze godzin i w których klasach państwo proponujecie realizację tego przedmiotu? Kto będzie mógł realizować zajęcia? Czy będą to nauczyciele specjalnie przeszkoleni, którzy będą musieli podjąć studia uzupełniające, żeby móc prowadzić zajęcia? Chciałabym też zapytać, czy elementy, moduły tego programu będą mogli realizować lekarze, fizjoterapeuci, dietetycy, osoby, które są związane z szeroko rozumianą profilaktyką zdrowotną. Bo wiemy doskonale, że te tematy są bardzo ważne w polskiej szkole i dla polskich dzieci. W końcu: Czy przewidujecie państwo studia podyplomowe dla nauczycieli, którzy będą te zadania realizować, i jakie zawody są preferowane, jeśli chodzi o te studia podyplomowe? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#DorotaNiedziela">Proszę o udzielenie odpowiedzi sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej panią minister Katarzynę Lubnauer.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Panie i Panowie Posłowie! Pani Marszałek! Chciałabym przede wszystkim powiedzieć, że gdy jeszcze przed wyborami pytano Polaków, jakie są najważniejsze dla nich cele edukacji, to jako jeden z pierwszych wskazywali pomoc psychologiczno-pedagogiczną dla dzieci i młodzieży i w ogóle zdrowie. Były to kwestie bezpieczeństwa dzieci, kwestia zagrożeń. To wszystko, co się wiąże ze zdrowiem i z edukacją zdrowotną, jest jednym z podstawowych oczekiwań rodziców, jeśli chodzi o polską szkołę.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Dlatego zaspokajając to zapotrzebowanie, zdecydowaliśmy, że w miejsce wychowania do życia w rodzinie, czyli przedmiotu, który zresztą bardzo często był opuszczany przez dzieci i uznawany za mało skuteczny oraz mało ciekawy, wprowadzimy nowy przedmiot, jakim jest edukacja zdrowotna. Edukacja zdrowotna będzie przedmiotem realizowanym od IV klasy szkoły podstawowej w wymiarze 1 godziny do VIII klasy, przy czym w VIII klasie będzie tylko w I semestrze, a także w szkole ponadpodstawowej w wymiarze w sumie 2 godzin. Zajęcia mogą być realizowane w klasach: I i II albo I i III w zależności od organizacji pracy szkoły. Chodzi m.in. o technika, które mają bardzo dużą liczbę godzin.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Edukacja zdrowotna jest przedmiotem holistycznym, który ujmuje kwestię zdrowia w całym jego zakresie. Składa się z następujących działów: wartości i postawy, zdrowie fizyczne, aktywność fizyczna, odżywianie, zdrowie psychiczne, zdrowie społeczne, dojrzewanie, przy czym to jest dział, który będzie realizowany tylko w szkole podstawowej, zdrowie seksualne, zdrowie środowiskowe, Internet i profilaktyka uzależnień, system ochrony zdrowia. Ten ostatni dział będzie realizowany tylko w szkole ponadpodstawowej.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Trzeba powiedzieć bardzo jasno: jeżeli zastanowimy się, jakie mamy w tej chwili problemy, jeśli chodzi o młodzież, to widzimy, że to są zarówno problemy związane np. z uzależnieniami, w tym uzależnieniami od Internetu, ale również innymi, jak i problemy psychiczne: z samoakceptacją i z wszystkim tym, co się z nią wiąże. Są to też problemy z aktywnością fizyczną, bo widzimy, jak młodzi ludzie wypadają na testach dotyczących ich możliwości fizycznych i że jest z tym coraz słabiej. W związku z tym informacje o celowości aktywności fizycznej i zagrożeniach wynikających z siedzącego trybu życia znajdą się również w podstawie programowej, podobnie jak kwestie profilaktyki, czyli to wszystko, co się wiąże z tym, żebyśmy nie ulegali np. fake newsom związanym ze szczepieniami. Wreszcie będzie też temat zdrowia seksualnego, bo musimy zdawać sobie sprawę, że mówimy o młodzieży, która jest albo przed inicjacją seksualną, albo w czasie inicjacji, więc zdrowie seksualne też jest bardzo ważnym elementem jej życia.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Ten program jest holistyczny i jest opracowywany wspólnie nie tylko z Ministerstwem Zdrowia, ale również z ministerstwem sportu. Pracowali nad nim eksperci związani ze zdrowiem, z aktywnością fizyczną, również ze zdrowym odżywianiem. Bardzo ważna dla młodych ludzi jest rzetelna informacja o zdrowym odżywianiu ze względu na dwa zagrożenia: z jednej strony otyłością, tak powszechną wśród młodych ludzi, a z drugiej strony niedożywieniem, anoreksją i różnymi tego typu problemami związanymi ze zdrowiem psychicznym młodych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Dlatego edukacja zdrowotna jest odpowiedzią na bardzo dużą potrzebę społeczną, ale także przede wszystkim na bardzo dużą potrzebę związaną z wychowaniem i edukacją młodych ludzi. Dlatego Ministerstwo Edukacji Narodowej wprowadza ten przedmiot już od 1 września 2025 r. Podstawy programowe są przygotowane, są w tej chwili konsultowane. Zachęcam wszystkich do przeczytania podstawy programowej zarówno edukacji zdrowotnej, jak i edukacji obywatelskiej, ponieważ w tej chwili jest czas konsultacji.</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Jeśli chodzi o nauczycieli, to uważamy, że bardzo ważne jest, żeby nauczyciele zdawali sobie sprawę, że ich praca i świat nie zmieniają się nieustająco. W związku z tym prawo do nauczania przedmiotu edukacja zdrowotna będzie miał każdy nauczyciel, który dotychczas uczył wychowania do życia w rodzinie. Oczywiście zdajemy sobie sprawę… Staramy się, żeby Ośrodek Rozwoju Edukacji i ODN-y organizowały doskonalenie nauczycieli, tak żeby oni zdobyli dodatkową wiedzę potrzebną do prowadzenia przedmiotu o tak szerokim zakresie, ale również będą mogli go uczyć nauczyciele np. biologii czy WF-u. Przypomnę, że duża część edukacji zdrowotnej była dotychczas na WF-ie.</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Kolejna kwestia: będą mogły uczyć również osoby związane ze zdrowiem publicznym, tak byśmy to powiedzieli. Chodzi o osoby z wykształceniem medycznym czy psychologów, ponieważ pamiętajmy, że często w szkole jest psycholog, który mógłby również mieć godziny przeznaczone na edukację zdrowotną. Ten przedmiot jest bardzo ważny, dlatego że młodzi ludzie mają bardzo dużą potrzebę większej wiedzy o sobie, mają bardzo dużą potrzebę tego, żeby wiedzieć, jak zdrowo żyć. Zarówno bardzo często ulegają presji tego, co mamy w świecie Internetu, w świecie mediów, jak i są bardzo podatni na różne fake newsy. Dlatego tak ważne jest, żeby edukacja zdrowotna była przedmiotem rzetelnym, całościowym i mówiącym im realnie, jak wygląda rzeczywistość, a przede wszystkim zmieniającym ich tryb życia, jeśli chodzi o profilaktykę, jeśli chodzi o kwestie aktywności, jeśli chodzi o zdrowe odżywianie, jeśli chodzi o to wszystko, co razem składa się na to, co byśmy nazwali zdrowym trybem życia. Można powiedzieć: od urodzenia do późnej starości, bo również o tym jest mowa, nie tylko o dojrzewaniu, ale również o tym, jak zdrowo żyć przez całe życie. Edukacja zdrowotna będzie przedmiotem, który naprawdę ma szansę zmienić życie tych młodych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Powiem więcej: uruchamiamy studia podyplomowe, żeby również nowi nauczyciele mogli się kształcić w tym kierunku. Będą to studia podyplomowe finansowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Chodzi o to, żeby kształcić nowych nauczycieli edukacji zdrowotnej, bo ten przedmiot jest potrzebny. Ten przedmiot był oczekiwany przez bardzo wiele osób.</u>
          <u xml:id="u-39.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pani poseł Monika Rosa.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#MonikaRosa">Pani Marszałkini! Pani Minister! Wysoka Izbo! Doskonale wiemy, z jak wielkim kryzysem zdrowia psychicznego zmagają się w Polsce młode osoby i jak często ten kryzys niestety kończy się tragicznie dla zbyt wielu z nich. Dlatego tak ważne jest nie tylko to, żeby reagować, kiedy ten kryzys już się dzieje, ale także to, żeby pamiętać, jak ważna jest profilaktyka zdrowia psychicznego i jak z tą profilaktyką bezwzględnie związane są prewencja suicydalna, treningi umiejętności społecznych, radzenia sobie, ale także higieny cyfrowej. Uzależnienie od telefonu, ciągłe w niego spoglądanie, niezdrowe nawyki, które się z tym wiążą, strach, hejt, nienawiść, fake newsy, to, że tego telefonu młode osoby nie potrafią odłożyć — to wszystko wpływa na stan zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Rodzice niejednokrotnie nie mają umiejętności, żeby sobie z tym poradzić, dlatego tak ważna jest szkoła. Bardzo bym prosiła panią minister o przybliżenie tego modułu, ponieważ on w tym momencie wydaje się kluczowy.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#DorotaNiedziela">O udzielenie odpowiedzi poproszę panią sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej, minister Katarzynę Lubnauer.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Tak jak powiedziałam, edukacja zdrowotna związana ze zdrowiem psychicznym jest bardzo ważnym działem tego przedmiotu. Powiedziałabym że jednym z kluczowych. Jeżeli czytamy tam, jakie są pytania wiodące, to jest to pytanie o to, jakie są uwarunkowania zdrowia psychicznego i emocjonalnego oraz czynniki je chroniące. Natomiast wymagania szczegółowe — nie chcę przeczytać wszystkich, ponieważ jest ich bardzo dużo — to m.in.: omawia zależności między emocjami, myślami a objawami fizycznymi i zachowaniem; analizuje swoje zachowanie, uczucia i potrzeby w różnych sytuacjach pod kątem budowania poczucia własnej wartości. To jest w tej chwili bardzo ważne, bo szczególnie młodzi ludzie, właśnie narażeni m.in. na kwestie związane z hejtem w Internecie, bardzo często mają zaburzone poczucie własnej wartości. Dalej: dba o pozytywny obraz własnego ciała; analizuje, jaki wpływ na obraz ciała mają m.in. Internet oraz media społecznościowe; stosuje zasady pierwszej pomocy emocjonalnej wobec osób ze swojego otoczenia; omawia pojęcia z zakresu zachowań autoagresywnych, wymienia konsekwencje zdrowotne z nimi związane itd., itd. Tych elementów jest bardzo dużo.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Natomiast tematowi związanemu właśnie m.in. z higieną cyfrową jest poświęcony dział 10.: Internet i profilaktyka uzależnień. Czyli jak widzimy, to się przenika, bo to dotyczy zarówno zdrowia psychicznego, jak i kwestii uzależnień. Jeszcze jakiś czas temu, jeżeli myśleliśmy o uzależnieniach dzieci, to zapewne myśleliśmy raczej o alkoholu, o nikotynie, o narkotykach. Natomiast rzeczywiście widzimy, że w tej chwili bardzo poważnym problemem jest to wszystko, co się wiąże z Internetem, to wszystko, co się wiąże z mediami społecznościowymi, to wszystko, co się wiąże ze smartfonem. W związku z tym cały dział: Internet i profilaktyka uzależnień jest ważnym elementem edukacji zdrowotnej. Wśród zagadnień szczegółowych są m.in. następujące: opisuje specyfikę cyfrowych relacji i zachowań; wymienia konsekwencje nadmiernego dzielenia się informacjami osobistymi w Internecie; analizuje własną aktywność w Internecie pod kątem potencjalnych zagrożeń, np. cyberprzemocy, hejtu, mowy nienawiści, sekstingu, korzystania z pornografii, uzależnienia od mediów społecznościowych i gier komputerowych. To jest na poziomie zarówno dzieci młodszych, jak i dzieci starszych. Akurat to, co państwu przedstawiałam w tej chwili, dotyczyło szkoły podstawowej. W przypadku szkoły ponadpodstawowej też mamy w wymaganiach szczegółowych kolejne zagadnienia związane z Internetem i profilaktyką uzależnień: omawia sposoby ochrony prywatności swojej, bliskich osób, w tym omawia zagrożenia związane z udostępnianiem wizerunku dzieci w Internecie, tzw. sharenting. Ponieważ mówimy już o dojrzalszych dzieciach, właściwie młodzieży w szkole ponadpodstawowej, przygotowujemy ich również do bycia w przyszłości odpowiedzialnymi rodzicami. Dalej: wymienia rodzaje dezinformacji, charakteryzuje pojęcia fake newsu; omawia sposoby oddziaływania koncernu w zakresie używania substancji psychoaktywnych, w szczególności alkoholu i wyrobów nikotynowych.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#KatarzynaAnnaLubnauer">Ogólnie rzecz biorąc, przedmiot ma charakter holistyczny, zadba również o zdrowie psychiczne i kwestie uzależnień, o wszystko to, co powinno być naszą troską, jeśli chodzi o nasze dzieci i młodzież. Dziękuję państwu bardzo.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#DorotaNiedziela">Pytanie zada poseł Wioleta Tomczak, Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga. To pytanie w sprawie wprowadzenia systemu e-rejestracji.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WioletaTomczak">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Zgodnie z danymi Narodowego Funduszu Zdrowia za ubiegły rok przepadło blisko 1300 tys. nieodwołanych wizyt lekarskich; chodzi tu też o niestawienie się na zaplanowane zabiegi. Najwięcej, bo ponad 420 tys., przypadków nieodwołanych wizyt dotyczy świadczeń z zakresu ortopedii i traumatologii narządu ruchu, 280 tys. — z zakresu kardiologii, ponad 180 tys. — z zakresu fizjoterapii ambulatoryjnej, blisko 120 tys. — z zakresu endokrynologii, a prawie 100 tys. — z zakresu onkologii. Dodatkowo przedstawiony przez Fundację Watch Health Care raport z września 2023 r. wskazuje, że w Polsce czeka się na pojedyncze świadczenie zdrowotne średnio 3,5 miesiąca, a do lekarza specjalisty — blisko 4 miesiące.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#WioletaTomczak">Dzięki koalicji 15 października zostały odblokowane środki z Krajowego Planu Odbudowy, z których ponad 2,7 mld euro zostanie przeznaczone na ogólnie rozumianą cyfryzację. Zastosowanie systemu e-rejestracji do lekarza może zdecydowanie zmniejszyć ilość nieodwołanych wizyt, a co za tym idzie — skrócić kolejki do lekarzy, czego oczekują Polki i Polacy.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#WioletaTomczak">Wobec tego w imieniu Klubu Parlamentarnego Polska 2050 — Trzecia Droga zwracam się do pana ministra, jak widzę, z następującymi pytaniami: Jaki koszt ponosimy w skali roku z tytułu nieodwołanych wizyt? Jaki jest harmonogram wprowadzenia systemu e-rejestracji? Za ile system obejmie wszystkie świadczenia i całą Polskę? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan minister Marek Kos.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#MarekKos">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Jaki koszt ponosimy w skali roku z tytułu nieodwołanych wizyt? To jedno z pytań, które były zadane w sprawie cyfryzacji ochrony zdrowia, w zasadzie tego długiego procesu informatyzacji systemu. Z punktu widzenia systemu ochrony zdrowia, negatywny wpływ nieodwoływania wizyt nie wiąże się z kosztami finansowymi, ale raczej problemem jest niewykorzystanie ograniczonych zasobów kadry medycznej przy jednoczesnym bardzo dużym zapotrzebowaniu na świadczenia. Skutkuje to wydłużeniem się czasu oczekiwania i brakiem poprawy dostępu do świadczeń medycznych. Dodatkowo stan zdrowia pacjenta, który nie skorzystał z wizyty, może ulec pogorszeniu i w przyszłości może spowodować obciążenie systemu większymi kosztami związanymi z leczeniem bardziej zaawansowanego stanu chorobowego. Z punktu widzenia świadczeniodawcy nieodwołanie wizyty wiąże się przede wszystkim z niewykorzystaniem zasobów oraz utratą środków finansowych, które świadczeniodawca otrzymałby za wykonane świadczenie — oczywiście tak jest w przypadku świadczeń płaconych za każdą usługę. Ponadto mimo gotowości do udzielania świadczenia nie zmniejsza się liczba osób oczekujących i wydłuża się z kolei średni czas oczekiwania. Niestawianie się dezorganizuje także pracę u świadczeniodawców. W związku z powyższym wielu świadczeniodawców uwzględnia przy planowaniu harmonogramu stwierdzony w poprzednich okresach odsetek niestawiających się pacjentów, tak aby zminimalizować niewykorzystanie czasu lekarzy specjalistów, jak również nie tracić wynagrodzenia za poradę, która się nie odbyła. Uwzględniając powyższe, bardzo trudno oszacować koszty roczne wynikające z nieodwołanych wizyt. Należy jednak podkreślić, że głównie są to koszty społeczne, które wiążą się z brakiem poprawy dostępu do świadczeń mimo występującego, wzrastającego popytu na świadczenia medyczne.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#MarekKos">Harmonogram wprowadzania przez nas cyfryzacji, systemu e-rejestracji wygląda następująco. Już od 26 sierpnia br. podmioty, które mają umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia na realizację profilaktycznych badań mammograficznych, cytologicznych, jak również świadczeń z zakresu kardiologii, mogą przystępować do programu pilotażowego. Stanowi on preludium do planowanego na 2025 r. obowiązkowego wdrożenia centralnej elektronicznej rejestracji na wybrane świadczenia. Tak że jesteśmy na etapie pilotażu, który jest uruchomiony niedawno, bo jest to trzeci miesiąc trwania pilotażu, natomiast ten pilotaż chcemy rozszerzać, jak również go odpowiednio zewaluować, po to by mieć kompetentne, dobre, merytoryczne dane dotyczące funkcjonowania tego programu pilotażowego.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#MarekKos">Jeżeli chodzi o pytanie dotyczące objęcia wszystkich świadczeń na terenie całej Polski, czyli tego, kiedy centralna rejestracja będzie funkcjonowała w odniesieniu do wszystkich świadczeń i we wszystkich miejscach, punktach Polski, to jest niestety dosyć odległy termin, dlatego że po wprowadzeniu pilotażu należy to zbadać, poprawić pewne elementy i zaproponować rozwiązania. Natomiast objęcie centralną elektroniczną rejestracją wszystkich zakresów świadczeń planowane jest na rok 2029. Jak to wygląda etapowo? Kilka zdań może na ten temat powiem. Zgodnie z treścią obowiązującego rozporządzenia pilotażowego wdrożenie centralnej elektronicznej rejestracji składa się z dwóch etapów. Pierwszy etap trwa obecnie. Jest to etap przygotowania i realizacji programu pilotażowego, który trwa od wejścia w życie rozporządzenia, czyli od 24 sierpnia br., do połowy przyszłego roku, do 30 czerwca 2025 r.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#MarekKos">Drugi etap to etap ewaluacji programu pilotażowego. Potrwa od 1 kwietnia 2025 do 31 października 2025 r. Kolejnym krokiem we wdrażaniu rozwiązania jest wejście w życie ustawy wdrażającej centralną elektroniczną rejestrację. Wdrożenie tej ustawy planujemy w 2025 r. Także w przyszłym roku projektowanym rozwiązaniem objęte zostaną następujące zakresy świadczeń opieki zdrowotnej: kardiologia, onkologia, tomografia komputerowa, a także świadczenia opieki zdrowotnej realizowane w ramach programu profilaktyki raka szyjki macicy oraz programu profilaktyki raka piersi. Planuje się, że kolejne zakresy świadczeń będą dodawane stopniowo w następnych latach.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#MarekKos">Kto skorzysta na centralnej rejestracji? Przede wszystkim pacjenci. Dostęp w jednym miejscu do informacji o możliwych zapisach na wizytę, zwiększenie dostępności świadczeń. Skorzystają także pracownicy medyczni. Bo będzie łatwiejsze zapisywanie pacjentów. Nastąpi rezygnacja z archaicznego sposobu rejestracji, np. na zeszyt. Skorzysta budżet świadczeniodawcy. Zmniejszy się procent nieodwołanych wizyt. No i przede wszystkim skorzysta całe społeczeństwo. Będzie tutaj widoczna transparentność systemu kolejkowania i zwiększenie skuteczności zarządzania świadczeniami. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pani poseł Wioleta Tomczak, Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WioletaTomczak">Dziękuję, panie ministrze, za te dotychczasowe wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#WioletaTomczak">Obecnie widząc, że jest to w fazie pilotażu, wiemy, że możemy jako pacjenci liczyć wyłącznie na kontakt indywidualny, bezpośredni bądź telefoniczny, wtedy gdy chcemy odwołać wizytę choćby z powodów losowych. Ale sam Narodowy Fundusz Zdrowia przyznaje, że są takie sygnały, że po prostu pacjenci nie mogą dodzwonić się do poradni, do placówek medycznych i tę wizytę odwołać. Rzecznik praw pacjenta także apeluje, by pacjenci mieli taką realną możliwość. Stąd system rejestracji jak najbardziej może się do tego przyczynić. Czy jest jakaś możliwość, aby przyspieszyć system wdrażania rejestracji, a także czy już jesteśmy na etapie wyłaniania wykonawców bądź czy są zawierane jakieś umowy? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#DorotaNiedziela">Ale zanim poproszę o odpowiedź, pozwólcie państwo, że w imieniu państwa, ale też swoim powitam grupę obserwatorów z Obywatelskiej Kontroli Wyborów prowadzonej przez Komitet Obrony Demokracji, którzy przyjechali na zaproszenie pana posła Piotra Kandyby.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo się cieszę, że jesteście państwo z nami. Mam nadzieję, że dzisiejszy dzień będzie owocował tylko w same dobre wspomnienia. Cieszymy się, że jesteście z nami w trakcie obrad. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana ministra Marka Kosa do udzielenia odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#MarekKos">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Problem związany z nieodwoływaniem wizyt jest dużym problemem, podobnie jak problem związany z trudnym czasami dostępem do rejestracji telefonicznej. Wiele szpitali radzi sobie w ten sposób, że zakłada centrale telefoniczne w formie call center, w których na miejscu pracują trzy, cztery telefonistki rejestratorki, sześć telefonistek rejestratorek, które w ten sposób udzielają porad, jak również zapisują na jak najszybsze terminy. W ten sposób mogą także przyjąć informacje o odwołaniu wizyty. Znam wiele szpitali, w których takie działania podjęto i sprawdziło się to znakomicie, co wynika z obserwacji chociażby statystyk dotyczących działania takich centrów. Po prostu czas oczekiwania, jaki jest w pierwszych miesiącach wdrożenia takiego działania, skraca się wielokrotnie po roku czy po 2 latach. Są to takie okresy jak np. oczekiwanie na połączenie z telefonistką: z 300 sekund do 30 sekund. Tak że te działania zostały podjęte i to dobrze działa, natomiast faktem jest, że jest to pewnego rodzaju początek, a prawdziwe przyspieszenie będzie w dobie e-rejestracji, kiedy będzie to błyskawiczne, kiedy po prostu zajęte miejsce w jakiejś kolejce będzie powodowało wskazanie w innych miejscach i możliwość szybkiego terminu.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#MarekKos">Planujemy przyspieszenie działań związanych z wdrożeniem centralnej rejestracji. Są na to spore środki. Dlatego że wśród wreszcie odblokowanych środków z Krajowego Planu Odbudowy jest prawie 4 mld zł na cyfryzację w sektorze ochrony zdrowia. Jest to bardzo dużo środków i planujemy je dobrze wydać, właśnie na rejestrację, na różnego rodzaju moduły związane z elektroniczną dokumentacją medyczną, z digitalizacją dokumentacji medycznej, jak również na elementy wdrożenia, wprowadzenia sztucznej inteligencji do systemu ochrony zdrowia. To jest naprawdę nieodległa przyszłość. Dlatego że środki z KPO należy wykorzystać do połowy 2026 r., czyli mamy na to nieco więcej niż 1,5 roku.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#MarekKos">Powiem jeszcze dwa zdania na temat pilotażu, który trwa obecnie. Zgłosiły się od 24 sierpnia 122 podmioty, najwięcej w zakresie kardiologii, jak również mammografii, odpowiednio do kardiologii 52 podmioty, do mammografii — 46 podmiotów, które mają dosyć spory udział w rynku świadczeń kardiologicznych. Mamy już bardzo precyzyjnie określone harmonogramy przyłączania kolejnych jednostek, jak również widzimy, że zaczyna to dobrze działać. Tak że jesteśmy w dobrym miejscu, idziemy w bardzo dobrym kierunku. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do kolejnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#DorotaNiedziela">Zada je pan poseł Wiesław Różyński. Będzie to pytanie dotyczące działań rządu w zakresie transformacji energetycznej do ministra klimatu i środowiska.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#DorotaNiedziela">Pan poseł jest przedstawicielem klubu Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#WiesławRóżyński">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Transformacja energetyczna to proces przekształcania sektora energetycznego z systemu opartego głównie na paliwach kopalnych, takich jak węgiel, ropa naftowa, gaz, na system bardziej zrównoważony, oparty na źródłach odnawialnych, takich jak energia słoneczna, wiatrowa, wodna, geotermalna oraz biopaliwa. Celem tej transformacji jest zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, poprawa jakości powietrza oraz ochrona środowiska przy jednoczesnym zapewnieniu stabilnych dostaw energii i bezpieczeństwa energetycznego.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#WiesławRóżyński">Dynamiczny rozwój sektora odnawialnych źródeł energii wymaga stworzenia stabilnego otoczenia prawnego dla prowadzenia działalności w zakresie gospodarowania energią. Oprócz ograniczenia barier administracyjnych wyzwaniem dla polskiej transformacji jest uwolnienie potencjału energetyki wiatrowej, zwiększenie elastyczności systemu elektroenergetycznego oraz optymalizacja wykorzystania dostępnych mocy przyłączeniowych do sieci. Za konieczne należy uznać rozwój biogazowni oraz biometanowni dla wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego i realizacji procesu transformacji energetycznej, co pozwoli na obniżenie kosztów energii dla gospodarstw rolnych.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#WiesławRóżyński">Na zakończenie należy wspomnieć o niedoinwestowaniu sieci przesyłowych. Panie ministrze, proszę o szczególną odpowiedź na następujące pytania: Na jakim etapie są prace nad nowelizacją ustawy wiatrakowej? Jakie rozwiązania zamierza wprowadzić rząd w zakresie rozwoju małych, rozproszonych biogazowni rolniczych? Czy trwają legislacyjne prace odnośnie do wytworzenia energii elektrycznej z morskich farm wiatrowych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#DorotaNiedziela">O odpowiedź poproszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pana ministra Miłosza Motykę.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#MiłoszMotyka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#MiłoszMotyka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tak, ta transformacja energetyczna trwa, ta transformacja odbywa się często oddolnie. Przez ostatnie lata odbywała się nie dzięki działaniom rządu i podjętym rozwiązaniom legislacyjnym, a pomimo ich. Obejmując stery w kierownictwie resortu klimatu i środowiska, wskazaliśmy transformację energetyczną jako jeden z priorytetów dla całej naszej gospodarki, która będzie opierała się docelowo na miksie energetycznym pochodzącym z energetyki jądrowej oraz odnawialnych źródeł energii. Odnawialne źródła energii, które będą produkowane również w sposób rozproszony, dają gwarancję na stabilne, niskie ceny, bo te ceny energii dzisiaj są wysokie właśnie z tego powodu, że mamy gospodarkę opartą na wysokoemisyjnych źródłach węglowych. Intensywność naszego systemu elektroenergetycznego jest bardzo wysoka. Niezwykle istotne jest to, że to będzie gwarantowało bezpieczeństwo. Kryzys energetyczny czy napaść Rosji na Ukrainę pokazały, że uzależnienie się od paliw kopalnych, ich importu z krajów często niedemokratycznych jest niebezpieczne dla zagwarantowania stabilnych dostaw paliw do takich krajów jak Polska, więc odnawialne źródła energii, ich miks z atomem to gwarancja bezpieczeństwa energetycznego, czyli wreszcie stabilnych dostaw i wreszcie niskich cen dla odbiorców.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#MiłoszMotyka">Pan poseł pytał o sieci przesyłowe. To jest chyba największy grzech ostatnich lat. W zakresie transformacji energetycznej sieci stały się wąskim gardłem. Wiele z mocy wytwórczych odnawialnych źródeł energii instalowanych dzisiaj nie może być przyłączanych albo nie są one w odpowiedni sposób wykorzystywane, nie są odpowiednio przesyłane, a system nie jest zbilansowany. Dlatego do 2034 r. tylko w same sieci przesyłowe zostanie zainwestowane 64 mld zł, w ten segment razem z sieciami dystrybucyjnymi, sieciami niskiego napięcia to będzie ponad 100 mld zł. Wreszcie, co często było podnoszone, środki z systemu ETS, handlu emisjami, trafią na transformację energetyczną, na sieci przesyłowe. Do tego dochodzą kwestie związane z lepszym bilansowaniem systemu, inwestycjami w biogazownie, biometanownie, system rozproszony oraz magazyny energii. Tego systemu z OZE nie uda się zbilansować bez magazynów energii. Mamy tego świadomość. Przez lata tak się faktycznie nie działo.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#MiłoszMotyka">I co robimy? Wprowadziliśmy wreszcie obligo do systemu prosumenckiego, do programu „Mój prąd” instalacji fotowoltaicznej z magazynem energii. To poprawia ekonomikę całego procesu, a jednocześnie sprawia, że system jest mniej obciążony tą energią wtedy, gdy ta generacja z odnawialnych źródeł energii jest produkowana. Wreszcie taki program został przyjęty, 1200 mln zł tylko w tym roku na ten program zostanie skierowane przez narodowy fundusz ochrony środowiska. „Energia dla wsi” to jeden z tych programów, który wspiera rozwój biogazowni rolniczych. Zawnioskowaliśmy od początku przejęcia sterów w resorcie klimatu i środowiska i w narodowym funduszu o zwiększenie środków na ten program, bo gros tych środków było skierowanych właśnie do rolników, do tych, którzy chcą budować biogazownie. I mamy decyzję. Europejski Bank Inwestycyjny podjął decyzję o zwiększeniu środków na program „Energia dla wsi” z 1 mld zł do 3 mld zł, czyli 2 mld zł więcej dla polskich rolników trafi na transformację energetyczną.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#MiłoszMotyka">Ustawy dotyczące lepszego rozliczania dla prosumentów, przyspieszenia procedur, wskazania odnawialnych źródeł energii jako nadrzędny interes publiczny, dofinansowanie do administracji, która później te procedury analizuje i je wdraża, jak regionalna dyrekcja ochrony środowiska — to wszystko jest w ramach budżetu na rok 2025 zagwarantowane oraz w ramach ustawy, która dzisiaj jeszcze będzie procedowana na posiedzeniu komisji energii i klimatu. W ramach tej ustawy nie zapominamy o tych, którzy znajdują się w sektorach przemysłowych energochłonnych. Rozszerzamy kody PKD pozwalające na ubieganie się o ulgi w tym zakresie. Ulgi dla przedsiębiorstw energochłonnych będą większe. To inwestycja w te firmy w wysokości blisko 500 mln zł, ale polskie firmy, polskie przedsiębiorstwa przez ten proces transformacji energetycznej muszą przechodzić w sposób sprawiedliwy. Tzw. ustawa wiatrakowa, ustawa odległościowa jest na etapie opiniowania przez nasz resort tych uwag, tych opinii, które spłynęły. Myślę, że jeszcze w tym roku ta ustawa zostanie skierowana pod obrady parlamentu, Sejmu i Senatu. To ustawa, która dotyczy likwidacji zasady 10H, szkodliwej, błędnej. Ona de facto wprowadza nam większą możliwość lokalizowania wiatraków, z 17% do blisko 24–25% powierzchni naszego kraju, więc jest to gigantyczna zmiana, ale też zmiana, która daje gwarancję lokalizowania lądowych elektrowni wiatrowych na zintegrowany planie inwestycyjnym. To znacznie skraca procedury. Dzisiaj ten czas inwestycyjny w odnawialne źródła energii jest po prostu w Polsce zbyt i te ustawy, o których wspomniałem — ustawa dotycząca przyspieszenia procedur oraz ustawa odległościowa — skrócą nam czas inwestycyjny o połowę, oczywiście z zachowaniem interesu społecznego, interesu społeczności lokalnych, z pełnym procesem lokalnych konsultacji.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#MiłoszMotyka">Zwracamy uwagę na to, że gminy same w tej transformacji energetycznej chcą brać udział. Rozmawiamy na temat społeczności energetycznych. Program KPO jest realizowany na blisko 1 mld zł, natomiast zapotrzebowanie jest większe. Dzisiaj widzimy potrzeby bilansowania tego systemu na poziomie lokalnym i tutaj rola samorządu jest bardzo duża.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#MiłoszMotyka">Wreszcie w ustawie dotyczącej morskiej energetyki wiatrowej, która jest już wpisana do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów, uprościmy procedury, sprawimy, że do 2030 r. blisko 6 GW mocy z morskich farm wiatrowych zostanie wprowadzone do polskiego systemu elektroenergetycznego, ale też mapujemy obszary przyspieszonego rozwoju odnawialnych źródeł energii, tak aby marszałkowie województw wspólnie z gminami, samorządami mogli wskazać, gdzie na ich terenie — w województwie, w gminie, w powiecie — znajdują się obszary, gdzie można wykorzystać potencjał odnawialnych źródeł energii, czy to jest biogazownia, czy to są wiatraki, czy to są tereny obszaru przyspieszonego rozwoju OZE. To wszystko robimy w zgodzie ze wspólnotami lokalnymi i dla obywateli, by energia była po prostu tańsza. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#DorotaNiedziela">Zanim przejdziemy do pytania dodatkowego, pozwólcie państwo, że znowu w państwa i swoim imieniu przywitam gości pana ministra Dariusza Klimczaka, którzy są z nami na galerii. To goście, którzy przyjechali z powiatu łódzkiego wschodniego. Serdecznie państwa witam. Myślę, że dzień dzisiejszy będzie dniem, w którym będziecie mieć same dobre wspomnienia z wizyty w Sejmie, a pan minister dokładnie pokaże wam wszystkie miejsca i powie o tym, co w Sejmie najważniejsze. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#DorotaNiedziela">Dodatkowe pytanie zada pan poseł Adam Dziedzic.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#AdamDziedzic">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Transformacja energetyczna jest potrzebna, transformacja energetyczna jest konieczna. Dlatego jeszcze parę dodatkowych pytań.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#AdamDziedzic">Czy zaplanowany jest lepszy, bardziej opłacalny system rozliczeń dla prosumentów net-billingu i co z przydomowymi elektrowniami wiatrowymi? Jak to wygląda? Kilka lat temu zmieniono system, który stał się systemem niekorzystnym dla prosumentów w zakresie rozliczeń. Jaki jest stan zaawansowania prac dotyczących elektrowni atomowej? Czy jesteśmy w stanie dzisiaj powiedzieć, kiedy ona zostanie oddana do eksploatacji? Kolejne pytanie: Jakie będą kierunki w zakresie elektromobilności? Czy będą tradycyjne tzw. elektryki, czy ogniwa wodorowe? Czy wodór stanie się istotnym komponentem miksu energetycznego? I czy mamy zaplanowane mapowanie inwestycji OZE w zakresie biogazowni, energetyki wiatrowej, fotowoltaiki i magazynowania energii? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#DorotaNiedziela">O odpowiedź poproszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pana ministra Miłosza Motykę.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#MiłoszMotyka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#MiłoszMotyka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W istocie ta transformacja, o którą pyta pan poseł, musi też odbywać się w sposób w pełni skoordynowany, zaplanowany. Ustawy, o których mówiłem i o których rozliczeniach i poprawie zaraz powiem, a także o związanych z nimi inwestycjach, wynikają też ze strategii. Ta strategia, która była wspomniana, jest niezwykle istotna. „Krajowy plan w dziedzinie energii i klimatu” jest przedmiotem takiej strategii. Dotychczas było tak w aktualizowanych dokumentach takich jak polityka energetyczna państwa, że brakowało aktów wykonawczych albo brakowało później etapów wdrażania zapisanych tam liczb, zapisanych tam celów, zapisanych tam ambicji.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#MiłoszMotyka">Wreszcie mamy tak, że w ramach „Krajowego planu w dziedzinie energii i klimatu” i później aktualizowanej polityki energetycznej państwa będziemy mieli na ich podstawie wdrażane konkretne ustawy i konkretne programy, tak jak net-billing. Szacujemy, że ustawa, nad którą dzisiaj będą państwo procedowali podczas posiedzenia Sejmu, na posiedzeniu komisji energii i klimatu, zagwarantuje rocznie kilkaset złotych więcej dla prosumentów w ramach tego systemu, wprowadzi też możliwość wyboru pomiędzy ceną godzinową a ceną miesięczną, co de facto zagwarantuje minimalną cenę dla tych, którzy w tym systemie chcą być, ale też dajemy gwarancję, żeby ten proces był po prostu bardziej ekonomicznie uzasadniony, aby był bardziej opłacalny, aby móc instalować magazyny energii, aby móc wydłużyć możliwość korzystania z tej instalacji i z tej energii w trakcie dnia. Program „Mój prąd 6.0” w swoim zamierzeniu sprawi, że te instalacje będą po prostu znacznie bardziej efektywnie wykorzystywane.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#MiłoszMotyka">Ten miks energetyczny będzie oparty na odnawialnych źródłach energii, ale też właśnie na tym, co musi działać w podstawie, na tym, co gwarantuje nam stabilne dostawy energii dla przemysłu energochłonnego, czyli na elektrowniach jądrowych, na energetyce jądrowej. W istocie ten proces trwa. Obecnie jest to etap przygotowania i prac terenowych pod budowę budynków elektrowni. Ale jednocześnie resort infrastruktury, a także resort rozwoju i technologii przygotowują i wdrażają rozwiązania dotyczące budowy i poprawy funkcjonowania infrastruktury portowej, infrastruktury drogowej, tak aby na czas dostarczyć komponenty do budowy elektrowni jądrowej, tak aby możliwość jej budowy w latach 2033–2035 była zrealizowana, tak abyśmy wtedy już mogli mówić o oddaniu pierwszego bloku w ramach tej elektrowni, tak abyśmy do 2040 r. mieli oddaną tę inwestycję w pełni kompleksowych trzech blokach. To nam zagwarantuje bezpieczeństwo energetyczne i to nam zagwarantuje stabilne i niskie ceny.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#MiłoszMotyka">Wreszcie transport i elektromobilność. Tak, trwa też posiedzenie Sejmu i komisji, która zajmuje się prawem energetycznym, prawem wodorowym, która poprawia funkcjonowanie tego sektora. Dekarbonizacja w elektroenergetyce to wielkie wyzwanie. Za 5 lat chcemy, aby 50% mocy z OZE było produkowane w Polsce, w naszym systemie elektroenergetycznym. Ale największym wyzwaniem jest dekarbonizacja sektora transportu. Chcemy to robić poprzez system zachęt, poprzez system dopłat, a nie poprzez system kar, dlatego też zlikwidowany został podatek z Krajowego Planu Odbudowy, który chcieli wprowadzić nasi poprzednicy, od samochodów spalinowych. Uważamy, że systemem zachęt uda się sektor elektromobilności w Polsce pobudzić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do kolejnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#DorotaNiedziela">Jako pierwszy pan poseł Tadeusz Tomaszewski zada pytanie w sprawie rozwiązania problemu tzw. emerytur czerwcowych, czyli dotyczących osób urodzonych po 1948 r., które przeszły na emeryturę w latach 2009–2019 i których świadczenia emerytalne, w związku z zastosowaniem wskaźnika waloryzacji rocznej zamiast kwartalnej, są niższe — do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#DorotaNiedziela">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Reforma emerytalna z 1999 r. wprowadziła nową formułę wymiaru emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 1948 r. Świadczenie osoby przechodzącej na emeryturę w czerwcu w latach 2009–2019 było zwykle niższe od świadczenia tej osoby, gdyby przeszła na emeryturę w kwietniu lub maju danego roku. Wynikało to stąd, że suma wskaźników waloryzacji kwartalnej, którymi zostały objęte składniki emerytalne oraz kapitał początkowy po przejściu na emeryturę w kwietniu lub maju, jest zazwyczaj wyższa od wskaźnika waloryzacji rocznej, którą stosuje się przy ustalaniu emerytury w czerwcu danego roku. Od 2020 r. emerytów przechodzących na emeryturę w czerwcu traktuje się w tym zakresie, jak by przechodzili na emeryturę w maju, o ile jest to dla nich korzystne, natomiast do dnia dzisiejszego nie rozwiązano problemu emerytów, którzy przechodzili na emeryturę w czerwcu w latach 2009–2019. Ma to znaczenie w szczególności w odniesieniu do tych emerytów, którzy nie mieli prawnej możliwości odsunięcia miesiąca przejścia na emeryturę z urzędu, np. na emeryturę z renty z tytułu niezdolności do pracy czy ze świadczenia przedemerytalnego. W tej sprawie zainteresowane osoby spotykają się z nami na dyżurach poselskich. Również po takich dyżurach poselskich na terenie powiatu gnieźnieńskiego złożyłem w październiku stosowną interpelację do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#TadeuszTomaszewski">Wobec powyższego chciałbym zapytać pana ministra, jakie działania zamierza podjąć minister rodziny, pracy i polityki społecznej, aby rozwiązać problem emerytur czerwcowych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#DorotaNiedziela">Zanim poprosimy o odpowiedź, serdecznie chcę powitać uczniów ze szkoły podstawowej z Solca nad Wisłą. Przyjechaliście państwo do Sejmu na zaproszenie posłanki Żanety Cwaliny-Śliwowskiej. Bardzo serdecznie witam i cieszę się, że jesteście z nami. Mam nadzieję, że będziecie mieć dobre wspomnienie z dzisiejszego dnia.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#DorotaNiedziela">O odpowiedź poproszę sekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pana ministra Sebastiana Gajewskiego.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#SebastianGajewski">Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Formuła wymiaru emerytury po reformie przeprowadzonej w 1999 r. zakłada, że ustalamy wysokość emerytury przede wszystkim z odwołaniem się do składek zewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego oraz kapitału początkowego. Te składki zewidencjonowane na indywidualnym koncie ubezpieczonego oraz kapitał początkowy podlegają waloryzacji. Podlegają waloryzacji rocznej, która odbywa się w czerwcu każdego roku, a wtedy kiedy składamy wniosek o ustalenie prawa do emerytury po raz pierwszy, dodatkowo podlegają waloryzacji kwartalnej za okres od ostatniej waloryzacji rocznej w pewnym niewielkim zakresie. Jeśli chodzi o te ostatnio odprowadzone składki, to one już w ogóle tej waloryzacji nie podlegają.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#SebastianGajewski">Schemat waloryzacji kwartalnej powoduje, że w zależności od miesiąca przejścia na emeryturę składki, kapitał początkowy podlegają różnej liczbie waloryzacji kwartalnej. Natomiast jeśli przechodzimy na emeryturę w czerwcu, to nie podlegają one waloryzacjom kwartalnym, natomiast podlegają one wyłącznie waloryzacjom rocznym. Tymczasem, jak się okazało w praktyce po 2009 r. — bo od 2009 r. wysokość emerytur jest ustalana w nowej formule, w formule zdefiniowanej składki — skumulowane wskaźniki waloryzacji kwartalnej są z reguły wyższe niż wskaźnik waloryzacji rocznej. Powoduje to zjawisko, że osoby ustalające prawo do emerytury po raz pierwszy w czerwcu mają z reguły niższą emeryturę niż osoby, które pracowały krócej, a ustalały sobie emeryturę po raz pierwszy w kwietniu i w maju, dlatego że w kwietniu i w maju korzystały z waloryzacji kwartalnych, natomiast już w czerwcu nie. To oczywiście nie musi tak być, dlatego że sam wskaźnik waloryzacji kwartalnej, podobnie jak wskaźnik waloryzacji rocznej składek zewidencjonowanych na koncie i kapitału początkowego, odwołuje się do wskaźników, które z kolei odwołują się do otoczenia gospodarczego. Mowa tu bowiem, po pierwsze, o wysokości inflacji ogólnej, a po drugie, o wysokości realnego wzrostu przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne. Tak skonstruowany wskaźnik waloryzacji rocznej i wskaźnik waloryzacji kwartalnej nie jest niezgodny z konstytucją, nie jest też niespójny z samą konstrukcją prawno-ekonomiczną, jaką jest waloryzacja. Ale rzeczywiście, w tych uwarunkowaniach gospodarczych, które były od 2009 r. do 2019 r., zastosowano wskaźnik waloryzacji kwartalnej i wskaźnik waloryzacji rocznej w tym schemacie, o którym mówię, co powodowało, że emerytury czerwcowe były niższe. Rzeczywiście, w 2019 r. ustawodawca — najpierw epizodycznie w stosunku do emerytów, którzy przechodzili na emeryturę w 2020 r., a potem już na stałe — przyjął taką zasadę, że jeżeli ktoś po raz pierwszy przechodzi na emeryturę w czerwcu, to traktuje się go pod względem waloryzacji tak, jakby przechodził na emeryturę w maju, chyba że przejście na emeryturę w czerwcu byłoby bardziej korzystne pod względem jej wysokości. To powoduje, że mamy w tej chwili dwie grupy emerytów czerwcowych — tych, którzy przechodzili na emeryturę w czerwcu w 2020 r. i później i tych, którzy przechodzili w latach 2009–2019. Rzeczywiście wywołuje to bardzo słuszne poczucie krzywdy, niesprawiedliwości, bo problem został rozwiązany na przyszłość od 2020 r. i w kolejnych latach, natomiast nie został rozwiązany w tych latach 2009–2019. Wprawdzie Zakład Ubezpieczeń Społecznych w zasadzie od początku, czyli wtedy, kiedy dostrzeżono to zjawisko w ówczesnych realiach gospodarczych, informował wszystkie osoby, które składały wnioski o ustalenie prawa do emerytury po raz pierwszy w czerwcu, o tym, że jest to niekorzystne i jeśli mają taką możliwość, lepiej byłoby zmienić datę przejścia na emeryturę na późniejszą albo wcześniejszą. Natomiast trzeba zwrócić uwagę na to, co słusznie zauważył pan poseł, że były grupy emerytów, które takiego wyboru nie miały, nawet jeżeli zostały o nim poinformowane, dlatego że mamy konstrukcję ustalania prawa do emerytury z urzędu w stosunku do osób, które do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego pobierają rentę z tytułu niezdolności do pracy czy świadczeń przedemerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#SebastianGajewski">W związku z tym chcielibyśmy zaproponować projekt — i jest to w tej chwili już projekt rządowy, który uzyskał wpis do wykazu prac legislacyjnych i programowych rządu na poniedziałkowym posiedzeniu Zespołu do spraw Programowania Prac Rządu — który zakładałby, że każdy emeryt, który w latach 2009–2019 przeszedł na emeryturę w czerwcu, ma prawo do ponownego ustalenia wysokości swojej emerytury według następującego schematu. Potraktujemy te osoby tak, jakby przechodziły na emeryturę w maju tego roku, w którym przeszły na emeryturę w czerwcu. Następnie tak ustaloną wysokość emerytury przewaloryzujemy przez wszystkie wskaźniki waloryzacji rocznej świadczeń emerytalno-rentowych i w ten sposób ustalimy tę emeryturę ponownie od miesiąca, w którym taka osoba złożyłaby wniosek o ponowne ustalenie wysokości swojej emerytury. Wydaje się, że to rozwiązanie usunie to słuszne poczucie krzywdy, poczucie niesprawiedliwości po stronie tych emerytów, którzy przechodzili na emeryturę w czerwcu, a w szczególności tych, którzy nie mieli możliwości odsunięcia w czasie przejścia na emeryturę, bo np. emeryturę ustalano im z urzędu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam do zadania pytania dodatkowego panią poseł Katarzynę Ueberhan, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#KatarzynaUeberhan">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pytanie dodatkowe: W takim razie kiedy wspomniana ustawa wejdzie w życie? Od kiedy emeryci czerwcowi będą mogli pobierać świadczenie w nowej, wyższej wysokości? Ile osób zostanie objętych tym rozwiązaniem? Jakie są spodziewane koszty dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych? Czy przewidziano i zaplanowano akcję informacyjną? Jeszcze jedno pytanie: Czy po ponownym przeliczeniu emerytury osoby te otrzymają odsetki za okres, kiedy nie otrzymywali tej waloryzowanej emerytury? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#DorotaNiedziela">Proszę o odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pana ministra Sebastiana Gajewskiego.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#SebastianGajewski">Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Odpowiadając na to pytanie dodatkowe, jeśli chodzi o datę wejścia w życie, chcielibyśmy, żeby ta ustawa została uchwalona w pierwszej połowie 2025 r. i weszła w życie w czerwcu 2025 r. Wtedy otworzyłby się półroczny okres na składanie wniosków o ponowne ustalenie wysokości świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#SebastianGajewski">Jeśli chodzi o liczbę osób, których to rozwiązanie może dotyczyć, to jest to 100 tys. świadczeniobiorców: 100 tys. emerytów, rencistów rodzinnych. Pamiętajmy, że to rozwiązanie będzie dotyczyło także rencistów rodzinnych, bo wysokość renty rodzinnej jest ustalana przez procent świadczenia, które przysługiwało zmarłemu żywicielowi, więc jeżeli ten zmarły żywiciel był emerytem czerwcowym, to ta zmiana będzie miała wpływ także na wysokość renty rodzinnej, która przysługuje po tym zmarłym emerycie czerwcowym.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#SebastianGajewski">Natomiast jeśli chodzi o kwestię wyrównań i odsetek, to konstrukcja wyrównania oraz odsetek może być stosowana w przypadku, kiedy ponowne ustalenie wysokości świadczenia następowałoby ze względu na to, że świadczenie zostało ustalone w wysokości niezgodnej z obowiązującymi przepisami prawa, a w tym wypadku, ponieważ było to zgodne z ustawą, to ta ustawa musiałaby być niezgodna z konstytucją. Tymczasem, tak jak państwu tłumaczyłem, ten schemat waloryzacji, sama konstrukcja wskaźnika waloryzacji rocznej i wskaźnika waloryzacji kwartalnej ani nie jest niezgodna z konstytucją, ani też nie jest niespójna z pewnymi założeniami, jakie może mieć konstrukcja prawno-ekonomiczna waloryzacji, a wreszcie mogło być tak, gdyby w tych latach 2009–2019 były inne okoliczności gospodarcze — myśmy w ministerstwie robili takie symulacje i jest to możliwe — że to przechodzenie na emeryturę w czerwcu albo wcale nie byłoby aż tak niekorzystne, albo w ogóle nie byłoby niekorzystne w porównaniu do innych miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#SebastianGajewski">Pamiętajmy też, że ten schemat waloryzacji kwartalnej powoduje pewną sezonowość, to znaczy bez względu na tę różnicę, która jest bardzo widoczna w przypadku emerytów czerwcowych, ze względu na stosowany schemat waloryzacji kwartalnej i kumulowane wskaźniki waloryzacji kwartalnej są bardziej i mniej korzystne kwartały, w których można przechodzić na emeryturę. Jest to jednak uzależnione od okoliczności gospodarczych, do których referują wspomniane przeze mnie wskaźniki, w związku z czym nie przewidujemy tutaj ani wyrównań, ani odsetek, właśnie ze względu na to, o czym powiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#SebastianGajewski">Chcę też zwrócić uwagę na to, że rozwiązania, które obowiązują od 2020 r., też się posługują taką konstrukcją. To znaczy traktuje się emeryta, który przechodzi na emeryturę w czerwcu, jakby przechodził w maju, jeżeli to będzie dla niego korzystne, czyli tu też ustawodawca założył, że mogą być okoliczności gospodarcze, w których to przechodzenie na emeryturę w czerwcu wcale nie będzie niekorzystne. I stąd taka propozycja. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#DorotaNiedziela">Kolejne, szóste pytanie zada przedstawiciel Klubu Poselskiego Konfederacja pan poseł Grzegorz Adam Płaczek, do ministra edukacji, w sprawie ukraińskich uczniów, którzy rozpoczęli naukę w szkołach i przedszkolach w polskim systemie edukacji, i świadczeń 800+ w latach 2022–2024.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Minister! W wywiadzie dla Polsat News w sierpniu 2024 r. pani minister Nowacka zaznaczyła, że nie ma możliwości, żeby dziecko ukraińskie otrzymywało świadczenie, nie chodząc do szkoły. W rozmowie z Radiem Zet we wrześniu 2024 r. pani minister Nowacka poinformowała, że po powiązaniu wypłaty świadczenia 800+ z obowiązkiem szkolnym do systemu edukacji weszło 39 tys. ukraińskich dzieci, przy czym w tym przekazie nie otrzymaliśmy informacji, o ile mniej świadczeń 800+ zostało wypłaconych przez ZUS, a sprawa jest ważna, bowiem jak podaje Centrum Edukacji Obywatelskiej, w Polsce może być nawet 300 tys. dzieci z Ukrainy w wieku szkolnym. 5 miesięcy temu, jak wynika z Systemu Informacji Oświatowej, w polskim systemie nauczania było zaledwie albo aż 135 tys. Ukraińców. Co ciekawe, jest to inna liczba niż ta, którą podaje MEN, który twierdzi, że tych uczniów jest nie 135 tys., a 145 tys. Różnica to 10 tys. To istotna rozbieżność, a wszystko jeszcze rozmydla informacja, którą podał ZUS, że w 2022 r. Polska wypłaciła świadczenie 800+ 500 tys. uczniów, którzy przybyli do Polski z Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Pytania, pani minister. Pierwsze: Ilu ukraińskich uczniów uczy się obecnie w polskim systemie oświaty? Ilu z nich uczyło się w tym systemie w 2022 i 2023 r.? Pytanie drugie: Czy MEN posiada informacje, ile dzieci z Ukrainy w wieku przedszkolnym i szkolnym przebywało w Polsce w 2022, 2003 i 2004 r.? I pytanie trzecie: Czy MEN wystosowało jakiekolwiek pisma do strony ukraińskiej, starając się ustalić, ile ukraińskich dzieci przebywających na terytorium Polski uczyło się w ukraińskim systemie zdalnym w latach 2022, 2023 i 2024? Z góry dziękuję za odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej pani ministra Joanna Mucha.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#JoannaMucha">Bardzo dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#JoannaMucha">Dziękuję bardzo za pytanie, szanowny panie pośle. Pierwsza kwestia. To jest tak naprawdę pytanie, które powinien pan postawić ministrowi pracy, bo jeśli chodzi o zasiłek 800+, to tym zasiłkiem zajmuje się minister pracy, pan minister Gajewski, który był tutaj przed chwilą. Myślę, że warto zastanowić się nad tym, do kogo kierować pytanie.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#JoannaMucha">Rzeczywiście w tym roku mamy zmienioną sytuację, dlatego że nasz rząd postanowił połączyć obowiązek szkolny, właściwie w ogóle wprowadzić obowiązek szkolny dla uczniów ukraińskich. Wcześniej tego obowiązku szkolnego dla uczniów ukraińskich nie było. I postanowił połączyć wypłacanie 800+ ze spełnieniem tego obowiązku. Oczywiście przypomnę tutaj wszystkim, że wypełnianie obowiązku szkolnego… To nie jest tylko tak, że wypełniając obowiązek szkolny, dostaje się albo nie dostaje 800+. To jest również tak, że jak w przypadku każdego polskiego dziecka, jeśli nie wypełnia się obowiązku szkolnego, to jest się poddanym wszelkim karom, które są z tym związane.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#JoannaMucha">Proszę państwa, mieliśmy do czynienia z pełnoskalową napaścią Rosji na Ukrainę. Po tym czasie do Polski przyjechały… O tej napaści zresztą, jak wiemy z ostatnich doniesień, poprzedni rząd wiedział i nie przygotował polskiej szkoły do tego, żeby przyjąć tak wielką grupę uchodźców z Ukrainy — nie przygotował w sensie nieprzygotowania nauczycieli, nie przygotował asystencji międzykulturowej, nie przygotował oddziałów przygotowawczych dla tych uczniów, nie przygotował do nauczania w języku polskim jako obcym. To wszystko spowodowało, że grupa uczniów, która weszła początkowo do polskiej szkoły, zmniejszyła się. I tu następny zarzut wobec poprzedniego rządu, rządu PiS-owskiego. Ten rząd w żaden sposób nie chciał mieć kontroli nad tym, ilu ukraińskich uczniów jest w polskiej szkole i ilu ukraińskich uczniów jest poza polską szkołą. Czyli jako Polska pozwoliliśmy na to, rząd PiS-owski pozwolił na to…</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Rząd polski, pani minister.)</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Szacunku trochę.)</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#JoannaMucha">…żeby uczniowie, którzy nie znaleźli się w polskim systemie edukacyjnym, nadal byli w ukraińskim systemie edukacyjnym lub żeby w ogóle nie byli w żadnym systemie edukacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-71.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Kiedy były rozmowy z ministrem edukacji…)</u>
          <u xml:id="u-71.8" who="#JoannaMucha">Pozwoliliście na to, żeby te dzieci były poza jakąkolwiek kontrolą, poza jakąkolwiek opieką i żeby były ewentualnie poddawane wszystkim negatywnym procesom, które są z tym związane. Państwo na to pozwoliliście. Rozumiem, że można było nie wprowadzać obowiązku szkolnego natychmiast, ale niewprowadzanie go przez 2 kolejne lata jest czymś, co jest po prostu absolutnie nieakceptowalne. Dziecko ma prawo do edukacji. Państwo nie zrealizowaliście tego prawa do edukacji w przypadku tych uczniów, tego prawa w przypadku ukraińskich dzieci.</u>
          <u xml:id="u-71.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest prawo polskie i prawo ukraińskie, pani minister.)</u>
          <u xml:id="u-71.10" who="#JoannaMucha">Dzisiaj wprowadziliśmy ten obowiązek, on obowiązuje od września. Wiemy już, że od początku roku liczba dzieci pobierających zasiłek 800+ zmniejszyła się o 20 tys. To jest jedna z tych danych, o którą pan poseł prosił. Wiemy, że wprowadzenie obowiązku szkolnego, połączenie go z 800+ spowodowało już pierwszą weryfikację pobierania tego zasiłku. Dzisiaj wiemy, mamy nowe dane, że od września do polskiej szkoły dołączyły 33 tys. nowych ukraińskich dzieci, tych, które pobierają naukę w polskim systemie.</u>
          <u xml:id="u-71.11" who="#JoannaMucha">Proszę państwa, absolutnym priorytetem, kiedy do szkoły wchodzą dzieci, które nie posługują się językiem edukacji tego kraju, jest to, żeby dostarczyć tym dzieciom dobrą naukę języka polskiego. Oczywiście przygotowano takie lekcje dla dzieci ukraińskich, przygotowano oddziały przygotowawcze, natomiast nikt nie kontrolował w najmniejszy sposób tego, na ile te dzieci w tych oddziałach przygotowawczych na tych dodatkowych lekcjach języka polskiego uczą się, na ile rzeczywiście posługują się językiem polskim. Dopiero my dzisiaj sprawdzimy, jak dobra jest ich znajomość języka polskiego, w szczególności tego języka edukacyjnego. Nie robiliście państwo absolutnie nic, żeby integrować te dzieci z polskim społeczeństwem. W tej chwili raporty pokazują, że Polska szkoła jest bardziej nastawiona na asymilację niż integrację. Jeśli chcemy przygotować te dzieci do takiego życia, żeby mogły one wrócić do Ukrainy, jeśli zapragną wrócić, to musimy je integrować, a nie asymilować. Musimy sprawić, żeby ich tożsamość ukraińska była tożsamością, którą oni rozpoznają, którą oni cenią, która pozwala im na to, żeby wrócić do Ukrainy. Jestem przekonana, że te błędy, które zostały popełnione za poprzedniego rządu, już udało nam się w dużej części wyeliminować, ale kolejne miesiące i kolejne lata sprawią, że jeszcze lepiej przygotujemy nasz system do tego, żeby były w nim dzieci z innych kultur i innych narodów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pan poseł Grzegorz Adam Płaczek, klub parlamentarny Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Szanowna Pani Minister! Dziękuję za odpowiedź na pytanie, którego nie zadałem. Mam głębokie przekonanie, że nie odpowiedziała pani na żadne z trzech pytań przeze mnie zadanych. Mówi pani o 800+, więc pozwolę sobie przypomnieć, że ustawa z dnia 15 maja 2024 r. uzależnia co prawda wypłatę świadczenia 800+ Ukraińcom od tego, czy młodzi obywatele Ukrainy uczą się w szkole i mieszkają w Polsce, ale art. 17 ustawy wskazuje, że ten wymóg wchodzi w życie dopiero 1 czerwca 2025 r. Pytanie do pani minister. Bardzo bym prosił o precyzyjną odpowiedź. Jaki jest stan faktyczny i na podstawie jakich przepisów pani minister twierdzi, informuje opinię publiczną, że już od 1 września, a nie od 1 czerwca 2025 r., przysługuje 800+ w przypadku tylko tych dzieci, które uczą się w polskim systemie oświaty i jednocześnie mieszkają w Polsce? Bardzo dziękuję. Proszę o precyzyjną odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej panią minister Joannę Muchę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#JoannaMucha">Panie Pośle! Obowiązek szkolny dotyczy od 1 września tego roku wszystkich dzieci ukraińskich. Niezależnie od tego, czy jest to powiązanie z 800+, z wypłacaniem zasiłku 800+, wszystkie dzieci ukraińskie podlegają obowiązkowi szkolnemu. I to jest najważniejsze. Rozumiem wasz sposób funkcjonowania w polityce, wasz sposób funkcjonowania w społeczeństwie. Chodzi o to, by sprawić, żeby uczniowie ukraińscy byli gdzieś na marginesie, nie mieli obowiązku szkolnego, nie mieli zasiłków, żeby byli osobami, które są niezwiązane z polskim społeczeństwem, a potem atakować ich za to, że są niezwiązani z polskim społeczeństwem.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Nie o to pytam, pani minister. Proszę odpowiedzieć na pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#JoannaMucha">Dobre procesy integracyjne służą temu, żeby te dzieci dobrze odnalazły się w naszym środowisku, nadal czuły się Ukraińcami, żeby mogły podjąć decyzję, że wracają do Ukrainy, albo podjąć decyzję, że zostają w Polsce. Jeśli chodzi o liczby, bardzo trudno jest podawać liczby dotyczące uczniów ukraińskich z prostego powodu: ta liczba się cały czas zmienia. Mogę panu podać liczby maksymalne. W 2022 r. maksymalna liczba to liczba 200 tys. dzieci ukraińskich w polskim systemie. Mówię wyłącznie o dzieciach uchodźczych, czyli nie mówię o dzieciach ukraińskich, które były wcześniej w polskiej szkole.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Uchodźców, nie uchodźcze.)</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#JoannaMucha">W 2023 r. maksymalna liczba to była liczba 183 tys. dzieci uchodźczych, a w 2024 r. — 185 tys. dzieci uchodźczych. I tak jak powiedziałam, we wrześniu tego roku do polskiej szkoły dołączyło ok. 20 tys. nowych dzieci ukraińskich, które dopiero weszły do naszego systemu. Dzisiaj jest to już 33 tys. Proszę zobaczyć, jak ta liczba się dynamicznie zmienia. Szacowaliśmy jako ministerstwo, że będzie to liczba 60–80 tys. nowych dzieci w systemie. Organizacje charytatywne szacowały, że będzie to nawet większa liczba. Organizacje charytatywne nawet szacowały, że może to być liczba 150 tys. dzieci. Ta liczba faktyczna jest trochę bardziej zbliżona do naszych szacunków. Jestem przekonana o tym, że ta liczba będzie rosła. Poza tym nasz system musi być przygotowany na to, że jeśli jakikolwiek kryzys energetyczny, kryzys wojenny w Ukrainie się pogłębi, my jako polska szkoła musimy być przygotowani do tego, żeby uczniów ukraińskich przyjąć do polskiego systemu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Pani minister, nie odpowiedziała pani na moje pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Za trudne pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle, ma pan tyle instrumentów…</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Szanowna pani marszałek, spotykamy się tutaj, żeby zadawać pytania…)</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle, ma pan tyle instrumentów do zadania kolejnego pytania, łącznie z interpelacją, zapytaniem, jest wiele innych, że myślę, że może pan… Wtedy dostanie pan na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: To jest właśnie ten instrument.)</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Ja pytam o A, a pani mi odpowiada na coś innego. Przecież gdzie tu jest sens?)</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#DorotaNiedziela">Bardzo przepraszam, jeśli są za duże emocje, może zrobimy przerwę.</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Nie ma żadnych emocji.)</u>
          <u xml:id="u-76.8" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.9" who="#DorotaNiedziela">Pozwólcie państwo, że w swoim i państwa imieniu powitam młodzież z Zespołu Szkół nr 8 w Bydgoszczy. Młodzież jest na sali, na galerii i przygląda się naszym obradom. Bardzo państwa pozdrawiamy.</u>
          <u xml:id="u-76.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-76.11" who="#DorotaNiedziela">Mam nadzieję, że dzisiejszy dzień spędzony wspólnie z posłem, który was zaprosił, bo widzę, że jest z wami pan poseł Piotr Król, będzie owocował tylko w dobre wspomnienia. Myślę, że poseł dokładnie wam wytłumaczy, na czym polega praca w parlamencie. Życzę miłego zwiedzania i dobrych chwil.</u>
          <u xml:id="u-76.12" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do kolejnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-76.13" who="#DorotaNiedziela">Pytanie zada pani poseł Maria Koc, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, w sprawie doprowadzenia przez rząd koalicji 13 grudnia do zapaści finansowej w ochronie zdrowia skutkującej odwoływaniem zabiegów i wizyt u specjalistów, likwidacją oddziałów szpitalnych, a także zamykaniem szpitali. Pytanie jest do prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-76.14" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł Maria Koc.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#MariaKoc">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#MariaKoc">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mamy do czynienia w Polsce z zapaścią finansową w ochronie zdrowia. Polskim szpitalom brakuje w tym roku aż 15 mld zł, aby mogły w miarę normalnie funkcjonować. O takiej kwocie kilka dni temu rozmawiali z panem premierem Donaldem Tuskiem przedstawiciele Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Szpitali Powiatowych. Premier powiedział, że nie ma takich pieniędzy. Nie ma takich pieniędzy minister zdrowia ani NFZ.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#MariaKoc">Co to oznacza dla szpitali? Co to oznacza dla obywateli? Katastrofę. Szanowni państwo, jak mają funkcjonować w Polsce szpitale, skoro za II kwartał br. za zabiegi nielimitowane szpitale dostały pieniądze dopiero w październiku? A kiedy będą pieniądze za III kwartał? Nie wiadomo, bo trwa poszukiwanie środków — podobno. Dramatycznie brakuje też pieniędzy na zabiegi limitowane, a przecież to też są często zabiegi ratujące życie. Nie ma pieniędzy, więc odwołuje się zabiegi i kolejkuje pacjentów.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#MariaKoc">Rządzicie państwo 11 miesięcy i doprowadziliście do tego, że system się rozpadł. Zabiegi są odwoływane, szpitale ograniczają przyjęcia pacjentów, zamykane są oddziały szpitalne. Mówi się wręcz o zamykaniu szpitali. Nie ma pieniędzy na rehabilitację, ograniczane są włączenia do programów lekowych nowych pacjentów, dramatycznie wydłuża się czas oczekiwania na wizyty u specjalistów. To jest dorobek 11 miesięcy waszych rządów. Co dalej? Budżet państwa jest w katastrofalnym stanie. Co więc będzie z ochroną zdrowia w Polsce? Jaki macie pomysł na rozwiązanie tego problemu? Gdzie są wasze czarodziejskie różdżki, chciałoby się zapytać. A pamiętacie jeszcze państwo, że w kampanii wyborczej obiecywaliście Polakom zniesienie limitów finansowania świadczeń opieki zdrowotnej w szpitalach? Gdzie są wasze obietnice? Może składając je, wiedzieliście, że są nierealne, a pomimo to świadomie kłamaliście.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#MariaKoc">Jest źle, Polacy nie czują się bezpiecznie, jeśli doświadczają ograniczonego dostępu do służby zdrowia. Jaki macie państwo pomysł na rozwiązanie problemu braku 15 mld zł dla szpitali i służby zdrowia jeszcze w tym roku? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli z upoważnienia prezesa Rady Ministrów podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan minister Marek Kos.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#MarekKos">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Na początku powiem, że nie zgadzam się z tym stwierdzeniem, że mamy dzisiaj, 7 listopada, jakąś zapaść finansową w ochronie zdrowia, która skutkuje odwoływaniem zabiegów i wizyt u specjalistów, jak również likwidacją oddziałów szpitalnych czy samych szpitali. Może nie tyle likwidacją szpitali, ile zamykaniem szpitali. Jedyny szpital, który w roku 2024 został zamknięty, to szpital w Nysie, dlatego że była powódź i przez kilka tygodni nie pełnił swojej funkcji. Tak że to jest duża nadinterpretacja stanu, o którym mówimy.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#MarekKos">Występując z zapytaniem, szanowna pani poseł mówiła o 15 mld zł. My nie widzimy takiej kwoty. Jest to pewna wartość, którą podają pracodawcy, dyrektorzy szpitali powiatowych. Natomiast my bazujemy na tym, co wiemy, a nie na jakichś wartościach, które są wskazywane przez szpitale. Mowa jest tylko oczywiście o szpitalach powiatowych, nie mówimy tu o szpitalach wojewódzkich, licznych uniwersyteckich czy o jednostkach niepublicznych, czy podstawowej opieki zdrowotnej czy ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. To 15 mld padło ze strony szpitali powiatowych.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#MarekKos">My mamy całkiem inne dane, które już na tej sali pewnie były podawane. Za III kwartał 2024 r. nadwykonania wynoszą 2800 mln zł w zakresach nielimitowanych, czyli to są te, które zgodnie z prawem należy wypłacić. 1,5 mld zł Narodowy Fundusz Zdrowia znalazł w swoich zasobach na zasadzie bilansowania czy też kompensat pomiędzy zakresami i rodzajami świadczeń. Nowelizowana jest ustawa budżetowa na rok 2024, gdzie zostało zapisane 1200 mln zł na dofinansowanie Narodowego Funduszu Zdrowia, a także z własnych zasobów ministerialnych wygenerujemy kwotę kolejnych 800 mln zł na to, żeby na podstawie art. 131d ustawy o świadczeniach finansowanych ze środków publicznych jeszcze bardziej wspomóc Narodowy Fundusz Zdrowia. Dlatego też te 2,8 mld zł, które są potrzebne na sfinansowanie świadczeń nielimitowanych, są zapewnione i z całą pewnością będą wypłacone.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#MarekKos">Zanotowałem sobie jeszcze taki zarzut dotyczący tego, że w październiku były dopiero opłacone nadwykonania za II kwartał. To fakt, tutaj było to przesunięcie, ale od razu chcę wyjaśnić, że jeżeli chodzi o zapłatę za świadczenia nielimitowane, za to, co należy opłacić zgodnie z zasadami, z umową, to nikt nie płacił nigdy 30 czerwca, 30 września czy 31 marca. Te rozliczenia zawsze były w kolejnych tygodniach, wręcz miesiącach. Rok temu o tej porze, gdy byłem jeszcze dyrektorem szpitala powiatowego, mogłem tylko pomarzyć o tym, żeby zobaczyć pieniądze za III kwartał 2023 r. W rozmowach z Narodowym Funduszem Zdrowia, w korespondencji z nim dostawałem ciągle jedną informację: żeby jeszcze poczekać, bo jeszcze tych środków nie ma. Pewnie, że świadczenia były opłacone, bo w listopadzie zostały te świadczenia, może nie wszystkie, w dużej mierze rozliczone.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#MarekKos">Podobnie będzie w roku bieżącym, tak że tu się nic nie zmieniło. Ja po prostu tej zapaści nie widzę. Wszystkich świadczeń nielimitowanych jest miażdżąca większość. Bo co mamy w tzw. limitach? Sprawę problematyczną, bo kwestię endoprotezoplastyk. Niemniej jednak są to operacje planowe, zawsze były one z limitem i były planowane przez odpowiednie oddziały ortopedyczne. Drugi zakres to świadczenia niestety onkologiczne, ale te, które są poza pakietem DiLO. Nie widzę tutaj żadnego problemu, bo każdy świadczeniodawca może rozliczać świadczenie onkologiczne w DiLO, nie musi tego robić poza pakietem DiLO. Wtedy w pakiecie DiLO są to świadczenia, które są nielimitowane i zawsze są opłacone.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#MarekKos">Limitowane są programy lekowe, ale programy lekowe za I i II kwartały 2024 r. zostały opłacone. W całej Polsce zostaje oczywiście III kwartał i za to też zapłacimy, bo programy lekowe są bardzo, bardzo ważne. Limitowany jest oczywiście ryczałt szpitalny. Ale ryczałt szpitalny od 1 października 2017 r. zawsze był limitowany i wykonanie było do wartości zawartej w umowie. Tak że tutaj nie ma jakichś nowości.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#MarekKos">Oceniam więc tę sytuację jako stabilną. Nie widzę zamykania szpitali, nie widzę likwidacji oddziałów. Niektóre oddziały mają problem i okresowo, za zgodą wojewody są zamykane na okres 3 miesięcy. Ale jeżeli chodzi o oddziały szpitalne, to chcę tylko przypomnieć lata 2014–2023, kiedy zostało zlikwidowanych 67 oddziałów ginekologiczno-położniczych, prawie 50 oddziałów noworodkowych i 42 oddziały dziecięce. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#komentarz">(Poseł Maria Koc: A dzieci pana słuchają… Nijak się to ma do rzeczywistości.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#DorotaNiedziela">Pani poseł, spokojnie.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Urszulę Rusecką do zadania pytania dodatkowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#UrszulaRusecka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#UrszulaRusecka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Gratuluję dobrego samopoczucia. Sytuacja jest stabilna w szpitalach, a pacjent umarł. Dlaczego? Przez te 11 miesięcy doprowadziliście do zrujnowania ochrony zdrowia w Polsce, uderzacie w najsłabszych. Pacjenci i rehabilitanci są głęboko zaniepokojeni, przecież wczoraj wyrazili to protestem pod Sejmem. Ograniczacie rehabilitację, odbieracie szczególne uprawnienia osobom z niepełnosprawnościami, o znacznym stopniu niepełnosprawności. Te przywileje mieli, przypomnę, od roku 2018, a nowy projekt rozporządzenia ministra zdrowia dotyczy świadczeń z zakresu rehabilitacji, marginalizuje pacjentów ze znacznym stopniem niepełnosprawności i odbiera im szczególne uprawnienia.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#UrszulaRusecka">Od 1 stycznia 2025 r. jedynie 408 podmiotów na 2752 będzie mogło realizować fizjoterapię domową. Istnieje duże ryzyko, że małe placówki ambulatoryjne nie będą w stanie realizować świadczeń domowych i będą musiały zakończyć swoją działalność. Tym samym pacjenci utracą możliwość swobodnego dostępu do świadczenia i wyboru świadczeniodawcy. Na bruk zostaną wyrzuceni rehabilitanci, a pacjenci będą czekać w domu na rehabilitację. I to jest właśnie zapaść, panie ministrze. Jeszcze raz powtórzę pytanie: Dlaczego ograniczacie finanse w przypadku tych najsłabszych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#DorotaNiedziela">Na to dodatkowe pytanie odpowie z upoważnienia prezesa Rady Ministrów pan minister Marek Kos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#MarekKos">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Na początku od razu powiem, że niczego nie ograniczamy. Nie ma żadnych ograniczeń, nie ma żadnych zmian w stosunku do tego, co było pół roku czy rok temu. Mówię oczywiście o dostępności wszystkich świadczeń opieki zdrowotnej. Mało tego, od początku roku 2024 w planie finansowym Narodowego Funduszu Zdrowia, który został przyjęty, jak przypomnę, 29 września 2023 r. przez poprzedni rząd, było 166 mld zł. Można więc powiedzieć, że za to — w cudzysłowie — doprowadzenie do zapaści w takim razie odpowiada rząd Mateusza Morawieckiego, bo przygotował na rok 2024 taki słaby plan finansowy.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Rozporządzenie obecnego ministra zdrowia — o tym rozmawiamy.)</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#MarekKos">Jak się okazuje, taki słaby plan finansowy NFZ-etowi przygotował na rok 2024 poprzedni rząd. W roku bieżącym 2024 dołożyliśmy już 21 mld zł, żeby tę zapaść finansową, stworzoną przez rząd Prawa i Sprawiedliwości, zniwelować.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Pan ma lustro w domu, panie ministrze?)</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#MarekKos">Tak że zapaści nie widzę. A przechodząc do…</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Albo dobrego okulistę damy.)</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#MarekKos">Nie, ja nie mam problemów ze wzrokiem. Od 30 lat pracuję w systemie ochrony zdrowia i widziałem już wiele. Pierwszy czy drugi tydzień protestu pracowników ochrony zdrowia jest mi też nieobcy, dlatego że widziałem je w roku 2006, jak też po roku 2015. Z tymi naszymi wspaniałymi pracownikami ochrony zdrowia trzeba przede wszystkim rozmawiać. Na pewno da się z nimi dojść do porozumienia.</u>
          <u xml:id="u-83.7" who="#MarekKos">Co do rozporządzenia — jest problem związany z rozporządzeniem ministra zdrowia, jak również z zarządzeniem prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Mówię tutaj oczywiście o rehabilitacji. Ale jeżeli chodzi o rehabilitację domową, to tam widzimy razem z Narodowym Funduszem Zdrowia także pewne nieprawidłowości i stąd też była reakcja. Natomiast od razu wszystkim Polkom i Polakom chcę powiedzieć, że ograniczeń nie będzie, dlatego że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie organizował specjalnie dedykowane konkursy na rehabilitację domową.</u>
          <u xml:id="u-83.8" who="#komentarz">(Poseł Czesław Hoc: Wszystkie małe firmy znikną.)</u>
          <u xml:id="u-83.9" who="#MarekKos">To nie było też dobre, że ci świadczeniodawcy, którzy udzielali świadczeń w zakresie rehabilitacji ambulatoryjnej, w tym domowej, udzielali 99% świadczeń tylko w zakresie domowym, czyli ta ambulatoryjna w ogóle nie pracowała. Takie dane też mamy. To po prostu poprawimy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.10" who="#komentarz">(Poseł Czesław Hoc: 25 tysięcy… straci pracę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do kolejnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#DorotaNiedziela">Pytanie to zada pan poseł Paweł Masełko, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska, w sprawie opinii komisji weneckiej oraz jej wpływu na perspektywę przywrócenia praworządności w Polsce — do ministra sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PawełMasełko">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przez dwie ostatnie kadencje Sejmu mieliśmy do czynienia z dewastowaniem systemu wymiaru sprawiedliwości. Każda kolejna reforma podejmowana przez poprzedni rząd tak naprawdę bardziej pogłębiała kryzys w wymiarze sprawiedliwości. Dodatkowo nie brano pod uwagę żadnych wniosków, uwag instytucji zewnętrznej prawa europejskiego czy też niezależnych organizacji, które działały na rzecz rozwoju wymiaru sprawiedliwości, takich jak Europejska Komisja na rzecz Demokracji przez Prawo, potocznie zwana komisją wenecką.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#PawełMasełko">Minister Adam Bodnar przedstawił założenia rozwiązań w obszarze tego, na co nam zwracano szczególnie uwagę, czyli wadliwego powoływania sędziów, wadliwej procedury, która niesie ze sobą potrzebę zmian, które zostały tutaj zaproponowane. Chciałbym podkreślić, że wymiar sprawiedliwości dotyczy wszystkich obywateli, nie tylko polityków, nie tylko najważniejszych osób w państwie. Każdy obywatel z wymiaru sprawiedliwości czasami musi skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#PawełMasełko">Mam pytanie do pana ministra: Czy opinia Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji przez Prawo, czyli komisji weneckiej, mocno odbiega od założeń planowanych zmian w wymiarze sprawiedliwości, które zaproponował minister sprawiedliwości pan Adam Bodnar? Czy wiele trzeba będzie zmieniać w obszarze tej reformy, którą państwo zaproponowali? Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#DorotaNiedziela">Zanim poproszę o udzielenie odpowiedzi, w imieniu swoim i w imieniu państwa powitam panów i panie z Klubu Seniora „Odrodzenie”. Państwo jesteście na galerii. Bardzo serdecznie was witamy. Państwo przyjechali do nas ze Słupcy na zaproszenie pana posła Michała Pyrzyka. Bardzo się cieszymy, że jesteście z nami. Myślę, że same dobre wspomnienia będą, a pan poseł opowie wam wszystko o pracy posła Sejmu Rzeczypospolitej. Serdecznie jeszcze raz witam i pozdrawiam.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#DorotaNiedziela">O udzielenie odpowiedzi proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana ministra Dariusza Mazura.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#DariuszMazur">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#DariuszMazur">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję za to pytanie. Myślę, że temat jest bardzo aktualny i ministerstwo nie ukrywa również, że temat jest bardzo trudny. Otóż jeżeli chodzi o sytuację polskiego sądownictwa, w tej chwili jest ono dotknięte głęboką systemową przypadłością związaną z faktem, że spośród łącznej liczby ok. 10 tys. polskich sędziów ok. 3 tys. zostało powołanych w sposób wadliwy, ponieważ zostało powołanych z udziałem nieprawidłowo ukształtowanej Krajowej Rady Sądownictwa, której 15 członków sędziów, zamiast zostać powołanych, jak wymaga tego konstytucja, przez innych sędziów, zostało powołanych przez parlament…</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#komentarz">(Poseł Piotr Gliński: Który artykuł konstytucji?)</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#DariuszMazur">186.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#DariuszMazur">…w wyniku czego doszło do upolitycznienia tego organu w sposób bezprecedensowy, ponieważ spośród 25 jego członków aż 23 w tym okresie albo jest czynnymi politykami, albo jest wybranych przez czynnych polityków. Zgodnie z opiniami Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, orzeczeniami, nie opiniami, i Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości oraz opiniami wszelkich międzynarodowych instytucji monitorujących praworządność jest to niezgodne ze standardami międzynarodowymi. W świetle orzeczenia połączonych izb Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r. i szeregu innych orzeczeń polskiego Sądu Najwyższego zasiadającego w legalnym składzie jest to również sprzeczne z polską konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#DariuszMazur">I teraz można użyć takiej medycznej metafory, która opisuje skalę problemu. Otóż mamy do czynienia z rodzajem systemowej choroby, która rozwijała się w sposób nie tyle niezakłócony, ile wręcz podsycany przez okres ponad 5 lat, ponieważ w tym okresie dochodziło do wadliwych nominacji i promocji sędziów. Ona musi zostać zaleczona na żywym organizmie, czyli w sytuacji, w której sądownictwo nadal będzie działać w możliwie niezakłócony sposób, bo nie da się zatrzymać na chwilę sądownictwa i wprowadzić zmian, system musi cały czas działać.</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#DariuszMazur">Trzecim czynnikiem, który utrudnia proces uzdrowienia statusu nieprawidłowo powołanych sędziów, jest fakt, że jest to taki rodzaj choroby, na który do tej pory nie wynaleziono szczepionki. Otóż nasza sytuacja jest bezprecedensowa. Bo nie jest to sytuacja typowego vettingu sędziów, kiedy są zarzuty wobec sądownictwa dotyczące korupcji, dotyczące powiązań ze zorganizowanymi grupami przestępczymi. Wtedy przeprowadza się tzw. indywidualny wytyk sędziów, taka procedura była m.in. na Ukrainie, w Mołdawii i w szeregu innych krajów. Nie jest to też sytuacja lustracji sędziów, czyli ponownej oceny czy też wartościowania sędziów po okresie działania reżimu, kiedy zachodzi przypuszczenie, że sędziowie systemowo naruszali prawa człowieka. Aż tak daleko to u nas na szczęście nie zaszło. Natomiast skala problemu jest bardzo duża. Podobna sytuacja wadliwości systemowej sposobu powołania sędziów miała miejsce na Islandii, natomiast zasadnicza różnica jest taka, że tam dotyczyło to czterech czy pięciu sędziów, a u nas dotyczy to 3 tys.</u>
          <u xml:id="u-87.7" who="#DariuszMazur">I właśnie ze względu na bezprecedensowość tej sytuacji i stopień skomplikowania metod czy metody wyprowadzenia z tej sytuacji Ministerstwo Sprawiedliwości uczyniło pewnego rodzaju wyjątek. Normalnie zwracamy się do Komisji Weneckiej, kiedy mamy już gotowy projekt ustawy, o szczegółowe zaopiniowanie tej ustawy. Tutaj zamierzamy to zrobić dwustopniowo. Pierwszy etap to było obecne zwrócenie się o opinię dotyczącą pewnych generalnych założeń tej ustawy. Następnie, w oparciu o wskazówki otrzymane od Komisji Weneckiej, opracujemy finalny już projekt ustawy, nad którym obecnie prowadzi prace komisja kodyfikacyjna, pomaga w tym również Departament Legislacyjny Ministerstwa Sprawiedliwości. Wtedy ponownie zwrócimy się o opinię do Komisji Weneckiej, już z gotowym projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-87.8" who="#DariuszMazur">Pytanie, czy uwagi Komisji Weneckiej podważają dotychczasowe, nie wiem, ustalenia, prace. W aspekcie tego, co zrobić z orzeczeniami wydanymi przez nieprawidłowo powołanych sędziów, te zalecenia są zgodne co do kierunku z pracami komisji legislacyjnej, czyli co do zasady orzeczenia mają zostać utrzymane w mocy. Jedynie w sytuacjach, w których w trakcie postępowania status sędziów był podważany przez strony, ma zostać otwarty krótki termin, jeśli chodzi o możliwość wznowienia takich postępowań dla stron. Jeżeli chodzi o pozostałe założenia, Komisja Wenecka stwierdziła, że przyszła ustawa ma się odnosić do statusu wszystkich wadliwie powołanych sędziów. Tu Komisja Wenecka poszła nawet dalej niż nasze pierwotne założenia, bo myśleliśmy, żeby części osób, zwłaszcza tych bezpośrednio po szkole sądownictwa, w ogóle nie poddawać reżimowi ustawy. Nie, komisja mówi: wszyscy muszą być ocenieni. Ocena skutków wadliwości powołań powinna być dokonana albo przez sąd, albo przez organ niezależny od władzy wykonawczej i ustawodawczej, z możliwością kontroli sądowej. Mają zostać wcześniej ustalone kryteria i procedury tej oceny. Ocena powinna zostać dokonana z zachowaniem zasady proporcjonalności, przy czym komisja robi tu ukłon w stronę systemowości, czyli zakresu naszego problemu, mówiąc, że taka ocena nie musi się odnosić indywidualnie do każdego sędziego, że ona może być dokonana zbiorczo wobec grup sędziów. Wreszcie ten mechanizm ma zapewnić szybkie rozstrzygnięcie sprawy, bo jeżeli to będzie trwało zbyt długo, to na końcu może się okazać, że będziemy mogli powiedzieć: operacja się udała, ale pacjent zmarł. Właściwie jedyny aspekt tych dotychczasowych prac, który podważyła Komisja Wenecka, jest taki, że dotychczas zakładaliśmy, że jeśli chodzi o tę grupę sędziów, którzy awansowali z wcześniejszych legalnych pozycji sędziów, powrót ich na poprzednie stanowiska powinien odbywać się ex lege z mocy ustawy, a komisja mówi: ten problem powinien być rozwiązany w drodze być może zbiorczych decyzji podlegających kontroli sądowej. Do tej uwagi Komisji Weneckiej, jak również do pozostałych uwag zamierzamy dostosować nasz projekt. Prace nad nim są już prowadzone. Myślę, że w terminie 1–2 miesięcy projekt ustawy będzie gotowy, tak że będziemy mogli wystąpić o ponowną opinię do Komisji Weneckiej. Dziękuję bardzo. Przepraszam za przedłużenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pan poseł Maciej Tomczykiewicz, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#DorotaNiedziela">Panie ministrze, prosimy o zajęcie miejsca. Pan poseł zada pytanie i potem pana ministra poprosimy o udzielenie odpowiedzi dodatkowej.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#MaciejTomczykiewicz">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Między rokiem 2015 a rokiem 2023 czas postępowań wydłużył się o 40% przy jednoczesnym spadku liczby spraw o 26% i to mogłoby w sumie wystarczyć za podsumowanie czegoś, co było nazywane reformą sądownictwa. Te opóźnienia wprost uderzają w rodziny, dzieci, przedsiębiorców pokrzywdzonych przestępstwami. W oczywisty sposób odwrócenie tego trendu i skrócenie postępowań musi być priorytetem rządu. To są skutki, natomiast przyczyną w dużej mierze jest niepewność postępowań, stwierdzone wielokrotnie naruszenia praworządności w zakresie niezależności sędziowskiej. Wszyscy, jak tu siedzimy, w tym, myślę, posłowie opozycji, znakomicie zdajemy sobie sprawę, że nie była to reforma, tylko zwykły skok na sądy, który miał zagwarantować brak odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#MaciejTomczykiewicz">Panie Ministrze! Odpowiadając już na pierwsze pytanie, w dużej mierze odpowiedział pan na moje wątpliwości. Chciałbym dopytać, czy są jakieś elementy opinii Komisji Weneckiej, z którymi ministerstwo się nie zgadza, nie planuje ich uwzględniać, czy raczej wszystkie elementy tam wskazane zostaną uwzględnione w tym projekcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#DorotaNiedziela">Jeszcze zanim pan minister odpowie, chciałabym pozdrowić serdecznie panie Katarzynę Łozińską, Elżbietę Marcinowicz, Bożenę Kreis, Larysę Kucię i Lidię Rąpałę, panie nauczycielki z Krzanowic i z Raciborza. Pozdrawiam panie serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#DorotaNiedziela">Panie przyjechały na zaproszenie pani poseł Gabrieli Lenartowicz. Bardzo serdecznie pozdrawiam i myślę, że spędzicie dzisiaj z nami miły dzień. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#DorotaNiedziela">Na pytanie dodatkowe odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pan minister Dariusz Mazur.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#DorotaNiedziela">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#DariuszMazur">Pani Marszałek! Panie Pośle! Bardzo dziękuję za to pytanie. Trzeba podkreślić jedno: to nie jest tak, że jesteśmy jako państwo ciałem, które podlega Komisji Weneckiej. To na pewno nie jest ten rodzaj relacji. Określiłbym relację między państwem polskim a Komisją Wenecką obecnie jako relację partnerską. Mamy ciało, które ma charakter ekspercki — Komisja Wenecka, w której zasiadają m.in. byli sędziowie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, ciało, które cieszy się wielkim autorytetem w świecie prawniczym. Chodzi o to, że Polska jest elementem kręgu zachodniej kultury prawnej.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#DariuszMazur">Nasze ustawodawstwo podlega ocenie trybunałów międzynarodowych, tych instytucji międzynarodowych, których Polska jest stroną, a więc Rady Europy, której organem jest Europejski Trybunał Praw Człowieka, jak również Unii Europejskiej, której organem jest Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Dlatego nam jako krajowi powinno zależeć na tym, żeby ustawodawstwo, które przygotowujemy, zwłaszcza dotyczące tak wrażliwych kwestii jak status sędziów, mieściło się w standardach wyznaczanych umowami międzynarodowymi, które są elementem, na którym są oparte te międzynarodowe organy, instytucje, do których Polska należy. Tak więc Ministerstwo Sprawiedliwości deklaruje, iż projekt ustawy o uregulowaniu statusu nieprawidłowo powołanych sędziów będzie na tyle uwzględniał uwagi Komisji Weneckiej, na ile uznamy to za dopuszczalne, za możliwe w świetle postanowień polskiej konstytucji. Nie znaczy to, że każdą wskazówkę jeden do jednego będzie się dało u nas implementować. Choć zaznaczam, że te wskazówki są dość ogólne, istnieje takie pojęcie jak swoboda oceny organów krajowych. Te wskazówki są bardzo generalne, być może niektóre implementujemy trochę inaczej.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#DariuszMazur">Przykładowo Komisja Wenecka sugeruje, że możliwość podważania orzeczeń wydanych przez nieprawidłowo powołanych sędziów powinna zostać przyznana od wyroku: Reczkowicz przeciwko Polsce. To orzeczenie zapadło 22 lipca 2021 r. To chyba tak na zasadzie: bliższa koszula ciału organ Rady Europy odsyła do orzeczenia sądu utworzonego przez Radę Europy. Natomiast np. z naszego wewnętrznego punktu widzenia, jeśli chodzi o zidentyfikowanie problemu nieprawidłowego statusu sędziów, przełomowa była uchwała połączonych izb Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r., która implementowała orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, więc być może w tym zakresie np. przyjmiemy inną datę, od której będzie możliwe podważanie orzeczeń wydanych z udziałem nieprawidłowo powołanych sędziów. Ponieważ według naszej wewnętrznej oceny ta data lepiej oddaje stan świadomości prawnej organów naszego państwa. Nie mówię, że tak będzie, ale podaję możliwy przykład. Na pewno ta implementacja nie jest oparta na zasadzie niewolniczej realizacji zaleceń, tylko na zasadzie partnerskiej współpracy i elementów własnej oceny wymogów krajowych wynikających z konstytucji. Dziękuję pięknie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#DorotaNiedziela">Przejdziemy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#DorotaNiedziela">Następne pytanie zada poseł Piotr Gliński, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, pytanie w sprawie podjęcia przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego szeregu niezrozumiałych decyzji dotyczących zaniechań inwestycji, na które wydano znaczne środki, co grozi marnotrawstwem nakładów publicznych i jest sprzeczne z zasadą racjonalnego gospodarowania budżetem. Pytanie skierowane jest do ministra kultury i dziedzictwa narodowego.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PiotrGliński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W ostatnich miesiącach Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego podjęło kilkanaście niezrozumiałych decyzji inwestycyjnych dotyczących zaniechań inwestycji już rozpoczętych, co grozi oczywiście marnotrawstwem środków publicznych i jest kompletnie niezrozumiałe, co rozbija polską politykę historyczną, polską politykę kulturalną.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#PiotrGliński">Chodzi o zaniechanie budowy pomnika Bitwy Warszawskiej. Od kilku lat ta inwestycja była prowadzona. Samo ministerstwo wydało prawie 2 mln zł na tę inwestycję.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#PiotrGliński">Chodzi o drugi etap inwestycji Camerimage w Toruniu. Największy polski festiwal filmowy, wielka budowa, wieloletni program rządowy. W budżecie na rok 2025 te środki są. Państwo zatrzymujecie drugi etap realizacji.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#PiotrGliński">Chodzi o zatrzymanie inwestycji polegającej na rozbudowie hotelu Schwanen w Rapperswilu na potrzeby Muzeum Polskiego. Państwo nie tylko zatrzymaliście tę inwestycję. Zakupiliśmy tę nieruchomość za 114 mln zł. To wszystko idzie w piach, ponieważ jeżeli ta inwestycja nie będzie zrealizowana, a zaniechaliście także budowy instytucji zależnej od polonijnych stowarzyszeń, które prowadzą muzeum, i od ministerstwa kultury, to faktycznie kolejny wysiłek polskiego rządu będzie zmarnowany.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#PiotrGliński">Chodzi też o kwestię współprowadzenia inwestycji Park Dzieje. To jest największa instytucja rekonstrukcyjna w Polsce dotycząca polskiej historii. Została powołana przez obywateli oddolnie. Od pewnego czasu jest współprowadzona przez resort. Chodzi także o zaniechania dotyczące przygotowywanej od 3 lat budowy muzeum historii naturalnej. W Polsce nie ma muzeum historii naturalnej z prawdziwego zdarzenia. Przygotowywaliśmy tę inwestycję przez 3 lata. Nakłady zostały poniesione. To też idzie w piach, podobnie jak trzy inwestycje, w przypadku których odbył się międzynarodowy konkurs architektoniczny. Państwo to zatrzymujecie po wydaniu środków, w momencie, kiedy projekty zostały wybrane, zostało to rozstrzygnięte, projekty zostały przyjęte. Chodzi też o Polską Operę Królewską, o hotel Cracovia specjalnie zakupiony przez rząd Polski na potrzeby Muzeum Narodowego w Krakowie. Chodzi również o Europejskie Centrum Muzyki w Żelazowej Woli.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#PiotrGliński">Dziękuję, pani marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego pani minister Marta Cienkowska.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#MartaCienkowska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Informuję, że wszystkie decyzje ministra kultury i dziedzictwa narodowego podejmowane są w oparciu o zasadę wynikającą z art. 44 ustawy o finansach publicznych, która mówi o tym, że środki publiczne muszą być wydatkowane w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, a także optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#MartaCienkowska">Informuję, że aktualne priorytety resortu kultury kształtowane są w zgodzie z aktualnie prowadzoną polityką kulturalną. Obecny rząd prowadzi dialog ze środowiskami twórców, artystów, muzealników, konserwatorów, animatorów kultury i wypracowuje priorytety, z jednej strony biorąc pod uwagę obowiązki państwa sprawującego mecenat nad działalnością kulturalną, a z drugiej strony wsłuchując się w głos tych środowisk. Żaden wynikający z przepisów prawa obowiązek nałożony na ministra, ani żaden racjonalnie zaplanowany, zaplanowany zgodnie z prawem oraz dbałością o finansowanie publiczne projekt nie został zaniechany. Jak państwo dobrze wiecie, realizujemy bardzo dużą, ogromną liczbę inwestycji finansowanych nie tylko z budżetu państwa, ale także z funduszy europejskich. Kolejne inwestycje i kolejne projekty są w trakcie realizacji. Podpisujemy kolejne umowy.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#MartaCienkowska">Jeśli chodzi o projekty, o których mówił pan poseł, to cały czas jesteśmy w dialogu z tymi instytucjami. Na bieżąco monitorujemy stan tych inwestycji, więc na bieżąco odpowiadamy też na państwa interpelacje. W przypadku każdej z tych inwestycji na bieżąco jesteśmy w kontakcie z paniami i panami posłami. Jeśli będą potrzebować państwo jakichkolwiek bardziej szczegółowych informacji, zachęcamy do kolejnych interpelacji i bieżącego kontaktu, panie pośle. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pan poseł Piotr Gliński.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PiotrGliński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Widzimy, jak pracuje ten resort. Pani minister była łaskawa w ciągu minuty odpowiedzieć na te ważne pytania dotyczące marnotrawstwa środków publicznych. To jest naprawdę skandaliczne. Pani nic nie wytłumaczyła. Mówi pani, że jesteście w dialogu, natomiast wydano konkretne pieniądze publiczne. Łącznie jest to grubo ponad 200 mln zł, co najmniej 200 mln zł, które już zostały zainwestowane. Państwo ot tak sobie twierdzicie, że kontynuacja polityki historycznej, absolutnie apolitycznej… Co ma Park Dzieje czy festiwal filmowy Camerimage do bieżącej polityki? Po prostu nie robicie tego, co jest waszym obowiązkiem, i marnujecie środki publiczne. Ostrzegam, że po zmianie władzy będzie to niestety przedmiotem rozliczeń, bo w demokracji władza się zmienia. Może państwo zauważyliście pewną zmianę władzy w demokracji, podobno niespodziewaną. Te sprawy będą niestety przedmiotem rozliczeń, bo taki jest obowiązek władzy, która dochodzi do możliwości podejmowania decyzji. Po wyborach będą rozliczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PiotrGliński">Niektóre uzasadnienia tych zaniechań są absolutnie kuriozalne, jak np. w przypadku zaniechania dotyczącego Muzeum Polskiego w Rapperswilu. Od 1870 r. to muzeum…</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie pośle. Gdyby zadał pan pytanie, a nie dywagował, toby pan zdążył. Pytanie dodatkowe trwa 1 minutę, przedłużyłam panu czas o 20 sekund.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Gliński: Tego muzeum, jak…)</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle Gliński, proszę o opuszczenie mównicy, bardzo proszę. Dziękuję panu.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#komentarz">(Poseł Piotr Gliński: Dziękuję, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#DorotaNiedziela">Na pana pytanie odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego pani minister Marta Cienkowska.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#MartaCienkowska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szczerze mówiąc, nie usłyszałam pytania. Przyznam szczerze, że nie wiem, czy jakiekolwiek padło, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Gliński: Pani minister, dlaczego twierdzicie, że z powodów geopolitycznych nie kontynuujecie projektu ratowania Muzeum Polskiego w Rapperswilu?)</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#MartaCienkowska">Z tego, co wiem, panie pośle, to jesteśmy w dialogu z każdą instytucją, o której pan mówił. Wspominał pan o centrum filmowym Camerimage. To nie jest prawda, że nie kończymy pierwszego etapu inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#komentarz">(Poseł Piotr Gliński: Ja nie powiedziałem o pierwszym.)</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#MartaCienkowska">Prawdą jest z kolei to, że cały czas jesteśmy w dialogu. Nawet w tym tygodniu odbyło się czterostronne spotkanie, na którym ustaliliśmy dalszy proces realizacji tego projektu. Nikt tutaj nie mówi o zahamowaniu finansowania festiwalu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#komentarz">(Poseł Piotr Gliński: No właśnie zahamowaliście drugi etap inwestycji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle Gliński, myślę, że ma pan dużo instrumentów, aby zadać jeszcze pytania dodatkowe. Są interpelacje, są spotkania.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#komentarz">(Poseł Piotr Gliński: Ale właśnie takie są odpowiedzi. Pani minister wychodzi i mówi, że jesteście w dialogu.)</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#DorotaNiedziela">Myślę, że pani minister bardzo chętnie się z panem posłem spotka i wytłumaczycie sobie resztę pytań.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do pytania 10.</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#DorotaNiedziela">Pytanie zada pani poseł Iwona Małgorzata Krawczyk, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska. Pytanie w sprawie przekazania jednostkom samorządu terytorialnego dodatkowych środków na 2024 r. będzie skierowane do ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#IwonaMałgorzataKrawczyk">Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#IwonaMałgorzataKrawczyk">Pani Marszałek! Pani Minister! Szanowna Wysoka Rado! W pierwszych dniach października pan minister Domański przekazał samorządowcom informacje o podziale dodatkowych środków dla jednostek samorządu terytorialnego na 2024r. w łącznej wysokości 10 mld zł w celu wsparcia realizacji ich zadań. Dochody w wysokości 8 216 794 889 zł samorządy otrzymają z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, a kwota ta zostanie rozdzielona pomiędzy gminy, powiaty i województwa proporcjonalnie do wysokości udziału kwoty dochodów na rok 2024 z tytułu udziału we wpływach z podatku PIT gmin, powiatów i województw w łącznej kwocie dochodów wszystkich jednostek samorządu terytorialnego z tego tytułu w roku 2024, ustalonych z uwzględnieniem kwot wynikających z korekty PIT za 2022 r. Dodatkowo pan minister także w październiku zaznaczył, że w roku 2024 subwencja ogólna zostanie zwiększona o kwotę 1 783 205 111 zł na zabezpieczenie niezbędnych środków dla jednostek samorządu terytorialnego. Z informacji przekazanych od samorządowców wynika, że do dnia dzisiejszego nie otrzymali oni przyznanych środków. Nie otrzymali także stosownych decyzji, które jako dokumenty wykonawcze posłużyłyby do wprowadzenia przyznanych środków do tegorocznych budżetów.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#IwonaMałgorzataKrawczyk">Szanowna Pani Minister! Bardzo proszę o odpowiedzi na następujące pytania: Czy ministerstwo jest w trakcie przygotowywania stosownych aktów wykonawczych, służących przekazaniu przyznanych środków? Kiedy należy spodziewać się wpłynięcia tych dokumentów i środków do samorządów? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów pani minister Hanna Majszczyk.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#HannaMajszczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Minister finansów przygotował stosowne dokumenty, które umożliwiłyby przekazanie jednostkom samorządu terytorialnego kwoty 10 mld zł zgodnie z obietnicą, zgodnie z tym, co zostało ustalone ze stroną samorządową. Takie akty prawne zostały skierowane do Wysokiej Izby, ponieważ muszą to być akty prawne rangi ustawowej. Wczoraj miały miejsce pierwsze czytania tych aktów. To jest ściśle powiązane z nowelą ustawy budżetowej na rok 2024, ale przede wszystkim też ma tutaj znaczenie nowela tzw. ustawy okołobudżetowej, czyli ustawy o zmianie niektórych ustaw służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024. W tymże akcie prawnym zostały zawarte wszystkie te zasady podziału, które stronie samorządowej w dniu 8 października zostały przekazane. Zostały one, jeśli można tak kolokwialnie określić, przelane na regulacje ustawowe i znalazły odzwierciedlenie w tymże projekcie aktu prawnego skierowanego do Wysokiej Izby. W dniu wczorajszym odbyło się pierwsze czytanie w komisji. Ta ustawa była również w Komisji Finansów Publicznych. Przynajmniej z tego, co mi wiadomo, będzie jeszcze drugie czytanie na bieżącym posiedzeniu Sejmu. To świadczy o tym, że proces prac nad tymi aktami prawnymi, które umożliwiłyby przekazanie jednostkom samorządu terytorialnego tych środków, jest bardzo szybki. A zatem mamy nadzieję, że w końcówce listopada będzie możliwość przekazania tych środków.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#HannaMajszczyk">Oczywiście wiemy, że jednostki samorządu terytorialnego oczekują i czekają pilnie na te środki, dlatego minister finansów podjął decyzję, aby w tym okresie, kiedy nie można jeszcze przekazać tych 10 mld zł z uwagi na to, że nie ma jeszcze stosownych aktów prawnych, aby przyspieszyć przekazanie jednostkom samorządu terytorialnego kwoty subwencji oświatowej, która normalnie jest przekazywana w ratach co do zasady 25. dnia danego miesiąca, czyli w listopadzie byłby to 25 listopada tego roku. Minister Finansów podjął decyzję o przyspieszeniu po to, aby te braki wypełnić środkami, bo wiadomo, że samorządy mogą też wykorzystać to w celach, które uznają w danym momencie za najbardziej pilne, zwłaszcza że w perspektywie są kolejne środki, o których rozmawiamy, czyli 10 mld zł. W dniu 4 listopada wszystkie te środki w kwocie 6,7 mld zł zostały skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, aby wypełniły czas oczekiwania na tę kwotę 10 mld zł. A zrobimy oczywiście wszystko, żeby po uchwaleniu tej ustawy i oczywiście podpisaniu jej przez pana prezydenta natychmiast przesyłać te środki do jednostek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pani poseł Sylwia Bielawska, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#SylwiaBielawska">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! W nawiązaniu do tego, co w zasadzie powiedziała już tutaj pani minister w odpowiedzi na pytanie pierwsze pani poseł Iwony Krawczyk, chciałabym tylko uszczegółowić. Chodzi o tę bardzo ważną informację, z którą zwracają się do nas samorządowcy w zasadzie z każdego poziomu i każdego szczebla.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#SylwiaBielawska">Wszyscy razem pracujemy bardzo mocno nad tym, aby szybko te środki trafiły właśnie do poszczególnych samorządów. Rozumiem, że jak odbędzie się w tej chwili drugie czytanie, a przegłosowaliśmy wczoraj, że to drugie czytanie noweli okołobudżetowej będzie przebiegało jak najszybciej, to samorządy będą mogły spodziewać się środków z dodatkowej kroplówki w postaci tych 10 mld zł w okolicach końcówki listopada. Bardzo prosimy, aby pani minister potwierdziła, albo przedłużyła ewentualnie ten termin, dlatego że jest to kwestia bardzo ważna dla poszczególnych samorządów, które w tej chwili pracują nad swoimi budżetami. Informacja o tym, w jakiej ilości, w jakiej wysokości środki do nich spłyną, jest dla nich informacją szczególnie ważną, zwłaszcza przy projektowaniu poszczególnych budżetów, jak i sporządzaniu prognozy długoterminowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#DorotaNiedziela">O odpowiedź bardzo proszę podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów panią minister Hannę Majszczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#HannaMajszczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Poseł! Oczywiście, tak jak powiedziałam, myślimy, że będzie to końcówka listopada. Mówię: myślimy, że będzie to końcówka listopada, zakładając szybki proces legislacyjny i podpis pana prezydenta. Podstawą musi być opublikowanie aktu prawnego w Dzienniku Ustaw. Natychmiast po opublikowaniu tego aktu te środki trafią do samorządów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do ostatniego pytania.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#DorotaNiedziela">Poseł Ireneusz Zyska, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, zada pytanie w sprawie przyczyn słabej skuteczności w wypłacie zasiłków powodzianom w stosunku do zniszczeń i oczekiwań dotyczących pomocy — do ministra spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#IreneuszZyska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Właśnie mijają 2 miesiące od tragicznej powodzi we wrześniu br. Rząd Donalda Tuska nie zdał egzaminu przed powodzią, nie zdał egzaminu w trakcie powodzi i nie zdaje egzaminu teraz, kiedy trzeba przyjść z pomocą osobom poszkodowanym: powodzianom, przedsiębiorcom, rolnikom, ale przede wszystkim jednostkom samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#IreneuszZyska">Panie Ministrze! 3 dni temu, w poniedziałek, byłem na nadzwyczajnej sesji rady miejskiej w gminie Stronie Śląskie. To jest ta symboliczna, słynna gmina, gdzie premier Donald Tusk obiecywał — chciał zaczarować — że tama nie pęknie. Oczywiście 2 godziny później tama pękła, przez środek miasta przetoczyła się 4-metrowa fala powodziowa.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#IreneuszZyska">Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Czy państwo wiedzą, ile zasiłków do 200 tys. zł na odbudowę domów w gminie Stronie Śląskie zostało wypłaconych?</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Zero.)</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#IreneuszZyska">Zero. Panie ministrze, panie premierze, koalicja rządząca — zero! Ci ludzie są zrozpaczeni!</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Słyszymy!)</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#IreneuszZyska">Proszę się nie śmiać, pani poseł. Proszę tam pojechać, popatrzeć tym ludziom w oczy. To są zburzone domy, gdzie widać łazienkę, gdzie widać przedpokój, gdzie widać kuchnię. Te domy się rozpadły, ludzie nie mają gdzie mieszkać. Zafundowano im możliwość noclegu w hotelu resort SPA na Czarnej Górze. Oczywiście noclegi są finansowane przez Skarb Państwa. Dlaczego w Stroniu Śląskim do tej pory nie zbudowano mostu tymczasowego tak jak w Głuchołazach? Dlaczego nie ma osiedla dla ludzi, którzy swój ośrodek życiowy mają w Stroniu Śląskim, w innych miejscowościach? Zgodnie z informacją udzieloną 29 października przez państwa ministerstwo w tej chwili bardzo słabo są wypłacane te zasiłki do 100 tys. i 200 tys. zł. Dlaczego, panie ministrze, nie dajecie sobie rady? Dlaczego nie przychodzicie z pomocą ludziom, którzy tej pomocy potrzebują?</u>
          <u xml:id="u-111.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#DorotaNiedziela">Pozwólcie państwo, że przed odpowiedzią pozdrowię młodzież z Liceum Ogólnokształcącego Katolickiego Stowarzyszenia Wychowawców w Libiążu. Państwo przyjechaliście na zaproszenie pana posła Marka Sowy. Pozdrawiam,…</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#DorotaNiedziela">…szczególnie że Libiąż to miasto położone blisko mojego miasta. Pozdrawiam was serdecznie. Mam nadzieję, że dzisiejszy dzień będzie owocował w tylko fantastyczne wspomnienia, a pan poseł Sowa pokaże wam Sejm i opowie o tym, jak wygląda praca posła Rzeczypospolitej. Pozdrawiam.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę o odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pana ministra Wiesława Szczepańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WiesławSzczepański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Mamy sytuację rzeczywiście bardzo trudną, jeśli chodzi o rok 2024, dokładnie 13 września, kiedy wystąpiła powódź w czterech województwach. Mamy sytuację, w której według naszych danych zniszczonych, zalanych zostało ok. 12 tys. budynków jednorodzinnych i wielorodzinnych, a 273 budynki nie nadają się dzisiaj do użytkowania.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WiesławSzczepański">Od samego początku rząd rozpoczął procedurę pomocy powodzianom. Otóż 16 września wojewodowie zostali powiadomieni, że mogą złożyć wnioski o zaliczki. 17 września na konta wojewodów trafiło pierwsze 5 mln zł na wypłaty zasiłków celowych, tj. 2 tys., 8 tys. Jednocześnie ustawowo wprowadzono zapis mówiący o tym, że można wypłacać zasiłki do 1 tys. zł na energię.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#WiesławSzczepański">Na dzień dzisiejszy dla powodzian i na pomoc po powodzi ze środków będących w dyspozycji ministerstwa spraw wewnętrznych uruchomiono kwotę 1303 mln zł. Na co te środki poszły? Uruchomiono 454 mln na pomoc związaną z zasiłkami na 1 tys., 2 tys., 8 tys. i 200 tys. Odniosę się do 200 tys. Uruchomiono również kwotę 200 tys. na pomoc, jeśli chodzi o składki ZUS, dla firm małych, powiedzmy, jednoosobowych. Uruchomiono 300 tys. na pomoc dla przedsiębiorstw, które dzisiaj funkcjonują na tym terenie, i 244 mln na pomoc dla gmin w usuwaniu skutków powodzi.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#WiesławSzczepański">Jeśli chodzi o zasiłki, o których pan mówi, uruchomiono dzisiaj prawie 100 tys. zasiłków, z czego… Po prostu podam kwoty. Zasiłki 2 tys. zł — 59 tys. rodzin, zasiłki do 8 tys. — 21 881 rodzin, zasiłki 1 tys. zł — 22 254 rodziny. To łącznie 100 tys. decyzji wydanych przez ośrodki pomocy społecznej. Te same ośrodki pomocy społecznej muszą wydawać również decyzje co do zwrotu, co do pomocy dla osób, które dzisiaj starają się o 100 tys. na odbudowę bądź remont budynku gospodarczego i odbudowę i remont budynku mieszkalnego. Żeby to zrobić, w pierwszej kolejności trzeba było dokonać oceny i oszacowania kosztów zniszczeń w tych 12 tys. budynków jednorodzinnych i wielorodzinnych. Dopiero potem protokół obejmujący wielkość szkody trafia do tej samej komisji, do tego samego ośrodka pomocy społecznej w celu wydania decyzji.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#WiesławSzczepański">Proszę pamiętać, że ci pracownicy w wielu przypadkach również mają zalane mieszkania, wydali już… Każde 2 tys., każde osiem… Może pan kiwać głową, tylko proszę, powiedzmy, spojrzeć na pracowników, którzy pracują dniem i nocą w ośrodkach pomocy społecznej i pomagają tym ludziom. Musieli wydać każdy zasiłek, to są pieniądze, 100 tys. decyzji w formie papierowej. W tej chwili uruchamiane są kwestie dotyczące zasiłków na kwotę 200 tys. zł. Na dzień dzisiejszy wypłacono 61 mln zł, dokładnie 61 200 tys. zasiłków, dokładnie 832 zasiłki, jeśli chodzi o zasiłki do 200 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-113.5" who="#WiesławSzczepański">Jeśli chodzi o gminę Stronie Śląskie, o której pan wspomniał, chciałem powiedzieć, że pan burmistrz ma na swoim koncie środki finansowe. Wczoraj rozmawiał z panem ministrem Leśniakiewiczem i zapewniał nas, że pierwsze 200 zasiłków zostanie wypłaconych do piątku tego tygodnia. Dlaczego tak długo? Dlatego że pan burmistrz ściągał osoby — i jak pan wie, one przyjeżdżały do Stronia Śląskiego — które mają uprawnienia, jeżeli chodzi o kwestie związane z szacowaniem szkód. Takimi osobami są albo technicy, albo inżynierowie. Same komisje będące komisjami z OPS-u nie mają uprawnień do szacowania wysokości strat. Chcemy powiedzieć wprost. Przedwczoraj dokonaliśmy jeszcze pełnego po prostu doprecyzowania wytycznych dotyczących tego, w jaki sposób należy składać zasiłki, żeby jak najbardziej przyspieszyć kwestię uruchomienia tych zasiłków. Liczymy, że w ciągu najbliższego tygodnia ta liczba będzie co najmniej, powiedzmy, potrojona.</u>
          <u xml:id="u-113.6" who="#WiesławSzczepański">Natomiast proszę mieć też świadomość, że jeśli chodzi o środki finansowe, to nie ma żadnego problemu, żeby ze strony rządowej pieniądze były przekazane. Zresztą na kontach wojewodów są pieniądze wyższe niż złożone w tej chwili kwoty. Natomiast rzecz po prostu polega na tym, aby jak najszybciej do ośrodków pomocy społecznej — bo codziennie monitorujemy wojewodów — trafiły do nas wnioski, które po prostu mają możliwość wypłaty. Jeśli tylko one tam trafią, pieniądze się po prostu znajdą i zostaną wypłacone. Natomiast nie jest tak, jak pan powiedział, że rząd niczego nie zrobił, ponieważ już 3 dni po tym, kiedy nastąpiła powódź, były po prostu przekazywane pieniądze na konta wojewodów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-113.7" who="#komentarz">(Poseł Ireneusz Zyska: Przepraszam, została minuta. Panie ministrze, jakby pan zdążył odpowiedzieć na moje pytanie w sprawie mostu tymczasowego.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle…</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#komentarz">(Poseł Ireneusz Zyska: Pani marszałek, pan minister nie odpowiedział na pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle, pan minister będzie miał odpowiedź na dodatkowe pytanie, które zada właśnie pani poseł Katarzyna…</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#komentarz">(Poseł Ireneusz Zyska: Ale jest czas, niewyczerpany czas. Pan minister nie powiedział na moje pytanie. Chciałem przypomnieć.)</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Wiesław Szczepański: Na które pytanie?)</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#komentarz">(Poseł Ireneusz Zyska: Most tymczasowy w Stroniu Śląskim. Dlaczego jest niezrealizowany?)</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#WiesławSzczepański">Pan swoim pytaniu pyta mnie o zasiłki celowe. Odpowiadam, jeżeli chodzi o zasiłki celowe. Jeśli chodzi o kwestię odbudowy infrastruktury, w tej chwili ta budowa ruszy, to nie jest możliwość jednorazowego uruchamiania. Pana pytanie dotyczyło kwestii zasiłków celowych i na nie odpowiadam. A co do mostu — odpowiem panu na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Katarzynę Czocharę, proszę o zadanie pytania dodatkowego.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#KatarzynaCzochara">Panie Ministrze! Czy prawdą jest, że do 18 października wytyczne dotyczące wypłat 100 tys. i 200 tys. nieustannie się zmieniały? Czy prawdą jest, że w związku z ponownymi komisjami, które miały szacować szkody, niemożliwe było to, żeby pracownicy gminni i ośrodków pomocy społecznej byli sami w stanie w bardzo krótkim czasie to przeprowadzić? Samorządy interweniowały u wojewodów, żeby ministerstwo to wsparło właśnie w tym tak ważnym procesie. Dopiero po interwencjach samorządów takie wsparcie dotarło na zalane po tereny.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#KatarzynaCzochara">Czy prawdą jest, że prawie 2-miesięczna zwłoka, jeżeli chodzi o wypłaty 100 tys. i 200 tys. spowodowana jest tym, że nie została dostosowana specustawa, bo w wytycznych było naliczanie procentowe szkód, natomiast jeśli chodzi o wytyczne opieki społecznej, niestety jest to kwotowo. Protokoły, które przesyłały poszczególne samorządy i poszczególne oddziały ośrodków pomocy społecznej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#KatarzynaCzochara">…wracały i proszono o przeliczanie kwot. Jest jeden wielki bałagan…</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#KatarzynaCzochara">…i dzisiaj tutaj z tej mównicy pan powiedział, że…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, pani poseł. Pani poseł, zadała pani pytanie. Pani poseł, proszę opuścić mównicę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#KatarzynaCzochara">Na jakich zasadach powodzianie mają otrzymywać 100 tys. i 200 tys.? Bój się pan Boga! Zima jest, minusowe temperatury, a ludzie nie mają gdzie mieszkać ani gdzie się ogrzać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#DorotaNiedziela">Pani poseł, nie słychać pani. Bardzo proszę o opuszczenie mównicy.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani marszałek, to jest ważna sprawa…)</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#DorotaNiedziela">Pani poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#KatarzynaCzochara">Co pan mówi? Pan wie, ile kosztuje piec do ogrzewania domu? 15 tys. Daliście na otarcie łez.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#DorotaNiedziela">Pani poseł, zaraz pani przeczytam…</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Kasia, wracaj. Brawo, Kasia!)</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Wstydu nie macie.)</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#DorotaNiedziela">Pani poseł, naprawdę jest wiele sposobów na to, żeby nie tylko zadać pytania, żeby umówić się w ministerstwie na rozmowę i żeby nie naruszać regulaminu Sejmu. Wszyscy jesteśmy w pewnej ramie czasowej, staramy się jej trzymać, żeby następni mogli skorzystać ze swojego czasu, wszyscy się do tego dostosowują.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Czochara: Pani marszałek…)</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#DorotaNiedziela">Proszę na razie słuchać, dobrze? Dam pani głos, pani przyjdzie do mnie i odpowie, tylko bardzo proszę, ponieważ pilnujemy pewnej reguły czasowej, żeby wszyscy mogli zadać pytanie i odpowiedzieć. To jest szacunek do innych posłów, którzy tu się wypowiadają. Bardzo proszę do mnie, nie na mównicę. Bardzo proszę, porozmawiam z panią, a w tym czasie odpowiedzi udzieli sekretarz stanu…</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Czochara: Pani marszałek…)</u>
          <u xml:id="u-124.7" who="#DorotaNiedziela">Nie pani, podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Wiesław Szczepański.</u>
          <u xml:id="u-124.8" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-124.9" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Czochara: Pani marszałek, do tej pory czekam na odpowiedź ministra Kierwińskiego sprzed 2 tygodni. O czym pani mówi?)</u>
          <u xml:id="u-124.10" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę panią poseł, jeżeli można, jeżeli pani chce, zapraszam do mnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WiesławSzczepański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani poseł, Boga trzeba mieć w sercu, a nie na ustach. No i to pani po prostu mówię.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: No właśnie. Bardzo dobrze. To gdzie go macie?)</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#WiesławSzczepański">Natomiast, pani poseł, przypomnę pani z poprzedniej kadencji, ile razy do pani pisałem, a pani nie potrafiła mi nawet odpowiedzieć. Na spotkanie.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Ze mną?)</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#WiesławSzczepański">A ja panią serdecznie… Oczywiście, niech pani sobie przypomni.</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Chyba pan…)</u>
          <u xml:id="u-125.7" who="#WiesławSzczepański">No, pani ma krótką pamięć.</u>
          <u xml:id="u-125.8" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Ja nigdy nie byłam ministrem.)</u>
          <u xml:id="u-125.9" who="#WiesławSzczepański">Nie, mówiłem o przewodniczącej komisji. Proszę pamiętać, po prostu na zasadzie… Pani zbywała mnie po prostu. Nawet od pani marszałek…</u>
          <u xml:id="u-125.10" who="#WiesławSzczepański">Więc proszę sobie przypomnieć. Zapraszam panią poseł serdecznie do ministerstwa, pokażemy pani wszystkie dokumenty.</u>
          <u xml:id="u-125.11" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Czochara: Dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-125.12" who="#WiesławSzczepański">Od początku października wszyscy wojewodowie…</u>
          <u xml:id="u-125.13" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Czochara: Mogę dzisiaj?)</u>
          <u xml:id="u-125.14" who="#WiesławSzczepański">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-125.15" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Czochara: Mogę dzisiaj?)</u>
          <u xml:id="u-125.16" who="#WiesławSzczepański">Czy mogę zaprosić na jutro? Dlatego że dzisiaj mam posiedzenie stałego komitetu, a potem mam spotkanie ze związkami zawodowymi. Możemy się umówić na jutro?</u>
          <u xml:id="u-125.17" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Czochara: Możemy.)</u>
          <u xml:id="u-125.18" who="#WiesławSzczepański">Oczywiście zapraszam panią poseł na godz. 10 do ministerstwa, pokażę pani wszystkie dokumenty.</u>
          <u xml:id="u-125.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.20" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Czochara: Dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-125.21" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Na żywo.)</u>
          <u xml:id="u-125.22" who="#WiesławSzczepański">Szanowni Państwo! Od samego początku października spotykaliśmy się nieustannie, prawie codziennie z wojewodami. Spotykaliśmy się ze wszystkimi gminami, mówiąc im, w jaki sposób mają sporządzać protokoły. To nie jest tak, że protokoły były robione w sposób inny, tylko sytuacja jest następująca. W pierwszej kolejności…</u>
          <u xml:id="u-125.23" who="#WiesławSzczepański">Może pani machać, pani poseł. Wie pani, odfrunie pani.</u>
          <u xml:id="u-125.24" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-125.25" who="#WiesławSzczepański">Od samego początku samorządy realizowały…</u>
          <u xml:id="u-125.26" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#DorotaNiedziela">Panie ministrze, chwilę proszę.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#DorotaNiedziela">Proszę państwa, naprawdę nie da się prowadzić rozmowy w taki sposób i słuchać wystąpień, kiedy państwo cały czas przeszkadzacie. Rozumiem emocje pani poseł Czochary, ale myślę, że dało się to też załatwić. Umówi się pani z panem ministrem i porozmawiacie dłużej na te tematy, które panią nurtują. Ale bardzo proszę o zachowanie rozsądku na tej sali, żebyśmy wszyscy mogli się wypowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WiesławSzczepański">Od samego początku trwały rozmowy z gminami, zostały przygotowane wytyczne. Oczywiście jest rozbieżność między ustawą o pomocy społecznej a wytycznymi, dlatego że w ustawie o pomocy społecznej mówimy o kwestii dotyczącej protokołu w zależności od kwestii wyceny proporcjonalnej co do wielkości szkody…</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Czochara: I dochodów.)</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#WiesławSzczepański">…natomiast w ustawie o pomocy społecznej jest zapis, który mówi, że wartość wypłaconej szkody, wypłata, nie może być większa niż szkoda. Jednocześnie poinformowaliśmy gminy już wtedy, że należy traktować jako szkodę wartość wyliczenia procenta zniszczenia razy 2 tys. zł. I żeby gminy miały jasność, wczoraj napisaliśmy to na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Czochara: Wczoraj.)</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#WiesławSzczepański">To nie jest zmiana wytycznych, tylko na piśmie im napisaliśmy, informując wcześniej, powiedzmy, natomiast odpowiedź była taka, że najpierw muszą dokonać wyceny.</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#WiesławSzczepański">Szanowni Państwo! Od początku października krajowa izba inżynierów budownictwa zadeklarowała, że 800 inżynierów trafi na tereny powodziowe. Chodzi o zespoły, które tam były i przygotowywały te wnioski. To nie jest tak, że wystarczy pójść do urzędu gminy i powiedzieć: mam zalane mieszkanie, proszę mi wypłacić 2 tys. zł. Tutaj trzeba pójść z komisją i dokonać wyceny. Wycena, powiedzmy, jest zrobiona w zakresie procentów, potem wniosek trafia do OPS, OPS potwierdza to i przesyła do wojewody. Jeśli chodzi o wszystkie wnioski, które będą trafiały, to jesteśmy gotowi na wypłaty. Cały czas monitorujemy wojewodów, aby monitorowali gminy, żeby przysyłały nam te wnioski.</u>
          <u xml:id="u-127.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Czochara: Mogę zadać jeszcze jedno pytanie?)</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#DorotaNiedziela">Pani poseł, zapraszam pana ministra i panią poseł do kuluarów i pani zapyta pana ministra, zada jeszcze kolejne pytania.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Czochara: Chodzi o to, że samorządy miały zaraz po powodzi oszacowane szkody…)</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#DorotaNiedziela">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie tego punktu.</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-128.6" who="#DorotaNiedziela">Pani poseł, zwracam pani uwagę, że zakłóca pani obrady Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WiesławSzczepański">Pani poseł, odpowiem krótko. Samorządy zaraz po powodzi…</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#DorotaNiedziela">Panie ministrze, proszę w kuluarach dokończyć rozmowy.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Czochara: Proszę, może pan odpowiedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#DorotaNiedziela">Pani poseł, naprawdę bardzo proszę o przejście do kuluarów i zadanie pytań panu ministrowi, który bardzo chętnie pani odpowie.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#DorotaNiedziela">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#DorotaNiedziela">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11. porządku dziennego: Informacja bieżąca.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#DorotaNiedziela">Przypominam, że na obecnym posiedzeniu Sejmu zostanie rozpatrzona informacja w sprawie katastrofalnego stanu finansów państwa po 10 miesiącach rządów koalicji 13 grudnia, ogromnego deficytu budżetu państwa, dużo mniejszych od planowanych dochodów budżetu państwa na rok 2024, rozszczelnienia systemu finansów państwa, braku zgody Komisji Europejskiej na wyłączenie rosnących wydatków na cele obronne spod procedury nadmiernego deficytu oraz wyraźnego pogorszenia się sytuacji w polskiej gospodarce, o której przedstawienie wnosi Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#DorotaNiedziela">Przypominam, że przedstawienie uzasadnienia wniosku przez posła przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a udzielenie odpowiedzi przez przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Wystąpienia posłów w dyskusji nie mogą trwać dłużej niż 2 minuty. Na zakończenie dyskusji głos zabierają kolejno przedstawiciel wnioskodawców oraz przedstawiciel Rady Ministrów. Wystąpienie przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a wystąpienie przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie wystąpienia przedstawiciela Rady Ministrów. Czas przeznaczony na rozpatrzenie punktu: Informacja bieżąca nie może być dłuższy niż 90 minut.</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#DorotaNiedziela">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Zbigniewa Krzysztofa Kuźmiuka.</u>
          <u xml:id="u-130.8" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Tytułu tej informacji już nie będę powtarzał. Pani marszałek go odczytała. Rzeczywiście dotyczy katastrofy w finansach publicznych naszym zdaniem i pogarszającego się stanu gospodarki. Proszę państwa, panowie ministrowie doskonale wiedzą, przedstawiliście państwo bowiem przed chwilą nowelizację budżetu na rok 2024, a jeszcze wcześniej projekt budżetu na rok 2025. Oba te projekty są z astronomicznymi deficytami budżetowymi, sumarycznie rzędu 530 mld zł. Nie było chyba w historii naszego kraju po 1989 r. takiego przypadku, żeby rząd bez jakichś zewnętrznych szoków, wydarzeń, które negatywnie wpływają na polską gospodarkę, zdecydował się przedstawić takie projekty. W konsekwencji dług publiczny z 49,6% PKB w 2023 r. wzrośnie do prawie 60% w 2025 r., a poziom 60% to kryterium z Maastricht przekroczy w kolejnych latach. Po raz pierwszy w historii Polski dług mierzony tą metodą unijną przekroczy 60%. I proszę państwa, dotyczy to tylko państwa 2 lat.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Jeszcze raz zwracam uwagę, że nic takiego nie dzieje się ani w polskiej gospodarce, ani na zewnątrz naszego kraju, żeby musiało to powodować tego rodzaju sytuację w finansach państwa.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Proszę państwa, dla porządku tylko przypomnę, że 8 lat naszych rządów to zmniejszenie długu publicznego w relacji do PKB z 51,3% w 2008 r. do 49,6% PKB po 8 latach naszego rządzenia. Druga kadencja naszych rządów to COVID i jego konsekwencje, a także gwałtowny wzrost cen surowców energetycznych wywołany polityką rosyjską, a następnie agresja Rosji na Ukrainę i jej konsekwencje, a więc dwa gigantyczne szoki zewnętrzne, które spowodowały rzeczywiście dodatkowe wydatki budżetowe, ale dług mierzony metodą unijną, uwzględniający także wszystko to, co się działo poza budżetem na koniec naszej kadencji, był niższy od tego, który odziedziczyliśmy po Platformie Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Proszę państwa, już nie mamy specjalnie czasu, żebym to wszystko przypominał, ale zwracam panu ministrowi uwagę — tak się składa, że będzie odpowiadał na to pytanie minister odpowiedzialny za Krajową Administrację Skarbową — że naszym zdaniem przyczyną jest polityczne przyzwolenie na prywatyzację podatków — nazwę to najoględniej, jak potrafię — i to widać po wpływach z VAT-u. W tym roku państwo zaproponowaliście czy prognozowaliście wzrost dochodów z VAT-u o 62 mld. Panie ministrze, jeżeli porównamy rok 2023 i 2024, to w tym roku te dochody wzrosną tylko o 10 mld zł. To jest po prostu katastrofa. To jest twardy dowód, że to wszystko, co państwo opowiadacie, że te wpływy są niższe dlatego, dlatego i dlatego, jest po prostu zwyczajną zasłoną dymną.</u>
          <u xml:id="u-131.5" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Proszę państwa, żebym jeszcze zdążył powiedzieć dwa zdania na temat procedury nadmiernego deficytu. Rzeczywiście dotyczy ona 2023 r., więc roku rządów Prawa i Sprawiedliwości. Ale przypomnę, że miała ona dotyczyć 11 krajów, a ostatecznie dotyczy 8. 4 z nich się z tego wyłączyły, ponieważ pokazały nadzwyczajność sytuacji, w jakiej się znajdują, m.in. nasi sąsiedzi: Czechy i Estonia, pokazali nadzwyczajne wydatki na zbrojenia oraz pomoc Ukrainie. To pozwoliło wyłączyć je z procedury nadmiernego deficytu. Państwo tego nie zrobiliście, bo rozumiem, że ta procedura jest tej ekipie rządowej na rękę.</u>
          <u xml:id="u-131.6" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">I ostatni wątek, który jest poruszany w tej informacji bieżącej. To jest sprawa pogorszenia sytuacji w polskiej gospodarce. Rozumiem, że panu ministrowi będzie być może trudniej w tej kwestii się poruszać. Zwrócę uwagę na te wskaźniki makro, o których jesteśmy ciągle informowani, a więc przede wszystkim chodzi o spadek zatrudnienia w gospodarce narodowej w sierpniu i we wrześniu, wprawdzie o 0,5 punktu procentowego, ale to jest mniej więcej 35 tys. zatrudnionych. I to jest oczywiście sygnał dla wszystkich systemów zabezpieczenia społecznego. M.in. z tego powodu są także kłopoty w NFZ. Jest mniej płatników składki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Przepraszam, pani marszałek, ostatnia informacja. Mianowicie chodzi o ten drastyczny spadek sprzedaży detalicznej we wrześniu. To jest szokujący spadek. Takich spadków nie było nawet w czasie pandemii, kiedy byliśmy zamykani. Bardzo bym prosił pana ministra o ustosunkowanie się do tych kwestii. Koleżanki i koledzy zadadzą w tej sprawie dodatkowe pytania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#DorotaNiedziela">Udzielam głosu sekretarzowi stanu w Ministerstwie Finansów, szefowi Krajowej Administracji Skarbowej panu Marcinowi Łobodzie.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#DorotaNiedziela">Mam taką prośbę. Pan poseł Kuźmiuk prosił o to, żeby była 1 minuta, żeby wszyscy mogli zadać pytania.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak, tak.)</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#DorotaNiedziela">Mamy określoną ilość czasu. Bardzo proszę, żebyście państwo nie przedłużali wypowiedzi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-134.7" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#MarcinŁoboda">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na wstępie niniejszej informacji należy przedstawić kilka istotnych faktów związanych z sytuacją makroekonomiczną, która determinuje tzw. bazę podatkową i przede wszystkim dochody budżetu państwa. Przede wszystkim należy zauważyć, że w momencie przygotowywania prognoz do ustawy budżetowej na rok 2024 przewidywano, że w roku bieżącym nastąpi spadek średniorocznej inflacji do 6,6% wobec 12% w roku 2023. Dotychczasowy przebieg procesu inflacyjnego w 2024 r. wskazuje jednak na konieczność obniżenia prognozy inflacji na rok 2024 do 3,7%. Jest to oczywiście dobra, nawet bardzo dobra wiadomość dla gospodarstw domowych, ale zmiana ta w zasadniczy sposób wpływa na wysokość dochodów budżetu państwa, w tym przede wszystkim na bazę o wartości nominalnej. Ówczesne prognozy były zgodne z tym, co prognozowali analitycy rynkowi, oraz były zgodne z prognozami Komisji Europejskiej. Pogorszeniu uległa również ocena wzrostu gospodarczego notowanego w 2023 r. Według skorygowanego szacunku GUS-u PKB w zeszłym roku wzrosło realnie o 0,1%. Było to niestety widoczne w istotnie gorszym dla dochodów budżetu już roku bieżącym rozliczenia CIT-u za rok 2023. Ze względu na znacznie niższą podstawę opodatkowania podatkiem CIT saldo rozliczenia rocznego było o ok. 6,5 mld niższe w porównaniu do poprzedniego roku. Zgodnie z przedstawioną wczoraj nowelizacją budżetu państwa na 2024 r. dochody budżetu państwa w całym 2024 r. wyniosą łącznie 626 mld zł. Wydatki budżetu państwa pozostają bez zmian w stosunku do pierwotnego planu i wynoszą 866 400 mln zł. W efekcie maksymalny poziom deficytu państwa na rok 2024 wyniesie nie więcej niż 240 300 mln zł, co oznacza wzrost o 56 mld zł. Zmniejszenie dochodów z podatku PIT o blisko 11,5 mld zł wynika w dominującej mierze ze zmian w finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego. Z kolei niższa od oczekiwanej inflacja, korzystna dla gospodarstw domowych i tak samo dla przedsiębiorców, obniżająca tzw. nominalną dynamikę spożycia w gospodarstwie sprawi, że dochody z podatku VAT będą niższe o 22,9 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#MarcinŁoboda">Warto również podkreślić, iż pomimo tego, że gospodarka naszego kraju w tym roku należy do najszybciej rozwijających się w całej Unii Europejskiej, to sytuacja w strefie euro wygląda wyraźnie gorzej. W związku z tym wiele polskich przedsiębiorstw, wielu polskich eksporterów notuje wynik gorszy od oczekiwanego. Źródłem tego jest zmniejszenie dochodów z podatku dochodowego od osób prawnych o blisko 11,5 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#MarcinŁoboda">Poza wpływami, poza zmianami w pozycjach podatkowych mamy również naturalne zmiany w pozycjach niepodatkowych, które sięgają łącznie po uwzględnieniu wszystkich zmian, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych, 12 mld zł. W tym punkcie należy w szczególności wskazać brak planowanej przez NBP wpłaty z zysku w wysokości 6 mld zł oraz niższe dochody budżetu państwa ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 o prawie 9 mld zł. Niższe w relacji do wcześniejszych założeń ceny uprawnień do emisji CO2 to naturalnie dobra wiadomość dla polskiej gospodarki. Niestety przekłada się to również na niższe wpływy budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#MarcinŁoboda">Pomimo tych zmian makroekonomicznych z punktu widzenia dochodów budżetu państwa dochody podatkowe w okresie od stycznia do września 2024 r. w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego wzrosły o blisko 45 mld zł, co stanowi wzrost o 12,2%. W okresie od stycznia do września największy wzrost, zarówno procentowy, jak i kwotowy, odnotowano właśnie w podatku od towarów i usług. To jest 19,9%, czyli kwota ok. 36 mld zł. Istotnie wzrosły również wpływy z podatku PIT. To jest plus 22%, co daje kwotę 36 mld zł. Z kolei w podatku CIT odnotowano spadek wpływów o 9 mld zł. Dzięki działaniom KAS w tym samym okresie zaległości podatkowe spadły o 3 mld zł, w tym głównie w zakresie podatku VAT o 2,1 mld zł. To zasługa dobrej pracy pracowników i funkcjonariuszy Krajowej Administracji Skarbowej, za co chcę z tej mównicy bardzo podziękować, chciałbym podziękować swoim pracownikom i funkcjonariuszom za dobrze wykonaną pracę, jeżeli chodzi o realizowanie dochodów budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#MarcinŁoboda">Jeszcze jeden wskaźnik, czyli dochody ogółem w stosunku do PKB. W 2023 r. dochody te wyniosły 16,8%, natomiast w 2024 r. nastąpił wzrost do 17,2%. W przypadku samych tylko podatków, czyli podatków ogółem w stosunku do PKB, w 2023 r. było to 14,9%, natomiast w tym roku mamy 15,4%, czyli wzrost aż o 0,5%.</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#MarcinŁoboda">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Wszelkie zmiany organizacyjne i prawne w Krajowej Administracji Skarbowej są nakierowane na dwa podstawowe cele: wsparcie uczciwych podatników i eliminowanie z obrotu gospodarczego patologii podatkowej, czyli zwalczanie oszustw podatkowych i przestępczości gospodarczej. Takie podejście jest związane z wyraźnym rozgraniczeniem działań podejmowanych przez organy podatkowe, czyli po pierwsze, wspieranie przedsiębiorców przy wypełnianiu obowiązków podatkowych oraz po drugie, zwalczanie przestępczości podatkowej. Tylko takie jednoznaczne rozgraniczenie pozwoli organom podatkowym wykorzystać odpowiednio i adekwatnie instrumenty prawne przewidziane w prawie podatkowym.</u>
          <u xml:id="u-135.6" who="#MarcinŁoboda">Na sam koniec chciałbym jeszcze powiedzieć jedną rzecz, a mianowicie chodzi o wydatki militarne w procedurze nadmiernego deficytu, czyli tzw. excessive deficit procedure. Tegoroczna zmiana rozporządzenia EDP, a dokładnie art. 2 rozporządzenia Rady nr 1467/97 w sprawie przyspieszenia i wyjaśnienia procedury nadmiernego deficytu obliguje Komisję Europejską i Radę Europejską do uwzględnienia wzrostu inwestycji obronnych jako istotnego czynnika w decyzjach podejmowanych przez Komisję Europejską i Radę Unii Europejskiej w ramach EDP. Zgodnie z tym w czerwcu 2024 r. Komisja Europejska przy ocenie sytuacji budżetowej w Polsce odnotowała wysokie wydatki oraz inwestycje w zakresie obronności, jednak skala przekroczenia przez deficyt w 2023 r. progu 3% PKB uniemożliwiła uznanie, że przekroczenie to wynika tylko ze zwiększenia wydatków obronnych, i w lipcu 2024 r. Rada Unii Europejskiej uruchomiła EDP wobec Polski.</u>
          <u xml:id="u-135.7" who="#MarcinŁoboda">Warto również podkreślić, że w związku z tym bardzo dobra praca urzędników Ministerstwa Finansów, ale także pana ministra Domańskiego w ramach Ecofin spowodowała, że te wydatki militarne w procedurze nadmiernego deficytu muszą być uwzględniane przez Komisję Europejską w trakcie dalszych prac z tym związanych.</u>
          <u xml:id="u-135.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Będą czy nie będą?)</u>
          <u xml:id="u-135.9" who="#MarcinŁoboda">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#DorotaNiedziela">Proszę o udzielenie odpowiedzi podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana ministra Zbigniewa Stawickiego.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#ZbigniewStawicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W nawiązaniu do słów, które tutaj już padły, o ukierunkowaniu Krajowej Administracji Skarbowej, czyli o wyraźnym rozgraniczeniu działań zmierzających do pomocy przedsiębiorcom, podatnikom w uczciwym wywiązywaniu się z obowiązków podatkowych, chciałbym powiedzieć, że ten kierunek jest kierunkiem zasadniczym i będzie utrzymywany.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#ZbigniewStawicki">Chciałbym też powiedzieć o kwestiach, które pojawiają się w przestrzeni publicznej odnośnie do tzw. zalewu pustych faktur wykrytych przez Krajową Administrację Skarbową w roku bieżącym.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#ZbigniewStawicki">Proszę państwa, w pierwszym półroczu 2024 r. wykryliśmy 140 tys. pustych faktur, fikcyjnych faktur VAT. Pojawiają się głosy, że te faktury oznaczają wzrost oszustw w roku bieżącym, więc może podam kilka danych. Spośród tych 140 tys. fikcyjnych faktur, które wykryliśmy w bieżącym roku, było 420 sztuk faktur wystawionych w pierwszym półroczu tego roku. To nie pomyłka, 420 sztuk spośród 140 tys. faktur wykrytych przez Krajową Administrację Skarbową zostało wystawionych w roku bieżącym. Cała reszta to są faktury fikcyjne wykryte w tym roku, ale wystawione w okresach poprzednich. W 2023 r. wystawiono blisko 40 tys. takich faktur, więc nie można mówić, że obserwujemy wzrost zjawiska wystawiania fikcyjnych faktur, tylko że obserwujemy wzrost wykrywalności fikcyjnych faktur i to z całą mocą chciałbym podkreślić. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie przekonał nas pan.)</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#DorotaNiedziela">Informuję, że zgłosili się posłowie do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#DorotaNiedziela">Czy ktoś z państwa posłów pragnie jeszcze zapisać się do głosu?</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#DorotaNiedziela">Zamykam listę mówców.</u>
          <u xml:id="u-138.5" who="#DorotaNiedziela">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-138.6" who="#DorotaNiedziela">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-138.7" who="#DorotaNiedziela">Mamy 62 osoby. Jeśli nie będziecie państwo zbytnio przedłużać, to możliwe, że wszyscy zdołacie zadać pytania w wyznaczonym czasie.</u>
          <u xml:id="u-138.8" who="#DorotaNiedziela">Jako pierwszego zapraszam pana posła Andrzeja Śliwkę, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#AndrzejŚliwka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#AndrzejŚliwka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Skoro jest tak dobrze, jak pan tu czytał, bo ten materiał pewnie przygotowali panu urzędnicy, to czemu jest tak źle? Niech pan to nam wytłumaczy. CPK — zatrzymane. Inwestycje w infrastrukturę kolejową — zatrzymane. Inwestycje w infrastrukturę dworcową — również zatrzymane, jeżeli chodzi m.in. o dworzec w Pasłęku czy w Gronowie Elbląskim. Temat związany z elektrownią atomową — zatrzymany. Rozwój portu morskiego w Elblągu, portu kontenerowego — zatrzymany. Pieniędzy na podwyżki nie ma, a pan tu wychodzi i kreśli jakieś znakomite scenariusze, że na wszystko są pieniądze. Ja tylko przypomnę, panie ministrze, że w przeciągu miesiąca pana szef, pan minister Domański, przyszedł tutaj i z tej mównicy powiedział, że za lata 2024–2025 deficyt, czyli dziura Domańskiego, będzie wynosił 529 mld zł. Na co wy wydajecie te pieniądze? Moja 4-letnia córka lepiej zarządza finansami publicznymi niż wy. Było takie hasło: Gospodarka, głupcze!</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Marka Sowę, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#DorotaNiedziela">Proszę państwa, umówmy się, że 10 sekund po dzwonku wyłączam mikrofon.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#MarekSowa">Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Pomyliliście się państwo w tytule tej informacji, bo ta informacja będzie o tragicznej sytuacji finansów państwa po 8 latach rządu PiS-u. To jest fakt i do tego się będziemy odnosili.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamcy, kłamcy.)</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#MarekSowa">Nie wiem, czy państwo wiecie, ale wbrew temu, co tutaj mówicie, dochody budżetu państwa za 9 miesięcy wzrosły o 42 mld zł, tj. o ponad 10%.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Kreatywnie na papierze.)</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#MarekSowa">Realnie. Wzrosły z tytułu podatku VAT o 20%, z tytułu podatku PIT — o 10%.</u>
          <u xml:id="u-141.7" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Marek, nie męcz.)</u>
          <u xml:id="u-141.8" who="#MarekSowa">Dokładnie tak. Proszę nie przeszkadzać.</u>
          <u xml:id="u-141.9" who="#MarekSowa">Kłócicie się i mówicie, że nowelizacja budżetu jest czymś wyjątkowym, dziwnym. Przecież wy w ostatniej kadencji trzykrotnie nowelizowaliście budżet państwa. W 2020 r. zwiększyliście deficyt o 109 mld zł…</u>
          <u xml:id="u-141.10" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Wy wczoraj to robiliście.)</u>
          <u xml:id="u-141.11" who="#MarekSowa">…a w ubiegłym roku — o 24 mld zł. Doprowadziliście stan finansów publicznych do katastrofy, a my w tym roku realizujemy dużo większe wpływy niż wy w poprzednim roku, chociaż trzeba powiedzieć, że realizujemy je w stosunku do tego, co zostało ujęte w projekcie budżetu państwa z września 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-141.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Pani marszałek, 19 sekund przekroczone…)</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Adama Dziedzica, Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#AdamDziedzic">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#AdamDziedzic">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wszystkim obecnym na tej sali na pewno leży na sercu dobro finansów publicznych — i co do tego chyba nikt nie ma wątpliwości — dlatego proszę o udzielenie odpowiedzi na pytania w takich zakresach. Jaki udział w zwiększonym deficycie mają decyzje rządu podejmowane w latach 2015–2023? Konkretnie: Jaki udział kwotowy oraz procentowy w przyszłorocznym deficycie będzie stanowił wykup obligacji Polskiego Funduszu Rozwoju? Jaki udział w zwiększonym deficycie ma spłata zobowiązań Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, która dotyczy poprzedniego rządu? Czy niewłaściwa polityka w zakresie służby zdrowia i brak reform systemu ochrony zdrowia przyczyniły się do zwiększenia deficytu budżetowego? Czy brak wdrożenia Krajowego Systemu e-Faktur, który miał uszczelnić system VAT i zmniejszyć nieprawidłowości, ma znaczenie w przypadku wpływów do budżetu państwa? Jaki był powód niewdrożenia tego systemu w zakładanych pierwotnie terminach? I jeszcze jedno koronne pytanie. Przez ostatnie 8 lat, czyli w latach 2015–2023, dług urósł do ok. 1,5 bln zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#AdamDziedzic">Ile dokładnie w przyszłym roku budżetowym zapłacimy za odsetki od naszego olbrzymiego zadłużenia? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Tadeusza Tomaszewskiego, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: No to pytanie do pana rządu. Bardzo słuszne.)</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#DorotaNiedziela">Pani poseł Borowiak, bardzo proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Państwo to ciągłość i nasza wspólna odpowiedzialność za stan finansów publicznych. W 2015 r. dług publiczny przekroczył 1 bln zł, a w 2024 r. — blisko 1,9 bln zł. Można więc domniemywać, że ten okres rządów Prawa i Sprawiedliwości to wzrost długu publicznego o ponad 800 mld zł. Oznacza to również potrzebę zwiększenia w budżecie państwa w każdym kolejnym roku wydatków na obsługę długu publicznego.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#TadeuszTomaszewski">Chciałbym natomiast zapytać pana ministra w kontekście trudnej sytuacji w służbie zdrowia, po pierwsze, o to, jak wzrosną wydatki w 2025 r. na służbę zdrowia w projekcie budżetu, i po drugie: jak spływają składki właśnie do Narodowego Funduszu Zdrowia w bieżącym roku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Krzysztofa Mulawę, klub parlamentarny Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#KrzysztofMulawa">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kilka liczb na początek, więc proszę słuchać. Deficyt budżetowy: 13 mld zł w 2022 r. Kolejny rok, 2023 r., a więc rok wyborczy to 85 mld zł, czyli 6,5 razy więcej. Kolejny rok to 184 mld zł. I planowany na 2025 r. — w zaokrągleniu to będzie 300 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#KrzysztofMulawa">Koszty obsługi w roku przedwyborczym to było ok. 33 mld zł. Później rośnie to lawinowo: 62 mld zł, 66 mld zł i w 2025 r. to będzie 100 mld zł kosztów obsługi.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#KrzysztofMulawa">Szanowny PO-PiS-ie! Nie bez przyczyny średnia wieku w dwóch największych partiach parlamentarnych jest najwyższa właśnie u was. Nie bawicie się za swoje. Macie dzieci, macie wnuczki — zachęcą do refleksji.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: To jest ageizm.)</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#KrzysztofMulawa">Nie będę zadawał pytania.</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Monika Wielichowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Paulinę Matysiak z Razem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PaulinaMatysiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Według planów polskiego rządu przedłożonych w ramach procedury nadmiernego deficytu spośród ośmiu największych gospodarek Unii Europejskiej zaciskanie pasa będzie największe właśnie w Polsce. Ministerstwo Finansów wybrało 4-letni horyzont, choć zgodnie z unijnymi regulacjami mogło wybrać 7-letni, tak jak Włochy albo Hiszpania. Oszczędności mają pochodzić z rezygnacji z zerowej stawki VAT na żywność, z ograniczenia osłon w przypadku wzrostu cen energii, a także z zamrożenia świadczeń społecznych i kwoty wolnej od podatku, choć według opublikowanego przez Ministerstwo Finansów średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego najlepsze dla gospodarki byłoby zwiększenie dochodów z CIT.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#PaulinaMatysiak">Dlaczego ministerstwo wybrało wariant najbardziej radykalnych cięć w przeciwieństwie do dużych gospodarek Unii Europejskiej? Dlaczego plan nie przewiduje prawie żadnych dodatkowych wpływów z CIT? Sami państwo przecież szacowaliście, że to jest najlepszy dla gospodarki sposób zmniejszania deficytu. Dlaczego zamiast sięgnąć do kieszeni wielkich korporacji, wolicie zaciskać pasa, ale nie na swoich brzuchach, tylko na brzuchach najmniej zarabiających Polaków? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Macieja Małeckiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#MaciejMałecki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mieszkańcy małych miejscowości pytają, co zrobiliście z pieniędzmi, które za czasów Prawa i Sprawiedliwości płynęły do gmin na inwestycje, na drogi, kanalizację, szkoły, hale sportowe. Chorzy pytają, co zrobiliście z pieniędzmi na leczenie.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#MaciejMałecki">Dlaczego kiedy wy rządzicie, zawsze brakuje wam pieniędzy na szpitale? Przecież pieniądze były. Dowody? Wasz szef kancelarii premiera minister Grabiec mówił, że rząd Prawa i Sprawiedliwości zostawił wam 60 mld zł nadwyżki. W tym roku minister finansów, wasz kolega pan Domański mówił, że sytuacja budżetu jest dobra. I nagle taka katastrofa? Brakuje wam 40 mld zł samych dochodów budżetowych. Może rozwiązanie jest w pismach pracowników Krajowej Administracji Skarbowej, którzy alarmują, że zniszczyliście system walki z mafiami fakturowymi, że rośnie liczba nielegalnych faktur, a mafie podatkowe zacierają ręce. Dlaczego kiedy rządzi Prawo i Sprawiedliwość, pieniędzy nie brakuje, a kiedy rządzicie wy, to rośnie liczba nielegalnych faktur, a spadają dochody budżetowe?</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Zofię Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#ZofiaCzernow">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Po pierwsze, nie jest prawdą to, co powiedział pan poseł Kuźmiuk: że pogarsza się stan gospodarki, a sytuacja finansów publicznych jest katastrofalna. Przypomnę, że dochody budżetowe w budżecie poprzedniego rządu były napędzane bardzo wysoką inflacją, a ta inflacja skutkowała ubożeniem społeczeństwa, spadkiem realnych dochodów i topnieniem w błyskawicznym tempie oszczędności Polaków. To się skończyło, inflacja spada, i to znacząco.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Rośnie.)</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#ZofiaCzernow">Po drugie, regularny spadek inwestycji w polskiej gospodarce przekładał się na to, że gospodarka się nie rozwijała. Należy o tym głośno powiedzieć. Po trzecie, w tym roku mamy 3-procentowy wzrost PKB. A ile było za waszych rządów? 0,2%. Takie są fakty.</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-155.5" who="#komentarz">(Głos z sali: 5% wzrostu było.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Wiesława Różyńskiego, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WiesławRóżyński">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! To ciekawe, że koledzy z Prawa i Sprawiedliwości dopytują o stan finansów publicznych w ostatnim roku. To ciekawe z kilku powodów, ale chyba najważniejszy jest taki, że jesteśmy świadkami zaniku pamięci polityków PiS.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#WiesławRóżyński">W związku z tym mam pytanie do pana ministra: W jakiej sytuacji i kondycji nasi poprzednicy zostawili budżety samorządów? W jakim stopniu musieliście podjąć działania wprowadzające dodatkowe środki i rozwiązania, które ponownie pozwolą samorządom odetchnąć od nakładów finansowych? Czy ministerstwo dysponuje danymi, jak reforma edukacji, która de facto została całkowicie przerzucona na samorządy, wpłynęła na stan budżetów gmin? I pytanie o Polski Ład, bo chyba koledzy z PiS zapomnieli, jak podejmowali kilka lat temu decyzję o zmianach podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#WiesławRóżyński">Panie ministrze, o ile uszczupliły się wpływy z podatków samorządów w ciągu kilku lat funkcjonowania Polskiego Ładu?</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: A ile dostała pana gmina?)</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#WiesławRóżyński">Chcę powiedzieć, że moja gmina nie.</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: A jaka to gmina, panie pośle?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Marię Koc, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#MariaKoc">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#MariaKoc">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Jak to jest, panie premierze, panie ministrze, że jak tylko zaczynają państwo rządzić w Polsce, natychmiast na wszystko brakuje pieniędzy? Minęło 11 miesięcy państwa rządów, rządów koalicji 13 grudnia, a w budżecie państwa mamy ogromną dziurę budżetową i dramatyczny brak pieniędzy właściwie na wszystko, na służbę zdrowia, na polską naukę, na pomoc powodzianom, na inwestycje, na kulturę. Na wszystko brakuje. Jak to jest, że za państwa rządów mamy wzrost gospodarczy, jeszcze mamy, a dochody budżetu państwa spadły aż o 56 mld zł? Czy możliwy jest spadek dochodów państwa przy wzroście gospodarczym? Jest możliwy przy dziurawym jak sito, rozszczelnionym maksymalnie systemie finansów państwa. Mafie VAT-owskie znowu szaleją. Dlaczego nie pilnujecie państwo szczelności systemu finansów publicznych? Czy znany jest panu premierowi, panu ministrowi list otwarty szefowej związków zawodowych Krajowej Administracji Skarbowej pani Agaty Jagodzińskiej skierowany właśnie do pana premiera, w którym pani Jagodzińska wskazuje aż 10 ciężkich zarzutów, które jej zdaniem rozszczelniają system podatkowy i stwarzają możliwość wyłudzeń oraz niepłacenia podatków? Czy znacie państwo ten list? Czy zareagowaliście na ten list? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#MonikaWielichowska">Zanim zaproszę panią posłankę Krystynę Skowrońską, pozwólcie państwo, że przywitam Młodzieżową Radę Gminy Błażowa, która przybyła do Sejmu na zaproszenie posła Michała Połuboczka. Witamy was serdecznie. Gdzie jesteście? Jesteście.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Krystynę Skowrońską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#KrystynaSkowrońska">Chciałabym powiedzieć dzisiaj w tym kontekście o spadku po PiS-ie. Zostawiliście największe zadłużenie. Jeżeli chodzi o wzrost zadłużenia, dług wzrósł z 1 bln zł do 1800 mld zł. W ciągu 8 lat każdego roku dług przyrastał o 100 mld zł. A teraz o rejestrze faktur. W 2015 r. rząd Platformy Obywatelskiej przygotował Centralny Rejestr Faktur. Zepsuł go pan minister Szałamacha, doprowadził do wydłużenia realizacji tego projektu. W 2016 r. mówił, że każdy miesiąc opóźnienia to 3 mld zł straty. Policzmy. Przez 8 lat tego nie poprawiliście. 288 mld zł straty. To wasza sprawa. Strata Narodowego Funduszu Zdrowia za rok 2023 po waszych rządach: 16,5 mld zł. I wy dzisiaj śmiecie opowiadać… To jest spadek po PiS-ie. Jest to jest rzecz niebywała, że ci, którzy zrobili takie długi, dzisiaj wystroili się w piórka i opowiadają, że to nie ich sprawa. Wstyd dla PiS-u.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Co z czarodziejską różdżką Leszczyny?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Michała Pyrzyka, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#MichałPyrzyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#MichałPyrzyk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W ostatnich latach w finansach publicznych na masową skalę tworzone były rozwiązania służące wydatkowaniu środków publicznych poza kontrolą parlamentu, poza regulacjami ustawy o finansach publicznych oraz ustawą budżetową, tym samym poza konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#MonikaWielichowska">Przepraszam bardzo, doliczę panu czas.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#MonikaWielichowska">Państwo posłowie z Prawa i Sprawiedliwości, to jest sala plenarna Sejmu, a nie jarmark. Proszę rozmowy i dyskusje przenieść poza tę salę.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#MonikaWielichowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#MichałPyrzyk">To, co powiedziałem przed chwilą, to cytat z wypowiedzi dr. Sławomira Dudka, prezesa Instytutu Finansów Publicznych, odnośnie do budżetu państwa na 2023 r. Czy prawdą jest, że za poprzednich rządów do ustawy budżetowej dołączonych było aż 130 jednostek, a dodatkowo przeszło 20 funduszy umiejscowionych przy Banku Gospodarstwa Krajowego i Polskim Funduszu Rozwoju, a zadłużenie tylko w funduszach działających przy BGK wyniosło na koniec 2023 r. aż 350 mld zł? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Pawła Rychlika, Prawo i Sprawiedliwość. Jest pan poseł? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Elżbietę Polak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#ElżbietaAnnaPolak">Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Prawda jest taka, proszę państwa, że w tym roku nakłady na ochronę zdrowia wzrosły o 19%. Jest to kwota blisko 200 mld zł. Na przyszły rok w projekcie budżetu wzrost w stosunku do tego roku wyniesie kolejne 30 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: 21 mld za mało.)</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#ElżbietaAnnaPolak">Nie jest to łatwe, ponieważ masa spadkowa po PiS-ie to same wilcze doły.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Śnięte ryby.)</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#ElżbietaAnnaPolak">Rok 2023 szpitale zakończyły długiem, proszę państwa, wynoszącym 22 mld zł. To jest wasz dług. Zadłużyliście szpitale dwa razy więcej niż poprzednicy. Strata w Narodowym Funduszu Zdrowia to 16 mld zł na koniec ubiegłego roku, ale były 82 mln na trefne respiratory. Na 14 nikomu niepotrzebnych szpitali tymczasowych wydaliście 600 mln zł. W Narodowym Funduszu Zdrowia deficyt szacuje się obecnie na 68 mld zł. Panie ministrze, czy to prawda, że tylko w latach 2025–2027 trzeba będzie dopłacić 160 mld zł? Bo taki jest spadek po rządzie Morawieckiego.</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Golińską, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#MałgorzataGolińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Uśmiechniemy się później, bo kamera wychwyci.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle Kaleta, to nie jest czas na okrzyki. Do pani posłanki Paluch również mam prośbę, aby nie przeszkadzała w wystąpieniach.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: To będę wzdychał.)</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, proszę nie kazać mi wyciągać przepisów z art. 175 regulaminu.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#MonikaWielichowska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#MałgorzataGolińska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#MałgorzataGolińska">Przyczyny gigantycznego deficytu budżetowego poznaliśmy dzięki aktywności pracowników KAS. To skutek świadomych decyzji rządu 13 grudnia, takich jak zwolnienie doświadczonych pracowników kas, zakaz prowadzenia kontroli bez zapowiedzi, a nawet rozwiązanie komórek do zwalczania przestępczości podatkowej i zastąpienie ich komórkami do spraw analiz. Na wzór tego, co działo się przed 2015 r., znów stworzyliście eldorado dla przestępców podatkowych. Z drugiej strony wiemy, że po zmianach kadrowych spółki Skarbu Państwa nie przynoszą już takich zysków jak za czasów rządów Prawa i Sprawiedliwości…</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#komentarz">(Głos z sali: W ogóle nie przynoszą.)</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#MałgorzataGolińska">…a są przecież dużymi płatnikami CIT. Znamy przyczynę tej katastrofy.</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#MałgorzataGolińska">Pozostaje zadać pytania: Dlaczego to robicie? Czy prawdą jest, że ten ukłon w stronę mafii VAT-owskich to spłacanie jakichś zobowiązań? Czy prawdą jest, że osłabianie spółek ma na celu doprowadzenie do ich prywatyzacji? I czy prawdą jest, że świadome prowadzenie do katastrofy finansów publicznych jest po to, by pod pretekstem procedury nadmiernego unijnego deficytu ciąć wydatki, w tym społeczne, dla dzieci, seniorów, młodzieży, a potem rozpocząć wyprzedaż majątku narodowego?</u>
          <u xml:id="u-171.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Katarzynę Kierzek-Koperską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Art. 219 konstytucji mówi, że finanse prowadzi się w formie ustawy budżetowej. Chodzi o to, aby były one transparentne. Niestety, PiS wyprowadził poza budżet ogromną część naszych wspólnych pieniędzy i ulokował je w 40 funduszach celowych, w 20, które były zarządzane przez BGK i PFR. Po co? Żeby bez kontroli rozdawać publiczne pieniądze wśród swoich.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Żeby ratować gospodarkę.)</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Dlatego minister finansów dokonuje stopniowej konsolidacji funduszy i budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Deficyt jest duży? Oczywiście, bo taki był od 9 lat, ale tego nie pokazywano. Polacy, PiS was okłamał i kłamie dalej. Pamiętajcie te słowa: jak was złapią za rękę, mówcie, że to nie wasza ręka.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: Pani nie odróżnia deficytu od zadłużenia.)</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Wprowadziliście sobie kreatywną księgowość na potrzeby polityczne. Do tych najbardziej zadłużonych funduszy można zaliczyć fundusz COVID-owy — niech nazwa państwa nie zmyli, Fundusz Sprawiedliwości — tutaj pan Romanowski pewnie dużo opowie.</u>
          <u xml:id="u-173.7" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Panie ministrze, proszę o podanie, ile tak dokładnie wyprowadzono poza budżet, bo nie sztuką jest rządzić na kredyt, którym obarczycie przyszłe pokolenia, tylko sztuką jest rządzić mądrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Ale do tego potrzeba fachowców.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Cieciórę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#KrzysztofCiecióra">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#KrzysztofCiecióra">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Katastrofalny budżet to jedno, ale to bezpośrednio odbija się również na rolnikach. Szanowni państwo, ministerstwo rolnictwa opublikowało stawki i wysokość dopłat bezpośrednich, stawki za ekoschematy. I jak jest? Miało być więcej, lepiej, fajniej i w bardziej uśmiechnięty sposób, a oczywiście są spadki. W 2023 r. 17 mld zł płatności bezpośrednich dla rolników. Teraz, w 2024 r. jest to nieco ponad 15 mld zł. Jak to się przekłada na chociażby ekoschemat Integrowana produkcja? W zeszłym roku to było 1300 zł dopłaty, a w tym roku jest 800 zł. Szanowni państwo, w przypadku wszystkich ekoschematów te stawki rażąco poszły w dół. Czy zamierzacie w jakikolwiek sposób wzmocnić rolników, np. dopłacić im, podnieść te stawki? Komisja Europejska jasno poinformowała, że jeśli taki wniosek zostanie złożony, zostanie on rozpatrzony pozytywnie. Czy taki wniosek do Komisji Europejskiej jest przygotowywany? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#MonikaWielichowska">Naszym obradom przysłuchuje się młodzież z XV Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku, która przybyła do Sejmu na zaproszenie posła Piotra Adamowicza. Pozdrawiamy was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Łukasza Horbatowskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#ŁukaszHorbatowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#ŁukaszHorbatowski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Aktualny stan finansów państwa to bezpośredni skutek 8 lat rządów PiS-u. To efekt systematycznego drenowania zasobów spółek Skarbu Państwa dla partykularnych celów władzy kosztem dobra publicznego. Przypomnę tylko, że symbolicznym przykładem marnotrawstwa stała się Poczta Polska, a Orlen, zamiast skupić się na zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego, rozwoju gospodarczego, angażował się w kontrowersyjne przejęcia i transakcje, które budziły wiele zastrzeżeń. Spółki Skarbu Państwa, zamiast realizować strategiczne cele gospodarcze, stały się bankomatami partii rządzącej.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: To dlaczego wstrzymaliście budowę elektrowni atomowej?)</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#ŁukaszHorbatowski">Należy powiedzieć wprost: PiS zaciągał kredyty na realizację swoich celów politycznych, które teraz wszyscy Polacy i wszystkie Polki muszą spłacać, obciążając przyszłe pokolenia. PiS jest jak piroman, który podpalił finanse państwa, a teraz udaje zatroskanego strażaka, który biega z wiadrem, tylko że to wiadro jest dziurawe i wylewają się przez nie potoki politycznej hipokryzji i demagogii.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Magdalenę Filipek-Sobczak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#MagdalenaFilipekSobczak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kolejny raz z przykrością muszę powtórzyć, że rząd Donalda Tuska to rząd deficytów, a nowelizacja budżetu na 2024 rok jest tego doskonałym przykładem. Deficyt wzrasta dramatycznie: ze 184 mld zł do aż ponad 240 mld zł. Rząd tłumaczy tą sytuację malejącą inflacją, nieuwzględnioną podczas projektowania budżetu, oraz wolniejszym wzrostem gospodarczym, a także potrzebą wsparcia samorządów. Ten rząd, rząd Donalda Tuska, nie ma realnej strategii, nie potrafi oceniać sytuacji i uwarunkowań gospodarczych, planować ani nie kontroluje właśnie tej sytuacji gospodarczej w kraju, potrafi za to świetnie blokować realizację strategicznych dla kraju inwestycji. Malejąca inflacja to nie argument, to fakt, z którym każda odpowiedzialna władza powinna się liczyć i odpowiednio się przygotować.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#MagdalenaFilipekSobczak">W tym budżecie jest sporo niepokojących pozycji, niemniej jednak chciałbym zapytać o projekt budżetu na 2025 rok, który zainteresuje wszystkich emerytów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#MagdalenaFilipekSobczak">Panie ministrze, co jest powodem przewidywania znacznie niższych środków na waloryzację emerytur oraz trzynastej i czternastej emerytury w budżecie na 2025 r.? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Weronikę Smarduch, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WeronikaSmarduch">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Poprzednie rządy charakteryzowały się wydatkowaniem publicznych pieniędzy praktycznie z palca. Zamiast rozwiązywać problemy Polek i Polaków, służyły generowaniu poparcia dla jednej partii, i to również bez efektów. Podatki to pieniądze obywateli, nie polityków. To prosty mechanizm — forma zrzutki na usługi publiczne, które mają rozwiązywać problemy zwykłych ludzi, czy wyrównywanie szans wszystkich obywateli. I to właśnie realizujemy w tym jakże ambitnym budżecie.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Jak za komuny. Wszyscy jedna bieda.)</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#WeronikaSmarduch">Inwestycje, równy dostęp do dobrej jakości edukacji, czyli rekordowe podwyżki dla nauczycieli oraz ich kontynuacja w 2025 r. To również inwestycja w równość szans. Dla kobiet to ponad 9 mld na łączenie życia zawodowego z rodzinnym, które do tej pory było za drogie.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#WeronikaSmarduch">I tak ten budżet jest ambitny, jednak ciężko mówić o innym…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WeronikaSmarduch">…jeżeli poprzednicy zostawili tylko nierozwiązane problemy.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Józefę Szczurek-Żelazko, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mamy dramat w finansach publicznych. Brakuje na ochronę zdrowia, brakuje na oświatę, brakuje dotacji dla samorządów. Praktycznie wszędzie ogromna dziura Tuska, a państwo próbujecie pudrować rzeczywistość. Z jednej strony opowiadacie, jak jest świetnie, a z drugiej strony jeżeli jest źle, to jest to na pewno wina PiS-u. To ja państwu może przypomnę niektóre rzeczy. Państwo doprowadzacie tym budżetem do deficytu w wysokości 60% PKB. Przypomnę wam, że za naszych rządów my zmniejszyliśmy dług publiczny w stosunku do PKB z ponad 50% — po was odziedziczyliśmy — do 49%. A więc Prawo i Sprawiedliwość bardzo dobrze zarządzało finansami publicznymi.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Szanowni Państwo! Co się stało w tym roku? Otóż w marcu minister finansów pan Domański powiedział, że budżet wygląda całkiem dobrze. Proszę więc odpowiedzieć, panie ministrze, co się stało w ciągu pół roku, że pan minister Domański tak zdemolował finanse publiczne, że nie ma pieniędzy np. na służbę zdrowia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Potrzeby służby zdrowia są ogromne, a państwo w budżecie przewidzieliście 2 000 900 tys. zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Na co to ma wystarczyć?</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Piątkowskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#KrzysztofPiątkowski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Słyszymy dziś od opozycji lamenty o rzekomo katastrofalnym stanie finansów po zaledwie 10 miesiącach naszych rządów.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: 240 mld to mało?)</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#KrzysztofPiątkowski">Pozwólcie jednak, że wyłożę sprawę jasno. Jeśli sytuacja jest trudna, a nie sądzę, żeby było aż tak źle, jakbyście sobie i Polakom tego życzyli, to jest to wasza wina, wyłącznie wasza wina. Ramy tego budżetu zostały wytyczone przez poprzedni rząd, który trzymał ster finansów przez ostatnie 8 lat. Kto więc odpowiada za dzisiejsze wyzwania?</u>
          <u xml:id="u-195.4" who="#komentarz">(Głos z sali: To wy.)</u>
          <u xml:id="u-195.5" who="#komentarz">(Wypowiedzi poza mikrofonem, dzwonek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#KrzysztofPiątkowski">Kilka słów o edukacji, która wymagała pilnego dofinansowania. I to jest fakt, że wymagała dofinansowania. Kiedy poprzednia władza od lat zaniedbywała szkoły, my podjęliśmy odważne decyzji, aby to zmienić. Dlatego dziś wydatki na oświatę wynoszą ponad 100 mld zł, ponad 38-procentowy wzrost, i obejmują realizację naszej obietnicy 30-procentowych podwyżek dla nauczycieli. Czy mamy wyższy deficyt? Tak, ale on wynika z realnych odpowiedzialnych wydatków, które były przez lata odkładane.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#KrzysztofPiątkowski">Doprawdy trudno jest słuchać takich post factum ekspertów jak państwo, takich hipokrytów, którzy przez lata chowali głowę w piasek i pozorowali istotne działania…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#KrzysztofPiątkowski">…a teraz krytykują niezbędne zadania, kroki naprawcze.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Proszę nie obrażać.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Joannę Borowiak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#JoannaBorowiak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#JoannaBorowiak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! 20 mld brakuje w NFZ w tym roku, 10 mld zaległości w wypłacie świadczeń za zabiegi limitowane dla szpitali. Złożyliście Polakom górę obietnic. Dziś nie chcecie o nich pamiętać. Astronomiczna dziura budżetowa, jakiej nie było w historii, i astronomiczny deficyt na przyszły rok to dowód nieudolności tego rządu. Zapaść w ochronie zdrowia, zapaść we wszystkich obszarach działania państwa — tym możecie się poszczycić po 10 miesiącach swoich rządów. Cokolwiek by panowie ministrowie dzisiaj opowiadali, to liczby nie kłamią: wpływy z VAT niższe o 23 mld, wpływy z CIT niższe o 11 mld. Powiedzcie Polakom, że zaległości w NFZ pokrywacie z pieniędzy na inwestycje. Miejcie odwagę odpowiedzieć na to pytanie: Czy faktycznie te inwestycje są już przekreślone po to, byście mogli czerpać pieniądze na to, na co brakuje środków? Zwijacie Polskę. Jesteście niszczycielami i psujami, odejdźcie. Rząd do dymisji.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ci, którzy tak ochoczo wypowiadają się na temat stanu finansów państwa, wyrażając pozorną troskę, niech przypomną sobie swoje gospodarcze grzechy, które popełnili przez ostatnie 8 lat, jak wprowadzali prawie 40 podatków, jak wyprowadzali z ustawy budżetowej setki miliardów złotych poprzez fundusze celowe.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A wy to samo robicie.)</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#MałgorzataPępek">Przypomnijcie sobie, jak za waszych rządów skumulowany wzrost cen konsumenckich wyniósł aż 44% przy inflacji na poziomie sięgającym do 24% albo waszego kolegę Adama Glapińskiego i znikające 6 mld zł z Narodowego Banku Polskiego. Do tego dochodzi najniższa stopa inwestycji od lat 90. Gdybyśmy mieli po kolei wyliczać całe zło, które wyrządziliście finansom publicznym, musielibyśmy je wymieniać do jutra.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#MałgorzataPępek">Przywracamy transparentność i zasady uczciwego, przejrzystego państwa,…</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-203.5" who="#MałgorzataPępek">…coś, czego wy nigdy nie zrozumiecie. Nigdy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-203.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Paluch, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Pytanie nr 1: Co właściwie wyprawia pan minister Domański, skoro w lipcu, czyli 3 miesiące temu, opowiadał, że sytuacja budżetowa jest świetna, że wszystko idzie jak należy?</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#AnnaPaluch">Chwilę temu słyszeliśmy z ust pana wiceministra, że wszystko jest w najlepszym porządku, a tu nagle na tym posiedzeniu pracujemy nad projektem budżetu, który o 56 mld zł, ze 184 mld do 240 mld zł podnosi deficyt budżetowy za ten rok. Oczywiście że projekt budżetu odziedziczyliście po naszym rządzie, ale wy to uchwaliliście i wy w nim dokonaliście zmian na początku tego roku. Okazuje się, że panu ministrowi Domańskiemu świetnie wychodziło nagrywanie klipów z koleżankami w zeszłym roku w kampanii wyborczej, w których obiecywał Polakom gruszki na wierzbie, namawiając do głosowania na PO. I co mamy? Katastrofę finansową. Proszę państwa, historia lubi się powtarzać. Przypominam, że w 2015 r. zostawialiście budżet z zadłużeniem bliskim progu ostrożnościowego, właściwie przekraczającym ten próg, i to po zachachmęceniu 150 mld zł z otwartych funduszy emerytalnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł. Czas minął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#AnnaPaluch">Nauczcie się wreszcie i przestańcie niszczyć finanse publiczne.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Bożenę Lisowską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#BożenaLisowska">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowni państwo, nie straszcie Polaków budżetem i deficytem, który dostaliśmy w spadku po waszych rządach…</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Już są wystarczająco wystraszeni.)</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#BożenaLisowska">…bo perspektywy rozwoju są naprawdę dobre. W tym roku wzrost gospodarczy wyniesie 3,1%, a w przyszłym 3,9%, i to dzięki środkom z KPO, które odzyskał, odblokował obecny rząd. Rozwijamy się z dynamiką większą niż inne kraje Unii Europejskiej i żadna katastrofa finansów publicznych nam nie grozi.</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Już jest.)</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#BożenaLisowska">Nie manipulujcie danymi, bo państwowy dług publiczny wyniesie w przyszłym roku 47,9% PKB, a nie, jak mówicie, 60%.</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Metodologia unijna.)</u>
          <u xml:id="u-209.7" who="#BożenaLisowska">A pana ministra proszę o potwierdzenie, że nie ma ryzyka przekroczenia progu ostrożnościowego.</u>
          <u xml:id="u-209.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#BożenaLisowska">Zrealizujemy budżet, tylko nie przeszkadzajcie i poproście prezesa NBP, aby też nie przeszkadzał.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Patryka Wichra, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#PatrykWicher">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wiarygodność, przewidywalność i uczciwość w tym, co się mówi, w tym, co się deklaruje. Szpitale zadłużają się bardzo drastycznie. Państwo nie wypłacacie nadwykonań. Odwoływane są zabiegi planowe i nie tylko. I co się dzieje? Pani minister mówi: wypłacimy do końca września. To dyrektorzy negocjują z kontrahentami, że w październiku wypłacą pieniądze. Nagle pieniędzy nie ma. Przez to są niewiarygodni, nie mogą zaciągnąć kredytów, nie mają gdzie znaleźć oparcia na rynku, bo ich oszukujecie. Finanse publiczne to wiarygodność, to planowanie i uczciwość, a wy nawet pacjentom na cukrzycę zabraliście refundację leków, które działają. Zostawiliście ich z drogimi lekami bez refundacji, i co oni teraz mają zrobić? Odrzucić programy lekowe, które ratują ich życie, które powodują, że nie zapadną na inne choroby, bardzo kosztowne w leczeniu? Moi drodzy państwo, zainwestujcie w końcu w służbę zdrowia, ratujcie ludzkie życie, nie niszczcie go, nie pogarszajcie stanu zdrowia Polaków i Polek. Dlatego warto inwestować w programy lekowe.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#PatrykWicher">Pytanie jest takie: Panie ministrze, czy będzie więcej środków na programy lekowe, które tak naprawdę w krótkiej perspektywie są drogie, ale w dłuższej perspektywie przynoszą korzyści dla państwa, dla gospodarki, dla finansów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#PatrykWicher">Nie zadłużajcie w końcu szpitali, bądźcie wiarygodni w tym, co robicie.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję. Zapraszam pana posła Krzysztofa Haburę, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#KrzysztofHabura">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na początku dzisiejszej debaty pan poseł Śliwka wzburzonym tonem pytał się ministra, na co rząd wydaje miliardy. To ja panu odpowiem: na naprawę tego, co wy zepsuliście przez ostatnie 8 lat.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: Pani marszałek, zostałem źle zrozumiany.)</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#KrzysztofHabura">Tych pieniędzy jest za mało, żeby to naprawić. Drodzy państwo, w tym również naprawiamy budżety samorządów, które doprowadziliście do ruiny. Brakowało pieniędzy na wynagrodzenia, na remonty, na utrzymanie szkół, przedszkoli i żłobków. Na to wszystko dopiero rząd 15 października…</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#komentarz">(Głos z sali: 13 grudnia!)</u>
          <u xml:id="u-217.5" who="#KrzysztofHabura">…który traktuje samorządy po partnersku, a nie jak wasali, przeznaczył dodatkowe środki dla samorządów…</u>
          <u xml:id="u-217.6" who="#komentarz">(Poseł Anna Ewa Cicholska: Jakie dodatkowe środki?)</u>
          <u xml:id="u-217.7" who="#KrzysztofHabura">…żeby te przez was zdewastowane budżety naprawić. Moje pytanie, panie ministrze, brzmi: Jakie to środki i kiedy trafią do budżetów samorządów?</u>
          <u xml:id="u-217.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Władysława Kurowskiego, Prawo i Sprawiedliwość. Jest pan poseł? Jest. Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WładysławKurowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na początku poprzedniej kadencji rząd Zjednoczonej Prawicy planował zrównoważony budżet. Niestety ze względu na pandemię, ostatecznie zaplanowano deficyt w postaci 100 mld zł. Wykonanie było dużo lepsze, bo było 85 mld zł. Jakież było wtenczas larum tzw. ekspertów finansowych. Wydaje mi się, że był tam również minister Domański. Z tego powodu wieszczyli oni katastrofę gospodarczą, porównywalną z tą, jaka miała być w Grecji. I co? Zamiast katastrofy mieliśmy dynamiczny rozwój przez 8 lat, potwierdzony zresztą przez niezależne instytucje. Polacy mogą go obserwować każdego dnia, idąc do pracy, do szkoły, w postaci nowych dróg, szkół, przedszkoli, żłobków czy infrastruktury komunalnej. Jakie są przyczyny tak wysokiego deficytu budżetowego w tym roku, 240 mld zł, w przyszłym prawie 300 mld zł w sytuacji, gdy nie ma żadnego poważnego kryzysu zewnętrznego, jakim były pandemia COVID-19, wojna na Ukrainie czy wreszcie destabilizacja rynków paliw energetycznych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Henryka Szopińskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#HenrykSzopiński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mówicie, że mądrze i z głową dbaliście o dochody budżetu, ale już pieniądze podatników, mam wrażenie, wydawaliście kompletnie bez głowy. Kilka takich ciekawych kwiatków, naprawdę wąski wycinek, w dziedzinie kultury. Słynna kolekcja Czartoryskich zakupiona za 500 mln zł, choć i tak nie miała prawa wyjechać z Polski. Po co? W cieniu sprzedaży tej kolekcji za 20 mln zakupiliście od Fundacji Czartoryskich zamek w Gołuchowie, którego właścicielem od 1951 r. było Muzeum Narodowe w Poznaniu.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#HenrykSzopiński">Ciekawa historia. Za 120 mln zł zakupiono hotel w Szwajcarii na siedzibę muzeum. Hotel po prostu kompletnie nie nadaje się na muzeum.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Krajewski: A na co się nadaje?)</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#HenrykSzopiński">Słynny fortepian Paderewskiego kosztował 300 tys. zł. Za taką sumę sprowadził go do kraju Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej. Fortepian, który nigdy nie należał do pianisty i jest wart co najwyżej kilkanaście tysięcy złotych. Ten sam instytut dawał pieniądze organizacjom nacjonalisty Bąkiewicza, a powiązane z PiS organizacje pozarządowe ze środków funduszu kupiły 15 nieruchomości. Krzyczycie o stanie polskich finansów, a przez ostatnie lata tylko w kulturze setki milionów w dużej mierze były wyrzucane w błoto. Objaw niegospodarności, głupoty, arogancji czy celowe działanie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Urszulę Rusecką, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#MonikaWielichowska">Jest pani poseł? Jest. Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#UrszulaRusecka">Jestem, jestem.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#UrszulaRusecka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni państwo z koalicji 13 grudnia, zdecydujcie się, o czym mówicie. Jeśli ten budżet jest taki wspaniały i na wszystko wam wystarcza, i macie wpływy, dochody, to w związku z tym dlaczego ograniczacie środki na ochronę zdrowia? Wczoraj protestowali rehabilitanci, bo prawie 25 tys. rehabilitantów jest zagrożonych, jest zagrożona ich praca, bo nie chcecie realizować rehabilitacji domowej. Ograniczyliście finansowo czternastą emeryturę. No ale nie ma co się dziwić, jeżeli macie najbardziej rozbudowany rząd — ile to pochłania kosztów — i jeżeli straty odnotowują tak naprawdę wszystkie spółki Skarbu Państwa, bo tam na miejsce jednej osoby zatrudnionej podczas rządów Prawa i Sprawiedliwości zatrudniliście aż trzech fachowców, oczywiście zupełnie niezwiązanych z waszym ugrupowaniem, które teraz rządzi. No niestety mamy déj? vu. Pieniędzy nie ma i nie będzie. I nie wiem, czy to nie jest już taka wymówka, żeby zlikwidować nawet program 500+, a teraz 800+, który wprowadziło Prawo i Sprawiedliwość i który dał godność polskim rodzinom. Robicie wszystko, żeby zwijać i likwidować polskie państwo.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Dorotę Marek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#DorotaMarek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Posłowie PiS, którzy dziś z taką troską zabierają głos w sprawie stanu finansów publicznych, chyba zapomnieli, co robili przez ostatnie 8 lat. Wyprowadzanie pieniędzy poza budżet państwa…</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A wy tego nie robicie?)</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#DorotaMarek">…wprowadzanie coraz to nowych funduszy, które pozostawały poza kontrolą parlamentu, doprowadziły do tego, że Polacy nie mieli pojęcia, jakie jest realne zadłużenie naszego kraju. Piękne slajdy, które prezentowaliście, nijak się miały do rzeczywistości. Próbowaliście jedynie ratować się inflacją, którą zgotowaliście Polakom, a która zagwarantowała wam wysokie wpływy z podatku VAT. Pierwszy raz w historii Najwyższa Izba Kontroli nie udzieliła za rok waszych rządów pozytywnej opinii dotyczącej wykonania budżetu. Jedyne, co pozostawiliście po sobie, to procedura nadmiernego deficytu. Ale nie martwcie się. Partacze zostali zastąpieni fachowcami,…</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#DorotaMarek">…którzy potrafią wychodzić z kryzysu, nawet z takiego bagna, jakie pozostawił po sobie rząd PiS. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Cicholską, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#AnnaEwaCicholska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#AnnaEwaCicholska">Szanowna Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! To są fakty. Astronomiczny deficyt budżetu państwa to ponad 240 mld zł. Takiej sytuacji nie mieliśmy w historii naszej ojczyzny. Musicie przyznać, drodzy państwo, że sytuacja w polskiej gospodarce jest coraz gorsza. Spadek zatrudnienia, drastyczny spadek sprzedaży detalicznej, zaniepokojeni lokalni przedsiębiorcy. Inwestycje w Polsce powiatowo-gminnej w ramach Polskiego Ładu są już na ukończeniu i samorządowcy pytają, co dalej. Co dalej? Brak systemowych rozwiązań czy brak starań rządu, panie ministrze, o wyłączenie Polski z procedury nadmiernego deficytu mimo istnienia takiej możliwości oznaczają, że będzie to wykorzystywane jako główna przyczyna cięć budżetowych na cele społeczne. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Pawła Masełkę, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PawełMasełko">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wiemy wszyscy, że w gospodarce mamy pewnego rodzaju ciągłość i trendy, nikt tutaj nie zaprzeczy, że to, z czym dzisiaj mamy do czynienia w gospodarce, jest konsekwencją 8 lat działań poprzedniego rządu, szanowni państwo, szczególnie w obszarze podatku CIT, o którym tutaj była mowa, który płacą w dużej mierze spółki Skarbu Państwa. Prezesi zostali wymienieni. Mamy nowych menedżerów, którzy działają na rzecz odbudowy tych spółek…</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Gembicka: I zyski spadły.)</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#PawełMasełko">…szczególnie takich jak Grupa Azoty. Ale nie wymieniliśmy jednego prezesa — prezesa Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Który kupił złoto.)</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#PawełMasełko">Szanowni Państwo! Mamy drugi rok z rzędu, kiedy Narodowy Bank Polski zasila budżet państwa zyskiem w wysokości zera złotych. I zostawię to pytanie bez odpowiedzi. Nie chciałbym, żeby ta X kadencja Sejmu i te 4 lata obecnego rządu były naznaczone tym, że Narodowy Bank Polski wpłaci do budżetu państwa zero złotych. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-229.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#MonikaWielichowska">Czas na posła Jacka Boguckiego, Prawo i Sprawiedliwość. Ale chyba nie widzę pana posła. Jest. Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#JacekBogucki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Usłyszeliśmy tu mnóstwo zarzutów, jak to samorządy za naszych czasów były pokrzywdzone. To proszę przyjechać do nas na Podlasie, do gminy Rudka, jednej z najmniejszych na Podlasiu, która dostała 14 mln, po to żeby zmodernizować niefunkcjonującą starą oczyszczalnię ścieków. Proszę przyjechać do kolejnych gmin, gdzie powstały już przedszkola, żłobki, gdzie przebudowywane są sieci wodociągowe. Proszę przyjechać do kolejnych gmin, gdzie budowane są drogi. Nie było ani jednej gminy, niezależnie od tego, z jakiej opcji był wójt, burmistrz…</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#JacekBogucki">…która nie dostałaby co najmniej 20–30 mln na inwestycje. I to nie było rozdawnictwo. To były pieniądze na inwestycje, jakich zażyczyły sobie samorządy. To samorządy decydowały o tym, jaką inwestycję z tego zrealizują. Gdzie jest taki program?</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Nie ma i nie będzie.)</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#JacekBogucki">Co dzisiaj proponujecie w zamian? Po 1 mln, po 2 mln dla samorządu gminy? To jest jałmużna, a nie dotacja.</u>
          <u xml:id="u-231.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-231.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: To jest kpina, a nie jałmużna.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Marcina Józefaciuka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Za czasów rządów PiS dostaliśmy jako nauczyciele podwyżki. Ja osobiście dostałem dwieście kilka złotych na rękę jako dyrektor szkoły mający pod sobą setkę nauczycieli i pracowników administracji obsługi oraz trzy lokalizacje, w tym 12-hektarowe gospodarstwo rolne. Nie dostaliśmy jako szkoły wsparcia finansowego, jeśli chodzi o realizację zadań oświatowych, a wraz z podwyżkami płac nie poszło zwiększenie subwencji. Obecnie nauczyciele dostali…</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#MarcinJózefaciuk">…podwyżki 30–33%, a wzrost wydatków na edukację wyniósł, jak powiedział już pan poseł, ponad 36%, aby pokryć również podwyżki ubiegłego rządu.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Nie ubiegłego rządu, a poprzedniego.)</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#MarcinJózefaciuk">Dodatkowo ze względu na odrzucenie przez Komisję Europejską pokrycia kosztów laptopów dla uczniów klas IV za wszystkie laptopy, nawet te nieodebrane, trzeba było zapłacić z budżetu teraz. Nie wspomnę o programie willa+, który pokazuje sposób traktowania finansów przez was. Teraz to wszystko jest prostowane. Szanowni państwo, jeśli chodzi o finansowanie edukacji, teraz trzeba odwracać katastrofalną sytuację polskiej oświaty — ale nie kosztem samorządów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-233.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Gembicką, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#AnnaGembicka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pamiętam, jak Donald Tusk mówił, że kiedy dojdzie do władzy, to pieniądze znajdą się praktycznie automatycznie. I faktycznie znalazły się, tylko dla przestępców z mafii VAT-owskich, bo to do nich trafiają miliardy z budżetu państwa. W tym samym czasie brakuje pieniędzy dla środowiskowych centrów zdrowia psychicznego. Niestety, mimo zapowiedzi minister Leszczyny, że pieniądze się znajdą, pieniędzy jak zawsze nie ma i nie będzie, a przerwane leczenie niesie ze sobą bolesne konsekwencje. Pacjenci zostają sami z problemami, z rosnącym poczuciem beznadziei i osamotnienia, z poczuciem, że państwo polskie ich zawiodło. Zamiast przeznaczać miliardy dla neo-TVP, która gloryfikuje samobójstwa, co jest skrajnie niebezpieczne, przeznaczcie środki na to, żeby ochronić dzieci i młodzież przed tak tragicznymi decyzjami.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#AnnaGembicka">Panie Ministrze Łoboda! To jest niezły żart, że pan akurat przedstawia informację, skoro to pana pracownicy Krajowej Administracji Skarbowej oskarżają o decyzje, które doprowadzają do tego, że mafie VAT-owskie wracają.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Roberta Gontarza, Prawo i Sprawiedliwość, który doczekał się swojego wystąpienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#RobertGontarz">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Trzeba być naprawdę bardzo zdeterminowanym, żeby w czasie globalnego rozwoju gospodarczego doprowadzić do takiego olbrzymiego deficytu. Wy zwiększyliście ten deficyt do poziomu ponad 240 mld zł. To jest niespotykane w skali III RP. Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że zwiększacie go w relacji do ustawy budżetowej o 56 mld zł, ale gdyby porównać to do tego założenia budżetowego, które było przygotowane przez Prawo i Sprawiedliwość, zwiększacie zadłużenie o 77,5 mld zł. Tych pieniędzy starczyłoby na realizację waszych obietnic, m.in. na podniesienie kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł, tych pieniędzy starczyłoby na akademik za złotówkę i na wiele, wiele innych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#RobertGontarz">Pojawia się pytanie: Gdzie są te pieniądze? Wiemy jedno. Na pewno te pieniądze nie są w kieszeniach Polaków. Na pewno te pieniądze nie trafiły na inwestycje lokalne w naszych wioskach, w naszych miastach, w naszych gminach. To się nie wydarzyło. Dlatego można się zastanawiać, czy to tylko skrajna niekompetencja, czy to już po prostu takie prowadzenie gospodarki, które wydaje się dywersją. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Wiolettę Kulpę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WiolettaMariaKulpa">Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Wyniki finansowe spółek Skarbu Państwa po 2 kwartałach są znacznie gorsze niż w analogicznym okresie roku ubiegłego, choć w poprzednim roku wzrost PKB wyniósł tylko 0,2%, a w bieżącym aż 3% PKB. Mało tego, wyniki finansowe naszego czempiona gospodarczego, spółki Orlen, pikują w dół. Teraz decyzja zarządu z ostatniego dnia — największa inwestycja w Europie i jedyna w Europie Środkowo-Wschodniej, Olefiny III, ma już tylko dwie opcje co do przyszłości: optymalizacja produkcji, mówiąc korporacyjnie, lub jej całkowite zatrzymanie. Orlen to jedyny największy pracodawca dla Płocka i gmin ościennych, zakład produkcyjny. Ta inwestycja była szansą na kolejne miejsca pracy dla mieszkańców, była szansą na dalszy rozwój firmy, gałęzi petrochemicznej. W momencie kiedy w petrochemię inwestują Arabia Saudyjska, Niemcy i Belgowie, my niestety rezygnujemy prawdopodobnie i zamykamy Olefiny III. To cios dla polskiej gospodarki, ale przede wszystkim dla mieszkańców Płocka i regionu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jarosława Wieczorka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#JarosławWiesławWieczorek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#JarosławWiesławWieczorek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ponad 0,5 bln zł, powtórzę jeszcze raz, ponad 0,5 bln zł — taki deficyt budżetowy w ciągu 2 lat zafunduje Polakom obecny rząd. Po 11 miesiącach rząd doprowadził do realnej zapaści w finansach publicznych. Ale już absolutnym szokiem jest kwestia nowelizacji i braku wpływów i dochodów do budżetu państwa. O ponad 11 mld zł mniej będzie wpływu z tytułu podatku CIT do budżetu państwa. Szanowni państwo, to jest mniej niż w roku 2023 i w roku 2022, czyli realny ubytek na dochodzie z podatku od osób prawnych. Stąd moje pytanie do pana ministra, czy wynika to z tego, że sytuacja gospodarcza Polski się pogorszyła, oraz być może wynika to z tego, że korporacje zagraniczne transferują swój zysk do swoich państw. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Dokładnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Władysława Dajczaka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#WładysławDajczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To, co się dzieje z finansami publicznymi w tym roku, to, co obserwujemy, co mogą dostrzec Polacy, mieszkańcy naszego kraju, to jest dramat i to pokazuje zupełną nieudolność koalicji 13 grudnia w zarządzaniu finansami publicznymi, ale może wydarzyć się coś jeszcze bardziej dramatycznego. Na przyszły rok — już słyszymy — mamy projekt budżetu, 290 mld zł deficytu budżetowego, i to przy założeniu bardzo wysokiego wzrostu gospodarczego — 3,9%. Ten wzrost miał być nakręcony, napędzany inwestycjami. Co słyszymy od przedstawicieli biznesu? Że nie ma naborów na inwestycje, nawet jeśli są projekty, to są rozpatrywane rok i dłużej. W związku z tym boją się podejmować decyzje o tych inwestycjach, bo mogą nie zdążyć w czasie i będą musieli zwracać pieniądze. Panie ministrze, dlaczego? Tak bardzo chwaliliście się pozyskaniem środków z Unii Europejskiej. Dlaczego nie są one przeznaczane na inwestycje, które mają być motorem napędowym polskiego wzrostu? Może wydarzyć się w przyszłym roku, że będzie naprawdę wielka katastrofa finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Michała Wójcika, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#MichałWójcik">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Gdzie jest minister finansów? Bo chciałem mu spojrzeć w oczy. Bał się przyjść do nas, pakuje się, przygotowuje się do dymisji? Bo on odpowiada za ten resort. A polska gospodarka choruje. Polskie finanse chorują. Przez 12 miesięcy rozwaliliście wszystko, panie ministrze. 12 miesięcy temu rentowność obligacji Polski była na zupełnie innym poziomie. Ona jest wskaźnikiem obrazującym sytuację w polskiej gospodarce. Dzisiaj — prawie 6%. Pana koleżanka zapytała, ile będziemy płacili za dług. Ja odpowiem na to pytanie. 5 mld miesięcznie. Skąd pan weźmie te pieniądze? Będzie pan musiał pożyczać na rynkach. Będzie pan nas uzależniał. Ci młodzi ludzie będą płacili w następnych latach za to, co wy dzisiaj robicie.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Oddacie to…)</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#MichałWójcik">Patrzę na to, co się dzieje z giełdą, bo to jest wskaźnik wyprzedzający. Orlen — ktoś powiedział: 20% spadku w ciągu 12 miesięcy. Chciałem powiedzieć, że prowadzicie nas na ścianę. Chcecie zrobić z Polski Grecję. Ale Grecja ma dwa razy niższą rentowność obligacji niż Polska. Tak się składa.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#MichałWójcik">Na koniec powiem tak: mieliście być specjalistami, ekspertami, a jesteście zwykłymi nieudacznikami.</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-245.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Andrzeja Gawrona, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#AndrzejGawron">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wchodzicie tu na mównicę, mówicie o 8 latach. Obudźcie się, rządzicie już przez rok. I co? 100 konkretów. Mieliście w ciągu 100 dni te 100 konkretów zrobić. 100 dni. Jakie konkrety są zrobione?</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#komentarz">(Głos z sali: 8 lat.)</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#AndrzejGawron">A co zrobiliście dla małych, średnich przedsiębiorców? Nic, kompletnie nic. L4 płatne od pierwszego dnia — miało być wprowadzone. Nie ma. Składka zdrowotna — wasz sztandarowy program dla przedsiębiorców, powrót do zryczałtowanej składki zdrowotnej. Dzisiaj przedsiębiorcy przed Sejmem pikietowali. Wyszedł ktoś z rządu do nich, porozmawiał z nimi? Absolutnie nie. Nie macie im prawa spojrzeć w oczy, bo nie dotrzymujecie słowa. Oczywiście to są koszty dla budżetu, ale 4 mld na TVP lekką ręką wydajecie. Zajmijcie się gospodarką, nie zwijajcie Polski. W końcu zróbcie coś dobrego dla ekonomii i gospodarki, a nie tylko wprowadzać program: szparagi+. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Kwiecień, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#AnnaKwiecień">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! My już byliśmy w procedurze nadmiernego deficytu, a to było za czasów pierwszego rządu Platformy Obywatelskiej i PSL-u. W 2015 r., gdy wygraliśmy i doszliśmy do władzy, pierwsza rzecz, jaką zrobiliśmy, polegała na tym, że wyprowadziliśmy Polskę z tej procedury. Udało nam się, bo uszczelniliśmy finanse publiczne. Proszę państwa, co my zrobiliśmy? 500+, wyprawka, mama 4+, rodzinny kapitał opiekuńczy, trzynasta emerytura, czternasta emerytura. Kwota wolna od podatku — proszę państwa, przez całe lata, dziesiątki lat nie była podnoszona. To za naszych czasów podnieśliśmy ją do 30 tys. Obniżyliśmy, proszę państwa, CIT z 19 do 9%, PIT z 17 do 12%. Pierwszy próg podatkowy — z 86 tys. do 120 tys. To wszystko zrobiliśmy, a jeszcze znalazły się pieniądze dla samorządów, 160 mld w ciągu 4 lat, proszę państwa, i jeszcze 13 mld rok w rok na wydatki bieżące. Proszę państwa, co wy robicie? Gdzie są pieniądze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#AnnaKwiecień">Pan Domański powiedział, że budżet jest w lipcu, wszystko jest okej. Minęły 3 miesiące, przychodzicie po kolejnych 56 mld. Wyprowadzacie państwo Polskę po prostu na skraj bankructwa.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#MonikaWielichowska">Z powodu przedłużania wystąpień nie wszyscy zmieszczą się w czasie. Bo chciałam państwa poinformować, że za 2 minuty minie czas przeznaczony na tę debatę.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#MonikaWielichowska">Teraz do mnie będzie należeć kwestia, co robimy dalej.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Zostało jeszcze 18 osób.)</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#MonikaWielichowska">A zostało właśnie 18 osób, czyli ponad 20 minut.</u>
          <u xml:id="u-252.5" who="#MonikaWielichowska">Podejmę decyzję za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-252.6" who="#MonikaWielichowska">Proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-252.7" who="#MonikaWielichowska">Pan poseł Kazimierz Homa, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#KazimierzBogusławChoma">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Słyszeliśmy z tej mównicy wiele peanów na temat fachowców, którzy teraz zarządzają polską gospodarką, polskimi spółkami. Zerknąłem również na lekturę fachową, pismo „Bankier”, które ocenia właśnie działalność tych wspaniałych fachowców. Chodzi o tragiczny stan spółek Skarbu Państwa, czyli o to, że łączny wynik wszystkich analizowanych firm w II kwartale 2024 r. pokazał stratę 322 mln, kiedy rok temu w analogicznym okresie te same firmy zaraportowały 11,5 mld zysku. To jest więc realny wynik tej wspaniałej działalności tych fachowców, którzy zastąpili tych, którzy wcześniej zarządzali tymi firmami. Dochodzą do nas coraz bardziej niepokojące wieści o ukrytych planach, żeby już może sprzedawać niektóre spółki Skarbu Państwa, wrócić do starej praktyki. Skandal!</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie przedłużajcie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#MonikaWielichowska">Szanowni państwo, obiecuję państwu, że cała osiemnastka zabierze głos, ale obiecajcie mi państwo, że państwa wystąpienia będą trwały minutę i ani sekundy dłużej. Po prostu zmieśćcie się w tym czasie. Dobrze? Możemy iść na taki układ?</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#MonikaWielichowska">Pan Włodzimierz Tomaszewski.</u>
          <u xml:id="u-254.5" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle — minuta i ani sekundy więcej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#WłodzimierzTomaszewski">Przypominam, że zadłużenie liczone w stosunku do PKB w ciągu lat rządów Zjednoczonej Prawicy zmalało.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Skutek inflacji.)</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#WłodzimierzTomaszewski">Natomiast państwo próbujecie tutaj podawać jakieś niestworzone liczby, które jednocześnie nie mają nic wspólnego z rzeczywistością. Ale najważniejsze jest to, że dochody podatkowe, dochody budżetu państwa rosną, jeżeli rosną inwestycje. Niestety państwo dławicie te inwestycje. W tej chwili obecna koalicja rządu wyłonionego 13 grudnia dławi inwestycje: i te centralne, i te wielkie, strategiczne, i te samorządowe. To jest perspektywa spadania również dochodów podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#WłodzimierzTomaszewski">Bardzo apeluję o to, żeby państwo mieli tę refleksję, że ograniczając pieniądze na inwestycje, ograniczacie także wpływy do budżetu państwa, a w konsekwencji także wpływy do samorządów, ponieważ niestety mają one udziały właśnie w podatkach dochodowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle. Była umowa.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Agnieszkę Soin, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#AgnieszkaAnnaSoin">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#AgnieszkaAnnaSoin">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie ministrze, proszę wytłumaczyć Polakom, wszystkim emerytom, dlaczego obecny rząd zrezygnował z drugiej waloryzacji emerytur, choć ją zapowiadano, a wręcz gwarantowano w trakcie prowadzonej kampanii wyborczej. W sytuacji, kiedy my wszyscy borykamy się ze znacznym wzrostem cen nie tylko za usługi, ale również za towary, w sytuacji, kiedy w roku budżetowym inflacja przekracza 5%, proszę to wytłumaczyć emerytom, pielęgniarkom, które otrzymują 2,5 tys. zł emerytury. Z czego będą płacić swoje rachunki? Z czego będą żyć? Proszę to wytłumaczyć wszystkim emerytom, którzy nie mogą korzystać z pomocy swoich bliskich. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#MonikaWielichowska">Szanowni państwo, Wysoka Izbo, naszym obradom przysłuchuje się przewodniczący Bundesratu Republiki Austrii pan Franz Ebner wraz z delegacją.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#MonikaWielichowska">Serdecznie państwa witamy. Witamy naszych szanownych gości.</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jarosława Krajewskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#JarosławKrajewski">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dzisiaj rozmawiamy o dramatycznej sytuacji związanej z finansami publicznymi zarządzanymi przez rząd Donalda Tuska, a na tej sali nie ma ani ministra Domańskiego, ani przede wszystkim premiera Donalda Tuska. To jest dzisiaj dziura Tuska, nie dziura Domańskiego. Dziura Bauca wynosiła 88 mld zł i doprowadziła do upadku rządu AWS-u, a dzisiaj mamy 289 mld zł proponowanych przez państwa na przyszły rok. Jeżeli spojrzymy na budżet na rok 2024 i proponowany budżet na rok 2025, to deficyt łącznie ma wynieść prawie 530 mld zł. Spójrzmy na fakty: ta podwyżka długu publicznego wynosi ponad 10 p.p. w stosunku do roku 2023. Chciałbym zapytać o konsekwencje tej polityki zadłużania państwa polskiego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle. Była umowa.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Dąbrowską-Banaszek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoki Sejmie! Trudno winić poprzedników za stan finansów Polski. Te ważne słowa padły tutaj wcześniej, w poprzednich dniach, z tej mównicy z ust przedstawicieli Ministerstwa Finansów. Tak już jest, że każda ekipa rządząca bierze odpowiedzialność za swoje działanie. Obecnie rządzący też będą musieli wziąć odpowiedzialność za to, co robią, za każdą decyzję, również za zaniechanie działań we wszystkich dziedzinach życia publicznego. A ich lista jest coraz dłuższa.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Jak dzisiaj słyszeliśmy, w obecnie procedowanej nowelizacji ustawy okołobudżetowej na 2024 r. i w propozycji budżetu na kolejny rok zsumowane deficyty budżetowe to łączna kwota 530 mld zł. W polskim wydaniu „Forbesa” ukazał się artykuł redaktor Elżbiety Glapiak, w którym wypowiadają się eksperci. Sugerują oni, że obecny rząd ma asa w rękawie, a jest nim ponowna prywatyzacja, czyli wyprzedaż banków będących w rękach Skarbu Państwa, a także udziałów w innych spółkach Skarbu Państwa. Ma to być panaceum na załamanie się dochodów budżetowych. Moje pytanie brzmi: Czy to prawda? Czy takie są plany? Proszę o odpowiedź na moje pytanie, a jeśli nie uda się dzisiaj, to na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Czesława Hoca, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#CzesławHoc">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Najpierw refleksja na temat wypowiedzi pana posła, który tak bardzo ubolewał nad tym, że sprowadzaliśmy dzieła sztuki, skarby narodowe, w tym fortepian za 300 tys. zł. Zacytuję fragment wiersza Cypriana Kamila Norwida „Fortepian Chopina”: jękły głuche kamienie, ideał sięgnął bruku. Tak właśnie traktujecie dziedzictwo narodowe, tak traktujecie polskość i tożsamość narodową.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#CzesławHoc">Wysoki Sejmie! 240 mld zł deficytu w tym roku, w przyszłym roku — 300 mld zł. To jest więcej niż cały budżet w 2015 r., kiedy przejmowaliśmy władzę. To jest erupcja wulkanu nieudolności, amatorszczyzny i brak odpowiedzialności koalicji 13 grudnia. Gospodarka narodowa cierpi. W ochronie zdrowia płacz i zgrzytanie zębów. Szpitale są praktycznie zagrożone utratą płynności finansowej. Kasa Narodowego Funduszu Zdrowia legła w gruzach. Co się stało z tymi pieniędzmi?</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Wydrenowaliście tę kasę.)</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#CzesławHoc">Bo średnie wynagrodzenie w sektorze wzrosło.</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle. Umówiliśmy się.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#MonikaWielichowska">Mariusz Krystian, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, panie pośle… Jest pan poseł? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Agatę Wojtyszek, Prawo i Sprawiedliwość. Jest pani poseł? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-264.4" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Katarzynę Czocharę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#KatarzynaCzochara">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Minęło ponad 10 miesięcy, odkąd rząd Donalda Tuska zaczął sprawować władzę w naszym kraju. Muszę powiedzieć, że dostrzegam 10, może nawet więcej konkretów Donalda Tuska. Pierwszy konkret: rekordowy deficyt, 56 mld zł tylko w tym roku. Brak jest 20 mld zł na opiekę zdrowotną. Dalej, kolejny konkret: spadek wpływów z tytułu podatku VAT — 23 mld zł, w przypadku PIT-u — 3 mld zł, a w przypadku CIT-u — 11 mld zł. Można by powiedzieć, że to majstersztyk. Żeby w 10 miesięcy doprowadzić do takiej zapaści, jaką mamy na dzień dzisiejszy w naszej polskiej gospodarce, to naprawdę trzeba to umieć zrobić. Do tego dochodzą jeszcze masowe zwolnienia: PKP Cargo, Poczta Polska.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#KatarzynaCzochara">Zadaję pytanie: Czy to jest nieudolność…</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#KatarzynaCzochara">…czy celowa robota, celowe działanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł, bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł, ja dotrzymuje umowy, a pani nie.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Agnieszkę Ścigaj, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#AgnieszkaŚcigaj">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Skoro jest tak dobrze i nie ma katastrofy w finansach publicznych, to proszę odpowiedzieć: Dlaczego domy pomocy społecznej prowadzone przez organizacje pozarządowe w tym roku miały o 15% mniejsze dotacje ze strony państwa przy 30-procentowych wzrostach kosztów? Co gorsza, w przyszłym roku otrzymają dopłaty w takiej samej wysokości. Pani minister rodziny mówi, że nie ma pieniędzy, nie dołoży im pieniędzy, powiedziała im to wprost. Powiedziała, żeby iść do pana ministra, bo wyłącznie on może dać im pieniądze. Niektóre domy pomocy społecznej już za ten rok mają 500 tys. zł długu. 3 tys. najsłabszych, najbiedniejszych ludzi może stracić dach nad głową. Skoro te pieniądze są, to dlaczego nie chcecie ich państwo dołożyć? Dlaczego również w przyszłym roku skazujecie domy pomocy społecznej na długi i głodowanie? Gdzie są te pieniądze? Dlaczego nie starcza ich dla tych instytucji? One pukają, stukają, od kilku miesięcy proszą media, żeby ratować ich sytuację finansową. Pieniędzy dla nich po prostu nie ma, więc dlaczego mówicie państwo, że nie ma katastrofy? Gdzie są te pieniądze, jeżeli do nich nie trafiają?</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Grzegorza Lorka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#GrzegorzLorek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jak to się dzieje, że kiedy rządzicie, wpływy z VAT-u spadają? Jak to się dzieje, że Ministerstwo Zdrowia potrzebuje co najmniej 3 mld zł, a otrzyma 1 mld zł? Gdzie wasze 100 konkretów? To są puste obietnice.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#GrzegorzLorek">Wysoka Izbo! Deficyt wam jeszcze urośnie, taka jest prawda. Czy to niefrasobliwość premiera, czy słabość ministra finansów, czy już wdrożenie procedury unijnego zadłużenia? To są pytania, na które oczekuję odpowiedzi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Fryderyka Kapinosa, Prawo i Sprawiedliwość. Nie widzę pana posła.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Ewę Leniart, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#EwaLeniart">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rząd koalicji 13 grudnia ograniczył działania osłonowe w zakresie wzrostu cen energii i gazu. Nie ma obniżonej stawki VAT na żywność. Nie ma także obiecanej kwoty wolnej od podatku w wysokości 60 tys. zł. Rząd wnosi o zwiększenie deficytu budżetowego na 2024 r., a poziom skrajnego ubóstwa wśród społeczeństwa wzrósł o 2%. Dzisiaj pan minister stwierdził, że w lipcu 2024 r. Rada Unii Europejskiej rozpoczęła procedurę nadmiernego deficytu. Czy Komisja Europejska zgodziła się zatem nie uwzględniać wydatków zbrojeniowych, wyjąć wydatki zbrojeniowe z procedury nadmiernego deficytu, czy nie? Przecież pan premier Donald Tusk mówił, że w Unii Europejskiej nikt go nie ogra. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#komentarz">(Poseł Marzena Anna Machałek: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Ryszarda Bartosika, Prawo i Sprawiedliwość. Nie widzę pana posła.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Marzenę Annę Machałek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#MarzenaAnnaMachałek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Fakty: dramatyczny deficyt budżetowy, ryzyko przekroczenia limitu długu publicznego, ograniczenie inwestycji rozwojowych, produkcja przemysłowa spada na łeb na szyję, spada eksport. Wystarczył rok, niecały rok i mamy cud gospodarczy Platformy Obywatelskiej. Wydaje mi się, że wypadałoby zdobyć się na jakąś refleksję. Przypomnę jedną rzecz. W tej chwili jak grzyby po deszczu powstają branżowe centra umiejętności. To wielka inwestycja ministerstwa edukacji. W najgorszych czasach znalazło się 1,4 mld zł na to, by odbudowywać polskie kształcenie zawodowe, o którym opowiadacie głupoty na posiedzeniach komisji. W czasie głębokiej pandemii zwiększyliśmy zatrudnienie specjalistów o 100%. Dbaliśmy o edukację, dbaliśmy o Polaków, a wy powodujecie takie zagrożenia, za które Polacy będą płacić przez pokolenia.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Zbigniewa Dolatę, Prawo i Sprawiedliwość. Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Michała Wosia, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Wielki dorobek pani poseł Machałek.)</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#komentarz">(Poseł Marzena Anna Machałek: Wstydzilibyście się mówić to, co mówicie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#MichałWoś">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#MichałWoś">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziura budżetowa Tuska jest gigantyczna, a dług publiczny wystrzelił w kosmos. Zadłużacie państwo na potęgę. To jest gigantyczny skandal. Te pieniądze mogły być przeznaczone na coś konkretnego, na elektrownię atomową, gdybyśmy wiedzieli, że ją budujecie, na inwestycje, na CPK. Moglibyście zupełnie znieść podatek dochodowy, i PIT, i CIT. Dałoby się to zrobić za te pieniądze. Wówczas ta debata tutaj, w Sejmie miałaby sens, ale obecnie jest to po prostu płacz nad stanem państwa polskiego. Co zrobiliście za te pieniądze? Jedyny konkretny, podstawowy wniosek z tego wszystkiego jest taki, że mafie podatkowe podniosły znowu głowy. Ta hydra znowu podniosła głowy. 240 mld zł to niewyobrażalne pieniądze, to gigantyczne pieniądze. Długu publicznego na taką skalę jeszcze w Polsce nie było. Macie pieniądze dla ubeków, a dla emerytów nie macie.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#MichałWoś">Mam konkretne pytanie: Co rząd Donalda Tuska wybudował za te pieniądze? Co zrobił, na co je przeznaczył, że deficyt finansów publicznych jest tak gigantyczny? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-275.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Brawo, Michał!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Lidię Burzyńską, Prawo i Sprawiedliwość. Nie ma pani poseł, więc głos pana posła był ostatni w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#MonikaWielichowska">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców posła Zbigniewa Krzysztofa Kuźmiuka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Pani Marszałek! Bardzo dziękuję za to, że wszyscy mogli zabrać głos. Jak widać, ten problem porusza sporą liczbę posłów. Rzeczywiście bardzo często były to emocjonujące wystąpienia. Na wiele pytań, panie ministrze, niestety nie uzyskaliśmy żadnych odpowiedzi. To przykre. Mam nadzieję, że państwo to zrobią przynajmniej w formie pisemnej.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Chciałbym poruszyć parę kwestii, które tutaj się przewijały. Pan też je poruszył.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Kreatywna księgowość. Panie ministrze, naprawdę robimy to z dobrej woli. Pan podawał tutaj te liczby, pokazując wzrost dochodów podatkowych w tym roku. Panie ministrze, w Excelu wszystko się zgadza, ale proszę doprowadzić te dane do porównywalności. Jeżeli chodzi o VAT, niech pan to naprawdę dobrze przeliczy, z dobrą wolą, bo ja z dobrej woli to panu podpowiadam. Jeżeli te problemy będą kontynuowane, to w następnym roku państwo już w połowie roku przyjdziecie z dramatycznym problemem braku dochodów budżetowych. Tego nikt nie chce. Więc jeszcze raz: wpływy z VAT-u. Gdyby doprowadzić je do porównywalności, to w tym roku wyniosą 282 mld, a w tamtym roku, gdyby doprowadzić je do porównywalności — 274 mld czy 273 mld. Różnica — 10 mld. Pan mówi o 16%. Panie ministrze, to jest zaledwie 4%. Naprawdę tak to wygląda. To jest twardy dowód, że mamy do czynienia z prywatyzacją VAT-u, nazwę to najoględniej, jak potrafię.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Druga sprawa, po raz kolejny inflacja. Panie ministrze, narodowy bank centralny odpowiada za inflację. Rozsądna polityka tego banku doprowadziła do tego, że z putinflacji na poziomie 18%… Mówię to do państwa, bo bardzo często nam to zarzucacie.</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Puste magazyny gazowe.)</u>
          <u xml:id="u-277.5" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Doprowadziła do inflacji na poziomie 2% w marcu tego roku. Zapłaciliśmy spowolnieniem gospodarczym, ale nie zapłaciliśmy gigantycznym bezrobociem, co wcześniej zawsze się Platformie zdarzało. Proszę państwa, podkreślam to bardzo mocno, państwo jesteście specjalistami we wzroście inflacji. Wasze dwie decyzje, dotyczące VAT-u na żywność, a następnie zniesienia…</u>
          <u xml:id="u-277.6" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Tarcz.)</u>
          <u xml:id="u-277.7" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">…tarcz energetycznych, doprowadziły do tego, że z tej 2-procentowej inflacji mamy już 5-procentową, a na koniec roku będziemy mieli jeszcze większą.</u>
          <u xml:id="u-277.8" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Załamanie podatku CIT. Panie ministrze, naprawdę nie da się tego wytłumaczyć tym, co się stało w tamtym roku. Rzeczywiście w budżecie zostało przyjęte 0,2 wzrostu średniorocznie, a było 0,1. I pan chce mnie przekonać, że 0,1 punktu procentowego upoważnia do spadku dochodów z CIT o 11,5 mld? No daj pan spokój.</u>
          <u xml:id="u-277.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-277.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-277.11" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Proszę państwa, kolejna sprawa, brak tej wpłaty z zysku. No jak Boga kocham, daliście państwo dokumenty dotyczące budżetu na 2025 r. Na s. 55 jest tabela, w której podajecie: 2023 r. — zero wpłaty, 2024 r., przewidywane wykonanie — zero wpłaty, 2025 r., przewidywana prognoza — zero wpłaty. A teraz państwo odejmujecie 6 mld od dochodów i mówicie, że bank wam nie wpłacił. Przecież to jest po prostu klasyczna kreatywna księgowość.</u>
          <u xml:id="u-277.12" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">No właśnie, straty Narodowego Banku Polskiego. Po raz kolejny przyjmijcie do wiadomości, że bank centralny zbudował rezerwy walutowe warte 200 mld zł. Każdy ruch dotyczący umocnienia naszej waluty powoduje straty. To oczywiste. Każdy, kto choć trochę się na tym zna, wie, że to jest główny powód straty. Chcielibyście państwo, żeby te rezerwy były niższe? Więc dajcie już spokój z tym gadaniem o stratach Narodowego Banku Polskiego, bo oczywiście są to straty papierowe. Jeżeli złoty się zdewaluuje, to będą to gigantyczne zyski.</u>
          <u xml:id="u-277.13" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Proszę państwa, ostatnia rzecz, wracacie do starych praktyk z lat 2008–2015. Jeszcze raz przypomnę, że dochody budżetowe za waszych 8 lat wzrosły o 35 mld zł. Uwzględniając skumulowaną inflację, wtedy 21% — realnie spadły.</u>
          <u xml:id="u-277.14" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Dokładnie.)</u>
          <u xml:id="u-277.15" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Za naszych rządów wzrosły o 280 mld. Uwzględniając naszą skumulowaną inflację, 44% — realnie wyraźnie wzrosły.</u>
          <u xml:id="u-277.16" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Wzrosły.)</u>
          <u xml:id="u-277.17" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Wpływy z VAT-u za waszych rządów wzrosły o 21 mld, za naszych — o 150 mld. I państwo nam zarzucacie, że nie panowaliśmy nad finansami publicznymi? Dajcie państwo spokój. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-277.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-277.19" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Przeproście i odejdźcie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#MonikaWielichowska">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów, szefa Krajowej Administracji Skarbowej pana Marcina Łobodę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#MarcinŁoboda">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pan poseł mówił o s. 53.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#komentarz">(Głos z sali: 55.)</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#MarcinŁoboda">55.</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#MarcinŁoboda">…z Narodowego Banku Polskiego do Ministerstwa Finansów trafiło w sierpniu 2024 r. i dopiero na podstawie tego pisma mogliśmy wykazać to w uzasadnieniu odnośnie do 2024 r. i 2025 r. Wcześniej jakichkolwiek innych podstaw do tego nie było.</u>
          <u xml:id="u-279.4" who="#MarcinŁoboda">Nominalna realizacja wydatków po 3 kwartałach 2024 r. była wyższa o 114,8 mld zł, tj. o 25,4%, co związane jest ze wzrostem wydatków zaplanowanych w ustawie budżetowej na 2024 r., analogicznie do 2023 r., czyli 24,9% i 173 mld zł. Na co to poszło? Wzrost średnich wynagrodzeń nauczycieli o 30%, a w niektórych przypadkach — 33%, zwiększenie o 2,3 mld zł dotacji przedszkolnej dla samorządów na sfinansowanie podwyżek dla nauczycieli, wzrost wynagrodzeń nauczycieli akademickich o 30%, wzrost wynagrodzeń i uposażeń wszystkich innych urzędników o 20%, realizacja programu „Aktywny rodzic”, finansowanie procedury in vitro z budżetu państwa, finansowanie telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży, odblokowanie wpłat ponad 3,2 mld zł z części rozwojowej subwencji ogólnej dla samorządów terytorialnych.</u>
          <u xml:id="u-279.5" who="#MarcinŁoboda">Odnośnie do rozszczelnienia systemu podatkowego — to są słowa puste. Nie ma rozszczelnienia systemu podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-279.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie pieniądze?)</u>
          <u xml:id="u-279.7" who="#MarcinŁoboda">Wynik kontroli celno-skarbowej oraz podatkowej za 3 kwartały 2024 r. w porównaniu z wynikiem za 3 kwartały 2023 r. przeczą tezie o rozszczelnieniu systemu podatkowego czy spadku skuteczności kontroli. O tym będzie mówił jeszcze pan minister Stawicki. Wręcz przeciwnie, te liczby pokazują nam, że wprowadzone zmiany dotyczące nowego ukierunkowania kontroli, zmian organizacyjnych w urzędach celno-skarbowych oraz podejmowania działań w nowych obszarach wpływają na wzrost efektywności Krajowej Administracji Skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-279.8" who="#MarcinŁoboda">Mówiliśmy już na temat wykrycia pustych faktur. Od 2019 r. do 2023 r. ta efektywność malała. Jedyna informacja o pustych fakturach wynika z dokumentów, które są badane w trakcie kontroli celno-skarbowej, kontroli podatkowej, a nie z jakichś innych dokumentów. Obecna część zadań, które nie wymagają podjęcia kontroli, a wynikają wprost z błędów formalnych, została przekierowana do urzędów skarbowych w formie czynności sprawdzających, kontroli podatkowej i postępowań podatkowych. Efektem tych działań jest wzrost liczby czynności sprawdzających w III kwartale 2024 r. w porównaniu do 3 kwartałów 2023 r. o ponad 3% i wzrost ustaleń z czynności sprawdzających o ponad 16%, tj. ok. 1 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-279.9" who="#MarcinŁoboda">Wczoraj jeszcze też mówiłem w debacie budżetowej na temat tego, że ponad 3,5 tys. czynności w ramach kontroli celno-skarbowej w 2023 r. skończyła się korektami deklaracji, a co za tym idzie, wyciągnęliśmy najbardziej ingerującą instytucję prawną do tego, żeby kontrolować przedsiębiorców, co kończyło się korektami deklaracji. Czyli można to zrobić przez urząd skarbowy w czynnościach sprawdzających czy nawet po krótkiej rozmowie z urzędnikiem i za to bardzo dziękuję urzędnikom i funkcjonariuszom Krajowej Administracji Skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-279.10" who="#MarcinŁoboda">Odpowiem jeszcze na pewne pytania, które padły tutaj w trakcie tej debaty. Naszym zadaniem, Krajowej Administracji Skarbowej, jest przede wszystkim specjalizacja, która została zaniechana przez ostatnie 8 lat. Ta specjalizacja ma postawić bardzo silną linię demarkacyjną pomiędzy zwykłymi kontrolami, zwykłymi czynnościami sprawdzającymi. Podatnik ma prawo się pomylić, przedsiębiorca ma prawo też się pomylić. Skoryguj i działaj przede wszystkim w tej dziedzinie, w której się najlepiej znasz. Ale ma być również bardzo silne rozgraniczenie, jeżeli chodzi o tych przedsiębiorców pseudooszustów podatkowych, gdzie kontrola celno-skarbowa właśnie jest nakierowana na takie osoby, na takich przedsiębiorców. Tylko i wyłącznie silna specjalizacja poszczególnych ludzi, którzy pracują w Krajowej Administracji Skarbowej, pozwoli nam nadal skutecznie walczyć z szarą strefą i czarną strefą.</u>
          <u xml:id="u-279.11" who="#MarcinŁoboda">Odnośnie do pytań, które padły tutaj, z sali, to w przyszłym budżecie spłacimy 34,7 mld zł zobowiązań z PFR oraz 28,5 mld zł zobowiązań Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Ponad 60 mld zł mogłoby być w tym budżecie, gdyby to zadłużenie nie powstało w latach ubiegłych.</u>
          <u xml:id="u-279.12" who="#MarcinŁoboda">Jednostki samorządu terytorialnego. W ciągu 2 lat Polskiego Ładu jednostki straciły 35 mld zł swoich dochodów. To właśnie w tym roku jest 10 mld, które zostanie przekazane w 2024 r., i po to jest nowelizacja ustawy budżetowej. A druga rzecz to jest 24,8 mld związanych z tematyką reformy dochodów jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-279.13" who="#MarcinŁoboda">Wydatki na zdrowie. Prawie 222 mld zł to jest budżet w 2025 r. Przychody ze składek NFZ w okresie od stycznia do sierpnia 2024 r. wzrosły o 13,5% rok do roku.</u>
          <u xml:id="u-279.14" who="#MarcinŁoboda">Kolejne pytanie było pani poseł Golińskiej w tym zakresie. Co dzieje się z podatkiem dochodowym od osób prawnych? Podam tylko dwie liczby. W porównaniu do dochodu z 2022 r. w 2023 r. dochody Orlenu spadły o 5,8 mld zł, a razem z Lotosem, który został sprzedany przede wszystkim za cenę, która jest nieadekwatna do jego wartości, do tego, że były tam prowadzone inwestycje, to jest 22,4 mld zł, co wpływa na zmniejszenie dochodów budżetu państwa z podatku dochodowego od osób prawnych o 4 mld zł. Pani marszałek, bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#MonikaWielichowska">Zanim oddam głos kolejnemu panu ministrowi, chciałam pozdrowić gości pani poseł Ewy Kołodziej. Serdecznie pozdrawiamy członków i sympatyków Związku Górnośląskiego z Katowic, Chorzowa, Piekar Śląskich oraz Siemianowic Śląskich. Pozdrawiamy państwa serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-280.3" who="#MonikaWielichowska">Naszym obradom też przysłuchują się młodzież i nauczyciele ze szkół podstawowych z Dębego i Żelazkowa, którzy przebywają w Sejmie na zaproszenie pani poseł Alicji Łuczak. Pozdrawiam również was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-280.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-280.5" who="#MonikaWielichowska">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Zbigniewa Stawickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#ZbigniewStawicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mówiłem już na ten temat, ale ponieważ po raz kolejny zarówno na tej sali, jak i w mediach, w przestrzeni publicznej wybrzmiewa teza o powrocie mafii VAT-owskiej, cokolwiek to znaczy, o otwarciu drzwi dla mafii VAT-owskiej, czego dowodem ma być liczba pustych faktur wykrytych przez Krajową Administrację Skarbową czy, jak to było nazwane, zalew pustych faktur związany ze zmianą ekipy rządzącej, to wyjaśnię po raz kolejny. Liczby pustych faktur podawane przez Krajową Administrację Skarbową pochodzą wyłącznie z danych o wykrytych, ujawnionych pustych fakturach uzyskanych w toku czynności kontrolnych, nie z narzędzi analitycznych, ale z danych uzyskanych w toku czynności kontrolnych, a więc są to zwykle dane za okresy przeszłe. Już mówiłem na ten temat, że na 140 tys. pustych faktur ujawnionych w roku 2024, w I półroczu tego roku tylko 420 sztuk pustych faktur pochodzi, było wystawionych, weszło do obiegu prawnego w tym roku, w roku 2024, a więc w roku, w którym zmieniła się opcja rządząca. Jeśli natomiast chodzi o dane za lata poprzednie, o to, co tak naprawdę odziedziczyliśmy, czyli fikcyjne dokumenty, które zostały wprowadzone do obiegu w latach ubiegłych, których nie wykryły służby w tamtych latach, to jest 40 tys. fikcyjnych faktur z roku 2023, 40 tys. z roku 2022 i ok. 20 tys. z lat jeszcze wcześniejszych. A więc, proszę państwa, w waszych czasach służby nie wykryły tych dokumentów. Tak że nie mówmy o zalewie faktur w tym roku. To jest wzrost wykrywalności i naprawdę trudno mi znaleźć związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy zarzucanymi nam błędami w zarządzaniu a wzrostem wykrywalności fikcyjnych dokumentów. Jest to wyłącznie wzrost efektywności.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#ZbigniewStawicki">Poza tym padł jeszcze zarzut dotyczący zakazu wszczynania kontroli bez zawiadomienia, który wyartykułował również jeden ze związków zawodowych, tak? Proszę państwa, nie ma takiego zakazu. Zawiadomienie podatnika o kontroli jest obowiązkiem organu podatkowego wynikającym z Ordynacji podatkowej i Prawa przedsiębiorców. Organ podatkowy ma obowiązek zawiadomić. Są przesłanki, które pozwalają organowi na odstąpienie od tego tylko w określonych sytuacjach. Organy mają obowiązek stosować się do prawa, przy czym nie dotyczy to kontroli celno-skarbowych, które mają być wymierzone w oszustów, przede wszystkim w przestępców. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#MonikaWielichowska">Wypowiedź ta kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#MonikaWielichowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji i Nauki o rządowym projekcie ustawy o zmianie nazwy Akademii Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie (druki nr 727 i 739).</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#MonikaWielichowska">Proszę panią poseł Katarzynę Matusik-Lipiec o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#KatarzynaMatusikLipiec">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Przypadł mi w udziale zaszczyt przedstawienia sprawozdania Komisji Edukacji i Nauki o rządowym projekcie ustawy o zmianie nazwy Akademii Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie, druki nr 727 i 739.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#KatarzynaMatusikLipiec">W projektowanej ustawie proponuje się, by z dniem 20 grudnia 2024 r. Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie zmieniła swoją nazwę na Akademię Kultury Fizycznej im. Bronisława Czecha w Krakowie.</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#KatarzynaMatusikLipiec">W tym miejscu chciałam też przypomnieć, że zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. — Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce publiczną uczelnię akademicką, jaką jest akademia, tworzy się w drodze ustawy, zatem zmiana nazwy uczelni należącej do tej grupy jest również dokonywana w drodze ustawy.</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#KatarzynaMatusikLipiec">Procedowana ustawa została przygotowana w związku z wnioskiem rektora akademii skierowanym do ministra nauki i szkolnictwa wyższego. Do wniosku dołączono uchwały organów kolegialnych akademii: uchwałę senatu z dnia 21 marca 2024 r. oraz uchwałę rady uczelni z dnia 25 kwietnia 2024 r. Obie te uchwały pozytywnie opiniowały zmianę nazwy akademii.</u>
          <u xml:id="u-283.4" who="#KatarzynaMatusikLipiec">Akademia jest uczelnią z 75-letnią tradycją. Jej nazwa — Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie — pochodzi z okresu, gdy w uczelni realizowane było kształcenie jedynie na studiach na kierunku wychowanie fizyczne. Akademia przez lata rozszerzała swoją ofertę edukacyjną o nowe kierunki studiów. Obecnie w akademii prowadzone są studia I i II stopnia oraz jednolite studia magisterskie aż na 14 kierunkach. Na Wydziale Wychowania Fizycznego i Sportu są to: wychowanie fizyczne, wychowanie fizyczne w służbach mundurowych, sport w szkolnym wychowaniu fizycznym, trener zdrowia i sprawności fizycznej, kultura fizyczna w służbach mundurowych, kultura fizyczna osób starszych. Na Wydziale Rehabilitacji Ruchowej są to następujące kierunki: fizjoterapia, terapia zajęciowa, kosmetologia, a na Wydziale Turystyki i Rekreacji — turystyka i rekreacja, turystyka przygodowa, turystyka zdrowotna, zarządzanie rekreacją i rozrywką, management w organizacjach czasu wolnego. Powyższe pokazuje, że jedynie 3 kierunki spośród 14 dotyczą kierunków związanych stricte z wychowaniem fizycznym.</u>
          <u xml:id="u-283.5" who="#KatarzynaMatusikLipiec">Warto w tym momencie i miejscu powiedzieć, że działalność naukowa i dydaktyczna wszystkich akademii wychowania fizycznego zaliczana jest do nauk o kulturze fizycznej. Krakowska uczelnia, która od 2022 r. posiada kategorię naukową A, od kilkudziesięciu lat posiada uprawnienia do nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego w dyscyplinie nauk o kulturze fizycznej.</u>
          <u xml:id="u-283.6" who="#KatarzynaMatusikLipiec">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! W wyniku zachodzących przez lata zmian w akademii obecnie jej działalność dydaktyczna i naukowa mieści się w szeroko rozumianej kulturze fizycznej i nie dotyczy tylko i wyłącznie wychowania fizycznego. Propozycja nowej nazwy akademii odzwierciedli więc prowadzoną przez nią aktualną działalność dydaktyczną i naukową z zakresu kultury fizycznej. Zmiana nazwy pozwoli na kreowanie wizerunku akademii jako instytucji posiadającej i kompetencje, i możliwości rozwoju, jeśli chodzi o dbałość o zdrowie i prawidłowy rozwój psychofizyczny człowieka.</u>
          <u xml:id="u-283.7" who="#KatarzynaMatusikLipiec">W procedowanym projekcie ustawy przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Proponowany termin wejścia w życie ustawy niezapewniający 14-dniowego vacatio legis jest uzasadniony koniecznością dostosowania akademii pod względem organizacyjnym do zmiany nazwy. Proponowane rozwiązanie dotyczące terminu wejścia w życie projektowanej ustawy z dniem następującym po dniu ogłoszenia jest dopuszczalne z punktu widzenia zasad demokratycznego państwa prawa, a w tym przypadku uzasadnione interesem adresata zawartych w nim norm prawnych.</u>
          <u xml:id="u-283.8" who="#KatarzynaMatusikLipiec">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Komisja Edukacji i Nauki po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 17 października br. wnosi, by Wysoki Sejm raczył uchwalić projekt ustawy z druku nr 727 bez poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-283.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#MonikaWielichowska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#MonikaWielichowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-284.3" who="#MonikaWielichowska">Pierwszego do zabrania głosu zapraszam pana posła Władysława Kurowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#WładysławKurowski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Projektowana ustawa ma na celu zmianę nazwy: Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie na: Akademia Kultury Fizycznej im. Bronisława Czecha w Krakowie. Zmiana nazwy akademii ma nastąpić z dniem 20 grudnia 2024 r. Ponieważ publiczną uczelnię akademicką powołuje się na mocy Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce, to również tworzy się to w drodze ustawy, czyli zmiana nazwy uczelni również jest w ten sposób procedowana.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#WładysławKurowski">Projektowana ustawa jest zgodna z wnioskiem rektora akademii skierowanym do ministra do spraw szkolnictwa wyższego i nauki dotyczącym zmiany nazwy akademii. Wniosek został poparty w załączonych pozytywnych opiniach, uchwałach organów kolegialnych, takich jak Senat czy rada uczelni.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#WładysławKurowski">Ta krakowska akademia w swojej 75-letniej tradycji już kilkakrotnie zmieniała swoją nazwę. Jej historyczna nazwa: Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego w Krakowie zmieniona później na: Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, a następnie na: Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie pochodzi z okresu, gdy na uczelni realizowane było kształcenie jedynie na studiach na kierunku wychowanie fizyczne. Akademia sukcesywnie rozszerza swoją ofertę edukacyjną o nowe kierunki studiów, umiejętnie dostosowując je do zapotrzebowania społecznego.</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#WładysławKurowski">W wyniku zachodzących w akademii zmian obecnie jej działalność dydaktyczna i naukowa nie dotyczy wyłącznie wychowania fizycznego, ale mieści się w szeroko rozumianej kulturze fizycznej, stąd też projekt procedowanej ustawy zasługuje na poparcie, gdyż nowa nazwa akademii odzwierciedli prowadzoną przez nią aktualnie działalność dydaktyczną i naukową z zakresu kultury fizycznej, który to zakres jest szerszy niż zakres wychowania fizycznego. W uzasadnieniu ustawy podkreślono, że przyczyni się to do kreowania wizerunku akademii jako instytucji posiadającej kompetencje i możliwości rozwoju w zakresie dbałości o zdrowie i prawidłowy rozwój psychologiczny człowieka przez wychowanie fizyczne, sport, turystykę, rehabilitację i rehabilitację medyczną.</u>
          <u xml:id="u-285.4" who="#WładysławKurowski">Wobec powyższego, szanując wolę środowiska akademickiego tej zasłużonej uczelni krakowskiej, która wykształciła w swoich murach świetnych pedagogów, trenerów i wybitnych sportowców, klub Prawa i Sprawiedliwości popiera przedłożony projekt ustawy. Serdecznie dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Katarzynę Matusik-Lipiec, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#KatarzynaMatusikLipiec">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicji Obywatelskiej przedstawić stanowisko wobec projektu ustawy zawartego w drukach nr 727 i 739. Zaproponowane zmiany w procedowanym projekcie ustawy proponują zmianę nazwy: Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie na: Akademia Kultury Fizycznej im. Bronisława Czecha w Krakowie. W projekcie ustawy proponuje się, by zmiana nazwy akademii nastąpiła z dniem 20 grudnia 2024 r. O zmianę nazwy zgodnie z przepisami ustawy — Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce wystąpił rektor akademii Jego Magnificencja Andrzej Klimek. Co warte podkreślenia, zmianę tę pozytywnie zaopiniowały organy kolegialne akademii, senat oraz rada uczelni.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#KatarzynaMatusikLipiec">Akademia, o czym już tutaj wcześniej była mowa, ma swoją 75-letnią tradycję. Przez te ostatnie lata, ale i poprzednie, rozwijała się bardzo intensywnie, dlatego propozycja zmiany nazwy uczelni jest efektem jej rozwoju zarówno w zakresie działalności naukowej, jak i dydaktycznej. Obecna nazwa: Akademia Wychowania Fizycznego pochodzi z okresu, gdy na uczelni prowadzone było kształcenie jedynie na kierunku wychowanie fizyczne, więc nie odzwierciedla ona w pełni szerokiego wachlarza propozycji edukacyjnej, propozycji w zakresie prowadzenia kierunków studiów, które w chwili obecnej znajdują się w ofercie uczelni. Przypomnę, że jest to 14 kierunków, z których tylko trzy dotyczą wychowania fizycznego. Zmiana nazwy uczelni pozwoli na promocję tego ośrodka naukowego jako miejsca, które promuje nowoczesne spojrzenie na kulturę fizyczną, na rozwój psychofizyczny człowieka. Pozwoli też uczelni na dalszy intensywny rozwój.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#KatarzynaMatusikLipiec">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Zmiana nazwy Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie na Akademię Kultury Fizycznej ma zatem swoje uzasadnienie merytoryczne wynikające z całokształtu działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej krakowskiej AWF. Dlatego Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska wspiera i pozytywnie opiniuje procedowany projekt ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Ewę Szymanowską, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#EwaSzymanowska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie jest uczelnią z 75-letnią tradycją. Początkowo kształciła jedynie na kierunku wychowanie fizyczne. Cieszy nas, że uczelnia ta prężnie się rozwija i oferuje swoim studentom szeroki wachlarz kierunków kształcenia, m.in. fizjoterapię, sport, kosmetologię, kulturę fizyczną dla osób starszych czy kulturę fizyczną w służbach mundurowych — to tylko kilka z kierunków. W wyniku ewaluacji jakości działalności naukowej przeprowadzonej w 2022 r. akademia otrzymała kategorię naukową A w dyscyplinie nauki o kulturze fizycznej. Zmiany w działalności dydaktycznej i naukowej, jakie zaszły w akademii, umiejscawiają ją w obszarze szeroko rozumianej kultury fizycznej, a nie, jak wcześniej, wyłącznie wychowania fizycznego. Z wyżej wymienionych powodów jej nazwa ma zostać zmieniona na: Akademia Kultury Fizycznej im. Bronisława Czecha w Krakowie.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#EwaSzymanowska">Jest to projekt rządowy i choć mamy pewne wątpliwości co do kosztów, jakie będzie za sobą niósł, jako klub Polska 2050 będziemy głosować za tą zmianą. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Ireneusza Rasia, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#IreneuszRaś">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego PSL — Trzecia Droga chcę zaprezentować nasze stanowisko wobec tej ustawy. Od razu powiem bez zaskoczenia, że będziemy w całości popierać tę zmianę, która została przedstawiona przez panią sprawozdawcę komisji. Biorąc pod uwagę, że jestem posłem z Krakowa, jestem gdzieś przyjacielem tej społeczności akademickiej, tej uczelni, chcę powiedzieć, że wiem, z jaką należytą starannością konsultowano tę kwestię. Nie budzi ona wielkich zastrzeżeń, chociaż jest to jednak pożegnanie z pewną nazwą, która funkcjonowała. Tak trochę żartobliwie, jeśli pani marszałek pozwoli, powiem w tym parlamencie: ciekaw jestem, jak studenci będą śpiewać na juwenaliach tę swoją piosenkę, która jest hymnem tej akademii, bo tam jedna literka się zmieni, ale to jest bardziej pytanie do społeczności akademickiej. Będę czekał na tę piosenkę, do tych juwenaliów, z niecierpliwością.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#IreneuszRaś">Rzeczywiście obserwujemy z bliska ten rozwój. Akademia musiała wyjść z tego kształcenia tylko i wyłącznie na kierunkach wychowanie fizyczne i sport, bo turystyka, rekreacja, rehabilitacja medyczna — to wszystko to te kierunki, te specjalizacje, które już mają swoje miejsce. Jest też kosmetologia. To w jakiś sposób naturalnie odpowiada na zapotrzebowanie zawodowe, które przynosi ten czas. Decyzja wydaje się nie budzić zastrzeżeń. Według mnie jest ona dojrzała, zatem nie pozostaje nam nic innego…</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#IreneuszRaś">Zwrócę jeszcze uwagę na jeden aspekt przedstawiany przez środowisko, że nazwa ta też będzie lepiej odwzorowywana w ujęciu współpracy międzynarodowej, bo „physical culture” to często właśnie człon nazw uczelni w Europie i na świecie. W związku z tym będzie też lepiej rozpoznawalna, co przełoży się na współpracę na arenie międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#IreneuszRaś">Nasz klub poprze tę propozycję bez zmian. Pozdrawiam całą społeczność akademicką jeszcze dziś Akademii Wychowania Fizycznego, a od 20 grudnia, mam nadzieję, Akademii Kultury Fizycznej w Krakowie im. wielkiego Bronisława Czecha.</u>
          <u xml:id="u-291.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Anitę Kucharską-Dziedzic z klubu Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie zmienia nazwę na: Akademia Kultury Fizycznej im. Bronisława Czecha w Krakowie. Zmiana nazwy akademii ma nastąpić z dniem 20 grudnia 2024 r. Zdecydowały o tym wiosną organa kolegialne akademii, Senat i rada uczelni. Wnioskuje rektor. Uczelnia poszerzyła ofertę, zmiana jest zatem pożądana i oczywista. Deliberujemy o tym tylko i wyłącznie dlatego, że zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. — Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce publiczną uczelnię akademicką tworzy się w drodze ustawy, a zatem zmiana nazwy uczelni należącej do tej grupy uczelni jest również dokonywana w drodze ustawy. Klub Lewicy jest za, bo przecież nie może być inaczej. Vivat academia, vivant professores!</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Sławomira Mentzena, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#SławomirMentzen">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Patrząc na funkcjonowanie naszego państwa, wydaje się, że są jeszcze obszary, które wymagają jakiejś poprawy. Są jeszcze obszary działania naszego państwa, które nie wyglądają tak, jak oczekiwaliby tego Polacy. Przykład: mamy najbardziej skomplikowany system podatkowy w całej Europie. Rozliczenie VAT-u średnio zajmuje polskiemu przedsiębiorcy ponad 100 godzin rocznie. W Estonii jest to 14 godzin. Estonia ma dokładnie tę samą dyrektywę o VAT, co Polska, natomiast ich ustawa o VAT jest znacznie prostsza, a my mamy najbardziej skomplikowaną w Europie. Według rankingu Tax Complexity Index Polska zajmuje 63. miejsce na 64 miejsca na świecie w rankingu najprostszych systemów podatkowych. Gorzej wypadło tylko Peru.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Zimoch: Ale to nie ten temat.)</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#SławomirMentzen">Według tego rankingu mamy najbardziej skomplikowane podatki w całej Europie. Nawet prosta ustawa o podatku ryczałtowym ma ponad 100 stron. Mamy 10 stawek ryczałtu, weterynarz płaci inne podatki niż lekarz, jeszcze inne płaci inżynier, jeszcze inne podatki płaci prawnik. Mamy też bardzo uciążliwą biurokrację. Według rankingu Economic Freedom of the World zajmujemy 70. miejsce na 165 państw. Jesteśmy na tym samym miejscu co Gambia, Kambodża oraz Grecja. Nasza biurokracja wygląda najgorzej w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Matusik-Lipiec: To nie ten punkt porządku dziennego.)</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#SławomirMentzen">Według rankingu Global Bussines Complexity Index, który mierzy najgorsze państwa do prowadzenia biznesu, zajmujemy drugie miejsce w Europie.</u>
          <u xml:id="u-295.5" who="#komentarz">(Poseł Marek Rząsa: To jest punkt o Akademii Wychowania Fizycznego.)</u>
          <u xml:id="u-295.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Halo, tu Ziemia.)</u>
          <u xml:id="u-295.7" who="#SławomirMentzen">Czy mogliby państwo posłowie zachować ciszę, tak? Ja dojdę do sedna, które państwa interesuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, w swoim wystąpieniu odbiega pan od przedmiotu obrad określonego w porządku dziennym, stąd są głosy parlamentarzystów</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#SławomirMentzen">Nie, nie odbiegam, pani marszałek. Jeśli państwo wykażą cierpliwość, to dojdę też do sedna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#MonikaWielichowska">A więc przywołuję pana do rzeczy. Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#SławomirMentzen">Mamy rekordowy deficyt, rekordowy dług, rekordowy poziom odsetek. Mamy kryzys naszych finansów publicznych. Mamy rozwaloną praworządność, dwóch niezależnych od siebie prokuratorów krajowych. Mamy rząd, który nie uznaje Sądu Najwyższego, a przynajmniej tych wyroków Sądu Najwyższego, które mu się nie podobają. Mamy rząd, który nie drukuje nawet orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Mamy upadający system ochrony zdrowia, wieloletnie kolejki do lekarza specjalisty. Szpitale nie wiedzą, czy mogą leczyć pacjentów, bo nie wiedzą, czy NFZ im za to zapłaci. Według raportu NIK-u polska obrona cywilna nie istnieje, a co NIK mówi o polskich zdolnościach do prowadzenia wojny, to nie mogę powiedzieć, bo raport został utajniony. Nasza roczna produkcja amunicji artyleryjskiej starcza na 3 dni wojny. Mamy też najdroższy prąd w całej Europie.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#SławomirMentzen">Dziwię się, że pana te informacje tak bawią, bo pan również doprowadził do tego, o czym tutaj mówię.</u>
          <u xml:id="u-299.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-299.4" who="#SławomirMentzen">Problemów mamy oczywiście znacznie więcej, natomiast państwo się nimi nie zajmujecie. W tym czasie moglibyśmy pracować nad waszymi obietnicami wyborczymi. Moglibyśmy pracować nad podwyższeniem kwoty wolnej od podatku, nad dobrowolnym ZUS-em, nad obniżeniem podatku Belki, nad powrotem składki zdrowotnej do czasu sprzed Nowego Ładu. Moglibyśmy zajmować się uproszczeniem podatków, ograniczeniem wydatków. Wczoraj tu była debata nad nowelizacją budżetu. Okazało się, że przychody będą niższe o 56 mld zł i nie zaproponowaliście żadnych redukcji wydatków. W każdym przedsiębiorstwie, w którym by się okazało, że przychody są zbyt niskie, każdy pomyślałby, jak zredukować wydatki. Wy o tym nie pomyśleliście, nie przyszło wam to nawet do głowy. Moglibyśmy się zająć resetem konstytucyjnym, rozdzieleniem Ministerstwa Sprawiedliwości od prokuratora generalnego, uproszczeniem prawa, tak żeby w Polsce wreszcie można było produkować jakąś amunicję. Moglibyśmy pomyśleć nad reformą systemu ochrony zdrowia, nad tym, żeby wreszcie jakoś sprawnie ruszyły prace nad CPK, nad elektrownią jądrową, żeby wreszcie można było w Polsce budować SMR-y.</u>
          <u xml:id="u-299.5" who="#SławomirMentzen">Natomiast czy zajmujemy się którąkolwiek z tych rzeczy? Czy poświęcamy czas i energię na rzeczy ważne dla Polaków, na prawdziwe wyzwania? Nie. Tracimy tutaj czas na ustawę o zmianie nazwy z Akademii Wychowania fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie na Akademię Kultury Fizycznej im. Bronisława Czecha w Krakowie tylko dlatego, że Prawo oświatowe wymaga, żeby takie rzeczy przechodziły przez ustawy, przez Sejm, Senat i prezydenta. To, co należy zmienić, to nie ustawowo nazwę tej uczelni, ale Prawo o szkolnictwie wyższym, tak żebyśmy nie musieli się takimi rzeczami zajmować. Rząd nie znalazł przez ostatni rok czas na zajęcie się kluczowymi dla Polski sprawami. Walczyliście przez ten rok z bobrami, z alkotubkami, z alkolodami. Wsadzaliście swoich kolesi do spółek, a teraz zmieniacie AWF na a na AKF. To pokazuje wasze horyzonty, to pokazuje wyzwania, z jakimi jesteście w stanie się zmierzyć i pokazuje, z czym nie jesteście w stanie się zmierzyć. Najwyższy czas na poważne państwo, które zajmie się prawdziwymi problemami Polaków, a nie takimi detalami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#MonikaWielichowska">Choć wydaje nam się, że społeczność jeszcze Akademii Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie oczekuje na tę zmianę i nie ma innej możliwości jak zmiana nazwy uczelni tutaj, w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Mentzen: Dlatego trzeba zmienić Prawo oświatowe, żeby nie było więcej takich sytuacji.)</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszamy pana posła Jarosława Sachajkę, koło Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! W imieniu koła Wolni Republikanie mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie nazwy Akademii Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie. Projekt dotyczy zmiany nazwy Akademii Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie z dniem 20 grudnia 2024 r. na Akademię Kultury Fizycznej im. Bronisława Czecha w Krakowie.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#JarosławSachajko">Wysoka Izbo! Drodzy Polacy! Kiedy przygotowywałem się do tego posiedzenia Sejmu i zobaczyłem ten punkt, przyszły mi do głowy dwie myśli. Pierwsza myśl dotyczyła tego, czy to jest rzeczywiście w tej chwili najważniejsza, kluczowa sprawa, jaką polski Sejm powinien się zajmować. Mamy wojnę za granicą, mamy inflację, która urosła przez ostatnie pół roku, mamy gigantyczny deficyt, a zajmujemy się zmianą nazwy uczelni. I druga myśl. Co jeszcze można w Polsce doregulować? Bo może jeszcze trochę i będziemy, nie wiem, nazwy bloków ustawą zmieniali czy robili cokolwiek równie absurdalnego. Oczywiście wszyscy moi przedmówcy, prócz kolegi Mentzena, rozpływali się nad tą zacną uczelnią. Myślę, że mieli rację. Tylko to powinien zrobić senat uczelni. Jeżeli uczelnia powinna mieć inną nazwę, to senat powinien móc to zmienić, by nie robić tego na drodze ustawowej, nie zajmując czasu, który powinien być przeznaczony na coś zupełnie innego.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#JarosławSachajko">Kolejna myśl, jaka się nasuwa, dotyczy pytania, dlaczego obecna większość rządząca nie zacznie spełniać obietnic, chociażby odnośnie do nakładów na szkolnictwo wyższe. Mamy jedne z najniższych w Europie nakłady na szkolnictwo wyższe. Jedno z ugrupowań, jak pamiętam, Trzecia Droga, obiecało nakłady w wysokości 7%. Gdzie one są? To rzeczywiście realnie zmieniłoby Polskę, bo każda złotówka zainwestowana w szkolnictwo zwraca się trzy-, czterokrotnie. A państwo z jakiegoś powodu tego nie robią, tylko zajmują się zmianą nazwy uczelni.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#JarosławSachajko">Oczywiście jako koło Wolnych Republikanów poprzemy tę ustawę, ale apelujemy do obecnej większości rządzącej, aby zająć się dużo pilniejszymi tematami, chociażby wypłatą odszkodowań za powódź. W tej chwili jest tam już zimno, a pieniędzy nie widać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, chciałabym tylko przypomnieć, że 21. posiedzenie Sejmu jest obfite w różne punkty. Naprawdę dotykamy różnych kwestii. Zajmujemy się zmianą nazwy uczelni, ale oprócz tego zajmujemy się zmianami w Kodeksie karnym czy ustawą o finansach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Sachajko: Czy zwiększeniem deficytu budżetowego.)</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#MonikaWielichowska">Drodzy państwo, do pytań zapisało się 12 parlamentarzystów.</u>
          <u xml:id="u-302.3" who="#MonikaWielichowska">Wyznaczam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-302.4" who="#MonikaWielichowska">Jeśli ktoś jeszcze ma ochotę się dopisać, to jest ten czas.</u>
          <u xml:id="u-302.5" who="#MonikaWielichowska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-302.6" who="#MonikaWielichowska">Pierwszego do głosu zapraszam pana posła Dominika Jaśkowca, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#DominikJaśkowiec">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dalibóg nie wiem, czym naraziła się społeczność akademii wychowania fizycznego moim przedmówcom, że w taki sposób próbują trywializować tę ważną dla tej uczelni, dla jej społeczności zmianę nazwy, może symboliczną, ale jednak ważną.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Sachajko: Nie naraziła się.)</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#DominikJaśkowiec">Przede wszystkim na wstępie gratuluję akademii dynamicznego rozwoju, rozszerzenia oferty dydaktycznej o nowe, atrakcyjne kierunki, otrzymania w wyniku przeprowadzonej w 2022 r. ewaluacji najwyższej oceny w dyscyplinie naukowej nauki o kulturze fizycznej. Dalszy rozwój akademii jest ważny nie tylko dla Krakowa, Małopolski, ale również dla całego naszego kraju. Moje pytanie jednak będzie wybiegać w przyszłość. Czy władze akademii planują dalsze rozszerzenie swojego profilu dydaktyczno-naukowego? Czy w konsekwencji zaproponują zmianę statusu uczelni na uniwersytet przymiotnikowy? Wydaje się, że taki krok byłby kolejnym elementem rozwoju dla tej ważnej krakowskiej uczelni. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Dorotę Marek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#DorotaMarek">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałabym przede wszystkim podziękować panu ministrowi Wieczorkowi oraz całemu kierownictwu ministerstwa nauki za przychylenie się do wniosku pana rektora oraz Senatu Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#DorotaMarek">Nasza krakowska uczelnia posiada bogatą, 75-letnią tradycję. Początkowo funkcjonowała jako wyższa szkoła wychowania fizycznego, później przemianowana została na akademię wychowania fizycznego, a następnie nadano jej imię Bronisława Czecha. Obecna nazwa uczelni pochodzi jeszcze z czasów, gdy prowadzono w niej wyłącznie kształcenie na kierunku: wychowanie fizyczne. Akademia systematycznie rozszerza swoją ofertę edukacyjną, obejmując takie kierunki jak fizjoterapia, kosmetologia, trener zdrowia i sprawności fizycznej, turystyka i rekreacja. Działalność dydaktyczna i naukowa akademii mieści się zatem w szeroko pojętej kulturze fizycznej. Nowa nazwa: Akademia Kultury Fizycznej im. Bronisława Czecha w Krakowie sprawi, że nasza uczelnia dołączy do grona innych europejskich, światowych ośrodków akademickich, które podążają w tym samym kierunku. Będzie to również inspiracja dla innych polskich uczelni, wyznaczająca kierunek rozwoju kultury fizycznej w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Władysława Kurowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#WładysławKurowski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Na tej sali ścierają się różne poglądy. Może faktycznie z niektórymi można się zgadzać, z niektórymi nie. Myślę, że koledzy wcześniej występujący też mają prawo do wyrażania swoich myśli, poglądów. Faktycznie może jest tak, że na tej sali powinniśmy się zająć również zmianą w Prawie oświatowym w ten sposób, aby uprościć całą procedurę, żeby np. decyzje były podejmowane bliżej uczelni, przez senat, przez radę uczelni, ewentualnie przez ministra. Ale to jest przyszłość. Dzisiaj jesteśmy na takim etapie, jaki mamy, mamy takie prawo, jakie mamy. Myślę, że wszyscy, jak tu jesteśmy, chcemy uszanować wolę uczelni, chcemy uszanować wolę środowiska akademickiego, tej, można powiedzieć, zacnej uczelni krakowskiej, która wpisała się już na dobre w klimat tego miasta, myślę, że również w klimat całej Polski uczelnianej. Nazwa: AWF Kraków coś znaczyła i faktycznie możemy się zastanawiać, jak teraz przejść na inny, zmieniony skrót: AKF. On pewnie też jest dobry, ale musi minąć trochę czasu, żeby się z nim w jakiś sposób oswoić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#WładysławKurowski">Dziękuję bardzo. Życzę uczelni wszystkiego dobrego.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Tadeusza Tomaszewskiego z klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Jestem przekonany, że zdecydowana większość z nas z szacunkiem odnosi się do dokonań Akademii Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie, ale też z uznaniem podchodzimy do wniosku władz uczelni o zmianę nazwy uczelni na: Akademia Kultury Fizycznej. Art. 68 ust. 5 naszej konstytucji mówi o tym, że władze publiczne wspierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży. Akademia jest jednym z elementów władzy publicznej uczestniczących w procesie kształcenia młodych ludzi. Dlatego też z szacunkiem odnosząc się do wniosku władz uczelni, powinniśmy uszanować tę wolę i przyjąć tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#TadeuszTomaszewski">Natomiast chciałem zapytać pana ministra: Ile środków finansowych w ostatnich 4 latach otrzymała uczelnia na rozwój bazy sportowej? Proszę uprzejmie o odpowiedź na piśmie w tej sprawie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Zbigniewa Boguckiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Dawaj Zbyszek!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#ZbigniewBogucki">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Myślę, że przy okazji rozpatrywania projektu, który nie budzi żadnych wątpliwości co do zasady, warto wspomnieć o patronie tej uczelni, bo nikt o nim dzisiaj nie powiedział — o Bronisławie Czechu. Wybitna postać, wybitny polski narciarz, najwybitniejszy prawdopodobnie okresu międzywojennego, dwudziestoczterokrotny mistrz Polski w narciarstwie, taternik, ratownik, pilot szybowcowy, instruktor. Jak wielu z tamtego pokolenia niestety zakończył swoje życie przedwcześnie, zakończył je w niemieckim obozie koncentracyjnym w Auschwitz. Aresztowany przez gestapo w maju 1940 r., zmarł w Auschwitz z wycieńczenia w 1944 r. Również ta historia Bronisława Czecha, wielkiego polskiego sportowca i wielkiego polskiego patrioty, pokazuje, jak wielkie straty, nie tylko materialne, ale przede wszystkim straty, jeśli chodzi o takie wielkie postacie, straty ludzkie, wyrządziła II wojna światowa i wyrządziły Polsce Niemcy. Cześć jego pamięci.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, proszę sobie poprawić marynarkę z tyłu. Nie ma pan za dobrych kolegów, skoro nie pomogli.</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Bogucki: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-314.3" who="#MonikaWielichowska">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-314.4" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Patryka Wichra, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#PatrykWicher">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Po pierwsze, chciałem pozdrowić społeczność akademicką wspaniałej Akademii WF w Krakowie, która jest u progu swojego jubileuszu, bo w przyszłym roku to już 75-lecie. Cieszę się, że sankcjonuje się coś, co się już dawno odbyło. Akademia już dużo wcześniej kształciła polską młodzież, polskich studentów w szerszym kontekście niż tylko wychowanie fizyczne, czyli w kontekście kultury fizycznej, która składa się z podejścia komplementarnego do rozwoju ludzkiego ciała, do zdrowia, do prewencji, która też powinna być istotna. W związku z tym, moi drodzy państwo, to jest też fizjoterapia, rehabilitacja, rekreacja, wypoczynek i turystyka. Dlatego cieszę się, że ta nazwa sankcjonuje to, co się dzieje tak naprawdę na tej wybitnej uczelni. Ale występuję tutaj także po to, by podkreślić, że pora zacząć prace nad zmianą paradygmatu wychowania fizycznego, żeby wychowanie fizyczne uczyło również pracy ze swoim ciałem, umiejętności w zakresie jego funkcjonowania, patrzenia, jak ono radzi sobie z upadkami i innymi wydarzeniami, czyli chodzi o mocne podkreślenie prewencji zdrowotnej również w zakresie wychowania fizycznego.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#PatrykWicher">Jeszcze raz serdecznie pozdrawiam i gratuluję jubileuszu i tej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Marka Rząsę, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#MarekRząsa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#MarekRząsa">Pani Marszałek! Słuchając niektórych przedmówców, można dojść do wniosku, że próbowali zebrać myśli. Niestety myśli się im nie zebrały, stąd takie wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#MarekRząsa">Ja będę występował bez pytań, kurtuazyjnie. A dlaczego? Dlatego że mam wielki zaszczyt być absolwentem Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Bardzo serdecznie pozdrawiam całą społeczność akademicką. Dziękuję swojej Alma Mater za to, że wyposażyła mnie w takie kompetencje, kwalifikacje, które pozwoliły mi godnie być nauczycielem wychowania fizycznego, a na koniec swojej kariery pedagogicznej również kształcić w Kolegium Nauczycielskim w Przemyślu przyszłych nauczycieli wychowania fizycznego.</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#MarekRząsa">Gratuluję bardzo serdecznie, życzę samych sukcesów tej uczelni. Cieszę się bardzo, że w czasach, kiedy byłem studentem, rektorem był Jego Magnificencja śp. pan prof. Adam Klimek, a dzisiaj piękną kartę w historii Akademii Wychowania Fizycznego, a wkrótce Akademii Kultury Fizycznej będzie rozwijał jego syn, pan prof. Andrzej Klimek. Serdecznie gratuluję i pozdrawiam całą społeczność Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Wszystkiego dobrego.</u>
          <u xml:id="u-317.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Tomasza Zimocha, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#TomaszZimoch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Votum separatum, zdanie odrębne, z uwagi na historię i tradycje. Przecież już pierwsza nazwa tej uczelni brzmiała: Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego, a później: Akademia Wychowania Fizycznego. Na trwałe zapisała się ona nie tylko w historii nauki, ale także w historii sportu. Czy naprawdę lepiej będziemy kształcić fizjoterapeutę, jak zmienimy nazwę z: Akademia Wychowania Fizycznego na: Akademia Kultury Fizycznej? Politechnika, wprowadzając kierunki ekonomiczne, nie zmienia nazwy. Zatem mój apel do innych akademii wychowania fizycznego, do kadry naukowej i studentów: nie zmieniajcie tej nazwy. Akademia wychowania fizycznego na zawsze niech pozostanie wychowaniem fizycznym. Naprawdę nie ma to znaczenia. Raz jeszcze podkreślam: votum separatum w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jerzego Meysztowicza, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#JerzyMeysztowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Pośle Sachajko! Więcej powagi ma debata na temat zmiany nazwy uczelni AWF niż debata nad pana wnioskami formalnymi w duecie z panią Gembocką. Zapewniam pana, że to ma więcej powagi niż pana wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-321.2" who="#JerzyMeysztowicz">Myślę, że jeśli chodzi o działania i reakcję na wolę społeczności akademickiej i senatu tej uczelni, trzeba to uszanować. Jest wniosek do ministerstwa. Mamy takie prawo, jakie mamy, nie da się zmienić nazwy uczelni bez uchwały, bez procedowania tego przez ministerstwo nauki. Nie wiadomo, czy w ślad za tym pójdą inne uczelnie, które również poszerzyły zakres swojej oferty szkolenia. Zobaczymy. W takim układzie, kiedy jest wola społeczności akademickiej, uszanujmy ją i rzeczywiście przychylmy się do wniosku pana rektora i senatu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Cieciórę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#KrzysztofCiecióra">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#KrzysztofCiecióra">Pani Marszałek! Panie Pośle! Jest kulturalna dyskusja, debatujemy na temat nazwy. Jest to na pewno na o wiele wyższym poziomie niż sposób, w jaki ze środowiskiem akademickim debatuje pan minister Wieczorek, który — jak się dowiadujemy z kolejnych informacji medialnych — groźbą, szantażem, wymuszeniem zmienia polską naukę. Właśnie wymusza zmiany, które jemu odpowiadają. Niech pan zaapeluje do ministra Wieczorka, żeby się opamiętał i przestał działać jak szef jakiejś organizacji przestępczej, jak jakiś gangster, bo to są metody, które przypominają metody gangsterskie.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#KrzysztofCiecióra">Bardzo chciałbym, żebyśmy usłyszeli od ministra polskiej nauki, w jakim kierunku zmierza nauka. Polska Akademia Nauk mówi, że tonie, że przed nami są same problemy. Myślę, że dzisiejsza dyskusja na temat nazwy, która się zmienia z AWF na Akademia Kultury Fizycznej, oczywiście jest istotna, uszanowaliśmy ją, dyskutujemy, natomiast mamy zasadniczy problem z tym, kto jest dzisiaj w kierownictwie ministerstwa nauki i jakie metody stosuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#KrzysztofCiecióra">Niestety metody gangsterskie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#MonikaWielichowska">Przyszedł czas na pana posła Andrzeja Śliwkę z Prawa i Sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#AndrzejŚliwka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#AndrzejŚliwka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ja bardzo żałuję, że nie ma pana ministra Wieczorka. Chyba wysłał pana dr. Myrchę tutaj, żeby pan dr Myrcha odpowiadał na to pytanie w jego imieniu.</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha: Jest pani wiceminister.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, jest z nami pani wiceminister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#AndrzejŚliwka">A to przepraszam, nie widziałem pani wiceminister, nie znam pani wiceminister. Pomimo tego, że robicie dużo zmian, macie chyba 140 członków kierownictw resortów — największy rząd po 1989 r. — niestety dużo dobrego nie robicie.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha: Dużo sprzątania.)</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#AndrzejŚliwka">Chciałbym, pani marszałek, Wysoka Izbo, odnieść się do meritum sprawy. Pan niestety minister Wieczorek przedkłada właśnie takie projekty ustaw. Oczywiście można by powiedzieć, że mógłby zastosować swoje standardowe metody, czyli wymuszać siłą pewne procesy, pewne zmiany. Jest proces legislacyjny. Ale pan minister Wieczorek ma jeszcze jedną wadę, zasadniczą wadę, tzn. posługuje się w życiu publicznym nieprawdą, kłamstwem. Miesiąc temu wszedł tu, na mównicę, i mówił o tym, że wraz z innymi parlamentarzystami podczas kontroli poselskiej w SGGW w sposób nieuprawniony robiliśmy tę interwencję poselską. Dziś mamy, szanowni państwo, opinię BAS-u, w której stwierdzono, że byliśmy do tego uprawnieni. Dlaczego pan minister Wieczorek tutaj kłamie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-329.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jarosława Sachajkę, koło Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Pani Minister! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pozdrawiając brać akademicką oraz kadrę naukową przyszłej Akademii Kultury Fizycznej im. Bronisława Czecha w Krakowie, chciałbym zapytać panią minister, jakie są w tej chwili nakłady na naukę, jak one wzrosną i kiedy będą w tej obiecanej przez koalicję rządzącą wysokości. To pierwsza kwestia.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#JarosławSachajko">Druga kwestia. Czy państwo rozważają zmianę ustawy o szkolnictwie wyższym, tak aby takie kwestie mogły załatwiać w swoim gronie poszczególne senaty? Prawo powinno być dla uczelni, a nie po to, żeby cały czas zajmować się takimi rzeczami.</u>
          <u xml:id="u-331.2" who="#JarosławSachajko">Panu Meysztowiczowi, który przyszedł, żeby coś powiedzieć nie na temat, bo nie miał czego powiedzieć, chciałem powiedzieć, że kultura wymaga, żeby przynajmniej poprawnie wymieniać nazwiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Józefę Szczurek-Żelazko, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dzisiaj rozmawiamy na temat zmiany nazwy uczelni: Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie na nazwę: Akademia Kultury Fizycznej im. Bronisława Czecha w Krakowie. Niektórzy posłowie uważają, że jest to może mało ważna ustawa, mało ważny projekt, ale dla społeczności akademickiej to jest bardzo ważne wydarzenie, bo to właśnie cała społeczność, ciała kolegialne, senat wnioskowały o zmianę tej nazwy.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Jest to też okazja do tego, aby podziękować wszystkim tym, którzy przez wiele, wiele lat — bo 75 lat istnienia to długi okres — wykształcili wielu wspaniałych sportowców, trenerów, nauczycieli, którzy swoją wiedzę i umiejętności przekazują kolejnym pokoleniom. Tak że bardzo serdecznie państwu za to dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Mam nadzieję, że obecny rząd, obecne ministerstwo pozwoli tej uczelni nadal tak pięknie się rozwijać, że nie będzie dokonywać jakichś ręcznych zmian, zarówno kadrowych, jak i tych dotyczących strategii rozwoju tej uczelni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Życzę wam, aby wasza samodzielność i apolityczność zostały zachowane.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Michała Gramatykę, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#MichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Staję na tej mównicy i wymieniam nazwisko pana posła Śliwki, żeby dać mu okazję do powiedzenia: przepraszam. Ministerstwo nauki reprezentuje dziś podczas dyskusji pani prof. Maria Mrówczyńska, jedna z najlepszych polskich geodetek, podsekretarz stanu w ministerstwie nauki, doktor habilitowany. Życzyłbym panu i sobie takiej kariery naukowej, jaką ma pani minister. To jest osoba, która absolutnie zna się na rzeczy, wie, o czym mówi. Idą za nią bardzo konkretne kompetencje i dokonania. W mojej ocenie nie ma pan prawa mówić takich rzeczy, jakie powiedział pan z tej mównicy.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: A co powiedziałem?)</u>
          <u xml:id="u-337.2" who="#MichałGramatyka">Proszę sobie przypomnieć, co pan powiedział.</u>
          <u xml:id="u-337.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: Pani marszałek, czy mógłbym…)</u>
          <u xml:id="u-338.2" who="#MonikaWielichowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-338.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: Bardzo proszę, pani marszałek. Minister Gramatyka mnie wywołał, więc chciałbym odpowiedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-338.4" who="#MonikaWielichowska">Rozumiem, że chce pan panią przeprosić.</u>
          <u xml:id="u-338.5" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: Chciałbym się do tego odnieść. Mogę?)</u>
          <u xml:id="u-338.6" who="#MonikaWielichowska">30 sekund.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#AndrzejŚliwka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#AndrzejŚliwka">Niestety, chyba pana… A nie, pan minister Gramatyka jest, bardzo się cieszę.</u>
          <u xml:id="u-339.2" who="#AndrzejŚliwka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani minister, ja pani minister nie zauważyłem podczas mojej wypowiedzi. Zachęcam pana ministra Gramatykę, który teraz jest odwrócony do mnie plecami, żeby wsłuchał się w moją wypowiedź. Od razu, kiedy pani marszałek poinformowała, że pani minister jest, przeprosiłem i powiedziałem, że bardzo się cieszę, że pani minister jest. Ponieważ macie tak wielu wiceministrów, każdy może się pogubić. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-339.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#MonikaWielichowska">Serdecznie zapraszam podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego panią Marię Mrówczyńską.</u>
          <u xml:id="u-340.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#MariaMrówczyńska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dzisiaj spotkaliśmy się tutaj, aby przedyskutować sprawę zmiany nazwy Akademii Wychowania Fizycznego na Akademię Kultury Fizycznej. Padło wiele słów, ale warte podkreślenia jest to, że debatujemy nad projektem ustawy na wniosek Jego Magnificencji rektora, potwierdzony przez organy kolegialne, jakimi są senat i rada uczelni.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#MariaMrówczyńska">Chciałabym się odnieść do dwóch pytań. Na trzecie, tak jak prosił pan poseł Tomaszewski, odpowiemy pisemnie.</u>
          <u xml:id="u-341.2" who="#MariaMrówczyńska">Pytanie pana posła Jaśkowca dotyczyło dalszego rozwoju uczelni. Szanowni państwo, każda uczelnia ma autonomię i niewyobrażalne jest to, żeby uczelnia się w dalszym ciągu nie rozwijała. Rozwój uczelni następuje na skutek tego, co dzieje się w otoczeniu społeczno-gospodarczym. Zauważcie państwo, że obecnie jeszcze Akademia Wychowania Fizycznego, która zaczynała od trzech kierunków studiów, w tej chwili ma tych kierunków studiów 16 i kształci ponad 3,5 tys. studentów, w tym ponad 50 studentów z zagranicy. Ma też szkołę doktorską, w której mamy ok. 38 studentów czy uczestników szkoły doktorskiej. Rozwój tej uczelni jest w tej chwili bardzo intensywny i na pewno patrząc na to, jak zmienia się otoczenie społeczno-gospodarcze w takim mieście jak Kraków, będzie w dalszym ciągu kontynuowany.</u>
          <u xml:id="u-341.3" who="#MariaMrówczyńska">Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Pani Marszałek! Drugie pytanie dotyczyło nakładów na naukę. Chciałabym podkreślić, że w 2024 r. nakłady na naukę w stosunku do 2023 r. wzrosły o 7 mld zł. W tej chwili to jest ponad 34 mld zł i jest to wzrost o 22%. Działamy i dążymy do tego, abyśmy doszli do takiej wysokości finansowania nauki względem PKB, która jest w krajach wysoko rozwiniętych, czyli do 3%. Ponawiamy starania o to. W kolejnym budżecie wzrost nakładów na naukę będzie ok. 5-procentowy. To oczywiście jest dla nas moment zatrzymania się i przemyślenia tej kwestii, bo wiemy, że te nakłady są niewystarczające, ale prowadzimy działania, żeby one były jeszcze większe.</u>
          <u xml:id="u-341.4" who="#MariaMrówczyńska">Wracając do ustawy, ze względu na to, że jest to ustawa, która wynika z potrzeb społeczności akademickiej, zwracam się do państwa o przychylenie się do tego projektu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-341.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam sprawozdawcę komisji panią poseł Katarzynę Matusik-Lipiec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#KatarzynaMatusikLipiec">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Jeszcze raz z tej mównicy chciałabym przypomnieć o tym, że to, że w tej chwili procedujemy nad projektem ustawy, która zmienia nazwę uczelni, wynika z zapisów ustawy — Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Debata w tym momencie na temat tego, czy tak powinno być, czy też nie, powinna znaleźć się w innym punkcie.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#KatarzynaMatusikLipiec">Ministerstwo przygotowuje szeroką zmianę ustawy — Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce i proponuje tym posłom, którzy podważali konieczność przeprocedowania tego projektu ustawy w Sejmie, żeby wtedy, w tej dyskusji zabierali głos. Na ten moment Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce mówi wyraźnie, że wszystkie zmiany, również zmiany nazwy uczelni musimy przeprowadzać w Sejmie. To jest pierwsza uwaga.</u>
          <u xml:id="u-343.2" who="#KatarzynaMatusikLipiec">Druga uwaga dotyczy tych głosów w dyskusji posłów — i za te głosy w tej dyskusji dziękuję — mówiących o dorobku akademii, jeszcze Akademii Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie, i ten dorobek podkreślających. To jest 75 lat. Przypomnę, że uczelnia rozpoczynała kształcenie na kilku kierunkach, a w tym momencie tych kierunków jest kilkanaście. Należy życzyć tej uczelni dalszego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-343.3" who="#KatarzynaMatusikLipiec">Z tej mównicy chciałabym powiedzieć, że Sejm przychyla się do wniosku złożonego przez uczelnię. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-343.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#MonikaWielichowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-344.2" who="#MonikaWielichowska">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-344.3" who="#MonikaWielichowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (druk nr 728).</u>
          <u xml:id="u-344.4" who="#MonikaWielichowska">Proszę pana posła Łukasza Osmalaka o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#ŁukaszOsmalak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#ŁukaszOsmalak">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Szanowni Obywatele! Na przestrzeni tak naprawdę setek lat, na przestrzeni wieków człowiek musiał stawiać czoła różnym wyzwaniom. Zawsze w tych wszystkich procesach, które toczyły się od zarania świata, człowiek musiał podejmować jakieś trudne decyzje, bo przydarzały się różne pandemie, epidemie, katastrofy, kataklizmy itd., itd. Na szczęście w tym wszystkim, w życiu człowieka mamy postęp, mamy rozwój, mamy technologie, nowe technologie. To wszystko pozwoliło nam jako ludzkości zrobić krok do przodu, pozwoliło nam jako ludzkości, ludziom być w tym miejscu, w którym teraz jesteśmy. Przecież mamy dostęp do Internetu, mamy smartfony, mamy komputery.</u>
          <u xml:id="u-345.2" who="#ŁukaszOsmalak">Na pierwszy rzut oka wydawałoby się, że wszystko jest super. Niestety wraz z całym rozwojem, wraz z technologią, która weszła w nasze życie, pojawiają się też różne niebezpieczeństwa i związane z tym wszystkim zagrożenia. Myślę, że gdybyśmy jeszcze 10, 20 czy 30 lat temu powiedzieli naszym dziadkom o czymś takim jak patostreaming, cyberprzemoc, cyberprzestępczość, to chyba nikt z nich nie miałby zielonego pojęcia o tym, co w ogóle mamy na myśli. Często te zmiany, które wynikają z rozwoju technologicznego, z tego, że świat po prostu idzie do przodu, mają ogromny wpływ na nasze życie. Niestety albo stety w wielu przypadkach dochodzi do takich sytuacji, w których mają wpływ nie tylko na nasze życie, ale również na naszą śmierć.</u>
          <u xml:id="u-345.3" who="#ŁukaszOsmalak">Jednym z takich zjawisk, które na przestrzeni ostatnich lat bardzo wyraźnie ujawniły się w naszym życiu, co prawda głównie w życiu online, w życiu wirtualnym, jest hejt, o którym już kilkukrotnie tutaj, w parlamencie mieliśmy okazję debatować i rozmawiać. Szanowni państwo, hejt to coś, co, jak myślę, dotyczy na pewno wielu z nas, jeżeli nie wszystkich z nas. To, że dotyczy on nas, osób publicznych, w mojej opinii tak naprawdę nie powinno stanowić dla nas żadnego problemu. Problemem jest to, że hejt dotyczy osób młodych, osób nieletnich, osób, które prowadzą działalność gospodarczą, zwykłych, uczciwych ludzi, którzy codziennie mijają się na ulicy albo których my mijamy na ulicy. W niektórych momentach, w niektórych okolicznościach gdzieś pojawia się ktoś, kogo dzisiaj nazywamy anonimowym hejterem. To właśnie ta osoba jest w stanie wszystko zepsuć przez swoje postępowanie.</u>
          <u xml:id="u-345.4" who="#ŁukaszOsmalak">Wysoka Izbo! W związku z powyższym kilka miesięcy temu założony został w naszym parlamencie, w Sejmie zespół do spraw walki z anonimowym hejtem w Internecie. Ten zespół na przestrzeni ostatnich miesięcy wypracował wstępny projekt ustawy, który kolokwialnie nazwaliśmy ustawą o ślepym pozwie. Nasze prawo funkcjonuje w taki sposób, że aby móc dochodzić swoich roszczeń, swoich praw, bronić swojego dobrego imienia, np. w sądzie, musimy iść do sądu, złożyć odpowiedni wniosek, odpowiednie dokumenty i wyraźnie wskazać, wyraźnie pokazać osobę, która wyrządziła nam jakąś szkodę. Niestety w tym przypadku, o którym rozmawiamy, w przypadku anonimowego hejtu nie jesteśmy w stanie wskazać tej osoby, ponieważ, jak sama nazwa wskazuje, nasz potencjalny hejter jest osobą anonimową.</u>
          <u xml:id="u-345.5" who="#ŁukaszOsmalak">Czym zatem ma być ślepy pozew? Ślepy pozew ma być orężem danym naszym obywatelom po to, aby ci, którzy czują się hejtowani, których dobre imię zostało zszargane w Internecie, mogli złożyć pozew przeciwko tak naprawdę nie wiadomo komu, po to, aby w momencie, kiedy poczują się faktycznie zhejtowani, mogli złożyć wniosek o ślepy pozew, aby sąd wziął na siebie ocenę tego wniosku i ustalenie personaliów potencjalnego hejtera, jeżeli oczywiście uzna, że ten wniosek jest zasadny.</u>
          <u xml:id="u-345.6" who="#ŁukaszOsmalak">Szanowni Państwo! Ustalenie personaliów hejtera może dać nam to, że osoba poszkodowana będzie mogła dochodzić swoich praw. Jeżeli nigdy nie ustali się, chociażby z powodów technicznych, kim tak naprawdę jest ten anonimowy hejter, to osoba składająca pozew będzie mogła otrzymać z sądu dokument, w którym będzie bardzo jasno, ewidentnie pokazane, że ktoś, kto obmawiał cię w Internecie, ktoś, kto pisał o tobie źle, ktoś, kto mówił na twój temat niedobre rzeczy, jest hejterem, jest anonimowy, nie jest to nikt, kim tak naprawdę należy się zajmować w poważny sposób.</u>
          <u xml:id="u-345.7" who="#ŁukaszOsmalak">Szanowni Państwo! Nasz zespół złożył projekt ustawy. Bardzo chcielibyśmy, aby ten projekt był procedowany ponad wszelkimi podziałami w pełnym tego słowa znaczeniu. Jesteśmy bardzo otwarci na to, aby każdy z nas, każdy, kto pracuje na tej sali, każdy, kto pracuje w jakiejś komisji, przyszedł do nas już dzisiaj, zapraszamy, aby zaproponować zmiany, które będzie chciał wnieść do naszej ustawy. Chcemy, aby to było dobre prawo, aby to było prawo, które będzie realnie pomagało, w sposób szczególny tym osobom, o których wcześniej mówiłem, czyli osobom nieletnim, osobom, które same nie są w stanie obronić się przed anonimowym hejtem w Internecie.</u>
          <u xml:id="u-345.8" who="#ŁukaszOsmalak">Na sam koniec mojej wypowiedzi chciałbym bardzo serdecznie podziękować wszystkim tym, którzy wzięli udział w tych pracach, którzy brali udział w posiedzeniach naszego zespołu i którzy jeszcze będą brali w nich udział. Dlatego że tak naprawdę w tym momencie nie chcemy kończyć tej pracy, ale jeżeli uda się przeprocedować tę ustawę, to nie będziemy chcieli zatrzymać się w tym miejscu, tylko będziemy chcieli iść dalej i jeszcze to dopracować po to, żeby ten cały projekt związany z anonimowym hejtem, ze wsparciem dzieci, młodzieży był jeszcze lepszy.</u>
          <u xml:id="u-345.9" who="#ŁukaszOsmalak">Dlatego bardzo dziękuję wszystkim NGOs, które wzięły udział w spotkaniach naszego zespołu. Dziękuję wszystkim firmom, szczególnie tym instytucjom, które reprezentują platformy socialmediowe w Internecie. Dziękuję środowisku prawniczemu, dziękuję celebrytom — nie wszyscy z nich lubią, żeby mówić o nich: celebryci — wszystkim znanym osobom z pierwszych stron gazet, z telewizji, które przychodziły na spotkania naszego zespołu i opowiadały o ich doświadczeniach, opowiadały, co o tym myślą, jak powinniśmy starać się ten problem rozwiązywać. Dziękuję bardzo Ministerstwu Cyfryzacji, dziękuję bardzo ministerstwu edukacji za współpracę przy tym projekcie. I w sposób szczególny chciałbym podziękować tutaj trzem kolegom posłom, z którymi najwięcej czasu poświęciliśmy na pracę nad tym projektem, i wymienić ich tutaj. Dziękuję panu posłowi Piotrkowi Strachowi, panu posłowi Kamilowi Wnukowi i panu wiceministrowi Michałowi Gramatyce.</u>
          <u xml:id="u-345.10" who="#ŁukaszOsmalak">Dziękuję bardzo i zapraszam, mam nadzieję, do owocnej debaty na ten temat. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-345.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#MonikaWielichowska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#MonikaWielichowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-346.3" who="#MonikaWielichowska">Pierwszego do głosu zapraszam pana posła Grzegorza Lorka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie, Panowie! Wysoka Izbo! Projekt wprowadza nowy rodzaj cywilnego postępowania szczególnego — postępowanie o ochronę dóbr osobistych, jeżeli do ich naruszenia doszło drogą elektroniczną, a powód nie zna imienia i nazwiska albo nazwy lub adresu miejsca zamieszkania albo siedziby pozwanego, który naruszył jego dobra osobiste. Zaproponowane przepisy upoważniają sądy do występowania w imieniu powodów o konieczne do procedowania dane. Jest to znaczące ułatwienie szczególnie dla stron, których dobra osobiste zostały naruszone przez anonimowe wpisy, jak również dla osób niereprezentowanych przez profesjonalnych pełnomocników. Tyle teoria. Brzmi bardzo dobrze. Idea też jest słuszna. Gorzej z praktyką i skrywanymi motywami.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#GrzegorzLorek">Jeśli chodzi o praktykę, to największe platformy internetowe mają siedziby poza granicami naszego kraju i raczej nie są chętne do współpracy z polskimi organami ścigania w sprawach hejtu. Ich pojmowanie wolności słowa, czasami nawet dość opaczne, sprawia, że autorzy nawet niewątpliwie hejterskich wpisów pozostają anonimowi. I na razie nie mamy skutecznej metody, aby zmusić te portale do współpracy. Bo czy kary, które będą grozić takiemu operatorowi za odmowę ujawnienia danych hejterów przestraszą go, zmuszą do ich wydania? A czy nawet w przypadku kar zasądzonych będzie można skutecznie je ściągnąć z takiego operatora? Mocno wątpię. Także technologia tu nie pomaga — usługi czy sieci VPN zapewniają każdemu chętnemu anonimowość.</u>
          <u xml:id="u-347.2" who="#GrzegorzLorek">Ale najbardziej niepokoją skrywane motywacje wprowadzenia takich przepisów. Pod płaszczykiem walki o prawa obrażanych i hejtowanych ukrywa się chęć wprowadzenia cenzury. Realne konsekwencje wszyscy znamy. Gdy internauta ostrzegł w serwisie społecznościowym przed szabrownikami w jego zalanym przez ostatnią powódź mieście, Policja go wytropiła, bo w uśmiechniętej Polsce nie wolno źle pisać o działaniach władzy w czasie powodzi. W ogóle w uśmiechniętej Polsce nie wolno źle pisać o władzy. Nie po to ta władza nielegalnie i siłą objęła publiczne media, nie po to rozpętała polowanie na czarownice, nie po to uchwałokracją obchodzi ustawy i konstytucję, żeby jacyś internauci bezkarnie podważali jej działania albo ujawniali to, co wasza władza chce ukryć. Dlatego wasza demokracja walcząca musi mieć dzisiaj skuteczniejsze narzędzia. Musi mieć cenzurę w Internecie, w ostatnim społecznym bastionie swobody, jedynej krainie wolności słowa, której jeszcze nie kontrolujecie, i dlatego chcecie położyć na niej swoje łapy. Bo nie o ochronę dóbr Polaków wam chodzi, tylko o ochronę waszej władzy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-347.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-347.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-347.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie poseł Lorek, jak panu nie wstyd mówić takie rzeczy?)</u>
          <u xml:id="u-347.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Przeczytaj projekt.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Agnieszkę Hanajczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#AgnieszkaHanajczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chyba od tego trzeba zacząć. Będę kontynuatorem tego, co przed chwileczką mówił pan poseł Lorek, chociaż w innym sensie. Żeby ten projekt miał sens, a on jest wyjątkowo potrzebny, bo wszyscy doświadczamy hejtu, my, nasi bliscy, nasze dzieci, żeby on miał jakiś głębszy sens, to przede wszystkim my nie możemy korzystać z tego hejtu. Niestety polityka jest takim obszarem jak każdy inny, gdzie hejt stał się normą. Nie będę teraz polemizowała albo przerzucała się argumentami, ale żywię głęboką nadzieję, że uda nam się pracować rzeczywiście ponad podziałami, bo w istocie jest to bardzo potrzebny projekt, ale wypracowanie najlepszych rozwiązań nie będzie takie proste, dlatego że funkcjonujemy w takiej, a nie innej przestrzeni social mediów, w przestrzeni, która niestety codziennie dostarcza każdemu z nas hejtu.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#AgnieszkaHanajczyk">Nie będę już powtarzała tego, co powiedzieli moi przedmówcy. Mam akurat ten zaszczyt, że będę pracować w komisji, która zajmie się dalszym procedowaniem, bo wszyscy potrzebujemy tego projektu, ale musimy być świadomi, że będzie wiele wątpliwości, będzie dyskusja, i na to liczę, dzięki której wypracujemy najlepsze rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-349.2" who="#AgnieszkaHanajczyk">Szanowni Państwo! Czy to jest prosty projekt? Wystarczy powiedzieć, że w I kwartale 2021 r. Facebook na całym świecie dezaktywował 1300 mln fałszywych kont, w II kwartale — 1700 mln. Czy to ma oznaczać, że nie ma sensu zająć się tą materią? Nie, przeciwnie. Przeciwnie, właśnie my na tej sali plenarnej, w komisji — mam nadzieję, liczę na to — zrobimy choćby pierwszy krok, żeby w jakiś sposób to ograniczyć. Tylko liczę też na to, że będą nam towarzyszyć głębokie przemyślenia, głębokie refleksje, bo to, co powiedział mój szanowny przedmówca, to już jest wchodzenie w polemikę na temat granic obrażania. Życzę państwu i sobie owocnej pracy nad tym projektem. Oczywiście jako przedstawicielka Koalicji Obywatelskiej deklaruję, że również będziemy pracować i będziemy głosować za skierowaniem przedmiotowego projektu do komisji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-349.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#MonikaWielichowska">Chciałam przywitać gości posła Filipa Kaczyńskiego. Gościmy was chyba na galerii. A jest to grupa studentów z Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej. Mam rację?</u>
          <u xml:id="u-350.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-350.3" who="#MonikaWielichowska">Witamy was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-350.4" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam już pana posła Michała Gramatykę z Polski 2050 — Trzeciej Drogi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#MichałGramatyka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Twitterowy wpis pana posła Milewskiego z PiS-u, merytoryczny, wyrażony na posiedzeniu sejmowej komisji. Krytyka budżetu. Ma do tego pełne prawo. To jest polityka, nie musimy się lubić, możemy się krytykować. Opinia hejtera: jak ty, chłopie, jesteś tak samo ogarnięty w domu jak na tej komisji, to ja współczuję rodzinie. Ale robili dziś z ciebie debila.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#MichałGramatyka">Adrian Zandberg, w podobnym tonie, merytoryczna krytyka budżetu. Wpis hejtera: Adrian, w… — wyciszone — wreszcie do PiS-u.</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#MichałGramatyka">Pan minister Nitras, merytoryczny wpis o orlikach, boiskach, na których dzieciaki mogą uczyć się grać w piłkę. Wpis hejtera: Nitras, ty — wyciszone — masz krew na rękach, ty bolszewicka — wyciszone.</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#MichałGramatyka">I jeszcze Janusz Cieszyński, merytoryczny wpis na portalu X o rozwiązaniach, które mogą przynieść więcej pieniędzy w służbie zdrowia. Opinia hejtera: pakuj manatki i na Ukrainę, znikaj do swoich, wara ci od Polski i od Polaków, zdrajco.</u>
          <u xml:id="u-351.4" who="#MichałGramatyka">Tak wygląda dzisiaj realna polska polityka w mediach społecznościowych. To są cytaty. Teraz pytanie: Co my chcemy zrobić? Chcemy, żeby te tchórze, które wypisują takie wpisy, pokazały się światu. W momencie, kiedy okazało się, że Pablo Morales nazywa się Bartosz Kopania, natychmiast przestał mówić o dupkach, o kretynach, o pożytecznych idiotach PiS, bo wcześniej tak określał czołowych polityków polskiej sceny politycznej, np. Jarosława Kaczyńskiego albo Szymona Hołownię. W momencie, kiedy okazało się, że jego brat Marcin to hejter, który publikuje w Internecie, natychmiast zniknęły z Internetu wpisy typu: dewiacyjny umysł — to o Jarosławie Kaczyńskim — albo leszcz i bachor — to o Szymonie Hołowni. Podobno robili to za pieniądze. Nie chcę w to wierzyć. Jestem idealistą.</u>
          <u xml:id="u-351.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Piotra Stracha, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#PiotrPawełStrach">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziś społeczeństwo informacyjne to podstawa naszej demokracji. Większość naszego społeczeństwa informacje pozyskuje z Internetu, mediów społecznościowych, ale także narzędzi internetowych. Jeśli chodzi o gazety, radio czy telewizję, to tam skupia się nasze życie publiczne. Wolność jednostki kończy się tam, gdzie zaczyna się wolność drugiej jednostki. Nie rozumiem tych komentarzy dotyczących ograniczenia prawa, wolności słowa. W tym momencie nie mamy z tym w ogóle do czynienia.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#PiotrPawełStrach">Ostatnia rzecz — żeby nie przedłużać — ta ustawa ma przede wszystkim walor prewencyjny. Dzięki zastosowaniu tych narzędzi, jeśli chodzi o ślepy pozew, sprawimy, że po prostu tego hejtu w Internecie będzie mniej. My go całkowicie nie wyeliminujemy. To nie jest tak, że my naprawimy świat czarodziejską różdżką, ale jesteśmy w stanie ograniczyć zło, ograniczyć nienawiść, ograniczyć przemoc w Internecie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Kamila Wnuka, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#KamilWnuk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Drodzy Rodacy! Pan minister Gramatyka mówił o politykach, a ja bym chciał powiedzieć głównie o tych, dla których ta ustawa tak naprawdę powstaje.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#KamilWnuk">W świecie biznesu sukces mierzy się w zysku i w liczbach. Pan Tomek zaczął mieć problemy w pracy, kiedy osiągnął sukces. Dzięki swojej ciężkiej pracy przez kilkanaście godzin dziennie zbudował dom, osiągnął duże zarobki, kupił sobie supersamochód. Nie wszystkim podobał się sukces pana Tomasza. Zaczęło się od ocen jego firmy w Internecie. Później zaczęły się negatywne komentarze o firmie: że osoby ją zniszczą. Później przeszło już do jego prywatnych rzeczy. Okazało się, że anonimowe osoby, o których pan Tomasz nie wiedział, kim są, pisały mu komentarze. Że przetną hamulce w samochodzie, wiedzą, do jakiej szkoły chodzą jego dzieci. Pan Tomasz w pewnym momencie nie wytrzymał tej sytuacji, nie poradził sobie z tym anonimowym hejtem w Internecie. Pan Tomasz popełnił samobójstwo. Pana Tomasza już nie ma. Nie ma sprawców, ale jest ofiara. Pana Tomasza już nie ma.</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#KamilWnuk">Nie wiem, czy państwo wiecie, ale w 2023 r. wśród najmłodszych w Polsce było ponad 2 tys. prób samobójczych. Ok. 150 prób samobójczych w Polsce było niestety udanych. A wiecie państwo, jaka jest główna przyczyna tych prób samobójczych? Jak pokazują badania, główną przyczyną tych zdarzeń jest brak akceptacji wśród rówieśników i związany z tym właśnie hejt.</u>
          <u xml:id="u-355.3" who="#KamilWnuk">Mama 15-letniej Julii z Lubina, dziewczynki, która niestety odebrała sobie życie we wrześniu tego roku, powiedziała: słowo nie tylko może zranić, słowo może zabić.</u>
          <u xml:id="u-355.4" who="#KamilWnuk">Szanowni Państwo! Drogie Posłanki i Drodzy Posłowie! Ta ustawa została przygotowana nie po to, żeby pomagać nam. My wiedzieliśmy, na co się piszemy, jako politycy jesteśmy skazani na ocenę, nie zawsze słuszną, nie zawsze uczciwą. Jest dla zwykłych obywateli, dla przedsiębiorców, dla tych najmłodszych. Proszę was o to od lewej do prawej strony — wszystkich. Wspólnie przygotujmy ślepy pozew, ustawę, która pomoże walczyć z anonimowym hejtem w Internecie. Ślepy pozew — hejterzy, widzimy się w sądzie.</u>
          <u xml:id="u-355.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję panu posłowi i zapraszam pana posła Michała Pyrzyka, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#MichałPyrzyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#MichałPyrzyk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga przedstawić nasze stanowisko o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy — Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, który dotyczy wprowadzenia odrębnego trybu postępowania w sprawach związanych z naruszeniem dóbr osobistych w sieci internetowej przez anonimowego sprawcę, przez osobę o nieustalonej tożsamości.</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#MichałPyrzyk">Walka — chcę to podkreślić — skuteczna i kompleksowa z rozpowszechnianiem nielegalnych i szkodliwych treści w Internecie, jest dziś nieodzowna. W ramach treści uznawanych za nielegalne lub szkodliwe wyodrębnić można tzw. mowę nienawiści, ale także nieprawdziwe lub częściowo nieprawdziwe wiadomości, generowane już nierzadko z użyciem sztucznej inteligencji, często o charakterze sensacyjnym, publikowane z intencją wprowadzenia odbiorców w błąd w celu osiągnięcia korzyści finansowych, politycznych czy zwykłych prestiżowych. Wirtualna agresja czy wirtualne oszustwo bywają napędzane również poczuciem bezkarności i braku odpowiedzialności sprawcy, coraz częściej przekształcają się one w rzeczywiste ataki na osoby będące obiektami internetowego hejtu. Szerzenie nieprawdy, obraźliwe komentarze, groźby czy dyskryminacyjne wypowiedzi godzą w wartości chronione przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej, takie jak dobre imię, cześć, godność osobista, a zatem wartości wymagające szczególnej ochrony. Takie praktyki, których dziś mamy bardzo wiele, mogą prowadzić i zazwyczaj prowadzą do poważnych problemów emocjonalnych i psychicznych, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży. Obraźliwe treści, komentarze, cyberprzemoc, hejt mogą sprawić, że młody człowiek czuje się bezwartościowy i niechciany, miewa depresję, myśli samobójcze, jako obiekt mowy nienawiści może odczuwać chroniczny lęk, mieć obniżoną zdolność koncentracji i nauki, a w konsekwencji świadomie lub nieświadomie wycofuje się społecznie. Obiektem i celem mowy nienawiści, nieprawdziwych informacji mogą być również przedsiębiorcy. Takie działania w sieci internetowej podejmowane są niejednokrotnie po to, by niszczyć wypracowany dorobek danej firmy czy podmiotu gospodarczego. Odnosi się to również do zawodu lekarza, prawnika, każdej osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą, którzy nie mogą skutecznie przeciwstawić się takiej na wskroś nieuczciwej konkurencji. Obiektem mowy nienawiści, nieprawdziwych informacji może więc być każdy bez względu na wiek i profesję, dlatego konieczne są podstawy prawne do walki z tymi negatywnymi zjawiskami. Wynoszenie przez pana posła Lorka na piedestał tylko polityków jest niczym nieuzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-357.3" who="#MichałPyrzyk">Niewątpliwym narzędziem tej walki będzie proponowany przez posłów wnioskodawców tryb pozwalający na wytoczenie powództwa osobom anonimowym przy pomocy instytucji tzw. ślepego pozwu. Jest to jednak naszym zdaniem, zdaniem klubu parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, instytucja, choć potrzebna, to jednak nie do końca wystarczająca. Dlatego w naszym poselskim projekcie ustawy o tzw. mowie nienawiści — on nie ma jeszcze druku — a pragnę zaznaczyć, że treści w Internecie rozchodzą się błyskawicznie, wprowadzamy trzy przyspieszone tryby postępowania i obok instytucji nazywanej ślepym pozwem proponujemy również szczególny tryb w postępowaniach o naruszenia związane z rozpowszechnianiem nielegalnych treści w Internecie przeciwko osobom o znanej tożsamości, które można zidentyfikować, bo normalny tryb w tych sprawach nie wystarcza. Postępowania toczą się niejednokrotnie latami. A także trzeci, uproszczony tryb postępowania przeciwko dostawcom usług pośrednich w sieci, jeśli nie podejmują oni bezzwłocznie odpowiednich działań w celu usunięcia nielegalnych treści i nadal dochodzi do ich rozpowszechniania.</u>
          <u xml:id="u-357.4" who="#MichałPyrzyk">Nasz projekt wprowadza także definicję naruszeń, a także przewiduje czy ustala właściwe organy i koordynatora do spraw usług cyfrowych. Nie chcę o tym tutaj szczegółowo mówić, bo zapewne te kwestie będą omawiane podczas debaty nad naszym projektem, ale myślę, że o tych proponowanych przez nas rozwiązaniach będziemy rozmawiać już wkrótce, tym bardziej że nasz projekt uzupełnia prawem krajowym, oczywiście w dozwolonym zakresie, unijny akt o usługach cyfrowych i również poddaje te sprawy jurysdykcji polskich sądów.</u>
          <u xml:id="u-357.5" who="#MichałPyrzyk">Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe jako przeciwnik agresji, mowy nienawiści w debacie publicznej, także tej zalewającej sieć internetową, będzie popierać każdą skuteczną formę mającą na celu wyeliminowanie albo ograniczenie do minimum tych negatywnych zjawisk, co w konsekwencji na pewno przyniesie pozytywne skutki społeczne, czyli głównie poprawi dochodzenie ochrony praw przez osoby będące obiektem takiego hejtu, a potencjalnych sprawcom przyniesie utratę poczucia anonimowości w sieci. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-357.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo i zapraszam panią posłankę Anitę Kucharską-Dziedzic z klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Drodzy Wnioskodawcy! Naruszenia dóbr osobistych, żeby użyć pojęcia prawniczego, są rzeczywiście częste, są bolesne i są zwykle bezkarne, bo Internet, o którym tutaj mówimy, jako narzędzie, dał naprawdę nam wszystkim, ludzkości dostęp do dóbr kultury, dóbr nauki, ale także dał dostęp do tego, co jest bezkarnością w sianiu gróźb karalnych, w sianiu nienawiści, hejtu i krzywdzeniu.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Nóż można wykorzystać do smarowania chleba i można wykorzystać do tego, żeby kogoś zabić. Podobnie jest z anonimowością, może być wykorzystywana w dobrym, ale może być także wykorzystywana w złym celu. Cyberprzemoc i hejt stały się naprawdę powszechne i one rzeczywiście skutkują krzywdą, ale skutkują także, i to już było też dzisiaj na tej mównicy podkreślone, naprawdę poważnymi kosztami, zwłaszcza u osób, które nie były na to przygotowane i nie decydowały się na takie ryzyka, podejmując działalność czy to publiczną, czy gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Jeżeli mówimy o naruszaniu dóbr osobistych — to też padało tutaj z mównicy — to politycy są do tego przyzwyczajeni. Ja — z tego mnie państwo na tej sali kojarzycie — zajmuję się często kwestiami dotyczącymi przeciwdziałania przemocy, przemocy domowej, przemocy seksualnej. I za każdym razem, kiedy podejmowałam te kwestie publicznie, dostawałam groźby karalne, które dotykały mnie, ale także moich najbliższych, także nieletnich, małoletnich członków mojej rodziny, groźby brzmiące: my cię zgwałcimy, my cię zabijemy. Rozumiem, że osoby, które pisały o mnie takie rzeczy, zapowiadały, co mi zrobią, jakim narzędziem i w jaki sposób, to są osoby głęboko zaburzone, realizujące jakieś swoje deficyty w Internecie. Wiem, że osoby, które pisały do mnie, że jestem tak brzydka, tak stara i tak ohydna, że kamieniem by mnie nie tknęły, to są osoby z poważnymi zaburzeniami. Czasami wchodziłam na ich konta i myślałam sobie o tym, co sprawia, że taka jedna czy druga osoba myśli, że ktokolwiek chciałby być dotykany przez nią w jakikolwiek sposób: czy to kijem, czy czymkolwiek innym. Przecież to są żałosne, żenujące typy, ale takie żałosne, żenujące typy kierują swoje żałosne, żenujące, wrogie, nienawistne, ohydne, obrzydliwe, potworne treści do dzieci, do młodych, do osób prywatnych, do przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-359.3" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Mówię tu o moich doświadczeniach związanych np. z ustawą o zmianie definicji zgwałcenia, ale tę ustawę złożyła m.in. pani mec. Danuta Wawrowska, która była autorką pierwotnego przedłożenia. Kiedy ona złożyła to przedłożenie, nie tylko posypał się na nią ohydny hejt, ale posypały się także negatywne opinie dotyczące jej pracy jako mecenaski, które były nieweryfikowalne, ale wpływały na jej ocenę na różnych forach internetowych czy u różnych usługodawców internetowych. Tam się pojawiały opinie, jakoby była fatalną adwokatką. I nagle ocena jej jako adwokatki, która była świetna, poszła w dół. Jak miała walczyć z anonimowymi ocenami? Czy w ogóle miała możliwość, żeby walczyć? Internet bywa anonimowy, jest anonimowy, jest wykorzystywany w złym celu.</u>
          <u xml:id="u-359.4" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Dlatego ja wam, koleżanki i koledzy wnioskodawcy, bardzo serdecznie dziękuję, że się tym chcecie zająć, bo instytucja ślepego pozwu i słuszna walka z anonimowością w Internecie, która jest wykorzystywana w złym celu, na pewno stanowią coś, co jest nam jako społeczeństwu bardzo potrzebne, przy czym pewne naruszenia tajemnicy komunikacji elektronicznej mogą być także wykorzystywane w złym celu. Każdy kij ma dwa końce i każdy nóż może być użyty w złym celu. Bo jesteśmy także krajem, w którym SLAPP jest powszechny, jest nadużywany i ma także charakter państwowy. Macie państwo na tej stronie wymienione swoje grzeszki w tym zakresie. SLAPP jest wykorzystywany przez instytucje państwa. Aktywiści często chowają się za anonimowością, dlatego że są prześladowani, karani. Ograniczono także zapisy ustawy o sygnalistach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Tak więc jesteśmy za tym, żeby naprawdę się zająć tym problemem i procedować nad tą kwestią, ale jesteśmy także za tym, by na ten problem popatrzeć z każdej strony, holistycznie i także z udziałem pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Bardzo dziękuję za obecność panu ministrowi. Czekam na odpowiedź i realizację rezolucji Parlamentu Europejskiego o SLAPP-ach.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Bartłomieja Pejo, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#BartłomiejPejo">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Znowu Wysoki Sejm podejmuje próbę zakończenia ery wolności słowa i prywatności w Internecie. To wszystko tym razem odbywać się będzie kosztem sądów, które już i tak są skrajnie przeciążone i — trzeba powiedzieć jasno — niewydolne. Żeby zobrazować sytuację: w marcu tego roku w Gdańsku sąd okręgowy wyznaczył termin pierwszej rozprawy w sprawie o mobbing w szkole. Termin, uwaga, wyznaczono na grudzień 2027 r. Sąd poinformował strony, że taki będzie termin, jeśli strony nie zawrą ugody, i że proces będzie po prostu długotrwały. To właśnie efekt przeciążenia sądów, tego, że sędziowie mają nawet po kilkaset spraw.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#BartłomiejPejo">Jaki jest pomysł autorów ustawy? Dołóżmy sądom jeszcze więcej pracy, i to takiej, mówiąc najbardziej brutalnie, niewdzięcznej. Proponujecie państwo, żeby sądy okręgowe rozstrzygały tzw. ślepe pozwy. Będzie można pozwać wówczas osobę o nieznanej tożsamości w sytuacji, gdy dojdzie do naruszenia dóbr osobistych drogą elektroniczną. Kto ma ustalać tożsamość użytkownika, załóżmy, PanCzesio7345? Oczywiście sąd. Teraz będziemy pozywać się o niemiłe komentarze w Internecie, a ucierpią na tym sprawy bardzo ważne. Można pokusić się o złośliwość, że właśnie realizuje się taki scenariusz z mema: Halo, policja? Proszę przyjechać na Facebooka. Jak zawsze w takich przypadkach pod płaszczykiem pięknych haseł i ckliwych opowieści próbujecie państwo stworzyć narzędzie, które może zostać wykorzystane przeciwko wszystkim obywatelom. Dziś zmuszacie usługodawców do przechowywania danych, takich jak imię, nazwisko, PESEL, adres do korespondencji służący do weryfikacji podpisu elektronicznego usługobiorcy, numer telefonu generowany lub przetwarzany w trakcie prowadzonej przez niego działalności na terenie Rzeczypospolitej, przez okres 6 miesięcy i na koszt usługodawcy. Kto wie, czy za rok, 2 lata, a może 10 lat nie wprowadzicie kolejnej ustawy, tym razem wykorzystując już istniejący obowiązek do kompletnej inwigilacji użytkowników Internetu?</u>
          <u xml:id="u-365.2" who="#BartłomiejPejo">Kancelaria Sejmu w swojej analizie stwierdziła, że projekt, o którym mowa, może być sprzeczny z prawem Unii Europejskiej. TSUE uznał tę dyrektywę za sprzeczną z Traktatem i Kartą Praw Podstawowych w kontekście ingerencji w udostępnianie danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-365.3" who="#BartłomiejPejo">Ponadto, jak wskazuje analiza Kancelarii Sejmu, projekt nie przewiduje wyjątków, a w związku z tym jego regulacje będą dotyczyć podmiotów, które przetwarzają tzw. tajemnicę zawodową.</u>
          <u xml:id="u-365.4" who="#BartłomiejPejo">Projekt stanowi naruszenie podstawowych zasad postępowania cywilnego, może stanowić próbę obejścia ustawy o ochronie danych osobowych oraz próbę zdobywania danych osobowych przeciwników politycznych, o czym była dzisiaj mowa. Istnieje również bardzo duże prawdopodobieństwo, że ustalenie tożsamości będzie zwyczajnie błędne, np. w sytuacji gdy komentarz zamieścił jeden z domowników lub gość użytkownika. Sąd nie ma żadnych narzędzi do weryfikacji, czy za danym czynem stał określony człowiek. Jak wskazuje Kancelaria Sejmu, niewłaściwe ustalenie tożsamości pozwanego o ochronę dóbr osobistych może być podstawą do formułowania roszczeń o odszkodowanie względem Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-365.5" who="#BartłomiejPejo">W projekcie zignorowano również ustawę — Prawo prasowe, która zastrzega prawo autora materiału do zachowania anonimowości oraz zakazuje ujawniania przez dziennikarzy lub redakcję danych autora materiału.</u>
          <u xml:id="u-365.6" who="#BartłomiejPejo">To projekt na wielu polach szkodliwy, niebezpieczny, ograniczający wolność słowa w Internecie i po prostu zbędny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-365.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam do zabrania głosu pana posła Jarosława Sachajkę, koło Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#JarosławSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu koła Wolni Republikanie mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#JarosławSachajko">Projekt dotyczy wprowadzenia instytucji ślepego pozwu umożliwiającego osobom poszkodowanym sięgnięcie do mechanizmów odpowiedzialności cywilnoprawnej w celu zwalczania zniesławiających wpisów w Internecie. Tak się zastanawiam, co się państwu stało, bo odkrywają państwo koło na nowo. To jest już trzecie podejście do wprowadzenia cenzury w Internecie. W ubiegłej kadencji były dwa takie podejścia, jedno zrobiło Prawo i Sprawiedliwość, drugie — Lewica. Wówczas wam się to nie podobało, a w tej chwili, jak macie władzę, nagle wprowadzacie ustawę wprowadzającą cenzurę w Internecie.</u>
          <u xml:id="u-367.3" who="#JarosławSachajko">Może należałoby zacząć od siebie, bo jak na razie to premier Donald Tusk zniesławił prezydenta Stanów Zjednoczonych, mówiąc, że jest on rosyjskim agentem.</u>
          <u xml:id="u-367.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-367.5" who="#JarosławSachajko">To dopiero jest zniesławienie, szanowni państwo. Na razie nie słyszeliśmy: przepraszam za to, a pasowałoby w tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-367.6" who="#JarosławSachajko">Przed chwilą pan minister Gramatyka podał kilka przykładów zniesławiających wpisów pod różnymi postami innych polityków. A może trzeba by zacząć od siebie? Może państwo zaczęliby porozumiewać się innym językiem, a wtedy i obywatele używaliby innego języka. A może to jest celowe działanie i chodzi o to, żeby jeszcze bardziej zarzucić sądy pracą, żeby postępowania sądowe trwały jeszcze więcej lat. Gdy w ubiegłej kadencji chcieliśmy wprowadzić instytucję sędziów pokoju, aby przyspieszyć postępowania sądowe, to państwu nie pasowało to, że można by było uzyskać wyrok w racjonalnym terminie. W tej chwili państwo robią coś, aby jeszcze bardziej wydłużyć te postępowania.</u>
          <u xml:id="u-367.7" who="#JarosławSachajko">W ubiegłej kadencji Platforma Obywatelska zablokowała projekt rządowy mający zablokować dostęp dzieci do pornografii. Nie podobał się państwu projekt Prawa i Sprawiedliwości. Obiecali państwo, że w następnej kadencji przygotują swój. I co? Mija rok i dalej nic państwo z tym nie zrobili. Dalej mamy promocję alkoholu oraz hazardu w Internecie. To wam nie przeszkadza. Dlaczego? Boicie się branży pornograficznej i alkoholowej? Tego nie dotykacie. A tutaj ktoś was zhejtował i to wam się nie podoba.</u>
          <u xml:id="u-367.8" who="#JarosławSachajko">Nie będziemy popierać tej ustawy. Mam nadzieję, że i trzecie podejście do wprowadzenia cenzury w Internecie upadnie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-367.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#MonikaWielichowska">Minutowa przerwa techniczna.</u>
          <u xml:id="u-368.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 15 min 01 do godz. 15 min 03)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#KrzysztofBosak">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#KrzysztofBosak">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 13. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Monikę Wielichowską do zabrania głosu w imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-369.3" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#MonikaWielichowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wszyscy tutaj się zgodzimy, że hejt jest zły i wywołuje dramatyczne skutki. Hejt to działanie pełne nienawiści i pełne złych emocji. Hejt to problem, który narasta. Hejt jest wszędzie i może dotknąć każdego z nas.</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#MonikaWielichowska">Kilka dni temu w Sejmie współorganizowałam z młodzieżą konferencję „Zatrzymaj hejt”, w której wzięli udział parlamentarzyści, ministrowie, ale przede wszystkim młodzi ludzie. Podczas wydarzenia podpisaliśmy sojusz przeciwko hejtowi. Sojusz wskazuje, że hejt to poważny problem społeczny, który należy zwalczać; że hejt jest jedną z głównych przyczyn powiększania się kryzysu zdrowia psychicznego wśród młodzieży, ale oczywiście nie tylko młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-370.3" who="#MonikaWielichowska">Sojusz mówi m.in., że politycy powinni wyrzekać się hejtu, dbając o kulturę debaty politycznej, w końcu mówi, że resorty cyfryzacji, edukacji i sprawiedliwości czy rzecznik praw dziecka powinni intensyfikować działania zmierzające do walki z hejtem. Projekt, nad którym procedujemy, który próbuje podjąć walkę z hejtem, walkę ze złem, częściowo wychodzi naprzeciw wyzwaniu. Dlatego wszyscy powinniśmy bez polityki nad nim się pochylić, nad nim pracować i w ostatecznej wersji przyjąć. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-370.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#KrzysztofBosak">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-371.2" who="#KrzysztofBosak">Ustalam czas pytań na… Ile mamy osób zapisanych do pytań? 25. Mamy opóźnienie, więc proponuję minutę na pytanie. Proszę o dyscyplinę czasową.</u>
          <u xml:id="u-371.3" who="#KrzysztofBosak">Zaczynamy od pana posła Grzegorza Lorka, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-371.4" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pierwsze pytanie jest bardzo proste: Dlaczego nie zrobić prostego, jasnego przepisu, że każdy, kto wypisuje cokolwiek w sieciach społecznościowych, podpisuje się z imienia i nazwiska? Kropka. To jest pierwsze pytanie. Drugie: Dlaczego to nie jest projekt rządowy, po prostu rządowy? Skoro macie koalicję, to dlaczego to nie jest projekt złożony w imieniu rządu? Tego nie rozumiem, szczególnie że mamy tu ministra sprawiedliwości z Platformy Obywatelskiej. No i czy w ogóle robiliście badania, jak to obarczy sądy polskie, tzn. ile spraw jest w tej chwili, jak one się toczą, czy w ogóle istnieje potrzeba nowelizacji Kodeksu cywilnego? Przypomnę, że jeden poseł od was, z Polski 2050 powiedział: kodeksów się nie nowelizuje, naprawdę, bo jest za dużo nowelizacji, nowelizuje się tylko wtedy, kiedy naprawdę trzeba. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Ewę Leniart, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-373.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#EwaLeniart">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niewątpliwie problem naruszenia dóbr osobistych w Internecie jest problemem czasów nam współczesnych. Problem ten niestety nie tylko dotyka dzieci i młodzieży, lecz także wielokrotnie wywołuje nieodwracalne skutki u osób dorosłych. To nie zmienia jednak faktu, że otwarcie furtki w postaci stworzenia mechanizmu pozwu ślepego jest bardzo poważnym zagrożeniem dla procedury cywilnej. Nie wiem, czy to rozwiązanie powinno być w tej formie procedowane. O problemie rzeczywiście nadmiernego obciążenia sądów, w szczególności sądów okręgowych, już nie wspomnę.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#EwaLeniart">Jest także do rozważenia kwestia dotycząca tego, jak dużo danych ma udostępnić usługodawca. Myślę, że są to tak poważne problemy i wątpliwości, że bez dalszego procedowania nad tym projektem nie jest możliwe zajęcie jednoznacznego stanowiska, czy to rozwiązanie rzeczywiście jest rozwiązaniem jedynie słusznym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#KrzysztofBosak">Zanim przejdziemy do kolejnego pytania, pragnę przywitać gości przysłuchujących się naszym obradom, a mianowicie studentów z koła naukowego Kazus z Uniwersytetu Szczecińskiego. Pozdrawiamy serdecznie i życzymy niezapomnianych wrażeń z obrad Sejmu. Studenci goszczą na zaproszenie posła Patryka Jaskulskiego.</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#KrzysztofBosak">A teraz zapraszam do zadania pytania panią poseł Józefę Szczurek-Żelazko, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-375.3" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że powinniśmy walczyć z hejtem, który spowodował wiele nieszczęść. My, jako politycy, tak jak tu jeden z przedmówców powiedział, jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że oceny kierowane do nas są różnego typu, natomiast nie możemy zapominać o osobach wrażliwych, o naszych dzieciach, o młodzieży, gdzie te komentarze są dla nich zabójcze. Dowodów na to można tutaj przedstawiać wiele.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Oczywiście powinniśmy z tym walczyć, ale czy ten projekt, który został tutaj przez pana posła przedstawiony, daje rękojmię, że jeżeli zostanie wprowadzony w życie, ta walka będzie skuteczna? Mówiliśmy tutaj o problemach, z jakimi spotyka się nasz wymiar sprawiedliwości, spotykają się nasze sądy, jak wiele jest spraw na wokandzie, które czekają na finalizację. Czy rzeczywiście to będzie skuteczne narzędzie? Należy to w dalszych pracach uwzględnić. Dlatego też uważam, że rzeczywiście trzeba nad tym się pochylić, trzeba rozmawiać.</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Dziękujemy za zaproszenie do tej pracy, bo to jest pewna nowość tutaj, w tej Izbie w ostatnich miesiącach. Myślę, że wysłuchanie wszystkich stron i różnych opinii i obaw być może pozwoli na przygotowanie takiego projektu, który będzie takim skutecznym narzędziem w walce z hejtem.</u>
          <u xml:id="u-376.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Zbigniewa Boguckiego, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#ZbigniewBogucki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z tym, że hejt, czyli nienawiść, jest krzywdą, jest złem, wszyscy się zgadzamy. Tej nienawiści, tego hejtu jest nie tylko w przestrzeni internetowej, lecz także w ogóle w przestrzeni publicznej niezwykle wiele, ale jak mawia stare polskie porzekadło, przykład idzie z góry. Można też powiedzieć, że ryba psuje się od głowy. Kiedyś pan Petru dokonał takiego brawurowego połączenia tych dwóch powiedzeń i stwierdził, że głowa psuje się od góry. Ale zostawmy już pana Petru. Faktycznie jest tak, bo dzisiaj mamy premiera, który jest hejterem. I mówię to z całą odpowiedzialnością. Wtedy, kiedy na Campusie Polska Przyszłości młodzi ludzie wykrzykiwali te nienawistne hasła tej nienawistnej piosenki, które to hasło kryje się pod ośmioma gwiazdkami, pan premier co stwierdził w Internecie? Śpiewać każdy może, jeden lepiej, drugi gorzej. Nie było żadnego potępienia tego hejtu, także z państwa strony. Kiedy posługiwaliście się tym nienawistnym hasłem 8-gwiazdkowym — ja go dzisiaj tutaj nie wypowiem — to uczyniliście z tego oręże polityczne. I to jest hejt. Przykład idzie z góry, w dużej mierze od polityków, a dzisiaj idzie od premiera hejtera. Niestety.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo, Zbyszek!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Monikę Rosę, klub Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#KrzysztofBosak">Czy pani poseł jest na sali?</u>
          <u xml:id="u-379.3" who="#KrzysztofBosak">Jeżeli nie ma, to zapraszam pana posła Krzysztofa Piątkowskiego, także klub Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#KrzysztofPiątkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Z wypowiedzi moich przedmówców wnioskuję, że jest szansa, że rzeczywiście problemem się zajmiemy.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#KrzysztofPiątkowski">Jest szansa na ponadpartyjne i ponadklubowe porozumienie w tym zakresie, choć nie brakuje głosów ze strony niektórych polityków broniących rzekomo wolności słowa w Internecie, które niepokoją, bo jakże wolność słowa w Internecie ma usprawiedliwiać jad, słowny ściek, mowę nienawiści pod adresem wszystkich wypowiedziane przez anonimowych tchórzy, którzy nie mają odwagi do publicznej krytyki, prosto w oczy.</u>
          <u xml:id="u-380.2" who="#KrzysztofPiątkowski">Dokonałem kwerendy pod profilami i stronami polityków, ale nie powiem których i z jakich partii, bo dotyczy to wszystkich komentarzy typu: spadaj, ciulu, mendo polska, śmierdzący knurze, debilu, śmierdzisz gównem itd. Można byłoby je mnożyć. Rzeczywiście możemy to znieść, jesteśmy osobami publicznymi, ale brońmy obywateli przed takim ściekiem, przed taką nienawiścią, przed jadem. Niech nikt nie będzie bezkarny i przede wszystkim nie będzie anonimowy.</u>
          <u xml:id="u-380.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Barbarę Dolniak, klub Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#BarbaraDolniak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nikt, proszę państwa, nie mówi o tym, że projektodawcy chcą pozbawić prawa do polemiki, do dyskusji, także w Internecie, do odmiennego stanowiska. Do tego mamy prawo i zawsze będziemy mieli prawo, a sąd nas takiego prawa nie będzie mógł pozbawić. Chodzi o to, proszę państwa, żeby także w Internecie nie było hejtu, czyli wulgaryzmów, obrzydliwych i nieprawdziwych treści, którymi anonimowy internauta chce obrazić drugą stronę i jeszcze nie ma odwagi stanąć twarzą twarz wobec osoby, którą obraża, o której mówi nieprawdziwe informacje. Robi to nie tylko w stosunku do dorosłych, którym łatwiej się odnaleźć w takiej sytuacji, ale także w stosunku do młodych ludzi, którzy nie zawsze mają umiejętność zareagowania na taką sytuację.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#BarbaraDolniak">Ten projekt, proszę państwa, jest bodźcem do dyskusji, ale samo prawo nie wyeliminuje hejtu w Internecie. Potrzebne jest szerokie działanie, także ze strony państwa, również to działanie edukacyjne. Mamy nadzieję, że ten projekt w komisji do spraw zmian w kodyfikacjach, której przewodniczę, będzie podstawą do szerokiej dyskusji, jak minimalizować, jak zmniejszać hejt, bo nie da się go wyeliminować, jak go ograniczyć. Chodzi o to, by stworzyć rozwiązania, które poprawią istniejącą sytuację, a pewnie do szczegółowych zapisów będziemy mieli już pytania i dyskusję, bo np. zmiana art. 505 ze znaczkiem 44 budzi wątpliwości w swojej treści, jak rozumieć poszczególne zapisy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-382.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Pawła Bliźniuka, klub Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#PawełBliźniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#PawełBliźniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Hejt to trucizna XXI w. Zatruwa nasze życie publiczne, potrafi nawet zabić. Nie ma barw politycznych. Hejt to zło w czystej postaci, dlatego należy z nim walczyć. Natomiast fundamentem naszej cywilizacji jest wolność słowa, która musi za sobą nieść odpowiedzialność za to, co mówimy bądź piszemy w Internecie. Nad tym projektem warto dalej pracować, warto przyjrzeć się szczegółowym rozwiązaniom, tak żeby nie wylać dziecka z kąpielą, dlatego będziemy zajmowali się nim na posiedzeniu komisji. Potrzebne są szerokie konsultacje społeczne, szeroka debata z ekspertami, żeby wypracować jak najlepsze rozwiązania, jak najlepiej chroniące interesy tych najsłabszych, którzy są często ofiarami hejtu również w Internecie, interesy tych ludzi. Dlatego apeluję do państwa, żebyśmy wspólnie zagłosowali za tym, żeby móc umożliwić dalsze prace nad przedstawionym projektem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-384.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Iwonę Kozłowską, klub Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-385.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Niemal każdy z nas doświadczył hejtu i mowy nienawiści. Jako osoby publiczne częściowo się z tym liczymy. Jednak dziś problem ten dotyka niemal wszystkich Polaków i to niezależnie od wieku. Ludzie są bezradni wobec anonimowych ataków, które ranią równie mocno jak czyny. Proponowana zmiana w Kodeksie postępowania cywilnego wprowadza rozwiązanie pozwalające na ściganie sprawców hejtu bez konieczności podawania ich danych. W świecie, w którym liczą się zasięgi, lajki i niestety skandale, bywa, że portale internetowe tolerują takie treści, treści pełne hejtu, byleby przyciągnąć uwagę. Niestety prowadzi to do wielu dramatów kończących się tragicznymi konsekwencjami. Jak mówi przysłowie: zanim prawda włoży buty, kłamstwo obiegnie cały świat. Szczególnie dotkliwie odczuwają to dzieci młodzież, dla których Internet niestety staje się oknem na świat. Pytam więc pomysłodawców, jaka procedura przewidziana jest według państwa, w przypadku gdy w Internecie naruszane są dobra osobiste osób małoletnich. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Marcina Józefaciuka, klub Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-387.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Często jeżdżę po Polsce, prowadząc zajęcia dotyczące cyberprzemocy. Co tydzień rozmawiam z setkami młodych i starszych, m.in. o hejcie w cyberprzestrzeni. Dla młodych cyberprzestrzeń jest częścią ich świata rzeczywistego, nie światem istniejącym obok. Z naszych rozmów wynika, że problem hejtu jest coraz bardziej poważny i intensywny. Jest niewiele osób, które nie padły ofiarą hejtu, a często obroną przed hejtem jest wejście w rolę hejtera. Hejt doprowadza do obniżonego poczucia własnej wartości, bezsenności, ucieczki w uzależnienia, samookaleczania, po próbę samobójczą oraz samobójstwo włącznie. Projekt daje narzędzie w postaci ślepego pozwu. Pomaga również w identyfikacji sprawcy hejtu, ale sprawa nie kończy się na samej identyfikacji hejtera lub hejterki.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#MarcinJózefaciuk">2 tygodnie temu zostałem porównany, wręcz zrównany z Hitlerem przez jednego z posłów Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-388.2" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Pan poseł wie kto?)</u>
          <u xml:id="u-388.3" who="#MarcinJózefaciuk">Po zgłoszeniu sprawy do Komisji Etyki Poselskiej o ukaranie tego hejtera komisja ta odrzuciła dziś wniosek o jego ukaranie. Dlatego mam uwagę, należy wypracować precyzyjną definicję mowy nienawiści, bo bez tego stworzymy prawo, którego nie da się egzekwować. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-388.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Pępek, klub Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-389.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten projekt wychodzi naprzeciwko oczekiwaniom, bo hejt jest problemem społecznym i wymaga stanowczych działań ze strony państwa, a dotychczas jedynym sposobem na ściganie anonimowych hejterów w Internecie było postępowanie karne, którego efekt zależał od sprawności Policji w ustaleniu tożsamości. Według założeń sąd, do którego wpłynie tzw. ślepy pozew, będzie musiał w ciągu 7 dni zwrócić się do administratora strony lub dostawcy Internetu, aby ustalić dane sprawcy. Wszyscy rozumiemy, że liczy się czas pomiędzy dokonaniem czynu a ustaleniem osoby, która będzie osobą pozwaną. Chodzi o to, żeby ten czas był w miarę jak najkrótszy. Ale czy w związku z faktem, że sądy cywilne są już tak bardzo obciążone przez rozwody i sprawy frankowe, a tych ślepych pozwów może być naprawdę dużo, dopuszczają państwo możliwość wydłużenia tego czasu do 14 dni? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Klaudię Jachirę, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#KlaudiaJachira">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Należę do osób, które najczęściej są anonimowo atakowane w sieci. Dostawałam groźby karalne, grożono mi okaleczeniem, śmiercią. Straszyli, że wiedzą, gdzie mieszkam. Jestem chyba jedyną polityczką, która stała się ofiarą deepfake’u, który do dziś jest rozpowszechniany na portalu X. Często słyszę, że sama jestem sobie winna, ale nie jest to prawda. To agresor, nawet jeżeli za komputerem i anonimowy, jest sprawcą i jest winny, nigdy nie ofiara. Nie życzę nikomu ani tu, na tej sali, ani w całej Polsce, by miał takie doświadczenie jak deepfake. I nie, nie byłam i nie jestem bezczynna. Za każdym razem zgłaszam groźby karalne na Policję, do prokuratury. W wypadku deepfake’u również klub Koalicji Obywatelskiej złożył zawiadomienie do prokuratury. Ale niestety w zdecydowanej większości te zawiadomienia są umarzane z powodu niewykrycia sprawców, bo brakuje nam prawa, które nakładałoby obowiązek ujawnienia autorów pomówień przez portale, na których te ataki są przeprowadzane. Dzięki nowej ustawie możemy to naprawić. Możemy sprawić, że świat znów będzie bardziej bezpiecznym miejscem.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#KlaudiaJachira">Na koniec powiem: ja może i się uodporniłam na te ataki przez ostatnie 10 lat, ale nie chcę być w skórze żadnej młodej osoby, która przechodzi w Internecie przez takie piekło jak hejt, mowę nienawiści czy deepfake. A więc pora, by ci, którzy sieją tę nienawiść, także w sieci, przestali być bezkarni.</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-392.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Władysława Dajczaka, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-393.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#WładysławDajczak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zamieszczanie fałszywych, szkalujących informacji, opinii w Internecie staje się faktycznie coraz większym problemem. Niestety czasami prowadzi to do wielkich dramatów, do tragedii. Ci, którzy wypisują te treści, hejterzy, jak mówimy o nich, robią to dlatego, że czują się anonimowi i bezkarni, to jest oczywiste. Dlatego wydaje się, że warto, abyśmy się pochylili nad tym projektem, nad tą propozycją. Chodzi o to, aby tych ludzi, którzy to właśnie szczególnie dlatego robią, pozbawić tej anonimowości, takiej pewności i bezkarności. To jest, jak myślę, problem nas wszystkich i powinniśmy się wszyscy nad tym zastanowić. Oczywiście w trakcie czytania projektu tej ustawy niektóre artykuły budzą wiele wątpliwości. W związku z tym myślę, że warto, aby w komisjach pochylić się nad tym projektem i pewne rozwiązania uszczegółowić, dopracować, bo jest to problem ogólnie w tej chwili ważny dla nas wszystkich. Dzisiaj tu padało — szczególnie dotyczy to młodych ludzi, którzy często nie potrafią sobie z tym poradzić.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam teraz pana posła Mariusza Krystiana, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-395.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#MariuszKrystian">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym powiedzieć, że dobrymi chęciami to jest piekło wybrukowane. Bo jakże inaczej można powiedzieć, jeśli jedni politycy koalicji rządzącej chcą walczyć z hejtem, a drudzy ten hejt szerzą? Wulgarne hasła są przez niektórych z państwa uznawane za dorobek kulturowy. Było szydzenie z ofiar katastrofy smoleńskiej, a dziś jest mówienie o tym, że jest się ofiarą hejtu itd. itd.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#MariuszKrystian">Pytanie o skuteczność przepisów. Szanowni państwo, zapytajcie Policję, która dzisiaj, prowadząc postępowania z zakresu choćby mowy nienawiści, próbuje uzyskać dostęp do anonimowych kont, które są tworzone na Facebooku, i tego dostępu nie uzyskuje. Jakie państwo polskie będzie mieć instrumenty do tego, aby taki dostęp uzyskać? Bo przecież Mark Zuckerberg, czołowy przedstawiciel establishmentu lewicowo-liberalnego, tak tę Platformę stworzył i tworzy, że można na niej zakładać konta, w których nie potrzeba podawać prawdziwych danych osobowych, prawdziwego imienia i nazwiska.</u>
          <u xml:id="u-396.2" who="#MariuszKrystian">I jeszcze jeden element, o którym — jak uważam — można byłoby w tym kontekście rozmawiać. Chodzi o ochronę młodzieży przed pornografią. Szanowni państwo, Wysoka Izbo, ponad 50% polskich dzieci przed 12. rokiem życia ma kontakt z pornografią, wyjątkowo szkodliwą dla ich psychiki, emocjonalnego rozwoju w dalszych latach życia. Szanowni państwo, w końcu trzeba z tym zrobić porządek raz na zawsze. Jeżeli tego nie zrobimy, to w kontekście pokolenia stworzymy ludzi czy wychowamy ludzi, którzy na skutek kontaktu z pornografią nie będą w stanie stworzyć stabilnej rodziny, stabilnego emocjonalnie związku, ponieważ pornografia niszczy emocjonalne więzi młodego człowieka. A więc zastanówcie się państwo nad tym, czy ten projekt lub czy w kontekście tego projektu nie stworzyć uregulowań, które w końcu raz na zawsze zablokują, uniemożliwią dostęp polskich dzieci do jakże szkodliwej pornografii. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-396.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle za poruszenie istotnego problemu. Rzeczywiście jest nawet w tej chwili społeczna inicjatywa „Stop narkotykowi pornografii”, żeby umożliwić uchronienie dzieci przed tą plagą, o której pan mówił, tak że warto zwrócić uwagę. Pewnie ten projekt prędzej czy później, jeżeli podpisy zostaną zebrane przez wnioskodawców, trafi tutaj, do nas i będziemy na ten temat debatować.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha: Elon Musk to chyba gorzej niż Zuckerberg.)</u>
          <u xml:id="u-397.2" who="#KrzysztofBosak">Kolejne pytanie zadaje pan poseł Kamil Wnuk, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-397.3" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#KamilWnuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#KamilWnuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Drodzy Rodacy! Chciałem z tego miejsca przede wszystkim podziękować serdecznie wszystkim 30 posłom ze wszystkich opcji politycznych, którzy wzięli udział w dyskusji i w pytaniach w ramach pierwszego czytania projektu tej ustawy. Bardzo ważne, że jest dyskusja, bardzo ważne, że chcecie brać udział w tej dyskusji, bardzo ważne, że wyrażacie swoją opinię, bo dzięki temu możemy wspólnie coś zrobić, żeby to naprawić, żeby zlikwidować, a jak się nie da w całości zlikwidować, to chociaż zmniejszyć ten hejt. Jeszcze raz powtórzę to, co już mówiłem wcześniej. Szanowni państwo, w pierwszej kolejności tutaj chodzi nie o ochronę nas, my sobie poradzimy. Chodzi o ochronę najsłabszych, tych, którzy są bezbronni, czyli przede wszystkim najmłodszych, ale także przedsiębiorców. Prosiłbym, jeżeli macie swoje wnioski, swoje opinie na ten temat i chcielibyście coś zmienić w tej konkretnej ustawie: po prostu zgłaszajcie to. Wszyscy tutaj są otwarci, żeby stworzyć jak najlepsze prawo w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#KamilWnuk">Co do pornografii wśród najmłodszych i w ogóle innych problemów, one są bardzo ważne i istotne, ale skupmy się najpierw na rozwiązaniu jednego problemu, potem na następnych. I takie jest moje pytanie do pana posła Osmalaka: Jakie są następne etapy dotyczące tego projektu?</u>
          <u xml:id="u-398.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Andrzeja Śliwkę, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#AndrzejŚliwka">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#AndrzejŚliwka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Miesiąc temu opinią publiczną wstrząsnęło wydarzenie, które miało miejsce. Pan pułkownik, oficer Wojska Polskiego, zwyzywał dziennikarkę, nazywał ją śmieciem, wypowiadał naprawdę ohydne, obrzydliwe sformułowania. Z twarzą nie ukrywał się, został nagrany. Wtedy pan premier Kosiniak-Kamysz mówił, że to skandaliczne zachowanie, za które zostaną wyciągnięte konsekwencje. Dzisiaj na pismo, które zostało skierowane do Ministerstwa Obrony Narodowej, otrzymaliśmy odpowiedź, że postępowanie dyscyplinarne zostało umorzone. Była to znana postać, wiadomo, co on powiedział, został nagrany — i nie zostały w żaden sposób wobec takiej osoby wyciągnięte konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-400.2" who="#AndrzejŚliwka">Dzisiaj państwo przedkładacie projekt ustawy, który w moim przekonaniu, jeżeli chodzi o jego celowość, jest zasadny, panie pośle. Tylko ja mam do pana posła wnioskodawcy jedno zasadnicze pytanie. Chodzi mi o to, żeby pan poseł wyszedł tu i powiedział, jakie państwo chcecie mieć realne argumenty, ażeby duże podmioty, takie jak Meta, X i inne, udostępniały te dane, udostępniały te informacje. Bo w tych przepisach, które państwo przedłożyliście, nie ma takich instrumentów. A więc idea jest zaszczytna, to jest słuszne, celne, tylko jeżeli spojrzymy na warstwę merytoryczną i na treść przepisów, które państwo proponujecie, to zobaczymy, że niestety w tym zakresie to jest impotentne. Z żalem to mówię, z bólem to mówię. Jeżeli nie będzie ogólnych regulacji w tym zakresie, że te duże firmy technologiczne będą udostępniały te dane, będzie się to kończyło umorzeniami. Z żalem to mówię, ale niestety tak to będzie.</u>
          <u xml:id="u-400.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Piotra Stracha, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-401.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#PiotrPawełStrach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W zasadzie można się zastanawiać nad jednym argumentem przeciw, który tutaj niektórzy państwo, panowie posłowie i panie posłanki, przedstawiacie. Mianowicie to jest pytanie o wolność słowa i — o czym mówił pan poseł Sachajko — o cenzurę. Otóż można by tak mówić, gdybyśmy nie mówili o anonimowym hejcie. Bo tutaj chodzi o identyfikację człowieka. Internet jest pełny botów. Byłem w zeszłym tygodniu w Brukseli w siedzibie generalnej NATO, gdzie pan James Appathurai, sekretarz generalny do spraw innowacji, zagrożeń cybernetycznych i hybrydowych, powiedział, że w tym momencie w sieci 40% treści jest generowane sztucznie, przez narzędzia związane ze sztuczną inteligencją, a w ciągu najbliższych 4 lat 95% treści będzie generowane przez narzędzia sztucznej inteligencji. A więc tutaj chodzi o identyfikację człowieka. Bo można kogoś zniszczyć w Internecie narzędziem, które będzie się podszywało pod człowieka, które będzie sztuczne.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#PiotrPawełStrach">Chodzi o to, abyśmy wypowiadali się jako ludzie i żebyśmy byli identyfikowani jako ludzie, abyśmy mogli się bronić przed narzędziami w Internecie. Internet jest strefą szarą, tam można podszywać się, tam można próbować oszukiwać innych ludzi, że jest się prawdziwą osobą, i kogoś oczerniać, kogoś atakować. Chodzi o to, aby rzeczywiście sprawić, aby można było bronić swojego dobrego imienia i zidentyfikować, że jesteśmy atakowani np. przez bota albo przez kogoś, kto jest nieprawdziwym profilem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-402.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#KrzysztofBosak">Przypomnę, że mamy na wystąpienia 1 minutę. Proszę się trzymać tego czasu.</u>
          <u xml:id="u-403.2" who="#KrzysztofBosak">Teraz pan poseł Rafał Weber, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#RafałWeber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wiarygodność posłów obecnej większości rządowej, szczególnie tych, którzy w poprzednich kadencjach sprawowali mandat posła, w kontekście zwalczania mowy nienawiści jest naprawdę niewielka. Podam, drodzy państwo, trzy przykłady z życia wzięte. Pierwszy przykład: profil internetowy Sok z Buraka, profil na Facebooku, nienawistny, chamski, hejterski w stosunku do polityków prawej strony sceny politycznej. A jak media donoszą, współwłaściciel tego profilu był przez was finansowany. Drugi przykład: osiem gwiazdek, wasz kod kulturowy, jak to zostało powiedziane przez jednego z posłów, nie tylko używany przez waszych zwolenników, ale używany również przez was. Jeden z posłów na szybie samochodu nakleił sobie osiem gwiazdek. Panie ministrze, czy jest to mowa nienawiści? Pięć gwiazdek, spacja, kolejne trzy gwiazdki. I trzeci przykład: Twitter, Silni Razem, morze zła, hejtu, nienawiści i wszystkiego, co najgorsze, jeżeli mówimy o traktowaniu adwersarza politycznego czy w ogóle osób bezstronnych. Tam każdy, kto ma inne zdanie niż oni, jest od razu atakowany. Dopóki się od nich nie odetniecie, wasza wiarygodność, jeżeli chodzi o walkę z mową nienawiści, będzie żadna. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Agnieszkę Hanajczyk, klub Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#AgnieszkaHanajczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zwracam uwagę, że projektodawcy, mam nadzieję, nie tworzyli tej ustawy z myślą o posłach albo wyłącznie o posłach, bo cały czas mówimy o hejcie odnośnie do posłów.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-406.2" who="#AgnieszkaHanajczyk">Od niedawna jestem członkinią Komisji Etyki Poselskiej. Chcecie państwo zobaczyć poselski hejt? Poczytajcie sobie stenogramy z komisji etyki. Naprawdę poseł nie ma problemu, żeby zidentyfikować, kto jakich słów wobec niego używa. To nie jest ustawa o hejcie w polityce. Mówimy naprawdę o zdecydowanie szerszym obszarze, o młodych ludziach. Pomyślmy przez chwilę. Tutaj słyszę, że jest to cenzura. Szanowni państwo, jeżeli jakaś osoba zaatakuje inną osobę na ulicy w kominiarce stekiem obrzydliwych słów, to jest ta osoba ścigana czy nie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-406.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Jarosława Sachajkę, koło Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#JarosławSachajko">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Jeżeli obecna koalicja rządząca w ogóle chce rozmawiać o tym, aby hejtu było mniej, chce z nim walczyć, to trzeba zacząć od sądownictwa, które musi być sprawne. W ubiegłej kadencji był taki projekt, myślę o sędziach pokoju, który by znacząco przyspieszył postępowania sądowe. Nie podobał się państwu. Chciałbym zapytać pana ministra, ile w tej chwili trwają postępowania sądowe. Bo cóż po wyroku, który będzie za rok, 2 lata czy 5 lat?</u>
          <u xml:id="u-408.2" who="#komentarz">(Poseł Paweł Kukiz: Daj mi to pytanie zadać.)</u>
          <u xml:id="u-408.3" who="#JarosławSachajko">Już kończę. Pan Mariusz Krystian mówił o pornografii. Oni się branży pornograficznej boją, tak samo boją się branży alkoholowej.</u>
          <u xml:id="u-408.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#KrzysztofBosak">Zanim przejdziemy do kolejnego pytania, pragnę przywitać kolejną grupę gości przysłuchującą się naszym obradom, a mianowicie przedstawicieli gminy wiejskiej Inowrocław goszczących w Sejmie na zaproszenie pani poseł Magdaleny Łośko. Życzymy dobrych wrażeń z przysłuchiwania się obradom Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-409.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-409.3" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam do zadania pytania pana posła Michała Pyrzyka, klub PSL — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-409.4" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#MichałPyrzyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#MichałPyrzyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dobrze się dzieje, że tą debatą rozpoczynamy prace nad przepisami prawa, które umożliwiają czy umożliwią skuteczną walkę z mową nienawiści, nielegalnymi treściami w Internecie, co nie ma nic wspólnego z cenzurą, o której tu była mowa, bo nikt tu niczego nie zakazuje. Natomiast ma to wiele wspólnego z odpowiedzialnością autora, i to często autora anonimowego, za słowo napisane w sieci. Co do obciążeń sądów nie zdążyłem o tym powiedzieć w wystąpieniu klubowym. W naszym projekcie proponujemy rozpatrywanie takich spraw w trybie uproszczonym, na specjalnym, elektronicznym formularzu. Zasadne będzie być może przyznanie ministrowi sprawiedliwości poprzez delegację ustawową możliwości wskazania jednego sądu okręgowego właściwego do rozpatrywania takich spraw na wzór elektronicznego postępowania upominawczego. Tam jeden sąd rozpatruje te sprawy. To się doskonale sprawdziło w praktyce. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-410.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Krzysztofa Grabczuka, klub Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Hejt i mowa nienawiści stały się codziennością naszego życia. Świat się zmienia. Niestety w niektórych aspektach zmienia się na gorsze. Nie ma chyba na tej sali osoby, która nie byłaby dotknięta hejtem. Ale to nie chodzi o nas, to nie chodzi o obronę nas samych, bowiem wszyscy, którzy zajmują się polityką w mniejszym czy większym stopniu, są w jakiś sposób odporni na te działania. Ale ten hejt, ta mowa nienawiści dotyczy ludzi wrażliwych, najbardziej dzieci. Naszym obowiązkiem zatem jako Sejmu jest ochrona tych osób. Czasami ten hejt doprowadza do dramatycznych sytuacji. Żeby ta ustawa miała sens, żeby ona rzeczywiście weszła w życie i żebyśmy wszyscy byli z niej zadowoleni, potrzebna jest praca ponad podziałami partyjnymi, politycznymi. Na taką współpracę liczę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Grzegorza Płaczka, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-413.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę od tego, że doprawdy dziwię się słowom wypowiedzianym przez panią poseł z Koalicji Obywatelskiej. Naprawdę nie rozumiem, skąd takie założenie, że my, posłowie, w sposób łatwiejszy jesteśmy w stanie zidentyfikować osoby, które kierują hejt w naszą stronę. Wydaje mi się, że Ania123 jest dla każdego z Polaków taką samą zagadką. Próbujecie państwo rozwiązać problem. Czy hejt jest złem? Tak, jest złem? Czy powinien być w jakikolwiek sposób karany? Tak, oczywiście. O pornografii w ustawie nie ma mowy, ale oczywiście, że ona również jest naganna w Internecie. Natomiast w jaki sposób państwo chcecie rozwiązać problem? Doprowadzicie do sytuacji, że polskie sądy będą ścigać hejterów, którzy mieszkają, może się okazać, w Argentynie, w Korei Północnej czy np. w Wielkiej Brytanii. Przecież doprowadzicie państwo do tego, że sądy polskie będą wydawać pieniądze, będą inwestować swój czas, a na samym końcu sprawy będą zamykane. Chyba że chodzi o to, żeby wprowadzić w Polsce cenzurę.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Krzysztofa Cieciórę, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-415.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#KrzysztofCiecióra">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#KrzysztofCiecióra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kontynuując wątek pana posła Płaczka, obawiam się właśnie tego zjawiska, że zakorkujemy sądy tego typu postępowaniami, które na samym końcu nie będą ujawniać żadnych konkretnych osób, a jednocześnie jako parlamentarzyści uznamy, że temat jest zamknięty. Wydaje mi się, że te przepisy te, które są dzisiaj zaproponowane, będą po prostu niewystarczające, tym bardziej że zjawisko hejtu absolutnie jest czymś nagannym, czymś, z czym należy walczyć, czymś, przeciwko czemu należy występować. Mam nadzieję, że w toku prac w komisji wezmą również państwo pod uwagę te zagadnienia, że będziecie zwracać uwagę na to, aby to postępowanie, które będzie sądowe, nie było pustym postępowaniem, nie było czymś, co będzie załatwiać sprawę w oczach organów ścigania. Dziękuję, bardzo.</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Witolda Tumanowicza, klub Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-417.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#WitoldTumanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywiście walka z dezinformacją, naruszaniem dóbr osobistych, szkalowaniem, zniesławianiem, oszczerstwem jest potrzebna, tylko że coś, co wy nazywacie hejtem, moim zdaniem jest zupełnie niewłaściwą nazwą, bo mamy swoje, polskie określenia. Natomiast jeśli chodzi o walkę z tymi oszczerstwami wobec dzieci, to oczywiście jest to ważne, tylko że wy pod pozorem walki z tym hejtem, jak to nazywacie, chcecie wprowadzić instytucje ślepego pozwu i zaraz będzie ustawa o mowie nienawiści. Czyli zaraz będziecie chcieli ścigać ludzi, którzy w Internecie mówią o tym, że są tylko dwie płcie, że małżeństwo to związek kobiety i mężczyzny czy też nazywają mężczyznę mężczyzną bez tworzenia językowych fikołków z tymi wszystkimi idiotycznymi zaimkami. Na to nie ma naszej zgody.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#komentarz">(Poseł Konrad Frysztak: Nie ma braw.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Barbarę Oliwiecką, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#BarbaraOliwiecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Każdy z nas…</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#KrzysztofBosak">Przepraszam bardzo, bo tu się wywiązała dyskusja pomiędzy rządem a opozycją, ale ta dyskusja powinna mieć miejsce na mównicy sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#KrzysztofBosak">Panie ministrze, zaraz będzie pan odpowiadał, a jeżeli pan poseł Tumanowicz będzie chciał coś jeszcze dopowiedzieć, to może dopuszczę go w trybie sprostowania, jeśli będzie taka wola. A teraz pozwólmy pani poseł Barbarze Oliwieckiej zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-421.3" who="#KrzysztofBosak">Bardzo proszę zresetować czas i zacząć odliczanie od początku, żeby pani poseł nie była poszkodowana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#BarbaraOliwiecka">Bardzo dziękuję, panie marszałku, 4 sekundy są cenne.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#BarbaraOliwiecka">Szanowna Izbo! Każdy z nas na tej sali albo doświadczył hejtu, albo zna kogoś, kto się z tym borykał. Słowo potrafi ranić, potrafi też zabijać, na co tutaj padały konkretne przykłady.</u>
          <u xml:id="u-422.2" who="#BarbaraOliwiecka">Przysłuchuję się tej dyskusji i jestem naprawdę zbulwersowana i oburzona, że Konfederacja oraz Republikanie mylą walkę z hejtem z cenzurą. Tu nie chodzi o cenzurę. Nie bójcie się. Ja wiem, że wy jesteście silni w necie, macie tam też swoje bojówki. Tu chodzi o walkę z anonimowym hejtem. Nie wiem, czego się boicie.</u>
          <u xml:id="u-422.3" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Jakie bojówki?)</u>
          <u xml:id="u-422.4" who="#BarbaraOliwiecka">Anonimowy hejt nie jest wyrazem wolności. Jest wyrazem najgłębszej patologii i to jest nic innego jak wirtualna przemoc. Jesteśmy w tej Izbie, żeby bronić najsłabszych: dzieci, młodzież, jak również właścicieli firm, którzy też się mierzą z takim hejtem. Państwo ma obowiązek zadbać o bezpieczeństwo wszystkich obywateli i ma obowiązek ścigać tych, którzy atakują. Nieważne, czy to jest atak fizyczny w kominiarce na ulicy, czy słowny w Internecie. Koniec z bezkarnością hejterów i koniec z bezczynnością służb. Zapewniam państwa, że służby sobie z tym poradzą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-422.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#KrzysztofBosak">Chciałbym tylko delikatnie zwrócić uwagę, żebyśmy nie przypisywali żadnemu z klubów parlamentarnych jakichś niecnych działań w Internecie. Pani użyła słowa „bojówki” i przypisała je do konkretnych partii czy klubów. Myślę, że nikt z nas ani nie ma monopolu na to, ani nie ponosi winy, jeżeli chodzi o posiadanie szczególnie zaangażowanych czy agresywnych sympatyków w Internecie. Chyba wszyscy tu powinniśmy się zgodzić, że promowanie kultury słowa i kultury debaty jest naszym wspólnym celem i po to jest debata parlamentarna. Tak że chciałbym zaapelować, żebyśmy walcząc z tzw. hejtem, nie popadali w tzw. hejt.</u>
          <u xml:id="u-423.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Oliwiecka: Mogę ad vocem?)</u>
          <u xml:id="u-423.3" who="#KrzysztofBosak">Chce pani coś dopowiedzieć? Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#BarbaraOliwiecka">Panie Marszałku! Zgadzam się, absolutnie ma pan rację. Jako politycy powinniśmy brać odpowiedzialność za to i mieć świadomość, że u każdej ze stron politycznych są te radykalne skrzydła, które hejtują inne ugrupowania, innych ludzi, innych polityków — tu się zgadzam.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie u każdej.)</u>
          <u xml:id="u-424.2" who="#BarbaraOliwiecka">Myślę, że u każdej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł, za to uzupełnienie, wyjaśnienie.</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#KrzysztofBosak">Teraz czas na odpowiedzi rządu.</u>
          <u xml:id="u-425.2" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam do głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana ministra Arkadiusza Myrchę.</u>
          <u xml:id="u-425.3" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-425.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#ArkadiuszMyrcha">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszystkim bardzo dziękuję projektodawcom za ten projekt ustawy i za tę debatę, która przed chwilą miała miejsce w Sejmie. Ona też pokazuje, jak wiele pracy jest jeszcze przed nami i jak mało zrozumienia jest dla zjawiska, o którym dzisiaj tak dużo tutaj powiedziano. To, że hejt jest, to chyba w ogóle znajduje się poza sporem. Pytanie tylko: Jak państwo ma na to reagować?</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#ArkadiuszMyrcha">Trochę mi się przypomina wczorajsza debata na temat zmian w Kodeksie karnym i depenalizacji, podczas której właśnie prawa strona, kluby PiS i Konfederacja, podchodziły do omawianego zjawiska w ten sposób, że udajemy, że problemu nie ma, w związku z czym nie musimy z nim walczyć. Na szczęście ta filozofia milczącego państwa zakończyła się 15 października 2023 r. Zaczął się rozdział w historii państwa, które widzi problemy, widzi złe zjawiska i na nie reaguje. Ponadto rodzi się pytanie, czy nasz obecny system prawny jest gotowy na te wyzwania, o których dzisiaj mówiliśmy, a mówiliśmy o kłamstwach w Internecie, o szkalowaniu, atakowaniu i groźbach karalnych, które są często powiązane z anonimowością. De facto mamy dzisiaj dość anachroniczny system, bo to albo jest dochodzenie ochrony swoich dóbr osobistych na zasadach ogólnych z Kodeksu cywilnego, albo zwyczajnie procedura karna: art. 212, art. 216 Kodeksu karnego. Od lat wiemy, że te dwa rozwiązania nie wyczerpują w żaden sposób tego problemu. To, co proponują projektodawcy, co, mam wrażenie, jest trochę mylnie odczytywane przez przedstawicieli klubu PiS, to nie jest wprowadzenie jakiejś nowej kategorii czynów zabronionych, to nie jest zdefiniowanie czegoś na nowo. To jest kwestia zmiany procedury ochrony swoich praw. To jest tylko zmiana procedury, kwestia domagania się pewnych działań ze strony sądu, które dzisiaj oczywiście są, tylko na zasadach ogólnych. Czy to jest najwłaściwsza droga? Wydaje się, że zaangażowanie sądów w tego rodzaju spory jest nieuniknione. Nawet dzisiejsza debata pokazuje, że walka z nienawiścią i z hejtem w Internecie konfrontuje się na dwóch płaszczyznach, bo jedni mówią, jak projektodawcy i osoby popierające ten projekt, że państwo tutaj nie może być bezbronne i osoby pokrzywdzone nie mogą być bezbronne, a druga strona mówi: nieograniczona wolność słowa, stop cenzurze, potwierdzając to, co mówiłem na początku, że problemu nie ma. To jest postawa pełnej bierności i ignorancji, bo czym innym jest wolność słowa, a czym innym jest atakowanie kogoś i doprowadzenie do samobójstwa. To nie jest w pełni swobodne korzystanie z wolności słowa. To jest doprowadzenie, bardzo często młodych osób, do tego, że same sobie wyrządzają krzywdę, próbują targnąć się na życie, bo takie są konsekwencje tych zdarzeń.</u>
          <u xml:id="u-426.2" who="#ArkadiuszMyrcha">Tylko pytanie, co trzeba z tym zrobić. My uważamy, że państwo powinno reagować. To jest jeden ze sposobów. Przecież Ministerstwo Cyfryzacji w tej chwili pracuje nad implementacją dyrektywy DSA, która w dużej mierze odnosi się do tego typu zjawisk — usuwania nielegalnych, nieuczciwych treści z Internetu, kwestii rejestrowania, moderowania tych treści i pewnej administracyjnej drogi do zadbania o to, żeby w Internecie pojawiały się treści prawdziwe i rzetelne.</u>
          <u xml:id="u-426.3" who="#ArkadiuszMyrcha">My dzisiaj natomiast prowadzimy dyskusję o tym, w jaki sposób na drodze cywilnej dochodzić swoich praw. Tak jak powiedziałem, droga sądowa finalnie wydaje się właściwa z tego powodu, że będziemy mieli do skonfrontowania dwie osoby prywatne, jedną osobę, która atakuje, i drugą osobę, która jest poszkodowana. Tak to jest w postępowaniach o naruszenie dóbr osobistych. Zresztą instytucja tzw. ślepego pozwu nie jest obca światu. Może w Polsce nie mieliśmy jeszcze z nią doświadczeń, może nie jest tak popularna w Europie, ale w państwach anglosaskich, w Stanach Zjednoczonych ta instytucja działa. John Doe lawsuit funkcjonuje od kilku lat, ale nie w sposób absolutnie nieograniczony. Sąd ma prawo pozyskiwać dane czy ma prawo reagować na tego typu pozwy w sytuacji, kiedy jednak powód w pewien sposób chociażby uprawdopodobni, że doszło do naruszenia jego dóbr osobistych. Ma to stanowić pewien sposób ograniczenia tzw. pieniactwa, czyli kierowania do sądu spraw absolutnie bezzasadnych. W perspektywie polskiego sądownictwa, polskiego ustawodawstwa jest to oczywiście możliwe.</u>
          <u xml:id="u-426.4" who="#ArkadiuszMyrcha">Zderzamy się też z tym, i to jest poważne wyzwanie, jak sądy powinny działać w tej sprawie, żeby z jednej strony zapewnić konstytucyjne prawo do sądu, do rzetelnego rozstrzygnięcia, do ochrony praw, ale z drugiej strony nie wylać dziecka z kąpielą i nie zalać tego sądu czy nie zakorkować tego sądu tego rodzaju sprawami. Wydaje się, że może pewien rodzaj połączenia jakiegoś trybu sądowego z towarzyszącym temu trybem administracyjnym, czyli właśnie uzyskiwania danych z instytucji państwowych, może być jakimś rozwiązaniem. Zresztą o kilku zagrożeniach i propozycjach rozwiązań co do tych zagrożeń możemy przeczytać w opiniach, które zostały sporządzone do tego projektu. Natomiast to, co jest najistotniejsze, to to, że nikt ani z podmiotów opiniujących, ani też w zdecydowanej większości z osób dzisiaj tu występujących nie kwestionuje tego projektu co do zasady. A więc widać, że pewien kierunek, który wybrzmiewa z tego projektu, jest słuszny. Musimy się tylko zastanowić, jak zapewnić realność tego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-426.5" who="#ArkadiuszMyrcha">Zaproponowany dość długi, bo 12-miesięczny, okres vacatio legis jest na pewno słusznym kierunkiem, bo dostosowanie się do tego typu postępowań będzie na pewno dużym wyzwaniem organizacyjnym. Propozycja, która padła, aby przygotować postępowanie na wzór elektronicznego postępowania upominawczego, jest na pewno jakąś koncepcją. Zresztą nie tylko to postępowanie jest elektronizowane, przynajmniej do etapu wniesienia powództwa, bo jednak z chwilą wniesienia sprzeciwu sąd rozpatruje to na zasadach ogólnych. Niemniej jednak pierwszy etap jest zelektronizowany. Chociażby postępowanie upadłościowe. Funkcjonujący Krajowy Rejestr Zadłużonych zelektronizował nam w całości postępowanie upadłościowe. A więc nie mówimy tutaj o jakichś niemożliwych rzeczach. Systemy informatyczne, sądownictwo są przygotowane na elektronizację. Zresztą dzisiaj było temu poświęcone specjalne posiedzenie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, podczas którego były prezentowane projekty, nad którymi w tej chwili pracujemy, i projekty, nad którymi planujemy pracować w tej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-426.6" who="#ArkadiuszMyrcha">Długie vacatio legis pozwoli też uporać się z problemami, które także dzisiaj wybrzmiały, a które nurtują w szczególności sądy okręgowe. A te zostały wskazane jako właściwe przez projektodawców. Przykład gdański, o którym mówił pan poseł — sąd zakorkowany jest, mówiąc kolokwialnie, podobnie jak Sąd Okręgowy w Warszawie, głównie przez sprawy frankowe, kwestię, która nie została rozwiązana przez lata i która dzisiaj bardzo determinuje czas rozpoznawania spraw zarówno w sądach okręgowych, jak i w sądach apelacyjnych. I w przypadku spraw frankowych — o czym będziemy mówili już niedługo — mamy całą paletę rozwiązań zarówno tych legislacyjnych, jak i tych organizacyjnych i zachęcających do tego, żeby strony kończyły te sprawy ugodowo. Blisko 200 tys. spraw, które zawisły w tym momencie w sądach, stanowi ogromne wyzwanie organizacyjne dla sądów okręgowych.</u>
          <u xml:id="u-426.7" who="#ArkadiuszMyrcha">Widząc te wszystkie problemy — bo przecież wprowadzanie tak skomplikowanej materii do systemu prawnego, do sądownictwa nigdy nie będzie łatwe, co jednak nie znaczy, że jest niemożliwe — i dostrzegając te problemy, wydaje się nam właściwe, żeby komisja sejmowa pochyliła się nad tym projektem, a także nad innymi, o których dzisiaj wspomniałem, takimi jak chociażby projekt, nad którym pracuje Ministerstwo Cyfryzacji, skupiający się na implementacji dyrektywy DSA, ale także projekt, nad którym trwają w tej chwili prace koncepcyjne w Ministerstwie Sprawiedliwości. Mówimy tu o SLAPP-ach, mówimy tu o zmianach zasad dochodzenia swoich praw w sądzie, jeżeli chodzi o dobra osobiste, czy o modyfikacji zmian w zakresie zniesławienia określonego w Kodeksie karnym. To wszystko musi się gdzieś spotkać w jednym miejscu, żeby te tak bardzo się zazębiające projekty nie były procedowane odrębnie.</u>
          <u xml:id="u-426.8" who="#ArkadiuszMyrcha">Dlatego raz jeszcze dziękuję projektodawcom za przygotowanie tego projektu ustawy. Mam nadzieję, że będziemy mogli wspólnie procedować w sejmowej komisji zarówno nad rozwiązaniami, które są tutaj opisane, jak i nad rozwiązaniami, które w najbliższych miesiącach jeszcze wpłyną do Sejmu, tak aby faktycznie stworzyć spójny i, co najważniejsze, skuteczny mechanizm dochodzenia swoich słusznych praw w sądzie. Czas milczącego państwa się skończył, a zaczął się rozdział: państwo, które widzi problemy, widzi zjawiska i pracuje nad walką z tymi szkodliwymi dla polskiego społeczeństwa zjawiskami. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-426.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam przedstawiciela wnioskodawców pana posła Łukasza Osmalaka.</u>
          <u xml:id="u-427.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#ŁukaszOsmalak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#ŁukaszOsmalak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Szanowni Obywatele…</u>
          <u xml:id="u-428.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-428.3" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha: Pan też będzie mógł iść do sądu…)</u>
          <u xml:id="u-428.4" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-428.5" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha: Przecież pan też będzie miał łatwiej.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#KrzysztofBosak">Przepraszam bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-429.1" who="#KrzysztofBosak">Panie ministrze, bardzo proszę pana i posłów PiS-u, żeby nie wchodzić w dyskusje, które zakłócają możliwość wygłaszania wystąpień z mównicy.</u>
          <u xml:id="u-429.2" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha: Odpowiadam.)</u>
          <u xml:id="u-429.3" who="#KrzysztofBosak">Jeżeli będzie potrzeba kontynuacji, to mogę ogłosić chwilę przerwy, a jeżeli nie, to pozwólmy panu posłowi odpowiedzieć w imieniu wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-429.4" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#ŁukaszOsmalak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#ŁukaszOsmalak">Panie Marszałku! Przede wszystkim chciałbym wszystkim koleżankom i kolegom posłom podziękować za tę debatę. Bardzo też dziękuję panu ministrowi. Naprawdę uważamy, że o tym problemie należy rozmawiać w jak najszerszym gronie, że wszyscy powinniśmy do tego usiąść.</u>
          <u xml:id="u-430.2" who="#ŁukaszOsmalak">W czasie, kiedy słuchałem wszystkich wypowiedzi, zastanawiałem się, co i w jaki sposób musiałbym powiedzieć, żeby dotrzeć naprawdę do was wszystkich, żeby wszystkich przekonać do tego, że naprawdę chcemy wprowadzić coś fajnego, coś dobrego, co realnie poprawi sytuację.</u>
          <u xml:id="u-430.3" who="#ŁukaszOsmalak">Tutaj pan poseł Kamil Wnuk w pewnym momencie zwracał uwagę na to, żebyśmy pamiętali, że ten nasz pomysł, ten nasz projekt ma głównie pomóc dzieciom, on ma głównie pomóc młodzieży, tym osobom, które naprawdę mają problem z hejtem w Internecie, które naprawdę nie potrafią się przed tym bronić. My mamy już troszeczkę więcej lat, mamy już troszeczkę więcej doświadczenia. Wiadomo, że hejt, który na nas się wylewa, też nie jest niczym fajnym, ale głównym celem i założeniem naszego projektu ustawy ma być właśnie to, żebyśmy pomogli tym, którzy mają największy problem z tym, żeby obronić się sami.</u>
          <u xml:id="u-430.4" who="#ŁukaszOsmalak">Starałem się wynotować sobie te pytania, które padały, więc pozwólcie państwo, że teraz szybciutko je sobie przescrolluję i postaram się na nie odpowiedzieć. W czasie naszej debaty padło kilka razy takie hasło, że chcemy wprowadzić cenzurę, że to my jako wnioskodawcy jesteśmy tymi, którzy hejtowali. Szanowni państwo, jeżeli faktycznie my jako wnioskodawcy… Jeżeli ja jako poseł, jako Łukasz Osmalak, jako obywatel jestem tym, który hejtował, to nie ma problemu, wyciągnijcie to, przyjdźcie do mnie i mi pokażcie, gdzie hejtowałem. Naprawdę nie mam z tym żadnego problemu. Jeżeli ktokolwiek zarzuca mi, że byłem kiedykolwiek w którymkolwiek momencie hejterem, to naprawdę zapraszam, nie mam z tym problemu. Usiądźmy, porozmawiajmy. W mojej opinii zawsze tak robiłem i zawsze tak robię, że jeżeli piszę o czymś w Internecie, to nie boję się o tym pisać pod swoim imieniem i nazwiskiem. Choć wiem, że nie dla wszystkich to jest normalne, to dla mnie osobiście nie ma żadnego problemu, żebym podpisał się z imienia i nazwiska pod wszystkim tym, co gdziekolwiek, na jakiejkolwiek platformie internetowej zamieszczam.</u>
          <u xml:id="u-430.5" who="#ŁukaszOsmalak">W pewnym momencie padło pytanie, dlaczego to nie jest projekt rządowy, dlaczego to jest projekt poselski. Szanowni państwo, tych projektów poselskich w tej kwestii, według mojego stanu wiedzy, na przestrzeni najbliższych tygodni i miesięcy pojawi się więcej. I w mojej opinii to bardzo dobrze, że my jako posłowie pokazujemy stronie rządowej, że chcemy nad tym pracować, że chcemy o tym rozmawiać, bo to jest tylko i wyłącznie dodatkowy bodziec dla każdego z nas, żebyśmy faktycznie wszyscy razem do tego tematu usiedli i żebyśmy wszyscy razem pokazali, że mimo wszystko potrafimy zrobić coś dobrego.</u>
          <u xml:id="u-430.6" who="#ŁukaszOsmalak">Chciałbym podziękować pani wicemarszałek Monice Wielichowskiej za inicjatywy, które pani marszałek podejmuje również w Sejmie. Tak jak pani marszałek wspominała, odbyło się spotkanie na temat hejtu z dziećmi i młodzieżą. Sam brałem udział w tym spotkaniu. Spotkanie naprawdę było bardzo owocne, wzięło w nim udział bardzo wiele osób.</u>
          <u xml:id="u-430.7" who="#ŁukaszOsmalak">Przechodzę do kolejnych pytań. Szanowni państwo, pomysł, zamysł jest taki: jeżeli wszyscy razem dojdziemy do wniosku, że takie zmiany, takie poprawki będą niezbędne, to oczywiście będziemy je wprowadzać. Tych zmian i poprawek na pewno będzie wiele. Mamy świadomość, że projekt będzie wymagał pracy w komisjach. Pamiętajmy natomiast o tym, że jeżeli na którymkolwiek etapie dojdziemy do wniosku — np. w kwestii tego pomysłu, który w tym momencie zaproponowaliśmy, pomysłu dotyczącego danych, które ma zabezpieczać operator — że to mają być inne dane, że nie musi tam być numeru PESEL, nie musi być tam adresu itd., itd., to oczywiście podkreślam jeszcze raz: jesteśmy na to otwarci, będziemy to zmieniać, będziemy to modyfikować.</u>
          <u xml:id="u-430.8" who="#ŁukaszOsmalak">Pani poseł Szczurek-Żelazko i pan poseł Dajczak mówili o tym, że projekt faktycznie jest ważny, że dobrze by było, abyśmy o tym rozmawiali. Tak, potwierdzam. Też uważamy, że projekt jest ważny, też chcemy rozmawiać. Naprawdę jeszcze raz powiem to w formie retorycznej: nie wiem, co jeszcze musimy powiedzieć, nie wiem, jak jeszcze musimy to powiedzieć, żeby naprawdę wszystkim, nie tylko obecnym na tej sali, ale też tym, którzy nas oglądają, tym, którzy słuchają naszej debaty, udowodnić, że faktycznie chcemy wprowadzić coś dobrego, co faktycznie będzie chroniło w głównej mierze, podkreślę to, powtórzę to jeszcze raz, nasze dzieci, naszą młodzież i naszych obywateli, którzy prowadzą działalność gospodarczą, bo oni też niejednokrotnie są niesprawiedliwie hejtowani i atakowani w internecie.</u>
          <u xml:id="u-430.9" who="#ŁukaszOsmalak">Zwracam się do pana posła Andrzeja Śliwki. Panie pośle, proszę mi wierzyć, że podmioty, mam tutaj na myśli big techy, brały udział w posiedzeniach naszego zespołu. Wiem, że te big techy są w kontakcie również z Ministerstwem Sprawiedliwości i Ministerstwem Cyfryzacji. Deklarują pełną chęć współpracy. Nie wyobrażam sobie, żebyśmy w którymkolwiek momencie mogli rozmawiać o problemach, jeśli chodzi o współpracę właśnie między stroną rządową, między nami jako parlamentarzystami a tymi platformami internetowymi, które docelowo później będą nas wspierać, jeśli chodzi o współpracę między sądami, prokuraturami i big techami.</u>
          <u xml:id="u-430.10" who="#ŁukaszOsmalak">Przechodzę do kolejnego tematu, który został poruszony. Przypominam, że jeśli chodzi o sprawy kryminalne, to udostępnianie danych użytkowników jest czymś normalnym, więc nie widzę żadnego powodu, dla którego w przypadku takich ustaw jak ustawa o ślepym pozwie, w przypadku tego typu procedowania miałoby to nie nastąpić.</u>
          <u xml:id="u-430.11" who="#ŁukaszOsmalak">Padło również pytanie o to, jak będzie wyglądała sytuacja, jeśli chodzi o osoby nieletnie. Myślę, że ten pomysł nie będzie niczym nowym, nie będziemy wprowadzać nic nowego, jeśli o to chodzi. Każda osoba nieletnia ma opiekuna prawnego, przeważnie są to rodzice, czasami jest to inna osoba. Każda osoba, która jest osobą nieletnią, ma opiekuna prawnego i oczywiście ten opiekun prawny będzie włączony w cały ten proces.</u>
          <u xml:id="u-430.12" who="#ŁukaszOsmalak">Jeśli chodzi o pracę w kwestii pornografii, bo też kilka razy przewinęła się ona w wypowiedziach pań i panów posłów, to pragnę przypomnieć, że 1,5 miesiąca czy 2 miesiące temu, nie jestem w stanie teraz podać daty, bo nie pamiętam, na tej sali rozmawialiśmy o ustawie, która ma to regulować. Ministerstwo Cyfryzacji pracuje w tym momencie nad takim projektem. Nie jestem w stanie teraz odpowiedzieć, kiedy ten projekt ma się pojawić, ale wiem, że w Ministerstwie Cyfryzacji trwają prace nad projektem związanym z ochroną nieletnich przed patostreamingiem i pornografią w Internecie.</u>
          <u xml:id="u-430.13" who="#ŁukaszOsmalak">Padło również pytanie o to, jaki mamy pomysł na to, co ewentualnie dalej, jeśli chodzi o naszą ustawę. Chcieliśmy, żeby ten projekt nie był aż tak obszerny, tak duży i tak szeroki, żeby to wszystko, powiem kolokwialnie, nie wylądowało w koszu, bo był zbyt duży, nie do ogarnięcia. Doszliśmy do wniosku, że chcemy zacząć od jakiegoś wycinka, od jakiegoś drobniejszego elementu, czyli od ślepego pozwu, o którym pan minister był uprzejmy kilkukrotnie tutaj wspomnieć. Uważamy natomiast, że w dłuższej perspektywie powinniśmy zająć się przede wszystkim, i to jest w naszej opinii kolejny krok, który powinniśmy postawić, dotarciem do dzieci i młodzieży po to, żeby z nimi rozmawiać, żeby ich edukować, żeby przede wszystkim dawać im do ręki jak najwięcej narzędzi, które z jednej strony będą pozwalały im bronić się przed anonimowym hejtem w Internecie, a z drugiej strony będą uświadamiały im, że hejt w Internecie tak naprawdę nie jest niczym dobrym, czyli to, że dzisiaj kogoś hejtujesz i piszesz o kimś coś złego, nie powinno być dla ciebie powodem do dumy, ale wręcz przeciwnie — powinno to być, powiem brzydko, bardziej wiochą niż powodem do dumy.</u>
          <u xml:id="u-430.14" who="#ŁukaszOsmalak">Poruszaliśmy też kwestię obłożenia sądów. Poruszaliśmy też kwestie związane z tym, kto za to zapłaci, bo przecież te procesy będą kosztowały. Oczywiście, że tak, oczywiście, że pojawią się koszty. Myślę jednak, że bardzo ważne jest, żebyśmy zwrócili uwagę na to, o czym mówiłem wcześniej, na samym początku, kiedy mówiłem o projekcie ustawy. Jesteśmy w miejscu, w którym świat, technologia, rozwój dały nam jakieś nowe narzędzia, dały nam jakieś nowe możliwości. Przed Internetem, przed hejtem w Internecie, przed smartfonem, przed komputerem nie uciekniemy, bo to jest coś, co w pewnym sensie naturalnie weszło w nasze życie. Ale jeżeli nie chcemy wydać tych pieniędzy, to… Gdzieś będziemy musieli je wydać, wydamy je w sądzie, u psychologa, u pedagoga, na ochronę zdrowia, po to, żeby przede wszystkim tych młodych ludzi zabezpieczyć. Więc pytanie do nas: Gdzie tak naprawdę chcemy, wolimy te pieniądze wydać? Czy chcemy je wydać już na początku i zabezpieczyć dzieci i młodzież — chodzi o to, żebyśmy nie mieli problemów psychicznych czy mieli tych problemów psychicznych jak najmniej — czy wolimy nie wydawać tych pieniędzy na procesy sądowe, które potencjalnie mogą się toczyć, a później wydać je na to, żeby naszej młodzieży, naszym dzieciom pomóc wyjść z różnych depresji i z różnych problemów z tym związanych?</u>
          <u xml:id="u-430.15" who="#ŁukaszOsmalak">Chyba już ostatnia rzecz, do której chciałem się odnieść. Nie zapominajmy też o tej kwestii, że bardzo często osoba, która jest anonimowo hejtowana w Internecie, na którymś etapie jest np. wyrzucana z pracy przez swojego pracodawcę, dlatego że pracodawca przeczytał w Internecie, że zrobiła to, tamto, siamto. Bardzo często osoba, która jest pomawiana w Internecie, ma problem z zachowaniem się przed swoją rodziną, przed swoimi znajomymi, bo rodzina, znajomi, koleżanki, koledzy z pracy czy szefowie przeczytają na jej temat coś złego. Bardzo często później okazuje się, że ta osoba nie potrafi znaleźć pracy, bo jej potencjalnie nowy szef przeczytał na jej temat coś negatywnego w Internecie. Ale jeżeli ta osoba dostanie z sądu dokument, z którego będzie jasno wynikało, że nie można było ustalić danych tego anonimowego hejtera, bo faktycznie jest to ktoś, kto kryje się za jakimiś VPN-ami, kryje się za narzędziami informatycznymi specjalnie i z premedytacją, po to żeby nie można było do niego dotrzeć, to będzie to dla takiej osoby konkretna informacja, oręż i jakaś możliwość obronienia się, choćby przed pracodawcą, powiedzenia mu: Słuchaj, zobacz, tego nie napisał nikt prawdziwy, tego nie napisał mój sąsiad, tego nie napisał mój kolega z pracy, to nie jest prawdą, bo to napisał ktoś, kto tak bardzo schował się w Internecie, że nawet sąd nie jest w stanie go znaleźć, namierzyć.</u>
          <u xml:id="u-430.16" who="#ŁukaszOsmalak">Szanowni Państwo! Na sam koniec jeszcze raz bardzo, bardzo wszystkim dziękuję za debatę na ten temat. Zupełnie szczerze: mam nadzieję, że uda nam się o tym problemie rozmawiać i że wypracujemy w tej kwestii wspólne rozwiązanie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-430.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-431.1" who="#KrzysztofBosak">Zanim przejdziemy do dalszych czynności, chcę przywitać delegacje przysłuchujące się naszym obradom, a więc uczniów VII Liceum Ogólnokształcącego w Bydgoszczy goszczących tu na zaproszenie posłanki Iwony Kozłowskiej — pozdrawiamy serdecznie…</u>
          <u xml:id="u-431.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-431.3" who="#KrzysztofBosak">…— oraz właśnie wchodzące i dołączające do nas uczennice klasy maturalnej z Zespołu Szkół Ekonomicznych w Kaliszu goszczące tu na zaproszenie posłanki Karoliny Pawliczak. Witamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-431.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-431.5" who="#KrzysztofBosak">To był koniec naszej debaty na temat projektu mającego zapobiegać tzw. hejtowi w Internecie i wprowadzać instytucję tzw. ślepego pozwu, a więc pozwu możliwego do złożenia przeciwko osobom, których tożsamości nie znamy.</u>
          <u xml:id="u-431.6" who="#KrzysztofBosak">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-431.7" who="#KrzysztofBosak">Marszałek Sejmu, na podstawie art. 87 ust. 2 w związku z art. 90 ust. 1 regulaminu Sejmu, kieruje poselski projekt ustawy o zmianie ustawy — Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, zawarty w druku nr 728, do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-431.8" who="#KrzysztofBosak">Ogłaszam 2 minuty przerwy. Po tych 2 minutach przerwy przejdziemy do kolejnego punktu.</u>
          <u xml:id="u-431.9" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 16 min 11 do godz. 16 min 19)</u>
          <u xml:id="u-431.10" who="#KrzysztofBosak">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-431.11" who="#KrzysztofBosak">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 14. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej (druki nr 664 i 749).</u>
          <u xml:id="u-431.12" who="#KrzysztofBosak">Proszę pana posła Konrada Frysztaka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#KonradFrysztak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#KonradFrysztak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Projekt ustawy z druku nr 664, który trafił do laski marszałkowskiej, złożony przez pana premiera Donalda Tuska, o ochronie ludności i obronie cywilnej to projekt ustawy, na który czekaliśmy od wielu lat. To przede wszystkim przywrócenie obrony cywilnej jako takiej po tym, jak została zlikwidowana ustawą o obronie Ojczyzny, ale również spojrzenie na obronę cywilną i ochronę ludności z nowej perspektywy. Ta ustawa, którą w pierwszym czytaniu rozpatrzył Sejm, trafiła do prac w komisji. Komisja zdecydowała o powołaniu podkomisji nadzwyczajnej do spraw rozpatrzenia tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-432.2" who="#KonradFrysztak">Na wstępie chciałbym podziękować wszystkim przedstawicielom wszystkich klubów i kół parlamentarnych za dobrą pracę w czasie prac podkomisji. Pracowaliśmy, wydaje się, ponad politycznymi podziałami. Podkomisja rozpatrzyła ponad 120 poprawek wspólnie z komisją. Ale zanim o szczegółach, to chciałbym serdecznie podziękować wszystkim osobom, które zgłosiły się ze strony społecznej. Rozpoczęliśmy te prace podkomisji od bardzo szerokiej, nieograniczonej czasowo debaty. Każda instytucja, każdy przedstawiciel mogli się wypowiedzieć. Do tego odnosił się pan minister Leśniakiewicz wraz ze swoim zespołem, za co również serdecznie dziękuję przedstawicielowi rządu, za to, że ta forma dyskusji była, tak jak powiedziałem, nieograniczona. Dziękuję Biuru Legislacyjnemu, które bardzo mocno nas wspierało w procedowaniu nad tą ustawą w podkomisji. Samo posiedzenie podkomisji trwało ok. 18 godzin. Tyle czasu w sumie poświęciliśmy na to, by rozpoznać tę ustawę w szczegółach.</u>
          <u xml:id="u-432.3" who="#KonradFrysztak">Ustawa jest, jak już wspomniałem, nowym spojrzeniem na sprawy związane z obroną cywilną i ochroną ludności. Ta ustawa niesie nowe rozwiązania, chociażby kwestie, które są bardzo istotne, a które odnotowane zostały przy okazji ostatnich powodzi na południu Polski, czyli stworzenie systemu bezprzewodowej, bezpiecznej łączności, która ma pozwolić na to, by podmioty i organy… Po raz pierwszy ustawa w ten sposób podchodzi do patrzenia na obronę cywilną: że są organy, które odpowiadają za obronę cywilną, i podmioty wyznaczone. Ustawa część z tych podmiotów wymienia — są one wymienione — ale również niesie rozwiązania, że każdy dotychczas niewymieniony w tej ustawie, każdy NGOs, stowarzyszenie, które będzie chciało, ale również będzie miało możliwości i będzie przygotowane do tego, by być podmiotem ochrony ludności cywilnej, może z odpowiednim organem na odpowiednim poziomie, z jednostką samorządu terytorialnego, z wojewodą, a może nawet z ministerstwem, z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych, który jest w tym projekcie ustawy wyznaczony jako osoba odpowiedzialna za obronę cywilną w Polsce, zawrzeć porozumienie.</u>
          <u xml:id="u-432.4" who="#KonradFrysztak">W toku prac podkomisji uszczegółowialiśmy zapisy. Wskazywaliśmy ministerstwu, że trzeba rozdzielić rolę prezydenta miasta na prawach powiatu i starosty, bo to jedna i ta sama osoba. Jest pełna przychylność ministerstwa w tej materii. Wymieniliśmy dodatkowe podmioty. Pan poseł Skalik, który wchodzi na salę, przedłożył poprawkę, która została również przyjęta odnośnie do Aeroklubu Polskiego. Za tę poprawkę serdecznie dziękuję. Bo uważam, że to podmiot, który bez wątpienia w obronie cywilnej się przyda. Ta ustawa ma przede wszystkim jeden bardzo, bardzo, bardzo ważny zapis. To jest finansowanie. Po raz pierwszy będą przeznaczone konkretne pieniądze — w tym przypadku to 0,3% PKB — na obronę cywilną. W przyszłym roku to ok. 10 mld zł. A co za tym idzie, te pieniądze będą mogły powędrować do organów, do podmiotów, do polskich samorządów, by chociaż odtwarzać, remontować tkankę schronów i miejsc schronienia, ale również być przeznaczone na doposażenie w tym zakresie, w którym dotychczas obrona cywilna w naszym kraju była zaniedbana.</u>
          <u xml:id="u-432.5" who="#KonradFrysztak">Szanowni Państwo! Uważam, że nie powinniśmy w tej chwili, w trakcie sprawozdania, omawiać każdej z poprawek, którą złożyliśmy. Wiem, że w trakcie drugiego czytania kluby będą jeszcze zgłaszały swoje poprawki. Jeśli będą jakieś pytania, na które państwo będziecie chcieli uzyskać odpowiedź, jako sprawozdawca, ale również w trakcie prac podkomisji jako przewodniczący tej podkomisji nadzwyczajnej, jestem gotów odpowiedzieć na wszystkie pytania. Dziękuję raz jeszcze wszystkim, którzy byli zaangażowani. Poświęciliśmy na to rozpatrzenie dużo czasu, podeszliśmy do tego bardzo szczegółowo, z dużą, nieograniczoną debatą. Bardzo cieszę się z tego faktu. Mam nadzieję, że tak jak dotychczas, zarówno w drugim czytaniu, jak i jutro na sali, ta ustawa bardzo ważna z perspektywy bezpieczeństwa, poszerzenia pakietu bezpieczeństwa, w tym przypadku zapewnienia bezpieczeństwa osobom cywilnym… Zrobimy wszystko, by ta ustawa została podjęta ponad politycznymi podziałami. To jest mój mój wielki apel do wszystkich klubów i kół parlamentarnych. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-432.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#KrzysztofBosak">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-433.2" who="#KrzysztofBosak">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-433.3" who="#KrzysztofBosak">Jako pierwszy głos ma poseł Paweł Szefernaker, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-433.4" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#PawełSzefernaker">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Rzeczywiście jest to ustawa oczekiwana przez opinię publiczną, oczekiwana przez polskie społeczeństwo. Przypomnę, że rząd Prawa i Sprawiedliwości pracował nad ustawą o ochronie ludności, obronie cywilnej. Rok temu projekt został przyjęty przez rząd, został przyjęty przez komisję wspólną rządu i samorządu, z tym że koniec kadencji uniemożliwił przyjęcie tego projektu. Teraz pracujemy nad kolejnym projektem.</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#PawełSzefernaker">Szanowni Państwo! To projekt, który powinien wychodzić naprzeciw oczekiwaniom dzisiejszego świata. Nowoczesny system ochrony ludności, obrony cywilnej to jeden z filarów i gwarantów nowoczesnego państwa. To filar i gwarant chroniący nas przed utratą dorobku każdego z mieszkańców naszej Rzeczypospolitej. Widzieliśmy to ostatnio w trakcie powodzi. Ale to także gwarant chroniący nas przed utratą naszego wspólnego dorobku, tego, co wspólnie osiągnęliśmy, dorobku współczesnej Polski. Dlatego ta ustawa jest niezwykle ważna. Czy ta ustawa, nad którą pracowaliśmy dzisiaj w pierwszym czytaniu — dzisiaj o tym debatujemy — spełnia oczekiwania stawiane wobec ustawy, która by wprowadzała nowoczesny system?</u>
          <u xml:id="u-434.2" who="#PawełSzefernaker">W naszym przekonaniu, pomimo tego, że jest to ustawa, która wychodzi naprzeciw oczekiwaniom, żeby przyjąć nowe rozwiązania, ona nie do końca spełnia te oczekiwania. Pomimo wszelkich wielkich szumnych zapowiedzi ustawa — w czym także po pierwszym czytaniu się utwierdziliśmy — wprowadza wiele procedur, które w naszym przekonaniu nie będą realizowane. Będą to procedury, które niestety mogą być martwym prawem przyjętym przez parlament. W naszym przekonaniu ta ustawa powinna być wiarygodna. W oczach ludności dotkniętej kryzysem oraz konkretnymi problemami to powinna być ustawa, która wychodzi naprzeciw, powinna być sprawcza. Jest to ustawa, którą przyjmujemy na parę kadencji. Ochronę ludności, cały system ochrony ludności i obrony cywilnej będziemy budować na parę kadencji. Ona powinna być wiarygodna.</u>
          <u xml:id="u-434.3" who="#PawełSzefernaker">My w drugim czytaniu zgłaszamy poprawki — będzie to osiem poprawek — które w naszym przekonaniu w dużej mierze naprawią błędy, które pojawiły się w tej ustawie. Ja, szanowni państwo, po pierwszym czytaniu reprezentuję pogląd, i jest to pogląd podzielany również przez posłów Prawa i Sprawiedliwości, że w wielu miejscach ustawa jest nieprecyzyjna, pojawia się wiele wątpliwości. Zdolności operacyjne i możliwości realizacji konkretnych zadań mogą być nierealizowane niestety zgodnie z tymi przepisami, które zostały zaproponowane.</u>
          <u xml:id="u-434.4" who="#PawełSzefernaker">Pierwsza kwestia to przede wszystkim finansowanie. Pan poseł mówił tutaj o środkach. Rzeczywiście, ustawa mówi o tym, że w zależności od PKB to będzie ok. 10, 12, przy wyższym PKB będzie jeszcze więcej środków. Z tym że połowa tych środków to są środki z budżetu MSWiA i Ministerstwa Zdrowia, a druga połowa jest z Ministerstwa Obrony Narodowej — środki przesunięte z tych, które mają iść na modernizację wojska. Szanowni państwo, ta pierwsza połowa, niestety, mówię to z ubolewaniem, to jest fikcja, bo te środki już są w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji i w Ministerstwie Zdrowia. Ta pierwsza część budżetu na ochronę ludności i obronę cywilną to nie są żadne nowe środki. To są środki, które już są w Ministerstwie Zdrowia, a wiemy, jak wygląda budżet Ministerstwa Zdrowia w tej chwili, i MSWiA. One zostają w tej ustawie inaczej nazwane i jest zapisane, że one po prostu w tej chwili będą wydatkowane na ochronę ludności i obronę cywilną. Ale to nie są żadne nowe środki. Jedyne nowe środki na ochronę ludności i obronę cywilną to są środki z Ministerstwa Obrony Narodowej, które są tak naprawdę przesunięte z modernizacji wojska. My zgłaszamy poprawkę, żeby to były środki z rezerwy celowej, żeby to nie były środki przekazane z modernizacji, zabrane z modernizacji wojska. A więc tych środków tak naprawdę nie będzie kilkanaście miliardów. To będzie ok. 5–6 mld z MON-u, które zostaną przesunięte w tej chwili na obronę cywilną i ochronę ludności. My proponujemy, żeby to nie były środki z MON-u. Potrzebujemy szybkiej modernizacji armii i te środki nie powinny być brane z MON-u.</u>
          <u xml:id="u-434.5" who="#PawełSzefernaker">Państwo może dziwią się, że mówię o martwych przepisach. Jest przepis, który mówi o tym, że spółki Skarbu Państwa będą mogły przeznaczyć 0,3% swoich zysków na specjalny fundusz ochrony ludności. Proszę państwa, zapis, że mogą przeznaczyć 0,3… Przecież żadna spółka nie ma mechanizmu, który by wpływał na to, żeby spółki Skarbu Państwa przekazały te środki. Żadna spółka nie przekaże żadnych środków, jeżeli przepis stanowi, że mogą przeznaczyć.</u>
          <u xml:id="u-434.6" who="#PawełSzefernaker">Gdzie są narzędzia do tego, żeby te środki wpływały do budżetu na ochronę ludności? Nie ma. Jest to jeden z tych przepisów, które uważamy za martwe.</u>
          <u xml:id="u-434.7" who="#PawełSzefernaker">Szanowni Państwo! Kolejna sprawa. Powielają się zadania na wszystkich szczeblach samorządu terytorialnego. To nie jest poprawka, która została… To jest poprawka, która w ogóle została wymyślona, stworzona przez samorządowców. Na poziomie gminy, powiatu, województwa, na wszystkich szczeblach są takie same zadania. My proponujemy tutaj poprawkę, która przede wszystkim wzmacnia wojewodów. To wojewoda jako przedstawiciel rządu w terenie powinien kierować działaniami wynikającymi z tej ustawy i je koordynować. Jeżeli nie ma potrzeby, żeby to był wojewoda, to okej, wtedy niech koordynują to starosta i wójt. Ale dzisiaj mamy wątpliwości w zakresie delegacji kompetencji, co w naszym przekonaniu bezpośrednio przełoży się na sprawność systemu ochrony ludności. Jeżeli jest wiele osób, które mają te same kompetencje, i one mają wspólnie koordynować… Przy zarządzaniu kryzysowym, przy ochronie ludności muszą być szybkie decyzje. To znaczy jeżeli do stołu usiądą wójt, starosta i wojewoda i zaczną decydować, gdzie trzeba odpuścić wały, żeby nie zalać jakiejś gminy, to nigdy się nie dogadają. To musi być decyzja przedstawiciela rządu w terenie, który ma nadzór nad służbami mundurowymi. To on musi o tym decydować. Będziemy zgłaszać również taką poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-434.8" who="#PawełSzefernaker">Szanowni Państwo! Ochrona ludności jest na czas pokoju, a obrona cywilna na czas wojny. Chcemy uzupełnić organy ochrony ludności na czas pokoju o ministra obrony narodowej, a podmioty ochrony ludności na czas pokoju o Wojska Obrony Terytorialnej. Jeżeli budujemy system, panie ministrze, to w tym systemie muszą być te organizacje, które rzeczywiście działają na rzecz ochrony ludności. Ostatnia powódź, COVID, sytuacja związana z przybyciem uchodźców wojennych z Ukrainy pokazały, że to WOT był najsprawniejszy. WOT w wielu miejscach pojawiał się jako pierwszy. Bez WOT-u na taką skalę nie dałoby się podejmować działań. W związku z tym na czas wojny WOT pod wojsko, bo to jest naturalne, zgodne z konwencjami międzynarodowymi, ale uzupełnijmy organy ochrony ludności na czas pokoju o Wojska Obrony Terytorialnej.</u>
          <u xml:id="u-434.9" who="#PawełSzefernaker">Uważamy, że ćwiczenia z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej powinno się przeprowadzać częściej, nie raz na 4 lata. Żyjemy w czasach, kiedy za naszą wschodnią granicą jest wojna. Te ćwiczenia powinny być przeprowadzane częściej. Chcemy zwiększyć częstotliwość ćwiczeń, co poprawi w naszym przekonaniu bezpieczeństwo ludności w czasie wojny i w czasie pokoju. Chcemy wpisać tutaj regulacje, które będą prowadziły do tego, żeby przeprowadzało się takie ćwiczenia nie rzadziej niż raz na rok. Uważamy, że w najbliższych latach to jest po prostu wymóg, żeby je prowadzić nie rzadziej niż raz na rok.</u>
          <u xml:id="u-434.10" who="#PawełSzefernaker">Szanowni Państwo! Mamy także poprawkę, która wychodzi naprzeciw oczekiwaniom ochotniczych straży pożarnych. Ta ustawa skreśla legitymacje OSP, które zostały wprowadzone ustawą o OSP przez rząd Prawa i Sprawiedliwości. Na podstawie tych legitymacji można wprowadzać benefity dla strażaków ochotników i uważamy, że nie ma powodów, dla których należy w tej chwili pozbywać się tych legitymacji. Chcemy te legitymacje utrzymać.</u>
          <u xml:id="u-434.11" who="#PawełSzefernaker">Szanowni Państwo! Zgłaszamy osiem poprawek i najważniejsze poprawki przedstawiłem. Uważamy, że trzeba zrobić wszystko, aby ta ustawa była jak najlepsza. Jesteśmy otwarci na dyskusję o tej ustawie i na wprowadzenie tych poprawek, które proponujemy. Uważamy, że te poprawki, które tutaj przedstawiamy, urealnią możliwość funkcjonowania tej ustawy i że są odpowiedzią na problemy, które dzisiaj się pojawiają. Ta ustawa nie może być ustawą teoretyczną, a jeżeli ona będzie ustawą teoretyczną, to teoretyczne będzie państwo. To musi być ustawa praktyczna, sprawna, bo chcemy sprawnego państwa. Dlatego też zgłaszamy te poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-434.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam do wystąpienia panią poseł Marię Małgorzatę Janyskę, klub Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-435.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#MariaMałgorzataJanyska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W zasadzie prace w Sejmie nad jednym z najważniejszych projektów tej kadencji są na ukończeniu. Ochrona ludności to z jednej strony prewencja, czyli ograniczenie skutków przyszłych sytuacji nadzwyczajnych, kryzysowych, a z drugiej strony to pomoc udzielana ludności w następstwie klęski żywiołowej bądź katastrofy spowodowanej przez człowieka.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#MariaMałgorzataJanyska">Ochrona ludności to jeden z kluczowych obowiązków państwa i jego struktur, czyli wyznaczonych do tego celu organów i podmiotów, przypisanych im zadań, zorganizowanych zasobów służących realizacji zadań. Ten projekt ustawy jest wypełnieniem właśnie tego ogromnie ważnego obowiązku państwa i kompleksowo reguluje ochronę ludności i obronę cywilną. To, jak ważne jest przygotowanie na nadzwyczajne sytuacje i możliwość szybkiego reagowania w razie zagrożenia, unaoczniły nam napaść Rosji na Ukrainę, pandemia oraz powódź. Te zdarzenia dotknęły nas w sytuacji braku jednego komplementarnego, kompletnego aktu prawnego, który reguluje kwestie obrony cywilnej. Niestety stracono poprzednie lata i doprowadzono do tego — odniosę się tutaj do słów mojego przedmówcy — że była ustawa, ale teoretyczna, bo utknęła w rządzie. Ona nie weszła w ogóle w fazę praktyczną. Obecny rząd po niecałym roku działalności potrafił to przygotować, ponieważ bezpieczeństwo i ochrona ludności są dla tego rządu celem nadrzędnym.</u>
          <u xml:id="u-436.2" who="#MariaMałgorzataJanyska">Mam nadzieję, szanowni państwo z obecnej opozycji, że to rozumiecie i na dzisiejszym posiedzeniu komisji będziemy bardzo racjonalnie głosowali nad poprawkami, które mają doprowadzić do tego, żeby ten akt prawny funkcjonował. Wiarygodność ustaw jest wtedy, proszę państwa, kiedy one są, gdy są przyjęte przez parlament i gdy funkcjonują. Niestety, co podkreślę raz jeszcze, straciliśmy parę lat i teraz chodzi o to, żeby te wszystkie lata nadrobić. Bardzo ważny jest też sposób finansowania, bardzo ważne jest zaangażowanie wszystkich podmiotów. Informacje o szczegółach w tym zakresie i stanowisko klubu przedstawi pani poseł Zofia Czernow.</u>
          <u xml:id="u-436.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-437.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Zofię Czernow, klub Koalicji Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Podmiotem obrony cywilnej zawsze pozostaje człowiek, a jej przedmiotem jest system zabezpieczenia ludności w sposób adekwatny do istniejących lub prawdopodobnych zagrożeń. Szczególną rolę w ochronie ludności odgrywają organy samorządowe, w tym wójt, burmistrz, prezydent, ale także starosta. Nie zgadzam się z tym, że wojewoda powinien mieć jakieś wyjątkowe kompetencje. To właśnie wójt, burmistrz, prezydent najlepiej wiedzą, co jest potrzebne w danej gminie, i najlepiej potrafią realizować zadania.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#ZofiaCzernow">Zadania wójta, burmistrza i prezydenta zostały jednoznacznie określone w ustawie. Należą do nich m.in. kierowanie w ramach posiadanych kompetencji realizacją zadań ochrony ludności i obrony cywilnej na obszarze gminy i koordynowanie działań. To są jasno określone zadania i odpowiedzialność. Do zadań tych organów należą kwestie zapewnienia bezpieczeństwa, wykrywania i rozpoznawania zagrożeń, zapewnienia warunków do ochrony ludności, ostrzegania i alarmowania ludności o zagrożeniach, tworzenia zasobów ochrony ludności. Jesteśmy w sytuacji, gdy od blisko 3 lat brak obowiązujących przepisów dotyczących obrony cywilnej i ochrony ludności. Przepisy zostały usunięte z porządku prawnego po uchwaleniu ustawy o obronie ojczyzny w 2022 r. Prawie 3 lata to długi czas, który spowodował spiętrzenie zadań do wykonania przy jednoczesnym wzroście zagrożenia, a więc nastąpił wzrost pilności zadań. O ile problematyka organizacji ochrony ludności i obrony cywilnej, szczegółowego określenia organów i ich kompetencji, zadań z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej dla poszczególnych organów została szczegółowo określona w procedowanej ustawie i jest wielka szansa, że wkrótce zostanie ona wdrożona, o tyle pozostaje szeroki zakres działań, których czas realizacji jest długi i które wymagają wysokich nakładów finansowych. Do tego tematu za chwilę wrócę.</u>
          <u xml:id="u-438.2" who="#ZofiaCzernow">W projekcie ustawy szczegółowo określono zadania z zakresu ochrony ludności, obrony cywilnej, a także organy administracji publicznej właściwe w sprawach ochrony ludności.</u>
          <u xml:id="u-438.3" who="#ZofiaCzernow">Projekt zawiera także katalog podmiotów realizujących cele i zadania ochrony ludności: jednostki Państwowej Straży Pożarnej, ochotniczych straży pożarnych, Narodowego Funduszu Zdrowia, podmiotów leczniczych i cały szereg innych jednostek. Obrona cywilna i ochrona ludności w znacznym stopniu oparta jest na wsparciu organizacji pozarządowych, przedsiębiorców, innych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą niezbędną do zapewnienia zadań ochrony ludności. Z tymi podmiotami organy ochrony ludności będą mogły zawierać porozumienia na realizację zadań. Do tego dodam, że takich organizacji jest coraz więcej. Wiele z nich było zainteresowanych, żeby je wprost wpisać do ustawy, co nie było wskazane w zasadzie, bo nie można było ogarnąć wszystkich tych organizacji, tym bardziej że nie zawsze one działają długo, czasami działają przez krótki okres. Przechodząc do zadań długofalowych, należy zwrócić uwagę na konieczność pilnego rozpoczęcia realizacji budownictwa ochronnego, a więc budowy obiektów zbiorowej ochrony, schronów i ukryć dla ludności. Organy ochrony ludności mają zaplanować na obszarze swojej właściwości miejscowej niezbędną liczbę i pojemność obiektów zbiorowej ochrony. Liczba zadań do wykonania jest ogromna, gdyż większość obiektów tego typu, a istnieją one jeszcze na terenie gmin, w niektórych więcej, w innych mniej, nie spełnia obecnie żadnych wymogów. Większość oczywiście. Budowle ochronne i miejsca doraźnego schronienia powinny spełniać wymagania techniczne i lokalizacyjne. Obiekty te, a szczególnie schrony, mogą być budowane jako obiekty o podwójnej funkcji. To czyni się w wielu krajach, które budują nowoczesne obiekty ochrony. W tym miejscu pragnę zwrócić uwagę na konieczność korzystania z doświadczeń innych krajów, które mają bardzo dobrze rozwiązane zagadnienia budowy i utrzymania, co jest bardzo ważne, schronów pełniących podwójną funkcję. Takim krajem jest niewątpliwie Finlandia, o której już mówiłam z tej mównicy, która zapewnia miejsca schronienia, uwaga, dla wszystkich obywateli.</u>
          <u xml:id="u-438.4" who="#ZofiaCzernow">Bardzo ważnym elementem realizacji ustawy jest zapewnienie finansowania całego systemu ochrony ludności obrony cywilnej. To są wysokie wydatki, ale bez zapewnienia finansowania trudno będzie mówić o realizacji tych zadań, będzie to po prostu niemożliwe. Wprawdzie w ustawie mówi się o tym, że Rada Ministrów będzie akceptowała program ochrony ludności, obrony cywilnej, który opracuje minister właściwy do spraw wewnętrznych, ale nikt nie widzi, nawiązuję do wypowiedzi pana posła z Prawa i Sprawiedliwości, przeszkód, aby w kolejnych latach samorządy dostawały dodatkowe środki. I nie tylko samorządy, aby też w budżecie państwa były zapewnione środki na obronę cywilną czy ochronę ludności. Absolutnie nie można zakładać takich ograniczeń. Uważam, że składanie poprawki obecnie nie ma sensu. Na finansowanie zadań z zakresu ochrony ludności obrony cywilnej przeznaczy się corocznie środki z budżetu państwa w kwocie nie niższej niż 3% PKB.</u>
          <u xml:id="u-438.5" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Dziękujemy za szczerość, pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-438.6" who="#ZofiaCzernow">Jak już mówiłam, tu nie ma żadnej sprzeczności w rozwinięciu finansowania. Tak samo nie ma żadnego ograniczenia, aby samorządy mogły przeznaczać pieniądze na ochronę ludności. Uważam, że to jest bardzo cenne i oczekiwane. Przekażę jeszcze czas koledze, który również ma poprawki. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#KrzysztofBosak">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#KonradFrysztak">Bardzo dziękuję moim szanownym przedmówczyniom, pani posłance Janyskiej i pani posłance Czernow, za dobre uzupełnienie tego, co udało nam się wypracować na posiedzeniach komisji i podkomisji. Szanowni państwo, jeżeli chodzi o tę ustawę, trochę mnie zastanawia wystąpienie pana posła Szefernakera, który rwie szaty, że zapisane są pieniądze, a przez 8 lat za rządów Prawa i Sprawiedliwości tak naprawdę pieniędzy na finansowanie, funkcjonowanie obrony cywilnej nie było. Pan to doskonale wie.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#KonradFrysztak">Szanowni Państwo! W imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej składam cztery poprawki. One doprecyzowują zapisy, wychodzą naprzeciw stronie społecznej w jednym punkcie związanym z zamierzeniami budowlanymi, ale również precyzują kwestie związane z dobrami kultury. To poprawki, które omawialiśmy dosyć szeroko, wielokrotnie na posiedzeniach komisji i podkomisji. Te poprawki w imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej składam.</u>
          <u xml:id="u-440.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-441.1" who="#komentarz">(Poseł Józefa Szczurek-Żelazko: Pana poprzedniczka powiedziała, że bez sensu jest składanie poprawek.)</u>
          <u xml:id="u-441.2" who="#komentarz">(Poseł Konrad Frysztak: Ale chodziło o wasze poprawki.)</u>
          <u xml:id="u-441.3" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam do wystąpienia w imieniu klubu Polska 2050 — Trzecia Droga pana posła Piotra Stracha.</u>
          <u xml:id="u-441.4" who="#KrzysztofBosak">Tak, pani pośle?</u>
          <u xml:id="u-441.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-441.6" who="#KrzysztofBosak">W trybie sprostowania pan poseł Paweł Szefernaker.</u>
          <u xml:id="u-441.7" who="#KrzysztofBosak">Tylko bardzo proszę, żeby zacytował pan słowa, które pan prostuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#PawełSzefernaker">Szanowni Państwo! Zostało tu powiedziane, że za rządów Prawa i Sprawiedliwości nie było środków. Oczywiście były środki na budowę WOT-u, który dzisiaj powinien być fundamentem budowy ochrony ludności, a oprócz tego były środki, które dzisiaj są inaczej zapisywane. Wy zapisujecie je inaczej, inaczej je nazywacie. Dzisiaj mówicie, że np. na zespoły ratownictwa medycznego…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#KrzysztofBosak">Panie pośle, przepraszam bardzo, ale czas jest tylko na sprostowanie. Rozumiem, że pan poseł powiedział, że nie było środków, a pan mówi, że były środki, natomiast uzasadnienia zostawmy na wystąpienia klubowe.</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#komentarz">(Poseł Konrad Frysztak: Były, ale nie na to.)</u>
          <u xml:id="u-443.2" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-443.3" who="#KrzysztofBosak">Proszę pana posła Piotra Stracha o wystąpienie w imieniu klubu Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-443.4" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#PiotrPawełStrach">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#PiotrPawełStrach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dla Polski 2050 — Trzeciej Drogi kwestia obrony cywilnej jest kwestią priorytetową. W zasadzie na samym początku kadencji założyliśmy specjalny Parlamentarny Zespół ds. Obrony Cywilnej, do którego wielu posłów naszego klubu zapisało się i w nim pracowało. Mieliśmy spotkania również z panem ministrem, bardzo serdecznie dziękujemy. Były spotkania ze stroną społeczną, uczestniczyliśmy w pracach nad stworzeniem systemu obrony cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-444.2" who="#PiotrPawełStrach">Temat obrony cywilnej jest kwestią kluczową, bo to pytanie o przyszłość Polski. W naszym kraju mamy historię — chociażby w tym miejscu, w którym teraz siedzimy czy stoimy — dotyczącą zburzonej Warszawy, gdzie ludność cywilna bardzo dużo wycierpiała podczas wojny, gdzie niestety nie miała szans na ochronę, na ewakuację. Z tego historycznego wydarzenia powinniśmy się nauczyć, że ochrona ludności jest naszym najważniejszym zadaniem. To jest zadanie polskich Sił Zbrojnych, więc tak naprawdę tak jak teraz wydajemy olbrzymie kwoty, tj. 20% budżetu Polski, na Siły Zbrojne, powinniśmy także zacząć wydawać środki na ochronę ludności w czasie W. Niestety nie nauczyliśmy się z historii sprzed 50 czy 100 lat, bo w ostatnich latach, jeśli chodzi o wszelką infrastrukturę dotyczącą obrony cywilnej, następowała jej erozja. Praktycznie wszystkie kontrole — czy to straży pożarnej, czy Najwyższej Izby Kontroli — wykazywały, że nie mamy infrastruktury do tego, aby chronić ludność cywilną w czasie zagrożenia.</u>
          <u xml:id="u-444.3" who="#PiotrPawełStrach">Można mówić o różnych modelach obrony cywilnej — czy to będzie bardziej zinstytucjonalizowany model oparty na administracji publicznej, czy na jakichś służbach, czy na podmiotach prywatnych, czy NGOs. Są różne modele, można je zastosować wcześniej lub później, zainwestować większe środki lub mniejsze, to są szczegóły, ale przede wszystkim powinniśmy się skupić na zagrożeniu. A my w tym momencie mamy zagrożenie takie, jakie obserwujemy w Mariupolu, w Buczy czy w Kijowie. My wiemy, co się stanie, kiedy nasz sąsiad ze Wschodu wejdzie do Polski. Tu nie będzie litości. Tu będzie się działo to samo, co się dzieje na Ukrainie. Będą bombardowane autokary z ewakuowanymi Polakami, tak jak w Mariupolu był zbombardowany teatr, gdzie były wypisane hasła, że tam są dzieci, że to jest schron. Nie będzie litości. Patrząc na Ukrainę, widzimy, że są bombardowane elektrownie, również elektrownie wodne. Tama na Dnieprze zmyła wiele tysięcy domów i Rosjanie na to nie zwracali uwagi. Czy my jesteśmy na to przygotowani? Czy będziemy na to przygotowani przy tym modelu?</u>
          <u xml:id="u-444.4" who="#PiotrPawełStrach">Jeśli chodzi o zagrożenia cybernetyczne odnośnie do naszych systemów ostrzegania — to samo. Na Ukrainie ciągle są różnego rodzaju dezinformacje, nawet dotyczące ataku na elektrownie atomowe. W końcu my też budujemy elektrownię atomową. Patrząc na te doświadczenia, musimy wiedzieć, że całe państwo będzie musiało się bronić w razie W.</u>
          <u xml:id="u-444.5" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Wy w Kaliningradzie chcieliście budować.)</u>
          <u xml:id="u-444.6" who="#PiotrPawełStrach">Bardzo cieszę się z tej ustawy. Powinniśmy przestać się kłócić, tak jak jesteśmy tego świadkami w czasie tej debaty. Powinniśmy rzeczywiście poświęcić się temu — dużo wyrzeczeń kosztują nas inwestycje w rozwój Sił Zbrojnych — i przeznaczyć olbrzymie środki. Nawet gdy trzeba będzie się zadłużyć, to zadłużyć się tak, żeby nasze społeczeństwo mogło potem cieszyć się z bezpieczeństwa, żeby tę inwestycję w bezpieczeństwo potraktować jako dobry prognostyk na to, aby móc przyciągać biznes zagraniczny, aby zagraniczni inwestorzy nie bali się inwestować w Polsce, bo będą wiedzieli, że jesteśmy bezpieczni pod każdym względem, także infrastrukturalnym.</u>
          <u xml:id="u-444.7" who="#PiotrPawełStrach">Umówmy się, że wojna hybrydowa trwa. Polska jest na wojnie hybrydowej i nie tylko, że nasze czołgi walczą w Rosji, że nasze wozy bojowe, że nasze samoloty, że nasza amunicja, że nasze paliwo, żołnierze, którzy są ćwiczeni przez polskich instruktorów, ukraińscy żołnierze walczą na froncie… Polska w wojnie hybrydowej uczestniczy. Są ataki na naszą infrastrukturę, już nie mówię o wschodniej granicy z Białorusią, gdzie mamy realne niebezpieczeństwo i praktycznie co rusz zagrożenie życia.</u>
          <u xml:id="u-444.8" who="#PiotrPawełStrach">Całe państwo walczy. Bardzo się cieszę, że w tej ustawie mówimy o tym, że walczą organizacje pozarządowe, potencjalnie będą uczestniczyć w zagrożeniu wojennym, że będą uczestniczyły samorządy. One są najlepiej przygotowane w tym momencie, ta reforma nam się chyba najlepiej udała. Więc te samorządy mają pewien potencjał. Oczywiście w każdej gminie będzie trzeba zatrudnić nowe osoby, żeby to dobrze zrobić. W uzasadnieniu ustawy przewiduje się zatrudnienie ponad 2 tys. strażaków. My nie tworzymy nowej służby, nowej instytucji poświęconej obronie cywilnej. Będziemy częściowo to robić narzędziami straży pożarnej, częściowo administracji, częściowo rządu, ministerstw, wojewodów, więc wprowadzamy system belgijski, ja bym to nazwał mieszanym. To jest wielkie wyzwanie dla straży pożarnej. Widzę, że ta instytucja bardzo mocno się zmieni. Nie tylko zadania szkoleniowe, jeśli chodzi o przygotowanie samorządów, ale także ewidencyjne czy kontrolne. To już nie będzie tylko służba ratowniczo-gaśnicza, ale naprawdę te zadania związane z obroną cywilną bardzo mocno zdominują tę służbę.</u>
          <u xml:id="u-444.9" who="#PiotrPawełStrach">Ostatnia rzecz w moim wystąpieniu to kwestia finansowania. Już o tym trochę wspomniałem, że będzie to kwestia kluczowa, że będzie to wielkie wyrzeczenie, żeby spełnić te wymagania dotyczące chociażby tak zaniedbanej kwestii, jaką są schrony, jaką jest kwestia ewakuacji, kwestia zabezpieczenia gmin w cysterny, w samochody dostawcze. Ale pytanie: Czy nas stać, żeby tego nie zrobić? Co jest cenniejsze niż życie naszych obywateli?</u>
          <u xml:id="u-444.10" who="#PiotrPawełStrach">Często mówi się o tym, że żołnierze ukraińscy mogli odesłać swoje rodziny do Polski, do Europy i potem móc walczyć. To jest prawda. Nasze wojsko będzie dużo pewniej bronić naszych granic i poświęcać się, wiedząc, że na zapleczu ich rodziny są bezpieczne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-444.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#KrzysztofBosak">Jak rozumiem, kontynuuje w imieniu Polski 2050 — Trzeciej Drogi poseł Bartosz Romowicz.</u>
          <u xml:id="u-445.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#BartoszRomowicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#BartoszRomowicz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Komendancie! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Ja jeszcze bardziej pragmatycznie, bo chcę powiedzieć, że będziemy składać i składamy w drugim czytaniu poprawki. Natomiast chcę podziękować panu ministrowi, panu komendantowi i całemu sztabowi Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji za dobrą pracę nad tym projektem ustawy, bo pracowaliśmy na posiedzeniu podkomisji wiele godzin, pracowaliśmy na posiedzeniu komisji, nawet jeżeli się w wielu kwestiach nie zgadzaliśmy w pierwszym momencie, to rozmawialiśmy aż do tego momentu, kiedy jedna strona, np. strona poselska, przekonała rządową albo w drugą stronę. I to dzięki temu ten akt prawny, wydaje mi się, będzie jak najlepszej jakości. Za to bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-446.2" who="#BartoszRomowicz">Jeśli chodzi o poprawki, to poza poprawkami takimi, które są, można powiedzieć, trochę legislacyjnymi, ale trochę doprecyzowującymi, składamy poprawki bardziej merytoryczne. Pierwsza to taka, która umożliwi poprzez wprowadzenie w art. 4 ust. 1 po pkt 4 po lit. g kwestii zagrożenia dotyczącego ochrony ludności związanego z występowaniem zwierząt wolno żyjących dzikich na obszarach zamieszkałych, tak żeby w planach ochrony samorządy, gminy, powiaty czy województwa, czy wojewodowie mogli też dla terenów, które mają problem ze zwierzyną dziką na obszarach zamieszkałych, zaplanować odpowiednie procedury reagowania. To jest pierwsza poprawka, która, jak myślę, rozwiąże pewien problem, z którym sobie samorządy dotychczas nie mogą poradzić, bo nie mają narzędzi.</u>
          <u xml:id="u-446.3" who="#BartoszRomowicz">Druga taka kwestia, o której chciałem powiedzieć, to jest kwestia dotycząca słynnych legitymacji. O tym też w trochę inny sposób mówił pan poseł Paweł Szefernaker. Chcę powiedzieć, że widzimy, że skreślanie artykułu dotyczącego legitymacji w tym akcie prawnym jest zupełnie niepotrzebne, natomiast to nie oznacza, że pozostawienie tego w takim brzmieniu jak jest obecnie w ustawie o ochronie przeciwpożarowej, jest dobre…</u>
          <u xml:id="u-446.4" who="#komentarz">(Poseł Paweł Hreniak: OSP.)</u>
          <u xml:id="u-446.5" who="#BartoszRomowicz">W ustawie o OSP.</u>
          <u xml:id="u-446.6" who="#BartoszRomowicz">…bo jeżeli powiemy, że same blankiety na legitymację dla strażaków ochotników mają kosztować 4 mln zł, to trzeba zadać sobie pytanie, czy nie lepiej te 4 mln zł wydać na obozy dla młodzieżowych drużyn pożarniczych, a np. legitymacje zrobić mniejszym kosztem, chociażby tylko w wersji elektronicznej w mObywatelu. Ale to nie jest miejsce na dyskusję przy tym projekcie ustawy. Miejsce na dyskusję jest na posiedzeniu Podkomisji stałej do spraw rozwoju i promocji OSP. Jako przewodniczący deklaruję tutaj publicznie, że na najbliższym posiedzeniu, które zwołam, znajdziemy najlepsze rozwiązanie wśród wszystkich zainteresowanych stron dla sprawy legitymacji OSP.</u>
          <u xml:id="u-446.7" who="#BartoszRomowicz">Zwracam się tu z prośbą do pana komendanta głównego. Prawo i Sprawiedliwość przez rok nie potrafiło wydać ani jednej legitymacji i my też tych legitymacji nie wydaliśmy. I niech tak zostanie, panie komendancie, nie wydawajmy tych legitymacji na razie, nie ruszajmy z tym procesem świadomie do czasu, kiedy przygotujemy projekt zmiany ustawy o OSP w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-446.8" who="#BartoszRomowicz">Jeżeli mogę jeszcze tylko minutkę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#BartoszRomowicz">Bo tak naprawdę, gdyby dzisiaj komendant rozpoczął procedurę wydawania tych legitymacji, to poniósłby niepotrzebne koszty, a to jest zupełnie niepotrzebne, bo w tym kształcie ten przepis, jak widzimy i rozmawiamy o tym na posiedzeniu podkomisji, na pewno się nie ostanie, ale też nie chcemy, aby go skreślać w tej ustawie, więc tę poprawkę zgłaszamy.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#BartoszRomowicz">Trzecią poprawką, która, jak myślę, daje też dużo narzędzi komendantowi głównemu Państwowej Straży Pożarnej, jest to, że raz na 4 lata komendant główny będzie przygotowywał strategię, która będzie odpowiedzią na analizy zagrożeń dotychczasowych działań, analizy działań ratowniczych, ocenę zdolności jednostek ochrony przeciwpożarowej do realizacji zadań z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej, ale także oczekiwanego poziomu kompetencji strażaków czy planowanego zakupu wyposażenia w sprzęt niezbędny do zrealizowania zadań ochrony ludności i obrony cywilnej. Więc taką poprawkę proponujemy, i będę prosił o jej przyjęcie, aby komendant główny miał takie narzędzie strategiczne do planowania wydatków i wykonywania poszczególnych działań w ramach obrony cywilnej w kontekście straży pożarnej, i przepis przejściowy, że taką pierwszą strategię komendant będzie zobowiązany wprowadzić do 12 miesięcy od przyjęcia planu, który jest określony w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-448.2" who="#BartoszRomowicz">Oczywiście jako Polska 2050 będziemy popierać ten projekt ustawy z tymi poprawkami. Te poprawki są uzgodnione ze stroną rządową, są zrobione w taki sposób, aby na posiedzeniu komisji nie budziły wątpliwości merytorycznych. Więc składam, panie marszałku, te poprawki na pana ręce i dziękuję jeszcze raz za dobrą współpracę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-448.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-449.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam do zabrania głosu panią poseł Urszulę Nowogórską w imieniu klubu PSL — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-449.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#UrszulaNowogórska">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Generale! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu swojego klubu, klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego — Trzeciej Drogi, przedstawić stanowisko w stosunku do rządowego projektu ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej zawartego w drukach sejmowych nr 664 i 749.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#UrszulaNowogórska">Wysoka Izbo! Zmienia nam się bardzo świat. Pojawiają się międzynarodowe zagrożenia, czego najlepszym dowodem są wydarzenia, które dzieją się na Ukrainie. Stąd też słowa „bezpieczeństwo i ochrona ludności” nabierają właśnie szczególnego znaczenia. Mówiąc o tym projekcie, musimy mieć również świadomość, że w wyniku wprowadzenia ustawy o obronie Ojczyzny w marcu 2022 r. — już mówiłam o tym w swoim wcześniejszym wystąpieniu — powstała luka prawna, która sprawiła, że ustawa o ochronie Ojczyzny uchyliła ustawę o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej z 1967 r. Ten projekt, o którym dzisiaj dyskutujemy, powstał dzięki doskonałej współpracy szczególnie dwóch ministerstw, Ministerstwa Obrony Narodowej i Ministerstwa Administracji i Spraw Wewnętrznych z obecnym tutaj panem ministrem Leśniakiewiczem. Długo pracowano w Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych i stworzono taką specjalną do rozpatrzenia projektu podkomisję, co pokazało, że kwestie dotyczące bezpieczeństwa obywateli mogą połączyć również różne obozy polityczne i stronnictwa polityczne w merytorycznej pracy i odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-450.2" who="#UrszulaNowogórska">Myślę, że jest to prawdopodobnie taka pierwsza próba zagospodarowania od podstaw szerokiej i wielowątkowej dziedziny, jaką jest obrona cywilna. Dla lepszego zrozumienia całej ustawy i intencji, jaką ta ustawa zawiera, pozwoliłam sobie użyć takiego sformułowania trochę medycznego, może z uwagi na to, że mam wykształcenie medyczne. A więc uważam, że ochrona ludności jest jak skóra, która ochrania wszystko to, co pod nią się znajduje. I podobnie jest z ochroną ludności, bo jeżeli skóra jest ciągła, to wtedy wiemy, że ona istnieje i żaden organ nie zostanie uszkodzony.</u>
          <u xml:id="u-450.3" who="#UrszulaNowogórska">Natomiast w momencie, kiedy system ochrony ludności nie działa tak, jak powinien, wtedy mówimy o niedoskonałym systemie ochrony społecznym obywateli, jak również o niepełnym bezpieczeństwie w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-450.4" who="#UrszulaNowogórska">W perspektywie wielu zagrożeń system ochrony ludności ma zapewnić względnie normalne życie obywateli i funkcjonowanie aparatu państwa. Rządowa ustawa, o której dzisiaj rozmawiamy, tworzy system ochrony ludności, który będzie mógł się przekształcać w obronę cywilną np. w przypadku, kiedy pojawią się zagrożenia wojenne. Musimy sobie zdawać sprawę, że projekt dotyczy przestrzeni życia każdego z nas i że nie ma ochrony państwa tylko i wyłącznie siłami zbrojnymi. Jest to takie archaiczne myślenie, bo musimy wiedzieć, że siły zbrojne służą do zupełnie innych celów, natomiast musi zostać stworzony system ochrony ludności niezależny od tego pierwszego. Właśnie dlatego dzisiaj rozmawiamy o projekcie ustawy zawartej w drukach nr 664 i 749.</u>
          <u xml:id="u-450.5" who="#UrszulaNowogórska">Ustawa m.in. tworzy system bezpiecznej łączności państwowej, która da ciągłość funkcjonowania administracji oraz ochrony ludności w czasie pokoju i w czasie wojny. Na realizację nowych rozwiązań rząd będzie przeznaczał nie mniej niż 0,3% PKB. Tak jak tutaj zostało powiedziane z tej mównicy, połowę tej kwoty będzie dawało Ministerstwo Obrony Narodowej. Konstrukcja systemu oparta będzie na Państwowej Straży Pożarnej, ochotniczych strażach pożarnych, Państwowym Ratownictwie Medycznym, systemie powiadamiania ratunkowego, strukturach zarządzania kryzysowego, podmiotach leczniczych, organizacjach pozarządowych. Na system ochrony ludności składać się będą organy administracji publicznej, podmioty wykonujące zadania ochrony ludności, zasoby ochrony ludności. Organami ochrony ludności będą ministrowie, którzy kierują działaniami administracji rządowej, oraz minister administracji i spraw wewnętrznych, wojewoda, marszałek województwa, starosta, wójt, burmistrz, prezydent miasta. Podmiotami ochrony ludności będą Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, jednostki organizacyjnej Państwowej Straży Pożarnej, ochotnicze straże pożarne i inne organizacje ratownicze, Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych, podmioty lecznicze, wybrane służby, inspekcje i straże, podmioty gospodarcze, które zapewniają podstawowe usługi społeczne.</u>
          <u xml:id="u-450.6" who="#UrszulaNowogórska">Na poziomie centralnym systemem ochrony będzie zarządzał i koordynował go minister administracji i spraw wewnętrznych, który wspierany będzie przez Rządowy Zespół Ochrony Ludności. Wzmocnione zostanie również Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Będzie ono miało trzy główne zadania: informowanie, ostrzeganie, alarmowanie.</u>
          <u xml:id="u-450.7" who="#UrszulaNowogórska">Gdyby, nie daj Boże, ogłoszono stan wojenny, system ochrony ludności przekształci się w obronę cywilną, organy ochrony ludności staną się organami obrony cywilnej, podmioty ochrony ludności staną się podmiotami obrony cywilnej, zaś minister administracji i spraw wewnętrznych stanie się szefem obrony cywilnej. Utworzone zostaną plany ewakuacji ludności, które dotyczyć będą przemieszczania się i przejęcia w bezpieczne miejsca w czasie wojny lub klęski żywiołowej. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa przygotuje krajowy plan ewakuacji, a wojewoda przygotuje wojewódzki. Uregulowane zostaną w rozporządzeniu ministra administracji i spraw wewnętrznych wytyczne w sprawie warunków technicznych dla budowli ochronnych i dla ich użytkowania.</u>
          <u xml:id="u-450.8" who="#UrszulaNowogórska">Głównym ogniwem, na którym spocznie ciężar systemu ochrony ludności, o którym tutaj również dużo powiedziano, staną się samorządy terytorialne, które będą posługiwać się zasobami ochrony ludności w celu zorganizowania zadań stojących przed organami. Mówiąc o zasobach, miejmy świadomość, że mówimy o kategorii, do której zaliczamy w zasadzie wszystko, co służy m.in. udzielaniu pomocy, magazynowaniu wody, dostarczaniu energii, utrzymywaniu łączności, zabezpieczaniu produktów leczniczych.</u>
          <u xml:id="u-450.9" who="#UrszulaNowogórska">Minister administracji i spraw wewnętrznych zarządza również korpusem obrony cywilnej, który składać się będzie z personelu obrony cywilnej oraz krajowej rezerwy obrony cywilnej. To tak w wielkim skrócie, Wysoka Izbo, to, o czym mówi ta ustawa.</u>
          <u xml:id="u-450.10" who="#UrszulaNowogórska">Chciałam powiedzieć, że oprócz tego musimy również mieć świadomość, że będzie potrzeba szerokiej edukacji i uświadamiania społecznego, żeby ustawa miała możliwość realizacji.</u>
          <u xml:id="u-450.11" who="#UrszulaNowogórska">Natomiast chciałam również powiedzieć, że mój klub, klub Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga, pochyla się nad tym projektem z wielkim zrozumieniem. Rozumiejąc potrzebę wprowadzenia tej ustawy, będziemy głosowali za przyjęciem tego projektu ustawy. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-450.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-451.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam teraz panią poseł Joannę Wichę, klub Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-451.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-451.3" who="#KrzysztofBosak">Przepraszam, jeszcze zanim rozpocznie się wystąpienie, przywitam wycieczkę, kolejną grupę, która przysłuchuje się naszym obradom, a mianowicie seniorów z Domu Dziennego Pobytu w Rawiczu goszczących na zaproszenie pani poseł Karoliny Pawliczak.</u>
          <u xml:id="u-451.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-451.5" who="#KrzysztofBosak">Bardzo nam miło. Życzymy dobrych wrażeń z Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-451.6" who="#KrzysztofBosak">Teraz pani poseł Joanna Wicha w imieniu Lewicy przedstawi stanowisko w sprawie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-451.7" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#JoannaWicha">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiamy dzisiaj efekt pracy Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych nad rządową ustawą o ochronie ludności i obronie cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#JoannaWicha">Proszę państwa, ustawa o obronie cywilnej to dzisiaj jedna z ważniejszych ustaw, jakie mamy zadanie przyjąć. Zyskamy wówczas precyzyjne narzędzia do ochrony cywilów. Naprawimy błąd, który w odpowiedzialnym państwie, państwie frontowym, nie powinien się zdarzyć. Będziemy mieć ustawę o obronie cywilnej, prawo, które nie tylko pozwoli nam poszerzyć działania na rzecz bezpieczeństwa, lecz także wręcz nakaże to robić.</u>
          <u xml:id="u-452.2" who="#JoannaWicha">Przypomnę, że ustawa o obronie cywilnej to prawo nie tylko na wypadek wojny. To narzędzie, którego potrzebujemy także w sytuacji klęski żywiołowej. To gwarancja tego, że państwo zadziała wtedy sprawnie i szybko, a to, jak pokazały nam ostatnie miesiące, jest kluczowe.</u>
          <u xml:id="u-452.3" who="#JoannaWicha">Komisja omówiła 160 zgłoszonych poprawek, co jest dowodem na to, jak ważna jest to ustawa dla naszego państwa. Zmiany wprowadzone w dokumencie mają na celu lepsze dostosowanie systemu obrony cywilnej do realiów i cieszę się, że zostały przeprowadzone.</u>
          <u xml:id="u-452.4" who="#JoannaWicha">W tym miejscu chciałabym szczególnie podkreślić, że została rozstrzygnięta wątpliwość, którą jako klub Lewicy zgłaszaliśmy na posiedzeniu Sejmu, tj. precyzyjne rozdzielenie kompetencji między różne organy. Ma to na celu zapewnienie skutecznego nadzoru i zarządzania w sytuacjach kryzysowych.</u>
          <u xml:id="u-452.5" who="#JoannaWicha">Komisja przychylnie odniosła się także do apelu o poszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do ochrony ludności, co wzmocni nasz system.</u>
          <u xml:id="u-452.6" who="#JoannaWicha">Jeszcze raz chcę podziękować za to, że ustawa bierze pod uwagę ochronę każdego, także najsłabszych, osób starszych i osób z niepełnosprawnością, o co zabiegałam, odkąd rozpoczęły się prace nad ustawą. Powtarzałam i powtarzam, że precyzyjne prawo pozwoli nam na dostosowanie systemu m.in. do osób głuchych lub niewidomych, dla których standardowe narzędzia alarmujące nie są dostępne.</u>
          <u xml:id="u-452.7" who="#JoannaWicha">Jako Lewica mamy jeszcze dalsze poprawki i będziemy je dzisiaj zgłaszać, jednak efekt prac komisji zasadniczo oceniam jako satysfakcjonujący. Wymienię najistotniejsze. Jedna z naszych poprawek dotyczy art. 39 i dodaje zapisy umożliwiające ewakuację ludności w sytuacjach zagrożenia wojną lub klęską żywiołową jeszcze przed ogłoszeniem stanu nadzwyczajnego. Odpowiednio wczesne rozpoczęcie ewakuacji jest kluczowe, ponieważ stopień skomplikowania takich operacji oraz czas ich realizacji wymagają precyzyjnego planowania. Kolejna poprawka wprowadza precyzję w zakresie projektowania budowli podziemnych, dodając do art. 95 zapis o konieczności ich lokalizacji w granicach administracyjnych miast. Dzięki temu unikniemy sytuacji, w których tunele, budowle na niezamieszkanych terenach górskich będą musiały być odpowiednio dostosowane do potrzeb ochrony ludności. Niezbędna jest też zmiana, która ujednolica terminologię stosowaną w ustawie. Rozróżnienie pomiędzy terminami „obiekt zbiorowej ochrony” a „budowla ochronna” ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego stosowania przepisów i ich interpretacji przez organy nadzoru. Obecne zapisy mogą prowadzić do problemów w trakcie odbioru budynków i zniechęcać projektantów do podejmowania takich inwestycji z obawy przed konsekwencjami prawnymi.</u>
          <u xml:id="u-452.8" who="#JoannaWicha">Proszę państwa, wczoraj Komisja Infrastruktury zajmowała się także tzw. małą ustawą schronową, którą złożyłam w marcu w imieniu klubu Lewicy. Zdecydowano, że nasz projekt trafi do podkomisji w oczekiwaniu na ustawę rządową i będą one rozpatrywane wspólnie. Pragnę w tym miejscu podkreślić, iż złożyliśmy ten projekt nie po to, żeby konkurować z tym rządowym, co sugerowali nam wczoraj w komisji niektórzy posłowie, szczególnie Prawa i Sprawiedliwości. Naszym celem było to, żeby pewne prace przyspieszyć. To był nasz nadrzędny cel. Bezpieczeństwo osób cywilnych nie ma dla mnie barw politycznych i chciałabym, żeby to w tym miejscu bardzo mocno wybrzmiało. Przed nami jeszcze wiele pracy, której efektem — mocno w to wierzę — będzie wspólnie przygotowana ustawa, która będzie nam wszystkim dobrze służyła przez długie lata.</u>
          <u xml:id="u-452.9" who="#JoannaWicha">Procedowana dziś rządowa ustawa o ochronie ludności ma jeszcze sporo braków, które próbuje wypełnić także nasza mała ustawa schronowa. Pierwszą istotną różnicą jest wprowadzenie definicji budowli ochronnych do Prawa budowlanego, co stanowi krok w stronę formalizacji obiektów ochronnych. Dotychczas brakowało jasno określonych kryteriów, co mogło prowadzić do niejednoznaczności w praktyce budowlanej. Kolejnym kluczowym punktem jest obowiązek projektowania budowy nowych budynków użyteczności publicznej oraz zakładów pracy o szczególnym znaczeniu dla obronności państwa, wyposażonych w schrony lub miejsca ukrycia. W ustawie rządowej nie określono takiego obowiązku. Jest w niej tylko zapis, który mówi o konieczności, co nie jest jednoznaczne z obowiązkiem. W kontekście transportu nowe przepisy nakładają wymóg, aby podziemne systemy transportu szynowego spełniały normę schronów. Ustawa o obronie cywilnej nie zawiera takich zapisów, co może prowadzić do luk w bezpieczeństwie publicznym.</u>
          <u xml:id="u-452.10" who="#JoannaWicha">Kolejna rzecz. Budowa schronów przydomowych do 35 m? na zgłoszenie jest rozwiązaniem, które pojawia się w naszej ustawie, a w projekcie rządowym takiego zapisu jeszcze nie ma. Uważamy, że warto wprowadzić ten zapis, po to żeby zwiększyć zasób bezpiecznych miejsc schronienia. Te miejsca poszerzą możliwości lokalnych społeczności w zakresie przygotowania na sytuacje kryzysowe. Z perspektywy ustawy o gospodarce nieruchomościami obowiązek utrzymania budowli ochronnych jako cel publiczny jest zapisany zarówno w projekcie rządowym, jak i w małej ustawie schronowej. Nasza akcentuje, że utrzymanie tych budowli jest zadaniem organów ochrony ludności.</u>
          <u xml:id="u-452.11" who="#JoannaWicha">W kontekście zarządzania kryzysowego projekt ustawy o ochronie ludności ma na celu zapewnienie spójności między planami zarządzania kryzysowego a planami obronnymi, co znajduje odzwierciedlenie w art. 41, dotyczącym opracowania wojewódzkich planów ewakuacji w porozumieniu z szefem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Różnice pojawiają się w zakresie przygotowania i ewidencjonowania budowli ochronnych dla ludności cywilnej, które będą podlegały ścisłej kontroli przez organy ochrony ludności. W naszej małej ustawie schronowej zapisano, że ogólnodostępne budowle ochronne muszą zapewnić miejsca dla co najmniej 50% ludności cywilnej — art. 3 pkt 3 lit. b. W projekcie rządowym w art. 90 ustawy drugiej stwierdzono, że co najmniej 25% obywateli powinno mieć dostęp do budowli ochronnej. Ta różnica może wpływać na poziom bezpieczeństwa ludności w sytuacjach kryzysowych. W obszarze podatków i opłat lokalnych mała ustawa schronowa wprowadza zwolnienie z podatków od nieruchomości zajętych pod budowle ochronne, co ma na celu promowanie ich budowy. Projekt rządowy nie zawiera podobnych zachęt, co może wpłynąć na zainteresowanie inwestorów oraz obywateli w zakresie tworzenia i utrzymania obiektów ochronnych.</u>
          <u xml:id="u-452.12" who="#JoannaWicha">Na zakończenie już tradycyjnie kilka słów na temat finansowania. Ustawa przewiduje alokację 0,3% PKB na obronę cywilną, czyli około 10 mld zł. Wiele zależy od tego, w jaki sposób te środki zostaną rozdysponowane. Samorządy, które będą odpowiedzialne za realizację wielu zadań związanych z ochroną ludności, mogą napotkać trudności w zapewnieniu odpowiednich funduszy, zwłaszcza że otrzymane dotacje często okazują się niewystarczające. Jeśli to się potwierdzi, zapowiadam, że kiedy tylko pojawi się możliwość nowelizacji ustawy, klub Lewicy z pewnością zgłosi poprawki dotyczące zwiększenia finansowania.</u>
          <u xml:id="u-452.13" who="#JoannaWicha">Na dzień dzisiejszy Lewica będzie głosowała za przyjęciem tego projektu po wprowadzeniu poprawek, które będzie zgłaszać, a które zaraz przedłożę panu marszałkowi. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-453.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam teraz pana posła Krzysztofa Tuduja, klub Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-453.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#KrzysztofTuduj">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-454.1" who="#KrzysztofTuduj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Bardzo dobrze, że ten projekt jest procedowany. Trzeba by powiedzieć: najwyższa pora, najwyższy czas, wreszcie. Dobrze też bardzo, że odbywa się to w dosyć dużym konsensusie.</u>
          <u xml:id="u-454.2" who="#KrzysztofTuduj">Nie powinno w tej debacie zabraknąć podkreślenia i przypomnienia tego, że poprzednia ekipa rządząca temat obrony cywilnej niestety potraktowała bardzo słabo, i to jest tak naprawdę eufemizm. Przez 6 lat temat był nieruszany, a kiedy był dotknięty, to był uchylony i przez 2,5 roku nie było żadnych obowiązujących przepisów dotyczących obrony cywilnej w Polsce. To powinno być wam, szanowni państwo z Prawa i Sprawiedliwości, zapamiętane, jak w tej materii rządziliście Polską. Jako dowód czy przykład tego podejścia chciałbym przytoczyć Wysokiej Izbie krótką anegdotę. Posiedzenie podkomisji do spraw zarządzania kryzysowego w poprzedniej kadencji, wywołane przez posłankę Lewicy, posiedzenie na temat schronów. Na dramatyczne pytanie posłanki Lewicy, czy faktycznie tylko 3% polskiej ludności może się schować w polskich schronach, ówczesny minister spraw wewnętrznych, wiceminister spraw wewnętrznych — nieobecny dziś na sali, dla jasności — szczerze się rozbawił i odpowiedział chwilkę później na okrętkę: nie, wszystko jest dobrze, nie 3%, a 3,5%. Takie było podejście. Potem, kiedy weszła aplikacja dotycząca schronów, okazało się, jak te 3,5% wygląda, jak tam wszystko było pomylone. A więc to jest katastrofa. To będzie wam zapamiętane. Natomiast chciałbym też przy okazji dodać, że ten temat niestety nie został uniesiony przez elity polityczne III RP i ten system latami ulegał erozji, zniszczeniu, degrengoladzie. Po prostu państwo polskie, i to ze zgrozą trzeba przyznać, III RP gorzej w tej materii sobie poradziła, niż radziło sobie wcześniej słusznie minione państwo o nazwie PRL.</u>
          <u xml:id="u-454.3" who="#KrzysztofTuduj">Szanowni Państwo! Chciałbym jeszcze dodać w tej debacie — zostawiając czas moim szanownym następcom — że przepisy to nie wszystko. Jako przykład chciałbym przytoczyć pewien fakt. W czasie wakacji pytałem samorządy dolnośląskie o stopień przygotowania w zakresie zarządzania kryzysowego. W piśmie zawarłem cały szereg pytań. Jeśli chodzi o odpowiedzi szczególnie istotne, chciałbym zwrócić uwagę posłom z lewej strony, ze strony Koalicji Obywatelskiej, że właśnie kwestia mentalności jest bardzo istotna. W piśmie zadałem m.in. pytanie, czy jest zabezpieczona w danym samorządzie łączność zapasowa. 18 sierpnia z powiatu kłodzkiego dostaję informację — notabene dowiadujemy się też z tego pisma, że żadna gmina z powiatu kłodzkiego nie ma zaktualizowanego planu zarządzania kryzysowego, czyli jedno to obowiązki ustawowe, drugie to fakt, jak wygląda życie — dostaję odpowiedź, że tak, środki łączności są zabezpieczone. Proszę państwa, to jest 18 sierpnia, niecały miesiąc przed powodzią. Co się okazuje chwilę po powodzi? Pani starosta była łaskawa publicznie powiedzieć, że tam spóźnili się z przekazywaniem pewnych informacji, bo środki niestety nie działały — były przygotowane zapasowe środki łączności, tyle tylko, że nie było paliwa do agregatów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-455.1" who="#KrzysztofBosak">Proszę o kontynuację pana posła Włodzimierza Skalika, także Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#WłodzimierzSkalik">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jak obszerna materia zawarta jest w tej ustawie, jak liczne i ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa obywateli obszary ta ustawa reguluje — wystarczy przeczytać jej pierwszy artykuł. Państwo ma wśród priorytetowych obowiązków obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa swoim obywatelom zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny. I wielka szkoda, że ta ustawa, która jest ustawą siostrzaną wobec ustawy z 2022 r. o obronie Ojczyzny, dopiero dzisiaj jest rozpatrywana. To jest materia, która powinna być uregulowana równolegle z tamtą ustawą. Ponieważ faktycznie przez ostatnie lata kluczowa dziedzina nie była uregulowana, można stawiać dość prawdopodobną tezę, że być może z powodu braku tych regulacji skala strat w czasie powodzi tego roku była większa, niż mogłaby być, gdyby państwo było lepiej zorganizowane w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#WłodzimierzSkalik">Całe szczęście, że pracujemy nad tą ustawą. To ustawa, która obejmuje wiele struktur państwa, struktury samorządowe, wiele różnego rodzaju służb, organizacje pozarządowe, niemalże wszystkie istotne podmioty publiczne, jak również prywatne. To niezwykle skomplikowana materia i wydaje się, podzielam ten pogląd, że być może jest wiele nakładających się, wykluczających się kompetencji różnych organów uczestniczących w tym systemie, który tu jest projektowany. Nie zgodzę się ze stanowiskiem pani poseł Czernow, która tutaj podkreślała rolę prezydentów, burmistrzów, wójtów. Zgoda, ale przecież ta ustawa przede wszystkim dotyczy zjawisk o dużo większej skali niż obszar obejmujący gminę, miasto, w związku z tym niezwykle istotna będzie współpraca między strukturami rządowymi i samorządowymi. Ponieważ wydaje się, że ta ustawa, mimo ogromnego zaangażowania i strony rządowej, i posłów pracujących nad nią, będzie z całą pewnością miała wiele niedoskonałości, które wyjdą w praktyce.</u>
          <u xml:id="u-456.2" who="#WłodzimierzSkalik">Ta ustawa, tak jak tutaj wspomniano, będzie funkcjonowała przez wiele dekad, będzie wymagała dostosowywania jej do zmieniającej się rzeczywistości. Stąd w imieniu Klubu Poselskiego Konfederacja składam poprawkę, która ma na celu wprowadzenie po art. 206 dodatkowego art. 206a, który to artykuł zobowiązuje Radę Ministrów do przedstawiania Sejmowi i Senatowi sprawozdania z wykonania ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej co 2 lata, do końca kwietnia danego roku kalendarzowego. Pierwsze takie sprawozdanie zgodnie z tym przepisem powinno być przedstawione do końca kwietnia 2026 r. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam do kontynuacji pana posła Andrzeja Zapałowskiego, także Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-457.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Nie chciałem wprowadzać poprawkami zamieszania w trakcie procedowania z tego względu, że najważniejsze jest to, żeby ustawa w jakikolwiek sposób weszła, bo to jest naprawdę bardzo pilne. Ale należy się zastanowić nad systemem podległości. Przypomnę, że w 1964 r. MSW oddało OC do MON-u. Tak było do 1997 r. Obrona cywilna działała niezwykle sprawnie. Jeden z zastępców szefów Sztabu Generalnego — ponieważ mieli strukturę, mieli kadry, mieli zasoby — odpowiadał za obronę cywilną. Byłem wtedy posłem. W 1997 r. doszło do absolutnego szaleństwa, zmian, likwidowania. Przypomnę, że zlikwidowano Nadwiślańskie Jednostki Wojskowe — wtedy protestowałem — zamiast je przekształcić, a dzisiaj tych jednostek brakuje na granicy.</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Przypomnę, że wtedy gdy obrona cywilna podlegała wojsku, w systemie obrony cywilnej było 1,5 mln ludzi. Jedną z najważniejszych organizacji była Liga Obrony Kraju, która nie jest przez państwa wymieniana, która w tej chwili funkcjonuje w stanie szczątkowym, a której w ogóle państwo nie wprowadzaliście. To był fundament, liga była w każdym powiecie. To są bardzo ważne rzeczy, które trzeba ponownie przemyśleć.</u>
          <u xml:id="u-458.2" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Ostatnie zdanie. Szanowni państwo, jak doszło do ostatniej tragedii powodziowej, to kto tak naprawdę przejął koordynację główną? Wojsko.</u>
          <u xml:id="u-458.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-458.4" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-458.5" who="#komentarz">(Poseł Władysław Dajczak: Wojsko.)</u>
          <u xml:id="u-458.6" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Wojsko, po prostu. Mówię, żeby przemyśleć na przyszłość to, co było w okresie PRL-u, odrzucając ideologię. Przez dziesiątki lat wypracowywał się system ochrony i obrony. Nie odrzucajmy tego, tylko z tego korzystajmy. Był chociażby plan operacyjny terytorialnej obrony kraju — terytorialnej, przestrzennej. Gdybyśmy mieli takie plany, tobyśmy zobaczyli, jak brakuje nam nasycenia terytorium kraju odpowiednimi służbami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-458.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#KrzysztofBosak">Nie wszyscy słyszeli. Pan minister, odpowiadając, mówił: straż pożarna. Będzie okazja do odpowiedzi rządu po pytaniach. Być może ten wątek zostanie rozwinięty.</u>
          <u xml:id="u-459.2" who="#KrzysztofBosak">Jak rozumiem, przechodzimy do pytań…</u>
          <u xml:id="u-459.3" who="#KrzysztofBosak">Ach, przepraszam, jeszcze mamy koło Razem.</u>
          <u xml:id="u-459.4" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Martę Stożek, koło Razem.</u>
          <u xml:id="u-459.5" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#MartaStożek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rządowy projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej to projekt o kluczowym znaczeniu dla bezpieczeństwa mieszkańców i mieszkanek Polski, projekt społecznie długo wyczekiwany. Od blisko 3 lat ludzie, obywatele obserwują pełnoskalową wojnę toczącą się na terenie państwa bezpośrednio z nami sąsiadującego. Widzą nie tylko wysiłek militarny, ale też trudy, z jakimi zmaga się ukraińskie społeczeństwo. Polacy rozumieją, że działania wojenne to nie tylko zaangażowanie wojsk, ale również zabezpieczenie ludności, infrastruktury oraz produkcji. To wszystko zadania obrony cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#MartaStożek">Pamiętamy raporty NIK z 2012 r. i 2024 r. wskazujące braki obrony cywilnej w Polsce i alarmujące o niezdolności państwa polskiego do wypełnienia zadań OC. Dlatego bardzo się cieszymy, że możemy pracować nad tym projektem w Sejmie. Rozumiemy, że pracujemy pod presją czasu, ale nieustająco ubolewamy nad brakiem pogłębionej merytorycznej dyskusji nad projektami dotyczącymi obrony cywilnej. Nie odbyła się szeroka debata publiczna i parlamentarna nad projektowanymi rozwiązaniami. Nie starano się rozważyć i wybrać rozwiązań najlepszych i dających największe szanse na efektywne wypełnienie zadania ochrony życia i zdrowia ludności cywilnej w obliczu wojny.</u>
          <u xml:id="u-460.2" who="#MartaStożek">Dzisiaj jako koło Razem składamy sześć poprawek do projektu ustawy. To poprawki, o które wnoszą eksperci od lat zajmujący się tematyką obrony cywilnej, ludzie i organizacje, którzy działali w tym obszarze nawet wtedy, gdy państwo polskie o nim zapomniało. To poprawki systemowe, wprowadzające możliwość tworzenia w podmiotach obrony cywilnej i firmach grup zadaniowych, formacji, które pozwolą na efektywną organizację pracy przy wykonywaniu zadań obrony cywilnej i na przeciwdziałanie zagrożeniom, szkodom wojennym i innym kryzysom — tak aby ułatwić społeczeństwu włączenie się w skoordynowane działania zabezpieczające. Wiem, że najczęstszą obawą na tej sali jest strach przed kosztami obrony cywilnej, dlatego śpieszę z zapewnieniem, że nasze poprawki nie powodują zwiększenia kosztów wprowadzenia tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-460.3" who="#MartaStożek">Zwracam także uwagę na potrzebę uzgodnienia treści tej ustawy oraz innych projektów dotyczących bezpieczeństwa cywilnego, w tym druku nr 438, tzw. małej ustawy schronowej Lewicy, przygotowanej przez partię Razem, tak aby mogła odbyć się rzeczowa i pogłębiona ekspercka dyskusja nad poszczególnymi rozwiązaniami. Polacy czekają na ten projekt od 20 lat. Upewnijmy się, że tak długo wyczekiwana ustawa będzie dobrze napisana, a system, który stworzy, będzie skuteczny. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#KrzysztofBosak">Teraz przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-461.2" who="#KrzysztofBosak">Zgłosiło się 43 posłów i mamy 1,5 godz. opóźnienia, w związku z czym ustalam czas pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-461.3" who="#KrzysztofBosak">Proszę o dyscyplinę czasową, nie chciałbym nikomu przerywać.</u>
          <u xml:id="u-461.4" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: Panie marszałku, ale ważna debata.)</u>
          <u xml:id="u-461.5" who="#KrzysztofBosak">Panie pośle, każde pańskie zdanie nie z mównicy jest stratą dla tych, którzy nas słuchają, i zwiększa nasze opóźnienie, więc przechodźmy do tych pytań. Akurat tak się składa, że jako pierwszy pytanie zada poseł z pańskiego klubu i nawet były wiceminister.</u>
          <u xml:id="u-461.6" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Pawła Szefernakera.</u>
          <u xml:id="u-461.7" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-461.8" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: Minister.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#PawełSzefernaker">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszystkim, tak jak mówiłem, ten system musi być oparty na wzajemnym zrozumieniu, na tym, żeby między rządem a samorządem była współpraca. Samorządy wnioskowały o to, żeby zapisać w tej ustawie bliźniaczy artykuł, jaki jest w ustawie o zarządzaniu kryzysowym. W ustawie o zarządzaniu kryzysowym art. 26 ust. 3 to artykuł, który stanowi, że na finansowanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej jednostki samorządu terytorialnego otrzymują z budżetu państwa dotacje celowe w wysokości zapewniającej realizację tych zadań. To jest zasada, która wynika z ustawy o finansach publicznych, ale uważamy, że potrzebne jest takie zabezpieczenie, potrzebna jest taka kotwica, żeby było wzajemne zrozumienie, że na pewno będą środki na zadania zlecone. Prosimy całą Izbę o poparcie tej poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Łukasza Ściebiorowskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-463.2" who="#KrzysztofBosak">Wcześniej jeszcze zamykam listę posłów zgłoszonych do pytań.</u>
          <u xml:id="u-463.3" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Ustawa wprowadza termin podmiotów ochrony ludności, którymi mają być organy administracji publicznej oraz inne podmioty, więc także organizacje społeczne wykonujące zadanie polegające na ochronie ludności.</u>
          <u xml:id="u-464.2" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Niezależnie jak te organizacje staną się podmiotami ochrony ludności — czy poprzez enumeratywne wymienianie ich w ustawie, czy przez zawarcie porozumienia lub też decyzję administracyjną — to z pewnością każda z tych organizacji, ale innych podmiotów, będzie potrzebować precyzyjnych informacji odnośnie do nowych zadań, szkoleń i praktycznego wdrożenia ustawy. Czy ministerstwo planuje takie działania wobec tych podmiotów?</u>
          <u xml:id="u-464.3" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Drugi aspekt, na jaki chciałem zwrócić uwagę. Założeniem ustawy jest, aby stworzyć system ewidencji, utrzymania i budowania schronów i ukryć doraźnych na potrzeby ludności, a także zapewnić istotne wsparcie finansowe realizacji tych przedsięwzięć. Chciałem zapytać, jakie podmioty, na terenie których zlokalizowane są obecnie schrony, będą mogły liczyć na takie wsparcie. Czy będą to tylko gminy, samorządy wojewódzkie, czy też ewentualnie podmioty prywatne i stowarzyszenia? Temat dostępności schronów i ich stan w obliczu potencjalnych zagrożeń wywołuje duże zainteresowanie mieszkańców. Dlatego jest to bardzo ważna kwestia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-464.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam teraz panią poseł Barbarę Oliwiecką, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-465.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#BarbaraOliwiecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W końcu Polki i Polacy doczekają się ustawy o obronie cywilnej. Brak tej ustawy to była ogromna luka w systemie naszego bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#BarbaraOliwiecka">Bardzo dobrze, że rząd podchodzi do zagadnienia bardzo szeroko i angażuje w proces różne instytucje samorządowe, rządowe, przedsiębiorstwa i organizacje pozarządowe. Wszyscy wiemy, jaką rolę odgrywają organizacje pozarządowe w sytuacjach kryzysowych. Pokazała to pandemia, pokazała wojna, pokazała powódź. Nie chodzi tu tylko o te największe organizacje jak Caritas i PCK, których działalność jest oczywista i one są wymienione w ustawie, ale również chodzi o mniejsze organizacje, działające lokalnie, o których resort prawdopodobnie nigdy nie słyszał, a które cieszą się bardzo dużym zaufaniem społecznym i posiadają aktualną bazę wolontariuszy i również osób w potrzebie. Nie wolno ich wykluczać z takich działań, nie wolno ich wykluczać z systemu ochrony ludności.</u>
          <u xml:id="u-466.2" who="#BarbaraOliwiecka">Rada Działalności Pożytku Publicznego wyszła z bardzo ważnym wnioskiem, aby zmienić art. 19, aby organizacje pozarządowe mogły same zgłaszać się do systemu, a nie czekać na zaproszenie, bo mogą się tego zaproszenia nie doczekać. Każdy taki organ zgłoszony… Organizacja będzie oczywiście weryfikowana przez wojewodę pod kątem obszaru działania i swojego potencjału i ta znajomość potencjału organizacji działających na danym terenie jest kluczowa, jeżeli chodzi o ochronę ludności. Ten moment wprowadzania ustawy powinniśmy właśnie wykorzystać również na moment analizy lokalnego potencjału.</u>
          <u xml:id="u-466.3" who="#BarbaraOliwiecka">Proszę o informację, czy resort przychylił się do tej poprawki, czy może w formie rekomendacji, ale jednak przychyli się do tego, żeby te organizacje mogły się włączyć do systemu na własną prośbę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-466.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Urszulę Nowogórską, PSL.</u>
          <u xml:id="u-467.2" who="#KrzysztofBosak">Nie widzę pani poseł na sali.</u>
          <u xml:id="u-467.3" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam zatem pana posła Tadeusza Tomaszewskiego, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej jest rozwiązaniem systemowym, komplementarnym, z dużym kapitałem społecznym. Ten kapitał społeczny został zbudowany wokół tego rozwiązania na etapie prac również w rządzie, ale także w parlamencie. Chciałem podziękować przewodniczącemu podkomisji, pani przewodniczącej, że tam właśnie w sposób merytoryczny prowadziliśmy prace z udziałem korporacji samorządowych i organizacji pozarządowych. To jak mówię, ważny argument, jeśli chodzi o funkcjonowanie w przyszłości tejże ustawy.</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#TadeuszTomaszewski">Dla mnie pewnym niedosytem jest sprawa finansowania wszystkich zadań związanych z ochroną ludności i obroną cywilną. Mówimy o tym, że jest to 0,3% PKB, ale w innych rozwiązaniach systemowych jednak pokazywaliśmy na najbliższe 10 lat w ustawie, ile to będzie środków finansowych. Tak, to prawda, że mówimy, że zadania zlecone gminom mogą być nawet w 100% sfinansowane, ale mówimy też o funduszu, o możliwości przekazywania przez spółki Skarbu Państwa z też 0,3% netto. Niemniej jednak to wszystko są deklaracje. Za mało jest faktów, panie ministrze. Czy może pan potwierdzić, że te środki finansowe pojawią się w 2025 r. i w kolejnych latach w wysokości wystarczającej do realizacji tych zadań? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#KrzysztofBosak">Pan poseł Witold Tumanowicz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-469.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#WitoldTumanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bezpieczeństwo obywateli w czasach rosnących zagrożeń jest kluczowe, ale potrzebujemy większej jasności co do realizacji zapisów tejże ustawy. Dlatego jako Konfederacja wnieśliśmy poprawkę, która nakłada obowiązek regularnego raportowania o wykonaniu tej ustawy. W niej ustaliliśmy, że co 2 lata ma być raportowane, jak jest wykonywana ta ustawa. Moim zdaniem to nie jest za często. Dwa razy w ciągu kadencji informacja o tym udzielona Wysokiej Izbie to jest naprawdę bardzo ważna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#WitoldTumanowicz">Mam też pytania o schrony, których — z czym wszyscy tutaj się zgadzamy — jest za mało, co jest oczywiste i na co wskazywał raport NIK. Ile schronów planuje się wybudować w najbliższych latach? Jakie są konkretne plany dotyczące zwiększenia liczby takich obiektów oraz ich pojemności? Kiedy będą pierwsze informacje z samorządów o tychże właśnie planach budowy schronów? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-470.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Ewę Leniart, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#EwaLeniart">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Niewątpliwie ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej jest ustawą potrzebną i wyczekiwaną. Nie przesadzałabym jednak z tym, że brakowało tej ustawy tak bardzo, albowiem ustawa o obronie ojczyzny pochodzi z marca 2022 r., a więc uchyliła przepisy z 1967 r. na rok, bo od roku trwa już władza koalicji 13 grudnia.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#EwaLeniart">Bardzo ważne jest oczywiście to, by ustawa precyzyjnie określała kompetencje organów, które są zaangażowane w działania z zakresu ochrony ludności. W przypadku tego projektu niestety tej precyzji brakuje. Mamy wyodrębnione terytorialne organy ochrony ludności, takie jak wójt, starosta, wojewoda, minister spraw wewnętrznych i administracji oraz pozostałe organy ochrony ludności, lecz problem w tym, by precyzyjnie rozdzielić kompetencje tychże organów, rozdzielić to, co ma za zadanie wykonywać wojewoda, a co marszałek.</u>
          <u xml:id="u-472.2" who="#EwaLeniart">A zatem wychodząc naprzeciw temu brakowi w zaproponowanym projekcie ustawy, klub Prawo i Sprawiedliwość zaproponował stosowną poprawkę, która jednoznacznie te kompetencje precyzuje. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-472.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-473.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Dominika Jaśkowca, klub Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-473.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#DominikJaśkowiec">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przede wszystkim należy docenić determinację rządu w dążeniu do odtworzenia obrony cywilnej w Rzeczypospolitej, obrony cywilnej zlikwidowanej przez Prawo i Sprawiedliwość w 2020 r., w trakcie trwania rosyjskiej inwazji na Ukrainę.</u>
          <u xml:id="u-474.1" who="#DominikJaśkowiec">Niemniej planowany na poziomie lokalnym system finansowania zadań z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej będzie realizowany w ramach budżetów jednostek samorządu terytorialnego, co rodzi pytania. Na dofinansowanie zadań z tego zakresu samorządy będą otrzymywać środki w formie dotacji celowej, a procentowy udział dotacji w kosztach realizowanych zadań regulować będzie umowa.</u>
          <u xml:id="u-474.2" who="#DominikJaśkowiec">Taki system może jednak generować dodatkowe wydatki po stronie samorządu. Stąd moje pytanie: Czy projektodawca przewidział taką sytuację? Czy dysponuje jakąś analizą, która będzie mówić, ile samorządy będą dorzucać do tego systemu? Bo taka sytuacja może po prostu zniechęcić część jednostek samorządu terytorialnego do udziału w tym jakże potrzebnym i ważnym przedsięwzięciu, jakim jest budowa systemu obrony cywilnej w naszym kraju. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-474.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-475.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Kamila Wnuka, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#KamilWnuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-476.1" who="#KamilWnuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Drodzy Rodacy! Aktualnie procedowany rządowy projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej jest bardzo ważny. Trzeba to w końcu zrobić, ponieważ jest to niezbędne ze względu na sytuację, w jakiej dzisiaj znajduje się nasze państwo, i wojnę za wschodnią granicą.</u>
          <u xml:id="u-476.2" who="#KamilWnuk">Natomiast są tutaj też pewne niebezpieczeństwa. Nie byłbym sobą, gdybym się nie upomniał o kwestie mieszkańców nieruchomości i zabudowy, także wielorodzinnej. Zgodnie bowiem z projektowanym art. 88 ust. 4 ustawy w decyzji o uznaniu zabudowy za ochronną można określić szczegółowe obowiązki właściciela lub zarządcy oraz warunki użytkowania budowli ochronnej w zakresie przewidzianym w ustawie. To w art. 88 wskazano, że jeżeli jest to uzasadnione koniecznością realizacji zadań ochrony ludności i obrony cywilnej, wójt, starosta lub wojewoda mogą uznać obiekt budowlany za budowlę ochronną, a uznanie obiektu budowlanego za budowlę ochronną następuje w drodze decyzji administracyjnej.</u>
          <u xml:id="u-476.3" who="#KamilWnuk">Nie negując zasadności ani celu samej ustawy wobec sytuacji za wschodnią granicą, wskazać należy, że zadania z zakresu obronności państwa przede wszystkim powinny być po stronie państwa, a nie osób prywatnych. Stąd też moje pytania. Jak to będzie ostatecznie zrealizowane? Czy rzeczywiście to podmioty mieszkaniowe mogą zostać obciążone kosztem realizacji tego zadania, jeżeli chodzi o obronę cywilną, jeżeli chodzi o schrony?</u>
          <u xml:id="u-476.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-477.1" who="#KrzysztofBosak">Zanim przejdziemy do kolejnego pytania, pragnę przywitać grupę seniorów z Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Łasku, którzy goszczą tutaj w Sejmie na zaproszenie posłanki Jolanty Zięby-Gzik i przysłuchują się naszym obradom. Witamy was serdecznie i życzymy dobrych wrażeń z Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-477.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-477.3" who="#KrzysztofBosak">Pytanie zadaje pan poseł Zbigniew Sosnowski, PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#ZbigniewSosnowski">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Szanowny Panie Generale! Szanowne Panie i Szanowni Panowie Posłowie! W rozdziale 9 ustawy zatytułowanym: Obiekty zbiorowej ochrony mowa jest o tym, że to wójt, burmistrz lub prezydent będzie wyznaczał budynki lub ich części, które będą przeznaczone na budowle ochronne. Ale żeby one spełniały funkcję budowli ochronnych, często trzeba będzie przeprowadzić znaczne remonty czy modernizacje, na co będą potrzebne pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-478.1" who="#ZbigniewSosnowski">Moje pytanie brzmi: Czy samorządy będą mogły zwrócić się o pomoc finansową na realizację tych zadań? Drugie moje pytanie dotyczy tego, co dzisiaj tutaj rozgrzewa emocje, a mianowicie legitymacji strażackich dla strażaków ochotników. Żeby sprawa była jasna: będę popierał poprawkę posła Romowicza i, jak się okazuje, Prawa i Sprawiedliwości, żeby zachować ten artykuł, który mówi o legitymacjach. Ale pytam pana ministra Leśniakiewicza o to, żeby spróbował odpowiedzieć, choć będzie to trudne. Skoro było to tak ważne, to proszę mi powiedzieć… Ustawa weszła w życie 1 stycznia 2022 r. i przez 2 lata rząd Prawa i Sprawiedliwości, komendant główny w imieniu rządu, nie wydał żadnej legitymacji. Proszę mi powiedzieć, z czego się to bierze, co blokowało wydanie tych legitymacji.</u>
          <u xml:id="u-478.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-479.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam teraz pana posła Włodzimierza Skalika, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-479.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-479.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: Pan też był wiceministrem.)</u>
          <u xml:id="u-479.4" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Sosnowski: Ale za to nie odpowiadałem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#WłodzimierzSkalik">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Moi Drodzy! Panie i Panowie Posłowie! Nieważne, jak dobrą byśmy tutaj wymyślili ustawę, służącą bezpieczeństwu Polaków, to nic nas nie zabezpieczy przed niebezpiecznym działaniem rządzących. Bo jak możemy stworzyć przepisy, które zabezpieczą nas przed skutkami drażnienia mocarstwa atomowego? Deklaracjami strącania rakiet nad Ukrainą przy pomocy polskich żołnierzy?</u>
          <u xml:id="u-480.1" who="#WłodzimierzSkalik">Drodzy Państwo! Mam nadzieję, że Donald Trump zdąży wygasić ten konflikt na Ukrainie, zanim minister Sikorski zdąży zrealizować swój szalony pomysł. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-480.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-481.1" who="#KrzysztofBosak">Teraz zapraszam pana posła Grzegorza Lorka, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-481.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#GrzegorzLorek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Generale! Szanowni Państwo! Bardzo dobra ustawa, bardzo potrzebna, ale powiem tak: jak zawsze te szczegóły są bardzo ważne. Tu już moi przedmówcy wskazywali, mamy SIM-y, mamy TBS-y, mamy mieszkania komunalne, prowadzimy inwestycje jako samorządy. Ile miliardów złotych, skokowo, jest zabezpieczonych w budżecie państwa? Ile miliardów złotych w poszczególnych latach jest zabezpieczonych?</u>
          <u xml:id="u-482.1" who="#GrzegorzLorek">Druga sprawa. Jak będzie wyglądała sytuacja prywatnych deweloperów? Bo ta ustawa, jeszcze raz podkreślam, skądinąd bardzo potrzebna, może zmienić sytuację na rynku mieszkaniowym, bo deweloperzy po prostu gdzieś te koszty muszą ponieść. Musimy się z tym liczyć i musimy brać to pod uwagę, mając na względzie sytuację mieszkaniową w Polsce, żeby nam to nie zginęło. To jest bardzo ważne.</u>
          <u xml:id="u-482.2" who="#GrzegorzLorek">I na koniec, nie wszędzie jest ochotnicza straż pożarna. Co w sytuacji, gdy w gminach wiejskich nie ma, niestety, jednostki? Kto te zadania będzie realizował najbliżej domu? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-482.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-483.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Tracz, klub Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#MałgorzataTracz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo się cieszę, że do projektu ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej wprowadzono szereg potrzebnych poprawek, w tym zaproponowaną przeze mnie poprawkę dotyczącą odejścia od bardzo dużych zmian w Prawie łowieckim. O tym mówiłam już podczas pierwszego czytania. Można powiedzieć, że i wilk syty, i owca cała. Polski Związek Łowiecki zostanie włączony do systemu ochrony ludności, co pozwoli na wykorzystanie jego zasobów i doświadczenia w sytuacjach kryzysowych, ale jednocześnie odeszliśmy od wprowadzenia nowych, większych przepisów, które mogłyby w przyszłości rozmyć idee wprowadzenia obowiązkowych badań lekarskich i psychologicznych dla myśliwych.</u>
          <u xml:id="u-484.1" who="#MałgorzataTracz">Chciałam tutaj bardzo podziękować przewodniczącemu podkomisji, gdzie był ten projekt procedowany, posłowi Konradowi Frysztakowi, za bardzo dobrą współpracę przy pracy nad tą poprawką, a także za szukanie porozumienia i kompromisu, który tak naprawdę rozwiewa wątpliwości, obawy i zadowala obie strony. Mam nadzieję, że szybko przyjmiemy ten ważny dla bezpieczeństwa Polek i Polaków projekt.</u>
          <u xml:id="u-484.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-485.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Bartosza Romowicza, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-485.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#BartoszRomowicz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Komendancie! Ja bym chciał zwrócić się z taką prośbą do pana ministra, żeby pan minister odpowiadając na pytania zadeklarował, że nie jest naszym celem jako ustawodawcy, także jako rządzących, żeby obciążać nadmiernie samorządy kosztami wdrożenia tej ustawy. Dajemy takie narzędzia, żeby można było sfinansować samorządom zdecydowanie większość zadań. Ale też trzeba wytłumaczyć, że obrona cywilna i ochrona ludności to jest nasz zbiorowy obowiązek i że na pewno samorządy jakieś wydatki będą musiały ponieść, ale będą mogły skorzystać chociażby z rezerwy kryzysowej, bo jednym z artykułów w tej ustawie jest ten, że rezerwa kryzysowa, która dotychczas była tylko rezerwą kryzysową, będzie także rezerwą do wykorzystania w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej. Z tych środków, które de facto były nienaruszalne bardzo często, bo kiedy nie było zdarzeń kryzysowych, to tych środków się nie ruszało, będzie można także realizować zadania z zakresu obrony cywilnej i ochrony ludności. Tak że bardzo bym prosił, żeby pod takim kątem uspokoić samorządowców, że nikt nie chce dołożyć dodatkowych zadań bez środków. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-486.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-487.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Michała Pyrzyka, PSL.</u>
          <u xml:id="u-487.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#MichałPyrzyk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-488.1" who="#MichałPyrzyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Niecałe 2 miesiące po pełnoskalowej agresji Rosji na Ukrainę u nas, w Polsce, obrona cywilna niebezpiecznie zniknęła z porządku prawnego, dlatego dobrze się dzieje, że za chwilę będziemy mieć już podstawy prawne do odbudowy tej formacji, potrzebnej w kontekście tej krytycznej sytuacji międzynarodowej, ale też zdarzeń, jakie występują w czasie pokoju, chociażby takich jak powódź, która przynosi skutki porównywalne z konfliktem zbrojnym. Właściwy ciężar obrony i ochrony ludności spocznie na barkach samorządu terytorialnego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-488.2" who="#MichałPyrzyk">To pytanie jest w zasadzie od samorządowców, mówili o tym moi przedmówcy, poseł Sosnowski, poseł Romowicz: Czy zgodnie z zasadą subsydiarności samorządy będą mogły liczyć na pomoc państwa, jeżeli te siły i środki samorządowe okażą się niewystarczające, aby te wszystkie prawne i wymagane ustawą rozwiązania z pożytkiem dla nas wszystkich wprowadzić? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-489.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Józefę Szczurek-Żelazko, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywiście wprowadzenie ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej jest niezwykle ważne, bo następuje wskazanie konkretnych podmiotów, które mają wykonać konkretne obowiązki. I dobrze by było, żeby te zadania były jasno zdefiniowane w tym projekcie, chociaż gdy czyta się zapisy tej ustawy, to można stwierdzić, że nie do końca tak jest. Żeby ustawa mogła spełnić swoją funkcję, to musi być zapewnione finansowanie. Przedstawiciele rządu i państwo posłowie mówili o tym, że zostały zapewnione środki na finansowanie zadań określonych w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-490.1" who="#JózefaSzczurekŻelazko">W związku z powyższym mam pytanie. W art. 155 ust. 1 jest taki zapis, że zadania te będą finansowane m.in. z budżetu Ministerstwa Zdrowia, ze środków przeznaczonych na ratownictwo medyczne i Narodowy Fundusz Zdrowia, ze środków przeznaczonych na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej. Mam pytanie: Czy pani minister Leszczyna wie o tym, że ta ustawa nakłada na nią dodatkowe obowiązki, które będzie musiała sfinansować? Mówicie państwo, że są przewidziane dodatkowe środki, ale de facto są to te środki, które w tej chwili są już w systemie. Państwo wykazujecie je jako nowe środki, które będą wykorzystane na obronę cywilną. Bardzo proszę o informację, czy pani minister Leszczyna o tym wie i czy to zaakceptowała.</u>
          <u xml:id="u-490.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-491.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Gromadzką, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#MałgorzataGromadzka">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej jest ustawą wyczekiwaną przez lata. Ta ustawa de facto powinna być zaprojektowana i wprowadzona do procedury sejmowej już lata temu, dlatego też w imieniu mieszkańców Lubelszczyzny chcę podziękować panu ministrowi Leśniakiewiczowi oraz podkomisji, w której miałam przyjemność pracować z panem przewodniczącym Frysztakiem, za sprawne procedowanie nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-492.1" who="#MałgorzataGromadzka">Chciałabym państwu powiedzieć, że dla mieszkańców, szczególnie regionów wschodnich, bardzo ważne jest to, żeby ta ustawa była przyjęta jak najszybciej ze względu na to, że ci mieszkańcy każdego dnia boją się, boją się, ponieważ nie mają wiedzy, jak mają postępować. Nad nami szybują odrzutowce, które patrolują nasze niebo. Mieszkańcy boją się, mieszkańcy powinni być na bieżąco informowani. Temu ma służyć ta ustawa.</u>
          <u xml:id="u-492.2" who="#MałgorzataGromadzka">Chciałabym jeszcze państwu powiedzieć, że oczywiście za waszej kadencji schrony były mapowane, ale sami funkcjonariusze mówili: Jakie to schrony? To schrony bez toalet, bez wentylacji, schrony, które mogły zagrażać bezpieczeństwu naszych mieszkańców i obywateli. Ta ustawa jest bardzo potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-492.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Ale możecie budować. Nie będziemy przeszkadzać.)</u>
          <u xml:id="u-492.4" who="#MałgorzataGromadzka">Chciałabym jeszcze zapytać pana ministra o to, czy spoza katalogu podmiotów, które są wymienione w ustawie o ochronie ludności i obronie cywilnej, na podstawie porozumień zostaną dopuszczone inne podmioty. Oczywiście są to organizacje pozarządowe, ale czy będą też dopuszczone inne podmioty poza organizacjami pozarządowymi? Jakie będą kryteria dopuszczenia tych podmiotów? Dziękuję państwu bardzo.</u>
          <u xml:id="u-492.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-493.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Władysława Dajczaka, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-493.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-494">
          <u xml:id="u-494.0" who="#WładysławDajczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debatujemy dzisiaj nad bardzo ważną ustawą dotykającą ważnej materii: bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo to w dzisiejszym świecie najwyższa potrzeba każdego człowieka. W związku z tym ta ustawa powinna być bardzo precyzyjna, powinna zawierać bardzo precyzyjne zapisy. To, co mówiła pani poseł Ewa Leniart, mówią też eksperci — te zapisy, które obowiązują obecnie, dotyczące podziału zadań między organami samorządu są nieprecyzyjne i mogą prowadzić do niewłaściwego wykonywania zadań, a także, jak mówią niektórzy, do sporów między organami o właściwość. To dlatego złożyliśmy tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-494.1" who="#WładysławDajczak">Składamy też poprawkę do art. 45 ust. 2 dotyczącego szkoleń. To też jest bardzo istotne, bardzo ważne. W tym artykule zapisano, że szkolenia dla osób pełniących funkcję organu ochrony ludności są dokonywane po 6 miesiącach od objęcia funkcji i przynajmniej raz na 4 lata. Drodzy państwo, w tej sytuacji jesteśmy państwem przyfrontowym. Szkolenia raz na 4 lata absolutnie nie odpowiadają naszym potrzebom, dlatego wnosimy poprawkę, żeby ten zapis brzmiał: nie rzadziej niż raz na rok, a nie: raz na 4 lata.</u>
          <u xml:id="u-494.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-495">
          <u xml:id="u-495.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-495.1" who="#KrzysztofBosak">Zanim przejdziemy do kolejnego pytania, chcę przywitać kolejną delegację przysłuchującą się naszym dzisiejszym obradom, czyli uczniów z IV Liceum Ogólnokształcącego im. Ignacego Jana Paderewskiego w Kaliszu goszczących w Sejmie na zaproszenie poseł Karoliny Pawliczak. Witamy serdecznie, życzymy dobrych wrażeń.</u>
          <u xml:id="u-495.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-495.3" who="#KrzysztofBosak">Teraz pytanie zada pan poseł Krzysztof Habura, klub Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-496">
          <u xml:id="u-496.0" who="#KrzysztofHabura">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-496.1" who="#KrzysztofHabura">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 11 marca 2022 r. mimo wojny na Ukrainie i zagrożenia ze strony Białorusi PiS zlikwidował w Polsce obronę cywilną. Pozbawił w ten sposób Polki i Polaków ochrony na wypadek wojny, ale też na wypadek zagrożeń wewnętrznych takich jak katastrofy czy klęski żywiołowe, patrz ostatnia powódź na południu kraju.</u>
          <u xml:id="u-496.2" who="#komentarz">(Poseł Paweł Hreniak: A jak pan poseł głosował?)</u>
          <u xml:id="u-496.3" who="#KrzysztofHabura">System nie istnieje od 2 lat, ponieważ ówczesny minister spraw wewnętrznych Mariusz Kamiński, zamiast przygotowywać stosowną ustawę, zajmował się Pegasusem i inwigilowaniem Polaków, którzy nie byli ani terrorystami, ani przestępcami.</u>
          <u xml:id="u-496.4" who="#KrzysztofHabura">Ten projekt ustawy jest tak ważny, ponieważ podniesie on poziom bezpieczeństwa Polek i Polaków i przygotuje nas do realizacji zadań obrony cywilnej na wypadek stanu wojennego i wojny. Rząd przeznaczy na ten cel 0,3% produktu krajowego brutto. Będzie to trzy razy większa kwota niż ta, która była planowana przez Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-496.5" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: A wyście nie planowali…)</u>
          <u xml:id="u-496.6" who="#KrzysztofHabura">Samorządy od lat nie dostawały pieniędzy na obronę cywilną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-497">
          <u xml:id="u-497.0" who="#KrzysztofBosak">Panie pośle, jeśli kończy pan pytanie, proszę konkludować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-498">
          <u xml:id="u-498.0" who="#KrzysztofHabura">Pan poseł Szefernaker doskonale o tym wie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-498.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-499">
          <u xml:id="u-499.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-499.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Artura Chojeckiego, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-499.2" who="#KrzysztofBosak">Jeśli ktoś chce przekroczyć czas, to proszę, żeby pytanie było pytaniem, a nie wystąpieniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-500">
          <u xml:id="u-500.0" who="#ArturChojecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-500.1" who="#ArturChojecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej jest niewątpliwie bardzo potrzebna. Nie zwalnia to rządzących z obowiązku przygotowania jej w taki sposób, by uwzględniała wszystkich tych, którzy już dziś na co dzień spieszą z pomocą i chronią naszych obywateli. Mam na myśli druhny i druhów ochotników. Prawo i Sprawiedliwość w ustawie o ochotniczych strażach pożarnych dało możliwość uzyskiwania przez strażaków ratowników dodatkowych świadczeń na podstawie wydawanej druhom ochotnikom legitymacji. W proponowanej ustawie chcecie ich tych dodatkowych możliwości pozbawić, dlatego złożyliśmy poprawkę w tej sprawie i apelujemy o jej przyjęcie, bo uwzględnia tych, którzy w takim ochotniczym trybie spieszą na pomoc wtedy, kiedy jest to potrzebne. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-500.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-500.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Monika Wielichowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-501">
          <u xml:id="u-501.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-501.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Piątkowskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-502">
          <u xml:id="u-502.0" who="#KrzysztofPiątkowski">Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej to jeden z najważniejszych dokumentów w tej kadencji. Przywraca obronę cywilną zlikwidowaną przez rząd Prawa i Sprawiedliwości, rząd odpowiedzialny za druzgocące zaniedbania w obszarze bezpieczeństwa obywateli. W poprzedniej kadencji, kiedy złożyłem interpelację dotyczącą stanu schronów w Polsce, otrzymałem odpowiedź, która wprost zwalała z nóg, była druzgocąca i kompromitowała ówczesną władzę. Polska nie była przygotowana na sytuacje kryzysowe. Nowy projekt naprawia te błędy poprzez wprowadzenie zasad budowy i utrzymania schronów oraz systemu bezpiecznej łączności, które w razie zagrożenia zapewnią Polakom realną ochronę. Dziś w obliczu międzynarodowych napięć przywrócenie obrony cywilnej to zarówno konieczność, jak i nasza odpowiedzialność. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-502.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-503">
          <u xml:id="u-503.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-503.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jarosława Wieczorka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-504">
          <u xml:id="u-504.0" who="#JarosławWiesławWieczorek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-504.1" who="#JarosławWiesławWieczorek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pewnie będzie to brzmiało jak truizm, ale ochrona ludności i obrona cywilna są niesłychanie potrzebne i ważne dla naszego społeczeństwa, dla naszych obywateli, dla naszych mieszkańców. Ale ja chciałbym zapytać o kwestię finansowania tego projektu ustawy. Mianowicie założono, że 0,3% wartości nominalnej produktu krajowego brutto zostanie zabezpieczone na rzecz tej ustawy. Szanowni państwo, w przypadku 2023 r. 0,3% PKB to ok. 11 mld zł, więc w 2025 r. to będzie ok. 12 mld zł. Chyba art. 155 mówi o tym, że pierwsze 0,15% środków zostanie przeznaczone z obszaru obrony narodowej, a drugie 0,15% środków zostanie podzielone między Narodowy Fundusz Zdrowia oraz ministerstwo spraw wewnętrznych. Chciałbym zapytać, gdzie dokładnie i w jaki sposób te środki są zapisane w projekcie ustawy budżetowej na 2025 r. w tych trzech zakresach. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-504.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-505">
          <u xml:id="u-505.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-505.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Iwonę Kozłowską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-506">
          <u xml:id="u-506.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-506.1" who="#IwonaMariaKozłowska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Projekt, nad którym pracujemy, to jeden z ważniejszych dokumentów. To prawda, przywrócenie systemu obrony cywilnej jest kluczowe w obecnej sytuacji, która dotyka nas zarówno na arenie międzynarodowej, jak i za naszą wschodnią granicą. Ale ja bym chciała mówić o czymś innym niż to, co mówili moi poprzednicy, a mianowicie chciałabym się zwrócić do państwa w sprawie osób z niepełnosprawnościami.</u>
          <u xml:id="u-506.2" who="#IwonaMariaKozłowska">Jako przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu ds. Osób Głuchych i z Niedosłuchem chciałabym podkreślić, jak ważne jest, by w projekcie znalazły się rozwiązania skierowane wprost do osób niesłyszących. Problem dotyczy komunikacji. Osoby głuche najczęściej posługują się polskim językiem migowym i w takim języku powinny docierać do nich informacje o zagrożeniu i postępowaniu w razie niebezpiecznych sytuacji. Bardzo pomocne byłoby zaangażowanie organizacji i instytucji, które wspierają i współpracują ze środowiskiem osób z niepełnosprawnością słuchu — myślę tutaj np. o Polskim Związku Głuchych. Doświadczenia związane z powodzią pokazały, jak ważne jest dotarcie z komunikatami do osób, które nie słyszą, nie mówią, ale migają. Proszę więc przedstawicieli ministerstwa, aby podczas prac nad projektami ustaw nie zapominać o tych najsłabszych: o osobach z różnego rodzaju niepełnosprawnościami. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-506.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-507">
          <u xml:id="u-507.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-507.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jarosława Zielińskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-508">
          <u xml:id="u-508.0" who="#JarosławZieliński">Mimo szumnych zapowiedzi ustawa ma wiele wad i słabości. Podczas prac podkomisji i komisji zgłaszaliśmy cały szereg propozycji, żeby ją poprawić. Większość naszych poprawek została odrzucona — szkoda. Dzisiaj ponownie zgłaszamy te najważniejsze. Jedną z tych poprawek było włączenie, jako ważnego podmiotu, do systemu ochrony ludności i całego zasobu Wojsk Obrony Terytorialnej, które przecież spełniają tę rolę ochrony ludności, oczywiście z wyłączeniem tego rodzaju sił zbrojnych na czas wojny. Minister obrony narodowej powinien być jednym z organów wymienionych w tej ustawie, organów ochrony ludności, obrony cywilnej, a zwłaszcza ochrony ludności. Nie wiem, panie ministrze, czy przemyśleliście tę sprawę, bo ta ustawa ma tę wielką słabość, a także cały szereg innych słabości. Jeżeli nasze poprawki zostaną odrzucone, a pracujemy merytorycznie na rzecz poprawy tej ustawy, to zaraz po uchwaleniu jej będziemy musieli rozpocząć prace nad jej nowelizacją.</u>
          <u xml:id="u-508.1" who="#JarosławZieliński">Ostatnia rzecz: nie wypowiadajcie tych głupstw na temat likwidacji obrony cywilnej, bo wy też głosowaliście za ustawą o obronie Ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-508.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-509">
          <u xml:id="u-509.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-509.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Pępek z Koalicji Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-510">
          <u xml:id="u-510.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ten projekt wyraźnie pokazuje, że naszym priorytetem jest bezpieczeństwo. W obliczu niepokoju i zmian zachodzących w świecie konieczne jest wypracowanie gotowych procedur na wypadek sytuacji kryzysowych — i my to robimy. Sama ustawa budzi duże zainteresowanie podmiotów społeczeństwa obywatelskiego, które w trakcie ostatnich kryzysów, takich jak eskalacja działań zbrojnych w Ukrainie czy powódź na Dolnym Śląsku, wzięły na siebie realizację wielu zadań obecnie projektowanego systemu. Wiemy, że wiele fundacji i stowarzyszeń interesowało się pracami nad nią, a w pracach podkomisji i komisji wzięli udział przedstawiciele różnych organizacji, zabierając głos w dyskusji. Proszę zatem o odpowiedź na pytanie, czy doświadczenie i potencjał organizacji społecznych w sytuacji przyszłych kryzysów zostaną w ramach tej ustawy dobrze wykorzystane. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-510.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-511">
          <u xml:id="u-511.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł, w punkt.</u>
          <u xml:id="u-511.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Pawła Hreniaka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-512">
          <u xml:id="u-512.0" who="#PawełHreniak">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Szanowni Posłowie! Żadna ustawa, która dotyka obszaru sytuacji kryzysowych, sama z siebie nie poprawi sytuacji związanej z bezpieczeństwem Polaków. Żeby tak faktycznie było, żeby tak było w istocie, te mechanizmy muszą być ćwiczone. Każdy organ, burmistrz, wójt, starosta, wojewoda, ale też mieszkańcy muszą znać swoje miejsce w tym systemie. Dlatego niezwykle ważne są ćwiczenia. W tym projekcie, który został nam przedstawiony, proponuje się ćwiczenia raz na 4 lata. To są naprawdę lata świetlne. Raz na 4 lata przećwiczenie sytuacji kryzysowych to jest o wiele za rzadko. My jako Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość złożyliśmy poprawkę, żeby te ćwiczenia odbywały się raz do roku. Myślę, że to jest niezwykle ważne. Jeżeli chcemy, żeby ten projekt ustawy nie był tylko stertą papieru czy dokumentem, tylko faktycznie poprawiał sytuację związaną z bezpieczeństwem Polaków, to my musimy to ćwiczyć. Dlatego bardzo proszę Wysoką Izbę o przyjęcie poprawki, którą złożyliśmy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-512.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-513">
          <u xml:id="u-513.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-513.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Mateusza Bochenka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-514">
          <u xml:id="u-514.0" who="#MateuszBochenek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-514.1" who="#MateuszBochenek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Myślę, że wszyscy w tej Izbie zgodzimy się, że bezwzględnym obowiązkiem państwa jest ochrona obywateli w każdym czasie, zarówno w czasie pokoju, sytuacji kryzysowych, podczas stanów nadzwyczajnych, ale przecież także w czasie wojny. Myślę, że wszyscy także zgodzimy się, że potrzebne jest budowanie społecznej odporności, i to na każdym szczeblu, zarówno grupowej, jak i wśród osób indywidualnych. Dlatego tak istotne jest inwestowanie w prewencję i w profilaktykę. To także zawarte jest w tym przedłożeniu, w tej jakże ważnej ustawie, nad którą dzisiaj procedujemy. Chciałbym to bardzo mocno zaakcentować, byśmy dalej ten komponent rozwijali, byśmy nie szczędzili sił i środków, aby docierać do jak największej rzeszy naszych obywateli i inwestować właśnie w profilaktykę i prewencję. Sam wiele działań w tym obszarze podejmowałem w ostatnim czasie i wiem, jak to może być często bezcenne, bo ratuje ludzkie zdrowie i życie.</u>
          <u xml:id="u-514.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-515">
          <u xml:id="u-515.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-515.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Zbigniewa Boguckiego, Koalicja… Chciałam powiedzieć: Koalicja Obywatelska. Prawo i Sprawiedliwość, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-516">
          <u xml:id="u-516.0" who="#ZbigniewBogucki">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie Generale! Wysoki Sejmie! Są trzy najważniejsze elementy, jeżeli chodzi o obszar bezpieczeństwa, a więc także tę ustawę o ochronie ludności i obronie cywilnej. Pierwszy to środki. Mówicie państwo: 0,3% PKB, ale de facto to są środki, które są już w tym budżecie, bo to są środki w połowie z Ministerstwa Obrony Narodowej, a więc zabierane polskiej armii, a w pozostałej części to Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwo Zdrowia. Fundusz celowy na te potrzeby — tego jedna poprawka dotyczy.</u>
          <u xml:id="u-516.1" who="#ZbigniewBogucki">Drugi element to jest kwestia tak naprawdę hierarchiczności i dowodzenia. Musi być szef zarządzania kryzysowego, a tym szefem zarządzania kryzysowego na obszarze województwa jest kto? Jest wojewoda. I to wojewoda powinien mieć najszersze kompetencje, żeby zarządzać również samorządowcami. Jeżeli nie będzie jednego czytelnego ośrodka zarządzania kryzysowego, to zarządzanie kryzysowe leży. Mówię to również ze swojego doświadczenia jako wojewoda w trudnym czasie. Także tego dotyczy nasza poprawka.</u>
          <u xml:id="u-516.2" who="#ZbigniewBogucki">Wreszcie trzecia poprawka — dotyczy samorządów. Państwo mówicie, że samorządowcy będą mogli wpływać na te spółki, w których mają 100% udziałów. Jeżeli zarządzanie kryzysowe ma być sprawcze, a tylko takie może ochronić ludność…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-517">
          <u xml:id="u-517.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-518">
          <u xml:id="u-518.0" who="#ZbigniewBogucki">Pani marszałek, sekundkę.</u>
          <u xml:id="u-518.1" who="#ZbigniewBogucki">…to musi być także możliwość wydawania poleceń tym spółkom samorządowym, w których udział samorządu jest dominujący. To jest trzecia nasza poprawka.</u>
          <u xml:id="u-518.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-519">
          <u xml:id="u-519.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-519.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Bożenę Lisowską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-520">
          <u xml:id="u-520.0" who="#BożenaLisowska">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Procedowana ustawa niweluje lukę prawną, jaka powstała w 2022 r. po wprowadzeniu przez rząd PiS ustawy o obronie Ojczyzny, która de facto obronę cywilną zlikwidowała. W tej ustawie podniesiona zostanie ranga nadzoru nad obroną cywilną i zostanie powierzona ministrowi spraw wewnętrznych i administracji. Na nowe zadania zostanie zabezpieczone finansowanie w wysokości 0,3% PKB. Ustawa ma siedem filarów w takich obszarach jak system ostrzegania i alarmowania, procedury ewakuacyjne czy założenia do budowy czy odtwarzania schronów.</u>
          <u xml:id="u-520.1" who="#BożenaLisowska">Moje pierwsze pytanie: Kiedy powstaną wytyczne techniczne dotyczące schronów dla osób indywidualnych? Ponieważ wiele osób w trosce o swoje bezpieczeństwo chce takie schrony budować. Mnie cieszy włączenie do budowy zasobów i struktury samorządów wszystkich szczebli. To bardzo potrzebna ustawa.</u>
          <u xml:id="u-520.2" who="#BożenaLisowska">Moje drugie pytanie: Czy w czasie kryzysu zewnętrznego, kiedy wojsko i straż pożarna będą zajęte, wiadomo, frontem, obrona cywilna będzie gotowa do akcji ratunkowej?</u>
          <u xml:id="u-520.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-521">
          <u xml:id="u-521.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-521.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Agatę Wojtyszek, Prawo i Sprawiedliwość. Nie widzę pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-521.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krystiana Łuczaka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-522">
          <u xml:id="u-522.0" who="#KrystianŁuczak">Pani Marszałkini! Szanowni Państwo! Moi Drodzy! Sytuacja dotycząca obiektów zbiorowej ochrony nie jest zła, ona jest dramatyczna. Dwa przykłady, które być może są charakterystyczne też dla państwa regionów. Moje rodzinne miasto, 100 tys. mieszkańców, 35 budowli ochronnych, 10 schronów przygotowanych, 16 schronów częściowo przygotowanych i 9 ukryć, razem dla 3726 osób. Ok. 95 tys. osób pozostaje bez miejsca ukrycia.</u>
          <u xml:id="u-522.1" who="#KrystianŁuczak">Inna miejscowość, oddalona o 40 km, niewielka, gmina Radziejów, miejscowość Czołówek. Miejsce doraźnego schronienia znajduje się w dworku z początku XX w., w piwnicy, którą gdybyście państwo zobaczyli, to podejrzewam, że wybralibyście szczere pole jako bezpieczniejsze miejsce schronienia niż to, które jest tam zabezpieczone dla ludzi. Dlatego tak bardzo ważny jest ten projekt ustawy i tak bardzo ważne jest jak najszybsze wdrożenie tych zapisów.</u>
          <u xml:id="u-522.2" who="#KrystianŁuczak">Mało tego obok tego dworku, 200 m dalej, jest nielegalne składowisko odpadów niebezpiecznych, z którym gmina nie może sobie poradzić od lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-523">
          <u xml:id="u-523.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-524">
          <u xml:id="u-524.0" who="#KrystianŁuczak">W związku z tym już nie tylko sam obiekt stanowi zagrożenie, ale także jego otoczenie. A we Włocławku w przypadku zburzenia zapory wodnej…</u>
          <u xml:id="u-524.1" who="#komentarz">(Poseł Konrad Frysztak: Czas.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-525">
          <u xml:id="u-525.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-526">
          <u xml:id="u-526.0" who="#KrystianŁuczak">Sekundka, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-526.1" who="#KrystianŁuczak">W przypadku zburzenia zapory wodnej część z tych miejsc ochronnych, o których wspomniałem, znajdzie się pod wodą, czyli wówczas nie 3% pokrycia, tylko jeszcze mniej, będzie dostępne dla mieszkańców Włocławka. Dlatego bardzo proszę pana ministra o…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-527">
          <u xml:id="u-527.0" who="#MonikaWielichowska">Odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-528">
          <u xml:id="u-528.0" who="#KrystianŁuczak">…jak najszybsze działanie. Liczymy na pana.</u>
          <u xml:id="u-528.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-529">
          <u xml:id="u-529.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-529.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Mariusza Krystiana, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-530">
          <u xml:id="u-530.0" who="#MariuszKrystian">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jednym z podstawowych warunków dobrego funkcjonowania tej ustawy jest jej sprawna realizacja na poziomie gminy i powiatu, natomiast w ustawie są zapisy, które stoją sprzeczności z kompetencjami poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego. Podam przykład: art 11 ust 1 pkt 9, w którym jest napisane wprost, że starosta odpowiada za zaopatrzenie mieszkańców w wodę. Jasne jest, że to jest kompetencja wyłącznie gmin, bo to gminy mają tego typu instrumenty, aby zapewnić mieszkańcom dostęp do wody dla.</u>
          <u xml:id="u-530.1" who="#MariuszKrystian">Druga kwestia. W ustawie widzę bardzo mocny konflikt kompetencyjny i niedookreślenie. Często tutaj te kompetencje samorządów, zwłaszcza gminnego i powiatowego, wzajemnie się przenikają i tak naprawdę nie wiadomo, kto za co odpowiada. I to jest potencjalne pole konfliktów pomiędzy urzędami gmin czy jednostkami samorządów: gminnego i powiatowego.</u>
          <u xml:id="u-530.2" who="#MariuszKrystian">Trzecia kwestia to jest finansowanie ustawy, zwłaszcza na poziomie gmin, ponieważ te zadania, które zostały scedowane na gminy, mają przede wszystkim charakter finansowy. Te, które zostały scedowane na powiaty, już takiego wyłącznie finansowego charakteru nie mają.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-531">
          <u xml:id="u-531.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-532">
          <u xml:id="u-532.0" who="#MariuszKrystian">W związku z tym: W jakim stopniu jest zapewnione właściwe finansowanie zadań, za które odpowiadają gminy, jednostki gminne, które będą obciążone finansowo? Kto tak naprawdę im zwróci te nakłady, które będą musieli ponosić?</u>
          <u xml:id="u-532.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-533">
          <u xml:id="u-533.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-533.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Konrada Frysztaka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-534">
          <u xml:id="u-534.0" who="#KonradFrysztak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-534.1" who="#KonradFrysztak">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Ja przede wszystkim cieszę się z tego, że mieszkańcy Radomia będą mogli w końcu odetchnąć z ulgą, bo po wielu latach pojawią się środki na to, by móc wyremontować istniejące schrony, móc odzyskać to, co zostało kiedyś wybudowane. Miasto jako swego czasu siedziba wielkich firm budowało takie zasoby: przy fabryce broni, na osiedlu budowanym razem z fabryką broni przed wojną. To będą rzeczy, które będzie można odtworzyć.</u>
          <u xml:id="u-534.2" who="#KonradFrysztak">Przypominam sobie jednak wystąpienie pana gen. Stróżyka, który przedstawiał pierwsze wnioski z kontroli wpływów rosyjskich. Posłużył się wtedy konkretnym przykładem mówiącym o tym, że kiedy przyjmowano ustawę o obronie Ojczyzny — pan poseł mówił o tym, że głosowaliśmy za tym, ja panu na posiedzeniu komisji przypominałem, że głosowaliśmy za tą ustawą — mówiliśmy wtedy, że państwo wyłączacie obronę cywilną, ale daliśmy wam warunkowo czas. Nie skorzystaliście z tego czasu, więc my dzisiaj to nadrabiamy.</u>
          <u xml:id="u-534.3" who="#KonradFrysztak">Panie ministrze, co straciliśmy przez te 2 lata, kiedy nie mieliśmy ochrony cywilnej, którą rząd Prawa i Sprawiedliwości wyłączył?</u>
          <u xml:id="u-534.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-535">
          <u xml:id="u-535.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-535.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Cieciórę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-536">
          <u xml:id="u-536.0" who="#KrzysztofCiecióra">Szanowna Pani Marszałek! Panie Pośle! Nawet najlepsza ustawa nie zastąpi umiejętności zarządzania w czasie kryzysu. To, że piszecie tę ustawę i będzie ona wprowadzona, to jest oczywiście słuszne, natomiast chociażby powódź na południu Polski pokazała, że nie potraficie wykorzystywać zasobów, które posiadamy, nie potraficie zarządzać kryzysem, nie potraficie koordynować pracy służb. Dziwi mnie to, tym bardziej że dobre i życzliwe porady ze strony osób, które przezwyciężyły różne kryzysy i skutecznie podczas nich zarządzały, tak lekceważąco odrzucacie. Ten chaos kompetencyjny może doprowadzić do tragicznych skutków.</u>
          <u xml:id="u-536.1" who="#KrzysztofCiecióra">Apeluję do państwa i do całej waszej formacji o to, aby te poprawki, które proponujemy, które wnosimy w kontekście poukładania kwestii zarządzania kryzysowego w momencie wybuchu takiego kryzysu, zostały przyjęte. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-536.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-537">
          <u xml:id="u-537.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-537.1" who="#MonikaWielichowska">Nie widzę pana posła Rutnickiego.</u>
          <u xml:id="u-537.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam zatem pana posła Rafała Webera, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-538">
          <u xml:id="u-538.0" who="#RafałWeber">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jako członek sejmowej Komisji Obrony Narodowej nie mogę przejść do porządku nad faktem, że kilka miliardów złotych właśnie z budżetu MON zostanie zabranych na wzmocnienie obrony cywilnej. Oczywiście obronę cywilną należy rozwijać, należy w nią inwestować, bez dwóch zdań, ale na to powinny być nowe środki finansowe, nie można zabierać ich z puli środków na jakże ważną obronę narodową.</u>
          <u xml:id="u-538.1" who="#RafałWeber">Podczas posiedzeń komisji jesteśmy informowani o rekordowych budżetach właśnie na modernizację polskiego wojska, na zakup nowoczesnego sprzętu, na zwiększanie liczebności Wojska Polskiego, na budowę nowych jednostek wojskowych. Gdy jednak zagłębimy się w ten temat, to okazuje się, że po pierwsze, duża część tych środków finansowych nie jest wydatkowana. W tym roku to kilkadziesiąt miliardów złotych. Po drugie, kilka miliardów złotych, bo na bazie tej ustawy tyle to wyniesie, zostanie przekazanych na obronę cywilną. Pytanie do obecnego tutaj wiceministra MSWiA: Czy minister obrony narodowej dał na to zgodę? Czy jest porozumienie międzyresortowe w kwestii przekazania kilku miliardów złotych z obszaru obrony narodowej na obronę cywilną?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-539">
          <u xml:id="u-539.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-540">
          <u xml:id="u-540.0" who="#RafałWeber">Nieważne, czy jest, czy go nie ma — wnosimy o zmiany w tym zakresie, złożyliśmy stosowną poprawkę i liczymy na poparcie.</u>
          <u xml:id="u-540.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-541">
          <u xml:id="u-541.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-541.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Klaudię Jachirę, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-542">
          <u xml:id="u-542.0" who="#KlaudiaJachira">Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! We wszystkich wojnach niestety zawsze najwięcej ofiar jest wśród ludności cywilnej, dlatego zbudowanie skutecznej ochrony dla ludności cywilnej to dziś nasze podstawowe zadanie. Niestety, po latach zaniedbań poprzedniej ekipy rządzącej trzeba budować to od podstaw, łącznie z powołaniem do życia samej obrony cywilnej. Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych, która za rządów PiS była miejscem działania zorganizowanej grupy przestępczej, na nowo musi zacząć służyć społeczeństwu. Czy można skutecznie chronić naszą ludność cywilną?</u>
          <u xml:id="u-542.1" who="#KlaudiaJachira">Przykład wielu krajów pokazuje, że jak najbardziej można. Dlatego powinniśmy korzystać z przykładu krajów, które mają to dobrze zorganizowane. Należy tylko do tego dążyć konsekwentnie i z uporem. Ten projekt ustawy jest pierwszym krokiem zdecydowanie we właściwym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-542.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-543">
          <u xml:id="u-543.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-543.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Edwarda Siarkę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-544">
          <u xml:id="u-544.0" who="#EdwardSiarka">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W 2007 r., kiedy za rządów Prawa i Sprawiedliwości została przyjęta ustawa o zarządzaniu kryzysowym, mieliśmy takie założenie, że w sposób bardzo szybki zostanie przyjęta ustawa o ochronie ludności. Niestety tak się złożyło, że tamta kadencja się zakończyła i mimo dwóch kadencji koalicji Platformy Obywatelskiej tej ustawy nie było. Również w czasach naszego drugiego rządu nie udało jej się uchwalić, nie dlatego, że ktoś nie chciał, tylko problem polegał na tym, że do tego czasu właściwie nie za bardzo umieliśmy rozstrzygnąć, na kim ta obrona cywilna ma być oparta. Ostatecznie została podjęta taka decyzja, że głównym filarem obrony cywilnej ma być straż pożarna. Generalnie się z tym zgadzam, chociaż są też takie opinie niektórych, że powinno to być bardziej wojsko. W każdym razie to, że mamy ten system oparty na straży pożarnej, generuje kolejny problem. Co będzie w sytuacji ekstremalnego zagrożenia wojennego, kiedy karty mobilizacyjne otrzymają strażacy ochotnicy? Na to pytanie również próbowaliśmy sobie odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-545">
          <u xml:id="u-545.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-546">
          <u xml:id="u-546.0" who="#EdwardSiarka">W jaki sposób ten system ma wtedy funkcjonować, żeby nie powstała luka, kto będzie obsługiwał sprzęt ratowniczy? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-546.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-547">
          <u xml:id="u-547.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-547.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Artura Łąckiego, Koalicja Obywatelska. Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-547.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Andrzeja Śliwkę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-547.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Ciecióra: Nie bierz jeńców, Andrzej.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-548">
          <u xml:id="u-548.0" who="#AndrzejŚliwka">Wszystko dobrze z marynarką, żeby nie było.</u>
          <u xml:id="u-548.1" who="#AndrzejŚliwka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Panie Generale! Wrócę do pytań, które zadałem podczas pierwszego czytania projektu ustawy, ponieważ w tym zakresie niestety nic się nie zmieniło. Państwo w projekcie ustawy w art. 157 wskazujecie, że spółki będą mogły partycypować w funduszu. Jeżeli państwo chcecie, żeby te spółki realnie partycypowały, co jest oczywiście w moim przekonaniu dobrą propozycją, to nie można wprowadzać tego przepisu w taki sposób, że spółki będą mogły, ponieważ zarządy w tym zakresie będą podejmowały decyzje negatywne.</u>
          <u xml:id="u-548.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Czyli nie będą.)</u>
          <u xml:id="u-548.3" who="#AndrzejŚliwka">Jeżeli chcemy realnie sprawić, żeby spółki Skarbu Państwa wspierały obronę cywilną i ochronę ludności, to wpiszmy obligatoryjny przepis, czy to 0,3%, czy inną kwotę. W przeciwnym wypadku państwo tych środków nie zobaczycie.</u>
          <u xml:id="u-548.4" who="#AndrzejŚliwka">Jeszcze jedna rzecz. Panie ministrze, wiele pytań tutaj padało, jeżeli chodzi o środki z budżetu Ministerstwa Obrony Narodowej. My na posiedzeniu Komisji Obrony Narodowej pytaliśmy o to pana ministra. Pan minister powiedział, że te środki nie są zabezpieczone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-549">
          <u xml:id="u-549.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-550">
          <u xml:id="u-550.0" who="#AndrzejŚliwka">Te środki w budżecie Ministerstwa Obrony Narodowej będą musiały zostać wygospodarowane, czyli zabrane np. z programu modernizacji technicznej, czyli ze środków, które będą przeznaczane na zakupy uzbrojenia. To nie jest dobra droga, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-550.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-551">
          <u xml:id="u-551.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-551.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Paluch, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-552">
          <u xml:id="u-552.0" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Kieruję do pana to pytanie: Dlaczego dla wprowadzenia w życie ustawy, o której tutaj dyskutujemy, rząd zdejmuje pieniądze z wydatków na obronność? To jest bardzo nierozsądne. Wobec narastającego imperializmu, szowinizmu, agresji państwa rosyjskiego Polaków może czekać taki los, jakiego doznali Ukraińcy w Buczy i w Irpieniu. A więc każda złotówka przeznaczona na dozbrojenie polskiej armii, na zakup sprzętu, na zwiększenie liczebności, to jest złotówka, która ma służyć bezpieczeństwu Polaków. Wojna to jest realne zagrożenie, z którym powinniśmy się liczyć.</u>
          <u xml:id="u-552.1" who="#AnnaPaluch">Druga kwestia. Co jest winny WOT, Wojska Obrony Terytorialnej, że nie przewidzieliście, żeby w czasach pokoju brał udział w ochronie ludności przed zagrożeniami?</u>
          <u xml:id="u-552.2" who="#komentarz">(Poseł Konrad Frysztak: WOT pójdzie na wojnę.)</u>
          <u xml:id="u-552.3" who="#AnnaPaluch">Przecież wydarzenia ostatnich lat, tzn. pandemia, tzn. klęski żywiołowe, pokazały, że to jest formacja właściwie zmotywowana, ofiarna, dobrze zorganizowana, pracowita, która daje sobie radę z każdym wyzwaniem, które przed nią staje. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-552.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-553">
          <u xml:id="u-553.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-553.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Golińską, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-554">
          <u xml:id="u-554.0" who="#MałgorzataGolińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kwestia obrony cywilnej de facto sprowadza się do zaufania społecznego — obywateli, różnych grup społecznych, samorządów do władzy i wszystkich tych podmiotów wobec siebie. Po tym, co wyrabia obecny rząd w kwestii przestrzegania prawa, to zaufanie dzisiaj jest ekstremalnie niskie. Do tego jak zadbać o to zaufanie, jeśli wobec niektórych instytucji wymienionych w tej ustawie sam rząd prowadzi taką politykę, że to zaufanie do nich podważa? Niech to będą przykłady chociażby Lasów Państwowych czy Polskiego Związku Łowieckiego. Jak obywatele mają mieć zaufanie, jeśli sytuacja ostatniej powodzi pokazuje, że na władzy nie można polegać i władzy nie można ufać ani w zakresie zawiadamiania o zagrożeniu, ani właściwej reakcji na nie, ani pomocy po nim? Bo dla was ważniejszy jest PR.</u>
          <u xml:id="u-554.1" who="#MałgorzataGolińska">Przyjmijcie jedną z naszych poprawek, do art. 154, aby na finansowanie zadań zleconych JST przekazywać z budżetu państwa właściwą dotację celową. Wtedy przynajmniej w stopniu minimalnym przywrócicie zaufanie obywateli do państwa.</u>
          <u xml:id="u-554.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-555">
          <u xml:id="u-555.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Kwiecień, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-556">
          <u xml:id="u-556.0" who="#AnnaKwiecień">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! To ważna i potrzebna ustawa, ale niestety ma mankamenty, i to moim zdaniem bardzo poważne. Pierwszy to jest kwestia Wojsk Obrony Terytorialnej. Zupełnie niezrozumiałe niewłączenie tych jakże ważnych wojsk, które świetnie działają w sytuacjach pokoju na rzecz ludności miejscowej. Szanowni państwo, przecież chyba wszyscy jeszcze pamiętamy, jak Wojska Obrony Terytorialnej wspierały ludność w czasie COVID-u, chociażby w czasie ostatniej powodzi. Dla mnie to kompletnie niezrozumiałe. A trzeba przypomnieć, że nie kto inny tylko Wojska Obrony Terytorialnej np. chronią infrastrukturę krytyczną. Proszę państwa, nikt tak doskonale nie orientuje się jak Wojska Obrony Terytorialnej, jak należy chronić tę jakże istotną infrastrukturę miejscową.</u>
          <u xml:id="u-556.1" who="#AnnaKwiecień">Druga kwestia to finansowanie. Proszę państwa, jeżeli finansowanie tej ustawy ma być kosztem wojska, kosztem Ministerstwa Obrony Narodowej, to my mówimy: nie. Uważamy, że ta ustawa będzie wtedy funkcjonowała, jeżeli będzie finansowana z rezerwy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-556.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-557">
          <u xml:id="u-557.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-557.1" who="#MonikaWielichowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-557.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pana Wiesława Leśniakiewicza.</u>
          <u xml:id="u-557.3" who="#MonikaWielichowska">Panie ministrze, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-558">
          <u xml:id="u-558.0" who="#WiesławLeśniakiewicz">Szanowna Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Przede wszystkim chciałem bardzo podziękować za współpracę w ramach podkomisji, w ramach komisji, którą wspólnie realizowaliśmy, przyjmując konstruktywne propozycje, również Prawa i Sprawiedliwości. Nie mogę się zgodzić z panem posłem Zielińskim, który mówił, że przyjęliśmy mniejszość wniosków. Moim zdaniem większość, bo jednak było wskazanie, że dopiero w czasie drugiego czytania państwo nam uzupełnicie ewentualne dodatkowe propozycje do tej ustawy. Stąd też z zainteresowaniem słuchaliśmy tych propozycji, które państwo przedkładaliście. Zapewne już na posiedzeniu komisji przeanalizujemy zasadność i ewentualnie rozstrzygniemy te kwestie, które państwo podnosicie, bowiem myślę, że kwestia związana ze stworzeniem tej ustawy ponad podziałami jest najważniejsza dla obywateli, bo ta ustawa nie jest ustawą operacyjną. Ona jest ustawą zadaniową, ponieważ jest nastawiona na przygotowanie państwa na sytuację kryzysowe, w tym również na stany wojenne. To to, co mówiłem poprzednio, że ustawa o zarządzaniu kryzysowym jest ustawa operacyjną. To tam mamy wskazaną całą logikę funkcjonowania państwa w sytuacjach kryzysowych i sposób funkcjonowania poszczególnych organów państwa, samorządu i rządu. To tam mamy opisany cały model zarządzania państwem, w sytuacjach gdy mamy kryzys albo przeciwdziałamy temu kryzysowi, jak również w ustawie o stanie wojennym. To tam jest jednoznacznie napisane, że to wojewoda jest wtedy odpowiedzialny i może z tej ustawy zadaniować.</u>
          <u xml:id="u-558.1" who="#WiesławLeśniakiewicz">Dziś musimy patrzeć na strukturę państwa z punktu widzenia sposobu jego zarządzania. To samorząd jest kluczowym elementem budowania bezpieczeństwa naszego państwa i tam tworzymy ten model, pokazując to na zadaniach terytorialnych. Rozumiem, że niektóre zadania się powielają albo powtarzają, ale proszę zauważyć, że wszędzie mówimy o zadaniach terytorialnych. Nie mówimy ogólnie, że to samo zadanie jest przypisane każdemu, ale w odniesieniu do aspektu terytorialnego. Wójt na terenie swojej gminy, starosta na terenie powiatu i wojewoda na terenie województwa koordynują te zadania. Tu widzimy ten model subsydialności państwa i wspierania w sytuacjach kryzysowych, które mogą być wyodrębnione na poziomie najniższym. To ma przede wszystkim służyć poprawie sprawności państwa i zarządzania nim. Dlatego mówimy o tym nowym modelu systemu ostrzegania, alarmowania, jednym z ważniejszych. Dlatego mówimy o modelu łączności i alarmowania. Dlatego mówimy o modelu związanym z budowaniem schronów i ewakuacją ludzi.</u>
          <u xml:id="u-558.2" who="#WiesławLeśniakiewicz">Ta ustawa, którą przygotowujemy, jest dedykowana obywatelowi. Chodzi również o to, aby lepiej budować odporność państwa. Taki był przyjęty model naszego rozumowania i całego procesu kształtowania tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-558.3" who="#WiesławLeśniakiewicz">Kiedy przechodzimy do kwestii istotnej, którą państwo poruszacie, kwestii finansowania, to proszę zauważyć, że w ustawie gwarantujemy 0,3% produktu krajowego brutto, które musi być przeznaczone na realizację tych zadań, co najmniej. Mamy tutaj jednoznaczne wskazanie, że budżet państwa każdego roku zarówno w dziale 754, jak również w 752, czyli dział: ochrona przeciwpożarowa musi zagwarantować właściwe środki na zabezpieczenie i budowanie odporności naszego kraju w różnych aspektach wpisanych w tej ustawie. I temu służy wskazanie 0,3% PKB.</u>
          <u xml:id="u-558.4" who="#WiesławLeśniakiewicz">Szanowni Państwo! Rząd doszedł do następującego wniosku: ochrona ludności jest również częścią obrony narodowej. Nie możemy dzisiaj powiedzieć, że tylko i wyłącznie Siły Zbrojne są bardzo ważne. To nie ulega wątpliwości, ale przykład Ukrainy pokazuje jednoznacznie, że mimo lepiej czy gorzej funkcjonujących różnego rodzaju systemów bezpieczeństwa — to również pokazują inne teatry wojenne — to jednak mimo wszystko to oddziaływanie na infrastrukturę krytyczną jest kluczowym oddziaływaniem sił atakujących. W tych sytuacjach cała ta groza dotyka obywatela.</u>
          <u xml:id="u-558.5" who="#WiesławLeśniakiewicz">Konstruując ten cały proces, rząd doszedł do wniosku, że część budżetu przeznaczona na poprawę bezpieczeństwa obywateli będzie realizowana w ramach działu 752: obrona narodowa, co wcale nie oznacza, że zasadniczo uszczuplimy środki na potrzeby armii i że wpłynie to na zasadnicze ograniczenie możliwości bojowych Sił Zbrojnych, bo rząd widzi te potrzeby i na ten element co roku zwiększa środki. O tym była również mowa teraz w czasie debaty nad przyjmowaniem budżetu państwa. Ja się z tego cieszę, bo jeżeli mielibyśmy ustawę bez zapewnienia środków finansowych… To dlatego w wielu przypadkach te ustawy, które były wcześniej przygotowywane, nie znalazły ostatecznego kształtu. Dla nas najważniejsze było to, żebyśmy mieli zagwarantowane środki nie tyle na potrzeby rządu, co na potrzeby samorządów, bowiem jednoznacznie określamy, że zadania zlecone przez rząd na rzecz samorządu będą 100-procentowo finansowane, w tym również na zadania związane z budownictwem ochronnym, w tym z budowaniem wszystkich schronów i ukryć, które ewentualnie będą budowane w przyszłości. Chodzi również o remonty tychże obiektów, które ewentualnie trzeba będzie wyremontować i przywrócić ich sprawność. Natomiast ta ustawa trochę odmiennie niż ta ustawa schronowa przygotowywana przez parlamentarzystów Lewicy mówi o pewnych zasadach dostępności i obowiązku dostępności określonych ukryć i schronów, które muszą być dostępne niezależnie od tego, kto nimi będzie zarządzał. Bo dzisiaj wiemy, że wiele tych obiektów, które kiedyś były obiektami schronowymi, stanowi dzisiaj własność różnych podmiotów, zaczynając od spółdzielni mieszkaniowych i wspólnot mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-558.6" who="#WiesławLeśniakiewicz">Jeżeli dzisiaj państwo będzie partycypowało poprzez samorząd w remoncie, przygotowaniu tego obiektu, to ten obiekt nie będzie mógł służyć li tylko obywatelom, mieszkańcom danego obiektu, ale również tym wszystkim, którzy będą mogli z niego skorzystać. Niezależnie, w jakich okolicznościach będą, czy będą przechodzili, czy ewentualnie będą przebywali gdzie indziej. Stąd też mówimy o tej ewidencji tych schronów, oznaczeniach tych schronów i pewności, że spełniają one określone warunki. Niewątpliwie ustawa jest punktem wyjścia. Pamiętajmy o tym, że będzie mieć jeszcze kilka, kilkanaście rozporządzeń wykonawczych, które wprowadzą, uzupełnią istotne odniesienia, które mamy w tejże ustawie, w tym również cały proces związany choćby z tym, o czym powiedziałem, z dostępnością schronów, udostępnianiem ich, ewentualnie ich funkcjonalnością z punktu widzenia Prawa budowlanego i warunków technicznych. I nikt dzisiaj nie zabroni osobie prywatnej wybudowania swojego obiektu schronowego, ale chcemy jej w rozporządzeniu wykonawczym wskazać, jakie warunki musi spełnić.</u>
          <u xml:id="u-558.7" who="#WiesławLeśniakiewicz">Chodzi o to, by obywatel miał pewność, żeby wiedział, jak wskaże projektantowi konieczność wzmocnienia swojego obiektu, jakie uwarunkowania technologiczne trzeba zastosować, by w swoim budynku indywidualnym miał schron. Taka sytuacja jest m.in. w Szwecji. Myśmy skorzystali z wzorców innych państw pokazujących swój zamysł dotyczący organizacji ochrony ludności, bowiem obrona cywilna to przede wszystkim zadania, a dopełnieniem tych zadań są właśnie organy, które powołujemy ku temu, żeby te zadania realizować, i podmioty, które będą wspierały cały proces organizacji systemu. I nie jest tak, że do końca system opieramy na Państwowej Straży Pożarnej, aczkolwiek jest to ważny komponent. I to nie ulega wątpliwości. Zgadzam się tu z jednym z kolegów, z jednym z panów posłów, który mówi wprost: będziemy musieli przemodelować Państwową Straż Pożarną, ochotnicze straże pożarne i inne podmioty społeczne, które będą mogły zgłaszać gotowość swojego uczestniczenia w systemie albo w układzie wojewódzkim, jeżeli chodzi o układ terytorialny, albo ministrowi spraw wewnętrznych, jeżeli chodzi o układ krajowy. System jest otwarty. I nie zgodzę się z tym, że przed 1997 r. mieliśmy obronę cywilną. Na papierze mieliśmy przed 1997 r. Dlatego wtedy podjęto decyzję, żeby ten ciężar przenieść częściowo na straż pożarną, bowiem jednym z ważniejszych zadań, które dzisiaj realizujemy na rzecz bezpieczeństwa obywateli, jest system ratowniczy. To pokazuje Ukraina. Tam system ratowniczy, te zadania pomocowe realizuje DSNS, taka służba jak nasza, państwowa służba ratownicza. Gaszą pożary, wydobywają ludzi, działają ratowniczo. Chodzi o wszystkie podmioty ratownictwa medycznego. Natomiast mamy tę wartość dodaną w stosunku do innych państw, że praktycznie w każdej miejscowości mamy ochotnicze straże pożarne. Niewiele jest takich gmin, głównie w obrębie dużych miast, gdzie nie mamy ochotniczych straży pożarnych. Ale tam mamy Państwową Straż Pożarną. I w tym elemencie, również odnośnie do całego procesu budowania odporności państwa, musimy pamiętać o lokalnej społeczności, która będzie mogła być ratowana przez tę społeczność ochotniczych straży pożarnych i inne organizacje pozarządowe. Dlatego mówimy o dwóch komponentach: podmiotach ratowniczych i podmiotach pomocy humanitarnej, w tym również tych niewielkich, które ewentualnie chcą świadczyć pomoc. Ale warunek jest taki, że one się zgłoszą i ewentualnie przyjmą na siebie określone zadania związane z tymi powinnościami, które ewentualnie będą chciały realizować.</u>
          <u xml:id="u-558.8" who="#WiesławLeśniakiewicz">Podmiotami ochrony ludności będą również przedsiębiorcy, w tym również niektóre spółki Skarbu Państwa, bowiem one u siebie też mają, będą miały określone podmioty ratownicze. Jeżeli spółka Skarbu Państwa, jaką jest Orlen, ma dużą zakładową straż pożarną, to ona nie tylko służy temu, żeby ewentualnie ratować zakład, ale po to ratuje zakład, żeby zminimalizować zagrożenie dla sąsiednich mieszkańców. I stąd też trudno nam było powiedzieć: dajcie nam 0,3%. Też bym chciał. Ale oni nam mówią tak: ale my partycypujemy w swoje bezpieczeństwo poprzez wymogi dotyczące innych przepisów związanych ze stworzeniem właściwego poziomu bezpieczeństwa na rzecz zminimalizowania ryzyk wystąpienia jakichkolwiek awarii przemysłowych, bo one przede wszystkim generują największe zagrożenia, by ewentualnie nie stwarzać zagrożenia dla mieszkańców okolicznych miejscowości. Stąd mówimy o pewnej dobrowolności odnośnie do partycypacji funduszu, który ewentualnie będzie funduszem otwartym, będzie możliwość zbierania, szukania dobrych środków.</u>
          <u xml:id="u-558.9" who="#WiesławLeśniakiewicz">I nie mogę się tutaj zgodzić z jeszcze jedną rzeczą. Kilkoro posłów i posłanek powiedziało, że działania ratownicze w czasie ostatniej powodzi były niewłaściwe. Proszę zobaczyć, co się wydarzyło w Hiszpanii, a co się wydarzyło w Polsce. Chodzi o skalę zjawiska, sposób działania państwa i sposób działania służb. Nie chciałbym demonizować tej sytuacji, ale proszę zauważyć, że oni też mieli ostrzeżenia. W jaki sposób zareagowały określone państwa w tej sytuacji? Myślę, że z przykrością strażacy i żołnierze WOT-u przyjmują na siebie to odium. Z jednej strony mówi się, że WOT był znakomity, a z drugiej strony się mówi, że źle prowadziliśmy działania ratownicze. To coś jest nie tak w tym układzie. I teraz odniosę się do Wojsk Obrony Terytorialnej, jakże ważnych. Proszę zauważyć, jeszcze raz powtarzam, że ustawą operacyjną jest ustawa o zarządzaniu kryzysowym. To w tej ustawie mówimy o zadaniach Sił Zbrojnych. Na terenach powodziowych nie tylko był WOT, ale były również inne jednostki operacyjne.</u>
          <u xml:id="u-558.10" who="#WiesławLeśniakiewicz">I w tej ustawie mówimy wprost, jakie zadania po stronie WOT-u są elementem ochrony ludności w sytuacjach pokojowych. Moim zdaniem nie ma konieczności wprowadzania tego zapisu, skoro mamy jednoznaczne odniesienie w art. 25 ustawy o zarządzaniu kryzysowym w kwestii roli Sił Zbrojnych i ich powinności, w tym zadań poszukiwawczo-ratowniczych, ewakuacji poszkodowanych, ludności i mienia, wykonywania zadań mających na celu przygotowanie warunków do czasowego przebywania i ewakuacji ludności. Te zadania są znakomicie opisane w ustawie o zarządzaniu kryzysowym, podobnie jak sposób ich uruchamiania. Stąd też w odniesieniu do tej propozycji, którą państwo posłowie przedkładacie, nie widzę dzisiaj uzasadnienia dla powielania tego.</u>
          <u xml:id="u-558.11" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Zieliński: Chodzi o szkolenia, ćwiczenia, o system.)</u>
          <u xml:id="u-558.12" who="#WiesławLeśniakiewicz">Ale oczywiście, nic nie będzie stało na przeszkodzie, żeby systemowo, wspólnie szkolić i ćwiczyć, bo nawet dzisiaj dostrzegliśmy pewną konieczność współpracy, współdziałania i ten element na pewno będzie realizowany w przypadku organizowania dużych ćwiczeń. Zresztą, panie ministrze, za pana czasów takie ćwiczenia też się odbywały, czyli współdziałanie podmiotów militarnych i pozamilitarnych. Co roku są organizowane duże ćwiczenia, również międzynarodowe, w ramach współpracy komponentu cywilnego z komponentami NATO-wskimi. A więc ten system szkoleń jest cały czas realizowany w różnych komponentach. Kolejne ćwiczenia z udziałem komponentów cywilnych są przygotowywane przez Siły Zbrojne. Tutaj nie można powiedzieć, że ten aspekt jest pominięty i nie będzie realizowany.</u>
          <u xml:id="u-558.13" who="#WiesławLeśniakiewicz">Przyjmujemy i doceniamy tę konieczność jak gdyby zintensyfikowania szkoleń i ćwiczeń, bo to jest ważny element budowania odporności państwa i przygotowania się na wypadek wystąpienia sytuacji zagrożenia. Stąd też starałem się w swoim wystąpieniu uzmysłowić wagę i sposób naszego podejścia.</u>
          <u xml:id="u-558.14" who="#WiesławLeśniakiewicz">Powiem jeszcze jedną rzecz na zakończenie. Dzisiaj już nasi eksperci są zapraszani — bo świat obserwuje, co się dzieje w Polsce, to nie jest tak, że my sami pracujemy i państwo pracujecie nad tą ustawą — na prelekcje międzynarodowe, nie w kraju, ale również poza naszym krajem, do tego, żebyśmy prezentowali nasze podejście do ochrony ludności. Np. w przyszłym tygodniu jadę do Berlina na dużą konferencję, bo poprosili mnie o przedstawienie naszego pomysł na sposób funkcjonowania, przygotowania państwa i budowania naszej odporności, odporności obywatela i państwa na wypadek sytuacji zagrożenia.</u>
          <u xml:id="u-558.15" who="#WiesławLeśniakiewicz">Jesteśmy otwarci na kolejne propozycje, które państwo będziecie składać i które przedłożyliście, na dyskusję na posiedzeniach komisji, bo chcemy naprawdę mieć gwarancję dobrze przygotowanej ustawy. Ale ustawa to nie wszystko, bo wszyscy muszą być w to zaangażowani: od najmniejszego samorządu do ministerstw, które będą musiały w ramach tego systemu współpracować. To jest proces taki jak w przypadku krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego: budowa krok po kroku. Ale im szybciej, tym lepiej i tym większa gwarancja bezpieczeństwa naszych mieszkańców. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-558.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-559">
          <u xml:id="u-559.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-559.1" who="#MonikaWielichowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-559.2" who="#MonikaWielichowska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, marszałek Sejmu kieruje ten projekt ustawy ponownie do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-559.3" who="#MonikaWielichowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 15. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o Radzie Fiskalnej (druk nr 750).</u>
          <u xml:id="u-559.4" who="#MonikaWielichowska">Proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Juranda Dropa o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-559.5" who="#MonikaWielichowska">Czy mamy przedstawiciela? Nie ma…</u>
          <u xml:id="u-559.6" who="#MonikaWielichowska">Ogłaszam 2 minuty przerwy. Szukamy pana wiceministra.</u>
          <u xml:id="u-559.7" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 18 min 44 do godz. 18 min 46)</u>
          <u xml:id="u-559.8" who="#MonikaWielichowska">Kończymy przerwę.</u>
          <u xml:id="u-559.9" who="#MonikaWielichowska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-559.10" who="#MonikaWielichowska">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 15. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-559.11" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Juranda Dropa do przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-560">
          <u xml:id="u-560.0" who="#JurandDrop">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym przedstawić projekt ustawy o Radzie Fiskalnej. W wygłoszonym 12 grudnia exposé premier Donald Tusk ogłosił zamiar powołania Rady Fiskalnej, instytucji złożonej z ludzi neutralnych, którzy będą opiniowali wydatki w taki sposób, aby nasza możliwie szczodra i hojna polityka społeczna nie zagrażała w żaden sposób stabilności finansowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-560.1" who="#JurandDrop">Ponadto 30 kwietnia tego roku weszła w życie reforma ram zarządzania gospodarczego Unii Europejskiej. Zgodnie z przepisami dyrektywy Rady nr 2024/1265 z 29 kwietnia 2024 r. zmieniającej dyrektywę 2011/85/UE w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich wszystkie kraje Wspólnoty muszą posiadać niezależną instytucję fiskalną, której głównym celem jest opiniowanie polityki fiskalnej państwa. Przedstawiony projekt ustawy jest odpowiedzią rządu właśnie na wymienioną wyżej deklarację i inne deklaracje w tym zakresie oraz zobowiązanie prawne naszego państwa wynikające z prawa europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-560.2" who="#JurandDrop">Głównym celem projektu jest powołanie Rady Fiskalnej, która będzie pełnić funkcję polskiej niezależnej instytucji fiskalnej w rozumieniu dyrektywy 2024/1265 o charakterze ekspercko-doradczym, mającej służyć poprawie transparentności, czyli przejrzystości finansów publicznych. Rada skupi się na opiniowaniu najważniejszych dokumentów budżetowych w zakresie prognoz makroekonomicznych i przestrzegania reguł fiskalnych, ocenie skuteczności, spójności i efektywności ram budżetowych oraz, na wniosek ministra finansów, na opiniowaniu projektów dokumentów rządowych w zakresie ich oddziaływania na stabilność finansów publicznych i sytuację makroekonomiczną kraju. Na wykonanie swoich zadań rada będzie miała 14-dniowy termin, z możliwością skrócenia go do 7 dni lub wydłużenia do 28 dni za zgodą Rady Ministrów lub ministra finansów oraz Rady Fiskalnej. Czyli to są terminy na wykonanie zadań opiniodawczych, o których zaraz powiem. Wobec opinii rady obowiązywać będzie zasada — to jest istotne — dostosuj się lub wyjaśnij, w ramach której minister finansów będzie albo postępował zgodnie z opinią rady, czyli to jest ta część: dostosuj się, albo wyjaśniał, dlaczego się do niej nie zastosował, czyli to jest ta część: wyjaśnij. Albo-albo. Minister finansów będzie musiał to wykonać w terminie do 2 miesięcy od wydania opinii rady.</u>
          <u xml:id="u-560.3" who="#JurandDrop">Aby skutecznie realizować swoje zadania, rada będzie mogła zażądać od jednostek sektora instytucji rządowych i samorządowych wszelkich informacji potrzebnych do realizacji swoich zadań. Dokumenty opracowane przez radę będą podlegać publikacji, czyli tutaj mamy transparentność zarówno sektora instytucji rządowych i samorządowych, do których będzie dostęp, jak i samych publikacji rady.</u>
          <u xml:id="u-560.4" who="#JurandDrop">W skład rady wejdą osoby wybrane przez zróżnicowany krąg podmiotów: prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich, ministra finansów, strony pracowników oraz pracodawców w Radzie Dialogu Społecznego oraz siódmy członek wskazany przez stronę samorządową KWRiST. Przewodniczącym rady będzie członek wskazany przez ministra finansów spośród kandydatów, wyłoniony w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru. Członkiem rady będzie mogła zostać osoba spełniająca kryteria niezależności i kompetencji, wynikające z wykształcenia oraz — co bardzo istotne — z doświadczenia w zakresie trzech obszarów: finansów publicznych, makroekonomii albo zarządzania finansami jednostek sektora finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-560.5" who="#JurandDrop">Członkowie rady będą wybierani w przejrzystym procesie. Teraz o tym procesie. Podmioty wskazujące będą musiały przygotować uzasadnienie, w którym szczegółowo opiszą spełnienie przez kandydata wymogów kompetencji i niezależności, i równocześnie skompletować dokumenty potwierdzające spełnienie wymagań ustawowych. W razie potrzeby minister finansów będzie mógł zażądać uzupełnienia uzasadnienia o brakującej informacji lub dosłania brakujących dokumentów przez ciała wybierające. W przypadku, w którym podmiot wskazujący odmówi uzupełnienia uzasadnienia lub nie wyśle brakujących dokumentów, minister finansów, przekazując dokumenty kandydata na członka rady marszałkowi Sejmu, w tym uzasadnienie, załączy również informację o wystąpieniu z żądaniem uzupełnienia braków i niezastosowania się do tego żądania przez podmiot wskazujący kandydata.</u>
          <u xml:id="u-560.6" who="#JurandDrop">Następnie, czyli po etapie wyłaniania kandydatów oraz weryfikacji dokumentów przez ministra finansów, kandydaci przechodzą weryfikację spełnienia wymogów przed komisją sejmową. Kandydat musi uzyskać pozytywną opinię tej komisji. W wypadku opinii negatywnej komisja poinformuje o tym podmiot wskazujący, który niezwłocznie wskaże ministrowi nowego kandydata, a proces weryfikacji przez właściwą komisję sejmową zostanie powtórzony dla tego kandydata. Opinia komisji zostanie również przekazana do wiadomości ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-560.7" who="#JurandDrop">W przypadku kandydata na przewodniczącego rady minister finansów ogłasza i przeprowadza otwarty konkurs w celu wyłonienia tego kandydata. Następnie ze sporządzonej listy kandydatów minister finansów wybiera kandydata na przewodniczącego. To jest kandydat ministra finansów, który również musi przejść proces weryfikacji przez komisję sejmową. To, co zostało wcześniej opisane, także muszą zostać przesłane dokumenty i musi przejść proces weryfikacji przez komisję sejmową. Jeśli kandydat na przewodniczącego nie uzyska pozytywnej opinii komisji sejmowej, minister finansów niezwłocznie wskaże nowego kandydata z wcześniej sporządzonej listy. W przypadku, w którym żadna z osób wyłonionych w postępowaniu konkursowym nie uzyskałaby pozytywnej opinii komisji sejmowej, minister finansów zorganizuje nowy konkurs na przewodniczącego rady.</u>
          <u xml:id="u-560.8" who="#JurandDrop">Zapleczem analitycznym oraz administracyjnym dla rady, dla tych 7 osób będzie biuro rady liczące do 15 osób, w tym dyrektora rady odpowiedzialnego za kierowanie pracami tego biura. Dyrektor biura będzie wyłaniany w otwartym i konkurencyjnym naborze organizowanym przez samą radę. Z wyjątkiem pierwszego dyrektora, który będzie organizował biuro, jeszcze zanim rada powstanie, ten pierwszy dyrektor jest wyłaniany na podstawie otwartego i konkurencyjnego naboru przez ministra finansów. Prawnie, zgodnie z projektem ustawy, biuro rady będzie państwową jednostką budżetową. To jest pierwsza część ustawy o Radzie Fiskalnej opisująca Radę Fiskalną, opisująca proces wyboru kandydatów, opisująca jej zadania.</u>
          <u xml:id="u-560.9" who="#JurandDrop">Drugą częścią ustawy są zmiany dostosowujące zmiany w prawie związane z funkcjonowaniem Rady Fiskalnej, a w szczególności zmiany w stabilizującej regule wydatkowej. Projekt ustawy zawiera takie przepisy. Zmiany te wynikają z zakończonego w czerwcu br. przeglądu stabilizującej reguły wydatkowej i mają na celu zwiększenie jej elastyczności w przypadku wydarzeń, które są poza kontrolą rządu. Obejmują one zmiany w klauzuli wyjścia ze stabilizującej reguły wydatkowej, polegające na opiniowaniu przez Radę Fiskalną wpływu zastosowania klauzuli wyjścia i powrotu na długookresową stabilność finansów publicznych oraz sytuację makroekonomiczną, pozwalając na opracowanie projektu ustawy budżetowej w oparciu o inne parametry niż wynikające z formuły określonej w ustawie o finansach publicznych. To jest klauzula wyjścia.</u>
          <u xml:id="u-560.10" who="#JurandDrop">Następna sprawa to jest objęcie wydatków Narodowego Funduszu Zdrowia, Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 oraz Funduszu Pomocy limitem w ramach stabilizującej reguły wydatkowej, przy jednoczesnym wprowadzeniu możliwości po zasięgnięciu opinii rady, przekroczenia limitu wydatków SRW w przypadku wystąpienia zdarzeń nadzwyczajnych będących poza kontrolą Rady Ministrów na podstawie znaczących skutków gospodarczych, ekonomicznych lub społecznych. W sprawozdaniu z wykonania ustawy budżetowej będzie zamieszczona informacja na temat przyczyn i skali tego przekroczenia.</u>
          <u xml:id="u-560.11" who="#JurandDrop">Trzecia sprawa, jeśli chodzi o zmiany w SRW, wprowadzenie obowiązku dokonywania przez Ministerstwo Finansów regularnych okresowych przeglądów funkcjonowania stabilizującej reguły wydatkowej — nie rzadziej niż co 5 lat należy ocenić efektywność SRW i ewentualnie dostosować do zmieniających się okoliczności.</u>
          <u xml:id="u-560.12" who="#JurandDrop">Projekt ustawy zawiera również zmiany w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, wynikające z reformy zarządzania gospodarczego w Unii Europejskiej, która weszła w życie 30 kwietnia, jak na samym początku wspomniałem akt prawny. To obejmuje uchylenie nieaktualnych już odwołań do procesu konwergencji oraz do rozporządzenia Rady nr 1466/97/WE z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych. Czyli to jest to, co zostało zmienione w tym roku na poziomie unijnym przez wcześniej wskazane rozporządzenie i co za tym idzie, to obejmuje wykreślenie z polskiego systemu prawnego Wieloletniego Planu Finansowego Państwa, który odwoływał się do tego rozporządzenia z 1997 r. i który w tym momencie nie ma już europejskiej podstawy prawnej, więc musimy go wykreślić. Nie ma podstawy w wyniku zmian przepisów dotyczących zarządzania gospodarczego. Z tym jest związana rezygnacja z przygotowania założeń do ustawy budżetowej opracowanych corocznie do 15 czerwca. Czyli rezygnacja, a raczej zastąpienie ich przez opracowane w kwietniu wieloletnie założenia makroekonomiczne, które są potem wykorzystywane na potrzeby opracowania projektu ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-560.13" who="#JurandDrop">Kolejna sprawa to jest uregulowanie kwestii publikacji oraz uchwalania średniookresowych planów budżetowo-strukturalnych w rozumieniu art. 2 pkt 6 rozporządzenia Parlamentu i Rady 2024/1263 w sprawie skutecznej koordynacji polityk gospodarczych i w sprawie wielostronnego nadzoru budżetowego oraz uchylającego rozporządzenie Rady 1466/97, zmienionych średniookresowych planów budżetowo-strukturalnych oraz rocznych sprawozdań z ich realizacji, o których mowa odpowiednio w art. 15, art. 18 i art. 21 tego rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-560.14" who="#JurandDrop">Projekt ustawy stwarza również ramy dla zacieśnionej współpracy między Radą Fiskalną a Radą Dialogu Społecznego. W wyniku procesu uzgodnień ze stroną społeczną w projekcie ustawy zawarto możliwość udziału przewodniczącego Rady Fiskalnej w pracach RDS z głosem doradczym, założono obowiązek niezwłocznego przekazania RDS-owi opinii Rady Fiskalnej dotyczącej prognoz makroekonomicznych Ministerstwa Finansów, które Ministerstwo Finansów jest zobowiązane przekazać RDS-owi do 10 maja każdego roku. To jest bardzo istotne, chciałbym to podkreślić, ponieważ mieliśmy dużo dyskusji z RDS-em. Ta ustawa wprowadza zmiany w zakresie tej współpracy, natomiast umożliwia RDS-owi bliską współpracę z Radą Fiskalną. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-561">
          <u xml:id="u-561.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-561.1" who="#MonikaWielichowska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-561.2" who="#MonikaWielichowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-561.3" who="#MonikaWielichowska">Pierwszego do zabrania głosu zapraszam pana posła Andrzeja Kosztowniaka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-562">
          <u xml:id="u-562.0" who="#AndrzejKosztowniak">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Panie i Panowie Posłowie! Debatujemy nad projektem ustawy o Radzie Fiskalnej z druku nr 750.</u>
          <u xml:id="u-562.1" who="#AndrzejKosztowniak">To projekt, rzekłoby się, stricte techniczny, odnoszący się do regulacji wynikających z przepisów europejskich, ale bez wątpienia wnoszący troszeczkę nowe spojrzenie z jednej strony na finanse publiczne, z drugiej strony na analizę i ocenę… Prawo i Sprawiedliwość, szanowni państwo, będzie rekomendowało pracę nad projektem w komisji.</u>
          <u xml:id="u-562.2" who="#AndrzejKosztowniak">W samym uzasadnieniu projektu ustawy czytamy, że zgodnie z dyrektywą 2011/85/UE państwa członkowskie mają obowiązek utworzenia niezależnych instytucji fiskalnych, tj. ciał eksperckich — tak jak raczył tutaj wspomnieć pan minister — których działania powinny przyczynić się do poprawy jakości i efektywności zarządzania finansami publicznymi. To jest jeden z tych elementów, które wskazano w uzasadnieniu projektu ustawy. Dalej czytamy, że zmiany unijnych przepisów nakładają na państwa członkowskie obowiązek posiadania niezależnych instytucji. Obecnie Polska nie posiada organu spełniającego dotyczące IFI wymogi określone w nowych przepisach. Celem projektu jest zatem powołanie Rady Fiskalnej, zwanej dalej radą, która pełniłaby funkcję polskiej niezależnej instytucji fiskalnej w rozumieniu dyrektywy 2011/85/UE. Celem działalności rady jest poprawa funkcjonowania systemu finansów publicznych oraz wzrost jego transparentności, m.in. przez stymulowanie debaty publicznej w obszarze finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-562.3" who="#AndrzejKosztowniak">Co do samej treści uzasadnienia trudno jest, szanowni państwo, dyskutować. Myślę, że trzeba się mocno pochylić nad składem tej rady, ale też koabitacją. Rada Fiskalna powoływana jest przez różne ciała — co ma służyć temu, aby była niezależna — spośród osób, które posiadają duże doświadczenie, ale również wiedzę i wykształcenie.</u>
          <u xml:id="u-562.4" who="#AndrzejKosztowniak">Wydaje się, że w obecnym czasie, kiedy finanse publiczne w Polsce przeżywają tak duże turbulencje — myślę tutaj wprost o bardzo dużym elemencie zaciągania zobowiązań po stronie deficytu, o bardzo dużym wzroście długu publicznego, ale też o potrzebach budżetowych — istnienie takiej rady i jej praca będą jak najbardziej uzasadnione, jeśli chodzi o analizę tego, co będzie się działo z polskimi finansami publicznymi. Ale ważne jest też to, żeby podkreślić, że rada, o której mówimy, będzie de facto wyłącznie ciałem opiniodawczym, ciałem, które będzie wyrażało swoją opinię, które nie będzie miało realnej możliwości bezpośredniego wpływu na decyzje. Z drugiej strony może to i dobrze, bo to minister finansów, ale przede wszystkim premier każdego z rządów, które mamy w naszym kraju, w sposób polityczny odpowiada za podejmowanie decyzji. Mam nadzieję, że również w najbliższym czasie taka odpowiedzialność będzie omawiana, choćby w przypadku budżetu na 2025 r. Realnie rada rozpocznie swoją pracę, szanowni państwo, przy ocenie budżetu na 2026 r.</u>
          <u xml:id="u-562.5" who="#AndrzejKosztowniak">Myślę, że praca nad tym dokumentem jest potrzebna. Miejmy na uwadze to, że w przypadku państw Unii Europejskiej, strefy euro takie rady są powołane wszędzie. W przypadku naszego państwa zapewne czeka nas to w najbliższym czasie.</u>
          <u xml:id="u-562.6" who="#AndrzejKosztowniak">Jeszcze raz powtórzę: ważne jest to, że taka rada powstanie, ale też miejmy na uwadze to, że jest to ciało opiniodawcze, opiniotwórcze, odnoszące się do samego procesu zarządzania finansami. Wpłynie to na poprawę jakości zarządzania i na pewno na dyscyplinę. Mówię tutaj o dyscyplinie przede wszystkim politycznej w zakresie wydatkowania pieniędzy w Polsce i trzymania się ram związanych z deficytem i długiem publicznym. Niektórzy śmią twierdzić… Ja jestem w gronie tych, którzy są łagodnymi optymistami, ale jeszcze raz powtórzę: tylko łagodnymi.</u>
          <u xml:id="u-562.7" who="#AndrzejKosztowniak">Prawo i Sprawiedliwość, tak jak powiedziałem, rekomenduje przejście do pracy w komisji w zakresie tego dokumentu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-563">
          <u xml:id="u-563.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-563.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Piotra Lachowicza, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-564">
          <u xml:id="u-564.0" who="#PiotrLachowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Pozwolę sobie przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska — Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni w sprawie rządowego projektu ustawy o Radzie Fiskalnej.</u>
          <u xml:id="u-564.1" who="#PiotrLachowicz">Ogólnie już na wstępie powiem, że popieramy przedłożony projekt ustawy, dlatego że potrzeba i cel uchwalenia ustawy wiążą się m.in. z koniecznością implementacji do prawa krajowego przepisów Unii Europejskiej. Jak już mówili przedmówcy, 30 kwietnia 2024 r. weszły w życie nowe przepisy dyrektywy Rady Unii Europejskiej 2024/1265 z dnia 29 kwietnia 2024 r. zmieniające dyrektywę 2011/85/UE w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich, zwanej dalej dyrektywą 2011/85/UE. Zgodnie z dyrektywą państwa członkowskie mają obowiązek utworzenia niezależnych instytucji finansowych — independent fiscal institution, czyli w skrócie, w tym języku międzynarodowym, IFI — tj. ciał eksperckich, których działanie powinno się przyczynić do poprawy jakości i efektywności zarządzania finansami publicznymi. Przypomnę, że do 29 kwietnia br. obowiązek ustanowienia IFI dotyczył tych państw, które są w strefie euro. I taką niezależną instytucją fiskalną będzie Rada Fiskalna. Wyżej przytoczone artykuły dyrektywy 2011/85/UE określają również IFI jako instytucję niezależną, nieprzyjmującą instrukcji od żadnych organizacji lub osób, oraz ta dyrektywa narzuca obowiązek powoływania członków takiej instytucji w oparciu o ich doświadczenie i kompetencje w dziedzinach finansów publicznych, makroekonomii i zarządzania finansami jednostek sektora finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-564.2" who="#PiotrLachowicz">Zmiana unijnych przepisów nakłada na państwa członkowskie obowiązek posiadania niezależnych instytucji finansowych, tak jak mówili moi poprzednicy. Obecnie Polska nie posiada organu spełniającego wymogi dotyczące IFI określone w nowych przepisach. Celem projektu jest zatem powołanie Rady Fiskalnej, która będzie pełniła funkcję polskiej niezależnej instytucji fiskalnej w rozumieniu dyrektywy, o której mówiliśmy. Celem jej działalności jest poprawa funkcjonowania systemu finansów publicznych oraz wzrost jego transparentności, poprawa jakości zarządzania budżetem państwa, wydawanie opinii eksperckich dotyczących polityki budżetowej rządu, stymulowanie debaty publicznej w obszarze finansów publicznych. Miejmy nadzieję, że ta instytucja spełni te wymagania. Celom tym ma służyć realizacja przez radę zadań określonych w art. 8a dyrektywy 2011/85/ UE, w szczególności opiniowanie prognoz makroekonomicznych wykorzystywanych do przygotowania najważniejszych dokumentów budżetowych państwa, opiniowanie projektu ustawy budżetowej w zakresie zgodności z krajowymi i unijnymi regułami fiskalnymi, ocena krajowych ram budżetowych pod kątem ich zgodności, spójności i skuteczności, a także przeprowadzanie analiz dotyczących polityki budżetowej oraz udział w debacie publicznej dotyczącej finansów publicznych. Rada ma mieć charakter, jak już to powiedziano, ekspercki i doradczy. Składać się będzie z niezależnych osób posiadających niezbędną do realizacji zadań rady wiedzę i doświadczenie, tak jak to wskazano w treści projektu ustawy. Członków rady według projektu ma być siedmiu.</u>
          <u xml:id="u-564.3" who="#PiotrLachowicz">Ze względu na wprowadzone rozwiązania konieczne będzie dostosowanie procesu budżetowego do nowych realiów. Nowe zasady w tym zakresie zaczęłyby obowiązywać w pełni od roku 2026, ze względu na termin przygotowania pierwszego średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego, który wyznaczony jest wyjątkowo na 2024 r., oraz termin rozpoczęcia działalności rady, który projekt ustawy określa na 1 stycznia 2026 r. Może jeszcze tylko uzupełnię w stosunku do wypowiedzi poprzedników, że to w przypadku projektu ustawy budżetowej oznacza opiniowanie projektu tej ustawy na rok 2027 i ewentualnie zmian w ustawie budżetowej na rok 2026, bo tutaj były troszkę rozbieżne zdania.</u>
          <u xml:id="u-564.4" who="#PiotrLachowicz">Prawo Unii Europejskiej nie wymaga już opracowywania przez państwa członkowskie programów stabilności lub konwergencji oraz przesyłania tych programów do instytucji Unii Europejskiej. W związku z powyższym niezbędne stało się też usunięcie z polskiego systemu prawnego regulacji dotyczących Wieloletniego Planu Finansowego Państwa, którego zasadniczym elementem był program konwergencji. W konsekwencji konieczna jest nowelizacja przede wszystkim ustawy o finansach publicznych i szeregu innych ustaw, które są wskazane w projekcie ustawy. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-564.5" who="#PiotrLachowicz">Jeszcze raz podkreślam, że nasz klub opowiada się za poparciem tego projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-564.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-565">
          <u xml:id="u-565.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-565.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Rafała Kasprzyka, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-566">
          <u xml:id="u-566.0" who="#RafałKasprzyk">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-566.1" who="#RafałKasprzyk">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zgodnie z dyrektywą 2011/85/UE państwa członkowskie mają obowiązek utworzenia niezależnych instytucji fiskalnych, tj. ciał eksperckich, których działanie powinno przyczynić się do poprawy jakości i efektywności zarządzania finansami publicznymi. Zmiana unijnych przepisów nakłada na państwa członkowskie obowiązek posiadania tych instytucji. Obecnie Polska nie ma organu spełniającego wymogi dotyczące IFI określone w nowych przepisach.</u>
          <u xml:id="u-566.2" who="#RafałKasprzyk">Celem działalności rady jest poprawa funkcjonowania systemu finansów publicznych oraz wzrost jego transparentności, m.in. przez stymulowanie debaty publicznej w obszarze finansów publicznych. Nowe zasady w tym zakresie zaczęłyby obowiązywać w pełni od roku 2026, ze względu na, po pierwsze, termin przygotowania pierwszego średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego, który wyznaczony jest wyjątkowo na 2024 r., po drugie, termin rozpoczęcia działalności rady określony na początek 2026 r., co w przypadku projektu ustawy budżetowej oznacza opiniowanie projektu tej ustawy na rok 2027 i ewentualnych zmian w ustawie budżetowej na rok 2026. Zmiany te w swoich założeniach mają zwiększyć stabilność finansów publicznych oraz wzmacniać zrównoważony i inkluzywny wzrost gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-566.3" who="#RafałKasprzyk">Polska 2050 w pełni popiera przejrzystość i jasne, uczciwe zasady zatrudniania oraz zarządzania gospodarką i finansami państwa. Dlatego klub Polska 2050 wspiera projekt dotyczący ładu korporacyjnego, czyli odpolitycznienia spółek Skarbu Państwa, bardzo podobny w założeniach do wdrażanego dzisiaj projektu o Radzie Fiskalnej, jeśli chodzi o powoływanie członków. Te zasady są jasno określone.</u>
          <u xml:id="u-566.4" who="#RafałKasprzyk">Sam wybór przewodniczącego Rady Fiskalnej poddany jest ponadto społecznej kontroli poprzez konieczność uzyskania pozytywnej opinii Sejmu. Członkowie rady wskazywani są przez różne podmioty. Instytucje wskazujące członków rady to minister finansów, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, prezes Najwyższej Izby Kontroli, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, strony pracowników i pracodawców Rady Dialogu Społecznego oraz strona samorządowa Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-566.5" who="#RafałKasprzyk">Przewodniczącym rady zostaje członek wskazany przez ministra finansów. Kandydat na przewodniczącego jest wyłaniany w ramach otwartego konkursu. Następnie informacje o nim, dokumenty potwierdzające spełnienie wymagań, o których mowa w artykułach tej ustawy, wraz z uzasadnieniem przekazuje się do marszałka Sejmu w celu zasięgnięcia opinii właściwej komisji sejmowej w kwestii spełnienia przez kandydata wymogów opisanych w ustawie, której tryb wydania określi Regulamin Sejmu. Po otrzymaniu pozytywnej opinii tej komisji sejmowej minister finansów powołuje kandydata na przewodniczącego rady. W przypadku opinii negatywnej minister finansów niezwłocznie wskazuje nowego kandydata z listy, który również musi uzyskać pozytywną opinię komisji sejmowej. Wszyscy kandydaci na członków rady, w tym na przewodniczącego rady, muszą przejść weryfikację pod kątem spełnienia wymogów przed właściwą komisją sejmową w trybie określonym w regulaminie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-566.6" who="#RafałKasprzyk">Kadencja członków rady trwa 6 lat, a każdy z nich może pełnić swoją funkcję maksymalnie przez dwie kadencje. Założono również możliwość odwołania członka rady przez ministra finansów przed upływem kadencji w przypadku ujawnienia nowych okoliczności wskazujących na niespełnienie przez niego w dniu powołania wymagań, o których mowa w artykułach ustawy, a także w przypadku, gdy członek przestał spełniać te wymagania. Określono również, że wynagrodzenie członków Rady Fiskalnej nie będzie przekraczało wynagrodzenia członków Rady Polityki Pieniężnej. Podstawa wynagrodzenia członków Rady Fiskalnej będzie znajdować się w przedziale od 7,84 do 12 wartości mnożnika kwoty bazowej dla członków korpusu służby cywilnej. Zapleczem analitycznym oraz administracyjnym rady będzie biuro rady liczące do 15 osób, w tym dyrektora rady.</u>
          <u xml:id="u-566.7" who="#RafałKasprzyk">Wysoka Izbo! Polska 2050 — Trzecia Droga zawsze jest za przejrzystością, zawsze jest za konsultacjami społecznymi. Popieramy również powołanie Rady Fiskalnej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-567">
          <u xml:id="u-567.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-567.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Mirosława Adama Orlińskiego, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-568">
          <u xml:id="u-568.0" who="#MirosławAdamOrliński">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga przedstawić stanowisko odnośnie do rządowego projektu ustawy o Radzie Fiskalnej z druku nr 750. Tak jak pan minister wspominał, tak jak to było powiedziane przez moich przedmówców, potrzeba i cel uchwalenia ustawy o utworzeniu Rady Fiskalnej wynikają wprost z przepisów unijnych. Zgodnie z odpowiednimi dyrektywami unijnymi państwa członkowskie mają obowiązek utworzenia niezależnych instytucji fiskalnych, ciał eksperckich, które swoim działaniem mają przyczynić się do poprawy jakości zarządzania finansami publicznymi. Właśnie zmiana unijnych przepisów nakłada na Polskę obowiązek powołania i utworzenia takiej rady jako niezależnej instytucji fiskalnej. Obecnie, jak zaznaczył w swoim wystąpieniu pan minister, Polska nie posiada takiego organu.</u>
          <u xml:id="u-568.1" who="#MirosławAdamOrliński">Celem działalności rady, jak już wspomniałem, będzie poprawa funkcjonowania systemu finansów publicznych, wzrost transparentności m.in. przez stymulowanie debaty publicznej o finansach publicznych, troska, ogólnie rzecz ujmując, o finanse publiczne, ich transparentność, o jakość, efektywność w podejmowaniu tych wszystkich decyzji związanych z gospodarowaniem finansami publicznymi, wnoszenie eksperckiego głosu dotyczącego wypracowywanych rozwiązań w zakresie finansów publicznych. Chodzi o całość szeroko rozumianej polityki budżetowej. Rada ma mieć charakter doradczy, składać się z niezależnych osób, co także było już tutaj dzisiaj powiedziane.</u>
          <u xml:id="u-568.2" who="#MirosławAdamOrliński">Projektowana ustawa tworzy Radę Fiskalną, określa zakres jej funkcjonowania, działania i jej podstawowe zadania. Jak już dzisiaj mogliśmy usłyszeć, rada będzie składała się z odpowiedniej liczby członków wskazywanych przez wymienione organy, w tym prezydenta i ministra finansów. Mamy nadzieję, że pewna niezależność, ale także dobra współpraca będą konieczne, jeśli chodzi o funkcjonowanie tej rady. W celu zapewnienia bezstronności oraz transparentności działań członków rady art. 17 ustawy przewiduje, określa zasady dotyczące niezależności w sprawowaniu funkcji członka rady oraz ograniczeń w podejmowaniu działalności zarobkowej przez członków rady.</u>
          <u xml:id="u-568.3" who="#MirosławAdamOrliński">Rozpoczęcie funkcjonowania Rady Fiskalnej planuje się na 2026 r., a do tego czasu musi być zorganizowane biuro rady, trzeba zatrudnić pracowników. Biuro rady musi następnie podjąć inne czynności niezbędne do rozpoczęcia działalności rady — to zadanie będzie realizowane już w 2025 r., będzie się tym zajmował dyrektor biura rady.</u>
          <u xml:id="u-568.4" who="#MirosławAdamOrliński">Szanowni Państwo! Podsumowując, rządowy projekt jest czytelny. Jako Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga w pełni popieramy ten projekt. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-568.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-569">
          <u xml:id="u-569.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-569.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Tomasza Trelę z klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-570">
          <u xml:id="u-570.0" who="#TomaszTrela">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko Koalicyjnego Klubu Parlamentarnego Lewicy w sprawie rządowego projektu ustawy o Radzie Fiskalnej, druk nr 750.</u>
          <u xml:id="u-570.1" who="#TomaszTrela">30 kwietnia 2024 r. weszły w życie nowe przepisy dyrektywy rady Unii Europejskiej 2024/1265 zmieniającej dyrektywę 2011/85/UE w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich. Zgodnie z dyrektywą 2011/85/UE państwa członkowskie mają obowiązek utworzenia niezależnych instytucji fiskalnych, ciał eksperckich, których działanie powinno przyczynić się do poprawy jakości i efektywności zarządzania finansami publicznymi, do 29 kwietnia 2024 r.</u>
          <u xml:id="u-570.2" who="#TomaszTrela">Ten obowiązek dotyczył tylko państw strefy euro. Powoływana ustawą Rada Fiskalna ma być instytucją niezależną, a jej członkowie muszą posiadać odpowiednie kwalifikacje, doświadczenie zawodowe i kompetencje w konkretnych dziedzinach: finansów publicznych, makroekonomii i zarządzania finansami jednostek sektora finansów publicznych. Unia Europejska narzuca wprost państwom członkowskim obowiązek posiadania takich niezależnych instytucji fiskalnych, a ma to służyć poprawie funkcjonowania systemu finansów publicznych i jego transparentności.</u>
          <u xml:id="u-570.3" who="#TomaszTrela">Wspomniana rada ma opiniować prognozy makroekonomiczne wykorzystywane do przygotowywania najważniejszych dokumentów budżetowych państwa, a także projekt ustawy budżetowej w zakresie zgodności z krajowymi i unijnymi regułami fiskalnymi, oceniać krajowe ramy budżetowe pod kątem ich zgodności, spójności i skuteczności, a także przeprowadzać analizy dotyczące polityki. Działanie rady ma poprawić jakość zarządzania budżetem państwa oraz jakość debaty publicznej poprzez uczestnictwo w debatach.</u>
          <u xml:id="u-570.4" who="#TomaszTrela">Koalicyjny Klub Parlamentarny Lewicy popiera przedłożony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-570.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-571">
          <u xml:id="u-571.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-571.1" who="#MonikaWielichowska">Głos ma teraz poseł Krzysztof Mulawa z Konfederacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-572">
          <u xml:id="u-572.0" who="#KrzysztofMulawa">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Będzie krótkie stanowisko. Początek jest taki, szanowni państwo, że dzisiaj znowu musimy obradować w związku z tym, że urzędnik w Brukseli każe Polakom stanowić prawo w Polsce. Poza granicami Polski dzieją się rzeczy, których w Polsce nie chcemy.</u>
          <u xml:id="u-572.1" who="#KrzysztofMulawa">Jeżeli chodzi o niezależne instytucje zajmujące się polityką fiskalną, polityką budżetową, możliwe są, szanowni państwo, dwa podejścia. Pierwsze podejście to tzw. podejście twarde, czyli instytucje mające właśnie twarde narzędzia i sprawczość ustawodawczą, oraz tzw. lekkie podejście, czyli funkcja opiniodawcza. W obu tych przypadkach prawo albo może być skonstruowane dobrze, albo może zawierać pewne wady. Postaram się udowodnić swoją tezę, że ten projekt zawiera kilka wad.</u>
          <u xml:id="u-572.2" who="#KrzysztofMulawa">Po pierwsze, moją wątpliwość budzi sposób wyboru przewodniczącego Rady Fiskalnej. Żeby Rada Fiskalna miała choć cokolwiek do czynienia z rzetelnością i niezależnością, to nie może być ta rada poprzez przewodniczącego zależna ani od ministra finansów, ani od premiera, ani od jakiejkolwiek instytucji rządowej. Jednym słowem, jeżeli przewodniczący rady będzie pochodził z nadania, bo tak naprawdę będzie pochodził z nadania, według tego projektu z nadania ministra finansów, to możemy zapomnieć o niezależności.</u>
          <u xml:id="u-572.3" who="#KrzysztofMulawa">Kwestia przewodniczącego, szanowni państwo, z nadania ministra finansów przy pozostałych niezależnych członkach rady może rodzić tzw. dwugłos, tzn. przewodniczący rady — przypominam, że to osoba kontrolowana, bo tak naprawdę będziemy musieli mówić o osobie kontrolowanej przez ministra finansów — będzie wydawał swoje opinie, a wszyscy pozostali członkowie rady będą wydawali swoje decyzje. Klasycznym dwugłos.</u>
          <u xml:id="u-572.4" who="#KrzysztofMulawa">Dalej: dziwne jest to, że dajemy radzie zaledwie 2 tygodnie na ocenę budżetu, podczas gdy rządowi dajemy 2 miesiące na ustosunkowanie się do tych uwag rady. Uważam, że te proporcje trzeba odwrócić, że więcej czasu należy dać radzie na ocenę budżetu, a zdecydowanie mniej czasu należy przeznaczyć dla rządu, który będzie odpowiadał na wątpliwości rady.</u>
          <u xml:id="u-572.5" who="#KrzysztofMulawa">To, co jest bardzo ważne, szanowni państwo, to zmiany wprowadzane w stabilizującej regule wydatkowej. Z jednej strony SRW jest uszczelniana i są nią obejmowane fundusze pozabudżetowej — to jest zmiana na plus, tak, to jest zmiana na plus — ale z drugiej strony rząd tworzy sobie szeroką bramę, szeroką furtkę do nadzwyczajnych okoliczności, bo tak, mówiąc w cudzysłowie, to są nadzwyczajne okoliczności, takie sformułowanie pojawia się w projekcie, pozwalające pomijać SRW pod warunkiem uzyskania zgody Rady Fiskalnej, czyli zgody organu, której przewodniczącym jest osoba zależna od ministra finansów. To jest oczywiście zmiana absolutnie na minus i de facto przez tę zmianę sankcjonujemy uznaniowe przerzucanie środków w zależności od decyzji opcji rządzącej w danym czasie.</u>
          <u xml:id="u-572.6" who="#KrzysztofMulawa">Temu tzw. lekkiemu podejściu, czyli podejściu w przypadku rady, która będzie miała funkcję opiniodawczą, musi towarzyszyć, szanowni państwo, sytuacja, w której ta rada będzie miała pełen dostęp do wszelkich źródeł informacji, analiz, które są produkowane, kolokwialnie rzecz ujmując, przez wszystkie instytucje publiczne, a nie zauważyłem, żeby taki warunek, czyli warunek zapewnienia pełnej informacji radzie, znalazł swoje miejsce w tym projekcie.</u>
          <u xml:id="u-572.7" who="#KrzysztofMulawa">Podsumowując, ogólnie rzecz ujmując, mógłbym powiedzieć, że kierunek jest słuszny. Poważna, niezależna instytucja Polsce jest potrzebna, ponieważ wtedy stalibyśmy się partnerem do wymiany doświadczeń i informacji z podobnymi instytucjami w Europie, na świecie, co pozwoliłoby nam na to, żeby inne kraje jeszcze bardziej zaufały naszemu ustawodawstwu. W konsekwencji — mam nadzieję, że się nie mylę — spowodowałoby to również podniesienie ratingu Polski, a uważam, że to jest kluczowe w kontekście długu publicznego, z którym mamy do czynienia już teraz. W sposób zastraszający ten dług publiczny urósł dramatycznie w ostatnim roku rządów pana premiera Mateusza Morawieckiego i teraz rośnie w jeszcze szybszym, jeszcze bardziej zatrważającym tempie. Podsumowując, marionetkowa instytucja, tak, jest potrzebna, ale potrzebna jest panu Morawieckiemu, potrzebna jest panu Tuskowi, teraz potrzebna jest panu Domańskiemu, ale na pewno nie jest potrzebna Rzeczypospolitej Polskiej. A więc, Wysoka Izbo, twórzmy dobre prawo, dobrą, niezależną instytucję…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-573">
          <u xml:id="u-573.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-574">
          <u xml:id="u-574.0" who="#KrzysztofMulawa">…a jak tego nie chcemy robić, to dajmy sobie spokój. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-574.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-575">
          <u xml:id="u-575.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Adriana Zandberga z Razem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-576">
          <u xml:id="u-576.0" who="#AdrianZandberg">Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jak czytam w uzasadnieniu, że musimy coś zrobić, bo nam Unia każe, to zazwyczaj myślę sobie, że w kolejnym akapicie przeżyję rozczarowanie.</u>
          <u xml:id="u-576.1" who="#AdrianZandberg">I tak też było, jak wczytałem się w tę propozycję ustawy. Mam poczucie zmarnowanej szansy, bo niezależne instytucje doradcze, eksperckie to jest świetna sprawa, która bardzo fajnie działa w Szwecji, całkiem nieźle od lat 60. w Danii. Ale żeby to działało sensownie, to myślę, że trzeba przed nimi postawić nieco inne zadania niż tylko to, żeby wykonały, co nam Unia każe.</u>
          <u xml:id="u-576.2" who="#AdrianZandberg">Na początek jedna uwaga i to jest rzecz ważna. Instytucje eksperckie, doradcze są super, ale one nie mogą stać się pretekstem do tego, żeby ograniczać dialog społeczny. Moim zdaniem to, że ministerstwo upiera się przy tym, żeby nie przekazywać Radzie Dialogu Społecznego założeń projektu budżetu państwa, oraz to, że w tej ustawie nie ma jasno, twardo zapisanego konsultowania planów budżetowo-strukturalnych z Radą Dialogu Społecznego, ze stroną społeczną, to jest błąd, który po prostu trzeba naprawić. Moim zdaniem tu wspólne stanowisko strony pracowników i strony pracodawców, Rady Dialogu Społecznego jest jak najbardziej słuszne i w trakcie prac parlamentarnych powinniśmy to po prostu naprawić.</u>
          <u xml:id="u-576.3" who="#AdrianZandberg">Ale kiedy mówię o tej straconej szansie, to mam na myśli to, że my w Polsce nie mamy parlamentarnego biura budżetowego, takiej instytucji, która zmieniałaby tę asymetrię pomiędzy władzą a opozycją, pozwalając na to, żeby realnie oceniać skutki proponowanych zmian, realnie i uczciwie, tzn. kładąc na stół pełne projekcje makroekonomiczne i udostępniając model i założenia do tego modelu. I mówiąc szczerze, wydaje mi się, że taka instytucja to byłby dobry moment, żeby taki ośrodek analityczny, który nie działa tylko dla rządu i nie działa tylko dlatego, że Unia kazała, ale działa po to, żeby realnie podnieść jakość debaty dotyczącej spraw budżetowych w Polsce, stworzyć. Tylko mówiąc uczciwie, nie da się go stworzyć za te kilka milionów, które są tutaj zabudżetowane, i nie da się go stworzyć z takim założeniem, że to wszystko mamy tylko po to, żeby wypełnić dyrektywę. Ja bardzo bym zachęcał do tego, że by pomyśleć nad tego typu rozwiązaniem, przecież takie rozwiązania w wielu krajach istnieją, bo jeżeli chcemy realnie poprawić jakość debaty nad sprawami dotyczącymi budżetu, to potrzebujemy dać dostęp do tego eksperckiego wsparcia tym, którzy w tej debacie tu, w parlamencie, uczestniczą. Myślę, że warto byłoby pomyśleć pod tym kątem nad rozbudową czy przebudową tej instytucji.</u>
          <u xml:id="u-576.4" who="#AdrianZandberg">Konkludując: bardzo bym chciał, żeby przynajmniej jedna rzecz się nie wydarzyła, żeby nie wydarzyło się tak, że unijne wymagania posłużą do tego, żeby zlikwidować działające formy dialogu społecznego. Naprawdę apeluję o to, żeby wysłuchać stanowiska strony społecznej w sprawie zmian do tej ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-577">
          <u xml:id="u-577.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-577.1" who="#MonikaWielichowska">Do pytań do pana ministra zapisało się 9 osób.</u>
          <u xml:id="u-577.2" who="#MonikaWielichowska">Jeśli ktoś z państwa ma jeszcze ochotę zadać pytanie, to proszę dopisać się do listy, bo zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-577.3" who="#MonikaWielichowska">Wyznaczam czas na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-577.4" who="#MonikaWielichowska">Jako pierwszą do zabrania głosu zapraszam panią poseł Małgorzatę Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-577.5" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-578">
          <u xml:id="u-578.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Rada Fiskalna ma być ekspercka, niezależna i zwiększająca transparentność finansów publicznych. Na szczególną uwagę zasługuje to, że osoby w niej zasiadające nie mogą pełnić mandatu posła, senatora, ministra czy być członkiem partii politycznej w okresie 5 lat przed przystąpieniem do rady, a kadencja jej członka ma wynosić 6 lat, czyli ma być dłuższa zarówno od kadencji prezydenckiej, jak i parlamentarnej, co również wzmocni jej niezależność.</u>
          <u xml:id="u-578.1" who="#MałgorzataPępek">Chciałam zapytać, na ile możliwe jest przyjęcie takiego rozwiązania, aby w pełni wykorzystać potencjał rady, czy warto by było, gdyby dostęp do jej zaplecza analitycznego miały wszystkie partie polityczne i np. mogły zawnioskować o ocenę skutków budżetowych swoich projektów, oczywiście w pewnej ilości w danym roku budżetowym. Chciałabym jeszcze zapytać, jaki będzie roczny koszt funkcjonowania Rady Fiskalnej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-579">
          <u xml:id="u-579.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-579.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Mulawę z Konfederacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-580">
          <u xml:id="u-580.0" who="#KrzysztofMulawa">Panie Ministrze! Naprawdę uważam, że taka instytucja jest potrzebna, bo instytucje, które funkcjonują przy bankach, są zależne właśnie od banków. Różne organizacje pozarządowe są zależne od tego, kto płaci tym instytucjom. Bardzo często to są instytucje finansowane ze środków zagranicznych, więc uważam, że nasza polska instytucja jest potrzebna. Nie powiem, że niewiele brakuje temu projektowi, bo jednak brakuje wiele, ale chcę dopytać, tak uważam, o jeden z gorszych elementów, czyli o przewodniczącego rady. Dlaczego jest taki fatalny pomysł, że od razu wystrzeliwuje moje ewentualne pozytywne nastawienie do tego projektu? Dlaczego to ma być osoba z nadania ministra finansów? Dla każdego logicznie myślącego człowieka to będzie osoba zależna od osoby, którą właściwie ta osoba powinna kontrolować. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-581">
          <u xml:id="u-581.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-581.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Paulinę Matysiak z koła Razem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-582">
          <u xml:id="u-582.0" who="#PaulinaMatysiak">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Po przeczytaniu tego projektu ustawy i założeń dotyczących tego, kto może być członkiem rady i jakie warunki musi spełniać, widać jak na dłoni, że kryteria są tak wyśrubowane, że spełni je tylko ktoś z wąskiej elity, a nie przedstawiciel strony społecznej.</u>
          <u xml:id="u-582.1" who="#PaulinaMatysiak">Chciałabym się też dowiedzieć, czy rada ma służyć tylko do opiniowania, czy może będzie miała też jakieś inne realne narzędzia wpływu. Jedna ważna rzecz jako pewien taki dodatek. Polska Sieć Ekonomii robiła pilotaż. Powołała bowiem Społeczną Radę Fiskalną razem z ośmioma organizacjami założycielskimi: Forum Związków Zawodowych, Krajową Radą Spółdzielczą, Ogólnopolskim Związkiem Zawodowym Inicjatywa Pracownicza, Ogólnopolskim Porozumieniem Związków Zawodowych, Pracodawcami Rzeczypospolitej Polskiej, Stowarzyszeniem Energia Miast, Związkiem Lustracyjnym Spółdzielni Pracy i Związkiem Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć. Wnioski, jakie płyną z działalności tej społecznej Rady Fiskalnej, są jasne: tylko rada, która uwzględnia głosy interesariuszy, jest lepsza, jest bardziej wydolna niż rada, która jest stricte technokratyczna. Czy państwo będziecie chcieli uwzględnić wnioski z działalności tej społecznej Rady Fiskalnej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-583">
          <u xml:id="u-583.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-583.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszamy pana posła Włodzimierza Skalika z Konfederacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-584">
          <u xml:id="u-584.0" who="#WłodzimierzSkalik">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Oto rząd, który przekracza wszelkie granice w rujnowaniu finansów publicznych, w generowaniu rekordowego deficytu, w generowaniu rekordowego zadłużenia, wychodzi z projektem ustawy o powołaniu Rady Fiskalnej. Jak czytamy w założeniach, ma ona poprawić finanse publiczne, generować debatę na temat finansów publicznych, wyrażać opinię na temat budżetu i innych istotnych dokumentów w tym zakresie. Przecież czy wyobrażamy sobie, że rząd, na którym eksperci od finansów publicznych nie pozostawiają suchej nitki, będzie się przejmował jeszcze jedną jakąś opinią? Przecież nie żyjmy w kosmosie, stąpajmy odpowiedzialnie po ziemi. Jedno jest pewne: wydamy kolejne miliony pieniędzy podatnika, zwiększymy w ten sposób o kolejne miliony zadłużenie Polski. Natomiast nie wierzę w to, by wywarło to jakikolwiek pozytywny wpływ na finanse publiczne. Mam pytanie. Proszę przekonać mnie, sceptyka. Jaka okoliczność spowoduje, że ta rada będzie miała jakikolwiek skuteczny wpływ na decyzje rządu w zakresie polityki fiskalnej Polski?</u>
          <u xml:id="u-584.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-584.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-585">
          <u xml:id="u-585.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-585.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Cieciórę. Ale nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-585.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Andrzeja Śliwkę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-586">
          <u xml:id="u-586.0" who="#AndrzejŚliwka">Bardzo dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-586.1" who="#AndrzejŚliwka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Możemy naprawdę powoływać kolejne rady, kolejne zespoły, zespoły do podzespołów, podzespoły do zespołów. A i tak pan minister Domański nadal będzie w sposób nieodpowiedzialny prowadził finanse publiczne. Przypomnę: w ciągu tego miesiąca pan minister Domański dwukrotnie był na tej mównicy i na tej mównicy powiedział, że deficyt, dziura Domańskiego za lata 2024–2025 będzie wynosiła 529 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-586.2" who="#AndrzejŚliwka">Dwie kwestie. W tym projekcie państwo wskazujecie, że wynagrodzenie członków Rady Fiskalnej będzie równe wynagrodzeniu członków Rady Polityki Pieniężnej. Przepraszam najmocniej, członkowie Rady Polityki Pieniężnej mają konkretne kompetencje, są konkretnym ciałem konstytucyjnym, przypomnę, i odpowiadają za ważne sprawy dla polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-586.3" who="#AndrzejŚliwka">To ma być ciało doradcze niewiążące swoimi opiniami. To jest duża przesada, jeszcze biorąc pod uwagę kwestie związane z tym, że pewnie będziecie chcieli tam upchać swoich kolegów.</u>
          <u xml:id="u-586.4" who="#AndrzejŚliwka">Na sam koniec: o wiele lepsze byłoby, żeby zamiast tych czy innych projektów na różnych roadshow wiceminister, który za to odpowiada, nie opowiadał krytycznie o Polsce, tylko zachęcał inwestorów do tego, żeby Polska była dla nich atrakcyjnym miejscem. A niestety tu obecny pan minister tego nie robi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-587">
          <u xml:id="u-587.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-587.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Michała Wosia, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-588">
          <u xml:id="u-588.0" who="#MichałWoś">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Marionetkowa instytucja, która będzie w pełni pod kontrolą przewodniczącego z nadania ministra finansów, która będzie służyła tylko jednemu, tzn. jeżeli będziecie chcieli zrobić jakiś wydatek, to i tak wbrew tej opinii ten wydatek zrobicie. Natomiast jeżeli będziecie przeprowadzali coś niepopularnego społecznie, znowu będziecie chcieli podnieść wiek emerytalny, zmienić różnorakie zasady, które panują, obciąć świadczenia społeczne, to powiecie: o, rada kazała, rada przekazała. Tam, gdzie będzie wam wygodnie, będziecie się na tę radę powoływać. Czy warto wydawać ponad 100 mln zł — bo sami to wskazujecie w OSR-ze — na ciało, które będzie ciałem marionetkowym, opiniodawczym, które nie będzie miało żadnych realnych kompetencji? Do tego chodzi o synekurę — dobrze pan poseł Śliwka powiedział — pewną, polityczną, jeżeli wynagrodzenie ma wynosić 440 tys. rocznie. Tyle członek rady ma zarabiać. Jest to po prostu czynienie komedii z państwa, a nie poważne, dobre traktowanie państwa polskiego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-588.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-588.2" who="#komentarz">(Poseł Gabriela Lenartowicz: Każdy własną miarką mierzy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-589">
          <u xml:id="u-589.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-589.1" who="#MonikaWielichowska">Pana posła Tumanowicza nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-589.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Romana Fritza z Konfederacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-590">
          <u xml:id="u-590.0" who="#RomanFritz">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Czy Polacy są…</u>
          <u xml:id="u-590.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-590.2" who="#RomanFritz">Można kontynuować? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-590.3" who="#RomanFritz">Czy Polacy są skazani na bezkrytyczne wprowadzanie wszystkich regulacji unijnych? Czy Unia Europejska — a już 20 dobrych lat w niej tkwimy — spowodowała zwiększenie obszaru wolności, czy może na odwrót? Czy mamy więcej przedsiębiorców i swobód gospodarczych niż 20 lat temu, czy może na odwrót? Czy mamy więcej gospodarstw rolnych niż 20 lat temu, czy może na odwrót? Czy koszty implementacji — w zasadzie powinniśmy mówić: wdrażania, bo jest takie polskie słowo — wdrażania regulacji unijnych, przerzucane na polskie społeczeństwo, są przewidziane w naszym budżecie np. na przyszły rok? Sama nazwa: Rada Fiskalna przywodzi na myśl jak najgorsze konotacje. Mamy Radę Fiskalną, mamy radę śmaką, owaką. Jaki to kraj, który ma tyle rad? Kraj rad.</u>
          <u xml:id="u-590.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-591">
          <u xml:id="u-591.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-591.1" who="#MonikaWielichowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-591.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów Juranda Dropa.</u>
          <u xml:id="u-591.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-591.4" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Ciekawe, czy mnie minister przekona.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-592">
          <u xml:id="u-592.0" who="#JurandDrop">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pierwsza sprawa, która pojawiała się w różnych uwagach, to jest kwestia realnego wpływu na decyzje i na to, co się dzieje w Polsce. To się pojawiło w uwagach pana posła Kosztowniaka i w późniejszych pytaniach. Jaki będzie ten wpływ? Oczywiście najważniejszy wpływ to wpływ na dyskusję i na jawność tego, co się dzieje w polityce fiskalnej. Rada Fiskalna będzie miała dostęp do modeli makroekonomicznych, będzie miała dostęp do bardzo wielu informacji, które określa art. 6, do całego szeregu informacji, które są w tym momencie niewykorzystywane. Rada Fiskalna będzie miała prawo żądania informacji niezbędnych do wykonywania jej działań od jednostek sektora finansów publicznych, to jest art. 6, czyli będzie miała do nich dostęp i będzie mogła go wykorzystać.</u>
          <u xml:id="u-592.1" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: I co z tego?)</u>
          <u xml:id="u-592.2" who="#JurandDrop">To jest znaczące zwiększenie przejrzystości tego, co się dzieje w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-592.3" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Pan żartuje.)</u>
          <u xml:id="u-592.4" who="#JurandDrop">Natomiast oczywiście dodatkową rzeczą… Dostęp do informacji to jest jedna sprawa. Druga sprawa to jest zdolność do zrozumienia, co te informacje znaczą, do przeanalizowania tych informacji. Dlatego Rada Fiskalna będzie miała swoje biuro, będzie funkcjonowała cały czas i dzięki temu będzie w stanie przedstawiać opinii publicznej rzeczywiste informacje na dany temat.</u>
          <u xml:id="u-592.5" who="#komentarz">(Poseł Roman Fritz: A teraz nie można?)</u>
          <u xml:id="u-592.6" who="#JurandDrop">Natomiast wpływ na decyzje będzie wtedy, gdy wystąpią wyjątkowe sytuacje i trzeba będzie odejść od zasady wyznaczonej przez stabilizującą regułę wydatkową lub ją przekroczyć. Wtedy będzie to możliwe tylko za zgodą Rady Fiskalnej, wobec czego będzie ona miała również realny wpływ na decyzje.</u>
          <u xml:id="u-592.7" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: A, to o to chodzi, żeby dało się przekroczyć te ograniczenia.)</u>
          <u xml:id="u-592.8" who="#JurandDrop">Czy wpłynie to na dyscyplinę? Myślę, że ten wpływ będzie duży przez przekazywanie informacji.</u>
          <u xml:id="u-592.9" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Jestem pod wrażeniem.)</u>
          <u xml:id="u-592.10" who="#JurandDrop">Nie wiem, czy to jest dialog?</u>
          <u xml:id="u-592.11" who="#JurandDrop">To tyle, jeśli chodzi o dwie uwagi pana posła Kosztowniaka. Teraz chciałbym przejść do uwag pana posła Krzysztofa Mulawy. Rozpocznę od kwestii, czy urzędnik w Brukseli musi stanowić prawo. Ta regulacja Unii Europejskiej była współtworzona przez polski rząd i my również jesteśmy jej twórcą. I tak jak prawo europejskie w wielu obszarach to też jest nasze prawo. Jeśli chodzi o czas, czyli 2 tygodnie na opinię odnośnie do budżetu oraz 2 miesiące na odpowiedź rządu, to tak naprawdę to nie o to chodzi. Chodzi o czas dla Rady Fiskalnej, w którym ona przekazuje opinie w przypadku założeń makroekonomicznych, natomiast oczywiście rząd przygotowuje, i to jest z innego momentu, z innego obszaru wyjęty czas, odpowiednie zmiany. Oczywiście jedna sprawa to jest opinia i na to może być krótszy czas, a druga to rzeczywiste zmiany i na odpowiedź rządu może być dłuższy czas.</u>
          <u xml:id="u-592.12" who="#JurandDrop">Sposób wyboru przewodniczącego — to się pojawiało w kilku pytaniach. Ten sposób wyboru przewodniczącego jest czterostopniowy, a więc to jest jeden z najdłuższych i najbardziej rozbudowanych sposobów wyboru osób do różnych ciał decyzyjnych w Polsce, w tym przypadku do Rady Fiskalnej. Na początku jest otwarty konkurencyjny nabór na przewodniczącego, do którego mogą się zgłosić wszyscy mający odpowiednie kwalifikacje i odpowiednie doświadczenie. Tutaj pani posłanka Matysiak wskazała na wyśrubowane kryteria i rzeczywiście te kryteria są wyśrubowane po to, żeby w skład Rady Fiskalnej wchodzili ludzie, którzy mają odpowiednie doświadczenie — nie tylko formalne kwalifikacje, czyli doktorat czy magisterium, ale także odpowiednie doświadczenie w konkretnych obszarach. Chodzi o to, żeby nie były to osoby, które mają doświadczenie w dowolnej dziedzinie. Rzeczywiście to są wyśrubowane kryteria, ale one są po to, żeby w Radzie Fiskalnej zasiadali ludzie, którzy znają się na danej materii, bo to jest opiniowanie, przekazywanie i analizowanie informacji, wyciąganie wniosków, a do tego trzeba mieć doświadczenie. Oczywiście te osoby i sama rada będą uwzględniały rozmaite informacje, które do nich będą docierać, będą podejmowały takie działania, jakie będą uznawały za stosowne, a także z radą, o której wspomniała pani posłanka Matysiak, będą mogły wejść w jakiś dialog na temat np. spraw, które są opiniowane.</u>
          <u xml:id="u-592.13" who="#JurandDrop">Wracając do przewodniczącego, powiem, że po etapie otwartego i konkurencyjnego naboru ze sporządzonej przez zespół listy kandydatów minister finansów wybiera kandydata na przewodniczącego Rady Fiskalnej. To już będzie bardzo zawężone grono ludzi, którzy mają odpowiednie doświadczenie. Spośród nich minister finansów wybiera, a następnie przesyła informację o tym do Sejmu, do odpowiedniej komisji sejmowej, razem z dokumentami, które pokazują, że dany kandydat spełnia te wyśrubowane kryteria. Oczywiście tutaj mamy etap sejmowy i to Sejm weryfikuje, czy dana osoba spełnia te kryteria. Jak widać, jest to bardzo rozbudowana procedura, która umożliwia wybór osób, które z jednej strony znają się na materii, a z drugiej strony są niezależne. W paru wypowiedziach zostały wspomniane te kryteria, które dane osoby muszą spełniać, choćby to, że przez 5 lat poprzedzających moment powołania te osoby nie mogą np. należeć do partii politycznej. Czyli nie jest możliwe, żeby ktoś był wiceministrem i od razu potem członkiem rady, co zdarzało się w ostatnich latach. Wobec czego ta niezależność może być właśnie zachowana przez ten brak związku — czy związku partyjnego, czy w przypadku tego kryterium 5-letniego odstępu, które dotyczy bycia posłem, senatorem, ministrem. Wobec tego związek między pełnieniem jakiegoś urzędu a byciem członkiem Rady Fiskalnej zerwany jest pod względem czasowym. Jest to uważane za silny sposób zachowania niezależności. W procesie pełnienia swoich obowiązków członkowie Rady Fiskalnej są niezależni i zarówno mają to zagwarantowane, jak i jest to od nich oczekiwane. To tyle, jeśli chodzi o zależność.</u>
          <u xml:id="u-592.14" who="#JurandDrop">Czy rząd będzie przejmował się opinią? Z pewnością znowu będzie się przejmował opinią, zarówno jeśli chodzi o analizę, jak i o opinię publiczną, a w pewnych sytuacjach, tak jak wspominałem, będzie to bardziej sformalizowane, np. zasada: zastosuj się lub wytłumacz zmusi właśnie albo do wypełnienia postulatów, które będą wysuwane przez Radę Fiskalną, albo do wytłumaczenia, dlaczego tak nie powinno się robić. Znowu będzie to publiczna informacja.</u>
          <u xml:id="u-592.15" who="#JurandDrop">Pani poseł Pępek pytała o dwie rzeczy. Pierwsza z nich to roczny koszt rady. Roczny koszt rady to jest 7 mln zł zarówno na pensje dla członków rady, jak i na funkcjonowanie biura. Czy wszystkie partie polityczne będą miały dostęp do rady? Odpowiedź brzmi: tak.</u>
          <u xml:id="u-592.16" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Ale jakie to ma znaczenie?)</u>
          <u xml:id="u-592.17" who="#JurandDrop">W takim znaczeniu, że kluby poselskie będą mogły zwrócić się do rady o np. zaopiniowanie aktów prawnych, które mogą być zaproponowane albo są proponowane. Rada może uwzględnić taką prośbę i zakładamy, że będzie działała właśnie w takiej przestrzeni publicznej, bo istotą rady jest funkcjonowanie w przestrzeni publicznej i dostarczanie niezależnych opinii na temat spraw fiskalnych, np. w kwestii skutków fiskalnych jakichś proponowanych ustaw — może takie opinie wydawać.</u>
          <u xml:id="u-592.18" who="#JurandDrop">Teraz pytania pana posła Zandberga. Myślę, że model założenia i dostęp do informacji na temat spraw fiskalnych, do których powinien być dostęp w Sejmie… Ten dostęp jest możliwy poprzez Radę Fiskalną, natomiast w formie zapytania czy prośby o opinię Rady Fiskalnej. Natomiast nie będę się wypowiadał na temat rozwiązań wewnętrznych w samym Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-592.19" who="#JurandDrop">Jeśli chodzi o inne zadania niż tylko te, które nam narzuca Unia Europejska — jak już mówiłem, to nie jest narzucane przez Unię Europejską — to każde państwo ma wybór. Ten model, który przyjęliśmy, jest dosyć powszechny. Z jednej strony jest dostosowany do naszej sytuacji, np. poprzez kwestię tych siedmiu osób i ciał, które je wybierają, czyli prezesa NIK, prezydenta, obydwu stron RDS. To jest dostosowane do naszej sytuacji, więc nie zostało to wzięte jeden do jednego z Unii Europejskiej, jakkolwiek byśmy to powiedzieli. Natomiast z drugiej strony sposób funkcjonowania rad fiskalnych to jest wieloletnie doświadczenie w Europie i Polska jest ostatnim krajem, który takiego ciała akurat nie posiada.</u>
          <u xml:id="u-592.20" who="#JurandDrop">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Śliwki w zakresie wynagrodzeń i tego, że są równe wynagrodzeniom członków Rady Polityki Pieniężnej, to akurat nie jest to prawda, ponieważ potencjalnie maksymalny mnożnik, który może być, może maksymalnie sięgać do poziomu w przypadku członka Rady Polityki Pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-592.21" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: Czyli to jest prawda.)</u>
          <u xml:id="u-592.22" who="#JurandDrop">Natomiast jest 7,8 — to jest podstawowy wskaźnik i taki będzie proponowany.</u>
          <u xml:id="u-592.23" who="#JurandDrop">Jeśli chodzi o pełną kontrolę przewodniczącego, to już się do tego ustosunkowałem… Jeśli chodzi o komentarz pana posła Fritza w zakresie skutków regulacji Unii Europejskiej dla polskich przedsiębiorców i dla polskiej gospodarki, to powiedziałbym, że PKB Polski od wstąpienia do Unii Europejskiej zwiększył się trzykrotnie.</u>
          <u xml:id="u-592.24" who="#komentarz">(Poseł Roman Fritz: To nie jest odpowiedź.)</u>
          <u xml:id="u-592.25" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Inne kraje poszły bardziej do przodu.)</u>
          <u xml:id="u-592.26" who="#JurandDrop">Polska jest w absolutnej czołówce, jest na pierwszym albo drugim miejscu, jeśli chodzi o najwyższy wzrost. Myślę, że to tylko pokazuje, jakim okresem sukcesu są czasy od przystąpienia do Unii Europejskiej. Wydaje mi się, że przeszedłem przez wszystkie pytania. Kontrola przewodniczącego… Chyba to jest wszystko. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-592.27" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Ugruntował mnie w mojej niepewności.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-593">
          <u xml:id="u-593.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-593.1" who="#MonikaWielichowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-593.2" who="#MonikaWielichowska">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o radzie fiskalnej zawarty w druku nr 750 do Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-593.3" who="#MonikaWielichowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała…</u>
          <u xml:id="u-593.4" who="#komentarz">(Poseł Roman Fritz: Sprzeciw!)</u>
          <u xml:id="u-593.5" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Sprzeciw!)</u>
          <u xml:id="u-593.6" who="#MonikaWielichowska">Słyszę sprzeciw, a zatem będziemy głosować nad tym wnioskiem w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-593.7" who="#MonikaWielichowska">Zgłosili panowie sprzeciw?</u>
          <u xml:id="u-593.8" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-593.9" who="#MonikaWielichowska">To co proponujecie, gdzie mamy skierować ten projekt?</u>
          <u xml:id="u-593.10" who="#komentarz">(Poseł Roman Fritz: Do kosza.)</u>
          <u xml:id="u-593.11" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Do kosza.)</u>
          <u xml:id="u-593.12" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-593.13" who="#MonikaWielichowska">Widzę, że panowie posłowie przejęli pałeczkę po panu pośle Braunie.</u>
          <u xml:id="u-593.14" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: To byłby komplement. Jeszcze nam daleko do prezesa Grzegorza.)</u>
          <u xml:id="u-593.15" who="#MonikaWielichowska">Na dobrej drodze jesteście panowie.</u>
          <u xml:id="u-593.16" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Czy mamy pokazać, do którego kosza? Bo jest dylemat.)</u>
          <u xml:id="u-593.17" who="#komentarz">(Poseł Gabriela Lenartowicz: Żałosne, kolego Skalik, naprawdę. Znałam cię z wyższych lotów.)</u>
          <u xml:id="u-593.18" who="#komentarz">(Poseł Roman Fritz: Pani jest oczywiście autorytetem moralnym. Przyjmujemy to.)</u>
          <u xml:id="u-593.19" who="#MonikaWielichowska">Czy sprzeciw panów posłów mogę uznać jako wniosek o odrzucenie?</u>
          <u xml:id="u-593.20" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Tak, pomóżmy sobie.)</u>
          <u xml:id="u-593.21" who="#MonikaWielichowska">To mamy sprawę jasną.</u>
          <u xml:id="u-593.22" who="#MonikaWielichowska">Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-593.23" who="#MonikaWielichowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 16. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (druk nr 760).</u>
          <u xml:id="u-593.24" who="#MonikaWielichowska">Proszę minister klimatu i środowiska panią Paulinę Hennig-Kloskę o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-594">
          <u xml:id="u-594.0" who="#PaulinaHennigKloska">Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Mamy dzisiaj okazję debatować nad niezwykle ważnym, nowym systemem obrotu opakowaniami w Polsce, jego wprowadzeniem i trudnościami w przygotowaniu tego systemu. To bardzo ważna ustawa i bardzo się cieszę, że dzisiaj mogę z państwem na ten temat debatować przy okazji procedowania nad projektem ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, druk sejmowy nr 760.</u>
          <u xml:id="u-594.1" who="#PaulinaHennigKloska">Dlaczego ten system jest taki ważny? Jest pożądany społecznie, ma bardzo duże poparcie społeczne, ponieważ ma zmniejszyć zanieczyszczenie środowiska przez odpady opakowaniowe. Wiemy dobrze, ile mamy w Polsce różnych problemów z odpadami, wysypiskami legalnymi, nielegalnymi. Cel wprowadzenia w większym zakresie recyklingu, a docelowo gospodarki w obiegu zamkniętym, przyświeca temu rządowi, a przede wszystkim kierownictwu nowego ministerstwa klimatu, jest jego misją. To jest cel, do którego chcemy dążyć. Ale jest tak również dlatego, że uważamy, że to jest efektywne ekonomicznie. To także zwiększenie poziomu selektywnego zbierania odpadów, szansa na zwiększenie poziomu recyklingu odpadów opakowaniowych i stworzenie pozytywnych nawyków związanych z segregowaniem odpadów. To też kierunek obrany przez Unię Europejską. Przypomnę, że na Polsce ciążą obowiązki zwiększania obrotu zamkniętego opakowaniami. System kaucyjny jest reakcją też na to. To jest jedna z dróg wskazywanych przez Unię Europejską jako ta, która ma zwiększyć powrót opakowań pewnego typu do systemu, a cele dotyczące butelek jednorazowych z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 l mają dynamicznie rosnąć. Już w 2025 r. mają wynieść 77%.</u>
          <u xml:id="u-594.2" who="#PaulinaHennigKloska">Tak jak powiedziałam, system kaucyjny jest jedną ze ścieżek dojścia do celu. Całą nowelizację za chwilę zaprezentuje państwu pani minister Sowińska. Ja tylko chciałam krótko powiedzieć, dlaczego decydujemy się na przesunięcie wejścia w życia terminu. To w zasadzie odpowiedź na zapotrzebowanie zgłoszone przez wszystkich uczestników tego systemu, tych, którzy ten system mają tworzyć. Przypomnę, że ustawa o systemie kaucyjnym weszła w życie we wrześniu 2023 r. Zaraz potem mieliśmy wybory, zmianę władzy, nowy rząd i w zasadzie dopiero w Ministerstwie Klimatu i Środowiska nowe kierownictwo przystąpiło do tworzenia tego systemu od podstaw. Kilka miesięcy to bardzo krótki okres, by ten system profesjonalnie, dobrze, bezpiecznie dla wszystkich uczestników przygotować. Dziś wielu uczestników tego rynku mówi, że potrzebny jest dodatkowy okres przygotowań. Np. na dziś mamy wydanych pięć koncesji dla operatorów, organizatorów tego systemu, przy czym ostatnia koncesja została wydana całkiem niedawno.</u>
          <u xml:id="u-594.3" who="#PaulinaHennigKloska">Wiemy, jak dużą logistyczną zmianę w gospodarce obrotu opakowaniami powoduje system kaucyjny. Ten ostatni operator miałby naprawdę bardzo krótki czas na wprowadzenie tego systemu, więc nawet ci operatorzy, którzy uzyskali koncesję w ostatnim okresie, zgłaszają taką potrzebę wydłużenia im czasu na wejście w system. Ale to także sklepy, które mówią, że nie są gotowe, to także producenci napojów w opakowaniach, którzy zgłaszają nam, że jeszcze nie zdążyli wybrać operatorów, podpisać z nimi umów. To jest bardzo newralgiczny moment, bo tak naprawdę to jest etap tworzenia bezpiecznego, szczelnego systemu, którego potrzebują gospodarka i konsumenci. Jest bardzo wiele przykładów ustawy, która weszła w życie we wrześniu 2020 r., które pokazują, że ten system jest nieszczelny, źle przygotowany. Zresztą na te głosy i na te problemy odpowiada również nowelizacja. Taki najlepszy przykład na nieszczelność systemu. Przez eliminację z tego systemu część podmiotów, które obracają tego typu napojami w opakowaniach, np. hotele, nie byłaby objęta systemem kaucyjnym. Ktoś może tam pobrać napój w opakowaniu z napisem: system kaucyjny, oddać go w sklepie, pobrać kaucję, której nie zapłacił. Tak została skonstruowana ustawa, nowelizacja te nieszczelności prostuje.</u>
          <u xml:id="u-594.4" who="#PaulinaHennigKloska">My dość mocno pracowaliśmy nad zidentyfikowaniem tych niebezpieczeństw, co też wymagało ze strony resortu czasu, potem przygotowaniem przejścia pełnej ścieżki legislacyjnej. Stąd dzisiaj rozmawiamy jednocześnie o uszczelnieniu tego systemu, nie mamy wątpliwości, że on musi wejść w życie, ale z drugiej strony chcemy dać gospodarce tak naprawdę więcej czasu na jego przygotowanie.</u>
          <u xml:id="u-594.5" who="#PaulinaHennigKloska">Oczywiście jesteśmy otwarci na wszystkie merytoryczne uwagi. Proszę państwa posłów o przychylne potraktowanie naszego projektu, ale też pilne procedowanie nad tym projektem, by mógł on wejść w życie przed końcem roku. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-595">
          <u xml:id="u-595.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-595.1" who="#MonikaWielichowska">Rozumiem, że kontynuować będzie pani podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Anita Sowińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-596">
          <u xml:id="u-596.0" who="#AnitaSowińska">Szanowna Pani Marszałek! Szanowne Panie Posłanki! Szanowni Panowie Posłowie! Ustawa o systemie kaucyjnym została przyjęta w ubiegłym roku znaczną większością głosów. 433 posłów i posłanek głosowało za, co wskazuje, jak ważny jest to system dla Polski. Ten projekt wymagał jednak poprawy, ponieważ w pracach nad nowelizacją wskazaliśmy na wiele ryzyk. Te ryzyka to przede wszystkim to, że minister nie miał wystarczającego nadzoru nad operatorami w trakcie zarówno tworzenia systemu kaucyjnego, jak i jego późniejszego funkcjonowania. Również mogło dochodzić do nadużyć, a nawet wręcz defraudacji przy rozliczaniu opakowań i kaucji, dlatego konieczna jest ta nowelizacja. W celu minimalizacji tych ryzyk rząd zaplanował zmiany w ustawie, które zwiększają rolę ministra jako organu wydającego zezwolenia dla operatorów, a także nadzorującego realizację prac na etapie przed uruchomieniem systemu i potem już w trakcie funkcjonowania, po uruchomieniu.</u>
          <u xml:id="u-596.1" who="#AnitaSowińska">Istotną zmianą jest również wprowadzenie tzw. zamkniętego systemu obiegu kaucji, czyli wdrożenie rozwiązania polegającego na pobieraniu kaucji w całym łańcuchu dostaw. Dzięki temu uszczelniamy system i zapobiegamy możliwości wystąpienia nadużyć. To jednak nie koniec zmian, ponieważ w wyniku procesu konsultacji wprowadziliśmy do nowelizacji ustawy szereg innych zmian, które są potrzebne dla sprawnego i bezpiecznego funkcjonowania systemu. Wymienię tutaj kilka z nich. Zapewniliśmy, że system kaucyjny obejmie cały kraj. Zależało nam na tym, żeby ten system był powszechny i żeby przynajmniej jeden punkt zbiórki operatora był w każdej gminie.</u>
          <u xml:id="u-596.2" who="#AnitaSowińska">Po drugie, uwzględniliśmy potencjał małych sklepów. Chodzi o to, aby sklepy, które sprzedają napoje w opakowaniach wielokrotnego użytku, również mogły, a nawet powinny, zbierać butelki, tak jak zresztą jest obecnie, przy już funkcjonujących systemach kaucyjnych, np. w przemyśle browarniczym. Również wydłużyliśmy do 2026 r. okres przejściowy dla przedsiębiorców, którzy utworzyli system pobierania i zwracania kaucji za opakowania, czyli w przypadku już istniejących systemów. Zwolniliśmy z wymogu uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów w zakresie logistyki zwrotnej. Wyłączyliśmy z obowiązku objęcia systemem kaucyjnym opakowań po produktach mlecznych. Takie uwagi zostały zgłoszone w trakcie konsultacji przez 25 podmiotów. Temat ten był poruszany również na spotkaniu uzgodnieniowym z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi.</u>
          <u xml:id="u-596.3" who="#AnitaSowińska">Opracowaliśmy również nowy logotyp, zresztą mam go tutaj ze sobą. To jest taki prosty, widoczny logotyp kaucyjny, który będzie na każdym opakowaniu podlegającym systemowi. To jest akurat kaucja 50 gr, która będzie dotyczyła butelek plastikowych do 3 l oraz puszek metalowych, a jeżeli będzie to butelka szklana wielokrotnego użytku, to będzie to złotówka, zresztą jak to już funkcjonuje obecnie. Również odstąpiliśmy od wprowadzenia jednoinstancyjności postępowań dotyczących systemu kaucyjnego. Zapewniliśmy także możliwość wnioskowania o DPR-y, czyli dokumenty potwierdzające recykling, przez podmiot reprezentujący do recyklera. Wskazaliśmy, że od 2026 r. opłata produktowa, którą będą ponosić wprowadzający, którzy nie przystąpili do systemu kaucyjnego, obliczana będzie jako potrójna stawka opłaty produktowej. Również przychyliliśmy się do uwag zgłaszanych w ramach uzgodnień z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, zaproponowaliśmy określenie minimalnych celów na poziomie 77% na lata 2025–2028 i 90% od 2029 r. i uwzględniliśmy zaproponowane przez Ministerstwo Finansów zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług. Tutaj chodzi o ujednolicenie zasad rozliczania na gruncie VAT kaucji od opakowań wielokrotnego i jednokrotnego użytku, które nie zostały zwrócone.</u>
          <u xml:id="u-596.4" who="#AnitaSowińska">Dodatkowo, wychodząc naprzeciw postulatom przede wszystkim jednostek handlowych, ale nie tylko, związanym z potrzebą dostosowania pomieszczeń i zmian procedur w zakresie zbierania opakowań w sklepach, zaproponowaliśmy przepisy dotyczące przesunięcia startu systemu na 1 października 2025 r. Start systemu 1 października pozwoli branży na zakończenie przygotowań do jego uruchomienia oraz zaplanowanie płynnego wdrożenia. Dla operatorów będzie to dodatkowy czas na wypracowanie mechanizmów współpracy między sobą, zapewnienie sprawności systemów informatycznych i podpisywanie umów z ponad 80 tys. sklepów.</u>
          <u xml:id="u-596.5" who="#AnitaSowińska">W końcu przesunięcie będzie również pozytywnie oddziaływać na konsumentów, ponieważ zostaną przygotowane akcje informacyjne na temat działania systemu, wprowadzone zostaną nowe etykiety, szaty graficzne produktów, tak aby to poruszanie się po systemie było intuicyjne.</u>
          <u xml:id="u-596.6" who="#AnitaSowińska">Na koniec chciałabym podziękować wszystkim, którzy byli zaangażowani w proces przygotowania legislacji i wypracowania konsensusu. Był to proces niełatwy, ale bardzo potrzebny. Dlatego dziękuję wszystkim podmiotom, które składały cenne, merytoryczne uwagi w procesie konsultacji. Dziękuję pani minister Hennig-Klosce za wsparcie. Szczególne podziękowania kieruję do pracowników Ministerstwa Klimatu i Środowiska — zarówno Departamentu Gospodarki Odpadami, który koordynował prace dotyczące przygotowania nowelizacji, jak i Departamentu Instrumentów Środowiskowych, który był odpowiedzialny za proces wydawania zezwoleń operatorom. Dziękuję wszystkim osobom, które przyczyniły się do tego, że dziś debatujemy nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-596.7" who="#AnitaSowińska">System kaucyjny to krok w kierunku czystego środowiska i gospodarki obiegu zamkniętego. Ważne, aby już od pierwszego dnia funkcjonowania był sprawny, bezpieczny i przyjazny dla konsumenta i temu służy ta nowelizacja. Dlatego proszę Wysoką Izbę o poparcie projektu ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-596.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-597">
          <u xml:id="u-597.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-597.1" who="#MonikaWielichowska">Sejm ustalił, że dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-597.2" who="#MonikaWielichowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-597.3" who="#MonikaWielichowska">Pierwszą do zabrania głosu zapraszam panią poseł Annę Paluch, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-598">
          <u xml:id="u-598.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-598.1" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Na wstępie pozwolę sobie wyrazić radość, że oto po prawie 11 miesiącach od utworzenia rządu koalicji 13 grudnia nareszcie do Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa trafił pierwszy rządowy projekt ustawy. To jest naprawdę osiągnięcie.</u>
          <u xml:id="u-598.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-598.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-598.4" who="#AnnaPaluch">Myślę, że aplauz moich kolegów to potwierdza.</u>
          <u xml:id="u-598.5" who="#AnnaPaluch">Na razie były cztery projekty poselskie, w tym dwa większe z mojego klubu i dwa mniejsze z koalicji rządzącej, dlatego cieszę się, że wreszcie mamy nad czym pracować.</u>
          <u xml:id="u-598.6" who="#AnnaPaluch">Jak czytamy w uzasadnieniu, projekt ustawy zawarty w druku nr 760 ma na celu doprecyzowanie przepisów dotyczących wydawania, cofania i zmieniania przez ministra właściwego do spraw klimatu zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego na wniosek podmiotu reprezentującego, tzn. podmiotu, który będzie prowadził ten system kaucyjny.</u>
          <u xml:id="u-598.7" who="#AnnaPaluch">Omawiany projekt ustawy zawiera w art. 1 zmiany do ustawy z 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, w art. 2 zmiany do ustawy o podatku od towarów i usług, w art. 3 zmiany do ustawy o odpadach, a w art. 4 zmiany do uchwalonej 16 miesięcy temu, tzn. 13 lipca 2023 r., ustawy wprowadzającej system kaucyjny, czyli do ustawy zmieniającej ustawę o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.</u>
          <u xml:id="u-598.8" who="#AnnaPaluch">Projekt ustawy przesuwa o rok termin wprowadzenia systemu kaucyjnego. Terminy określone w niniejszej ustawie to wejście w życie 1 stycznia 2025 r., uruchomienie systemu kaucyjnego 1 października 2025 r., naliczanie potrójnej opłaty produktowej 1 stycznia 2026 r.</u>
          <u xml:id="u-598.9" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Każde nowe przepisy w zetknięciu z rzeczywistością, którą mają unormować, mogą wymagać uściślenia czy doprecyzowania. To jest jasne. Można przyjąć, że warto doprecyzować przepisy uściślające nadzór ministra na etapie poprzedzającym uruchomienie systemu kaucyjnego, a także sprecyzować podstawy do cofnięcia zezwoleń podmiotom, które nie podejmują działań zmierzających do terminowego uruchomienia systemu kaucyjnego. Trzeba wyegzekwować od podmiotów, które uzyskały zezwolenie, podjęcie działań prowadzących do uruchomienia systemu na odpowiednio szeroką skalę. Warto doprecyzować też zawartość wniosku o wydanie zezwolenia, wymagać oświadczeń o niekaralności od członków rady nadzorczej, członków zarządu i prokurentów, zyskać pewność, że systemu nie będą tworzyć ludzie skazani za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. Nawet z uwagi na konieczność starannego przygotowania tego przedsięwzięcia można się pogodzić z opóźnieniem startu systemu kaucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-598.10" who="#AnnaPaluch">Dlaczego jednak przepisy omawianego projektu eliminują z systemu małe firmy? Chodzi o zmianę 9. w art. 1. Może zamiast preferować wielkie podmioty, które stać na przygotowanie systemu obejmującego cały kraj, trzeba było pozostawić możliwość wykazania się małym firmom, które latami budowały systemy zbiórki obejmujące mniejsze obszary, i pozwolić działać rynkowi, zamiast nadmiernie centralizować ten system. Takie zapisy były w ustawie z 13 lipca ub.r.</u>
          <u xml:id="u-598.11" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Zmiana 12. do art. 40j ustawy odnoszącego się do zezwoleń na prowadzenie systemu kaucyjnego budzi szereg istotnych wątpliwości. Wbrew temu, co czytamy w uzasadnieniu, w zmianie 12g zapis ust. 6 jest zmieniany na fakultatywny, czyli „może cofnąć” zamiast dotychczasowego „cofa”. Ta zmiana demobilizuje podmioty i jest korupcjogenna. Zapis o nadaniu klauzuli natychmiastowej wykonalności takiej decyzji niewiele tu poprawia.</u>
          <u xml:id="u-598.12" who="#AnnaPaluch">Ogromne wątpliwości budzi zapis o zwolnieniu z wymogu uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów w zakresie tzw. logistyki zwrotnej. Dodam, że pani minister tak się prześlizgnęła tylko po tym temacie, a inne rzeczy tłumaczyła dokładniej. Chodzi o zbieranie odpadów opakowaniowych objętych ustawą od prowadzących nieprofesjonalną zbiórkę. Otóż w połączeniu ze zmianą sposobu rozliczeń, tzn. dokonywaniem poboru i zapłaty podatku VAT przez podmioty reprezentujące wyłącznie za kaucję za opakowania objęte systemem kaucyjnym, które nie zostały zwrócone w tym systemie, mamy do czynienia z poważnym zagrożeniem rozszczelnienia systemu poboru podatków w tej materii, w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-598.13" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Przypomnę, że ustawa z 13 lipca 2023 r. nie zawierała zmian w ustawie VAT-owskiej, bo minister finansów w rządzie Prawa i Sprawiedliwości nie wyraził zgody na majstrowanie przy tej ustawie, a dotychczasowy zapis ust. 12a art. 29a ustawy VAT-owskiej jest jasny: W przypadku niezwrócenia przez nabywcę opakowania wielokrotnego użytku wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje podwyższa podstawę opodatkowania o wartość tego opakowania. Przez niezwrócenie opakowania wielokrotnego użytku rozumie się również zwrot odpadu opakowaniowego.</u>
          <u xml:id="u-598.14" who="#AnnaPaluch">Wy ten zapis, art. 12a, usuwacie razem z ust. 12b.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-599">
          <u xml:id="u-599.0" who="#MonikaWielichowska">Proszę kończyć, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-600">
          <u xml:id="u-600.0" who="#AnnaPaluch">Pani minister, proszę o jeszcze pół minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-601">
          <u xml:id="u-601.0" who="#MonikaWielichowska">Marszałek…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-602">
          <u xml:id="u-602.0" who="#AnnaPaluch">To jest istotna kwestia. Usuwacie ust. 12a i 12b i wprowadzacie nowe ustępy: ust. 12c i 12d, których brzmienie to swoiste kuriozum. Nie mam czasu, więc nie będę tego tu wyjaśniać.</u>
          <u xml:id="u-602.1" who="#AnnaPaluch">Nie majstrujcie przy VAT, bo dotychczasowe działania waszego rządu to spadek dochodów z VAT o 22 mld zł. Rozpatrywana na tym posiedzeniu zmiana tegorocznego budżetu zwiększa deficyt o 56 mld zł. Czy zatem polskie państwo udźwignie deficyt budżetowy 240 mld zł?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-603">
          <u xml:id="u-603.0" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł, bardzo proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-604">
          <u xml:id="u-604.0" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Mój klub, Prawo i Sprawiedliwość, nie kwestionuje próby doprecyzowania przepisów dotyczących odpadów opakowaniowych, ale sprzeciwia się rozszczelnianiu systemu podatkowego…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-605">
          <u xml:id="u-605.0" who="#MonikaWielichowska">Proszę dokończyć zdanie, bo wyłączę mikrofon.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-606">
          <u xml:id="u-606.0" who="#AnnaPaluch">…bo to uderza w działanie polskiego państwa. Będziemy bardzo krytyczni w dalszych pracach nad tą ustawą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-606.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-607">
          <u xml:id="u-607.0" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł, przekroczyła pani czas o minutę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-607.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszamy panią poseł Gabriel Lenartowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-608">
          <u xml:id="u-608.0" who="#GabrielaLenartowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani poseł mówiła, że doczekaliśmy się pierwszego rządowego projektu. Otóż muszę powiedzieć, że ten rządowy projekt wymagał tyle czasu, bo trzeba było to poprawić, chodzi o waszego bubla. Tyle uwag do waszego bubla. A ile czekaliśmy na ten bubel? Czekaliśmy na niego prawie 8 lat.</u>
          <u xml:id="u-608.1" who="#komentarz">(Gwar ma sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-608.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Pani poseł, mniej…)</u>
          <u xml:id="u-608.3" who="#GabrielaLenartowicz">Ja pracuję tu trzecią kadencję i od początku, od 2016 r. debatujemy nad wdrożeniem pakietu odpadowego, który cały czas był obiecywany, nad którym cały czas procedowano, dyskutowano. I nic nigdy z tego nie wyniknęło. Najważniejsza dla systemu gospodarki odpadami, także opakowaniowymi, także dla systemu kaucyjnego jest, zresztą spóźniona, bo dopiero nad nią pracujemy, kwestia rozszerzonej odpowiedzialności producenta, która ma na celu przede wszystkim ograniczenie deponowania czy wytwarzania odpadów w środowisku, która ma na celu zmobilizowanie producentów przez nałożenie na nich odpowiedzialności, także finansowej, do zastosowania ekodesignu w ten sposób, żeby tych opakowań było jak najmniej albo żeby były w taki sposób wytworzone, żeby podlegały łatwemu recyklingowi.</u>
          <u xml:id="u-608.4" who="#GabrielaLenartowicz">Należy też pamiętać, nie tracić z pola widzenia tego, czemu te projekty mają służyć. One mają służyć przede wszystkim konsumentom, temu, by gospodarka odpadami była tania, efektywna i przede wszystkim skuteczna. Chodzi o działanie zgodnie z piramidą: ograniczamy wytwarzanie odpadów do minimum, jeśli tego się nie da zrobić, to muszą one, zwłaszcza opakowania podlegać wielokrotnemu użytkowi, a jeśli i tego się nie da zrobić, to odpady muszą podlegać łatwemu i taniemu recyklingowi. I ta odpowiedzialność powinna być przeniesiona na producentów. Temu też służy system kaucyjny.</u>
          <u xml:id="u-608.5" who="#GabrielaLenartowicz">Niestety, rzutem na taśmę, pod koniec ubiegłej kadencji został wrzucony projekt. Wszyscy się zgodziliśmy, że trzeba cokolwiek zrobić w tym zakresie, ale o kontrowersjach, jakie on wzbudzał od początku, świadczą te uwagi. Te wszystkie uwagi są od interesariuszy, od samorządów po branżę, od odprowadzających odpady, wprowadzających opakowania, przedstawicieli handlu, a także organizacji pozarządowych, które kibicują narastaniu tej świadomości społeczeństwa w zakresie ochrony środowiska, ochrony zdrowia i ochrony kieszeni konsumentów. I temu ma ten system służyć. On ma służyć nie zarabianiu przez branżę czy stricte hipotetycznej ochronie środowiska. On ma służyć człowiekowi i skutecznej, ekonomicznej, racjonalnej gospodarce, temu, żeby tych odpadów tyle nie wytwarzać, żeby je wytwarzać tylko w marginalnym zakresie i żeby dojść do gospodarki opartej na obiegu zamkniętym, czyli takiej cyrkulacyjnej, gdzie wszystkie zasoby wykorzystuje się po raz kolejny.</u>
          <u xml:id="u-608.6" who="#GabrielaLenartowicz">Ten projekt oczywiście wzbudza ogromne emocje. Rozbieżne są stanowiska interesariuszy, których wysłuchaliśmy, nie tylko ministerstwa, zbierając uwagi, ale także na posiedzeniach kierowanej przeze mnie Podkomisji stałej do spraw monitorowania gospodarki odpadami. Te projekty, te propozycje rozwiązań wielokrotnie były składane do ministerstwa środowiska.</u>
          <u xml:id="u-608.7" who="#GabrielaLenartowicz">Część, nie wszystkie z nich, zostały uwzględnione w przedłożeniu rządowym. Będziemy się przyglądać także dalszym postulatom, ale nie tracąc pola widzenia, przede wszystkim celów, jakim mają służyć te regulacje, i tego, komu mają one służyć: mają służyć naszym mieszkańcom, obywatelom, by lepiej, zdrowiej i taniej egzystować w gospodarstwach domowych. Będziemy się tym propozycjom przyglądać i wszystkie te, które nie będą wykraczały poza materię ustawową…</u>
          <u xml:id="u-608.8" who="#GabrielaLenartowicz">Jeszcze tylko jedna kwestia. Musimy pamiętać, że jest to ustawa o zmianie ustawy i możemy się trzymać tylko przedłożenia legislacyjnego, rządowego, nie możemy wykraczać poza nie, a przedłożenie rządowe też nie mogło wykraczać poza materię, która była notyfikowana w Unii Europejskiej. Stąd trzeba powiedzieć, że jest to naprawa, ale w kierunku dalszego budowania dobrego systemu gospodarki odpadami, dobrego systemu gospodarki obiegu zamkniętego i kolejnego etapu, zwłaszcza rozszerzonej odpowiedzi producenta. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-608.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-609">
          <u xml:id="u-609.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-609.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Elżbietę Burkiewicz, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-610">
          <u xml:id="u-610.0" who="#ElżbietaBurkiewicz">Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Bardzo mi przykro, że to obserwuję, bo siedząc tu na sali, widziałam, że pani poseł Paluch wypowiedziała się bardzo krytycznie, ale nie słucha głosu, który był przed chwilą. A był on bardzo cenny, za co dziękuję, bo pani poseł Lenartowicz, znająca temat od podstaw, naprawdę przekazała dużo cennych rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-610.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Pani poseł, my się zajmujemy wyłącznie ważnymi sprawami.)</u>
          <u xml:id="u-610.2" who="#ElżbietaBurkiewicz">Ale wracając do mojej wypowiedzi. Przedmiotem naszej debaty jest wprowadzenie poprawek do ustawy o systemie kaucyjnym z lipca 2023 r. Ustawa ta, jak już większość z nas wie, zawierała bardzo dużo błędów. W szczególności w poprawkach, które chcemy w tej chwili wnieść do tej ustawy, chodzi o doprecyzowanie przepisów dotyczących zezwoleń na prowadzenie systemu kaucyjnego. Projekt uwzględnia również postulaty branży, i to jest bardzo ważne, dotyczące m.in. podążania kaucji za opakowaniem w całym łańcuchu sprzedaży, wyłączenia opakowań po produktach mlecznych czy wprowadzenia zharmonizowanego systemu oznakowania, o czym mówiła już pani minister. Uwzględnia również autopoprawkę zmieniającą start systemu w drugiej połowie roku 2025.</u>
          <u xml:id="u-610.3" who="#ElżbietaBurkiewicz">Polska 2050 stoi na stanowisku, że system kaucyjny będzie mieć duży potencjał w zakresie ochrony środowiska. Jest to bardzo dobry sposób, aby zmniejszyć ilość odpadów i ułatwić ich recykling oraz zmniejszyć też opłaty za odpady. Wprowadzenie systemu ograniczy w przyszłości ilość odpadów opakowaniowych trafiających na wysypiska i do środowiska naturalnego. Kaucja będzie motywować konsumentów do zwrotu zużytych opakowań, zamiast wyrzucania ich wraz z odpadami komunalnymi. Dzięki temu znacząco zwiększą się wskaźniki zbiórki i recyklingu opakowań.</u>
          <u xml:id="u-610.4" who="#ElżbietaBurkiewicz">Wprowadzane regulacje są zgodne z celami Unii Europejskiej, które zakładają osiągnięcie wysokiego poziomu recyklingu plastikowych butelek. Przewidujemy, że w roku 2030 poziom odzysku to będzie 90%. Bez systemu kaucyjnego osiągnięcie tych poziomów byłoby trudne bądź wręcz niemożliwe. Dzięki systemowi, który docelowo obejmuje cały łańcuch dostaw i końcowe punkty zwrotu w gminach, możliwe będzie kompleksowe zbieranie i przetwarzanie odpadów, co przyczyni się do bardziej zamkniętego obiegu surowców i ochrony zasobów naturalnych.</u>
          <u xml:id="u-610.5" who="#ElżbietaBurkiewicz">System ten przenosi część odpowiedzialności za opakowania z konsumentów na producentów i dystrybutorów. Motywuje ich to do projektowania opakowań, które są łatwiejsze w recyklingu, a także do wdrażania działań na rzecz zwiększenia systemu zbiórki i ponownego użycia. Ponadto system kaucyjny działa w bardzo wielu państwach i to są rozwiązania, które są wygodne i transparentne zarówno dla konsumentów, którzy mogą odzyskiwać pieniądze, jak i dla firm, które mają jasno wytyczone zasady postępowania z opakowaniami.</u>
          <u xml:id="u-610.6" who="#ElżbietaBurkiewicz">Mając na uwadze te kluczowe korzyści, Polska 2050 jest zdania, że wdrożenie zaprojektowanego systemu kaucyjnego w Polsce przyniesie wymierne efekty ekologiczne, ekonomiczne i społeczne. System kaucyjny może stać się niezwykle wartościowym rozwiązaniem dla naszej gospodarki. Oczywiście taki system, żeby dobrze działał, musi być dobrze zaplanowany i wspierany informacyjnie. Obywatele muszą wiedzieć, jak ten system działa, gdzie i w jaki sposób mogą zwracać opakowania. Jeżeli Polska wprowadzi taki system w przemyślany sposób, ma on duże szanse odnieść długotrwały sukces i realnie pomóc w ochronie środowiska. Polska 2050 jest zdania, że tak ważny i rozbudowany system powinien być wprowadzony ostrożnie, dokładnie, po to, by zadziałał i przyniósł przewidywane efekty.</u>
          <u xml:id="u-610.7" who="#ElżbietaBurkiewicz">Polska 2050 jest za przyjęciem zmiany ustawy. Popieramy dalsze prace w komisjach nad zgłaszanymi poprawkami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-610.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-611">
          <u xml:id="u-611.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-611.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Andrzeja Grzyba, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-612">
          <u xml:id="u-612.0" who="#AndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Minister! Ustawa zmieniająca ustawę o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi tak naprawdę zmienia, jak już powiedziano tutaj w debacie, ustawę o systemie kaucyjnym. Chciałbym powiedzieć w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego — Trzecia Droga, że wspieramy prace nad tą ustawą i po pierwszym czytaniu będziemy pracowali nad tym również w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-612.1" who="#AndrzejGrzyb">Po pierwsze, wprowadza się zmiany do regulacji ustawowych dotyczących systemu kaucyjnego. Po drugie, przedmiot zmian dotyczy wydawania, cofania i zmieniania zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego. Zezwolenie to ma wydawać minister właściwy do spraw klimatu. Po trzecie, w ramach prac nad systemem kaucyjnym, jeżeli chodzi o ustawę, która została uchwalona w poprzedniej kadencji, przyjęliśmy ją ze świadomością konieczności jej zmian po uchwaleniu, co również z pełną świadomością przedstawiał ówczesny minister ochrony środowiska, mówiąc o tym. Po czwarte, w trakcie prac nad ustawą o systemie kaucyjnym wielu posłów, jak również interesariuszy podnosiło konieczność modyfikacji już w czasie prac nad tą ustawą przepisów chociażby dotyczących terminu wejścia w życie przepisów ustawy o systemie kaucyjnym czy też asortymentu, chociażby opakowań, które powinny być objęte systemem kaucyjnym, czy też powierzchni obiektów handlowych, które będą włączone do systemu, i tych, które nie będą włączone do systemu. Po piąte, właśnie ostatnia kwestia, kwestia powszechności dostępu do systemu kaucyjnego, jest objęta m.in. projektem tejże ustawy, którą w pierwszym czytaniu rozpatrujemy. Projekt precyzuje nowe regulacje nie tylko związane z dostępem obywateli do systemu, ale również precyzuje minimalną ilość punktów w Polsce i wskazuje na to, że podmiot reprezentujący powinien posiadać co najmniej jeden punkt stacjonarny w każdej gminie w Polsce. Po szóste, projekt precyzuje rolę ministra do spraw klimatu w tworzeniu systemu kaucyjnego, chociażby w zakresie terminowości uruchomienia systemu, jak również wydawania zezwoleń. Po siódme, projekt ustawy precyzuje nowy termin wejścia w życie ustawy w zakresie wprowadzenia systemu kaucyjnego, o 3 kwartały późniejszy niż termin w samej ustawie o systemie kaucyjnym. Termin ten jest również dla podmiotów tym najwcześniejszym terminem dla systemu tworzonego przez indywidualnego operatora i nie może być dłuższy niż 24 miesiące od wydania zezwolenia. Przesunięcie terminu na 1 października jest przede wszystkim motywowane dostosowaniem branży, zasad współpracy pomiędzy operatorami i zapewnieniem zharmonizowania i funkcjonalności systemu.</u>
          <u xml:id="u-612.2" who="#AndrzejGrzyb">Projekt przesunięcia terminu wejścia w życie systemu ma zarówno zwolenników, jak i krytyków, co rozpoznaliśmy w trakcie prac podkomisji, o której mówiła również pani poseł Lenartowicz. Dodać należy, że ta podkomisja do spraw odpadów przeprowadziła wysłuchanie interesariuszy oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych, zarówno po uchwaleniu ustawy o systemie kaucyjnym, jak i dzisiaj, przed posiedzeniem i przed pierwszym czytaniem tejże ustawy. Wszyscy uczestniczący w tych konsultacjach — zarówno podmioty gospodarcze, jak i organizacje zajmujące się przetwarzaniem, a także organizacje pozarządowe — są za wprowadzeniem systemu. Podkreślają obowiązek zastosowania 25% recyklatu z opakowań plastikowych w produkcji nowych opakowań od 1 stycznia 2025 r., a żeby to zrobić, trzeba ten system przygotować. Wskazują na dużą konkurencję nowo wyprodukowanych opakowań z importu, gdzie opakowania pierwotne częstokroć są tańsze od tych, które powstają z udziałem recyklatu, co jest związane z importem m.in. z Kazachstanu. Zbudowanie systemu recyklingu PET wymaga też kapitałochłonnych inwestycji, które są szacowane przez recyklerów na ok. 300–500 mln zł. Podkreślono również, że cztery sieci handlowe dzisiaj są gotowe do tego, by z dniem 1 stycznia wejść w ten system, co jest też jedną z motywacji dla tych, którzy krytykują datę przesunięcia. Wskazano także, że wśród interesariuszy brak jest zgody w sprawie odrębnych systemów prowadzonych przez krajowy system rozlewniczy, który, jak sam wskazuje, jest bardzo efektywny, ponieważ odnotowujemy tu wskaźnik zwrotu wynoszący 95–98%, a rotacja butelek w przypadku napojów bezalkoholowych wynosi nawet 44 razy. To jest superefektywny system, ale podnoszę to, bo było to przedmiotem dyskusji. Zupełnie przeciwstawne opinie interesariusze prezentują w sprawie ustawy o ROP i ustawy kaucyjnej. Która powinna być pierwsza? Wydaje się, że kompromisowym rozwiązaniem byłoby nie tylko wprowadzenie tej ustawy…</u>
          <u xml:id="u-612.3" who="#AndrzejGrzyb">Pani marszałek, już za chwilę kończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-613">
          <u xml:id="u-613.0" who="#MonikaWielichowska">Nawet nie przerywam panu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-614">
          <u xml:id="u-614.0" who="#AndrzejGrzyb">…z dniem 1 października przyszłego roku, ale być może również uda się wprowadzić ustawową regulację, jeżeli chodzi o rozszerzoną odpowiedzialność producentów. Byłoby to ze wszech miar pozytywne dla całego systemu i wszystkich celów, które są związane ze zrównoważonym rozwojem, z gospodarką w obiegu zamkniętym, z efektywnością wykorzystania zasobów i surowców, i byłoby to bardzo korzystne z punktu widzenia gospodarki. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-614.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-615">
          <u xml:id="u-615.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-615.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Anitę Kucharską-Dziedzic z klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-616">
          <u xml:id="u-616.0" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Pani Marszałkini! Pani Ministro! Wysoka Izbo! Część z nas pewnie pamięta finisz IX kadencji Sejmu i przedłożenie, które dzisiaj nowelizujemy. Wszyscy na nie czekali — i interesariusze, i przede wszystkim obywatele, którzy już mieli dosyć wysłuchiwania odmieniania przez wszystkie przypadki sformułowania: gospodarka obiegu zamkniętego, a chcieli wreszcie zobaczyć efekty tego odmieniania przez wszystkie przypadki gospodarki obiegu zamkniętego. Mieliśmy ogromne poparcie dla tego projektu, przy pełnej świadomości — to tu było dzisiaj po wielokroć podkreślane — że jest on w dużej mierze niedopracowany i pojawiają się tam takie punkty zapalne, które mogą powodować i kłopoty interpretacyjne, i kłopoty organizacyjne, a nawet sytuacje, w których nieuczciwi przedsiębiorcy mogą pewne luki prawne wykorzystywać.</u>
          <u xml:id="u-616.1" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Przystępując do prac nad tą nowelizacją w ministerstwie, ale także w Sejmie podczas obrad komisji czy podkomisji, mieliśmy wszyscy pełną świadomość, że aby się nam ta gospodarka obiegu zamkniętego udała, to trzeba wypracować naprawdę porozumienie i nie kompromis, ale konsensus wobec wszystkich działań, które będą musiały być podjęte w związku z tymi rozwiązaniami. Te negocjacje trwały i w ministerstwie, bo pani ministra mówiła dzisiaj o wnioskach, konsultacjach i nieustannych prośbach czy sugestiach wysyłanych przez wszystkich uczestników tego systemu, i w parlamencie podczas obrad komisji czy podkomisji prowadzonych przez panią posłankę Gabrielę Lenartowicz. To na pewno nie było łatwe, wszyscy to pamiętamy i mamy tego świadomość.</u>
          <u xml:id="u-616.2" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Przyłączam się więc do tych podziękowań, które dzisiaj tutaj z mównicy sejmowej wygłosiła pani ministra Anita Sowińska, i jeszcze ją dołączam do owych podziękowań. Dziękuję pani ministro, dziękuję wszystkim za to, że rzeczywiście te konsultacje, te wysłuchania skończyły się tym, że dzisiejsza nowelizacja, a właściwie można powiedzieć, że każdy punkt, każda propozycja z owej nowelizacji zostały wydyskutowane i są efektem porozumienia, do którego w ramach tej nowelizacji doszło. Myślę, że to wszystko, co się wydarzyło do tej pory, przez te miesiące tu, w parlamencie i w ministerstwie, pozwoli branży na zakończenie przygotowań do uruchomienia systemu oraz zaplanowania płynnego wejścia do utworzonych systemów kaucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-616.3" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Co jest w tej nowelizacji? Te przepisy mają na celu zwiększenie kontroli koordynującej ministra w celu zapewnienia sprawności działania i terminowości uruchomienia systemu, w tym zwiększenie nadzoru; wprowadzenie tzw. zamkniętego systemu obiegu kaucji, czyli wdrożenie rozwiązania polegającego na pobieraniu kaucji w całym łańcuchu dystrybucji; zapewnienie rzeczywistego objęcia systemem kaucyjnym całego kraju przez wprowadzenie wymogu utworzenia co najmniej jednego stacjonarnego punktu odbierania opakowań i odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym od użytkowników końcowych w każdej gminie, co spowoduje, że podmioty będą miały jasną wytyczną dotyczącą minimalnej liczby takich punktów; uwzględnienie potencjału małych sklepów i co jest szalenie ważne: zwolnienie z wymogu uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów w zakresie logistyki zwrotnej; wyłączenie opakowań po produktach mlecznych z obowiązku objęcia systemem kaucyjnym; wprowadzenie nowego logotypu systemu kaucyjnego; wydłużenie do 2026 r. okresu przejściowego dla przedsiębiorców, którzy utworzyli system pobierania i zwracania kaucji za opakowania — to było rzeczywiście bardzo długo dyskutowane; odstąpienie od wprowadzenia jednoinstancyjności postępowań dotyczących systemu kaucyjnego; umożliwienie wnioskowania o DPR; wskazanie, że od 2026 r. opłata produktowa, którą będą ponosić wprowadzający, którzy nie przystąpili do żadnego z systemów kaucyjnych, obliczana będzie jako potrójna stawka opłaty produktowej określonej dla danego rodzaju opakowania na napoje; rezygnacja ze stopniowego zwiększania poziomów selektywnej zbiórki i określenie minimalnych celów na poziomie 77% dla lat 2025–2028 i 90% dla 2029 r. i kolejnych lat; uwzględnienie zaproponowanych przez Ministerstwo Finansów zmian w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów.</u>
          <u xml:id="u-616.4" who="#AnitaKucharskaDziedzic">To jest naprawdę sporo zmian i wszystkie zostały wydyskutowane. Klub Lewicy będzie oczywiście popierał ten projekt i nadal nad nim pracował.</u>
          <u xml:id="u-616.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-617">
          <u xml:id="u-617.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-617.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Michała Połuboczka, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-618">
          <u xml:id="u-618.0" who="#MichałPołuboczek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam wrażenie, że ten projekt, w ogóle cała ta ustawa usuwa problem, którego tak naprawdę nie ma. W Polsce nie jest tak, że po naszych ulicach walają się puste butelki PET, tak jak to czasami widzimy na Zachodzie. Nasze firmy recyklingowe, firmy odpadowe świetnie sobie z tym radzą i zupełnie nie trzeba wprowadzać nowego systemu, który to usprawni. Jeżeli wyjmiemy z tego całego śmieciowego obiegu to, co trafia do firm recyklingowych, to one stracą ogromną ilość produktu do przetwarzania. Nasze firmy recyklingowe mają doskonałe systemy oddzielania właśnie plastiku, który da się ponownie wykorzystać, od tej całej reszty.</u>
          <u xml:id="u-618.1" who="#komentarz">(Poseł Gabriela Lenartowicz: Ale to nie jest recykling.)</u>
          <u xml:id="u-618.2" who="#MichałPołuboczek">Jeżeli im to zabierzemy, to zostaną obierki, które będą musiały kompostować. Tak że ten system jest zupełnie niepotrzebny.</u>
          <u xml:id="u-618.3" who="#MichałPołuboczek">Kolejna sprawa to jest takie kuriozum, bo tak naprawdę system i operatorzy nie będą mieli motywacji, żeby te butelki zbierać. Dlaczego? Bo jeżeli zbierają, to muszą zapłacić ludziom za te przyniesione, a jeżeli pobrali już tę kaucję, to najlepszą rzeczą jest to, żeby ta kaucja w systemie zostawała. Wprowadzamy tak naprawdę swego rodzaju oligopol pięciu podmiotów, które będą obsługiwały całą Polskę, podczas gdy w Polsce mamy masę mniejszych przedsiębiorstw, które mogłyby się tym zająć. Już tu koleżanka poruszała ten temat. Dlaczego nie wprowadzamy wolnego rynku? Niech to nie będzie wydawane zgodą ministra. Chodzi o to, by to nie był — jak można powiedzieć — taki kartel, który będzie się dogadywał i dyktował ceny.</u>
          <u xml:id="u-618.4" who="#MichałPołuboczek">Konfederacja na pewno nie poprze tego projektu. Będziemy głosować przeciw. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-618.5" who="#komentarz">(Poseł Gabriela Lenartowicz: Okej, czyli będziemy mieli jeszcze gorzej.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-619">
          <u xml:id="u-619.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-619.1" who="#MonikaWielichowska">Rozumiem, że kontynuować będzie pan poseł Włodzimierz Skalik z Konfederacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-620">
          <u xml:id="u-620.0" who="#WłodzimierzSkalik">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Ustawa kaucyjna jest pochodną unijnej dyrektywy SUP, która dotyczy jedynie plastiku, a nie opakowań szklanych, a mimo to butelka szklana zwrotna została umieszczona w polskim systemie kaucyjnym. Kolejnym absurdem jest brak ujęcia w systemie kaucyjnym opakowań szklanych jednorazowego użytku, a to właśnie one najbardziej zaśmiecają środowisko.</u>
          <u xml:id="u-620.1" who="#komentarz">(Poseł Gabriela Lenartowicz: Ale to PiS wprowadził.)</u>
          <u xml:id="u-620.2" who="#WłodzimierzSkalik">Istniejące przedsiębiorstwa wprowadzające do obrotu opakowania szklane już dziś zapewniają odzysk opakowań na poziomie znacznie przewyższającym cel, jaki wynika z dyrektywy. One osiągają nawet dziewięćdziesiąt kilka procent zwrotu, podczas gdy cel, który mielibyśmy osiągnąć do 2030 r., to jest 90%.</u>
          <u xml:id="u-620.3" who="#WłodzimierzSkalik">Uważamy, że należy wyłączyć z systemu kaucyjnego opakowania szklane zwrotne w całości lub wyłączyć z systemu kaucyjnego opakowania szklane zwrotne dla producentów, którzy już dzisiaj osiągają poziomy zwrotu opakowań określone w ustawie na rok 2030. Będziemy starali się tak uczestniczyć w pracach, by wnosić ten postulat, te poprawki do tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-620.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-621">
          <u xml:id="u-621.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-621.1" who="#MonikaWielichowska">Do pytań zapisało się 30 parlamentarzystów.</u>
          <u xml:id="u-621.2" who="#MonikaWielichowska">Jeśli ktoś z państwa jeszcze chce się dopisać, to zapraszam, bo zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-621.3" who="#MonikaWielichowska">Wyznaczam czas na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-621.4" who="#MonikaWielichowska">Pierwszą do zabrania głosu zapraszam panią poseł Józefę Szczurek-Żelazko, której nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-621.5" who="#MonikaWielichowska">Poseł Ewy Leniart również nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-621.6" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Ryszarda Terleckiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-622">
          <u xml:id="u-622.0" who="#RyszardTerlecki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kwestia, o którą chcę spytać, jakoś nie pojawiała się dotąd w pytaniach czy wypowiedziach państwa posłów. Mianowicie jakie koszty będą ponosić przedsiębiorcy w związku z wprowadzeniem tego systemu? Czy mamy na ten temat wiedzę i czy te koszty zostały jakoś policzone?</u>
          <u xml:id="u-622.1" who="#RyszardTerlecki">Po drugie, mam też pewną wątpliwość. Dlaczego np. firmy w małych miejscowościach, nienależące do wielkich korporacji czy do wielkich sieci, nie mają zapewnionego jakiegoś wsparcia na początek przy uruchamianiu tego systemu? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-622.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-623">
          <u xml:id="u-623.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-623.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Lipca, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-624">
          <u xml:id="u-624.0" who="#KrzysztofLipiec">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-624.1" who="#KrzysztofLipiec">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Debatując nad ustawą o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, chciałem wykazać troskę o małe rodzinne sklepy. Dlatego też proszę przedstawiciela rządu o wskazanie, jaki ustawa będzie miała wpływ na sklepy w małych miejscowościach. Czy nie dojdzie do takiej sytuacji, że w wyniku wzmacniania dużych sieci handlowych rodzinne małe sklepiki znajdą się w trudnej sytuacji i tak naprawdę grozi im likwidacja? W jaki sposób chcecie państwo ochronić takie sklepy przed upadłością i w jaki sposób zamierzacie pomóc zatrzymać klientów w tych sklepach? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-625">
          <u xml:id="u-625.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-625.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Mariusza Krystiana, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-626">
          <u xml:id="u-626.0" who="#MariuszKrystian">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W 2012 r. i 2013 r. koalicja PO-PSL uchwaliła nowelizację ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a później — ustawy o odpadach, co doprowadziło do zmonopolizowania rynku śmieciowego w Polsce. W wielu miejscach powstał taki wręcz gangsterski system. Firmy śmieciowe podzieliły rynek między siebie, nie wchodząc sobie wzajemnie w strefy interesów, doprowadzając do drastycznego wzrostu opłat za śmieci, opłat za utrzymanie czystości, które są pobierane przez gminę od mieszkańców. A przecież skutkiem tych nowelizacji było to, że spółki i zakłady gminne zostały z tego rynku wyrugowane, ponieważ według przepisów gminy nie mogły podjąć się tego własnego zadania.</u>
          <u xml:id="u-626.1" who="#MariuszKrystian">Dziś mamy tę ustawę, która oczywiście również spowoduje wzrost kosztów. Nie ulega wątpliwości, że te koszty ostatecznie zostaną scedowane na konsumentów, ponieważ firmy, które poniosą koszty z tytułu wprowadzenia przepisów tej ustawy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-627">
          <u xml:id="u-627.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-628">
          <u xml:id="u-628.0" who="#MariuszKrystian">…ostatecznie przerzucą je na mieszkańców. W związku z tym przy galopujących cenach energii i przy wzroście cen żywności dokładacie Polakom kolejne obciążenie dla ich portfeli. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-628.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-629">
          <u xml:id="u-629.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-629.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Łukasza Ściebiorowskiego, Koalicja Obywatelska, ale nie widzę pana posła.</u>
          <u xml:id="u-629.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Annę Sobolak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-630">
          <u xml:id="u-630.0" who="#AnnaSobolak">Pani Marszałek! Pani Minister! Procedowana dzisiaj ustawa o zmianie ustawy tzw. kaucyjnej to namacalny dowód na niechlujstwo legislacyjne i pogardę dla prawa i środowiska, które wykazywał rząd za czasów Zjednoczonej Prawicy. Zamiast przepisów rozszerzonej odpowiedzialności producentów, które należało implementować do 5 stycznia 2023 r., została nam pozostawiona pokraczna proteza w postaci ustawy kaucyjnej. ROP miał sprawić, że producenci będą uczestniczyć w kosztach gospodarowania odpadami, zmniejszając obciążenia finansowe mieszkańców i chroniąc środowisko. Zamiast tego mamy taką sytuację, że koalicja 15 października zmuszona jest poprawić niniejszą ustawę, by nie zwiększać obciążeń mieszkańców. Należy podziękować za tę ciężką, tytaniczną pracę, jaką wykonuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska, by to naprawić. Należy podziękować również pani poseł Gabrieli Lenartowicz, przewodniczącej podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-630.1" who="#AnnaSobolak">W związku z tym mam do pani minister kilka pytań: Kiedy możemy spodziewać się zakończenia pracy nad ustawą ROP? Czy mamy pewność, że projektowana ustawa ROP wejdzie co najmniej równolegle z ustawą kaucyjną w nowym terminie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-631">
          <u xml:id="u-631.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-632">
          <u xml:id="u-632.0" who="#AnnaSobolak">Czy procedowana ustawa kaucyjna będzie elementem ROP? Jak będzie się z nim łączyć finansowo i organizacyjnie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-632.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-633">
          <u xml:id="u-633.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-633.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Dominika Jaśkowca, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-634">
          <u xml:id="u-634.0" who="#DominikJaśkowiec">Pani Marszałek! Pani Ministro! Wysoka Izbo! O wprowadzeniu systemu kaucyjnego w Polsce mówi się już od dłuższego czasu. Nic w tym dziwnego, bo z pewnością będzie to rewolucja dotykająca każdego Polaka. Wymusi na nas zdecydowaną zmianę nawyków konsumenckich.</u>
          <u xml:id="u-634.1" who="#DominikJaśkowiec">Nowelizacja przepisów wprowadzających kaucjonowanie opakowań opóźni wejście w życie systemu kaucyjnego. To niewątpliwie cieszy, ale równocześnie poza tym systemem pozostanie spora część opakowań, w tym m.in. popularne małpki. Małpki to, jak wiadomo, małe butelki po napojach alkoholowych. Małpki z racji małych rozmiarów zaśmiecają krajobraz polskich miast. Można je spotkać w parkach, lasach, skwerach, są obecne jako śmieci w niemal każdej przestrzeni publicznej. Dlaczego mają one pozostać poza systemem kaucyjnym? Czy jest szansa, że to się zmieni? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-634.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-635">
          <u xml:id="u-635.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-635.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Piątkowskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-636">
          <u xml:id="u-636.0" who="#KrzysztofPiątkowski">Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Pani Minister! Rządowy projekt ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oczywiście zasługuje na uznanie. Bardzo dziękuję ministerstwu za jego przygotowanie. Będziemy wspierać te działania.</u>
          <u xml:id="u-636.1" who="#KrzysztofPiątkowski">Chciałbym dzisiaj, jeśli państwo pozwolicie, pójść trochę w przyszłość i zwrócić uwagę na zagadnienie spoza zakresu tej ustawy. W poprzedniej kadencji zgłosiłem projekt ustawy mający na celu ułatwienie segregacji odpadów poprzez umieszczanie na opakowaniach informacji o ich docelowej frakcji odpadowej. Wówczas projekt nie otrzymał numeru druku. To jeden z rodzajów zamrażarki stosowanej przez panią marszałek Witek. Sprawa ta pozostaje jednak aktualna. Konsumenci wciąż mają trudności z poprawnym segregowaniem odpadów, zwłaszcza tych wielomateriałowych. Oznaczenia wskazujące, do jakiej frakcji powinno trafić opakowanie, a także informujące o braku możliwości recyklingu nie tylko ułatwiłyby segregację, ale też mogłyby wywierać presję na producentów, by unikali opakowań szkodliwych dla środowiska, i wpływać na decyzje konsumentów. Dlatego chciałbym zapytać: Czy rząd będzie podejmował kroki w celu uczynienia gospodarki odpadami bardziej przejrzystą i przyjazną środowisku?</u>
          <u xml:id="u-636.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-637">
          <u xml:id="u-637.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-637.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Małgorzatę Pępek. Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-637.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Pawła Masełkę, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-638">
          <u xml:id="u-638.0" who="#PawełMasełko">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jesteśmy chyba jednym z niewielu krajów w Europie, w których nie działa system odbioru tych odpadów, które można by było poddać recyklingowi. Moi drodzy, większość z tych sieci, które działają na terenie innych, sąsiednich krajów, jest przygotowana do odbioru butelek, PET i innych materiałów, które można ponownie odebrać.</u>
          <u xml:id="u-638.1" who="#PawełMasełko">Chciałbym zapytać o jedną ważną rzecz, bo przez przygotowywanie tej ustawy tak naprawdę tym firmom czy spółkom gminnym, które zajmują się zbiórką odpadów, wyjmujemy dzisiaj ten wsad, który jest najbardziej opłacalny. Mam takie pytanie: Czy mamy jakieś symulacje, jakie ewentualne koszty będą musieli ponieść mieszkańcy w wyniku tego, że część odpadów, tych najcenniejszych, trafi do firm czy sklepów, które będą je odbierały? Czy są jakieś tego typu wyliczenia? Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-639">
          <u xml:id="u-639.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-639.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Klaudię Jachirę, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-640">
          <u xml:id="u-640.0" who="#KlaudiaJachira">Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Pani Ministro! Polki i Polacy czekają na system kaucyjny. W zależności od sondaży za tym rozwiązaniem jest od 80% do 90% społeczeństwa. Chcemy butelkomatów i kaucji, bo jeździmy za granicę.</u>
          <u xml:id="u-640.1" who="#komentarz">(Poseł Roman Fritz: Nie chcemy. To wy chcecie.)</u>
          <u xml:id="u-640.2" who="#KlaudiaJachira">Widzimy, że ten system, czasem już od dekad, z powodzeniem działa w wielu krajach, a w parkach, lasach czy nad rzeką nie leżą tony plastiku. Poprawiony system kaucyjny połączony oczywiście docelowo, mam nadzieję, z rozszerzoną odpowiedzialnością producenta to system, na którym wszyscy skorzystamy, zarówno konsumenci, zainteresowana tym branża, jak i, co w tym wypadku najważniejsze, środowisko. To jest bardzo ważna rzecz, trzeba ją podkreślić. Musimy pamiętać o tym, że głównym beneficjentem tych rozwiązań ma być środowisko, a wtedy skorzystamy też my wszyscy, bo będziemy po prostu żyć w czystym i zdrowym otoczeniu.</u>
          <u xml:id="u-640.3" who="#KlaudiaJachira">Oczywiście nie byłabym sobą, gdybym na koniec nie wspomniała o tym, o czym wspominam od początku tej dyskusji, czyli właśnie o małpkach. Rozumiem, że na tym etapie nie jesteśmy ich w stanie włączyć do systemu, jesteśmy opóźnieni przez posunięcia poprzedników, natomiast być może jest to dobry moment, by porozmawiać o innym systemowym rozwiązaniu. Czy naprawdę potrzebujemy sprzedawać alkohol w tak małych opakowaniach? Jeżeli zaprzestaniemy, to być może z naszego otoczenia zniknie ten inwazyjny gatunek: małpka.</u>
          <u xml:id="u-640.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-641">
          <u xml:id="u-641.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-641.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Henryka Szopińskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-641.2" who="#komentarz">(Poseł Bartłomiej Pejo: Dajcie spokój tym małpkom. Piękne zwierzątka.)</u>
          <u xml:id="u-641.3" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Inwazyjne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-642">
          <u xml:id="u-642.0" who="#HenrykSzopiński">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Prawa strona wypomina, że przygotowanie nowelizacji trwało długo. Trochę to trwało, ale to czas poświęcony na naprawę prawnego gniota, którego nam zostawiliście. Dobrze się stało, że w tej sytuacji wysłuchano przedsiębiorców i samorządowców, którzy, pełni obaw dotyczących niejasnych uregulowań funkcjonowania złego systemu kaucyjnego, od miesięcy apelowali o przesunięcie terminu wejścia w życie tej ustawy. Mam nadzieję, że ten dodatkowy czas pozwoli im na dobre przygotowanie się i płynne wdrożenie jej zapisów.</u>
          <u xml:id="u-642.1" who="#HenrykSzopiński">Wracam do słusznej idei wprowadzenia systemu kaucyjnego. Mam kilka pytań. Z jakimi kosztami będą musieli zmierzyć się mali przedsiębiorcy, przygotowując swój sklep do systemu kaucyjnego? Jaka jest szacowana średnia liczba rotacji, jakie w danym roku będzie odbywało opakowanie wielokrotnego użytku? Czy ministerstwo przewiduje w dalszej kolejności jakiś system kaucyjny dla butelek po alkoholu, które dzisiaj są traktowane jako opakowania jednorazowe? Ostatnie pytanie: Ilu operatorów uzyskało już pozwolenie, a ilu operatorów ma być docelowo? Czy będzie obowiązywała jakaś rejonizacja? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-643">
          <u xml:id="u-643.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-643.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Magdalenę Łośko, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-644">
          <u xml:id="u-644.0" who="#MagdalenaŁośko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! System kaucyjny jest rozwiązaniem powszechnie stosowanym w Europie już od dobrych kilkudziesięciu lat. Polska dołączy do tego grona i będzie drugim co do wielkości krajem z systemem kaucyjnym w Europie. Chcemy, aby system kaucyjny wymusił zmianę nawyków konsumenckich i przyczynił się do cyrkulacji opakowań w gospodarce, eliminując ciągłe wprowadzanie do środowiska tworzyw sztucznych. System jest wyczekiwany społecznie, a prace nad ustawą są szeroko konsultowane.</u>
          <u xml:id="u-644.1" who="#MagdalenaŁośko">Chcę zapytać o możliwość wprowadzenia zwrotu kaucji nie tylko w formie gotówkowej, ale również bezgotówkowej, np. w formie programów lojalnościowych. Czy ministerstwo przewiduje również taką formę zwrotu kaucji? Mam pytanie: Czy ministerstwo przewiduje przeprowadzenie kampanii informacyjnych bądź edukacyjnych przed wdrożeniem systemu? Wydaje się, że ważne jest, aby wcześniej poinformować społeczeństwo o zachodzących zmianach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-644.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-645">
          <u xml:id="u-645.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-645.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Katarzynę Matusik-Lipiec, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-646">
          <u xml:id="u-646.0" who="#KatarzynaMatusikLipiec">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Zgodnie z zapisami procedowanego projektu ustawy odraczamy wejście w życie ustawy o 10 miesięcy po to m.in., by wprowadzić ustawę o rozszerzonej odpowiedzialności producentów, która to ustawa powinna funkcjonować od dawna, ale nasi poprzednicy o to nie zadbali, być może celowo. Przesunięcie wejścia w życie ustawy pozwoli na dopasowanie ustawy kaucyjnej do systemu rozszerzonej odpowiedzialności producentów, bo nie powinniśmy zapominać, że kaucja powinna być integralną częścią ROP-u, a nie na odwrót.</u>
          <u xml:id="u-646.1" who="#KatarzynaMatusikLipiec">Mam pytanie do pani minister: Dlaczego przesunięcie terminu wejścia w życie ustawy kaucyjnej proponuje się na 1 października, a nie np. na 1 stycznia 2026 r.? Przecież samorządy funkcjonują w systemie rocznej sprawozdawczości, a termin 1 października będzie dla nich oznaczał podwójną sprawozdawczość. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-646.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-646.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-647">
          <u xml:id="u-647.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-647.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobry wieczór.</u>
          <u xml:id="u-647.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Roman Fritz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-647.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-648">
          <u xml:id="u-648.0" who="#RomanFritz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mówimy o opakowaniach, a więc również o polskich producentach opakowań. Wartość produkcji to 45 mld zł, 5. miejsce w Unii Europejskiej, udział w rynku Europy na oko 20%. Tempo produkcji rośnie rok do roku o 8–9%. Co trzeba zrobić? Trzeba nałożyć tym producentom kolejne chomąto.</u>
          <u xml:id="u-648.1" who="#RomanFritz">Taka ciekawostka. Czy państwo wiecie, że przy zachodniej granicy w polskich sklepach Niemcy dokonują masowych zakupów napojów z tego prostego powodu, że nie muszą targać ogromniastych toreb z butelkami i wrzucać do wielkich systemów i maszyn zwrotnych?</u>
          <u xml:id="u-648.2" who="#komentarz">(Poseł Piotr Paweł Strach: To się skończy.)</u>
          <u xml:id="u-648.3" who="#RomanFritz">Proszę państwa, polskich producentów opakowań oczywiście dotykają te regulacje, bo brakuje…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-649">
          <u xml:id="u-649.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-650">
          <u xml:id="u-650.0" who="#RomanFritz">Jeszcze chwilę. Panie marszałku, dokończę. 10 sekund.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-651">
          <u xml:id="u-651.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę pana, mamy godzinę opóźnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-652">
          <u xml:id="u-652.0" who="#RomanFritz">Pozwólcie…</u>
          <u xml:id="u-652.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-653">
          <u xml:id="u-653.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Łukasz Osmalak, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-653.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-653.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie słychać pana, panie pośle. Dziękujemy panu bardzo serdecznie. Panie pośle, jeszcze raz dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-654">
          <u xml:id="u-654.0" who="#RomanFritz">…zdrowy rozsądek.</u>
          <u xml:id="u-654.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-655">
          <u xml:id="u-655.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobra, zachowując zdrowy rozsądek, przekroczył pan czas o pół minuty.</u>
          <u xml:id="u-655.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Łukasz Osmalak.</u>
          <u xml:id="u-655.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-656">
          <u xml:id="u-656.0" who="#ŁukaszOsmalak">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Szanowni Obywatele! Przedsiębiorcy zgłaszali do tego projektu ustawy swoje uwagi.</u>
          <u xml:id="u-656.1" who="#ŁukaszOsmalak">Pani Minister! Pytanie: Czy wszystkie te uwagi zgłaszane przez przedsiębiorców udało się uwzględnić w tym projekcie ustawy? I drugie pytanie: Czy byłaby pani minister uprzejma odpowiedzieć na pytanie, jak realnie na rynek nieruchomości od strony takiej typowo gospodarczej wpłynie przyjęcie tej ustawy, wdrożenie tej ustawy? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-656.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-657">
          <u xml:id="u-657.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-657.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Barbara Okuła, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-658">
          <u xml:id="u-658.0" who="#BarbaraOkuła">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! System kaucyjny to bardzo ważny element ochrony środowiska i w obecnej sytuacji, kiedy rośnie konsumpcjonizm, konieczne staje się wprowadzanie rozwiązań ograniczających nadmiar odpadów, które po sobie zostawiamy. Dobrze, że jako politycy rozumiemy konieczność wprowadzenia systemu kaucyjnego, ale ważne jest również zwiększenie świadomości społecznej o tym, ile każdy z nas może zrobić, żeby ochronić środowisko.</u>
          <u xml:id="u-658.1" who="#BarbaraOkuła">Jakie działania planuje ministerstwo, żeby pomóc konsumentom lepiej zrozumieć korzyści płynące z recyklingu i systemu kaucyjnego zarówno dla nich samych, jak i dla środowiska oraz gospodarki? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-658.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-659">
          <u xml:id="u-659.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-659.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Elżbieta Burkiewicz, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-660">
          <u xml:id="u-660.0" who="#ElżbietaBurkiewicz">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Chciałabym podziękować Ministerstwu Klimatu i Środowiska i szczególnie pani minister Anicie Sowińskiej za to, że uwzględniając uwagi interesariuszy, organizacji oraz stowarzyszeń strony społecznej, podjęła się wniesienia poprawek do ustawy z lipca 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-660.1" who="#ElżbietaBurkiewicz">Miałam pytanie przygotowane do pani minister, ale chciałabym zadać pytanie panu posłowi Połuboczkowi. Czy pan poseł był kiedyś na spacerze w lesie? Czy pan poseł widział walające się butelki? I dlaczego pan poseł wprowadza Polaków w błąd? To, co jest w tej chwili w Polsce, czyli ten system, który mamy, tak naprawdę nie działa. Jak się idzie do lasu na spacer, to jest masa walających się butelek i naprawdę system, który chcemy wprowadzić, jest bardzo potrzebny. Opowiada pan po prostu… Nie chcę mówić co. Bajki. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-660.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-661">
          <u xml:id="u-661.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-661.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Golińska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-662">
          <u xml:id="u-662.0" who="#MałgorzataGolińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wszyscy państwo mówicie tutaj, że czekacie na system kaucyjne, a tymczasem przesuwacie termin jego wejścia w życie prawie o rok. Polskie firmy, np. PolKa, Polska Kaucja, czy Eko-Operator, wskazują, że są gotowe, żeby uruchomić system już 1 stycznia 2025 r. Z kolei OK Operator Kaucyjny, operator Lidla i Kauflandu, niemieckiej grupy Schwarc, wskazuje, że dla nich optymalnym terminem jest 1 stycznia 2026 r., a według pani minister Sowińskiej jest to tzw. duży gracz.</u>
          <u xml:id="u-662.1" who="#MałgorzataGolińska">Jeśli do tego dodamy informację czy warunek, który wprowadzacie w tym projekcie, że operator systemu musi obejmować cały kraj, warunek, który świadomie eliminuje małe firmy, w tym polskie firmy, to według mnie ta zmiana nie jest wprowadzana przypadkiem, ale jest zmianą pod dużych operatorów z dominującym obcym kapitałem kosztem operatorów polskich. A więc pytanie jest jedno: W czyim interesie wprowadzacie tę zmianę?</u>
          <u xml:id="u-662.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-662.3" who="#komentarz">(Poseł Gabriela Lenartowicz: Ozdoby. On to wprowadził.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-663">
          <u xml:id="u-663.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-663.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Na pewno wprowadzamy. Przez 8 lat tego nie zrobiliście.</u>
          <u xml:id="u-663.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Paweł Hreniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-663.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-663.4" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-663.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Paweł Sałek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-663.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-664">
          <u xml:id="u-664.0" who="#PawełSałek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak ta ustawa była przyjmowana, panie marszałku, w poprzedniej kadencji, to prawie wszyscy na tej sali głosowali za, więc to nie jest tak, że tej ustawy nie było.</u>
          <u xml:id="u-664.1" who="#PawełSałek">Mam trzy pytania. Proszę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-665">
          <u xml:id="u-665.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jest taka dobra, że trzeba ją poprawiać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-666">
          <u xml:id="u-666.0" who="#PawełSałek">Proszę ewentualnie o przedłużenie, przechodzę do rzeczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-667">
          <u xml:id="u-667.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie przedłużę panu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-668">
          <u xml:id="u-668.0" who="#PawełSałek">Szanowni Państwo! Pierwsza sprawa. To pierwsza ustawa merytoryczna, która jest realizowana w tej Izbie przez komisję ochrony środowiska, pierwsza ustawa rządowa po prawie roku działalności tego rządu, warto to podkreślić. Gdyby nie speckomisje, które były zwołane wiele razy przez posłów Prawa i Sprawiedliwości, m.in. dzisiaj na temat CITES i Sokołów, to byście państwo w ogóle nie pracowali na posiedzeniach tej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.</u>
          <u xml:id="u-668.1" who="#PawełSałek">Przechodzę do zadawania pytań. Konkretnie. Pierwsze pytanie, pani minister: Jaki jest powód, że zwolnienie z uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów opakowaniowych będą miały firmy prowadzące nieprofesjonalną zbiórkę, bo te…</u>
          <u xml:id="u-668.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-668.3" who="#PawełSałek">…może budzić obawy co do weryfikacji. Drugie pytanie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-669">
          <u xml:id="u-669.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-669.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Woś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-669.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-669.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie słychać pana już, panie pośle. Dziękuję panu serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-669.4" who="#komentarz">(Poseł Paweł Sałek: Dziękuję, że nie mogłem zadać pytania.)</u>
          <u xml:id="u-669.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">To trzeba było być bystrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-669.6" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-669.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-670">
          <u xml:id="u-670.0" who="#MichałWoś">Panie Marszałku! To ten Sejm, który obiecywał marszałek Hołownia, że można korzystać i mówić, zadawać pytania.</u>
          <u xml:id="u-670.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-671">
          <u xml:id="u-671.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Mam pani przypomnieć pana Terleckiego?</u>
          <u xml:id="u-671.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę, zakończyliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-672">
          <u xml:id="u-672.0" who="#MichałWoś">Niewygodne pytania, panie marszałku… Najwidoczniej panu nie przeszkadzają.</u>
          <u xml:id="u-672.1" who="#MichałWoś">Szanowni Państwo! Krótkie pytania. Pierwsze, blisko rok będzie lada chwila, jak rządzicie i co państwo w ciągu tego roku wykonali, żeby dotrzymać ustawowego terminu? Przesuwać łatwo, ale konkretnie co zrobiliście w ciągu tego roku? I druga rzecz absolutnie niepokojąca, czyli wprowadzenie w ramach tej nowelizacji wymogu dotyczącego obsługi całego kraju. Eliminujecie polskie firmy, działając na rzecz wielkich zagranicznych korporacji. Takie są fakty. I proszę o wyjaśnienie tej niepokojącej sytuacji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-672.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-673">
          <u xml:id="u-673.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-673.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Andrzej Śliwka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-673.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-674">
          <u xml:id="u-674.0" who="#AndrzejŚliwka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Mam konkretne pytania. Czy te przepisy, które państwo wprowadzacie, chronią małych przedsiębiorców, małych producentów? Czy np. mały browar z Elbląga, Iławy, Braniewa może obawiać się tej zmiany, którą państwo w tym momencie prezentujecie? Jak ten mały browar ma ściągnąć produkt, szkło z innego miasta, jeżeli ktoś będzie chciał właśnie to szkło w innym mieście przekazać? I jedno jeszcze zasadnicze pytanie: Jaki jest realny powód tej zmiany? Pani mówi o wpływie dużych graczy, naciskach dużych graczy. Czy to jest realny powód tego, że ten termin jest właśnie odsuwany na przyszły rok? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-674.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-675">
          <u xml:id="u-675.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-675.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Piotr Kandyba, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-676">
          <u xml:id="u-676.0" who="#PiotrKandyba">Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Szanowni Państwo! Zacznę od pytania, żeby zdążyć i żeby się nie powtarzać. To pytanie jest następujące: Czy jest szansa na wprowadzenie dla firm okresu przejściowego na zużycie zapasów opakowań i produktów bez znaku kaucji? Potrzeba 2 miesięcy na wprowadzenie do obrotu produktów bez znaku kaucji od momentu przystąpienia do systemu kaucyjnego. To według mnie zachęci firmy do szybszego przystąpienia do systemu.</u>
          <u xml:id="u-676.1" who="#PiotrKandyba">I teraz druga część. Na okoliczność ustawy kaucyjnej miałem przyjemność prowadzenia zespołu parlamentarnego do spraw bezpieczeństwa, ochrony i rozwoju produktów spożywczych, przemysłu spożywczego. I tutaj wielkie podziękowania dla pani minister za to, że wysłuchała nas wszystkich, wysłuchała samorządowców, wysłuchała firmy produkujące, wysłuchała też firmy, które biorą udział…</u>
          <u xml:id="u-676.2" who="#PiotrKandyba">Nie zdążyłem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-676.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-677">
          <u xml:id="u-677.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-677.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Paluch, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-677.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-678">
          <u xml:id="u-678.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-678.1" who="#AnnaPaluch">Mam tradycyjne pytanie do państwa: Czy nie moglibyście najpierw dokładnie przeczytać tekstu, o którym się wypowiadacie? Słyszałam tutaj wielokrotnie opowieści o tym, że po prostu to jest bubel prawny, że tutaj nic nie zrobiliśmy. Szanowni państwo, gdybyście dokładnie przeczytali ustawę, to wiedzielibyście, że jest tak, że zmiany w art. 1 są delikatne. To jest powtarzanie procedur, które już tam są ustalone od ponad roku, natomiast bardzo istotne zmiany są w ustawie VAT-owskiej w art. 2, czyli w tym, do czego mamy największe zastrzeżenia. Więc bądźcie państwo łaskawi po prostu dokładnie przeczytać teksty, o których się wypowiadacie i co do których macie jakieś pytania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-678.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-679">
          <u xml:id="u-679.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-679.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jerzy Meysztowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-680">
          <u xml:id="u-680.0" who="#JerzyMeysztowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Co do tego, że sprawny system kaucyjny powinien być wprowadzony i to jak najszybciej, nie mamy wątpliwości, bo musimy chronić środowisko. To przesunięcie terminu wprowadzenia może być korzystne również dla tych mniejszych podmiotów. I rzeczywiście myślę, że podczas pracy w komisji musimy się zastanowić, czy wymóg spełnienia tego odbioru na terenie całego kraju jest właściwy, dlatego że on może wyeliminować te mniejsze firmy, które już zajmują się odbiórką odpadów i mogą być zdominowane przez rzeczywiście dużych graczy, którzy zmonopolizują ten rynek. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-680.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-681">
          <u xml:id="u-681.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-681.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Gabriela Lenartowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-681.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-682">
          <u xml:id="u-682.0" who="#GabrielaLenartowicz">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Brawo PiS! Naprawdę widać, że za radą pani poseł Paluch przeczytaliście uważnie ustawę i atakujecie swojego kolegę, zwłaszcza panowie solidarnej, suwerennej czy jak jej tam, nijakiej teraz Polski, bo zdaje się, że zniknęła, swojego kolegę Ozdobę, który to wprowadził.</u>
          <u xml:id="u-682.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-682.2" who="#GabrielaLenartowicz">To przecież minister Ozdoba zapewnił, że opakowania wielokrotnego użytku, szklane… My nie możemy w tej chwili wyjść poza tę materię. To są wasze rozwiązania i wy sobie tak to chwalicie.</u>
          <u xml:id="u-682.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Nieprawda! Kłamie pani!)</u>
          <u xml:id="u-682.4" who="#GabrielaLenartowicz">Podobnie ma się rzecz z całym systemem. Naprawdę zgadzam się z posłem Skalikiem, którego tu nie ma, że owszem, mamy wprowadzony plastik i tylko opakowania wielokrotnego użytku…</u>
          <u xml:id="u-682.5" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Panie marszałku, w trybie sprostowania mojej źle zrozumianej wypowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-682.6" who="#GabrielaLenartowicz">Ja już dobrze zrozumiałam panią poseł tak naprawdę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-683">
          <u xml:id="u-683.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł</u>
        </div>
        <div xml:id="div-684">
          <u xml:id="u-684.0" who="#GabrielaLenartowicz">Proszę za tą radą przekazać kolegom, żeby przeczytali, że atakują swojego kolegę. Ja sądzę, że to jest celowe. Jednak sądzę, że to jest celowe.</u>
          <u xml:id="u-684.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-684.2" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Gabrysia, chodź.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-685">
          <u xml:id="u-685.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-685.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani marszałkini Monika Wielichowska.</u>
          <u xml:id="u-685.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-686">
          <u xml:id="u-686.0" who="#MonikaWielichowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-686.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Poproszę w trybie sprostowania, panie marszałku. Mam prawo do trybu sprostowania. Pan narusza regulamin. Pan powinien stać na straży regulaminu.)</u>
          <u xml:id="u-686.2" who="#MonikaWielichowska">To ja poczekam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-687">
          <u xml:id="u-687.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie będę stał. Teraz siedzę.</u>
          <u xml:id="u-687.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-687.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Będziesz siedział.)</u>
          <u xml:id="u-687.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Kto to powiedział?</u>
          <u xml:id="u-687.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-687.5" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Czego się po komuchu spodziewać?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-688">
          <u xml:id="u-688.0" who="#MonikaWielichowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wszyscy na tej sali jesteśmy zgodni, że system kaucyjny to krok w kierunku czystego środowiska i że jeżeli uruchomimy powszechny, prosty system kaucyjny, to kaucja zmotywuje nas, konsumentów, do oddawania zużytych opakowań. Kaucja potrzebna jest nam na wczoraj, to chyba wszyscy wiemy, bo toniemy w śmieciach. A kaucja to jest czyste środowisko, czysta Polska, czyste lasy, góry, morza, miasta, wszystko, co nas otacza, ale zanim to się stanie, potrzebna jest dobra ustawa wyzbyta wad. Wszyscy musimy pamiętać, że siła tylko przepisów, nawet tych najlepszych, nie przyniesie zamierzonego efektu. Dlatego, pani minister, potrzebna jest nam edukacja, potrzebne jest budowanie świadomości i potrzebna jest nam przede wszystkim wspólna odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-688.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-689">
          <u xml:id="u-689.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-689.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Józefa Szczurek-Żelazko, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-689.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-690">
          <u xml:id="u-690.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że wszyscy na tej sali myślimy to samo o ochronie środowiska, o tym, jak ważne i potrzebne są działania w tym kierunku. Dlatego też, mimo tego, co państwo mówicie, Prawo i Sprawiedliwość, właśnie mając na względzie ten fakt, uchwaliło w ubiegłym roku ustawę, natomiast państwo, o czym tutaj już była mowa, przedłużacie wejście w życie przepisów, który de facto mają chronić środowisko. Powtórzę pytanie mojej koleżanki: Dlaczego państwo to robicie? Na czyje polecenie to robicie? Dlaczego nie wchodzi system już od 1 stycznia? Bo tak miał wejść i polscy operatorzy są gotowi na to.</u>
          <u xml:id="u-690.1" who="#komentarz">(Poseł Gabriela Lenartowicz: Każdy własną miarką mierzy.)</u>
          <u xml:id="u-690.2" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Natomiast państwo przesuwacie to pod presją nie wiadomo kogo do października.</u>
          <u xml:id="u-690.3" who="#komentarz">(Poseł Gabriela Lenartowicz: Wy musieliście mieć rozkaz z Nowogrodzkiej, żeby cokolwiek robić.)</u>
          <u xml:id="u-690.4" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Pani poseł, proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-690.5" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Do października przyszłego roku.</u>
          <u xml:id="u-690.6" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Jeszcze mam takie pytanie: Jaka będzie sytuacja małych przedsiębiorców, którzy do tej pory zajmowali się zbieraniem, przetwarzaniem tych odpadów? Jak w świetle zapisów tej ustawy będzie wyglądała ich sytuacja?</u>
          <u xml:id="u-690.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-691">
          <u xml:id="u-691.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-691.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pani ministra Anita Sowińska.</u>
          <u xml:id="u-691.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-692">
          <u xml:id="u-692.0" who="#AnitaSowińska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najpierw może odpowiem na pytania zawarte w wystąpieniu pani poseł Anny Paluch. Najpierw było pytanie o to, dlaczego przygotowanie tej ustawy tak długo trwało. Po pierwsze, jest to ustawa rządowa, a nie poselska, tak jak PiS w poprzedniej kadencji bardzo często przygotowywał projekty poselskie. Zależy nam na tym, aby ustawy tworzone w polskim parlamencie, w polskim rządzie były dobrej jakości, i zależy nam na tym, aby proces konsultacji rzeczywiście funkcjonował. Dlatego tak długo to trwało, ale zdążymy na pewno przed 1 stycznia uchwalić nowelizację.</u>
          <u xml:id="u-692.1" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o małe firmy, bo o to pani poseł się niepokoiła, przede wszystkim chcę zapewnić, że naszym priorytetem są małe sklepy. Od początku podkreślamy, że bardzo nam zależy na tym, żeby nie tylko duże sklepy, czyli sklepy powyżej 200 m?, które mają obowiązek wprowadzić system kaucyjny… Ale zależy nam również na tym, aby zachęcać małe sklepy. Mamy już pierwsze informacje od operatorów. Wygląda to naprawdę obiecująco, dlatego że duża część podpisanych umów to są właśnie małe sklepy. Małe sklepy wiedzą, że dzięki systemowi kaucyjnemu, który nie oznacza jakiegoś automatu, nie trzeba stawiać automatu… Może to być zwykły skaner dostarczony przez operatora i po prostu trochę miejsca w sklepie, żeby składować butelki.</u>
          <u xml:id="u-692.2" who="#AnitaSowińska">M.in. padały pytania o system logistyki zwrotnej. Ona jest bardzo potrzebna właśnie ze względu na małe sklepy. Dlatego że — chcę to bardzo wyraźnie podkreślić — to jest zwolnienie z obowiązku posiadania zezwolenia tylko na tym pierwszym etapie transportu, czyli odbioru od małego sklepu np. worka z tymi opakowaniami i przewiezienia go do firmy, która zajmuje się profesjonalnym przetwarzaniem odpadów. Oczywiście, że ta firma czy ten magazyn musi mieć zezwolenie na przerób tych odpadów. To jest absolutnie kluczowe. Natomiast dzięki temu rozwiązaniu również chronimy środowisko. I to również bardzo wyraźnie wybrzmiało w konsultacjach. Dlatego my wsłuchaliśmy się w te głosy. Dlatego że gdybyśmy tego rozwiązania nie wprowadzili, to wówczas po jeden worek do małego sklepu nikomu by się nie opłacało jechać. Byłyby duże emisje CO2 z transportu i właśnie małe sklepy najbardziej by ucierpiały, gdyby tej logistyki zwrotnej nie było.</u>
          <u xml:id="u-692.3" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o VAT, to chciałabym uspokoić panią poseł: jest wręcz przeciwnie, niż pani myśli. Dlatego że właśnie o to chodzi, że my uszczelniliśmy VAT. Po prostu VAT będzie pobierany zarówno od opakowań wielokrotnego użytku, jak i jednorazowego użytku. On będzie pobierany. To jest uszczelnienie w stosunku do poprzedniej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-692.4" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o pytania, pan poseł Michał Połuboczek z Konfederacji zapytał… Uważam, że jego wystąpienie było oparte na błędnych założeniach. Dlatego że firmy recyklingowe będą jednym z największych beneficjentów tego systemu. Tak że to nie jest prawda, że one tego nie potrzebują.</u>
          <u xml:id="u-692.5" who="#AnitaSowińska">Rozumiem, że są profesjonalne sortownie. Natomiast niestety fakty są takie, że z żółtego worka, czyli z tych segregowanych odpadów, możemy wyselekcjonować ok. 30% butelek PET, natomiast w systemie kaucyjnym możemy zebrać ok. 90%. To pokazują wszystkie systemy w Europie. Tak że zobaczcie państwo, jaki to skok, o ile więcej będziemy mieć czystego, i to jest warte podkreślenia, surowca do recyklingu, który będzie się nadawał do produkcji nowych opakowań i do kontaktu z żywnością, czego nie można powiedzieć np. o butelkach wyselekcjonowanych z czarnego worka, gdzie one są zabrudzone. Tak więc to jest naprawdę duża wartość m.in. dla przemysłu, przede wszystkim dla firm produkujących opakowania, ale również dla recyklerów.</u>
          <u xml:id="u-692.6" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o wypowiedź pana posła Włodzimierza Skalika, pan poseł zaznaczył, że dyrektywa SUP dotyczy plastiku. I rzeczywiście ma rację, natomiast wysnuł tezę, że niepotrzebnie wprowadzamy butelki wielokrotnego użytku. Chciałabym przede wszystkim podkreślić, że przesuwamy, bo wsłuchaliśmy się też w ten głos w konsultacjach, system kaucyjny w przypadku tych istniejących już systemów kaucyjnych wielokrotnego użytku do 1 stycznia 2026 r. Natomiast bardzo nam zależy na tych butelkach. Dlaczego? Dlatego że to nie jest prawda, że są to małe firmy. Nie, właśnie nie. Są to duże firmy, które mogą sobie w tej chwili pozwolić na system kaucyjny, czyli te butelki zwrotne, na terenie całego kraju. Natomiast mali producenci, czy to soków, czy to piwa, czy to innych napojów są wykluczeni. Jest to pewnego rodzaju blokada rynkowa. Dzięki temu pomagamy tym małym firmom. Oczywiście to będzie trwało. W kolejnych etapach rozwoju tego systemu, jak już się troszeczkę go nauczymy, chcemy wprowadzić butelki standardowe. To będzie duża pomoc właśnie dla tych małych firm.</u>
          <u xml:id="u-692.7" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Terleckiego, chciałabym podkreślić, że koszty funkcjonowania systemu kaucyjnego pokrywają wytwórcy wprowadzający opakowania, napoje na rynek za pośrednictwem operatorów. Operatorzy kalkulują sobie ten koszt. Oczywiście są to koszty logistyki, utrzymania systemów informatycznych, utrzymania transportu itd. Od tych kosztów mogą oni odjąć sobie przychód ze sprzedaży surowców, ale także z nieodebranej kaucji. Oczywiście ten system kosztuje. Natomiast to też daje, tak jak powiedziałam, dodatkową wartość. To jest zupełnie inna wartość odnośnie do przetwarzania odpadów opakowaniowych. Dzięki temu będziemy mieć więcej tego czystego surowca. Muszę też podkreślić, bo panowie posłowie, zresztą pan poseł Terlecki też, zadawali takie ekonomiczne pytania, że warto na to spojrzeć z punktu widzenia podaży i popytu, dlatego że już w przyszłym roku będą obowiązywać nowe cele selektywnej zbiórki, czyli minimum 77%. Dodatkowo przedsiębiorcy będą musieli wykazać minimum 25% recyklatu w opakowaniach. Co to znaczy? Od przyszłego roku na rynku unijnym będzie większy popyt na recyklat. Jeżeli my nie zwiększymy tej podaży, wówczas ten rynek też będzie funkcjonował źle. To też jest odpowiedź na te pytania, dlaczego akurat 1 października, a nie np. początek kolejnego roku. Dajmy po prostu szansę tym przedsiębiorcom, żeby oni mogli w ogóle funkcjonować. Oczywiście byłam za tym, żeby było to wcześniej, natomiast to jest wypracowane, tak jak powiedziałam, w drodze kompromisu.</u>
          <u xml:id="u-692.8" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o pytanie pana Krzysztofa Lipca, była wyrażona troska o małe, rodzinne firmy. Chciałabym też bardzo podkreślić m.in. to, o czym też zresztą mówiłam, że poprawiliśmy tę ustawę, ponieważ w tej funkcjonującej ustawie małe sklepy nie mogłyby w ogóle odbierać butelek zwrotnych wielokrotnego użytku. I to była pewna luka. Trzeba ją było po prostu naprawić. Tak że m.in. to jest to rozwiązanie, ale wcześniej mówiłam jeszcze o innych.</u>
          <u xml:id="u-692.9" who="#AnitaSowińska">Pan Mariusz Krystian. Tutaj była była obawa o zmonopolizowanie rynku w Polsce. Uważam, że te zarzuty są kompletnie absurdalne, dlatego że zdecydowaliśmy się, zresztą to państwo się zdecydowali, na wielu operatorów. Dzięki temu mamy w tej chwili pięciu operatorów. Prawdopodobnie w przyszłym roku może będzie jeszcze jeden albo dwóch. Nie wiem, trudno mi powiedzieć. Te firmy, które będą chciały i będą spełniały wszystkie kryteria, podkreślam, otrzymają to zezwolenie. Natomiast w każdym momencie Ministerstwo Klimatu i Środowiska może cofnąć to zezwolenie, jeżeli dana firma nie będzie spełniać kryteriów wyrażonych w ustawie. Jeszcze pan poseł pytał o reformę, która została wprowadzona wiele lat temu. Ona szła w bardzo dobrą stronę. Ona jest oparta na tym gminnym systemie zbiórki odpadów. I powiem państwu, że Szwecja w tym roku właśnie weszła w ten system. Oni mieli zupełnie inny system oparty na prywatnych odbiorcach i uznali, że ten system jest nieefektywny. Tak że nawet Szwedzi tak naprawdę skopiowali od nas te rozwiązania. Myślę, że możemy się tym raczej pochwalić.</u>
          <u xml:id="u-692.10" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o pytanie pani Anny Sobolak, to ja w tej chwili mogę potwierdzić, że pracujemy nad ustawą o rozszerzonej odpowiedzialności producenckiej. Zdaję sobie sprawę, że na to czekają i przedsiębiorcy, i samorządowcy. Jest to trudna ustawa, bo musimy połączyć wiele głosów wielu interesariuszy, ale robimy, co możemy, i na pewno będziemy robić, co możemy, żeby ta ustawa jak najszybciej została przygotowana.</u>
          <u xml:id="u-692.11" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o pytanie pana Dominika Jaśkowca, to było to pytanie o małpki, dlaczego są poza systemem. Tutaj chcę podkreślić, że już w tej ustawie, która jest, czyli tej przyjętej w ubiegłym roku, nie było szkła jednorazowego użytku. Powiem państwu tak: my tak potocznie mówimy tylko o małpkach, ale my jako stanowiący prawo nie możemy mówić jedynie o systemie kaucyjnym za małpki, tylko za wszystkie szklane butelki jednorazowego użytku, czyli również np. za wódki, niezależnie od ich pojemności. Natomiast dlaczego tak się stało? Bo wtedy małe sklepy… Był bardzo silny głos małych sklepów, żeby wyłączyć szkło jednorazowego użytku, dlatego że małe sklepy obawiały się, że zwyczajnie nie dadzą sobie rady z przetworzeniem tych wszystkich odpadów, które po prostu są ciężkie. Czy jest szansa na naprawę tego? Jak najbardziej. Jest w przyszłości szansa, ale to wymaga szerszych konsultacji. To nie jest tak po prostu na pstryknięcie. My skupiliśmy się na naprawie tej ustawy, co była, a nie na rozszerzaniu jeszcze jej zakresu. Tak że taki był cel, natomiast jak najbardziej jestem otwarta na zmiany, również na większe promowanie opakowań wielokrotnego użytku, w szczególności tych standardowych.</u>
          <u xml:id="u-692.12" who="#AnitaSowińska">Pytanie pana posła Piątkowskiego dotyczyło oznakowania w taki sposób, żeby było to bardziej przyjazne dla użytkowników, żeby wiedzieli, do którego worka wrzucić jaki surowiec, np. opakowanie wielomateriałowe, które wrzucamy do żółtego worka. Tutaj chcę odpowiedzieć panu posłowi, że w Parlamencie Europejskim obecnie trwają prace nad rozporządzeniem PPWR i tam m.in. jest zapowiedź tego, że będzie harmonizacja tych oznakowań. Tak że w tej chwili nie pracujemy nad tym, natomiast bardzo możliwe, że niedługo będziemy nad tym pracować, ale raczej będzie to szło w stronę harmonizacji w całej Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-692.13" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Pawła Masełki, to tutaj chodziło o koszty logistyki, SUP i wahania cenowe… Przepraszam, ale nie wiem, czy to było pytanie. Przepraszam, nie pamiętam tego pytania. Natomiast jeżeli coś ominęłam, to oczywiście odpowiemy na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-692.14" who="#AnitaSowińska">Pani posłanka Klaudia Jachira pytała o systemowe rozwiązanie. Zgadzam się z panią posłanką, że system kaucyjny nie uleczy alkoholizmu w Polsce. To nie jest tylko tak, że zarówno ze śmieciami, jak i z chorobą alkoholową możemy walczyć poprzez system kaucyjny. Rzeczywiście możemy szukać różnych rozwiązań, ale nie chodzi tu tylko o to, czy włączymy te małpki w system kaucyjny, czy nie, czy może te małpki będą wielokrotnego użytku, czego ja bym sobie bardzo życzyła, ale oczywiście to jest kwestia na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-692.15" who="#AnitaSowińska">Jeżeli chodzi o pytania pana Henryka Szopińskiego, to ponownie pytał o długi czas — na to już odpowiedziałam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-693">
          <u xml:id="u-693.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-694">
          <u xml:id="u-694.0" who="#AnitaSowińska">Ilu jest operatorów? Jest pięciu operatorów i nie może być rejonizacji. To też chciałabym bardzo wyraźnie powiedzieć, że PiS w tamtej ustawie już zaproponował, że każdy operator — i ten zapis znajduje się w ustawie — ma działać w całym kraju. Natomiast w ogóle nie było sprecyzowane, co to znaczy. To państwo zaproponowaliście, że ma działać w całym kraju, a my sprecyzowaliśmy, że ma mieć przynajmniej jeden punkt zbiórki w każdej gminie. Powiem państwu tak: my jako Ministerstwo Klimatu i Środowiska jesteśmy w kontakcie z operatorami, robimy z nimi spotkania. Żaden z operatorów nie powiedział, że to jest zły postulat, tak że absolutnie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-695">
          <u xml:id="u-695.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-696">
          <u xml:id="u-696.0" who="#AnitaSowińska">Nie doszłam do końca…</u>
          <u xml:id="u-696.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-697">
          <u xml:id="u-697.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">No trudno, o resztę poprosimy na piśmie, pani ministro.</u>
          <u xml:id="u-697.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-697.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, zawarty w druku nr 760, do Komisji Gospodarki i Rozwoju oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-697.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-697.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-697.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jednocześnie marszałek Sejmu, na podstawie art. 95b regulaminu Sejmu, wyznacza termin przedstawienia sprawozdania komisji do dnia 3 grudnia 2024 r.</u>
          <u xml:id="u-697.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani ministro.</u>
          <u xml:id="u-697.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, mamy taką kwestię, którą chciałbym z państwem ustalić, w miarę spokojnie. Mamy 1 godzinę i 10 minut opóźnienia. Mamy 53 osoby, które zgłosiły się do oświadczeń. W związku z tym mam do państwa bardzo uprzejmą prośbę. Będę się starał, tak jak umiem, w sposób grzeczny, sprawnie to prowadzić. Czasami mi to nie wyjdzie, za co od razu przepraszam. Serdecznie proszę, żebyście państwo spróbowali — kieruję to szczególnie do państwa ministrów — skrócić swoje wypowiedzi. Jednocześnie bardzo grzecznie i z wielką empatią chcę zapowiedzieć, że jeżeli chodzi o oświadczenia, to będą one trwały po minucie. Zapowiadam to, żeby nie było tak, że ktoś będzie siedział na sali 3 godziny, dostanie minutę i będzie miał pretensje.</u>
          <u xml:id="u-697.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 17. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych (druk nr 761).</u>
          <u xml:id="u-697.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Cyfryzacji pana ministra Dariusza Standerskiego o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-697.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-698">
          <u xml:id="u-698.0" who="#DariuszStanderski">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-698.1" who="#DariuszStanderski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem przedstawić projekt ustawy o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych, który jest elementem wdrożenia systemu e-doręczeń.</u>
          <u xml:id="u-698.2" who="#DariuszStanderski">Na początku należy wyraźnie zaznaczyć, że zmiany w przedłożonym projekcie ustawy nie dotyczą terminu wejścia w życie obowiązku posiadania adresu do doręczeń elektronicznych. Wejście w życie systemu e-doręczeń zostało ustalone na 1 stycznia 2025 r. i ten termin pozostaje w mocy. Natomiast w dialogu z jednostkami samorządu terytorialnego postanowiliśmy złożyć projekt ustawy, który ma za zadanie usprawnić wdrożenie, a jednocześnie wprowadzić okres przejściowy, w którym równoważne z doręczeniem na adres do doręczeń elektronicznych będzie możliwe doręczanie według systemu e-PUAP, systemu, który dzisiaj jest wykorzystywany m.in. w jednostkach samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-698.3" who="#DariuszStanderski">Dodatkowo w ramach projektu ustawy proponujemy doprecyzowanie niektórych przepisów, które usprawnią stosowanie tego systemu. Przede wszystkim proponujemy, żeby do dnia 31 grudnia 2025 r. została zapewniona równoważność doręczenia z dzisiejszego systemu ePUAP z e-doręczeniami, przy czym te rozwiązania będą wprowadzane wraz z ustaleniem obowiązku posiadania adresu do doręczeń elektronicznych, co oznacza, że w pierwszym roku stosowania tego systemu adres do doręczeń elektronicznych i korespondencja w tym systemie będzie równoważna z systemem ePUAP. Dodatkowo doprecyzowane są przepisy dotyczące obowiązku posiadania adresu do doręczeń elektronicznych przez jednostki samorządu terytorialnego. W wyniku wielu wątpliwości interpretacyjnych chcemy tę sprawę wyjaśnić i wskazujemy, że adres do doręczeń elektronicznych tworzy się dla urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego i adres ten jest wspólny i dla jednostki samorządu terytorialnego, i dla jej organów, żeby ta kwestia została ujednolicona.</u>
          <u xml:id="u-698.4" who="#DariuszStanderski">Dodatkowo umożliwiamy podmiotom niepublicznym założenie adresu do doręczeń elektronicznych również za pośrednictwem operatora wyznaczonego, co stanowi ujednolicenie systemu. Dzisiaj taki proces jest realizowany przez innych dostawców usług zaufania, ale nie był możliwy w przypadku operatora wyznaczonego, dlatego teraz ujednolicamy i stawiamy oba podmioty, oba rodzaje podmiotów w tym samym miejscu.</u>
          <u xml:id="u-698.5" who="#DariuszStanderski">Dodatkowo proponujemy wprowadzenie zasady dokonywania bezterminowego wpisu adresu do doręczeń elektronicznych do bazy, ponieważ uważamy, że dzisiejsze zasady dotyczące 3 lat ważności adresu do doręczeń są nieefektywne, z czym borykaliśmy się m.in. w ostatnich tygodniach, kiedy pierwsze adresy zakładane w bazie adresów elektronicznych zaczęły wygasać, choć nie było ku temu jednoznacznej przyczyny. Po prostu 3-letni termin uważamy za nieefektywny i to należy zmienić.</u>
          <u xml:id="u-698.6" who="#DariuszStanderski">Dodatkowo proponujemy uchylenie w przypadku wniosku o wpis przedsiębiorcy do CEIDG obowiązku składania oświadczenia o posiadaniu adresu do doręczeń elektronicznych z tego względu, że system w tej chwili działa automatycznie przy zakładaniu firmy i przy jej rejestracji adres do doręczeń elektronicznych jest zakładany automatycznie, w związku z czym takie oświadczenie jest bezcelowe i samo w sobie stanowi nadmiarowy obowiązek, który proponujemy zlikwidować.</u>
          <u xml:id="u-698.7" who="#DariuszStanderski">Dodatkowo również w dialogu z samorządami wyodrębniamy w przepisach dotyczących terminu stosowania e-doręczeń samorządowe instytucje kultury oraz samorządowe osoby prawne. Wpisujemy ten rodzaj podmiotów do pozostałych wymienionych w ustawie, żeby interpretacja była w tym zakresie jednolita.</u>
          <u xml:id="u-698.8" who="#DariuszStanderski">Projekt ustawy był przedmiotem uzgodnień i konsultacji publicznych, został rozpatrzony przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego. Komisja wspólna wydała pozytywną opinię, pozytywne stanowisko wobec tego projektu 23 października tego roku, a 29 października po uzyskaniu stanowiska komisji wspólnej rządu i samorządu, projekt ustawy został przyjęty przez Radę Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-698.9" who="#DariuszStanderski">Dzisiejszy projekt ustawy, dzisiejsze przedłożenie jest jednym z elementów przygotowywania się do wdrożenia systemu doręczeń elektronicznych. W ostatnich dniach wszystkie jednostki samorządu terytorialnego, które jeszcze nie założyły skrzynki do doręczeń elektronicznych, otrzymały list, pismo ze szczegółowymi informacjami dotyczącymi założenia, a następnie aktywacji skrzynki do e-doręczeń. Odbywamy spotkania z wójtami, burmistrzami i prezydentami miast, jak również z sekretarzami miast i pracownikami samorządowymi, udzielamy wszystkich koniecznych informacji i rozpoczynamy również szeroką kampanię informacyjną.</u>
          <u xml:id="u-698.10" who="#DariuszStanderski">To wszystko chcemy przygotować, żeby 1 stycznia wejść z systemem do doręczeń elektronicznych, a następnie przez cały 2025 r. w okresie przejściowym nie tylko dostosowywać się z punktu widzenia organizacyjnego w jednostkach samorządu terytorialnego, ale, co bardzo ważne, wprowadzać drugi komponent w cyfryzacji samorządów, czyli finansowany z Krajowego Planu Odbudowy system elektronicznego zarządzania dokumentami.</u>
          <u xml:id="u-698.11" who="#DariuszStanderski">Od początku przyszłego roku ruszamy z dużym programem na 200 mln zł kierowanym do jednostek samorządu terytorialnego, bo mamy pełną świadomość, że właściwe wdrożenie doręczeń elektronicznych i właściwa cyfryzacja samorządów może odbyć się wtedy, kiedy umożliwimy jednostkom samorządu terytorialnego bezpłatne wdrożenie elektronicznego zarządzania dokumentami w urzędach. Dlatego robimy jedno i drugie: do systemu e-doręczeń dołączamy system ucyfrowienia polskich urzędów. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-698.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-699">
          <u xml:id="u-699.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie ministrze. Dziękuję za skrócenie wypowiedzi do połowy czasu.</u>
          <u xml:id="u-699.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-699.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-699.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Dariusza Stefaniuka z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-699.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle, uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-700">
          <u xml:id="u-700.0" who="#DariuszStefaniuk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-700.1" who="#DariuszStefaniuk">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rok temu jako Prawo i Sprawiedliwość poparliśmy przesunięcie terminu wdrożenia e-doręczeń o 12 miesięcy. Dlaczego? Ponieważ uważaliśmy, że tak wielka reforma wymaga odpowiedzialności i przygotowania. Daliśmy nowej władzy czas na to, aby wdrożyła kluczowe narzędzia, które miały zapewnić sprawne przejście na elektroniczny obieg dokumentów. W Polsce niestety ten rok został przespany. Minęło 11 miesięcy, a jedyne, co dziś proponuje rząd, to kolejne przesunięcie terminu. Żadnych kluczowych zmian, żadnych realnych działań, tylko dalsze odwlekanie reformy, która mogłaby przyspieszyć cyfryzację administracji publicznej i zmniejszyć jej koszty.</u>
          <u xml:id="u-700.2" who="#DariuszStefaniuk">Zgadzam się, że samorządy i urzędy proszą o przesunięcie. Ale czy to dziwne, skoro przez te 11 miesięcy nie wdrożono instrumentów, które przygotowaliśmy jeszcze w poprzedniej kadencji? W sejmowej zamrażarce od miesięcy leży projekt autorstwa Prawa i Sprawiedliwości popierany nawet przez związki zawodowe Poczty Polskiej. To projekt, który zakładał darmowe e-doręczenia dla jednostek samorządu terytorialnego i ryczałt dla Poczty Polskiej za utrzymanie systemu. Był to konkret, który odpowiadał na potrzeby samorządów i wspierałby ich przejście na nowy system.</u>
          <u xml:id="u-700.3" who="#DariuszStefaniuk">A co mamy dziś? Projekt ustawy wprowadzający kosmetyczne zmiany i po raz kolejny przesunięcie wdrożenia e-doręczeń. Nie proponuje się realnego wsparcia ani finansowego, ani organizacyjnego, tylko drobne korekty, które niczego nie zmienią. W praktyce takie podejście to marnowanie czasu i potencjału. Reforma e-doręczeń to ogromna szansa na unowocześnienie państwa i usprawnienie pracy administracji publicznej, ale zamiast realizować tę szansę, rząd po prostu odsuwa odpowiedzialność na przyszłość. Apelujemy: odblokujmy projekt Prawa i Sprawiedliwości, który wspiera samorządy. Zaoferujmy im realne narzędzia i zachęty. Pokażmy, że możemy działać skutecznie, a nie tylko przesuwać terminy.</u>
          <u xml:id="u-700.4" who="#DariuszStefaniuk">Ale mimo to jesteśmy w stanie poprzeć dzisiejszy projekt po akceptacji naszych poprawek podczas drugiego czytania na jutrzejszym posiedzeniu komisji cyfryzacji. Ta reforma wymaga odwagi i determinacji, a nie bierności. Czy obecny rząd jest w stanie wziąć odpowiedzialność za tak ważne zmiany? Jeśli nie, to proszę przynajmniej nie przeszkadzać tym, którzy już przygotowali rozwiązania. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-700.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-701">
          <u xml:id="u-701.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-701.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Artur Daniel Gierada, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-701.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-702">
          <u xml:id="u-702.0" who="#ArturDanielGierada">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić opinię Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska w sprawie rządowego projektu o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych, zawartego w druku nr 761.</u>
          <u xml:id="u-702.1" who="#ArturDanielGierada">Wszystkim nam bez wątpienia zależy na społeczeństwie cyfrowym. To bez wątpienia przyszłość, to sprawność funkcjonowania administracji publicznej, to oszczędności zarówno pieniędzy, jak i czasu, to przede wszystkim również wygoda i lepiej funkcjonująca administracja. Polacy zresztą pokazują, że są na to gotowi. Od wielu lat w podobnych kwestiach, i to często nawet komercyjnych, jak korzystanie z elektronicznej bankowości, stajemy się liderami Europy jako obywatele, a więc szybko to przyswajamy. Jeśli chodzi o e-doręczenia, które są jednym z elementów, i to ważnych elementów tego systemu, to widać, że jest trochę gorzej, i to szczególnie po stronie administracji. Tutaj pan minister też mówił o samorządach, które nie przystosowują się tak szybko, jak pewnie byśmy oczekiwali.</u>
          <u xml:id="u-702.2" who="#ArturDanielGierada">Przypomnę, że ustawa ta została wprowadzona w 2020 r., stąd też moje zdziwienie co do występu mojego przedmówcy z Prawa i Sprawiedliwości. Ta partia miała 3 pełne lata na to, żeby ten system wprowadzić, i efekty nie były duże. Jeśli mówimy czy też pan poseł mówił o rozwiązaniach zmniejszenia kosztów dla samorządu, to przypomnę, że gdyby chodziło o koszty tylko dla samorządów, to system, który jest proponowany w tej ustawie, i tak docelowo pod wieloma względami byłby tańszy dla samorządów. A więc problem naprawdę nie tkwi w zachętach finansowych dla samorządów, ale wydaje się, że tkwi on w innych elementach, które zresztą w tym projekcie ustawy są zawarte.</u>
          <u xml:id="u-702.3" who="#ArturDanielGierada">Zmiany dotyczą m.in. doręczeń elektronicznych. Nowe przepisy wprowadzają też zmiany w Kodeksie postępowania administracyjnego oraz w Ordynacji podatkowej, które zobowiązują podmioty publiczne do kierowania korespondencji na adresy elektroniczne, a korzystanie z innych form możliwe będzie tylko po spełnieniu określonych warunków. To stanowi już znaczną różnicę w porównaniu do wcześniejszych zasad, gdzie w domyśle stosowane doręczenia papierowe miały pewnego rodzaju pierwszeństwo, a doręczenia elektroniczne, o które walczymy, były swego rodzaju alternatywą. Do kluczowych działań dostosowawczych należą zapewnienie elektronicznego obiegu dokumentów, przejście z korespondencji papierowej na elektroniczną, wdrożenie archiwizacji cyfrowej, przeszkolenie pracowników w zakresie korzystania z nowych narzędzi, takich jak PURDE i PUH, a także wyposażenie upoważnionych osób w podpisy elektroniczne. Konieczne będzie także przyznanie odpowiednich uprawnień dostępu do skrzynek doręczeń w celu ułatwienia wdrożenia systemu w okresie przejściowym. Zaproponowano również doręczenia dokonywane za pomocą e-PUAP oraz tradycyjnych systemów z doręczeniami elektronicznymi do końca 2025 r. Umożliwi to podmiotom publicznym korzystanie z dotychczasowych narzędzi, a jednocześnie będzie promować rozwiązania zawarte w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-702.4" who="#ArturDanielGierada">Szczegółowe przepisy przewidziano dla jednostek samorządu terytorialnego oraz im podległych jednostek, które mogłyby przekraczać ich organizacyjne zasoby w okresie przejściowym. Jednocześnie dla ujednolicenia praktyk wprowadzono jasne zasady zakładania adresów e-doręczeń dla jednostek samorządów terytorialnych oraz ich jednostek organizacyjnych, co rozwiązuje problem dotychczasowych niejednolitych wpisów do bazy adresów elektronicznych. Pan minister już mówił o tym, że jeden operator zostaje wybrany. Projekt przewiduje także uproszczenie dla przedsiębiorców wpisywanych do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-702.5" who="#ArturDanielGierada">Konkludując, projekt prolonguje termin wejścia w życie tej ustawy, i to o cały rok, cały przyszły rok 2025, ale jednocześnie wprowadza szereg zmian ułatwiających ich implementację i zobowiązuje podmioty publiczne do tego, aby traktować to narzędzie komunikacji z obywatelami jako priorytet, a nie jako alternatywę. Myślę, że zapowiedzi pana ministra, które padły przed chwilą z mównicy, dotyczące wysłania do wszystkich samorządów jasnych instrukcji, a także pomocy ministerstwa odnośnie do ich rozwiązania przyniosą efekty, bo może nie w dużych miastach, ale często w mniejszych miejscowościach, w gminach rzeczywiście ta cyfryzacja, nawet sama mobilność, elastyczność urzędników w tym wymiarze mogą być trudne. Liczę, że jest to ostatni rok, jeśli chodzi o przesunięcie wejścia w życie tego obowiązku stosowania, i że ostatecznie wpłynie to pozytywnie na naszą administrację. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-702.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-703">
          <u xml:id="u-703.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-703.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Łukasz Osmalak, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-704">
          <u xml:id="u-704.0" who="#ŁukaszOsmalak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-704.1" who="#ŁukaszOsmalak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Szanowni Obywatele! Dzisiaj rozmawiamy o bardzo ważnym projekcie, który dotyka bezpośrednio bardzo szeroki obszar naszego życia, a mianowicie cyfryzację. Chciałbym bardzo krótko w imieniu Klubu Parlamentarnego Polska 2050 — Trzecia Droga przedstawić nasze stanowisko odnośnie do tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-704.2" who="#ŁukaszOsmalak">W dniu jutrzejszym na posiedzeniu komisji będziemy chcieli złożyć do tego projektu jedną poprawkę. Po złożeniu tej poprawki Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga będzie oczywiście za procedowaniem tej bardzo ważnej ustawy i będziemy głosowali za w pełnej formie, jak tylko całą tę ustawę przepracujemy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-704.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-705">
          <u xml:id="u-705.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-705.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Adam Dziedzic, PSL — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-706">
          <u xml:id="u-706.0" who="#AdamDziedzic">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzeczywiście czas wprowadzić te rozwiązania. W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga pragnę przedstawić stanowisko wobec projektu ustawy o doręczeniach elektronicznych z druku nr 761. Projekt ten odpowiada na pilną potrzebę usprawnienia systemu doręczeń w administracji publicznej, a także ma na celu ujednolicenie procedur komunikacyjnych z instytucjami publicznymi, wprowadzając nowoczesne standardy cyfrowe do procedur administracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-706.1" who="#AdamDziedzic">Z przeprowadzonych analiz wynika, że jedynie 30% podmiotów publicznych złożyło wnioski o założenie adresów do doręczeń elektronicznych mimo wielokrotnego przesuwania terminu wejścia w życie obowiązkowego stosowania tego rozwiązania. Te dane jasno pokazują, że administracja publiczna w Polsce napotyka na liczne trudności w adaptacji do nowych wymogów technologicznych.</u>
          <u xml:id="u-706.2" who="#AdamDziedzic">Wobec powyższego uważamy, że projekt ustawy zakładający wprowadzenie okresu przejściowego do 31 grudnia 2025 r. jest rozwiązaniem uzasadnionym i niezbędnym. Okres ten zapewni podmiotom publicznym możliwość dostosowania systemów informatycznych, opracowania i wdrożenia odpowiednich procedur, a także przeszkolenia pracowników w zakresie korzystania z doręczeń elektronicznych. Wprowadzenie tego rozwiązania w sposób ewolucyjny daje szansę na płynne przejście do obowiązkowego systemu e-doręczeń, co pozwoli uniknąć zakłóceń w funkcjonowaniu administracji publicznej oraz zapewni wysoką jakość świadczonych usług.</u>
          <u xml:id="u-706.3" who="#AdamDziedzic">Klub Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga z uznaniem odnosi się także do rozszerzenia obowiązku stosowania doręczeń elektronicznych na uczelnie niepubliczne oraz federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki. Uważamy, że te zmiany przyczynią się do wprowadzenia spójnego i jednolitego systemu doręczeń elektronicznych w całym sektorze publicznym. Wprowadzenie takiej regulacji obok usprawnienia komunikacji administracyjnej wpłynie korzystnie na funkcjonowanie sektora naukowego i edukacyjnego, a także na jego integrację z nowoczesnymi standardami administracyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-706.4" who="#AdamDziedzic">Równie istotnym aspektem, na który pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby, jest wpływ ustawy na sektor przedsiębiorczości, szczególnie na działalność mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Proponowane rozwiązania stworzą bowiem nowe możliwości komunikacji z administracją publiczną i umożliwią przedsiębiorcom znaczną oszczędność czasu oraz zmniejszenie kosztów związanych z doręczaniem korespondencji. Ujednolicenie i uproszczenie procedur w komunikacji elektronicznej pomiędzy administracją publiczną a sektorem prywatnym przełoży się bezpośrednio na usprawnienie postępowań administracyjnych, co w dłuższej perspektywie wspierać będzie rozwój gospodarczy naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-706.5" who="#AdamDziedzic">Pragniemy również podkreślić, że projekt ustawy został w pełni opracowany zgodnie z obowiązującymi przepisami. Nie zawiera przepisów technicznych wymagających procedury notyfikacyjnej. Projektowane regulacje nie stoją również w sprzeczności z prawem Unii Europejskiej, co przyspiesza jego procedowanie. Dodatkowo zgodnie z zasadami transparentności projekt został opublikowany w Biuletynie Informacji Publicznej, co umożliwia pełen wgląd w proces legislacyjny oraz konsultacje z zainteresowanymi stronami.</u>
          <u xml:id="u-706.6" who="#AdamDziedzic">W świetle powyższych argumentów Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga wyraża pełne poparcie dla projektu ustawy o doręczeniach elektronicznych. Jesteśmy przekonani, że jego wdrożenie stanowi istotny krok w stronę modernizacji administracji publicznej oraz dostosowania jej do potrzeb współczesnych standardów cyfrowych. Projekt ten przyczyni się do usprawnienia procedur administracyjnych, poprawy jakości komunikacji pomiędzy administracją a obywatelami oraz przedsiębiorcami, a także wzmocni efektywność, przejrzystość funkcjonowania instytucji publicznych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-706.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-707">
          <u xml:id="u-707.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-707.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Piotr Kowal, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-708">
          <u xml:id="u-708.0" who="#PiotrKowal">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu klubu parlamentarnego Lewica pragnę przedstawić nasze stanowisko dotyczące rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych zawartego w druku nr 761.</u>
          <u xml:id="u-708.1" who="#PiotrKowal">Szanowni Państwo! Procedujemy dzisiaj nad projektem ustawy, który jest ważny dla modernizacji funkcjonowania naszego państwa oraz ułatwienia komunikacji między obywatelami a instytucjami publicznymi. Mowa m.in. o przedłużeniu okresu przejściowego w związku z wdrożeniem programu e-Doręczeń do końca 2025 r. Jako klub parlamentarny Lewica stoi na stanowisku, że jest to krok niezbędny, aby zapewnić sprawne przejście do nowej formy komunikacji, która zrewolucjonizuje system doręczeń w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-708.2" who="#PiotrKowal">Dlaczego okres przejściowy jest tak istotny? Analizy pokazują, że jedynie 30% podmiotów publicznych złożyło wniosek o założenie adresu do doręczeń elektronicznych, mimo że ten obowiązek miał wejść w życie już wcześniej. Wdrożenie e-Doręczeń to ogromne wyzwanie organizacyjne, wymagające zmiany dotychczasowych procedur, przeszkolenia pracowników i zaimplementowania nowych technologii. Podmioty publiczne muszą zapewnić elektroniczny obieg dokumentów, zmienić sposób nadawania korespondencji i zadbać o archiwizację elektronicznych dokumentów. To proces, który wymaga czasu, środków i odpowiedniego przygotowania. Wprowadzenie okresu przejściowego pozwoli urzędom na stopniowe wdrażanie systemów, takich jak publiczna usługa rejestrowanego doręczenia elektronicznego i Publiczna Usługa Hybrydowa, oraz na zapewnienie odpowiednich szkoleń dla pracowników. Dzięki temu nowy system e-Doręczeń będzie mógł funkcjonować, co ważne dla obywateli, bez zakłóceń i w pełni odpowiadać potrzebom mieszkańców naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-708.3" who="#PiotrKowal">Nie można również pominąć znaczenia tego projektu dla przedsiębiorców, w tym małych i średnich firm. e-Doręczenia zapewnią im nowe, bardziej efektywne kanały komunikacji z administracją, co z kolei przełoży się na oszczędność czasu i kosztów. Wprowadzenie tego rozwiązania to również krok w stronę ujednolicenia przepisów, który zapewni równy dostęp do usługi wszystkim interesariuszom.</u>
          <u xml:id="u-708.4" who="#PiotrKowal">Szanowni Państwo! Okres przejściowy to także czas, aby — i to jest ważne — zidentyfikować i wyeliminować potencjalne problemy związane z masową wysyłką korespondencji. Uwzględnienie tego aspektu w proponowanych przepisach daje nam pewność, że wdrożenie e-Doręczeń nie będzie prowadziło do chaosu i zakłóceń w funkcjonowaniu urzędów, szczególnie podczas realizacji masowych zadań, takich jak wymiarowanie podatków.</u>
          <u xml:id="u-708.5" who="#PiotrKowal">Lewica w pełni popiera przedmiotowy projekt ustawy. Uważamy, że jest to odpowiedzialne rozwiązanie, które pozwoli na pełne i sprawne wdrożenie systemu e-Doręczeń, zwiększy efektywność administracji publicznej, a także poprawi jakość usług świadczonych obywatelom i przedsiębiorcom. Jesteśmy przekonani, że długofalowe korzyści tego projektu przeważają nad chwilowymi trudnościami związanymi z jego wdrażaniem. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-708.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-709">
          <u xml:id="u-709.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-709.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Bartłomiej Pejo, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-709.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-710">
          <u xml:id="u-710.0" who="#BartłomiejPejo">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrujemy rządowy projekt ustawy dotyczący zmiany ustawy o doręczeniach elektronicznych, ustawy, która — trzeba to powiedzieć wprost — nie tylko obnaża niekompetencję i brak odpowiedzialności instytucji publicznych w kwestii cyfryzacji oraz wdrażania nowoczesnych rozwiązań w administracji publicznej, ale także ujawnia zdecydowanie szerszy problem: skostnienia publicznych podmiotów, które każdego dnia wpływają na nasze życie, życie wszystkich Polaków.</u>
          <u xml:id="u-710.1" who="#BartłomiejPejo">Projekt przewiduje przesunięcie po raz kolejny terminu wdrażania doręczeń elektronicznych maksymalnie do końca 2026 r. A przecież termin był już kilkukrotnie przesuwany. Kiedy zapadły decyzje o wprowadzeniu e-Doręczeń, mówiono o potrzebie szybszej i skuteczniejszej obsługi obywateli, o przełomie w funkcjonowaniu administracji publicznej. Miała być nowoczesność, efektywność, miała być prostota. Co z tego wyszło? Przedłużenia i opóźnienia. Czy tak ma wyglądać początek projektu, którego celem miało być skracanie biurokratycznych ścieżek dla Polaków?</u>
          <u xml:id="u-710.2" who="#BartłomiejPejo">Dzisiaj jedno jest jasne: wiele instytucji publicznych, także te szalenie ważne, jak służby specjalne czy jednostki samorządu, po prostu lekceważy powierzone im zadania. Oczywiście dzieje się to z udziałem ich rządowych, jak można powiedzieć, przełożonych z kolejnych rządów. Dlaczego władza ewidentnie nie przygotowała schematu wdrożenia e-Doręczeń na poziomie instytucji? Dlaczego nie dopilnowała, aby odpowiednie narzędzia i struktury zostały zbudowane i wdrożone? Z analizy wynika, że jedynie 30% zobowiązanych do tego podmiotów publicznych złożyło wniosek o założenie adresu do doręczeń elektronicznych. To jest wynik nie tyle niepokojący, ile wręcz kompromitujący. O czym to świadczy, jeśli nie o lekceważeniu przepisów i zobowiązań przez część instytucji oraz, co istotniejsze, o braku odpowiedniego nadzoru ze strony rządu?</u>
          <u xml:id="u-710.3" who="#BartłomiejPejo">Wprowadzenie kolejnego już okresu przejściowego to nie jest rozwiązanie tego najważniejszego w tej sprawie problemu. To jedynie ponowna ucieczka z konsekwencjami do przodu w czasie. To wspólna wina dzisiejszego koalicyjnego rządu Donalda Tuska i jego poprzedników z ekipy Mateusza Morawieckiego.</u>
          <u xml:id="u-710.4" who="#BartłomiejPejo">Nieudolność w zarządzaniu, patologiczne rozklejanie spraw, brak wywiązywania się z obowiązków na szczeblu instytucji publicznych to problemy, które dotykają na co dzień Polaków. Niestety ta ustawa to dowód na to, że nic w tej kwestii się nie zmieniło. Dalej mamy model, w którym utrzymujemy setki instytucji, których celem jest wtrącanie się w nasze życie. I okazuje się, że życie staje się przez nie dużo trudniejsze. Tych trudności jest wiele i trzeba zacząć je zwalczać, a nie je tolerować. Czas na udawanie, że problemu nie ma, już się skończył. Czas na realne zmiany, których domagają się obywatele, by Polska wreszcie wkroczyła na ścieżkę rzeczywistej cyfryzacji i likwidacji biurokratycznych barier. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-710.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-711">
          <u xml:id="u-711.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-711.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Siedem osób się zgłosiło do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-711.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z państwa jeszcze chciałby się zgłosić?</u>
          <u xml:id="u-711.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-711.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-711.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jest proszony Witold Tumanowicz, pan poseł z Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-711.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-711.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobra. Pan poseł Łukasz Osmalak.</u>
          <u xml:id="u-711.8" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-711.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Pępek.</u>
          <u xml:id="u-711.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł, marszałkini Barbara Dolniak.</u>
          <u xml:id="u-711.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-712">
          <u xml:id="u-712.0" who="#BarbaraDolniak">Okazało się, że jestem pierwsza, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-712.1" who="#BarbaraDolniak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak wynika z uzasadnienia tego projektu, dla zapewnienia skuteczności jego wprowadzenia wydłużono termin stosowania dwojakiego rodzaju doręczeń do 31 grudnia 2025 r. Mam w związku z tym pytanie: Czy ustalenie tego terminu jest efektem pewnych analiz, konsultacji, że właśnie ten okres wystarczy do wdrożenia systemu, ponieważ takie ciągłe przesuwanie, co miało miejsce wcześniej kilkukrotnie, wcale nie służy skutecznemu wprowadzeniu systemu, gdyż, jak już tu powiedziano, zaledwie 30% zobowiązanych podmiotów złożyło wniosek o założenie adresu do e-doręczeń.</u>
          <u xml:id="u-712.2" who="#BarbaraDolniak">Mowa jest też w tym uzasadnieniu o zamiarze prowadzenia przez państwa kampanii informacyjnej. W związku z tym mam pytanie: Do kogo ona będzie skierowana? Jaki będzie miała charakter? Kiedy zostanie rozpoczęta, zważywszy na to, że ustawa wejść w życie 1 stycznia przyszłego roku? I czy przewidziane są środki na prowadzenie tej kampanii? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-713">
          <u xml:id="u-713.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-713.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Artur Daniel Gierada, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-713.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-714">
          <u xml:id="u-714.0" who="#ArturDanielGierada">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, krótkie pytanie. Do tanga trzeba dwojga i mamy tutaj stronę podażową i popytową. Wiemy, że popytowa jest spełniona w 30%. To nas nie satysfakcjonuje. Duża akcja informacyjna, pomoc dzisiaj, zwłaszcza dla samorządów, o której mówił pan minister. Ale mam pytanie, bo nigdzie nie znalazłem danych, ilu naszych obywateli, a więc tych, którzy mają być konsumentami, dzisiaj założyło sobie skrzynki e-doręczenia. Mówię o tym, bo wiem, że ciężko promować coś, co jeszcze nie działa w pełnej krasie, czym chcielibyśmy się chwalić. Ale z drugiej strony jestem przekonany, że im więcej obywateli dzisiaj założy taką skrzynkę i dostanie awizo do swojej skrzynki, ale niestety pocztowej, to tym większą presję wywrze na samorządzie i na wszystkich tych instytucjach. Bo też z doświadczenia, z autopsji wszyscy wiemy, że nie karnie państwa boi się samorząd, a najbardziej boi się swoich wyborców, i myślę, że to najbardziej by też zdopingowało. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-714.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-715">
          <u xml:id="u-715.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-715.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Adam Płaczek, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-715.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-716">
          <u xml:id="u-716.0" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z analiz wynika, że jedynie 30% zobowiązanych podmiotów publicznych złożyło wniosek o założenie adresu do doręczeń elektronicznych. Pytanie jest proste: Co poszło nie tak? Czekamy już tyle lat. Mieliście państwo niemal rok na wprowadzenie zmian, na wdrożenie projektu. Wydaje się, że 30% to jest bardzo lichy, kompromitujący wręcz wynik. Pytanie zatem: Dlaczego państwo tego projektu jeszcze nie wdrożyliście?</u>
          <u xml:id="u-716.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-717">
          <u xml:id="u-717.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-717.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jerzy Meysztowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-718">
          <u xml:id="u-718.0" who="#JerzyMeysztowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! To nie jest dobra wiadomość, że po raz kolejny musimy przesunąć termin wprowadzenia tego systemu. Mam pytanie do pana ministra: Czy wiemy, czym uzasadniały jednostki samorządu terytorialnego to, że nie są jeszcze gotowe na wdrożenie tego systemu? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-718.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-719">
          <u xml:id="u-719.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Patryk Wicher, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-719.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-720">
          <u xml:id="u-720.0" who="#PatrykWicher">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Panie Ministrze! Proste pytanie. Czasami po prostu trzeba być bardziej odważnym. Kiedy rząd Prawa i Sprawiedliwości chciał wprowadzać e-recepty, to były powszechne protesty lekarzy, środowisk. Mówiono, że to się nie uda, bo lekarze nie mają w gabinetach komputerów, bo nie mają drukarek, bo osoby starsze nie będą umiały z tego korzystać. Później okazało się, że przyszła pandemia i dzięki temu uratowaliśmy setki, tysiące żyć, ponieważ ludzie mogli korzystać z leków zdalnie zalecanych przez lekarzy. A więc wystarczyła jedna odważna decyzja. I myślę, że brakuje państwu determinacji. Nie tylko przespaliście ten rok, nie zmobilizowaliście samorządów, nie daliście dodatkowo finansowania, żeby je wzmocnić, żeby szybciej wdrożyły ten system, ale teraz znowu doprowadzacie do tego, że o rok przesuwamy tak ważną reformę, w końcu elektroniczny obieg dokumentacji, ale także tzw. e-doręczenia. A więc, moi drodzy państwo, panie ministrze, bardzo proszę o wyjaśnienie, dlaczego państwo tak zwlekacie z wprowadzeniem tego, czy daliście jakieś zachęty finansowe oraz czy w tym roku możemy się spodziewać, że w końcu dopniecie ten projekt, doprowadzicie do finału? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-720.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-721">
          <u xml:id="u-721.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-721.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, sekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji pan minister Dariusz Standerski.</u>
          <u xml:id="u-721.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-722">
          <u xml:id="u-722.0" who="#DariuszStanderski">Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-722.1" who="#DariuszStanderski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem przede wszystkim odpowiedzieć na pojawiające się kilkukrotnie pytania i wątpliwości. System doręczeń elektronicznych wchodzi w życie 1 stycznia 2025 r. Ta ustawa, którą dzisiaj proponujemy Wysokiej Izbie, zawiera różne rozwiązania, ale w tych rozwiązaniach nie ma przesunięcia terminu wejścia w życie tego systemu. Ten przepis nie jest zmieniany. E-doręczenia wchodzą w życie za 7 tygodni i Rada Ministrów nie ma najmniejszej intencji zmieniania tego stanu rzeczy. W związku z tym od 1 stycznia 2025 r., jeżeli obywatel wejdzie na skrzynkę do doręczeń elektronicznych i będzie chciał złożyć wniosek do właściwego urzędu, to urząd będzie miał obowiązek ten wniosek obsłużyć. To, co wprowadzamy, to okres przejściowy, w którym funkcjonować będą dwa systemy: znany dzisiaj system ePUAP oraz nowy system doręczeń elektronicznych. W poprzedniej kadencji ten termin był przedłużany wielokrotnie. W 2024 r. takiego przedłużenia nie ma.</u>
          <u xml:id="u-722.2" who="#DariuszStanderski">Odpowiadam na pytanie pani marszałkini Dolniak, dlaczego jest rok na system przejściowy.</u>
          <u xml:id="u-722.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dolniak: Czy starczy?)</u>
          <u xml:id="u-722.4" who="#DariuszStanderski">Na początku 2025 r. rozpoczynamy wprowadzanie elektronicznego zarządzania dokumentami w jednostkach samorządu terytorialnego. To będzie rok prawdziwej zmiany w polskim samorządzie. Dlatego bardzo się cieszę, że w tym przypadku opozycja przyznaje się do tego, że dotychczas były przede wszystkim obowiązki dla samorządów i że pora na zachęty. I właśnie na to wezwanie do zachęty odpowiadamy, ponieważ w ramach Krajowego Planu Odbudowy zostanie przeznaczone 200 mln zł właśnie dla samorządów na wdrożenie elektronicznego zarządzania dokumentami. Od początku 2025 r. w naszej ocenie będzie wystarczająco dużo czasu, żeby w jednostkach samorządu terytorialnego ten proces przeprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-722.5" who="#DariuszStanderski">Pan poseł Meysztowicz pytał o to, czym samorządy uzasadniały w większości ten brak gotowości do wdrożenia e-doręczeń. W większości ten brak gotowości był uzasadniany papierowym obiegiem dokumentów w samorządach, ponieważ wójtowie, sekretarze miast uzasadniali: co z tego, że dostaniemy pismo drogą elektroniczną i wszystko ma być w jednym systemie, skoro my to musimy wydrukować i zanosić z biurka do biurka? I dlatego wprowadzamy reformę w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Inwestujemy, żeby zakończyć erę papierów w samorządach — nie samym obowiązkiem, a właśnie zachętami.</u>
          <u xml:id="u-722.6" who="#DariuszStanderski">Działania, jakie będziemy podejmowali do końca roku, to właśnie informowanie na temat możliwości wyjścia z obiegu papierowego w jednostkach samorządu terytorialnego. Już zauważamy wzrost w liczbie założeń skrzynek do adresów doręczeń elektronicznych, bo różnica pomiędzy złożeniem tego projektu a dniem dzisiejszym już jest taka, że to nie 30%, a 35%, w związku z czym zauważamy wzrost liczby założeń skrzynek.</u>
          <u xml:id="u-722.7" who="#DariuszStanderski">Dlatego chciałbym zaapelować jeszcze raz do wszystkich jednostek samorządu terytorialnego, żeby zakładać skrzynki już teraz z tego względu, że założenie skrzynki nie oznacza jej aktywacji, aktywować ją można 1 stycznia. Natomiast chcielibyśmy uniknąć sytuacji, która jest częsta przy tego typu wdrożeniach, że większość jednostek zacznie zakładać swoje skrzynki w grudniu, kiedy będzie ostateczny termin, bo przypominam, że obowiązek wdrożenia tego systemu ma termin 1 stycznia 2025. W związku z tym, jeżeli samorząd dzisiaj zdecyduje się na założenie skrzynki do e-doręczeń, co jest bezpłatne, co jest w całości on-line, jeżeli będzie miał jakiekolwiek wątpliwości, jak wdrożyć system, to dzisiaj spokojnie możemy to wszystko omówić, skonsultować indywidualnie, pracować z jednostką samorządu terytorialnego, a jeżeli większość jednostek zacznie zakładać skrzynki na ostatnią chwilę, to dobrze wiemy, że wówczas będziemy mieli jednocześnie wiele procesów do obsłużenia. Dlatego warto zrobić to wcześniej i warto o tym też mówić, za co bardzo serdecznie dziękuję w czasie tej dyskusji, bo im będzie większa świadomość, że 1 stycznia wchodzi obowiązek e-doręczeń, tym lepiej dla nas wszystkich i tym lepiej dla obywatelek i obywateli, bo notujemy w każdym miesiącu od kilkunastu do kilkudziesięciu założeń skrzynek przez obywateli i ta sytuacja jest stabilna, jeżeli chodzi o liczbę w ostatnich kilkunastu miesiącach.</u>
          <u xml:id="u-722.8" who="#DariuszStanderski">Bardzo serdecznie dziękuję za wszystkie pytania i głosy w dyskusji. Mam nadzieję, że będziemy mogli oceniać bardzo szybko po 1 stycznia, jak to wdrożenie zostało w jednostkach samorządu terytorialnego zakończone. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-722.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-723">
          <u xml:id="u-723.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-723.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-723.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych, zawarty w druku nr 761, do Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-723.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-723.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-723.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 7 listopada.</u>
          <u xml:id="u-723.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-723.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-723.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-723.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-723.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas na wygłoszenie oświadczenia na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-723.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Roman Fritz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-723.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę</u>
          <u xml:id="u-723.13" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-723.14" who="#WłodzimierzCzarzasty">Powiedziałem, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-724">
          <u xml:id="u-724.0" who="#RomanFritz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani minister zdrowia Leszczyna zamyka porodówki. W praktyce wygląda to w następujący sposób: na podstawie porodówki w Mikołowie, mieście, z którego pochodzę. Oddział ginekologiczno- położniczy w Mikołowie to placówka ciesząca się uznaniem, wyróżniana w rankingach „Jak rodzić po ludzku”. W trakcie tzw. rzekomej pandemii zanotowano tam ponad 1400 porodów, co pokazuje, jak ważną rolę pełni w naszym regionie. Niestety sytuacja finansowa centrum zdrowia w Mikołowie jest dramatyczna. Zadłużenie sięga 20 mln zł, a co miesiąc rada powiatu musi przeznaczać dodatkowy 1 mln zł, by szpital w ogóle mógł funkcjonować. Nie wpływają płatności z NFZ za nadwykonania, zwłaszcza za III kwartał. Jak długo jeszcze szpital ma czekać na te środki? Kiedy zostanie rozliczony IV kwartał? Są to kwestie kluczowe, szczególnie w obliczu realnej groźby zamknięcia porodówki. Czy naprawdę pozwolimy, by matki z powiatu mikołowskiego musiały rodzić dziesiątki kilometrów od domu? A w Łaziskach Górnych i Orzeszu brakuje nawet karetek.</u>
          <u xml:id="u-724.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-725">
          <u xml:id="u-725.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-725.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Włodzimierz Skalik, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-725.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Skalik?</u>
          <u xml:id="u-725.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Andrzej Tomasz Zapałowski, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-725.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-726">
          <u xml:id="u-726.0" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ostatnich dniach minister klimatu pani Hennig-Kloska powiedziała, że musi oczyścić łowiectwo z kłusownictwa. Niesamowita buta, powiem więcej, prawie praktycznie chamstwo w odniesieniu się do kilkusetletniej tradycji polskich myśliwych, leśników, rolników, pracowników leśnych, przedsiębiorców, którzy są związani z lasami.</u>
          <u xml:id="u-726.1" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Praktycznie odnoszę wrażenie, że całe Ministerstwo Klimatu i Środowiska, myślę, że całe kierownictwo tego ministerstwa, to jest środowisko pewnych w pewnym sensie wykidajłów, którzy mają za cel niszczenie tej najważniejszej polskiej tradycji, właśnie która opiera się na 1/3 Polski. Wśród nich wybija się przede wszystkim minister Dorożała, który jest swoistym szaleńcem.</u>
          <u xml:id="u-726.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-726.3" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Proszę państwa, musimy tak jak Amerykanie oczyścić to środowisko.</u>
          <u xml:id="u-726.4" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-726.5" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Pan poseł Witold Tumanowicz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-726.6" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Nie słychać pana, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-726.7" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Pan poseł Witold Tumanowicz.</u>
          <u xml:id="u-726.8" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-727">
          <u xml:id="u-727.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Szymański, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-727.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-728">
          <u xml:id="u-728.0" who="#KrzysztofSzymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! To, jak bardzo Platforma i cały obecny rząd zaprzepaściły relacje z Amerykanami ciągłym obrażaniem obecnego prezydenta elekta, jest sprawą, której już chyba rozwijać nie trzeba, bo tego nawet nie da się skomentować. Ale to, co dzisiaj powiedział pan europoseł Dominik Tarczyński o tym, że do sztabu Donalda Trumpa dotarły informacje o tym, co politycy Platformy mówili na jego temat, co mówił minister Sikorski, co mówiła żona ministra Sikorskiego… Co to ma być? W jakiej drużynie wy gracie? Czy naprawdę dla waszego partyjnego interesu politycznego jesteście w stanie zaprzepaścić interes narodowy? To jest rząd Polski. Mnie się on nie podoba, okej, ale nie wyobrażam sobie takiej sytuacji, że zaprzepaszczam interes narodowy, żeby utrudniać mu pracę. Mimo tego, że mnie się on nie podoba, trzeba ten rząd wspierać. To jest nasza wspólna Polska i razem powinniśmy dla niej pracować. To, co powiedział europoseł Dominik Tarczyński, naprawdę jest poniżej wszelkiej krytyki. Według mnie takie działania zasługują na Trybunał Stanu.</u>
          <u xml:id="u-728.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-728.2" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Matecki: To wspierajcie ten rząd.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-729">
          <u xml:id="u-729.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Robert Wardzała, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-730">
          <u xml:id="u-730.0" who="#RobertWardzała">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje dzisiejsze wystąpienie to efekt spotkań podczas dyżurów poselskich, a także rozmów z lekarzami i nauczycielami. Ich zaniepokojenie budzą saszetki nikotynowe, które stają się coraz popularniejsze wśród dzieci i młodzieży, stają się po prostu modne w naszych szkołach, używa ich coraz więcej młodych ludzi. Są niedroge i łatwo dostępne w sklepach zarówno internetowych, jak i stacjonarnych. Żeby je kupić, nie trzeba się legitymować dowodem osobistym. Ich używanie jest trudne do wykrycia, bo nie wydzielają dymu, mają poręczne opakowania i robią wrażenie niewinnej używki.</u>
          <u xml:id="u-730.1" who="#RobertWardzała">Tymczasem lekarze wprost mówią o wielkim zagrożeniu dla młodych organizmów powodowanym przez wysokie stężenie nikotyny w produkcie. Dawka toksyczna to kilka miligramów. W saszetkach nikotynowych jest ona nie do końca kontrolowana. Lekarze twierdzą, że stężenie rakotwórczej substancji w pojedynczej dawce jest co najmniej pięciokrotnie wyższe niż w standardowym papierosie, a przyjęcie zbyt dużej dawki nikotyny może powodować poważne zaburzenia, zwłaszcza u młodych.</u>
          <u xml:id="u-730.2" who="#RobertWardzała">Chciałbym zapytać, czy jest przewidywane wprowadzenie regulacji prawnych określających zasady sprzedaży saszetek nikotynowych. Czy toczą się już prace w tym zakresie? Jeśli tak, to kiedy można się spodziewać ich efektów? Jeśli nie, to bardzo proszę o rozważenie podjęcia takich działań, by uniknąć takiej sytuacji, jaką mamy choćby w przypadku e-papierosów.</u>
          <u xml:id="u-730.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-731">
          <u xml:id="u-731.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-731.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jacek Niedźwiedzki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-732">
          <u xml:id="u-732.0" who="#JacekNiedźwiedzki">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kanał Augustowski jest atrakcją turystyczną północno-wschodniej Polski. Ponieważ jest zabytkiem, wymaga ochrony, ale prawo powinno być dla ludzi. Chcę dziś zwrócić uwagę na absurdy związane z zasięgiem strefy Kanału Augustowskiego i idącymi za tym obostrzeniami.</u>
          <u xml:id="u-732.1" who="#JacekNiedźwiedzki">3/4 mieszkańców Augustowa oraz gminy Płaska położonej w powiecie augustowskim objętych jest zapisami o strefie ochronnej. Zarówno przedsiębiorcy dążący do nowych inwestycji, jak i zwykli obywatele chcący przeprowadzić remont na swoich posesjach muszą spełnić szereg wymagań związanych z lokalizację działek w tzw. strefie kanału. Dochodzi do paradoksów, np. mieszkaniec chcący załatać dziurę w dachu lub wyciąć na posesji schorowane drzewo musi uzyskać zgodę podlaskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków, a na terenie województwa jest tylko jeden urzędnik rozpatrujący wnioski składane w tej sprawie. Dlatego procedura uzyskania pozwolenia trwa wiele miesięcy, a nawet rok.</u>
          <u xml:id="u-732.2" who="#JacekNiedźwiedzki">Ta trudna rzeczywistość dotyczy też przedsiębiorców. Firmy nie mogą przeprowadzić przygotowanych inwestycji, jeżeli nie spełnią wymogów dotyczących istnienia strefy.</u>
          <u xml:id="u-732.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-733">
          <u xml:id="u-733.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-733.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Wojciechowska.</u>
          <u xml:id="u-733.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Bartosz Zawieja.</u>
          <u xml:id="u-733.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-733.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Patryk Gabriel. Jest.</u>
          <u xml:id="u-733.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-734">
          <u xml:id="u-734.0" who="#PatrykGabriel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie jest zbyt częsta w tym miejscu sytuacja, że wszystkie strony toczącej się debaty są zgodne w wygłaszanych ocenach. Oczywiście od czasu do czasu to się zdarza. Z pewnością będzie tak za dokładnie 2 tygodnie, kiedy bez względu na codzienne różnice wszyscy będziemy zgodni, że wszystkim, którzy obchodzą swoje święto 21 listopada, należne są szczególne podziękowania, szacunek i życzenia pogody ducha, konsekwencji, odwagi oraz wiary w sens pełnionej przez nich misji. Nie przez przypadek używam słowa „misja”. Dzięki wieloletniej pracy w samorządzie dokładnie wiem, że ludzie pracujący w pomocy społecznej traktują swoje obowiązki właśnie jako powołanie i misję.</u>
          <u xml:id="u-734.1" who="#PatrykGabriel">Bardzo charakterystyczny i w jakiś sposób symboliczny jest fakt, że tego samego dnia co Dzień Pracownika Socjalnego obchodzone jest inne bardzo pozytywne święto — dzień życzliwości. Również tego życzę wszystkim ludziom związanym z pomocą społeczną: ludzkiej życzliwości.</u>
          <u xml:id="u-734.2" who="#PatrykGabriel">Bardzo serdecznie dziękuję za państwa pracę, oczywiście szczególnie pracownikom społecznym z Kociewia i Pomorza, z którymi dobrze się znamy, ale nie mniej serdecznie — wszystkim państwu w każdym zakątku naszej ojczyzny. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-734.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-735">
          <u xml:id="u-735.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-735.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Katarzyna Królak.</u>
          <u xml:id="u-735.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Magdalena Filipek-Sobczak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-735.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-736">
          <u xml:id="u-736.0" who="#MagdalenaFilipekSobczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wczoraj przed Sejmem odbył się protest w sprawie ograniczenia dostępu do rehabilitacji domowej. Nowe przepisy przewidują, że od stycznia 2025 r. rehabilitacja domowa będzie dostępna jedynie dla wybranych grup pacjentów, a liczba wskazań kwalifikujących się do tej formy opieki zostanie drastycznie ograniczona. Zamiast obecnych 900 wskazań pozostanie tylko 170 dla opieki szpitalnej i zaledwie 40 dla opieki domowej.</u>
          <u xml:id="u-736.1" who="#MagdalenaFilipekSobczak">Takie zmiany najmocniej dotkną osoby po operacjach, z zaawansowanymi chorobami neurologicznymi i innymi ciężkimi schorzeniami, które nie są w stanie dotrzeć do placówek ambulatoryjnych. Brak rehabilitacji domowej dla tych pacjentów to nie tylko pogorszenie ich stanu zdrowia, to skazanie ich na pogłębiające się cierpienie, a w wielu przypadkach — na śmierć.</u>
          <u xml:id="u-736.2" who="#MagdalenaFilipekSobczak">Ministerstwo Zdrowia zapowiada, że dostęp do rehabilitacji pozostanie zabezpieczony, ale fakty mówią same za siebie. Fizjoterapeuci alarmują, że już teraz ośrodki ambulatoryjne pracują ponad swoje możliwości, realizując 150% kontraktów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-737">
          <u xml:id="u-737.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-738">
          <u xml:id="u-738.0" who="#MagdalenaFilipekSobczak">Na skutek tych zmian na rynku pozostanie jedynie 400 placówek z 2700. Rządzący muszą wziąć…</u>
          <u xml:id="u-738.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-739">
          <u xml:id="u-739.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Szymon Giżyński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-739.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-740">
          <u xml:id="u-740.0" who="#MagdalenaFilipekSobczak">…na siebie odpowiedzialność za decyzje, które narażają Polaków na utratę zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-740.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-740.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-741">
          <u xml:id="u-741.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękujemy bardzo. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-741.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Szymon Giżyński. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-741.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-741.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Może pan w płaszczu.</u>
          <u xml:id="u-741.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, postara się pan jakoś dojść?</u>
          <u xml:id="u-741.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobrze. Pan poseł Marcin Józefaciuk…</u>
          <u xml:id="u-741.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bystre to było, bardzo. Mnie też się podobało.</u>
          <u xml:id="u-741.7" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Krystian: To Sejm, a nie wyścigi.)</u>
          <u xml:id="u-741.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Tak, to prawda, słuszna konkluzja.</u>
          <u xml:id="u-741.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-742">
          <u xml:id="u-742.0" who="#SzymonGiżyński">Dziękuję, panie marszałku, za wyrozumiałość.</u>
          <u xml:id="u-742.1" who="#SzymonGiżyński">Panie Marszałku! Szanowny Sejmie! Polska organicznie wcielana. Róża Luksemburg była nieprzejednanym wrogiem niepodległości Polski. Dlatego Niemcy, chcąc wprowadzić Polskę na ścieżkę utraty niepodległości, korzystają z koncepcji Róży Luksemburg, tzw. organicznego wcielania. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-742.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-743">
          <u xml:id="u-743.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-743.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Józefaciuk. Jest.</u>
          <u xml:id="u-743.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-744">
          <u xml:id="u-744.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mężczyźni nie lubią rozmawiać o swoich problemach ze zdrowiem. Dla nich to słabość. A przecież słabości nie możemy pokazywać. Otyłość brzuszna, problemy z erekcją, depresja, łysienie, nowotwory. Z badań wynika, że statystyczny Polak żyje jeszcze od 6 do 8 lat krócej niż Polka, a mogłoby być to znacznie dłużej. Faceci mają problem z dwunastnicą, sercem, układem kostnym czy pamięcią. Rozpoczął się listopad. Jest to miesiąc podnoszenia świadomości społecznej na temat problemów zdrowotnych mężczyzn. Jeden z największych problemów zdrowotnych to nowotwór. Najczęstsze problemy to nowotwory u mężczyzn: rak gruczołu krokowego, rak jądra, rak płuca, nowotwór złośliwy skóry czy nowotwór jelita grubego oraz rak piersi czy sutka.</u>
          <u xml:id="u-744.1" who="#MarcinJózefaciuk">18 listopada o godz. 10 na terenie Sejmu przy sali im. Jacka Kuronia zostanie wystawiona wystawa dotycząca profilaktyki nowotworów u mężczyzn, po czym zostanie…</u>
          <u xml:id="u-744.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-744.3" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Marcin, następnym razem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-745">
          <u xml:id="u-745.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-745.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Agnieszka Anna Soin.</u>
          <u xml:id="u-745.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-745.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, dziękujemy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-745.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-746">
          <u xml:id="u-746.0" who="#AgnieszkaAnnaSoin">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako poseł na Sejm z ziemi dolnośląskiej z niepokojem odbieram sygnały mieszkańców o drastycznych podwyżkach cen energii. Brak strategii rządzących i polityka Unii Europejskiej powodują gigantyczne obciążenia dla naszych obywateli. Kolejne firmy wycofują się z rynku polskiego. Wystarczy przypomnieć wrocławską fabrykę lodówek Beko, która zamyka zakład, a zmiany mają dotknąć ok. 1800 osób, w tym ok. 700 pracowników w samej stolicy Dolnego Śląska. Znaczące firmy dla polskiego przemysłu preferują kraje z tańszą energią. Kluczowi inwestorzy nie chcą podejmować ryzyka wysokich kosztów. Zagrożeni są przedsiębiorcy i pracownicy. Już teraz eksperci Polskiej Izby Gospodarczej Sprzedawców Węgla alarmują, że rachunki za prąd dla gospodarstw domowych wzrosną od stycznia przyszłego roku o ponad 50%. Apeluję do rządzących o osłonowe rozwiązania. Zapewnijcie Polakom stabilizację. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-746.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-747">
          <u xml:id="u-747.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-747.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Bartłomiej Dorywalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-747.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-748">
          <u xml:id="u-748.0" who="#BartłomiejDorywalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę zwrócić uwagę na wyjątkowe wydarzenie, które odbędzie się jutro w Zespole Szkół Ponadpodstawowych im. Stanisława Staszica w Stąporkowie. Pod auspicjami rady powiatu koneckiego w ramach uroczystej sesji odbędzie się patriotyczna uroczystość pod hasłem „Wolność to jedno — Polska!”. To spotkanie nie tylko przypomni o wartościach, które zjednoczyły naród w walce o wolność, ale także pokaże, jak ważne jest ich pielęgnowanie i przekazywanie kolejnym pokoleniom. Uroczystość będzie miała szczególny wymiar historyczny i symboliczny. W trakcie jej trwania nastąpi nadanie imienia Józefa Grota auli znajdującej się w szkole. Józef Grot — bohater, który w sierpniu 1920 r. oddał życie w obronie ojczyzny, walcząc w wojnie polsko-bolszewickiej. Jego postać jest dla nas symbolem odwagi i poświęcenia, a poświęcenie jest świadectwem niezłomności i wierności ideałom wolności. To wydarzenie stanowi wyjątkową okazję, aby młodzież mogła nie tylko uczestniczyć w lekcji historii, ale również zrozumieć, że pojęcia takie jak patriotyzm, wolność i odpowiedzialność nie są tylko częścią przeszłości. Są one fundamentem, na którym budujemy naszą przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-748.1" who="#BartłomiejDorywalski">Chciałbym złożyć serdeczne podziękowania organizatorom, samorządowi powiatu koneckiego oraz społeczności szkolnej, na czele z panią dyrektor, za zaangażowanie i wysiłek włożony w przygotowanie tego wydarzenia. Jestem przekonany, że ta wyjątkowa uroczystość na długo zapisze się w pamięci uczestników i stanie się inspiracją dla przyszłych pokoleń.</u>
          <u xml:id="u-748.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-748.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-748.4" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Matecki: Precz z komuną!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-749">
          <u xml:id="u-749.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-750">
          <u xml:id="u-750.0" who="#FryderykSylwesterKapinos">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 5 października 2024 r. obchodziliśmy okrągłe rocznice: 670-lecia lokacji miasta Pilzno, 130-lecie Towarzystwa Gimnastycznego Sokół w Pilźnie i 50-lecia Domu Kultury w Pilźnie. Był to wyjątkowy moment społeczności tego urokliwego miasta. 670 lat istnienia miasta to piękna karta w dziejach regionu. Warto przypomnieć, iż dokładna lokacja miasta miała miejsce 3 października 1354 r. Decyzję o ulokowaniu miasta wydał sam król Kazimierz Wielki.</u>
          <u xml:id="u-750.1" who="#FryderykSylwesterKapinos">Kolejnym ważnym wydarzeniem było 130-lecie Towarzystwa Gimnastycznego Sokół. 130 lat to ogrom wydarzeń oraz zrealizowanych pomysłów. To również ogromne zaangażowanie osób, które na przestrzeni tych wszystkich lat kształtowały ducha rywalizacji sportowej, a także poświęcały swój czas na działalność w TG Sokół.</u>
          <u xml:id="u-750.2" who="#FryderykSylwesterKapinos">Ostatnim wydarzeniem, również mocno wpisującym się w główne uroczystości, było 50-lecie Domu Kultury w Pilźnie. Wart odnotowania jest fakt, iż został on zbudowany w czynie społecznym w latach 70. ubiegłego wieku. Placówka przez 50 lat istnienia kształtuje zamiłowanie do kultury wśród lokalnej społeczności, wychowuje kolejne pokolenia w duchu patriotycznym.</u>
          <u xml:id="u-750.3" who="#FryderykSylwesterKapinos">W tym miejscu chciałbym złożyć serdeczne gratulacje z okazji tych pięknych jubileuszy, życzyć wielu sukcesów w rozwijaniu miasta Pilzna, TG Sokół i miejscowego domu kultury. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-750.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-751">
          <u xml:id="u-751.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-751.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią poseł Teresę Pamułę.</u>
          <u xml:id="u-751.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Bożena Lisowska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-751.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Czas leci, pani poseł.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-752">
          <u xml:id="u-752.0" who="#BożenaLisowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Najwyższa Izba Kontroli już w 2018 r. alarmowała, że w Polsce mimo dynamicznego rozwoju genetyki brak jest regulacji prawnych, które określałyby kompleksowo zasady udzielania poradnictwa genetycznego dla pacjentów w ochronie zdrowia. Brak też ustalonych prawnie procedur genetycznego bankowania materiału oraz nadzoru nad bezpieczeństwem danych genetycznych i reguł tego dotyczących. Prace nad tymi regulacjami były rozpoczęte w Ministerstwie Zdrowia, ale niestety nie przyniosły skutków w postaci aktu prawnego. Dlatego apeluję do rzecznika praw pacjenta, aby korzystając ze swoich uprawnień, zainicjował ten proces. Chodzi o to, aby Polacy mogli korzystać z ochrony danych genetycznych.</u>
          <u xml:id="u-752.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-753">
          <u xml:id="u-753.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-753.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Iwona Maria Kozłowska.</u>
          <u xml:id="u-753.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dariusz Matecki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-753.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-754">
          <u xml:id="u-754.0" who="#DariuszMatecki">Szanowny Panie Marszałku! Na początku bardzo krótko odniosę się do wypowiedzi posła Szymańskiego z Konfederacji: rząd Tuska to rząd dewastujący Polskę, rząd skrajnie polonofobiczny. W żaden sposób nie zamierzam go wspierać.</u>
          <u xml:id="u-754.1" who="#komentarz">(Poseł Marcin Józefaciuk: Nie musi pan.)</u>
          <u xml:id="u-754.2" who="#DariuszMatecki">Dziwię się Konfederacji, że ma w tym zakresie inne zdanie.</u>
          <u xml:id="u-754.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-754.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-754.5" who="#DariuszMatecki">To, co dzisiaj się stało w kancelarii premiera, to jest absolutny skandal. Białoruś, Rosja, putinada — kolejny raz. Dziennikarka „Tygodnika Solidarność” Monika Rutke, wykonująca swoją pracę, została ukarana przez urzędniczkę KPRM-u panią Agnieszkę Rucińską zakazem udziału w konferencjach premiera. Za co? Miała czelność zadać panu premierowi trudne pytanie, wytknąć mu oczywiste kłamstwo w sprawie jego paskudnej wypowiedzi na temat pana prezydenta Donalda Trumpa. Telewizji Republika nie wpuszczają na konferencje prasowe. To nie są demokratyczne standardy. To jest czysty polityczny bandytyzm rządu Donalda Tuska. Dziękuję pięknie.</u>
          <u xml:id="u-754.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-755">
          <u xml:id="u-755.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-755.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Agata Wojtyszek.</u>
          <u xml:id="u-755.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Woźniak.</u>
          <u xml:id="u-755.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Aleksander Mikołaj Mrówczyński.</u>
          <u xml:id="u-755.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Waldemar Andzel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-755.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-756">
          <u xml:id="u-756.0" who="#WaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziura Tuska to największa dziura budżetowa w historii, która wysysa dochody Polaków. Do kłopotów budżetowych prowadzi również nowelizacja budżetu. Deficyt budżetowy przekroczy 240 mld zł w tym roku, w przyszłym roku przekroczy on 300 mld zł. W 2 lata dług przekroczy ponad 500 bln zł. Jest to niegospodarność i budżetowy chaos. Prawo i Sprawiedliwość nigdy nie doprowadziło do takiej sytuacji, nawet gdy straszyliście, że wprowadzając 500+ zafundujemy Polakom drugą Wenezuelę. Tak się nie stało, a wręcz przeciwnie, nastąpił gospodarczy wzrost. Ale dobrze to w Polsce już było. Teraz trzeba będzie zacisnąć pasa i przetrwać. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-756.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-757">
          <u xml:id="u-757.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-757.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Ewa Leniart, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-757.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-758">
          <u xml:id="u-758.0" who="#EwaLeniart">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 16 października br. Szkoła Podstawowa w Dylągówce na Podkarpaciu obchodziła jubileusz dwudziestolecia nadania szkole imienia Polskiego Czerwonego Krzyża. Uroczystości rozpoczęła msza święta w kościele parafialnym, następnie odbyło się odsłonięcie pamiątkowej tablicy pamięci i historii Polskiego Czerwonego Krzyża. Jubileuszowa uroczystość zgromadziła w murach szkoły wielu znamienitych gości, w tym absolwentów tejże szkoły. Gośćmi honorowymi byli przedstawiciele PCK: Eugeniusz Taradajko, Marek Pawełek, Józek Wiącek oraz dyrektor oddziału podkarpackiego Polskiego Czerwonego Krzyża Maciej Maruszak. Uroczystości towarzyszyła część artystyczna przygotowana przez uczniów szkoły, prezentująca historię Polskiego Czerwonego Krzyża, ale także założenia działalności tej organizacji nakierowane przede wszystkim na pomoc ludziom znajdującym się w potrzebie. Szkoła została uhonorowana Odznaką Honorową PCK za zorganizowanie uroczystości. Szczególne podziękowania kieruję do społeczności szkoły z dyrektor Agnieszką Rożek.</u>
          <u xml:id="u-758.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-759">
          <u xml:id="u-759.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie. Dziękuję pani bardzo.</u>
          <u xml:id="u-759.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krystian Łuczak, Koalicja Obywatelska. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-759.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Klaudia Jachira.</u>
          <u xml:id="u-759.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Henryk Szopiński, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-759.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-760">
          <u xml:id="u-760.0" who="#HenrykSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zbliżający się dzień 11 listopada to wyjątkowy dzień w naszej historii. Dzień odzyskania niepodległości to moment, w którym zatrzymujemy się, by spojrzeć wstecz na drogę, którą przeszli nasi przodkowie, oraz aby z wdzięcznością oddać hołd tym, którzy poświęcili wszystko dla odzyskania niepodległości naszej ojczyzny. Oddajmy im hołd, ale również pielęgnujemy ich dziedzictwo. Bądźmy patriotami naszych czasów, aktywnymi, zaangażowanymi, gotowymi do działania dla dobra naszej społeczności, kraju. Wspierajmy się nawzajem. Angażujmy się w lokalne inicjatywy. Bądźmy uczciwi i przyzwoici. Dbajmy o środowisko, aby przyszłe pokolenia mogły również cieszyć się niepodległością, wolnością i bezpieczeństwem naszej ojczyzny. Zawsze w tym dniu przypominają mi się słowa Johna Kennedy’ego: Nie pytaj, co twój kraj może zrobić dla ciebie, pytaj, co ty może zrobić dla swojego kraju. To przesłanie jest nadal aktualne, zwłaszcza dzisiaj. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-761">
          <u xml:id="u-761.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-761.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Bartłomiej Pejo, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-761.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-761.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-762">
          <u xml:id="u-762.0" who="#BartłomiejPejo">Szanowny Panie Marszałku! Służba zdrowia jest w Polsce niestety od lat skrajnie niewydolna. Politycy dosypują coraz więcej pieniędzy, a jednak obywatele nie odczuwają jakichkolwiek zmian, które dawałyby nadzieję na wyjście z tego kryzysu. W ostatnich tygodniach coraz więcej słyszymy o tym, że brakuje pieniędzy na opłacenie zrealizowanych zabiegów, zabiegów, które wykraczały poza wcześniejsze limity. Ważna dla wielu wyborców, dla wielu obywateli jest opieka rehabilitacyjna. 23 września prezes NFZ wydał zarządzenie zmieniające zasady realizacji umów na świadczenia z zakresu rehabilitacji leczniczej właśnie opieki tzw. domowej. Zmiany wchodzą 1 stycznia, a mogą ograniczyć wielu pacjentom dostęp do opieki rehabilitacyjnej. Kluczowe jest chociażby ograniczenie wymiaru czasu pracy personelu realizującego rehabilitację domową. Niestety jest to szukanie oszczędności w pożarze, który politycy sami wywołali. Nie tak powinniście państwo załatwiać sprawy ważne i nie tak powinniście traktować obywateli. Konfederacja dołoży wszelkich starań, aby stanąć w obronie najbardziej potrzebujących.</u>
          <u xml:id="u-762.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-763">
          <u xml:id="u-763.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-763.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Dąbrowska-Banaszek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-763.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Dawaj, Ania!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-764">
          <u xml:id="u-764.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Już za kilka dni, 16 listopada 2024 r. Towarzystwo Przyjaciół Nałęczowa będzie obchodziło jubileusz 115-lecia powstania, gdyż działa od 1909 r. Od początku istnienia głównymi celami funkcjonowania towarzystwa były: rozwój lokalnej tożsamości i patriotyzmu poprzez pobudzanie i rozwijanie inicjatyw zmierzających do rozwoju Nałęczowa pod względem ogólnokulturalnym, leczniczym, społeczno-gospodarczym i wypoczynkowym, pogłębianie wiedzy o dawnym i współczesnym Nałęczowie, popularyzowanie postaci związanych z historią regionu, praca kulturalno-oświatowa oraz współpraca z innymi organizacjami społecznymi regionu o podobnym charakterze i podobnych celach działań.</u>
          <u xml:id="u-764.1" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Serdecznie gratuluję tylu lat pięknej historii. Na ręce obecnego prezesa Towarzystwa Przyjaciół Nałęczowa pana Bogusława Roberta Gałęzowskiego składam podziękowania za zaproszenie do udziału w obchodach z okazji tego jubileuszu i życzę wielu dalszych sukcesów i wytrwałości. Nasze małe ojczyzny bardzo potrzebują takich ludzi i takich działań. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-764.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-765">
          <u xml:id="u-765.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-765.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Józefa Szczurek-Żelazko, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-765.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Dorota Marek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-766">
          <u xml:id="u-766.0" who="#DorotaMarek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 17 listopada przypada Światowy Dzień Wcześniaka, dzień przypominający o wyzwaniach, przed którymi stają rodziny wcześniaków. W Polsce co roku na świat przychodzi ok. 26 tys. dzieci urodzonych przed czasem, które wymagają szczególnej troski i wsparcia. Wcześniactwo to kwestia nie tylko medyczna, ale także emocjonalna i społeczna, gdyż rodziny tych maluchów muszą zmagać się z ogromnym stresem, lękiem i niepewnością o zdrowie swoich dzieci.</u>
          <u xml:id="u-766.1" who="#DorotaMarek">Z tej okazji chciałabym zachęcić wszystkich państwa do włączenia się w akcję #fioletowelove, organizowaną przez Fundację OliEdu. Fundacja ta od lat wspiera rodziny wcześniaków i pomaga im w trudnych chwilach oraz zwiększa świadomość w zakresie wcześniactwa i jego konsekwencji. To bardzo ważna inicjatywa, która daje każdemu z nas możliwość okazania solidarności z rodzicami maluchów, które każdego dnia walczą o życie. Wspólnie możemy zawalczyć o lepszą przyszłość dla wcześniaków, by zapewnić im nie tylko najlepszą opiekę medyczną, ale także rozwój programów profilaktycznych, które pomogą wcześniej wykrywać i minimalizować ryzyko związane z przedwczesnymi narodzinami. Każde dziecko, które przychodzi na świat, zasługuje na zdrowy start. #fioletowelove.</u>
          <u xml:id="u-766.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-767">
          <u xml:id="u-767.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Władysław Kurowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-767.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Patryk Wicher…</u>
          <u xml:id="u-767.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest pan poseł Kurowski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-768">
          <u xml:id="u-768.0" who="#WładysławKurowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wygłoszę oświadczenie z okazji jubileuszu 120-lecia powstania Ochotniczej Straży Pożarnej w Harbutowicach, gmina Sułkowice.</u>
          <u xml:id="u-768.1" who="#WładysławKurowski">120 lat temu, w czerwcu 1904 r. w Harbutowicach w powiecie myślenickim założono straż pożarną. Pierwszym jej naczelnikiem został kierownik miejscowej szkoły Franciszek Kuś, a prezesem był Leopold Kania. W swoim pamiętniku pierwszy prezes OSP Harbutowice Franciszek Kuś pisze: Przyjemnie było człowiekowi słyszeć, gdy wracający z ćwiczeń strażackich lub bawiący się moi chłopcy śpiewali na dwa głosy pieśni narodowe. Od nich uczyli się starsi i nasza straż stała się szkołą patriotyzmu i karności obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-768.2" who="#WładysławKurowski">W ostatnich latach jednostka OSP Harbutowice dostała wiele nowego sprzętu pożarniczego i dwa samochody bojowe, a także przebudowano niektóre pomieszczenia strażnicy. Tak jak 120 lat temu również obecnie strażacy są mocno zaangażowani w działalność ochotniczej straży pożarnej, a jednostka szczyci się nowoczesnym sprzętem. Strażacy biorą udział w akcjach ratowniczych, ale również w uroczystościach religijnych i patriotycznych. Niedawno zorganizowany jubileusz 120-lecia…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-769">
          <u xml:id="u-769.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-770">
          <u xml:id="u-770.0" who="#WładysławKurowski">…jest okazją, aby przypomnieć działalność i wielkie zaangażowanie…</u>
          <u xml:id="u-770.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-771">
          <u xml:id="u-771.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Patryk Wicher z Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-771.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła.</u>
          <u xml:id="u-771.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie słychać pana, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-772">
          <u xml:id="u-772.0" who="#WładysławKurowski">…imienia strażaków OSP. Niech św. Florian czuwa nad wami i ma was w swojej opiece.</u>
          <u xml:id="u-772.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-772.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-773">
          <u xml:id="u-773.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Patryk Wicher, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-773.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-774">
          <u xml:id="u-774.0" who="#PatrykWicher">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Nie lubię takich wystąpień, ale jestem do tego zmuszony, ponieważ styl i model prowadzenia obrad tego parlamentu przez obecne Prezydium to jest skandal.</u>
          <u xml:id="u-774.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-774.2" who="#PatrykWicher">Ogranicza się debatę parlamentarną nad istotnymi sprawami, choćby np. wczorajszą debatę nad depenalizacją aborcji.</u>
          <u xml:id="u-774.3" who="#komentarz">(Poseł Marcin Józefaciuk: Zgadzam się.)</u>
          <u xml:id="u-774.4" who="#PatrykWicher">Tylko 17 posłów Prawa i Sprawiedliwości mogło zabrać głos. Jeśli mówimy o życiu, o czymś ważnym, to mamy prawo tu debatować, po to jest parlament.</u>
          <u xml:id="u-774.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-774.6" who="#PatrykWicher">A dziecinne komentarze, bawienie się językiem, pokazywanie swojej wyższości, umiejętności docinania różnymi wypowiedziami — to jest żenujący poziom marszałka Sejmu i wszystkich członków tego Prezydium.</u>
          <u xml:id="u-774.7" who="#PatrykWicher">Naprawdę opamiętajcie się państwo. Jesteście tylko primus inter pares, nie jesteście nikim wyjątkowym. Jesteście jednymi z nas, parlamentarzystów. Każdy z nas godnie reprezentuje tutaj swoich wyborców, a więc szanujcie nas, szanujcie nasz głos, bo to są głosy wyborców. Naprawdę ograniczanie debaty parlamentarnej jest czymś irytującym, czymś niedopuszczalnym i czymś, co przekracza wszelkie normy moralne.</u>
          <u xml:id="u-774.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-775">
          <u xml:id="u-775.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-775.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Kwiecień, Prawo i Sprawiedliwość. Jest pani poseł?</u>
          <u xml:id="u-775.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Baluch.</u>
          <u xml:id="u-775.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-775.4" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Pani poseł powoli.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-776">
          <u xml:id="u-776.0" who="#AnnaBaluch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od kilku tygodni widać zgubną dla portfeli Polaków tendencję. Ceny rosną bardzo szybko. Za podstawowe zakupy płacimy już niemal 100 zł. W ostatnim czasie ceny koszyka zakupowego wzrosły aż o 3,1%. To oznacza, że za 14 najpopularniejszych artykułów każdy z nas płaci równo o 3 zł więcej niż przed tygodniem.</u>
          <u xml:id="u-776.1" who="#AnnaBaluch">Drugim niebezpiecznym zjawiskiem jest to, że prąd w Polsce należy do najdroższych w Unii Europejskiej. Drożej mają tylko Irlandczycy i Włosi. Mrożenie cen energii dla gospodarstw domowych kończy się w tym roku. Obecnie to 500 zł za megawatogodzinę, a jeśli ta cena się nie utrzyma, to gospodarstwa domowe będą płacić cenę taryfową Urzędu Regulacji Energetyki na poziomie 623 zł. W związku z tym chcę z tego miejsca wyraźnie zaznaczyć, wypowiedzieć i zaakcentować w imieniu wszystkich Polaków i Polek, mieszkańców Lubelszczyzny: Jak zwykły Kowalski te stale rosnące wydatki ma udźwignąć?</u>
          <u xml:id="u-776.2" who="#AnnaBaluch">Premier Donald Tusk w swoim przemówieniu do wyborców obiecywał, że już po 100 dniach od objęcia władzy przez rząd koalicji 13 grudnia ludziom będzie się żyło lepiej, w portfelach będzie więcej, w sklepach będzie taniej. Pytam tylko gdzie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-776.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-777">
          <u xml:id="u-777.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-777.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-777.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Sałek.</u>
          <u xml:id="u-777.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-778">
          <u xml:id="u-778.0" who="#PawełSałek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! We wrześniu i październiku, wykonując swój mandat poselski, przeprowadziłem kontrolę poselską w Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, gdzie stwierdziłem, że na sali konferencyjnej, głównej sali konferencyjnej, zdjęto krzyż.</u>
          <u xml:id="u-778.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-778.2" who="#PawełSałek">Zwróciłem się do Lasów Państwowych w tej sprawie z oficjalnym zapytaniem. Cytuję: Gdzie jest krzyż, który wisiał w sali 201? Zostało tylko miejsce po haku, na którym wisiał.</u>
          <u xml:id="u-778.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Komuniści zdjęli.)</u>
          <u xml:id="u-778.4" who="#PawełSałek">Po pewnym czasie otrzymałem odpowiedź od wicedyrektora Lasów Państwowych pana Jerzego Fijasa w przedmiotowym zakresie, którą zacytuję.</u>
          <u xml:id="u-778.5" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Matecki: Polityka PO.)</u>
          <u xml:id="u-778.6" who="#PawełSałek">Pańska troska potwierdza konieczność właściwego zabezpieczenia wskazanego przedmiotu. Pragnę zapewnić, że wszystkie tego typu kwestie są i będą rozwiązywane z poszanowaniem uczuć wszystkich pracowników Lasów Państwowych.</u>
          <u xml:id="u-778.7" who="#PawełSałek">I mój komentarz: Koalicja 13 grudnia walczy z symbolami narodowymi i chrześcijańskimi, w tym przypadku w Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych. Ciekawe jest słownictwo użyte w odpowiedzi na moje zapytanie, a mianowicie wobec krzyża używa się sformułowania: wskazany przedmiot. Już kończę. To czyje uczucia się szanuje, skoro zdejmuje się krzyż i nazywa się go przedmiotem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-779">
          <u xml:id="u-779.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-779.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mariusz Krystian, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-780">
          <u xml:id="u-780.0" who="#PawełSałek">Czy w tej sytuacji zdejmując krzyż, szanuje się uczucia wszystkich chrześcijan, którzy, jak sądzę, są w zdecydowanej większości wśród…</u>
          <u xml:id="u-780.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-780.2" who="#PawełSałek">…pracowników Lasów Państwowych? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-781">
          <u xml:id="u-781.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-781.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mariusz Krystian, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-781.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jest pan poseł?</u>
          <u xml:id="u-781.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-781.4" who="#komentarz">(Poseł Paweł Sałek: Panie marszałku, ja dzisiaj drugi raz nie dokończyłem pytania.)</u>
          <u xml:id="u-781.5" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Matecki: Precz z komuną!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-782">
          <u xml:id="u-782.0" who="#MariuszKrystian">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 23 października miałem zaszczyt uczestniczyć w sołectwie Woźniki, w gminie Tomice, w powiecie wadowickim w uroczystości otwarcia nowego budynku przedszkola. Tydzień później w tej samej gminie, w gminie Tomice, w sołectwie Witanowice również otwierano nowy budynek przedszkola. Całość kosztowała blisko 11 mln zł, z czego ponad 8 600 tys. zł zostało dofinansowane z Programu Inwestycji Strategicznych realizowanych przez rząd Prawa i Sprawiedliwości. To najlepszy dowód na to, że to nie były żadne kartonowe czeki, tylko to były realne pieniądze, dzięki którym gminy wiejskie mogły realizować i mogą jeszcze z tych poprzednich edycji realizować programy potrzebne mieszkańcom.</u>
          <u xml:id="u-782.1" who="#MariuszKrystian">Gratuluję panu wójtowi Witoldowi Grabowskiemu, Radzie Gminy i społecznikom, których spotkałem, z którymi rozmawiałem. Twarze uśmiechniętych dzieci, zadowolonych rodziców, spełnione marzenia pokoleń społeczników o tych przedszkolach. Program Inwestycji Strategicznych zrealizował marzenia mieszkańców gminy Tomice. Gratuluję wam tego.</u>
          <u xml:id="u-782.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-783">
          <u xml:id="u-783.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-783.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Andrzej Śliwka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-783.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jest pan poseł?</u>
          <u xml:id="u-783.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-784">
          <u xml:id="u-784.0" who="#AndrzejŚliwka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W momencie, kiedy dochodzi do zmian w Białym Domu, minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski doszedł do wniosku, że to najlepszy czas na wymianę ambasadora w Waszyngtonie. Oczywiście ten czas to najgorszy możliwy moment na tego typu roszady. W tym czasie, szczególnie na placówce w Waszyngtonie, powinien być doświadczony dyplomata ze świetnymi kontaktami, a nie kierownik placówki zaangażowany politycznie po jednej ze stron amerykańskiego sporu.</u>
          <u xml:id="u-784.1" who="#AndrzejŚliwka">Dlatego poliglotę, eksperta od spraw dyplomacji ekonomicznej, powszechnie cenionego, szanowanego za sprawczość ambasadora Magierowskiego Radosław Sikorski, obniżając przy tym rangę dyplomatyczną, wymienia na kierownika placówki, którym ma zostać uczący się języka angielskiego, torpedujący budowę tarczy antyrakietowej, były skompromitowany minister obrony narodowej, kolega Radosława Sikorskiego Bogdan Klich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-785">
          <u xml:id="u-785.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-785.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-786">
          <u xml:id="u-786.0" who="#AndrzejŚliwka">Ten ruch, ta decyzja mówi o wiele więcej…</u>
          <u xml:id="u-786.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-786.2" who="#AndrzejŚliwka">…niż tweety Donalda Tuska.</u>
          <u xml:id="u-786.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-787">
          <u xml:id="u-787.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Woś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-787.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-788">
          <u xml:id="u-788.0" who="#MichałWoś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do Donalda Tuska: Jak Donald Tusk wyobraża sobie współpracę transatlantycką, współpracę ze Stanami Zjednoczonymi, za którą ma odpowiadać szef MSZ Radosław Sikorski, który pisze tak: dla protofaszystów takich jak Trump tylko wtedy wybory są wygrane, gdy są po ich myśli. Trump, człowiek Putina w Białym Domu. Trump miał być wczoraj aresztowany, ale znowu łgał. Trump to nie republikanin, tylko szarlatan. To, co pisała żona pana Sikorskiego, poczytna przecież w Stanach Zjednoczonych, porównując Trumpa, prezydenta elekta, 47. prezydenta Stanów Zjednoczonych, do Stalina czy Hitlera, lepiej przemyśleć.</u>
          <u xml:id="u-788.1" who="#MichałWoś">Jak pan, panie Tusk, wyobraża sobie współpracę transatlantycką z człowiekiem, który odpowiada za taką politykę? Ale nie dziwię się, że pan nie podejmie żadnych działań, bo przecież pan też porównywał, nie robił nic innego, jak porównywał Trumpa i mówił, że jest wręcz rosyjskim agentem.</u>
          <u xml:id="u-788.2" who="#MichałWoś">Zróbcie jedną dobrą rzecz dla Polski, jedną i podajcie się do dymisji.</u>
          <u xml:id="u-788.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-788.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-788.5" who="#komentarz">(Poseł Marcin Józefaciuk: Słabe.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-789">
          <u xml:id="u-789.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-789.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rafał Weber, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-790">
          <u xml:id="u-790.0" who="#RafałWeber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Za kilka dni, 11 listopada, Polska jak długa i szeroka świętować będzie kolejną rocznicę odzyskania niepodległości i oprócz tych dużych wydarzeń, manifestacji jak Marsz Niepodległości w Warszawie, odbędą się również te lokalne, ale wcale nie mniej ważne. Np. prezydent Stalowej Woli Lucjusz Nadbereżny zaprasza na kolejne ognisko patriotyzmu, aby śpiewem oddać hołd wszystkim tym, którzy walczyli o niepodległą Polskę. Natomiast władze samorządowe Niska, przy współpracy z dowódcami garnizonu, zapraszają na uroczysty capstrzyk, a później defiladę wojskową i uroczystości na centralnym placu tego miasta.</u>
          <u xml:id="u-790.1" who="#RafałWeber">Zachęcam, szanowni państwo, do udziału w tych wydarzeniach. Zachęcam do tego, aby okazać szacunek tym, którzy w tej chwili bronią polskiej granicy. Przecież żołnierze, strażnicy graniczni przez ostatnie lata byli mocno atakowani, kiedy bardzo dzielnie stali na granicy i bronili naszej ojczyzny przed najazdem nielegalnych emigrantów. Dla nich nasza obecność na tych uroczystościach też jest ważna. Niech żyje Polska!</u>
          <u xml:id="u-790.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-790.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Precz z komuną!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-791">
          <u xml:id="u-791.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Dorota Arciszewska-Mielewczyk.</u>
          <u xml:id="u-791.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Łukasz Mejza.</u>
          <u xml:id="u-791.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Grzegorza Adama Płaczka, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-792">
          <u xml:id="u-792.0" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kłamstwem jest, że ukraińskie dzieci muszą od 1 września 2024 r. chodzić do polskiej szkoły i mieszkać w Polsce, aby móc uzyskać comiesięczne świadczenie 800+. Informacja ta rozeszła się szeroko w mediach, ale problem polega na tym, że jest nieprawdziwa, a przecież informowała o tym opinię publiczną sama minister edukacji pani Barbara Nowacka. Informowała, iż nie ma możliwości, żeby dziecko ukraińskie otrzymywało świadczenie, nie chodząc do szkoły. Otóż prawda jest zupełnie inna. Jeśli ktoś chce poznać fakty, odsyłam do pisma z ZUS-u, które otrzymałem w odpowiedzi na moją interwencję poselską. Polska będzie nadal i nieprzerwanie wypłacać świadczenie 800+ ukraińskim uczniom, wydając setki milionów z polskiego budżetu w obecnej formie aż do 1 czerwca 2025 r. I nie będzie miało znaczenia, czy Ukraińcy pobierający 800+ faktycznie będą mieszkać w Polsce czy uczyć się w polskich szkołach. Jak państwu w ministerstwie edukacji nie jest wstyd tak manipulować opinią publiczną? Wstyd.</u>
          <u xml:id="u-792.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-793">
          <u xml:id="u-793.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-793.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Co do sekundy.)</u>
          <u xml:id="u-793.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Mulawa, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-794">
          <u xml:id="u-794.0" who="#KrzysztofMulawa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trzecia Drogo! Pani Minister Hennig-Kloska! Panie Ministrze Bolesta — odpowiedzialny za „Czyste powietrze”! Czy zrozumieliście już, jak fatalną w skutkach decyzją było rozszczelnienie listy ZUM? W ostatnim czasie starszy człowiek wykrzyczał swój żal po tym, jak otrzymał rachunek grozy. Nieuczciwi ludzie, trzeba powiedzieć, zainstalowali w jego domu dysfunkcyjną pompę ciepła. Domagam się jak najszybszego wprowadzenia pełnej weryfikacji, pełnego badania w akredytowanych laboratoriach na terenie Unii Europejskiej każdego urządzenia, które znajdzie się na liście ZUM. W przeciwnym wypadku takich sytuacji i takich dramatów będą setki tysięcy. Pompy ciepła są dobre pod warunkiem, szanowni państwo, że są sprawdzone w laboratoriach akredytowanych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-795">
          <u xml:id="u-795.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-795.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-796">
          <u xml:id="u-796.0" who="#BarbaraBartuś">Oświadczenie poselskie w 78. rocznicę śmierci Stefanii Łąckiej — bohaterki z obozu Auschwitz-Birkenau, znanej jako „anioł z Auschwitz”</u>
          <u xml:id="u-796.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj, 7 listopada, mija 78. lat od śmierci Stefanii Łąckiej — więźniarki obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau oraz służebnicy Bożej Kościoła katolickiego.</u>
          <u xml:id="u-796.2" who="#BarbaraBartuś">Stefania Łącka urodziła się w święto Objawienia Pańskiego 6 stycznia 1914 r. w Woli Żelichowskiej w powiecie Dąbrowa Tarnowska, w głęboko wierzącej rodzinie katolickiej Antoniego i Agnieszki. W rodzinnym domu rodzice dali młodej Stefanii żywy przykład wiary i szacunku do bliźnich. Pomimo tego, że w domu było biednie, rodzina zawsze pomagała innym potrzebującym, zwłaszcza dzieciom, które mogły zawsze liczyć na ciepły posiłek.</u>
          <u xml:id="u-796.3" who="#BarbaraBartuś">Stefania Łącka pobierała naukę najpierw w Woli Żelichowskiej, potem w Gręboszowie i w Dąbrowie Tarnowskiej. Jako młoda uczennica otrzymywała liczne nagrody książkowe — nie tylko za wyniki w nauce, ale też za zaangażowanie społeczne. W czasach szkolnych była m.in. redaktorką szkolnego miesięcznika „Złota Nić”, rozwijając swoje zainteresowania w dziedzinie dziennikarstwa. W latach nauki w I Prywatnym Seminarium Nauczycielskim Żeńskim im. Bł. Kingi w Tarnowie Stefania aktywnie działała jako prezes Sodalicji Mariańskiej i Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej. Maturę zdała w 1933 r.</u>
          <u xml:id="u-796.4" who="#BarbaraBartuś">W 1934 r. rozpoczęła pracę jako dziennikarka, a później za sprawą ks. Piotra Halaka, proboszcza gręboszowickiego, dostała się do redakcji diecezjalnego czasopisma „Nasza Sprawa”, które powołał bp Franciszek Lisowski. Była odpowiedzialna za wydawanie specjalnego dodatku dla dzieci „Króluj nam Chryste”, łącznie pisząc ponad 700 artykułów.</u>
          <u xml:id="u-796.5" who="#BarbaraBartuś">Po wybuchu II wojny światowej Stefania, wraz z całą redakcją drukarni, w której rozpoczęła wówczas pracę, włączyła się w konspiracyjną działalność wydawniczą. W 1941 r. została aresztowana przez gestapo i osadzona w tarnowskim więzieniu. Podczas pobytu w więzieniu była wielokrotnie przesłuchiwana, wykazując się ogromną siłą woli — pomimo licznych tortur nie zdradziła swoich współpracowników w konspiracji, dając świadectwo niewzruszonej wierności, lojalności i oddaniu sprawie na rzecz wolnej Polski.</u>
          <u xml:id="u-796.6" who="#BarbaraBartuś">W 1942 r. trafiła do Auschwitz-Birkenau — miejsca, które stało się symbolem niewyobrażalnego cierpienia. Została oznaczona numerem 6886. W niewoli pracowała jako pielęgniarka i sekretarka w obozowym szpitalu. Dzięki swojej biegłej znajomości języka niemieckiego mogła pomagać osobom najciężej dotkniętym obozowym reżimem. W tym piekle na ziemi, gdzie ludzka godność była deptana na każdym kroku, Stefania Łącka stała się dla współwięźniarek opiekunką i duchową przewodniczką. Nazywano ją „ziemskim aniołem stróżem”. Pomagała, gdy tylko mogła, manipulując dokumentacją w obozie zagłady, aby ocalić kobiety przed selekcją. Ukrywała chorych, a także chrzciła noworodki, co stanowiło wielkie ryzyko w tamtych warunkach. Mimo tylu krzywd, jakich doznała podczas uciemiężenia, Stefania Łącka nigdy nie wyrażała się z nienawiścią o Niemcach.</u>
          <u xml:id="u-796.7" who="#BarbaraBartuś">Był 1942 r., koniec czerwca, kiedy podczas prac polowych w obozie Auschwitz-Birkenau uciekła więźniarka. Kara okazała się najsurowsza — stanie na baczność wszystkich kobiet przez dwie doby na placu apelowym w oczekiwaniu na rozkaz stracenia. Co dziesiąta miała zostać wyznaczona na śmierć, pozostając do końca w niepewności. Stefania powiedziała wtedy do współwięźniarki Heleny Panek: „Nie martw się, Helenko, gdyby wyczytali twój numer, ja wystąpię z szeregu”. Wyobraźmy sobie tę odwagę, którą Stefania miała w sobie, oferując, by dobrowolnie stanąć na linii śmierci, zastępując swoją przyjaciółkę. Ten akt poświęcenia, przepełniony miłością i oddaniem, uczynił z niej symbol niezłomności. Na szczęście władze w Berlinie nie zgodziły się na wyrok obozowych zarządców. Uznano to za cud.</u>
          <u xml:id="u-796.8" who="#BarbaraBartuś">W maju 1945 r., wyzwolona z obozu, Stefania Łącka powróciła do rodzinnych stron i podjęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, jednak jej organizm, wyniszczony pobytem w obozie zagłady, nie wytrzymał skutków przebytej gehenny. Zmarła w listopadzie 1946 r., mając niespełna 33 lata.</u>
          <u xml:id="u-796.9" who="#BarbaraBartuś">8 września 2021 r. w bazylice katedralnej Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Tarnowie odbyła się sesja rozpoczynająca proces beatyfikacyjny Stefanii Łąckiej i od tej chwili zostaje ona ogłoszona służebnicą Bożą. Dnia 4 czerwca 2024 r. w kaplicy Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie zakończył się proces na szczeblu diecezjalnym, a w chwili obecnej akta procesowe są w posiadaniu watykańskiej Dykasterii Spraw Kanonizacyjnych w celu dalszego postępowania kanonicznego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-797">
          <u xml:id="u-797.0" who="#BarbaraGrygorcewicz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Listopad to miesiąc świadomości zdrowotnej mężczyzn, w szczególności profilaktyki raka prostaty. Jest to idealny moment, by zwrócić uwagę na potrzebę promowania badań profilaktycznych i wczesnej diagnostyki nowotworów.</u>
          <u xml:id="u-797.1" who="#BarbaraGrygorcewicz">W Polsce rak prostaty jest jednym z najczęstszych nowotworów dotykających mężczyzn, a wczesne wykrycie znacznie zwiększa szanse na skuteczne leczenie. Niestety, wciąż wielu mężczyzn unika badań z powodu wstydu i braku wiedzy. Tematy zdrowia intymnego często są trudne do poruszenia, co prowadzi do opóźnień w diagnostyce i zwiększa ryzyko poważnych konsekwencji. Dlatego tak ważne są kampanie informacyjne, które pomogą przełamać te bariery i uczulą mężczyzn, że profilaktyka to oznaka troski o siebie i swoich bliskich.</u>
          <u xml:id="u-797.2" who="#BarbaraGrygorcewicz">Zdrowie mężczyzn to zdrowie naszych rodzin i społeczeństwa. Dlatego apeluję do rządu o wsparcie kampanii społecznych na ten temat. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-798">
          <u xml:id="u-798.0" who="#MariaJoannaKoźlakiewicz">Oświadczenie poselskie w sprawie problematyki dotyczącej wypadków drogowych i sytuacji ofiar wypadków komunikacyjnych</u>
          <u xml:id="u-798.1" who="#MariaJoannaKoźlakiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziś chciałabym zwrócić uwagę na niezwykle ważny i wciąż aktualny problem wypadków drogowych, które niestety dotykają każdego z nas — bezpośrednio lub pośrednio. Codziennie na polskich drogach giną ludzie, a wiele osób doznaje poważnych obrażeń, często zmieniających ich życie na zawsze. Wypadki te nie tylko niosą za sobą ogromne cierpienie dla poszkodowanych i ich rodzin, ale również generują znaczące koszty społeczne i gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-798.2" who="#MariaJoannaKoźlakiewicz">Pomimo licznych kampanii i działań edukacyjnych liczba wypadków drogowych w Polsce pozostaje na niepokojąco wysokim poziomie. Problem ten wynika z wielu czynników: nadmiernej prędkości, brawury, zaniedbań w infrastrukturze drogowej oraz, niestety, również nietrzeźwości kierowców. Każdy z tych elementów wymaga od nas podjęcia zdecydowanych działań.</u>
          <u xml:id="u-798.3" who="#MariaJoannaKoźlakiewicz">Ważne jest, abyśmy wspólnie pracowali nad wdrażaniem bardziej skutecznych rozwiązań: od zwiększenia kontroli drogowych przez poprawę infrastruktury aż po wprowadzenie surowszych kar dla sprawców łamiących przepisy. Równie istotne jest wsparcie dla ofiar wypadków i ich rodzin, aby zapewnić im niezbędną pomoc zarówno medyczną, jak i psychologiczną.</u>
          <u xml:id="u-798.4" who="#MariaJoannaKoźlakiewicz">Apeluję do Wysokiej Izby o zintensyfikowanie działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa na polskich drogach. Każde życie ludzkie jest bezcenne, a naszą odpowiedzialnością jest stworzenie warunków, które pozwolą je chronić. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-798.5" who="#komentarz">(cd. oświadczenia)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-799">
          <u xml:id="u-799.0" who="#WładysławKurowski">Oświadczenie poselskie z okazji jubileuszu 120-lecia powstania Ochotniczej Straży Pożarnej w Harbutowicach, gmina Sułkowice</u>
          <u xml:id="u-799.1" who="#WładysławKurowski">Do straży zapisało się kilkunastu członków czynnych i wspierających. Ze składek członkowskich oraz kwot wpłacanych przez członków wpierających strażacy kupili mundury, hełmy, toporki i pasy. Mogli po raz pierwszy we wrześniu 1904 r. uczestniczyć w odpuście parafialnym, a w następnych latach aż do dziś we wszystkich ważniejszych uroczystościach kościelnych.</u>
          <u xml:id="u-799.2" who="#WładysławKurowski">Po Franciszku Kusiu funkcję naczelnika OSP Harbutowice pełnili: Józef Gielata, organista Marcin Hyrlicki, Karol Golonka z Coskówki, Szczepan Tondyra, nauczyciel Jan Kastelnik, Józef Kania, Józef Nalepa, Walenty Żołnierek, Leon Malina, Władysław Kawecki, Stefan Kurek, Jan Golonka.</u>
          <u xml:id="u-799.3" who="#WładysławKurowski">Od 1945 r. do 1954 r. naczelnikiem był Leon Malina, w czasie wojny żołnierz armii Andersa.</u>
          <u xml:id="u-799.4" who="#WładysławKurowski">Straż w roku rozpoczęcia budowy strażnicy w 1954 r. była wyposażona w konny wóz, trzy odcinki węża, miała też 18 tys. długu — wspominał w 1984 r. Władysław Kawecki, zasłużony dla Harbutowic naczelnik straży pełniący tę funkcję przez 30 lat. W latach 70. postanowiono wybudować nową strażnicę, którą otwarto w 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-799.5" who="#WładysławKurowski">Niedawno zorganizowany jubileusz obchodów 120-lecia był okazją, aby przypomnieć działalność i wielkie zaangażowanie w służbę ratowania życia i mienia strażaków z OSP Harbutowice.</u>
          <u xml:id="u-799.6" who="#WładysławKurowski">Niech św. Florian zawsze czuwa nad wami i ma was w swojej opiece. Dziękujemy za waszą ochotniczą służbę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-800">
          <u xml:id="u-800.0" who="#GrzegorzLorek">230 lat temu, 4 listopada 1794 r. wojska imperium rosyjskiego dokonały rzezi ludności Pragi. Był to jeden z ostatnich epizodów insurekcji kościuszkowskiej. Brawo, feldmarszałku — napisała caryca Katarzyna II w liście gratulacyjnym do dowódcy wojsk najeźdźców Aleksandra Suworowa.</u>
          <u xml:id="u-800.1" who="#GrzegorzLorek">W 1794 r. Warszawa dwukrotnie stawiła zacięty opór wojskom zaborców. Latem odparła oblężenie Prusaków i Rosjan. Był to jeden z najbardziej znaczących sukcesów zrywu, który zapobiegł szybkiemu upadkowi powstania.</u>
          <u xml:id="u-800.2" who="#GrzegorzLorek">Jego największym zwycięstwem nie są Racławice, ale obrona Warszawy między lipcem a wrześniem 1794 r. przed dwiema armiami — pruską i rosyjską. Ta pierwsza była dowodzona przez samego króla. Obie były doskonale wyszkolone i wyposażone w sprzęt oblężniczy. Sam Kościuszko nakreślił plany obrony miasta i osobiście dowodził jego obroną.</u>
          <u xml:id="u-800.3" who="#GrzegorzLorek">12 października Rada Najwyższa Narodowa ogłosiła, że nowym naczelnikiem zrywu jest bohater wojny roku 1792 r. gen. Tomasz Wawrzecki, ale do czasu jego przybycia do stolicy jego obowiązki miał wykonywać generał Józef Zajączek.16 października do Warszawy przybył Tomasz Wawrzecki. Ruszyły przygotowania do obrony od strony przedmieścia praskiego.</u>
          <u xml:id="u-800.4" who="#GrzegorzLorek">2 listopada pod Pragę dotarły oddziały korpusu Aleksandra Suworowa. Dla rosyjskiego generała była to ósma wojna, w której wziął udział. Wsławił się jako bezwzględny dla swoich żołnierzy dowódca, a także zwolennik terrorystycznego pacyfikowania ludności cywilnej. W 1790 r. za jego przyzwoleniem jego żołnierze wymordowali około 10 tys. mieszkańców tureckiego Izmaiłu w Besarabii.</u>
          <u xml:id="u-800.5" who="#GrzegorzLorek">Na Pradze zgromadziło się ok. 14 tysięcy żołnierzy Rzeczypospolitej podzielonych na trzy odcinki dowodzone przez generałów: Józefa Zajączka na środku obrony, Jakuba Jasińskiego na lewym skrzydle i wyróżniającego się w tym gronie kolorem skóry Władysława Jabłonowskiego. Dowódcy spodziewali się długiego oblężenia, czego świadectwem były prowadzone przez Rosjan prace inżynieryjne. Budowa umocnień była jednak tylko zasłoną dla planów Suworowa, który postanowił zdobyć Pragę jednym gwałtownym szturmem liczącego ponad 25 tys. żołnierzy korpusu.</u>
          <u xml:id="u-800.6" who="#GrzegorzLorek">Nad ranem 3 listopada Rosjanie rozpoczęli ostrzał, mający osłabić słabe polskie umocnienia. Szturm generalny rozpoczął się następnego dnia o wschodzie słońca. Główny atak skierowano przeciwko umocnieniom bronionym przez Jakuba Jasińskiego. Szturm odparto, często walcząc na bagnety. W ataku zginął dowodzący jedną z kolumn gen. Boris O’Brien de Lassy. Podczas obrony zasłynął nie tylko Jasiński, ale także podtrzymujący morale obrońców karmelita Gabriel Jakubowski.</u>
          <u xml:id="u-800.7" who="#GrzegorzLorek">Suworow posiadał ogromne rezerwy, pozwalające na niemal natychmiastowe ponowienie szturmu. Walka na szańcach trwała ok. godziny. Po ich przełamaniu Rosjanie ruszyli w głąb Pragi. Do przeprawy na drugą stronę Wisły wezwał niegroźnie ranny gen. Józef Zajączek.</u>
          <u xml:id="u-800.8" who="#GrzegorzLorek">Po upadku trwającej ok. pięciu godzin zorganizowanej obrony Rosjanie rozpoczęli rzeź mieszkańców. Nie oszczędzano dzieci, kobiet, starców, mnichów i mniszek. Obok ciał ludzkich piętrzyły się stosy bezładnie porzuconych sprzętów, krwawiły pokaleczone trupy koni, psów, kotów, nierogacizny, gdyż rozjuszone widokiem krwi żołdactwo nie przepuszczało nawet zwierzętom. Zapalona od kul i kozackich żagwi Praga stanęła w płomieniach i dymie, dachy zawalały się z trzaskiem wśród przeraźliwego wycia zdobywców, jak pisał Henryk Mościcki. Łączna liczba ofiar rzezi szacowana jest nawet na około 20 tys. osób.</u>
          <u xml:id="u-800.9" who="#GrzegorzLorek">Suworow w raporcie dla Katarzyny II nie ukrywał, że jego działania miały charakter terrorystyczny i służyły zniszczeniu morale obrońców miasta. Ostatnia i najstraszniejsza rzeź dokonała się na brzegu Wisły na oczach ludu warszawskiego. Na Pradze ulice i place zasłane były ciałami zabitych, krew płynęła potokami. Czerwona od krwi Wisła swym prądem niosła ciała tych, którzy szukając w niej schronienia, potonęli. Za te zasługi caryca Katarzyna II awansowała Suworowa do stopnia feldmarszałka. Ustanowiła także medal za zdobycie Pragi z wybitym na nim cynicznym hasłem: Przywróciłam to, co było oderwane. Suworow był także bohaterem reżimu sowieckiego. W 1942 r. w imię budowania nowej, odwołującej się do tradycji dawnej Rosji narracji historycznej ustanowiono order imienia Suworowa. Odznaczono nim wielu sowieckich zbrodniarzy, m.in. Iwana Sierowa z NKWD.</u>
          <u xml:id="u-800.10" who="#GrzegorzLorek">Prażanie, którym udało się przeżyć furię napastników, rzucili się w stronę Wisły. Kilka tysięcy zginęło w nurtach rzeki. Ci, którzy przeżyli, opowiedzieli o rosyjskich zbrodniach mieszkańcom Warszawy zgromadzonym na drugim brzegu. Wydarzenia na Pradze były też widoczne z okien domów na Starym i Nowym Mieście. Po zdobyciu przedmieścia Praga zostało wymordowanych ponad 16 tys. ludzi — mężczyzn, kobiet i dzieci. W obliczu rzezi morale w mieście upadło. Warszawa została zajęta 9 listopada, po odbudowie częściowo spalonego mostu łyżwowego na Wiśle. W okresie zaborów rzeź Pragi stała się jednym z symboli moskiewskiego barbarzyństwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-801">
          <u xml:id="u-801.0" who="#AnnaPieczarka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Specjaliści biją na alarm, ponieważ nasila się zjawisko tzw. wypalenia zawodowego wśród coraz młodszych ludzi. Opisuje je najnowsze wydanie „Gazety Lekarskiej”, periodyku dla osób związanych ze służbą zdrowia. Już trzydziesto- i czterdziestolatkowie przeżywają poważne trudności, nie tylko w sferze psychologicznej. Nie jest przecież tajemnicą, że człowiek jest istotą psychofizyczną i gdy szwankuje głowa, choruje całe ciało. Psycholodzy twierdzą, że wszystkiemu winne są bardzo szybkie tempo życia i ogromna konkurencja na polu zawodowym.</u>
          <u xml:id="u-801.1" who="#AnnaPieczarka">Poważny kryzys przechodzą również lekarze. Coraz więcej medyków rezygnuje z pracy w szpitalach, bo ta kojarzy im się głównie z gonitwą za uciekającym czasem. Część lekarzy nie radzi sobie z nadmiarem obowiązków. Chodzi przede wszystkim nie tyle o czas poświęcany pacjentom i ich rodzinom, a przede wszystkim o wypełnianie obowiązków biurokratycznych, których jest coraz więcej.</u>
          <u xml:id="u-801.2" who="#AnnaPieczarka">Coraz większej liczbie osób potrzebne jest fachowe wsparcie — psychologiczne i psychiatryczne. Problem w tym, że droga do nich nie jest prosta. Kolejki do specjalistów w ramach usług refundowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia są coraz dłuższe. W praktyce na pierwsze spotkanie czeka się miesiącami, a nie wszystkich przecież stać na leczenie prywatne.</u>
          <u xml:id="u-801.3" who="#AnnaPieczarka">Na koniec dodam, że liczby nie pozostawiają złudzeń. Zawału serca z powodu długotrwałego stresu doświadcza coraz więcej czterdziestolatków. A ten, jak wynika z analiz medycznych, przebyty w młodym wieku jest o wiele groźniejszy niż u osób starszych i nierzadko kończy się tragicznie.</u>
          <u xml:id="u-801.4" who="#AnnaPieczarka">Dlatego tą drogą zwracam się do Ministerstwa Zdrowia z apelem o pilne podjęcie działań wychodzących naprzeciw zapotrzebowaniu i opisanej przeze mnie rzeczywistości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-802">
          <u xml:id="u-802.0" who="#AndrzejSzejna">Oświadczenie poselskie w sprawie wprowadzenia dnia wolnego od pracy w Wigilię</u>
          <u xml:id="u-802.1" who="#AndrzejSzejna">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na projekt ustawy zgłoszony w ubiegłym miesiącu przez posłów Lewicy. Dotyczy on istotnej dla społeczeństwa kwestii, jaką jest wprowadzenie dnia wolnego od pracy w Wigilię. Jako poseł Lewicy uważam, że jest to krok w dobrym kierunku, który przyniesie korzyści zarówno pracownikom, jak i ich rodzinom.</u>
          <u xml:id="u-802.2" who="#AndrzejSzejna">Wigilia to czas, który powinien być poświęcony rodzinie, bliskim i refleksji nad wartościami, które są dla nas najważniejsze — niezależnie od tego, czy jesteśmy osobami wierzącymi. Wprowadzenie dnia wolnego od pracy w Wigilię pozwoli Polakom na spokojne przygotowania do świąt, bez konieczności łączenia obowiązków zawodowych z domowymi. To również szansa na zacieśnienie więzi rodzinnych i spędzenie tego wyjątkowego dnia w gronie najbliższych.</u>
          <u xml:id="u-802.3" who="#AndrzejSzejna">Lewica od lat walczy o prawa pracowników i ich godne warunki pracy. Wprowadzenie dnia wolnego od pracy w Wigilię to kolejny krok w kierunku poprawy jakości życia Polaków. Jestem przekonany, że takie rozwiązanie spotka się z szerokim poparciem społecznym i przyczyni się do zwiększenia satysfakcji z życia zawodowego i prywatnego.</u>
          <u xml:id="u-802.4" who="#AndrzejSzejna">Apeluję do wszystkich parlamentarzystów o poparcie tej inicjatywy i wspólne działanie na rzecz jej wprowadzenia. Razem możemy uczynić świąteczny czas jeszcze bardziej wyjątkowym i pełnym radości dla wszystkich Polaków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-803">
          <u xml:id="u-803.0" who="#TadeuszTomaszewski">Oświadczenie poselskie w sprawie postulatów Związkowej Alternatywy dotyczących podwyżki płac pracowników samorządowych</u>
          <u xml:id="u-803.1" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pracownicy samorządowi postulują wprowadzenie nowego systemu wynagradzania pracowników samorządów. Ich zdaniem pracownicy sfery samorządowej powinni być wynagradzani na tej samej zasadzie co pracownicy budżetówki, czyli rząd powinien co roku ustalać dla nich wskaźnik waloryzacji płac.</u>
          <u xml:id="u-803.2" who="#TadeuszTomaszewski">Obecnie samorządy w zdecydowanej większości są finansowane ze środków budżetowych, a mimo to nie ma jednoznacznych zasad wynagradzania ich pracowników. W praktyce oznacza to gigantyczne nierówności między pracownikami pomocy społecznej, bibliotek czy urzędów miejskich zatrudnionymi na tych samych stanowiskach w różnych częściach Polski. Jest to praktyka jawnie sprzeczna z art. 183c Kodeksu pracy, zgodnie z którym: Pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości.</u>
          <u xml:id="u-803.3" who="#TadeuszTomaszewski">Dlatego postulują ujednolicenie systemów płacowych w sferze samorządowej i wprowadzenie ustawowej waloryzacji płac dla wszystkich pracowników samorządów. Uważają też, że tak w sferze budżetowej, jak i samorządowej rząd powinien co roku, w porozumieniu z partnerami społecznymi, ustalać waloryzację płac obejmującą wszystkich pracowników. Obecnie co roku ustalany jest wskaźnik wzrostu funduszu płac, a nie powszechnej waloryzacji wynagrodzeń, co oznacza, że realny wzrost płac często zależy od widzimisię pracodawców w poszczególnych instytucjach. W praktyce nasza propozycja oznaczałaby wprowadzenie ogólnopolskich układów zbiorowych dla całego sektora publicznego.</u>
          <u xml:id="u-803.4" who="#TadeuszTomaszewski">Jednocześnie pracownicy samorządowi domagają się, by w przyszłym roku wzrost płac w sferze budżetowej i samorządowej wyniósł co najmniej 20%. Planowane przez rząd podniesienie wynagrodzeń w budżetówce o zaledwie 5% i brak jakichkolwiek regulacji płacowych odnośnie do pracowników samorządowych może wiązać się z obniżaniem rangi administracji samorządowej w wymiarze ogólnokrajowym i lokalnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-804">
          <u xml:id="u-804.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, tj. do 8 listopada br., do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-804.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo państwu dziękuję za współpracę i miłe obrady. Dobranoc. Do widzenia.</u>
          <u xml:id="u-804.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 22 min 56)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>