PPC / ppc

text_structure.xml 704 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 01)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Sejmu Dorota Niedziela, Monika Wielichowska, Krzysztof Bosak i Włodzimierz Czarzasty)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#DorotaNiedziela">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#DorotaNiedziela">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#DorotaNiedziela">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Małgorzatę Gromadzką, Roberta Gontarza, Patryka Jaskulskiego i Michała Moskala.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#DorotaNiedziela">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłowie Małgorzata Gromadzka i Robert Gontarz.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#DorotaNiedziela">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Małgorzata Gromadzka i Patryk Jaskulski.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę panią poseł sekretarz o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MałgorzataGromadzka">Informuję, że dziś odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MałgorzataGromadzka">— Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii — godz. 9,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MałgorzataGromadzka">— Finansów Publicznych — godz. 9.30,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MałgorzataGromadzka">— do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych — godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MałgorzataGromadzka">— Sprawiedliwości i Praw Człowieka — godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#MałgorzataGromadzka">— Śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości działań, a także występowania nadużyć, zaniedbań i zaniechań w zakresie legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 12 listopada 2019 r. do dnia 20 listopada 2023 r. — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#MałgorzataGromadzka">— Spraw Zagranicznych — godz. 10.45,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#MałgorzataGromadzka">— Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej wspólnie z Komisją Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisją Rolnictwa i Rozwoju Wsi — godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#MałgorzataGromadzka">— Ustawodawczej — godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#MałgorzataGromadzka">— Sprawiedliwości i Praw Człowieka — godz. 12.30,</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#MałgorzataGromadzka">— Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#MałgorzataGromadzka">— Kultury i Środków Przekazu — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#MałgorzataGromadzka">— do Spraw Służb Specjalnych — godz. 13.30,</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#MałgorzataGromadzka">— Zdrowia — godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#MałgorzataGromadzka">— do Spraw Kontroli Państwowej wspólnie z Komisją Kultury i Środków Przekazu — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#MałgorzataGromadzka">— Śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości działań podjętych w celu przygotowania i przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w formie głosowania korespondencyjnego — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#MałgorzataGromadzka">— Finansów Publicznych — godz. 18,</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#MałgorzataGromadzka">— Polityki Społecznej i Rodziny — godz. 18.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#DorotaNiedziela">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 23. porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#DorotaNiedziela">Przypominam, że postawienie pytania nie może trwać dłużej niż 2 minuty, zaś udzielenie odpowiedzi nie może trwać dłużej niż 6 minut. Prawo do postawienia pytania dodatkowego przysługuje wyłącznie posłowi zadającemu pytanie. Dodatkowe pytanie nie może trwać dłużej niż 1 minutę, a uzupełniająca odpowiedź nie może trwać dłużej niż 3 minuty. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu odpowiedzi na pytanie dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#DorotaNiedziela">Jako pierwszy zada pytanie pan poseł Antoni Macierewicz, do ministra obrony narodowej, w sprawie działań podkomisji smoleńskiej.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pan poseł Antoni Macierewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#AntoniMacierewicz">Dziękuję najmocniej pani.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Poseł Rafał Kasprzyk: Pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#AntoniMacierewicz">Pani marszałek, proszę wybaczyć, ale ponieważ pan minister Kownacki przyszedł z synem, obawiałem się, że może się spóźnić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#DorotaNiedziela">Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#DorotaNiedziela">Serdecznie witamy najmłodszego uczestnika obecnego dzisiaj na sali. Dzień dobry. Jak masz na imię?</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#komentarz">(Poseł Bartosz Józef Kownacki: Julian.)</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#DorotaNiedziela">Dzień dobry, Julian. Cześć.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#AntoniMacierewicz">Wysoki Sejmie! Chciałbym się dowiedzieć, chciałbym spytać, dlaczego pan minister, obecny wiceminister obrony narodowej ukrywa fakt zniszczenia samolotu TU-154 nr 102 — nie 101, lecz 102 — w roku 2012, od którego to momentu ten samolot przestał latać. Tymczasem pan Tomczyk zarzuca zniszczenie tego samolotu podkomisji smoleńskiej, która zaczęła go badać 4 lata później, w roku 2016, po jego zniszczeniu w roku 2012 przez rząd pana Donalda Tuska oraz przez ówczesne Ministerstwo Obrony Narodowej. Mówię oczywiście o odpowiedzialności, bo być może zniszczył ktoś inny, a tylko nie zidentyfikowano prawdziwego sprawcy zniszczenia.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#AntoniMacierewicz">W sierpniu 2012 r. specjaliści badający ten samolot wykryli, że jego główny silnik, tylny silnik nr 2, ma taką awarię, że lot doprowadziłby do katastrofy. Informację o tym otrzymali szefostwo wojskowego lotnictwa, minister obrony i szef kancelarii premiera. Mimo to nie zdecydowano się go naprawić, lecz przesądzono, że nie będzie używany od roku 2012, i od tego czasu już nigdy nie latał w wyniku zakazu Ministerstwa Obrony Narodowej. Tymczasem pan Tomczyk zarzuca nam to, co zrobili minister obrony narodowej oraz rząd Donalda Tuska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#AntoniMacierewicz">Dlaczego w związku z tym ten zarzut jest stawiany wobec nas? Poza kłamstwem i oszustwem, jaki jest rzeczywisty cel działania pana Tomczyka w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szewiński: To trzeba mieć tupet.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#AntoniMacierewicz">Jeszcze tylko dodam, jeżeli pani pozwoli, jedną sprawę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#DorotaNiedziela">Jedno zdanie, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szewiński: Ale już czas minął.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#AntoniMacierewicz">A mianowicie w listopadzie 2012 r. — w listopadzie 2012 r. — prokuratura stwierdziła, że w tym samolocie znaleziono…</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#AntoniMacierewicz">…materiały wybuchowe i w związku z tym… Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie pośle. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam sekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej pana ministra Cezarego Tomczyka, który udzieli odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szewiński: Opary absurdu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#AntoniMacierewicz">Co jest absurdem? To jest prawda, to jest…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle, proszę zejść z mównicy.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#CezaryTomczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szczerze mówiąc, doskonale rozumiem, że pan poseł Antoni Macierewicz boi się odpowiedzialności. Szczerze mówiąc, będąc na jego miejscu, po tym wszystkim, co zrobił, też bałbym się odpowiedzialności. Wydaje się, że jest to dość jasne. Zresztą stare polskie porzekadło mówi: uderz w stół, a nożyce się odezwą. Witamy nożyce na sali.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#CezaryTomczyk">Jeżeli chodzi o kwestię samolotu, o którym pan wspominał, czyli drugiego tupolewa, prawda jest taka, że między rokiem 2016 a rokiem 2019 pan i pana zespół ludzi, bo nie powiem: ekspertów, bo to byłoby nadużycie z mojej strony, dokonali zniszczenia tego samolotu, pocięcia go piłami, szlifierkami. Zresztą pan Jörgensen według dokumentacji nawet część tych pociętych elementów samolotu trzymał we własnym domu. Warto dodać taką małą informację, że obywatelstwo polskie pan Jörgensen dostał, uwaga, miesiąc przed tym, zanim został członkiem podkomisji smoleńskiej. Zresztą często to w pana głowie w tego typu sytuacjach rodzą się pytania. W tym przypadku nas to łączy, w mojej głowie też rodzi się pytanie: Jak to jest, że pan Jörgensen, który później ciął polski samolot, dostał polskie obywatelstwo miesiąc przed tym, zanim wszedł do podkomisji smoleńskiej? W 2012 r. nie było ani pilotów, ani kadry, która była zdolna tym latać, ani prawdę mówiąc, nie było woli. Ten samolot był oblatywany, był wykorzystywany do badań, ale nikt go nie niszczył, bo niszczeniem zajmował się pan razem ze swoim zespołem. Zresztą jest pan w tym mistrzem. To jest odpowiedź na pytanie.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#CezaryTomczyk">Chciałbym wrócić też do elementu, który pojawił się w komisji obrony, o którym mówił pan minister Macierewicz. To jest też jeden z elementów, który jest poddawany pod dyskusję, był też poddawany ocenie, czyli kwestia ochrony pana Antoniego Macierewicza. Ja bym chciał zacytować fragment posiedzenia Komisji Obrony Narodowej sprzed 2 miesięcy, kiedy komisja pochylała się nad sprawą Żandarmerii Wojskowej. To jest cytat, to jest stenogram z tego posiedzenia, dostępny publicznie, każdy może do niego zajrzeć. Minister Macierewicz, na szczęście były minister, mówi tak: Chcę też podziękować za ochronę, którą realizowali państwo w sposób skuteczny — zwracając się do żandarmerii — w taki, który sprawił, że pomimo wielu prób agresji, zarówno wobec pana premiera Kaczyńskiego, jak i mnie, żadnemu z nas nic nie groziło. A za to, co służba żandarmerii robiła wobec pana premiera Kaczyńskiego, a także wobec mnie, chociaż bez mojego wniosku, żeby było jasne — powtórzę to — chociaż bez mojego wniosku, żeby było jasne, tylko na wniosek ówczesnego ministra obrony narodowej, raz jeszcze bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#CezaryTomczyk">I ja już na posiedzeniu komisji sejmowej powiedziałem, że pan kłamał w tej sprawie, bo to nieprawda, że ochrona została przyznana panu na wniosek pana ministra Błaszczaka. To jest dokument podpisany przez pana Antoniego Macierewicza, który za chwilę udostępnię publicznie.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szewiński: Fakty.)</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#CezaryTomczyk">Myślę, że każdy powinien wiedzieć, że nawet w sprawie własnej ochrony pan kłamie, a co dopiero w sprawach tak poważnych jak kwestia smoleńska i katastrofa.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#komentarz">(Poseł Rafał Kasprzyk: Wstyd.)</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#CezaryTomczyk">Ja bym się na pana miejscu tak nie śmiał, szczerze mówiąc, bo wydaje mi się, że to raczej przyczynek do wielu innych kłamstw, które będziemy pokazywać opinii publicznej. Uważam, że takim największym remedium na państwa kłamstwa są po prostu fakty i prawda. Zacytuję, to jest dokument podpisany przez Antoniego Macierewicza: Szanowny panie ministrze — do pana ministra Błaszczaka — na podstawie art. 1 pkt 6 rozporządzenia ministra obrony narodowej w sprawie osób, w stosunku do których Żandarmeria Wojskowa wykonuje czynności obronne, oraz zakresu i trybu współdziałania Żandarmerii Wojskowej z Biurem Ochrony Rządu, w związku z ustąpieniem ze stanowiska ministra obrony narodowej oraz w celu zapewnienia bezpieczeństwa osobistego, proszę pana ministra o wydanie decyzji o wykonywaniu wobec mojej osoby czynności ochronnych przez Żandarmerię Wojskową. Jednocześnie proszę — uwaga — o kontynuowanie oddelegowania pana Kazimierza Bartosika. To jest pana, jak rozumiem, bliski współpracownik. Pan we wniosku do ministra obrony prosi, żeby ten człowiek był w pana grupie ochronnej. I na to odpowiada gen. brygady Robert Jędrychowski w odpowiedzi do ministra Błaszczaka: W odpowiedzi na pismo dotyczące decyzji w sprawie czynności ochronnych wobec Antoniego Macierewicza proponuję wykonać te czynności w formie ochrony bezpośredniej poprzez wydzielenie uzbrojonego żołnierza ochrony Żandarmerii Wojskowej, pojazdu służbowego wraz z uzbrojonym kierowcą. I co ważne, nawet komendant żandarmerii nie zgodził się na to, żeby pan Bartosik pełnił taką funkcję, bo, cytuję: Ponadto melduję, że pan Kazimierz Bartosik nie jest żołnierzem ani pracownikiem Żandarmerii Wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#CezaryTomczyk">Pozwoliłem sobie też przy okazji zebrać dane, które dotyczą pana ochrony, bo jeżeli chodzi o pojazd służbowy, dwóch żołnierzy, te koszty były podawane, ale chciałbym też, żeby państwo zobaczyli, jaki był ogrom tego. W okresie od 7 lutego 2018 r. do 14 grudnia 2023 r., bo to była jedna z pierwszych decyzji ministra obrony narodowej, żeby panu tę ochronę zabrać, przejechano łącznie 378 054 km, zużyto 46 060 l benzyny samochodowej za łączny koszt prawie ćwierć miliona złotych. 378 tys. km, czyli tak lekko licząc, osiem razy przejechał pan świat na koszt państwa i obywateli, mając ochronę Żandarmerii Wojskowej, mimo że nie miał pan do tego właściwie żadnego prawa, oprócz oczywiście decyzji ministra obrony, ale na pewno nie było do tego żadnych wskazań, bo pan tych wskazań nawet sam nie podniósł we wniosku. Ale uwaga, mówi pan, że pan tego wniosku nie złożył. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pan poseł Bartosz Kownacki.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#komentarz">(Poseł Bartosz Józef Kownacki: Z mównicy, tak?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#BartoszJózefKownacki">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Miałbym gorącą prośbę, żebyśmy nawzajem siebie szanowali. Pan jest inteligentną osobą, pan wie, czego dotyczyło pytanie, i naprawdę, jeżeli ma pan potrzebę opowiadania o ochronie pana ministra Antoniego Macierewicza, to są inne formuły.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#komentarz">(Poseł Rafał Kasprzyk: Karna.)</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#BartoszJózefKownacki">Ta formuła przysługiwała posłom opozycji, żeby mogli realizować swoje funkcje kontrolne względem ministra obrony narodowej w tym zakresie, i oczekiwałbym, żeby pan udzielił odpowiedzi na pytanie. W innych sprawach pan znakomicie posługuje się różnymi metodami komunikacji ze społeczeństwem.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szewiński: Faktami.)</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#BartoszJózefKownacki">Może pan używać tych metod, bo teraz sprawia pan takie wrażenie, jakby pan nawet nie zrozumiał pytania. A więc je powtórzę: Czy stan techniczny samolotu Tupolew 102 w 2012 r. i później pozwalał na jego użytkowanie chociażby przez najważniejsze osoby w państwie? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej pan minister Cezary Tomczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#CezaryTomczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie pośle, na to pytanie odpowiedziałem w pierwszej części. Bardzo szanuję formę tego pytania, czyli pytania w sprawach bieżących, sam wielokrotnie z niej korzystałem. A więc jeszcze raz powtórzę: samolot był niszczony w latach 2016–2019 aż do momentu, kiedy zablokowała to prokuratura.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Poseł Bartosz Józef Kownacki: Nie o to pytałem.)</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#CezaryTomczyk">Jeżeli pan pyta o kwestię możliwości latania samolotu, to do tego są potrzebni, uwaga, piloci i technicy.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#komentarz">(Poseł Bartosz Józef Kownacki: Pytałem ostatnio o to.)</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#CezaryTomczyk">Techników nie było wtedy w wojsku. A żeby w ogóle móc taki samolot użytkować, musi on być oblatany, muszą być technicy, musi być zabezpieczenie, muszą być służby naziemne. Tego w tamtym momencie nie było ze względów, o których wszyscy wiemy. Nie było też woli w państwie polskim, żeby ten samolot wrócił do służby, co nie zmienia jednak faktu, że ten samolot mógł być sprzedany, mógł być przekazany w późniejszym czasie na przykład Ukrainie, było kilkanaście różnych możliwych wariantów. Jedno jest pewne: współpracownicy pana Macierewicza… Chciałbym, żeby to jasno wybrzmiało: to nie jest moje zdanie, to jest zdanie prokuratorów z zespołu specjalnego powołanego przez pana ministra Ziobrę, którzy zabrali dostęp panu Macierewiczowi do tego samolotu.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Przecież to jest kłamstwo.)</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szewiński: To są fakty.)</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#CezaryTomczyk">Powtórzę, co powiedział pan Macierewicz, mimo że nie prowadzimy dyskusji z sali.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: To jest kłamstwo, że zabrano nam dostęp. Odwrotnie: dano nam dostęp.)</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#CezaryTomczyk">Pan Macierewicz mówi, że to jest kłamstwo, że zabrano dostęp podkomisji do tego samolotu. A więc tak jak zweryfikowaliśmy kłamstwo nr 1 w sprawie pana ochrony, tak będzie mi bardzo miło dosyć szybko zweryfikować pana kłamstwo w tej sprawie, bo prokuratura jasno i zdecydowanie powiedziała, że podkomisja już nie będzie miała dostępu do tego samolotu, dlatego że go zniszczyła.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#CezaryTomczyk">W ogóle nie wiem, jak można tak kłamać w żywe oczy. To jest dla mnie, to jest w ogóle, wie pan, nie tylko dla mnie jako wiceministra obrony, posła tej Izby od wielu lat, ale w ogóle i przede wszystkim jako polskiego obywatela coś niebywałego, że można kłamać tak jak pan. Naprawdę nie tyle się z tym głęboko nie zgadzam, ile głęboko tego nie rozumiem. Bo o ile pan wtedy jako przewodniczący podkomisji i minister nie chciał udostępnić żadnych dokumentów, o tyle teraz my, po pierwsze, udostępniamy wszystkie dokumenty, a po drugie, mamy do nich dostęp. Wszystkie kłamstwa, które pan opowiada, mogą być zweryfikowane w ciągu 24 godzin, co zresztą robimy, tak jak kwestia zagubionych przez pana dowodów. Pan z tej mównicy mówił, że nic pan nie wie o tym, że zaginęły dowody i że część dowodów, które pan podjął, została zniszczona. Przecież są pana podpisy na pismach do prokuratury. Mamy dowody na to, że kłamał pan w tej sprawie, tak jak w szeregu innych spraw. Naprawdę nie wiem, czemu pan tak robi. Ale chciałbym i mówię to, jak myślę, w imieniu milionów obywateli, żeby pan za te swoje kłamstwa po prostu odpowiedział. Na pewno zrobię wszystko, żeby wszystkie pana kłamstwa wyłożyć na stół i żeby opinia publiczna, a później prokuratura mogły wyciągnąć wnioski na temat tego, co pan robił w Polsce przez ostatnie lata. To jest sabotaż względem własnego państwa, względem służb, względem Sił Zbrojnych i względem społeczeństwa, któremu przysięgał pan wierność. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#komentarz">(Poseł Rafał Kasprzyk: Hańba!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#DorotaNiedziela">Kolejne pytanie zada pan poseł Piotr Głowski.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#DorotaNiedziela">Pytanie jest do ministra rolnictwa i rozwoju wsi w sprawie aktualnej sytuacji związanej z monitoringiem żniw.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Strasznie przepraszam, ale czy mógłbym jednak ze względu na skalę oszustw, kłamstw i dezinformacji odpowiedzieć na te fałsze, które zostały przedstawione opinii publicznej?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PiotrGłowski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Czy ja mogę zadać pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle, pan dobrze zna i regulamin Sejmu, i obyczaje tej Izby i nie ma odpowiadania na pytania w sprawach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Zgadzam się, wiem o tym.)</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#DorotaNiedziela">Pan miał jedno pytanie, potem było pytanie dodatkowe, pan minister odpowiedział i w tej konwencji zadajemy następne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Rozumiem. Dlatego zwracam się do pani w sposób szczególny.)</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#DorotaNiedziela">Panie ministrze, istnieje coś takiego jak oświadczenia poselskie i po zakończeniu punktów porządku może pan się zgłosić do wygłoszenia oświadczenia poselskiego i w oświadczeniu poselskim zawrzeć wszystkie swoje wątpliwości. Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: To nie są wątpliwości. Pani powinna zwrócić uwagę temu człowiekowi, że nie odpowiedział na fundamentalne swoje kłamstwo, co było z tym samolotem, co się z nim działo.)</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#DorotaNiedziela">To jest wiceminister rządu i odpowiedział panu na pytanie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Cezary Tomczyk: Mówiłem: zniszczyliście go.)</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Jesteś bezczelnym oszustem.)</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PiotrGłowski">Jeszcze raz zacznę.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PiotrGłowski">Pani Marszałek! Panie Ministrze…</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#PiotrGłowski">Gdybym mógł prosić o nieprzeszkadzanie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle, jeśli będzie się pan tak dalej zachowywał, to uznam, że zakłóca pan obrady Sejmu. Bardzo proszę o uspokojenie się.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#DorotaNiedziela">Proszę, panie pośle, o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PiotrGłowski">W imieniu własnym i grupy posłów chciałbym zadać panu ministrowi pytanie związane z aktualnym stanem żniw i zbiorów. Chcielibyśmy uzyskać informację, jak wygląda obecnie sytuacja w całym kraju, czy są jakieś anomalie cenowe. Czy sytuacja, która występuje cały czas za naszą wschodnią granicą, czyli w Ukrainie, wpływa na ceny w Polsce i Europie?</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PiotrGłowski">Czy zmiany pogodowe, które obserwujemy na co dzień, również mają w tej chwili zdecydowany wpływ na sytuację rolników, na ich możliwości dotyczące zbiorów? Widzimy w tym być może jakąś szansę, bo w całej Europie pojawiają się podobne kłopoty związane z pogodą. Czy w związku z tym liczymy na dodatkowy eksport? Czy będzie możliwość wywiezienia części płodów w lepszych cenach? Na te wszystkie pytania, które zawarłem w tym jednym pytaniu, jeśli można, proszę o stosunkowo krótką i skondensowaną odpowiedź. Bylibyśmy bardzo wdzięczni. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan minister Michał Kołodziejczak.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#MichałKołodziejczak">Dziękuję za zadane pytanie, jak najbardziej na czasie.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#MichałKołodziejczak">W ministerstwie rolnictwa został powołany specjalny zespół ds. monitorowania sytuacji na rynku, któremu przewodniczę. W tej chwili zajmujemy się konkretnie tą sytuacją dotyczącą żniw, czyli zbiorów. Jesteśmy już po trzech spotkaniach. W skład tego zespołu wchodzą przedstawiciele ministerstwa rolnictwa, ODR-ów, izb rolniczych, instytutu ekonomiki rolnictwa i GUS-u, a także osoby specjalnie dobierane na każde spotkanie naszego zespołu w zależności od konkretnej tematyki. Spotykamy się także z prezesem Elewarru, który przedstawia bieżącą sytuację, który mówi też o skupie. I dzisiaj mamy taką informację, którą mogę wam przekazać w krótkiej, konkretnej wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#MichałKołodziejczak">Żniwa w Polsce przebiegają dobrze. Jeżeli chodzi o zbiory, to mamy dwie informacje. Pracownicy ODR-ów, izb rolniczych mówią, że w niektórych miejscach one mogą być mniejsze nawet o 10% czy 20%. Przedstawiciele GUS-u mówią, że one będą mniejsze o 4%. Chodzi o zboża podstawowe. Mówiąc: zboża podstawowe, mówimy o wszystkich zbożach. Nie ujmujemy tutaj kukurydzy — żeby to było jasne. Z analiz i dotychczasowych informacji wynika, że w Polsce zbierzemy ok. 25,5 mln t tych zbóż łącznie. To zbiory bardzo zbliżone do zbiorów z roku poprzedniego. Łącznie z kukurydzą, która w tej chwili jest w bardzo dobrej formie, jeżeli chodzi o wigor i wzrost, to będzie nieco ponad 35 mln t. Początkowo mówiono, że zbiory kukurydzy będą dużo mniejsze niż w roku poprzednim. Dzisiaj mamy informację, że one mogą być nawet wyższe niż w roku poprzednim, ale ze względu rozwój sektora drobiarskiego czy większą ilość kukurydzy na biopaliwa ten rynek może być odpowiednio regulowany i tę zwyżkę zniesie pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#MichałKołodziejczak">Jeżeli chodzi o ceny, które są dzisiaj — mówimy głównie o pszenicy, bo jej uprawiamy w Polsce najwięcej, około połowy wszystkich zbóż podstawowych to pszenica — to wynoszą one od 800 zł netto za tonę pszenicy, która jest przeznaczona na paszę, do nawet 950 zł za pszenicę najwyższej jakości. Pszenica najwyższej jakości będzie w tym roku poszukiwana. Tutaj mówimy o sytuacji w całej Europie, która jest trudna, jeżeli chodzi o pogodę. Warto chociażby odnieść się do tego, co dzieje się na południu Europy. Mówimy o bardzo wysokich temperaturach, które osiągnęły nawet poziom ok. 60°C w łanie, co przyczyniło się do tego, że pszenica, która dojrzewała w ten sposób, jest pozbawiona białka. Poziom białka na południu Europy jest bardzo niski. To samo widzimy chociażby w niektórych rejonach Rosji czy Ukrainy, gdzie wcześniej były też przymrozki. Te dwa państwa dotknęły trudne warunki pogodowe i chociażby zbiory pszenicy w Rosji, które były początkowo szacowane na dość wysokim poziomie, takim jak w roku poprzednim, czyli ponad 90 mln t… Teraz mówi się, że będzie to ok. 80 mln t i że eksport z Rosji, która zasypała rynki światowe pszenicą w roku poprzednim, będzie mniejszy o ok. 15%. Na Ukrainie eksport też będzie mniejszy o ok. 13–15% — to też będziemy wiedzieli już po zakończonych zbiorach. To są aspekty pozytywne dla polskich rolników, dla polskich eksporterów.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#MichałKołodziejczak">Jeżeli chodzi o negatywny wpływ pogody, to warto też powiedzieć o tym, co dzieje się we Francji. We Francji zbiory w tamtym roku wynosiły 35 mln t pszenicy, w tym roku — 28 mln t pszenicy; maksymalnie może być to 30 mln t, jeżeli faktycznie jakiś cud by się tam wydarzył. Ale jeżeli mówimy o całej Unii Europejskiej, o całej Europie, to zbiory łączne, jeżeli chodzi o pszenicę, o zboża, będą na poziomie bardzo podobnym do poziomu z roku poprzedniego, a nawet mówi się, że mogą być o 1% wyższe — tutaj Polska wpisuje się w taki pozytywny trend, podnosząc te statystyki — ale będą to zboża słabszej jakości.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#MichałKołodziejczak">Pan poseł pytał także o sytuację Ukrainy i jej wpływ na to, co dzieje się dzisiaj. Warto podkreślić fakt, że dzisiaj tranzyt zbóż z Ukrainy przez Polskę jest wręcz symboliczny. Można powiedzieć, że praktycznie go nie ma. Ale patrząc na to, co dzieje się na Ukrainie, warto też zwrócić uwagę na fakt rozbudowy portów chociażby w Rumunii i na południu Europy. W ciągu kilkunastu lat eksport zbóż przez Rumunię zwiększył się kilkukrotnie. Bardzo dużo pieniędzy zainwestowano w eksport zboża drogą morską z Rumunii. My jako Polska, poprzedni rząd, przespaliśmy ten czas, wyłączając inwestycje i nie widząc w tym wszystkim odpowiednich możliwości dla polskich rolników. A jeżeli jest się eksporterem, to często plusem jest bycie dużym eksporterem. Chodzi o to, by zapewniać stałe dostawy w różnych miejscach. Tutaj odpowiedzią jest chociażby to, że przetarg, konkurs na terminal w Gdyni został unieważniony. Jeżeli będzie potrzeba przekazania większej liczby szczegółów na ten temat, to ja też będę mógł to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#MichałKołodziejczak">A jeżeli chodzi o sytuację globalną, to warto powiedzieć, że zbiory pszenicy na całym świecie będą na bardzo podobnym poziomie co w poprzednim roku. To jest ok. 795 mln t pszenicy. To jest nawet o 1% więcej niż w roku poprzednim, ale zapasy są o kilka procent mniejsze niż w roku poprzednim, dlatego optymistycznie patrzymy na tę sytuację. Polscy rolnicy dzisiaj nie mają problemów, żeby sprzedać pszenicę po tych cenach, o których mówię: pszenica najniższej jakości — 800 zł, pszenica wysokiej jakości do 950 zł. Ale wielu rolników jednak decyduje się na przechowanie tej pszenicy w oczekiwaniu na lepszą cenę. Patrzymy, monitorujemy, nikomu nie będziemy mówili, czy rolnicy mają sprzedawać, czy nie, ale będziemy też przekazywać informację, jaka jest bieżąca sytuacja. Chodzi o to, żeby był ten ogląd i żeby każdy mógł na podstawie takiej uniwersalnej informacji podejmować decyzje o sprzedaży, kupnie czy magazynowaniu zbóż. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Głowski: Dziękujemy bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#DorotaNiedziela">Dodatkowe pytanie zada pani poseł Małgorzata Gromadzka.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#MałgorzataGromadzka">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Problemy rolników są naszymi problemami, ponieważ musimy dbać o bezpieczeństwo żywnościowe, ale również stabilizację finansową polskiego rolnika. A widzieliśmy przez ostatnie lata, że tej stabilizacji finansowej nie było.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#MałgorzataGromadzka">I moje pytania. Pierwsze odnosi się do sytuacji związanej z eksportem płodów rolnych z polskich portów w nowym sezonie, bo jak wiemy, eksport jest jednym z głównych czynników cenotwórczych, podnoszących opłacalność produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#MałgorzataGromadzka">Kolejne moje pytanie: Jaki jest udział spółek wchodzących w skład Krajowej Grupy Spożywczej w obrocie zbóż w stosunku do pozostałych uczestników rynku rolnego? Jak wiemy, czy spółka Elewarr, czy pozostałe spółki należące do Krajowej Grupy Spożywczej, są odpowiedzialne za stabilizację cen na polskim rynku rolnym, ale również są odpowiedzialne za odbiór i skup tych produktów od polskiego rolnika. Jaki realny wpływ na ceny płodów rolnych mają spółki będące własnością KGS-u?</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#MałgorzataGromadzka">I jeszcze dodatkowe pytanie: Jak wygląda aktualna sytuacja związana z przetargiem na agroport w Gdyni? Kiedy możemy spodziewać się rozstrzygnięcia i zakończenia przetargu? Obecny operator ma umowę dzierżawy do końca roku 2024. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan minister Michał Kołodziejczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MichałKołodziejczak">Jeżeli mówimy o wpływie KGS-u czy spółek podległych KGS-owi na kształtowanie się rynku w Polsce, to trzeba tutaj jasno powiedzieć, że to jest znikomy wpływ. Można to określić jako maksymalnie 1–2%. Ale tu też widzimy zaniedbania z lat poprzednich. Zdolności magazynowe Eelwarru, KGS-u to łącznie ok. 700 tys. t zbóż. Z dużą nadzieją patrzymy na możliwości rozbudowy eksportu poprzez Krajową Grupę Spożywczą, która wystąpiła w konkursie o wydzierżawienie terminala zbożowego w Gdyni, najnowocześniejszego, wyremontowanego terminala, który poprzedni rząd chciał oddać właśnie światowemu potentatowi. Udało się ten konkurs unieważnić. KGS złożył ofertę. W tej chwili czkamy. Mamy nadzieję, że termin rozpatrywania tych ofert będzie krótki. To wszystko zależy też od tych, którzy tym portem zarządzają. Bo też warto podkreślić, że w przypadku KGS-u, jeżeli chodzi o zboże, mówimy o znikomym wpływie, ale jeżeli chodzi o inne produkty, to chociażby na przykładzie buraków cukrowych i rynku cukru widzimy, że w tym przypadku to może już być kształtowanie cen w Polsce. Bo jeżeli Krajowa Grupa Spożywcza ma pod sobą 40% produkcji buraków cukrowych, to wiemy, że to jest wpływ. To jest kształtowanie rynku. To jest budowanie stabilnych relacji z rolnikami.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#MichałKołodziejczak">Jeżeli mówimy też o tym, co dzieje się na rynku ziemniaka skrobiowego, to tutaj wpływ spółek podległych Krajowej Grupie Spożywczej jest coraz większy i te relacje z rolnikami są budowane. KGS jest odbierany jako partner stabilny, dobry, ten, który płaci na czas, który zapewnia odpowiedni obrót towarem i podpisuje kontrakty z dostawcami. Wiemy, że to jest rozwiązanie i to jest niewątpliwie kierunek, w którym powinno iść nasze państwo i który też wyznacza w tej chwili resort rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#MichałKołodziejczak">To też pod wpływem resortu rolnictwa nastąpiło chociażby unieważnienie tego konkursu na terminal zbożowy w Gdyni. Firma, która miała zarządzać terminalem w Gdyni, już dzisiaj obsługuje ok. 60% eksportu drogą morską zbóż z Polski. Gdyby przejęła ten terminal w Gdyni, który dzisiaj ma możliwości eksportowe 2 mln t zbóż, a docelowo może to być nawet 4 mln t zbóż na rok, przy eksporcie całościowym drogą morską zbóż z Polski w roku poprzednim na poziomie 9 mln t… Łatwo sobie przeliczyć, że terminal w Gdyni może eksportować 30% zbóż z Polski. I tutaj jeżeli faktycznie Krajowa Grupa Spożywcza miałaby w obsłudze ten terminal, moglibyśmy rozwijać zdolności magazynowe, handel, eksport. Tutaj jest ten stabilny wpływ na rynek.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#MichałKołodziejczak">Sytuacja po tych wieloletnich zaniedbaniach jest trudna, bo ten wpływ Elewarru, KGS-u na rynek zbóż jest mały, ale patrzymy z nadzieją na to, co będzie się działo. Zapewniam też, że będziemy monitorować rynek i po tych dobrych spotkaniach, pierwszych trzech, zespołu monitorującego rynek zbóż są już pomysły, by rozbudować zespół, by monitorować także chociażby rynek ziemniaków czy innych produktów w całej Europie i na świecie, tak by polscy rolnicy mieli rzetelną informację i mogli ją wykorzystać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do kolejnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#DorotaNiedziela">Pytanie zada poseł Rafał Kasprzyk, Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga, w sprawie funkcjonowania Poczty Polskiej SA oraz planów dotyczących jej działalności w związku z trudną sytuacją przedsiębiorstwa. Będzie ono skierowane do ministra aktywów państwowych.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#RafałKasprzyk">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Poczta Polska to ogromna instytucja zatrudniająca ponad 65 tys. pracowników, posiadająca 6700 punktów pocztowych w całej Polsce. Jednak od kilkunastu lat wydaje się, że nie nadąża za zmianami stylu życia społeczeństwa. Dramatycznie pokazały to ostatnie lata. Z pozycji dominującego podmiotu na polskim rynku przesyłek Poczta Polska zakończyła rok 2023 olbrzymią stratą prawie 750 mln zł i utratą pozycji biznesowej na rzecz konkurentów.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#RafałKasprzyk">W roku 2013 planowano wejście spółki na parkiet giełdowy, rozwój nowych gałęzi. Rozpoczęto zmiany, wyniki były pozytywne, bo spółka w 2014 r. zmniejszyła koszty, zwiększyła zysk i — co ważne — zwiększyła też wtedy swój udział w rynku, urosła dwa razy szybciej niż konkurencja.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#RafałKasprzyk">Jak funkcjonowała więc Poczta Polska w rękach PiS? Pokazuje to np. rok 2021, kiedy wykazano rekordowy zysk spółki 177 mln. Jak to możliwe po bardzo złym dla spółki pandemicznym roku 2020? Otóż żeby przykryć stratę spółki, rząd przekazał jej dotację budżetową w wysokości 190 mln. Nie zmieniło to jednak realiów, bo prawda była inna. Zła sytuacja finansowa, rosnące koszty, utrata rynku paczek i przesyłek kurierskich na korzyść konkurencji, załamanie rynku listów. Spółka w 2023 r. utrzymała obroty na poziomie 6,5 mld zł, czyli nominalnie na takim co w 2014 r. Jednak należy pamiętać, że skumulowana inflacja w tym okresie wyniosła 50%. Można więc przyjąć, że sprzedaż spadła o 1/3, ale koszty wciąż rosły. Problemem spółki Poczta Polska stało się upolitycznienie, a przedsiębiorstwo z 465-letnią tradycją stoi na granicy zapaści.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#RafałKasprzyk">W związku z powyższym zwracam się do ministra aktywów państwowych z następującymi pytaniami. Jakie są plany dotyczące funkcjonowania placówek pocztowych i zatrudnienia listonoszy? Jaki jest plan na dotychczasowe linie Poczty Polskiej — listy, paczki, przesyłki kurierskie? Jakie są plany dotyczące uporządkowania poczty pod kątem wizerunkowym i produktowym? Czy Poczta Polska jest gotowa na wprowadzenie od 1 października e-doręczeń? Jakie nowe linie biznesowe planuje się rozwijać obok tradycyjnych? I co z Orlen Paczką? Czy jest planowane przeniesienie jej z Orlenu do Poczty Polskiej? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#DorotaNiedziela">Na pytania odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych pan minister Jacek Bartmiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#JacekBartmiński">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Odpowiadając na pytania zadane przez posłów Polski 2050 — Trzeciej Drogi dotyczące trudnej sytuacji Poczty Polskiej, uprzejmie informuję, że obecnie trwa przygotowywanie planu transformacji tej najstarszej polskiej firmy, przedsiębiorstwa obecnie działającego jako spółka akcyjna.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#JacekBartmiński">Jeśli chodzi o pytania szczegółowe, to chciałbym uprzejmie poinformować, że duża część informacji dotyczących całego rynku pocztowego, nie tylko Poczty Polskiej, jest zawarta w raportach Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Ostatni taki raport dotyczy roku 2023.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#JacekBartmiński">Poczta Polska miała w 2023 r. 7620 placówek pocztowych. Z tego ok. 4500 to były placówki własne, pozostałe były placówkami agencyjnymi. Plany, które są obecnie przygotowywane razem z ministrem aktywów państwowych przez nowy Zarząd Poczty Polskiej, nie przewidują likwidacji placówek pocztowych. Oczywiście jest możliwa zmiana rangi poszczególnych punktów tych placówek pocztowych, nie zawsze to będą urzędy pocztowe, być może będą to filie urzędów pocztowych. Natomiast co do lokalizacji tych placówek pocztowych nie przewidujemy ich likwidacji. Co więcej, planujemy wykorzystanie tych wszystkich lokalizacji, ponieważ one od strony rynkowej dają Poczcie Polskiej motor napędowy. To jest aktywo, które możemy dobrze wykorzystać.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#JacekBartmiński">Odnosząc się do kwestii zatrudnienia, kwestii pracowników Poczty Polskiej, widzimy trzy grupy pracowników. Przede wszystkim są pracownicy, którzy doręczają listy, przesyłki — listonosze. Druga grupa pracowników to są pracownicy tzw. okienek, tak mówimy, czyli osoby bezpośrednio mające kontakt z klientem. Trzecia, największa grupa to jest back office, czyli pracownicy wszystkich innych możliwych funkcji, funkcji wsparcia, logistyki, kierowcy itd. Chcę jasno powiedzieć, że na obecnym etapie nie przewidujemy jakichś znaczących redukcji tych dwóch pierwszych grup zawodowych, czyli grupy listonoszy i grupy pracowników mających kontakt z klientami. To są grupy, które chcielibyśmy objąć szczególnego rodzaju ochroną, nie w rozumieniu prawa pracy, ale z punktu widzenia biznesowego. Chcemy wykorzystać te dwie grupy, Zarząd Poczty planuje te grupy wykorzystać do prowadzenia działań biznesowych, stricte takich, które będą przynosić Poczcie nowe dochody. Chcę powiedzieć, iż cały rynek usług pocztowych się rozwija, natomiast dotyczy to głównie komercyjnych produktów, zwłaszcza linii biznesowej, którą nazywamy: kurier, expres, paczka. To są produkty, to jest linia biznesowa, która ma bardzo dużą dynamikę wzrostową, na poziomie kilkunastu procent rocznie. Przy czym Poczta Polska niestety nie wykorzystała tego w odpowiedni sposób do tej pory.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#JacekBartmiński">Jeśli chodzi o plany dotyczące uporządkowania pod kątem wizerunkowym i produktowym, to tak, rzeczywiście chcemy przede wszystkim zlikwidować bazarek, można powiedzieć, w placówkach pocztowych. Zarówno Zarząd Poczty Polskiej, jak i ja osobiście mamy okazję bywać, wizytować placówki Poczty Polskiej. Na przykład niedawno byłem w Przemyślu w placówce nr 12 na ul. Mickiewicza czy w Kielcach na ul. Sienkiewicza również z panem posłem, który podjął tam interwencję, panem posłem Kasprzykiem. Muszę powiedzieć, że rzeczywiście te placówki… Pracownicy również wstydzą się tego, w jakich warunkach pracują. To dotyczy kwestii produktowych, obwieszenia Poczty Polskiej różnego rodzaju, można się uśmiechnąć, świecidełkami, w dużej mierze gazetkami. To są gazetki o bardzo wyrazistych poglądach, prezentacja różnego rodzaju światopoglądu, który nie zawsze jest obiektywnie powszechny. Chcemy to zmienić. Oczywiście dotyczy to warunków pracy osób, które pracują w placówkach Poczty Polskiej. W tej chwili mamy falę upałów i wiemy, że większość tych placówek nie ma klimatyzacji. W takich warunkach bardzo ciężko jest pracować.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#JacekBartmiński">Odnośnie do pytania dotyczącego nowych linii, to muszę powiedzieć, że w tej chwili kończymy z zarządem plan transformacji, który będzie w przyszłym tygodniu przedmiotem obrad zarządu Poczty Polskiej i rady nadzorczej. Chcielibyśmy, żeby to było zatwierdzone od strony formalnej i żeby można było ten plan wprowadzić. Wtedy pewnie już zarząd Poczty Polskiej będzie mógł przedstawić szczegóły dotyczące zarówno linii produktowych, jak i kwestii pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#JacekBartmiński">Jeśli chodzi o gotowość do wprowadzenia e-doręczeń, to mogę powiedzieć, że Poczta Polska jest gotowa do wprowadzenia tej usługi. W tej chwili są dwa rodzaje takiej usługi: powszechna usługa rejestrowanego doręczenia elektronicznego i powszechna usługa hybrydowa. To są usługi, które są świadczone od kilku lat. Poczta Polska, mam tutaj dane, w 2024 r. założyła prawie 5 tys. takich adresów do doręczeń i te usługi są świadczone.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#JacekBartmiński">Na koniec powiem, że jeśli chodzi o kwestie związane z Orlen Paczką, o przeniesienie do Poczty Polskiej, to minister aktywów państwowych nie wyklucza żadnych ruchów, które mogą pomóc jej wyjść z tej zapaści, do której została doprowadzona. Nie wykluczamy, że może nawet w sposób świadomy przez poprzedników zarządzających tym obszarem państwa. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#DorotaNiedziela">O zadanie pytania dodatkowego poproszę pana posła Michała Gramatykę, Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#MichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jako że autor pytania głównego jest przewodniczącym polsko-hiszpańskiej grupy bilateralnej, pozwolę sobie na pewien przykład rodem z jego ukochanego kraju. Kiedy przekracza się hiszpańsko-brytyjską granicę w miasteczku La Línea de la Concepción pomiędzy Hiszpanią a Gibraltarem, pierwszą rzeczą, która wita turystę, jest skrzynka pocztowa. To jest ta słynna wiktoriańska skrzynka pocztowa w kształcie kolumny z inicjałami ówczesnego króla. Poczta Polska ma niemal tak samo barwną i tak samo długą historię jak królewska poczta brytyjska. Ta brytyjska powstała wprawdzie 100 lat wcześniej, ale Poczta Polska też nie ma się czegoś wstydzić. To jest jeden z najdłużej kontynuowanych w Europie tego typu projektów. Jak pan minister widzi przyszłość Poczty Polskiej? Jak pan minister widzi usługi cyfrowe wprowadzane w Poczcie Polskiej? Wiemy, że funkcjonują już e-doręczenia, że ten produkt jest gotowy. Poczta Polska będzie albo cyfrowa, albo zdigitalizowana, albo będzie miała problem z istnieniem. Jaką macie koncepcję funkcjonowania nowej polskiej poczty w cyfrowym świecie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych pan minister Jacek Bartmiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#JacekBartmiński">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Pośle! Odpowiadając na to pytanie, mogę powiedzieć, że plan transformacji Poczty Polskiej przede wszystkim ma na celu zapewnienie Polakom i polskim przedsiębiorcom sprawnej komunikacji. Rzeczywiście zmieniły się czasy przez te ostatnie 460 lat funkcjonowania Poczty Polskiej, w związku z tym te usługi dotyczące komunikowania się między sobą przedsiębiorstw i obywateli będą świadczone i już są świadczone drogą elektroniczną. To będzie podstawowy model funkcjonowania w tym obszarze usług publicznych, czyli takiej usługi powszechnej. Przypomnę, że Poczta Polska jest operatorem usługi powszechnej i raz na kilka lat prezes UKE przeprowadza postępowanie. Poczta Polska przygotowuje się do udziału w kolejnym takim postępowaniu, które prawdopodobnie będzie ogłoszone w tym roku i będzie dotyczyć świadczenia tych usług przez kolejnych 5 lat bądź więcej.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#JacekBartmiński">Natomiast już obecnie te usługi elektroniczne są przez pocztę świadczone, tak jak powiedziałem w poprzedniej wypowiedzi. Do chwili obecnej poczta założyła adres doręczeń elektronicznych dla podmiotów niepublicznych — prawie 90 tys. takich adresów, natomiast dla podmiotów publicznych, czyli urzędów i instytucji, prawie 5 tys. Ze strony Poczty Polskiej jest taka gotowość i to jest już praktycznie realizowane.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#JacekBartmiński">Muszę natomiast przypomnieć, że Poczta Polska poniosła bardzo wysokie nakłady na przygotowanie się do świadczenia usług drogą elektroniczną. To są nakłady na poziomie ok. 90 mln zł w latach ubiegłych i polskie państwo nie zrefundowało Poczcie Polskiej wydatków na tego typu przygotowania. Przypomnę, że Poczta Polska w tej chwili zaczyna występować o refundację tych wydatków, natomiast przygotowania zostały zlecone przez ministra cyfryzacji w latach ubiegłych, bez zapewnienia refundacji. W związku z tym z tej trybuny pozwolę sobie przypomnieć, kto był ministrem cyfryzacji w latach poprzednich, zlecając takie usługi Poczcie Polskiej i doprowadzając m.in. do tego, że blisko 100 mln zł wydała na rzeczy, które nie przynoszą jej przychodów. Ostatnim — przed zmianą w ubiegłym roku — ministrem cyfryzacji była pani Marlena Maląg, która pełniła funkcję jedynie przez 2 miesiące w tzw. przejściowym rządzie…</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: 2 tygodnie.)</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#JacekBartmiński">…od listopada do grudnia 2023 r. Jeśli chodzi o wcześniejszych ministrów, to był pan Janusz Cieszyński — od kwietnia do listopada 2023 r. Natomiast najdłużej pełniły tę funkcję następujące osoby: pan premier Mateusz Morawiecki w latach 2020–2023 oraz pan minister Marek Zagórski w latach 2018–2020. W tym czasie Poczcie Polskiej nie zapewniono refundacji blisko 100 mln zł kosztów przygotowania się do świadczenia elektronicznych usług doręczeń. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do kolejnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#DorotaNiedziela">Pytanie nr 4 zada pan poseł Adam Dziedzic, Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga, w sprawie modernizacji taboru kolejowego PKP Intercity — do ministra infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#AdamDziedzic">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#AdamDziedzic">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pytanie moje dotyczące przewozów osobowych, ale również towarowych, będzie składało się z dwóch części. PKP Intercity to przewoźnik kolejowy, który należy do grupy PKP. Spółka obsługuje połączenia pasażerskie dalekobieżne. Do PKP Intercity należą takie marki jak Intercity, Express Intercity, Express Intercity Premium oraz TLK.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#AdamDziedzic">Modernizacja taboru kolejowego jest kluczowym elementem rozwoju i unowocześnienia transportu kolejowego. Proces ten oczywiście obejmuje szereg działań mających na celu poprawę efektywności, bezpieczeństwa i komfortu podróży, budowę i modernizację infrastruktury kolejowej, torów, trakcji, stacji kolejowych, przystanków, ale również zakupów nowoczesnych pojazdów. To z kolei przekłada się oczywiście na poprawę efektywności energetycznej, redukcji CO2, zwiększenie bezpieczeństwa oraz poprawę jakości komfortu pasażerów i skrócenie czasów przyjazdów. Ma to także niebagatelny wpływ na zwiększenie atrakcyjności i konkurencyjności kolei jako środka transportu.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#AdamDziedzic">Wymiana polskich pociągów jest kluczowa dla poprawy jakości transportu kolejowego w kraju. W związku z tym bardzo proszę pana ministra o odpowiedź na następujące pytania. Jak w najbliższych latach będzie wyglądał proces modernizacji osobowego taboru kolejowego? W jakim kierunku będzie on podążał? Czy będą to zintegrowane składy silnikowe czy też tradycyjne, składające się z lokomotywy i wagonów doczepnych? Jaki udział produkcji realizowanej w Polsce, mam tu oczywiście na myśli tabor kolejowy, jest przewidziany w wolumenie zakupowym? Czy dotychczasowe i planowane rozwiązania przyczynią się do skrócenia czasu przejazdów pociągów pasażerskich? A jeżeli tak, to w jakiej perspektywie czasowej możemy doczekać się na tego typu rozwiązania? Czy zwiększona zostanie również ilość połączeń kolejowych, w szczególności pociągów dalekobieżnych, chociażby łączących miasta wojewódzkie ze stolicą?</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#AdamDziedzic">I na koniec, panie ministrze, bardzo proszę o taką informację, czy osoby odpowiedzialne za doprowadzenie firmy PKP Cargo do takiego stanu jak dzisiaj poniosą konsekwencje za swoje wydawane decyzje. Jestem po interwencji poselskiej oddziału kolejowego Cargo Dębica. Rozmawiałem z ludźmi, którzy ciężko tam pracują. Jest to zakład przynoszący zyski. Jak to się stało, że decyzjami osób nieuprawnionych doprowadzono firmę PKP Cargo do tak trudnej sytuacji i zapaści na rynku transportu? To jest największy przewoźnik kolejowy w Polsce i doprowadzono go do zapaści finansowej.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#AdamDziedzic">Ostatnie pytanie. Czy będą rekompensaty dla przewoźnika Cargo? Jeszcze raz zapytam: Czy osoby, które podejmowały wówczas decyzje lub realizowały je jako zarząd, poniosą konsekwencje z tego tytułu? Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi na pytanie udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan minister Piotr Malepszak.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PiotrMalepszak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o pierwsze pytanie dotyczące sytuacji w Intercity, to tutaj warto przytoczyć pewne liczby dotyczące tego przewoźnika i ogólnie sytuacji w przewozach dalekobieżnych w Polsce, a także sytuacji w przewozach pasażerskich, bo są one optymistyczne. Rynek przewozów pasażerskich rośnie. Przewidywany poziom tegorocznych przewozów kształtuje się na razie według prognoz w okolicach 410 mln pasażerów i urośnie o kolejne ok. 10% w stosunku dodanych za rok ubiegły. Patrząc tylko na rynek przewozów dalekobieżnych, to te wzrosty mamy już bardzo duże, bo patrząc na ostatnie 10 lat, to jest to wzrost aż o 80% i ta tendencja jest cały czas bardzo optymistyczna.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PiotrMalepszak">Przejdę do kwestii taborowych u przewoźnika dalekobieżnego, jakim jest Intercity, gdzie liczba pasażerów wzrosła o 80%, a liczba pojazdów, taboru, wagonów, stricte wagonów, wzrosła tylko o 12%. To dzisiaj skutkuje sytuacją, szczególnie w okresie letnim, gdzie mamy bardzo dużo przewozów dalekobieżnych, one już przekraczają 7 mln osób miesięcznie, w szczytach dobowych, szczególnie niedzielnych, dochodzimy do poziomu 300 tys. pasażerów dobowo. Ten tabor, który już dzisiaj posiadamy, nie jest wystarczający, nie mamy wystarczającej liczby wagonów, nie mamy też wystarczającej liczby pojazdów innych, tzw. elektrycznych zespołów trakcyjnych. Ale tutaj warto podkreślić, że nowy zarząd PKP Intercity bardzo mocno działa, żeby te zasoby, które mamy, optymalizować i maksymalnie wykorzystać do obsługi pasażerów. M.in. w ostatnich 3 miesiącach o blisko 5% spadła liczba wagonów nieużytkowanych, które były wyłączone z eksploatacji. Te wagony są nam bardzo potrzebne do obsługi tych dużych potoków. Stąd patrząc na kwestie modernizacyjne wagonów, to w pierwszej kolejności musimy popatrzeć na to, co mamy, i jak wykorzystywać najlepiej ten tabor, który dzisiaj jeździ, który powinien jeździć więcej, który powinien być modernizowany, powinny być wykonywane przeglądy. I zakładamy, że w perspektywie następnych 2 lat ten poziom wagonów nieużytkowanych spadnie z dzisiejszych 36% do 20%.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#PiotrMalepszak">Trzeba też jasno powiedzieć, że ostatnie lata były czasem zaniedbań, zaległości w realizacji po prostu podstawowych przeglądów tego taboru, który posiadamy. Oprócz taboru, który posiadamy, który użytkujemy, w ostatnim miesiącu podpisano dwie umowy na zakup nowych polskich wagonów z fabryki w Poznaniu, 300 wagonów do obsługi ruchu dalekobieżnego z opcją na kolejne 150 i zakup elektrycznych zespołów trakcyjnych, takich hybrydowych zespołów trakcyjnych, które mogą jeździć na liniach zelektryfikowanych i niezelektryfikowanych w liczbie 35 sztuk z nowosądeckiego NEWAG-u. To jest ostatni miesiąc i dwa duże kontrakty. Łącznie ten pierwszy to jest kwota ponad 4 mld zł, drugi to jest kwota ponad 3,5 mld zł, czyli mamy w polskim przemyśle dostawy w następnych 3 latach. One są rozłożone nawet do 2030 r., ale już pierwsze pojazdy pojawią się w perspektywie do końca 2026 r., początku 2027 r. Ponad 7 mld zł zainwestowane w polski przemysł produkcji taboru do obsługi ruchu dalekobieżnego.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#PiotrMalepszak">Oprócz wagonów, oprócz tych składów zespolonych, tzw. elektrycznych zespołów trakcyjnych, zespołów hybrydowych to oczywiście też zakup lokomotyw. Tutaj jest taki proces, który trwa od kilku lat, jeśli chodzi o lokomotywy, które kupujemy, również w nowosądeckiej firmie NEWAG, i lokomotywy, które kupujemy w bydgoskiej firmie PESA, ale także bardzo duży program modernizacji istniejących wagonów i dostosowanie ich do prędkości 160 km/h, bo zasadniczo te nowe wagony są dostosowane do prędkości 200 km/h.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#PiotrMalepszak">Całość tych działań związanych z modernizacją istniejącego taboru, jak również zakupem nowych pojazdów, ma na celu realizację planu, który przewiduje, że w perspektywie 2030 r. kolej dalekobieżna w Polsce może przewozić 100 mln pasażerów. W tym roku przewidujemy, że będzie to wynik na poziomie 78 mln pasażerów przy całościowym rynku, przy łącznej liczbie pasażerów na poziomie, tak jak wspomniałem wcześniej, 410, być może 415 mln. Tak że dobrze wygląda sytuacja, jeśli chodzi o wzrost przewozów. Te liczby rosną nam zarówno w przewozach dalekobieżnych, jak i w przewozach regionalnych. Silny rozwój obecnie obserwujemy w przewozach regionalnych, lokalnych, szczególnie w Małopolsce i na Podkarpaciu. To także wiąże się z oddawaniem przez PKP PLK kolejnych odcinków zmodernizowanej infrastruktury. Jeśli chodzi o te liczby, to powiedziałbym, że sytuacja jest bardzo optymistyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#DorotaNiedziela">Rozumiem, że pan poseł Dziedzic nie będzie zadawał dodatkowego pytania.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do piątego pytania.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#DorotaNiedziela">Pan poseł Łukasz Litewka, klub parlamentarny Lewica, zada pytanie w sprawie systemowej pomocy państwa dla rolników, sadowników i ogrodników poszkodowanych w wyniku suszy i występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#ŁukaszLitewka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#ŁukaszLitewka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jako klub Lewicy chcielibyśmy przede wszystkim zapytać rząd, pana ministra w sprawie systemowej pomocy państwa dla rolników oraz sadowników, którzy zostali poszkodowani w wyniku suszy i ekstremalnych warunków pogodowych w Polsce. Pozwolę sobie na dwa dość krótkie pytania, ale bardzo konkretne. Jako klub Lewicy jesteśmy ciekawi, jaki system wsparcia będzie wdrożony i kiedy ewentualnie pomoc finansowa na rzecz rolników będzie realizowana, oczywiście jeśli taka jest w planach. Drugie pytanie: Ile Polska otrzymała pieniędzy z budżetu Unii Europejskiej na pomoc dla rolników poszkodowanych w wyniku przymrozków i gradobić w sadach i na plantacjach i jak ta kwota odnosi się do innych państw, które też taką pomoc otrzymały? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan minister Michał Kołodziejczak.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#MichałKołodziejczak">Dziękuję za to bardzo ważne pytanie w trudnym momencie dla polskich rolników. Musi być konkretna informacja, którą w tej chwili podam.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#MichałKołodziejczak">Warto podkreślić skuteczne działania resortu rolnictwa na arenie międzynarodowej, w Unii Europejskiej. To 37 mln euro już przekazane do rozdysponowania dla polskich sadowników, dla właścicieli winorośli, by pomóc w tym trudnym czasie, kiedy ekstremalne warunki pogodowe wystąpiły. Komisja Europejska już przegłosowała i przekazała te pieniądze. My możemy wydać dodatkowo nawet dwa razy tyle pieniędzy na pomoc dla polskich sadowników i właścicieli winorośli, którzy ponieśli straty z powodu tych trudnych warunków atmosferycznych. Zresztą ta pomoc wydaje mi się dość oczywista po tym, jak przeznaczyliśmy ponad 2 mld zł dla rolników, by mogli przetrwać trudny czas, kiedy ceny zbóż były bardzo niskie. Dla nas ta pomoc jest wręcz czymś oczywistym, ale też nie mówimy, że przekazywanie tylko i wyłącznie pieniędzy to jest sposób na rozwiązywanie problemów, tak jak mówili to nasi poprzednicy.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#MichałKołodziejczak">Mamy także, panie pośle, bardzo dobry system wsparcia do ubezpieczeń rolniczych. Nasze państwo wspomaga ubezpieczanie się rolników, a to jest trudna produkcja, to jest produkcja, która jest nieprzewidywalna. Dopłacamy do ubezpieczeń 65%. Na to w tym bieżącym budżecie przeznaczone jest, uwaga, ok. jednego, tam bez kilkudziesięciu milionów złotych… Miliard złotych jest przeznaczony. To jest bardzo dużo pieniędzy. Na tę chwilę zostało jeszcze ćwierć miliarda. To jest miliard złotych. Ćwierć miliarda złotych zostało jeszcze do tego, żebyśmy mogli dopłacić do ubezpieczeń, które teraz rolnicy będą zawierali w tym jesiennym okresie na uprawy.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#MichałKołodziejczak">Dlatego podkreślam, że pomoc dla sadowników, właścicieli winorośli jest. My już w maju, ja sam osobiście na posiedzeniu AGRIFISH, zgłaszaliśmy, by ta pomoc była przeznaczona. Warto powiedzieć, że na następnym, czerwcowym posiedzeniu AGRIFISH minister Siekierski ponowił wręcz żądanie o pomoc, bo musimy w trudnym czasie być razem w Unii Europejskiej. Komisja Europejska przeznaczyła dla Polski 37 mln euro, dla Austrii — 10 mln euro, a dla Czech — 15 mln euro. Tak wygląda ta pomoc. Zresztą polscy rolnicy mogą ciągle liczyć też na wsparcie naszego rządu, bo ci, którzy chociażby dzierżawią ziemię z KOWR-u, mogą rozkładać na dodatkowe raty czynsz dzierżawny, mogą także wspomagać się umorzeniami w przypadku trudnych warunków. To jest dobry przykład dla tych właścicieli ziemi, którzy dzierżawią ziemię swoim sąsiadom, by w tym trudnym czasie wiedzieli, że trzeba pomóc rolnikowi — temu, który zapewnia bezpieczeństwo żywnościowe, który dba też o rekordowy eksport żywności z Polski. Eksport żywności w roku poprzednim to 52 mld euro, za taką kwotę eksportujemy żywność. To jest rekordowa suma, którą wypracowują w dużej mierze polscy rolnicy. To jest najwyższa wartość eksportu z Polski z danego sektora. Tutaj rolnicy górują nad wszystkimi innymi.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#MichałKołodziejczak">Dodam, że rolnicy ciągle mogą ubiegać się o kredyty 2-procentowe na utrzymanie płynności finansowej i je dostawać. Mogą także do KRUS-u zwracać się o to, żeby rozłożyć na raty czy przesunąć w czasie opłaty za ubezpieczenia w KRUS-ie. Tutaj my pomagamy. Ciągle pracują także komisje, które są powołane przez wojewodów, żeby mieć dokładny obraz tego, jak te trudne, ekstremalne, tak jak pan poseł powiedział, warunki pogodowe przekładają się na straty. Będziemy chcieli wyjść w następnym czasie… Już rozmawiamy, pracujemy, resort rolnictwa rozmawia, pracuje nad tym, żeby ten system ubezpieczeń był jak najbardziej skuteczny, żeby ci, którzy produkują żywność w Polsce, mogli się dobrze, skutecznie ubezpieczać, ale żeby te ubezpieczenia nie były nie wiadomo jak drogie, żeby one mogły zapewnić płynność produkcyjną i finansową. Rolnicy mogą zgłaszać swoje szkody za pomocą aplikacji „Zgłoś szkodę rolniczą”, ale tutaj nieoceniona jest praca komisji, które zostały powołane przez wojewodów i które składają się z pracowników ODR-ów, ludzi zaangażowanych w izbach rolniczych czy ludzi pracujących w urzędach gminy. Ci ludzie wykonali ciężką pracę, szacując straty w całym kraju. Dzięki temu mamy obraz chociażby tego, co się dzieje, by na bieżąco tę pomoc można było kierować.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#MichałKołodziejczak">Podkreślę, że każdy rolnik produkcyjny, ten, który daje możliwość budowania bezpieczeństwa żywnościowego, będzie mógł liczyć na pomoc. Ale w przeciwieństwie do tych, którzy przyzwyczaili do tego, że problemy rolników rozwiązuje się tylko i wyłącznie przez dodawanie pieniędzy… Mówię w swoim imieniu i w imieniu rolników produkcyjnych: To nie jest rozwiązanie, żeby tylko przekazywać, dawać pieniądze. Dlatego tak ważny jest dobry, skuteczny, w przystępnej cenie system ubezpieczeń, który musi działać, z którego polscy rolnicy będą mogli korzystać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pan poseł Tadeusz Tomaszewski, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#DorotaNiedziela">Czy jest pan poseł Tomaszewski?</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest, jest, tu siedzi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Mówił pan w swoim wystąpieniu o tym, że pracują komisje powołane przez wojewodów i że rolnicy mogą korzystać również z nowoczesnego narzędzia, jakim jest aplikacja. Chciałem zadać pytanie. Jeśli pan minister nie ma w tej chwili tych danych, to uprzejma prośba o odpowiedź na piśmie. Chodzi o działalność tych komisji i o szkody wyrządzone wprost przez suszę w uprawach rolniczych. Jak to wyglądało w 2023 r., ile państwo wypłaciło tych odszkodowań, to raz, a na ile pomogły rozwiązania związane z ubezpieczeniami? Czy są takie dane, z których wynika, że ten system ubezpieczeń, który jest coraz bardziej wspierany przez państwo, jako rozwiązanie systemowe spełnia swoją rolę? Bo jednak nie wszyscy chcą ubezpieczać wszystkie plantacje. Stąd bardzo istotną kwestią jest sprawność funkcjonowania tych komisji suszowych, ale też sprawa gospodarki wodnej. Mam takie wrażenie, odczucie, że tutaj każdy sobie rzepkę skrobie, że brak systemowego spojrzenia rządu w całości, jeśli chodzi o gospodarkę wodną i planowanie, wspomaganie retencji wodnej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#MichałKołodziejczak">Panie pośle, poruszył pan bardzo ważną kwestię…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#DorotaNiedziela">Panie ministrze, spokojnie.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#DorotaNiedziela">…sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan minister Michał Kołodziejczak.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#MichałKołodziejczak">Panie pośle, poruszył pan bardzo ważną kwestię retencji wody. Myśmy chcieli się tym zająć w ministerstwie rolnictwa już kilka miesięcy temu. Nie było łatwo — ci ludzie ciągle sypią piach w tryby, powiem to wprost. Udało nam się w ciągu kilku miesięcy ugasić największe protesty rolnicze w Polsce, podpisać porozumienie z rolnikami, wypracować system wsparcia dla tych, którzy mieli problemy właśnie z powodu polityki lat poprzednich, którzy mieli problemy z powodu beznadziejnie skonstruowanych przez poprzedni rząd ekoschematów. Pracowaliśmy nad tymi rozwiązaniami bieżącymi przez kilka miesięcy, żeby można było tę sytuację wyciszyć, uspokoić. Dziś już mogę powiedzieć, że od jakiegoś czasu jesteśmy w trybie spokojnej, merytorycznej, systematycznej pracy po tym wszystkim.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#MichałKołodziejczak">Retencja wody to jest bardzo ważny element polityki obecnego rządu, który musi być tematem wiodącym, bo to jest problem ważny nie tylko dla polskich rolników, ale także dla całego polskiego społeczeństwa. Powiem tylko, że magazynujemy sześć razy mniej wody niż Hiszpania, która ma podobne problemy jak Polska, jeżeli chodzi o retencję wody. To są zaniedbania wielu lat. To jest także systematyczna praca, którą musimy wykonać, z której nie zdawali sobie sprawy nasi poprzednicy, bo uważali, że retencję wody i problem wody w rolnictwie można rozwiązać tylko i wyłącznie dopłatami. To była polityka zapoczątkowana już w 2018 r. przez ministra Ardanowskiego, który przeznaczał pieniądze tylko i wyłącznie na dopłaty, a nie na system retencji, i to utrzymywało się przez kilka lat. To jest duży problem.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#MichałKołodziejczak">Jeżeli chodzi o system wsparcia i może najpierw system szacowania tych strat, to mówimy o konkretnych pieniądzach, które zostały przeznaczone przez Komisję Europejską. My jako resort rolnictwa, kiedy będziemy mieć zebrane wszystkie dane, kiedy będzie można je oszacować, zebrać i podliczyć, będziemy mogli wtedy dobrać system wsparcia. Bo mówimy jasno: to musi być system wsparcia, który da możliwość przetrwania trudnego czasu wszystkim tym, którzy ten problem mają. Kiedy tylko będą takie wyliczenia, panie pośle, ja i resort rolnictwa przekażemy te informacje.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#MichałKołodziejczak">Komisje, tak jak powiedziałem wcześniej, pracują, szacują te trudne, ekstremalne zjawiska. One występują praktycznie w tej chwili, od kilku tygodni, każdej nocy gdzieś w Polsce — o tym słyszymy. Dlatego mówiłem o ubezpieczeniach rolniczych. Wyjdę trochę do przodu, sam staram się przeforsować taki system ubezpieczeń i namówić do tego też inne osoby, by tzw. franczyza, która w tej chwili jest 9-procentowa… Czyli kiedy rolnik korzysta z dotacji państwa, kiedy się ubezpiecza, może ubezpieczyć tylko i wyłącznie swoje płody rolne przy franczyzie 9-procentowej. Chciałbym też jako rolnik produkcyjny np. ubezpieczyć swoje pola. Jeśli chodzi o taką możliwość, jest dopłata z budżetu państwa. Chcę dostać pomoc, wsparcie, odszkodowanie tylko wtedy, kiedy np. szkoda będzie wyższa niż 30% w polu. Bo zakładam, że taka szkoda może być. Jeżeli takie ogólne szkody są np. 30-procentowe na plantacjach, powiedzmy, ziemniaków w Polsce, wtedy też cena regularna jest wyższa. Ale jeżeli te szkody są, powiedzmy, 50-procentowe, to mam stratę i wtedy chcę otrzymywać pieniądze. To byłby też system ubezpieczeń, który dawałby możliwość zawierania, opłacania w dobrej cenie składek i ubezpieczeń i dawałby też możliwość przetrwania w trudnym czasie.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#MichałKołodziejczak">Dlatego zapewniam: pracujemy mimo wszelkich trudności. Te rozwiązania będą. Myślę, że teraz okres kilku tygodni bez posiedzeń Sejmu będzie dla nas możliwością jeszcze lepszej pracy w ministerstwie rolnictwa. O tym zapewniam wszystkich, efekty będą. Mamy plan, będziemy go realizować. Mamy strategię i będziemy się jej bezwzględnie trzymać, bez względu na to, co kto mówi i czy sypie piach w tryby. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#komentarz">(Poseł Teresa Pamuła: Jaką strategię?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do punktu szóstego.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#DorotaNiedziela">Pan poseł Włodzimierz Skalik z klubu parlamentarnego Konfederacja zada pytanie ministrowi zdrowia w sprawie poprawek do Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych będących przedmiotem prac na 77. Światowym Zgromadzeniu Zdrowia WHO.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#WłodzimierzSkalik">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Od 14 listopada 2022 r. do 24 maja tego roku trwały prace grupy roboczej powołanej przez Światową Organizację Zdrowia nad projektem zmian w Międzynarodowych Przepisach Zdrowotnych IHR 2005. Trzeba przyznać, że te prace owiane były pewną tajemnicą. Prace grupy roboczej były ukrywane przed opinią publiczną, choć cieszyły się ogromnym zainteresowaniem, również w Polsce. Zgodnie z art. 19 konstytucji WHO Światowe Zgromadzenie Zdrowia jest władne przyjmować konwencje lub umowy odnośnie do każdej sprawy należącej do kompetencji organizacji. Warunkiem skutecznego przyjęcia takiej umowy jest wymóg uzyskania 2/3 głosów zgromadzenia. Jednak 1 czerwca, na ostatnim 77. zgromadzeniu zdrowia, w trakcie zatwierdzania projektu poprawek nie przeprowadzono żadnego głosowania, a jedynie ogłoszono ich przyjęcie w drodze konsensusu.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#WłodzimierzSkalik">Druga kwestia. Art. 55 Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych w pkt 1 mówi, że poprawki do niniejszych przepisów mogą być proponowane przez każde państwo stronę lub dyrektora generalnego. Takie propozycje poprawek są przekazywane do rozpatrzenia zgromadzeniu zdrowia. Pkt 2 precyzuje sposób zgłaszania poprawek. Tekst wszelkich poprawek i propozycji zmian jest przekazywany do wiadomości wszystkich państw będących stronami co najmniej na 4 miesiące przed zgromadzeniem zdrowia, podczas którego propozycje te mają być rozpatrywane. Prace nad ostatecznym kształtem poprawek trwały niemalże do ostatniego dnia. W związku z tym mam pytanie, panie ministrze. Wobec jawnego złamania art. 55 Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych oraz złamania przez 77. Światowe Zgromadzenie Zdrowia art. 19 konstytucji WHO — czy polski rząd zamierza odrzucić te poprawki do Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych? Bo teraz właśnie trwa okres 9-miesięczny, w trakcie którego można takiego odrzucenia dokonać. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#DorotaNiedziela">Na pytanie odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan minister Wojciech Konieczny.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WojciechKonieczny">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#WojciechKonieczny">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Oczywiście do wystąpienia pana posła wkradły się pewne nieścisłości — mówię dość oględnie. Dlatego pozwolę sobie wyjaśnić kilka aspektów, łącznie z odpowiedzią na pytanie, które wcześniej zostało skierowane do pana marszałka. Te zastrzeżenia, które pan poseł zgłaszał, były wyartykułowane.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#WojciechKonieczny">Po pierwsze, nie można powiedzieć, że obrady toczyły się w tajemnicy. Jest strona internetowa, która jest przejrzysta, z której można dowiedzieć się wszystkiego o poprawkach, o przebiegu prac. Żadnej klauzuli tajności obrad nie wprowadzano. Powód, dla którego nie było głosowania: głosowanie może się odbywać, ale może nie, jeżeli poprawki są przyjęte w drodze konsensusu. Jeżeli wszystkie kraje i ich przedstawiciele, np. tak, jak jest w przypadku Polski, przedstawiciele Unii Europejskiej, którzy są wydelegowani jako osoby, które uczestniczą w obradach, w ocenie poprawek i przedstawiają stanowisko poszczególnych krajów, które z kolei zobowiązują delegacje do prezentowania przyjętych przez te kraje poprawek… Jeśli zapada konsensus, wiadomo, że poprawki są dogadane ze wszystkimi, nikt nie zgłasza zastrzeżeń. Można powiedzieć, że to jest forma przyjęcia jak przez aklamację, po prostu przez konsensus.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#WojciechKonieczny">Natomiast zadaliście państwo pytanie o przebieg prac. Chodzi o przygotowanie ze szczególnym uwzględnieniem zaangażowania strony polskiej, roli Komisji Europejskiej w reprezentowaniu Rzeczypospolitej Polskiej w pracach nad poprawkami. Trzeba powiedzieć, że cała historia tych poprawek wynika z tego, że Stany Zjednoczone zgłosiły zastrzeżenia do traktatu pandemicznego i zaproponowały, żeby zamiast wprowadzania traktatu po prostu przeprowadzić poprawki do międzynarodowego planu zdrowotnego, wszystkich przepisów, które są w nim zawarte.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#WojciechKonieczny">Uzgodniono też w porozumieniu, że te sprawy będą toczyć się równolegle, tzn. równolegle będzie traktat pandemiczny i te poprawki. Zgłoszono 300 poprawek, one są dostępne w Internecie. Część poprawek to były poprawki techniczne służące temu, żeby nazewnictwo było jednolite, aby uwzględnić rolę nowych technologii, cyfryzacji itd. w przebiegu informacji, skrócić pewne procesy. Te poprawki oczywiście przechodziły.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#WojciechKonieczny">Były również poprawki, które nie przeszły, np. zgłoszona przez Bangladesz poprawka, która by zakładała, że WHO decyduje zamiast państw członkowskich, jak ma przebiegać walka z epidemią, i ma rolę decydującą. Ta poprawka nie przeszła, tak że nie ma takiej możliwości. Nawet więcej obowiązków spadło na sekretarza generalnego WHO. Państwa nie zostały w żaden sposób ubezwłasnowolnione. Próby takich poprawek nie przeszły również dzięki stanowisku Polski, która była temu przeciwna.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#WojciechKonieczny">Braliśmy udział w koordynacji unijnej. Polska uczestniczyła w opracowaniu tego konsensusu. Co jest bardzo istotne, delegacja unijna przedstawiła jedynie zaaprobowane przez Polskę poprawki i te poprawki zostały uchwalone. Inne po prostu nie zostały uchwalone. Więc czy jest jakaś zgoda polskiego rządu czy nie ma nad którąś poprawkę — tak, tylko ona jest wyrażona wcześniej, na drodze ustaleń unjnych.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#WojciechKonieczny">Drugie pytanie, które tutaj padło, to pytanie o legalność publikacji przez dyrektora generalnego. Również to państwo zarzucaliście w piśmie skierowanym do pana marszałka i w związku z tym również do nas. Trzeba powiedzieć, że wiemy, że w państwa zastrzeżeniach jest wątpliwość odnośnie do legalności prac nad zmianami MPZ. Państwa zdaniem zgodnie z art. 55 państwa członkowskie powinny otrzymać gotowy pakiet poprawek najpóźniej 4 miesiące przed planowanym terminem ich przyjęcia, co oznaczałoby, że pakiet poprawek powinien być uzgodniony i przesłany państwom członkowskim do stycznia 2024 r. Natomiast art. 55 stanowi, że: poprawki do niniejszych przepisów mogą być proponowane przez każde państwo stronę lub dyrektora generalnego. Takie propozycje poprawek zostaną przedłożone Zgromadzeniu Zdrowia do rozpoznania. Tekst każdej proponowanej poprawki zostanie przekazany wszystkim państwom stronom przez dyrektora generalnego co najmniej 4 miesiące przed Zgromadzeniem Zdrowia, na którym zostanie ona zaproponowana do rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#WojciechKonieczny">Wymieniony w pkt 2 termin 4 miesięcy nie oznacza terminu, w którym poprawki powinny zostać uzgodnione, a wyznacza minimalny czas, jaki państwa członkowskie mają na dyskusję nad propozycjami. Zgodnie z konstytucją WHO tylko Światowe Zgromadzenie Zdrowia może uznać dokument za ostateczny poprzez jego formalne przyjęcie. W konstytucji WHO, zasadach pracy Światowego Zgromadzenia Zdrowia i przepisach MPZ nie istnieje procedura pozwalająca na uznanie dokumentu, w tym przypadku pakietu poprawek, za ostateczne inaczej niż w drodze formalnego przyjęcia w czasie sesji Światowego Zgromadzenia Zdrowia. Dlatego nie możemy się zgodzić na nielegalność trybu przyjmowania tych poprawek. Nie potwierdzamy tego.</u>
          <u xml:id="u-59.9" who="#WojciechKonieczny">Ponieważ czas się kończy, trudno mi będzie odpowiedzieć na wszystkie pytania, ale było tyle pytań, że odpowiedź jest również długa. Natomiast z istotnych rzeczy. Panie pośle, chodzi o to, że WHO jest organizacją, która zrzesza, można powiedzieć, rządy, a nie parlamenty, nie jest to odpowiednik jakiejś instytucji unijnej. Jest to też organizacja dobrowolna, której ustalenia, uchwały nie są obowiązującym prawem tak jak w Unii Europejskiej, że przychodzi dyrektywa i jeżeli jej nie wprowadzimy, to będzie kara, nie dostosujemy się do prawa itd. To jest wolna wola Polski. To są pewne zalecenia, które ustalamy w imię wspólnej walki z zagrożeniami zdrowotnymi świata.</u>
          <u xml:id="u-59.10" who="#WojciechKonieczny">Bardzo dobrze, że ta organizacja zwalcza wiele różnych chorób, wiele różnych zagrożeń zdrowotnych i że ma to ogólnoświatowy zasięg, gdyż przy dzisiejszej globalizacji, co pokazała pandemia COVID-19, taka instytucja musi istnieć. Ona musi mieć oczywiście uprawnienia, które wynikają ze zgód państw członkowskich. Innych nie ma i innych nie może narzucać.</u>
          <u xml:id="u-59.11" who="#WojciechKonieczny">Oczywiście to, co preferuje WHO, co nam przekazuje, jest oparte na wiedzy medycznej, na doniesieniach światowych, jest weryfikowane i stanowi, można powiedzieć, pewną konstytucję zdrowia dla świata. Bez takiej organizacji nie mielibyśmy tych wskazówek, nie mielibyśmy tych badań, nie wiedzielibyśmy, co się dzieje w innych krajach, jakie są zagrożenia, które już gdzieś występują i mogą się u nas pojawić. Jednak mimo wszystko jest to organizacja, która nie ma rangi wykonawczej. To, co zgłasza, jest bardzo istotne, i oczywiście stosowanie się do zasad WHO pokazuje, że dane państwo jest na wysokim poziomie rozwoju i zależy mu na obywatelach, na zdrowiu, na wiedzy medycznej, i bardzo dobrze. Aczkolwiek może być też tak, że są państwa, które się do tego nie stosują. Oczywiście tam poziom opieki zdrowotnej jest znacznie niższy.</u>
          <u xml:id="u-59.12" who="#WojciechKonieczny">Zadaliście jeszcze państwo w swoim piśmie pytanie o ewentualne posiadanie przez polskich urzędników lub członków polskich władz immunitetu WHO. Nic nam nie wiadomo o tym, żeby istniała taka instytucja jak immunitet WHO, aczkolwiek jeżeli państwo zgłaszacie taką potrzebę — tak rozumiem to pismo — to oczywiście Polska może wystąpić o przyznanie takich immunitetów. Do tej pory dyskusji na ten temat nie było. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pan poseł Włodzimierz Skalik, Klub Poselski Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WłodzimierzSkalik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Kluczowe pytanie, które nie zyskało odpowiedzi, to czy rząd Polski zamierza odrzucić poprawki, korzystając z 9-miesięcznego okresu, kiedy można tego uczynić. Bardzo bym prosił, by w uzupełnieniu konkretnie do tego się odnieść: Tak czy nie?</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WłodzimierzSkalik">Dalej. Art. 19 konstytucji WHO nie pozostawia wyboru, czy konsensus, czy głosowanie. Jest wyraźnie postawiony wymóg, że przyjęcie danej umowy, danego rozstrzygnięcia wymaga głosowania. Nie ma dowolności w tym zakresie, więc nie można uznać, że osiągnięcie konsensusu jest legalnym podjęciem decyzji.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#WłodzimierzSkalik">Korzystając z okazji, chciałbym zapytać pana ministra, czy w związku z tym, że przedmiotowe przepisy powodują znaczne obciążenie państwa polskiego pod względem finansowym, jak również ograniczają prawa i obowiązki obywatelskie, co spełnia wymagania art. 89 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, rząd przewiduje ratyfikację Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych IHR 2005 w zmienionej postaci. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan minister Wojciech Konieczny.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WojciechKonieczny">Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#WojciechKonieczny">Panie pośle, oprócz strony formalnej, która naszym zdaniem jest wypełniona — pana zdaniem nie, tutaj pozostanie pewnie jakaś rozbieżność — jest również strona merytoryczna. Dlaczego mamy nie przyjmować poprawek, co do których się zgodziliśmy, zaproponowaliśmy ich przyjęcie w formie konsensusu, rozmawialiśmy na ich temat, ustaliliśmy ich treść, zbadaliśmy je i wiemy, że są dla Polski korzystne? Nie ma powodów, dla których mielibyśmy je odrzucać, skoro sami się na nie zgodziliśmy. Bylibyśmy niekonsekwentni. Żadna poprawka, z którą się nie zgodziliśmy, nie przeszła, więc nie ma powodu, żeby być przeciw jakimś rozwiązaniom, które nie są kontrowersyjne.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#WojciechKonieczny">Co do ograniczeń praw obywateli, uważamy wręcz odwrotnie, że zapewnienie pomocy zdrowotnej, zapewnienie wysokiego poziomu służby zdrowia, zapewnienie działań polskiego rządu, polskiego ministerstwa, polskich instytucji opartych o wiedzę medyczną jest dla Polaków bardzo przydatne, bardzo pożądane. Oczywiście jak mówiłem, tym bardziej że się z nimi zgadzamy i nie mamy tutaj żadnych zastrzeżeń. Obciążenia owszem, są, jak zawsze, gdy wprowadzane są jakieś nowe metody leczenia czy szczepienia, czy sposoby zapobiegania rozwojowi jakichś chorób, to kosztuje, ale to jest obowiązek rządu, żeby finansować poprawę zdrowia Polaków. Tak że zarzucanie rządowi, że będzie ponosił większe wydatki, by Polacy byli zdrowsi, uważam za dość dziwne i trudno mi się do tego ustosunkować.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: To nie jest zarzut tylko pytanie, czy będzie ratyfikowany.)</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#WojciechKonieczny">Jeżeli przepisy, zalecenia WHO wskażą na zagrożenia zdrowotne dla Polaków, którym można zapobiec, to będziemy zapobiegać i będziemy na to wydawać pieniądze, jeśli taka będzie konieczność, jak najbardziej. I będziemy konsultować z innymi krajami, z członkami WHO, jakie one osiągnęły efekty np. w walce z otyłością, z cukrzycą, z uzależnieniami, z chorobami zakaźnymi i niezakaźnymi. Jak najbardziej korzystamy z dorobku WHO i wprowadzamy go w życie, co często kosztuje, ale 100 lat temu wprowadzenie jakichkolwiek nowych metod leczenia i standardów wiedzy medycznej też kosztowało, więc i dzisiaj będzie kosztować.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#WojciechKonieczny">Co do ratyfikacji, to jest to niezrozumienie. Nie trzeba tego ratyfikować, bo to nie są te przepisy. One nie podlegają ratyfikacji w polskim prawodawstwie, gdyż — jak mówię — to są zalecenia WHO. To nie jest przepis, który wchodzi w życie. Zgadzamy się, owszem, na przestrzeganie tych zaleceń, na dostosowanie się do nich, bo jesteśmy dobrowolnie członkiem tej organizacji, ale to nie są przepisy, które tak zmieniają polskie prawo, tak w nie ingerują, że musiałyby być ratyfikowane w drodze normalnych procesów jak umowy międzynarodowe, które tego wymagają. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do pytania siódmego.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#DorotaNiedziela">Jest to pytanie do ministra infrastruktury, zadadzą je pani poseł Elżbieta Witek i pani poseł Joanna Borowiak, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#ElżbietaWitek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Właściwie mogłabym wycofać to pytanie, ponieważ pan minister Klimczak już na nie publicznie odpowiedział. Kto według pana ministra Klimczaka odpowiada po 7 miesiącach państwa rządów za skokowe podwyżki cen wody? Prawo i Sprawiedliwość. Muszę powiedzieć, że od pana ministra Klimczaka spodziewałabym się pewnej refleksji, zupełnie innego tłumaczenia w związku ze słowami wypowiedzianymi przez niego tutaj, z tej mównicy, 3 miesiące temu. Pan minister Klimczak przekonywał wówczas, że rząd nie planuje żadnych podwyżek cen wody i zarzucił nam, Prawu i Sprawiedliwości, kłamstwo. Pytanie retoryczne brzmi: Z czyich ust to kłamstwo wyszło? Oczywiście, że to nie rząd będzie podwyższał ceny wody, tylko będą to robiły samorządy. Ale czy na pewno? Otóż Wody Polskie są takim regulatorem, który czuwa nad tym, żeby nie było niekontrolowanych, znacznych podwyżek cen. Są takie samorządy, które od kilku lat zabiegały w Wodach Polskich o podwyżkę ceny wody nawet o kilkadziesiąt procent i nie uzyskiwały na to zgody, ponieważ to uderzyłoby po kieszeniach zwykłych obywateli.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#ElżbietaWitek">Zapowiadacie państwo ustawę na jesień, chcecie wszystko urealniać, chcecie przekazać kwestię wyznaczania cen za wodę do samorządów, ale samorządy już nie czekają na tę ustawę. Samorządy wprowadzają te podwyżki już co najmniej od 2 miesięcy, i to nie tylko w dużych miastach. Ja pochodzę z miasta liczącego 20 tys. mieszkańców i od 2 miesięcy płaci się tam rachunki za wodę i za ścieki wyższe o od 15% do nawet 60%. A poza tym pamiętajmy, że będą znacznie rosły ceny energii i ciepła, a wraz z tym będą musiały rosnąć ceny wody.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym zadam bardzo konkretne pytanie: Panie ministrze, czyj konkretnie był pomysł, żeby odwrócić reformę poprzedniego rządu i przekazać samorządom kwestię ustalania cen wody? Kto za tym lobbował? Czy bierzecie państwo pod uwagę fakt, że te ceny będą rosły wraz ze wzrostem cen energii? Czy w ogóle zamierzacie czuwać jako państwo nad zbyt wysokimi podwyżkami cen wody? I od jakiego momentu — to jest najważniejsze pytanie — państwo zamierzacie wziąć odpowiedzialność za swoje rządy? Jaki czas musi minąć, żebyście przestali państwo obwiniać za wszystko Prawo i Sprawiedliwość? W tym miejscu przypomnę, że w listopadzie 2015 r. przejęliśmy władzę, a już 1 kwietnia wdrożyliśmy z powodzeniem unikalny w skali naszego państwa program „Rodzina 500+”. Nie oglądaliśmy się na poprzedników, nie szukaliśmy rozliczeń, podjęliśmy się służby dla państwa i obywateli. Pytanie: Kiedy państwo taką postawę przyjmiecie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie było takiego deficytu i nie było takiego długu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#DorotaNiedziela">Na pytanie odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury Przemysław Koperski.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Pani marszałek, jeszcze poproszę o… Bo miałyśmy się podzielić czasem, ja potrzebuję kilka sekund.)</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#DorotaNiedziela">Pani poseł, czas na zadanie pytania wynosi 2 minuty, przedłużyłam go o minutę.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak, dlatego proszę, jeśli pani pozwoli, o kilka sekund.)</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#DorotaNiedziela">Pani poseł, macie państwo możliwość zadania pytania dodatkowego. Będzie pani miała tę możliwość.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Gapińska: Przecież zawsze tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PrzemysławKoperski">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Parlamentarzyści! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję za pytanie, które padło z ust pani marszałek. W tej wypowiedzi zawarta była również odpowiedź, ale chcę zacząć się do tego odnosić od ostatniego fragmentu, pytania, kto wpadł na ten pomysł, bo to jest bardzo ważna rzecz. Szanowni państwo, poprzez działania poprzedniej ekipy rządowej, poprzez działania obozu Zjednoczonej Prawicy doszło do centralizacji, do centralnego sterowania w obszarze wód. Słuszny był zatem wniosek, który padał od samego początku wprowadzania tej reformy z ust samorządowców, o przywrócenie im kompetencji w zakresie gospodarowania wodą. Nie można wszystkiego centralizować, nie można wszystkim sterować ręcznie. Doprowadza to do sytuacji katastrofalnych, takich jakie mamy w tej chwili, których jesteśmy świadkami. Miasto Łódź — to jest tylko jeden z przykładów — żąda w postępowaniu sądowym rekompensaty za państwa działania sięgającej kwoty chyba ponad 100 mln zł. Takich działań ze strony samorządów może być więcej. W sposób odpowiedzialny trzeba podchodzić do tego, jakie zadania powinien realizować rząd, jakie zadania powinny realizować samorządy. Władza powinna być jak najbliżej ludzi: nie na ul. Nowogrodzkiej, ale w każdej gminie, w każdym mieście, w każdym powiecie. To radni — i taki jest postulat strony samorządowej — powinni podejmować takie decyzje, uwzględniając rachunek ekonomiczny, ale również możliwości, jakie dają fundusze europejskie odblokowane przecież przez rząd koalicji 15 października.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Ale radni nie decydują, spółki miejskie decydują.)</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#PrzemysławKoperski">Radni decydują o tym, jaka jest polityka w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Nie ma pan o tym pojęcia.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#DorotaNiedziela">Pani poseł, bardzo proszę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PrzemysławKoperski">Chodzi o to, czy prezydent miasta, wójt lub burmistrz będzie skutecznie pozyskiwał środki finansowe na rozwój sieci kanalizacyjnej, wodociągowej czy też nie, czy będzie potrafił mądrze robić montaże czy też nie. I z tego, czy ta polityka jest prowadzona w odpowiedni sposób czy nie, rozliczają mieszkańcy. Mają instrumenty w postaci wyborów, które obecnie odbywają się co 5 lat, ale mają również taki instrument jak referendum, jeżeli nie są zadowoleni z polityki, którą prowadzą samorządowcy na poziomie lokalnym. Mam nadzieję, że odpowiedziałem pani marszałek na pytanie, kto lobbował, kto był za tym, żeby to samorządy decydowały o tym, jak ma być prowadzona polityka w zakresie gospodarki wodnej na poziomie gminy. Samorządy o to wnioskowały.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PrzemysławKoperski">I teraz odniosę się do wzrostu cen, bo faktycznie, pani marszałek, szanowni wnioskodawcy, słusznie zwracaliście państwo uwagę, że te ceny drastycznie rosły. Powiem tylko o kwestii dotyczącej 2023 r. Te wzrosty sięgały w latach 2017–2023 średnio 22%, za ścieki — 25%. Podam tu też konkretne przykłady, bo pani marszałek była uprzejma też takie podawać, chodzi o rok 2023 i wzrost w ciągu ostatnich 3 lat, za państwa rządów. Gmina Moskorzew, powiat włoszczowski, województwo świętokrzyskie — 83%. Gmina Kamienica, powiat limanowski, województwo małopolskie — 154%.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: O obecny rok pytamy, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#PrzemysławKoperski">Gmina Dzikowiec, powiat kolbuszowski, województwo podkarpackie — 94%. Gmina Kamień, powiat chełmski, województwo lubelskie — 81,99%. To były decyzje podejmowane za państwa rządów.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#PrzemysławKoperski">Dzisiaj przygotowaliśmy projekt ustawy, i pewnie dlatego państwo zadajecie to pytanie i bardzo dziękuję, że mam możliwość dzisiaj na nie odpowiedzieć, zmieniający ustawę w zakresie kompetencji do ustalania taryf. Chcielibyśmy, i taki projekt będzie przedstawiony Wysokiej Izbie przez rząd, żeby to samorządy decydowały o tym, jaki ma być wskaźnik…</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Ale one już to robią.)</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#PrzemysławKoperski">…wzrostu cen za wodę i za kanalizację. Ale w przeciwieństwie do państwa zakładamy pakiet ochronny dla polskich rodzin. Zakładamy, i to bardzo mocno wybrzmiewa w polityce europejskiej, ale również w moim klubie parlamentarnym, że woda, w szczególności dostęp do wody pitnej, powinna być bezpłatna albo za przysłowiową złotówkę. Nad takimi szczegółowymi rozwiązaniami pracujemy w Ministerstwie Infrastruktury, ponieważ chcemy zapewnić polskim rodzinom dostęp do zaspokajania podstawowych potrzeb. Państwo tego nie gwarantowaliście. Co więcej, w ramach rozwiązań, które przygotujemy, będzie również możliwe — chcielibyśmy tego i oczekujemy tego od samorządów — żeby ta bezpłatna woda pitna nie była dostępna tylko i wyłącznie dla ludzi…</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Bezpłatna, cudownie, będziemy demontować liczniki.)</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#PrzemysławKoperski">…ale również dla zwierząt. Nie ta chlorowana z fontann, ale czysta woda, z której każde zwierzę również będzie mogło się napić. Państwo nie myśleliście ani o Polkach, ani o Polakach, ani o zwierzętach, realizując te zmiany, które wprowadziliście, centralizując stawki za wodę na poziomie stawek z Warszawy. Ta sytuacja się zmieni. Mam nadzieję, że Polki i Polacy odczują te rozwiązania, a samorządowcy przyjmą je z otwartością, bo wychodzą one naprzeciw ich oczekiwaniom, które zgłaszali w ciągu ostatnich paru lat. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pani poseł… Rozumiem, że panie się podzielą i pierwsza będzie pani poseł Borowiak, tak?</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak, tak.)</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł Borowiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#JoannaBorowiak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#JoannaBorowiak">Ostrzegaliśmy, że po uwolnieniu cen opłaty za wodę wzrosną. Mówiliście, że my straszymy. Panie ministrze, we Włocławku, moim mieście, gdzie rządzi pana formacja, ceny wody i ścieków wzrosły o ponad 40%. Proszę powiedzieć, na czym będzie polegał ten pakiet bezpłatnej wody, o którym pan powiedział, i czy ta regulacja, jak rozumiem, będzie działała wstecz i mieszkańcy Włocławka i innych miejsc w Polsce będą płacili mniej za wodę. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale proszę nie krzyczeć.)</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Proszę mnie nie uciszać.)</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#DorotaNiedziela">Drugą część pytania dodatkowego zada pani poseł Anna Baluch, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#AnnaBaluch">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W moim regionie, na Lubelszczyźnie, w Kraśniku, Lublinie, Puławach i innych miastach, w Gościeradowie, mamy bardzo dużo firm, małych, średnich przedsiębiorstw, firm rodzinnych, które zatrudniają dużą część mieszkańców swoich miast. Podwyżki cen wody, podwyżki cen prądu — jaką rząd przewiduje politykę chroniącą i osłaniającą małe, średnie przedsiębiorstwa po podwyżkach cen energii elektrycznej, które zafundował im obecny rząd, ale przy jednoczesnym wysokim poziomie cen za paliwo? Jaką politykę ochronną rząd przewiduje dla firm? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan minister Przemysław Koperski.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PrzemysławKoperski">Szanowna pani poseł, Włocławek to przepiękne miasto z wyjątkowo skutecznym…</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: 40% podwyżki za wodę, taka skuteczność.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#DorotaNiedziela">Pani poseł, drugi raz pani zwracam uwagę. Bardzo proszę nie pokrzykiwać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PrzemysławKoperski">…wyjątkowo skutecznym od kilku tygodni prezydentem Kukuckim. Mogę tylko i wyłącznie pozazdrościć pani jako obywatelce, że ma pani tak fantastycznych samorządowców u siebie i tak fantastycznych mieszkańców, którzy dobrze wybierają.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Bez żartów, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#PrzemysławKoperski">Dzisiaj jeszcze nie, ale mam nadzieję, że w ciągu najbliższych paru miesięcy, jak ta ustawa zostanie przyjęta, właśnie samorządowcy, również we Włocławku, będą mieli możliwość decydowania sami o tym, jaki powinien być sposób gospodarowania wodą i odprowadzaniem ścieków. Mieszkańcy będą mogli wtedy i pana prezydenta, i radnych rozliczyć z tej polityki za 5 lat. Mam nadzieję, że ta ocena będzie, wierzę w to głęboko, pozytywna.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#PrzemysławKoperski">Pani marszałek pytała, jak to w szczegółach ma wyglądać. Oczywiście my to państwu przedstawimy. Jeszcze trwają w tej chwili konsultacje międzyresortowe w tym zakresie. Będą również konsultacje, już trwają, ze stroną samorządową. Jeżeli chodzi o założenie, dotyczy to tysiąca litrów na miesiąc. Chcielibyśmy, żeby samorząd miał możliwość ustawiania tych stawek w sposób elastyczny, żeby właśnie pierwszy tysiąc litrów, który gwarantuje zaspokojenie podstawowych potrzeb: dostępu do bezpłatnej wody pitnej, do ugotowania obiadu, do podstawowych potrzeb higienicznych, był za darmo albo za przysłowiową złotówkę, żeby to była cena rodzinna, a później żeby samorząd mógł ustawiać taryfy w sposób elastyczny. Ale to nie Wody Polskie będą centralnie, tak jak za państwa czasów, sterowały tymi stawkami, tylko samorządowcy, i to samorządowcy będą oceniać, które rozwiązanie jest najlepsze. Może się zdarzyć, że we Włocławku będzie inaczej, a w innych miastach będzie inaczej. Na pewno z pozycji Warszawy nie widać dokładnie tego, czego oczekują mieszkańcy, tak jak z pozycji właśnie prezydenta, wójta czy burmistrza danej gminy.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#PrzemysławKoperski">Mam nadzieję, że również przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne, bo przecież tam są zatrudnieni rozsądni ludzie, wielu z nich pracuje od nastu czy dziesiątek lat w tych przedsiębiorstwach, będą w taki sposób prowadziły tę swoją politykę, że stawki za wodę, również dla przedsiębiorstw, będą tak konstruowane, żeby i przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne odnosiły z tego korzyść, i przedsiębiorcy odnosili z tego korzyść. Mamy też duże obowiązki związane z wdrażaniem dyrektyw unijnych dotyczących bezpieczeństwa wody. Państwo przespaliście ostatnie 3 lata w tym zakresie, w związku z tym Polsce grożą z tego tytułu konsekwencje finansowe. Kwestia bezpieczeństwa wody jest bardzo ważna, ponieważ woda w kranie nie tylko powinna być tania czy bezpłatna dla mieszkańców, lecz także powinna być przede wszystkim bezpieczna. Żeby była bezpieczna, samorządowcy, przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne muszą zapewnić niezbędne remonty, niezbędne działania, które właśnie to bezpieczeństwo, tę czystość wody zapewniają. Niestety zaniedbania z poprzednich lat z państwa strony powodują, że dzisiaj ten wysiłek musi być trzykrotnie większy, niż gdybyście żadnych działań nie podejmowali. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Oczywiście.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do pytania ósmego.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#DorotaNiedziela">Pytanie zada pani poseł Elżbieta Gapińska, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska. Pytanie jest w sprawie nowego przedmiotu — edukacja obywatelska. Pytanie jest skierowane do ministra edukacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#ElżbietaGapińska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#ElżbietaGapińska">Pani Marszałek! Panie Ministry! Wysoka Izbo! W kierunkach polityki na rok 2024/2025 Ministerstwo Edukacji Narodowej wskazało jako jedno z priorytetowych działań ministerstwa wychowanie obywatelskie, wychowanie patriotyczne i wychowanie proobronne. Wiem, że kształtowanie postaw patriotycznych zawsze było i jest dla rządu Donalda Tuska, o czym świadczy chociażby obecność dzisiaj obu pań minister na posiedzeniu Sejmu, ważne, a teraz, w momencie wojny za naszą wschodnią granicą, stało się jeszcze ważniejsze. Świadczy o tym chociażby podjęcie wspólnie z Ministerstwem Obrony Narodowej przedsięwzięcia pt. „Edukacja z wojskiem”, którego celem jest przekazywanie umiejętności reagowania na zagrożenia i budowanie postaw patriotycznych.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#ElżbietaGapińska">Czy edukacja obywatelska, która zastąpi HiT, będzie uwzględniała także treści, o które pytam? Czy konsultowaliście państwo zakres przedmiotu z ekspertami, a nie, tak jak to było w przypadku HiT, odbywało się to z ideologami? Czy zdaniem pani minister mamy deficyt treści patriotycznych w wychowaniu młodzieży i dzieci i potrzebne są specjalne działania ministerstwa, aby uzupełnić program w tym zakresie? Czy mogłaby pani minister powiedzieć, gdzie te treści mieszczą się w programie edukacji? Bo przecież są nie tylko w tych programach, które już wymieniłam, lecz także na lekcjach języka polskiego, historii i innych przedmiotów, o czym świadczy chociażby dobór podstawy programowej, a także dobór lektur. Np. po raz pierwszy od dłuższego czasu wśród lektur znalazła się „Rota” Marii Konopnickiej.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#ElżbietaGapińska">Pytam o to, ponieważ bardzo bym chciała, aby pani minister Barbara Nowacka odpowiedziała wszystkim, którzy twierdzą, że potrzebne jest uzupełnienie programu o treści patriotyczne. W mojej ocenie MEN od początku rządu Donalda Tuska to czyni.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli minister edukacji narodowej pani ministra Barbara Nowacka.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#BarbaraNowacka">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#BarbaraNowacka">Pani Marszałek! Panie Posłanki! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję za możliwość opowiedzenia o tym, jak dla nas, dla naszego rządu i dla Ministerstwa Edukacji Narodowej ważne jest wychowanie obywatelskie, a wychowanie obywatelskie w sposób oczywisty jest elementem polskiego patriotyzmu.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#BarbaraNowacka">Państwo wiecie, że zastaliśmy przedmiot HiT wprowadzony przez ideologów, jak słusznie zauważyła pani posłanka Gapińska, przedmiot, który wywoływał wyłącznie kontrowersje, natomiast zarzucone zostało to, co stanowi trzon myślenia o postawach obywatelskich i patriotycznych, czyli wychowanie obywatelskie. Stąd jednym z pierwszych działań ministerstwa była decyzja o tym, że przedmiot historia i teraźniejszość, prowadzony w sposób naganny, ze skandalicznym podręcznikiem, który nawet musiał być poprawiany, tak głębokie wzbudzał protesty społeczne i obywatelskie, już nie będzie prowadzony. Natomiast element wychowania obywatelskiego jest niezbędny każdej młodej osobie, która edukuje się i wzrasta w Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#BarbaraNowacka">Stąd decyzja o wprowadzeniu przedmiotu edukacja obywatelska, który będzie realizowany w wymiarze trzech godzin w liceach i w wymiarze dwóch godzin w szkole branżowej I stopnia. W tej chwili trwają prace koncepcyjne po serii wysłuchań, spotkań z ekspertami, ale również z nauczycielkami i nauczycielami praktykami.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#BarbaraNowacka">Odpowiadając pani posłance Gapińskiej, chciałabym zwrócić uwagę, że w skład zespołu, który tworzy podstawę programową, wchodzą dr Jędrzej Witkowski, pani Urszula Małek — nauczycielka historii, HiT-u i WOS-u, dr Kamil Paździor — nauczyciel historii, dr Olga Napiontek z Fundacji Civis Polonus, Anna Rabiega reprezentująca OKE Wrocław, Olga Wasilewska z Instytutu Badań Edukacyjnych oraz dwóch doktorów habilitowanych: Łukasz Zamęcki i Marcin Zaremba. Wszyscy są ekspertami, ale też praktykami wiedzącymi, jakie obszary potrzebne są współczesnej młodzieży, by kształtować ich postawy obywatelskie i patriotyczne.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#BarbaraNowacka">Warte podkreślenia jest też to, że właśnie ze względu na bardzo trudną sytuację polityczną, geopolityczną, z którą mierzymy się każdego dnia, od samego początku podjęłam decyzję, by wzmóc kwestię wychowania obywatelskiego i patriotycznego. Cieszę się, że temat edukacji patriotycznej pojawia się w przestrzeni publicznej, ponieważ ministerstwo już ponad miesiąc temu w swoich kierunkach polityki oświatowej państwa przyjęło za jeden z fundamentów wychowanie patriotyczne. Oznacza to, że coraz więcej młodzieży będzie kształconej w ramach postaw patriotycznych, ale też nauczyciele będą poszerzali swoje kompetencje w zakresie kształcenia i edukowania dzieci i młodzieży w duchu patriotyzmu.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#BarbaraNowacka">Podjęłam też inicjatywę „Edukacja z wojskiem”, która ma dać młodzieży odporność. Wspólnie z Ministerstwem Obrony Narodowej i wicepremierem Kosiniakiem-Kamyszem realizujemy unikatowy program, który pozwolił już blisko 3 tys. oddziałów klasowych wziąć udział w lekcjach z wojskiem, gdzie żołnierze i żołnierki polskiej armii — Wojsk Obrony Terytorialnej i wielu innych formacji — pokazywali młodzieży, jak być bezpiecznym, jak reagować w sytuacjach kryzysowych, jak chronić siebie i innych, jak udzielić pierwszej pomocy, jak spakować plecak, jak rozróżniać sygnały alarmowe. To daje młodzieży odporność.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#BarbaraNowacka">Patriotyzm, szanowni państwo, to przecież nie jest wymachiwanie flagą i krzyczenie: Polska. To są realne działania, to jest praca u podstaw, to jest umiejętność pomocy sobie i drugiej osobie. Stąd miło mi powiedzieć, że program „Edukacja z wojskiem” będzie kontynuowany. We współpracy z panem premierem Kosiniakiem-Kamyszem przygotowujemy już umowę ramową w sprawie tego, jak będzie wyglądała kolejna edycja.</u>
          <u xml:id="u-81.8" who="#BarbaraNowacka">Ale wychowanie patriotyczne ma miejsce nie tylko na godzinach wychowawczych, w ramach specjalnych programów, ale właściwie każdego dnia. Stąd w klasach I-III w ramach dbania o dobre postawy młodych ludzi i ich kształtowania będziemy prowadzili zajęcia z pierwszej pomocy. Dzisiaj wiemy, jak ważne jest ratowanie życia drugiej osoby i jak ważne jest to, by te umiejętności młodzież miała od samego początku.</u>
          <u xml:id="u-81.9" who="#BarbaraNowacka">Pani posłanka słusznie zauważyła, że dbając o sam proces edukacji, dbając o to, by wzmocnić nauczycielki i nauczycieli, przez odchudzanie podstaw programowych zostawiamy im bardzo dużą autonomię w doborze lektur, w doborze treści, w zakresie kształtowania pamięci i wiedzy o regionie. To szczególnie istotne w obszarze takich przedmiotów jak historia, gdzie oprócz wiedzy ogólnej o historii Polski, naszych dziejach, tradycji bardzo potrzebna jest edukacja dotycząca konkretnego regionu: regionalnych bitew, regionalnych zwycięstw, regionalnych bohaterek i bohaterów, a także odwiedzanie miejsc pamięci.</u>
          <u xml:id="u-81.10" who="#BarbaraNowacka">Będziemy kładli duży nacisk na wymiar praktyczny przedmiotu edukacja obywatelska, również na kwestię świadomości swojego regionu. Program edukacji obywatelskiej będzie składał się z czterech podstawowych komponentów dotyczących wiedzy o regionie, Polsce, Europie i świecie. Będzie też wzmacniał postawy patriotyczne poprzez zapoznawanie z tym, jak funkcjonuje państwo, jak działają instytucje państwowe i jak ważna jest partycypacja społeczna i poszanowanie praw, zarówno konstytucji, jak i innych praw: obywatelskich, człowieka, pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-81.11" who="#BarbaraNowacka">Bardzo się cieszę, że możemy ten program realizować i że od 1 września 2025 r. będzie wzmacniane wychowanie obywatelskie i patriotyczne. Widzimy, jak potrzebne jest zaangażowanie młodych ludzi w życie społeczne, jak wiele może zmienić to, że mają możliwość brania udziału w wyborach, w podejmowaniu decyzji, i jak bardzo mogą zmieniać swój świat, swój region i Polskę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-81.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pani poseł Dorota Łoboda, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#DorotaŁoboda">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministry! Z dużą radością przyjęłam informację, że podstawy programowe edukacji obywatelskiej są pisane przez ekspertki i ekspertów, bo to gwarantuje wysoki poziom nauczania tego przedmiotu. Mam tylko kilka bardziej szczegółowych pytań dotyczących tego, w jakim wymiarze, jak długo, ten przedmiot będzie prowadzony w poszczególnych typach szkół. Moje pytanie dotyczy również tego, w jakim stopniu podstawa programowa będzie uwzględniała kształtowanie umiejętności i kompetencji obywatelskich, a nie wyłącznie wiedzę teoretyczną, bo to, jak wiemy, jest dużą wadą edukacji, która pozostała nam po Prawie i Sprawiedliwości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#DorotaNiedziela">Na pytanie odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej pani minister Katarzyna Lubnauer.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#KatarzynaLubnauer">Panie i Panowie Posłowie! Pani Marszałek! Chciałam przede wszystkim powiedzieć jedną rzecz: dla wszystkich było oczywiste, że edukacja obywatelska jest potrzebna również na poziomie szkoły ponadpodstawowej. HiT praktycznie zupełnie wyrugował z edukacji w szkole ponadpodstawowej to, co moglibyśmy nazwać wiedzą obywatelską. Stąd decyzja o tym, że znika HiT, a w klasach II i III pojawia się nowy przedmiot. W liceach i technikach to będą 3 godziny: 2 godziny w cyklu II klasy i 1 godzina w cyklu III klasy. W przypadku szkół branżowych to będą 2 godziny, więc więcej, niż było godzin HiT-u. Zdajemy sobie sprawę z tego, że edukacja obywatelska we współczesnym świecie jest bardzo ważnym elementem wychowania, również wychowania patriotycznego.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#KatarzynaLubnauer">Ten przedmiot będzie inny od przedmiotów, które mieliśmy, np. od WOS-u. Będzie się różnił przede wszystkim tym, że ma być w dużo większym stopniu angażujący i pokazywać możliwość wpływu młodych ludzi na ich otoczenie. Każdy młody człowiek jest elementem pewnej społeczności. Przede wszystkim jest elementem społeczności szkolnej i jako członek społeczności szkolnej ma swoją odpowiedzialność i swoje zadania. Jest również członkiem społeczności regionalnej, jest obywatelem państwa, wreszcie jest obywatelem Unii Europejskiej. Ma również pewną odpowiedzialność za to, co dzieje się na świecie. Stąd są to komponenty, które składają się na przedmiot edukacja obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#KatarzynaLubnauer">Ale, proszę państwa, ten przedmiot jest niezwykły jeszcze z jednego powodu: to jaskółka zmian, które będą następować w polskiej edukacji od roku 2026. Razem z edukacją zdrowotną edukacja obywatelska będzie zbudowana według innego kształtu podstawy programowej, żeby w dużo większym stopniu zwrócić uwagę na praktyczny charakter tej edukacji. Chcemy, żeby były projekty obywatelskie. Chodzi o odpowiedzialność w stosunku do swojego środowiska, swojej społeczności. Chcemy, żeby elementem oceny była nie tylko wiedza, ale również umiejętności i kompetencje, dlatego że w polskiej szkole bardzo dużo mówimy o kompetencjach, ale nie tworzymy dla nauczycieli realnej przestrzeni, w której te kompetencje mogą budować wśród młodzieży. Są takie projekty, np. Zwolnieni z Teorii, w ramach których młodzi ludzie budują pewne projekty społeczne, dzięki czemu nie tylko uczą się współpracować w grupie — zdolności liderskie, zdolność komunikacji — ale również tworzą coś, co rzeczywiście ma realny wymiar społeczny. Chcemy, żeby również na zajęciach z edukacji obywatelskiej, które od 1 września 2025 r. będą w polskich szkołach, to się działo, czyli żeby młody człowiek w ramach projektu robił coś dobrego dla swojej społeczności, czy to jest społeczność szkolna, czy to jest społeczność regionalna.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#KatarzynaLubnauer">Przede wszystkim powiedzmy sobie jasno, że nie będzie prawdziwego wychowania patriotycznego, nie będzie prawdziwego polskiego patrioty bez wiedzy obywatelskiej, wiedzy o funkcjonowaniu państwa, bez wiedzy dotyczącej konstytucji, bez wiedzy na temat praw i obowiązków każdego człowieka. I to będziemy budować.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#DorotaNiedziela">Pytanie zada pan poseł Michał Wójcik, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, w sprawie bezprawnych działań prokuratury wobec posła na Sejm RP Marcina Romanowskiego objętego immunitetem Zgromadzenia Narodowego Rady Europy — do ministra sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#MichałWójcik">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Te najbliższe 2 minuty to będzie taki akt oskarżenia pod adresem tej władzy, która jest dzisiaj, nieudolnej prokuratury, waszej, panie ministrze, nieudolności i waszego prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości. Ośmieszyliście zwłaszcza w ostatnich dniach siebie, ośmieszyliście prokuraturę, ośmieszyliście parlament i ośmieszyliście nasze państwo. Chodzi o działalność tej instytucji, która — jak się dzisiaj okazuje — ma dwóch prokuratorów krajowych, z czego jeden jest uzurpatorem, bo nie jest żadnym prokuratorem krajowym. To powoduje oczywiście takie problemy, że sądy nie wiedzą do końca, kto jest prokuratorem krajowym, a wskutek tego są różne orzeczenia i chaos w wymiarze sprawiedliwości. Zmieniacie prezesów sądów, chodzi m.in. o prezesa tego sądu, który rozstrzygał kwestie aresztowe, a więc sądu rejonowego w Warszawie, na Mokotowie. Ten wiceprezes sądu podpisał się z imienia i nazwiska, powiedział, że była na niego wywierana presja polityczna — wasza, polityków — i podał się do dymisji. Potem złożyliście wniosek aresztowy. Nie wiedzieliście, bo byle jak działacie, że Romanowski był chroniony drugim immunitetem: międzynarodowym. Pan latał z opiniami, pan jako polityk wydał opinię prokuraturze. O tym jeszcze będzie szerzej w pytaniu dodatkowym.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#komentarz">(Poseł Witold Zembaczyński: Zawału dostaniesz.)</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#MichałWójcik">Co zrobił sąd? Stwierdził oczywiście na podstawie pisma przewodniczącego Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, który was pouczył i wam pokazał, które przepisy powinniście stosować, że Romanowski nie powinien być w areszcie. Ale pomimo tego wy dalej brniecie. Odwołaliście się, złożyliście zażalenie. Pytam pana dzisiaj, czy wy nas chcecie wyprowadzić z instytucji europejskich, z Rady Europy.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#MichałWójcik">Tak, szanowni państwo, to są przebierańcy i cały czas kłamali. Oni, przebierańcy, kłamali.</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Ten paluszek, panie pośle, to niech pan schowa.)</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#MichałWójcik">Wielcy demokraci, którzy dzisiaj z powodu działań tych nieudaczników z prokuratury będą chcieli nas wyprowadzić z instytucji europejskich. Taka jest prawda!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#MichałWójcik">Proszę powiedzieć, panie ministrze, dlaczego to robicie.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#komentarz">(Poseł Witold Zembaczyński: Będziesz płakał?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle. Chciałabym tylko przypomnieć, panie pośle, że mikrofony naprawdę działają. Słyszymy, nie trzeba tak krzyczeć.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A paluszki to trzymaj przy sobie.)</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Krystian: Swoim tak powiedzcie, żeby palce trzymali.)</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pan minister Arkadiusz Myrcha.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Będziecie siedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Ja będę siedział?)</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-90.8" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Ja będę siedzieć?)</u>
          <u xml:id="u-90.9" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle Wójcik, zwracam panu uwagę, że przeszkadza pan w obradach Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-90.10" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: Ale na naleśniki się umawiają.)</u>
          <u xml:id="u-90.11" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#ArkadiuszMyrcha">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#ArkadiuszMyrcha">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przede wszystkim czuję się zawiedziony tym wystąpieniem, panie pośle Wójcik.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Miałem tylko 2 minuty.)</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#ArkadiuszMyrcha">Jeśli mówimy tu, jak państwo twierdzicie, o jakiejś wielkiej, grubej aferze międzynarodowej, to powiem, że dla ok. 180 osób z waszego klubu ten temat nie ma większego znaczenia, bo nie ma ich dzisiaj na sali. Jest was: raz, dwa, trzy, cztery, pięć. A reszta gdzie?</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: A u was co?)</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#ArkadiuszMyrcha">Po tej stronie jest więcej osób.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#ArkadiuszMyrcha">Robicie spektakl, konferencje prasowe, ślecie pisma po całym świecie, ale gdy trzeba w Sejmie merytorycznie porozmawiać, to już nie ma chętnych.</u>
          <u xml:id="u-91.8" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Odpowiedz na pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-91.9" who="#ArkadiuszMyrcha">Słuchajcie: większego pokazu hipokryzji niż to, co słyszeliśmy w wypowiedzi pana posła Wójcika, nie widziałem.</u>
          <u xml:id="u-91.10" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Krystian: Mało widziałeś.)</u>
          <u xml:id="u-91.11" who="#ArkadiuszMyrcha">Może od czasów konferencji pana prezesa Kaczyńskiego, który powiedział publicznie, że nie będzie ludzi PiS-u w spółkach Skarbu Państwa. Widzieliśmy, jak to wyszło w praktyce.</u>
          <u xml:id="u-91.12" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: A ilu ludzi teraz jest?)</u>
          <u xml:id="u-91.13" who="#ArkadiuszMyrcha">A teraz przychodzą posłowie z Suwerennej Polski i mówią: immunitet chroni posła Romanowskiego. A to nie macie w programie wpisane, że nie powinno być w ogóle immunitetów? Nie macie tego w programie? Zdecydujcie się, czy jesteście za immunitetami, czy nie jesteście za immunitetami. Jak to jest? Chyba że już ten program jest nieaktualny, bo Romanowskiemu grozi 11 zarzutów. Wtedy okej, rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-91.14" who="#ArkadiuszMyrcha">Druga kwestia: 8 lat wbijaliście ludziom do głów, że tu, w Polsce, ma być tylko polskie prawo, żadne zagraniczne. Nikt nie będzie mówił, jak powinny działać instytucje państwowe. Do czasu. Kiedy kolega słyszy 11 zarzutów, wtedy jak trwoga, to do Europy. Kiedyś gdy europejskie trybunały wydawały orzeczenia, TSUE, ETPC, to jak to było? Wara! Takie hasła padały z mównicy. Nikt nam nie będzie mówił, co mamy robić. Ale pismo nie wiążące, tylko opisujące nagle dla posłów z PiS-u jest wielkim źródłem prawa. Nagle na podstawie jednego pisma cała administracja państwowa ma się zatrzymać, bo ono wpłynęło. Jak rozumiem, nagle państwo na sztandarach macie wartości europejskie, które przez 8 lat tak wulgarnie deptaliście. Gdy trzeba było zrealizować konwencję stambulską, woleliście ją wypowiadać. Bo wtedy Rada Europy była bez znaczenia, los kobiet — bez znaczenia. Dzisiaj cynicznie zasłaniacie się Radą Europy, chociaż w nosie macie wartości, które stoją u podstaw powołania tej szlachetnej instytucji.</u>
          <u xml:id="u-91.15" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Krystian: O której istnieniu nie mieliście pojęcia.)</u>
          <u xml:id="u-91.16" who="#ArkadiuszMyrcha">Żadne pismo nie wygumkuje czynów, które zarzucane są panu posłowi Romanowskiemu, czynów, które są opisane na blisko 30 stronach odczytywanych przez prokuratora na posiedzeniu komisji regulaminowej blisko 2 godziny. Tego żadne pismo nie wymaże. Możecie robić głośne konferencje, podnosić głos, udawać, że ta sprawa was interesuje, choć jak mówiłem, wydawało mi się, że ta frekwencja będzie znacznie większa. Ale nic czasu nie cofnie. Pan Romanowski usłyszał 11 zarzutów. Co więcej, ta sprawa została skierowana do sądu, zresztą pan prokurator krajowy mówił o tym na konferencji prasowej, doskonale wiedząc, jaka jest sytuacja prawna. Dlatego też zostało przeanalizowane, jaki jest zakres tzw. immunitetu europejskiego, jaki ma on zakres zastosowania, co się dzieje, gdy jest kolizja prawna. Co więcej, Ministerstwo Sprawiedliwości, mając świadomość, że jakaś kolizja prawna może nastąpić, zamówiło ekspertyzę. Wow, odkrycie Ameryki!</u>
          <u xml:id="u-91.17" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Polityk w prokuraturze.)</u>
          <u xml:id="u-91.18" who="#ArkadiuszMyrcha">Powiem panu posłowi, że my w tym okresie zamówiliśmy już blisko 30 opinii. Ale oczywiście jeśli trzeba będzie odpowiedzieć przed prokuratorem i wyjaśnić, dlaczego w ministerstwie urzędnik zamawia opinię, to ja państwu wyjaśnię, kiedy i na jakich zasadach się te opinie zamawia. I nie u swoich kolegów, jak to robiliście. Obrońca dzisiaj pana Romanowskiego ile zarobił na ministerstwie, ile setek tysięcy? Proszę powiedzieć. Ile zarobił pełnomocnik pana Ziobry? Bo to w milionach można policzyć.</u>
          <u xml:id="u-91.19" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: A przy trybunale ile zarobili?)</u>
          <u xml:id="u-91.20" who="#ArkadiuszMyrcha">I NIK… Żadnych kryteriów kolesiostwa.</u>
          <u xml:id="u-91.21" who="#ArkadiuszMyrcha">Dzisiaj słyszymy z ust pana posła, który — jestem przekonany — nawet pół sekundy nie poświęcił, żeby przeczytać to jednostronne orzeczenie sądu, który odmówił zastosowania środka zapobiegawczego… Nie przeczytał pan, zgadza się?</u>
          <u xml:id="u-91.22" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Nie, wszystko przeczytałem. Jesteście nieudaczni.)</u>
          <u xml:id="u-91.23" who="#ArkadiuszMyrcha">Skoro pan przeczytał, to chyba bez zrozumienia, bo dzisiaj pan powiedział: sąd uznał, że chroni immunitet. Nie ma tam takiego zdania. Sąd uznał, że są rozbieżności prawne w zakresie tych dwóch immunitetów. To wszyscy wiemy. Co więcej, sąd wskazał, że tę kwestię powinien rozstrzygnąć sąd, właśnie kwestię interpretacji tych dwóch, zbiegu tych dwóch immunitetów.</u>
          <u xml:id="u-91.24" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Jak rozstrzygnął?)</u>
          <u xml:id="u-91.25" who="#ArkadiuszMyrcha">Ani zdania, ani zdania o tym, że faktycznie pan poseł Romanowski jest chroniony tym immunitetem. Takie zdanie tam… Co więcej, sąd potwierdza status podejrzanego pana posła Romanowskiego, czyli fakt, że usłyszał 11 korupcyjnych zarzutów za okres, kiedy pracował w Ministerstwie Sprawiedliwości i rozdysponowywał sobie swobodnie pieniądze z Funduszu Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-91.26" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: I dlatego go wypuścili.)</u>
          <u xml:id="u-91.27" who="#ArkadiuszMyrcha">Jaka szkoda Skarbu Państwa została wyliczona, pamięta pan? Ponad 100 mln zł?</u>
          <u xml:id="u-91.28" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: 112, lepiej niż pan. Ani złotówki nie ukradł.)</u>
          <u xml:id="u-91.29" who="#ArkadiuszMyrcha">Dziękuję bardzo, dziękuję za to przypomnienie. Chociaż… Ponad 112 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-91.30" who="#komentarz">(Poseł Witold Zembaczyński: To w Ex Bono…)</u>
          <u xml:id="u-91.31" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Na strażaków.)</u>
          <u xml:id="u-91.32" who="#ArkadiuszMyrcha">I powiem tak…</u>
          <u xml:id="u-91.33" who="#ArkadiuszMyrcha">Pani marszałek, jeśli pani pozwoli, 30 sekund.</u>
          <u xml:id="u-91.34" who="#ArkadiuszMyrcha">Jeżeli sąd II instancji utrzyma orzeczenie sądu I instancji, to my to uszanujemy, oczywiście. Nikt nie będzie tutaj prowadził jakieś krucjaty przeciwko sądom, jak to robiliście. Nikt nie będzie badał ich rodzin do trzeciego pokolenia wstecz ani czytał ich teczek, ani robił akcji bilbordowych przeciwko sędziom. Uszanujemy. Ale jeśli trzeba będzie wszcząć procedurę uchylenia immunitetu w Radzie Europy, to proszę mi wierzyć, zrobimy to w taki sposób, że każdy, każdy przedstawiciel Zgromadzenia Parlamentarnego…</u>
          <u xml:id="u-91.35" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Krystian: Schowaj palec.)</u>
          <u xml:id="u-91.36" who="#ArkadiuszMyrcha">…dowie się o czynach popełnionych przez pana Romanowskiego.</u>
          <u xml:id="u-91.37" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: O was.)</u>
          <u xml:id="u-91.38" who="#ArkadiuszMyrcha">Przetłumaczymy te zarzuty na wszystkie języki urzędowe w Radzie Europy, tak żeby każdy miał pełną świadomość, co pan Romanowski wyprawiał tutaj, w Polsce. Nie zostawimy tej sprawy, nie zostawimy tej sprawy tak, jak chcieliście ją ukręcić przez lata w prokuraturze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.39" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pan poseł Mariusz Krystian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#MariuszKrystian">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jeśli pan wiceminister Myrcha chce zobaczyć szczyty i Himalaje hipokryzji, to niech sobie odsłucha swoje wystąpienie albo niech posłucha swojego szefa Donalda Tuska.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#MariuszKrystian">Wtedy zobaczy pan Himalaje i szczyty hipokryzji. Niech się pan nie posiłkuje innymi.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#MariuszKrystian">Przy tej okazji, bo mało czasu, kilka pytań. Z tego, co mi wiadomo, w Ministerstwie Sprawiedliwości tylko pan minister Bodnar, pełniąc funkcję prokuratora generalnego, pełni funkcję w prokuraturze. A więc jakim prawem -to jest pierwsze pytanie i proszę na nie konkretnie odpowiedzieć, a nie tutaj politycznie wskazywać i gładkimi słowami zbywać temat — na jakiej podstawie pan zlecił dwie opinie?</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#MariuszKrystian">Druga sprawa: Na jakiej podstawie prokuratura użyła tych opinii? Przecież to jest standard białoruski, że prokuratura, prowadząc postępowanie, posiłkuje się opiniami zlecanymi przez polityków. Szanowni państwo, przecież to jest standard rosyjski i białoruski.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#MariuszKrystian">Przy tej okazji trzeba zadać kolejne pytanie: Czy prawdą jest, że aresztowany ks. Michał Olszewski od momentu aresztowania do dnia 18 lipca nie otrzymywał paczek higienicznych? Jest taka informacja, i to jest pewna informacja, że takich paczek higienicznych nie mógł otrzymywać. Dlaczego uniemożliwiliście normalną procedurę, jaką stosuje się wobec aresztowanego w państwie demokratycznym? To jest kolejny standard białoruski i rosyjski. Zamieniacie Polskę, państwo demokratyczne, w kraj autorytarny o proweniencji białoruskiej i rosyjskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#DorotaNiedziela">Na pytanie odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pan minister Arkadiusz Myrcha.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#ArkadiuszMyrcha">Dziękuję bardzo za to wnikliwe pytanie dotyczące opinii prawnych.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#komentarz">(Poseł Witold Zembaczyński: He, he, he!)</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#ArkadiuszMyrcha">Panie pośle, mogę powiedzieć, że prokuratura, z tego, co mi wiadomo, posłużyła się nawet opiniami Biura Analiz Sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Tak?)</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#ArkadiuszMyrcha">Czyli nie tymi, które złożyła… Posłużyła się opiniami Biura Analiz Sejmowych, czyli też nie własnymi.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Krystian: Proszę inaczej.)</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#ArkadiuszMyrcha">Ja nie wiem, czy chcecie złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-95.7" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: A po co, jak to wy będziecie rozstrzygali?)</u>
          <u xml:id="u-95.8" who="#ArkadiuszMyrcha">Powiem tak: nasze opinie, które są zamawiane, każdorazowo są publikowane na stronach internetowych. Pan się może z nimi zapoznać. Czy to jest przestępstwo? Prokuratura się może z nimi…</u>
          <u xml:id="u-95.9" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Krystian: Opublikowanie nie…)</u>
          <u xml:id="u-95.10" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: To znaczy, że prokuratura jest… Pan nie rozumie tego, prokuratura musi być niezależna.)</u>
          <u xml:id="u-95.11" who="#ArkadiuszMyrcha">My zamawiamy opinie, każdy się…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#DorotaNiedziela">Panie ministrze, chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle Wójcik, kolejny raz panu zwracam uwagę. Teraz już zwracam uwagę, że zakłóca pan obrady Sejmu. Następnym razem po prostu to stwierdzę.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Ale on…)</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę. Jeżeli pan minister panu odpowiada, to proszę słuchać. Jeżeli ma pan jakiekolwiek pytania, to proszę w oświadczeniach.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#ArkadiuszMyrcha">Powiem tak: nie widzę przeszkód, żeby Ministerstwo Sprawiedliwości zamawiane opinie publikowało na stronie, udostępniało każdemu, kto ma życzenie, żeby z takich opinii korzystać. Nie ma problemu. To jest opinia. To nie są polecenia, które wydawaliście prokuraturze, kręcąc sprawy, zabierając prokuratorom sprawy z ich biurek. To nie jest prokuratura, gdzie można od momentu postanowienia o wszczęciu nagle w 3 godziny zmienić decyzję, bo nie podoba się politykom rządzącym. Wam się nie podoba, że prokuratura korzysta z opinii?</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Krystian: Polityków, tak.)</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#ArkadiuszMyrcha">Naprawdę… To znaczy to pokazuje mentalnie, w jakim wy żyliście świecie przez te 8 lat. To chyba dobrze, że szukają źródeł wiedzy.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Niedobrze.)</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#ArkadiuszMyrcha">Naprawdę między bajki wkładam te zarzuty. Powiem szczerze, chyba, może państwa dwójka, ale na pewno większość państwa kolegów nie traktuje tych zarzutów poważnie, bo, tak jak mówię, nawet nie pofatygowali się dzisiaj, żeby przyjść na salę.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Już to pan mówił, daj pan spokój.)</u>
          <u xml:id="u-97.6" who="#ArkadiuszMyrcha">Powiem więcej: my publikujemy na stronach wszystkie umowy zawierane przez ministerstwo. To coś, co było wam kompletne obce. Publikujemy wartość tych umów. Mam wrócić do sytuacji, jak informowaliśmy opinię publiczną o waszych umowach na setki tysięcy złotych na dublowanie czynności? Już się pan tak nie śmieje?</u>
          <u xml:id="u-97.7" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Dlaczego?)</u>
          <u xml:id="u-97.8" who="#ArkadiuszMyrcha">Możemy wrócić? Możemy jeszcze raz pokazać, ile zarobili wasi osobiści prawnicy, którzy reprezentowali was w sprawach sądowych. A tu mówimy o korzyści osobistej. Porównujecie zlecanie opinii? Nie ma problemu, my zleciliśmy już kilkadziesiąt opinii na różnego rodzaju okoliczności. Nie boimy się pytać ekspertów, kiedy następuje wątpliwość prawna. Czekamy na orzeczenie sądu odwoławczego. Zobaczymy, jakie będzie rozstrzygnięcie. Zastosujemy się do każdego, które zapadnie. Ale tak jak powiedziałem, żadna wasza konferencja, żadne wasze płomienne wystąpienia tutaj i rozsyłanie pism po całym świecie nie wymażą tych haniebnych działań pana posła Romanowskiego…</u>
          <u xml:id="u-97.9" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Krystian: Europa się dowie o waszym bezprawiu.)</u>
          <u xml:id="u-97.10" who="#ArkadiuszMyrcha">…tego, że kosztem instytucji, kosztem organizacji pozarządowych, które niosą pomoc ofiarom przestępstw, robiliście sobie prywatny folwark…</u>
          <u xml:id="u-97.11" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Krystian: Nie odpowiada pan na pytania.)</u>
          <u xml:id="u-97.12" who="#ArkadiuszMyrcha">…wspieraliście swoje okręgi wyborcze, robiliście wszystko, żeby uzyskać z tego korzyść polityczną. Koniec, sprawa Funduszu Sprawiedliwości zostanie do dna wyjaśniona. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-97.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-97.14" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Krystian: Nie odpowiedział pan na ani jedno pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#DorotaNiedziela">Pozwólcie państwo, że przywitam samorządowców z gminy Brańszczyk na czele z panem wójtem Wiesławem Przybylskim. Państwo przybyliście na zaproszenie pani poseł Marii Koc. Bardzo serdecznie państwa witam.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#DorotaNiedziela">Myślę, że dzisiejszy dzień zostanie wam na długo w tylko dobrych wspomnieniach. Zapraszamy znowu i życzę miłego dnia.</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do pytania dziesiątego. Pani marszałek Monika Wielichowska, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska, w sprawie programu Ministerstwa Edukacji Narodowej „Podróże z klasą” — do pani minister edukacji.</u>
          <u xml:id="u-98.5" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#MonikaWielichowska">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Teraz będzie trochę, szanowni państwo, mniej emocji, ponieważ chcieliśmy zapytać o edukację.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#MonikaWielichowska">Szanowna pani minister, zastaliśmy upolitycznioną szkołę, która straciła swoją autonomię, z przeładowanymi podstawami programowymi, ciężkimi plecakami, obciążającymi zadaniami domowymi, uczącą pamięciówki, a nie takiej wiedzy praktycznej, ze skandalicznym podręcznikiem do HiT-u i marnymi zarobkami nauczycieli, szkołę bez edukacji obywatelskiej, bez edukacji ekonomicznej, zdrowotnej czy seksualnej. Wiedzieliśmy, że szkoła wymaga odkurzenia, odświeżenia i przewietrzenia. Cieszę się, że te wszystkie kwestie już zostały podjęte i się po prostu dzieją. Czekała na to cała społeczność uczniowska, czekali na to uczniowie, uczennice, dyrektorzy, nauczyciele, ale także rodzice.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#MonikaWielichowska">Pani minister, cieszę się, że także oprócz tych kluczowych zmian, które poprawiają jakość nauczania, warunki pracy nauczycieli i infrastrukturę szkolną, nie zapomnieliście i został uruchomiony program, który uatrakcyjnia edukację poprzez organizację w pełni dofinansowanych szkolnych wycieczek, które pozwalają uczniom poznawać polską kulturę, tradycję, ale także osiągnięcia nauki.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#MonikaWielichowska">Szkoła od dawna przegrywa z Internetem i od dawna przegrywa ze smartfonem. Myślę, że na tej sali nikogo o tym nie trzeba przekonywać. Dlatego ważne jest, by młodym ludziom, dzieciom i młodzieży, przekazywać wiedzę w sposób atrakcyjny. „Podróże z klasą” to bardzo szeroki program, dlatego mam kilka pytań. Proszę o informację o poszczególnych naborach: pierwszym i, wiem, że ostatnio odbył się, dodatkowym, który rozszedł się, można powiedzieć, w bardzo ekspresowym tempie albo nawet szybciej niż ekspresowym. Ile dzieci skorzysta z „Podróży z klasą”? Ile szkół weźmie udział w programie? Jakie były kryteria dostępu do programu i ile ten program do tej pory kosztował? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam do odpowiedzi panią minister edukacji Barbarę Nowacką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#BarbaraNowacka">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Cieszę się, że mogę opowiadać o tak dobrym i pozytywnym programie. Programie, który nie dość, że wspiera aktywność młodych osób, poznawanie świata i kontakt z kulturą, to wspiera też kontakt z całą Polską, naszą przepiękną ojczyzną. To też program, który ewidentnie odpowiada na zapotrzebowanie szkół, a przede wszystkim wyrównuje szanse edukacyjne.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#BarbaraNowacka">W ministerstwie zastaliśmy faktycznie bardzo duże upolitycznienie właściwie wszystkiego. Jeżeli państwo chcecie wiedzieć, nasi poprzednicy byli do tego stopnia skłonni upolityczniać wycieczki, że jednym z punktów wycieczkowych punktowanych za czasów pana ministra Czarnka były odwiedziny w pewnym obiekcie leżącym w miejscu urodzenia pana ministra Czarnka. I żeby wycieczka mogła się odbyć, jednym z tych punktów dla pewnych grup było zrealizowanie odwiedzenia miejscowości urodzenia pana ministra Czarnka i Zagrody babuni, o ile dobrze pamiętam nazwę.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#komentarz">(Głos z sali: No tak.)</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#BarbaraNowacka">Jest to bulwersujące, że w taki sposób kształtuje się postawy młodzieży i w taki sposób promuje swoją własną osobę.</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#BarbaraNowacka">Ministerstwo, budując program „Podróże z klasą”, zdecydowało, by obowiązkowym komponentem każdej wycieczki było odwiedzenie instytucji kultury. Instytucji kultury, czyli muzeum, galerii sztuki, teatru, opery, filharmonii, centra nauki, skansenu lub innej instytucji kultury. Bo wiemy, że często są to miejsca, które są trudniej dostępne, ponieważ są biletowane i koszt takiej wycieczki wtedy wzrasta.</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#BarbaraNowacka">Drugim ważnym komponentem „Podróży z klasą” jest to, że są to wycieczki w 100% finansowane z budżetu ministerstwa, co też wyrównuje szanse. Poprzednie programy zawierały 80% finansowania — powodowało to nierówności. Nadal rodzice dokładali pieniądze. Nie wszystkich na to po prostu stać. Stąd moja decyzja, by wycieczki były w 100% finansowane i by obowiązkowymi komponentami nie były komponenty z jakiejś listy ministra, ale po prostu instytucje kultury. Wtedy nie ma wątpliwości co do transparentności procesu, doboru instytucji, które trzeba odwiedzić, a jednocześnie promuje się coś, co jest elementem edukacji obywatelskiej, instytucje kultury, które wzbogacają młodzież i proces edukacyjny. Wycieczki to nie tylko rozrywka — to element edukacji, to element świadomego kształtowania postaw obywatelskich, poznawania kraju, jeden z bardzo istotnych komponentów edukacji.</u>
          <u xml:id="u-101.6" who="#BarbaraNowacka">Na program przeznaczono 80 mln zł. W pierwszej turze przeznaczono 60 mln zł. Skorzystało z niego 81 tys. dzieci i młodzieży. Widząc olbrzymie zainteresowanie i dużą potrzebę społeczną, zdecydowałam o dodatkowej kwocie 20 mln. W tej chwili trwa weryfikacja wniosków, ale zakładam, że z tego programu skorzysta łącznie 100 tys. dzieci i młodzieży. Zorganizowanych zostanie ponad 3 tys. wycieczek dla uczniów i uczennic z całej Polski. Oczywiście potrzeby są znacznie większe.</u>
          <u xml:id="u-101.7" who="#komentarz">(Poseł Anna Dąbrowska-Banaszek: Jaki jest procent niepełnosprawnych?)</u>
          <u xml:id="u-101.8" who="#BarbaraNowacka">Jakie były kryteria dostępu? Szkoły podstawowe liczące do 200 uczniów mogły złożyć nie więcej niż trzy wnioski, szkoły liczące pomiędzy 201 a 400 uczniów — nie więcej niż sześć wniosków, a szkoły liczące powyżej 400 uczniów — nie więcej niż dziewięć wniosków. Jeśli chodzi natomiast o szkoły ponadpodstawowe, to szkoły liczące do 200 uczniów mogły złożyć nie więcej niż dwa wnioski, szkoły liczące do 400 uczniów — nie więcej niż cztery wnioski, a te liczące więcej niż 400 uczniów — nie więcej niż sześć wniosków.</u>
          <u xml:id="u-101.9" who="#BarbaraNowacka">Wiem, że projekt spotkał się z dużym zainteresowaniem, tak dużym, że pierwsza transza rozeszła się w ciągu 14 minut, a ta druga w ciągu 4 minut. To pokazuje, jak wielkie jest zapotrzebowanie. Widzę też mechanizm, który trzeba skorygować. Dostaję liczne pytania od państwa posłów, od samorządowców, od rodziców, również od młodzieży. Wskazują one na kwestie, ze względu na które w kolejnym roku zmienimy sposób dostępu do wycieczek. Nie byłoby to sprawiedliwe, gdyby ministerstwo oceniało wycieczki merytorycznie, bo każda wycieczka zaprojektowana przez kompetentnego nauczyciela, nauczycielkę odpowiada danym potrzebom edukacyjnym — stąd wynikał mechanizm, który działał do tej chwili. To był mechanizm: kto pierwszy się zgłosi, otrzymuje dofinansowanie. W kolejnej edycji pierwsza pula będzie jednak przeznaczona dla tych szkół, które nie zdążyły skorzystać z tej puli, bo im też trzeba dać szansę na dostęp. Żaden inny mechanizm oceniający wycieczki nie jest w mojej ocenie sprawiedliwy, dlatego kolejność zgłoszeń będzie miała znaczenie, ale pierwsza tura będzie przeznaczona dla tych szkół, powtarzam, które do tej pory nie zdążyły skorzystać z tego programu. Mam też nadzieję, że uda mi się ten projekt przeprowadzić w przyszłym roku w dwóch turach, w turach wiosennej i jesiennej, żeby jak najwięcej dzieci skorzystało z tej dodatkowej formy edukacji.</u>
          <u xml:id="u-101.10" who="#BarbaraNowacka">Na koniec, jak myślę, istotna uwaga. W przestrzeni publicznej trwa dyskusja dotycząca wynagradzania nauczycieli za udział w wycieczkach. Jest to problem, który nie dotyczy wyłącznie tego programu, to problem globalny, nierozwiązany nigdy dylemat. Z tego powodu powołany przeze mnie zespół do spraw pragmatyki zawodowej nauczycieli ma jako jeden z priorytetów za zadanie wypracować wspólnie ze stroną społeczną politykę dotyczącą wynagradzania nauczycielek i nauczycieli za udział w wycieczkach. Uważam, że jest to niezbędne dla czystości funkcjonowania życia społecznego. Nasza deklaracja jest jasna: nie będziemy podejmować tego typu decyzji bez konsultacji ze stroną społeczną, w szczególności ze związkami zawodowymi. Mam nadzieję, że w kolejnej edycji uda nam się rozwiązać ten problem, a teraz 100 tys. dzieciaków, ponad 100 tys. dzieciaków skorzysta z tego ministerialnego programu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-101.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pani poseł Monika Rosa, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#MonikaRosa">Pani Marszałkini! Pani Minister! Widzimy doskonale, jak ważny jest to program, jak ważne jest praktyczne nauczanie. Dla wielu młodych ludzi pewnie jest to pierwsza możliwość odwiedzenia jakieś instytucji kultury i uczestnictwa w ciekawej wycieczce.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#MonikaRosa">Czy pani minister mogłaby rozwinąć, jakie są dalsze plany rozwoju tego programu, zmiany organizacyjne? Wiemy też doskonale, że bardzo dużo wniosków nie uzyskało akceptacji do programu. Co wydarzy się z takimi szkołami, wnioskami w dalszych planach ministerstwa, tak aby jak największa liczba dzieci z różnych miejscowości mogła skorzystać z wycieczki?</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli pani minister edukacji Barbara Nowacka.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#BarbaraNowacka">Dziękuję, pani posłanko. Tak, zauważamy, że zapotrzebowanie jest znacznie większe. Z jednej strony jest to kwestia finansowania, ale z drugiej strony ten mechanizm, chodzi o to, że jest to w 100% finansowane z budżetu państwa, wydaje mi się po prostu najsprawiedliwszy. Ucina to wszelkie dyskusje, bo oczywiście gdybyśmy powiedzieli: 80% dofinansowania, to pewnie więcej osób mogłoby skorzystać, ale wtedy w oddziałach klasowych, w grupach, które jadą na wycieczki, powstawałyby nierówności. Chciałabym, żeby każde dziecko w każdej polskiej szkole miało taką samą możliwość skorzystania z programów, nie było narażone na stygmatyzację ze względu na sytuację finansową rodziny. Z tego wynika mechanizm 100-procentowego dofinansowania. To pozostanie niezmienne, dlatego że wtedy realnie każde dziecko tak samo godnie i godnościowo uczestniczy w wyciecze, wycieczce, która obejmuje noclegi, wyżywienie i wizyty w instytucjach kultury, które często wymagają opłaty.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#BarbaraNowacka">Drugim dylematem, przed którym stoimy, jest to, że tak wiele szkół jest zainteresowanych takimi dofinansowaniami wycieczek. Oczywiście wycieczki odbywają się bardzo często w wielu szkołach, ale tak naprawdę wszystko zależy od zamożności rodziców czy wsparcia danego samorządu. Zapowiadałam i chętnie powtórzę, że konieczne jest to, by w kolejnych edycjach programu te szkoły, które nie zdążyły, nie miały szansy, w przypadku których samorząd lub organ prowadzący nie zdążył załapać się w ciągu pierwszych kilku minut, w czasie których wycieczki dla danego województwa się rozchodziły, miały kolejne szanse. Z tego powodu mechanizm będzie taki, że pierwsza tura będzie przeznaczona dla tych szkół, które do tej pory nie miały możliwości skorzystać z wycieczek.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#BarbaraNowacka">Chciałabym, żeby ten program jak najbardziej był kontynuowany, żeby miał dobre finansowanie. W tym roku jest to 80 mln. To jest dobre finansowanie. Obejmie 100 tys. uczniów, ale potrzeby i zainteresowanie są znacznie większe. I mam świadomość, że często również samorządy wykonują wielką pracę, by wesprzeć tę dodatkową formę edukacji, kształcenia, ale też integracji i socjalizacji młodych osób. Tu też warto powiedzieć, jak w ogóle ważną rolę w życiu młodego człowieka odgrywa szkoła, która otwiera oczy na świat, która pozwala budować relacje społeczne i poznawać kraj. Dzięki naszemu programowi w tym roku 100 tys. dzieciaków będzie miało kontakt również z polską tradycją, kulturą, historią poprzez udział w tych wycieczkach. Dziękuję pani bardzo. Dziękuję państwu.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do pytania jedenastego.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#DorotaNiedziela">Pytanie w sprawie tragicznej sytuacji finansowej środowiskowych domów samopomocy w całym kraju zagrażającej ich funkcjonowaniu i braku reakcji ministra pomimo wielu interwencji zainteresowanych środowisk zada pani poseł Urszula Rusecka. Pytanie skierowane jest do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł Urszula Rusecka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#UrszulaRusecka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#UrszulaRusecka">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Do naszych biur poselskich, w tym również i do mojego, zwracają się kierownicy środowiskowych domów samopomocy. Tak naprawdę w całym kraju mierzymy się z tą sytuacją, trudną sytuacją finansową, wręcz zapaścią finansową w tych instytucjach. Środowiskowe domy samopomocy od stycznia już monitowały, alarmowały w różnych pismach, również osobiście w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, mówiły o tej trudnej sytuacji. W czerwcu miały być przyznawane środki. Pomimo wysyłanych pism do Ministerstwa Finansów w celu informowania o dramatycznej sytuacji finansowej takiej pomocy nie uzyskały. Otrzymana dotacja jest niewystarczająca odnośnie do podejmowania zadań i ponoszonych rzeczywistych kosztów.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#UrszulaRusecka">Szanowni Państwo! Państwo powinno mieć świadomość, że dalsza zwłoka w wypłacie środków będzie skutkować destabilizacją, a nawet zawaleniem się całego systemu opieki i wypracowanego wparcia społecznego, tak dobrze funkcjonującego już od lat 90. Spowoduje to masowy napływ osób z zaburzeniami psychicznymi do placówek stacjonarnych, takich jak szpitale, domy pomocy społecznej, a co za tym idzie — drastyczny wzrost kosztów państwa. Środowiskowe domy samopomocy realizują tak ważne dla naszego państwa zadania zlecone, że winny być traktowane na równi z innymi podmiotami, takimi jak WDZ-ety, ZAZ-y i OREW-y, w przypadku których zwiększono dotacje środków z wyrównaniem od stycznia. Dlaczego jednak ŚDS-y takiego wyrównania, zwiększenia dotacji nie otrzymały? Chcę tutaj zaznaczyć, że w poprzednich latach, za rządów Prawa i Sprawiedliwości, dotacja dla ŚDS-ów była sukcesywnie zwiększana. Jeżeli była taka potrzeba, ta dotacja była zwiększana również z rezerwy celowej budżetu państwa. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Monika Wielichowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#MonikaWielichowska">Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pani minister Katarzyna Nowakowska.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#KatarzynaNowakowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#KatarzynaNowakowska">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Odkąd przeczytałam to pytanie, dostałam je przed posiedzeniem Sejmu, nie mogę wyjść ze zdumienia, że mają państwo czelność i odwagę wręcz pytać o tragiczną sytuację środowiskowych domów samopomocy, do której to poprzedni rząd i poprzednie decyzje doprowadziły.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#KatarzynaNowakowska">Ale od początku, bo może krótko powiem o środowiskowych domach samopomocy, które pełnią rzeczywiście niezwykle ważną funkcję w naszych lokalnych środowiskach, gdzie często osoby z zaburzeniami psychicznymi tak naprawdę mogą się realizować, spędzać swój czas, ale też uczyć się umiejętności społecznych, po prostu nawiązywać relacje. I tak ŚDS-y, a wraz z nimi i my, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, mierzymy się z bardzo trudną sytuacją finansową, którą spowodowały decyzje poprzedniego rządu.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#KatarzynaNowakowska">Aktualnie kwota przeznaczona na utrzymanie jednego uczestnika ŚDS to 2250,40 zł. Wiemy, że jest niewystarczająca. Wiemy to dlatego, że właściwie jesteśmy w kontakcie z przedstawicielami środowiskowych domów samopomocy, którzy rzeczywiście spotykają się z nami w ministerstwie, rzeczywiście pracują z nami w jednych zespołach, odpowiadamy na ich pisma.</u>
          <u xml:id="u-109.5" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Na pisma nie odpowiadacie.)</u>
          <u xml:id="u-109.6" who="#KatarzynaNowakowska">Wiemy, że ta kwota jest niewystarczająca, ale zdecydowaliśmy oczywiście jako Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, że przekażemy dodatkowe środki na zwiększenie dotacji na uczestnika. Przeznaczymy na ten cel prawie 40 mln zł. I maksymalna kwota dotacji w tym roku będzie jeszcze wynosić 2483,20 gr, a na uczestnika z niepełnosprawnością lub autyzmem — 3228 zł. Jest to najwyższa kwota od lat. Dodatkowe decyzje, które podjęła Rada Ministrów, spowodują, że od 1 stycznia 2025 r. ta kwota dotacji na jednego uczestnika będzie wynosiła 2929 zł, a na osobę w spektrum autyzmu — 3807 zł. I to będzie, szanowni państwo, najwyższa podwyżka z roku na rok od lat, a właściwie od początku ich funkcjonowania.</u>
          <u xml:id="u-109.7" who="#KatarzynaNowakowska">Bo to, o czym państwo z Prawa i Sprawiedliwości zapominają powiedzieć, to przyczyna tej trudnej sytuacji. Otóż dotacja na uczestnika środowiskowego domu samopomocy powiązana jest bezpośrednio z kryteriami dochodowymi w pomocy społecznej, których państwo nie podnosili od 3 lat, mimo coraz trudniejszej sytuacji, trudnej sytuacji gospodarczo-ekonomicznej, rosnącej inflacji, rosnących kosztów. 12 lipca Rada Ministrów przyjęła rozporządzenie, na mocy którego kryteria dochodowe w pomocy społecznej wzrosną pierwszy raz od 3 lat — dla osoby samotnie gospodarującej o 30%, a dla osoby w rodzinie o 37%. I jak już jesteśmy przy kryteriach dochodowych, to sytuacja środowiskowych domów samopomocy nie jest jedynym skutkiem braku państwa reakcji na rosnące koszty życia i trudną sytuację materialną. Ale również przez to, że nie podnosili państwo kryteriów dochodowych, ludzie, którzy żyli poniżej minimum egzystencji w Polsce, nie łapali się, byli zbyt bogaci na pomoc społeczną. To również zmieniamy. Od 1 stycznia taka sytuacja nie wystąpi. To jest bardzo ważne, bo z tego powodu skrajne ubóstwo i liczba osób żyjąca w ubóstwie jest najwyższa. W 2023 r. była najwyższa od 10 lat i to jest podsumowanie państwa polityki i państwa polityki społecznej, którą państwo prowadzili w tym resorcie.</u>
          <u xml:id="u-109.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Bzdury.)</u>
          <u xml:id="u-109.9" who="#KatarzynaNowakowska">Jeśli chodzi o brak systemowego zabezpieczenia w przypadku osób potrzebujących największego wsparcia, to rzeczywiście odbiło się to na uczestnikach środowiskowych domów samopomocy, na osobach, które powinny móc korzystać z pomocy społecznej, a przez państwa byli na nią zbyt bogaci.</u>
          <u xml:id="u-109.10" who="#KatarzynaNowakowska">W Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej rozpoczęliśmy już przygotowywanie zmian, które ustabilizują tę sytuację, a kryteria dochodowe będą weryfikowane obowiązkowo co roku, tak by uznaniowość państwa już nigdy nie miała wpływu na to, czy te dotacje lub kryteria dochodowe są na odpowiednim poziomie. Tak jak mówię, dziwię się, że państwo mają czelność tutaj dzisiaj być i takie pytanie zadawać…</u>
          <u xml:id="u-109.11" who="#komentarz">(Poseł Józefa Szczurek-Żelazko: No wiecie co.)</u>
          <u xml:id="u-109.12" who="#KatarzynaNowakowska">…bo to jest państwa odpowiedzialność za to, co wydarzyło się w środowiskowych…</u>
          <u xml:id="u-109.13" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-109.14" who="#KatarzynaNowakowska">…domach samopomocy, i to, co wydarzyło się ze skrajnym ubóstwem w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-109.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech pani skończy się kompromitować.)</u>
          <u xml:id="u-109.16" who="#KatarzynaNowakowska">Najwyższy od 10 lat…</u>
          <u xml:id="u-109.17" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-109.18" who="#KatarzynaNowakowska">…poziom ubóstwa. To jest papierek lakmusowy polityki Prawa i Sprawiedliwości. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-109.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#MonikaWielichowska">Pytanie dodatkowe zada pan poseł Edward Siarka.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#MonikaWielichowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#EdwardSiarka">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#EdwardSiarka">Pani Minister! Proszę się nie dziwić, że zadajemy pytanie w istotnej sprawie, w sprawie dotyczącej działalności ŚDS-ów, które zajmują się opieką nad osobami z zaburzeniami psychicznymi. Przypomnę, że zgodnie z obowiązującymi obecnie zapisami prowadzenie ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi należy do państwa, jest zobowiązaniem państwa. Więc jeśli dzisiaj zadajemy te pytania, to dlatego, że państwo od stycznia, od lutego, od kiedy ośrodki wysyłają korespondencję do was i pytają, kiedy mogą być — i to jest pytanie dodatkowe — uruchomione dodatkowe środki, państwo na te pytania nie odpowiadacie. Pani mówi o konsultacjach, o rozmowach, a pytanie jest bardzo konkretne: Kiedy ŚDS-ie mogą liczyć na dodatkowe środki i ich uruchomienie, bo od tego zależy ich sprawne funkcjonowanie, funkcjonowanie, które odbija się na każdej rodzinie, którą dotyka przypadek osoby potrzebującej wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią minister Katarzynę Nowakowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#KatarzynaNowakowska">Szanowni Państwo! Absolutnie nie odmawiam państwu tego, że mogą państwo pytać o środowiskowe domy samopomocy.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Dziękujemy, łaskawco.)</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Władza łaskawa jest.)</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#KatarzynaNowakowska">Wspaniale by było, gdyby państwo…</u>
          <u xml:id="u-113.5" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-113.6" who="#KatarzynaNowakowska">…pomyśleli o tym wcześniej, zanim doprowadzili do tak tragicznej, do tak trudnej sytuacji, na którą odpowiadamy.</u>
          <u xml:id="u-113.7" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Sytuację to mają teraz.)</u>
          <u xml:id="u-113.8" who="#KatarzynaNowakowska">Koalicja 15 października na szczęście te środki uruchomiła. Obecnie czekamy… Wpłynęły już do nas zapotrzebowania od wojewodów i rzeczywiście te środki za chwilę do państwa popłyną, do środowiskowych domów samopomocy.</u>
          <u xml:id="u-113.9" who="#komentarz">(Głos z sali: W czerwcu miały być.)</u>
          <u xml:id="u-113.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Kiedy?)</u>
          <u xml:id="u-113.11" who="#KatarzynaNowakowska">Ale jeszcze dodatkowa informacja, bo o tym nie wspomniałam, jeśli chodzi o środki dla środowiskowych domów samopomocy. Dodatkowo w programie, który uruchomiliśmy, pracownicy ŚDS-ów otrzymają podwyżki, dodatki motywacyjne w kwocie 1 tys. zł z wyrównaniem od 1 lipca…</u>
          <u xml:id="u-113.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale ich nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-113.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-113.14" who="#KatarzynaNowakowska">…dlatego na ten cel przeznaczyliśmy 65 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-113.15" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Nie ma. Ale jest koniec czerwca.)</u>
          <u xml:id="u-113.16" who="#KatarzynaNowakowska">Ponad 10 tys. pracowników zostanie objętych tymi dodatkami, co również spowoduje, że koszty utrzymania środowiskowych domów samopomocy trochę się ustabilizują i te dwa źródła do państwa popłyną.</u>
          <u xml:id="u-113.17" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Kiedy realnie?)</u>
          <u xml:id="u-113.18" who="#KatarzynaNowakowska">Państwo mówią o reformach. W Zespole ds. Reformy Systemu Pomocy Społecznej mamy również przedstawicieli środowiskowych domów samopomocy i zebraliśmy już wnioski i prośby…</u>
          <u xml:id="u-113.19" who="#komentarz">(Głos z sali: W maju.)</u>
          <u xml:id="u-113.20" who="#KatarzynaNowakowska">…o zmiany ustawowe i legislacyjne, których państwo nie raczyli wprowadzić wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-113.21" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Kiedy te środki? Miały być w czerwcu. Proszę odpowiadać na pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-113.22" who="#KatarzynaNowakowska">Myślę, że razem ze stroną społeczną będziemy w stanie doprowadzić w końcu do naprawdę wyczekiwanych zmian przez środowiskowe domy samopomocy, a nie w taki sposób, jak państwo to próbują teraz zrobić, dopytując o swoje własne błędy.</u>
          <u xml:id="u-113.23" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Kiedy środki?)</u>
          <u xml:id="u-113.24" who="#KatarzynaNowakowska">Środki są uruchamiane, będą one od 1 sierpnia, podwyżki od 1 lipca. Dziękuję państwu serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-113.25" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: No to lipiec się kończy, a pieniędzy nie ma.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#MonikaWielichowska">Pytanie to kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#MonikaWielichowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 24. porządku dziennego: Informacja bieżąca.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#MonikaWielichowska">Przypominam, że na obecnym posiedzeniu Sejmu zostanie rozpatrzona informacja w sprawie pakietu deregulacyjnego dla przedsiębiorców, o której przedstawienie wnosi Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#MonikaWielichowska">Przypominam również, że przedstawienie uzasadnienia wniosku przez posła przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a udzielenie odpowiedzi przez przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Wystąpienia posłów w dyskusji nie mogą trwać dłużej niż 2 minuty. Na zakończenie dyskusji głos zabierają kolejno przedstawiciel wnioskodawców oraz przedstawiciel Rady Ministrów. Wystąpienie przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a wystąpienie przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie wystąpienia przedstawiciela Rady Ministrów. Czas przeznaczony na rozpatrzenie punktu: Informacja bieżąca nie może być dłuższy niż 90 minut.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#MonikaWielichowska">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Mirosława Adama Orlińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#MirosławAdamOrliński">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Rzeczywiście temat, który pragniemy poruszyć, jest tematem niezwykle istotnym dla koalicji rządzącej, dla obozu, który tworzy teraz większość w polskim parlamencie. Świadczy o tym także fakt, że tę informację bieżącą zgłaszaliśmy już także do poprzednika, do pana ministra Hetmana, który także na posiedzeniu referował, omawiał te wszystkie punkty. Bo dla nas, dla koalicji, która obecnie rządzi, ułatwienia odnośnie do prowadzenia działalności gospodarczej to kluczowy element całej strategii wielu działań podejmowanych w gospodarce, także w ostatnich dniach na posiedzeniach komisji gospodarki, której jestem członkiem wspólnie z poszczególnymi i obecnymi także na tej sali posłami, posłankami. Ten temat naprawdę bardzo mocno wybrzmiewa. Chodzi o temat, który realizujemy, czyli wakacje od ZUS-u. Projekt został przyjęty i będzie wchodził w drugiej połowie roku. Ale chodzi także o te wszystkie tematy związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, które naprawdę dla przedsiębiorców, także tych wszystkich, którzy zostali poturbowani przez Polski Ład… To bardzo często w wielu wypowiedziach na spotkaniach z mieszkańcami, z przedstawicielami różnych branż, także ostatnio na posiedzeniu połączonych komisji gospodarki i Komisji Infrastruktury bardzo mocno wybrzmiewało, że ten Polski Ład poturbował przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#MirosławAdamOrliński">Dlatego, panie ministrze, pytanie: Jakie deregulacje przygotowujecie w ministerstwie rozwoju? Jakie są pomysły? Bardzo potrzebny jest pakiet rozwiązań, który ułatwi funkcjonowanie przedsiębiorców. Jest on bardzo oczekiwany przez polskich przedsiębiorców. Prosimy o odpowiedź na pytanie: Jakie działania podejmuje ministerstwo w celu wprowadzenia pakietu zmian korzystnych dla przedsiębiorców? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#MonikaWielichowska">Proszę o udzielenie odpowiedzi ministra rozwoju i technologii pana Krzysztofa Paszyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#KrzysztofPaszyk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#KrzysztofPaszyk">Szanowna Pani Marszałek! Panie, Panowie Posłowie! Na początku chciałem bardzo serdecznie podziękować panu posłowi i klubowi Polskiego Stronnictwa Ludowego za wniosek o tę informację. Nie ukrywamy od samego początku, my jako Ministerstwo Rozwoju i Technologii i cały rząd pana premiera Donalda Tuska, że chcemy doprowadzić naszymi staraniami do tego, aby Polska dołączyła do tej rodziny krajów europejskich, w których przedsiębiorcy mogą pozwolić sobie na komfort prowadzenia działalności gospodarczej w taki sposób, aby zajmować się tym, co potrafią robić najlepiej, a nie poświęcać sporej części swojego czasu na radzenie sobie z gąszczem często bardzo sprzecznych przepisów dotyczących funkcjonowania, kontroli, które czasami są w ogóle wzięte z sufitu, a narażają na koszty, na przestoje tych, którzy prowadzą działalność gospodarczą. Chodzi również o to, by nie poświęcali wiele czasu i kosztów na interpretowanie prawa gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#KrzysztofPaszyk">To nie są dobre warunki do prowadzenia działalności gospodarczej, dlatego podejmujemy tę inicjatywę, robimy ten pierwszy krok, pierwszy z całej serii, który ma z jednej strony, co ważne i co chciałem podkreślić, doprowadzić do tego, aby usuwać niepotrzebne ograniczenia dla prowadzących działalność gospodarczą, a z drugiej — i tu jest pewnego rodzaju novum — ma tak kształtować te przepisy, aby one za rok, 2, 3 lata, 5 lat z powrotem nie dawały pretekstu, nie stanowiły pokusy do tego, aby znów były przedmiotem regulacji. Bo analiza dotychczasowych starań różnych ekip, patrząc na barwy polityczne, wskazuje, że niestety bardzo często tak się kończyło: prawo ulegało uproszczeniu, po to żeby po 2, 3 latach niestety z powrotem wprowadzano do niego zasady, które były zasadami doregulowującymi różne obszary.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#KrzysztofPaszyk">Wprowadzamy pierwszy pakiet deregulacyjny dla przedsiębiorców. Będzie to projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowania prawa gospodarczego. To jest efekt powołanego w Ministerstwie Rozwoju i Technologii pełnomocnika zajmującego się deregulacją prawa gospodarczego i Zespołu ds. Deregulacji i Dialogu Gospodarczego. Do zadań pełnomocnika należy m.in. analizowanie oraz monitorowanie warunków prowadzenia działalności gospodarczej, przedstawianie propozycji działań, w tym legislacyjnych, związanych z prowadzeniem biznesu. Na czele tego zespołu stanął pan mec. Mariusz Filipek. Ten pakiet, który prezentujemy, to jest m.in. efekt pracy tego zespołu, pełnomocnika, ale również bardzo intensywnego dialogu ze środowiskami przedsiębiorców. To chciałem podkreślić, bo to jest też pewna filozofia, która nam przyświeca. Chodzi o to, aby te zmiany nie były tylko i wyłącznie efektem pracy urzędników Ministerstwa Rozwoju i Technologii, chociaż bardzo wysoko cenię sobie ich kompetencje, ale również żeby to była pewna współpraca i dialog ze środowiskami przedsiębiorców, też z organizacjami. Jak wiemy, mamy bardzo prężnie działających przedsiębiorców skupionych właśnie w takich organizacjach i regionalnie, i ogólnokrajowo. I to wszystko, co dzisiaj zaprezentuję, to jest właśnie efekt tej pracy.</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#KrzysztofPaszyk">Króciutko o tym, jak wyglądał przebieg prac. 5 kwietnia br. projekt został rozesłany do uzgodnień międzyresortowych, opiniowania i konsultacji publicznych z 30-dniowym terminem na zgłaszanie uwag. Projekt wysłano do 539 podmiotów do konsultacji. W dniach 25–26 czerwca przeprowadzona została konferencja uzgodnieniowa. Obecnie trwa opracowanie nowego tekstu w związku z tymi zmianami. Chcemy, aby ustawa jesienią trafiła do Sejmu. Na tym etapie planuje się, że ustawa wejdzie w życie 1 stycznia 2025 r.</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#KrzysztofPaszyk">I odpowiadając na pytanie pana posła wnioskodawcy, krótko powiem o projekcie. Dotyczy on ok. 50 różnego rodzaju zmian. Niektóre propozycje, jak skrócenie czasu kontroli u mikroprzedsiębiorców, wynikają bezpośrednio z exposé pana premiera Donalda Tuska. To chciałem podkreślić, nawiązując do też jasnego, stanowczego kierunku, który obraliśmy jako rząd. Najważniejsze obszary objęte projektem to skrócenie maksymalnego czasu kontroli u mikroprzedsiębiorców z obecnie 12 do 6 dni. Wprowadzenie obowiązku doręczenia przedsiębiorcy przed wszczęciem kontroli wstępnej listy informacji i dokumentów. To jest bardzo często wielki problem i przyczyna paraliżu wielu firm w związku z kontrolą.</u>
          <u xml:id="u-117.6" who="#KrzysztofPaszyk">Kolejna propozycja dotyczy cyfryzacji. To forma dokumentowa umowy leasingu, elektronizacja postępowania przed Krajową Izbą Odwoławczą oraz wprowadzenie tzw. e-weksla.</u>
          <u xml:id="u-117.7" who="#KrzysztofPaszyk">Kolejny element tego projektu to lepsza regulacja, przyjazne prawo gospodarcze. To postulat też bardzo często zgłaszany przez przedsiębiorców. Chcemy jasno, kategorycznie odejść od zwyczajów, które niestety jeszcze niedawno gościły w tej Izbie — ustawa była przyjmowana nocą, a wchodziła w życie w kolejnych dniach. Tak nie da się być przygotowanym i stosować tak przyjmowanego prawa. Chcemy być wierni pewnemu standardowi, a więc zasadzie: one in, one out, tj. jeden za jeden. Każdemu nałożeniu nowego obowiązku administracyjnego na przedsiębiorcę powinno towarzyszyć odpowiednie odciążenie w zbliżonym obszarze.</u>
          <u xml:id="u-117.8" who="#KrzysztofPaszyk">Kolejna kwestia to odpowiednie vacatio legis dla prawa gospodarczego, dla przepisów, które dotyczą przedsiębiorców. Mówimy tu o 6 miesiącach, aby się przygotować do stosowania tego prawa, aby mieć należyte rozeznanie, interpretację, aby nie było właśnie tego, o czym wcześniej mówiłem, co wszyscy, którzy prowadzą działalność gospodarczą, zgodnie określają jako naprawdę wielką patologię.</u>
          <u xml:id="u-117.9" who="#KrzysztofPaszyk">Myślimy również bardzo poważnie, doceniamy należyte znaczenie rzemiosła w Polsce. Rzemieślnicy to bardzo ważna część polskiej rzeczywistości gospodarczej, niedoceniana przez wiele ostatnich lat. Chcemy m.in. wprowadzić zmianę definicji rzemiosła i rzemieślnika. Rzemiosło będzie mogło być wykonywane również w formie spółki kapitałowej. Dofinansowanie będzie wypłacane za przystąpienie do egzaminu, a nie za jego zdanie — mamy tu na myśli uczniów, którzy są w rzemiośle kształceni.</u>
          <u xml:id="u-117.10" who="#KrzysztofPaszyk">Wprowadzamy mediacje, a więc zachęty do mediacji w postępowaniach sądowych. W postępowaniu administracyjnym będzie uproszczenie. To np. wprowadzenie możliwości wydawania tzw. decyzji hybrydowych, załączniki w formie elektronicznej. Inne formy to doprecyzowanie reguł dotyczących liczenia karencji odnoszącej się do możliwości ponownego skorzystania z tzw. małego ZUS plus. To też był postulat bardzo często zgłaszany przez przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-117.11" who="#KrzysztofPaszyk">Krótko: Cele tego projektu, jakie zakładamy, jakie chcemy osiągnąć, to zmniejszenie liczby zbędnych i nadmiernych wymogów regulacyjnych, co wygeneruje oszczędności czasowe i kosztowe po stronie obywateli i przedsiębiorców. Chcemy, aby rezultatem były szybsze i sprawniejsze procedury administracyjne, co przełoży się również na efektywność pracy administracji publicznej, niemającej dzisiaj najlepszych notowań u przedsiębiorców. Przewidujemy również, że podjęte działania będą stanowić pozytywny impuls dla przedsiębiorców oraz obywateli, istotnie wpływając na jakość życia i poprawę warunków do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-117.12" who="#KrzysztofPaszyk">Na koniec, Wysoka Izbo, chcę też zapewnić, że trwają bardzo wytężone wewnętrzne prace analityczne nad rozwiązaniami, które mogłyby się znaleźć w drugim przygotowywanym pakiecie deregulacyjnym. W związku z czym jesteśmy otwarci na propozycje ze strony osób zainteresowanych, ze strony przedsiębiorców. Chcę też powiedzieć, że po sezonie urlopowym z inicjatywy ministerstwa będą się odbywały regionalne konsultacje z przedsiębiorcami, po to aby szukać kolejnych obszarów, które są uciążliwe, które powodują utrudnienia w prowadzeniu działalności gospodarczej. Pani marszałek, bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-117.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#MonikaWielichowska">Informuję, że zgłosili się posłowie do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#MonikaWielichowska">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze zapisać się do głosu?</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#MonikaWielichowska">To jest ten czas, bo zaraz zamknę listę.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#MonikaWielichowska">Na razie mamy ponad 40 osób zapisanych do głosu, więc aby wszyscy się zmieścili w czasie, proponuję 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#MonikaWielichowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#MonikaWielichowska">Pierwsza głos ma pani poseł Olga Ewa Semeniuk-Patkowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-118.7" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#OlgaEwaSemeniukPatkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dzień dobry w podobno uśmiechniętej Polsce — szkoda tylko, że wśród smutnych przedsiębiorców stojących przy łóżku polskiej gospodarki doprowadzonej waszymi rządami do stanu terminalnego.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#OlgaEwaSemeniukPatkowska">To, co dziś zaprezentował pan minister, to swoista kapitulacja przed problemami i wyzwaniami, jakie stoją przed polską gospodarką. Miała być rozpędzona gospodarka, a jest kryzys. Miała być troska o polski produkt i polską markę, a są uproszczenia dla niemieckich wiatraków i chińskich paneli fotowoltaicznych. Miał być szczęśliwej Polski czas, a jest ryzyko upadku nawet 3 mln rodzimych firm. Miało być wsparcie dla samorządów, a jest zamknięcie Programu Inwestycji Strategicznych. Widzimy brak zamówień publicznych, zapaść inwestycji samorządowych, spadek eksportu — także do waszych niemieckich przyjaciół — powiększającą się dziurę budżetową Domańskiego. Pan Sławomir Dudek napisał, że będzie to pierwszy minister z tak dużym długiem. Spójrzcie chociaż na pierwsze strony gazet.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#komentarz">(Głos z sali: O was.)</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#OlgaEwaSemeniukPatkowska">Te gazety krzyczą, że za chwileczkę polski biznes będzie umierał.</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Kto to przygotował?)</u>
          <u xml:id="u-119.6" who="#OlgaEwaSemeniukPatkowska">Nie potraficie stworzyć żadnych tarcz osłonowych. Zostawcie ten pseudopakiet deregulacyjny w swojej szafce i zacznijcie rozmawiać z biznesem, póki jeszcze jest. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-119.7" who="#komentarz">(Poseł Magdalena Małgorzata Kołodziejczak: Żenada.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Marię Małgorzatę Janyską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#MariaMałgorzataJanyska">Pani Marszałkini! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Kluczem do wszelkich deregulacji oraz do stworzenia przyjaznego środowiska dla działalności gospodarczej jest zmiana zasad stanowienia prawa gospodarczego. To jest niezbędny priorytet. Poprzednio rządzący zniszczyli kompletnie prawodawstwo, w tym prawodawstwo gospodarcze. Przedsiębiorcy przez ostatnie lata jako największą barierę w działalności gospodarczej wskazywali nieustająco niestabilne prawo, wprowadzone z dnia na dzień, bez konsultacji, bez analiz skutków.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#MariaMałgorzataJanyska">Jak choćby, o ironio, nazwany Polskim Ładem system podatkowy, który był wprowadzony z dnia na dzień z pogwałceniem prawa podatkowego i natychmiast po wprowadzeniu był wielokrotnie zmieniany.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Ministerstwo Finansów tak to przygotowało.)</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#MariaMałgorzataJanyska">W imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej przygotowałam oraz przedstawiałam projekt, który dotyczył właśnie zmiany zasad stanowienia prawa gospodarczego. Gdzie wylądował za rządów PiS-u? Oczywiście w zamrażarce. Nawet się nad tym nie pochylili, nawet ta słynna komisja deregulacyjna. A co zawierał ten projekt? M.in. obowiązkowe konsultacje, analizy, oceny wpływu na działalność przedsiębiorców, także wobec projektów poselskich — bo taki system wprowadzili: projekty poselskie po to, żeby nie było tych analiz — specjalne traktowanie mikro- i małych przedsiębiorców, vacatio legis do 6 miesięcy, wydłużenie terminów konsultacji itd. Panie ministrze, jestem przekonana, że ten właśnie etap stanowienia prawa będzie dla nas najważniejszy.</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jarosława Rzepę, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#JarosławRzepa">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałbym, panie ministrze, podziękować za tę próbę i tę ustawę, którą zobaczymy we wrześniu. Bo, szanowni państwo, stanowiąc prawo, powinniśmy stanowić je tak, aby ono było czytelne, przejrzyste, ale przede wszystkim służyło polskiej gospodarce, bo dzisiaj przede wszystkim mówimy o gospodarce. Dziękuję też za zapowiedzi, że to nie koniec, panie ministrze, tych deregulacji, bo one są potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#JarosławRzepa">Chciałbym zapytać konkretnie. Pan minister tak delikatnie o tym powiedział. Jakie są ewentualnie przewidywane skutki ekonomiczne deregulacji, jak również skutki społeczne i mechanizmy, jakie będą kontrolowały wprowadzenie tej deregulacji? Bo to jednak jest też bardzo ważne, nie tylko to, jak to wprowadzimy, ale czy te deregulacje faktycznie będą skuteczne. Na to bym bardzo prosił pana ministra o odpowiedź. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Łukasza Litewkę, klub Lewica. Nie widzę pana posła.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Witolda Tumanowicza, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WitoldTumanowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pakiet deregulacyjny dla przedsiębiorców to oczywiście dobry pomysł, dobry kierunek. Będziemy popierać wszelkie rozwiązania, które będą wychodzić naprzeciwko polskim przedsiębiorcom, którzy przecież dają pracę wielu Polakom. Natomiast ta debata to bicie piany. Próbujecie stworzyć wrażenie, że zajmujecie się problemami przedsiębiorców. A jaka jest prawda? Obiecaliście jako PSL dobrowolny ZUS dla przedsiębiorców. Było to waszym konkretem, gwarancją. Okazało się, że w waszych obietnicach są gwiazdki, a drobnym druczkiem jest dopisane, że to nie żadna dobrowolność, tylko i wyłącznie wakacje od ZUS-u. To też dobre rozwiązanie, ale nie takie, jakie obiecywaliście. Co, jeśli kolejne wasze pomysły będą kastrowane? Co, jeśli wasze pomysły będą nierealizowane przez obecny rząd? Czy będziecie mieli odwagę wyjść z koalicji? Bo jak podobno powiedział premier Kosiniak-Kamysz, utrata wyborców jest kosztowniejsza niż trwanie w takiej koalicji. Czy będziecie mieli tę odwagę? To jest moje pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Pawła Rychlika, Prawo i Sprawiedliwość. Nie widzę pana posła.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Janusza Cichonia, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#JanuszCichoń">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W 2014 r. powołaliśmy Komisję Kodyfikacyjną Ogólnego Prawa Podatkowego, która przygotowała najpierw założenia, a potem nową ordynację podatkową. Co z nią zrobił PiS w 2017 r.? Przekazał do Ministerstwa Finansów, które dokonało zmian w takiej formule, która wybiła wszystkie zęby tej ordynacji. Co w tej ordynacji było? Np. niewładcze formy wsparcia, jeśli chodzi o przedsiębiorców, i w ramach tego dostęp do informacji i gwarancja, że jeśli zastosuję się do informacji uzyskanej w systemie urzędu skarbowego, to podlegam ochronie prawnej, prawo do konsultacji z urzędnikiem skarbowym w urzędzie skarbowym i protokół z tej konsultacji i ochrona prawa z tego powodu, porozumienie z urzędnikiem skarbowym, które także dawało pewne gwarancje, i wreszcie mediacje. Wyrzuciliście te rozwiązania do kosza. Moim zdaniem powinniśmy do nich próbować wrócić. Ta ordynacja, nowa ordynacja jest na stole i to jest rozwiązanie systemowe, panie ministrze, a nie rozwiązania doraźne, epizodyczne. Tą drogą powinniśmy iść.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Urszulę Nowogórską, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#UrszulaNowogórska">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, bardzo dziękuję za tę informację, którą pan przedstawił, za wszystkie działania i pracę nad ustawą deregulacyjną, która może ułatwić życie i pracę przedsiębiorcom. Jak doskonale wszyscy wiemy, co druga złotówka w budżecie państwa pochodzi od przedsiębiorców, więc przedsiębiorcy oczekują ułatwienia procedur i nieprzeszkadzania im tak naprawdę w robocie, na której dobrze się znają. Chciałam zapytać, panie ministrze, czy zostaną wznowione prace nad powstaniem ustawy o rzemieślnikach, bo w poprzedniej kadencji były takie zapowiedzi. Tej ustawy nie zobaczyliśmy. Czy rzeczywiście ministerstwo podejmie takie działania? No i przede wszystkim to, co postulują przedsiębiorcy: obniżenie składki zdrowotnej po to, żeby mogli rzetelnie pracować na rzecz państwa polskiego i naszego budżetu. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Tadeusza Tomaszewskiego, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#MonikaWielichowska">Jest pan poseł? Jest.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W ostatnim czasie uczestniczyłem w spotkaniu z Cechem Rzemiosła i Małej Przedsiębiorczości w Gnieźnie. Rzemieślnicy zrzeszeni w tej organizacji społeczno-zawodowej postulują do rządu o następujące kwestie. Po pierwsze, wprowadzenie zasady płacenia chorobowego od pierwszego dnia przez ZUS, po drugie, odejście — jak piszą — jak najszybciej od opresyjnego systemu podatkowo-składkowego poprzez czytelne naliczanie składki zdrowotnej i, po trzecie, poprzez ograniczenie czasu kontroli, tej kontroli skarbowej prowadzonej przez urzędy skarbowe, maksymalnie do 6 dni w skali roku, po czwarte, uważają również, że w ostatnich latach płaca minimalna była podwyższana z powodów politycznych, a nie uwzględniają sytuacji ekonomicznej, i uważają, że tak nie powinno się dalej czynić.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#TadeuszTomaszewski">W tej sprawie skierowałem interpelację do pana ministra. Jeszcze nie mam odpowiedzi, w związku z powyższym korzystam z okazji, aby dzisiaj zapytać o te rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Kwiecień, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#AnnaKwiecień">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dzisiaj zajrzałam na stronę Głównego Urzędu Statystycznego i sprawdzałam dane dotyczące wymiany handlowej pomiędzy Polską a naszymi głównymi partnerami zagranicznymi. I co tam przeczytałam? Obroty handlowe od stycznia do maja kształtowały się na poziomie 18 mld. W analogicznym okresie roku ubiegłego były one na poziomie 24 mld. W porównaniu z ubiegłym rokiem spadek eksportu jest, proszę państwa, o 10%. To jest potężny spadek.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#AnnaKwiecień">Szanowni państwo, panie ministrze, chciałam dopytać, jakie konkretne rozwiązania macie państwo przygotowane dla naszych polskich eksporterów, tak żeby zahamować ten gwałtowny spadek. Spada także import. Co prawda nie miałam czasu sprawdzić, czy mówimy tutaj o półproduktach, surowcach czy też gotowych wyrobach, niemniej jednak te dane zatrważają.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#AnnaKwiecień">Chciałam jeszcze powiedzieć, że społeczeństwo bardzo się obawia…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#AnnaKwiecień">…że zamienimy eksport towarów i usług…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#AnnaKwiecień">…na eksport, niestety, pracowników, taniej siły roboczej z Polski.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#komentarz">(Poseł Maria Małgorzata Janyska: Wykombinowała.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Zofię Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#ZofiaCzernow">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Bardzo się cieszę, że po ostatnich latach zastojów i braku działań na rzecz deregulacji — nasze projekty były w zamrażarce — do Sejmu powraca ta ważna sprawa. Dziękuję za to panu ministrowi i ministerstwu. To są bardzo potrzebne działania.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#ZofiaCzernow">W swojej wypowiedzi zwrócę uwagę na rzemiosło. To bardzo dobrze, że w pierwszym pakiecie znajduje się rzemiosło, że jest docenienie roli rzemiosła i dbałość o to, aby ono nie podupadało. A tak jest obecnie. Szkolenie uczniów to jest wielki problem, rzemieślnicy nie chcą szkolić, bo po pierwsze, brak chętnych, a po drugie — przede wszystkim — bardzo niskie jest wynagrodzenie za wyszkolenie ucznia, do tego płatne tylko wtedy, kiedy uczeń zda egzamin, tymczasem powinno być płatne wtedy, kiedy uczeń zakończy cykl szkolenia, bo to nie rzemieślnik odpowiada za to, że uczeń z jakichś powodów do egzaminu nie przystąpił. Tak że bardzo proszę, panie ministrze, żeby uwzględnić fakt zakończenia szkolenia, bo rzemiosło, zawody rzemieślnicze upadają. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Wiesława Różyńskiego, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WiesławRóżyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jest to dobry kierunek, jeśli chodzi o realizację programu, który stoi przed przedsiębiorstwami, przed drobną przedsiębiorczością — czytelne prawo, czytelne przepisy. Dużo jeszcze brakuje, bo są zaniedbania odnośnie do Prawa budowlanego, prawa odbioru, nadzorów budowlanych, a to wydłuża inwestycje, powoduje dodatkowe koszty i są z tym bardzo duże problemy. Czyli deregulacja tych przepisów jest jak najbardziej wskazana, potrzebna, nawet bardzo potrzebna. Chciałbym powiedzieć, że drożdżami naszej gospodarki są właśnie małe i średnie przedsiębiorstwa i należy im pomóc, ułatwić. Dodatkowe opłaty jak opłaty księgowe to dla małych przedsiębiorstw bardzo duże koszty i wręcz utrudnienia, kolejna bariera na ich drodze przedsiębiorczości. Ale przede wszystkim ważne jest, przedsiębiorcy tego oczekują, byśmy obniżyli składkę zdrowotną o ile jest to na tę chwilę możliwe. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Ryszarda Terleckiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#RyszardTerlecki">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Czy jest możliwy rozwój gospodarki bez sprawnego i konkurencyjnego transportu? Nie, tymczasem branża transportowa od dłuższego czasu domaga się wsparcia ze strony rządu. Powodem jest osłabienie koniunktury w Unii, rosnąca konkurencja ukraińskich przewoźników, rosnące składki ZUS — to tylko niektóre kłopoty tej branży, i nie ma na to odpowiedniej reakcji. Rząd Prawa i Sprawiedliwości w podobnych sytuacjach wdrażał programy osłonowe. Czy Ministerstwo Rozwoju i Technologii, jak się pięknie nazywa, ma zamiar jakoś w tej sprawie zareagować? Kiedy polscy przewoźnicy będą mogli liczyć na tarczę osłonową?</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Danutę Jazłowiecką, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#DanutaJazłowiecka">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#DanutaJazłowiecka">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W art. 34 ustawy mającej na celu deregulację prawa gospodarczego i administracyjnego proponowane są zmiany dotyczące ustawy — Prawo zamówień publicznych z 2019 r. Gros zapisów związanych z zamówieniami publicznymi dotyczy zmian toku postępowania odwoławczego stron lub uczestników postępowania odwoławczego. Mam pytania do pana ministra: Czy zmiany były konsultowane z Urzędem Zamówień Publicznych? Jak duża liczba adresatów objęta zostanie wprowadzonymi normami, zmianami? W jakim stopniu wprowadzane zmiany uproszczą procedury? I ostatnie pytania. Czy przedsiębiorcy zgłaszali inne postulaty zmian w zakresie zamówień publicznych czy generalnie w zakresie deregulacji prawa gospodarczego? Jakie postulaty zgłaszali? Jaka będzie reakcja na przyjęcie bądź odrzucenie tych postulatów? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Katarzynę Czocharę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#KatarzynaCzochara">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Słuchając zapowiedzi Donalda Tuska w trakcie kampanii we wrześniu ub.r., można było stwierdzić, że będziemy żyć w krainie mlekiem i miodem płynącej. A każdy widzi, jak się stało, jak sytuacja wygląda po 7 miesiącach.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#komentarz">(Głos z sali: No jak?)</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#KatarzynaCzochara">Rachunki za energię elektryczną wyższe nawet o 70%. Wzrost cen gazu i wody — 40%. Paliwo miało kosztować 5,19 zł, a też każdy wie, ile kosztuje. Masowy napływ nielegalnych uchodźców do naszego kraju…</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#komentarz">(Głos z sali: O, też?)</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#KatarzynaCzochara">Też, też.</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#KatarzynaCzochara">Teraz Ministerstwo Infrastruktury zapowiada, że chce wprowadzić opłaty na nowo wybudowanych odcinkach autostrad i dróg ekspresowych. Cytuję: Sieć dróg płatnych nie była rozszerzana od 2017 r. Od tego czasu w Polsce oddano do użytku znaczącą liczbę nowych odcinków dróg krajowych klasy A oraz dróg krajowych klasy S — wyjaśnia Ministerstwo Infrastruktury. Panie ministrze, proszę o odpowiedź z mównicy, ale też na piśmie: Jaki to będzie miało wpływ na rozwój polskich firm? Ile dodatkowo podatków będą musiały zapłacić?</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, pani poseł. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Pawła Masełkę, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PawełMasełko">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Bardzo dobrze, że dzisiaj rozmawiamy o tym pierwszym pakiecie. Jestem przekonany, że w najbliższych miesiącach również kolejne pakiety będą prezentowane w trakcie obrad Wysokiej Izby i posiedzeń rządu. Takie są oczekiwania przedsiębiorców. Wreszcie wróciła normalność i wreszcie się z nimi rozmawia, co widzimy m.in. na posiedzeniach Komisji Gospodarki i Rozwoju. Mamy tam tego typu sygnały, że wreszcie ktoś słucha przedsiębiorców, czyli tych, którzy płacą podatki, w znacznej mierze tutaj, i zatrudniają ludzi, generują miejsca pracy.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#PawełMasełko">Mały ZUS zostanie doprecyzowany. Mamy ponad 600 spraw sądowych pracodawca kontra Zakład Ubezpieczeń Społecznych dotyczących interpretacji tego, kiedy można z niego skorzystać. Mam pytanie do pana ministra: Jaka jest liczba przedsiębiorców, którzy korzystają z małego ZUS-u? Czy są plany, żeby ewentualnie w przyszłości rozszerzyć mały ZUS na małych i średnich przedsiębiorców, np. osiągających przychód na poziomie 120 tys. zł? Myślę, że dla nich to naprawdę duża ulga od tego obciążenia. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Kazimierza Chomę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#KazimierzBogusławChoma">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przy tym projekcie bardzo dużo piszecie państwo o ocenie skutków regulacji. Ministerstwo Finansów w uwagach dotyczących projektu wprost pisze, że należy podkreślić, że te nowe rozwiązania wpływają na sektor finansów publicznych i generują kolejne skutki finansowe dla budżetu państwa. Nie ma w ogóle w tym projekcie uwzględnionych skutków finansowych, nie ma oceny skutków regulacji, w przypadku której te skutki finansowe są podstawowe. Proszę o odpowiedź, dlaczego tego nie ma.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#KazimierzBogusławChoma">Drugie pytanie. Mówicie państwo, że rozmawiacie z przedsiębiorcami. Widocznie z innymi niż ja. Dane ogólne: I półrocze przyniosło zamknięcie 1,6 tys. sklepów w Polsce, zaś ponad 5 tys. placówek zawiesiło działalność. Trend ten będzie się utrzymywał — donosi „Rzeczpospolita”. Energia… Na to trzeba reagować natychmiast, a nie czekać, aż wykończycie całą branżę.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Elżbietę Gapińską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#ElżbietaGapińska">Bardzo dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#ElżbietaGapińska">Szanowni Państwo! Panie Ministrze! Bardzo dziękuję za to, że państwo zajęliście się sprawą deregulacji, bo deregulacja jest bardzo ważna dla polskich przedsiębiorców. Ci, którzy docierają do mojego biura poselskiego, mówią o tym, że deregulacja powinna dotyczyć także biurokracji. W ocenie przedsiębiorców, którzy docierają do biur poselskich, powinno być większe ograniczenie biurokracji w instytucjach publicznych. Bardzo często w tych instytucjach multiplikuje się, powtarza dokumenty, które już się w nich znajdują, co powoduje wydłużenie czasu załatwiania spraw przez przedsiębiorców. Bardzo proszę zwrócić uwagę na ten aspekt. Państwo powinno bowiem maksymalnie ułatwiać obywatelom prowadzenie ich działalności.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#ElżbietaGapińska">Chciałabym zapytać, czy planujecie państwo ograniczenie biurokracji w instytucjach państwowych. Czy macie zdiagnozowane, w których instytucjach jest jej najwięcej? Bo obywatele czy przedsiębiorcy, którzy docierają do naszych biur poselskich, a przynajmniej do mojego, mówią, że taką instytucją jest np. ZUS. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Marzenę Machałek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#MarzenaAnnaMachałek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Naprawdę docierają do nas niepokojące, a nawet bardzo niepokojące, dane na temat kondycji polskich przedsiębiorstw. Topnieją zyski firm, prawdopodobnie idzie kolejna fala upadłości i zwolnień. I tak w I kwartale 2024 r. rentowność tzw. przedsiębiorstw niefinansowych zatrudniających co najmniej 50 osób zmalała z 4,4% do 2,9%. Biorąc pod uwagę tylko pierwsze kwartały, niższa rentowność we współczesnej historii była tylko w kryzysowych latach, w tym w 2009 r. Mocno zmalał też zysk tych przedsiębiorstw, który wyniósł 37 mld, w porównaniu do pierwszych kwartałów ostatnich 2 lat, kiedy wynosił 61 mld. O 5% wzrósł odsetek tzw. firm nierentownych.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#MarzenaAnnaMachałek">Myślę, że możemy odmieniać słowo „deregulacja” przez różne przypadki, ale ja oczekuję od pana ministra konkretnych odpowiedzi na pytania: Gdzie, w którym miejscu ta ustawa odpowiada na problemy przedsiębiorstw?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#MarzenaAnnaMachałek">Które przepisy mają poprawić ich kondycję? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jerzego Meysztowicza, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#JerzyMeysztowicz">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Kiedy rozmawiamy z przedsiębiorcami, bardzo często mówią oni o trudnych relacjach z administracją celno-skarbową. Rzeczywiście jest to w wielu przypadkach duży problem, te sprawy czasami trafiają do w sądu. Trwa to latami i w zasadzie często doprowadza do upadku przedsiębiorstw. Na ostatnim posiedzeniu Komisji Gospodarki i Rozwoju przedstawiciele Ministerstwa Finansów przedstawiali propozycje, które mają się znaleźć w pakiecie deregulacyjnym właśnie związanym z administracją celno-skarbową. Zastanawiam się, panie ministrze, czy nie byłoby dobrze, żeby te pakiety deregulacyjne były kompletne, tzn. żeby znalazły się tam zarówno propozycje Ministerstwa Rozwoju i Technologii, jak i Ministerstwa Finansów oraz innych podmiotów, propozycje, które mogą rzeczywiście zmienić przepisy, tak żeby ułatwić życie przedsiębiorcom. Bez przedsiębiorczości, bez rozwoju gospodarki nasz kraj niestety nie będzie mógł dalej się rozwijać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#MonikaWielichowska">Zanim zaproszę panią poseł Agnieszkę Ścigaj, chciałam serdecznie przywitać i pozdrowić przedstawicieli stowarzyszenia z Łomży Youth Human Impact, uczestników projektu: Bet On A Woman. Mamy dzisiaj gości z Hiszpanii, Portugali, Turcji i Polski, którzy uczestniczą w projekcie dotyczącym edukacji kobiet z mniejszymi szansami. Witamy państwa serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#komentarz">(Poseł Alicja Łepkowska-Gołaś: Na moje zaproszenie, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#MonikaWielichowska">I już zapraszam panią poseł Agnieszkę Ścigaj, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#AgnieszkaŚcigaj">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Jak wynika z ostatnio opublikowanego raportu banku centralnego sytuacja finansowa polskich przedsiębiorców znacznie pogorszyła się w stosunku do ubiegłego roku. Zmalała rentowność, zwiększyło się zadłużenie, zmniejszyła się płynność. W takiej sytuacji jak nigdy przedtem potrzebna jest realizacja państwa postulatów, chodzi tu choćby nawet o chorobowe płacone od pierwszego dnia przez ZUS, zapłatę podatków po wykonaniu płatności za fakturę, wprowadzenie ryczałtu w przypadku składki zdrowotnej i zlikwidowanie podatku Belki czy kwotę wolną od podatku wynoszącą do 60 tys. To są tylko niektóre państwa propozycje. Kiedy one zostaną wdrożone? Chodzi o to, żeby nie było za późno.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#komentarz">(Poseł Maria Małgorzata Janyska: 8 lat.)</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#AgnieszkaŚcigaj">Co do deregulacji i uproszczeń prawa: nie wiem, czy pan minister wie, ale w tym roku doszło do ponad 100 zmian dotyczących decyzji Krajowej Administracji Skarbowej, zmian w zakresie indywidualnych interpretacji, co niestety w wielu przypadkach uderza w firmy, np. takie prowadzące catering dietetyczny, chodzi tu też o zmianę przepisów dotyczącą termomodernizacji. Czy to nie jest sprzeczne z celami tej ustawy?</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! PiS przez ostatnie 8 lat wykańczał przedsiębiorców. My mamy inną filozofię rządzenia i szacunek dla osób przedsiębiorczych. Już udało się obniżyć VAT dla sektora beauty do 8% i wprowadzić miesiąc wolny od składek na ubezpieczenia społeczne oraz świadczenie urlopowe w wysokości połowy płacy minimalnej, a przed nami jeszcze dużo więcej. Pakiet deregulacyjny to zupełnie nowa jakość i daleko idące ułatwienia w prowadzeniu firmy. Na szczególną uwagę zasługują cyfrowe umowy leasingowe, długo wyczekiwane przez branżę, wprowadzenie do obiegu gospodarczego weksla w formie elektronicznej, przyspieszenie procedur administracyjnych czy skrócenie maksymalnego czasu kontroli, a do tego półroczne vacatio legis, tak aby firmy miały czas przygotować się do zmian. Cieszy fakt, że cały sektor przedsiębiorców jest pozytywnie nastawiony do tego pomysłu. Nie ma rozwoju państwa bez silnej gospodarki i bez przedsiębiorców. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszamy panią poseł Teresę Pamułę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#TeresaPamuła">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Kiedy patrzymy na państwa tarczę prawną, to widać, że jest ona bezzębna, nie ma w niej żadnej odpowiedzi na problemy przedsiębiorców, takie jak ceny prądu, gazu, obniżający się nastrój konsumentów zarówno w Polsce, jak i w Unii Europejskiej. W wyniku ostatnich badań CBOS przeprowadzonych na reprezentatywnej próbie osób stwierdzono, że miesiąc do miesiąca obniżają się nastroje społeczne i gospodarcze, chodzi o spadek o prawie o 4% miesięcznie.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#TeresaPamuła">Rozstrzygnięcie dotyczące działalności nierejestrowanej prowadzonej przez cudzoziemców, którzy posiadają uprawnienia do prowadzenia regularnej działalności gospodarczej, jest jedną ze zmian. Czy tego jednak oczekują polscy przedsiębiorcy? Panie ministrze, proszę wskazać przynajmniej trzy regulacje, które są ważne dla przedsiębiorców. I proszę nie mówić o małym ZUS i obniżce CIT.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Artura Łąckiego, Koalicja Obywatelska. Nie widzę pana posła.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Andrzeja Śliwkę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: Dziękuję, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#MonikaWielichowska">Zgodnie z obietnicą. Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#AndrzejŚliwka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jakie jest stanowisko resortu w sprawie objęcia pomocą drobnych przedsiębiorców, którzy wzięli kredyt we frankach szwajcarskich? W tym momencie linia orzeczeń sądów jest jednolita i uwalnia wielu kredytobiorców od klauzul niedozwolonych, które banki stosowały w przypadku kredytów walutowych. W wyrokach, orzeczeniach TSUE wskazuje, że małych przedsiębiorców, którzy nie prowadzą działalności związanej z branżą finansową, również powinna obejmować taka sama ochrona jak konsumentów. Jakie jest stanowisko pana ministra w tym zakresie? Jakie działania państwo podjęliście? Jakie planujecie podjąć, żeby pomóc tysiącom takich przedsiębiorców? Czy zaangażowaliście w ten proces UOKiK? Jakie jest stanowisko UOKiK w tym zakresie? Bardzo bym prosił pana ministra, żeby odpowiedział na to pytanie zarówno tutaj, z mównicy, jak i na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jakuba Rutnickiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#JakubRutnicki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#JakubRutnicki">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Tak się wsłuchuję w głosy, szczególnie posłów PiS-u.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#JakubRutnicki">Szanowni Państwo! Za waszych rządów zlikwidowano 30 tys. polskich małych sklepów. Wtedy nie zrobiliście nic. Pamiętacie ten zakaz handlu w niedziele i jaka sieć niestety nie została tym objęta? To jest wasza sprawka, to jest wasza robota i przedsiębiorcy z naszych małych miejscowości, którzy zamykali te sklepy, będą wam to pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#JakubRutnicki">Panie Ministrze! Jesteśmy z jednego okręgu wyborczego. Pamiętacie ten czas podwyżek cen gazu za waszych czasów? Z dnia na dzień o 600%. Przedsiębiorcy z Wolsztyna, z Kościana, z Grodziska Wielkopolskiego przychodzili do nas. Wspólnie z panem ministrem staraliśmy się w tej kwestii rzeczywiście pomóc tym przedsiębiorcom, bo byli przerażeni. Ceny spotowe — nie zrobiliście nic. Współdzielnie mieszkaniowe — nie zrobiliście nic, zostawiliście ludzi samych sobie.</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#JakubRutnicki">Panie Ministrze! Oczywiście wszyscy pytają o składkę zdrowotną. Myślę, że tutaj musimy wspólną determinacją zadziałać w taki sposób, aby rzeczywiście przedsiębiorcom pomóc. A jeżeli chodzi o PiS…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#JakubRutnicki">…i mówienie przedsiębiorcom, to pamiętają te wasze działania. Nie zrobiliście nic. Ceny prądu i gazu wzrosły o kilkaset procent. Wtedy wam to pasowało.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Zbigniewa Chmielowca, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#ZbigniewChmielowiec">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#ZbigniewChmielowiec">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Czy przewidujecie państwo możliwość miarkowania kar administracyjnych? Obecnie jest tak, że ustawy określają kary administracyjne w sztywnej wysokości, bez możliwości ich zmniejszenia przez organ administracji, nawet gdy okoliczności wskazują, że byłoby to zasadne. Jeżeli tak, to proszę powiedzieć, jaki będzie katalog zachowań przedsiębiorcy, który będzie musiał spełnić te wymagania, tak aby kara uległa zmniejszeniu.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#ZbigniewChmielowiec">I jeszcze jedno pytanie, panie ministrze, bo mówił pan, że miał pan spotkania z kilkuset przedsiębiorcami. I bardzo dobrze. Mam pytanie: Czy w czasie tych spotkań przedsiębiorcy poruszali sprawę wzrostu podatku od nieruchomości? Oczywiście to, co powiem, to informacje medialne, zgodnie z którymi przede wszystkim będą rosły stawki od budowli, mają być podobno opodatkowane ciągi technologiczne, linie produkcyjne itd. To z pewnością wpłynęłoby na koszty produkcji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Śliwka: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Iwonę Krawczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#IwonaMałgorzataKrawczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przedsiębiorcy to ludzie, których warto słuchać. Sama byłam przedsiębiorcą przez kilkanaście lat. To wielka wiedza, doświadczenie i przemyślenia, które są bezcennymi wartościami wnoszonymi do sektora gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#IwonaMałgorzataKrawczyk">To, co martwi, przeraża i zniechęca, to biurokracja. Obowiązki związane przede wszystkim ze sprawozdawczością i ewidencją zabierają cenny czas, energię i generują koszty. Oprócz wielu absurdalnych przepisów i nadmiernej liczby i tak nierespektowanych obciążeń ewidencjonowanych przedsiębiorcy muszą borykać się z licznymi i nieczytelnymi drukami i instrukcjami, a w konsekwencji dużymi sankcjami.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#IwonaMałgorzataKrawczyk">Panie Ministrze! Moje pytania. Dlaczego w Polsce prowadzenie biznesu, w tym płacenie podatków, świadczeń społecznych, zatrudnianie ludzi jest tak trudne? Czy i w jakim stopniu prezentowane rozwiązania…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#IwonaMałgorzataKrawczyk">…zniwelują biurokrację, nadmierne obciążenia sprawozdawczością i całkiem zbędnymi biurokratycznymi procedurami? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Aleksandra Mrówczyńskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#AleksanderMikołajMrówczyński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Nowy proponowany pakiet deregulacyjny to 50 nowych rozwiązań w 35 ustawach. 50 nowych rozwiązań brzmi bardzo ciekawie, chociaż mniej nośnie niż np. budowa 100 obwodnic wzdłuż dróg krajowych czy także wzdłuż dróg wojewódzkich.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#AleksanderMikołajMrówczyński">I tu pojawiają się zasadnicze pytania. Pierwsze: Czy będzie kontynuowana budowa 100 obwodnic? Czy będzie kontynuowany Polski Ład, tak bardzo potrzebny, zwłaszcza Polsce powiatowo-gminnej, terenom popegeerowskim? Ww. programy to jedne z wielu programów rządu Zjednoczonej Prawicy. Ci, co krytykują Polski Ład w zakresie inwestycji strategicznych, są po prostu nieżyczliwi biedniejszym, są przeciwni wyrównywaniu szans, nadal chcą Polaków dzielić. A miała być uśmiechnięta Polska. A gdyby dodać rosnące bezrobocie…</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#AleksanderMikołajMrówczyński">Proszę nie przerywać.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#AleksanderMikołajMrówczyński">…masowe zwolnienia podwyżki, to pakiet deregulacyjny tego nie zasłoni.</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Najniższe w historii bezrobocie.)</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#AleksanderMikołajMrówczyński">I na koniec, panie pośle Rutnicki: pokazywanie palcem jest bardzo niegrzeczne i bardzo prosimy tego nie robić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-179.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, dzwonek, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo proszę o spokój, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Pana Wójcika proszę upomnieć.)</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Bożenę Lisowską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#BożenaLisowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#BożenaLisowska">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Pakiet deregulacyjny to jeden z najbardziej oczekiwanych przez polskich przedsiębiorców projektów zmiany prawa gospodarczego w Polsce. Deregulacja w sferze kontroli jest bardzo ważna. Skrócenie czasu kontroli, utworzenie trzech kategorii kontrolowanych podmiotów, aby zmniejszyć częstotliwość kontrolowania. Ale najwyżej przez polskich przedsiębiorców w sferze kontroli oceniane jest wykreślenie art. 70 z Ordynacji podatkowej, która do tej pory pozwalała organom skarbowym na zawieszanie biegu przedawnienia zobowiązania finansowego.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#BożenaLisowska">Szanowni Państwo! Jako wieloletnia przedsiębiorczyni oczekuję od pana ministra jednego: że te pakiety zostaną zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#BożenaLisowska">To wielki projekt, a moje pytanie brzmi: Jaki jest realny czas wdrożenia tych zmian w życie? O to pytają polscy przedsiębiorcy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#BożenaLisowska">…o to pytam ja.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Barbarę Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#BarbaraBartuś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Panie ministrze, tzw. pakiet regulacyjny, o którym pan mówi, to zbiór pustych haseł i deklaracji.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#komentarz">(Poseł Maria Małgorzata Janyska: A czytała pani?)</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#BarbaraBartuś">Rządzicie już 7 miesięcy i 12 dni, to jest 225 dni. Przedsiębiorcom od tych haseł się nie poprawi. A jak przedstawiliście ten pakiet, to nawet nie tylko w opiniach wszyscy go skrytykowali, ale nawet posłowie koalicji 13 grudnia też mówią cierpkie słowa, bo to są tylko puste słowa. Natomiast przedsiębiorcom dzieje się coraz gorzej. Prawo i Sprawiedliwość, rządząc, wprowadzało rozwiązania…</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Tak, zdrowotna składka, pamiętamy.)</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#BarbaraBartuś">…nie tylko tzw. tarczę prawną, która weszła w 2022 r., ale także przekazywało pieniądze na inwestycje, m.in. dodatkowe pieniądze na inwestycje dla samorządów w ramach inwestycji strategicznych. I właśnie te inwestycje były realizowane przez małych i średnich przedsiębiorców u nas na miejscu.</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#komentarz">(Poseł Artur Jarosław Łącki: W ramach działalności gospodarczej.)</u>
          <u xml:id="u-185.6" who="#BarbaraBartuś">Dzięki temu przedsiębiorcy mieli pracę i mogli zatrudniać pracowników, mogli realizować wypłaty na czas.</u>
          <u xml:id="u-185.7" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Ministrze! Dlaczego nie dajecie możliwości zarabiania przedsiębiorcom?</u>
          <u xml:id="u-185.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-185.9" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Przecież pani kłamie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Gembicką, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#AnnaGembicka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedsiębiorcy to grupa, której bardzo dużo obiecano. Słyszeliśmy o tak rewolucyjnych pomysłach jak dobrowolny ZUS, który skończył się 1 miesiącem wolnego. Chyba twórca tej obietnicy nie doczytał słowa „dobrowolny”. Słyszeliśmy o zmianach w składce zdrowotnej, ale tak się złożyło, że twórca projektu pomylił się o 48 mld zł. Ale cóż to jest, drobna pomyłka, może do święta sześciu króli uda się tą pomyłkę naprawić.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#AnnaGembicka">A teraz państwo mówicie o pakiecie deregulacyjnym. Może warto, żebyście sobie uświadomili, że w dużej mierze za obciążenia gospodarcze odpowiada Unia Europejska. To system ETS, przez który prąd jest dużo droższy. To ograniczenie emisji o 90% do 2040 r., za którym zagłosowaliście, popierając panią von der Leyen.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#AnnaGembicka">Jeden z ekspertów odpowiadał ostatnio na konferencji w Brukseli. Przedsiębiorca zapytał, jak utrzymać konkurencyjność gospodarki, skoro zamiast na innowacje stawiają na biurokrację. I wiecie państwo, co usłyszał? Że przecież powstają nowe miejsca pracy dla kontrolerów, inspektorów, dla urzędników. To jest ta unijna walka z biurokracją. Oby z waszym pakietem deregulacyjnym nie było podobnie, że zamiast deregulacji będzie więcej biurokracji.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Barbarę Grygorcewicz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#BarbaraGrygorcewicz">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pakiet deregulacyjny dla przedsiębiorców obejmuje także kwestie związane z prowadzeniem przez obcokrajowców działalności nierejestrowanej. Działalność ta podlega opodatkowaniu jako przychód z innych źródeł, który rozliczany jest w rocznym zeznaniu PIT-36. Deklaracja PIT-36 jest przekazywana do wyspecjalizowanego urzędu skarbowego. Zgodnie rozporządzeniem ministra finansów osoby te muszą posługiwać się numerem PESEL, jednak prowadzenie przez obcokrajowców działalności nierejestrowanej nie wymaga zgłoszenia ani w urzędzie skarbowym, ani w Głównym Urzędzie Statystycznym, ani, co logiczne, w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#BarbaraGrygorcewicz">Moje pytanie: Czy jest ocena, na ile te przepisy będą się sprawdzały? Na ile system opodatkowania nierejestrowanej działalności prowadzonej przez obcokrajowców będzie szczelny oraz w jaki sposób będą weryfikowane przychody z tej działalności? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Patryka Wichra, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PatrykWicher">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Prawdziwa deregulacja, akurat jako członek komisji do spraw deregulacji poprzedniej kadencji… Utworzyliśmy ustawę, która zredukowała nadmierne przepisy w 19 innych ustawach, zderegulowaliśmy 19 ustaw. Dzisiaj w tej kadencji złożyliśmy dwie kolejne ustawy, które zostały z tamtej kadencji. Proszę sobie wyobrazić, że pan marszałek odmroził ten projekt po wielu tygodniach pracy w tej kadencji dopiero bodajże przedwczoraj. A więc tak wygląda prawdziwa deregulacja.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#komentarz">(Poseł Maria Małgorzata Janyska: Przez 8 lat nie odmroziliście.)</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#PatrykWicher">Apeluję do państwa, żebyśmy się na co dzień zajmowali, moi drodzy państwo, deregulacją. A więc pora powołać jak za naszej kadencji komisję do spraw deregulacji. Z miłą chęcią będziemy w niej pracować, żeby pomóc realnie polskim przedsiębiorcom.</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#PatrykWicher">A więc, moi drodzy państwo, życzę państwu takich sukcesów jak tamta ustawa, i żebyście tak dokonywali deregulacji, jak nam się to udawało robić w poprzednich latach. Zachęcamy, żebyście państwo przyjmowali nasze ustawy deregulacyjne w tej kadencji. A ponadto apeluję o wzmocnienie, zwiększenie odliczeń podatkowych i wsparcie badań i rozwoju dla firm, bo nasze firmy, żeby stawać się bardziej konkurencyjnymi na światowym rynku, muszą stawiać na innowacyjność. Trzeba wzmocnić ten przekaz. A więc odliczenia podatkowe i większe finansowanie właśnie badań i rozwoju. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Henryka Szopińskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#HenrykSzopiński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, pakiet deregulacyjny naprawdę jest wyczekiwany przez przedsiębiorców. Tym bardziej że ostatnie 2 lata to dla nich bardzo trudny czas, bo wysoka inflacja, wzrost płacy minimalnej, a przede wszystkim Polski Ład sprawiły, że bardzo wiele firm się zamknęło, zawiesiło, nawet powiem: więcej niż w poprzednich latach. Na to wszystko nałożyły się jeszcze zmiany w opłacaniu składki zdrowotnej i to, co uwierało przedsiębiorców od dawna, czyli to, że ZUS przejmował wypłatę zasiłku chorobowego dopiero od 34. dnia niezdolności do pracy. To powodowało, że przedsiębiorcy potrójnie ponosili konsekwencje, bo nie mieli pracownika, musieli wypłacać zasiłek chorobowy i jeszcze znaleźć kogoś na jego miejsce. Stąd moje pytanie, czy pakiet deregulacyjny przewiduje wypłatę zasiłku chorobowego od pierwszego dnia zwolnienia lekarskiego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję i zapraszam pana posła Władysława Kurowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WładysławKurowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Kierunek może i dobry, pod warunkiem że będą to rzeczywiste, a nie pozorowane działania, a z tym chyba rządzący dzisiaj mają pewien problem. I teraz: w projekcie tarczy deregulacyjnej zapowiadacie, że przepisy zakładające nowe obciążenia dla przedsiębiorców powinny mieć co najmniej 6-miesięczne vacatio legis. Jak więc ta zapowiedź ma się do propozycji Ministerstwa Finansów i Ministerstwa Zdrowia dotyczącej zaskakującej dla przedsiębiorców podwyżki akcyzy na tytoń? Wasza deklaracja o niezaskakiwaniu przedsiębiorców oznacza, że podwyżki podatku wchodzące w życie 1 stycznia 2025 r. już powinny być opublikowane w Dzienniku Ustaw. Tymczasem zapowiedzi ministerstw dopiero są na poziomie ogólników i nie zaczęły się poważne konsultacje społeczne w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WładysławKurowski">A tak w ogóle to myślę, że warto przypomnieć 100 konkretów. Ile z tych 100 konkretów zostało do dzisiaj zrealizowanych? Mija już 200 dni. Myślę, że to jest też pewne podsumowanie wiarygodności tego rządu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Marcina Józefaciuka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Szanowna Wysoka Izbo! Pakiet deregulacyjny dla przedsiębiorców to według założeń 50 nowych rozwiązań w 35 ustawach. Bez wątpienia zmiany te są oczekiwane. Pakiet ten składa się z trzech filarów. W drugim filarze proponowane są zmiany w ustawie o rzemiośle. I właśnie tego będą dotyczyć moje pytania. Pracodawcy, którzy są spółkami z o.o., np. dilerzy samochodowi, którzy mają również warsztaty samochodowe, czy też duże firmy cukiernicze, nie są włączeni do nowej definicji rzemiosła, a inne struktury prawne organizacji, jak np. komandytowa — już tak. Teraz aby przyjąć uczniów, pracodawcy kombinują, tworząc firmy jednoosobowe. Jaki jest powód niewłączenia spółek z o.o.?</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#MarcinJózefaciuk">Drugie moje pytanie. Proponuje się wyłączenie z ustawy o rzemiośle usług hotelarskich, przy których również często wykonywane są usługi rzemieślnicze, np. przez cukiernika czy kucharza. Drugą grupą do wyłączenia są fotograficy. Jaki jest powód wyłączenia tych usług i zawodów?</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#MarcinJózefaciuk">Trzecie pytanie: Dlaczego zrezygnowano z jednego z postulatów rzemieślników, aby przy rozszerzeniu definicji rzemiosła umożliwić łatwiejszą sukcesję zakładu? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Mariusza Krystiana, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#MariuszKrystian">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dużo by mówić o strategii obecnego rządu wobec przedsiębiorców i ich sytuacji. Natomiast chcę dotknąć w tym momencie poważnej sprawy i zadać panu ministrowi pytanie, które dotyczy mojego okręgu wyborczego. W powiecie oświęcimskim spłonęły hale firmy Aksam, producenta m.in. paluszków Beskidzkich. Czy te przepisy dotkną również tego problemu, że zdarzają się sytuacje, są takie momenty losowe, w których rząd powinien pomóc polskim przedsiębiorstwom w sposób szczególny, akcyjnie. Wynikła pomoc byłaby właśnie z przyczyn losowych. Pożar hal na ul. Marywilskiej w Warszawie pokazał, że nie ma takiej strategii. Mamy kolejne poważne zdarzenie. Mamy odpowiedzialnego przedsiębiorcę, który zatrudnia blisko 600 pracowników i który obiecał, że żadnego nie zwolni. Co więcej, wypłaci tym pracownikom wynagrodzenia w pełnej wysokości, ponieważ dla niego pracownicy są największą wartością.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#MariuszKrystian">Rząd musi mieć rozwiązania w takich sytuacjach, rząd musi pomagać przedsiębiorcom zwłaszcza w takich sytuacjach. Pytanie, czy rząd planuje pomóc przedsiębiorcy z powiatu oświęcimskiego…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#MariuszKrystian">…z firmy Aksam w trudnej sytuacji, kiedy spłonęły hale produkcyjne. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Gabrielę Lenartowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#GabrielaLenartowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałabym zaapelować w bardzo ważnej sprawie, żeby przy deregulacji pochylić się nad prawem ochrony środowiska, zwłaszcza w części, która dotyczy procesu inwestorskiego. Niestety to prawo zostało w ostatnim czasie wręcz zdemolowane przez PiS. Obecnie mamy taką sytuację: z jednej strony mamy inwestycje, które są arbitralnie wskazane np. jako strategiczne, które prowadzone są de facto na rympał, jak zaproponowaliście, PiS, w waszych rozwiązaniach, gdzie nie trzeba się liczyć ze środowiskiem, z ludźmi, gdzie jest wyłączone władztwo planistyczne gmin; z drugiej strony mamy przedsiębiorców, którzy muszą przechodzić bardzo trudny, kosztowny proces inwestycyjny, żeby na końcu rozbić się o uznaniowość wydającego ostateczną decyzję środowiskową. Bo nie ma katalogu zamkniętego, kiedy trzeba wydać decyzję środowiskową. Tworzy się w ten sposób specyficzny klientelizm bądź odwleka się to wielokrotnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#GabrielaLenartowicz">Nawet w przypadku odwoływania się do sądu całymi latami może to wracać do ponownego rozpatrzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#GabrielaLenartowicz">I nic nie wiąże organu, ponownie odmawia bez podstawy prawnej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Dąbrowską-Banaszek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Pakiet deregulacyjny ma w zasadzie ułatwić zakładanie i prowadzenie firmy w Polsce. Jego celem jest, jak czytamy, zmniejszenie liczby obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorców, prostsze procedury oraz rozwiązania mające promować rozwój najmniejszych firm. Łącznie na ten moment mówi się o niemal 50 rozwiązaniach w 35 zmienianych ustawach. Pierwsze pytanie: Na jakim etapie legislacyjnym jest przygotowanie tych zmian?</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Drugie pytanie. Wspomniał pan minister o zasadzie one in, one out. Proszę o podanie konkretnych przykładów, o czym państwo myślicie w tym miejscu. Zawsze nowe przepisy zastępują poprzednio obowiązujące, więc zasadniczo to nic nowego. W czasie rozmów z przedsiębiorcami często poruszają oni sprawę zbyt częstych zmian przepisów. Już ich redukcja do dwóch w ciągu roku, czyli jednej na pół roku, byłaby wyjściem naprzeciw ich potrzebom. Czy będzie możliwa kumulacja planowanych zmian legislacyjnych, tak aby ten postulat był spełniony? Bo samo wydłużenie vacatio legis nie spełni tych oczekiwań.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">W dniach 25–26 czerwca, czyli miesiąc temu, miała odbyć się konferencja uzgodnieniowa w sprawie tego projektu. Czy się odbyła? Jeśli tak, to jakie są wyniki? Czyje uwagi zostały uwzględnione? Kiedy te informacje zostaną umieszczone na stronie Rządowego Centrum Legislacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Proszę o odpowiedź na zadane pytania. Jeśli nie dzisiaj, to na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Magdalenę Kołodziejczak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#MagdalenaMałgorzataKołodziejczak">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Rzemiosło to bardzo ważna dziedzina naszej gospodarki, również trudno sobie wyobrazić nasze codzienne funkcjonowanie bez rzemiosła. Nie będę mówiła o bułkach, chlebie, sukienkach, naprawie sprzętu, bo przecież na co dzień tego doświadczamy.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#MagdalenaMałgorzataKołodziejczak">Bardzo się cieszę, że został dostrzeżony problem wypłacania kwot za kształcenie uczniów, bo przecież ten system musi być jasny i zachęcający dla prowadzących działalność rzemieślniczą, dlatego że oni w trakcie kształcenia ponoszą koszty związane z wykorzystaniem surowca, czasami on się zmarnuje, nieefektywnej pracy na początku. Ale bez takiego kształcenia nowych rzemieślników nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#MagdalenaMałgorzataKołodziejczak">Panie ministrze, mam pytanie: Czy w związku z powyższym jeżeli rzemieślnik będzie kształcił nowego ucznia w pierwszym roku i uczeń zmieni profil, pójdzie do innego zakładu, to ten rzemieślnik otrzyma wynagrodzenie również za pierwszy rok? Czy np. jeżeli uczeń zakończy po drugim roku, nie skończy tego kształcenia, rzemieślnik również otrzyma takie wynagrodzenie? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#MagdalenaMałgorzataKołodziejczak">Jeszcze do pana Mrówczyńskiego: mamy najniższe bezrobocie i możemy to sprawdzić w Google’u. Polecam. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Andrzeja Kryja, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#MonikaWielichowska">Jest pan poseł? Jest.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Kryj: Jestem, jestem, już maszeruję, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#AndrzejKryj">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Sytuacja finansowa państwa nie napawa optymizmem. Spadek eksportu, spadek dochodów budżetu, choćby z VAT-u, to tylko niektóre efekty rządów koalicji 13 grudnia. Minister finansów w sposób bardzo zdecydowany szuka wzrostu dochodów budżetu. W założeniach do budżetu na rok 2025 przewiduje m.in. podwyżkę stawek podatków lokalnych. Podwyżki takie dotkną wszystkich, w tym przedsiębiorców. Wzrosnąć mają m.in. podatki od nieruchomości i od środków transportu. Wpłynie to na sytuację małych i średnich przedsiębiorstw, a przecież już teraz dotyka je wzrost choćby cen wody i kanalizacji.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#AndrzejKryj">Mam pytanie: Czy Ministerstwo Rozwoju i Technologii ma zamiar przeciwstawiać się takim dewastującym małe polskie firmy pomysłom ministra finansów? Czy wprowadzi dla nich realną tarczę pomocową? Nie zbiór przepisów, ale konkretne kwoty, które będą służyły wsparciu, kiedy znajdą się one w trudnej sytuacji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Artura Łąckiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#ArturJarosławŁącki">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Nie byłem na całej debacie, nie słuchałem wszystkich wypowiedzi posłów PiS-u, ale zakładam, że tak jak pani poseł Semeniuk-Patkowska wszyscy się chwalili, jak to dużo zrobili dla małych polskich firm, szczególnie rodzinnych. I tak myślę, że wchodząc na tę mównicę, to wy wszyscy tu, w głębi serca, wiecie, jakimi jesteście hipokrytami w tej kwestii. Bo co jak co, ale 8 lat waszych rządów doprowadziło do upadku małe rodzinne polskie firmy. Zaczęliście to w pandemii, a skończyliście waszym Polskim Ładem, który dobił polskich przedsiębiorców. I wy tutaj przychodzicie na mównicę i chwalicie się, co zrobiliście? Wyliczcie tylko, ile obowiązków, ile podatków, ile nakazów nałożyliście na polskich przedsiębiorców…</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#komentarz">(Poseł Olga Ewa Semeniuk-Patkowska: Proszę wejść na Twittera.)</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#ArturJarosławŁącki">…i to wystarczy do tego, żeby małe polskie firmy były przez was tłamszone.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#ArturJarosławŁącki">Panie ministrze, ja mam jedno pytanie. Wyczytałem w pana programie, że będzie zasada one in, one out. Bardzo dobrze, ale najpierw trzeba siąść i przeczytać ten cały Polski Ład. Ja już nie mówię, żeby go całego wyrzucić, ale trzeba przeczytać ten Polski Ład i wyrzucić te przepisy, które są najgorsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#ArturJarosławŁącki">Szczególnie art. 48 ustawy o KAS. Proszę się tym zająć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Józefę Szczurek-Żelazko, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Od kilkudziesięciu minut posłowie Platformy Obywatelskiej, koalicji 13 grudnia próbują pudrować rzeczywistość, opowiadając rzeczy, które nie mają pokrycia w nastrojach Polaków. Wczoraj wasza agencja rządowa CBOS pokazała, jak Polacy was oceniają. Ponad 50% ankietowanych mówi, że sytuacja w Polsce od 13 grudnia idzie w złym kierunku. Ponad 68% przedsiębiorców obawia się o swoją działalność gospodarczą. Ostatnie 8 lat rządu Prawa i Sprawiedliwości w przeciwieństwie do tego, co wy opowiadacie, było okresem rozkwitu polskiej gospodarki. Potwierdzały to międzynarodowe agencje ratingowe. Od 2019 r. PKB w Polsce było jednym z najwyższych w Europie. Po pandemii najszybciej się odbudowywaliśmy. Spółki Skarbu Państwa przynosiły zyski. Przedsiębiorcy zagraniczni lokowali swoją działalność na terenie Polski. Rząd realizował duże inwestycje. Niestety od 13 grudnia mamy do czynienia ze zwolnieniami grupowymi, inwestorzy uciekają z Polski, brak jest dużych inwestycji, takich jak CPK czy elektrownia jądrowa, obniża się poziom życia Polaków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł. Pani poseł, dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Dlatego mam pytanie do pana ministra: Jakie konkretnie działania macie zamiar podjąć, żeby odwrócić tę sytuację i przywrócić gospodarkę na te tory, na które wprowadziło ją Prawo i Sprawiedliwość?</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Marię Koc, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#MariaKoc">Bardzo dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#MariaKoc">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Po pierwsze, chciałam się zwrócić do pana posła Łąckiego. Panie pośle, polskie małe, średnie, ale także duże przedsiębiorstwa przetrwały trudny czas koronawirusa, lockdownu właśnie dzięki pomocy polskiego rządu — rządu pana premiera Mateusza Morawieckiego. Tarcze finansowe, antykryzysowe, 240 mld zł, dzięki którym te firmy utrzymały swój potencjał, utrzymały miejsca pracy.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#komentarz">(Poseł Artur Jarosław Łącki: Trzeba było nie zamykać…)</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#MariaKoc">Nie, nic się nie zamykało. Tych firm było po pandemii więcej niż przed.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#MariaKoc">Ale ja mam pytanie do pana ministra. W ostatnich dniach ukazał się wywiad z powołanym przez państwa nowym szefem Państwowej Inspekcji Pracy, w którym ten wprost przyznał, że Państwowa Inspekcja Pracy proponuje wprowadzić do polskich przepisów, i tu cytuję, nakaz, decyzję inspektora, która będzie przekształcać samozatrudnienie czy też umowę cywilnoprawną zawartą w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy w umowę o pracę. Czy to jest dla państwa uproszczenie przepisów, to wprowadzanie masowej kontroli polskich przedsiębiorców? Bo przecież do tego się ta propozycja sprowadza. Proszę o odpowiedź z mównicy, ale też na piśmie, jakie ministerstwo rozwoju ma stanowisko wobec propozycji nowego szefa Państwowej Inspekcji Pracy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Lipca, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#MonikaWielichowska">Czy jest pan poseł? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Witolda Zembaczyńskiego, Koalicja Obywatelska. Również nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Lidię Czechak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#LidiaCzechak">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam pytania do pana ministra, ponieważ 5 grudnia na posiedzeniu komisji gospodarki odbyło się spotkanie z dziewięcioma organizacjami przedsiębiorców, w tym ze Związkiem Banków Polskich, na którym padła o nie prośba. Pierwsze pytanie: Czy będzie powołana nadzwyczajna komisja do spraw deregulacji? Bo przedsiębiorcy prosili, aby nie rozmawiać bez nich o nich. I pytanie drugie, sektora bankowego: Czy będą jakiekolwiek zmiany umożliwiające im lepsze finansowanie? Banki zdają sobie sprawę, że przedsiębiorcy w momencie, kiedy już ruszą te większe tryby KPO, będą potrzebowali finansowego wsparcia. Ze względu na to banki pytają, czy zamierzają państwo z tym coś zrobić? Chodzi o to, aby miały one większe możliwości finansowania przedsiębiorców, jeżeli będzie taka potrzeba, i wkładów KPO. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Krystynę Skowrońską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Państwo Ministrowie! Z zażenowaniem słuchamy na tej sali, jak koleżeństwo z Prawa i Sprawiedliwości dopomina się o różne rzeczy. Przecież wyście ten bajzel podatkowy zostawili właśnie przedsiębiorcom. Dzisiaj lejecie krokodyle łzy i mówicie, że trzeba to naprawić. Kto to zrobił? Wy to zrobiliście. Weźcie na siebie raz w życiu odpowiedzialność. Co jeszcze zrobiliście?</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: Podwoiliśmy dochody.)</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#KrystynaSkowrońska">Pieniędzy z KPO nie ma.</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze nie ma?)</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#KrystynaSkowrońska">Inne kraje zyskały środki, a wy środków europejskich nie dowieźliście do kraju.</u>
          <u xml:id="u-229.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-229.6" who="#KrystynaSkowrońska">Zostawiliście totalny bajzel, zostawiliście najwyższą inflację w tym okresie. Nie poradziliście sobie jak inne kraje. U nas jest najwyższa inflacja na koniec 2023 r. To wszystko dobija przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-229.7" who="#komentarz">(Głos z sali: A kto rządzi: my czy wy?)</u>
          <u xml:id="u-229.8" who="#KrystynaSkowrońska">Teraz pytacie, czy będą środki w sektorze finansowym. W bankach jest płynność. Jestem przekonana, że jeżeli wyzbędą się obligacji, chętnie zainwestują w udzielanie kredytów przedsiębiorcom. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#MonikaWielichowska">Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pozwólcie, że na koniec powiem jeszcze jedno słowo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#MonikaWielichowska">Chyba wszyscy się tutaj, na tej sali, zgodzimy, że przedsiębiorcy i ich przedsiębiorstwa są filarem polskiej gospodarki. Ich praca, potencjał, kreatywność, innowacyjność przekładają się przede wszystkim na ekonomiczną siłę państwa. To przecież przedsiębiorcy tworzą miejsca pracy i pracują na nasz PKB. I każde, panie ministrze, rozwiązanie deregulacyjne, które ułatwi pracę przedsiębiorcom, jest oczekiwane. Musimy tylko pamiętać, że każda zmiana musi być przede wszystkim jasna, czytelna, kompleksowa, ale nade wszystko musi być odpowiednio wcześniej przedsiębiorcom zakomunikowana. I z tym wszystkim, jak sądzę, wszyscy się tutaj zgodzimy.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#MonikaWielichowska">Myślę, że pakiet deregulacyjny musi zostać rozbudowany o kolejne elementy i rozwiązania, które są przez przedsiębiorców oczekiwane, a one są przecież przez różne części tej sali przygotowywane. Tak że mam nadzieję, że wspólnie będziemy nad tym wszystkim pracować.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#MonikaWielichowska">Kończąc ten punkt porządku, proszę o zabranie głosu ministra rozwoju i technologii pana Krzysztofa Paszyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#KrzysztofPaszyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chcę bardzo serdecznie podziękować za tę debatę. Liczba posłanek i posłów, którzy zabrali głos, zadali pytanie, faktycznie dowodzi, że jest duże zainteresowanie wynikające z potrzeby pracy w zakresie deregulacji. Po kolei, na tyle, na ile czas pozwoli, postaram się odnieść do większości pytań, a na resztę jako ministerstwo pozwolimy sobie udzielić odpowiedzi pisemnych.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#KrzysztofPaszyk">Pierwsze jest pytanie pani poseł, minister Semeniuk-Patkowskiej. Próbowała pani używać różnych statystyk. Natomiast najbardziej bolesne są chyba statystyki dotyczące poprzedniego roku, 2023 r., roku wieńczącego ośmioletnie rządy PiS-u: 220 tys. bezpowrotnie zlikwidowanych firm, 375 tys. zawieszonych działalności gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#komentarz">(Poseł Olga Ewa Semeniuk-Patkowska: Pan teraz wyjdzie…)</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#KrzysztofPaszyk">Szanowni Państwo! W 2023 r. codziennie zamykało się ponad pół tysiąca podmiotów gospodarczych. I to jest, jak myślę, najlepsza ocena, najlepsza w cudzysłowie laurka tego, co państwo robiliście. Bezlitośnie podejmowaliście działania, absolutnie nie licząc się z sytuacją polskich firm. Polski Ład to już chyba będzie na zawsze wasz znak firmowy, jeśli chodzi o to, w jaki sposób liczyliście się ze skutkami podejmowanych działań, jeśli chodzi o sprawy gospodarcze i sprawy podatkowe.</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#KrzysztofPaszyk">Pani poseł Maria Małgorzata Janyska, bardzo dziękuję za te spostrzeżenia. Osobiście jestem otwarty na to, aby wykorzystać wszelki dorobek minionych lat, bo mamy skatalogowanych bardzo dużo dobrych rozwiązań. O tym mówiła pani poseł, o tym mówił pan przewodniczący Cichoń. Warto do tego sięgnąć, bo po co szukać czegoś nowego, skoro mamy na stole czasami gotowe rozwiązania. Jestem bardzo na to otwarty.</u>
          <u xml:id="u-233.5" who="#KrzysztofPaszyk">Poseł Jarosław Rzepa pytał o skutki. Odsyłam, panie pośle, do OSR, odsyłam do konsultacji, które się odbyły w sprawie projektu. Tam naprawdę wszystko jest określone.</u>
          <u xml:id="u-233.6" who="#KrzysztofPaszyk">Panie pośle Witoldzie Tumanowicz, dobrowolny ZUS proszę traktować jako cel, do którego zmierzamy. Już w ciągu kilku miesięcy udało się wprowadzić bardzo ważny pierwszy element, jakim są wakacje od ZUS, a to już jest ulga w momentach trudnych, w momentach kryzysowych, jakie pojawiają się przy prowadzeniu działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-233.7" who="#KrzysztofPaszyk">Jeśli chodzi o pytanie pani Urszuli Nowogórskiej, to oczywiście nie kończymy na tych rozwiązaniach, które wprowadza ustawa, na tych dalszych przepisach dotyczących rzemieślników i rzemiosła. To jest początek, jesteśmy cały czas w dialogu. Pan minister Jacek Tomczak prowadzi na bieżąco dialog, współpracę. Rozmowy z szefostwem Związku Rzemiosła Polskiego odbywają się w ministerstwie cyklicznie i to będzie owocowało kolejnymi rozwiązaniami.</u>
          <u xml:id="u-233.8" who="#KrzysztofPaszyk">Pan minister Tadeusz Tomaszewski pytał o chorobowe płatne od pierwszego dnia. W tym zakresie też szukamy rozwiązań. Nie wykluczam, że w kolejnym pakiecie deregulacyjnym ta sprawa też się się pojawi.</u>
          <u xml:id="u-233.9" who="#KrzysztofPaszyk">Pan przewodniczący, pan poseł Terlecki zapytał o sytuację branży transportowej. To trochę inna dziedzina niż ta, którą się zajmuję, ale służę również informacją. Są prowadzone bardzo ożywione działania Ministerstwa Infrastruktury, jeśli chodzi o pieniądze dedykowane na transport niskoemisyjny. Są one realizowane po to, aby podnosić konkurencyjność polskiego transportu. Bo też patrzymy na tę gałąź gospodarki jako ważną dziedzinę. Czternasty pakiet sankcji, jeśli chodzi o branżę transportową — minister Dariusz Klimczak wykazał się tu dużą aktywnością — obejmuje zakaz jakiegokolwiek wchodzenia firm rosyjskich, firm białoruskich. One nie będą już psuły rynku, bo dotychczas niestety psuły. Przez ileś miesięcy także państwa rządów tym tematem się nie zajęto. Co do umowy Ukraina — Unia Europejska, również Ministerstwo Infrastruktury wykazało dużą aktywność, w tej chwili jest prowadzona bardzo precyzyjna kontrola transportów, które są charytatywne, i przez polskie terytorium nie przejedzie żaden transport, który nie ma takiego charakteru. To też jest jedna z form walki z nieuczciwą konkurencją ze strony państw takich jak Rosja czy Białoruś.</u>
          <u xml:id="u-233.10" who="#KrzysztofPaszyk">Pani poseł Katarzyna Czochara — po raz kolejny chybiony zarzut dotyczący podwyżki cen paliw wobec obecnie rządzących, wobec obecnie funkcjonujących spółek. Odsyłam jeszcze raz do cen na stacjach paliw sprzed roku, kiedy państwo rządziliście. Wtedy litr benzyny był o 20–30 gr droższy, niż jest dzisiaj, więc nie strzelajcie dalej tą kulą w płot, bo robicie to od kilku dni w sposób zupełnie chybiony i bez sensu w ogóle to dalej kontynuować. Nie ma takiej potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-233.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Bez sensu to są wasze rządy.)</u>
          <u xml:id="u-233.12" who="#KrzysztofPaszyk">Jeśli chodzi o kolejne pytania, to dziękuję panu posłowi Jakubowi Rutnickiemu za statystyki. Pani poseł Semeniuk, one nie najlepiej obrazują, nie potwierdzają tego, co pani dowodziła. Te sprawy, które podniósł pan poseł, związane z lawinowymi wzrostami cen za energię, które miały miejsce w waszych czasach, to jedna z przyczyn tych dramatycznych statystyk za lata 2022 i 2023, jeśli chodzi o ilość zamykanych lub zawieszających działalność podmiotów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-233.13" who="#KrzysztofPaszyk">Pani poseł Barbara Bartuś — trudno zestawiać 7 miesięcy z waszymi 8 latami. Muszę pani powiedzieć, że spora część założeń, które znalazły się w naszej ustawie, i o tym mówią sami przedsiębiorcy, przez 8 lat waszych rządów nie mogła doczekać się nawet podjęcia. Absolutnie rząd był na to głuchy, wy jako parlamentarzyści byliście również zupełnie obojętni w tym zakresie. Zapewniam panią poseł Bartuś, że za chwilę również inwestycje samorządowe będą wspierane już w tym zakresie. Trwają działania. To za chwilę będzie się działo.</u>
          <u xml:id="u-233.14" who="#KrzysztofPaszyk">Pan poseł Patryk Wicher skrytykował w czambuł ustawę, którą jako Ministerstwo Rozwoju i Technologii prezentujemy, chwaląc waszą ustawę deregulacyjną. Tylko przypomnę, panie pośle, z czego zasłynęła wasza ustawa deregulacyjna: z opodatkowania zbiórek publicznych.</u>
          <u xml:id="u-233.15" who="#komentarz">(Poseł Patryk Wicher: Proszę nie kłamać.)</u>
          <u xml:id="u-233.16" who="#KrzysztofPaszyk">To jest symbol deregulacji, która była realizowana w waszych czasach. I to nie najlepszy przykład.</u>
          <u xml:id="u-233.17" who="#komentarz">(Poseł Patryk Wicher: Niech pan nie kłamie.)</u>
          <u xml:id="u-233.18" who="#KrzysztofPaszyk">Na koniec pani poseł Gembicka, niezwykle krytyczna. Pani poseł, reprezentuje pani partię, która rządziła 8 lat. Poza Polskim Ładem nie zapisaliście się w żaden sposób, jeśli chodzi o przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-233.19" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-233.20" who="#KrzysztofPaszyk">Nam wystarczyło kilka miesięcy, aby doprowadzić do wprowadzenia wakacji od ZUS-u, aby podjąć przygotowania, jeśli chodzi o to, co wy zepsuliście, a co dzisiaj spędza sen z powiek każdemu przedsiębiorcy, a więc w fatalną formę rozliczenia składki zdrowotnej. Podejmujemy ten temat, posprzątamy po was w tym zakresie. Składka zdrowotna jest ostatnim reliktem Polskiego Ładu i ona się niebawem zmieni.</u>
          <u xml:id="u-233.21" who="#KrzysztofPaszyk">Szanowna Pani Marszałek! Odniosłem się do pytań, na ile mogłem, a na resztę udzielimy każdej pani posłance, każdemu panu posłowi wyczerpującej odpowiedzi pisemnej z ministerstwa. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-233.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#MonikaWielichowska">Ta wypowiedź kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#MonikaWielichowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 25., 26. i 27. porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#MonikaWielichowska">Proszę pana posła Janusza Cichonia o przedstawienie sprawozdania komisji o sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2023 r. oraz projektu uchwały w przedmiocie absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#MonikaWielichowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#JanuszCichoń">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Panie Prezesie! Obiektywnie rzecz biorąc, budżet państwa realizowany był w 2023 r. w trudnych warunkach ekonomicznych związanych ze stagflacją w Polsce i recesją u kluczowych partnerów handlowych: Niemiec, Czech i Wielkiej Brytanii, a pośrednio również z odłożonymi w czasie skutkami wojny w Ukrainie i pandemii COVID-19.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#JanuszCichoń">Warto w tym kontekście zwrócić uwagę na następujące zjawiska. Po pierwsze, w 2023 r. Polska odnotowała wyraźny spadek tempa wzrostu gospodarczego. Spadek ten był większy, niż oczekiwano. Był to spadek do 0,2% PKB wobec pierwotnie zakładanego wzrostu na poziomie 1,7%.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#JanuszCichoń">Po drugie, zgodnie z oczekiwaniami bardzo wysoka inflacja, zwłaszcza w pierwszej połowie roku, doprowadziła do wyraźnego spadku spożycia w gospodarstwach domowych, którego nie skompensował obserwowany w drugiej połowie roku wzrost spożycia publicznego. W ciągu całego roku utrzymywała się trudna sytuacja w eksporcie, aczkolwiek w skali całego roku wystąpił jego umiarkowany wzrost. Jednoczesne silne ograniczenie importu pozwoliło jednak na poprawę salda handlowego.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#JanuszCichoń">Po trzecie, powyższe zjawiska doprowadziły do zmian struktury popytu, zmian niekorzystnych z punktu widzenia dochodów budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#JanuszCichoń">Po czwarte, w ciągu 2023 r. utrzymywała się silna presja inflacyjna. W szczytowym okresie, w lutym wzrost cen sięgał 18,4%. Wysoka inflacja ułatwiała przy tym realizację dochodów budżetowych, ale prowadziła jednocześnie do niedofinansowania niektórych zadań państwa, co nam się, nawiasem mówiąc, odbija czkawką do dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-235.5" who="#JanuszCichoń">Po piąte, wyhamowaniu wzrostu PKB nie towarzyszył znaczący wzrost bezrobocia obserwowany w wielu państwach świata, co z kolei znacznie osłabiło antyinflacyjne oddziaływanie spowolnienia gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-235.6" who="#JanuszCichoń">Po szóste, po okresie ograniczenia deficytu finansów państwa w czasie popytowego boomu w latach 2016–2019 do -0,7% PKB w latach 2020–2023 nastąpił jego bardzo duży wzrost do 5,1% PKB. Oznacza to, że prowadzona w tym okresie polityka fiskalna nie wykorzystała wyjątkowo korzystnych uwarunkowań gospodarczych w celu trwałej redukcji deficytu i ograniczenia długu publicznego. Większość krajów europejskich wypracowała w tym okresie nadwyżki mimo znacznie wolniejszego wzrostu PKB niż w Polsce. Zaowocowało to gwałtownym wzrostem deficytu w momencie pogorszenia się sytuacji, pandemii, wojny, recesji u partnerów handlowych. Znaczny wzrost stopnia niezrównoważenia finansów publicznych mierzony wzrostem deficytu budżetu państwa, wzrost z 0,4% do 2,5% PKB, oraz wzrostem deficytu sektora rządowego i samorządowego do 5,1% doprowadził w 2024 r. do wszczęcia wobec Polski procedury nadmiernego deficytu.</u>
          <u xml:id="u-235.7" who="#JanuszCichoń">Co prawda w ciągu ostatnich lat nie wzrosła znacząco relacja długu publicznego do PKB. W 2019 r. wynosiła ona 45,7%, po czym przejściowo wzrosła do 57% w roku pandemii, w 2020 r. spadła do 49,2%, a w 2023 r. wynosiła 49,6%. Jest to często podnoszony argument na obronę prowadzonej polityki fiskalnej, ale moim zdaniem był to sukces pozorny, bo spadek tej relacji wynikał właśnie z wysokiej inflacji, dzięki której wyrastaliśmy z długu. Nie bez znaczenia dla relacji między państwowym długiem publicznym a PKB było również wyprowadzanie poza budżet coraz większych wydatków.</u>
          <u xml:id="u-235.8" who="#JanuszCichoń">Zgodnie z ocenami Międzynarodowego Funduszu Walutowego mimo pozornej poprawy w rzeczywistości Polska znajduje się obecnie na ścieżce szybkiego wzrostu długu publicznego, który w ciągu 3, 4 lat w przypadku niepodjęcia zdecydowanych działań stabilizujących finanse publiczne może przekroczyć poziom 60% PKB.</u>
          <u xml:id="u-235.9" who="#JanuszCichoń">I po siódme, zostały popełnione błędy prognostyczne zarówno w konstrukcji założeń do pierwotnej ustawy budżetowej na rok 2023, jak i w momencie jej nowelizacji w lipcu 2023 r. Generalnie prognoza okazała się zbyt optymistyczna zarówno w odniesieniu do sfery realnej gospodarki, jak i w stosunku do inflacji. Za najgroźniejsze z punktu widzenia realizacji budżetu należy uznać przyjęcie zbyt wysokich założeń dotyczących tempa wzrostu PKB, który pierwotnie szacowano na 1,7%, po czym przy nowelizacji na 0,9%, a faktycznie wyniósł on 0,2%, co doprowadziło do znacznego przeszacowania dochodów podatkowych, pomimo niedoszacowanej wyraźnie inflacji.</u>
          <u xml:id="u-235.10" who="#JanuszCichoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dochody budżetu państwa w 2023 r. wyniosły prawie 574 mld zł i były niższe o 27,4 mld zł od prognozowanych w znowelizowanej ustawie budżetowej. W porównaniu do 2022 r. dochody te były wyższe o 69,1 mld zł, tj. nominalnie o 13,7%, a realnie — 2,1%, zaś wydatki budżetu państwa wykonane zostały w 2023 r. w wysokości 659,6 mld. Były zatem niższe w stosunku do kwoty ustalonej w noweli budżetu o 33,8 mld zł. W porównaniu z rokiem wcześniejszym były one wyższe o 142 mld. Ale w efekcie deficyt budżetu państwa był rekordowo wysoki, wyniósł 85,6 mld zł. Dla porównania w 2022 r. ten deficyt wyniósł 12,6 mld. Warto zwrócić uwagę, że bardzo wyraźnie wzrosły dochody niepodatkowe, co głównie było spowodowane wpłatą do budżetu państwa z tytułu sprzedaży uprawnień do emisji gazów cieplarnianych w wysokości 18,3 mld zł. I w tym miejscu dodać muszę, że w 2023 r. nie zostały wprowadzone zmiany ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji, które powodowały w 2022 r. przekierowanie środków ze sprzedaży uprawnień do emisji z budżetu państwa na inne cele.</u>
          <u xml:id="u-235.11" who="#JanuszCichoń">Dokonując oceny stopnia realizacji dochodów, wydatków i deficytu budżetowego w stosunku do pierwotnej i znowelizowanej ustawy budżetowej, należy stwierdzić, że realizacja budżetu w 2023 r. doprowadziła do znacznych odchyleń dochodów, wydatków i deficytu w stosunku zarówno do pierwotnej ustawy, jak i jej nowelizacji. Dochody okazały się niższe w stosunku do nowelizacji o 5,1%, a wydatki o 4,9 niższe. Z jednej strony to wskazuje na poważne błędy prognostyczne, o czym mówiłem wcześniej, w odniesieniu do dochodów, z drugiej zaś na znaczący wysiłek w końcówce roku, zwłaszcza na rzecz ograniczenia wzrostu deficytu. Ale ostatecznie ten deficyt był wyższy niż w pierwotnej ustawie budżetowej o 26%. W obszarze dochodów czynnikiem decydującym o niezrealizowaniu prognozy okazał się spadek poniżej prognoz dochodów z VAT o prawie 15% w stosunku do pierwotnej ustawy budżetowej i blisko 11% w stosunku do jej nowelizacji. Głównymi powodami tak ogromnego niezrealizowania prognozy były z jednej strony podjęte w ciągu roku decyzje polityczne związane z przedłużeniem funkcjonowania tarcz antyinflacyjnych, a z drugiej strony bardzo znaczący wzrost luki VAT. Wstępny szacunek Ministerstwa Finansów mówi o 15,9%, jeśli chodzi o lukę VAT. Z kolei w obszarze wydatków najważniejszym czynnikiem decydującym o niepełnym zrealizowaniu planu były niższe wydatki bieżące jednostek budżetowych o ok. 10% w stosunku do pierwotnej ustawy i prawie 12% w stosunku do nowelizacji. Niższe też w stosunku do planu były wydatki, w tym zwłaszcza na współfinansowanie projektów z udziałem środków Unii Europejskiej, dotyczące składki płaconej do Unii Europejskiej oraz na obsługę długu publicznego, co było związane z brakiem środków z KPO i nieznacznym spadkiem stóp procentowych. Ale koszty obsługi, warto na to zwrócić uwagę, były rekordowe. Koszty obsługi długu wyniosły 61,7 mld zł, 9% budżetu państwa, bez kosztów generowanych w funduszach specjalnych poza budżetem lokowanych w BGK czy PFR.</u>
          <u xml:id="u-235.12" who="#JanuszCichoń">Analiza sprawozdania budzi poważne wątpliwości co do polityki gospodarczej w 2023 r. Po pierwsze, rząd popełnił poważne i możliwe do uniknięcia, zwłaszcza przy okazji nowelizacji ustawy budżetowej, błędy w założeniach makroekonomicznych do budżetu. Po drugie, polityczne decyzje doprowadziły do ograniczenia dochodów z VAT przy jednoczesnym wzroście luki VAT-owskiej, skutkiem czego nie udało się zrealizować dochodów. Po trzecie, ograniczenie deficytu do rozmiarów dozwolonych w nowelizacji możliwe było głównie dzięki silnym oszczędnościom w wydatkach bieżących jednostek budżetowych, co doprowadziło do niedofinansowania niektórych funkcji państwa. Szczególnie było to widoczne, jeśli chodzi o opiekę zdrowotną czy np. Policję. Po czwarte, polityka budżetowa prowadzona w 2023 r. ulokowała Polskę na ścieżce wzrostu długu publicznego z perspektywą możliwego przekroczenia w ciągu 3, 4 lat konstytucyjnego limitu 60% PKB. Po piąte, w trakcie realizacji budżetu dopuszczono się wielu nieprawidłowości. Ich skala była rekordowa. Świadczy o tym liczba negatywnych opisowych ocen zawartych w analizie wykonania budżetu państwa przeprowadzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli, jak też zastrzeżeń zgłaszanych przez poszczególne komisje sejmowe.</u>
          <u xml:id="u-235.13" who="#JanuszCichoń">Warto podkreślić, że budżet przygotowywał, ale i realizował niemal w całości poprzedni rząd, rząd PiS, co oznacza, iż odpowiedzialność za te nieprawidłowości — podejmowane w trakcie roku działania i zaniechania — ponosi rząd PiS, a nie obecnie rządzący.</u>
          <u xml:id="u-235.14" who="#JanuszCichoń">Komisja pracowała nad sprawozdaniem z wykonania budżetu przez wiele dni. W trakcie swoich posiedzeń rozpatrywała sprawozdanie w zakresie własnych części budżetowych, omawiała też części budżetowe, które zostały skierowane do innych komisji, po otrzymaniu przygotowanych przez nie wniosków i opinii. Komisja Finansów Publicznych otrzymała 26 opinii od innych komisji. W posiedzeniach komisji, na których rozpatrywane były opinie właściwych komisji, uczestniczyli posłowie sprawozdawcy z ramienia tychże komisji, koreferenci, przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli oraz dysponenci, przedstawiciele innych instytucji.</u>
          <u xml:id="u-235.15" who="#JanuszCichoń">Opinie pozytywne w odniesieniu do rozpatrywanych wyłącznie przez siebie fragmentów budżetu przedłożyło 12 komisji. Pozytywne były także trzy opinie przedłożone przez komisje połączone. Osiem komisji w swoich opiniach obok pozytywnych ocen wykonania budżetu w odniesieniu do większości rozpatrywanych przez siebie części budżetowych zawarło też negatywne oceny. Trzy komisje wydały w pełni negatywne opinie w odniesieniu do wszystkich rozpatrywanych przez siebie fragmentów budżetu. Były to: Komisja Obrony Narodowej, Komisja Spraw Zagranicznych, Komisja Kultury i Środków Przekazu. W wielu przypadkach podstawą do wydania tych opinii były w szczególności negatywne opinie Najwyższej Izby Kontroli lub stwierdzone przez Izbę nieprawidłowości. Nie będę omawiał tego, jakie zastrzeżenia, w których działach, do których instytucji miała Najwyższa Izba Kontroli. Przed nami wystąpienie pana prezesa.</u>
          <u xml:id="u-235.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Niestety.)</u>
          <u xml:id="u-235.17" who="#JanuszCichoń">Podsumowując, chcę powiedzieć, że w trakcie swoich posiedzeń komisja nie głosowała nad wnioskami przedłożonymi przez inne komisje, ale w wyniku głosowania przyjęła projekt uchwały, w którym proponuje w pkt I przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2023 r. oraz w pkt II udzielenie Radzie Ministrów absolutorium za ten okres. W pkt III jednak komisja proponuje, by Sejm zwrócił uwagę na istotne nieprawidłowości w wykonaniu budżetu państwa wskazane przez Najwyższą Izbę Kontroli oraz przedstawione w opiniach sejmowych, wskazując przy tym aż 43 pozycje, które obejmują niektóre części budżetowe, państwowe fundusze celowe, państwowe osoby prawne i agencje wykonawcze. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-235.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#MonikaWielichowska">Proszę prezesa Najwyższej Izby Kontroli pana Mariana Banasia o przedstawienie analizy wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2023 r. oraz opinii w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, panie prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#MarianBanaś">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2023 r. wraz z opinią Kolegium Najwyższej Izby Kontroli w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów za rok 2023.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#MarianBanaś">Najwyższa Izba Kontroli sformułowała ocenę wykonania ustawy budżetowej na rok 2023 w formie opisowej. Najwyższa Izba Kontroli stwierdza, że pomimo tego, że ustawa budżetowa na rok 2023, jak i sprawozdanie Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2023 r. nie obejmowały wszystkich operacji wpływających na stan finansów państwa, to budżet państwa, budżet środków europejskich oraz plany finansowe pozabudżetowych jednostek sektora finansów publicznych zostały wykonane zgodnie z ustawą budżetową na rok 2023, a sprawozdanie Rady Ministrów zostało opracowane według obowiązujących regulacji prawnych na podstawie danych ujętych w sprawozdaniach poszczególnych dysponentów.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#MarianBanaś">Wysoki Sejmie! Łączne dochody budżetu państwa i budżetu środków europejskich wyniosły w 2023 r. 650 mld zł i były o 12,5% wyższe niż w roku 2022. Znacznie wyższy wzrost odnotowano w przypadku łącznych wydatków tych dwóch budżetów. Wyniosły one niemal 735 mld zł i były wyższe od wydatków zrealizowanych rok wcześniej o ponad 24%. Oznacza to, że łączny deficyt budżetu państwa i budżetu środków europejskich w 2023 r. wyniósł 84,7 mld zł i był o blisko 71 mld wyższy niż przed rokiem.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#MarianBanaś">Czynniki determinujące powyższe wielkości szczegółowo opisaliśmy w przekazanej w dniu 14 czerwca br. analizie. W tym miejscu chciałbym tylko podkreślić wyraźny wzrost w 2023 r. luki w podatku od towarów i usług, która według wstępnych szacunków Ministerstwa Finansów wyniosła blisko 16% i była sześciokrotnie wyższa od najniższej wartości uzyskanej w roku 2021 oraz dwukrotnie wyższa niż w roku 2022. Niepokojąco wysoka w 2023 r. była także wartość wydatków na obsługę długu Skarbu Państwa. Wydatki na ten cel wyniosły blisko 62 mld zł, co oznacza, że wzrosły niemal dwukrotnie w porównaniu z rokiem 2022.</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#MarianBanaś">Kolejna kwestia, na którą chciałbym zwrócić uwagę, to odnotowany w 2023 r. skokowy wzrost potrzeb pożyczkowych netto budżetu państwa. O ile w 2020 r. potrzeby te osiągnęły wartość 50 mld zł, a w latach 2021–2022 nie wystąpiły, to w 2023 r. wyniosły prawie 138 mld zł. Jak już wspominałem, zarówno ustawa budżetowa, jak i sprawozdanie z wykonania budżetu państwa nie obejmowały wszystkich operacji wpływających na stan finansów państwa. Oznacza to, że podobnie jak w 3 poprzednich latach gospodarka finansowa państwa prowadzona była w znacznej części poza budżetem państwa i z pominięciem rygoru właściwego dla tego budżetu, a nawet poza sektorem finansów publicznych, gdzie nie stosuje się ustawy o zamówieniach publicznych i, proszę państwa, obowiązuje pełna uznaniowość przyznania tych środków.</u>
          <u xml:id="u-237.5" who="#MarianBanaś">Najwyższa Izba Kontroli negatywnie ocenia utrzymujący się od 2020 r. trend wykorzystywania działań naruszających podstawowe zasady budżetowe, w szczególności zasadę jedności, przejrzystości oraz jawności budżetu. Działania te wpływają na ograniczenie znaczenia budżetu państwa jako najważniejszego planu finansowego określonego w art. 219 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Po pierwsze, część zadań publicznych w dalszym ciągu finansowano za pośrednictwem funduszy obsługiwanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego. W 2023 r. przy pomocy funduszy sfinansowano zadania na kwotę ponad 130 mld zł, co stanowi 20% wydatku budżetu państwa i blisko 4% produktu krajowego brutto. Zadłużenie funduszy Banku Gospodarstwa Krajowego na koniec 2023 r. wyniosło 277 mld zł, co oznacza wzrost względem roku poprzedniego o prawie 21%. Warto w tym miejscu podkreślić, że finansowanie tych funduszy odbywa się z pominięciem kontroli parlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-237.6" who="#MarianBanaś">Po drugie, w dalszym ciągu przekazywano nieodpłatnie różnym podmiotom skarbowe papiery wartościowe. Kwota takiego finansowania w 2023 r. to 21,6 mld zł. Ogółem w latach 2020–2023 przekazano w ten sposób 88 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-237.7" who="#MarianBanaś">Po trzecie, w 2023 r. ze środków Polskiego Funduszu Rozwoju były finansowane inwestycje realizowane w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Wartość wydatków na prefinansowanie inwestycji z tego źródła w latach 2022–2023 wyniosła 5,5 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-237.8" who="#MarianBanaś">Dokonywanie powyższych operacji skutkowało m.in. znaczącym ograniczeniem kontroli parlamentarnej i społecznej nad gromadzeniem oraz wydatkowaniem części środków na zadania publiczne, jak również brakiem przejrzystości transferu środków publicznych. Wskutek powyższego budżet nie odzwierciedlał rzeczywistego stanu nierównowagi państwa.</u>
          <u xml:id="u-237.9" who="#MarianBanaś">W 2023 r. poza ustawą budżetową dokonano operacji skutkujących powstaniem 37% deficytu podsektora instytucji rządowych, który wyniósł 134,6 mld zł. W tym miejscu należy przypomnieć i podzielić stanowisko wyrażone przez panią prof. Teresę Dębowską-Romanowską, że pozbawienie ustawy budżetowej jej rangi politycznej przez sprowadzenie jej funkcji jedynie do roli automatu wypłacającego świadczenia wynikające z odrębnie ustawowych zobowiązań jest niszczeniem demokracji.</u>
          <u xml:id="u-237.10" who="#MarianBanaś">Dług publiczny obliczony według definicji krajowej, czyli państwowy dług publiczny, wyniósł w 2023 r. ponad 1300 mld zł i był wyższy niż na koniec 2022 r. o blisko 10%. W relacji do produktu krajowego brutto wyniósł 38,9%. Dług sektora instytucji rządowych i samorządowych obliczany według definicji unijnej wyniósł prawie 1700 mld zł i był wyższy niż w 2022 r. o niemal 12%. W relacji do produktu krajowego brutto wyniósł 49,6%. Tym samym kolejny rok z rzędu zwiększyła się różnica między państwowym długiem publicznym a długiem sektora instytucji rządowych i samorządowych. Na koniec 2023 r. osiągnęła ona poziom przekraczający nieznacznie 366 mld zł i była wyższa niż w roku poprzednim o ok. 20%. Przyczyną różnicy było nieujęcie w długu liczonym według definicji krajowej m.in. zadłużenia funduszy umiejscowionych w Banku Gospodarstwa Krajowego oraz zadłużenia z tytułu tarczy finansowej Polskiego Funduszu Rozwoju. Zobowiązania ze sprzedaży obligacji przez Bank Gospodarstwa Krajowego oraz Polski Fundusz Rozwoju, a także kredytów zaciągniętych przez Bank Gospodarstwa Krajowego w celu pozyskania środków na realizację zadań publicznych na koniec 2023 r. wyniosły 348 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-237.11" who="#MarianBanaś">Oszacowane przez Najwyższą Izbę Kontroli łączne koszty obsługi obligacji emitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego na rzecz Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, Funduszu Pomocy i Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych oraz przez Polski Fundusz Rozwoju na realizację zadań państwa w całym okresie ich zapadalności do roku 2042 będą wyższe o prawie 14 mld zł od kosztów, jakie poniósłby budżet państwa na finansowanie tych zadań skarbowymi papierami wartościowymi. Podkreślić należy, że Najwyższa Izba Kontroli od wielu lat zwraca uwagę na potrzebę ujednolicenia metody liczenia państwowego długu publicznego i długu sektora instytucji rządowych i samorządowych, tak aby wartość państwowego długu publicznego wyrażała faktycznie zadłużenie państwa.</u>
          <u xml:id="u-237.12" who="#MarianBanaś">Wysoki Sejmie! Większość kontroli wykonania budżetu państwa zakończyła się oceną pozytywną, niepokoi jednak fakt istotnego zmniejszenia się w latach 2020–2023 udziału tych ocen w stosunku do liczby wszystkich sformułowanych ocen. W 2020 r. udział ocen pozytywnych wynosił prawie 80%, a w 2023 r. — niewiele ponad 60%. Jednocześnie na przestrzeni tych 4 lat o 4 punkty procentowe wzrósł udział ocen negatywnych. Zmiana struktury ocen świadczy o obniżeniu jakości wykonania ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-237.13" who="#MarianBanaś">Na koniec części prezentacji poświęconej wykonaniu budżetu państwa przedstawiam jeszcze najważniejsze nieprawidłowości o charakterze systemowym, które były oczywiście omawiane przez przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli podczas prac poszczególnych komisji sejmowych. Podobnie jak w 2 poprzednich latach stabilizująca reguła wydatkowa nie miała istotnego znaczenia w ograniczaniu wzrostu wydatków publicznych. W 2023 r. odnotowano kolejny znaczący wzrost środków planowanych w rezerwach celowych, które stanowiły łącznie aż 17,5% limitu wydatków budżetu państwa i budżetu środków europejskich.</u>
          <u xml:id="u-237.14" who="#MarianBanaś">Istotna część środków rezerwy ogólnej była wydatkowana niezgodnie z jej interwencyjnym charakterem, tj. na zadania, które nie wynikały z nagłych, niemożliwych do przewidzenia sytuacji wymagających podjęcia natychmiastowych działań. Ponadto proces rozdysponowania środków z rezerwy ogólnej był nieprzejrzysty i nie został należycie udokumentowany.</u>
          <u xml:id="u-237.15" who="#MarianBanaś">Pogłębieniu uległo niezbilansowanie przychodów i kosztów państwowych funduszy celowych. Część z tych funduszy w dalszym ciągu finansowała zadania niezwiązane z celami, dla których zostały pierwotnie utworzone. Jako przykład wskazać można wypłatę czternastej emerytury z Funduszu Solidarnościowego.</u>
          <u xml:id="u-237.16" who="#MarianBanaś">Istotne nieprawidłowości stwierdzono także w ramach części: obrona narodowa. Dotyczyły one m.in. pozostawienia na poziomie Ministerstwa Obrony Narodowej nieformalnej rezerwy w wysokości 8 mld zł czy też wydatkowania środków w wysokości 2,2 mld zł w sposób niecelowy, niegospodarny oraz z naruszeniem powszechnie obowiązujących przepisów, co jest szczególnie niedopuszczalne, biorąc pod uwagę trwający tuż za granicą Polski konflikt zbrojny.</u>
          <u xml:id="u-237.17" who="#MarianBanaś">Z kolei w kontroli rzecznika praw dziecka oraz Instytutu Pamięci Narodowej ujawniono mniejsze kwotowo, ale nie mniej rażące nieprawidłowości. Dysponentom tych części zarzucono niegospodarność, co można uznać za sprzeniewierzenie środków publicznych mogące nosić znamiona przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-237.18" who="#MarianBanaś">W 2023 r. utrzymywało się niedofinansowanie jednostek Policji. Doprowadziło to do sytuacji, w której jednostki formacji odpowiedzialnej za bezpieczeństwo obywateli na szeroką skalę regulowały zobowiązania po upływie terminu do ich zapłaty, a także w związku z tym ponosiły koszty z tytułu odsetek, zupełnie niepotrzebnie.</u>
          <u xml:id="u-237.19" who="#MarianBanaś">Zwracam także uwagę na duże ryzyko niewykorzystania do 31 sierpnia 2026 r. środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności z uwagi na ich niski stopień zaangażowania. Do końca 2023 r. wydatkowano niecałe 3% planowanych w KPO środków.</u>
          <u xml:id="u-237.20" who="#MarianBanaś">Liczne nieprawidłowości w zakresie zarządzania i gospodarowania środkami publicznymi, w tym tak powszechną w ostatnim okresie dowolność postępowania dysponentów środków budżetowych, stwierdziliśmy także w innych kontrolach przeprowadzonych w 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-237.21" who="#MarianBanaś">W ramach kontroli Narodowego Instytutu Wolności — Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego stwierdziliśmy m.in., że proces oceny wniosków o dofinansowanie, a także ich weryfikacji i rozliczania był nierzetelny, a w niektórych przypadkach niezgodny z prawem, niecelowy lub niegospodarny.</u>
          <u xml:id="u-237.22" who="#MarianBanaś">Wyniki dwóch innych kontroli wskazują z kolei na ograniczenie samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2019–2023 i ich większe uzależnienie od środków przyznawanych uznaniowo przez wybrane organy władzy rządowej w oparciu o niejasne kryteria.</u>
          <u xml:id="u-237.23" who="#MarianBanaś">Wysoki Sejmie! Zaprezentowałem tylko przykłady zidentyfikowanych przez Najwyższą Izbę Kontroli nieprawidłowości obnażających sposób gospodarowania środkami publicznymi w 2023 r. oraz w latach wcześniejszych. Jak już wskazałem wcześniej, skala zastrzeżeń izby do zarządzania finansami państwa jest bardzo niepokojąca i wymaga podjęcia natychmiastowych działań naprawczych.</u>
          <u xml:id="u-237.24" who="#MarianBanaś">Wysoki Sejmie! Najwyższa Izba Kontroli 3. rok z rzędu sformułowała ocenę wykonania założeń polityki pieniężnej w 2023 r. w formie opisowej. Tak jak w latach poprzednich głównym celem polityki pieniężnej było utrzymanie wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w średnim okresie na poziomie 2,5% z 1-procentowym przedziałem odchyleń. W 2023 r. średnia wartość tego wskaźnika wyniosła 11,4%. We wrześniu 2023 r. Rada Polityki Pieniężnej dokonała najwyższej od ponad 14 lat obniżki stopy referencyjnej o 0,75 punktu procentowego, a w październiku 2023 r. o kolejne 0,25 punktu procentowego. W wyniku tych zmian stopa referencyjna NBP uległa obniżeniu do 5,75%.</u>
          <u xml:id="u-237.25" who="#MarianBanaś">Decyzje o obniżce stóp procentowych, a w szczególności tej z września 2023 r., nie były spójne z prowadzoną wcześniej komunikacją Narodowego Banku Polskiego, a skala najwyższej od 14 lat obniżki stóp procentowych nie została jednoznacznie uzasadniona, co rodzi wątpliwości, jakimi przesłankami kierowała się Rada Polityki Pieniężnej, podejmując te decyzje.</u>
          <u xml:id="u-237.26" who="#MarianBanaś">Wskaźnik inflacji bazowej od września 2023 r. utrzymywał się na poziomach wyższych niż wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych. Mogło to oznaczać, że istotną rolę w kształtowaniu się cen konsumenta odgrywają czynniki o charakterze popytowym, a więc czynniki, na które Narodowy Bank Polski mógł oddziaływać poprzez instrumenty krajowej polityki pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-237.27" who="#MarianBanaś">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Kolegium Najwyższej Izby Kontroli po zapoznaniu się z analizą wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2023 r. 6 czerwca br. podjęło uchwałę, w której wyraziło opinię w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów za rok 2023. Kolegium Najwyższej Izby Kontroli, wyrażając negatywną ocenę zmian w systemie finansów publicznych, po raz kolejny wskazało na konieczność podjęcia skutecznych działań w celu zapewnienia jawności i przejrzystości finansów publicznych oraz przywrócenia ustawie budżetowej roli podstawowego aktu zarządzania finansami państwa. Zdaniem kolegium należy zaprzestać redystrybuowania środków na finansowanie zadań państwa poza ustawą budżetową, w tym w formie skarbowych papierów wartościowych oraz ze środków funduszy obsługiwanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Kolegium wskazuje także na konieczność podjęcia działań przez ministra spraw wewnętrznych i administracji oraz ministra finansów w celu zapewnienia w planie wydatków Policji środków niezbędnych do funkcjonowania tej formacji.</u>
          <u xml:id="u-237.28" who="#MarianBanaś">Mając na uwadze rodzaj i zakres stwierdzonych nieprawidłowości w ramach planowania i wydatkowania środków publicznych, kolegium wnioskuje o zapewnienie przez dysponentów tych środków przestrzegania zasad gospodarki budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-237.29" who="#MarianBanaś">Podsumowując, Najwyższa Izba Kontroli konsekwentnie i z całą mocą negatywnie ocenia i oceniać będzie działania, które skutkują obniżeniem rangi budżetu państwa, osłabianiem prawidłowego działania stabilizującej reguły wydatkowej, ponoszeniem wyższych kosztów obsługi obligacji emitowanych przez jednostki spoza sektora finansów publicznych, a także wyłączaniem coraz większych kwot zobowiązań państwa z państwowego długu publicznego, w wyniku czego wielkość tego długu przestaje mieć znaczenie przy ocenie rzeczywistej skali zadłużenia państwa.</u>
          <u xml:id="u-237.30" who="#MarianBanaś">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Powtórzę raz jeszcze zgodnie z treścią uchwały Kolegium Najwyższej Izby Kontroli w sprawie absolutorium: dalsze obniżanie rangi budżetu państwa może prowadzić do niezgodności przyjętych rozwiązań z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, jak również do zmniejszenia odpowiedzialności politycznej i prawnej za zarządzanie finansami publicznymi, a co za tym idzie — za stan państwa i jego suwerenność. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-237.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#MonikaWielichowska">Proszę panią poseł Krystynę Skowrońską o przedstawienie sprawozdania o przedstawionej przez prezesa Rady Ministrów informacji o poręczeniach i gwarancjach udzielonych w 2023 r. przez Skarb Państwa, niektóre osoby prawne oraz Bank Gospodarstwa Krajowego.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#KrystynaSkowrońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#KrystynaSkowrońska">Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Panie Prezesie Najwyższej Izby Kontroli! Koleżanki i Koledzy! Przyszło mi przedstawić w imieniu Komisji Finansów Publicznych sprawozdanie o poręczeniach i gwarancjach, które zostały udzielone przez Skarb Państwa w 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#KrystynaSkowrońska">Na początek chciałabym wszystkich poprosić o dużą uwagę i skupienie, szczególnie koleżeństwo z PiS-u. Oto do czego doprowadziliście. A zatem zobowiązania Skarbu Państwa z tytułu gwarancji i poręczeń łącznie to kwota 553 mld zł. Były one wyższe o 120,7 mld zł w porównaniu z 2022 r. Limit ustalony na gwarancje i poręczenia Skarbu Państwa na 2023 r. zgodnie z ustawą budżetową to kwota 200 mld zł. Zaplanowana wielkość limitu na 2023 r. uwzględniała ewentualne wsparcie na poziomie 160 mld zł dla podmiotów, które kwalifikowały się do skorzystania z pomocy, przewidzianych w ustawie związanej z udzielaniem gwarancji i poręczeń, a także w ustawie dotyczącej udzielania gwarancji Bankowi Gospodarstwa Krajowego. Na wniosek Banku Gospodarstwa Krajowego w kwocie limitu uwzględniono również ewentualne gwarancje do kwoty 21 mld zł, które były związane ze spłatą zobowiązań kredytowych zaciągniętych wcześniej przez Krajowy Fundusz Drogowy, gwarancje z limitem do 4 mld zł na spłatę zobowiązań przez grupę PKP oraz wynikających z wniosków ministra aktywów państwowych, Ministerstwa Infrastruktury oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#KrystynaSkowrońska">Chcę państwa poinformować, że minister finansów w 2023 r. w oparciu o postanowienia ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa udzielił 11 gwarancji na łączną kwotę 12,8 mld zł, co stanowiło 6,5% przyznanego limitu. Chcę również państwa poinformować, że w 2023 r. Skarb Państwa na mocy szczególnych przepisów udzielił gwarancji na łączną kwotę w wysokości 155,3 mld zł, które zostały wyłączone z limitu określonego w ustawie budżetowej. Gwarancjami poza limitem zostały objęte zobowiązania Banku Gospodarstwa Krajowego z tytułu wypuszczonych obligacji na rzecz Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 na kwotę 34 mld zł, na zasilenie Funduszu Pomocy na kwotę 11,3 mld zł i zabezpieczające kredyty i emisje na Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych w wysokości 103,2 mld zł. Ważne jest, że w opinii Najwyższej Izby Kontroli wskazano również, że przy udzielaniu gwarancji m.in. nie stosowano przepisów o pomocy publicznej, nie zasięgnięto opinii przy jednych gwarancjach, których wsparciem miało być m.in. wsparcie budżetu, nie otrzymano zezwolenia Komisji Europejskiej w określonym terminie.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#KrystynaSkowrońska">Na koniec 2023 r., jak wcześniej powiedziałam, potencjalne wymagalne zobowiązania Skarbu Państwa z tytułu gwarancji i poręczeń wynosiły 553,5 mld zł, zobowiązania, które poręczono wobec BGK, to kwota 432 mld zł, a spłacane zobowiązania w ciągu roku w wysokości m.in. 26,5 mln zł z tytułu prowizji, które zostały udzielone przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Ze zwolnienia skorzystały jednak BGK, Polskie Linie Kolejowe oraz niektóre podmioty, które miały przeznaczone środki i gwarancje udzielone na zakup węgla energetycznego. W przypadku nieprawidłowości przy udzielaniu gwarancji Skarbu Państwa, o których mówiłam, tych, w stosunku do których nie było opinii Komisji Europejskiej o pomocy publicznej, wartość tych nieprawidłowości w opinii Najwyżej Izby Kontroli została określona na kwotę 6638 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#KrystynaSkowrońska">To wszystko. Opinia na temat tej części sprawozdania czy przedłożenia sprawozdania przez rząd była opinią opisową. Ona pokazywała wszystkie nieprawidłowości. Warto, aby wszyscy dzisiaj pamiętali tę kwotę, która jest zobowiązaniem z tytułu poręczeń i gwarancji. Raz jeszcze ją przypomnę, to jest kwota 553 mld zł. Państwo o tym głośno nie mówili. A z tego zobowiązania BGK poza budżetem — 432 mld zł. To sobie powinniśmy wszyscy zapamiętać. A zatem część opisowa opinii Najwyższej Izby Kontroli wskazuje na nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Ministrze! To nie jest zaszłość dla obecnego ministra finansów, ale to jest niezwykle trudna praca, bo pokazuje, jak wiele środków zostało wyprowadzonych poza budżet. Ile w tym zakresie dzisiaj… Przy procedurze nadmiernego deficytu będzie trzeba szukać dobrych rozwiązań, aby finanse publiczne miały się dobrze. Dlaczego? Dlatego, aby poszukać środków na rzeczy najważniejsze, na wykorzystanie środków europejskich i na zainwestowanie i aby gospodarka się rozwijała.</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#KrystynaSkowrońska">Proszę państwa, tak wygląda sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych z tytułu gwarancji i poręczeń Skarbu Państwa w roku 2022. Błędy były, zostały opisane. Chcę w tym miejscu również podziękować za to, że w części budżetowej opinia Najwyższej Izby Kontroli była bardzo pomocna Komisji Finansów Publicznych dla sformułowania tego sprawozdania, ale i zapoznania się ze wszystkimi informacjami, które dotyczyły przedstawionej części w budżecie: gwarancje i poręczenia Skarbu Państwa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-239.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#MonikaWielichowska">Proszę pierwszą zastępczynię prezesa Narodowego Banku Polskiego panią Martę Kightley o przedstawienie sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego w 2023 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#MartaKightley">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Wypełniając swój ustawowy obowiązek, przedstawiam państwu sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej oraz sprawozdanie z działalności NBP. Mając na uwadze ograniczenie czasowe, pozwolę sobie pokrótce przedstawić najważniejsze działania podejmowane przez bank centralny w ubiegłym roku.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#MartaKightley">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Narodowy Bank Polski niezmiennie realizuje politykę pieniężną zgodnie z konstytucją, ustawą o NBP oraz uchwalonymi na podstawie konstytucji założeniami polityki pieniężnej. Polityka pieniężna NBP jest prowadzona w sposób niezależny od rządu i parlamentu, zgodnie z najlepszymi światowymi standardami. Dążymy do zapewnienia stabilności cen, co jest podstawowym celem każdego banku centralnego. Bywa to ogromnym wyzwaniem, szczególnie w okresach silnych szoków gospodarczych, których w ostatnich latach nie brakowało.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#MartaKightley">Przez ostatnie 4 lata banki centralne na całym świecie mierzyły się ze skutkami potężnych zaburzeń: pandemii, a potem wojny. Ze względu na położenie geograficzne zaburzenie związane z rosyjską agresją na Ukrainę było dla Polski bardzo dotkliwe, podobnie jak dla innych gospodarek naszego regionu. Dziś mogę z satysfakcją powiedzieć, że polska gospodarka wyszła z tych wstrząsów obronną ręką, a nawet mocniejsza. Inflacja, która była przejściowo wysoka, została skutecznie ograniczona. Już od lutego br. pozostaje ona zgodna z celem inflacyjnym NBP wynoszącym 2,5% plus minus 1 punkt procentowy, co czarno na białym pokazuje skuteczność NBP w walce z inflacją wywołaną zewnętrznymi szokami.</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#MartaKightley">Przypomnę, że w latach 2021–2022 w obliczu rosnącej na całym świecie inflacji Rada Polityki Pieniężnej nie zawahała się i silnie podwyższyła stopy procentowe łącznie o 6,65 punktu procentowego. Była to największa skala podwyżek w historii rady. Potem przez 12 miesięcy utrzymywaliśmy stopy na najwyższym poziomie od 2004 r. To najdłuższy okres, w którym po wcześniejszych podwyżkach poziom stóp procentowych NBP pozostawał niezmieniony.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#MartaKightley">W 2023 r. wysokie stopy procentowe przyczyniały się do zduszenia inflacji. Po osiągnięciu najwyższego poziomu w lutym 2023 r. w kolejnych miesiącach inflacja bardzo szybko spadała. Od lutego do grudnia 2023 r. inflacja CPI obniżyła się o ponad 12 punktów procentowych. Spadek ten był silniejszy, niż przewidywała większość ekonomistów. Szybko spadała też inflacja bazowa. Malała również presja kosztowa, bo mieliśmy deflację cen produkcji sprzedanej przemysłu. Spadek bieżącej i oczekiwanej inflacji powodował równocześnie, że rosły realne stopy procentowe, co coraz silniej tłumiło presję cenową.</u>
          <u xml:id="u-241.5" who="#MartaKightley">Jednocześnie dane, które napływały w III kwartale ub.r., wskazywały, że osłabienie aktywności gospodarczej się przedłuża. W II kwartale pogłębił się spadek PKB w ujęciu rocznym, a konsumpcja obniżyła się o niemal 3%. Był to najgłębszy spadek konsumpcji od około trzech dekad, pomijając początkowy okres pandemii. W lipcu i w sierpniu roczne dynamiki sprzedaży detalicznej i produkcji przemysłowej nadal były ujemne. Przedłużało się też osłabienie koniunktury u głównych partnerów handlowych Polski. Co więcej, obniżanie się inflacji w tym okresie było na tyle szybkie, że według prognoz NBP dostępnych we wrześniu inflacja pod koniec 2023 r. miała być o 1 punkt procentowy niższa od wskazań lipcowej projekcji. Wobec takich uwarunkowań, a więc szybko spadającej inflacji, słabszej niż oczekiwano koniunktury i rosnącej realnej stopy procentowej, rada dostosowała we wrześniu i w październiku poziom stóp procentowych, obniżając je łącznie o 1 punkt procentowy.</u>
          <u xml:id="u-241.6" who="#MartaKightley">Podobnie jak Narodowy Bank Polski w drugiej połowie ubiegłego roku także inne banki centralne z regionu Europy Środkowo-Wschodniej obniżyły stopy procentowe. Zrobiły to banki centralne zarówno Czech, jak i Węgier. Nieco później, bo już w bieżącym roku, stopy obniżył również Europejski Bank Centralny, a także m.in. banki Szwajcarii, Szwecji, Kanady oraz Rumunii.</u>
          <u xml:id="u-241.7" who="#MartaKightley">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z dzisiejszej perspektywy widać, że decyzje rady w ostatnich latach były w pełni słuszne. Dzisiaj inflacja jest niska i w pełni zgodna z celem NBP. Jest również aż o 16 punktów procentowych niższa niż w szczytowym momencie w lutym ub.r. Wyhamowanie inflacji miało charakter powszechny i obejmowało szeroki zakres towarów i usług, o czym świadczy spadek wszystkich wskaźników inflacji bazowej. Warto również podkreślić, że inflacja w Polsce, mierzona zharmonizowanym unijnym wskaźnikiem HICP, jest dziś zbliżona do średniej w Unii Europejskiej. Jest niższa niż m.in. w Belgii, Hiszpanii, Holandii, a podobna jak w Niemczech, we Francji i w Austrii.</u>
          <u xml:id="u-241.8" who="#MartaKightley">Co jednak bardzo ważne w ocenie skuteczności polityki pieniężnej, proces dezinflacji nie wywołał niepotrzebnych kosztów dla realnej gospodarki i nie spowodował istotnego wzrostu bezrobocia. Przede wszystkim przez ostatnie lata nadal szybko doganialiśmy zamożniejsze kraje. Dziś realne PKB jest o ok. 11% wyższe niż przed pandemią. Tymczasem nasi główni partnerzy handlowi są w znacznie gorszej sytuacji. W Niemczech i Czechach PKB wciąż znajduje się na przedpandemicznym poziomie. Jednocześnie udało się uchronić Polaków przed dramatem bezrobocia, które w przeszłości niestety często towarzyszyło okresom dezinflacji. Mimo tych wszystkich zaburzeń pandemiczno-wojennych, a potem zacieśnienia monetarnego, które było konieczne do obniżenia inflacji, stopa bezrobocia jest rekordowo niska. Nadal jesteśmy europejskim liderem, jeśli chodzi o niskim poziom bezrobocia. Dodatkowo po przejściowym spowolnieniu gospodarczym obecnie trwa ożywienie, a płace realne szybko rosną. Jestem zatem przekonana, że ostatni rok przejdzie do historii gospodarczej naszego kraju jako okres spektakularnego spadku inflacji bez dotkliwych kosztów gospodarczych i społecznych.</u>
          <u xml:id="u-241.9" who="#MartaKightley">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szybki spadek inflacji do celu NBP przy jednoczesnym utrzymaniu niskiego bezrobocia to ogromny sukces i powód do satysfakcji. Jednak życie toczy się dalej. Obecnie dążymy do utrwalenia inflacji na niskim poziomie. Jednocześnie pojawiło się nowe ryzyko. Mianowicie w związku z częściowym ustawowym odmrożeniem cen energii można oczekiwać, że w drugiej połowie bieżącego roku inflacja wzrośnie i znów istotnie przekroczy cel inflacyjny NBP. Wskazują dziś na to wszystkie prognozy, nie tylko NBP. Zgodnie z lipcową projekcją NBP inflacja pod koniec roku może zbliżyć się do 5%, a na początku przyszłego roku może jeszcze dalej rosnąć, ponieważ wedle obecnego stanu prawnego ceny energii mają wtedy zostać ponownie podwyższone. Wzrost inflacji będzie zatem wynikał głównie z podwyżki cen energii, a więc czynnika o charakterze podażowym. Tego typu szok cenowy podwyższy inflację tylko częściowo, o ile nie przełoży się na wzrost oczekiwań inflacyjnych. W związku z tym według projekcji NBP po wygaśnięciu efektów podwyżek cen energii inflacja powinna się obniżać, jednak do celu powróci dopiero w 2026 r. Należy przy tym pamiętać, że projekcja zakłada utrzymanie stóp procentowych na niezmienionym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-241.10" who="#MartaKightley">Jednocześnie utrzymuje się ryzyko, że w sytuacji trwającego ożywienia gospodarczego i rekordowo szybkiego wzrostu płac podwyższenie cen energii może zwiększyć oczekiwania inflacyjne. Przez to może dodatkowo wzmóc presję płacową i cenową oraz sprawić, że inflacja utrwali się na podwyższonym poziomie. W takiej sytuacji, dążąc do utrwalenia niskiej inflacji, Rada Polityki Pieniężnej utrzymuje stopy procentowe na niezmienionym poziomie. To działanie w obecnych uwarunkowaniach jest uzasadnione i konieczne. Nie możemy bowiem pozwolić na to, aby skutecznie obniżona inflacja znowu silnie wzrosła, a następnie ustabilizowała się na podwyższonym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-241.11" who="#MartaKightley">Pani Marszałek! Podobnie jak w poprzednich latach polityka pieniężna Narodowego Banku Polskiego w 2023 r. była prowadzona w warunkach utrzymującej się nadpłynności sektora bankowego. Wartość środków, które pozostawały w dyspozycji banków i przekraczały poziom rezerwy obowiązkowej, wyniosła w grudniu 2023 r. średnio 301 mld zł i była o blisko 65 mld zł wyższa niż w tym samym okresie roku poprzedniego. Wzrost nadpłynności sektora bankowego wynikał głównie ze skupu netto walut obcych dokonywanego przez NBP na zlecenie klientów. W kierunku jego ograniczenia oddziaływał natomiast wzrost wartości pieniądza gotówkowego w obiegu.</u>
          <u xml:id="u-241.12" who="#MartaKightley">Celem operacyjnym polityki pieniężnej w 2023 r. było kształtowanie stawki POLONIA na poziomie zbliżonym do stopy referencyjnej NBP. Średnie dzienne bezwzględne odchylenie tego indeksu od stopy referencyjnej NBP w 2023 r. wyniosło 30 punktów bazowych i było o 2 punkty bazowe niższe niż w 2022 r. Na kształtowanie się stawki POLONIA w 2023 r. wpływała utrzymująca się podwyższona ostrożność banków w zarządzaniu swoimi pozycjami płynnościowymi.</u>
          <u xml:id="u-241.13" who="#MartaKightley">Głównym instrumentem wykorzystywanym do realizacji celu operacyjnego były podstawowe operacje otwartego rynku przeprowadzane w formie regularnej emisji 7-dniowych bonów pieniężnych NBP. Za pomocą tych operacji była absorbowana przeważająca część nadwyżek środków pozostających w dyspozycji sektora bankowego, przekraczających poziom rezerwy obowiązkowej. Dodatkowymi narzędziami realizacji celu operacyjnego NBP były dostrajające operacje otwartego rynku, system rezerwy obowiązkowej oraz operacje depozytowo-kredytowe.</u>
          <u xml:id="u-241.14" who="#MartaKightley">W 2023 r. NBP nie stosował strukturalnych operacji otwartego rynku polegających na skupie dłużnych papierów wartościowych. Jednakże w wyniku wykupienia przez Ministerstwo Finansów trzech serii obligacji posiadanych przez NBP wartość nominalna portfela dłużnych papierów wartościowych zmniejszyła się na koniec 2023 r. do 135,1 mld zł ze 136,2 mld zł na koniec 2022 r.</u>
          <u xml:id="u-241.15" who="#MartaKightley">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Obok polityki pieniężnej równie ważnym obszarem działalności NBP jest wspieranie stabilności systemu finansowego. Stabilny system finansowy, w szczególności stabilny sektor bankowy, jest warunkiem koniecznym skutecznej realizacji celu inflacyjnego, jak również utrzymania zrównoważonego długookresowego rozwoju gospodarczego. Z uwagi na swoje kompetencje ustawowe bank centralny przy realizacji tego celu współpracuje z pozostałymi instytucjami sieci bezpieczeństwa finansowego, a głównym forum współpracy jest Komitet Stabilności Finansowej.</u>
          <u xml:id="u-241.16" who="#MartaKightley">Prezes NBP przewodniczy pracom komitetu w zakresie nadzoru makroostrożnościowego. NBP wskazuje źródła zagrożeń dla stabilności finansowej oraz proponuje działania ograniczające ryzyko systemowe. Ze względu na powiązania transgraniczne polskiego systemu finansowego ważną rolę odgrywa współpraca w ramach Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego. Szczegółowe informacje dotyczące tych prac znajdą państwo w informacji rocznej KSF, która jest osobnym dokumentem przedkładanym corocznie Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-241.17" who="#MartaKightley">Nasza ocena stabilności krajowego systemu finansowego w 2023 r. jest pozytywna. Testy warunków skrajnych sektora bankowego, które NBP przeprowadza cyklicznie, wykazały wysoką zdolność banków do absorpcji potencjalnych strat przy zachowaniu zdolności do świadczenia usług finansowych w nawet bardzo pesymistycznych scenariuszach. Polskie banki charakteryzują się wysokim poziomem płynności. Pozytywne jest również to, że osłabienie koniunktury gospodarczej w 2023 r. i wyższe koszty kredytu nie spowodowały wzrostu kosztów ryzyka kredytowego. Wskaźniki kredytów zagrożonych są na poziomach niższych niż przed pandemią. Taki stan powinien się utrzymać dzięki dobrej sytuacji na rynku pracy, stosunkowo wysokiej zdolności firm do obsługi zobowiązań i wcześniejszej ostrożnej polityce kredytowej banków.</u>
          <u xml:id="u-241.18" who="#MartaKightley">W 2023 r. głównym źródłem zagrożeń dla stabilności finansowej pozostawało ryzyko prawne walutowych kredytów mieszkaniowych. Pomimo dalszego wzrostu liczby spraw sądowych jego natężenie się jednak zmniejsza. Dzieje się tak m.in. dlatego, że banki tworzą odpowiednie rezerwy w celu pokrycia kosztów tego ryzyka i aktywnie oferują klientom ugody. Istotnie wyższa niż w poprzednich latach przychodowość sektora bankowego związana głównie z wyższym poziomem marży odsetkowej stworzyła bankom przestrzeń do tworzenia znacznych rezerw. Niemniej jednak dotychczasowe koszty związane z ryzykiem prawnym są bardzo wysokie i w przyszłości będą nadal obciążać wyniki banków. Poprawa sytuacji gospodarczej powoduje, że po spowolnieniu w 2022 r. i w pierwszej połowie 2023 r. dynamika kredytów dla sektora niefinansowego zaczyna się stopniowo odbudowywać. Przewidujemy jednak, że w najbliższych 2 latach tempo wzrostu będzie umiarkowane. Według NBP przyczyn niskiego poziomu akcji kredytowej należy upatrywać przede wszystkim w słabym popycie na kredyt, nie zaś w niechęci do udzielania kredytów lub ograniczeniach po stronie banków. W ocenie NBP banki dysponują wysokimi nadwyżkami kapitałowymi, które dają im duże możliwości rozwoju akcji kredytowej. Nasza pozytywna ocena stabilności systemu finansowego daje podstawy, by sądzić, że banki są przygotowane do absorpcji środków z Unii Europejskiej i wspierania potrzeb gospodarczych związanych z jej modernizacją i transformacją energetyczną. Czynnikiem, od którego zależy ta aktywność, jest przewidywalność środowiska regulacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-241.19" who="#MartaKightley">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Narodowy Bank Polski zapewnia bezpieczeństwo i płynność obrotu gotówkowego. Przez cały rok 2023 sytuacja na tym rynku pozostawała stabilna. Wartość pieniądza gotówkowego w obiegu, łącznie z monetami, banknotami kolekcjonerskimi, według stanu na 31 grudnia 2023 r. wyniosła 377 500 mln zł. Oznacza to wzrost o 8900 mln zł, czyli o 2,4%, w odniesieniu do stanu sprzed roku. Narodowy Bank Polski w 2023 r. płynnie i bez ograniczeń realizował zamówienia banków na gotówkę w pełnej strukturze nominałowej. Koszty emisji znaków pieniężnych, łącznie banknotów i monet, wyprodukowanych na zlecenie NBP w 2023 r. wyniosły 513 300 tys. zł. Były o 31,6% wyższe niż w 2022 r., w którym wyniosły 390 mln zł. Wynikało to głównie z konieczności zwiększenia poziomu zapasów znaków pieniężnych po ich uszczupleniu w latach 2020–2022.</u>
          <u xml:id="u-241.20" who="#MartaKightley">Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Na koniec 2023 r. wartość oficjalnych aktywów rezerwowych Narodowego Banku Polskiego przekroczyła 175 mld euro. Oznacza to wzrost o ponad 12% w stosunku do 2022 r. Podobnie jak w poprzednich latach dominujący udział w rezerwach miały rządowe papiery wartościowe, które stanowiły 81% portfela NBP. Dążąc do dywersyfikacji ryzyka naszych inwestycji i podwyższenia ich dochodowości w długim okresie, w 2023 r. rozpoczęliśmy zakupy jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych zapewniających ekspozycję na globalny rynek akcji. Na koniec 2023 r. inwestycje te stanowiły 1,5% naszych rezerw walutowych, a na koniec I kwartału 2024 r. już 5,2% rezerw walutowych. Jednocześnie nadal widzimy zasadność rozpoczętego kilka lat temu procesu zwiększania zasobu złota. Na koniec 2023 r. stanowiło ono 12,3% aktywów rezerwowych. W 2024 r. zarząd NBP podjął decyzję o dalszym zwiększeniu zasobu tego kruszcu. Docelowo ma on stanowić 20% oficjalnych aktywów rezerwowych, czyli blisko 600 t, co uczyni Polskę jednym z największych posiadaczy złota na świecie. W ramach realizacji tej decyzji do końca czerwca br. zakupiliśmy 18,7 t złota, zwiększając jego zasób do ponad 377 t. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-241.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-241.22" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A wynik finansowy?)</u>
          <u xml:id="u-241.23" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Petru: Ujemny.)</u>
          <u xml:id="u-241.24" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Krzysztof Bosak)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani prezes.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#KrzysztofBosak">Proszę panią poseł Krystynę Skowrońską o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Państwo Ministrowie! Pani Prezes! Pani Wiceprezes! Panie Prezesie Najwyższej Izby Kontroli! Ze zdziwieniem trzeba stwierdzić, że dzisiaj nie ma prezesa Adama Glapińskiego, który powinien przedłożyć Wysokiemu Sejmowi informację dotyczącą założeń polityki pieniężnej Narodowego Banku Polskiego i przedstawić sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego za rok 2023. Ja się tak naprawdę nie dziwię i myślę, że państwo posłowie również, a ci, którzy nas słuchają, nie wiem, dziwić się będą albo może mniej. Ale zaraz wytłumaczymy, dlaczego wszyscy się dziwimy.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#KrystynaSkowrońska">W roku ubiegłym obecność prezesa Narodowego Banku Polskiego na tej sali to 30 minut i wyjście. W tym roku prezesa nie ma i nie mamy żadnego usprawiedliwienia, że pan prezes upoważnił panią wiceprezes do przedłożenia tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: Skoro zabierała głos…)</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#KrystynaSkowrońska">Bardzo żałujemy, że przy tych wysokich wynagrodzeniach, przy tych wysokich premiach pan prezes nie znalazł czasu. Może jest na wakacjach, może jest na molo w Sopocie. Jeżeli w tym zakresie państwo z PiS-u nie łączycie się, nie identyfikujecie się z tym, to znaczy, że uważacie, że prezes ma rację, że po prostu zlekceważył dzisiejsze posiedzenie i nie przedstawia żadnej informacji, bo przecież on woli swoje stand-upy w Narodowym Banku Polskim. I takim znamy go długo.</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#KrystynaSkowrońska">Pani pierwsza zastępca prezesa Narodowego Banku Polskiego w przedłożonym sprawozdaniu jakoś dziwnie zapomniała o wyniku finansowym Narodowego Banku Polskiego na koniec roku, a ten wynik to strata 16,9 mld zł, kiedy jeszcze we wrześniu prezes Narodowego Banku Polskiego komunikował i wskazywał do budżetu, że będzie 6 mld zysku. Przyjęliśmy tę informację, o której pani wiceprezes powiedziała, dotyczącą stabilności systemu finansowego, działalności emisyjnej związanej m.in. z systemem płatniczym i przeprowadzonymi testami warunków skrajnych.</u>
          <u xml:id="u-243.5" who="#KrystynaSkowrońska">Ja będę mówiła, jak rzeczywiście wygląda sprawozdanie dotyczące założeń polityki finansowej, polityki pieniężnej Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-243.6" who="#KrystynaSkowrońska">Inflacja średnioroczna w ubiegłym roku to 11,1% przy założonej 2,5% plus minus 1% odchylenia. A zatem założenie zostało niezrealizowane. Sprawozdanie z działalności NBP zakładało wcześniej zysk. Osiągnięto, wypracowano stratę 16,9 mld zł. Będę mówiła również o wynagrodzeniach zarządu, ale też o działalności edukacyjnej, gdzie brak jest w całym sprawozdaniu informacji o kosztach tej działalności.</u>
          <u xml:id="u-243.7" who="#KrystynaSkowrońska">A zatem, posługując się opinią Najwyższej Izby Kontroli, wskazujemy, że Najwyższa Izba Kontroli sformułowała opinię opisową dotyczącą wykonania założeń polityki pieniężnej przez Narodowy Bank Polski w 2023 r. Taka opinia jest przygotowywana, sporządzana wtedy, gdy nie zostały spełnione kryteria dotyczące oceny pozytywnej, dla oceny negatywnej.</u>
          <u xml:id="u-243.8" who="#KrystynaSkowrońska">Myślę, że dla tych państwa, którzy słuchali sprawozdania prezesa Najwyższej Izby Kontroli… Tam zostały wyartykułowane wszystkie nieprawidłowości, ale myślę, że w sprawozdaniu warto je przypomnieć.</u>
          <u xml:id="u-243.9" who="#KrystynaSkowrońska">W założeniach polityki pieniężnej na rok 2023 ustalono, że głównym celem polityki było utrzymanie w średnim okresie inflacji na poziomie 2,5% z odchyleniem plus minus 1%, a zatem przy 11,1% średnio nie zostało to zrealizowane. Wskaźnik inflacji obniżył się co prawda z 18,4% w lutym ub.r. do 6,2% na koniec roku, ale ten wskaźnik średniej inflacji pokazuje, że tego założenia nie zrealizowano.</u>
          <u xml:id="u-243.10" who="#KrystynaSkowrońska">W całym 2023 r. ogłaszane co miesiąc wskaźniki wzrostu cen towarów i usług kształtowały się powyżej dopuszczalnego przedziału odchyleń od polityki pieniężnej, a średnioroczny wskaźnik, jak przypominałam, wynosił 11,4%. To 9% więcej od zakładanego na rok 2023, tego przepisowego. W grudniu 2023 r. wskaźnik CPI kształtował się ciągle na poziomie 2,7% powyżej górnej granicy przedziału odchyleń.</u>
          <u xml:id="u-243.11" who="#KrystynaSkowrońska">Co możemy jeszcze powiedzieć? To, iż założenia te powinny być realizowane w średnim okresie, niemniej jednak przez wiele lat dopraszamy się od Narodowego Banku Polskiego informacji, co to jest ten średni przedział, w którym wylicza się wartość inflacji. Takiej informacji do dnia dzisiejszego nie otrzymaliśmy. On jest interpretowany przez Narodowy Bank Polski dowolnie.</u>
          <u xml:id="u-243.12" who="#KrystynaSkowrońska">Przez pierwsze 8 miesięcy Narodowy Bank Polski prowadził politykę pieniężną, która była ukierunkowana na realizację podstawowego celu, pozostawiając stopy procentowe na niezmienionym poziomie do września 2023 r. Stopa referencyjna od września 2022 r. wynosiła 6,75%. Potem jednak, we wrześniu i w październiku, Rada Polityki Pieniężnej obniżyła stopę referencyjną — wpierw o 0,7 punktu procentowego, a później, w październiku, o 0,25 punktu procentowego — bez uzasadnienia okoliczności, które spowodowały taką obniżkę. Przypomnę wszystkim państwu, że był to okres przed wyborami, a zatem przyjmujemy albo oceniamy to postępowanie, które nie miało odpowiedniego uzasadnienia. Był to okres przedwyborczy i w ten sposób Narodowy Bank Polski pomagał w wyborach niektórym partiom.</u>
          <u xml:id="u-243.13" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Petru: Konkretnie którym?)</u>
          <u xml:id="u-243.14" who="#KrystynaSkowrońska">O czym jeszcze chcemy państwu powiedzieć? Podczas przedkładania sprawozdania przez Narodowy Bank Polski pojawił się zarzut, że Najwyższa Izba Kontroli nie ma prawa formułować żadnych informacji, sugestii w stosunku do Narodowego Banku Polskiego. Pani prezes, pana prezesa nie było, pan prezes pojawił się na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych w poprzedniej kadencji, kiedy go wybierano. A tak po prostu z parlamentem nie rozmawia. Może z kimś na molo rozmawia, może z prezesem Kaczyńskim, jak przyjedzie, ale z parlamentem nie rozmawia. A zatem chcemy powiedzieć, że uwagi Narodowego Banku Polskiego, które wskazywały, że formułowane opinie co do naprawiania czy realizowania poprawnie założeń polityki pieniężnej i oceniania postępowania są ze wszech miar wskazane. Było to zgodne z art. 202, art. 203 i art. 204 konstytucji. Najwyższa Izba Kontroli przygotowuje nam, Sejmowi, sprawozdanie z wykonania budżetu i założeń polityki pieniężnej. A zatem to wszystko było uzasadnione. Najwyższa Izba Kontroli miała prawo sformułować taką opinię. I robiła to zawsze.</u>
          <u xml:id="u-243.15" who="#KrystynaSkowrońska">I o czym mówimy jeszcze? O tym, że nie zrealizowaliśmy tego wskaźnika, tego poziomu inflacji, kiedy NBP powinien o to dbać. Raz jeszcze przypomnę: 2,5% plus minus 1% odchylenia. W lutym ubiegłego roku inflacja wynosiła 18,4%. W grudniu — 6,2% inflacja. Inne kraje sobie z tym poradziły. My mieliśmy najwyższą inflację.</u>
          <u xml:id="u-243.16" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: Przecież to nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-243.17" who="#KrystynaSkowrońska">Jeżeli pani prezes mówiła o wskaźniku HICP, to Polska miała 11%, Węgry — 19%, ale powinniśmy równać do tych najlepszych. Belgia — 1,6%, Francja — 5,3%, dwa razy niższy wskaźnik, średnia europejska — 6,4%. Jak zatem nasze pieniądze wyciągano z naszych kieszeni? Narodowy Bank Polski o to po prostu nie dbał. Działania były spóźnione.</u>
          <u xml:id="u-243.18" who="#KrystynaSkowrońska">Chcę jeszcze powiedzieć o kilku rzeczach. Chcę powiedzieć o stracie. Strata, a miało być 8 mld zł zysku. We wrześniu było to wskazane odnośnie do przygotowania budżetu. Strata w 2023 — 16,9 mld zł, a w roku wcześniejszym — 20,8 mld. A zatem strata Narodowego Banku Polskiego z ostatnich 2 lat łącznie — 27,4 mld zł. Nie ma prezesa. Pewnie prezes nagrodę otrzyma. Chcemy powiedzieć, że Najwyższa Izba Kontroli również wskazała na nieprawidłowości, na brak planu naprawy, na brak podejmowania działań w zakresie walki z inflacją. Z drugiej strony mieliśmy do czynienia z wysokimi premiami. I tych premii w Narodowym Banku Polskim wypłacono na kwotę 1325 tys. zł. To otrzymał prezes NBP. Przy wynagrodzeniu 47 tys. zł dodatkiem była premia w wysokości trzykrotności wynagrodzenia w I kwartale, w II kwartale — trzyipółkrotności, w III kwartale — czterokrotności, a w IV kwartale — czteroipółkrotności. Wynagrodzenie również otrzymała pierwsza wiceprezes Narodowego Banku Polskiego. Nagrody były nienależne, nie były uzależniane od realizowania założeń polityki pieniężnej, a zatem w tym przypadku na to wskazujemy. Były pieniądze i inflacji nie odczuli prezesi Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-243.19" who="#KrystynaSkowrońska">I jeszcze o jednej rzeczy chciałabym powiedzieć, o działalności edukacyjnej. O działalności edukacyjnej nie mamy za wiele informacji. Mamy tylko podane przedsięwzięcia bez podania kwot, a zatem trudno nam i trudno byłoby państwu ocenić efektywność prowadzenia działalności edukacyjnej, a tego byśmy chcieli. Pani prezes, może nam odpowiecie na piśmie, ile wydano na Akademię Kopernikańską? Chcielibyśmy to wiedzieć. Bo tak naprawdę, gdybyśmy przeczytali materiały, te, które państwo wydajecie, edukacyjne… Bardzo zalecam i bardzo chciałabym, żebyście państwo raz jeszcze przeczytali, bo młodym ludziom mówicie o rzetelności, a sami tej rzetelności państwo w przypadku realizowania założeń polityki pieniężnej nie mieli. Przypominam, nie osiągnięto poziomu inflacji. Inflacja była wyższa i wynosiła średnio 11% w ubiegłym roku, a powinna wynosić 2,5% plus minus 1%.</u>
          <u xml:id="u-243.20" who="#KrystynaSkowrońska">Strata narodowego banku łącznie przez ostatnie 2 lata wyniosła przeszło 16 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-243.21" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: Miliardów.)</u>
          <u xml:id="u-243.22" who="#KrystynaSkowrońska">Miliardów — dobrze, że pan Kuźmiuk kontroluje.</u>
          <u xml:id="u-243.23" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: Pan poseł.)</u>
          <u xml:id="u-243.24" who="#KrystynaSkowrońska">Strata — 16 mld zł. Pani prezes, tak. 16 mld zł. Polacy zapamiętają. Nie uchroniliście portfeli Polaków. Osiągnęliście, wypracowaliście ogromną stratę, a te zakupy złota to po prostu aktywa inne, inaczej wyceniane, w innej formule zapisane w bilansie banku. Zgoda, to ważne, ale nie najważniejsze. Najważniejsze były nasze kieszenie.</u>
          <u xml:id="u-243.25" who="#KrystynaSkowrońska">I ocena opisowa: mieliśmy inflację, prezes miał nagrody, prezesa dzisiaj nie ma. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-243.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-243.27" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest pani prezes.)</u>
          <u xml:id="u-243.28" who="#komentarz">(Poseł Marek Sowa: Skończył się PiS, skończyła się drożyzna.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#KrzysztofBosak">Sejm ustalił w łącznej dyskusji nad tymi punktami porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 44 do 4 minut, tj. debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#KrzysztofBosak">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#KrzysztofBosak">Głos jako pierwszy zabierze reprezentant klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#KrzysztofBosak">Proszę na mównicę pana posła Zbigniewa Kuźmiuka.</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Państwo Prezesi! Zabieram głos w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość. Po pierwsze, zaznaczę, że przyjęliśmy propozycję prezydium Komisji Finansów Publicznych, aby przyjąć wykonanie budżetu za 2023 r. i udzielić absolutorium w sumie trzem rządom: dwóm rządom pod kierownictwem pana premiera Morawieckiego, a także w przypadku 3 tygodni rządów pana premiera Donalda Tuska, mimo tego, że większość koalicyjna dołączyła do tej uchwały zastrzeżenia do wykonania 20 części budżetowych i zastrzeżenia do wykonania finansowania 23 instytucji finansowanych bezpośrednio z budżetu państwa. Do tej części zastrzeżeń NIK-owskich ustosunkuje się w dalszej części debaty pan Henryk Kowalczyk. Ja tylko zaznaczę, że z większością tych uwag w oczywisty sposób się nie zgadzamy. Uważamy, że mają one charakter głównie polityczny.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Szanowni państwo, w tej debacie, która już troszeczkę trwa, tak naprawdę tylko pani prezes NBP zwróciła uwagę na warunki, w jakich wykonywany był budżet 2023 r., i wcześniejszą sytuację w naszej gospodarce. Przypomnijmy, proszę państwa, te tzw. czarne łabędzie. Tak więc chodzi tu o pandemię i jej skutki, które tak naprawdę w przypadku wielu gospodarek trwają do dzisiaj. Później Rosja, przygotowując się do inwazji na Ukrainę, zdestabilizowała rynki surowców energetycznych, w związku z tym jesienią 2021 r. ceny surowców energetycznych, np. gazu, wzrosły nawet 15-krotnie. Potem nastąpiła sama agresja, a w konsekwencji — także presja inflacyjna w przypadku wielu gospodarek, w tym polskiej. Jeśli ktoś nie bierze pod uwagę tych czynników w swoich analizach, jeżeli chodzi o wykonanie kolejnych budżetów w Polsce, to po prostu jest elementarnie nierzetelny. Dobrze, że przynajmniej prezes NBP zwraca uwagę na te uwarunkowania zewnętrzne.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Proszę państwa, rok 2023 to walka z podwyższoną inflacją. Przypomnijmy, że rzeczywiście w szczytowym okresie tego roku, w lutym 2023 r., ta inflacja wynosiła 18,4%. W marcu tego roku zeszła poniżej 2%. To rozsądna polityka banku centralnego, a także rozsądna polityka rządu doprowadziły do tego, że tak skutecznie, jako jeden z niewielu krajów w Unii Europejskiej, poradziliśmy sobie z tą bardzo wysoką inflacją. Patrzę tutaj na pana posła Ryszarda Petru, który był uprzejmy wiosną 2023 r. wieszczyć, że inflacja w Polsce znacząco przekroczy 20% i że będziemy mieli do czynienia wręcz z hiperinflacją. Na szczęście te prognozy pana posła się nie sprawdziły, a sprawdziły się prognozy, a w zasadzie działania Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Proszę państwa, oczywiście tego rodzaju restrykcyjna polityka pieniężna doprowadziła do tego, że nastąpiło spowolnienie gospodarcze. Przypomnę, że rzeczywiście w dwóch pierwszych kwartałach 2023 r. mieliśmy nawet ujemny, jak to się mówi, wzrost PKB, czyli spadek PKB. Ostatecznie w całym 2023 r. ten wzrost wyniósł tylko 0,2%, choć w projekcie budżetu został przyjęty prawie 1-procentowy wzrost PKB. Proszę państwa, dzięki rozsądniej polityce udało się uratować miejsca pracy i dzięki temu Polska miała najniższy poziom bezrobocia w Unii Europejskiej mimo tych wszystkich kryzysów, o których mówiłem. Niestety, kryzysy, których wcześniej doświadczała polska gospodarka, zawsze kończyły się gwałtownym wzrostem bezrobocia i masową emigracją z Polski. To, że do tego w 2023 r. nie dopuściliśmy, jest ogromną zasługą Rady Polityki Pieniężnej, zarządu banku centralnego i polityki rządu.</u>
          <u xml:id="u-245.5" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Jeszcze raz, proszę państwa, powtórzę: każda analiza sytuacji gospodarczej, sytuacji finansów publicznych niebiorąca pod uwagę właśnie tych zdarzeń, o których przed chwileczką mówiłem, jest po prostu nieuczciwa, nierzetelna.</u>
          <u xml:id="u-245.6" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Szanowni państwo, padały już liczby, nie wypada ich powtarzać. Wiemy, że nie udało się zrealizować w pełni dochodów budżetowych — zamiast 603 mld były to tylko 574 mld. Ale powiedzmy sobie otwartym tekstem: w ostatnim kwartale, wtedy, kiedy formalnie w tym Sejmie powstała większość koalicyjna, dochody budżetowe nie płynęły już takim szerokim strumieniem, jak to było wcześniej. Zresztą, proszę państwa, trzeba wziąć pod uwagę, szczególnie jeżeli chodzi o podstawowy dochód budżetowy, jakim jest podatek VAT, że negatywny skutek, jeżeli chodzi o wpływy z tego podatku, miały tarcze antyinflacyjne. Ta związana jeszcze z cenami surowców energetycznych i paliwami, która zakończyła się w 2022 r., ale przyniosła ślad budżetowy w postaci 3 mld mniejszych wpływów z VAT-u. Także decyzja o zamrożeniu VAT-u na żywność czy zmniejszeniu stawki VAT-u na żywność z 5% do 0% kosztowała budżet państwa, bo to wpływy niższe o blisko 10 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-245.7" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">W grudniu 2023 r. pan minister, kiedy już przejął stery w Ministerstwie Finansów, przeprowadził znane nam wszystkim operacje, w tym i taką, że przerzucił prawie 12 mld zł dochodów z VAT-u na styczeń, a więc świadomie pogorszył wykonalność budżetu w 2023 r., aby poprawić sytuację budżetową w 2024 r.</u>
          <u xml:id="u-245.8" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Proszę państwa, te wszystkie operacje sumarycznie to jest 25 mld zł. Gdyby więc je doliczyć do wpływów budżetowych, tak naprawdę okazałoby się, że nie było aż tak źle, że w zasadzie budżet państwa, jeżeli chodzi o stronę dochodową, został wykonany w kwocie blisko 600 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-245.9" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Właśnie, proszę państwa, to, o czym mówię, jeżeli chodzi o operacje z podatkiem VAT… Oczywiście one miały znaczenie, bo w ten sposób można było mówić o wysokiej luce VAT-owskiej, choć w części nie ulega wątpliwości, że operacje, które opisałem, miały wpływ na jej sztuczne podwyższenie. Proszę państwa, bowiem jeżeli chodzi o tę lukę, to przecież państwo pamiętacie, że podczas rządów Prawa i Sprawiedliwości zeszliśmy z 24% do 4%, a więc rzeczywiście pokazaliśmy niezwykłą skuteczność, jeżeli chodzi o walkę z wyłudzeniami podatku VAT.</u>
          <u xml:id="u-245.10" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Proszę państwa, taka debata jak dzisiejsza skłania także do podsumowania. Rok 2023 to jest 8. rok rządów Prawa i Sprawiedliwości, a więc przypomnijmy, że w tym okresie udało się rządom Prawa i Sprawiedliwości podwoić dochody budżetowe. Proszę państwa, w 2015 r. wynosiły one 289 mld, a w 2023 — 574 mld zł, więc niezależnie od tego, co tutaj państwo będą mówili, nie ulega wątpliwości, że byliśmy niezwykle skuteczni, jeżeli chodzi o uszczelnienie systemu podatkowego i w związku z tym o zapewnienie dochodów do budżetu.</u>
          <u xml:id="u-245.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Inflacja.)</u>
          <u xml:id="u-245.12" who="#komentarz">(Poseł Joanna Frydrych: Inflacja, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-245.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba umieć liczyć.)</u>
          <u xml:id="u-245.14" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Dla porównania, proszę państwa, jeszcze raz przypomnę, to jest prawie 300 mld zł powiększenia wpływów budżetowych przez 8 lat.</u>
          <u xml:id="u-245.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Przez inflację.)</u>
          <u xml:id="u-245.16" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Jeżeli, proszę państwa, weźmiemy pod uwagę państwa 8 lat, tj. lata 2008–2015, to wyniosło tylko 35 mld zł. Proszę państwa, mieliśmy ośmiokrotnie wyższą skuteczność w gromadzeniu dochodów budżetowych niż państwo w latach 2008–2015 i dobrze by było, żebyście państwo te liczby zapamiętali.</u>
          <u xml:id="u-245.17" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Proszę państwa, jeżeli chodzi o główny dochód budżetu państwa, podatek VAT, to tutaj także mamy się czym pochwalić. 123 mld w 2015 r. i wspomniane 244 mld, a tak naprawdę, gdyby nie tarcze i operacja z przenoszeniem z grudnia dochodów — 270 mld. A więc więcej niż podwojenie wpływów w ciągu 8 lat. Dobrze by było, żebyście państwo także o tym pamiętali. Za waszych rządów, jeżeli dobrze pamiętam, wzrost wpływów z VAT w ciągu 8 lat wyniósł zaledwie 21 mld zł, a więc i w tym przypadku byliśmy ponadośmiokrotnie lepsi niż państwo.</u>
          <u xml:id="u-245.18" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Proszę państwa, parę zdań, żeby nie zabierać czasu kolegom, o sprawozdaniu przedstawionym przez panią prezes Narodowego Banku Polskiego. Już o tym wspominałem, ale chciałbym przede wszystkim bardzo mocno, pozytywnie podkreślić właśnie skuteczną walkę z inflacją. Proszę państwa, niezależnie od tego, jakie słowa krytyczne tutaj na tej sali padną, to moim zdaniem naprawdę Narodowemu Bankowi Polskiemu, w szczególności Radzie Polityki Pieniężnej, należy się pomnik za to, że tak skutecznie walczyli z inflacją, jednocześnie nie powodując swoistej zmory charakteryzującej bardzo często Polskę wychodzącą z kryzysu, a mianowicie masowego bezrobocia. Za to wychodzenie z putinflacji, bo to przecież także czynnik zewnętrzny, nie zapłaciliśmy tym razem wysokim bezrobociem.</u>
          <u xml:id="u-245.19" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Proszę państwa, dużo tutaj było o stracie, o braku wpłaty itd. Proszę państwa, to elementarz. Trzeba zajrzeć do sprawozdania Narodowego Banku Polskiego i zobaczyć, jak rosły rezerwy walutowe banku i co się działo z kursem naszej waluty pomiędzy 1 stycznia a 31 grudnia. Zasadnicza część tej straty jest spowodowana przez olbrzymi przyrost rezerw walutowych i zmianę kursu. Proszę państwa, dajcie państwo spokój z polityzacją przynajmniej tej instytucji.</u>
          <u xml:id="u-245.20" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Jeszcze raz na ręce pani prezes chciałbym złożyć podziękowania dla Rady Polityki Pieniężnej właśnie za tę skuteczną walkę z inflacją, za którą nie zapłaciliśmy wzrostem bezrobocia i tak wielkim przyrostem rezerw, w tym także rezerw w złocie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-245.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam teraz reprezentanta klubu Koalicja Obywatelska pana posła Zbigniewa Konwińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#ZbigniewKonwiński">Panie pośle, tablet pan zostawił.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: Dobrze, dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#ZbigniewKonwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Pan używał różnych porównań, jeśli chodzi o wpływy z podatku VAT sprzed 8 lat. Mógł się pan dalej posunąć i jeszcze porównać, że za PiS-u były większe wpływy z podatku VAT niż np. za rządu Suchockiej, który VAT wprowadzał. Takie porównywania obecnej rzeczywistości z tą sprzed 8 lat, sprzed 12 lat, wie pan, jeszcze nie uwzględniając czynników makroekonomicznych, chociażby inflacji, która też się w jakimś stopniu przyczyniła do wzrostu VAT-u…</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: Za waszych rządów nie było infalcji?)</u>
          <u xml:id="u-247.4" who="#ZbigniewKonwiński">Nie zająknął się pan ani słowem o wzroście luki VAT. Bo wie pan, jak za naszych rządów była wysoka luka VAT-owska, to pan i pańska partia mówiliście, że to jest zwykłe złodziejstwo. A więc ja też mogę powiedzieć, że jak rosła luka VAT-owska za waszych rządów, to to było zwykłe złodziejstwo.</u>
          <u xml:id="u-247.5" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: Było.)</u>
          <u xml:id="u-247.6" who="#ZbigniewKonwiński">I tak walczyliście z mafiami VAT-owskimi, że wam się mafia VAT-owska w Ministerstwie Finansów zalęgła. Ciekawe jakim cudem, skoro tak walczyliście z mafiami VAT-owskimi.</u>
          <u xml:id="u-247.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-247.8" who="#ZbigniewKonwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ta debata jest o wykonaniu budżetu państwa za 2023 r., za który rzeczywiście, poza tak naprawdę 2 tygodniami, ponosił odpowiedzialność rząd Mateusza Morawieckiego. Rząd, który wszelkimi sposobami przedłużał swoje trwanie. Można powiedzieć, że kupował czas, że kradł czas. Okazało się, że nie tylko czas, jak fakty pokazują. Jest to ostatni budżet, który został skonstruowany przez rząd PiS i, biorąc pod uwagę jego jakość, oby już nigdy to się nie powtórzyło. Był to bowiem budżet kłamstwa i ukrywania wydatków, budżet polityczny, PR-owski i wyborczy. Budżet, który dobrze miał służyć partii PiS, a nie Polsce. Jednym słowem budżet obłudy.</u>
          <u xml:id="u-247.9" who="#ZbigniewKonwiński">Co szczególnie uderza, gdy czytamy dokumenty, w tym obszerną analizę z wykonania budżetu sporządzoną przez Najwyższą Izbę Kontroli, to fakt, że w Polsce za czasów premiera Morawieckiego, choć pewnie właściwiej byłoby powiedzieć: nadpremiera Kaczyńskiego, mieliśmy dwa różne budżety: budżet jawny i budżet ukryty. Ten jawny był na papierze, a ten ukryty służył polityce, służył kampanii wyborczej. Najwyższa Izba Kontroli zauważyła, że finansowanie znacznej części zadań publicznych odbywało się poza budżetem państwa. Jakby tego było mało, działo się to w ogóle poza sektorem finansów publicznych, i to jest właśnie nadużycie, które musi zostać rozliczone i zostanie rozliczone.</u>
          <u xml:id="u-247.10" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Petru: No właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-247.11" who="#ZbigniewKonwiński">Ograniczyliście wgląd parlamentu w wydatki państwa. Nie chcieliście, by parlament miał wiedzę co do stanu finansów publicznych, jak i finansowej inżynierii mającej jeden cel: ukryć dług, wspomóc partię i oszukać Polaków. Przenosiliście miliardy do rozmaitych agend, od Banku Gospodarstwa Krajowego do podejrzanych funduszy. Dziś wiemy, po co to robiliście. Widzimy, jak działa Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych, dziecko premiera Morawieckiego, z której to siedziby nie mogą wyjść prokuratorzy, odkrywszy w niej ogromną aferę liczoną w setkach milionów złotych. Aferę, w którą zaangażowani są ludzie z najbliższego otoczenia pana Morawieckiego. To był także Fundusz Sprawiedliwości, czyli prywatna skarbonka Ziobry i jego kolegów. Ta afera jest już skutecznie rozliczana, ale tak naprawdę to wszystko, co działo się w Funduszu Sprawiedliwości, mogłoby posłużyć za całkiem niezły scenariusz filmu o mafii. Bo tak działał Fundusz Sprawiedliwości — jak taka skarbonka wykorzystywana przez polityków, swoistą mafię zainstalowaną na szczytach władzy. To były także fundusze, agencje i spółki. Willa+, nadużycia w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, olbrzymie przekręty w Lasach Państwowych. To wreszcie finansowanie podkomisji smoleńskiej Macierewicza i wiele, wiele innych.</u>
          <u xml:id="u-247.12" who="#ZbigniewKonwiński">Trudno w to uwierzyć, ale tak wyglądała Polska za czasów PiS, a budżet państwa był tego smutnym odzwierciedleniem. Podam kilka danych. 2023 r. — aż 37% deficytu podsektora instytucji rządowych wykazano poza budżetem państwa. Bank Gospodarstwa Krajowego stał się swoistą skarbonką rządu Morawieckiego, obsługiwał bowiem aż 20 funduszy, które nie podlegały rygorom ustawy o finansach publicznych. To były miliardy złotych, które budowały nie tyle siłę Polski, co siłę partii. Ze środków Polskiego Funduszu Rozwoju wydano 5 mld zł na inwestycje z unijnego Krajowego Planu Odbudowy. Można z jednej strony powiedzieć, że mało, bo KPO nie było, ale z drugiej strony jak nie było środków z KPO, to skąd wzięto te 5 mld zł? Dopiero rząd premiera Tuska, rząd koalicji 15 października odblokował te środki. Dzięki temu, że przegraliście wybory i Polacy wyrzucili was na śmietnik historii, środki z KPO wreszcie napływają i zaczynają zmieniać Polskę.</u>
          <u xml:id="u-247.13" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-247.14" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: Panie pośle, trzeba uważać na słowa.)</u>
          <u xml:id="u-247.15" who="#ZbigniewKonwiński">Mieliśmy dwa budżety, to mieliśmy i dwa długi. Według definicji unijnej dług był wyższy o ponad 360 mld zł od długu opisanego według krajowej definicji. 360 mld zł to nie jest nic nieznacząca kwota, to jest niemal dwa razy więcej niż wydajemy na służbę zdrowia. Niech to uzmysłowi państwu, jak bardzo poprzedni rząd kuglował i, co tu ukrywać, oszukiwał przy budżecie państwa. 360 mld zł ukrytych w Banku Gospodarstwa Krajowego, Polskim Funduszu Rozwoju i innych agendach. Rząd Morawieckiego, rząd PiS wpędził Polskę w długi, które dziś musimy spłacać. Oni prowadzili politykę budżetową, jakby jutra miało nie być. My musimy mierzyć się z efektami tej barbarzyńskiej aktywności.</u>
          <u xml:id="u-247.16" who="#ZbigniewKonwiński">Teraz taka perełka, można powiedzieć, z raportu NIK, który uznał za niecelowe lub niegospodarne wydatki na działania promocyjno-reklamowe. I tu jest wymienione całe mnóstwo instytucji, w tym Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej i Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. O tych dwóch pierwszych chwilę powiem. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej — promocja 800+, pikniki rodzinne to była swoista kampania wyborcza. W moim powiecie w miejscowości Kępice taki piknik zorganizowano za 135 tys. zł. Każdy średnio zorientowany, każdy, kto był na tym pikniku, stwierdziłby, że to wszystko było warte może 15 tys. zł, może 20 tys. zł. Po prostu nie dość, że wydawaliście środki publiczne na kampanię wyborczą, to jeszcze przy okazji ktoś na tym musiał ewidentnie zarabiać.</u>
          <u xml:id="u-247.17" who="#ZbigniewKonwiński">Reklamy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, grafika, wygląd — wszystko było takie jak reklamy PiS w kampanii wyborczej. Na działania promocyjne środki wydawały również: Ministerstwo Infrastruktury, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Obrony Narodowej, ZUS, Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych, a także — i tu ciekawostka — trzy urzędy wojewódzkie.</u>
          <u xml:id="u-247.18" who="#ZbigniewKonwiński">Kontrolerzy NIK dodają, że część tych wydatków nosiła znamiona kampanii wyborczej przed wyborami parlamentarnymi. Tak właśnie było. Budżet państwa, publiczne środki służyły do finansowania kampanii wyborczej polityków PiS i jego przystawek. Miliony złotych szły na te marketingowe dopalacze. Miliony złotych, które po prostu kradliście z podatków Polaków i przeznaczaliście na swoje kampanie. Można jeszcze do tego dodać zatrudnianie na lewych etatach w kancelarii premiera. Krzysztof Szczucki, szef Rządowego Centrum Legislacji, w ostatnich miesiącach rządów PiS zatrudnił sześcioro pracowników, którzy w kilka miesięcy zarobili łącznie 900 tys. zł. Oni zajmowali się jego kampanią wyborczą, nie pełnili w KPRM żadnych obowiązków, nawet nie zalogowali się na komputerach służbowych. Zawłaszczyliście budżet tak, jak próbowaliście zawłaszczyć Polskę. Nie udało się. Lewe pieniądze nie pomogły, Polacy was odrzucili.</u>
          <u xml:id="u-247.19" who="#ZbigniewKonwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wykonanie budżetu państwa, a w szczególności zasady leżące u podstaw jego konstrukcji należy ocenić wysoce negatywnie. Koalicja 15 października i rząd Donalda Tuska odziedziczyli budżet po dwutygodniowym rządzie Morawieckiego. W tym czasie dochodziło do licznych nadużyć, do skandalicznego drenażu środków publicznych i zacierania śladów łamania prawa. Tu hamulce puściły już wszystkim na niewyobrażalną skalę. Nad tym okresem pracuje prokuratura. Są przeprowadzane audyty w ministerstwach, instytucjach, agendach i fundacjach. Może trudno w to uwierzyć, ale koniec roku, koniec rządów PiS był najbardziej katastrofalny z ostatnich 8 lat. I za to, co wtedy zrobiliście z budżetem, odpowiecie. Wszyscy, którzy łamali prawo, będą za to odpowiadali. To możemy wam obiecać. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-247.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Ryszarda Petru, Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#RyszardPetru">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#RyszardPetru">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W sierpniu 2023 r. prezes Narodowego Banku Polskiego Adam Glapiński otrzymał sprawozdanie z Departamentu Rachunkowości i Finansów NBP, w którym alarmowano, że będzie strata w wysokości 18 mld zł. Jednak w tym samym sierpniu Adam Glapiński napisał do pani minister finansów, że będzie zysk między 4 mld zł a 6 mld zł. Tak więc nadal utrzymywał, że będzie zysk za 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Trela: Kłamczuch.)</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#RyszardPetru">Taka kwota, 6 mld zł, była wpisana do budżetu państwa, który 29 września 2023 r. trafił do Sejmu. I przyszedł luty 2024 r., kiedy okazało się, że strata NBP wyniosła 20,8 mld zł. Adam Glapiński wiedział o stracie, ale przed wyborami nie chciał psuć przyszłorocznego budżetu, a po wyborach celowo wprowadził rząd i ministra finansów w błąd. To jest karygodne zachowanie.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#RyszardPetru">W czasie kampanii wyborczej i tuż po niej prezes Glapiński angażował się jednoznacznie po jednej stronie sceny politycznej. W wypowiedziach atakował niezależne media. Na gmachu NBP zawiesił baner, na którym informował, że obciążanie NBP i rządu winą za inflację to narracja Kremla, a sam przecież był odpowiedzialny za wysoką inflację. W październiku 2023 r., tuż przed wyborami udzielił wywiadu PiS-owskiej gazecie „wSieci”, w którym straszył, że Polsce grozi kondominium rosyjsko-niemieckie i że za krytyką działań NBP stoi niemiecki kapitał.</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#RyszardPetru">We wrześniu 2023 r. Rada Polityki Pieniężnej obniżyła stopy procentowe o 75 punktów bazowych, a w październiku o kolejne 25 punktów bazowych. Zrobiła to, nie uwzględniając projekcji inflacji i mając pełną świadomość tego, że inflacja w Polsce w wyniku tych obniżek będzie wyższa. Trudno ocenić tę decyzję inaczej niż jako działanie polityczne na rzecz działającej wtedy partii rządzącej.</u>
          <u xml:id="u-249.6" who="#RyszardPetru">Pan Kuźmiuk mówił o tym, że inflację udało się fantastycznie zwalczyć. Jeżeli tak, to dlaczego prezes NBP utrzymywał tak wysokie stopy procentowe, skoro w Europie były obniżane? Czy nie widzi pan sytuacji i tego, jak trudne nie tylko dla młodych ludzi, ale też dla wszystkich jest otrzymanie kredytu? Jest tak, bo inflacja jest niska, ale stopy procentowe są wysokie. W związku z tym to doprowadziło do załamania rynku mieszkaniowego. Cały czas płacimy za błędy Morawieckiego i Glapińskiego w postaci wysokich obecnie stóp procentowych.</u>
          <u xml:id="u-249.7" who="#RyszardPetru">Na koniec 2023 r. wartość nominalna portfela papierów wartościowych, czyli gwarantowanych przez Skarb Państwa, emitowanych przez BGK na rzecz Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, skupionych przez NBP w latach 2020–2021 wynosiła 135 mld zł. W sprawozdaniu NBP nie informuje, jakie decyzje były podejmowane w zakresie strategii zarządzania tym portfelem. A przypomnę, że jest to instrument polityki pieniężnej Rady Polityki Pieniężnej. Jest to zresztą główny zarzut, jeżeli chodzi o wniosek o postawienie przed Trybunałem Stanu prezesa Narodowego Banku Polskiego, który niezgodnie z konstytucją skupował obligacje państwowe.</u>
          <u xml:id="u-249.8" who="#RyszardPetru">I na koniec, proszę państwa, nie tylko po przegranych wyborach, ale również wcześniej NBP stał się miejscem, gdzie lądują ludzie związani z PiS-em. To jest taka szalupa ratunkowa. Przeczytam tylko kilka nazwisk osób, które są związane z PiS-em i znalazły ciepłą posadkę w NBP.</u>
          <u xml:id="u-249.9" who="#komentarz">(Poseł Agnieszka Maria Kłopotek: Soboń.)</u>
          <u xml:id="u-249.10" who="#RyszardPetru">Są to: Adam Lipiński, Paweł Mucha, Artur Soboń, były wiceminister, uwaga: Agnieszka Kaczmarska, była szefowa Kancelarii Sejmu, Marcin Sławecki, były dyrektor gabinetu Zbigniewa Ziobry w Ministerstwie Sprawiedliwości, Adrianna Całus-Polak, była rzeczniczka Przemysława Czarnka, i na koniec jako wisienka na torcie: Natalia Grządziel, specjalistka od wizerunku Jarosława Kaczyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-249.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-249.12" who="#RyszardPetru">Proszę państwa, NBP nie realizuje swojej polityki, popełnia fundamentalne błędy, kierując się przesłankami politycznymi, i takie sprawozdanie NBP nie powinno być przyjęte. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-249.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam teraz panią poseł Agnieszkę Marię Kłopotek, klub PSL — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#AgnieszkaMariaKłopotek">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministry! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego PSL — Trzecia Droga mam zaszczyt przedstawić stanowisko dotyczące sprawozdania komisji w sprawie wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2023 r., przedstawionej przez NIK analizy wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2023 r. oraz komisyjnego projektu uchwały w przedmiocie absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#AgnieszkaMariaKłopotek">Wysoki Sejmie! Niestety z ubolewaniem muszę powiedzieć, że rok 2023 był kolejnym rokiem, gdy podejmowano decyzje i stosowano rozwiązania łamiące podstawowe zasady budżetowe. Trzeba podkreślić, że — co również stwierdza Najwyższa Izba Kontroli w swoich opiniach — istniały negatywne kierunki zmian zachodzące w systemie finansów publicznych, wyprowadzanie znacznej części środków poza budżet i kontrolę państwa, poza sektor finansów publicznych, wobec czego ani polski parlament, ani Polki i Polacy nie mieli żadnej kontroli nad znaczną częścią publicznych pieniędzy — ponad 400 mld zł. Najwyższa Izba Kontroli ujawniła mnóstwo nieprawidłowości związanych z realizacją budżetu w 2023 r. Nieprawidłowości dotyczą m.in. realizacji przepisów o zamówieniach publicznych, przyznawania i rozliczania dotacji, braku rzetelności w działaniach organów państwa. Najwyższa Izba Kontroli wskazała istotne nieprawidłowości w 43 częściach budżetu.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#AgnieszkaMariaKłopotek">Wysoka Izbo! Wśród tych części budżetu ocenionych negatywnie znajduje się część 29: Obrona narodowa. W ocenie Najwyższej Izby Kontroli wzrostowi udziału wydatków na obronność w PKB Polski o 0,8%, czyli nominalnie o ok. 40 mld zł, w stosunku do 2022 r., wynikającemu z ustawy o obronie Ojczyzny nie towarzyszyło rzetelne zaplanowanie budżetu resortu. Minister obrony narodowej, planując wydatki na 2023 r., nie ulokował w budżetach dysponentów niższego stopnia blisko 8 mld zł, co spowodowało zbyt późną dystrybucję tych środków i niemożność realizacji zaplanowanych celów.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#AgnieszkaMariaKłopotek">W przypadku wydatków ponoszonych przez Agencję Uzbrojenia NIK stwierdziła niecelową wypłatę zaliczek w wysokości ponad 1,8 mld zł na realizację czterech umów, wobec czego nadpłaty wynikające z tych zaliczek nie wiązały się z uzyskaniem z tego tytułu korzyści dla Sił Zbrojnych RP. Niecelowe wydatkowanie tak znacznych środków budżetu państwa oraz negatywną ocenę działań Agencji Uzbrojenia potęguje niepowtarzalny i tożsamy charakter stwierdzonych nieprawidłowości w stosunku do ustaleń z lat ubiegłych. Dokonywanie niecelowych wydatków przez Agencję Uzbrojenia ujawniło nierzetelnie sprawowany nadzór na szczeblu Ministerstwa Obrony Narodowej, za który odpowiedzialny był w głównym stopniu Sztab Generalny Wojska Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#AgnieszkaMariaKłopotek">Część 14 budżetu: Rzecznik praw dziecka NIK ocenia również bardzo negatywnie. W przypadku oceny budżetu rzecznika praw dziecka stwierdzono wiele nieprawidłowości. Były przyznawane premie w wysokości ok. 100 tys. zł tylko i wyłącznie wybranym osobom. Wydawano środki na samochody, zupełnie niepotrzebne w tym biurze. Generalnie środki wydawane były według zasady PiS-u: dziel i rządź. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Tomasza Trelę, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#TomaszTrela">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rok 2023 to rok szczególny, dlatego że rok wyborczy ma to do siebie, że ten budżet oceniamy inaczej. Tak naprawdę dzisiaj ta ocena jest bardziej formalno-polityczna, bo główną ocenę wykonania budżetu w 2023 r., ale nie tylko 2023 r., wystawili wyborcy 15 października. To jest najważniejsza ocena, weryfikacja tego, jak budżet był przygotowany i na co publiczne pieniądze wydawał rząd Prawa i Sprawiedliwości. Gdyby było tak pięknie, jak pan poseł Kuźmiuk z Prawa i Sprawiedliwości mówi, to pewnie 15 października Prawo i Sprawiedliwość wygrałoby w cuglach wybory, dzisiaj premierem byłby pewnie Mateusz Morawiecki albo ktoś inny. Ale tak cudownie nie jest, dlatego że obywatele was przejrzeli. Wyście naprawdę skrzętnie nabierali wyborców na to, co robicie, a tak naprawdę pod osłoną niektórych programów wyprowadzaliście pieniądze publiczne z budżetu, żeby nie powiedzieć: wywoziliście je wielkimi ciężarówkami. To, jaka była skala nieprawidłowości, to, co wytknęła wam Najwyższa Izba Kontroli, jest naprawdę porażające.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#TomaszTrela">Ale przecież w budżecie na 2023 r. mogły być dodatkowe pieniądze — z Krajowego Planu Odbudowy.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#komentarz">(Poseł Zofia Czernow: Właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#TomaszTrela">Ponad 900 dni czekaliście na to, żeby jakiekolwiek euro z pieniędzy Krajowego Planu Odbudowy wprowadzić do budżetu, które mogły być wprowadzone już do budżetów za lata 2021, 2022 i 2023. Nie zrobiliście w tym zakresie absolutnie nic. Musieliśmy wygrać wybory, musieliśmy stworzyć koalicję 15 października, żeby obywatele już po 3 miesiącach zobaczyli naszą skuteczność i naszą sprawczość. Już w budżecie na rok 2024 są pierwsze pieniądze — 27 mld zł z Krajowego Planu Odbudowy, ale będzie tych miliardów jeszcze w 2024 r. zdecydowanie więcej. Bo dla nas istotą finansów publicznych jest też ściąganie do budżetu maksymalnie dużych pieniędzy z Unii Europejskiej, dlatego że my Unię Europejską szanujemy i traktujemy Komisję Europejską jak partnera, a nie jak wroga. Wasza wrogość pokazała, że za waszych czasów było jedno wielkie Ziobro, czyli jedno wielkie zero. Po naszych 3 miesiącach pojawiło się 27 mld zł — najwyższa jednorazowa wpłata z Unii Europejskiej od 20 lat.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#TomaszTrela">Ale wy za to znakomicie wydatkowaliście pieniądze, a może nawet nie tyle wydatkowaliście, co wyrzucaliście pieniądze publiczne na to, żeby dołożyć je sobie do partyjnej promocji. To było wyjątkowo widoczne w 2023 r., bo jak już nawet obywatel, który średnio interesuje się polityką, czytał gazety, widział konferencję prasową ówczesnej opozycji i dowiadywał się, co robiliście z publicznymi pieniędzmi w różnych resortach, przecierał oczy ze zdumienia. Ale ja dzisiaj o tych kilku elementach chcę powiedzieć, żeby odświeżyć pamięć i pokazać, jakimi wy jesteście obłudnikami, żeby nie powiedzieć: wyprowadzaczami publicznych pieniędzy. I za to wyprowadzenie publicznych pieniędzy zaraz niektórzy z was będą mieli poważne problemy prawne.</u>
          <u xml:id="u-253.5" who="#TomaszTrela">Resort sprawiedliwości. Już nie chcę się pastwić nad Funduszem Sprawiedliwości, bo tam naprawdę było złodziejstwo na oczach wszystkich obywateli. Ponad 2,5 mln zł z resortu sprawiedliwości na wideo z udziałem ministra Ziobry promujące zaostrzenie kar. Wideo miało cechy spotu wyborczego. Resort zdrowia — blisko 1100 tys. zł na kampanie społeczne „Bezpłatne leki” oraz „Dla zdrowia Polaków”, które były realizowane w telewizjach i stacjach radiowych o niskiej oglądalności, słuchalności, a więc żadnej sile informacyjnej. Za to zapewne właściciele Telewizji Trwam i Telewizji Republika byli wam bardzo wdzięczni, bo przecież te przelewy szły do nich. Resort infrastruktury — blisko 2 mln zł na kampanię „Bezpłatne autostrady”. W ocenie Najwyższej Izby Kontroli pieniądze zostały wydane bez żadnej analizy, na potrzeby prowadzenia kampanii. Resort aktywów państwowych — ponad 1,5 mln zł na działania promocyjne, bez określenia, o jakie działania chodzi, bez terminów ich realizacji, określenia mierników rezultatów, oceny efektów tej kampanii. Premier Sasin jest znany z tego, że wielokrotnie jeździł w różne miejsca i ogłaszał dobre nowiny, a tak naprawdę pod jego bokiem i za jego zgodą wyprowadzano pieniądze. O Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych można byłoby napisać niejedną książkę, bo to dziecko Prawa i Sprawiedliwości wydało ponad 111 tys. zł na gadżety promujące. Nikt tych gadżetów nie widział i nie wiadomo, co agencja rezerw strategicznych miała promować, skoro miała zabezpieczać interes publiczny, interes obywateli, interes naszego państwa w czasach kryzysu. Jak ona to zabezpieczała, to widzimy — dając zlecenia na miliony dla znajomych królika, czyli znajomych pana Morawieckiego. Naprawdę wielką bezczelnością w trakcie kampanii wyborczej, w przeddzień kampanii wyborczej były pikniki 800+, na które szły gigantyczne pieniądze. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów wydała blisko 7 mln na kampanię reklamową — Internet, radio, telewizja, nośniki outdoorowe — programu „Rodzina 800+”. Kampania informowała o podniesieniu świadczenia z 500 do 800 zł, była prowadzona w dniach od 1 czerwca do 4 sierpnia, ale nowelizację ustawy podwyższającą świadczenie Sejm przyjął dopiero 7 lipca, a 9 sierpnia została opublikowana w Dzienniku Ustaw. Nikt nie zostawił na tym suchej nitki. Pokazano wam waszą obłudę i hipokryzję. Ale obywatele zobaczyli jeszcze jedno. Były organizowane pikniki, na pikniku był każdy parlamentarzysta Prawa i Sprawiedliwości, i jakby tego było mało, był prawie każdy kandydat na parlamentarzystę Prawa i Sprawiedliwości. I co oni tam opowiadali? Przecież oni tam opowiadali dokładnie to, że to jest ich zasługa. Wszyscy o tym wiedzieli, wszyscy wiedzieli, że w programie zwiększa się kwotę z 500 do 800 zł, ale tam były fajerwerki polityczne tak naprawdę tylko dla wybranych. Ja byłem na jednym takim pikniku w moim mieście, w Łodzi, i widziałem, jak to wygląda. Konferencja prasowa dla wybranych, stoiska i miejsca promocji dla wybranych. Kto na tym zarobił, ile na tym zarobił? Możemy się domyślać, że praktyka była pewnie podobna. Za coś zorganizujemy piknik, a tak naprawdę resztę przeznaczymy na kampanię wyborczą, bo tak robiliście z Funduszem Sprawiedliwości i m.in. za to pan Romanowski ma zarzut. Te 12,5 mln zł z ministerstwa rodziny na 140 pikników to dokładnie taka sama metoda, przykład waszej działalności i waszej obłudy. Ludzie to przejrzeli, ludzie zobaczyli, że wy traktujecie budżet jako alternatywne źródło finansowania kampanii wyborczej. I mimo że mieliście swoje media, mimo że zawłaszczyliście publiczne media, mimo że mieliście ogromne pieniądze z subwencji, mimo że mieliście nielegalnie finansowaną kampanię wyborczą, i tak przegraliście wybory. To naprawdę powinno wam dać bardzo dużo do myślenia w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-253.6" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: Nie kłam…)</u>
          <u xml:id="u-253.7" who="#TomaszTrela">Ja wiem, że krzyki są zawsze wśród tych, którzy mają nieczyste sumienie. Pokrzyczcie sobie, będziecie tłumaczyć się w prokuraturze.</u>
          <u xml:id="u-253.8" who="#TomaszTrela">Natomiast jeszcze kilka danych, które obrazują kilka miesięcy funkcjonowania koalicji 15 października. Inflacja za rok 2023, o tym też już była mowa, wynosiła 11,5 punktu procentowego. Szacunek inflacyjny na rok 2024 to ok. 4 punktów procentowych. PKB w 2023 r., o tym też była mowa, mimo tych hucznych zapowiedzi wyniósł 0,2 punktu procentowego. Na rok 2024 jest na poziomie 3 punktów procentowych. Wydatki w 2023 r. wyniosły 660 mld zł, a za pierwsze półrocze wynoszą blisko 375 mld zł. Obywatele tak naprawdę mają czarno na białym, jak wyglądał rząd obłudników, kłamców i tak naprawdę złodziei, a jak wygląda rząd, który chce realizować dobre, sprawdzone, rozsądne postulaty na rzecz obywateli. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-253.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-253.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Marcina Ociepę, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#MarcinOciepa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#MarcinOciepa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! Szanowni Państwo! Ja w odróżnieniu od przedmówcy chciałbym bardziej merytorycznie.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#komentarz">(Głos z sali: On nie potrafi.)</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#MarcinOciepa">Naszej uwagi wymaga część 29, a więc polityka obronna Rzeczypospolitej, dlatego że ona od roku 2015 ulegała gwałtownym przekształceniom w kierunku znacznego wzrostu nakładów na obronność Rzeczypospolitej. Przypomnę, że w 2015 r. były nakłady rzędu 32 mld zł, a obecnie to jest 97 mld zł plus Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych. W zależności od tego, jak kształtuje się sytuacja na rynkach finansowych, to jest ok. 30 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#MarcinOciepa">Proszę zwrócić uwagę, jaką drogę przeszliśmy jako państwo polskie od roku 2015 do roku 2024, od 32 mld do ok. 140–150 mld, w zależności od tego, jak będzie kształtować się sytuacja. Proszę zwrócić uwagę, jak wielki to był wysiłek. Jest niezwykle istotne, żeby przez ten pryzmat oceniać także ubiegły rok, również dynamikę tych wydatków i to, w którym kierunku one zmierzały.</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#MarcinOciepa">Szanowni Państwo! Tak znaczący, skokowy wzrost nakładów na obronność, a także sytuacja, w której od roku 2022 wydawaliśmy te środki, będąc świadomi agresji rosyjskiej na Ukrainę, w odniesieniu do której wtedy, w roku 2022, wcale nie było takie oczywiste, że będziemy dzisiaj rozmawiać o warunkach pokoju… Trzeba to jasno powiedzieć: w 2022 r., także dzisiaj, ale wówczas w sposób szczególny, istniało realne zagrożenie rosyjską agresją także na terytorium Polski. Musieliśmy to brać pod uwagę. To sprawiło, że wzrost nakładów nastąpił jeszcze szybciej, a także te wydatki były czynione po prostu w warunkach wojennych. To jest bardzo ważne, żeby także Wysoki Sejm, żeby także Najwyższa Izba Kontroli, żebyśmy my wszyscy mieli świadomość warunków, w jakich wzrastały te nakłady i były one realizowane. To były warunki wojenne i to są warunki wojenne.</u>
          <u xml:id="u-255.6" who="#MarcinOciepa">Oczywiście to musiało się przekładać także na to, jak była prowadzona gospodarka finansowa, w jaki sposób wydawaliśmy te środki. Tutaj warto powiedzieć, że po pierwsze, wbrew dezinformacji, która jest siana w imię doraźnej walki politycznej w naszym kraju, zdecydowana większość wydatków na zbrojenia w zeszłym roku to były wydatki, które zostały skierowane do polskiego przemysłu zbrojeniowego. To polski przemysł zbrojeniowy skonsumował zdecydowaną większość nakładów finansowych z części budżetowej 29, czyli przeznaczonych na obronność. To jest wielka sprawa, bo to znaczy, że pokazaliśmy jednocześnie, że rozumiemy, że trzeba inwestować w polskie Siły Zbrojne, kupować najnowocześniejszy sprzęt, ale jednocześnie inwestować w potencjał polskiego przemysłu zbrojeniowego. I to się działo.</u>
          <u xml:id="u-255.7" who="#MarcinOciepa">Po drugie, oczywiście mówimy także o kwestii zakupów za granicą. Tak, ciągle są takie systemy uzbrojenia, których polskie zakłady nie produkują. Te wielkie zakupy zbrojeniowe, realizowane w horyzoncie, co chcę podkreślić, wieloletnim, były i są realizowane także przy wielkim wysiłku. To tak się wydaje co niektórym, jak słyszę różne głosy komentatorskie, że sprzęt wojskowy, systemy uzbrojenia leżą na półce, wystarczy wyciągnąć pieniądze, zapłacić i ten sprzęt będzie w Polsce. Nie. Po pierwsze, to wymaga czasu, a po drugie, bardzo często rywalizujemy o najnowocześniejszy, najlepszy system uzbrojenia z innymi zamawiającymi. Ten proces uległ oczywiście intensyfikacji w związku z agresją rosyjską na Ukrainę. Po prostu wiele państw zaczęło zwiększać wydatki na obronność i zamawiać sprzęt.</u>
          <u xml:id="u-255.8" who="#MarcinOciepa">Tutaj strzałem w dziesiątkę, wielkim naszym sukcesem było to, że pozyskaliśmy te zamówienia, że udało nam się wynegocjować bardzo dobre warunki, także uwzględniające wzrost dla polskiego przemysłu zbrojeniowego z kierunku koreańskiego. To był sukces. Byliśmy jednymi z pierwszych, jeśli chodzi o państwa NATO i jeśli chodzi o Europę, którzy wybrali ten kierunek. Za nami ustawiła się kolejka zamawiających. Dlaczego? Bo przemysł amerykański był zapchany. Jeśli chodzi o linie produkcyjne, to kolejka zamówień była tak długa, że inne państwa zaczęły także szukać innych rynków.</u>
          <u xml:id="u-255.9" who="#MarcinOciepa">Dlaczego o tym, szanowni państwo, mówię? Dlatego że trzeba mieć świadomość, że zarządzanie finansami publicznymi w zakresie realizacji wydatków na zbrojenia wymaga elastyczności i wyobraźni potrzebnej do tego, żeby być konkurencyjnym, bo oczywiście trzeba z jednej strony negocjować jak najlepsze warunki i jak najlepsze ceny, a jednocześnie realizować priorytet jak najszybszych dostaw, bo to był nasz priorytet, żeby ten sprzęt trafił jak najszybciej, żeby on zdążył dotrzeć do naszych jednostek wojskowych, żeby nasi żołnierze po prostu mogli już na nim się szkolić i wreszcie go wdrażać. I to była stawka wydatkowania tych środków finansowych.</u>
          <u xml:id="u-255.10" who="#MarcinOciepa">To oznacza, że musimy być także dobrym zamawiającym, tzn. potrafić wyprzedzić innych. Wymaga to olbrzymiego wysiłku, także politycznego. I tutaj chcę o tym powiedzieć na przykładzie zamówienia na śmigłowce Apache. Za państwa rządów, za rządów Platformy Obywatelskiej i koalicjantów mieliśmy informację z waszego wnętrza. Już nie chcę więcej mówić, żeby temu oficerowi nie robić problemów, ale to była wypowiedź publiczna. Powiedział on, że jest problem z negocjacjami na śmigłowce Apache, jest problem z offsetem, że Amerykanie się nie śpieszą.</u>
          <u xml:id="u-255.11" who="#MarcinOciepa">Szanowni Państwo! To jest dzwonek alarmowy dla was. To jest zadanie dla premiera, dla ministra jednego, drugiego, trzeciego, żeby walczyć o ten offset, żeby walczyć o ten kontrakt, żeby te śmigłowce Apache nie tylko miały zgodę Kongresu na dostawę do Polski, lecz także żeby one realnie do Polski trafiły.</u>
          <u xml:id="u-255.12" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: I jaki jest ten offset? Nie ma offsetu.)</u>
          <u xml:id="u-255.13" who="#MarcinOciepa">To się ściśle wiąże z wątpliwościami Najwyższej Izby Kontroli, jeśli chodzi o nadpłaty dla kontraktów.</u>
          <u xml:id="u-255.14" who="#MarcinOciepa">Szanowni Państwo! Nie można podchodzić księgowo do wydatków zbrojeniowych. Tu potrzebna jest wyobraźnia, tu potrzebna jest odwaga, potrzebne jest zaangażowanie polityczne, merytoryczne, żeby mieć konkretne efekty, bo ten efekt jest konkretny: albo będzie ten sprzęt na terytorium Polski, albo go nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-255.15" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Co pan opowiada za głupoty?)</u>
          <u xml:id="u-255.16" who="#MarcinOciepa">Oczywiście księgowi, tacy, powiedziałbym, o ograniczonych horyzontach, z pewnością tego nie rozumieją.</u>
          <u xml:id="u-255.17" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: To pan tego nie rozumie.)</u>
          <u xml:id="u-255.18" who="#MarcinOciepa">Tak że jak słyszę panią poseł Skowrońską, to rzeczywiście jest to dobry przykład, cieszę się, że pani się odzywa, bo to wpisuje się dokładnie w tę uwagę. Uderz w stół, a nożyce się odezwą.</u>
          <u xml:id="u-255.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-255.20" who="#MarcinOciepa">Nie ma wątpliwości, że tu potrzebna jest większa wyobraźnia niż tylko w przypadku księgowego podejścia do tabelek.</u>
          <u xml:id="u-255.21" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Zaraz panu podam.)</u>
          <u xml:id="u-255.22" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Potrzebna jest uczciwość.)</u>
          <u xml:id="u-255.23" who="#MarcinOciepa">Tak więc, po pierwsze — myślenie długoterminowe, co oznacza, że czasem te nadpłaty były w interesie publicznym. One może księgowo są nie do zrozumienia, ale one były w interesie publicznym. Zbudowały one wiarygodność Polski jako państwa zamawiającego sprzęt za granicą, jako państwa, któremu warto nie tylko sprzedawać, ale i szybko dostarczać sprzęt. I z tego, szanowni państwo, rządy Zjednoczonej Prawicy będą i są rozliczane. Dzięki temu dzisiaj jesteśmy państwem, które we wszystkich rankingach radykalnie awansowało, jeśli chodzi o potencjał zbrojeniowy. Jesteśmy stawiani za wzór, można tu zacytować waszych ministrów, którzy wrócili właśnie z Waszyngtonu. Na posiedzeniu Komisji Obrony Narodowej minister Paweł Zalewski powiedział: Polska została postawiona w gronie wszystkich sojuszników za wzór, jeśli chodzi o wydatki na politykę obronną i wzrost potencjału obronnego. I niech to będzie puenta. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-255.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-255.25" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Ćwik: Zostawiamy miliardy dolarów.)</u>
          <u xml:id="u-255.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Zofię Czernow, klub Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Analizując wykonanie budżetu za miniony rok i wyniki ustaleń Najwyższej Izby Kontroli, w większości przypadków stwierdza się nieprawidłowości różnej skali świadczące o braku poszanowania dla pieniędzy publicznych, pieniędzy wszystkich Polaków, dużą dowolność w ich wydawaniu, wydawaniu lekką ręką, i zadłużaniu państwa bez żadnej refleksji. Taka jest prawda.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#ZofiaCzernow">Fundusz Przeciwdziałania COVID-19. Fundusz utworzono w trudnych warunkach pandemii, jednak nie usprawiedliwia to braku rzetelnego zarządzania funduszem czy rażących zaniedbań przy wydatkowaniu środków z tego funduszu. Fundusz przeniesiono poza budżet, wyłączając tym samym możliwość kontrolowania go przez Wysoką Izbę. Nieprawidłowości to brak analiz projektów zgłaszanych do wsparcia, brak uzasadnienia wniosku. Obok wydatków na leki i szczepienia były bardzo różne wydatki: inwestycje lokalne w rozwój dróg czy budowę i modernizację siedzib urzędów — brak w tym transparentności. Wielka dowolność, brak jawności postępowania, uznaniowość oraz słaba kontrola lub jej brak. Nadzór prezesa Rady Ministrów i jego kancelarii w zasadzie nie istniał. Skutki nieprawidłowości według oceny NIK to nawet 2 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#ZofiaCzernow">Rezerwa ogólna budżetu państwa: 1235 mln zł. To szczególny instrument finansowy pozwalający na szybkie reagowanie w sytuacjach losowych, których nie można przewidzieć. A jak było? Środki z rezerwy wydatkowano w większości niezgodnie z przeznaczeniem. Nie były to żadne zdarzenia losowe. Chodziło tu np. o remont posadzki w garażu OSP, budowę boisk sportowych, dofinansowanie imprez sportowych, a nawet 10 mld zł na promocję planowanego podwyższenia świadczenia wychowawczego. Te pikniki, o których tu mówiono, finansowano z rezerwy ogólnej budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#ZofiaCzernow">Rezerwy celowe. Po nowelizacji budżetu wyniosły one ponad 70 mld zł. Nigdy dotąd nie było takiej skali blokowania pieniędzy w rezerwach celowych. A jak wyglądało ich wykorzystanie? To było źródło finansowania różnych wydatków, często niezwiązanych z celem rezerwy. I tak większość z 16 mld zł z rezerwy celowej na skutki związane z konfliktem zbrojnym na Ukrainie rozdysponowano niezgodnie z przeznaczeniem, np. część wpłacono na Fundusz Solidarnościowy, bo w budżecie nie było pieniędzy na czternastkę, a była obiecana. W taki sposób finansowano te wydatki.</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#ZofiaCzernow">Oto zestawienie setek przykładów wydatkowania niezgodnego z zasadami finansów publicznych, różnych wydatków. Tak wyglądało zarządzanie finansami publicznymi za czasów rządu PiS. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-257.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Sławomira Ćwika, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#SławomirĆwik">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wydatki rządu w 2023 r. były realizowane w dużej części oczywiście poprzez gwarancje i poręczenia udzielane przez Skarb Państwa. Przede wszystkim te gwarancje udzielane były Bankowi Gospodarstwa Krajowego. Następnie te środki były wydatkowane poprzez środki z obligacji czy też zaciągane kredyty. Gwarancje i poręczenia Skarbu Państwa w 2023 r. wyniosły ponad 168 mld zł. Większość tej kwoty była wydatkowana nie w oparciu o ustawę o gwarancjach i poręczeniach Skarbu Państwa, ale w oparciu o szereg innych ustaw. I tutaj, jeśli chodzi o największe wydatki z tym związane, to należy wskazać, że ponad 34 100 mln zł to były gwarancje Skarbu Państwa dla zobowiązań Banku Gospodarstwa Krajowego wynikające z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Ponad 103 mld zł to były wydatki na rzecz Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych. Znaczna część tych poręczeń to były poręczenia dla kredytów udzielanych na komercyjnym rynku koreańskim. Tutaj ta kwota wynosi ponad 66 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#SławomirĆwik">To, co trochę zaskakuje, to przykładowo kredyt udzielany, zaciągany na rynku amerykańskim — tu potencjalne zadłużenie rośnie o 30% w stosunku do wartości nominalnej kredytu. Natomiast jeśli chodzi o kredyt na rynku koreańskim, potencjalna kwota do spłaty przekracza, osiąga 60% kapitału pożyczonego. To jest bardzo niepokojące.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#SławomirĆwik">Ogólnie możemy powiedzieć, że zobowiązania Skarbu Państwa z tytułu gwarancji i poręczeń wzrosły w 2023 r. z 14,1% do 16,3% PKB, a potencjalna suma gwarancji na koniec 2023 r. osiągnęła kwotę 553 mld zł. Są to niestety olbrzymie kwoty. Będą one obciążały nasze społeczeństwo w przyszłych latach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Mirosława Adama Orlińskiego, klub PSL — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#MirosławAdamOrliński">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Ministrowie! Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga pragnę przedstawić nasze stanowisko odnośnie do sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2023 r. wraz z przedstawioną przez NIK analizą wykonania budżetu i założeń polityki pieniężnej w 2023 r. oraz, o czym już mówiliśmy, komisyjnym projektem uchwały w przedmiocie absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#MirosławAdamOrliński">Warto zauważyć, że przy tej ocenie — omawialiśmy to wielokrotnie na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych — było kilkadziesiąt negatywnych opinii, zastrzeżeń NIK co do poszczególnych punktów tego sprawozdania. Także dzisiaj prezes NIK to przedstawiał, pokazywał w swoim wystąpieniu. W 2023 r., podobnie zresztą jak w latach poprzednich, mieliśmy do czynienia z wydawaniem środków publicznych w sposób, delikatnie mówiąc, mało przejrzysty. NIK na to wskazał wielokrotnie, pokazał te nieprawidłowości. NIK także podkreślił, że miało to miejsce już w latach poprzednich, po 2020 r. Tak naprawdę w 2020 r. to, można powiedzieć, mało klarowne kształtowanie finansów publicznych państwa się rozpoczęło. Chodzi o przekazywanie środków finansowych poza budżet, wydatkowanie pieniędzy w sposób dowolny, brak przejrzystych reguł, zasad, z pominięciem mechanizmów, które można by wyliczyć na podstawie ustawy o finansach publicznych, w sposób mało transparentny, w sposób bardzo dowolny. A przecież wiemy doskonale — ja także 13 lat funkcjonuję w samorządzie województwa — że zawsze ustawa o finansach, dyscyplina finansów publicznych, powinna być kluczowa dla tworzenia i realizowania ustawy budżetowej. Ona powinna być kluczem. Tworzenie zapisów, przygotowywanie budżetu nie może być dowolne. Rzeczywiście widzimy, że za rządów poprzedniej ekipy wiele wydatków było wyprowadzanych poza budżet, co bardzo wyraźnie wskazał NIK. Było wiele nieprawidłowości związanych z realizacją ustawy budżetowej, dotyczących m.in. zamówień publicznych, ksiąg rachunkowych, sprawozdawczości, przyznawania i rozliczania dotacji. To także w wielu samorządach odczuwaliśmy — brak jasnych reguł i jasnego podejścia do zasad przyznawania środków z programów, a nawet określenia regulaminów ich funkcjonowania, a także możliwości odwołania się od poszczególnych decyzji. To wszystko dotyczy wykonania tego budżetu, realizacji środków, które były wprost zapisane.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#MirosławAdamOrliński">Analiza wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej to, zgodnie z konstytucją Rzeczypospolitej z 1997 r., najważniejszy, można powiedzieć, dokument, ponieważ na jej podstawie podejmujemy decyzję w sprawie udzielenia rządowi absolutorium za wykonanie ustawy budżetowej. To naprawdę doniosły dokument, akt, który wymaga jednak ogromnej przejrzystości, wymaga ogromnej staranności, a także pochylenia się nad wszystkimi jego zapisami. Z analizy NIK wynika, że te wszystkie zmiany zachodzące w kształtowaniu ustawy budżetowej od 2020 r. należy ocenić negatywnie. To było wyprowadzenie setek miliardów złotych do funduszy pozabudżetowych, o czym była tu mowa — Polski Fundusz Rozwoju, Bank Gospodarstwa Krajowego, poszczególne fundusze, o tym mówiła pani poseł przede mną, fundusz COVID-owy, te wszystkie pikniki. To nawet z punktu widzenia funkcjonowania państwa nie miało podstawy prawnej. A przecież my tutaj, w parlamencie, powinniśmy na zasadzie legalizmu, na zasadzie funkcjonowania w granicach i na podstawie prawa zawsze działać i tym powinniśmy się kierować. To było też dla posłów, myślę, niezwykle trudne, bo znajdowało się to poza kontrolą parlamentu. To było obejście parlamentu, który powinien być kluczowym organem, który także to sprawdza, weryfikuje, o tym decyduje. Bardzo często było rozdawanie obligacji — co wynika także z analizy NIK — zamiast dotacji. Bardzo często było pokrycie tych wszystkich wydatków różnego rodzaju obligacjami. Były zbyt wysokie założenia dotyczące tempa wzrostu, niedoszacowanie inflacji, o czym także dzisiaj wielokrotnie mówiliśmy. To pokazuje, że rzeczywiście ten budżet, który był przyjęty i który był realizowany, nie zasługuje, można powiedzieć, na dobrą opinię. Bardzo dobrze, że Najwyższa Izba Kontroli wytknęła te liczne nieprawidłowości, pokazała je, wypunktowała, bo to także jest dobry drogowskaz na przyszłość, że trzeba tych wydatków pilnować, że trzeba to wszystko w sposób bardzo stabilny równoważyć.</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#MirosławAdamOrliński">Szanowni Państwo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga jak najbardziej rekomendujemy przyjęcie sprawozdania i udzielenie Radzie Ministrów absolutorium, a także rekomendujemy przywrócenie ustawie budżetowej roli podstawowego aktu w zakresie zarządzania finansami — myślę, to jest kluczowa kwestia, jaka jest przed tą koalicją, przed tym rządem — aby już nigdy więcej nie obniżać rangi budżetu państwa, nie wyprowadzać tych środków, a jak najwięcej zapisów stosować właśnie wedle reguł budżetowych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-261.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Adama Gomołę, posła niezrzeszonego.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#AdamGomoła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Prowadzimy debatę łączną: z jednej strony o raporcie Najwyższej Izby Kontroli dotyczącym wykonania budżetu, z drugiej strony o informacji rządu o zaciągniętych zobowiązaniach finansowych, z trzeciej zaś o działalności NBP w poprzednim roku. Mimo że zdecydowaliśmy się na debatę krótką w tej sprawie, to chyba każdy z nas ma pełną świadomość, że moglibyśmy tym tematom poświęcić osobne posiedzenie. Najważniejsze wnioski płynące z analizy każdej z tych dziedzin są takie, że już na tym etapie wszędzie zdiagnozowane są jakieś nieprawidłowości. W absolutnie każdym z tych zakresów te nieprawidłowości będą musiały być wyjaśniane.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#AdamGomoła">Zwrócę uwagę szczególnie na tę kwestię w informacji rządu dotyczącą zobowiązań w wysokości ponad 200 mld zł. Zobowiązania te zostały dokonane w ramach funduszu COVID-owego, funduszu, w którego działalności Najwyższa Izba Kontroli już w latach 2020–2021 dopatrzyła się nieprawidłowego wydatkowania 9 mld zł. Dla porównania za chwilę będziemy toczyć dyskusję o ustawie o rencie wdowiej. Gdyby ta ustawa miała przejść w takim kształcie, w jakim jest obecnie, planowane wydatki w przyszłym budżecie wynosiłyby właśnie tyle. To pokazuje, jak wielkie są nieprawidłowości. Przypomnę, że dotyczy to tylko 2 lat, lat 2020–2021. Czekamy na dalsze raporty Najwyższej Izby Kontroli o kolejnych działaniach. Jeśli chodzi o fundusz COVID-owy, to myślę, że panuje tutaj konsensus. Wielką odpowiedzialnością koalicji 15 października jest to, aby przestał on istnieć w takim kształcie, w jakim jeszcze funkcjonuje obecnie.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#AdamGomoła">Na koniec powiem, że doskonale wiemy o tym, że w tych raportach NIK-u, w konkluzjach pojawiły się także wnioski czy zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa na różnych etapach. Oczywiście czekamy na kolejne, które pojawią się w kolejnych raportach publikowanych przez NIK czy wszystkie inne organy kontroli. Zapewniamy państwa, zapewniamy obywateli, że młyny sprawiedliwości być może mielą powoli, ale mielą. Każda złotówka absolutnie musi być obrócona z każdej strony, aby nie było wątpliwości, że środki publiczne nie zostały sprzeniewierzone. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: I kto to mówi?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Przemysława Czarnka, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#PrzemysławCzarnek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#PrzemysławCzarnek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wróćmy jeszcze na chwilkę do wypowiedzi pana posła Kuźmiuka i policzmy. Państwo krzyczeliście tutaj z sali o inflacji i okolicznościach, prawda? To wszystko zgadza wam się z tezą, że to wy robiliście dla budżetu państwa więcej niż Prawo i Sprawiedliwość. Powtórzmy raz jeszcze: zwiększyliście dochody o 35 mld zł, a my o 300 mld zł. Powtórzmy raz jeszcze: to jest 8-krotnie więcej, 8-krotnie. Nałóżmy na to inflację. Skumulowana inflacja w okresie naszych rządów wyniosła łącznie ok. 45%. 45% względem ponad 700% to jest gigantyczna różnica. Nauczcie się liczyć i przestańcie kłamać.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#PrzemysławCzarnek">700% — to my, jeśli chodzi o zwiększenie dochodów do budżetu państwa, 700%. 300 mld — to my, a wy tylko 35 mld.</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#PrzemysławCzarnek">Jakoś tak się składa, że kiedy Platforma Obywatelska rządzi, to dochody są niskie, w budżecie nie ma na nic pieniędzy, spółki Skarbu Państwa notują same straty i zaczyna się proces zwalniania ludzi jak dzisiaj w PKP Cargo, w spółkach Skarbu Państwa. Kiedy Prawo i Sprawiedliwość, które podobno kradnie, dochodzi do władzy, to budżet puchnie…</u>
          <u xml:id="u-265.5" who="#komentarz">(Poseł Marek Sowa: Nie: podobno…)</u>
          <u xml:id="u-265.6" who="#PrzemysławCzarnek">…pieniędzy jest od groma, wystarcza środków na programy społeczne, na gigantyczne inwestycje infrastrukturalne, społeczne, a spółki Skarbu Państwa notują…</u>
          <u xml:id="u-265.7" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Ćwik: Przez zaciągnięty dług. Właśnie o tych poręczeniach i gwarancjach…)</u>
          <u xml:id="u-265.8" who="#PrzemysławCzarnek">Niech się pan nie denerwuje, panie pośle, spokojnie, spokojnie.</u>
          <u xml:id="u-265.9" who="#PrzemysławCzarnek">Spółki Skarbu Państwa przynoszą zyski, gigantyczne zyski inwestowane znów w programy społeczne, edukacyjne, w infrastrukturę, w unowocześnienie naszego państwa. Jakoś tak się składa.</u>
          <u xml:id="u-265.10" who="#PrzemysławCzarnek">Jedną z takich inwestycji, pani poseł, mówię do pani poseł Skowrońskiej, jest Akademia Kopernikańska, którą pani tu wytykała Narodowemu Bankowi Polskiemu. Proszę się nie bać Akademii Kopernikańskiej — skupia noblistów, szefów agencji kosmicznych z całego świata, od Stanów Zjednoczonych i Kanady po Japonię, skupia wybitnych naukowców z całego świata, a na czele Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika, która jest częścią Akademii Kopernikańskiej wspieranej przez Narodowy Bank Polski i inne europejskie banki centralne, co jest fenomenem, stoi pani prof. Gertruda Uścińska, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, a jednocześnie nasza zasłużona pani prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przez wiele lat.</u>
          <u xml:id="u-265.11" who="#PrzemysławCzarnek">Zachęcam państwa do śledzenia rozwoju sytuacji i do wzięcia we wrześniu udziału, także za pośrednictwem mediów, bo będzie to transmitowane, w gigantycznej, gigantycznej konferencji międzynarodowej w Rzymie, w kolebce naszej cywilizacji na temat praw człowieka i tego, jak je łamiecie. Dlatego boicie się Akademii Kopernikańskiej.</u>
          <u xml:id="u-265.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-265.13" who="#PrzemysławCzarnek">Narodowemu Bankowi Polskiemu i panu prezesowi Glapińskiemu osobiście gorąco dziękuję za wspieranie Akademii Kopernikańskiej i za zaangażowanie. Dziękuję także innym bankom centralnym za zaangażowanie w ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-265.14" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie ma go.)</u>
          <u xml:id="u-265.15" who="#PrzemysławCzarnek">To mu pani odtworzy ewentualnie.</u>
          <u xml:id="u-265.16" who="#PrzemysławCzarnek">Kiedy jesteście już państwo u władzy, to jakoś nie wiedzieć dlaczego dziura budżetowa wam się gigantycznie powiększa.</u>
          <u xml:id="u-265.17" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Ćwik: To państwo…)</u>
          <u xml:id="u-265.18" who="#PrzemysławCzarnek">Panie pośle Ćwik, spokojnie, zaraz pan tu przyjdzie, będzie pan mówił swoje. Nerwy nie są dobrym doradcą.</u>
          <u xml:id="u-265.19" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Ćwik: Ja jestem bardzo spokojny.)</u>
          <u xml:id="u-265.20" who="#PrzemysławCzarnek">Otóż kiedy państwo jesteście u władzy, to ta dziura budżetowa gigantycznie się powiększa i na nic nie ma pieniędzy. W spółkach Skarbu Państwa nie ma pieniędzy na jakiekolwiek dotacje, na jakiekolwiek inwestycje, na jakikolwiek sponsoring. Gdzie są te pieniądze? Gdzie je trzymacie? Gdzie je macie? Przecież natychmiast zniknęły, tak rok do roku.</u>
          <u xml:id="u-265.21" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Przejedliście.)</u>
          <u xml:id="u-265.22" who="#PrzemysławCzarnek">Zachowujecie się w związku z tym zgodnie z takim hasłem: rodacy, nic nie róbta, bo se któryś krzywdę zrobi. I tak oto jesteście rządem likwidatorów. Zlikwidowaliście wszystko, wszystko, co chwalili samorządowcy — gigantyczne inwestycje w oświacie, 15 mld zł zaangażowanych w budowę nowych szkół, także niepublicznych, w budowę nowych szkół specjalnych, które zostawiliście na pastwę losu całkowicie.</u>
          <u xml:id="u-265.23" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Co pan opowiada?)</u>
          <u xml:id="u-265.24" who="#PrzemysławCzarnek">Dzieci z niepełnosprawnościami, z potrzebą kształcenia specjalnego, pani minister, za pani rządów uczyły się w dramatycznie ciężkich warunkach. Nowe szkoły w Kozienicach, Węgrowie, na Opolszczyźnie. Nowa szkoła, zespół szkół specjalnych, za 65 mln zł z dotacji rządu PiS-u jest budowana w Lublinie zarządzanym przez Platformę Obywatelską.</u>
          <u xml:id="u-265.25" who="#PrzemysławCzarnek">To są inwestycje, których wy już dzisiaj nie robicie. Samorządowcy wykorzystują ostatnie pieniądze, które są z tych dotacji, które myśmy mieli, bo dochody budżetu państwa na to pozwalały, te gigantyczne dochody. Nie mają już szans na to, żeby cokolwiek od was dostać.</u>
          <u xml:id="u-265.26" who="#PrzemysławCzarnek">Wy za to skupiacie się na krytyce i na kłamstwie, na kłamstwie chociażby na temat tych inwestycji w oświacie. Zachęcam państwa do korzystania z tego, co z tego zostało zrobione, z tych 42 mln zł, które tutaj również opluwacie publicznie. Ot, choćby dzisiaj i jeszcze jutro jest szansa. W Nałęczowie odbywa się 27. festiwal i kurs pianistyczny dla dzieci i młodzieży z całego świata — 27. — prowadzony przez prof. Kazimierza Brzozowskiego i prof. Tomoko Mack-Brzozowską z Detroit. Dzieci z całego świata, w tym polskie, już po raz 27 w Nałęczowie uczą się gry na pianinie i dają koncerty. Wiecie, na czym? Na znakomitym fortepianie kupionym za 600 tys. zł właśnie dla tych dzieci i właśnie na potrzeby tego kursu, na potrzeby edukacyjne, żeby mogły grać i dawać koncerty przy pełnej sali w Nałęczowie. Wszystko z tego programu „Inwestycje w oświacie” opluwanego i wyszydzanego. Można pojechać, jutro o 19 konkurs finałowy. Zapraszam serdecznie panią minister, będzie nam bardzo miło.</u>
          <u xml:id="u-265.27" who="#PrzemysławCzarnek">Szereg innych tego rodzaju inwestycji było możliwych tylko dlatego, że te pieniądze były w budżecie państwa. Ale już ich nie ma.</u>
          <u xml:id="u-265.28" who="#PrzemysławCzarnek">Panu prezesowi Najwyższej Izby Kontroli bardzo dziękuję za wszelkie uwagi, również krytyczne pod adresem naszych programów. Jak wiemy, wszystkie zastrzeżenia zostały wdrożone, są wykonywane. Od tego jest Najwyższa Izba Kontroli, żeby pokazywać nieprawidłowości, nieścisłości. Ale państwo polskie jest od tego, żeby je wdrażać i żeby inwestować, a nie likwidować inwestycje, także w oświacie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-265.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#KrzysztofBosak">Poproszę pana posła Marka Sowę z Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#MarekSowa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 85 mld zł to deficyt tego budżetu. 62 mld poszły na obsługę zadłużenia. Ponad 30 mld — nie zostały wykonane dochody budżetu państwa w ubiegłym roku. A dochody są bardzo ważną częścią, nawet powiedziałbym, że najważniejszą częścią każdego budżetu, bo pokazują nam, na co możemy sobie pozwolić, ile możemy projektów rozwojowych, infrastrukturalnych, społecznych, badawczych zrealizować.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#MarekSowa">Ważną częścią tych dochodów są również środki europejskie. Od lat są bardzo ważnym impulsem prorozwojowym dla naszego kraju. Zresztą Komisja, Unia Europejska uruchamia często środki finansowe w tym zakresie. W 2021 r. został uruchomiony fundusz odbudowy i zwiększenia odporności. Nie tylko Polska mogła z niego skorzystać. Włochy do końca ubiegłego roku wykorzystały ponad 100 mld euro, Hiszpania — ponad 38 mld euro, Francja — 23,4 mld euro, Portugalia wykorzystała 7700 mln euro, Niemcy — 6200 mln, Czechy — 2 mld euro, Słowacja — 2700 mln euro, Litwa — 871 mln. Każdy z tych krajów od 20% do 60% puli przyznanej w 2021 r. już wykorzystał na własne projekty. A jak na tym tle zaprezentowała się Polska? W budżecie państwa mieliśmy zapisane 107 mld zł ze środków europejskich. Dochody zrealizowane jedynie w 71%, to jest 76 mld zł. Tak naprawdę realizowaliśmy wspólną politykę rolną i starą perspektywę finansową na lata 2014–2020. Z KPO zaplanowano 24 mld zł. Nie wpłynęło nic za rządów PiS-u. Wystarczyły 2 dni po zmianie rządu, żeby złożyć wniosek o płatność. Wystarczyły kolejne 2 tygodnie, żeby uruchomić i wpłynęła do Polski zaliczka z REPowerEU.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#MarekSowa">To, co robiliście, to jest nie tylko zaniedbanie, to jest też sabotaż. To jest sabotaż w stosunku do Polski. To działanie na szkodę Polski. Dlatego tak istotne jest to, że na nowo przywróciliśmy możliwości prorozwojowe i te środki płyną szerokim strumieniem do Polski.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Rafała Kasprzyka, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#RafałKasprzyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiamy dzisiaj sprawozdanie rządu z wykonania budżetu za 2023 r. Miejmy jasność, to budżet zaplanowany przez PiS i wykonany przez PiS. Komisja Finansów Publicznych w swoim sprawozdaniu zwróciła uwagę opinii publicznej na liczne nieprawidłowości w wydatkowaniu publicznych, naszych pieniędzy. Z uwagi na niespotykaną ich skalę komisja uznała, że wykaże je wam w omawianej dzisiaj uchwale o przyjęciu samego sprawozdania. Te 43 raporty NIK to powinny być 43 punkty wstydu obu rządów premiera Morawieckiego.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#RafałKasprzyk">Przyjęcie przez Komisję Finansów Publicznych sprawozdania z wykonania budżetu państwa za 2023 r. nie jest akceptacją tych nieprawidłowości. Nie można bowiem akceptować braku gospodarności, przepalania pieniędzy podatników czy — biorąc pod uwagę zgłoszenia do prokuratury — również złodziejstwa. Przykładów jest wiele. Szanowni państwo, raport NIK nie pozostawia żadnej wątpliwości co do wykonania przez PiS budżetu i negatywnie ocenia zachodzące zmiany w systemie finansów publicznych po 2020 r. Te złe dla Polski zmiany rozciągały się również na rok ubiegły. Dwie rzeczy zwracają uwagę — niegospodarność w wydatkowaniu pieniędzy publicznych oraz ukrywanie skali wydatków przed opinią publiczną i kontrolą. To oczywiście działania, które naruszają podstawowe zasady budżetowe, w szczególności zasady jawności, jedności i przejrzystości budżetu. To kierunek przeciwny do zasad demokracji oraz niebezpieczny gospodarczo.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#RafałKasprzyk">Przede wszystkim gospodarka finansowa prowadzona była w znacznej części poza budżetem państwa. Bank Gospodarstwa Krajowego obsługiwał 20 funduszy niepodlegających ustawie o finansach publicznych. Wartość obligacji przekazanych na finansowanie zadań poza budżetem państwa przez 4 lata wyniosła 88 mld zł. Łączne zobowiązania z tytułu sprzedaży obligacji BGK i PFR oraz kredytów zaciągniętych przez BGK to już łącznie 348 mld zł. W 2023 r. koszty obsługi długu publicznego wzrosły dwukrotnie, do kwoty prawie 62 mld zł, a i to bez kosztów obsługi długu BGK i PFR. Te wszystkie fundusze finansowane były poza budżetem, czyli ze złamaniem konstytucji, która w art. 219 mówi, że to ustawa budżetowa jest podstawowym aktem zarządzania finansami publicznymi państwa.</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#RafałKasprzyk">Efektem tej kreatywnej działalności rządu PiS będzie obciążenie jego długiem całych pokoleń. Ponieważ 37% deficytu sektora instytucji rządowych wykazano poza budżetem państwa i budżetem środków europejskich, to deficyt nie odzwierciedlał rzeczywistej skali nierównowagi finansowej państwa. Wszystkie te wydatki trzeba włączyć do budżetu nie tylko z uwagi na jawność finansów państwa i kontrolę nad nimi, ale też z uwagi na możliwą i potrzebną znaczną obniżkę kosztu obsługi długu, który sięgnął już 1,8% PKB. W zeszłym czy uprzednim roku, roku 2022, było to 1%. Po PiS dziedziczymy wielki deficyt i dług, dziedziczymy nieefektywną strukturę wydatków publicznych: mało na inwestycje, dużo na konsumpcję. Dziedziczymy po nim też antyprzedsiębiorcze przepisy i chaos prawny związany z neo-KRS i niekonstytucyjnym Trybunałem Konstytucyjnym.</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#RafałKasprzyk">Jeszcze dwa zdania, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo. Proszę dokończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#RafałKasprzyk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#RafałKasprzyk">Dlatego głównym wyzwaniem rządu jest dzisiaj zmiana retoryki PiS przez, po pierwsze, uwolnienie energii dla przyszłości, w tym przywrócenie uczciwych, stabilnych zasad podatkowych i obniżenie składki zdrowotnej, i po drugie, przywrócenie transparentności finansów państwa oraz zapewnienie nad nimi demokratycznej kontroli przez przejęcie kontroli nad wszystkimi wydatkami państwa. Polacy 15 października zagłosowali bowiem za Polską gospodarną, a nie marnotrawną. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Michała Wójcika, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#MichałWójcik">Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Państwo Ministrowie! Szanowni Państwo! Tak się składa, że kiedy wy rządzicie, to zawsze jest problem z budżetem, zawsze jest problem z finansami. Jak to się składa, że kiedy rządzi Donald Tusk czy pani Ewa Kopacz, to zawsze są problemy? Kiedy my rządzimy, jest dobrze.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Ćwik: O ubiegłym roku mówimy.)</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#MichałWójcik">Już patrzymy z trwogą na procedurę nadmiernego deficytu. Jak ostatnio rządziliście, to wymyśliliście zmiany w systemie emerytalnym.</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#komentarz">(Poseł Rafał Kasprzyk: Zostawiliście taki budżet.)</u>
          <u xml:id="u-273.4" who="#MichałWójcik">Co wymyślicie dla ludzi? Przypominam tylko państwu… Czekamy na to, jakie podatki będziecie chcieli podnieść Polakom, bo nie ma cienia wątpliwości, że to się tym skończy. Wspomnicie te słowa.</u>
          <u xml:id="u-273.5" who="#komentarz">(Poseł Rafał Kasprzyk: Składkę zdrowotną obniżymy dla Polaków.)</u>
          <u xml:id="u-273.6" who="#MichałWójcik">Mam część dotyczącą wymiaru sprawiedliwości, sądownictwa, Ministerstwa Sprawiedliwości. Chcę powiedzieć, że te słowa kierowane pod naszym adresem są słowami nieuprawnionymi, nieuczciwymi i niesprawiedliwymi. Kiedy przejmowaliśmy po was resort sprawiedliwości, zastaliśmy ten obszar w opłakanym stanie. Po korytarzach hulał wiatr, Budce uciekali więźniowie z zakładu karnego w Grudziądzu. Pamięta pani? Pamięta pani. Prokuratora Krajowa, jedna z najważniejszych instytucji w państwie, nawet nie miała swojej siedziby. Taka jest prawda.</u>
          <u xml:id="u-273.7" who="#MichałWójcik">Wprowadziliśmy przepisy, które dały państwu bardzo duże wpływy. Patrzę na pana prezesa Mariana Banasia. Pamięta pan, panie prezesie? Chodzi o kwestię wyłudzeń VAT-owskich, o zmiany w przepisach. Pracowaliśmy nad tym wspólnie, to był nasz projekt, chwalił nas pan za to. To projekt dotyczący wyłudzeń VAT-owskich, w którym wprowadziliśmy zupełnie nowy typ przestępstwa, co spowodowało ogromne wpływy do budżetu państwa. Dzięki temu m.in. finansowaliśmy programy społeczne, ale także mogliśmy realizować nasze różne inicjatywy z obszaru Ministerstwa Sprawiedliwości. A co się dzisiaj dzieje z VAT-em, pani minister? Jest pani z tego zadowolona? Widzi pani, jak to jest? To nie jest takie proste. Wiemy, jaką rolę odgrywają wpływy z VAT-u do budżetu państwa. Wiemy, co to znaczy, jeżeli nie ma takich wpływów, jakie państwo sobie zakładacie.</u>
          <u xml:id="u-273.8" who="#MichałWójcik">Mogę powiedzieć, że takim bardzo dobrym przykładem obrazującym to, jak podchodziliście państwo do ludzi, chociażby pracujących w tym obszarze, były wynagrodzenia — wynagrodzenia dla pracowników sądownictwa, nie dla sędziów, dla pracowników. To są dziesiątki tysięcy ludzi, którzy ciężko pracują, wykonują swoje obowiązki i nie są doceniani. Ponieważ pani to kwestionuje, to proszę sprawdzić, czy mówię prawdę.</u>
          <u xml:id="u-273.9" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Zawsze pan kłamie.)</u>
          <u xml:id="u-273.10" who="#MichałWójcik">W roku 2008 daliście im 0 zł, w 2009 r. — 0 zł, w 2010 r. — 0 zł, w 2011 r. — 0 zł, w 2012 r. — 0 zł, w 2013 r. — 0 zł, w 2014 r. — 0 zł podwyżki. To był wasz sposób na docenienie ludzi. Zresztą tak było zawsze. Oni żyli w biedzie. To wszystko zmieniło się w czasie, kiedy doszliśmy do władzy. Proszę zweryfikować moje słowa. My, szanowni państwo, daliśmy tym ludziom kilkadziesiąt procent podwyżki. To nie były łatwe rozmowy, ale daliśmy bardzo duże, najwyższe w historii podwyżki. Proszę zweryfikować to, co mówię. W czasie, kiedy rządziliśmy, było najwięcej inwestycji. Co chwilę otwieraliśmy gdzieś sądy.</u>
          <u xml:id="u-273.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Co?)</u>
          <u xml:id="u-273.12" who="#MichałWójcik">Wiecie, czym się od nas różnicie? Tym, że jak my budowaliśmy… Byłem odpowiedzialny za ten obszar. Zbudowaliśmy sądy, chociażby wielki sąd w Toruniu, w Częstochowie. Pani tutaj tak krzyczy. Sprawdźcie sobie te inwestycje. Nigdy nie miałem oporu, żeby zaprosić także was. A wy żyjecie jak pasożyty. Po prostu my zrobiliśmy, a wy jedziecie, przecinacie wstęgi i piersi wypinacie. W tym jesteście mistrzami.</u>
          <u xml:id="u-273.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-273.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-273.15" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Ćwik: Niech pan hamuje te określenia, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-273.16" who="#MichałWójcik">To samo było w Służbie Więziennej — największe inwestycje. Jeśli chodzi o program modernizacji, to nigdy nie zrobiliście takiego programu. Trzeba było rozmawiać z funkcjonariuszami Służby Więziennej i zobaczyć, jak byli wyposażeni. Wstyd i hańba! Taka jest prawda. My zrobiliśmy program modernizacji, proszę sprawdzić, szanowni państwo. Ogromne pieniądze na doposażenie jednostek, na to, jak byli ubrani ci ludzie, to też ważne, na wynagrodzenia, na uposażenia. To my dawaliśmy te środki, wy tylko niszczycie.</u>
          <u xml:id="u-273.17" who="#MichałWójcik">Fundusz Sprawiedliwości — bo to wasz ulubiony temat. Panie prezesie, mam żal o ten raport. Uważam, że ten raport dotyczący Funduszu Sprawiedliwości jest nieuczciwy i niesprawiedliwy.</u>
          <u xml:id="u-273.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-273.19" who="#MichałWójcik">To się tak toczy od wielu miesięcy. Wykorzystując wasze raporty, oni uderzają w nas z przyczyn czysto politycznych. Przykładem może być chociażby Fundacja Profeto. Dzisiaj jest mowa o tej fundacji, o księdzu, który siedzi w areszcie, który niesłusznie, bezprawnie został pozbawiony wolności. Ale pan wie, że w pana raporcie była jeszcze druga fundacja. Też tam atakowaliście, tylko pani Ewa Błaszczyk powiedziała, żebyście postukali się w głowę, bo oni służą ludziom. Wy tego nie dostrzegliście. Ksiądz też służył ludziom. Dzisiaj to zostało wykorzystane politycznie i ten człowiek został uwięziony.</u>
          <u xml:id="u-273.20" who="#MichałWójcik">Chcę powiedzieć na koniec, bo kończy mi się niestety czas, że ten czas — także Funduszu Sprawiedliwości — to był dobry czas dla Polaków. My wspieraliśmy straże pożarne, dzisiaj w ogóle nie wspieracie. My daliśmy 200 mln zł, dzisiaj wy nic nie dajecie, zamknęliście ten projekt. My wspieraliśmy szpitale. Pan to wie, panie prezesie, że w czasie COVID-u z Funduszu Sprawiedliwości wspieraliśmy szpitale. Kupowaliśmy nawet kamizelki. Pana inspektorzy zakwestionowali w raporcie kamizelki, pan dobrze wie, a oni to wykorzystywali. Kamizelki dla dzieci, które miały je chronić, ale nikt nie udowodnił, że kamizelka odblaskowa chroni, bo to przecież wynikało z raportu. Z trwogą patrzę na kolejne miesiące. Niestety pani minister współczuję — tyle mogę powiedzieć. Donald Tusk to mistrz świata w obiecywaniu, ale w realizacji jesteście na samym końcu, ogon. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-273.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-273.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#KrzysztofBosak">Dla odmiany zapraszam do dyskusji panią poseł z klubu Koalicji Obywatelskiej Krystynę Szumilas.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#KrystynaSzumilas">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#KrystynaSzumilas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panom posłom z PiS przypominam, że w wydawaniu publicznych pieniędzy najważniejsza jest uczciwość, choć nie wiem, czy rozumiecie to słowo.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Dlaczego nie działacie uczciwie?)</u>
          <u xml:id="u-275.4" who="#KrystynaSzumilas">Bo dla was zasadą było jak najwięcej pieniędzy dla swoich. Tej zasady się trzymaliście, a teraz bezczelnie opowiadacie o jakichś fortepianach, o modernizacji sądów, o łabędziach. Nie przykryjecie tymi opowieściami prawdy. Nie mieliście żadnych skrupułów, żeby np. część pieniędzy przeznaczonych na edukację naszych dzieci, na rozwój nauki przetransferować do waszych organizacji i kieszeni waszych ludzi. Nie mieliście żadnych skrupułów, żeby uczciwie przystępować do konkursów i dawać pieniądze tym, którzy na to zasłużyli. Woleliście dawać swoim. Przypomnę wam wille+ i inwestycje w oświacie, w których to programach bez żenady i skrupułów minister Czarnek przekazywał bez żadnej kontroli pieniądze organizacjom, które nie miały nic wspólnego z działalnością edukacyjną, ale były związane z ludźmi PiS, bo im potrzebne były te wille. Na szczęście kontrole zlecone przez minister Nowacką pozwoliły już na odzyskanie 11 mln zł, a do zwrotu jest kolejne 13 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-275.5" who="#KrystynaSzumilas">Narodowy instytut badań i rozwoju miał służyć nauce. A komu służył? W NCBR — powiem delikatnie — w związku z nieprawidłowościami prowadzone są postępowania przez chyba wszystkie trzyliterowe instytucje: CBA, ABW, SKW, CBŚ, NIK, prokuraturę i Policję. W ubiegłym roku prowadzono tam 68 postępowań. To jest wasze wydawanie publicznych pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-275.6" who="#KrystynaSzumilas">Za rządów PiS zasadą było też zakładanie nowych instytucji, których głównym zadaniem było zatrudnianie swoich. Przykłady? Akademia Kopernikańska. Tam nie ma żadnych osiągnięć, ale na pewno zatrudnieni tam ludzie zarabiają dobrze, więcej niż w instytucjach naukowych i na uczelniach. Wykazała to opinia BAS.</u>
          <u xml:id="u-275.7" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Wszystko zlikwidujcie.)</u>
          <u xml:id="u-275.8" who="#KrystynaSzumilas">I istna perełka — instytut Kolbego, w którym zarobki kadry kierowniczej przekraczały ustawę kominową.</u>
          <u xml:id="u-275.9" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Przeszkadza wam instytut.)</u>
          <u xml:id="u-275.10" who="#KrystynaSzumilas">Np. wicedyrektor zarabiał miesięcznie, wie pan ile, panie pośle? 42 800 zł, bo to była pensja i cztery premie. Tak dbaliście o swoich ludzi, a zwykłym ludziom co dawaliście? Tylko opowieści z jakiejś bajki opowiadane z mównicy sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-275.11" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Pieniądze były, a teraz nie będzie.)</u>
          <u xml:id="u-275.12" who="#KrystynaSzumilas">Dla instytutu Kolbego na te pensje dla wicedyrektora trzeba było przeznaczyć w październiku 9 mln zł, kiedy już oddawaliście władzę.</u>
          <u xml:id="u-275.13" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Ojciec Kolbe wam przeszkadza.)</u>
          <u xml:id="u-275.14" who="#KrystynaSzumilas">Wie pan, z czego daliście te 9 mln zł dla instytutu Kolbego na pensje dla wicedyrektora i dyrektora? Z rezerwy celowej przeznaczonej na wyrównywanie szans dzieci i młodzieży. Tak rządziliście, byle dla swoich.</u>
          <u xml:id="u-275.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-275.16" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Henryka Kowalczyka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale już nie mają czasu klubowego.)</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#KrzysztofBosak">Proszę pozwolić, że ustalę.</u>
          <u xml:id="u-276.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie mają.)</u>
          <u xml:id="u-276.5" who="#KrzysztofBosak">Został jeszcze czas, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-276.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ile?)</u>
          <u xml:id="u-276.7" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Pani poseł, to pan marszałek jest od czasu. Proszę spojrzeć na zegarek.)</u>
          <u xml:id="u-276.8" who="#KrzysztofBosak">8,5 minuty.</u>
          <u xml:id="u-276.9" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#HenrykKowalczyk">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Pani poseł Szumilas mówi, że dawaliśmy swoim. Może więc tak tylko dla przypomnienia — ponieważ te kłamstwa bez przerwy są powtarzane — tak tylko dla przykładu…</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Podałam fakty.)</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#HenrykKowalczyk">To ja pani podam fakty. Samorządy…</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Podałam konkretne fakty. W prokuraturze…)</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#HenrykKowalczyk">Ale niech pani teraz posłucha i nie zabiera mi czasu. Nie zabiera czasu.</u>
          <u xml:id="u-277.5" who="#HenrykKowalczyk">Proszę, panie marszałku, odliczyć czas Platformie na tę dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-277.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Odliczyć czas Platformie.)</u>
          <u xml:id="u-277.7" who="#HenrykKowalczyk">Więc jeśli: dawaliśmy swoim, to też podam fakty. Samorządy w powiecie pułtuskim — nie chcę mówić o całej Polsce — dwa zarządzane przez Prawo i Sprawiedliwość dostały nawet mniejsze dotacje niż inne zarządzane przez Platformę czy Polskie Stronnictwo Ludowe. Tak, wszystkie z nich otrzymały po dwadzieścia kilka milionów złotych na inwestycje. Dopiero teraz wasze samorządy się dziwią, że oto programy dla samorządów się skończyły. Myślę więc, że wy to nawet swoim nie będziecie potrafili dać, bo pieniędzy nie ma i nie będzie. Znamy już te powiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-277.8" who="#HenrykKowalczyk">Warunki realizacji budżetu za rok 2023 nie były łatwe. Pewnie gdyby rządziła Platforma Obywatelska w okresie pandemii i wojny w Ukrainie, to zostalibyśmy bankrutami. Na szczęście był bardzo odpowiedzialny rząd, który prowadził odpowiedzialną politykę gospodarczą, która była wskazywana niemalże jako wzór, nawet w tak trudnym roku, gdy rzeczywiście koszty obsługi długu były rekordowo wysokie, bo była inflacja spowodowana przez wojnę Putina. Wobec tego trudno, żeby było inaczej. Koszty obsługi długu to są odsetki od zadłużenia. W 2024 r. pewnie nie będą wiele mniejsze. Życzę, żeby były mniejsze, bo to będzie dla dobra Polski. Nawet mimo że koszty obsługi długu były bardzo duże i mimo że na obronność w 2023 r. wydaliśmy o prawie 70 mld więcej niż w roku poprzednim, to deficyt wynosił — w tym przypadku pozwolę sobie powiedzieć — jedynie 85 mld. Jedynie. Bo jeśli policzymy różnicę w kosztach obsługi długu i obronność, to właściwie gdyby nie te dwa czynniki, to by był deficyt nadwyżkowy. Zresztą obiektywnie został ten budżet oceniony przez prof. Orłowskiego w opinii dla Biura Analiz Sejmowych. Deficyt wynosił tylko 2,5% PKB mimo wydatków obronnych i innych. Nieprzekroczony został dopuszczalny poziom deficytu, po nowelizacji również.</u>
          <u xml:id="u-277.9" who="#HenrykKowalczyk">W konkluzji: sprawozdanie z wykonania budżetu za rok 2023 zasługuje na przyjęcie. To jest opinia nie naszego eksperta. Natomiast tak dla przypomnienia — bo niektórzy pomylili chyba pojęcie długu i pojęcie zadłużenia — dług publiczny cały, łącznie z, jak wy twierdzicie, ukrytym długiem w BGK, w roku 2019 wynosił 45,7% PKB, w roku 2023 — o tych czynnikach mówiłem — 49,6% PKB, a w roku 2015 — wtedy, kiedy wy kończyliście, już nie mówię o bezwzględnych liczbach — w stosunku do PKB, też metodą unijną liczone wszystkie zadłużenia — 51,3% PKB. A więc my zmniejszaliśmy ten dług i zmniejszamy cały czas. Więc czyje długi tak naprawdę spłacaliśmy? Spłacaliśmy długi 8 lat rządów Platformy Obywatelskiej. Wy nie musicie spłacać.</u>
          <u xml:id="u-277.10" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: No co pan opowiada?)</u>
          <u xml:id="u-277.11" who="#HenrykKowalczyk">Tak, wiem, że jak liczby są niewygodne, to trzeba krytykować liczby, ale niestety takie są fakty. Nawet w roku 2013 — wtedy mieliście prawie 60% długu… Wtedy rzuciliście się na OFE, żeby ten dług obniżyć.</u>
          <u xml:id="u-277.12" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: A i tak deficyt zrobiliście.)</u>
          <u xml:id="u-277.13" who="#HenrykKowalczyk">To są więc te fakty. Natomiast jeszcze kilkanaście miliardów… Pan minister swoim zabiegiem w grudniu zdjął VAT z dochodów grudniowych, przeniósł na później. No bo jak wytłumaczyć to, że średnio miesięcznie dochód z podatku VAT wynosi ponad 20 mld, a w grudniu — akurat 8 mld? Wiem, trzeba było szybko zwrócić po to, żeby zrobić zapas, zapas na styczeń.</u>
          <u xml:id="u-277.14" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Kreatywna księgowość.)</u>
          <u xml:id="u-277.15" who="#HenrykKowalczyk">Bo gdyby nie to, deficyt byłby jeszcze mniejszy. Ale to i tak niewiele daje. Bo co się okazuje? Gdy porównamy… Nie porównujemy jeszcze budżetu z 2024 r. i 2023 r., bo rok 2024 się nie skończył, ale już możemy porównać pół roku: czas od stycznia do czerwca roku 2023 porównać z okresem styczeń-czerwiec roku 2024. I co się okazuje? Że w tamtym okresie porównawczym realizowanego budżetu z 2023 r. mieliśmy zaledwie…</u>
          <u xml:id="u-277.16" who="#komentarz">(Głos z sali: 12,7.)</u>
          <u xml:id="u-277.17" who="#HenrykKowalczyk">…12,7 mld, a teraz prawie 70 mld mimo tych przesunięć. Ale gdyby nie VAT, to praktycznie byłoby już do zera. Więc mimo tych przesunięć…</u>
          <u xml:id="u-277.18" who="#HenrykKowalczyk">I teraz naprawdę trzeba się bać. No bo co to oznacza? Że po pół roku deficyt wynosi prawie 70 mld zł. Taki wspaniały rząd, który porządkuje finanse publiczne? Podyskutujemy za rok o tej porze, a będziemy wiedzieli już w styczniu 2025 r., jaki dług wy zrobicie. Oczywiście część wydatków jest uzasadniona. Niektóre trzeba zrozumieć. Wy tego nie rozumiecie. Nie krytykuję wydatków na obronność, bo to jest rzeczywiście wyższa potrzeba geopolityczna. Tu nie chodzi o to, żeby wydatki na obronność były ograniczane, krytykowane. Tak, kontynuujcie, wydawajcie jeszcze więcej, bo jeśli napadnie na nas wróg zewnętrzny, to wtedy żadne pieniądze już nie mają znaczenia. A więc nie krytykuję. Tylko miarkujcie się w swojej ocenie, jeśli chodzi o budżet. Bo fakty są takie: pierwsze półrocze tamtego roku — 12 mld zł, teraz — 70 mld zł. Jak będziemy to porównywać? Oczywiście można by powiedzieć, że te różne rzeczy mogły posłużyć do wprowadzenia procedury nadmiernego deficytu. Byłoby wtedy alibi dla powiedzenia: niestety mamy procedurę nadmiernego deficytu, wobec tego pożegnajcie się, ludzie, z obietnicami, które wam składaliśmy, czyli z kwotą wolną od podatku, kredytem mieszkaniowym, rentą wdowią itd., itp. Pożegnajcie się z tymi obietnicami. Tak naprawdę okazuje się, że to nie myśmy oszukiwali obywateli w kwestii budżetu, tylko wy oszukaliście wszystkich, którzy 15 października wam uwierzyli, bo po 8 latach pewnie już pozapominali poprzednie rządy. Ale oni powiedzą: sprawdzam. To będzie dla was bolesne, jeśli będziecie tak rządzić, jak rządzicie do tej pory. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-277.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-277.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#KrzysztofBosak">Ponownie zapraszam panią poseł Krystynę Skowrońską, klub Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Mój przedmówco z wielkim sukcesem w zakresie rolnictwa, którego prezes Kaczyński szybko zwolnił! Panie pośle Kowalczyk, pan tak opowiada, jakby pan nie znał się na żadnym budżecie. Zarządzał pan resortem finansów i był pan przewodniczącym komisji finansów.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#komentarz">(Poseł Henryk Kowalczyk: No właśnie. Niech pani nie komentuje.)</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#KrystynaSkowrońska">Nie musi pan komentować, bo ja pana skomentuję. Zrobiliście największy dług. Żyliście na kredyt i dzisiaj chcecie powiedzieć, że tych odsetek nie musimy płacić za zaciągnięte przez was długi. Ale chcę państwu o wszystkim powiedzieć po kolei. Pan poseł Ociepa mówił o polityce obronnej. Przecież przez ostatnie 8 lat nie zrealizowaliście jednej najważniejszej inicjatywy: zakupu 18 blackhawków w Mielcu. I wy mówicie o realizowaniu polityki w zakresie obrony narodowej. Wskaźnik wydatków na wojsko w 2015 r. to 2,2%. Byliśmy awangardą na terenie Europy i w NATO. Zgoda, była sytuacja, że wszyscy zgodziliśmy się na podwyższenie pieniędzy na wojsko. Ale teraz pan poseł Woś mówi, jak to różnych rzeczy nie robiono. Popełniliście grzechy, mieliście Fundusz Sprawiedliwości, z którego wydawaliście na swoich, i nareszcie badają to i komisje, i prokuratura.</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: I sygnalista.)</u>
          <u xml:id="u-279.4" who="#KrystynaSkowrońska">Czas się do tego przyzwyczaić. Uchylane są immunitety, będziemy sprawdzać i sprawdzamy.</u>
          <u xml:id="u-279.5" who="#KrystynaSkowrońska">A teraz jeszcze sprawa dotycząca OFE, o którym mówił pan poseł Kowalczyk. Proszę pana, gdyby go nie zmieniono i gdyby wasz minister mi nie odpowiedział, że była to najlepsza decyzja w zakresie przeniesienia pieniędzy z OFE do ZUS-u na indywidualne konta, to tak łatwo by wam nie było w tej sprawie. Bardzo proszę panią minister finansów i pana ministra o akcję na ten temat skierowaną do wszystkich obywateli, żeby wreszcie PiS w tej sprawie nie kłamał.</u>
          <u xml:id="u-279.6" who="#KrystynaSkowrońska">Chcę państwu powiedzieć, że w czasie kryzysu światowego my sobie poradziliśmy. Pamiętacie państwo kłopoty finansowe, upadłość banku Lehman Brothers i największy kryzys światowy? Poradziliśmy sobie najlepiej w Europie. To jest przykład. I gdy teraz mówicie o wydatkach, że nie podwyższano… Myśmy mieli deflację, a nie inflację. Przygotowaliście nam przy największych kosztach obsługi długu najwyższą inflację. I Narodowy Bank Polski, i Rada Polityki Pieniężnej sobie poradziły prawie najgorzej w Europie, jeśli chodzi o duże państwa. Estonii i innych państw nie porównujemy.</u>
          <u xml:id="u-279.7" who="#KrystynaSkowrońska">A teraz powiem, co cechuje ubiegły rok. Byliśmy lajtowi w stosunku do państwa w zakresie oceny budżetu. Agencja rezerw strategicznych — 117 mln zł, śledztwo w sprawie zakupu towarów przez agencję i działanie na szkodę państwa, pranie brudnych pieniędzy. Kto tę firmę rekomendował? Kto się fotografował? Prezydent i premier Morawiecki. Możemy powiedzieć, że takich działań jest znacznie więcej. Tylko bardzo szybko odczytam: w IPN-ie były niegospodarność i wydatkowanie 7,7 mln zł na najem pomieszczeń nieprowadzonej działalności, wydatkowanie środków, 370 tys. zł, na zakup sprzętu, którego nie było, wydatkowanie środków, 600 tys. zł, na zakup sprzętu i wyposażenia. I jeszcze jedno: wasza Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji nie przekazuje pieniędzy na media publiczne.</u>
          <u xml:id="u-279.8" who="#komentarz">(Poseł Marcin Przydacz: Są w likwidacji.)</u>
          <u xml:id="u-279.9" who="#KrystynaSkowrońska">Tak powinno być? To jest po prostu złodziejstwo. To złodziejstwo PiS-u. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-279.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Pawła Bliźniuka, także Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#PawełBliźniuk">Panie Marszałku! Państwo Reprezentujący Radę Ministrów! Wysoka Izbo! Myślę, że dzisiaj czasu by zabrakło do wieczora, gdybyśmy chcieli wymienić wszystkie nieprawidłowości z czasów rządów Prawa i Sprawiedliwości. Natomiast skupię się na kwestiach obronności. W czasach zawirowań w wymiarze geopolitycznym, wojny za naszą wschodnią granicą i działań hybrydowych ze strony reżimów Łukaszenki i Putina wydatki na obronność to absolutny priorytet. Rosnący budżet w tym zakresie to polska racja stanu, ale rzetelna i właściwa realizacja tych wydatków to fundament naszego bezpieczeństwa. Niestety ponurym symbolem realizacji budżetu za 2023 r. są pieniądze dla Fundacji Lux Veritatis o. Rydzyka oraz działanie smoleńskiej komisji Antoniego Macierewicza. Środki publiczne powinny służyć bezpieczeństwu obywateli i obywatelek, a nie politycznym interesom ówcześnie rządzących.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#PawełBliźniuk">Przyglądając się wykonaniu budżetu za 2023 r. w zakresie obronności, należy wskazać, iż pożądanemu wzrostowi wydatków na obronność, rok do roku to jest 40 mld zł więcej, nie towarzyszyło rzetelne zaplanowanie i realizacja wydatków w ramach MON. Skala nieprawidłowości jest znacząca. Wydatkowano niewłaściwie blisko 1,8 mld zł. Efektem niedostatecznej kontroli na szczeblu MON nad wydatkami były też niecelowe wypłaty zaliczek poniesionych przez Agencję Uzbrojenia w wysokości ponad 1,8 mld zł na realizację czterech umów. Warto podkreślić, iż badająca wykonanie budżetu za 2023 r. Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła, iż nadpłaty wynikające z tych zaliczek nie wiązały się z uzyskaniem z tego tytułu korzyści dla Sił Zbrojnych RP. Również problemem natury systemowej okazało się udzielenie przez MON dotacji celowych na rzecz przedsiębiorców. Niewłaściwa metodyka podziału tych środków oraz nienależyty nadzór organu dotującego nad sposobem wydatkowania i rzetelności rozliczeń doprowadziły do tego, że przyjęty system nie zabezpieczał w pełni kosztów ponoszonych przez przedsiębiorców z tytułu zadań nałożonych przez państwo.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#PawełBliźniuk">Na szczególną uwagę zasługują także problemy i opóźnienia związane z realizacją projektów z zaangażowaniem środków zewnętrznych, co może skutkować ich zwrotem. Po pierwsze, budowa ogólnopolskiej platformy e-usług w zakresie ochrony zdrowia w podmiotach nadzorowanych przez MON. Tutaj możemy stracić 65 mln zł. Taką kwotę możemy stracić przez waszą opieszałość i niekompetencję. Ale przede wszystkim chodzi o rozbudowę systemu pobierania i analizowania danych z satelit. Tutaj mówimy o kwocie już 0,5 mld zł. Tu również mamy opóźnienia związane z tym, w jaki sposób załatwiliście, a tak naprawdę nie załatwiliście środków z KPO.</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#PawełBliźniuk">Podsumowując, chcę powiedzieć, że naszą racją stanu jest zwiększanie skali wydatków na obronność, ale również ich rzetelna i prawidłowa realizacja. Nie stać nas na polityczne marnotrawstwo, niewystarczające kontrolę i nadzór, a także utratę środków zewnętrznych. Niestety świadkami takich właśnie praktyk byliśmy w 2023 r. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-281.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Joannę Frydrych, klub Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#JoannaFrydrych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#JoannaFrydrych">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzecznik praw dziecka powinien stać na straży praw każdego dziecka, podejmując działania na rzecz zapewnienia pełnego i harmonijnego jego rozwoju, z poszanowaniem jego godności i podmiotowości. Piastun tego urzędu powinien się kierować zasadą celowości, oszczędności, jawności i przejrzystości wydatkowania środków publicznych. Tymczasem były już na szczęście rzecznik Mikołaj Pawlak łamał reguły wydatkowania tych środków. Dofinansowane były wydarzenia lub inicjatywy, które nie mieszczą się w zakresie zadań rzecznika. Kwota i sposób realizacji umów na usługi prawnicze były zależne wyłącznie od woli pana Pawlaka i były zawarte niezgodnie z wewnętrznymi regulaminami. Złote myśli Wandy Półtawskiej miały być wydrukowane z pieniędzy rzecznika i jako abstrakcyjna realizacja zadań prewencyjnych związanych z prawami dziecka rozdawane po parafiach. Za 631 tys. zł, publicznych, 150 osób pojechało na wycieczkę na Światowe Dni Młodzieży do Lizbony. Też nie wiadomo, z jakiego klucza nastąpił wybór. Brak jawności.</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#JoannaFrydrych">Wymienione nieprawidłowości to nie moja subiektywna ocena, ale fakty wytknięte przez Najwyższą Izbę Kontroli. Mianem niedorzecznika najtrafniej tę niesławną postać określił red. Michał Janczura, stwierdzając, że prawa dziecka schodziły na drugi plan, a ich miejsce w działaniach Pawlaka zajmowały polityka i ideologia. Czy Mikołaj Pawlak trafił do sądu? Tak, ale nie w tej roli, w jakiej powinien. A w prezencie od prezydenta Andrzeja Dudy otrzymał ochronę przed odpowiedzialnością.</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#JoannaFrydrych">Niestety, to nie wyjątek. Pieniądze podatników marnotrawiono czy wręcz malwersowano systematycznie w sposób zaplanowany. Ponad 12 mln zł wydano na promocję minister Maląg i jej kumpli z PiS, a listkiem figowym była promocja podwyższenia świadczenia wychowawczego. Oczywiście była to promocja podwyżki automatycznej, z urzędu, która promocji nie potrzebowała. A to wszystko za środki ciężko pracujących podatników. Pod szczytnym płaszczykiem — brutalna propaganda i interesiki. Miejmy nadzieję, że te czasy i ci ludzie nie powrócą, a decydenci zostaną rozliczeni. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-283.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Michała Jarosa, klub Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#MichałJaros">Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Zadłużenie Skarbu Państwa na koniec grudnia 2023 r. wynosiło 1 346 199 mln zł. To absolutny rekord w historii naszego kraju. W ciągu samego 2023 r. zadłużenie wzrosło o rekordowe 107 mld zł. W ujęciu procentowym to przyrost zadłużenia o 8,7% rok do roku. Mateusz Morawiecki przyjął widać doktrynę: po nas choćby potop.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#MichałJaros">Sytuacja gospodarcza to nie tylko zadłużenie. Początek roku 2024 dał nam możliwość wglądu w raport Transparency International dotyczący korupcji. W 2015 r. zajmowaliśmy 29. miejsce, a nasza pozycja pogarszała się z każdym rokiem, żeby spaść na 47. miejsce w roku 2023. Między 2015 r. a 2023 r. w międzynarodowym rankingu wolności prasy spadliśmy z 18. na 57. miejsce, zaraz obok Burkina Faso. Dla zobrazowania, w jak dramatycznej sytuacji znajdowało się polskie dziennikarstwo, raport Reporterów bez Granic jednoznacznie wskazuje, że po zwycięstwie koalicji 15 października sytuacja znacząco się poprawiła i awansowaliśmy aż o 10 pozycji. Europejski Konsumencki Indeks Zdrowia to spadek z 27. na 32. miejsce, a w indeksie swobód obywatelskich znajdujemy się na tym samym poziomie co Jamajka i Ghana.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#MichałJaros">Wskaźnik swobody gospodarczej to jeden z najtrafniejszych argumentów wskazujących, który rząd rzeczywiście działał na rzecz przedsiębiorców. W 2007 r., kiedy dochodziliśmy do władzy, zajmowaliśmy miejsce 86. Pod koniec naszych rządów w 2015 r. awansowaliśmy o 44 pozycje, czyli na miejsce 42. Później przyszedł PiS i przez niego spadliśmy o 24. pozycje, na 66. miejsce. Jest to jeden z najlepszych dowodów na niekompetencję ekipy premiera Morawieckiego. W rankingu Prosperity Index, biorącego pod uwagę ogół czynników ekonomicznych, także i takie dziedziny jak ochrona zdrowia, edukacja, spadliśmy z 29. na 37. miejsce. To kolejny przykład na niekompetencję ekipy PiS. Inwestycje stoją na beznadziejnym poziomie. Już 2 dni temu wskazywałem, że nawet w specjalnych strefach ekonomicznych, miejscach, gdzie gospodarka powinna rozwijać się najprężniej, zwalnianych jest coraz więcej osób. To najlepsze świadectwo tego, co PiS udało się zrobić w ciągu 8 lat. Teraz czeka nas czas odbudowy zaufania przedsiębiorców do państwa, odbudowy ducha przedsiębiorczości i postawienia polskiej gospodarki na nogi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Magdalenę Łośko, także Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#MagdalenaŁośko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Realizacja budżetu państwa w roku 2023 to był istny rollercoaster w wykonaniu poprzedniej ekipy rządowej. Z trudem szukać części budżetowej, w przypadku której PiS nie nadużywałoby władzy. Jako członkini Komisji Finansów Publicznych, ale również komisji ochrony środowiska chciałabym zwrócić uwagę na część budżetową: Środowisko, którą jako komisja opiniowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#MagdalenaŁośko">NIK już w 2023 r. wydała wnioski pokontrolne po zbadaniu realizacji wcześniejszego budżetu, jednak ministerstwo się do nich nie zastosowało, a mechanizmy kontroli w Ministerstwie Klimatu i Środowiska były nieskuteczne. Przechodząc dalej: ministerstwo ponosiło wydatki niecelowo, niegospodarnie, a także niezgodnie z wewnętrznymi procedurami zamówień publicznych. W samej Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska niezgodnie z ustawą o finansach publicznych wypłacono nagrody dla generalnego dyrektora i jego zastępcy w wysokości blisko 300 tys. zł, tj. w wysokości nieujętej w limicie wynagrodzeń. Mało tego, na posiedzeniu komisji finansów poseł Kowalczyk z PiS stwierdził, że dziwi go negatywna opinia, bo tam były tylko jakieś nieprawidłowości na 200–300 tys. No tak, proszę państwa, bo w PiS jak już się daje nagrody czy pieniądze, to przekazuje się je szerokim strumieniem, nieważne, że niezgodnie z prawem, tak jak w przypadku Funduszu Sprawiedliwości, a takie tam ok. 0,5 mln zł to przecież grosze.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#MagdalenaŁośko">Ale jeśli posłowie PiS tak bardzo chcą, to przypomnijmy, co działo się w Lasach Państwowych. W roku 2023 budżet na działania medialne wzrósł blisko tysiąckrotnie w stosunku do 2020 r. Do zaprzyjaźnionych mediów w ciągu 4 lat z Lasów Państwowych trafiło 26 mln zł. Skala wydatkowania środków z funduszu leśnego jest porażająca. Miliony złotych wydatkowano na działania medialne promujące polityków środowiska Suwerennej Polski w przeddzień kampanii wyborczej. Szanowni państwo, doniesienia o możliwości popełnienia przestępstwa w tym zakresie już są składane. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#KrzysztofBosak">Proszę panią poseł Dorotę Marek, także Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#DorotaMarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To dzięki rządowi Donalda Tuska udało się pozyskać środki z KPO, które dziś będą ratować budżet państwa i w znaczący sposób wpłyną na jakość życia Polek i Polaków. Rząd Prawa i Sprawiedliwości jeździł po Polsce i obiecywał cuda. Zapomniał tylko zabezpieczyć środki w budżecie, a z finansów publicznych zrobił sobie drugą kieszeń, co przez lata będzie odciskało się na sytuacji budżetowej naszej ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#DorotaMarek">NIK przeprowadziła kontrolę wykonania budżetu za 2023 r., czego wynikiem są obszerne raporty. Dzięki za tę rzetelną pracę. Przytoczę tylko kilka nieprawidłowości, jakich dopuścili się eksrządzący.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#DorotaMarek">I tak w ochronie zdrowia: Fundusz Medyczny, o którego utworzenie tak mocno zabiegał prezydent, ponad 7 mld zł, był zamrożony, ponieważ nie miał kto przeprowadzić postępowań o udzielenie zamówień publicznych. Te pieniądze mogły pracować i ratować życie Polek i Polaków. Łącznie w latach 2025–2029 do NFZ trzeba będzie dopłacić prawie 159 mld zł — taką niespodziankę, a raczej wilczy dół, zostawił po sobie rząd premiera Morawieckiego dla następców.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#DorotaMarek">Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi miało uruchomić programy dla małych wiejskich gmin na inwestycje w gospodarkę wodno-ściekową. Czekali na to mieszkańcy i samorządowcy. W 2023 r. nie powstał ani jeden tego typu program. Jakie będą tego skutki? Istnieje poważne ryzyko, że z powodu zaniedbania nie uda się wykorzystać wszystkich środków z KPO przeznaczonych na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#DorotaMarek">W tamtym roku, kiedy mieliśmy wybory, ekipa Morawieckiego, zamiast pracować, promowała się za publiczne pieniądze. Nie promowali polskiego państwa czy konkurencyjności polskiej gospodarki. Promowali jedynie swoje osoby, bojąc się o własne stołki w wyborach. Ale żadne oszustwo nie ujdzie na sucho. To możemy zagwarantować.</u>
          <u xml:id="u-289.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Janusza Cichonia, klub Koalicji Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#JanuszCichoń">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Miałem podsumować, ale nie mam za dużo czasu. Zacytuję tylko to, co powiedziałem przy okazji debaty podczas pierwszego czytania tego projektu budżetu. Powiedziałem wtedy, że ten budżet to przyczynek do tego, żeby Polacy powiedzieli wam: dziękujemy, i tak się stało. Mówiłem, że wymykająca się spod kontroli inflacja, drożyzna, najniższa stopa inwestycji, rosnący dług i — co gorsza — rosnące koszty obsługi zadłużenia to zjadanie własnego ogona, to podcinanie gałęzi, na której siedzimy my, Polacy. Do tego konflikt z Unią Europejską, zawieszenie KPO. To realizacja waszego niecnego planu, z którym w 2015 r. obejmowaliście władzę. Przypomnę wasz cel: Polska w ruinie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#KrzysztofBosak">Przedostatni głos w debacie, pan poseł Marek Jakubiak, koło Kukiz’15.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#MarekJakubiak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#MarekJakubiak">Powiem państwu, że dyskusja jest bardzo poważna, ale przedstawiciel Platformy Obywatelskiej, który mówi o drożyźnie, to naprawdę kabaret.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-293.4" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Urbaniak: Co, nie wolno was oceniać?)</u>
          <u xml:id="u-293.5" who="#MarekJakubiak">Proszę państwa, różnica polega… Jako przedsiębiorca może to państwu wytłumaczę, bo przedziwna jest ta dyskusja na temat realizacji budżetu za 2023 r. Otóż to jest tak, że porównuje się pewne byty, które mają swoje cele, ograniczone do swoich działań. Powiem, jak widzę porównanie rządów Platformy Obywatelskiej i PiS-u. Otóż widzę to tak, że ten, którego dzisiaj tak bardzo ścigacie, Daniel Obajtek zrobił rocznie większy przychód niż cała Polska za waszych rządów, niż wynosił budżet z 2015 r. I powiem tylko tyle, dla was jest to wstyd, nie ulega żadnej wątpliwości, ale też i prawda objawiona, że po prostu Polską trzeba umieć rządzić. Jeżeli bierzecie się do rządzenia, to powiadam wam tylko tyle, że najgorszy fachowiec, jaki wam się w życiu zdarzy, to taki, który zaczyna swoją pracę od krytykowania poprzednika. Myślałem, że dzisiaj tutaj staniecie i powiecie: może i było źle, ale dzisiaj mamy taki i taki plan na Polskę. Polska będzie miała dwa razy większy budżet niż miała, Polska będzie miodem płynęła. Proszę państwa, i co się stało?</u>
          <u xml:id="u-293.6" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Urbaniak: To jest wykonanie budżetu.)</u>
          <u xml:id="u-293.7" who="#MarekJakubiak">I nic. Wy nawet na ocet nie macie, nawet na ocet. Już teraz macie 70 mld deficytu. A wy mówicie, że PiS zadłużył? Przecież na potęgę będziecie zadłużali, jak dwa dodać dwa.</u>
          <u xml:id="u-293.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-293.9" who="#MarekJakubiak">Proszę państwa, we wszystkich tych paskudnych wypowiedziach dotyczących budżetu, historii zarządzania państwem nikt nie powiedział o COVID, nikt z was nie powiedział o COVID. A bezczelnością do kwadratu jest to, że się mówi: PiS źle rządził, bo nie dostał KPO. Przecież przez kogo tego KPO nie dostał? Przecież to wy spowodowaliście zablokowanie środków z KPO. Sklerozę macie? Ludzie, przecież to wy razem z Niemcami zagładzaliście Polskę.</u>
          <u xml:id="u-293.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-293.11" who="#MarekJakubiak">Jak wam nikt prawdy w oczy nie powie, to ja wam powiem. Wasza robota. I to w paskudnym czasie, kiedy tysiącami ludzie umierali. Kiedy Polsce trzeba było pomagać, to razem z Niemcami i Unią Europejską jakieś procedury wobec Polski wprowadzaliście. Poza tym powiem państwu tak. Jeżeli chodzi o posła Jarosa, to oczywiście pełna zgoda, jeżeli będziecie działali na rzecz przedsiębiorczości, bo uważam, że przedsiębiorczość z polityki powinna być absolutnie wyłączona. I powinniśmy wspólnie myśleć o tym, jak to PKB właśnie do góry ciągnąć, a nie w dół.</u>
          <u xml:id="u-293.12" who="#komentarz">(Poseł Janusz Cichoń: Co zrobilliście?)</u>
          <u xml:id="u-293.13" who="#MarekJakubiak">Natomiast ciepła woda w kranie to jest definicja gospodarki za waszych czasów. I warto o tym pamiętać, że chodziło wam o to, żeby Polak miał ciepłą wodę w kranie. I to jest koniec ambicji Polaka.</u>
          <u xml:id="u-293.14" who="#komentarz">(Poseł Janusz Cichoń: Zarżnęliście polskich przedsiębiorców.)</u>
          <u xml:id="u-293.15" who="#MarekJakubiak">I powiem tylko tyle: dziękuję panu Morawieckiemu i PiS-owi za to, że włączył Polakom ambicje, że Polacy mieli spojrzenie w przyszłość, że o Polsce mówiono w Europie z godnością. Rozumiem, że państwu nie podoba się prezes Narodowego Banku Polskiego, ale ja go szanuję za jedną rzecz. Proszę państwa, Narodowy Bank Polski jest Narodowym Bankiem Polskim. Polskim.</u>
          <u xml:id="u-293.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-293.17" who="#MarekJakubiak">I o ile ten wasz biedaplan na Polskę Narodowy Bank Polski za waszych czasów też prowadził, to dziś mamy w skarbcu prawie 400 t złota. Nigdy tyle nie mieliśmy. I nigdy nie mieliśmy tak stabilnej i silnej waluty jak dziś.</u>
          <u xml:id="u-293.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-293.19" who="#MarekJakubiak">A to nie dzięki wam.</u>
          <u xml:id="u-293.20" who="#MarekJakubiak">Pani prezes, widzimy się? Proszę pozdrowić pana prezesa. Jest fachowcem.</u>
          <u xml:id="u-293.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-293.22" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Monika Wielichowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#MonikaWielichowska">W debacie o finansach publicznych nie ma paskudnych wypowiedzi. Są raczej wypowiedzi, z którymi się zgadzamy albo się nie zgadzamy. Chyba poszłabym w tę stronę.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#komentarz">(Poseł Marek Jakubiak: To jest pani opinia.)</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana marszałka Krzysztofa Bosaka, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#KrzysztofBosak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! To jest debata, przypomnijmy, nad wykonaniem budżetu z roku 2023. Był to ostatni budżet premiera Morawieckiego, można by powiedzieć, że było to podsumowanie dwóch kadencji rządu PiS, podsumowanie, które pokazuje niestety złe tendencje rozwinięte przez te 8 lat. Niektóre z najgorszych z tych tendencji rozwinęły się w największym stopniu w tym 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#KrzysztofBosak">Wysłuchaliśmy długiej debaty, w której każdy żonglował takimi danymi, jakimi było mu wygodnie. Nie będę robił tego samego. Chcę zwrócić tylko uwagę na rozbieżność pomiędzy danymi, na które można się tutaj powoływać, żeby nasi obywatele widzieli, jak manipuluje się informacją. Weźmy najprostszą rzecz, tzn. to, o czym już mówiono, na ile Polska jest zadłużona. Samo Ministerstwo Finansów na swojej stronie, można to znaleźć po trzech kliknięciach, publikuje dwa rodzaje wyliczeń co do tego, jak bardzo Polska jest zadłużona. Jeżeli popatrzymy na dane z roku 2022 i 2023, to na pierwszym wykresie według tzw. metody krajowej dowiemy się, że w 2023 r. nasze zadłużenie wzrosło z 1,2 bln do 1,3 bln, a więc o mniej więcej 100 mld. Natomiast jeżeli popatrzymy na drugie zestawienie w metodologii unijnej, to wzrosło z 1,5 do 1,7 bln, a więc dwa razy więcej. Pytanie za 100 punktów: Jakie jest zadłużenie Polski po roku 2023? 1,3 bln zł czy 1,7? To jednak znaczna różnica, pół biliona. Moja odpowiedź, żeby nie pozostać przy pytaniach retorycznych, niestety dla nas unijna metodyka liczenia, szersza, bardziej kompletna, jest bliższa prawdy. Jesteśmy zadłużeni z końcem roku 2023 po 8 latach rządów PiS-u bardziej niż kiedykolwiek wcześniej. I pragnę przestrzec przed uspokajającym tonem niektórych pracujących dla rządu ekonomistów, iż w sumie nie ma czym się martwić, bo relacja zadłużenia do PKB jest w sumie stała, buja się gdzieś tam w okolicach 50%, dlatego że PKB z każdym rokiem rośnie. A to na, co należy patrzeć, to jest udział kosztów obsługi zadłużenia w relacji do całego budżetu, który jest coraz wyższy z każdym rokiem. Wynika to nie tylko z tego, że trzeba pożyczyć na deficyt w danym roku budżetowym, ale także trzeba pożyczyć na spłatę zadłużenia wcześniejszego. Ekonomiści to nazywają dosyć dowcipnie rolowaniem długu. Długu się w sensie dosłownym nie roluje, natomiast trzeba po prostu spłacić obligacje, których termin zapadalności dochodzi. Krótko mówiąc, jest tych czynników, na które trzeba patrzeć, więcej niż jeden. Te, o których też warto powiedzieć, to jest koszt pożyczania pieniędzy i to, skąd my ten pieniądz pożyczamy. Zdaniem większości ekonomistów i samych urzędników Ministerstwa Finansów — gdyby mogli mówić, mogli tutaj wejść i uczciwie przedstawić sytuację, potwierdziliby to, co teraz powiem, kłaniam się więc w ich stronę — źródła możliwości pożyczania pieniędzy na rynku krajowym wyczerpały się. To dlatego personel Ministerstwa Finansów musi podróżować po świecie i robić tzw. akwizycję polskiego długu. Krótko mówiąc, ludzie pracujący dla polskiego rządu jeżdżą po świecie i reklamują, że Polska jest takim dobrym zadłużającym się. Świat jest dla nas wielkim lombardem, a my jesteśmy akwizytorami zadłużania narodu polskiego. Czy to kierunek, w którym chcemy iść? Premier Morawiecki uważał, że tak, po to żeby wygrać wybory, które ostatecznie przegrał. My w Konfederacji uważamy, że nie, że to nie jest dobry kierunek, żeby zadłużać państwo polskie najbardziej w historii, żeby zadłużać nas bardziej za granicą niż w Polsce, żeby zadłużać nas na wyższe koszty niż kiedykolwiek wcześniej, bo w 2022 r. koszty zadłużania wyraźnie skoczyły, wystarczy zajrzeć do serwisów publikujących koszt, za jaki Polsce powierzano pieniądze, sprzedawano nasze obligacje. Widać, że w 2022 r. to gwałtownie skoczyło. W 2023 r. utrzymywało się na poziomie 5–6% i tak się niestety utrzymuje do dziś. Po więcej danych odsyłam do sprawozdania Najwyżej Izby Kontroli, która miażdży politykę budżetową rządu PiS. Obawiam się, że polityka nowego rządu nie będzie lepsza, bo przecież obsługuje to ta sama kadra, mniej więcej ci sami ludzie.</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#KrzysztofBosak">Żeby nie było wyłącznie o negatywach, powiedzmy o kilku pozytywnych zasadach, które my w Konfederacji postulujemy, jeśli chodzi o finanse publiczne. Wydawanie publicznych pieniędzy, po pierwsze, powinno być transparentne, a tego nie było. Powinna być pełna jawność wszystkich funduszy, które nie są objęte klauzulami tajności. I to też warto powiedzieć, są rzeczy, które powinny być tajne, a nie są. Na przykład newralgiczne, delikatne zamówienia dla wojska, dla służb specjalnych to powinny być z kolei rzeczy tajne. Natomiast cała reszta powinna być jawna, na bieżąco, a nie dopiero na wiosnę czy latem następnego roku. Opinia publiczna, żyjemy w XXI w., powinna mieć możliwość analizowania tych rzeczy, powinny być wykorzystane cyfrowe narzędzia, których premier Morawiecki lubił używać po to, żeby kontrolować społeczeństwo, ale nie lubił, jeśli to społeczeństwo miało kontrolować jego. A więc transparentność.</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#KrzysztofBosak">Druga rzecz, powinna być jedność. To jedna z podstawowych zasad polityki budżetowej. Nie powinny być tworzone fundusze pozabudżetowe, tylko to, co możliwe do włączenia do polityki budżetowej, powinno być do niej włączone. Oczywiście premier Morawiecki od tego uciekał, bo wygodniej mu było wydawać uznaniowo pieniądze z funduszy pozabudżetowych, niż nowelizować budżet. I nawet można powiedzieć, że to się da zrozumieć. Ale skoro uważał, że reguły finansów publicznych są anachroniczne, to czemu ich nie zmienił? Bo nie chciał.</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#KrzysztofBosak">Następnie zasada gospodarności. Te wszystkie fundusze rozdawnicze w sytuacji najwyższego w historii deficytu i zadłużenia nie powinny mieć miejsca.</u>
          <u xml:id="u-295.5" who="#KrzysztofBosak">Zasada planowości. Trudno powiedzieć, żeby przez 8 lat rządu PiS cokolwiek zostało racjonalnie zaplanowane. Niezależnie od tego, czy weźmiemy zdrowie, zbrojenia, energetykę atomową, koszty energii i rekompensat, indeksację o wskaźnik inflacji wydatków instytucji publicznych czy wynagrodzeń w sektorze publicznym, nic nie było planowane. Nic nie było planowane. To było permanentne zarządzanie kryzysem. Dlatego ta polityka budżetowa rządu PiS nie zasługuje na ocenę mierną, ona zasługuje na ocenę niedostateczną.</u>
          <u xml:id="u-295.6" who="#KrzysztofBosak">Rozwój. Inwestycje niestety nie osiągnęły pułapu zakładanego w planach odpowiedzialnego rozwoju stworzonych przez samego premiera Morawieckiego, gdy jeszcze był ministrem finansów.</u>
          <u xml:id="u-295.7" who="#KrzysztofBosak">Bardzo proszę panią marszałek o jeszcze minutę, dokończę.</u>
          <u xml:id="u-295.8" who="#KrzysztofBosak">Nie osiągnęły takiego poziomu. I to jest negatywna ocena, jaką rząd wystawia sam sobie. Tak zwana polityka rozwoju premiera Morawieckiego nie doprowadziła nas do wzrostu inwestycji, tylko do ich spadku. Ci przedsiębiorcy, którzy chcieli inwestować swoje pieniądze w sektorze prywatnym, uciekali z tymi pieniędzmi z Polski. Udział kosztów obsługi długu w budżecie rósł, a więc też inwestycje publiczne w relacji do całego budżetu musiały spadać.</u>
          <u xml:id="u-295.9" who="#KrzysztofBosak">Ostatnia zasada, o której chcę powiedzieć, to wolność. Proszę państwa, wszyscy tu w tej debacie chwalili się tym, że zwiększyli wydatki budżetowe na to, na tamto. Nikt nie pochwalił się, że jego polityka doprowadzi do tego, że zwiększy się udział wydatków prywatnych w gospodarce. Dlaczego? Dlatego że wszystkie partie tutaj solidarnie realizują politykę zwiększania wydatków kontrolowanych przez rząd kosztem udziału społeczeństwa i kontroli społecznej czy kontroli indywidualnej, inicjatywy prywatnej w wydatkach w gospodarce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#KrzysztofBosak">To jest błędny kierunek, który prowadzi do spowolnienia wzrostu gospodarczego w całej Unii Europejskiej, spowolnienia szans rozwojowych w Polsce, zabierania nam wolności. Konfederacja jako jedyna jest przeciwna temu, dlatego akcentowała…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#KrzysztofBosak">Już kończę, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#KrzysztofBosak">…że trzeba to zatrzymać, i postulowała bony edukacyjne, zdrowotne, kulturalne. Tylko Konfederacja staje w obronie zdrowych zasad polityki budżetowej, rozwoju i wolności. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#MonikaWielichowska">Przedłużyłam panu marszałkowi odrobinę, ponieważ bardzo rzadko jesteśmy na tej mównicy.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#MonikaWielichowska">Wysoka Izbo, drodzy państwo, do pytań zapisało się 33 parlamentarzystów.</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#MonikaWielichowska">Wyznaczam czas wystąpienia na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-300.4" who="#MonikaWielichowska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-300.5" who="#MonikaWielichowska">Jako pierwszą do głosu zapraszam panią poseł Marzenę Annę Machałek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-300.6" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-300.7" who="#MonikaWielichowska">Tak, pani poseł, zapraszam serdecznie. Tak, proszę się wpisać i za moment zamknie się lista.</u>
          <u xml:id="u-300.8" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#MarzenaAnnaMachałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#MarzenaAnnaMachałek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dzisiaj rozmawiamy o absolutorium dla rządu, rozmawiamy o budżecie w 2023 r. Warto przy całej krytyce, którą tu słyszymy, odnieść się do rzeczy, które są prawdą. Ten rok był wyjątkowo dobry dla edukacji i dla dzieci. Przypomnę, że prawie 5 mld zostało przeznaczonych dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i dla dzieci, które potrzebowały wsparcia psychologiczno-pedagogicznego. Rząd opracował standardy zatrudnienia specjalistów, ministerstwo edukacji zapewniło na to dodatkowe środki. To jest bardzo ważny aspekt, który pozwolił dzieciom wyjść z kryzysu popandemicznego.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#MarzenaAnnaMachałek">Następna kwestia to kształcenie branżowe i techniczne. 1,5 mld na branżowe centra umiejętności. Wiem, że ten projekt jest bardzo ważny, bardzo istotny, modernizuje kształcenie branżowe i techniczne. On w zasadzie realizuje zasady KPO, wszystko jest zrobione o czasie i będzie realizowane.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#MarzenaAnnaMachałek">Edukacja to wielkie inwestycje, zarówno w dzieci potrzebujące wsparcia, jak i w nowoczesne kształcenie branżowe i techniczne. To jest ważne i tego nie da się przekreślić. Chciałabym, żebyście to po prostu realizowali i tego nie zepsuli. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-301.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-301.5" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Krzysztof Bosak)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam do zadania pytania panią poseł Klaudię Jachirę, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#KlaudiaJachira">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Budżet za 2023 r. realizowany był przez poprzednią ekipę rządzącą i aż roi się od patologii. Właśnie dlatego, że PiS tak nie szanował finansów publicznych, na tym przykładzie możemy stwierdzić, że tak samo jak przywracamy praworządność w innych dziedzinach, tak samo potrzebujemy powrotu praworządności w sferze finansów publicznych. Bo nie zbudujemy zdrowego państwa tylko na jednej nodze, gdy ta druga noga, gospodarcza, jest chora. Przypomnę, że żaden rząd nie może wyrzucać pieniędzy poza budżet, poza kontrolę parlamentu, poza wiedzę także tej Izby, bo jest to złamanie art. 219 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Najwyższa Izba Kontroli jest przeciwna takim praktykom i dawała temu wyraz w poprzednich latach. Niezależni ekonomiści, prawnicy oraz eksperci wystosowali apel właśnie o przywrócenie przejrzystości finansów publicznych. Patrząc na to, w jaki sposób PiS uprawiał kreatywną księgowość, nie szanował pieniędzy publicznych, musimy właśnie pamiętać, by absolutnie nie wchodzić w ich buty. Najwyższa pora zapanować nad rekordowym deficytem…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#KrzysztofBosak">Pani poseł, bardzo proszę konkludować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#KlaudiaJachira">Chwilę.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#KlaudiaJachira">…na to, by wreszcie wydatki nie przekraczały wpływów do budżetu, i czas na dyscyplinę finansową z szacunku dla pieniędzy publicznych.</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#KrzysztofBosak">Proszę pana posła Marcina Skonieczkę, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#MarcinSkonieczka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim wystąpieniu poseł Zbigniew Kuźmiuk porównywał dochody z 2015 r., które wynosiły 289 mld zł, z dochodami w 2023 r., które wynosiły 574 mld zł, i chwalił się tym, że te dochody wzrosły dwukrotnie za ich rządów. Nawet powiedział: byliśmy niezwykle skuteczni. Tak, panie pośle, byliście niezwykle skuteczni w łupieniu Polaków i zadłużaniu naszego społeczeństwa, ponieważ te dochody pochodziły głównie z podatków. Podatki w 2015 r. wynosiły 260 mld zł, a w 2023 r. — 507 mld zł. Czyli do kieszeni Polek i Polaków sięgnęliście w zeszłym roku po 247 mld zł więcej niż w 2015 r. Jednocześnie przez swoje lata rządów bardzo zadłużyliście Polskę. Zadłużenie sektora finansów publicznych w 2015 r. to 923 mld, a w 2023 r. to 1691 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#komentarz">(Poseł Marcin Porzucek: Ile to jest PKB?)</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#MarcinSkonieczka">Wzrost o 768 mld zł. Zadłużyliście każdego Polaka i każdą Polkę na 20 400 zł. A przypomnę, że Polaków i Polek rodzi się coraz mniej. W zeszłym roku było najmniej urodzeń od II wojny światowej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Tadeusza Tomaszewskiego, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rada Ministrów 14 lutego 2023 r. przyjęła wieloletni program „Program Olimpia — Program budowy przyszkolnych hal sportowych na 100-lecie pierwszych występów reprezentacji Polski na Igrzyskach Olimpijskich”. Celem tego programu jest budowa przyszkolnych hal sportowych z możliwością dofinansowania do 70%. Wykonawcą realizacji tego programu jest minister sportu i turystyki. Natomiast w ostatnim czasie otrzymałem kilka niepokojących pytań. Podawano źródło: pani minister Hanna Majszczyk. W związku z powyższym chciałbym zapytać panią minister, czy są obawy związane z realizacją tego programu na rok 2025, następny. Czy są jakieś przeciwskazania związane z realizacją tego programu w przyszłym roku? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Witolda Tumanowicza, Konfederacja. Jeżeli pana posła nie ma na sali, to zapraszamy, jak dotrze.</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Patryka Wichra, klub PiS. Jeżeli pana posła nie ma na sali, to zapraszamy, jak dotrze.</u>
          <u xml:id="u-310.3" who="#KrzysztofBosak">Teraz pani poseł Małgorzata Pępek, klub Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-310.4" who="#KrzysztofBosak">Jeżeli pani poseł nie ma na sali, to zapraszam pana posła Michała Gramatykę — widzę, że jest na sali — Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-310.5" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#MichałGramatyka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W latach 30. ubiegłego stulecia pomiędzy Berlinem a Bytomiem kursował najszybszy pociąg tamtych czasów, zwany latającym Ślązakiem. Trasę pokonywał w 4,5 h. Na Śląsku w naszym języku mówiono o nim furgajoncy pieron.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#MichałGramatyka">W tej debacie bardzo dużo powiedziano o piknikach, o eventach, które były organizowane tylko po to, żeby budować rozpoznawalność polityków rządzących w poprzedniej kadencji. Poznajmy zatem ministra, który swoją aktywnością połączył nie tylko dwa resorty, zdrowia i cyfryzacji, ale też dwa regiony, Dolny Śląsk i Mazury. Późnym latem i wczesną jesienią, kiedy ptaszki ćwierkały o jego starcie z Dolnego Śląska, NFZ właśnie tam zorganizował serię eventów. W ośmiu na dziesięć z nich pan minister uczestniczył. Jednocześnie instytut badawczy związany z resortem cyfryzacji badał rozpoznawalność pana ministra i opinie o jego nazwisku właśnie w kontekście tych eventów. Kiedy partyjne tryby rzuciły pana ministra na Mazury, okazało się, że Ełk pragnie zajęć z cyberbezpieczeństwa, że w Olsztynie należy zorganizować instancję CodeWeek, kluczowej imprezy w resorcie cyfryzacji. Nigdy nie należy oszczędzać na edukacji w zakresie cyberbezpieczeństwa, tak jak nie wolno oszczędzać na budowaniu infrastruktury kolejowej — taki morał z tej historii.</u>
          <u xml:id="u-311.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Krzysztofa Szymańskiego, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#KrzysztofSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! NIK wykazał liczne nieprawidłowości w wydatkowaniu publicznych pieniędzy w zeszłym roku. Tymczasem posłowie PiS próbują się wyłgać tym, że za ich rządów były pieniądze na wszystko.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#komentarz">(Poseł Marcin Porzucek: Tak, były.)</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#KrzysztofSzymański">Tak, były. Były wskutek kreatywnej księgowości. Były pieniądze, pieniądze w ogromnej ilości pochodzące z zadłużenia. Były pieniądze na wszystko, na wszystko, co było potrzebne PiS-owi do utrzymania władzy.</u>
          <u xml:id="u-313.3" who="#komentarz">(Poseł Zofia Czernow: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-313.4" who="#KrzysztofSzymański">Z drugiej strony nowy uśmiechnięty rząd bombarduje dzisiaj swoich poprzedników, gdy tymczasem sam jedzie na deficycie. Czy znacie państwo chociaż jedną rodzinę, chociaż jedno gospodarstwo domowe, chociaż jedno prywatne przedsiębiorstwo, które może przez tyle lat bez żadnej odpowiedzialności wydawać o wiele więcej, niż zarabia? I ten, i poprzedni rząd chwalą się wydatkami i przypinają sobie ordery, pokazując, jakimi to są świetnymi menadżerami. Ale menadżerami z ciągłym, ujemnym bilansem.</u>
          <u xml:id="u-313.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Józefę Szczurek-Żelazko, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#KrzysztofBosak">Jeżeli pani poseł nie ma, to proszę pana posła Janusza Cichonia, klub Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#JanuszCichoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Porażający ogrom nieprawidłowości wyłania się w trakcie tej debaty, ale wejrzyjmy w opinie NIK-u. Dojrzelibyśmy to, co działo się na posiedzeniach komisji branżowych, a także Komisji Finansów Publicznych. Nie możemy spuścić zasłony, jeśli chodzi o te nieprawidłowości, i uznać, że rok został rozliczony, bo przyjęliśmy sprawozdanie z wykonania budżetu.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#komentarz">(Poseł Marcin Porzucek: Gdzie jest?)</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#JanuszCichoń">Zapowiadaliśmy białą, chciałoby się powiedzieć czarną księgę. Chcę się dowiedzieć i pytam: Na jakim etapie jesteśmy, jeśli chodzi o tę czarną księgę? Kiedy możemy się spodziewać jej publikacji, zakończenia audytu, kontroli we wszystkich jednostkach dysponentów, u wszystkich dysponentów części budżetowych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-315.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Ryszarda Wilka, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#RyszardWilk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#RyszardWilk">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Słyszeliśmy przed chwilą wiele słów krytyki z ust obecnej ekipy wobec poprzedniej ekipy. Jest to oczywiście krytyka bardzo słuszna, ponieważ stan naszej gospodarki jest bardzo, bardzo zły. Można go określić nawet jako dramatyczny.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#RyszardWilk">Wymieniano masę różnych płaszczyzn, na których Prawo i Sprawiedliwość nie spełniło oczekiwań. Były to sprawy gospodarcze, chociażby Nowy Ład, po ogłoszeniu którego polscy przedsiębiorcy wyszukiwali w Internecie hasło: firma w Czechach. Ale tych płaszczyzn jest dużo, dużo więcej, bo krytykowane było też powszechne rozdawnictwo czy to, że Prawo i Sprawiedliwość przyjmuje wszystko z Unii Europejskiej. Natomiast chciałem państwu z koalicji zadać pytanie: Jak państwo chcecie spodziewać się innych rezultatów, skoro robicie dokładnie to samo? Krytykowaliście rozdawnictwo ze strony Prawa i Sprawiedliwości, a wszystkie zasiłki socjalne zostały utrzymane. Krytykowaliście ich politykę gospodarczą, np. Nowy Ład czy składkę zdrowotną, a teraz robicie dokładnie to samo. Nie można robić tego samego i spodziewać się innych rezultatów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Władysława Kurowskiego, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#KrzysztofBosak">Jeżeli pana posła nie ma, to zapraszam panią poseł Zofię Czernow, klub Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Podczas pracy w Komisji Finansów Publicznych, kiedy analizowaliśmy poszczególne części budżetowe, jeżeli chodzi o realizację budżetu za rok 2023, a także na tej sali padło wiele przykładów i konkretnych faktów, które świadczą o wielu nieprawidłowościach, o wielkim bałaganie w budżecie państwa. Bo nie jest to budżet, który obejmuje wszystkie finanse, jeśli chodzi o naszą gospodarkę.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#ZofiaCzernow">Chciałam zapytać pana ministra: Jak pan ocenia, kiedy będzie możliwe przywrócenie budżetowi państwa rangi centralnego planu finansowego, tak aby był on podstawowym narzędziem prezentującym stan finansów publicznych w taki sposób, w jaki wnioskuje również Najwyższa Izba Kontroli? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-319.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Władysława Dajczaka, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-320.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#WładysławDajczak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj z tej trybuny pan minister Czarnek i pan minister Wójcik już mówili o tym, że kiedy za budżet zaczyna odpowiadać Platforma Obywatelska, to na wszystko zaczyna brakować pieniędzy i koszty życia Polaków wzrastają gigantycznie. Tak samo bardzo boleśnie odczuwają to samorządowcy, którzy przy każdej okazji mnie pytają, czy mam informacje dotyczące tego, jak będą realizowane programy, które są przecież zapisane w ustawach. Już nie wspominam o tych, które zostały zlikwidowane, jak fundusz inwestycji strategicznych czy program wsparcia dla miejscowości popegeerowskich.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#WładysławDajczak">Ale spójrzmy na fundusz rozwoju dróg, który jest przecież zapisany w ustawie. W art. 20 mówi się, że od 1 do 15 lipca rząd informuje samorządy za pośrednictwem wojewody, jakie pieniądze będą w danym roku. To się w tym roku nie wydarzyło. Samorządowcy mówią o tym, że w zeszłym roku od rządu Prawa i Sprawiedliwości otrzymali dodatkowe pieniądze z tytułu dodatkowych przychodów w budżecie państwa. Było to 14 mld zł, rok wcześniej — 12 mld zł, 5 mld zł z funduszu rozwoju dróg. W tym roku nie wiedzą, co ich czeka i jakie będą pieniądze, bo niestety tak wygląda gospodarowanie środkami przez Platformę Obywatelską.</u>
          <u xml:id="u-321.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-321.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ukradliście tyle, zadłużyliście państwo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Joannę Frydrych, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#JoannaFrydrych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#JoannaFrydrych">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przed sobą sprawozdanie z rozdysponowania rezerwy ogólnej budżetu państwa w 2023 r. Na stronie 7 tego raportu czytamy, że 2 mln zł zostało przekazane Fundacji Klucz Kobylański na dofinansowanie realizacji zadania publicznego, proszę państwa, pn. „Odbudowa i remont zniszczonego w pożarze skrzydła wschodniego wraz z łącznikiem dworu Sulimirskich w Kobylanach”, tylko że ten dwór jest własnością prywatną. Stąd moje pytanie: Czy zgodnie z prawem decydenci z PiS przekazali 2 mln publicznych złotych na remont i odbudowę prywatnej nieruchomości bez żadnego trybu? Bo przecież dwór Sulimirskich, jak wspomniałam, jest własnością osób prywatnych. Nadmienię, że nowi nabywcy zakupili dwór, którzy spłonął jeszcze przed zakupem. Nabywca nie kupował przecież kota w worku i wiedział, jaki jest stan tego dworu. Pytanie: Dlaczego byłemu właścicielowi nikt nie pomógł pozyskać 2 mln zł publicznych pieniędzy na remont dworu? Bo nie był tzw. przyjacielem królika? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Artura Szałabawkę, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-324.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#ArturSzałabawka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam takie pytanie, a w zasadzie dwa. Pierwsze: Ile środków pieniężnych zostało wypłaconych z budżetu państwa za 2023 r. emerytowanym funkcjonariuszom służb mundurowych objętych ustawą dezubekizacyjną? I kolejne pytanie: Ile pieniędzy teraz zostanie wypłaconych tej grupie emerytów? Według medialnych doniesień jest to kwota 3 mld zł, ale słyszałem też o 4 mld zł. Z jakich pozycji budżetowych zostaną one ściągnięte? Domyślam się, że część tych pieniędzy już pozyskaliście, zabierając ponad milionowi emerytów czternastą emeryturę. Ale wyliczenia pokazują, że to ciągle za mało. Może tę brakującą część w jakiś sposób zabierzecie dzieciom objętym programem 800+?</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#ArturSzałabawka">Podsumowując, według mnie koalicja 13 grudnia, spłacając swój dług wobec tej specyficznej grupy emerytów uzbeckich, zabierze pieniądze normalnym emerytom i dzieciom, żeby tamci czuli się dobrze. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Grzegorza Pudę, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#GrzegorzPuda">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ta debata pokazuje, w jak trudnym stanie w tej chwili jest nasze państwo. Wiemy doskonale o tym, że poprzedni rok był rokiem pozytywnie ocenionym przez całą rzeszę samorządów, przedsiębiorców, przez całą rzeszę Polaków, którzy zagłosowali na Prawo i Sprawiedliwość. Moje pytanie, szanowni państwo, brzmi: Gdzie podziały się te środki finansowe, których w tej chwili brakuje?</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Zaksięgowano na długi.)</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#GrzegorzPuda">Przecież zapewniliśmy środki finansowe na budowę CPK. Zapewniliśmy środki finansowe na rozbudowę nowoczesnej infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-327.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Pan żartuje.)</u>
          <u xml:id="u-327.4" who="#GrzegorzPuda">Zapewniliśmy środki finansowe na nowoczesne państwo i chcieliśmy się rozwijać.</u>
          <u xml:id="u-327.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Wszystko na kredyt.)</u>
          <u xml:id="u-327.6" who="#GrzegorzPuda">Państwo chcą, aby nasz kraj się nie rozwijał. I oczywiście nie mówię, że to jest wina każdego z państwa, każdego posła, całego rządu. Ale są wśród państwa osoby, które warto będzie kiedyś rozliczyć z tego, że nie działają na rzecz Polski. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-327.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Adriana Witczaka, klub Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-328.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#AdrianWitczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdy tak słucham posłów PiS-u, to jakby diabeł ubrał się w ornat i na mszę ogonem dzwonił.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#AdrianWitczak">Szanowni Państwo! Słuchamy o tym, jak w instytucjach takich jak Sieć Badawcza Łukasiewicz, która ma budżet większy niż wielkie uniwersytety czy Polska Akademia Nauk, te pieniądze po prostu defraudowaliście. Zwróćcie uwagę, że wydawaliście na swoich, a nawet nie zostały żadne efekty ich pracy. To wykazała kontrola. Wykazywaliście, że 260 mln zł to przychody z komercjalizacji badań, a kontrola wykazała, że tylko 21 mln zł to przychody z komercjalizacji badań. Dzisiaj natomiast mówicie, że dbaliście o budżet kraju, że budżet instytucji był tak dobrze oceniony. Gdzie jest ta dobra ocena? Gdzie wzrost komercjalizacji badań? Gdzie rozwój nauki? Wydawaliście pieniądze pod płaszczykiem nauki na swoich, na znajomych królika.</u>
          <u xml:id="u-329.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Tam są.)</u>
          <u xml:id="u-329.4" who="#AdrianWitczak">Czas to skończyć. Przyszły budżet będzie budżetem lepszym.</u>
          <u xml:id="u-329.5" who="#komentarz">(Poseł Marcin Porzucek: Jakim? Powiedz jakim?)</u>
          <u xml:id="u-329.6" who="#AdrianWitczak">Będzie realnie wspierał działanie kraju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#KrzysztofBosak">Tylko przypomnę, że jeżeli są posłowie, którzy byli zapisani do kolejki i których nie było akurat na sali…</u>
          <u xml:id="u-330.2" who="#komentarz">(Poseł Marcin Porzucek: To na koniec.)</u>
          <u xml:id="u-330.3" who="#KrzysztofBosak">…to zostaną dopuszczeni do głosu ze swoimi pytaniami. Tak że proszę, żeby się odnaleźli ci, którzy mieli faktycznie coś do powiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-330.4" who="#KrzysztofBosak">Pan poseł Piotr Gliński, klub PiS. Czy pan poseł jest z nami? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-330.5" who="#KrzysztofBosak">Pan poseł Artur Łącki, klub Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-330.6" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#ArturJarosławŁącki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pani Minister! Chciałem odpowiedzieć posłowi Markowi Jakubiakowi. Szkoda, że go nie ma. Chciałem mu powiedzieć, że jeśli przedsiębiorcy zawsze będą w polskim Sejmie stali po dwóch stronach barykady, to wszystkie rządy będą nam drenować kieszenie i wszystkie rządy nie będą dawać, ale będą z tych kieszeni przedsiębiorcom zabierać pieniądze. Jestem po tej stronie, bo rząd Platformy Obywatelskiej zabiera mniej i z uśmiechem. A rząd Prawa i Sprawiedliwości zabierał dużo więcej i to z zacięciem czekistowskim.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#komentarz">(Poseł Marcin Porzucek: Komu zabrał?)</u>
          <u xml:id="u-331.2" who="#ArturJarosławŁącki">Taka jest różnica. Pan Jakubiak mówił też, że nikt nie powiedział, że pandemia doprowadziła do inflacji. Ja o tym powiem. W ostatnich 4 latach na Polaków spadły trzy plagi: pandemia, wojna zaczęta przez zbrodniarza Putina i niestety największa…</u>
          <u xml:id="u-331.3" who="#komentarz">(Poseł Marcin Porzucek: Platforma.)</u>
          <u xml:id="u-331.4" who="#ArturJarosławŁącki">…czyli rządy Prawa i Sprawiedliwości przez 8 lat.</u>
          <u xml:id="u-331.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-331.6" who="#ArturJarosławŁącki">Ta plaga zabrała Polkom i Polakom najwięcej z kieszeni. I to ta plaga nie pozwoliła Polkom i Polakom się bogacić i oszczędzać.</u>
          <u xml:id="u-331.7" who="#komentarz">(Poseł Marek Gróbarczyk: Artur, koniec, dzięki. Idź już.)</u>
          <u xml:id="u-331.8" who="#ArturJarosławŁącki">Pani Minister! Mam jedno pytanie. Chciałbym, żeby pani nam powiedziała lub na piśmie odpowiedziała, jaki był udział, procentowy i liczbowy, kosztów obsługi polskiego zadłużenia od 2019 r. do 2023 r. przez każdy rok. To pokaże państwu, jak rządziło Prawo i Sprawiedliwość z panem ministrem Gróbarczykiem.</u>
          <u xml:id="u-331.9" who="#komentarz">(Poseł Marek Gróbarczyk: Bardzo dobrze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#KrzysztofBosak">Chciałbym zaapelować, żebyśmy mimo wszystkich różnic pomiędzy nami nie porównywali się tutaj do zbrodniarzy.</u>
          <u xml:id="u-332.2" who="#komentarz">(Poseł Marek Gróbarczyk: I po co to było?)</u>
          <u xml:id="u-332.3" who="#KrzysztofBosak">Propaganda propagandą, retoryka wyborcza retoryką wyborczą, natomiast ustawianie polskich polityków w jednym szeregu z tymi, którzy łamią prawo międzynarodowe, rozpoczynają wojny i dokonują zbrodni, po prostu obniża prestiż państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-332.4" who="#komentarz">(Poseł Marcin Porzucek: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-332.5" who="#KrzysztofBosak">Nie jesteśmy w tej samej lidze.</u>
          <u xml:id="u-332.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Dobrze, że nie ma Brauna.)</u>
          <u xml:id="u-332.7" who="#KrzysztofBosak">Kłóćmy się tutaj, panie pośle, ale nie jesteśmy w tej samej lidze co ci, którzy inicjują wojny i popełniają zbrodnie na arenie międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-332.8" who="#KrzysztofBosak">Oddaję głos panu posłowi Markowi Gróbarczykowi z klubu PiS, który zada kolejne pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#MarekGróbarczyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#MarekGróbarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzięki polityce inwestycyjnej, którą realizowaliśmy, udało się stworzyć rozwiązanie, które pozwoliło na emisję obligacji. I tak obligacje zerokuponowe zostały wyemitowane na rzecz rozbudowy portu Gdynia. To blisko 678 mln zł. One miały służyć do budowy portu zewnętrznego. Port Szczecin — Świnoujście również uzyskał na podobnej zasadzie 670 mln zł. Wszystko za zgodą Komisji Europejskiej, pani poseł. Do tego wprowadziliśmy obligacje kapitałowe oraz dłużne, które pozwoliły na realizowanie inwestycji przez naszych armatorów.</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#MarekGróbarczyk">Moje pytanie jest bardzo proste: Jeśli państwo nie macie tych pieniędzy, to jak chcecie kontynuować politykę, która jest związana stricte z inwestycjami i rozbudową naszej gospodarki? Przypomnę, że w zeszłym roku do budżetu państwa polskie porty wprowadziły 58 mld zł tylko z powodu ceł i wszelkiego rodzaju danin. Jak chcecie ten budżet ratować, jeżeli ucinacie tego typu inwestycje?</u>
          <u xml:id="u-333.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#KrzysztofBosak">Pani poseł Dorota Marek, klub Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-334.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#DorotaMarek">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Opinia publiczna w ostatnich miesiącach dowiedziała się o wielu nieprawidłowościach związanych z zarządzaniem finansami publicznymi. Zarzuty postawione posłowi Romanowskiemu opiewają na kwotę ponad 112 mln zł. Zostało złożone również zawiadomienie do prokuratury dotyczące organizacji pikników 800+, które mogły być elementem prowadzonej nielegalnie kampanii wyborczej PiS.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#DorotaMarek">Wiemy, że osobom odpowiedzialnym za te czyny grozi odpowiedzialność karna. A co z odpowiedzialnością finansową? Czy Skarb Państwa będzie mógł dochodzić roszczeń finansowych i zwrotu publicznych pieniędzy nielegalnie wyprowadzonych z budżetu? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-335.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#KrzysztofBosak">Tutaj jeszcze pan poseł z Koalicji Obywatelskiej poprosił o sprostowanie w sprawie swoich słów, które pozwoli sobie skomentować.</u>
          <u xml:id="u-336.2" who="#komentarz">(Poseł Marcin Porzucek: Wszyscy słyszeli, przeproś.)</u>
          <u xml:id="u-336.3" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#ArturJarosławŁącki">Panie Marszałku! Przepraszam, że źle pan mnie zrozumiał, bo może się źle wysłowiłem. Mówiąc o trzech plagach i o tym, że plaga rządów PiS była najgorsza, miałem na myśli tylko i wyłącznie sprawy ekonomiczne. Ekonomicznie jesteście — już więcej nic nie powiem — najgorsi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#komentarz">(Poseł Marcin Porzucek: Powiedz, powiedz, skandalisto.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#KrzysztofBosak">Pani poseł Anna Kwiecień, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#AnnaKwiecień">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#AnnaKwiecień">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Krótkie pytanie do pana ministra finansów. Czy prawdą jest, że w grudniu 2023 r. przenieśliście za pomocą mechanizmu przyspieszonego zwrotu kwotę 12 mld zł na styczeń 2024 r.? Rodzi się w związku z tym oczywiste dodatkowe pytanie: Czemu miało to służyć? Czy ta operacja miała poprawić w sposób sztuczny wskaźniki wpływów z podatku VAT z roku 2024 i pogorszyć te wskaźniki z roku 2023?</u>
          <u xml:id="u-339.2" who="#AnnaKwiecień">I jeszcze jedno bardzo ważne pytanie, które zadają samorządy. Szanowni państwo, przez ostatnie 3 lata przekazywaliśmy samorządom dodatkową subwencję z tego tytułu, że po prostu obniżyliśmy podatki PIT. W związku z tym rekompensowaliśmy to samorządom. W ostatnim roku była to kwota 14 mld zł. Czy w tym roku państwo planujecie w ten sposób, podobnie pomóc samorządom? O to pytają samorządy regionu Mazowsza, regionu radomskiego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-339.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-339.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-339.5" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobry wieczór państwu.</u>
          <u xml:id="u-340.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Barbara Dolniak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-340.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Andrzej Śliwka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-340.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nieźle zaczynam.</u>
          <u xml:id="u-340.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Porzucek.</u>
          <u xml:id="u-340.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Uratował pan sytuację.</u>
          <u xml:id="u-340.7" who="#komentarz">(Poseł Marcin Porzucek: Honor.)</u>
          <u xml:id="u-340.8" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-340.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wiem, że ty zawsze byś coś fajnego powiedziała.</u>
          <u xml:id="u-340.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#MarcinPorzucek">Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Szanowni Państwo! Trudno merytorycznie rozmawiać, skoro większość pytań ze strony polityków dzisiejszej koalicji rządzącej to były zaczepki, to były rzeczy w ogóle niepoparte faktami. To były rzeczy pokazujące, że państwo sami formułujecie zarzuty i sami osądzacie.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#MarcinPorzucek">Drodzy państwo, rząd Prawa i Sprawiedliwości zaczął od spełnienia w pierwszych miesiącach swoich kluczowych obietnic: uchwalenia „Rodziny 500+” i obniżenia wieku emerytalnego. To były nasze konkrety. Być może faktycznie za mocno się na tym skupiliśmy, zamiast rozliczyć 8 lat waszych rządów. Natomiast wy nie dajecie chleba, nie dotrzymacie słowa w kwestii podniesienia kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł ani w tym roku, ani w przyszłym — wiemy już, że będzie tak samo. Niczego nie zrobicie. Nie ma akademików za złotówkę, nie ma zmian w składce zdrowotnej, które również miały być błyskawicznie wprowadzone. Krótko mówiąc, w ogóle nie dotrzymujecie słowa.</u>
          <u xml:id="u-341.2" who="#MarcinPorzucek">Samorządy oczywiście pytają się też, gdzie są pieniądze. Jadę w poniedziałek do Szydłowa, chodzi o inwestycję finansowaną jeszcze z naszego programu. Szydłowo to gmina, gdzie rządzi niezależny wójt w koalicji z Platformą Obywatelską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#MarcinPorzucek">Za naszych czasów dostawał po kilkanaście milionów złotych na inwestycje, a od was dostał 600 tys. na…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Pawła Jabłońskiego z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#MarcinPorzucek">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, było fantastycznie, ale teraz pan poseł Jabłoński pewnie powie coś jeszcze lepiej.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jest poseł Jabłoński? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Robert Gontarz, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-346.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#RobertGontarz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Realizacja budżetu przez większość 2023 r. wyglądała należycie, były pieniądze na wsparcie polskich rodzin, polskiej gospodarki, na inwestycje te strategiczne, ale także te lokalne. Były pieniądze na modernizację Sił Zbrojnych, ale przyszedł grudzień roku 2023, dokładnie 13 grudnia, i zaczęła się lambada. Okazało się bowiem, że dochody, wpływy z VAT spadły w grudniu 2023 r. w relacji do grudnia 2022 r. o 35%. Dla porównania dochody z VAT w listopadzie 2023 r. w relacji do listopada roku 2022 wzrosły o 31%. Oczywiście zdajemy sobie sprawę, że to była sztuczka księgowa, która miała sprawić, że rok 2024 zaczniecie na takich sterydach, które będą wzmocnione kwotą ok. 14 mld zł ze względu na wcześniejszy zwrot VAT, niemniej jednak nie doprowadziło to do żadnego sukcesu, bo okazało się, że deficyt budżetowy za pierwsze półrocze wynosi grubo ponad 69 mld zł. Dla porównania — był ponad trzykrotnie niższy niż deficyt za pierwsze półrocze 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#RobertGontarz">I pojawia się ostateczne pytanie, jak to jest, że za rządów Morawieckiego pieniądze są, a za rządów Tuska pieniędzy nie ma. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-347.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Bo były na kredyt i poza budżetem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">No właśnie, ktoś je musiał zabrać.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Zbigniew Bogucki, Prawo i Sprawiedliwość. Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-348.2" who="#komentarz">(Poseł Robert Gontarz: 9 mld, pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-348.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, już pan mówił.</u>
          <u xml:id="u-348.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Ciecióra.</u>
          <u xml:id="u-348.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Oni chcą udzielać pożyczek…)</u>
          <u xml:id="u-348.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Proszę pana, wszyscy by udzielili.)</u>
          <u xml:id="u-348.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ja nie.</u>
          <u xml:id="u-348.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale ja PiS-owi nie, oczywiście, że nie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#KrzysztofCiecióra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: PiS-owi nie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, niech pan mówi, bo czas panu leci.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#KrzysztofCiecióra">Próbuję, ale pani poseł coś tutaj krzyczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Niech pan w takim razie będzie skuteczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#KrzysztofCiecióra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do ministerstwa w sprawie 9. edycji Polskiego Ładu, która została ogłoszona w zeszłym roku: „Rozświetlamy Polskę”. Była to pomoc skierowana do samorządowców mająca na celu sfinansowanie czy dofinansowanie wymiany oświetleń ulicznych po to, żeby ograniczyć koszty, koszty energii elektrycznej, ale również emisję. Dzisiaj zgłaszają się do mnie samorządowcy, którzy twierdzą, że trochę zmienił się klimat i próbujecie państwo zniechęcać ich do podpisywania umów. De facto jako ministerstwo przestajecie wypłacać te środki. Chciałbym spytać, co się dzieje z tym programem, co się dzieje z tym projektem. Czy pieniądze, które zostały przyznane samorządom w zeszłym roku, będą wypłacane w tym roku? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Pan wie, że jest problem. Własność jest PGE, a nie samorządu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Włodzimierz Skalik, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: No bo to nie jest…)</u>
          <u xml:id="u-354.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł, zgłosiła się pani do zabrania głosu?</u>
          <u xml:id="u-354.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-354.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">No właśnie, tylko uprzejmie o tym przypominam.</u>
          <u xml:id="u-354.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#WłodzimierzSkalik">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo Ministrowie! Gdy rozmawiamy o budżecie na 2023 r., warto wspomnieć o funduszu COVID-owym, który urasta do rangi symbolu sposobu gospodarowania pieniędzmi podatnika w latach poprzednich i również w 2023 r., w roku, w którym nie było już pandemii, odwołano stan zagrożenia, a jednak Fundusz Przeciwdziałania COVID-19 miał się świetnie. Z tego, co wiem, wydano ponad 40 mld zł w ramach funduszu dotyczącego zjawiska, które już nie istniało. Były one, te pieniążki, wydatkowane na gaszenie pożaru przy pomocy benzyny, bo m.in. starano się wypłacać rekompensaty wynikające z inflacji. Chodzi też o obniżanie rachunków za energię.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#WłodzimierzSkalik">2023 r. to rok budżetu, który był kontrolowany i zarządzany przez zdeklarowane sługi narodu ukraińskiego. Chciałbym się zapytać, jakie były łączne wydatki na rzecz Ukrainy i obywateli ukraińskich zarówno na terenie Ukrainy, jak i na terenie Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, dziękujemy za pytanie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Mulawa z Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#KrzysztofMulawa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie chcę wchodzić w wojenkę Platformy z PiS-em, więc do rzeczy. Przechodzę do największych liczb. Według metodologii stosowanej przez Unię Europejską, czyli metodologii z Maastricht, sumaryczny poziom długu wzrósł pomiędzy 2022 r. a 2023 r. o 200 mld zł. Budowanie retoryki na podstawie teorii relacji zadłużenia względem PKB nie przekonuje mnie ze względu na to, że Polska jest bankrutem z zadłużeniem sumarycznym na poziomie 1,8 bln zł. Koszt pożyczanego pieniądza, pożyczanego już nawet nie do końca w Polsce, bo polskie źródełko powoli się wyczerpuje i rozpoczynamy masowe pożyczanie za granicą, bardzo mocno zwiększa koszty fiskalne.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#KrzysztofMulawa">Mam pytanie do przedstawicieli ministerstwa, nowej władzy: Czy będziecie kontynuowali fatalną politykę Prawa i Sprawiedliwości? Mam drugie pytanie, już bardzo konkretne: Kiedy będzie budżet bez deficytu? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Adam Gomoła, niezrzeszony.</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#AdamGomoła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nie manipulujcie. Nikt tutaj nie mówi o tym, że za rządów PiS-u tylko się kradło.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale często.)</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#AdamGomoła">Chodzi tu o skalę tych wszystkich nieprawidłowości i o tym tutaj rozmawiamy, nieprawidłowości stwierdzonych przez instytucje międzynarodowe i krajowe o ogromnym autorytecie, zresztą na czele z kryształowym, jak wtedy o nim mówiliście, prezesem Najwyższej Izby Kontroli panem Banasiem, którego sami nominowaliście i wybraliście. Chodzi o pewną odwagę. Nie mam problemu z tym, żeby mówić o tym, co udało się zrobić, bo są takie rzeczy, które udało się zrobić za czasów państwa rządu w kwestii budżetu NBP. Chodzi tylko o odwagę, żeby przyznać się do własnych błędów, a nie im zaprzeczać, chować głowę w piasek, wprowadzać przestępców do Pałacu Prezydenckiego itd.</u>
          <u xml:id="u-359.3" who="#komentarz">(Poseł Marcin Porzucek: To jak…)</u>
          <u xml:id="u-359.4" who="#AdamGomoła">Chodzi o odpowiedzialność względem swoich rzeczy. Jeżeli państwo nie będziecie mieli tej odwagi, to będą to wyjaśniały niezależne organy ścigania. Tylko tyle i aż tyle.</u>
          <u xml:id="u-359.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-359.6" who="#komentarz">(Poseł Marcin Porzucek: Adam, byłeś tak blisko…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Barbara Dolniak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#BarbaraDolniak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#BarbaraDolniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trzeba jasno powiedzieć: nawet jedno niewłaściwe zachowanie, nawet jednorazowe wyciągnięcie pieniędzy z publicznej kasy zasługuje na napiętnowanie. Nie ma znaczenia, czy to się zdarzyło 10, 20 czy 100 razy. Ważne jest to, że dokonywaliście takich działań.</u>
          <u xml:id="u-361.2" who="#BarbaraDolniak">Przed chwilą uczestniczyłam w posiedzeniu zespołu. Słuchaliśmy przedstawiciela grupy Kasta.</u>
          <u xml:id="u-361.3" who="#komentarz">(Poseł Marcin Porzucek: Jednak coś pani wysłał?)</u>
          <u xml:id="u-361.4" who="#BarbaraDolniak">To, co działo się w Ministerstwie Sprawiedliwości, było przerażające, nie do wyobrażenia. A finanse? Przykład Narodowego Banku Polskiego: pieniądze na nagrody lały się strumieniami, a nagrody wypłacane były mimo braku faktycznego zaangażowania, co jest niedopuszczalne. Wysokość premii i nagród ustalana była w drodze uchwały zarządu, którego przewodniczącym jest pan Glapiński. Jego podpis widnieje pod uchwałą. Taka była formuła funkcjonowania. Nie działo się dobrze. Wyniki ujemne, ale nagrody lały się strumieniami. Dlatego mam pytanie do przedstawicieli rządu: Czy planujecie podjęcie jakichś działań natury prawnej, uchwalenie przepisów, które będą przeciwdziałać takiej formule wyciągania pieniędzy ze Skarbu Państwa? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-361.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę prezesa Najwyższej Izby Kontroli pana Mariana Banasia o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#MarianBanaś">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W dyskusji padło stwierdzenie, że nasze raporty mają charakter polityczny, więc chcę podkreślić, proszę państwa, wyraźnie i z mocą: Najwyższa Izba Kontroli jest organem konstytucyjnym, w pełni niezależnym i tę niezależność na szczęście udało się zachować przez ostatnie 5 lat, pomimo wszelkich prób, aby tę instytucję przejąć i mieć ją pod swoim zarządem. W pełni obroniliśmy niezależność i dziękuję wszystkim moim kontrolerom i pracownikom za to, że w sposób obiektywny i profesjonalny prowadzili kontrole.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#MarianBanaś">Właśnie dzięki naszym kontrolom patrzymy na ręce każdej władzy, niezależnie od tego, jaka jest ta władza i z jakiej jest opcji politycznej, bo takie jest nasze zadanie. Poprzez nasze kontrole wpływamy na ulepszenie instytucji rządowych i samorządów i ich funkcjonowanie.</u>
          <u xml:id="u-363.2" who="#MarianBanaś">Proszę państwa, chciałem się jeszcze odnieść do wypowiedzi pana Kuźmiuka, który przytoczył to, że za poprzedniego rządu dochody wzrosły o 300 mld zł. Otóż chcę przypomnieć właśnie posłom z PiS-u, że akurat wtedy byłem ministrem — jedynym bezpartyjnym, państwowcem — którego autorstwa była ta reforma konsolidacji służb skarbowych i celnych, która została przeprowadzona. To właśnie ta kontrola dała 300 mld. Życzyłbym sobie, aby przy okazji, kiedy ktoś się chwali tym sukcesami, powiedzieć pełną prawdę.</u>
          <u xml:id="u-363.3" who="#MarianBanaś">Ponadto, proszę państwa, chcę zwrócić uwagę, widać to po naszych kontrolach, że w 2023 r. 53 mld zostały wydane w sposób nieprawidłowy, z naruszeniem prawa. 80 zawiadomień zostało złożonych do prokuratury z podejrzeniem popełnienia przestępstwa. W przypadku wykonania budżetu takich zawiadomień było osiem.</u>
          <u xml:id="u-363.4" who="#MarianBanaś">Proszę państwa, wracam jeszcze do COVID-19 i kontekstu COVID-u, bo przecież tutaj było powiedziane, że nie bierzemy pod uwagę okoliczności nadzwyczajnych, jakimi były zarówno COVID, jak i wojna na Wschodzie. Oczywiście braliśmy to pod uwagę, proszę państwa, ale to nas nie zwalnia od rzetelnej, obiektywnej i profesjonalnej pracy.</u>
          <u xml:id="u-363.5" who="#MarianBanaś">Chcę tylko wskazać, że kancelarie premiera i ministra zdrowia wydały niegospodarnie w czasie COVID-u 82,3 mln zł na niekompletne, niesprawne lub niespełniające polskich norm respiratory. Kancelaria premiera wydała niegospodarnie, nierzetelnie i niecelowo blisko 200 mln zł na zakup środków ochrony indywidualnej w latach 2020–2021. W dodatku część dostarczonych maseczek oraz znaczna część kombinezonów i przyłbic nie spełniała wymagań jakościowych, co mogło zagrażać życiu i zdrowiu personelu medycznego, który z nich korzysta. Te nienadające się do użycia maseczki kupiliście od handlarza bronią, od firmy zajmującej się importowaniem akcesoriów kosmetycznych do makijażu. Doprowadzono do przeterminowania, a następnie utylizacji ponad 13 100 tys. dawek szczepionek na COVID-19 o łącznej wartości prawie 1 mld zł. Zostało utworzonych 14 zbędnych szpitali tymczasowych za ponad 600 mln zł, z których nikt nie korzystał. Proszę państwa, tak wyglądała gospodarność. Nie kwestionujemy sytuacji nadzwyczajnej, to jest zrozumiałe, tylko patrzymy właśnie tak, jak powiedziałem na samym początku, na prawidłowość wydawanych pieniędzy, czy one są zgodne z prawem i czy one są wydawane gospodarnie. Niezależnie od tego, kto tę władzę sprawuje.</u>
          <u xml:id="u-363.6" who="#MarianBanaś">Jeszcze chciałem się odnieść, proszę państwa, do funduszy, które dotyczą samorządu. Zwracam uwagę, że dochody własne samorządów były w coraz większym stopniu zastępowane dochodami transferowymi. Bardzo często miały one uznaniowy charakter i trafiały do tych grup samorządów, które z różnych względów były preferowane przez organy administracji rządowej. W ten sposób doprowadzono do nieakceptowalnego ograniczenia samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego, czyli zmniejszano, proszę państwa, subwencje właśnie na rzecz uznaniowości.</u>
          <u xml:id="u-363.7" who="#MarianBanaś">Ponadto dyskryminowano samorządy, które nie były wcale jednostkami najbardziej zamożnymi. W szczególnym stopniu działania dyskryminujące dotyczyły Warszawy. Warszawa utraciła w latach 2020–2023 ponad 790 mln zł. W innych latach stratne były także inne duże miasta, takie jak Kraków, Łódź, Poznań, Szczecin i Wrocław. Ponadto niektóre samorządy otrzymywały dofinansowanie określonego zadania, a inne wnioskujące o środki na takie samo zadanie otrzymywały decyzję odmowną, która nie była uzasadniona. Ta zupełna dowolność dotyczyła również zadań drogowych przewidzianych do dofinansowania z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg. W związku z tym NIK zwraca uwagę na ryzyko występowania mechanizmów korupcjogennych, takich jak dowolność i brak jawności postępowania oraz słabość lub brak kontroli.</u>
          <u xml:id="u-363.8" who="#MarianBanaś">Proszę państwa, ostatnie zdanie. Otóż naszym największym zastrzeżeniem jest to, że wyprowadza się pieniądze z budżetu poza budżet. To środki, których wysokość wyniosła — właśnie już tutaj była o tym mowa, wcześniej wskazałem to również w raporcie — prawie 362 mld zł. Proszę państwa, chciałem tylko zwrócić uwagę, że z tych pieniędzy właśnie finansowano różne inwestycje drogowe itd, ale proszę państwa, tam nie stosowano ustawy o zamówieniach publicznych i była pełna uznaniowość. Co najgorsze, jeśli chodzi o Bank Gospodarstwa Krajowego i PFR, były to pieniądze z obligacji, czyli do spłacenia, czyli pieniądze, które są długim, które będziemy spłacać, a Skarb Państwa, budżet państwa dawał na to gwarancje.</u>
          <u xml:id="u-363.9" who="#MarianBanaś">A więc, proszę państwa, chodzi o to, abyśmy w sposób rzetelny, jasny, transparentny pokazywali, jak naprawdę gospodarujemy budżetem państwa. I od tego jest Najwyższa Izba Kontroli. Jeszcze raz dziękuję wszystkim moim kontrolerom, którzy wykazują się olbrzymim profesjonalizmem, obiektywnością i rzetelnością.</u>
          <u xml:id="u-363.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-363.11" who="#MarianBanaś">Dziękuję ślicznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pierwszy zastępca prezesa Narodowego Banku Polskiego pani prezes Marta Kightley.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#MartaKightley">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#MartaKightley">Proszę państwa, chciałam skomentować wypowiedzi pani poseł Skowrońskiej i pana posła Petru, ponieważ wypowiedzi te zdecydowanie wymagają komentarza.</u>
          <u xml:id="u-365.2" who="#MartaKightley">Po pierwsze, nie ma żadnych wątpliwości co do tego, że wysoka inflacja w latach 2022–2023 spowodowana była pandemią oraz wojną na Ukrainie. To nie jest opinia NBP, to jest opinia wszystkich uznanych ośrodków, instytucji, takich jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy i Europejski Bank Centralny. Inflacja w Polsce była na bardzo podobnym poziomie jak we wszystkich krajach naszego regionu. Nie ma sensu, pani poseł, porównywać się do Hiszpanii, bo to jest kraj o innym miksie energetycznym, a także o dużo wyższym bezrobociu, w związku z tym te procesy tam inaczej zachodzą. Inflacja wówczas była na poziomie najwyższym od kilkudziesięciu lat w Stanach Zjednoczonych, jak również w Niemczech. Narodowy Bank Polski rozpoczął swoje działania w czasie pandemii, a więc skup aktywów i obniżenie stóp procentowych, bardzo wcześnie. To był jeden z pierwszych banków, które podjęły takie działania. Te działania bezsprzecznie są zgodne z prawem i bezsprzecznie przyczyniły się do tego, że Polska bardzo łagodnie przeszła przez okres pandemii.</u>
          <u xml:id="u-365.3" who="#MartaKightley">Po drugie, polski bank centralny jako jeden z pierwszych na świecie rozpoczął podwyżki stóp procentowych, to było na jesieni 2021 r. — przed Europejskim Bankiem Centralnym, przed amerykańską Rezerwą Federalną. A więc w tych aspektach był jednym z wiodących banków. Również jako jeden z pierwszych banków, z tego względu, że wcześnie zaczął podwyższać stopy procentowe, mógł zdecydować się na obniżki stóp procentowych już we wrześniu zeszłego roku.</u>
          <u xml:id="u-365.4" who="#MartaKightley">Pani poseł, jeśli chodzi o średniookresowy cel inflacyjny, to żaden bank centralny nie definiuje dokładnie średniookresowego celu inflacyjnego, z tego względu, że inflacja może mieć różny charakter, mogą się różnić uwarunkowania makroekonomiczne i ważne jest, żeby te decyzje podejmować w kontekście, w taki sposób, żeby ograniczyć inflację, a jednocześnie nie zaszkodzić za bardzo gospodarce. Możliwa jest szybsza redukcja inflacji, ale przy bardzo, bardzo wysokich kosztach dla gospodarki, a także dla stabilności finansowej, czego Rada Polityki Pieniężnej nie chce. Skup aktywów, który był rozpoczęty w 2020 r., był również dobrze oceniany przez Europejski Bank Centralny i Międzynarodowy Fundusz Walutowy, ale także NIK audytował ten skup. Wysokie stopy procentowe, które zostały wprowadzone po to, żeby ograniczyć inflację — jeszcze raz: która do nas przyszła z zewnątrz — wywołały wysokie koszty polityki pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-365.5" who="#MartaKightley">Teraz przejdę, proszę państwa, do wyniku banku. Otóż na wynik Narodowego Banku Polskiego wpływają bardzo silnie w zasadzie dwa elementy. Po pierwsze, wysokie stopy procentowe. Ponosimy koszty polityki pieniężnej, a więc wysokich stóp procentowych, a jednocześnie jak podnoszone są stopy procentowe, to aprecjonuje się polski złoty. Te dwa elementy powodują, że bank będzie ponosił straty. Czyli to są efekty wysokich stóp procentowych i bardzo ważne jest, żeby to zrozumieć. Zysk nigdy nie może być celem NBP, proszę państwa, celem NBP jest stabilność cen. Przypominam: w czerwcu 2024 r. mamy inflację 2,6, czyli jesteśmy w celu inflacyjnym. To jest cel NBP. Nie może to być zysk, z tego względu, że te dwa cele są w zasadzie przeciwstawne w tym obszarze, w tym czasie. NBP nie wprowadził w błąd Ministerstwa Finansów, jeżeli chodzi o zysk. Po pierwsze, obecny minister finansów nie zapytał Narodowego Banku Polskiego o wpłatę z zysku przy konstrukcji budżetu, co było normą i do tej pory zawsze następowało. Po drugie, Rada Polityki Pieniężnej w swojej opinii dotyczącej budżetu poinformowała o tym, że przewidywana jest zerowa wpłata z zysku. Ta informacja wpłynęła do Ministerstwa Finansów przed głosowaniem nad ustawą budżetową w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-365.6" who="#MartaKightley">I teraz, proszę państwa, kwestia wynagrodzeń prezesa, członków zarządu. Otóż wynagrodzenia w Narodowym Banku Polskim są odnoszone do wynagrodzeń w sektorze bankowym. Mamy taki przelicznik do sektora bankowego. W przypadku zarządu i prezesa NBP jesteśmy na dużo niższym poziomie niż sektor bankowy, to jest ok. 30% tego, co zarabiają prezesi w sektorze bankowym. Jednocześnie te regulacje dotyczące wynagrodzeń i premii nie zmieniły się od kilkudziesięciu lat, to są te same mechanizmy. I to nie jest tak, że się wypłaca nagrody bez przyjęcia pewnych dokumentów. Takim dokumentem, który poprzedza wypłacenie nagród w Narodowym Banku Polskim, dla zarządu, dla prezesa i wiceprezesów, jest przyjęcie wykonania planu finansowego za dany kwartał</u>
          <u xml:id="u-365.7" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dolniak: A za co te nagrody, za co konkretnie?)</u>
          <u xml:id="u-365.8" who="#MartaKightley">Właśnie powiedziałam.</u>
          <u xml:id="u-365.9" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Za inflację.)</u>
          <u xml:id="u-365.10" who="#MartaKightley">Celem Narodowego Banku Polskiego, jeszcze raz mówię, jest stabilność cen.</u>
          <u xml:id="u-365.11" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dolniak: To jest podstawowe zadanie, a za co nagroda?)</u>
          <u xml:id="u-365.12" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale nie było stabilności cen.)</u>
          <u xml:id="u-365.13" who="#MartaKightley">Pani poseł, jeszcze raz mówię, że mechanizm przyznawania nagród i przyznawania tych dodatków jest taki sam od kilkudziesięciu lat. Co więcej, powiem państwu, że jak się porównuje wynagrodzenie obecnego prezesa ze średnią krajową, z wynagrodzeniami poprzednich prezesów, to on ma jedno z niższych. Najwyższe, jeżeli chodzi o to porównanie ze średnią krajową, miała pani prezes Gronkiewicz-Waltz. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-365.14" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Inflację mamy najwyższą, ale prezesa tu nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-365.15" who="#MartaKightley">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-365.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Muszę pani powiedzieć, że zniechęciła mnie pani do startowania na prezesa Narodowego Banku Polskiego, jak on tak mało zarabia. To jakaś tragedia.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, teraz mamy 15 minut dla czterech przedstawicieli naszego rządu. Mam więc uprzejmą, bardzo serdeczną prośbę, tym bardziej że wszystkich znam, przyjaźnię się, żebyście państwo o tym pamiętali, żeby nie było niezręcznych sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-366.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zaczynamy od pana ministra Wiesława Szczepańskiego, sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji.</u>
          <u xml:id="u-366.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam bardzo serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#WiesławSzczepański">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pani Minister! Ja postaram się bardzo krótko odpowiedzieć na pytanie, ponieważ dotyczyło ono ustawy dezubekizacyjnej. Chciałem powiedzieć, że ustawa uchwalona 16 grudnia 2016 r. objęła 39 tysięcy funkcjonariuszy mimo skierowania sprawy do Trybunału Konstytucyjnego, który miał tę sprawę rozpatrzyć, a następnie ją wycofał z rozprawy. Efektem tego było orzeczenie Sądu Najwyższego i rozpatrywanie każdej sprawy indywidualnie. I to czasów Prawa i Sprawiedliwości rozpoczęto wypłatę odszkodowań dla funkcjonariuszy w ramach prawomocnych wyroków sądowych, które zapadły. W roku 2021 musieliśmy wypłacić 74 mln zł, w roku 2022 rząd Prawa i Sprawiedliwości wypłacił 575 mln odszkodowania dla funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa i w roku 2023 wypłacił 722 mln zł. To są pieniądze, które wypłacono z funduszu świadczeń emerytalnych z rezerwy z pozycji 35. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki pana ministra Piotra Borysa.</u>
          <u xml:id="u-368.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Piotrze drogi, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#PiotrBorys">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#PiotrBorys">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiem na pytanie przewodniczącego komisji pana Tadeusza Tomaszewskiego w sprawie programu Olimpia. Program Olimpia po praktycznej weryfikacji okazał się mało skuteczny z uwagi na sztywno narzuconą technologię budowy hal przyszkolnych, jeżeli chodzi o technologię balonową i łukową. Większość beneficjentów nie podołała temu problemowi. Chcemy zmienić, uelastycznić kwestie wynikające z dopuszczalności technologii użytkowych, także murowanych, aby te przyszkolne hale miały większą trwałość, to po pierwsze. To znaczy, że chcemy bardziej efektywnie wydać środki rządowe. Po drugie chcemy zwiększyć poziom dofinansowania z uwagi na to, że limit 2,8 mln zł na halę jest już dzisiaj jakby nierealny, jeśli chodzi o dzisiejsze ceny rynkowe. Wraz z Ministerstwem Finansów prowadzimy zaawansowane rozmowy, aby ten program zmienić, za co chciałem serdecznie podziękować pani minister Majszczyk. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury pana ministra Przemysława Koperskiego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#PrzemysławKoperski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Dajczak wskazał, że nie przekazaliśmy wojewodom środków na ogłoszenie przyszłorocznych zadań w obszarze dróg samorządowych. Nie wiem, czy pan poseł jest czy nie, ale to jest informacja absolutnie nieprawdziwa. Zgodnie z planem, który został uzgodniony z Ministerstwem Finansów, na przyszły rok zabezpieczono kwotę 2,7 mld zł. 12 lipca przekazano wojewodom decyzje o limitach. Do dzisiaj sześciu wojewodów ogłosiło już nabory. Chcę zaprosić pana posła chociażby na stronę Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach, gdzie jest nabór, wnioski, które są niezbędne, oraz cała dokumentacja. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo zapraszam podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów panią minister Hannę Majszczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#HannaMajszczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym odnieść się do niektórych pytań, które zostały przez państwa posłów zadane odnośnie do wykonania budżetu za rok 2023. Ale zacznę może od takiej ogólnej refleksji, nie powtarzając poszczególnych wyliczeń, które były tutaj już szeroko komentowane zarówno przez pana posła sprawozdawcę, jak i przez pana prezesa Najwyższej Izby Kontroli i szeroko dyskutowane w trakcie posiedzeń komisji branżowych i Komisji Finansów Publicznych. Chciałabym zwrócić uwagę, że stan finansów publicznych został oceniony również przez ministra finansów, czego wynikiem jest biała księga opublikowana na stronach Ministerstwa Finansów. Również w niej zostały stwierdzone te podstawowe kwestie, które są przedmiotem zarzutu m.in. Najwyższej Izby Kontroli, czyli brak przejrzystości i jasności przepływów finansowych, ale również kwestie związane z olbrzymią ilością środków de facto na zadania publiczne, które realizowane są poza systemem budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#HannaMajszczyk">Chciałabym nawiązać do pytań m.in. pani poseł Czernow, tego, kiedy jest możliwe przywrócenie rangi ustawie budżetowej jako podstawowego planu finansowego państwa, centralnego planu finansowego państwa, co czyniłoby zadość zapisom konstytucji, ale przecież nie tylko konstytucji, lecz również ustawy o finansach publicznych, kwestii podstawowej, która wynika z art. 109 ustawy o finansach publicznych, że właśnie budżet państwa to jest podstawowy plan finansów państwa. Oczywiście działania w zakresie przywrócenia tej rangi, na ile jest to możliwe bez zmiany przepisów prawa, zostały już podjęte, zwłaszcza w zakresie przejrzystości finansów publicznych. Mam na myśli publikowanie planów finansowych różnych funduszy prowadzonych obecnie w Banku Gospodarstwa Krajowego, które przed początkiem tego roku nie były tak naprawdę dostępne publicznie. Najpierw nie były dostępne w ogóle, później oczywiście można było uzyskać te plany finansowe po zwróceniu się z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej. Dzisiaj na prośbę ministra finansów Bank Gospodarstwa Krajowego publikuje te plany, a więc ta przejrzystość finansów publicznych jest.</u>
          <u xml:id="u-373.2" who="#HannaMajszczyk">Oczywiście kolejne działania będą podejmowane. Wymagają one czasu. Będą one miały odzwierciedlenie nawet bez zmiany określonych przepisów prawa poprzez zamieszczenie stosownych informacji w uzasadnieniu najbliższej ustawy budżetowej. Ale taki krok w kierunku zmiany obowiązujących obecnie zasad czy też w zasadzie możliwości obchodzenia różnych reguł i właśnie odbierania ustawie budżetowej rangi podstawowego, centralnego planu finansów państwa został dokonany również poprzez zmiany ustawy o finansach publicznych uchwalonej przez Wysoką Izbę jeszcze w czerwcu tego roku i podpisanej już przez pana prezydenta, gdzie problem m.in. tych wniosków, które były kierowane przez Najwyższą Izbę Kontroli w zakresie podchodzenia do ujmowania pewnych instrumentów finansowych dla potrzeb prezentowania ich zarówno w regule finansowej, jak i w budżecie państwa, został w pewien sposób już rozwiązany. Zgodnie z tymi przepisami do reguły będą również włączane plany finansowe 90 jednostek, które do tej pory w tej regule nie uczestniczyły, ich wydatki nie miały odzwierciedlenia w obliczaniu reguły wydatkowej.</u>
          <u xml:id="u-373.3" who="#HannaMajszczyk">Dodatkowo również poprzez zmiany dotyczące reguły zostaną wtłoczone mechanizmy, zgodnie z którymi nawet przekazywanie skarbowych papierów wartościowych nie będzie umożliwiało obchodzenia przepisów tej reguły, czyli tak czy inaczej… Oczywiście jest to mechanizm, który jest dozwolony prawem i będzie możliwy do stosowania, bo oczywiście pewnie będą sytuacje, w których będzie to najlepszy mechanizm, ale tak czy inaczej wartość nominalna przekazanych papierów za darmo przez Skarb Państwa będzie wliczana do reguły wydatkowej.</u>
          <u xml:id="u-373.4" who="#HannaMajszczyk">Odnosząc się do pytania, czy i kiedy będzie publikowana czarna księga finansów publicznych, chcę powiedzieć — w tym momencie chciałam tutaj odnieść się do pytania pana posła Cichonia — że są w dalszym ciągu prowadzone audyty w 80 jednostkach w zakresie gospodarowania środkami publicznymi oraz w 100 przypadkach są już prowadzone postępowania celno-skarbowe. Pierwsza część tych wyników według naszych założeń będzie publikowana jeszcze w III kwartale br. Prawdopodobnie dopiero we wrześniu, ale najpóźniej w październiku tego roku pierwsze efekty tych właśnie postępowań, tego elementu czarnej księgi, jak to nazwał pan poseł, będą mogły być już upublicznione i przedstawione publiczności.</u>
          <u xml:id="u-373.5" who="#HannaMajszczyk">Jeżeli chodzi o pytania dotyczące braku środków finansowych i finansowania, w szczególności samorządów, to już pan minister Koperski powiedział, że jeżeli chodzi o rządowy fundusz dróg publicznych, to oczywiście te środki zostały zaprojektowane, będą jak najbardziej wydatkowane w odniesieniu do samorządów.</u>
          <u xml:id="u-373.6" who="#HannaMajszczyk">Chciałam tylko zwrócić uwagę, bo tutaj kilkukrotnie ze strony państwa posłów było podnoszone, że wcześniej były różne programy, m.in. właśnie Polski Ład, który dzisiaj jest cały czas realizowany, a dzisiaj nie ma żadnych tego typu inwestycji na rzecz jednostek samorządu terytorialnego. Powiem szczerze, że tak słuchając tych pytań i takich zarzutów, w zasadzie nasuwa się takie pytanie, kto tak naprawdę te środki tym samorządom przekazuje, bo fundusz Polski Ład jest funduszem przepływowym i de facto zaciągnięcie zobowiązań na ponad 100 mld zł bez zabezpieczenia finansowego powoduje, że to obecny rząd de facto musi mieć środki i musi finansować te wcześniej zaciągnięte zobowiązania. I zobowiązania, które były zaciągnięte i są obecnie realizowane, dalej będą realizowane, a jednostki samorządu terytorialnego będą zasilone w odpowiednie środki, które promesami zostały im przyznane. Tak jak już pan minister Koperski mówił, również z innych funduszów te środki będą do samorządów kierowane.</u>
          <u xml:id="u-373.7" who="#HannaMajszczyk">Mówiono tutaj również wielokrotnie właśnie o samorządach i środkach finansowych dla samorządów. Zwracali państwo posłowie uwagę na to, że w poprzednich latach do samorządów były kierowane takie pomostowe finansowania, które były — tutaj cytuję — związane ze zmianami w przypisach o podatkach dochodowych, gdzie umniejszono te dochody samorządów, dlatego w końcówkach lat były różne transfery kierowane do samorządów. Ja też zwracam uwagę na to, że w poprzednich latach te transfery były kierowane w końcówce roku, wtedy kiedy właśnie było można już rozeznać, jaki jest stan ustawy budżetowej i jaka jest możliwość realizacji tego typu zobowiązań. Tutaj absolutnie słyszymy te głosy ze strony samorządów i wielokrotnie już przekazywaliśmy samorządom taką informację, że we wrześniu podamy tę informację, ponieważ we wrześniu, podobnie jak w poprzednich latach, będzie możliwość oceny całościowego trendu realizacji ustawy budżetowej w roku bieżącym. Słysząc również te postulaty samorządów, oczywiście przymierzamy się do realizacji takiego wspomożenia na rzecz właśnie jednostek samorządu terytorialnego. Jeżeli chodzi również o to finansowanie, to chciałabym zwrócić uwagę Wysokiej Izbie, że została przygotowana nowa ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, która…</u>
          <u xml:id="u-373.8" who="#HannaMajszczyk">Tutaj może jedna taka uwaga. Również przekazywanie tych środków w końcówce roku było wielokrotnie oprotestowywane przez samorządy, dlatego że właśnie to zaburza ich rzeczywiste planowanie, zwłaszcza w przypadku wieloletnich prognoz finansowych, ponieważ nigdy z początkiem roku nie było wiadomo, jakie kwoty tym samorządom zostaną przekazane i według jakich reguł zostaną rozdzielone. Dlatego brak było możliwości sporządzenia rzetelnych prognoz finansowych. Nowa reforma samorządowa wprowadza tę stabilność, zakłada właśnie dodatkowe zasilenie jednostek samorządu terytorialnego kwotą co najmniej 16 mld zł, a porównując to, że do bazy, od której liczymy te 16 mld zł, doliczyliśmy już 3,5 mld zł na rok 2025 subwencji rozwojowej, która tak naprawdę wcześniej nigdy nie była przekazywana, zauważymy, że de facto suma tych środków to jest ok. 19,5 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-373.9" who="#HannaMajszczyk">Nie chciałabym w tym momencie mówić o tej reformie, bo szkoda mi też czasu ani nie jest to przedmiotem dzisiejszej debaty, natomiast chciałabym może jeszcze odnieść się ze względu na czas do kilku pytań, które były tu kierowane.</u>
          <u xml:id="u-373.10" who="#HannaMajszczyk">M.in. pan poseł Skalik — mam nadzieję, że nie przekręciłam nazwiska pana posła — pytał o to, jakie środki zostały wydatkowane na rzecz pomocy obywatelom Ukrainy. Podaję informację, która wynika ze sprawozdania z wykonania wydatków funduszu pomocy na rzecz obywateli Ukrainy: z tego funduszu zostało w roku 2023 wydatkowane 14 775 mln zł, jeszcze z pewną końcówką.</u>
          <u xml:id="u-373.11" who="#HannaMajszczyk">Pan poseł Łącki pytał również o to, jaki był udział kosztów obsługi zadłużenia — nie było tutaj punktu odniesienia, czy panu posłowi chodziło o to, jaki był to udział w odniesieniu do wydatków budżetu państwa czy też do PKB. Jeżeli chodzi o udział tych kosztów w wydatkach, to od 2019 r. to jest 6,6%, potem 5,8%, 5,0%, 6,3%. W roku 2023 udział tych kosztów to jest 9,4% ogólnie wydatków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-373.12" who="#HannaMajszczyk">Jeszcze jedna uwaga. Przepraszam, że tak szybko staram się te informacje państwu przekazać. Wielokrotnie, jeżeli chodzi o realizację budżetu za rok 2023, były podawane jako przykład działania ministra finansów, którymi — jak rozumiem, to wskazują państwo posłowie — tak naprawdę zmieniono wynik budżetu państwa, ponieważ przesunięto wydatki w zakresie zwrotów podatku VAT. Ten mechanizm nie był mechanizmem szczególnym w stosunku do innych lat i rozwiązań. Zwroty VAT, które były dokonane w grudniu, w stosunku do zwrotów VAT w całym roku 2023 wyniosły 12,9%, w roku 2021 — 12,9%, w roku 2019 — 9,9%, a w roku 2016 — 14,2%, więc w żaden sposób to działanie nie miało znaczenia jakiegoś incydentu, który miał zmienić wydźwięk wykonania budżetu za poprzedni rok. Dziękuję bardzo, panie marszałku. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-373.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Do głosowania nad projektem uchwały w przedmiocie absolutorium przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-374.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Komisja Finansów Publicznych proponuje, aby Sejm przyjął informację o poręczeniach i gwarancjach udzielonych w 2023 r. przez Skarb Państwa, niektóre osoby prawne oraz Bank Gospodarstwa Krajowego.</u>
          <u xml:id="u-374.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm wniosek komisji przyjął.</u>
          <u xml:id="u-374.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Stwierdzam, że Sejm zapoznał się ze sprawozdaniem z działalności Narodowego Banku Polskiego w 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-374.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zanim przejdziemy do punktu, który również dla mnie jest bardzo ważny, chciałem przywitać gości pani marszałek Moniki Wielichowskiej. Są to przedstawiciele organizacji pozarządowych z Dolnego Śląska, Podkarpacia i Wielkopolski, którzy żeby się spotkać i porozmawiać, spotkali się w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-374.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-374.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Witamy was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-374.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 28. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o obywatelskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej (druki nr 32 i 503).</u>
          <u xml:id="u-374.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią posłankę Katarzynę Ueberhan o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#KatarzynaUeberhan">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o obywatelskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej, zawartym w druku nr 32. Sprawozdanie komisji zawarte jest w druku nr 503.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#KatarzynaUeberhan">Sejm na 5. posiedzeniu w dniu 7 lutego 2024 r., zgodnie z art. 39 ust. 2 regulaminu Sejmu, skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny w celu rozpatrzenia. Komisja Polityki Społecznej i Rodziny po rozpatrzeniu powyższego projektu ustawy na posiedzeniach w dniach 22 maja oraz 27 czerwca 2024 r. wnosi, by Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#KatarzynaUeberhan">W trakcie prac nad projektem o rencie wdowiej wniesiono szereg poprawek. Również na żądanie wnioskodawcy załączono do sprawozdania wnioski mniejszości. To wnioski od 1. do 8. wniesione przez panią posłankę Urszulę Rusecką. Nad wnioskami mniejszości od 1. do 8. należy głosować łącznie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-375.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowego oświadczenia w imieniu koła.</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-376.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Urszulę Rusecką z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#UrszulaRusecka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przedstawiam stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej, druk nr 32.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#UrszulaRusecka">Ten projekt to projekt 20 organizacji, OPZZ, Lewicy, dlatego pan marszałek mówił, że to ważny projekt dla niego, dla jego wyborców. Rzeczywiście w pierwotnym przedłożeniu senior miał otrzymać 100% swojej emerytury plus 50% emerytury współmałżonka lub 100% emerytury współmałżonka plus 50% własnej emerytury. To tak w skrócie.</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#UrszulaRusecka">A co zostało zaproponowane przez Radę Ministrów? Podczas wtorkowego posiedzenia rządu była konferencja prasowa pani minister Dziemianowicz-Bąk, pana premiera Tuska. Zobaczmy, jakie zostaną złożone dzisiaj poprawki, a mianowicie co zaproponowano. Zaproponowano, żeby wypłata świadczenia była dopiero od 1 lipca 2025 r. w wysokości 15% drugiego świadczenia, a do 31 grudnia roku 2026… Czyli przez półtora roku te 15% i 25% od stycznia 2027 r. Zmieniono harmonogram dochodzenia do ostatecznej docelowej wysokości drugiego podlegającego wypłacie świadczenie w zbiegu. Skutki finansowe dla budżetu państwa w roku obecnym, czyli 2024 r., są zerowe. Jeżeli chodzi o przyszły rok, 2025, to skutki dla budżetu państwa wyniosą od 3,2 mld zł do 4,2 mld zł. I tak w kolejnych latach, w zależności od tego, czy z uprawnienia skorzysta 75%, czy 100% jego beneficjentów. W roku 2028 Rada Ministrów dokona, uwaga, weryfikacji wskaźnika i wysokości świadczenia w zbiegu, aby ocenić możliwość i zasadność jego podwyższania. A więc może się okazać, że te 50% nie zostanie zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-377.3" who="#UrszulaRusecka">Tak że, panie marszałku, zmniejszono limit świadczeń w zbiegu do limitu wynoszącego trzykrotność najniższej emerytury. Przypomnę, że w przedłożeniu pierwotnym była to trzykrotność przeciętnej emerytury, a nie tej najniższej. A zatem renta wdowia będzie przyjęta w bardzo okrojonej, skromnej formie. Tylko naiwni myśleli, że będzie inaczej, bo przecież Polska pod rządami Koalicji Obywatelskiej jak zwykle, bo przecież z tą sytuacją już mieliśmy do czynienia, objęta została procedurą nadmiernego deficytu, ponieważ jeżeli chodzi o środki finansowe, to nie bardzo potrafi nimi zarządzać. I wchodzi zasada, szanowni państwo, którą znamy: pieniędzy nie ma i nie będzie. Myślicie państwo, że te wydatki, które będą ograniczane, będą ograniczane wśród zarządów spółek Skarbu Państwa? Nie, nowe zarządy spółek Skarbu Państwa już sobie pensje podniosły, natomiast ograniczone będą świadczenia społeczne, świadczenia socjalne. Pod znakiem zapytania staje 800+, już zmniejszono o prawie 900 zł czternastą emeryturę i dodatkowo pozbawiono ponad 1 mln emerytów tego świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-377.4" who="#UrszulaRusecka">Nic, co dane, nie będzie zabrane. Czyje to słowa? To słowa Donalda Tuska, waszego premiera, koalicji 13 grudnia.</u>
          <u xml:id="u-377.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę nie kłamać.)</u>
          <u xml:id="u-377.6" who="#UrszulaRusecka">Jak się z tym czujecie, że oszukaliście waszych wyborców, wyborców Koalicji Obywatelskiej, Lewicy, Trzeciej Drogi, PSL?</u>
          <u xml:id="u-377.7" who="#komentarz">(Poseł Adrian Witczak: To kłamstwo.)</u>
          <u xml:id="u-377.8" who="#UrszulaRusecka">Dlaczego pan mówi, że kłamstwo? Zmniejszyliście czternastą emeryturę? Czy renta wdowia będzie przyjęta w takim kształcie, w jakim była, gdy szła z nią do wyborów Lewica?</u>
          <u xml:id="u-377.9" who="#komentarz">(Poseł Adrian Witczak: Kto planował wysokość?)</u>
          <u xml:id="u-377.10" who="#UrszulaRusecka">Interesuje was niestety tylko walka ideologiczna i dzielenie społeczeństwa, a nie realne problemy polskich rodzin, seniorów, bo o ich poziomie życia debatujemy i ich poziomu życia dotyczy ta ustawa.</u>
          <u xml:id="u-377.11" who="#UrszulaRusecka">Wysoka Izbo! Był w najnowszej historii premier, polski premier, który obiecywał gruszki na wierzbie. Szybko śpiewano mu piosenkę „Mniej niż zero”. Dziś prawie nikt go nie pamięta. Taki sam los czeka każdego, kto nie spełnia obietnic. Najpierw traci wiarygodność, potem honor, a na końcu odchodzi w polityczny niebyt. Polacy to bardzo mądry i sprawiedliwy naród albo, jak wolicie, elektorat, który już zorientował się, że został oszukany.</u>
          <u xml:id="u-377.12" who="#UrszulaRusecka">W związku z powyższym Prawo i Sprawiedliwość składa poprawki, panie marszałku, proponując wskaźnik 60%, o którym już mówiliśmy, we wniosku mniejszości, jak również limity 15% w okresie od 1 stycznia 2025 do 30 czerwca 2025 r. i 30% w okresie od 1 lipca 2025 do 31 grudnia 2025 r., tzn. przywracamy wersję pierwotną, która była przedłożona. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-377.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję pani bardzo serdecznie, pani poseł, za poprawki.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Joanna Frydrych, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#JoannaFrydrych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#JoannaFrydrych">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowne Panie Minister! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska mam przyjemność przedstawić stanowisko klubu w sprawie sprawozdania Komisji Polityki Społecznej i Rodziny dotyczącego obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej.</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#JoannaFrydrych">Projekt zakłada wprowadzenie w systemie powszechnym, rolniczym czy mundurowym nowej reguły zbiegu prawa do renty rodzinnej dla małżonka z własnymi uprawnieniami do emerytury. Podkreślenia wymaga, że nowa reguła nie zakłada możliwości łączenia renty rodzinnej oraz innego świadczenia emerytalno-rentowego w pełnej wysokości, ale przewiduje, że jedno świadczenie wypłacane będzie w pełnej wysokości, a drugie — w części. Jak czytamy w uzasadnieniu przedłożonego projektu, celem projektu jest zapobieżenie ekonomicznej degradacji gospodarstw domowych emerytów wskutek śmierci małżonka.</u>
          <u xml:id="u-379.3" who="#JoannaFrydrych">Między małżonkami istnieje trwała więź ekonomiczna, która stanowi element wspólnego pożycia. Przejawem tej więzi jest uwarunkowane pozostawanie we wspólności małżeńskiej, a gdy doszło do rozwodu, obowiązek alimentacyjny. Dotyczy to m.in. współfinansowania bieżących kosztów z nim związanych, np. czynszu. W przypadku śmierci jednego z małżonków spadek bieżących kosztów związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego nie następuje zwykle o połowę, ale w znacznie mniejszym stopniu.</u>
          <u xml:id="u-379.4" who="#JoannaFrydrych">Czytając te słowa czy ich słuchając, można dostrzec parę, która przeżyła wspólnie całe życie, utrzymując się z dwóch skromnych, ale godnych świadczeń. Po śmierci jednego z małżonków w wieku np. 70 lat osamotniony małżonek traci również jedno z dotychczasowych źródeł utrzymania, a wiek i często zamieszkiwanie w niewielkiej miejscowości uniemożliwiają w praktyce zamianę dotychczasowego miejsca zamieszkania na skromniejsze.</u>
          <u xml:id="u-379.5" who="#JoannaFrydrych">Dlatego od 2017 r. w ramach projektu Polska Seniora pod przewodnictwem obecnej pani minister ds. polityki senioralnej Marzeny Okła-Drewnowicz, Platforma Obywatelska prowadziła konsultacje programowe skierowane do owdowiałych seniorów. W ramach Polski Seniora przemierzyliśmy tysiące kilometrów, odbyliśmy setki spotkań, rozmawialiśmy z seniorami, słuchaliśmy o ich problemach, wsłuchiwaliśmy się w ich spostrzeżenia i rady. Wielokrotnie słyszeliśmy ze strony seniorów o potrzebie wprowadzenia wsparcia wdów i wdowców w systemie zabezpieczenia społecznego. Dlatego m.in. proponowaliśmy i zapowiadaliśmy projekt ustawy, który przyznawałby 25% drugiego świadczenia na czas wdowieństwa.</u>
          <u xml:id="u-379.6" who="#JoannaFrydrych">Dzisiaj prowadzimy prace nad ustawą pozwalającą na to, by uprawnienie trafiło do najbardziej potrzebujących emerytów i emerytek, którzy wskutek śmierci małżonka znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej, przy jednoczesnym poszanowaniu przekazywanych przez podatników środków, którymi mamy przywilej i obowiązek dysponować. Projekt wraz z przedstawionymi poprawkami godzi więc usprawiedliwione potrzeby osamotnionych seniorów z możliwościami finansowymi społeczeństwa. Seniorzy to grupa osób z ogromnym bagażem doświadczeń, którymi dzielą się z nami, a my jako koalicja 15 października odpowiadamy na ich potrzeby. Szanowni państwo, obiecaliśmy seniorom wsparcie i realizujemy obietnice wyborcze.</u>
          <u xml:id="u-379.7" who="#JoannaFrydrych">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska popiera kierunek rozwiązań omawianego projektu ustawy i wnosi o jego przyjęcie wraz ze zgłoszonymi poprawkami wypracowanymi w ramach koalicji 15 października. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-379.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Wioleta Tomczak, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-380.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#WioletaTomczak">Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Klub z uwagą zapoznał się z projektem ustawy, wraz z uzasadnieniem, który zdecydowało się poprzeć 200 tys. obywatelek i obywateli Polski. To mocny sygnał od naszych wyborców, żebyśmy jako posłowie i senatorowie stanowiący prawo zajęli się zagadnieniem, które tyle osób postrzega jako istotne.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#WioletaTomczak">Nasze społeczeństwo się starzeje, i to szybko. Przybywa osób samotnych, starszych, potocznie określanych wdowcami i wdowami. Gdy umiera ich współmałżonek, koszty ich codziennego życia tylko pozornie maleją. Większość stałych wydatków, takich jak czynsz czy opłaty za media, pozostaje na tym samym poziomie lub wręcz ulega podwyżkom, a przychód gospodarstwa domowego radykalnie spada. Nie wszyscy zaś mają oparcie w rodzinie. Osamotniona starsza osoba staje przed wyborem, które świadczenie emerytalno-rentowe chce otrzymywać, a jeśli tego wyboru nie dokona, zdecyduje za nią organ. Wdowiec lub wdowa, którzy nabyli prawo do renty rodzinnej oraz do własnego świadczenia emerytalno-rentowego, czy to emerytury, czy to renty z tytułu niezdolności do pracy, nie mogą pobierać łącznie obu świadczeń. Czy w ten sposób Rzeczpospolita Polska urzeczywistnia zasady sprawiedliwości społecznej, jak stanowi art. 2 konstytucji? Odpowiedź: nie nasuwa się sama.</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#WioletaTomczak">Przystępując do kampanii wyborczej w zeszłym roku, deklarowaliśmy, że chcemy podjąć realne działania zapewniające godne warunki życia emerytom i rencistom. Potwierdziliśmy to zobowiązanie w umowie koalicyjnej rządu 15 października. W ocenie klubu niezbędne jest dopracowanie kroczącego modelu wypłaty świadczeń, bowiem nie chcemy zapaści finansów publicznych w najbliższych latach. Zbyt wiele kosztuje już wyprowadzanie państwa z fatalnej sytuacji finansowej, w jakiej zostawił nasze państwo rząd Zjednoczonej Prawicy. Z tego powodu ważne jest skorygowanie procentowych wysokości świadczeń i stopniowe dochodzenie do docelowej wysokości w kolejnych latach.</u>
          <u xml:id="u-381.3" who="#WioletaTomczak">Chcemy wypracować wspólnie ze stroną społeczną model nowej polityki społecznej uwzględniający obecną i prognozowaną sytuację demograficzną i dane ekonomiczne, model na pokolenia, nie na kadencje. Renta wdowia powinna być jego ważnym elementem, ale nie jedynym. Mamy obowiązek zająć się wszystkimi grupami defaworyzowanymi. Słyszymy głosy osób samotnych, rozwiedzionych — w tym tych, które uciekły od swoich oprawców — wychowujących w pojedynkę dzieci. Jesteśmy z wami solidarni. Uważamy za niezbędne doprecyzowanie warunków korzystania z nowej reguły zbiegu świadczeń oraz wprowadzanie adekwatnego limitu wysokości. Z nowej reguły zbiegu świadczeń powinny móc skorzystać osoby najbardziej potrzebujące. Niezbędne jest też przygotowanie organów obsługujących system ubezpieczeń do obsługi dodatkowych 2 mln wniosków — z położeniem szczególnego nacisku na informowanie i doradztwo w zakresie przysługujących świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-381.4" who="#WioletaTomczak">Klub Polska 2050 — Trzecia Droga popiera skierowanie projektu do dalszych prac legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-381.5" who="#WioletaTomczak">Kończąc to wystąpienie, chciałabym przypomnieć, że nasza konstytucja wprost odwołuje się w swej treści do solidarności społecznej i międzypokoleniowej. Państwo ma obowiązek przygotować spójny system wsparcia różnych osób, w tym najsłabszych w społeczeństwie. Art. 30 konstytucji stanowi, że obowiązkiem władz publicznych jest poszanowanie i ochrona godności człowieka, każdego człowieka, bez wykluczania kogokolwiek. Dla nas w Sejmie powinna być to jasna wytyczna, żeby wsłuchiwać się w głos tych, którzy w podeszłym wieku często muszą wybierać: chleb czy leki.</u>
          <u xml:id="u-381.6" who="#WioletaTomczak">Przystępując do prac nad tym projektem, oczekujemy od rządu, że przedstawi nam kolejne projekty aktów prawnych dotyczących poprawy sytuacji osób najsłabszych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-381.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Urszula Nowogórska, PSL — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-382.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#UrszulaNowogórska">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego PSL — Trzecia Droga przedstawić stanowisko klubu w odniesieniu do obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej, druk nr 503.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#UrszulaNowogórska">Wysoka Izbo! Projekt został poparty przez ponad 200 tys. obywateli. Nad tym projektem Komisja Polityki Społecznej i Rodziny pracowała 22 maja i 27 czerwca. Jednym z głównych założeń tego projektu jest zapobieganie degradacji ekonomicznej i pogarszaniu się sytuacji ekonomicznej wdów i wdowców pobierających świadczenia emerytalne. W obecnym stanie prawnym w przypadku zbiegu prawa do kilku świadczeń emerytalno-rentowych obowiązuje zasada wypłaty tylko jednego świadczenia. Uprawniona osoba musi dokonać wyboru, które świadczenie chce otrzymać. Jeżeli tego nie zrobi, odpowiedni organ będzie wypłacał świadczenie wyższe. Sytuacja seniorów staje się coraz trudniejsza, wielu z nich samotnie zmaga się ze swoimi problemami. Dlatego należy podjąć działania, by ich po prostu po ludzku wesprzeć. Stąd propozycja dziedziczenia emerytur współmałżonka. Obecnie ok. 1,5 mln osób w Polsce ma ogromny problem z utrzymaniem się po śmierci współmałżonka. Jeżeli w małżeństwie pierwszy odejdzie mąż, to kobieta, która zazwyczaj ma znacznie niższą emeryturę ze względu na krótszy okres składkowy, przerwy w okresie składowym, np. po urodzeniu i wychowaniu dzieci, jest po prostu w trudnej sytuacji materialnej. Z powodu niższych zarobków, bo cały czas w Polsce mamy do czynienia z luką płacową, musi podjąć decyzję, czy zostaje przy swojej emeryturze, czy przechodzi na 85% świadczenia męża, tzw. rentę rodzinną. Kobiety żyją statystycznie o 9 lat dłużej, mają niższe emerytury i często nie stać ich na godne przeżycie. Średnia emerytura kobiety jest niższa o ok. 1000 zł miesięcznie od emerytury mężczyzny. Można by powiedzieć, że za mało by żyć, a za dużo by umrzeć. Wielu świadczeniobiorców uważa, że taki system po prostu jest niesprawiedliwy. W wielu krajach Unii Europejskiej obowiązują inne reguły zbiegu prawa do doświadczeń emerytalno-rentowych. W większości z nich jest łączenie świadczeń po prostu bez ograniczeń. Projekt ustawy, nad którym dzisiaj się pochylamy, zakłada, że pozostała przy życiu osoba, kobieta lub mężczyzna, może zachować swoje świadczenie emerytalne i 50% renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku lub zdecydować się pobieranie renty rodzinnej po współmałżonku i 50% swojego świadczenia. Prawo do takiego rozwiązania mogą mieć wszyscy uprawnieni do świadczeń ubezpieczeni w ZUS, KRUS, mundurowi, Policja, strażacy czy nauczyciele. Główny limit otrzymywanego świadczenia ma wynosić trzykrotność średniej emerytury.</u>
          <u xml:id="u-383.2" who="#UrszulaNowogórska">Wysoka Izbo! Najczęstszym stwierdzeniem samotnego seniora jest stwierdzenie: nie stać mnie na to. Leki, podstawowa żywność, środki czystości, ubrania czy produkty pierwszej potrzeby to często towary luksusowe. Jak wynika z raportu Szlachetnej Paczki za rok 2023, tzw. raportu o biedzie, ok. 300 tys. seniorów żyje w skrajnym ubóstwie. Ubóstwo pozbawia często ludzi szacunku do samych siebie, wyklucza z życia społecznego, z relacji z innymi ludźmi. Stają się samotni, porzuceni i osamotnieni w swojej trudnej sytuacji. Poczucie bezpieczeństwa ekonomicznego jest podstawowym elementem życiowej stabilizacji. Pomoc emerytom, pomoc rencistom to zobowiązanie nie tylko polityczne, to zobowiązanie i obowiązek po prostu ludzki i obywatelski. Kiedy małżonkowie stanowili przez dłuższy czas jedno gospodarstwo domowe, po śmierci jednego z nich trudno jest im związać koniec z końcem. To stwierdzenie dość często dzisiaj wypowiadane. Najczęściej są to kobiety, które mają zdecydowanie niższe świadczenia emerytalne. Uważamy jako klub, że proponowane rozwiązania są bardzo potrzebne i należą się naszym seniorom, zwłaszcza tym, którzy otrzymują świadczenia najniższe, np. z KRUS-u.</u>
          <u xml:id="u-383.3" who="#UrszulaNowogórska">Wysoka Izbo! Mój klub popiera zaproponowany kierunek rozwiązań. Będziemy dwoma rękami głosować za tym projektem, bo uważamy, że jest to projekt sprawiedliwy społecznie i potrzebny obywatelsko. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-383.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo dziękuję za to stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, klub parlamentarny Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-384.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Ministro! Obywatelski projekt ustawy o rencie wdowiej został podpisany przez ponad 200 tys. obywateli, z udziałem Lewicy, Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych oraz organizacji pozarządowych seniorów. Komitet Inicjatywy Ustawodawczej wniósł ten projekt do Sejmu poprzedniej kadencji 11 kwietnia 2023 r. W obecnej kadencji odbyło się pierwsze czytanie i dalej trwa praca w Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Dziś drugie czytanie projektu o rencie wdowiej po przyjęciu stanowiska Rady Ministrów odnośnie do druku nr 32.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#TadeuszTomaszewski">Renta wdowia to systemowe działanie na rzecz poprawy sytuacji ekonomicznej samotnych seniorów, zwłaszcza mających niskie świadczenia emerytalno-rentowe. Bieda w Polsce ma twarz osoby starszej. Ubóstwo wśród seniorów jest dziś jednym z najważniejszych wyzwań ekonomicznych i socjalnych w Polsce. Co piata osoba powyżej 65. roku życia zagrożona jest ubóstwem. Dziś ogromna część Polek i Polaków zamiast cieszyć się odpoczynkiem i spokojną starością, wciąż musi pracować, bo ich świadczenia emerytalne są zwyczajnie za niskie, by godnie żyć. Sytuacja dramatycznie się pogarsza, jeśli jedna osoba umiera. Pozostają wielka pustka, poczucie smutku i te same koszty życia. Opłaty za wodę, śmieci, ogrzewanie, prąd, gaz, czynsz, podatki maleją niewiele, natomiast budżet domowy zmniejsza się o ponad połowę. Emerytura kobiet w Polsce jest znacząco niższa od świadczeń, jakie otrzymują mężczyźni. Dlatego renta wdowia to przede wszystkim systemowe wsparcie samotnych kobiet na emeryturze. Podobne rozwiązania jak projektowana renta wdowia funkcjonują w Niemczech, Czechach, na Litwie i we Włoszech. Renta wdowia to bardzo proste rozwiązanie. Po śmierci współmałżonka, gdy przysługuje renta rodzinna, będzie można otrzymać 25% emerytury zmarłego. Chcemy, aby wdowa lub wdowiec mogli sami wybrać, czy zostają przy swojej emeryturze i do tego będzie dodane 15%, a następnie 25% emerytury zmarłego, czy też zdecydują się na odwrotny wariant. Obecny system tzw. zbiegu świadczeń jest niesprawiedliwy.</u>
          <u xml:id="u-385.2" who="#TadeuszTomaszewski">Wysoki Sejmie! Dziś Lewica, będąc częścią koalicji 15 października, wprowadza w życie największy pakiet socjalny rządu premiera Donalda Tuska. Program 500+ zapewnił bezpieczeństwo socjalne wśród dzieci, renta wdowia zabezpieczy bezpieczeństwo finansowe wśród seniorów. Czas raz na zawsze skończyć z sytuacjami, w których babcia musi wybierać, czy kupić leki, opłacić czynsz, czy zaprosić wnuczkę na obiad. Renta wdowia to co najmniej kilkaset złotych więcej dla osób, które straciły swoich współmałżonków. Lewica, współpracując z partnerami koalicyjnymi, konsekwentnie i w odpowiedzialności za państwo realizuje obietnice wyborcze, które stały się częścią umowy koalicyjnej. Nowy rząd nie zapomina o milionach Polek i Polaków, którzy przez całe życie pracowali na swoje emerytury. Klub parlamentarny Lewicy ze zrozumieniem odnosi się do stanowiska rządu w sprawie emerytury wdowiej. Po pierwsze, chcemy, aby ZUS, KRUS, zakład emerytalno-rentowy służb mundurowych miały odpowiedni czas na przygotowanie wdrożenia ustawy w życie. Po drugie, rozumiemy uwarunkowania finansowe budżetu państwa, stąd proponowany model kroczący co do wysokości renty wdowiej. Od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r. 15%, a później 25% renty wdowiej.</u>
          <u xml:id="u-385.3" who="#TadeuszTomaszewski">Wysoki Sejmie! Nie rezygnujemy jako Lewica z docelowej wysokości renty wdowiej, tj. 50% po 2027 r. Rada Ministrów w 2028 r. przeprowadzi ocenę skutków obowiązywania ustawy. Renta wdowia, jak czytamy w stanowisku rządu, będzie traktowana jak instrument polityki społecznej, który służy zabezpieczeniu degradacji ekonomicznej gospodarstw emerytów i rencistów wskutek śmierci współmałżonka. Renta wdowia, zdaniem Lewicy, będzie trwałym i systemowym rozwiązaniem dotyczącym likwidacji ubóstwa samotnych seniorów, tak jak 500+ ograniczyło skutecznie ubóstwo wśród dzieci. Po trzecie, wsparcie w formie renty wdowiej powinno trafić do najbardziej potrzebujących. Stąd akceptujemy wniosek rządu, aby rentę wdowią wypłacać do limitu wynoszącego trzykrotność najniższej emerytury, która na dzień 1 marca 2024 wynosi 5342 zł.</u>
          <u xml:id="u-385.4" who="#TadeuszTomaszewski">Wysoki Sejmie! W imieniu klubu parlamentarnego Lewicy serdecznie dziękuję za wieloletnie działania w sprawie renty wdowiej byłym posłankom i posłom Lewicy: pani poseł Annie Bańkowskiej i panu posłowi Romualdowi Ajchlerowi. Za ten etap prac dziękuję naszym partnerom koalicyjnym w rządzie i społecznemu Komitetowi Inicjatywy Ustawodawczej z OPZZ na czele. Z tego miejsca w imieniu wyborców Lewicy serdecznie dziękuję za osobiste zaangażowanie się w sprawie emerytury, renty wdowiej pani ministrze Agnieszce Dziemianowicz-Bąk oraz całemu zespołowi doradców na czele z wiceministrem Sebastianem Gajewskim. Mamy w pamięci wszystkie drogie obywatelki i wszystkich drogich obywateli, którzy podpisywali ten projekt. Wśród was jest również pan Włodzimierz Czarzasty, wicemarszałek Sejmu, który przez spotkania w terenie, zbieranie podpisów, pracę w Sejmie i rozmowy koalicyjne dąży do uchwalenia renty wdowiej.</u>
          <u xml:id="u-385.5" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowni Seniorzy! Lewica, współpracując w ramach koalicji 15 października, dotrzymuje słowa. Będziemy głosować za wprowadzeniem renty wdowiej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-385.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Może nie powinienem tego mówić, ale tak patrzę na państwa z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość…</u>
          <u xml:id="u-386.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Mosiński: Wiem, zauważyłem atencję.)</u>
          <u xml:id="u-386.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">…i chcę tylko państwu w sposób bardzo grzeczny przypomnieć, że ten projekt leży od marca poprzedniego roku. Mogliście go wprowadzić w życie.</u>
          <u xml:id="u-386.4" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Powiedzieliśmy, że go wprowadzimy.)</u>
          <u xml:id="u-386.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, że go nie wprowadziliście w życie, dziwię się waszej reakcji, która idzie w kierunku takim, że staracie się ośmieszyć to, czego nie wprowadziliście.</u>
          <u xml:id="u-386.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-386.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Uważam, że jest to niefajne.</u>
          <u xml:id="u-386.8" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: To jest pana interpretacja.)</u>
          <u xml:id="u-386.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">I dlatego to mówię, bo po prostu leży mi to na sercu. Nie chcę nikogo obrażać ani urażać.</u>
          <u xml:id="u-386.10" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Uraził pan, bo nie wie pan, z czego się śmiejemy.)</u>
          <u xml:id="u-386.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam, jeżeli kogoś uraziłem, ale to od roku po prostu leżało. Mogliście państwo, jak rządziliście, to wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-386.12" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Przecież nie z tego się śmialiśmy.)</u>
          <u xml:id="u-386.13" who="#komentarz">(Poseł Wanda Nowicka: Wszystko jedno, z czego się śmialiście.)</u>
          <u xml:id="u-386.14" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, przepraszam pana serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-386.15" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Przemysław Wipler, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-386.16" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#PrzemysławWipler">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#PrzemysławWipler">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polski system emerytalny jest systemem niesprawiedliwym, niespójnym, którego przyszłość jako systemu jest bardzo wątpliwa z jednej bardzo podstawowej przyczyny, która się nazywa: demografia. W roczniku, w którym ja się urodziłem, urodziło się 720 tys. dzieci. Teraz tych dzieci rodzi się mniej niż 300 tys., dwieście kilkadziesiąt tysięcy. To jest ta liczba spadkowa. Coraz mniejsza liczba osób aktywnych zawodowo musi oddawać coraz większą część swojego uposażenia w drodze różnych danin publicznych na coraz większą, coraz bardziej rosnącą liczbę osób, które mają uprawnienia emerytalne. To jest coś, co jest bardzo groźne. To, że młodzi ludzie mają coraz mniejsze dochody, którymi dysponują, ponieważ muszą oddawać je na tych, którzy już nie pracują, już nie mogą pracować, nie chcą pracować, ale przede wszystkim z uwagi na wiek, stan zdrowia nie pracują, sprawia, że ci młodzi ludzie mają taką sytuację materialną, iż boją się decydować na zakładanie rodzin, nie mają gdzie ani za co wyprowadzić się od swoich rodziców, nie stać ich na własne mieszkanie, nie mają dzieci.</u>
          <u xml:id="u-387.2" who="#PrzemysławWipler">W tej sytuacji hojność, którą Wysoka Izba planuje okazać seniorom, tym, którzy są w szczególnie trudnej sytuacji, ponieważ utracili współmałżonka, jest czymś, co z jednej strony, można powiedzieć, jest szlachetne, a z drugiej strony rodzi bardzo ważne pytanie, czy nas długofalowo na to stać.</u>
          <u xml:id="u-387.3" who="#PrzemysławWipler">Mamy sytuację, w której emeryci nie żyją godnie. Absolutna większość nie żyje godnie. Oczywiście mamy emerytów, którzy mają po kilkanaście, po kilkadziesiąt tysięcy emerytury. Są tacy, są w polityce, nie tylko dlatego, że mają emerytury europosłów czy mają emerytury poselskie, wojskowe, mundurowe itd… Ale olbrzymia liczba Polaków ma emerytury bardzo skromne. Jesteśmy w sytuacji, że osoby, które utraciły współmałżonka i są w wieku emerytalnym, mają dostać dodatek do emerytury. Byłoby niezrozumiałe dla kogoś, gdybyśmy występowali przeciw czemuś takiemu. Godząc się na wdowią emeryturę, wdowią rentę, na ten dodatek… Wiem, że gdybym zrobił inaczej, to miałbym problem, żeby spojrzeć w oczy mojej kochanej teściowej. Wielu ludzi jest w takiej sytuacji, że siedzimy i rozmawiamy, są ludzie, którym staramy się pomagać jako ich dzieci, jako ich wnuki. Ale mamy też poczucie niesprawiedliwości systemowej z powodu tego, w jaki sposób system emerytalny, który czasami nie zasługuje wręcz na nazwę „system”, był kształtowany, jak się zmieniał, jak transformował w trakcie ostatnich kilkudziesięciu lat. Jest bardzo wiele rzeczy do naprawienia w tym wymiarze. Przede wszystkim ważne jest zbudowanie mechanizmów, by osoby, które jeszcze nie są emerytami, miały efektywne, dobre narzędzia do oszczędzania własnych środków na emeryturę, żeby nie byli zależni od państwa, żeby mieli dodatkowe źródła dochodów. To dotyczy tych osób, które teraz są aktywne. My o tym nie rozmawiamy, a to jest bardzo ważny aspekt, bardzo ważny element.</u>
          <u xml:id="u-387.4" who="#PrzemysławWipler">Chciałbym przypomnieć w tym punkcie, że Konfederacja zrobiła coś, co jest bardzo ważne dla wielu emerytów. Z jednej strony chcemy zwiększać im świadczenie, dać dodatkowe świadczenie, z drugiej strony leży w zamrażarce już jakieś 7 miesięcy nasz projekt podniesienia kwoty wolnej do 60 tys. zł, co obiecał pan premier Donald Tusk. Gdy patrzę, o jakich kwotach teraz mówimy, o jakiej wysokości dodatków, to pytam: co, część tego dodatku znów będzie opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych? Gdybyście wprowadzili to, co obiecał premier w trakcie kampanii wyborczej, co obiecywała pani minister Leszczyna, co obiecywało bardzo wielu polityków obecnie rządzącej koalicji, to byłoby to bardzo odczuwalne dla wielu emerytów i byłoby to kwotowo również odczuwalne, podobnie jak renta wdowia.</u>
          <u xml:id="u-387.5" who="#PrzemysławWipler">Będziemy głosować, będziemy to wspierać, tak by dalej pracować nad tym projektem. Jednocześnie zwracamy uwagę na te wszystkie niebezpieczeństwa, ryzyka i troski, z którymi związane jest funkcjonowanie polskiego systemu emerytalnego. To przejaw naszej odpowiedzialności nie tylko za obecnych emerytów, ale i za osoby, które obecnie pracują i chcą żyć w Polsce, zarabiać w Polsce. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-387.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Proszę?)</u>
          <u xml:id="u-388.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-388.3" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Bardzo proszę.)</u>
          <u xml:id="u-388.4" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dolniak: I dlatego brawa były z tej strony.)</u>
          <u xml:id="u-388.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Zaskoczony, jesteś w szoku.)</u>
          <u xml:id="u-388.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ja z panem posłem znamy się kawał czasu, tak że jak rozmawiamy, to niech pan nie będzie w szoku. A dziękuję…</u>
          <u xml:id="u-388.7" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Nie jestem.)</u>
          <u xml:id="u-388.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Mówię do pana kolegi.</u>
          <u xml:id="u-388.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">A dziękuję dlatego, że po prostu powinienem to zrobić. I zrobiłem.</u>
          <u xml:id="u-388.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Adam Gomoła.</u>
          <u xml:id="u-388.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, 19 osób zgłosiło się do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-388.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze uzupełnić tę listę? Jeżeli nie, to ją zamykam.</u>
          <u xml:id="u-388.13" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas na zadawanie pytania na minutę.</u>
          <u xml:id="u-388.14" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Witolda Tumanowicza z Konfederacji o zabranie głosu. Chyba nie widzę pana posła.</u>
          <u xml:id="u-388.15" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mariusz Krystian, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-388.16" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Skonieczka, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-388.17" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Joanna Wicha, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-388.18" who="#komentarz">(Poseł Joanna Wicha: To mnie pan marszałek zaskoczył.)</u>
          <u xml:id="u-388.19" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#JoannaWicha">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jedno z pytań, jakie bardzo często zadają mi szczególnie starsze osoby, to pytanie o to, co z rentą wdowią. To projekt, na który czeka wiele przede wszystkim starszych kobiet, kobiet, które wychowały swoje dzieci i na wiele lat zrezygnowały z pracy, niejednokrotnie wróciły do pracy zawodowej dorywczo, gdzieś u znajomych, jako pomoc, na czarno. Z dzisiejszej perspektywy możemy to różnie oceniać, ale takie kiedyś były czasy. Beneficjentkami programu będą właśnie takie osoby, te, które nigdy w pełni nie wróciły na rynek pracy, bo trzeba było zająć się dziećmi, starszymi osobami potrzebującymi opieki, takie, które zamiast zarabiać, dorabiały. Nie oznacza to, że nie pracowały — jednocześnie na ich głowie były najczęściej wielodzietne albo wielopokoleniowe rodziny. Dlatego dzisiaj w ich imieniu opowiadam się za projektem dotyczącym renty wdowiej, bo to dla nas także pierwszy krok, aby udowodnić, że praca opiekuńcza to także praca. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Artur Jarosław Łącki, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#ArturJarosławŁącki">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Oczywiście to jest bardzo potrzebny projekt. Myślę, że cała Koalicja Obywatelska będzie za tym projektem. Ale nie wiem, czy pani minister sobie zdaje sprawę, że ten projekt też nie obejmie wszystkich Polek i Polaków, jeśli chodzi o ten zasiłek. Weźmy taką sprawę. Jeśli obydwoje małżonkowie będą na emeryturze i jeden umrze, to wiadomo, drugi dostanie ten zasiłek, o którym dyskutujemy. Ale weźmy taki przypadek: jeśli na emeryturze jest tylko kobieta, mąż jeszcze pracuje na etacie i umrze, a zazwyczaj tak bywa, teraz u mnie było kilka takich przypadków, to kobieta, w zależności od tego, ile on pracował, dostanie jedną pensję — jeśli pracował do 10 lat, jeśli powyżej 10 lat do 15 lat — dostanie trzy pensje, a jeśli więcej niż 15 lat — dostanie sześć pensji. Weźmy też taki przypadek: jeśli żona jest na emeryturze, a mężem jest szewc, krawiec, osoba prowadząca drobną działalność gospodarczą, to jeśli on umrze, ta wdowa nie dostanie nic.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Renta rodzinna.)</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#ArturJarosławŁącki">A więc może warto byłoby się pochylić również nad tymi osobami? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Iwona Karolewska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#komentarz">(Poseł Iwona Karolewska: Nie zauważyłam, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-392.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czego pani nie zauważyła?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#IwonaKarolewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako wieloletnia pracownica Zakładu Ubezpieczeń Społecznych m.in. przyznająca renty rodzinne jestem dumna, że dzisiaj mogę brać udział w uchwalaniu przepisów o rencie wdowiej. Przez wiele lat byłam świadkiem ludzkich dramatów, kiedy po śmierci współmałżonka poza stratą emocjonalną wdowy i wdowców dotykał cios ekonomiczny, ponieważ czynsz się nie zmieniał, rachunki się nie zmieniały, natomiast spadały na barki tylko jednej osoby. Wdowy i wdowcy tracili świadczenie, choć ich współmałżonkowie odprowadzali składki emerytalne przez wiele lat.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#IwonaKarolewska">Zrozumienie potrzeb osób starszych i zapewnienie im godnych warunków życia to priorytet rządu Donalda Tuska. Wprowadzamy rozwiązania, które wspierają seniorów także w wymiarze ekonomicznym. Dajemy seniorom godność, by jesień życia była dla nich czasem należnego odpoczynku po latach ciężkiej pracy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-393.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Artur Szałabawka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Alicja Łepkowska-Gołaś, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#AlicjaŁepkowskaGołaś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W mediach pojawiły się informacje, że na projekcie dotyczącym renty wdowiej skorzystają najbardziej osoby zamożne, niewielka grupa emerytów, których emerytury wynoszą po kilkanaście tysięcy złotych miesięcznie. Moje pytanie brzmi: Czy to prawda i czy poprawki rządowe będą zmierzać do tego, by renta wdowia trafiła przede wszystkim do mniej zamożnych seniorów, którzy mierzą się z największymi trudnościami ekonomicznymi po śmierci małżonka? Będę zobowiązana. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Małgorzata Tracz.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">A nie, przepraszam, pani poseł Iwona Maria Kozłowska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-396.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam serdecznie. Źle spojrzałem na listę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Nic się nie stało, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#IwonaMariaKozłowska">Panie Marszałku! Panie Ministry! Wysoka Izbo! Bieda wśród osób starszych to realny problem, który dotyka wiele polskich seniorek i seniorów. Są to w szczególności osoby, których współmałżonek umiera przedwcześnie, bo na śmierć najbliższej osoby nigdy nie ma odpowiedniego czasu. Kiedy współmałżonkowie żyją razem, mogą wspólnie pokrywać wydatki z dwóch emerytur lub rent. Po śmierci jednego z nich pozostający senior często staje przed poważnymi problemami, nie tylko emocjonalnymi, ale również finansowymi. Wprowadzenie renty wdowiej może pomóc przetrwać trudny czas, choć z pewnością nie zastąpi ukochanej osoby. Nie zawsze osoba starsza może liczyć na pomoc i wsparcie rodziny, a polski senior powinien żyć godnie, z poczuciem bezpiecznej przyszłości, w miejscu, w którym spędził najszczęśliwsze, najpiękniejsze chwile swojego życia.</u>
          <u xml:id="u-397.2" who="#IwonaMariaKozłowska">Panie Ministry! Co w sytuacji, kiedy wdowa lub wdowiec nie mają ustalonego prawa do emerytury? Jak to się rozegra wówczas i czy taka pomoc, takie wsparcie będzie dla drugiej osoby? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-397.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, pani posłanko.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Małgorzata Tracz, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#MałgorzataTracz">Panie Marszałku! Panie Ministry! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o rencie wdowiej to projekt obywatelski. Jednak jest to projekt wspierany przez rząd koalicji 15 października. Bardzo się cieszę, że będziemy dalej nad nim pracować i że jest zgoda wśród partii tworzących koalicję 15 października co do proponowanych kierunków zmian.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#MałgorzataTracz">Według rządu z tego świadczenia może skorzystać nawet do 2 mln osób starszych, które i tak przechodzą bardzo trudny czas po śmierci najbliższej osoby, a którym renta wdowia da możliwość utrzymania dotychczasowego poziomu życia. Tak jak program 500+ zadbał o najmłodszych, tak renta wdowia zadba o najstarszych. To jest właśnie sprawiedliwość społeczna i solidarność społeczna, bo to jest dbanie o tych najsłabszych. I rząd koalicji 15 października będzie to robił.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Wanda Nowicka, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-400.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#WandaNowicka">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministry! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekt dotyczący renty wdowiej jest jednym z najbardziej oczekiwanych społecznie projektów. Z tego też powodu Lewica zaangażowała się zarówno w stworzenie tego projektu, jak i w zbiórkę podpisów. Co więcej, o ten projekt ustawy najczęściej pytają ludzie, których spotykamy na ulicach czy gdziekolwiek. I pytanie zawsze brzmi: Kiedy będzie renta wdowia? Czy na pewno ją wprowadzicie? Zawsze twierdziłam, że to się uda, i cieszę się, że już jesteśmy tak blisko osiągnięcia tego. A że jest to potrzebne, to widać, bowiem jest to wyraz rzeczywiście sprawiedliwości dziejowej. Ponieważ już wspieramy dzieci i młodzież dużymi kwotami budżetowymi, teraz czas na tych, którzy są rzeczywiście w najtrudniejszej sytuacji, czyli seniorów. Chciałabym zapytać o kwestie finansowe: Czy mogłabym prosić o informację, ile to tak naprawdę będzie nas kosztowało? Jak wydatki na rentę wdowią będą się miały do wydatków na 800+? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Katarzyna Matusik-Lipiec, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-402.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#KatarzynaMatusikLipiec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Obowiązujące obecnie przepisy prawa w przypadku zbiegu prawa do kilku świadczeń emerytalno-rentowych nakładają na osobę uprawnioną do tych świadczeń obowiązek wyboru jednego świadczenia. Dla wielu osób śmierć współmałżonka oznacza nie tylko osobistą tragedię, ale też znaczące pogorszenie sytuacji ekonomicznej. Rachunki, opłaty, które kiedyś były ponoszone wspólnie, nadal pozostają. Dzisiaj dzięki proponowanym zmianom w pierwszym wariancie osobie uprawnionej do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku będzie również przysługiwało 50% jego emerytury, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego czy renty. Drugi wariant daje możliwość przyznania świadczenia emertytalnego, przedemerytalnego, renty i to świadczenie będzie mogło być powiększone o 50% renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#KatarzynaMatusikLipiec">Procedowany dzisiaj obywatelski projekt ustawy o wprowadzeniu tzw. renty wdowiej uzyskał poparcie premiera Donalda Tuska, ale również całej koalicji 15 października. Jeśli procedowana ustawa zostanie przyjęta przez Sejm, jej przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2025 r. Mam pytanie do pani minister: Od kiedy będzie można składać stosowne wnioski o wypłatę tzw. renty wdowiej? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-403.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-404.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rząd koalicji 15 października miał 4 miesiące, aby kierownictwo resortu przygotowało stanowisko rządu i skutecznie przeprowadziło przez rząd. Jeśli chodzi o rząd Prawa i Sprawiedliwości, Komisja Polityki Społecznej i Rodziny pod dowództwem przewodniczącej pani poseł Urszuli Rusieckiej przez 8 miesięcy w poprzedniej kadencji parlamentu…</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Mosiński: Nazwiska nie przekręcamy.)</u>
          <u xml:id="u-405.2" who="#TadeuszTomaszewski">Rusecka, tak, dobrze.</u>
          <u xml:id="u-405.3" who="#TadeuszTomaszewski">…skutecznie nie prowadziła prac nad tym projektem. Chciałem zapytać przedstawicieli ministerstwa. Po pierwsze, bardzo ważnym elementem, gdy odchodzi jedna osoba, jest kwestia wysokości zasiłku pogrzebowego. Na jakim etapie znajdują się prace związane z podwyższeniem zasiłku pogrzebowego? Od kiedy jest szansa, żeby ten zwiększony zasiłek mógł zafunkcjonować? Po drugie, oprócz tych rozwiązań, o których dzisiaj rozmawiamy, sygnalizowane są również przez panią minister Marzenę Okła-Drewnowicz inne projekty na rzecz aktywizacji seniorów. Chciałbym zapytać: Na jakim etapie one się znajdują i kiedy jest szansa, że zostaną przedłożone Wysokiej Izbie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Magdalena Łośko, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#MagdalenaŁośko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo cieszy fakt, że dziś pochylamy się nad zapisami ustawy dotyczącej tzw. renty wdowiej. Wprowadzenie renty wdowiej w polskim systemie ubezpieczeń społecznych i świadczeń to dorównanie standardom obowiązującym w krajach Unii Europejskiej. Jest to ustawa, której wprowadzenie było bardzo wyczekiwane przez społeczeństwo. Nie było spotkania, na którym nie padałyby pytania o te rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#MagdalenaŁośko">Po traumatycznym wydarzeniu, jakim jest strata bliskiej osoby, w tym przypadku żony lub małżonka, bardzo często dochodzi do wtórnej traumy, jaką jest ograniczenie środków do życia. Przykładowo, kobieta dostaje 2200 zł emerytury, a jej małżonek 2647 zł. W przypadku śmierci małżonka renta rodzinna dla kobiety po obliczeniu wynosi jedynie 2250 zł, jedno świadczenie do wyboru, a wiele podstawowych kosztów życia jak czynsz czy leki pozostaje na tym samym poziomie. Renta wdowia to poprawa sytuacji osób najuboższych i proponowane rozwiązania są potrzebne. Pytanie do pani minister: Co z osobami z nieuregulowanymi świadczeniami? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-407.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Barbara Dolniak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-408.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#BarbaraDolniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak zostało powiedziane na tej sali, przedmiotowy projekt jest projektem obywatelskim. Pan marszałek już wcześniej wskazał, że wpłynął on w kwietniu 2023 r., a dokładnie 11 kwietnia, i od tego czasu co? Poprzednia władza nie zrobiła niczego. Nie nadała skutecznego biegu, ten projekt leżał sobie w szufladzie. Dopiero obecny rząd nadał skuteczny bieg i mamy dzisiaj kolejną debatę nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#BarbaraDolniak">Pani poseł mówi, że propozycja rządu ma skromny charakter. Ale wy w czasie rządów nie zaproponowaliście niczego, nawet takiego skromnego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-409.2" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Kłamstwo!)</u>
          <u xml:id="u-409.3" who="#BarbaraDolniak">Gdybyście zaproponowali, to przy waszej większości pewnie byście w tej sali to przegłosowali. Nic nie zrobiliście. I dzisiaj pani ma czelność mówić o tym, że to skromna propozycja? Tak, tak, wy dzisiaj zgłaszacie wskaźnik 60-procentowy, chcecie nawet przebić projekt obywatelski, tylko żadnego wyliczenia do tego, żadnego odniesienia do stanu budżetu, stanu złego, który niestety spowodowaliście. Usta pełne frazesów i działania pod publiczkę. Tak można określić wasze postępowanie, nie tylko w tej sprawie. Nie zrobiliście niczego i dzisiaj, pani poseł, ma pani odwagę mówić, że propozycja rządu ma skromny charakter? Trzeba było wprowadzić ten skromny charakter.</u>
          <u xml:id="u-409.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-409.5" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Wprowadziliśmy inne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ale nie te.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Mosiński, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#JanMosiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan marszałek pozwolił sobie na taką uwagę w naszą stronę, że mamy lekceważący stosunek do tego projektu, bo się śmiejemy. Nie, my żartowaliśmy z Lewicy, że po raz kolejny dała się ograć Donaldowi Tuskowi, bo to wy wprowadzacie te liberalne zmiany do VAT-owskiego projektu ustawy, a nie Donald Tusk. On zrzuci winę na was. I tak tutaj pytaliśmy: Czy Lewica idzie już drogą lewicy kawiorowej?</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#JanMosiński">A teraz ad rem. Renta wdowia w mocno okrojonej wysokości. Po drugie, 800+ do redukcji. Po trzecie, mniejsze pieniądze dla emerytów w roku 2025 i w latach następnych. Milion emerytów pozbawionych czternastej emerytury. Co będzie następne? Może Donald Tusk przy poparciu Lewicy w roku 2026 zamrozi płacę minimalną? Rząd koalicji 15 grudnia rękami Lewicy zdemolował obywatelski projekt ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który wprowadza tzw. rentę wdowią. Nasze poprawki, które zgłosiliśmy, złożone przez panią przewodniczącą Urszulę Rusecką, są swoistym sprawdzianem waszych intencji. Swoistym sprawdzam, czy chcecie faktycznie pomóc, czy tylko będziecie kroić, tak jak chce Donald Tusk. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-411.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-411.3" who="#komentarz">(Poseł Wanda Nowicka: Emeryci się nie nabiorą na wasze poprawki.)</u>
          <u xml:id="u-411.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Mosiński: Spokojnie, spokojnie, pani poseł.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Dąbrowska-Banaszek, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoki Sejmie! Obecnie procedowany projekt obywatelski miał w założeniu w niedługim czasie poprawić finanse określonej grupy osób po śmierci współmałżonka, tak by ich finanse nie były zredukowane z dnia na dzień. Miała to być realna pomoc dla seniora. Po wprowadzeniu poprawek ten projekt ustawy różni się od wersji pierwotnej. Publikowane są informacje o kolejnych modyfikacjach.</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Moje pytania: Czy dodatkowe pieniądze zyskają osoby, które już teraz pobierają renty rodzinne po zmarłym małżonku? Czy będzie brany pod uwagę staż małżeński? Jeśli tak, czy są określone jakieś kryteria? Opóźnia się czas wypłaty tego świadczenia w porównaniu z pierwotnym projektem. Czy opieka nad osobą z niepełnosprawnościami będzie miała wpływ na wcześniejszą wypłatę tego dodatkowego świadczenia? Samotny rodzic opiekun po śmierci współmałżonka wypełnia zadania dwóch osób. Dodatkowe fundusze pomogłyby mu lepiej wypełniać te podwójne obowiązki. Proszę o odpowiedź na moje pytania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Piotr Paweł Strach, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-414.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#PiotrPawełStrach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do naszego rządu, bardzo proste. Czy po prostu nas na to stać? Łatwo jest wydawać miliardy złotych na kolejne świadczenia. Oczywiście wielu grupom w Polsce należy pomagać, jest ich bardzo dużo, wszyscy są tzw. najbardziej potrzebujący. A ja pytam, czy rzeczywiście w tym momencie nie jest najważniejsze bezpieczeństwo. Czy stać nas na kontrakty, które zawieramy bardzo często na kredyt, kredyt często również z zagranicznych firm, z Korei czy ze Stanów Zjednoczonych? Czy nas na to stać, aby z jednej strony kredytować się na najważniejsze według mnie zakupy dotyczące obronności, a z drugiej strony lekką ręką wydawać miliardy na różnego rodzaju świadczenia, które pochodzą wprost z budżetu? To nie są żadne inwestycje, tylko to są świadczenia społeczne, pomocowe. A więc ponawiam moje pytanie, panie premierze, czy nas na to stać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Urszula Rusecka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#UrszulaRusecka">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Panie marszałku, to nie był śmiech z tej ustawy, dlatego że my tę ustawę popieramy. Myśmy mieli 7 miesięcy, teraz też mija 7 miesięcy. Wypowiadaliśmy się, że jesteśmy za wprowadzeniem również tego typu rozwiązań dla emerytów. Ale nie mogę się zgodzić ze stwierdzeniem pani Dolniak, która mówiła, że nie zrobiliśmy nic. Życzę państwu, abyście mogli po skończonej kadencji powiedzieć, że tyle samo zrobiliście dla seniorów, ile rząd Prawa i Sprawiedliwości. Przede wszystkim obniżenie wieku emerytalnego, trzynasta, czternasta emerytura, waloryzacja na niespotykaną skalę, kwota wolna od podatku — 30 tys., której wy nie wprowadziliście, czyli pewna grupa seniorów po prostu nie płaci od emerytur podatków. Natomiast nasz śmiech był z politowaniem, panie marszałku, dlatego że premier Tusk tej ustawie po prostu wybił zęby. I jeszcze te poprawki, które bardzo ograniczają tę ustawę, kazał złożyć wam, Lewicy, a nie Platformie Obywatelskiej, żebyście byli twarzą właśnie tej okrojonej, z wybitymi zębami ustawy. I dlatego wasze sondaże niestety pikują. Taka jest prawda, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ostatnią rzeczą, której bym życzył Lewicy, jest to, żeby o nasze sondaże martwiło się Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-418.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Skonieczka, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-418.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#MarcinSkonieczka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje pytanie dotyczy tego, czy to rozwiązanie rzeczywiście jest sprawiedliwe społecznie, ponieważ ono nie obejmuje osób żyjących w związkach nieformalnych, ono też nie obejmuje takich sytuacji, w których jedna z osób musiała się rozwieść ze współmałżonkiem kilka lat przed jego śmiercią i jest osobą samotną, nie obejmuje też osób, które są samotne, a mają niskie emerytury. W Polsce mediana emerytur to jest 2918 zł, czyli połowa emerytów dostaje mniej niż wynosi kwota, o której powiedziałem. A patrząc z drugiej strony, pytanie, czy to jest sprawiedliwe międzypokoleniowo, ponieważ co prawda dzisiaj na 100 pracujących przypada 40 emerytów, ale w związku z tym, że rodzi się coraz mniej ludzi, coraz mniej ludzi wchodzi na rynek pracy, w 2050 r. na 100 pracujących przypadnie 75 emerytów. I czy to rozwiązanie zapewni wystarczające składki na pokrycie tych wypłat? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Myślę, że w uregulowaniu sytuacji związków nieformalnych pomoże ustawa, którą proponujemy — pani ministra Kotula ją prowadzi — o związkach partnerskich. Tak że za chwilę to zrobimy.</u>
          <u xml:id="u-420.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-420.3" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Nie przejdzie.)</u>
          <u xml:id="u-420.4" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Nie ma co, nie przejdzie, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-420.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ministra rodziny, pracy i polityki społecznej pani Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.</u>
          <u xml:id="u-420.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo serdecznie proszę panią ministrę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najpiękniejszą cechą związku dwojga bliskich sobie ludzi jest to, że idąc wspólnie przez życie, każde przeżywane szczęście mogą mnożyć przez dwa, a każdą troskę dzielić na pół. Takie osoby wspólnie wypracowują swój dorobek, wspólnie zakładają rodzinę, wychowują dzieci i często cieszą się wnukami. Z trudami i kosztami codziennego życia także mierzą się wspólnie, wspierając się nie tylko emocjonalnie, ale i finansowo. Wspólnie opłacają mieszkanie i rachunki, dzielą się także innymi kosztami jesieni życia, bo przecież wraz z wiekiem pojawiają się nowe wydatki: na leki, na rehabilitację, na dodatkową opiekę.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Nadchodzi jednak taka smutna chwila, kiedy jedno z małżonków umiera. Pożegnanie najbliższej osoby to ogromna strata, ból, cierpienie, żałoba. Nic i nikt nie są w stanie tego zmienić. Nic i nikt nie są w stanie złagodzić żałoby po stracie kogoś, z kim dzieliło się życie. Ale dla osoby starszej, dla emeryta czy emerytki śmierć żony lub męża to nie tylko emocjonalny cios. To również cios w życiową stabilizację i poczucie bezpieczeństwa, w domowy budżet i wydatki, których nie zmniejsza nawet najgłębsza żałoba. Po odejściu najbliższej osoby nie znikają troski dnia codziennego, które do tej pory spoczywały na barkach dwójki ludzi. Bo przecież opłata za czynsz nie zmniejsza się o połowę. Naprawa pralki czy wymiana lodówki nie kosztuje mniej. Nadal trzeba płacić rachunki za ogrzewanie mieszkania, za prąd, za gaz.</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Pod względem finansowym moment utraty żony lub męża jest szczególnie trudny dla najuboższych emerytów, choć oczywiście nie tylko dla nich. Ryzyko pogorszenia się sytuacji ekonomicznej, a czasem nawet ryzyko popadnięcia w biedę, to coś, na co odpowiedzialne, troskliwe i opiekuńcze państwo nie może zamykać oczu, tym bardziej kiedy to ryzyko widzą i słusznie sprzeciwiają się mu obywatele i obywatelki, a dokładnie tak jest w tym przypadku.</u>
          <u xml:id="u-421.3" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Renta wdowia to nowe, doniosłe społecznie rozwiązanie pozwalające łączyć własną emeryturę z częścią emerytury po zmarłym współmałżonku. Renta wdowia to odpowiedź na zagrożenie ubóstwem osób starszych. To wsparcie dla nawet 2 mln seniorów, którym wzrosną świadczenia emerytalno-rentowe.</u>
          <u xml:id="u-421.4" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Projekt ustawy o rencie wdowiej to obywatelski projekt zainicjowany jeszcze w 2022 r. przez Lewicę, OPZZ i 20 innych organizacji społecznych. To projekt, pod którym podpisało się ponad 200 tys. obywateli i obywatelek dostrzegających potrzebę wsparcia osób starszych, wdów i wdowców przez państwo. To projekt złożony jeszcze w poprzedniej kadencji Sejmu, ale niestety przez poprzednią, prawicową większość schowany głęboko do szuflady. Na szczęście decyzją marszałka Szymona Hołowni, większości parlamentarnej i obecnego rządu to także projekt, nad którym dziś pracujemy i nad którym prace szczęśliwie finalizujemy, a przede wszystkim to projekt, który ma poparcie całego rządu. To projekt popierany przez rząd koalicji 15 października, rząd Koalicji Obywatelskiej, Lewicy, Trzeciej Drogi. Poparcie dla tego projektu, gotowość całej koalicji do prac nad nim, wypracowane wspólnie poprawki, które czynią go możliwym do realizacji już od 1 stycznia przyszłego roku, a które w imieniu Rady Ministrów składam na ręce pana marszałka, to wyraz naszej wspólnej odpowiedzialności za osoby starsze, ale i za całą naszą wspólnotę — wspólnotę opartą na takich wartościach, jak godność, bezpieczeństwo i międzypokoleniowa solidarność.</u>
          <u xml:id="u-421.5" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Renta wdowia to świadczenie kierowane bezpośrednio do wdów i wdowców, ale korzystne także dla ich dzieci i wnuków, bo dziś, kiedy umiera starsza mama lub ojciec, babcia lub dziadek, to właśnie na barkach młodszych członków rodziny spoczywa odpowiedzialność za wsparcie osamotnionej osoby, która pozostała przy życiu. Renta wdowia to krok w kierunku większej niezależności i samodzielności osób starszych, a zatem ważny krok w kierunku zabezpieczenia ich godności — godności, która należy się każdemu bez względu na wiek, bez względu na sytuację życiową.</u>
          <u xml:id="u-421.6" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Rady Ministrów zgłaszam poprawki i jednocześnie deklaruję pełne poparcie rządu dla projektu ustawy o rencie wdowiej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-421.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pan minister Sebastian Gajewski.</u>
          <u xml:id="u-422.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#SebastianGajewski">Szanowny Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! 20 listopada 2012 r. posłowie i posłanki Sojuszu Lewicy Demokratycznej z posłanką Anną Bańkowską, autorką projektu, na czele po raz pierwszy złożyli projekt ustawy, który przewidywał możliwość łączenia prawa do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku z prawem do innego, własnego świadczenia emerytalno-rentowego, własnej emerytury, własnej renty. Od tego czasu rozwiązanie to określane jest mianem renty wdowiej. Trzeba było 12 lat, aby za sprawą Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej kierowanego przez posła Arkadiusza Iwaniaka i przewodniczącego Sebastiana Koćwina z Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych to rozwiązanie dzisiaj mogło stanąć przed Wysoką Izbą z pozytywnym stanowiskiem rządu. Jesteśmy więc dzisiaj na końcu bardzo długiej drogi, na której pierwszy krok zrobiono lata temu — byśmy, dzisiaj procedując nad projektem obywatelskim po miesiącach trzymania go w zamrażarce za czasów Zjednoczonej Prawicy, mogli dać polskim seniorkom i seniorom, wdowom i wdowcom to, co im się od dawna należy. Dlaczego? Dlatego że i renta rodzinna, i emerytura wypłacane są ze składek, które płacimy przez całe życie. Oczywiste jest, że po śmierci współmałżonka powinniśmy móc korzystać z obu świadczeń, na które pracowaliśmy całe życie.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#SebastianGajewski">Projekt ten rozwiązuje też niektóre systemowe wady polskiego systemu emerytalnego, na które zwracały i zwracali uwagę panie posłanki i panowie posłowie.</u>
          <u xml:id="u-423.2" who="#SebastianGajewski">Rada Unii Europejskiej w lipcu przyjęła raport o adekwatności emerytur, w którym wskazano, że jednym z problemów naszego systemu emerytalnego jest luka płciowa. Kobiety żyją dłużej, ale ich świadczenia są niższe. Renta wdowia po części rozwiąże niektóre problemy wynikające z tego stanu rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-423.3" who="#SebastianGajewski">Częścią drogi, którą przeszedł projekt obywatelski, jest także stanowisko Rady Ministrów przyjęte w ostatnich dniach przez rząd koalicji 15 października. Stanowisko to odzwierciedla postanowienia umowy koalicyjnej, w której liderzy Koalicji Obywatelskiej, Polski 2050, Polskiego Stronnictwa Ludowego i Nowej Lewicy zobowiązali się w imieniu swoich formacji do zapewnienia godnych warunków życia emerytom i rencistom, w tym do wprowadzenia rozwiązań gwarantujących seniorom godne warunki po śmierci współmałżonka.</u>
          <u xml:id="u-423.4" who="#SebastianGajewski">Ten cel realizuje projekt ustawy, nad którym mamy przyjemność procedować. Rolą stanowiska rządu jest jednak nie tylko sformułowanie oceny i poparcie bądź nie projektu ustawy, ale także wskazanie dróg, za pomocą których można go udoskonalić, a przede wszystkim dostosować do aktualnej rzeczywistości, aktualnych potrzeb i możliwości. Ma to znaczenie w szczególności dzisiaj, gdy procedujemy nad jednym z projektów obywatelskich zgłoszonych jeszcze w zeszłej kadencji i miesiącami mrożonych przez polityków Zjednoczonej Prawicy.</u>
          <u xml:id="u-423.5" who="#SebastianGajewski">Z tego powodu w stanowisku Rada Ministrów zasugerowała Wysokiej Izbie wprowadzenie poprawek, które zaktualizują projekt i umożliwią jego sprawne wejście w życie, aby w pełni zrealizować sformułowany w uzasadnieniu tego projektu cel, to jest zapobieżenie degradacji ekonomicznej gospodarstwa domowego wskutek śmierci małżonka. Poprawki, po pierwsze, precyzują krąg osób uprawnionych do renty rodzinnej, które mogą skorzystać z przewidzianej w projekcie reguły jej zbiegu z emeryturą lub rentą przysługującą wdowie lub wdowcowi. Proponujemy, aby z tej reguły zbiegu mogły skorzystać osoby po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, a zatem 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, które do chwili śmierci małżonka pozostawały we wspólności małżeńskiej z tym małżonkiem, a prawo do renty rodzinnej nie zostało nabyte wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-423.6" who="#SebastianGajewski">Po drugie, są to poprawki dookreślające kształt limitu, którego nie mogą razem przekroczyć renta rodzinna i część drugiego świadczenia. Proponujemy, aby ten limit wynosił trzykrotność minimalnej emerytury. Dzisiaj jest to kwota ok. 5,3 tys. zł, w kolejnych latach oczywiście będzie wyższa, bo co roku minimalna emerytura rośnie.</u>
          <u xml:id="u-423.7" who="#SebastianGajewski">Po trzecie, są to poprawki dotyczące daty wejścia w życie projektu oraz etapów jego wdrażania: od możliwości składania wniosków do ostatecznej docelowej wysokości drugiego podlegającego wypłacie świadczenia łączonego z rentą rodzinną. W tych poprawkach proponujemy, ażeby projekt wszedł w życie 1 stycznia 2025 r. i aby od tej daty można było składać stosowne wnioski do wykonawców zabezpieczenia społecznego: ZUS-u, KRUS-u czy Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA. Proponujemy także, aby to świadczenie w zbiegu przewidzianym w projekcie ustawy było wypłacane od 1 lipca 2025 r.</u>
          <u xml:id="u-423.8" who="#SebastianGajewski">Wreszcie model kroczący, który wynika ze zgłoszonych przez Radę Ministrów poprawek, zakłada, że drugie świadczenie pozostające w zbiegu łączone na zasadzie przewidzianej w projekcie w 2025 r. będzie wypłacane w wysokości 15%, w 2026 r. — w wysokości 15%, a w 2027 r. — w wysokości 25%.</u>
          <u xml:id="u-423.9" who="#SebastianGajewski">Jako Rada Ministrów jesteśmy także pełni uznania dla dotychczas zgłoszonych i przyjętych poprawek do projektu. Dzięki nim rozwiązano wiele problemów natury organizacyjnej, proceduralnej i technicznej, które mogłyby się pojawić w praktyce po wejściu w życie projektu w jego pierwotnej wersji. Problemy te były sygnalizowane w stanowisku rządu i zostały rozwiązane już w czasie pierwszego czytania, za co chciałbym bardzo serdecznie podziękować pani posłance, przewodniczącej Katarzynie Ueberhan. Mowa tu choćby o sprecyzowaniu katalogu świadczeń emerytalno-rentowych, do których stosuje się zasady przewidziane w projekcie czy reguły stosowania tych zasad, gdy świadczeniobiorca jest uprawniony do więcej niż dwóch świadczeń jednocześnie.</u>
          <u xml:id="u-423.10" who="#SebastianGajewski">Na wstępie powiedziałem, że jesteśmy na końcu drogi, którą rozpoczęto w 2012 r. To prawda, ale można powiedzieć, że ta droga także po wejściu w życie projektu będzie otwarta. Nie tylko dlatego, że w rządzie koalicji 15 października nie ustajemy w pracach nad poprawą sytuacji społeczno-ekonomicznej osób starszych. O tym mówiła pani posłanka Wioleta Tomczak, która prosiła o kolejne projekty ustaw poprawiające sytuację osób starszych. Obiecuję, że tych projektów nie zabraknie. Pracujemy w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nad kolejnymi rozwiązaniami. Ale droga ta jest otwarta także dlatego, że w poprawkach, które zgłosiła Rada Ministrów do projektu, nad którym procedujemy, przewidujemy mechanizm ewaluacji tego projektu w 2028 r.</u>
          <u xml:id="u-423.11" who="#SebastianGajewski">Dlatego chciałbym bardzo serdecznie poprosić panie posłanki i panów posłów o poparcie projektu oraz poprawek zgłoszonych przez rząd w drugim czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-423.12" who="#SebastianGajewski">Korzystając z tego, że zostało mi jeszcze kilka minut wystąpienia, chciałbym również odnieść się do pytań, które zostały zadane przez panie posłanki i panów posłów. W pierwszej kolejności chciałbym odpowiedzieć na pytanie pani posłanki Wandy Nowickiej o koszty tego projektu. To bardzo ważne i potrzebne pytanie, bo jeśli proponujemy jakieś rozwiązanie, to zawsze powinniśmy powiedzieć, ile ono kosztuje i z czego zamierzamy je sfinansować. Koszty tego projektu w 2025 r. szacujemy na 3–4 mld zł. Jest to oczywiście uzależnione od liczby osób, które zechcą skorzystać z uprawnienia do pobierania renty rodzinnej oraz części własnego świadczenia. W 2026 r. jest to kwota od 6 mld zł do 9 mld zł, a w 2027 r. — od 11 mld zł do 15 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-423.13" who="#SebastianGajewski">Pan poseł Strach zadał pytanie, czy nas na to stać. Odpowiedź jest jednoznaczna: stać nas, ale nie tylko dlatego, że jako rząd koalicji 15 października przedstawiamy wyłącznie rozwiązania przemyślane, przeanalizowane i takie, co do których jesteśmy pewni, że damy radę je zrealizować. Ale także dlatego, że Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, z którego finansowane są renty rodzinne, jest w historycznie najlepszej sytuacji. Pokrycie świadczeń, wypłat świadczeń składkami wynosi w tej chwili ponad 80%. Te pierwsze miesiące 2024 r. były bardzo dobre. To pozwala z optymizmem patrzeć w przyszłość na sytuację Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a w konsekwencji na możliwości finansowania świadczeń ze składek, w tym także nowych świadczeń i wyższych świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-423.14" who="#SebastianGajewski">Pani posłanka Katarzyna Matusik-Lipiec zadała pytanie, od kiedy będzie można składać wnioski. Wnioski będzie można składać od 1 stycznia 2025 r. Będą to zarówno wnioski w postaci tradycyjnej, papierowej, jak i te elektroniczne, do korzystania z których oczywiście będziemy zachęcać.</u>
          <u xml:id="u-423.15" who="#SebastianGajewski">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski zadał pytanie o inne projekty ważne dla osób starszych, ważne dla seniorów, m.in. o projekt dotyczący podwyższenia zasiłku pogrzebowego. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało taki projekt i zgłosiło go do rządowego wykazu prac legislacyjnych i programowych. Projekt jest już po uzgodnieniach międzyresortowych, po konsultacjach publicznych i obecnie jest na etapie kierowania go do stałego komitetu Rady Ministrów, w związku z czym myślę, że perspektywa skierowania go do Wysokiej Izby jest już bliska, bo po stałym komitecie Rady Ministrów mamy już tylko etapy komisji prawniczej i posiedzenia Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-423.16" who="#SebastianGajewski">Pani posłanka Anna Dąbrowska-Banaszek zadała pytanie, czy podczas przyznawania uprawnienia do skorzystania z tej korzystnej reguły zbiegu renty rodzinnej z prawem do własnego świadczenia emerytalno-rentowego będzie brany pod uwagę staż małżeński. Nie, nie będzie brany pod uwagę. Jeśli ktoś ma prawo do renty rodzinnej i równolegle ma prawo do innego, własnego świadczenia emerytalno-rentowego, to jeśli spełni kryteria związane z wiekiem, momentem nabycia tego prawa, powodem nabycia tego prawa, a także z relacją ekonomiczną ze zmarłym współmałżonkiem, będzie mógł korzystać ze zbiegu tych dwóch świadczeń według zasady przewidzianej projektem, nad którym teraz pracujemy.</u>
          <u xml:id="u-423.17" who="#SebastianGajewski">Pani posłanka Anna Dąbrowska-Banaszek zadała też pytanie, czy dodatkowe pieniądze zyskają osoby, które otrzymują już świadczenia po zmarłym. Jeśli mamy osobę, która nabyła prawo do renty rodzinnej teraz lub nawet wiele lat temu i spełnia kryteria dostępu do korzystania z tego zbiegu na zasadach określonych w procedowanym projekcie, to oczywiście tak. To, czy prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku zostanie nabyte w przyszłości, czy zostało nabyte w przeszłości, nie ma tutaj znaczenia. Takie osoby oczywiście skorzystają z renty wdowiej.</u>
          <u xml:id="u-423.18" who="#SebastianGajewski">Pan poseł Marcin Skonieczka pytał o to, czy projekt będzie obejmował osoby pozostające w związkach partnerskich, osoby samotne, osoby, które się rozwiodły. Oczywiście nie będzie ich obejmował, ale trzeba zwrócić uwagę, że to pytanie czy raczej ta uwaga, bo w taki sposób odebrałem pana wystąpienie, to uwaga nie do tego projektu. Punktem wyjścia tego projektu jest prawo do renty rodzinnej. Z renty wdowiej, z tej korzystnej reguły zbiegu będą korzystały te osoby, które nabyły prawo do renty rodzinnej. Na tym etapie i w tym projekcie nie ingerujemy w to, kto i na jakich zasadach nabył już prawo do renty rodzinnej. Oczywiście możemy dyskutować o tym, kto i na jakich zasadach nabywa prawo do renty rodzinnej. Mam nadzieję, że ta dyskusja będzie toczyć się chociażby przy okazji projektu ustawy o związkach partnerskich, który przygotowała pani ministra Katarzyna Kotula, dzięki któremu, mam nadzieję, osoby pozostające w związkach partnerskich zyskają prawo do renty rodzinnej, a w konsekwencji będą mogły skorzystać z prawa do renty wdowiej, tej korzystnej reguły zbiegu.</u>
          <u xml:id="u-423.19" who="#SebastianGajewski">Pani posłanka Alicja Łepkowska-Gołaś zadała bardzo ważne pytanie, które rzeczywiście wielokrotnie przewijało się w dyskusji o rencie wdowiej. Mianowicie pani posłanka zadała pytanie, czy według reguły zbiegu przewidzianej projektem obywatelskim te świadczenia trafią także do osób najbardziej zamożnych, do tych emerytów, którzy pobierają po kilkanaście czy nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych emerytury miesięcznie, czy jednak trafią przede wszystkim do mniej zamożnych emerytów. Otóż projekt ten wprowadza limit wysokości świadczeń w zbiegu, zbiegu renty rodzinnej z drugim, własnym świadczeniem. Jeśli suma renty rodzinnej po zmarłym małżonku oraz czyjejś własnej emerytury czy renty z tytułu niezdolności do pracy przekraczałaby tę kwotę, my jako rząd proponujemy, żeby była to kwota 3-krotności minimalnej emerytury, to wówczas ta osoba nie będzie mogła skorzystać z tej reguły. Oznacza to więc, że najbardziej zamożni emeryci nie będą beneficjentami tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-423.20" who="#SebastianGajewski">Pani posłanka Iwona Maria Kozłowska zadała pytanie, co z sytuacją, gdy wdowa nie ma swojego prawa do emerytury. W takim przypadku nie będzie mogła skorzystać z tego, co określamy mianem renty wdowiej. Dlaczego? Dlatego że renta wdowia to nie jest nowe świadczenie. To jest reguła zbiegu prawa do świadczeń — prawa do renty rodzinnej i prawa do własnego świadczenia emerytalno-rentowego, emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Jeśli więc ktoś nie ma prawa do własnego świadczenia, to nie ma czego łączyć z rentą rodzinną, a zatem taka osoba nie może być beneficjentem tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-423.21" who="#SebastianGajewski">W dyskusji pytanie zadała także pani posłanka Magdalena Łośko. Pytanie dotyczyło kwestii osób z nieuregulowanymi świadczeniami. Jak rozumiem, chodzi tu o taką sytuację, w której te osoby z jakichś powodów nie mogą ustalić prawa do własnego świadczenia, emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, np. z takiego powodu, że nie są w stanie dostarczyć stosownych dowodów w postępowaniu przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Takie osoby będą mogły skorzystać ze zbiegu praw do świadczeń na zasadzie przewidzianej projektem, jeżeli uda im się ustalić prawo do własnego świadczenia. A zatem to, że ktoś ma na jakimś etapie problem z ustaleniem tego świadczenia, a zatem z otrzymaniem decyzji ustalającej np. prawo do emerytury albo prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, nie eliminuje na przyszłość możliwości skorzystania z tego uprawnienia.</u>
          <u xml:id="u-423.22" who="#SebastianGajewski">To odpowiedzi na wszystkie pytania, które udało mi się zanotować. Oczywiście zarówno ja, jak i nasz zespół, pani minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, jesteśmy do dyspozycji pań posłanek, panów posłów. Na wszelkie pytania będziemy starać się także odpowiadać na posiedzeniach komisji. Bardzo serdecznie dziękuję, a panu marszałkowi dziękuję za wyrozumiałość. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-423.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Znany jestem z wyrozumiałości.</u>
          <u xml:id="u-424.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję…</u>
          <u xml:id="u-424.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-424.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-424.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-424.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wysoka Izbo! Marszałek Sejmu złożył wniosek w sprawie odwołania członków Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 — pani Hanny Elżanowskiej oraz pani Barbary Chrobak, druk nr 343. Opinia komisji to druk nr 500…</u>
          <u xml:id="u-424.7" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Tomaszewski: Przedstawiciel inicjatywy ustawodawczej…)</u>
          <u xml:id="u-424.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ale nie zgłosił się.</u>
          <u xml:id="u-424.9" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Ueberhan: Nie, był zgłoszony.)</u>
          <u xml:id="u-424.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam, czy był zgłoszony?</u>
          <u xml:id="u-424.11" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Ueberhan: Przedstawiciel wnioskodawców był zgłoszony do zabrania głosu.)</u>
          <u xml:id="u-424.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobrze, ale proszę państwa, ja prowadzę obrady i nikomu nie zabieram głosu. Wyświetlają mi się nazwiska oraz informują mnie pracownicy Sejmu, czy ktoś był zgłoszony, czy nie. Zaczęliśmy już kolejny punkt.</u>
          <u xml:id="u-424.13" who="#komentarz">(Głos z sali: To wróćmy, panie marszałku, wróćmy.)</u>
          <u xml:id="u-424.14" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, zróbmy tak, projekty i duże projekty wymagają kompromisów.</u>
          <u xml:id="u-424.15" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, przedstawiciel wnioskodawców, Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej, pan Sebastian Koćwin.</u>
          <u xml:id="u-424.16" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Ueberhan: Panie marszałku, jest wpisany.)</u>
          <u xml:id="u-424.17" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli jest wpisany i nie zostało to przekazane, to serdecznie przepraszam pana oraz państwa za nieporozumienie ze strony Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-424.18" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#SebastianKoćwin">Dziękuje, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#SebastianKoćwin">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Cieszymy się, że projekt obywatelski, który wspólnie z Lewicą i organizacjami seniorów wnosiliśmy, zyskał uznanie koalicji rządzącej i że chcecie go państwo w dość dużym stopniu wdrożyć w życie. Wiemy oczywiście, jaki los czekał wiele innych projektów obywatelskich wcześniej, m.in. nasz z 2010 r. o emeryturach stażowych, na które czekamy już 14 lat i pod którym zebraliśmy niemal 800 tys. podpisów. Dlatego szczególnie się cieszymy, że projekt dotyczący renty wdowiej wkrótce będzie wchodzić w życie, chociażby w tej okrojonej formie.</u>
          <u xml:id="u-425.2" who="#SebastianKoćwin">Czy projekt, pod którym zbieraliśmy podpisy, jest obywatelski? Oczywiście nie do końca. Ale czy to jest projekt korzystny dla wdów i wdowców? W znaczącej części skorzystają oni z tego rozwiązania, również w tej formie, którą proponuje koalicja rządząca. Uważamy, że rozwiązanie wprowadzające rentę wdowią jest wyrazem sprawiedliwej korekty w różnicy wysokości świadczeń pomiędzy małżonkami, którzy wypracowując wspólny majątek, dzielą się pracą zarobkową nieodpłatną na rzecz rodziny. Jest to także konieczność ekonomiczna i społeczna. Spadająca relatywna wysokość emerytur w połączeniu z rosnącą liczbą osób starszych oraz zjawiskiem osamotnienia seniorów oznaczać będzie plagę ubóstwa osób starszych. Negatywnie to wpłynie na gospodarkę i na jakość życia nie tylko seniorów, ale także ich krewnych. Renta wdowia jest właśnie rozwiązaniem, które bezpośrednio przeciwdziała tym zjawiskom i istotnie ogranicza ich skutki społeczne.</u>
          <u xml:id="u-425.3" who="#SebastianKoćwin">Myślę, że te ponad 200 tys. podpisów pod projektem wyraźnie pokazuje też wolę społeczeństwa, aby ten palący problem rozwiązać. I jednak mimo wszystko proszę, aby jeszcze raz przemyśleć rozwiązania, tak aby były bliższe projektowi obywatelskiemu. Chciałbym podkreślić, że zasady życia społecznego i wypłacania świadczeń, ich wysokość i sposób naliczania są niczym innym jak umową społeczną i zależą tak naprawdę tylko i wyłącznie od tego, co ustala się na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-425.4" who="#SebastianKoćwin">Jako przedstawiciel największej polskiej centrali związkowej chciałbym zapewnić, że będziemy monitorować proces wdrożenia ustawy, a jeśli wejdzie w życie jednak w tej ograniczonej formie, to szanowni państwo, środowisko związane z OPZZ będzie przypominało o konieczności udoskonalenia tego rozwiązania i objęcia nim większej grupy beneficjentów. Ta weryfikacja świadczenia jest zapisana na 2028 r. i to uważamy za korzystne. I tak na koniec: 500+ przecież też ewoluowało. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-425.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#EwaKołodziej">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sytuacja seniorek w Polsce jest trudna i wymaga naszej natychmiastowej interwencji. Statystyki pokazują, że kobiety żyją znacznie dłużej niż mężczyźni, co oznacza, że wiele z nich zostaje na długie lata wdowami. Dla wielu z nich śmierć męża oznacza gwałtowne pogorszenie sytuacji finansowej.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#EwaKołodziej">Wprowadzenie renty wdowiej to krok w stronę zapewnienia naszym seniorkom godnego życia. Projekt ten zakłada, że wdowy i wdowcy będą mogli otrzymać część emerytury zmarłego małżonka. To rozwiązanie ma kluczowe znaczenie nie tylko dla ich codziennego bytu, ale również dla ich bezpieczeństwa energetycznego.</u>
          <u xml:id="u-427.2" who="#EwaKołodziej">Obecnie, kiedy ceny energii elektrycznej i gazu rosną w zastraszającym tempie, starsze osoby, szczególnie samotne wdowy, stają przed dylematem: opłacić rachunki czy kupić leki. Renta wdowia może być tym wsparciem, które pozwoli im na pokrycie kosztów energii, ogrzewania, a także innych niezbędnych wydatków.</u>
          <u xml:id="u-427.3" who="#EwaKołodziej">Wysoka Izbo, sytuacja, w której nasze seniorki muszą wybierać między ogrzaniem domu a zakupem jedzenia lub leków, jest niedopuszczalna. To nasz moralny obowiązek, aby zapewnić im godne życie. Nie możemy zapominać, że te kobiety przez całe życie pracowały na rzecz naszych rodzin i społeczeństwa. Dlatego apeluję do państwa o poparcie tego projektu ustawy. Wprowadzenie renty wdowiej to krok w stronę bardziej sprawiedliwego i empatycznego państwa. Dziękuję pięknie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wysoka Izbo! Marszałek Sejmu złożył wniosek w sprawie odwołania członków Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 — pani Hanny Elżanowskiej oraz pani Barbary Chrobak, druk nr 343.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Opinia komisji to druk nr 574.</u>
          <u xml:id="u-428.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjął decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-428.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Marszałek Sejmu podjął decyzję o opatrzeniu części uzasadnienia tego wniosku klauzulą tajności „zastrzeżone”.</u>
          <u xml:id="u-428.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Prezydium Sejmu na podstawie art. 172 ust. 2 regulaminu Sejmu przedłożyło wniosek o uchwalenie tajności obrad podczas rozpatrywania punktu porządku dziennego dotyczącego odwołania członków Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15: pani Hanny Elżanowskiej oraz pani Barbary Chrobak, z wyłączeniem głosowań w przedmiocie odwołania.</u>
          <u xml:id="u-428.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm, zgodnie z art. 172 ust. 3 regulaminu Sejmu, rozstrzyga o tajności obrad bez udziału publiczności i przedstawicieli prasy, radia i telewizji, po wysłuchaniu uzasadnienia wniosku, bez debaty.</u>
          <u xml:id="u-428.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Informuję, że ze zgłoszenia wniosku o uchwalenie tajności obrad wynikają następujące konsekwencje organizacyjne, m.in.:</u>
          <u xml:id="u-428.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">— podczas rozstrzygania tego wniosku oraz podczas obrad Sejmu objętych tajnością nie mogą być obecne osoby niespełniające wymogów dostępu do informacji niejawnych o określonej klauzuli tajności,</u>
          <u xml:id="u-428.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">— posłowie i inni uczestnicy obrad dotyczących rozstrzygania tego wniosku oraz obrad Sejmu objętych tajnością ani osoby wykonujące zadania związane z zabezpieczeniem i obsługą tych obrad, z wyłączeniem osób wyznaczonych do bezpośredniej obsługi obrad zgodnie z zarządzeniem szefa Kancelarii Sejmu wydanym na podstawie § 4 zarządzenia nr 6 marszałka Sejmu z dnia 27 maja 2014 r., nie mogą utrwalać przebiegu obrad, w szczególności rejestrować lub transmitować obrazu i dźwięku ani sporządzać notatek z ich przebiegu.</u>
          <u xml:id="u-428.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Informuję również, że posłowie i inni uczestnicy obrad dotyczących rozstrzygania tego wniosku oraz obrad Sejmu objętych tajnością oraz osoby wykonujące zadania związane z zabezpieczeniem i obsługą tych obrad:</u>
          <u xml:id="u-428.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">— nie mogą posiadać w czasie obrad urządzeń umożliwiających rejestrację lub transmisję obrazu i dźwięku, nawiązywanie łączności oraz innych urządzeń umożliwiających ujawnienie informacji,</u>
          <u xml:id="u-428.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">— nie mogą posiadać w czasie obrad bagażu podręcznego, w szczególności torebek ani teczek,</u>
          <u xml:id="u-428.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">— są obowiązani poddać się przed każdorazowym wejściem do sali posiedzeń Sejmu, pod rygorem odmowy wstępu na posiedzenie, kontroli w bramce detekcyjnej, a w razie potrzeby także za pomocą innych przyrządów stosowanych przez strażnika Straży Marszałkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-428.13" who="#WłodzimierzCzarzasty">Informuję, że posłowie i uczestnicy obrad biorący udział w posiedzeniu niejawnym podpisują się na liście obecności wyłożonej przy wejściu do kuluarów.</u>
          <u xml:id="u-428.14" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zabrzmiało bardzo poważnie.</u>
          <u xml:id="u-428.15" who="#WłodzimierzCzarzasty">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 25 lipca.</u>
          <u xml:id="u-428.16" who="#WłodzimierzCzarzasty">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-428.17" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze wygłosić oświadczenie i dopisać się na liście?</u>
          <u xml:id="u-428.18" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nikt się nie zgłasza, to listę posłów i posłanek zgłoszonych do oświadczeń uważam za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-428.19" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, jeżeli pozwolicie, ustalmy minutę, ale jeżeli…</u>
          <u xml:id="u-428.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-428.21" who="#WłodzimierzCzarzasty">…będzie krytyczna potrzeba przedłużenia tej minuty, to będziemy krytycznie przedłużali.</u>
          <u xml:id="u-428.22" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Na razie szybko pójdzie, bo ich nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-428.23" who="#WłodzimierzCzarzasty">No tak, ale to wiecie, o co chodzi.</u>
          <u xml:id="u-428.24" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Przepraszam, panie marszałku, a mogę ich czas?)</u>
          <u xml:id="u-428.25" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jest pan dowcipny i miły. Tak, tylko tak w sposób ograniczony.</u>
          <u xml:id="u-428.26" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Roman Fritz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-428.27" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-428.28" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-428.29" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Włodzimierz Skalik, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-428.30" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-428.31" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Andrzej Tomasz Zapałowski, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-428.32" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-428.33" who="#WłodzimierzCzarzasty">Co z wami jest? Konfederacji nie ma na sali?</u>
          <u xml:id="u-428.34" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Stosunkowo najwięcej.)</u>
          <u xml:id="u-428.35" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Już mamy 6.)</u>
          <u xml:id="u-428.36" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Próbowałem negocjować.)</u>
          <u xml:id="u-428.37" who="#WłodzimierzCzarzasty">Witold Tumanowicz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-428.38" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, panie Witoldzie, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#WitoldTumanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kilkudziesięciu gospodarstwom prowadzącym hodowlę trzody chlewnej wydano już w tym roku nakaz ubicia świń z zakazem ich utrzymania. To skutek rozwoju ASF. W Sejmie posłowie wysłuchali informacji na temat aktualnego stanu zwalczania zjadliwej grypy ptaków i wirusa afrykańskiego pomoru świń.</u>
          <u xml:id="u-429.1" who="#WitoldTumanowicz">Sytuacja w sektorze trzody chlewnej w Polsce drastycznie się pogarsza. Hodowcy świń żyją jak na bombie zegarowej. Nie dość, że od lat mierzą się z niepewną sytuacją ekonomiczną, brakiem stabilizacji, kolejnymi wymogami prawnymi w zakresie dobrostanu czy bioaskeruracji czy choćby skomplikowanymi procedurami w zakresie budowy nowych obiektów inwentarskich, to jeszcze dochodzi ryzyko związane z ASF.</u>
          <u xml:id="u-429.2" who="#WitoldTumanowicz">Sytuacja co roku wygląda tak samo. Hodowcy trzody chlewnej nie mogą normalnie funkcjonować, myśleć o rozwoju i kontynuacji tuczu świń, nie mówiąc już o pracochłonnej hodowli i ciągłym stresie. Działania lokalnych inspektorów weterynarii to jedynie działania wtórne. Nie ma decyzji ani działań wyprzedzających, nie ma szerokich akcji zbierania padłych dzików, grodzenia lokalnych terenów, ich czyszczenia z ewentualnej padliny i przede wszystkim weryfikowania sytuacji dotyczącej populacji dzika. O bardzo zorganizowanym odstrzale też cisza.</u>
          <u xml:id="u-429.3" who="#WitoldTumanowicz">Dziś stad trzody chlewnej pozostała garstka. 30 czerwca 2024 r. w Polsce funkcjonowało 49 539 stad trzody chlewnej, czyli o 271 mniej niż na koniec kwietnia. Jednocześnie od początku roku ubyło aż 2250.</u>
          <u xml:id="u-429.4" who="#WitoldTumanowicz">Wzywamy rząd do zapoznania się z tą sprawą i skutecznych działań. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-429.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Szymański, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#KrzysztofSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd rozpoczął pracę nad zmianą tzw. specustawy odrzańskiej, czyli ustawy o rewitalizacji rzeki Odry.</u>
          <u xml:id="u-431.1" who="#KrzysztofSzymański">W opisie projektu można przeczytać dosyć szeroki wywód o konieczności renaturyzacji Odry. Uwaga, to jest projekt Ministerstwa Infrastruktury — o renaturyzacji.</u>
          <u xml:id="u-431.2" who="#KrzysztofSzymański">Wygląda na to, że polskie inwestycje infrastrukturalne zostały zakażone wirusem ekoszaleństwa. Pani minister klimatu Urszula Zielińska raczyła przedstawić opinii publicznej swoje zdanie na temat szlaku żeglugowego na rzece Odrze. Cytat: To kompletne miraże z piasku, dlatego że transport rzeczny jest dzisiaj kompletnie nieopłacalny i dodatkowo zabija nasze rzeki, tam brakuje wody dla ryb. Cóż za bzdury. Zaślepieni ekologicznym szaleństwem zarzucacie kotwicę polskiej gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-431.3" who="#KrzysztofSzymański">Jako marynarz i członek Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej służę pani minister informacją, że transport rzeczny jest bardzo ekonomicznym i bardzo ekologicznym środkiem transportu, a jednostki pływające z całą pewnością nie wypiją wody biednym rybom.</u>
          <u xml:id="u-431.4" who="#KrzysztofSzymański">Zważywszy na projekt Ministerstwa Infrastruktury oraz wypowiedzi pani minister klimatu, zadaję zatem pytanie: Jakie jest stanowisko rządu w sprawie Odrzańskiej Drogi Wodnej? Czy rząd planuje inwestycje mające poprawić żeglowność na Odrze? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-431.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Patryk Gabriel, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-432.2" who="#komentarz">(Poseł Adam Krzemiński: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-432.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Adam Krzemiński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#AdamKrzemiński">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Północne Mazowsze, choć jest krainą o małym zróżnicowaniu krajobrazu, jest bardzo bogate w piękne widoki, posiada wiele atrakcyjnych miejsc, które warto zobaczyć, i ma ciekawą historię.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#AdamKrzemiński">W moim rodzinnym Ciechanowie jest wiele obiektów, które warto zwiedzić: Zamek Książąt Mazowieckich z ciekawymi zbiorami, dwa gotyckie kościoły, a także odrestaurowana wieża ciśnień z małym centrum nauki, która została uznana za jedną z najbardziej charakterystycznych polskich budowli, znajdując się na piątym miejscu wśród najbardziej niezwykłych wież świata.</u>
          <u xml:id="u-433.2" who="#AdamKrzemiński">W nieopodal położonej Gołotczyźnie znajduje się Muzeum Pozytywizmu. W jednym z budynków zgromadzono pamiątki po polskim pozytywiście Aleksandrze Świętochowskim, który tu mieszkał. A w Opinogórze, w pięknym parku w stylu angielskim, można odwiedzić Muzeum Romantyzmu, a tu zgromadzono pamiątki po trzecim wieszczu, jak się go nazywa, Zygmuncie Krasińskim, którego rodzina była właścicielem neogotyckiego pałacyku.</u>
          <u xml:id="u-433.3" who="#AdamKrzemiński">Drodzy Państwo! Planując wakacje, warto w swych planach uwzględnić piękną ziemię ciechanowską. Jako prezes Towarzystwa Miłośników Ziemi Ciechanowskiej serdecznie zapraszam do odwiedzania naszej małej ojczyzny. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jadę.</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Bożena Lisowska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-434.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#BożenaLisowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#BożenaLisowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jak chronić się przed fałszywymi informacjami, tzw. fake newsami, oraz dezinformacją w sieci? Pamiętajmy, że te kwestie mogą dotyczyć każdego z nas i wpływać na postrzeganie przez nas rzeczywistości. Po pierwsze, musimy być świadomi, że manipulacja cyfrowa jest coraz częstszym zjawiskiem. Po drugie, bądźmy czujni, bo w cyberprzestrzeni pojawiają się wyspecjalizowani oszuści, którzy chcą monetyzować, czyli zarabiać pieniądze na fałszywych przekazach. Dezinformacja może być kierowana do jednej osoby, konkretnej grupy docelowej, ale może też dotyczyć całych populacji. Dlatego jako posłowie powinniśmy dokonywać zmian legislacyjnych, aby nadążyć za patologiami w sieci. Niezbędne jest wdrażanie edukacji dla dzieci i młodzieży w tym obszarze, podnoszenie poziomu kompetencji cyfrowych seniorów, nauka krytycznego myślenia oraz współpraca z wyspecjalizowanymi instytucjami, takimi jak NASK, aby chronić się przez zagrożeniami.</u>
          <u xml:id="u-435.2" who="#BożenaLisowska">Ostatnie zdanie. Dziś w Sejmie posłowie omawiali edukację obywatelską, która wchodzi do naszych szkół. Ale warto też zastanowić się nad tym, jak edukować dzieci i młodzież w obszarze edukacji medialnej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-435.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Artur Szałabawka.</u>
          <u xml:id="u-436.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Maria Joanna Koźlakiewicz, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-436.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#MariaJoannaKoźlakiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziś pragnę poruszyć temat, który wymaga natychmiastowej reakcji: kryzys zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w Polsce. Dane są alarmujące. Z raportu Fundacji Unaweza wynika, że 40% młodzieży codziennie odczuwa niepokój, 30% czuje się często smutna, 25% młodych ludzi doświadcza regularnie samotności. Rzecznik praw dziecka podaje, że 8% dzieci miało myśli samobójcze, a 6% próbowało odebrać sobie życie. Przemoc rówieśnicza i hejt właśnie w Internecie dotykają 70% dzieci i 45% młodzieży. Liczba psychiatrów dziecięcych jest niewystarczająca, bo jest ich zaledwie dziewięć na 100 tys. dzieci, co jest jednym z najniższych wskaźników w Europie. Czas oczekiwania na wizytę u specjalisty sięga nawet roku. Tylko 30% szkół ma programy profilaktyki zdrowia psychicznego, a połowa nauczycieli nie jest odpowiednio przygotowana do rozpoznawania i reagowania na problemy psychiczne uczniów. Apeluję o działania, które umożliwią naszym dzieciom i młodzieży lepszą przyszłość. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-437.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Szymon Giżyński.</u>
          <u xml:id="u-438.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Cieślak. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-438.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Zbigniew Bogucki.</u>
          <u xml:id="u-438.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Aleksander Mikołaj Mrówczyński.</u>
          <u xml:id="u-438.5" who="#komentarz">(Poseł Artur Jarosław Łącki: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-438.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czuję się osamotniony.</u>
          <u xml:id="u-438.7" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: To ja biorę czas za nich wszystkich.)</u>
          <u xml:id="u-438.8" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Na pewno.)</u>
          <u xml:id="u-438.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#KlaudiaJachira">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-439.1" who="#KlaudiaJachira">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdy patrzę na wylew antyukraińskiego hejtu, a co za tym idzie, prorosyjskich wypowiedzi pod każdym postem dotyczącym solidarności z siostrami i braćmi z Ukrainy lub gdy pytają mnie, skąd tyle agresji ze strony Polaków w stronę Ukraińców, przychodzą mi na myśl słowa wieszcza: „Nasz naród jak lawa,/ Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa,/ Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi;/ Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi”.</u>
          <u xml:id="u-439.2" who="#KlaudiaJachira">I tak myślę, że tą głębią, tym, co się nam naprawdę udało i co budzi nadzieję na społeczeństwo obywatelskie, są organizacje pozarządowe. Polski Zespół Humanitarny od samego początku wojny w Ukrainie niesie pomoc: leki, żywność, agregaty prądu i wyposażenie schronów. Założyli stację uzdatniania wody w Chersoniu i okolicznych przyfrontowych wioskach. Teraz trzeba było pojechać, sprawdzić, jak pracują te urządzenia, wymienić filtry. Gdy spytali, czy chcę z nimi pojechać, nie umiałam odmówić. Taka stacja to najważniejszy punkt w okolicy. Tutaj cywile i żołnierze mogą wyprać swoje rzeczy, pobrać czyste na zmianę, umyć się w ciepłej wodzie lub zabrać zapas wody zdatnej do picia. W całej Ukrainie są przerwy w dostawie prądu. W Kijowie często włączają tylko na 2–3 godziny w nocy, a tutaj, w takiej stacji, praca wre.</u>
          <u xml:id="u-439.3" who="#KlaudiaJachira">Wciąż uśmiechnięte kobiety zarządzające tym centrum żartują, że ich chłopcy wpadają tu jak do mamy. Twarze kobiet czasem tężeją, gdy przypominają sobie trwającą 9 miesięcy okupację ich wioski przez Rosjan. Nie chcą dużo mówić, tylko płaczą i dodają, że ich mąż lub syn nie przeżył. Gdy pytam jednego z żołnierzy mówiącego świetnie po polsku, czego potrzebują, odpowiada krótko: F-16 i F-35. Kobiety dodają: potrzebujemy dużej zamrażarki i lodówki. Jak cała wioska nie ma prądu, to ludzie mogliby przyjść do nas przechować żywność, a nam by to ułatwiło życie, bo mamy tutaj całą aprowizację. Tak sobie myślę, że z F-16 i F-35 może być ciężko, ale może uda nam się wspólnie zorganizować chociaż tę zamrażarkę. Nie zmienimy pewnie losów tej wojny, ale możemy zmienić życie tych ludzi i uczynić je odrobinę znośniejszym. Dziękuję polskim i ukraińskim wolontariuszom za to, że niosą pomoc na terenach przyfrontowych i udowadniają, że nasz wieszcz się nie mylił: może i z zewnątrz jesteśmy jak lawa, ale wewnątrz ogień wciąż płonie.</u>
          <u xml:id="u-439.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#komentarz">(Poseł Artur Jarosław Łącki: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-440.2" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-440.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Artur Jarosław Łącki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#ArturJarosławŁącki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie do końca wiadomo, kto jest autorem maksymy, że kontrola jest najwyższą formą zaufania. Niektóre źródła powiadają, że Lenin, inne — że Stalin. Zresztą to nieważne, który z tych zbrodniarzy to powiedział, ale na pewno obaj gorliwie wprowadzali to w czyn. Miało to m.in. służyć centralizacji, tak jak wszechobecna inwigilacja wszystkich przez wszystkich. Przez minionych 8 lat w Polsce rządzili duchowi spadkobiercy bolszewizmu, oni też dążyli do centralizacji gospodarki, odbierania kompetencji samorządom, uzyskania kontroli nad wszystkimi i nad wszystkim i wykańczania przedsiębiorców, małych polskich rodzinnych firm. By mieć ku temu narzędzia, nie wahali się uchwalać aktów prawnych i łamać nie tylko dobrych praktyk i obyczajów, ale także konstytucji. Nie wahali się zakupić oprogramowania szpiegowskiego Pegasus, zresztą za pieniądze z Funduszu Sprawiedliwości. Nie wahali się też uchwalić prawa dającego urzędom skarbowym praktycznie nieograniczony dostęp do kont firm i obywateli.</u>
          <u xml:id="u-441.1" who="#ArturJarosławŁącki">Dwa ostatnie zdania, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-441.2" who="#ArturJarosławŁącki">Jakby się tak dobrze zastanowić, to art. 48 ustawy o KAS to taki swoisty pegasus skarbowy, nawet go przebijający, bo żeby prześwietlić konto bankowe obywatela i jego historię urzędnikowi skarbowemu wystarczy jedynie niczym nieudokumentowane podejrzenie. Nie potrzebuje on nawet zgody sądu, a przyznać trzeba, że przy zakładaniu komuś podsłuchu przeważnie trzeba uzyskiwać taką zgodę. A w przypadku kont bankowych — hulaj dusza, piekła nie ma. Właściciel nawet nie wie, że jest sprawdzany. Kontrolujący urzędnik ma dostęp do najwrażliwszych danych, a wszystko to tylko dlatego, że pojawiły się jakieś enigmatyczne podejrzenia.</u>
          <u xml:id="u-441.3" who="#ArturJarosławŁącki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 15 października 2023 r. obywatele, dokonując takich, a nie innych, wyborów, zdecydowali się, że nie chcą państwa, które podsłuchuje swoich obywateli. Nie chcą państwa, którego urzędnicy po uważaniu kontrolują i blokują konta zwykłych ludzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#ArturJarosławŁącki">A my, koalicja 15 października, idąc do wyborów i przejmując władzę, zobowiązaliśmy się do tego, że tej władzy nie będziemy nadużywać. Rozliczymy wszystkie nadużycia władzy i naprawimy system prawny w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#ArturJarosławŁącki">Dlatego apeluję do pana premiera i do całego rządu o wystąpienie z inicjatywą ustawodawczą znoszącą nieograniczony przez nikogo, niekontrolowany dostęp administracji skarbowej do kont obywateli. Dziękuję bardzo i przepraszam z przedłużenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Możecie złożyć inicjatywę poselską w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Dąbrowska-Banaszek.</u>
          <u xml:id="u-444.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Wysoki Sejmie! 4 lipca 2024 r. obchodziliśmy 90. rocznicę śmierci wybitnej polskiej uczonej — Marii Skłodowskiej-Curie.</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Kilka informacji o tej wyjątkowej osobie. Urodziła się 7 listopada 1867 r. w Warszawie. Z domu wyniosła zainteresowanie nauką. W 1883 r. ukończyła szkołę średnią. Dokształcała się w tajnym uniwersytecie latającym. Później pracowała jako nauczycielka w ziemiańskim majątku. Następnie wróciła do Warszawy i zdobywała dalszą wiedzę z dziedziny fizyki i chemii. W roku 1891 wyjechała do Francji i zaczęła studiować na paryskiej Sorbonie. Tam poznała młodego naukowca — Piotra Curie, za którego wyszła za mąż. Zdobyła uprawnienia nauczycielki, później opublikowała swoją pierwszą pracę naukową. Dotyczyła ona magnetycznych właściwości stali.</u>
          <u xml:id="u-445.2" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">W tym czasie naukowiec Henri Becquerel odkrył, że sole uranu wytwarzają jakieś tajemnicze promieniowanie. Maria Skłodowska podjęła badania nad nim. Odkryła, że ma ono związek z samym uranem i nie mają na niego wpływu pierwiastki wchodzące z nim w reakcję. Wprowadziła pojęcie promieniotwórczości albo inaczej radioaktywności. W wyniku badań, do których z czasem dołączył też mąż Marii, małżonkowie odkryli dwa pierwiastki jeszcze bardziej promieniotwórcze aniżeli uran. Pierwszy z nich nazwali polonem, na cześć Polski, drugi — radem, od łacińskiego słowa „radius”, czyli promień. Uzyskała doktorat, potem została kierowniczką laboratorium w Katedrze Fizyki utworzonej na Sorbonie. W 1903 r. razem z mężem i Henrim Becquerelem otrzymała Nagrodę Nobla za odkrycie promieniotwórczości. Badała też wpływ promieniowania na żywe organizmy. Promieniowanie bowiem jest dla nich bardzo niebezpieczne, ale można je wykorzystać do pomagania ludziom, do prześwietleń, a także do niszczenia komórek nowotworowych. Medyczny aspekt badań Skłodowskiej szczególnie mocno widoczny był w czasie I wojny światowej, kiedy to organizowała ona przyfrontową służbę medyczną. Przenośne aparaty rentgenowskie przewożone w samochodach prześwietlały rannych żołnierzy, ułatwiając przeprowadzenie operacji. Do 1934 r. opublikowane zostały w ramach jej działalności 483 prace naukowe, w tym 31 autorstwa samej Skłodowskiej. Za dalsze badania nad promieniotwórczością Skłodowska otrzymała w roku 1911 drugą Nagrodę Nobla.</u>
          <u xml:id="u-445.3" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Maria Skłodowska-Curie nigdy nie zapomniała o tym, że jest Polką. W swoim instytucie kształciła polskich stypendystów. Zaangażowała się w tworzenie drugiego instytutu radowego w Warszawie. W 1932 r. brała udział w jego uroczystości inauguracyjnej. Maria Skłodowska-Curie zmarła 4 lipca 1934 r. we Francji. Jest pierwszą kobietą, która spoczęła w paryskim Panteonie w dowód uznania zasług naukowych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękujemy za przypomnienie postaci Mari Skłodowskiej-Curie.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Joanna Wicha, posłanka z klubu parlamentarnego Lewicy. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-446.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Kowalski.</u>
          <u xml:id="u-446.3" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-446.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Daria Gosek-Popiołek.</u>
          <u xml:id="u-446.5" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-446.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krystian Łuczak.</u>
          <u xml:id="u-446.7" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-446.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Iwona Małgorzata Krawczyk. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-446.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Skonieczka, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-446.10" who="#komentarz">(Poseł Marcin Skonieczka: Jestem.)</u>
          <u xml:id="u-446.11" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Jest, jest, honor.)</u>
          <u xml:id="u-446.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#MarcinSkonieczka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziś miało miejsce bardzo ważne otwarte posiedzenie Klubu Parlamentarnego Polska 2050 — Trzecia Droga, na którym przedstawiliśmy nasze plany na kolejne tygodnie i miesiące pracy w Sejmie. I wśród tych działań jest zapewnienie korzystnych warunków dla prosumentów. Również we wrześniu chcemy uruchomić kolejną edycję programu „Mój prąd”, głównie ze wsparciem magazynów energii. Chcemy też w najbliższych tygodniach przygotować i ogłosić pakiet ustaw dotyczących utworzenia nowego segmentu gospodarki opartego na przemyśle wodorowym. Kolejne działania dotyczą ustawy o asystencji osobistej oraz składki zdrowotnej dla osób aktywnych zawodowo i przedsiębiorców. I ostatnie ważne działanie to akademik za złotówkę. Te wszystkie działania łączy hasło: energia dla przyszłości. Wykorzystujemy naszą energię, aby poprawiać warunki życia Polek i Polaków. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-447.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Mosiński.</u>
          <u xml:id="u-448.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Ewa Schädler, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#EwaSchädler">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym z tego miejsca z wielką radością oświadczyć, że poznańskie koziołki znowu zdobią nasz ratusz poznański.</u>
          <u xml:id="u-449.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-449.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Super, brawo!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#EwaSchädler">Po długim okresie napraw i remontów zawisły. I z tego miejsca zapraszam Wysoką Izbę do wykorzystania może urlopu i odwiedzin Poznania. Oprócz naszych koziołków, które warto zobaczyć, zachęcam do zwiedzenia np. Palmiarni Poznańskiej, która jest największą palmiarnią w Polsce, jedną z największych w Europie. Na deser zaś zapraszam do Muzeum Rogala Marcińskiego, bo słodycze zawsze nam dobrze robią. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-451.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-451.2" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Przyjmujemy, zwłaszcza ostatnie. Proszę piec.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jedziemy, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Adam Płaczek, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polko i Polaku! Jesteście manipulowani. Wiemy, że Polska podpisała pakt migracyjny, który dotyczy unijnej, patologicznej polityki przyjmowania przez Polskę imigrantów w najbliższych latach. Wiedząc, że większość Polaków nie chce oddalonych kulturowo tysięcy imigrantów z Azji i Afryki w Polsce, spytałem w trybie interwencji poselskiej Kancelarię Prezesa Rady Ministrów, ile będzie dokładnie wynosić kara za każdego nieprzyjętego imigranta przez Polskę. Otrzymałem oficjalną odpowiedź, iż pakt nie wprowadza kar. Wprowadza jedynie, uwaga, finansowy mechanizm obowiązkowej solidarności, którym są albo wkład finansowy, albo możliwość zakupienia sprzętu lub opłacenia personelu, który będzie zaangażowany w proces relokacji imigrantów w Unii Europejskiej. Przecież to jest jakaś kuriozalna brukselska nowomowa. Czy ktoś może wytłumaczyć Polakom, na czym ma polegać różnica między karą a mechanizmem obowiązkowej solidarności? Przecież niezależnie od tego, jak będziemy nazywać te wydatki, na samym końcu za każdego nieprzyjętego imigranta i tak zapłaci polski podatnik.</u>
          <u xml:id="u-453.1" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Okłamujecie państwo Polaków i czas z tym skończyć. A jeśli ktoś z posłów chce tak bardzo mieć za sąsiadów lub w swoim domu imigrantów, zawsze może z kraju wyjechać. Tam są drzwi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Tam też są. Och, Boże…</u>
          <u xml:id="u-454.1" who="#komentarz">(Poseł Ewa Schädler: Tam też.)</u>
          <u xml:id="u-454.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Mulawa, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#KrzysztofMulawa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wszystkich warszawiaków informuję lub ewentualnie im przypominam, moje oświadczenie kieruję również do wszystkich tych, którzy przyjeżdżają do Warszawy ciężko pracować na utrzymanie swoich rodzin, informuję również wszystkich innych Polaków, którzy przyjeżdżają do Warszawy okazjonalnie, że od 1 lipca funkcjonuje w Warszawie w cudzysłowie, podkreślam: w cudzysłowie, strefa czystego transportu. Jeżeli nie stać was na samochody spalinowe z salonu za 200 tys. zł, to mam dla was dobrą informację, możecie zakupić samochód elektryczny z salonu za kilkadziesiąt tysięcy złotych więcej.</u>
          <u xml:id="u-455.1" who="#KrzysztofMulawa">Warszawiacy! Wszyscy Polacy! To jest dla was prezent, wspólny prezent od PiS-u i Platformy. PiS zaprosił do Polski zielony ład, a Platforma z uśmiechem korzysta z tego prezentu.</u>
          <u xml:id="u-455.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Józefaciuk.</u>
          <u xml:id="u-456.2" who="#komentarz">(Poseł Marcin Józefaciuk: Udało się.)</u>
          <u xml:id="u-456.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Udało się.</u>
          <u xml:id="u-456.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! ’Gdy kiedyś czołem dosięgnę gwiazd/ I przyjdzie chwały mej era,/ Gdy będzie o mnie kilkaset miast/ sprzeczać się, jak o Homera (…) Niechaj potomni przestaną snuć/ Domysły „w sprawie Tuwima”,/ Bo sam oświadczam: mój gród — to Łódź,/ To moja kolebka rodzima!’ — tak pisał wielki, dumny z pochodzenia łodzianin Julian Tuwim.</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowni Państwo! Miasto Łódź obchodzi swoje 601-lecie. Od piątku, 26 lipca, czyli od jutra, zaplanowane są główne obchody urodzin miasta. Zaplanowano szereg imprez: wycieczki, spacery, pikniki, prelekcje i wydarzenia sportowe, koncerty, uliczne teatry, pokazy filmowe i wiele, wiele innych.</u>
          <u xml:id="u-457.2" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowni Państwo! Zapraszamy serdecznie do Łodzi, aby razem z nami świętować 601-lecie urodziny miasta. Zobaczcie, jak pięknie to miasto się zmieniło. A na koniec weekendu po zagraniu w trambambule na dworzu żulik w chynchach na krańcówce będzie galantym wspomnieniem, byleby nie była to gołda z angielką, bo wtedy wspomnień nie będzie w ogóle.</u>
          <u xml:id="u-457.3" who="#MarcinJózefaciuk">Kochani Łodzianie! Galantego świętowania, chichrajmy się cały weekend. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-457.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Roman Fritz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-458.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">60 sekund liczonych będzie bardzo dokładnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#RomanFritz">Pan marszałek nieubłagany.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#RomanFritz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj ogłoszono raport z prac sejmowej komisji śledczej, tzw. kopertowej. W stan oskarżenia będą różne osoby prezentowane. Nie wnikam w tym momencie w zawartość oskarżycielską, lecz zwracam uwagę na błąd założycielski, na ową fałszywą tezę, która dzisiaj wybrzmiewała wielokrotnie podczas ogłaszania tego raportu, a ta fałszywa teza brzmi: w maju 2020 r. nie można było zorganizować wyborów prezydenckich, albowiem panowała straszliwa pandemia i ludzie by poumierali. Otóż jest to fałsz. Jest to fałsz, czego dowodem jest np. data, którą wszyscy pamiętamy, 24 lutego 2022 r., kiedy Polska otworzyła na oścież granicę wschodnią i przyszły, przemaszerowały miliony ludzi. Bez masek, bez testów, bez kwarantanny i bez szczepień. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-459.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zmieścił się pan.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Włodzimierz Skalik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#WłodzimierzSkalik">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziś odbyło się posiedzenie trzech połączonych komisji sejmowych, którego tematem było unijne rozporządzenie o obowiązku — spoczywającym na krajach członkowskich — opracowania i realizacji krajowych programów odbudowy zasobów przyrodniczych.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#WłodzimierzSkalik">Członkowie Unii mają 24 miesiące na przedstawienie projektów tych programów. Budżet tego przymusowego działania ma wynieść 150 mld euro. Poszczególne kraje członkowskie mają same wygospodarować niezbędne środki. Wielu uczestników wskazywało na realne zagrożenia w wielu obszarach wynikających z tego wykonania. Dotyczy to zwłaszcza rolnictwa i leśnictwa.</u>
          <u xml:id="u-461.2" who="#WłodzimierzSkalik">Zwolennicy tego aktu unijnego prezentowali pogląd, że zmiany klimatu wynikają głównie z działalności człowieka i zmiany te można zredukować, modyfikując ludzką działalność. Wśród uczestników posiedzenia był m.in. Dariusz Gatkowski jako przedstawiciel Fundacji WWF Polska. Po zakończeniu posiedzenia zaprosiłem go do udziału w zorganizowanej przeze mnie na jesień konferencji na temat zmian klimatu. Na wieść, że zderzy się w debacie m.in. z prof. Piotrem Kowalczakiem, stwierdził, że to nie ma sensu, bo przecież wpływ działalności człowieka na zmiany klimatu jest już dawno udowodniony. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-461.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#WaldemarAndzel">Oświadczenie w sprawie podwyżek cen wody</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#WaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ceny wody idą ostro w górę, widocznie obecny rząd chce, by były one równe rekordowym cenom energii elektrycznej i gazu. Jest w tym jakaś logika. Police — podwyżka o 60%, Łódź — o 25%. Uśmiechnięte podwyżki już machają rękami do Polek i Polaków, wyciągając z kieszeni ostatnie grosze.</u>
          <u xml:id="u-463.2" who="#WaldemarAndzel">Chciałbym zadać pytanie: Co, poza przywróceniem emerytur esbekom, zrobił Donald Tusk, aby zwykłemu obywatelowi żyło się zwyczajnie lepiej, wygodniej, dostatniej? Ktoś ma jakieś pomysły? Bo ja nie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałam dzisiaj w swoim oświadczeniu poselskim przypomnieć związaną z moim okręgiem wyborczym jedną z najbarwniejszych postaci II Rzeczypospolitej — Bolesława Wieniawę-Długoszowskiego, wybitnego wojskowego i dyplomatę, generała, przez 1 dzień następcę prezydenta RP, ale też poetę, dziennikarza, literata, artystę, a z zawodu lekarza.</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#BarbaraBartuś">Bolesław Wieniawa-Długoszowski urodził się 22 lipca 1881 r. w Maksymówce koło Stanisławowa. W 1887 r. rodzina Długoszowskich przeniosła się do majątku w Bobowej, gdzie Bolesław się wychowywał i bardzo często powracał. Nauki pobierał w gimnazjum jezuickim w Chyrowie i w Gimnazjum Wyższym w Nowym Sączu. Studiował medycynę na Uniwersytecie Lwowskim i Uniwersytecie Jagiellońskim. Uzyskał tytuł doktora.</u>
          <u xml:id="u-464.2" who="#BarbaraBartuś">Podczas I wojny światowej służył w Legionach Polskich Józefa Piłsudskiego, gdzie szybko zdobył zaufanie dowódcy i stał się jego bliskim współpracownikiem. W okresie międzywojennym pełnił funkcję adiutanta Piłsudskiego, a po jego śmierci był jednym z czołowych przedstawicieli obozu sanacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-464.3" who="#BarbaraBartuś">Bolesław Wieniawa-Długoszowski pełnił funkcję posła w Rzymie, a w 1938 r. został mianowany ambasadorem Polski we Włoszech. Po wybuchu II wojny światowej próbował organizować pomoc dla polskich uchodźców we Francji i w Stanach Zjednoczonych. W 1942 r. uzyskał nominację na stanowisko ambasadora Polski na Kubie. Stanowiska tego jednak nie przyjął, gdyż uznał, że oferowana funkcja nie umożliwi mu wywierania realnego wpływu na sytuację okupowanej Polski.</u>
          <u xml:id="u-464.4" who="#BarbaraBartuś">Zmarł tragicznie 1 lipca 1942 r. w Nowym Jorku. Jego śmierć była ogromnym zaskoczeniem i do dziś budzi kontrowersje — uznano ją za samobójstwo, choć pojawiły się teorie o możliwym zamachu. Prochy generała przeniesiono w 1990 r. na cmentarz Rakowicki w Krakowie.</u>
          <u xml:id="u-464.5" who="#BarbaraBartuś">To jedna z wielowymiarowych postaci w historii Polski. Jego życie i dokonania stanowią inspirację oraz cenny przykład dla współczesnych pokoleń. Jego niekonwencjonalny styl bycia oraz liczne talenty artystyczne sprawiły, że stał się legendą już za życia. Wieniawa-Długoszowski był człowiekiem o niezwykłej charyzmie, potrafił łączyć wojskową dyscyplinę z artystycznym duchem, a służbę ojczyźnie z miłością do kultury.</u>
          <u xml:id="u-464.6" who="#BarbaraBartuś">Pamięć o Wieniawie-Długoszowskim jest żywa. W wielu polskich miastach są ulice jego imienia, jest bohaterem licznych książek, artykułów naukowych, a muzea i uniwersytety organizują wystawy i konferencje poświęcone jego osobie. W wielu miejscach można także znaleźć pomniki i tablice pamiątkowe. Również w Bobowej w powiecie gorlickim dzięki staraniom byłego burmistrza Bobowej Wacława Ligęzy oraz mieszkańców 20 sierpnia 2016 r. na placu przy zabytkowym Dworze Długoszowskich, w którym obecnie mieści się szkoła muzyczna I stopnia, miało miejsce uroczyste odsłonięcie popiersi marszałka Józefa Piłsudskiego oraz Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego w 100. rocznicę wizyty marszałka u jego wiernego adiutanta i powiernika.</u>
          <u xml:id="u-464.7" who="#BarbaraBartuś">Kolejna rocznica urodzin Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego jest wspaniałą okazją do przypomnienia jego zasług oraz roli, jaką odegrał w polskiej historii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#FryderykSylwesterKapinos">Oświadczenie w sprawie jubileuszu 100-lecia Ochotniczej Straży Pożarnej w Sadkowej Górze</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#FryderykSylwesterKapinos">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W sobotę 2 czerwca br. jubileusz 100-lecia istnienia obchodziła Ochotnicza Straż Pożarna w Sadkowej Górze. Było to niezwykle ważne i uroczyste wydarzenie dla społeczności lokalnej i gminy Borowa, które stało się okazją do podsumowań, wspomnień, jak również do wręczenia odznaczeń i podziękowań.</u>
          <u xml:id="u-465.2" who="#FryderykSylwesterKapinos">Swoje założenie OSP Sadkowa Góra datuje na 30 sierpnia 1924 r., gdy z inicjatywy ówczesnego wójta Sadkowej Góry Józefa Pereta zawiązała się grupa założycielska jednostki. Pierwszym jej prezesem został Michał Groele, natomiast naczelnikiem Jan Rogoż. Kolejne lata działalności miejscowych druhów przyniosły pozyskanie pierwszych elementów sprzętu strażackiego. Z kolei w 1930 r. została w czynie społecznym członków jednostki wybudowana remiza. Po latach II wojny światowej nastąpił dalszy rozwój ruchu strażackiego w Sadkowej Górze. W 1972 r. powstała nowa remiza z garażem, salą taneczną i kuchnią. W kolejnych latach została ona wzbogacona o dodatkową salę i pomieszczenia socjalne. W 1994 r. został zakupiony używany samochód marki Nysa, który dzięki przeróbkom został przystosowany do przewozu sprzętu strażackiego. Rok 1996 przyniósł jednostce sztandar poświęcony i odznaczony srebrnym medalem. Kolejny rok to jedno z największych wyzwań w historii jednostki. W lipcu 1997 r. powódź zalała część gminy Borowa, w tym również część wsi Sadkowa Góra znajdującą się po lewobrzeżnej stronie rzeki Breń Stary. Strażacy ochotnicy z miejscowej jednostki od samego początku brali udział w akcji ratunkowej, m.in. uszczelniali wały przeciwpowodziowe oraz ewakuowali ludzi i zwierzęta z zagrożonych terenów. Z uwagi na rozkopane wały mieszkańcom miejscowości powódź zagroziła również w 2010 r. W tym przypadku jednak po 7 dniach akcji udało się dokonać czegoś, co wydawało się niemożliwe: woda nie przerwała pierścieni zbudowanych z worków z piaskiem ani nie zalała domów. Kolejny rok przyniósł już wyłącznie radosne wydarzenie: jednostka otrzymała nowy wóz strażacki, który służy do tej pory.</u>
          <u xml:id="u-465.3" who="#FryderykSylwesterKapinos">Z tego miejsca pragnę raz jeszcze serdecznie podziękować wszystkim członkom OSP Sadkowa Góra za piękną, pełną pasji i poświęcenia służbę drugiemu człowiekowi oraz kultywowanie już stuletnich tradycji strażackich jednostki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#AnnaKwiecień">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W opublikowanym w ostatnich dniach komunikacie Ministerstwa Finansów dotyczącym wykonania budżetu w okresie styczeń-czerwiec 2024 r. szok wywołał deficyt w wysokości ok. 70 mld zł, ale tak naprawdę niepokojących informacji jest w nim znacznie więcej. Deficyt po I półroczu w wysokości 70 mld zł rzeczywiście może niepokoić, ponieważ w roku 2023 po 6 miesiącach realizacji budżetu deficyt był ponadpięciokrotnie niższy i wyniósł tylko 12,7 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#AnnaKwiecień">Wysoki poziom deficytu budżetowego po I półroczu jest zaskakujący i z tego powodu, że minister finansów niezbyt hojnie realizuje wydatki budżetowe, a poziom ich wykonania wyniósł tylko 43%, a więc był o 7 punktów procentowych niższy niż upływ czasu.</u>
          <u xml:id="u-466.2" who="#AnnaKwiecień">Bardzo niepokojące jest bardzo niskie zaawansowanie wydatków w części: obrona narodowa, które na półrocze wyniosło tylko niecałe 43 mld zł — zaledwie 36,4% planowanych wydatków — w sytuacji kiedy jeszcze słabiej minister obrony realizuje wydatki z pozabudżetowego Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych, z którego w tym roku zaplanowano dokonać zakupów uzbrojenia za ponad 40 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-466.3" who="#AnnaKwiecień">Z kolei dochody zostały zrealizowane w wysokości tylko 44,5% planowanych, przy czym dochody podatkowe w wysokości trochę wyższej, tj. 45,1%, ale przecież aż blisko 5 punktów procentowych niższej niż upływ czasu. Mimo tej, wydawałoby się, dramatycznej sytuacji minister finansów Andrzej Domański wydaje się być… że dochody budżetowe na I półrocze są o ponad 12% wyższe niż w roku ubiegłym, a dochody z VAT w czerwcu były wyższe aż o 30% niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Minister cieszy się ze wzrostów dochodów z VAT w porównaniu z rokiem ubiegłym, choć doskonale wie, że w ubiegłorocznym budżecie niższe wpływy z VAT były spowodowane wprowadzeniem dwóch tarcz antyinflacyjnych, w wyniku czego przejściowo obniżono stawki podatku VAT na nośniki energii i na żywność.</u>
          <u xml:id="u-466.4" who="#AnnaKwiecień">Jeżeli z jakichś bliżej nieznanych teraz powodów realizacja dochodów budżetowych podatkowych i niepodatkowych nie przyspieszy, to rzeczywiście może się okazać, że na koniec roku do planowanej wysokości dochodów budżetowych może zabraknąć ok. 80 mld zł wpływów, co przy zaplanowanym na ten rok deficycie w wysokości 184 mld zł oznaczałoby dosłownie katastrofę budżetową. Minister finansów mimo optymizmu dotyczącego dochodów budżetowych coraz częściej wypowiada się o konieczności ograniczenia wydatków w tegorocznym budżecie. Nie jest do końca jasne, czy będzie to próba nowelizacji tegorocznego budżetu, z którą minister finansów przyjdzie do Sejmu jesienią tego roku, czy też będzie to „ręczne” ograniczanie wydatków poprzez ich oficjalne czy nieoficjalne blokady w poszczególnych częściach budżetowych albo instytucjach finansowanych wprost z budżetu państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#GrzegorzLorek">1 sierpnia o godz. 17 w Warszawie rozpoczęły się heroiczne zmagania powstańców z hitlerowskim okupantem, które trwały do 2 października 1944 r. Powstanie warszawskie było największą bitwą stoczoną podczas II wojny światowej przez organizację podziemną z wojskami okupacyjnymi. Powstańcy walczyli bowiem przeciwko regularnym formacjom niemieckim bez ciężkiego uzbrojenia, samolotów, dział i czołgów.</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#GrzegorzLorek">O wybuchu powstania przesądziły względy niepodległościowe oraz zachowanie suwerenności Polski, a nie położenie militarne. Było ono najdonioślejszym działaniem Armii Krajowej. Walki, zaplanowane na kilka dni, trwały 63 dni. Powstanie, choć nie osiągnęło celów ani wojskowych, ani politycznych, było fenomenem w skali okupowanej Europy. Dla kolejnych pokoleń Polaków stało się jednak symbolem męstwa w walce o niepodległość.</u>
          <u xml:id="u-467.2" who="#GrzegorzLorek">Powstanie warszawskie w sposób bezpośredni dotyczyło wielu rodzin, które po II wojnie światowej osiadły na ziemi piotrkowskiej. Przykładem może być rodzina Teofila Budzanowskiego, który podczas powstania warszawskiego walczył w Śródmieściu. Razem z nim w powstaniu brała udział trójka jego dzieci: synowie Andrzej i Tadeusz oraz córka Maria. Po zakończeniu wojny Budzanowski pracował w szkolnictwie. Najpierw w Tomaszowie Mazowieckim, a następnie przeniósł się do Piotrkowa, gdzie został mianowany na stanowisko dyrektora I Liceum Ogólnokształcącego.</u>
          <u xml:id="u-467.3" who="#GrzegorzLorek">Piotrkowian biorących udział w powstaniu warszawskim odnaleźć można też w Grupie „Kampinos”. Do Piotrkowa, po klęsce tych oddziałów w bitwie pod Jaktorowem, przybył ówczesny porucznik Adolf Pilch — cichociemny, który wraz ze swoimi 80 żołnierzami dołączył do 25. pułku piechoty Armii Krajowej Ziemi Piotrkowsko-Opoczyńskiej, Podokręgu Piotrków.</u>
          <u xml:id="u-467.4" who="#GrzegorzLorek">Wśród rdzennych warszawiaków, którzy osiedlili się w Piotrkowie, nie brakowało nauczycieli, aktorów czy muzyków, którzy w pierwszych latach po wyzwoleniu współtworzyli życie kulturalne Piotrkowa Trybunalskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#AntoniMacierewicz">W związku z fałszywym stanowiskiem wiceministra MON C. Tomczyka informuję:</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#AntoniMacierewicz">1. Identyfikację zniszczenia TU-154 nr 102 przekazali władzom w sierpniu 2012 r. pracownicy MON zajmujący się kontrolą stanu technicznego samolotu. Dotyczyło to groźnej awarii głównego silnika nr 2 spowodowanej przez nieznanych sprawców. MON i rząd RP poinformowano o tym i o konieczności naprawy samolotu. Rząd tego nie wykonał i samolot już nigdy nie mógł latać. Przyczyniła się też do tego informacja prokuratury, która w listopadzie 2012 r. przekazała, że zidentyfikowano w tym samolocie prawdopodobnie ślady materiałów wybuchowych. Sprawozdanie pracowników MON opisujących zniszczenia opublikowała podkomisja w załączniku nr 39 do raportu o zbrodni smoleńskiej. Obecny rząd próbuje ukryć ten materiał, umożliwiając propagandę kłamstwa o działaniu podkomisji, oraz zataja wyniki badań wskazujących na winę Putina realizującego zamach na prezydenta RP, elity wojskowe, polityczne i społeczne narodu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-468.2" who="#AntoniMacierewicz">2. Objęcie mojej pracy jako przewodniczącego podkomisji ochroną żandarmerii wskazał minister MON M. Błaszczak, gdy okazało się, że upowszechniana jest propaganda dotycząca zagrożenia mojego bezpieczeństwa. W roku 2017 zajmowała się tym prokuratura, a na początku 2018 r. — media przypominające publikację pana Ł. Maziewskiego, ówczesnego dziennikarza „Faktu”, a także Wirtualnej Polski oraz innych mediów. Propozycję ministra potwierdziłem, przekazując formalny dokument w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-468.3" who="#AntoniMacierewicz">3. Szczególne jest kłamstwo wiceministra Tomczyka w kwestii mojej odpowiedzialności co do zaginięcia 18 małych fragmentów przekazanych przez prokuraturę. Jako przewodniczący zidentyfikowałem ten fakt, który miał miejsce przed moim członkostwem w podkomisji, i zweryfikowałem stanowisko wszystkich członków podkomisji oraz międzynarodowych instytucji zajmujących się naszymi badaniami. Po otrzymaniu tych informacji przekazałem je jako przewodniczący z wnioskiem do prokuratury o podjęcie badań identyfikujących sprawców tego działania. Według mojej wiedzy żaden z ówczesnych członków podkomisji nie odpowiada za zaginięcie tych materiałów.</u>
          <u xml:id="u-468.4" who="#AntoniMacierewicz">4. Podkomisja w najbliższym czasie opublikuje wynik naszych prac z ostatniego roku. Mają one fundamentalny charakter i zakres potwierdzający zniszczenie samolotu materiałem wybuchowym użytym przez funkcjonariuszy Federacji Rosyjskiej. Ukrywanie i kwestionowanie tego faktu przez obecny MON ma szczególny charakter.</u>
          <u xml:id="u-468.5" who="#AntoniMacierewicz">5. Zgodnie z moją zapowiedzią sprzed tygodnia ze względu na ukrywanie zniszczenia samolotu w roku 2012 kieruję działania wiceministra MON C. Tomczyka do sądu RP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, tj. do 26 lipca 2024 r., do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-469.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję paniom posłankom, panom posłom z różnych stron, a z Konfederacji najliczniejszym.</u>
          <u xml:id="u-469.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-469.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-469.5" who="#komentarz">(Poseł Roman Fritz: Jak zawsze.)</u>
          <u xml:id="u-469.6" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-469.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nigdy bym nie powiedział, że potem Polska 2050. Polska 2050 zawsze na czele.</u>
          <u xml:id="u-469.8" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 19 min 41)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>