PPC / ppc

text_structure.xml 408 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 02)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Włodzimierz Czarzasty, Monika Wielichowska, Piotr Zgorzelski, Dorota Niedziela i Krzysztof Bosak)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Małgorzatę Gromadzką oraz Roberta Gontarza.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Protokół i listę mówców prowadzić będzie poseł Robert Gontarz.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MałgorzataGromadzka">Informuję, że dziś odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MałgorzataGromadzka">— do Spraw Petycji — godz. 9,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MałgorzataGromadzka">— Infrastruktury — godz. 9,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MałgorzataGromadzka">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa — godz. 9,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MałgorzataGromadzka">— Rolnictwa i Rozwoju Wsi — godz. 9,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#MałgorzataGromadzka">— Edukacji, Nauki i Młodzieży — godz. 9.30,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#MałgorzataGromadzka">— Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach — godz. 9.30,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#MałgorzataGromadzka">— Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii — godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#MałgorzataGromadzka">— do Spraw Służb Specjalnych — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#MałgorzataGromadzka">— Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej — godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#MałgorzataGromadzka">— Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej — godz. 12.30,</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#MałgorzataGromadzka">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#MałgorzataGromadzka">— Administracji i Spraw Wewnętrznych — godz. 14.30,</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#MałgorzataGromadzka">— Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#MałgorzataGromadzka">— Spraw Zagranicznych — godz. 17.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8. porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przypominam, że postawienie pytania nie może trwać dłużej niż 2 minuty, zaś udzielenie odpowiedzi nie może trwać dłużej niż 6 minut. Prawo do postawienia pytania dodatkowego przysługuje wyłącznie posłowi zadającemu pytanie. Dodatkowe pytanie nie może trwać dłużej niż 1 minutę, a uzupełniająca odpowiedź nie może trwać dłużej niż 3 minuty. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu odpowiedzi na pytanie dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zanim przejdę do pytania pierwszego, chciałbym przywitać młodzież z Bednarskiej Szkoły Podstawowej Terytorium Raszyńska z Warszawy.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Witam was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobra chwila na prywatę. Witam was również bardzo serdecznie, bo mój syn ukończył tę szkołę. To chciałem powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Uuu… Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, poseł Marek Sawicki z Klubu Parlamentarnego PSL — Trzecia Droga chciałby zadać pytanie w sprawie programów wsparcia finansowego samorządów w celu przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu. To pytanie zada ministrowi infrastruktury, a odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan minister Paweł Gancarz.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Marku, proszę bardzo, panie pośle Marku Sawicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MarekSawicki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#MarekSawicki">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Przeciwdziałanie wykluczeniu komunikacyjnemu oraz wsparcie dla samorządów to istotne obszary działania w kontekście rozwoju społecznego i demokracji lokalnej. Wsparcie dla samorządów wymaga holistycznego podejścia, które uwzględnia różnorodność społeczną i indywidualne potrzeby mieszkańców. Poprawa komunikacji i partycypacji społecznej może przyczynić się do budowy bardziej zrównoważonych i dynamicznych społeczności lokalnych. Wsparcie finansowe dla samorządów na komunikację lokalną może być kluczowym czynnikiem w budowaniu efektywnych relacji z mieszkańcami. Dostępność środków finansowych na komunikację lokalną może znacząco zwiększyć efektywność działania samorządów oraz poprawić mobilność mieszkańców małych jednostek samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#MarekSawicki">Dlatego proszę pana ministra o odpowiedź na następujące pytania: Czy ministerstwo wspiera rozwój lokalnego transportu zbiorowego? Jak? Jakie środki przeznaczono dla samorządów na rozwój bazy autobusowej? Czy zostały wykorzystane środki z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności? Bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dzisiaj fajny dzień, pogoda ładna, energii dużo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PawełGancarz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niewystarczająca sieć połączeń transportu zbiorowego na terenach niezurbanizowanych skutkuje wzrostem nieefektywnego wykorzystania środków komunikacji indywidualnej, przyczyniając się pośrednio do nasilenia ruchu drogowego na terenach zurbanizowanych. Obserwowane przez wiele lat stałe ograniczenie oferty przewozowej pozamiejskiego transportu autobusowego powoduje wykluczenie komunikacyjne coraz większej części terytorium kraju i negatywnie wpływa na mobilność zamieszkujących go społeczności.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PawełGancarz">Ministerstwo Infrastruktury w tym momencie ma dwa takie programy. Jeden to rządowy fundusz przewozów autobusowych. Kwota na rok 2024 to ponad 1 mld zł. Aktualnie z tej puli wykorzystane jest ponad 900 mln zł. Wnioski przyjmują wojewodowie, którzy składają zbiorczy wniosek do Ministerstwa Infrastruktury. Jesteśmy po naborze w 2024 r. Umowy są podpisywane z wojewodami. To jeden instrument wsparcia. Kolejnym elementem są środki z KPO, którymi też staramy się ten obszar w jakiś sposób rozbudzić. To są konkursy na zakupy taboru niskoemisyjnego i zeroemisyjnego.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PawełGancarz">Jednym z zadań resortu infrastruktury jest niwelowanie różnic w zakresie standardu podróży pomiędzy komunikacją miejską a podmiejską. Minister infrastruktury podejmuje i będzie podejmował działania mające na celu wsparcie jednostek samorządu terytorialnego w tworzeniu i rozwoju regularnej komunikacji zbiorowej. Dlatego też jednym z głównych celów wydatkowania środków z KPO będzie rozwinięta komunikacja zbiorowa poza obszarami silnie zurbanizowanymi. Jest ona kluczowa dla zrównoważonego rozwoju całego kraju. Umożliwia mieszkańcom terenów pozamiejskich dojazd do pracy i oferuje poprawę dostępu do różnorodnych placówek publicznych, w tym zdrowotnych czy edukacyjnych, zwiększając szansę młodzieży z mniejszych miejscowości na naukę bardziej dopasowaną do indywidualnych predyspozycji czy rynku pracy. Ułatwia również dostęp do lekarzy specjalistów.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PawełGancarz">W ramach KPO ujęta została inwestycja w zeroemisyjny i niskoemisyjny transport zbiorowy, autobusowy, pozamiejski. Celem realizacji tej inwestycji jest zakup 579 sztuk taboru autobusowego, z czego wielkość taboru niskoemisyjnego nie będzie mogła przekroczyć 633 sztuk. Na inwestycję przeznaczono niemalże 1700 mln zł. Jest to ok. 377 mln euro. Zakończenie tej inwestycji planowane jest na 2026 r., czyli do 2026 r. ten tabor ma być przez samorządy zakupiony.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#PawełGancarz">Odpowiedź na trzecie pytanie. W dniu 23 lutego 2024 r. przewodnicząca Komisji Europejskiej pani Ursula von der Leyen zadeklarowała odblokowanie funduszy europejskich dla Polski. To pieniądze, które pobudzą polską gospodarkę, inwestycje, pozwolą na wyrównanie szans dla wszystkich mieszkańców Polski niezależnie od tego, czy mieszkają w dużym mieście, miasteczku czy na terenach wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#PawełGancarz">Jeśli chodzi o zaawansowanie komponentu zakupu autobusów regionalnych, to uprzejmie informuję, że konkurs ten został rozstrzygnięty 14 marca 2024 r. W ramach pierwszego naboru dofinansowanie o wartości niemal 286 mln otrzyma 26 projektów zakładających zakup przez jednostki samorządu terytorialnego i związki 207 autobusów: 168 autobusów niskoemisyjnych oraz 39 autobusów zeroemisyjnych. W naborze mogły wziąć udział powiaty, związki powiatowe, związki powiatowo-gminne, związki gminne i gminy. Samorządy otrzymują środki na zakup pojazdów elektrycznych, wodorowych, hybrydowych oraz zasilanych paliwami alternatywnymi, a także na niezbędną infrastrukturę do ich ładowania i tankowania. Maksymalny poziom wsparcia ze środków z KPO dla każdego z przedsięwzięć wynosi 80–95% wydatków kwalifikowanych. Na przełomie marca i kwietnia będziemy ogłaszać kolejny nabór dla jednostek samorządu terytorialnego na zakup autobusów zamiejskich.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#PawełGancarz">Naszym celem jest obecnie efektywne wykorzystanie przyznanych środków z KPO, które do tej pory w ogóle nie były wykorzystane. Jest to obecnie jeden z istotnych priorytetów naszego rządu. W ramach drugiego naboru dostępna będzie alokacja w wysokości 1400 mln zł. Zgodnie z wymogami KPO możliwy będzie zakup 372 kolejnych autobusów, w tym niskoemisyjnych. Ponadto krąg beneficjentów poszerzono o organizatorów publicznego transportu zbiorowego szczebla wojewódzkiego oraz o operatorów publicznego transportu zbiorowego. Poziomy dofinansowania pozostaną analogiczne do tych z pierwszego naboru.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#PawełGancarz">Zakupione w ramach konkursów nowoczesne, ekologiczne pojazdy, a także przypisana do nich infrastruktura będą wykorzystywane na nowo utworzonych pozamiejskich liniach autobusowych bądź też na liniach pozamiejskich, które są zagrożone likwidacją, np. z powodu przestarzałego taboru lub deficytowości danej linii autobusowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, czy pan ma ochotę na drugie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobrze, dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Anna Kwiecień i Grzegorz Lorek z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość zadadzą pytanie w sprawie działań, jakie zamierza podjąć rząd w związku z uchyleniem przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie decyzji środowiskowej GDOŚ dotyczącej wydobycia węgla w kopalni Turów, oraz obaw dotyczących możliwości kontynuacji eksploatacji złoża węgla brunatnego realizowanej w gminie Bogatynia, w sytuacji gdy wzrasta zużycie węgla w Niemczech. To pytanie jest kierowane do ministra aktywów państwowych. Odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych pan minister Robert Kropiwnicki.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Annę Kwiecień o zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Panie marszałku, pierwsze pytanie zada pan poseł Waldemar Andzel.)</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">A mam napisane, że pani.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: A to jest jakaś pomyłka, myśmy to ustalali.)</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Razem z panem Waldemarem Andzelem z mojego okręgu?</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">A może jednocześnie zadacie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Tak, to pierwsze będzie jednocześnie.)</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Andzel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#WaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wyrok WSA w sprawie Turowa to pójście na rękę niemieckim ekologom. Po 2026 r. prace górników nie będą mogły mieć miejsca. Bezpieczeństwo energetyczne naszej ojczyzny jest zagrożone. Nie jest to żaden frazes, tylko suche fakty. W kopalni i elektrowni Turów zatrudnionych jest ponad 2600 osób, a nawet cztery etaty generuje każde miejsce pracy w firmach dostawczych. Co za tym idzie, ok. 15 tys. osób jest bezpośrednio związanych zawodowo z wydobyciem w tym zakładzie.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#WaldemarAndzel">Chciałbym się dowiedzieć… Już w przyszłym roku w krajowej sieci energetycznej może zabraknąć 1,4 GW, a za 10 lat luka ta może sięgnąć 6,8 GW, tak wynika z szacunków Polskich Sieci Elektroenergetycznych. Są to dane zatrważające. Bardzo proszę o odniesienie się do nich.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#WaldemarAndzel">Prawie pół roku temu niemiecki rząd przyjął rozporządzenie umożliwiające ponowne uruchomienie kilku bloków elektrowni węglowej. Wcześniej niemiecki koncern energetyczny RWE rozpoczął prace demontażowe farmy wiatrowej, dzięki czemu możliwa stała się rozbudowa kopalni węgla brunatnego, co u nas oczywiście jest nie do pomyślenia. Uprzejmie proszę o wytłumaczenie w prostych słowach, dlaczego Niemcy mogą decydować o ogrzewaniu i jego źródłach, otwieraniu i zamykaniu kopalni węgla kamiennego, brunatnego, słowem, mogą być suwerenni energetycznie, my zaś nie możemy. Dlaczego fundujecie Polsce energetyczny feudalizm? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#AnnaKwiecień">Panie Ministrze! W świetle tego ostatniego wyroku, który się pojawił — oczywiście jest zapewne możliwość odwołania do Naczelnego Sądu Administracyjnego — ja mam takie pytanie. Proszę powiedzieć, czy możliwe jest, aby w ciągu 2 lat doszło do przygotowania nowej decyzji środowiskowej, która jest kluczowa dla obowiązujących kilku koncesji, które dzisiaj umożliwiają wydobycie węgla. Zwracają na to uwagę szczególnie związkowcy. Twierdzą, że praktycznie jest to niemożliwe, a to skutkowałoby tym, że kopalnia przestanie funkcjonować w roku 2026.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan minister Robert Kropiwnicki.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#RobertKropiwnicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Otóż mam przyjemność odpowiedzieć na to pytanie, choć pytanie jest absolutnie, można powiedzieć, bezzasadne. Powinniście pytać siebie tak naprawdę i swoich byłych ministrów, dlaczego tak sknocili tę decyzję, bo sąd w ustnym uzasadnieniu wyraźnie powiedział, że decyzja nie uwzględnia tego, co się wydarzyło pomiędzy wydaniem decyzji przez regionalną dyrekcję i generalną dyrekcję, chodzi o umowę zawartą z Czechami. I nie kto inny, tylko wasz rząd zawarł tę umowę z Czechami w lutym 2022 r…</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Czego się domagaliście.)</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#RobertKropiwnicki">…jak również wasz generalny dyrektor ochrony środowiska jej nie uwzględnił. I teraz my rzeczywiście ten pasztet będziemy prostować.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#RobertKropiwnicki">Mam dobrą wiadomość dla opinii publicznej i wszystkich mieszkańców Dolnego Śląska, jak również powiatu zgorzeleckiego, że funkcjonowanie Kopalni Węgla Brunatnego Turów nie jest zagrożone. Kopalnia jest bezpieczna i będzie funkcjonowała tak długo, jak będzie potrzeba, która będzie wynikała z bilansu energetycznego Rzeczypospolitej Polskiej. I to jest absolutnie dla nas priorytetowa i kluczowa sprawa.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#RobertKropiwnicki">W sprawie tej decyzji sądu czekamy oczywiście na uzasadnienie. W momencie kiedy będziemy mieli pisemne uzasadnienie wydane przez wojewódzki sąd administracyjny, spółka, która jest stroną tej decyzji, będzie ją skarżyła do Naczelnego Sądu Administracyjnego i będziemy spokojnie czekali na wyrok, który — uważam — będzie korzystny dla spółki.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#RobertKropiwnicki">Oczywiście te błędy, które zostały popełnione, które sąd wytknął, są bardzo groźne, ale na szczęście nie ma zagrożenia dla funkcjonowania kopalni i bilansu energetycznego, o którym pan poseł mówił. Pan poseł używał wielkich słów o jakimś feudalizmie, a tymczasem niestety to wasza ekipa jeszcze kilka miesięcy temu doprowadzała do tego, że byliśmy ciągle zagrożeni, jeżeli chodzi o funkcjonowanie naszego bilansu energetycznego. Niestety, mówię to z żalem, bo to są wieloletnie zaniechania, które zrobiliście m.in. w kopalni węgla brunatnego. Chcecie, to możemy porozmawiać o tej katastrofie, którą skręcaliście, bo wasz poseł był w to zamieszany, i to są rzeczy, które tam się…</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#RobertKropiwnicki">Ale ludzie o tym wiedzą, no po prostu…</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Jak wiedzą?)</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#RobertKropiwnicki">…więc te wszystkie szkody, które wyrządziliście Kopalni Węgla Brunatnego Turów, są znane.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#RobertKropiwnicki">Cały bałagan w zarządzaniu tym organizmem niestety też jest znany. To będą wyjaśniały jeszcze nowe władze spółki. Będzie prowadzony audyt dotyczący tych katastrof, które się wydarzyły tam na miejscu, procedur ukręcania tych spraw, które również miały miejsce, i o tym donosiły media, będziemy tę sprawę wyjaśniać, jak też sprawę wydawania decyzji niestety w wadliwy sposób.</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#RobertKropiwnicki">Przypomnę wam jeszcze tylko, drodzy państwo, że przez wasze zaniechania nasz rząd i Polacy zapłacą ok. 100 mln euro kosztów. Bo 68 mln euro to są koszty ponoszone przez Polskę w wyniku wyroku Trybunału w Luksemburgu…</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#komentarz">(Poseł Waldemar Andzel: Wy się domagaliście…)</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#RobertKropiwnicki">…i te odsetki czy kary dzienne, które płaciliśmy, niestety obciążają budżet państwa, jak również jest to 45 mln euro na rzecz państwa czeskiego, które są zobowiązaniem wynikającym z umowy.</u>
          <u xml:id="u-13.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Wyście to popierali.)</u>
          <u xml:id="u-13.15" who="#RobertKropiwnicki">Wszystko byłoby świetnie, gdyby nie to, że są to wasze zaniechania, ponieważ pierwotnie Czesi chcieli inwestycji, które można było zrealizować za ok. 30 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-13.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Za karaniem Polski…)</u>
          <u xml:id="u-13.17" who="#RobertKropiwnicki">30 mln zł versus 100 mln euro, czyli ok. 430 mln zł na dzisiaj, to koszty, które ponosimy. I to są błędy waszej ekipy, takie bardzo na wprost, za które powinniście przeprosić.</u>
          <u xml:id="u-13.18" who="#komentarz">(Głos z sali: To wy przeproście.)</u>
          <u xml:id="u-13.19" who="#RobertKropiwnicki">Wy powinniście przeprosić za te błędy i za te wszystkie zaniechania, za to, że 400 mln zł musimy zapłacić za wasze błędy i za waszych aparatczyków.</u>
          <u xml:id="u-13.20" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Niszczyliście Polskę w Unii.)</u>
          <u xml:id="u-13.21" who="#RobertKropiwnicki">A wy dzisiaj o coś pytacie. No naprawdę, przeproście i wtedy będziemy mogli rozmawiać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-13.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.23" who="#komentarz">(Głos z sali: O co pytamy?)</u>
          <u xml:id="u-13.24" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Bezczelne pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Lorek.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pytanie uzupełniające: Czy w związku z agresywną polityką klimatyczną Unii Europejskiej rząd planuje zmiany w Prawie geologicznym i górniczym? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#RobertKropiwnicki">Osobiście nie dostrzegam agresywnej polityki klimatycznej, o której pan mówi.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To do okulisty.)</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#RobertKropiwnicki">Jesteśmy członkami Unii Europejskiej. W ramach Unii Europejskiej wypracowywane są mechanizmy, które mają ratować światową, i w tym polską, społeczność. Wy sobie chyba naprawdę nie zdajecie sprawy, ile ludzi umiera co roku z powodu smogu.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Pan nie odpowiedział na pytania.)</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#RobertKropiwnicki">Kilkadziesiąt tysięcy ludzi choruje i umiera z powodu niskiej emisji.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Bzdury.)</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#RobertKropiwnicki">A wy przechodzicie nad tym do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: No i dlatego przed chwilą powiedział pan…)</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#RobertKropiwnicki">I wy mówicie o agresywnej polityce klimatycznej? To jest niedorzeczne.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Świat uratujecie.)</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#RobertKropiwnicki">Proponuję państwu zejście na ziemię i zobaczenie, czym oddychamy, szczególnie w małych miejscowościach.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Wy zejdźcie.)</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#RobertKropiwnicki">Ludzie chorują, szczególnie na choroby nowotworowe, i umierają, bo się duszą, zwłaszcza w małych miasteczkach, gdzie nie ma ciepła systemowego.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Zielony ład tylko wprowadzacie.)</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#RobertKropiwnicki">To jest wasze zaniechanie.</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlaczego chcecie 90%…)</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#RobertKropiwnicki">Powinniście naprawdę uderzyć się w piersi, zamiast próbować eskalować jakiś konflikt, bo to naprawdę nie służy państwu polskiemu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Precz z zieloną komuną!)</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Bardzo dobrze, że drugie pytanie. Pokazał pan, że przeczy temu pierwszemu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Paweł Suski i Ewa Kołodziej z Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska zadadzą pytanie w sprawie naruszenia przestrzeni powietrznej Polski przez rosyjską rakietę w grudniu 2022 r. Pytanie to jest skierowane do ministra obrony narodowej. Odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej pan minister Cezary Tomczyk.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Pawła Suskiego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PawełSuski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PawełSuski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Rozmawiamy tutaj o pewnym wydarzeniu, które można uznać za największy blamaż ministra obrony narodowej Mariusza Błaszczaka. To wydarzenie znane jest nie tylko Polakom, ale i na całym świecie. Pewnie będzie dyskutowane na wielu zajęciach w różnych akademiach obrony narodowej, jak nie wolno postępować, kiedy rakieta manewrująca zdolna do przenoszenia głowic jądrowych wleci w przestrzeń powietrzną jakiegokolwiek kraju. Znamy tę sytuację, która nasuwa mnóstwo pytań, kiedy po 127 dniach od incydentu minister obrony narodowej zabiera głos i próbuje tłumaczyć tę tragiczną sytuację. Nie wyobrażam sobie, że w normalnym państwie, w którym dba się o bezpieczeństwo obywateli, brak jest jakiejkolwiek reakcji na tego typu potężne zagrożenie.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PawełSuski">Chcę zapytać pana ministra: Czy w tej sprawie znamy więcej szczegółów? Czy możemy dowiedzieć się, czy minister obrony narodowej w odpowiednim czasie uzyskał informację, kiedy pozyskał informację o naruszeniu przestrzeni powietrznej przez rakietę manewrującą? Czy i jakie podjęto kroki? Czy zastosowano odpowiednie procedury, aby zapobiec tragedii? Czy w końcu poszukiwano tego obiektu? Bo przecież wiemy, że obiekt został znaleziony przez przypadkową osobę, która rekreacyjnie poruszała się w lesie w okolicach Bydgoszczy. To są pytania, na które wszyscy powinni uzyskać odpowiedź, i odgrzewamy troszkę ten temat ku przestrodze, żeby takie sytuacje nigdy więcej nie miały miejsca.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">W międzyczasie przywitam uczniów Szkoły Podstawowej nr 9 w Łomży.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Witam was serdecznie. Przyszliście do nas na zaproszenie pani posłanki Alicji Łepkowskiej-Gołaś.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#CezaryTomczyk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#CezaryTomczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadam ma pytanie posłów. Jak państwo doskonale wiedzą, 16 grudnia 2022 r. w miejscowości Zamość koło Bydgoszczy spadła rosyjska rakieta. O tym fakcie oficjalnie dowiedzieliśmy się na konferencji prasowej ministra Błaszczaka 11 maja 2023 r. Minister Błaszczak sugerował w trakcie tej konferencji, ale też takie informacje docierały do opinii publicznej, że o tym fakcie de facto nic nie wiedział i że dopiero w kwietniu, wtedy, kiedy ta rakieta została znaleziona, rzeczywiście przez przypadkową osobę, został poinformowany zwierzchnik Sił Zbrojnych Andrzej Duda oraz pan premier Mateusz Morawiecki.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#CezaryTomczyk">Szanowni Państwo! Większość informacji, które dotyczą tego zajścia, to są oczywiście informacje niejawne, natomiast w związku z tym, że minister Błaszczak w trakcie oficjalnej konferencji prasowej opowiedział i przedstawił pewną wersję wydarzeń, pozwólcie państwo, że do tego się pokrótce odniosę. Chciałbym też zaznaczyć, że w tej sprawie pojawiło się bardzo dużo teorii i opinii, chciałbym się od tego odróżnić i zaprezentować państwu tylko fakty, tak żeby w tę sprawę nie wprowadzać dodatkowego zamieszania.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#CezaryTomczyk">Szanowni Państwo! 16 grudnia nad ranem minister obrony narodowej pan Mariusz Błaszczak otrzymał informację z Centrum Operacyjnego Ministra Obrony Narodowej o zagrożeniu rakietowym dla Polski. Rakieta została zaobserwowana 60 km od polskiej granicy na wysokości miejscowości Chełm. Podwyższono gotowość obrony przeciwlotniczej oraz przeciwrakietowej, poderwano amerykańskie samoloty bojowe. Ponadto dowódca operacyjny rodzajów Sił Zbrojnych telefonicznie powiadomił ministra obrony narodowej o zbliżającej się w kierunku polskiej granicy rakiecie. Uruchomiono także parę polskich myśliwców. Więc chciałbym tutaj jasno przeciąć wszelkie spekulacje, że 16 grudnia pan minister Błaszczak wiedział o zagrożeniu, które pojawiło się po stronie ukraińskiej i które mogło spowodować zagrożenie dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#CezaryTomczyk">Minister obrony narodowej na konferencji prasowej 11 maja przekazał informacje opinii publicznej, chciałbym ją państwu zacytować: W sprawozdaniu operacyjnym dowództwa operacyjnego z dnia 16 grudnia, które otrzymałem, znalazła się informacja, że w dniu 16 grudnia nie odnotowano naruszenia ani przekroczenia przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej, co, jak później się okazało, było nieprawdą — powiedział Mariusz Błaszczak. Jeżeli chodzi o meldunek z 16 grudnia, pan minister powiedział prawdę, natomiast informacje o incydencie w polskiej przestrzeni publicznej pojawiły się w meldunku przygotowanym 17 grudnia. O tym już pan minister Błaszczak opinii publicznej nie powiedział podczas konferencji prasowej. Jedno jest pewne, że kierownictwo Ministerstwa Obrony Narodowej nie zapoznało się z meldunkiem z 17 grudnia. Brak tej informacji na konferencji prasowej był manipulacją, bo sugerował, że w materiałach wojskowych na temat tego incydentu nie ma śladu. Więc chciałbym to jasno i zdecydowanie przeciąć.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#CezaryTomczyk">Po drugie, trzeba powiedzieć też wprost, że za sposób organizacji systemu informacji wewnątrz Ministerstwa Obrony Narodowej odpowiada nie kto inny jak właśnie minister obrony narodowej, wtedy pan minister Błaszczak.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#CezaryTomczyk">Szanowni Państwo! Od 2018 r., czyli właściwie od początku urzędowania pana ministra Błaszczaka, w Ministerstwie Obrony Narodowej został przyjęty pewien mechanizm, że minister obrony nie zapoznaje się z meldunkami dobowymi, za to zapoznaje się z meldunkami tygodniowymi, które mówią o bezpieczeństwie naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#CezaryTomczyk">I teraz kluczowa sprawa, przechodzę do rzeczy. Wiemy już, że minister obrony narodowej wiedział o rakiecie, która zbliża się do polskiej granicy. Poderwano polskie i amerykańskie samoloty bojowe. Alarmy wszczęła Polska, wszczęła Ukraina, ale także Stany Zjednoczone. Wiemy też, że w meldunku z 16 grudnia nie ma informacji kluczowych, ale dzień później pojawiają się informacje kluczowe o śledzeniu niezidentyfikowanego obiektu powietrznego w polskiej przestrzeni powietrznej. Pytanie, które posłowie zadali, jest pytaniem absolutnie zasadnym. Czy Ministerstwo Obrony Narodowej było zatem głuche i ślepe aż do 22 kwietnia 2023 r. i kiedy minister Błaszczak zapoznał się z informacją o incydencie, który miał miejsce w Polsce, w miejscowości Zamość koło Bydgoszczy?</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#CezaryTomczyk">Odpowiem państwu zupełnie wprost. Minister obrony narodowej pan Mariusz Błaszczak 2 stycznia 2023 r. zapoznał się z meldunkiem, w którym znalazła się informacja o śledzeniu 16 grudnia niezidentyfikowanego obiektu powietrznego przez ok. 20 minut w polskiej przestrzeni powietrznej oraz zaniku sygnału w okolicy Bydgoszczy, a także skierowaniu polskich samolotów MiG-29 w celu identyfikacji oraz skierowaniu patrolu policji w celu poszukiwania obiektu w miejscu zaniku sygnału. Na meldunku, żeby było jasne i żeby w tej sprawie nie było żadnych wątpliwości, widnieje podpis pana Mariusza Błaszczaka wraz z adnotacją „ad acta”, czyli o skierowaniu tej sprawy na półkę. I to jest informacja kluczowa, dlatego że polskie ministerstwo obrony, ale też polskie państwo do momentu odnalezienia rakiety w tej sprawie de facto nie zrobiło nic, a informacja „ad acta” zakończyła tę sprawę.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#CezaryTomczyk">Myślę, że też dla opinii publicznej będzie ważny fakt, że meldunek, który informował ministra obrony, o tym, co stało się pod Bydgoszczą, został przygotowany 23 grudnia. Przez blisko 2 tygodnie minister obrony narodowej, będąc w posiadaniu tego dokumentu, nie zapoznał się z nim. Wiem, że w tym czasie były święta, wiem, że w tym czasie był Nowy Rok, ale to są sprawy ultraważne, to są sprawy, które dotyczą bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#CezaryTomczyk">I teraz pytanie, co zrobiło ministerstwo. Tak jak powiedziałem — dokładnie nic. To znaczy, nie skierowano później Wojsk Obrony Terytorialnej w celu przeszukania tego terenu. Poszukiwania zakończyły się 19 grudnia. Obiekt później został zidentyfikowany jako rakieta Ch-55, gdy został odnaleziony przez prywatną osobę jadącą na koniu. Wtedy też został powiadomiony pan prezydent Andrzej Duda.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#CezaryTomczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Propagandowe hasła o gotowości wielowarstwowego systemu antyrakietowego nie mogą przysłonić prawdy, bo nie wyciągniemy wniosków jako państwo polskie. System informowania najważniejszych osób w państwie, w tym ministra obrony narodowej, funkcjonował źle lub bardzo źle. Niestety z tragedii w Przewodowie nie wyciągnięto odpowiednich wniosków.</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#CezaryTomczyk">W moim drugim słowie, jeżeli też będzie taka chęć Wysokiej Izby, chciałbym odpowiedzieć, co w tej sprawie zostało zrobione. Jedno jest pewne, minister obrony narodowej pan Mariusz Błaszczak moim zdaniem dopuścił się manipulacji, informując opinię publiczną w sposób niejednoznaczny o wiedzy posiadanej przez siebie w sprawie upadku rakiety pod Przewodowem. Tak jak powiedziałem, był od początku informowany o niezidentyfikowanym obiekcie powietrznym, który najpierw zagrażał nam ze strony wschodu, a później został poinformowany o obiekcie, który przemierzał Polskę, przemierzył kilkaset kilometrów, minął Warszawę, minął najważniejsze polskie miasta i przyziemił w okolicy Bydgoszczy w miejscowości Zamość. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pozwoliłem sobie przedłużyć czas dla pana ministra, bo pan minister podawał tylko i wyłącznie fakty. I dobrze, że to stanowi całość.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł Ewa Kołodziej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#EwaKołodziej">Panie Marszałku! Panie Ministrze! To, co się stało 16 grudnia 2022 r., to nic innego jak działania zaczepne Federacji Rosyjskiej, których zawsze musimy się spodziewać i na które zawsze musimy być przygotowani. Każda próba naruszenia naszego terytorium rozpocznie się od naruszenia przestrzeni powietrznej, ponieważ jesteśmy twardym i solidnym sojusznikiem Paktu Północnoatlantyckiego.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#EwaKołodziej">Szanowni Państwo! Incydenty takie jak ten z 16 grudnia będą się niestety dzisiaj zdarzać częściej, ponieważ sytuacja na świecie eskaluje. Panie ministrze, chciałabym zapytać, czy dzisiaj wyciągnęliśmy wnioski z tego incydentu. Czy ministerstwo w tym zakresie wprowadziło jakieś zmiany? Wszyscy wiemy doskonale, że w takich sytuacjach są przewidziane procedury. Na pewno w takim momencie są wprowadzane algorytmy. Chciałabym zapytać o te algorytmy postępowania, bo one powinny być bezwarunkowo stosowane. Chciałabym też zapytać w imieniu Polek i Polaków, czy oni mogą się dzisiaj czuć bezpiecznie, bo to jest najważniejsze — żeby Rzeczpospolita była bezpieczna. I czy ta sytuacja została naprawiona? Dziękuję ślicznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam powtórnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#CezaryTomczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Jedno jest pewne, opóźniona budowa systemu obrony powietrznej, jak również nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu w minionych latach wskazały nam obszary pilnej poprawy. W pierwszej kolejności — myślę, że to warto powiedzieć, bo odnosimy się właśnie do przyszłości, odnosimy się do tego, co udało się w tej sprawie poprawić — zweryfikowaliśmy procedury działania w sytuacjach takich zagrożeń, w tym dotyczące systemu uruchamiania powszechnego ostrzegania, ale też alarmowania, które dotyczy incydentów z powietrza.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#CezaryTomczyk">W czasie ostatnich incydentów, które też wiążą się z atakami rakietowymi na Ukrainę, Polacy byli informowani na bieżąco. Uważamy, że jest to absolutna podstawa, żeby komunikacja społeczna była zawsze oparta na faktach i zawsze była prawdziwa, żeby w tej sprawie nie było żadnych wątpliwości. Uważam, że opinia publiczna musi wiedzieć o skali zagrożeń, ale też musi być przekonana, że państwo polskie jest w stanie poradzić sobie z tymi zagrożeniami.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#CezaryTomczyk">Szanowni Państwo! W Polsce mamy już powietrzny radar, czyli samolot Saab. To są zmiany, które zaszły w ciągu ostatnich miesięcy. Departament Stanu Stanów Zjednoczonych wyraził zgodę na sprzedaż aerostatów, które też będą takimi powietrznymi radarami, które zabezpieczą naszą przestrzeń powietrzną. Minister obrony narodowej pan premier Władysław Kosiniak-Kamysz podpisał również umowę na kolejną część programu „Wisła”, czyli to jest kwestia patriotów. To jest oczywiście temat rozwojowy. Chcemy, żeby to była absolutna podstawa polskiego systemu przeciwrakietowego, szczególnie dalekiego zasięgu. Minister obrony narodowej zdecydował również o budowie komponentu dronowego i budowaniu zdolności do przeciwdziałania dronom. To się mieści oczywiście w ramach wielowarstwowego systemu obrony przeciwrakietowej, ale chcemy w tej sprawie rozwijać nasze zdolności.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#CezaryTomczyk">Chciałbym też powiedzieć od siebie, jak wygląda w ogóle praktyka, jeżeli chodzi o różnego rodzaju incydenty, które zdarzają się w przestrzeni. Przykład z ostatnich dni: Mirosławiec, który panu posłowi też jest bardzo bliski. Między godz. 22 a 1 czy 2 w nocy ja osobiście, ale przede wszystkim minister obrony narodowej otrzymał, myślę, ok. 80–100 informacji, które dzieliło czasami kilka minut, o bieżącej sytuacji w związku z incydentem dotyczącym amerykańskiego drona. To jest system informowania, który musi być wdrożony i który musi działać dla najważniejszych osób w państwie, bo ktoś w tej sprawie musi podejmować decyzje. Jeżeli system informowania najważniejszych osób w państwie jest skonstruowany w taki sposób, że najlepiej o czymś nie wiedzieć albo że informacje, które dostaje minister obrony, premier czy prezydent, są szczątkowe, to znaczy, że to jest fikcja, a nie jakikolwiek system, który działa.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#CezaryTomczyk">Padały też pytania, również ze strony pana ministra Błaszczaka, o kontrolę Najwyższej Izby Kontroli. Chciałbym tutaj jasno powiedzieć, że ministerstwo obrony nie jest dysponentem tego dokumentu. Natomiast obraz nadzoru, a właściwie braku nadzoru, błędów, również po stronie pracowników Ministerstwa Obrony Narodowej, ale także, co mówię ze smutkiem, niektórych dowódców wojskowych, jest naprawdę porażający. System, który został zorganizowany po roku 2018, wtedy kiedy nastąpiła zmiana, był po prostu systemem absolutnie dysfunkcjonalnym, który najważniejszym osobom w państwie nie pozwalał na sprawną komunikację wewnętrzną, zewnętrzną i nie pozwalał na radzenie sobie z kryzysami. Zmiany proceduralne zostały wprowadzone niezwłocznie po tym, kiedy premierem został pan premier Donald Tusk, a ministrem obrony — pan premier Władysław Kosiniak-Kamysz. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">A wiceministrem pan minister Cezary Tomczyk, jak już tak mamy pociągnąć.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Barbara Oliwiecka z Klubu Parlamentarnego Polska 2050 — Trzecia Droga zada pytanie w sprawie wprowadzenia systemu kaucyjnego. To pytanie będzie skierowane do ministra klimatu i środowiska. Odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pani ministra Anita Sowińska.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#BarbaraOliwiecka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#BarbaraOliwiecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Od 1 stycznia 2025 r. w Polsce zacznie obowiązywać system kaucyjny, na który czekaliśmy bardzo długo. W Europie działa on już w 16 krajach, a kolejne kraje europejskie bardzo poważnie rozważają jego wprowadzenie. Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że tylko skup opakowań gwarantuje nam wypełnienie zobowiązania co do recyklingu, a przede wszystkim pozwoli oczyścić nasze środowisko.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#BarbaraOliwiecka">W krajach, w których funkcjonuje system kaucyjny, poziom recyklingu tworzyw sztucznych sięga 90%. W Polsce, dane są różne, ale są szacowane na poziomie zaledwie dwudziestu siedmiu — trzydziestu paru procent i nawet pojawiają się informacje, że realnie nie przekraczają 10%.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#BarbaraOliwiecka">W związku z powyższym zwracam się z pytaniem do pani minister, z kilkoma pytaniami nawet: Na jakim etapie jest wdrażanie systemu kaucyjnego? Czy resort kontroluje stan przygotowań sklepów, producentów opakowań, operatorów systemu, branży recyklingowej? Czy istnieją jakiekolwiek opóźnienia? I bardzo ważne: Czy są przewidziane zmiany w rozwiązaniach już przyjętych, a przede wszystkim zmiany w zakresie skupu opakowań szklanych? Bo system kaucyjny przewiduje skup opakowań szklanych wielokrotnego użytku. My jako Polska 2050 alarmowaliśmy już na etapie przygotowywania ustawy, że jest duży problem z opakowaniami szklanymi, jednorazowymi, np. małpkami, które widzimy ciągle na ulicach naszych miast. Gdyby włączyć takie opakowania do systemu kaucyjnego, na pewno poprawiłoby to i poziom recyklingu, i czystość naszych miast.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#BarbaraOliwiecka">Mam jeszcze jedno pytanie. Zgłaszają się do mnie przedstawiciele małych sklepów, którzy są zaniepokojeni poziomem wdrażania tego systemu. Sklepy do 200 m? będą pobierać kaucję, ale ich udział w systemie na zasadzie odbierania opakowań i zwrotu kaucji jest dobrowolny. Moje pytanie jest takie: Czy resort przygotował system wsparcia, zachęt, pomocy, żeby jednak te małe sklepy, często osiedlowe, włączyły się również w odbiór opakowań? Z dwóch powodów: po pierwsze, jest to wygodne dla klientów, po drugie, oczywiście z punktu widzenia podniesienia poziomu recyklingu również może mieć znaczenie, ale też, mam nadzieję, podniesie konkurencyjność tych sklepów, żeby klienci nie wybierali znowu dużych marketów, bo tam dostaną zwrot, tylko mogli tego zwrotu oczekiwać w małych sklepach osiedlowych. Dziękuję ślicznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani ministra Anita Sowińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#AnitaSowińska">Szanowny Panie Marszałku! Szanowne Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Bardzo dziękuję za to pytanie o system kaucyjny i to nie jest z mojej strony tylko kurtuazyjne podziękowanie, ale faktycznie cieszę się z tego, dlatego że traktuję to jako element szerokich konsultacji — konsultacji, których nam brakowało w poprzedniej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#AnitaSowińska">Odpowiadając na pytanie, na jakim etapie są przygotowania do wdrożenia systemu kaucyjnego, chciałabym poinformować, że prowadzone są przede wszystkim prace legislacyjne nad poprawą obowiązującej już ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, którą dalej będę nazywać w skrócie ustawą kaucyjną. Trwają również prace nad rozporządzeniami wykonawczymi w sprawie wysokości kaucji i wysokości opłat produktowych. Prowadzone są również postępowania w zakresie złożonych wniosków o wydanie decyzji na prowadzenie systemu kaucyjnego. Chodzi tutaj o zezwolenie dla podmiotów zobowiązujących się do uruchomienia systemów kaucyjnych w całej Polsce w określonym terminie i tu też będę ich nazywać w skrócie operatorami systemu kaucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#AnitaSowińska">Zacznę od tego ostatniego działania, jakim jest wydanie zezwoleń dla operatorów. Do tej pory wpłynęły do ministerstwa dwa takie wnioski i wczoraj została wydana, miałam przyjemność sama ją podpisać, pierwsza decyzja — już teraz mogę powiedzieć — dla KSK Zwrotka SA. Zostało wydane to zezwolenie, natomiast drugi wniosek nadal jest rozpatrywany.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#AnitaSowińska">Jako ministerstwo zdajemy sobie sprawę, że oczekiwanie społeczne jest bardzo duże. Ponad 85% Polek i Polaków popiera system kaucyjny, chce tego systemu i bardzo dobrze, bo dzięki temu będziemy mogli osiągnąć lepsze efekty środowiskowe. Natomiast termin faktycznego startu systemu kaucyjnego będzie zależeć przede wszystkim od stopnia przygotowania i zaangażowania operatorów. My robimy wszystko, żeby zdążyć z tymi zmianami legislacyjnymi na czas.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#AnitaSowińska">Oczywiście równolegle do tych zezwoleń Ministerstwo Klimatu i Środowiska prowadzi prace legislacyjne nad dwoma aktami związanymi z systemem kaucyjnym. Pierwszy jest już gotowy i to jest nowelizacja, ustawa wprowadzająca techniczne zmiany. Znalazły się w niej przepisy doprecyzowujące, dotyczące wydawania, cofania, zmieniania zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego. Aby zwiększyć nadzór ministra klimatu i środowiska nad operatorami i zminimalizować ryzyko wystąpienia nieprawidłowości, przewidziano m.in. wprowadzenie mechanizmu kontroli, przy czym wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska otrzymały uprawnienia do kontroli operatorów, aby weryfikować ich stopień przygotowania do uruchomienia i zgodność wprowadzenia systemu z wydaną decyzją. W tej chwili czekamy na uzyskanie wpisu do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów. Mam nadzieję, że to nastąpi niedługo, zwłaszcza że postulaty te zostały już skonsultowane z branżą. Postulaty te mają poparcie, ponieważ wszyscy chcemy uszczelnienia tego systemu.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#AnitaSowińska">Dodatkowo toczą się również prace nad szerszą nowelizacją. Wsłuchaliśmy się w głos branży, samorządów, sklepów, ale także organizacji społecznych. Zbieraliśmy te uwagi od początku tej kadencji, czyli od grudnia. 5 marca zorganizowane zostało szerokie spotkanie konsultacyjne, na którym zgodziliśmy się co do wielu postulatów. Również Ministerstwo Finansów uczestniczyło w tym spotkaniu. Przede wszystkim powiem tu tylko o trzech może nie tyle najważniejszych, ile najbardziej znanych postulatach. Chodzi o kaucję bez VAT niezależnie od tego, czy jest to opakowanie jednokrotnego użytku, czy wielokrotnego użytku, jak również o kaucję pobieraną podczas całego etapu sprzedaży. Czyli chodzi o to, że niezależnie od tego, kto sprzedaje napój, powinien on pobierać kaucję, bo to uszczelni system. Takie rozwiązania funkcjonują w całej Europie.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#AnitaSowińska">Przychyliliśmy się również do postulatu branży o opóźnienie jednej frakcji. Chodzi o opakowania po mleku i produktach mlecznych. Branża, ale również sklepy zwracały uwagę, że będzie im trudno w pierwszym roku wprowadzić te opakowania ze względów sanitarnych. Równocześnie realizowane są oczywiście też inne projekty. Jest przygotowywany projekt rozporządzenia ministra klimatu i środowiska dotyczącego wielkości kaucji. W tym zakresie, jak myślę, te prace są już bardzo zaawansowane. Zobowiązujemy się — i to podtrzymujemy — że kaucja za butelki plastikowe i puszki aluminiowe będzie wynosiła 50 gr, natomiast za butelki szklane wielokrotnego użytku — 1 zł.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#AnitaSowińska">Odpowiadając na pytanie, czy resort rozważa zmiany polegające na wprowadzeniu do systemu szkła jednokrotnego użytku, przy czym w szczególności małpek, chcę poinformować, że temat ten był bardzo szeroko konsultowany zarówno z organizacjami pozarządowymi, jak i ze sklepami, z branżą. Tutaj nie ma prostego rozwiązania, już tłumaczę dlaczego. W powszechnym rozumieniu uważa się, że chodzi tylko o tzw. małpki, które są rzeczywiście zmorą polskich lasów.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#AnitaSowińska">Dokończę przynajmniej ten punkt, dobrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#AnitaSowińska">Problem jest jednak szerszy, ponieważ nie możemy włączyć do systemu kaucyjnego tylko małpek, ale musimy włączyć do systemu wszystkie napoje, które są pakowane w szkło jednokrotnego użytku. Czyli mówimy też o wódkach, winach, sokach, soczkach dla dzieci. Oczywiście przede wszystkim branża handlowa, w szczególności małe sklepy zwracały uwagę, że nie mają możliwości fizycznych, aby zbierać selektywnie szkło jednokrotnego użytku, bo to kompletnie zablokowałoby ich działalność. Wiele sklepów chce wejść w system kaucyjny — mam takie informacje — i chce ręcznie zbierać butelki z tworzyw sztucznych, a także puszki aluminiowe. Natomiast zbieranie butelek szklanych jednokrotnego użytku jest po prostu niemożliwe i dlatego taki wymóg stanowiłby barierę w funkcjonowaniu handlu i obniżałby możliwości konkurowania na rynku.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#AnitaSowińska">Jest jeszcze drugi aspekt tej sprawy. Chodzi o ekologię. Badania w całym cyklu życia produktów wykazują, że szklane opakowania jednokrotnego użytku mają nawet większy negatywny wpływ na środowisko niż opakowania plastikowe, o czym niewiele ludzi wie. Natomiast ma to związek m.in. z tym, że wymagana jest bardzo duża ilość energii do przerobienia szkła, jak również wyższa jest emisja CO2 w transporcie. W tych badaniach najlepiej wypadają szklane butelki, ale wielokrotnego, a nie jednokrotnego użytku, pod warunkiem że tutaj zostanie osiągnięty odpowiedni efekt skali.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#AnitaSowińska">Dlatego Ministerstwo Klimatu i Środowiska, które ma stać na straży rozwiązań, które są prawdziwie, a nie pozornie ekologiczne, zaproponowało rozwiązanie, które dostosuje system kaucyjny do warunków gospodarki obiegu zamkniętego. Chodzi o opakowania standardowe. Takie opakowania, np. szklane butelki na piwo, soki, wódki czy mleko, zamierzamy zacząć wprowadzać od 2026 r. Zaletą takiego rozwiązania jest to, że każdy producent napojów będzie mógł dobrowolnie, podkreślam: dobrowolnie przystąpić do takiego systemu kaucyjnego niezależnie od tego, czy jest to mały, czy duży producent. Obecnie niestety obrót butelkami wielokrotnego użytku jest możliwy tylko w przypadku dużych producentów ze względów ekonomicznych, ale też ekologicznych. Uzupełnieniem tego systemu będą oczywiście odpowiednio skonstruowane opłaty produktowe.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#AnitaSowińska">Zdaję sobie sprawę, że systemowe rozwiązania nie zawsze są satysfakcjonujące. Łatwiej jest proponować proste rozwiązania. Natomiast chcę zauważyć, że problem z małpkami znacznie wykracza poza zakres Ministerstwa Klimatu i Środowiska. System kaucyjny nie rozwiąże problemu alkoholowego w Polsce. 3 mln małpek dziennie to są ogromne liczby. Pytanie: Czy nie należałoby się pochylić systemowo, międzyresortowo nad tym problemem? I pytanie: Czy powinniśmy się pochylić nad ewentualnym zakazem sprzedaży małpek na stacjach benzynowych? Nie wiem. Czy sklepy powinny stosować ceny dumpingowe na alkohole wysokoprocentowe? Czy można poprawić funkcjonowanie programów leczenia chorób alkoholowych? Nie znam odpowiedzi na te wszystkie pytania. My ze swojej strony deklarujemy, że będziemy w tym uczestniczyć. Jeżeli takie prace będą się toczyć, na pewno przyłożymy się do tego również ze strony gospodarki odpadami, gospodarki obiegu zamkniętego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę o zadanie pytania uzupełniającego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#BarbaraOliwiecka">Dziękuję ślicznie, pani minister, szczególnie za te wyjaśnienia odnośnie do opakowań szklanych jednorazowych. Nie zdążyłam wcześniej zadać wszystkich pytań, więc chcę jeszcze dopytać. Chodzi o taką prostą rzecz jak akcja edukacyjna, informacyjna. Czy resort ma na to zaplanowane środki? Jeżeli tak, to kiedy ruszy taka akcja? Chodzi o akcję dla obywateli, ale również właśnie dla sklepikarzy. Dziękuję ślicznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#AnitaSowińska">Tak, zdecydowanie. W Ministerstwie Klimatu i Środowiska już teraz zaczęliśmy prace koncepcyjne. Wiadomo, że do uruchomienia systemu jest jeszcze 9 miesięcy. Trudno mi powiedzieć, czy to będzie 9 miesięcy, czy troszkę dłużej, dlatego że ten pierwszy operator zwrócił się do nas z prośbą o uruchomienie systemu 31 stycznia, a nie 1 stycznia. Nie wiem, jak będzie z innymi operatorami, natomiast takie akcje zdecydowanie muszą być i będą prowadzone. Ministerstwo Klimatu i Środowiska ma zagwarantowane środki na edukację. Oczywiście oprócz systemu kaucyjnego będziemy także promować selektywną zbiórkę odpadów, czyli również recykling. Chcemy po prostu wdrażać po kolei zasady gospodarki obiegu zamkniętego, czyli minimalizować ilość odpadów, przetwarzać je ponownie, recyklingować i dopiero na koniec będą składowanie i ewentualnie odzysk energii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Arkadiusz Sikora z Koalicyjnego Klubu Parlamentarnego Lewicy zada pytanie w sprawie przedłużającego się czasu oczekiwania na wydanie orzeczeń lekarskich w ZUS nawet do kilkudziesięciu dni oraz podejmowanych w związku z tym działań w zakresie nadzoru nad działalnością ZUS i planowanych zmian w przepisach prawa, które rozwiązałyby wskazane problemy. Pytanie to skierowane jest do ministry rodziny, pracy i polityki społecznej, a odpowie na nie podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pan minister Sebastian Gajewski.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#ArkadiuszSikora">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#ArkadiuszSikora">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Ministrowie! Lekarze orzecznicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i komisje lekarskie ZUS wydają orzeczenia w bardzo wielu sprawach kluczowych dla ubezpieczonych i dla świadczeniobiorców. Stwierdzają oni niezdolność do pracy, niezdolność do samodzielnej egzystencji, celowość przekwalifikowania zawodowego czy potrzebę rehabilitacji leczniczej. Kontrolują także zwolnienia lekarskie. Orzeczenia takie muszą być wydawane szybko i mieć wysoką jakość, tak aby ubezpieczeni i świadczeniobiorcy nie musieli kwestionować orzeczeń lekarskich w sądach.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#ArkadiuszSikora">Od pewnego czasu docierają do mnie informacje o przedłużającym się czasie oczekiwania na wydanie orzeczeń lekarskich w ZUS, wynoszącym w różnych oddziałach ZUS nawet kilkadziesiąt dni. Zgłasza się również do mnie wiele osób ubezpieczonych, które podnoszą, że orzeczenia w ich sprawach nie zostały wydane przez lekarzy specjalizujących się w dziedzinach medycyny, których dotyczą ich schorzenia i urazy.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#ArkadiuszSikora">Z informacji dostępnych publicznie wynika z kolei, że ZUS ma duże problemy z pozyskiwaniem lekarzy do pracy. Z tych powodów chciałbym zwrócić się do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z pytaniami: Czy Ministerstwu Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej są znane te sprawy? Jakie podejmuje on, jako organ nadzoru nad działalnością ZUS, kroki w tym zakresie? I czy planuje zmiany w przepisach prawa, które rozwiązywałyby wskazany przeze mnie problem? Panie ministrze, proszę o odpowiedź. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">W imieniu pana posła też proszę pana ministra o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#SebastianGajewski">Szanowny Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Wydawanie orzeczeń lekarskich stanowi jedno z ustawowych zadań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Orzeczenia te są wydawane w różnych celach: w celu ustalenia uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, np. renty z tytułu niezdolności do pracy, gdy orzeka się o niezdolności do pracy i ustala, czy ona ma całkowity czy częściowy charakter i kiedy powstała, a także w celu ustalenia uprawnień do innych świadczeń wypłacanych przez ZUS, np. świadczenia uzupełniającego, gdy orzeka się o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Lekarze orzekający w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wydają również orzeczenia w sprawach pozaubezpieczeniowych, w których ZUS nie wypłaca świadczeń, np. orzekają o trwałej niezdolności do pełnienia obowiązków sędziego. Wreszcie lekarze orzekający w ZUS wydają orzeczenia w sprawach kontroli prawidłowości wystawienia zaświadczeń lekarskich, czyli w ramach tzw. kontroli zwolnień lekarskich.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#SebastianGajewski">Orzecznictwo lekarskie jest zadaniem bardzo istotnym, o dużej skali i doniosłych skutkach. Świadczy o tym choćby liczba wydawanych orzeczeń. Rocznie lekarze orzekający w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wydają ok. 1200 tys. orzeczeń. Orzeczenia lekarskie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych są wydawane przez lekarzy orzeczników oraz komisje lekarskie. W większości spraw orzecznictwo jest dwuinstancyjne. Wobec orzeczenia lekarza orzecznika, który wydaje je jednoosobowo, przysługuje sprzeciw, ewentualnie zarzut wadliwości, który wnosi prezes zakładu do komisji lekarskiej, działającej z kolei w składzie 3-osobowym. Lekarze orzecznicy funkcjonują w 38 z 43 oddziałów ZUS, komisje lekarskie działają natomiast w 16 oddziałach zakładu. Łącznie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych zatrudnionych jest 688 lekarzy w wymiarze 554 etatów. Wydanie orzeczenia przez lekarza orzecznika w zakładzie, ewentualnie przez komisję lekarską, stanowi z reguły część postępowania w sprawie ustalenia prawa do świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#SebastianGajewski">W większości przypadków przepisy, które regulują te postępowania, nie określają, w jakim terminie ma być wydane orzeczenie lekarskie. Wskazują jedynie termin, w którym powinna być wydana decyzja kończąca postępowanie, a zatem albo ustalająca prawo do świadczenia, albo odmawiająca ustalenia prawa do świadczenia. Termin wydania orzeczenia regulują wyłącznie akty wewnętrzne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, z których aktualnie wynika, że orzeczenie powinno być wydane w terminie 45 dni. To jest dosyć długi termin, niemniej jednak jest on potrzebny na przeprowadzenie analizy dokumentacji dołączonej do wniosku, skierowanie zainteresowanego na badanie bezpośrednie przez lekarza orzecznika, przez komisję lekarską czy przez lekarza konsultanta, uzupełnienie dokumentacji medycznej z przebiegu leczenia, a także samo wydanie orzeczenia przez lekarza orzecznika lub komisję lekarską.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#SebastianGajewski">W ostatnich latach w absolutnej większości spraw, w ponad 90%, wydawano orzeczenie w terminie do 45 dni, przy czym — co należy podkreślić — terminowość ta była zróżnicowana w zależności od oddziału. Średni czas oczekiwania na wydanie orzeczenia wynosi 21 dni, ale to jest czas od 10 dni w oddziale w Białymstoku do aż 77 dni w oddziale w Biłgoraju. Takie zróżnicowanie może więc wywoływać w niektórych przypadkach wrażenie istotnych opóźnień w wydawaniu orzeczeń.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#SebastianGajewski">Sytuacje takie stanowią duże wyzwanie dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ale Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie pozostają na ten problem obojętne. W takich przypadkach wdrażane są akcje pomocy innych oddziałów ZUS w wydawaniu orzeczeń w odniesieniu do tych oddziałów ZUS, w których termin rozpatrywania spraw jest wydłużony albo istnieje ryzyko, że chwilę stanie się bardzo długi i przekroczy 45 dni. Ponadto od lat prowadzona jest elektronizacja procesu orzekania. Tworzone i wdrażane są liczne narzędzia informatyczne, które wspierają zarówno samo wydawanie orzeczeń, jak i obsługę postępowania orzeczniczego. Rozwiązania te pozwalają aktualnie zachować w większości przypadków terminowość wydawania orzeczeń. Chodzi o zachowanie 45-dniowego terminu wydania orzeczenia.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#SebastianGajewski">Z czego wynika wydłużone oczekiwanie na wydanie orzeczenia lekarskiego w ZUS? Wiąże się to przede wszystkim z problemami kadrowymi. W ZUS mimo prowadzenia bardzo aktywnej działalności rekrutacyjnej pozostaje nieobsadzonych 335 etatów lekarzy orzeczników i członków komisji lekarskiej, a średnia wieku zatrudnionych w zakładzie lekarzy wynosi ponad 60 lat. Z roku na rok wzrasta też liczba orzeczeń wydawanych średnio przez jednego lekarza orzekającego w ZUS.</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#SebastianGajewski">Wpływ na terminowość wydania orzeczeń mają także przepisy proceduralne, które kształtują postępowanie orzecznicze, oraz sposób wykonywania obowiązków w tym postępowaniu przez inne podmioty spoza Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, np. przez podmioty lecznicze czy instytucje zagraniczne.</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#SebastianGajewski">W tym miejscu podkreślić należy — to jest bardzo ważne — że okoliczności, które wymieniłem, są znane od lat, od lat występują, a nasiliły się w szczególności w ostatnich latach. Mierzy się z nimi Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jednak przez 8 ostatnich lat kolejni ministrowie właściwi do spraw zabezpieczenia społecznego nie podejmowali inicjatyw, które zmierzałyby do rozwiązania tych problemów. Tymczasem bez zmiany przepisów prawa — zarówno na poziomie ustawowym, jak i na poziomie rozporządzeń — nie jest to po prostu możliwe. Z tych powodów w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej już od stycznia prowadzimy z udziałem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, któremu za zaangażowanie w tę pracę serdecznie dziękuję, prace nad reformą orzecznictwa lekarskiego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#SebastianGajewski">Co chcemy osiągnąć? Po pierwsze, uważamy, że konieczne jest dostosowanie warunków zatrudnienia lekarzy orzekających w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych do realiów lekarskiego rynku pracy. Nie chodzi tylko o kształtowanie wynagrodzeń za pracę, choć jest to istotne i nad tym pracujemy. Jest to jeden z czynników, dla których lekarze nie chcą podejmować pracy w zakładzie, ale chodzi także o zapewnienie elastyczności zatrudnienia i wykonywania pracy. Dzisiaj lekarski rynek pracy to nie tylko rynek pracownika, rynek lekarza. To także rynek tego lekarza, który poszukuje elastycznych form zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-39.9" who="#SebastianGajewski">Po drugie, niezbędne jest takie ukształtowanie postępowania orzeczniczego, aby w maksymalnym stopniu wykorzystać zasoby kadrowe Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a w minimalnym stopniu obciążać udziałem w tym postępowaniu zainteresowanego oraz podmioty trzecie. Bardzo ważne jest także zbudowanie rozwiązań ułatwiających podmiotom trzecim, w szczególności podmiotom leczniczym, oraz Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych gromadzenie dokumentacji medycznej od tych podmiotów leczniczych, bo to w praktyce jest problem.</u>
          <u xml:id="u-39.10" who="#SebastianGajewski">Po trzecie, potrzeba nowych rozwiązań organizacyjnych, które właściwie rozłożą w strukturze Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zadania z zakresu orzecznictwa lekarskiego. Mamy taką sytuację, że model orzecznictwa lekarskiego w zakładzie został stworzony w zasadzie kilkadziesiąt lat temu, ponad 20 lat temu, i on musi być dostosowany do nowej rzeczywistości, żeby mógł działać, żeby orzecznictwo lekarskie pełniło swoje ustawowe funkcje.</u>
          <u xml:id="u-39.11" who="#SebastianGajewski">Nie są to cele łatwe do realizacji, ale osiągalne. Mam więc nadzieję, że o postępach w przygotowywaniu tych zmian będą miał przyjemność wkrótce informować panie posłanki i panów posłów zarówno na tej sali, jak i na posiedzeniach Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Pracujemy zarówno nad zmianami ustawowymi w tej materii, jak i nad zmianami w zakresie rozporządzeń regulujących zasady, tryb orzekania przez lekarzy w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych oraz organizację orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Bardzo dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy pan poseł jeszcze?</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#ArkadiuszSikora">Panie Ministrze! Z informacji, które zostały przekazane, wynika, że w tej chwili ok. 335 etatów lekarskich jest nieobsadzonych. Oczywiście te wszystkie plany dotyczące ruchów ministerstwa są zadowalające, ale chciałem jeszcze zapytać, czy mamy już określony termin, w którym mniej więcej cała ta reforma przyniesie zamierzone skutki. Czy będzie to rok, 2 lata, czy może dłużej? Chodzi o to, żeby po prostu z tych, powiedzmy, 335 nieobsadzonych dzisiaj etatów zejść do rozsądnej liczby np. poniżej 100 etatów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#SebastianGajewski">Oczywiście trudne do oszacowania jest, w jakim momencie uda się pokryć braki kadrowe. Chcę zwrócić uwagę na dwa aspekty. Pierwszy aspekt jest taki, że chcemy wprowadzić regulacje, które zmieniają zasady zatrudniania i wynagradzania lekarzy w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, żeby oni chętniej chcieli podejmować pracę w zakładzie. Z drugiej strony chcemy wprowadzić regulacje, które będą umożliwiały wykorzystanie tego potencjału, który już jest. Chodzi o bardziej efektywne wykorzystanie lekarzy, którzy już pracują w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. W związku z tym modelowo z jednej strony chodzi o to, żeby więcej lekarzy przychodziło do pracy w zakładzie, ale z drugiej strony, żeby zapotrzebowanie na pracę lekarzy w zakładzie było po prostu mniejsze. Chcemy wdrożyć rozmaite rozwiązania organizacyjne i proceduralne, które spowodują, że to zapotrzebowanie będzie nieco mniejsze.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#SebastianGajewski">Liczę na to, że realizacja celów związanych z zachęceniem lekarzy do podejmowania pracy w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych i usprawnieniem organizacji i procedur w tym zakresie przełoży się na zainteresowanie lekarzy pracą w zakładzie, na terminowość, na szybkość postępowań, że stanie się to szybko — jak tylko przygotujemy te przepisy i wejdą one w życie. Zakładamy, że wszystkie tego rodzaju reformy wymagają przygotowania od strony organizacyjnej, kadrowej, technicznej oraz informatycznej, bo to wszystko, co dzisiaj dzieje się w zakładzie, zawsze wiąże się ze zmianami w systemach teleinformatycznych. To są zmiany, które powinny wchodzić od nowego roku, więc widzę jakiś horyzont czasowy w przyszłym roku — oczywiście jeśli te zmiany, które zaproponujemy, znajdą aprobatę pań i panów posłów na tej sali. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Maria Koc zada pytanie w sprawie zapowiedzi przywrócenia 5-procentowej stawki podatku VAT na żywność z dniem 1 kwietnia 2024 r. To pytanie jest skierowane do ministra finansów, w imieniu którego odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów pan minister Jarosław Neneman.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#MariaKoc">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#MariaKoc">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Z dniem 1 kwietnia wraca 5-procentowy podatek VAT na żywność. Chciałam się zapytać pana ministra, czy wzięliście państwo pod uwagę różne trudności, jakie będą z tym się wiązały dla właścicieli sklepów, ponieważ ta operacja będzie musiała się dokonać w okresie świątecznym.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#MariaKoc">Jak podkreśla Polska Izba Handlu, z powrotem podatku VAT na żywność wiąże się konieczność dokonania zmian w kasach fiskalnych, tak aby już w dniu 1 kwietnia na paragonach widniał ten 5-procentowy VAT. Takich zmian najczęściej dokonują serwisanci, ale — jak podkreśla Polska Izba Handlu — problem tkwi w tym, że ta zmiana będzie musiała dokonać się właśnie w okresie świątecznym, bo to będzie pierwszy i drugi dzień świąt Wielkiejnocy. Potrzebna będzie też zmiana wszystkich cenówek produktów na półkach sklepowych. To też jest w sklepach po kilkaset, po kilka tysięcy pozycji. Na przełomie marca i kwietnia trzeba będzie tego w sklepach dokonać.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#MariaKoc">Czy państwo jako Ministerstwo Finansów braliście to pod uwagę, czy prowadziliście jakieś konsultacje z uwagi na fakt, że koniec marca to jest czas wzmożonych zakupów, że przełom marca i kwietnia to jest właśnie czas świąteczny, że ta taka techniczna zmiana w placówkach handlowych będzie bardzo trudna do przeprowadzenia? Jak podkreśla Polska Izba Handlu, będzie to uderzało najbardziej właściwie w takie sklepy rodzinne, takie sklepy mniejsze, które będą miały problem z wprowadzeniem tej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#MariaKoc">I jeszcze jedna sprawa. Z dniem 1 kwietnia — znów powołuję się na Polską Izbę Handlu — wygasną wiążące informacje skarbowe, WIS, wydawane dla podstawowych produktów spożywczych. WIS zapewniają ochronę podatnikom. Czy w związku z tym krajowa izba skarbowa bierze to pod uwagę i w jaki sposób też ten problem planujecie państwo rozwiązać? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#JarosławNeneman">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Bardzo dziękuję za to pytanie, z tym że należy zadać sobie wcześniej jeszcze pytanie, jaka jest geneza tego problemu, a odpowiedź jest prosta: 2-tygodniowy rząd w grudniu przedłużył ten termin właśnie do końca marca, czyli od 1 kwietnia ten 2-tygodniowy rząd zafundował taką niespodziankę podatnikom, sklepom i klientom. Czy w grudniu nieznany był kalendarz i nie można było przewidzieć, że ta zmiana wypadnie w kwietniu? To zostawiam państwu, pani poseł do odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#JarosławNeneman">Czy data 1 kwietnia jest dobrą datą? Każda data jest zła w tym sensie, że każda zmiana stawki wywołuje pewne perturbacje. Czy 1 maja byłby lepszy? Nie wiem. Gdyby 2-tygodniowy rząd nic nie zrobił, sprawę mielibyśmy już załatwioną. Ceny żywności spadają, więc problem społeczny nie byłby taki duży. Zresztą słusznie pani zauważa, tzn. nie dyskutuje pani z samym faktem, natomiast zauważa pani, że być może pora jest niedobra.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#JarosławNeneman">Wiadomość o powrocie do stawki zasadniczej ogłosiliśmy z prawie 3-tygodniowym wyprzedzeniem. Chciałbym przypomnieć, że jak wprowadzano stawkę zerową, to Sejm poprawki Senatu uwzględnił 26 stycznia, a zmiany weszły od 1 lutego, więc czasu było kilka razy mniej. Teraz mamy 3 tygodnie, w tym 2 dni świąt, kiedy sklepy są nieczynne. Mamy 1,1 mln kas on-line, w przypadku których zmiana jest bardzo prosta. W ogóle zmiana stawki z 0% na 5% jest relatywnie prosta w kasie. Trzeba po prostu to, co było na zero, przenieść na pięć. Można to zrobić już dzisiaj i uruchomić kasę z nową stawką dopiero po 1 kwietnia.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#JarosławNeneman">Co się tyczy wiążących informacji stawkowych, zajmiemy się tym problem i to nie będzie kłopot dla przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#JarosławNeneman">Mówiła pani o zamieszaniu. To zamieszanie, które wprowadzimy dla sklepów, dla podatników, nijak się nie ma do zamieszania, które państwo wprowadzili Polskim Ładem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł chce zabrać głos, tak?</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#komentarz">(Poseł Maria Koc: Tak, oczywiście, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#MariaKoc">Przepraszam, panie ministrze, ale pana odpowiedź jest bardzo arogancka. Ja pytam z troski, ponieważ czytam artykuły i przedstawiciele Polskiej Izby Handlu podkreślają, że będzie problem, właściciele sklepów podkreślają, że będzie problem.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#MariaKoc">Przypomnę, że my wprowadziliśmy, kiedy rządziliśmy, stawkę zerową na żywność. To zostało bardzo dobrze przyjęte przez obywateli. To była realna pomoc w czasach, kiedy była drożyzna, kiedy była inflacja. Teraz wprawdzie inflacja spadła do celu inflacyjnego, niemniej podwyżka cen żywności o 5%, jak mówią eksperci, może spowodować, że ta inflacja odbije.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#MariaKoc">A więc pana uwagi są bardzo nie na miejscu, że 2-tygodniowy rząd coś wprowadził, nie wiedział, kiedy będą święta. 2-tygodniowy rząd, rząd Mateusza Morawieckiego wprowadził stawkę zerową na żywność po to, aby ulżyć obywatelom, ulżyć Polakom. Wy takiej potrzeby nie widzicie jako koalicja 13 grudnia, a też moglibyście np. przedłużyć o jeszcze kolejne 3 miesiące obowiązywanie tej stawki VAT z uwagi na fakt, że być może inflacja odbije, jeżeli takiej regulacji nie będzie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze. Ma pan jeszcze ochotę na odpowiedź?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#JarosławNeneman">Panie Marszałku! Szanowna Pani Poseł! Jeżeli poczuła się pani urażona, to przepraszam, nie taka była moja intencja.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#JarosławNeneman">Wszystkie kraje sąsiednie mają stawkę dodatnią. Jeśli państwo uważali, że taka stawka powinna być dłużej, to nie bardzo rozumiem dlaczego, skoro w projekt budżetu, który państwo złożyliście, przewidywał powrót do stawki 5% już od 1 stycznia tego roku. Więc państwo liczyliście się z tym, że stawka powinna wrócić, i ona powinna wrócić. Na marginesie powiem, że w lutym ceny żywności spadły, więc jeśli chodzi o ten argument, który pani poruszyła, że trzeba będzie zmieniać cenówki — być może nie trzeba będzie zmieniać. Bardzo bym się cieszył, gdybym np. w maju mógł przedstawić pani informację, jak zmieniły się ceny żywności. Mamy w tej chwili kontrolę, za pomocą kas on-line, na bieżąco, jak ceny się zmieniają, i będzie to bardzo ciekawy eksperyment ekonomiczny. Zobaczymy, o ile się ceny zmieniły. Moim zdaniem wzrosną bardzo, ale to bardzo niewiele. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pytanie zadadzą posłanki Renata Rak i Iwona Maria Kozłowska z Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska. Pytania będą w sprawie listy leków refundowanych. Te pytania są skierowane do ministra zdrowia, w imieniu którego odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan minister Maciej Miłkowski. Udało się.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#RenataRak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ubiegłym tygodniu zostało opublikowane obwieszczenie ministra zdrowia w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych. Na listę wpisano dostęp do rekordowej liczby refundacji — 33 nowych terapii, w tym siedmiu we wskazaniach onkologicznych i ośmiu dla chorób rzadkich. Proszę o informację dotyczącą listy refundowanych leków.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#RenataRak">Natomiast w imieniu rodziców dzieci chorych na SMA serdecznie dziękuję, panie ministrze, za zmianę programu terapii lekowych dla tych dzieci. Proszę o informację dotyczącą procedury kwalifikacji dzieci do programu refundacji oraz wdrażania terapii genowej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pytanie było krótsze niż moja zapowiedź.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#komentarz">(Poseł Iwona Maria Kozłowska: Dobre przygotowanie.)</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie, wszystko dobrze, wszystko dobrze.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#MaciejMiłkowski">Dziękuję bardzo serdecznie, pani poseł. Dziękuję bardzo za to pytanie. Projekt listy zmian, które nastąpią od 1 kwietnia, ukazał się w ubiegłym tygodniu. Pani minister przedstawiła oficjalnie wszystkie zmiany, które nastąpią, i faktycznie po okresie konsultacji, w poniedziałek ta lista została podpisana. Od początku obowiązywania ustawy refundacyjnej ta lista zawiera najwięcej zmian w zakresie nowych terapii, nowych leków, gdyż zawiera 33 nowe wskazania refundacyjne. Jest ona również bardzo obszerna w zakresie dokonywanych zmian, gdyż aktualnie po zmianie ustawy refundacyjnej jest możliwe wprowadzanie zmian, których uzgadnianie z podmiotami odpowiedzialnymi nie jest konieczne. W związku z tym praca przebiega zdecydowanie sprawniej w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#MaciejMiłkowski">Pytanie szczegółowe dotyczyło terapii SMA, leczenia rdzeniowego zaniku mięśni. To jest zmiana tego programu, kolejne rozszerzenie o dwie bardzo istotne grupy pacjentów. Pierwsza grupa jest grupą systemową, zmiana jest związana z pacjentami, którzy mają czasowe przeciwskazania do podania terapii genowej, związane w szczególności z obecnością wirusa. Chodzi o bezwzględne przeciwskazania do podania w pierwszym miesiącu po diagnozie tego schorzenia. Pacjent powinien otrzymać niezwłocznie terapię. Wówczas stosowana jest terapia, która jest aktualnie jedyną terapią — nusinersenem. Aktualnie mamy w procesie też drugą terapię doustną od pierwszego miesiąca -jest ona w procesie, ale podajemy ją natychmiast, żeby objawy nie występowały. Po ustaniu objawów jest możliwość podania terapii docelowej. Bardzo często ten okres wynosi 3–4 miesiące, po którym jest możliwość ustąpienia tych objawów, przeciwskazań bezwzględnych i wówczas możliwe jest podanie tej terapii. Z tego, co powiedzieli nam eksperci, po 2-letnim okresie zdarzają się takie przypadki 2–3 rocznie przy 19 pacjentach, którzy zostali zakwalifikowani w ubiegłym roku do terapii genowej. Czyli jest 10–15% pacjentów, w przypadku których to będzie mogło być rozszerzone. Niezależnie od tej drugą zmianą jest zmiana dotycząca dłuższego okresu, bo tak jak powiedziałem, takie zmiany będą następowały najprawdopodobniej co roku.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#MaciejMiłkowski">Jest jeszcze grupa pacjentów, którzy mogą mieć wskazania i mogą odnieść korzyść, mieć efekt kliniczny po podaniu terapii genowej. Chodzi o pacjentów, którzy już byli leczeni w ramach innej terapii, aktualnie dostępnej bądź terapii dokanałowej nusinersenem bądź drugim lekiem doustnym. Jeśli pacjenci mają wskazania, a nie mają przeciwskazań, czyli ważą do 13,5 kg, mogą odnieść taką korzyść, to ten lek może być podany. Eksperci podali nam, po przeanalizowaniu dokumentacji medycznej pacjentów, że takich pacjentów może być ok. ośmiu w Polsce, ale po zbadaniu faktycznym, fizycznym dopiero może nastąpić ostateczna kwalifikacja. Niezależnie od tego, przy tej zmianie, która właściwie rozpoczęła intensywne prace od początku stycznia br., też analizowaliśmy z ekspertami, co jeszcze można polepszyć w tym programie. Mieliśmy też takie oczekiwanie, żeby zmienić program lekowy leczenia pacjentów z RSV, profilaktykę zakażeń RSV. U wcześniaków już było to wcześniej, jest to zgodne z charakterystyką produktu leczniczego dla pacjentów z wadami hemodynamicznymi. Przeanalizowaliśmy naukową dokumentację na świecie, badania, różne prace, i ustaliliśmy, że można jeszcze poszerzyć to o dwie grupy pacjentów. Pacjenci z rdzeniowym zanikiem mięśni do 2. r.ż., tak jak pacjenci hemodynamiczni, będą mogli otrzymać ten lek właśnie po to, żeby nie zachorować, gdyś każde zachorowanie na RSV istotnie pogarsza stan ich zdrowia. Drugi lek jest dla osób z mukowiscydozą. Dziękuję bardzo serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Iwona Kozłowska.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wśród grupy chorób rzadkich znajdują się choroby metaboliczne i to do nich należy właśnie rdzeniowy zanik mięśni. Ja również, tak jak moja koleżanka, w imieniu rodziców, w imieniu dzieci bardzo dziękuję za podjęte decyzje dotyczące uruchomienia od 1 kwietnia tego roku programu dla wszystkich maluchów z SMA.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#IwonaMariaKozłowska">Do chorób metabolicznych należy również druga, jeśli chodzi o ciężkie choroby, tj. mukowiscydoza. Rodziny dzieci od 6. r.ż. są bardzo zaniepokojone niedostatecznymi informacjami na temat możliwości poszerzenia dostępu małych pacjentów do nowoczesnej terapii, która stosowana jest już w Europie. Czy resort pracuje nad programem, który umożliwi skuteczniejszą pomoc chorym na tę zabójczą chorobę, jaką jest mukowiscydoza? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#MaciejMiłkowski">Dziękuję bardzo serdecznie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#MaciejMiłkowski">Choroby rzadkie są bardzo istotnym elementem wszystkich zmian. Przez ostatnie lata właściwie można było to rozszerzać i ten wzrost widać właśnie w przypadku chorób rzadkich, ponieważ wzrost nakładów na system ochrony zdrowia rośnie, a ta populacja była bardzo mocno niezabezpieczona. Tak jak rozmawialiśmy poprzednio o rdzeniowym zaniku mięśni, to tam już wszystkie osoby są leczone, zaś w przypadku mukowiscydozy takiej sytuacji nie mamy.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#MaciejMiłkowski">Muszę powiedzieć, że w poprzedniej kadencji negocjowałem rozszerzenie zakresu dotyczącego mukowiscydozy i muszę powiedzieć, że nie udało mi się wynegocjować poszerzenia od 6. do 12. r.ż. terapii dla pacjentów z mukowiscydozą. We wrześniu, w październiku były bardzo trudne negocjacje, które zakończyły się nieuzgodnieniem stanowisk. Myślę, że to było istotnym przyczynkiem do aktualnie prowadzonych negocjacji, bo rozstrzygnięcie było takie, że przy aktualnych warunkach być może nawet nie będzie możliwości przedłużenia tej terapii od 1 kwietnia, gdyż były kontynuacje. Ale i firma, i Ministerstwo Zdrowia, myślę, bardzo efektywnie pracowały przez ten czas i udało się wydłużyć kontynuację terapii dla pacjentów od 12 r.ż. Tutaj głównie chodzi o terapię łączoną Kaftrio i Kalydeco dla pacjentów, którzy są — tj. populacja pacjentów wynosząca ok. 1 tys. osób, dzisiaj już właściwie 1100 — wraz z dwiema innymi terapiami. Ponieważ w listopadzie zmieniła się charakterystyka produktu leczniczego: od 2 r.ż., firma zaczęła pracować. Miała złożyć kolejny wniosek na koniec grudnia, ale ponieważ zmieniła się charakterystyka, przygotowują to od 2 miesiąca życia, to powiedzieli, że złożą wniosek maksymalnie w kwietniu i wniosek będzie przeprocedowany. Właściwie udało nam się negocjacje finansowe zakończyć, na kwiecień, to myślę, że nie będzie problemu z kolejnymi negocjacjami rozszerzającymi tej terapii, że uda nam się spokojnie to rozszerzyć. To będzie dotyczyć ok. 1500 osób w Polsce, takie są szacunki, mamy świetne rejestry obejmujące całość pacjentów. Dziękuję bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Witold Tumanowicz z Klubu Parlamentarnego Konfederacja zada pytanie w sprawie skutków wejścia w życie od 1 kwietnia 2024 r. rozporządzenia ministra rozwoju i technologii z dnia 27 października 2023 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. To pytanie jest kierowane do ministra rozwoju i technologii. Odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii pan minister Krzysztof Kukucki.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle, o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WitoldTumanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Czy ministerstwo posiada analizy i szacunki dotyczące tego, o ile spadnie liczba wniosków o pozwolenie budowlane po 1 kwietnia w wyniku wejścia w życie wyżej wymienionego rozporządzenia?</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WitoldTumanowicz">Dlaczego ministerstwo nie przesunie terminu wejścia w życie tych szkodliwych, populistycznych, antypodażowych przepisów, najlepiej do 1 września tego roku, pomimo apeli samorządowców polskich, Związku Miast Polskich, Stowarzyszenia Architektów Polskich, zrzeszeń inżynierów, Towarzystwa Budownictwa Społecznego, prezydenta miasta Warszawy i całej branży budowlanej? Dodam, że jak wybuchnie ta katastrofa, to ministerstwo będzie musiało liberalizować przepisy, co będzie jeszcze trudniejsze niż przesunięcie wejścia ich w życie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#KrzysztofKukucki">Panie Marszałku! Panie Pośle! Szanowni Państwo! Z tym populizmem, przyznam szczerze, że… Chyba pan dał przed chwilą popis mistrzowski populizmu, bo faktycznie dawno takich wypowiedzi nie słyszałem. To prawo jest napisane tak naprawdę przez życie. Pan poseł na pewno spotkał się z doniesieniami prasowymi, medialnymi o praktykach, wycinkach — ja nie mówię o całym środowisku — deweloperów, którzy np. proponowali osobom, które kupowały za ciężkie pieniądze swoje nowe mieszkanie, plac zabaw w postaci np. jednej ławeczki i jednego bujaka, albo deweloperów, którzy wykorzystując dzisiejsze prawo, robili cały rząd miejsc postojowych dla osób niepełnosprawnych, mimo że te miejsca postojowe dla osób niepełnosprawnych nie były wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem, ale można było je usytuować blisko budynku i lepiej, czytaj: bardziej wycisnąć, więcej wycisnąć z działki.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#KrzysztofKukucki">Te przepisy, które są zaproponowane i znane od roku, dlatego że pierwszy projekt tego rozporządzenia został opublikowany w kwietniu ub.r., napisało samo życie. Ich celem nie jest zatrzymanie budów i absolutnie jestem przekonany, że tych budów nie zatrzymamy tym przepisem, tylko ich celem jest to, żeby Polki i Polacy żyli w komfortowych warunkach, żeby jakość tej zabudowy i standard tej zabudowy był jak najwyższy. I tutaj populizm nie ma nic wspólnego z tą sprawą.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#KrzysztofKukucki">Ma pan o tyle rację, że faktycznie różnego rodzaju organizacje zwracają uwagę na to, że ten przepis nie powinien być wprowadzony 1 kwietnia. Natomiast Ministerstwo Rozwoju i Technologii wielokrotnie, kilkukrotnie organizowało konsultacje społeczne, na które środowiska, również te, które pan wymienił przed chwilą, były zaproszone, i za każdym razem przedstawiciele tych środowisk mówili, że co do merytorycznych zapisów tego rozporządzenia nie mają żadnych wątpliwości, że to jest dobre, potrzebne i właściwe. Więc nie ma tutaj mowy o populizmie. Powiem więcej: budownictwo komunalne realizowane przez samorządy, budownictwo społeczne, mieszkania społeczne realizowane przez TBS-y w zdecydowanej większości — nie chcę powiedzieć, że w 100%, ale jestem przekonany, że w blisko 100% — przepisy tego nowego rozporządzenia już stosują.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#KrzysztofKukucki">Czytałem już w tym tygodniu chociażby materiał prasowy z miasta Poznań, gdzie TBS-y mówią, że one nie będą miały żadnego problemu z wdrożeniem tego rozporządzenia, dlatego że to jest dla nich standard. To nie jest nic nadzwyczajnego. Natomiast faktycznie, tak jak pan poseł przed chwilą powiedział, i Związek Miast Polskich podczas posiedzenia zarządu, który się odbył 15 marca tego roku, i Unia Metropolii Polskich w swoim stanowisku z 18 marca tego roku wskazują, że termin wdrożenia tego rozporządzenia jest zbyt szybki.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#KrzysztofKukucki">Przypomnę, że w momencie, kiedy projekt był przedstawiony rok temu, to rozporządzenie miało wejść w życie 1 stycznia tego roku. Minister Waldemar Buda podpisał już to rozporządzenie po wyborach parlamentarnych 23 października, przepraszam, 27 października tego roku, ale przychylił się również do postulatu Polskiego Związku Firm Deweloperskich. Mam tutaj pismo z 22 września, w którym to Polski Związek Firm Deweloperskich wskazywał, że optymalnym terminem wejścia w życie tego projektu będzie 1 kwietnia 2024 r. To tak w kontrze do tych słów, które pan wypowiedział.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#KrzysztofKukucki">Natomiast jeszcze raz wrócę do tych stanowisk, które przedstawiciele samorządów terytorialnych kierowali do ministra Krzysztofa Hetmana, który przychylił się do tych stanowisk, podejmując decyzję, że to rozporządzenie jednak nie wejdzie w życie 1 kwietnia 2024 r. Aktualnie ministerstwo pracuje, analizuje, jaki będzie optymalny termin, żeby, tak jak powiedziałem, wdrożyć te dobre dla Polek i Polaków przepisy, ale jednocześnie żeby to środowisko samorządowe było przekonane, że to jest optymalny moment. Na pewno to jest kwestia nie więcej niż kilku miesięcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy pan poseł jeszcze?</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie panu ministrowi i panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania. Będzie ono zadawane przez posłów Katarzynę Sójkę oraz Fryderyka Kapinosa z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie sposobu i klucza, według których nastąpił podział środków za tzw. nadwykonania poprzez zmniejszenie kapitału zapasowego Narodowego Funduszu Zdrowia o niemal 2 300 mln zł, co spowodowało znaczne dysproporcje w przydzielaniu funduszy dla poszczególnych oddziałów Narodowego Funduszu Zdrowia. To pytanie jest skierowane do ministra zdrowia. Odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan minister Wojciech Konieczny.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Katarzynę Sójkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#KatarzynaSójka">Bardzo serdecznie dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#KatarzynaSójka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam pytanie, a w zasadzie prośbę o wyjaśnienie pewnego sposobu, a w zasadzie klucza podziału środków za tzw. nadwykonania w związku z zmniejszeniem kapitału zapasowego NFZ o niemal 2300 mln zł. Najbardziej interesuje mnie, skąd wynikają dysproporcje między oddziałami wojewódzkimi, co obrazują wysokości środków, które zostały przydzielone do trzech największych w zasadzie pod względem populacyjnym województw, mam na myśli Mazowsze, Śląsk i Wielkopolskę. Bardzo mnie interesuje, dlaczego właśnie Śląsk, z którego pochodzi pani minister Izabela Leszczyna, otrzymał najwyższą kwotę w całym przydziale, czyli prawie 600 mln zł, natomiast Mazowsze, które tak naprawdę pod względem populacyjnym jest największe, otrzymało tych środków blisko 10 razy mniej, czyli ok. 60, chyba 61 mln zł. Ale ciekawsze i bliższe mojemu sercu jest to — bardzo mnie to zadziwia — dlaczego oddział wojewódzki w Wielkopolsce, trzecim największym pod względem populacyjnym regionie, otrzymał z tych środków zaledwie 0 zł. Śląsk otrzymał prawie 600 mln zł, Wielkopolska otrzymała 0 zł.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#KatarzynaSójka">Chciałam zwrócić uwagę, że pieniądze z NFZ pochodzą ze składek wszystkich ubezpieczonych pacjentów we wszystkich województwach, zatem zupełne nieuwzględnienie algorytmu podziału środków, który odzwierciedla ilość pacjentów, moim zdaniem wymaga wyjaśnienia, i o to właśnie pytam: Jaki jest ten algorytm, a w zasadzie jaki jest klucz? Jeśli bowiem chodzi o algorytm podziału środków przez NFZ, który stworzyła właśnie Platforma Obywatelska za czasów swoich rządów, za czasów rządów minister Ewy Kopacz, to właśnie państwo koncertowo go złamaliście. Dlatego dzisiaj bardzo interesuje mnie, jaki jest klucz takiego właśnie podziału, który jest wbrew ustalonemu algorytmowi. Jednocześnie widać bowiem, że wielkie pod względem populacyjnym województwa nie otrzymują pieniędzy bądź otrzymują ich mało, natomiast Śląsk otrzymał blisko 600 mln, Śląsk, do którego również należy Częstochowa. Z jakiego powodu tak jest i jaki to jest klucz? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan minister Wojciech Konieczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WojciechKonieczny">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#WojciechKonieczny">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Po pierwsze, chciałbym tutaj przedstawić małe sprostowanie, ono jest oczywiście drobne. Ja również jestem z Częstochowy. Nie można powiedzieć, że pani minister pochodzi ze Śląska, z województwa śląskiego, bo Częstochowa geograficznie należy do Małopolski, i zawsze to podkreślamy. Natomiast teraz rzeczywiście leży w województwie śląskim, więc tak sformułowane twierdzenie opierałoby się na prawdzie.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#WojciechKonieczny">Pieniądze, o których mówimy, czyli te, które w tej chwili są dzielone, rzeczywiście nie są dzielone według algorytmu, ponieważ one nie muszą i nie powinny być w ten sposób dzielone, gdyż są to pieniądze z funduszu zapasowego, który jest utworzony z zysków NFZ za poprzednie lata, a według algorytmu są dzielone pieniądze z danego roku, pochodzące rzeczywiście ze składek, które idą na nadwykonania. Tak więc chodzi tu o inne pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#WojciechKonieczny">Zresztą jestem nieco zaskoczony takimi stwierdzeniami, ponieważ we wrześniu 2023 r. pieniądze, które były przeznaczone na fundusz COVID-owy, też były rozdzielane w ten sam sposób, czyli nie według algorytmu, tylko według innych kryteriów, a kryteria, które teraz są przyjęte, dotyczą po prostu ilości nadwykonań, które w danym rejonie zostały wykonane i za które nie zapłacono. I to, że są województwa, które w tej chwili nie otrzymują czy otrzymują małą ilość pieniędzy, wynika stąd, że w ich przypadku za nadwykonania zapłacono już wcześniej, np. właśnie we wrześniu 2023 r., w sposób, który i dzisiaj jest stosowany, ewentualnie z innego źródła, czyli np. ponieważ według algorytmu po prostu przypadało tam więcej pieniędzy i nadwykonania zostały tam w dużo większym stopniu skonsumowane. Natomiast w województwach, które teraz otrzymają środki za te nadwykonania, te niezapłacone nadwykonania po prostu są. Dlatego nie możemy przyjąć tutaj algorytmu, tylko przyjmujemy jako zasadę przydziału to, gdzie za nadwykonania nie zapłacono i o jaką ich ilość chodzi. Taka jest więc przyczyna, dlaczego tego tak nie robimy. Nigdy tak nie robiono i państwo też tak nie robiliście, więc jest to kontynuowane.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#WojciechKonieczny">Nie mogę się też zgodzić ze stwierdzeniem, że wszystkie pieniądze pochodzą ze składek, ponieważ są również pieniądze, które są z budżetu państwa. Tak więc środki pochodzą nie tylko ze składek, które płacą obywatele bezpośrednio na NFZ, ale są tu również pieniądze z budżetu państwa. Natomiast co do samej zasady to po prostu utrzymujemy tę samą zasadę, którą państwo utrzymywaliście, i może taka odpowiedź będzie najprostsza. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy będzie pytanie dodatkowe?</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#komentarz">(Poseł Fryderyk Sylwester Kapinos: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">To, panie ministrze, niech pan zostanie, jeśli mogę prosić.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#FryderykSylwesterKapinos">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Bardzo dziękujemy za tę odpowiedź. My nie jesteśmy absolutnie przeciwko żadnemu województwu, bo każde województwo jest dla nas ważne i mieszkańcy całej Polski są dla nas bardzo ważni: i Śląska, i Małopolski, i Wielkopolski, i Podkarpacia, ale należałoby wszystkich traktować jednakowo, tak żeby jednak środki wpływały też i do Wielkopolski, która dostała 0 zł, a która stara się dobrze zarządzać.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#FryderykSylwesterKapinos">Mam takie pytanie: Ile z tych kwot kierowanych do wojewódzkich oddziałów NFZ zostanie przeznaczonych na leki w ramach programów lekowych, ile na inne świadczenia typu: rehabilitacja, opieka domowa i długoterminowa opieka lekarska? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WojciechKonieczny">To zależy od tego, gdzie są nadwykonania. Tutaj tyle trafi, ile tych nadwykonań w danym miejscu zostało wykonanych, dlatego to traktowanie jest równe. Jeszcze raz wracam do tego, że to jest uzupełnienie wypłaty, jeżeli chodzi o nadwykonania, ponieważ za te nadwykonania zostało już zapłacone tylko wcześniej, według algorytmu i według innych zasad, więc teraz są miejsca, są rejony, gdzie za te nadwykonania w największym stopniu nie było zapłacone i dlatego taki będzie rozdział. Tutaj, która to będzie specjalizacja czy jaki zakres świadczeń, nie jest bezpośrednio wskazywane jako kryterium. Będzie to prawdopodobnie duża pomoc dla tych ośrodków, które wykonały te nadwykonania, a nie miały za to zapłacone, natomiast nie ma jakiejś szczególnej tendencji do tego, żeby wspierać jakiś zakres świadczeń i tam tylko wypłacać środki. To bardziej zależy od kwoty, od ilości tych nadwykonań niż od miejsca, gdzie one zostały wykonane. Stąd też jest taka pozorna nierówność, ponieważ rzeczywiście niektóre województwa mają już za te nadwykonania w niektórych zakresach bardzo dużo zapłacone. I teraz wydaje się, że one są poszkodowane, ale finalnie będzie to mniej więcej wyrównane. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Sójka: Ciekawe, czy pacjenci z Wielkopolski dostaną pieniądze.)</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Monika Wielichowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#MonikaWielichowska">Wysoka Izbo! Dzisiaj Sejm, parlament zwiedzają mieszkanki i mieszkańcy Ziębic z powiatu ząbkowickiego z Dolnego Śląska. Przejechali sporo kilometrów, żeby być tutaj z nami.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#MonikaWielichowska">Serdecznie pozdrawiamy.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#MonikaWielichowska">Państwo są akurat na moje zaproszenie, tak że życzę udanego zwiedzania.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#MonikaWielichowska">I już zapraszam panią poseł Alicję Łepkowską-Gołaś i grupę posłów do zadania pytania w sprawie wręczania odznaki honorowej ministra zdrowia „Za zasługi dla ochrony zdrowia” przez Katarzynę Sójkę. Pytanie jest skierowane do ministra zdrowia. Będzie odpowiadał sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Wojciech Konieczny.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Już było, było teraz.)</u>
          <u xml:id="u-71.7" who="#MonikaWielichowska">To jest ten sam minister, będzie odpowiadał.</u>
          <u xml:id="u-71.8" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#AlicjaŁepkowskaGołaś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Podczas obchodów 25-lecia powiatu kępińskiego w dniu 16 lutego 2024 r. europoseł Możdżanowska oraz ordynator szpitalnego oddziału rehabilitacyjnego w Grębaninie Leszek Żebrowski odebrali z rąk poseł Katarzyny Sójki odznaki honorowe „Za zasługi dla ochrony zdrowia” przyznawane przez ministra zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#AlicjaŁepkowskaGołaś">W związku z tym zwracam się z pytaniami: Na jakiej podstawie ww. odznaki wręczone zostały przez panią poseł, która nie sprawuje już urzędu ministra zdrowia? W jakich okolicznościach odznaki będące własnością Ministerstwa Zdrowia znalazły się w posiadaniu pani poseł Katarzyny Sójki po zakończeniu pełnienia funkcji ministry zdrowia i w jaki sposób były one pani poseł dostarczone i przechowywane? Czy Ministerstwo Zdrowia posiadało wiedzę, że ww. odznaki zostaną wręczone w dniu 16 lutego 2024 r. przez panią poseł Katarzynę Sójkę? W czyim imieniu ww. odznaki zostały wręczone przez panią poseł Katarzynę Sójkę? Jaka jest ilość odznak honorowych „Za zasługi dla ochrony zdrowia”, które zostały przyznane przez panią Sójkę w czasie, gdy była ministrem, a nie zostały jeszcze wręczone? I czy pani poseł Sójka posiada jeszcze odznaczenia, które będzie wręczać? Jeżeli tak, to w czyim imieniu? Czy ministerstwo posiada takie informacje? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#MonikaWielichowska">Odpowiada sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Wojciech Konieczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WojciechKonieczny">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#WojciechKonieczny">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Odznaka honorowa ministra zdrowia jest przyznawana zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2003 r. w sprawie ustanowienia odznaki honorowej „Za zasługi dla ochrony zdrowia”, ustalenia jej wzoru, zasad i trybu nadawania oraz sposobu noszenia. Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 czerwca 2019 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia odznaki honorowej „Za zasługi dla ochrony zdrowia”, ustalenia jej wzoru, zasad i trybu nadawania oraz sposobu noszenia.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#WojciechKonieczny">Proszę państwa, zgodnie z rozporządzeniem odznaka może być przyznana na wniosek ministra zdrowia. Rozporządzenie mówi również, że odznakę nadaje właściwy do spraw zdrowia minister z własnej inicjatywy lub na wniosek innego ministra, wojewody, rektora akademii medycznej, organów Narodowego Funduszu Zdrowia, dyrektora jednostki badawczo-rozwojowej, marszałka województwa, starosty, prezydenta, burmistrza, podmiotu, który utworzył niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, organów samorządów, organów statutowych, związków zawodowych, stowarzyszeń i organizacji.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#WojciechKonieczny">Również są określone pewne kryteria, które powinny być spełnione, tj. kto i za co może otrzymać taką nagrodę. Tutaj mówi się o wprowadzeniu postępów w metodach diagnostycznych, terapeutycznych, rehabilitacyjnych, ochrony zdrowia ludności, poprawie warunków zdrowotnych i higienicznych, profilaktyki, promocji zdrowia itd. Jest dużo tych kryteriów, które umożliwiają przyznanie tej nagrody.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#WojciechKonieczny">Minister Katarzyna Sójka w okresie od 10 sierpnia do 27 listopada 2023 r. przyznała 346 odznak resortowych. Z własnej inicjatywy pani minister Katarzyna Sójka przyznała 56 odznaczeń honorowych. Pytanie bezpośrednio dotyczy wręczenia odznaki honorowej „Za zasługi dla ochrony zdrowia”. Tutaj mamy pewien dylemat, ponieważ możemy mówić o wręczeniu, czyli przyznaniu tej odznaki, i to przyznanie może być na wniosek samego ministra. Być może pytanie należy rozumieć tak: Ile z własnej inicjatywy pani minister przyznała lub też ewentualnie, ile zatwierdziła wniosków innych organów? A więc z własnej inicjatywy było 56 odznak honorowych, a w ogóle przyznano 346 tych odznak.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#WojciechKonieczny">Chciałbym nadmienić, że w roku 2023 zostało przyznanych 2011 takich odznaczeń, więc liczba odznaczeń przyznanych w tym 3-miesięcznym okresie jest w miarę porównywalna z innymi okresami ubiegłego roku. Można tutaj zaznaczyć, że te odznaczenia są przyznawane również w takich okresach, kiedy przypada święto, światowy dzień pielęgniarki i położnej czy jakieś inne okoliczności. Kiedy są jakieś uroczystości rocznicowe czy inne, wówczas te instytucje się o to zwracają. Są miesiące, w których przyznaje się więcej tych odznaczeń, i są takie miesiące, w których prawie się ich nie przyznaje. One co roku występują, co roku się powtarzają.</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#WojciechKonieczny">Mamy również spis jednostek, na których wniosek przyznano te odznaczenia. To duża liczba. Może odczytam tylko te, które… Dość dużo jest tych jednostek. Nie ma potrzeby?</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#komentarz">(Poseł Alicja Łepkowska-Gołaś: Nie ma potrzeby, bo nie w tym rzecz. Panie ministrze, raczej chodzi o to, czy pani poseł Katarzyna Sójka miała prawo przyznać te odznaczenia, już nie będąc ministrą zdrowia. 16 lutego to już jest dzień, w którym ta pani nie pełniła funkcji. Dlaczego posiadała te odznaczenia, nie będąc ministrą zdrowia? W tym jest problem.)</u>
          <u xml:id="u-74.8" who="#WojciechKonieczny">Po 16 lutego?</u>
          <u xml:id="u-74.9" who="#komentarz">(Poseł Alicja Łepkowska-Gołaś: Słucham?)</u>
          <u xml:id="u-74.10" who="#WojciechKonieczny">Pani poseł powiedziała…</u>
          <u xml:id="u-74.11" who="#komentarz">(Poseł Alicja Łepkowska-Gołaś: 16 lutego. To wiemy. Przyznany był w Grębaninie. Tego roku.)</u>
          <u xml:id="u-74.12" who="#WojciechKonieczny">Jest to dla mnie nowa wiadomość.</u>
          <u xml:id="u-74.13" who="#komentarz">(Poseł Alicja Łepkowska-Gołaś: Całe pytanie było o to.)</u>
          <u xml:id="u-74.14" who="#WojciechKonieczny">Mogę tylko powiedzieć w ten sposób: być może to były odznaczenia przyznane wcześniej i niewręczone. Na dzisiaj taką wiedzą nie dysponuję. Rzeczywiście prawo do wręczania tych odznaczeń w imieniu ministra zdrowia kończy się w momencie, kiedy przestaje się być ministrem zdrowia, chyba że dany minister zdrowia kogoś upoważni, ale upoważnia się przedstawicieli rządu czy też — w terenie — wojewodów i inne osoby. W związku z tym to jest dla mnie nowa wiadomość. Nie dysponuję wiedzą, czy takie wcześniej przyznane odznaczenia były wręczane po tej dacie. Nie wiem, czy w Ministerstwie Zdrowia możemy zebrać takie informacje.</u>
          <u xml:id="u-74.15" who="#komentarz">(Poseł Alicja Łepkowska-Gołaś: To są doniesienia medialne, więc to jest wiedza już teraz powszechnie znana, przynajmniej w tych okręgach. Tak że bardzo prosimy o wyjaśnienie tej sytuacji.)</u>
          <u xml:id="u-74.16" who="#WojciechKonieczny">Tutaj jest problem polegający na tym, że nie do końca wiemy, kiedy niektóre odznaczenia były wręczane. One były przyznawane i oczekiwały na jakąś okazję, przy której przedstawiciele rządu je wręczali. Jest to wiedza dość powszechna, bo zawsze gdzieś tam publikowana, aczkolwiek spróbujemy sprawdzić u nas, czy dysponujemy takimi informacjami. Odpowiemy na piśmie, jeżeli będziemy mieli taką możliwość.</u>
          <u xml:id="u-74.17" who="#komentarz">(Poseł Alicja Łepkowska-Gołaś: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-74.18" who="#WojciechKonieczny">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-74.19" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Marcin Przydacz i Paweł Jabłoński z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość zadadzą pytanie w sprawie zmiany medialnej polityki zagranicznej Polski w kontekście zwolnienia z pracy wieloletniej dyrektor stacji Biełsat Agnieszki Romaszewskiej, obcięcia budżetu stacji o 47%, przy jednoczesnym powołaniu na szefa TVP World Michała Broniatowskiego, byłego wiceprezesa rosyjskiej agencji Interfax. To pytanie jest skierowane do ministra spraw zagranicznych, a odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pan minister Władysław Teofil Bartoszewski, którego witamy.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle, o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#MarcinPrzydacz">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#MarcinPrzydacz">Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Telewizja Biełsat to kluczowy instrument w polityce informowania społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi, ciągle się rodzącego, zwalczanego przez reżim Aleksandra Łukaszenki. Tymczasem z informacji medialnych wynika, że na skutek decyzji MSZ-etu budżet tej telewizji ograniczany jest o prawie połowę. Jednocześnie zwalniana jest pani dyrektor Romaszewska, figura wszystkim bardzo dobrze znana, która od 2007 r. funkcjonowała na przestrzeni różnych władz w Polsce i tworzyła tę telewizję. Chciałbym zapytać, jakie były powody ograniczenia budżetu dla telewizji Biełsat. Czy Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie obawia się, że ograniczy w ten sposób swoją możliwość informowania społeczeństwa obywatelskiego, opozycji na Białorusi? Nawet sam Andrzej Poczobut wielokrotnie bardzo pozytywnie wypowiadał się o pracy Biełsatu i pani dyrektor Romaszewskiej. Czy powód ograniczenia tego finansowania miał też związek z nie najlepszymi relacjami pomiędzy panią Anne Applebaum a panią dyrektor Romaszewską? Czy były jakieś rozmowy z reżimem w Mińsku na temat funkcjonowania telewizji Biełsat? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Przepraszam bardzo…)</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeszcze pan chciał, tak?</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Tak, 2 minuty chcieliśmy podzielić na nas dwóch.)</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ma pan jeszcze jedno pytanie, tak?</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PawełJabłoński">W tym samym zakresie, wskazanym w treści pytania. Chodzi o TVP World, kanał anglojęzyczny, największy kanał w Europie Środkowej, który oddał niezwykle istotne zasługi w walce z rosyjską dezinformacją. Tymczasem krótko po siłowym i bezprawnym przejęciu kontroli nad Telewizją Polską SA przez nowe władze, przez tego nielegalnego likwidatora ten kanał został w całości wyłączony. Dzisiaj zostaje przywrócony, ale jego dyrektorem mianowany został pan Michał Broniatowski, przez wiele lat szef rosyjskiej agencji informacyjnej Interfax. W związku z tym mam pytanie o politykę MSZ w tym zakresie, a także pytanie o budżet, jaki będzie miała TVP World, ale przede wszystkim pytanie o to, czy w zakresie tej nominacji byłego dyrektora rosyjskiej agencji informacyjnej na stanowisko dyrektora stacji walczącej z rosyjską dezinformacją MSZ konsultował się albo z ministrem kultury, albo z nielegalnym likwidatorem Telewizji Polskiej SA.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Wielce Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tutaj padło wiele pytań, ale w większości opartych na przeinaczonych faktach.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Zacznijmy od telewizji Biełsat. Telewizja Biełsat działa od 2007 r. i zawsze była współfinansowana przez MSZ. Część pieniędzy przychodziła również z Telewizji Polskiej, z Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Ten budżet KRRiT został zatrzymany z powodów dla mnie bliżej niejasnych.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Pani Agnieszka Romaszewska nie była ani nie jest pracownikiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Była zatrudniona przez TVP. Została zwolniona, z doniesień medialnych, bo tylko takie posiadam, dyscyplinarnie z TVP. W sprawie jej zwolnienia proszę się kierować do tej stacji, a nie do MSZ-etu, bo nie ma z nią żadnego stosunku formalnoprawnego ani nigdy nie było.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Co do rzekomego obniżenia budżetu stacji o 47%, jest to fikcja. W budżecie na rok 2024 z MSZ-etu jest przeznaczona kwota 40 mln, i taka była zabudżetowana. Kwota, o której pani Agnieszka Romaszewska pisała w mediach, tzn. 75 mln, nigdy nie została uzgodniona z MSZ-etem ani nigdy nie została wpisana do budżetu MSZ-etu. Jeśli chodzi o poprzednie budżety stacji, w latach 2022 i 2023 TV Biełsat była finansowana z budżetu MSZ-etu kwotą 63 mln zł, natomiast miało to być przeznaczone na wydzielenie Biełsatu z TVP, co nigdy nie nastąpiło, czyli te pieniądze zostały wydane na inne cele niż te, na które były przeznaczone. Do roku 2021, czyli przez wiele lat rządów Prawa i Sprawiedliwości, poziom współfinansowania TV Biełsat ze strony Ministerstwa Spraw Zagranicznych wynosił maksymalnie 22,5 mln zł, a drugie tyle dopłacała TVP. W związku z tym nie można mówić, że MSZ obcięło jakikolwiek budżet w tej materii.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Jeśli chodzi o działanie MSZ-etu przy tworzeniu nowych programów, bo MSZ nie utrzymuje stacji telewizyjnych, tylko daje pieniądze na tworzenie nowych programów, to w 2024 r. zabudżetowane, czyli zapisane w budżecie — i to będzie realizowane — na TVP Polonia jest 35 mln zł, na TVP Wilno — 37 mln zł, na TVP World jest zapisane 84 465 tys. zł, na Biełsat, jak powiedziałem, 40 mln zł, a na Polskie Radio dla Zagranicy — 14 mln zł. MSZ alokowało całość środków budżetowych na media, jak powiedziałem, i wspiera TV Biełsat, widząc w niej ważny element walki o demokrację i społeczeństwo obywatelskie na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#WładysławTeofilBartoszewski">W tej chwili po dyscyplinarnym zwolnieniu pani Romaszewskiej w TV Biełsat pełni obowiązki Aleksy Dziekawicki, obywatel Białorusi mieszkający w Polsce, pracujący jako szef redakcji informacyjnej Biełsatu od 2007 r. i nadający do swoich rodaków z naszej stacji TV Biełsat, więc tutaj nie ma żadnej zmiany. Owszem, planujemy zmianę organizacyjną, z tego, co słyszę, TVP planuje zmianę organizacyjną, która będzie polegała na tym, że wszystkie stacje obcojęzyczne zostaną włączone do TVP World, która nadaje ponownie od 11 marca tego roku, i będą one podzielone, z tego, co słyszę, w sposób podobny do tego, jak to robili np. Amerykanie czy Brytyjczycy, to znaczy będzie program rosyjskojęzyczny, białoruskojęzyczny, ukraińskojęzyczny i angielskojęzyczny, ale pod jedną czapą TVP World. I budżety na te stacje są przeznaczone, zapewnione i będzie to realizowane.</u>
          <u xml:id="u-80.6" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Nie będę odpowiadał na bardzo dziwne spekulacje na temat jakichkolwiek rozmów rzekomo prowadzonych przez nie wiem kogo w Mińsku na Białorusi, ponieważ Polska nie utrzymuje stosunków, jak panowie ministrowie doskonale wiedzą, poza dość ograniczonymi, z reżimem rzekomego prezydenta Łukaszenki, chociaż utrzymujemy stosunki dyplomatyczne z tym państwem, tak jak utrzymywaliśmy za panów rządów w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Z całą pewnością nie prowadzimy żadnych rozmów na tematy personalne czy żadne inne z reżimem Łukaszenki.</u>
          <u xml:id="u-80.7" who="#WładysławTeofilBartoszewski">W sprawie innych zmian osobowych w stacji TV Biełsat proszę się kierować do TV Biełsat, dlatego że czasy, w których centrala partyjna decydowała o nominacjach w spółkach, minęły. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Chciałbym serdecznie przywitać uczniów i wychowawców ze Szkoły Podstawowej nr 12 w Lesznie.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Witam was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wiem również, że zostaliście państwo zaproszeni przez posła Wiesława Szczepańskiego, którego też serdecznie witam.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy będzie pytanie dodatkowe?</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PawełJabłoński">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#PawełJabłoński">Panie Ministrze! Nie odpowiedział pan na zasadniczą część tych pytań. Także w sprawie Biełsatu powiedział pan jedną rzecz dość niepokojącą, a mianowicie: zapowiedź likwidacji tego kanału i włączenia wszystkiego do stacji TVP World. A w TVP World właśnie zainstalowany został były dyrektor rosyjskiej agencji informacyjnej, człowiek, który kilka lat temu publicznie wzywał do zorganizowania w Polsce majdanu, zamieszek pełnych przemocy. To do dzisiaj można odnaleźć w Internecie. Dzisiaj taki człowiek jest powołany na funkcję dyrektora tej stacji. Stąd ponawiam pytanie o rozmowy. Czy się odbyły? To nie są żadne nieuczciwe spekulacje, tylko proste pytanie. Czy MSZ, główny podmiot finansujący działalność telewizyjną, 210 mln jest w budżecie… Czy była rozmowa z ministrem kultury albo z nielegalnym likwidatorem TVP w sprawie pana Broniatowskiego, w sprawie pani dyrektor Romaszewskiej? To MSZ płaci. MSZ powinien przynajmniej wiedzieć, co się dzieje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! TV Biełsat nie jest zlikwidowany. Nazwa Biełsat pozostaje, działalność spółki będzie kontynuowana i będzie kontynuowana w taki sposób, w jaki była prowadzona przez ostatnie lata, żeby pracować nad pomaganiem społeczeństwu białoruskiemu, społeczeństwu, które opiera się reżimowi Łukaszenki, żeby dostarczać mu rzeczowe informacje. Dlatego m.in. w tej chwili, tak jak mówiłem, białoruski opozycjonista, który jest u nas od wielu lat i był szefem części informacyjnych Biełsatu, pełni obowiązki szefa tej stacji. TV Biełsat będzie istnieć, będzie istnieć pod czapą, która nazywa się TVP World. Natomiast to nie znaczy, że nazwa przestaje istnieć i działalność znika. To nie jest właściwa interpretacja.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Jeżeli chodzi o nominacje, MSZ nie kontroluje, tak jak mówię, w przeciwieństwie do rządów Prawa i Sprawiedliwości nominacji w spółkach. A nawet wtedy podejrzewam, panie ministrze, że pan nie wskazywał, dając pieniądze na działalność stacji telewizyjnych, kto ma zostać zatrudniony. Być może były takie dyrektywy z jednej z ulic warszawskich, ale ja o tym nie mam wiedzy. A jeśli chodzi o stan obecny MSZ, nie jest konsultowane, kto ma zostać mianowany dyrektorem tej czy innej instytucji, nawet Skarbu Państwa, bo od tego jest Ministerstwo Aktywów Państwowych lub inne nadzorcze ciała, które się tym zajmują. MSZ nic do tego nie ma. W związku z tym nie jestem w stanie zaspokoić ciekawości pana ministra. Proszę się zwrócić bezpośrednio do spółki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9. porządku dziennego: Informacja bieżąca.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przypominam, że na obecnym posiedzeniu Sejmu zostanie rozpatrzona informacja w sprawie nowych funduszy w programach Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w szczególności uwzględniających transport oraz rozwój energetyki odnawialnej na terenach wiejskich i przemysłowych, o której przedstawienie wnosił Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przypominam również, że przedstawienie uzasadnienia wniosku przez posła przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a udzielenie odpowiedzi przez przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Wystąpienia posłów w dyskusji nie mogą trwać dłużej niż 2 minuty. Na zakończenie dyskusji głos zabierają kolejno przedstawiciel wnioskodawców oraz przedstawiciel Rady Ministrów. Wystąpienie przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a wystąpienie przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie wystąpienia przedstawiciela Rady Ministrów. Czas przeznaczony na rozpatrzenie punktu: Informacja bieżąca nie może być dłuższy niż 90 minut.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Mirosława Adama Orlińskiego.</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: A co się stało z wakacjami od ZUS, panie marszałku? Bo dalej wisi na stronie.)</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Poszło na wakacje.</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-85.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan marszałek może przeczytał zły fragment, bo informacja bieżąca ma inny temat, panie marszałku. Przynajmniej według informacji…)</u>
          <u xml:id="u-85.9" who="#komentarz">(Głos z sali: To jakaś pomyłka.)</u>
          <u xml:id="u-85.10" who="#komentarz">(Głos z sali: No, tak ja też mam właśnie i jest pan minister Hetman.)</u>
          <u xml:id="u-85.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ale proszę państwa, przecież zdarzają się pomyłki. Za chwilę to wyjaśnimy.</u>
          <u xml:id="u-85.12" who="#komentarz">(Głos z sali: No właśnie, to normalne.)</u>
          <u xml:id="u-85.13" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zaczęliśmy w tym momencie w związku z pana pytaniem, zresztą słusznym.</u>
          <u xml:id="u-85.14" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Świetnie.)</u>
          <u xml:id="u-85.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Czyli te wakacje od ZUS?)</u>
          <u xml:id="u-85.16" who="#WłodzimierzCzarzasty">Niech pan chwilę poczeka.</u>
          <u xml:id="u-85.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Czyli te wakacje zostają?)</u>
          <u xml:id="u-85.18" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Temat też ciekawy zaproponował pan marszałek, też ciekawy.)</u>
          <u xml:id="u-85.19" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, minutka przerwy. Dobrze?</u>
          <u xml:id="u-85.20" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zaraz wszystko wyjaśnimy. Przepraszam za zamieszanie. Za chwilę ogarniemy sprawę.</u>
          <u xml:id="u-85.21" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, 5 minut przerwy, zaznaczam: nie dłużej. Musimy wszystko wyjaśnić, bo mamy jakieś zamieszanie. Zamieszania się zdarzają, za co przepraszam. 5 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-85.22" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 12 do godz. 11 min 13)</u>
          <u xml:id="u-85.23" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-85.24" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, sprawa się wyjaśniła. Robimy punkt dotyczący wakacji od ZUS. Za chwilę zaczynamy. Muszę dostać stosowne dokumenty. Jeszcze raz przepraszam za zamieszanie.</u>
          <u xml:id="u-85.25" who="#WłodzimierzCzarzasty">Rozpatrzona zostanie informacja w sprawie wprowadzenia tzw. wakacji od ZUS, o której przedstawienie wnosił Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-85.26" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-85.27" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeszcze raz przepraszam państwa za zamieszanie i oddaję obrady mojemu przyjacielowi, bo przyszła stosowna godzina.</u>
          <u xml:id="u-85.28" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Piotr Zgorzelski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję. Życzę panu marszałkowi udanego dnia.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Czarzasty: I nawzajem.)</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo prosimy o zabranie głosu pana posła Mirosława Adama Orlińskiego, do niedawna jeszcze samorządowca, a dzisiaj już parlamentarzystę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#MirosławAdamOrliński">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Szanowni Państwo! W terminologii powszechnej termin: wakacje od ZUS-u odnosi się do czasowego zawieszenia obowiązku płacenia składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jest to środek wsparcia przedsiębiorców, wiemy to doskonale, często stosowany w sytuacjach kryzysowych. Mieliśmy do czynienia z takimi rozwiązaniami w sytuacji pandemii. Mamy do czynienia z takimi rozwiązaniami także wtedy, kiedy okoliczności ekonomiczne pozwalają na zastosowanie takich przedsięwzięć, takich środków. Decyzje dotyczące wakacji od ZUS-u są podejmowane przez rząd także w odpowiedzi na określone sytuacje w celu wsparcia firm dotkniętych trudnościami finansowymi.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#MirosławAdamOrliński">Warto zaznaczyć, że jednym z podstawowych postulatów wyborczych koalicji, która stanowi większość rządową, było właśnie wprowadzenie ułatwień dla przedsiębiorców, wsparcie przedsiębiorców. Otrzymaliśmy sygnały, że wysokie koszty pracy mogą stanowić istotny problem dla przedsiębiorstw, zwłaszcza gdy systemy podatkowe, ubezpieczeniowe nakładają duże obciążenia na pracodawców. Koszty mogą obejmować nie tylko same pensje, wynagrodzenia pracowników, ale także składki na ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia pracownicze.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#MirosławAdamOrliński">Bardzo istotnym elementem wsparcia dla przedsiębiorców mogą stać się zapowiadane w kampanii wyborczej zwolnienia z opłacania składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i zmniejszenie obciążeń finansowych dla pracodawców. Może to pomóc w uniknięciu zwolnień pracowniczych, może uchronić firmę przed bankructwem, może pomóc w zapoczątkowaniu inwestycji czy tworzeniu nowych miejsc pracy, a także w utrzymaniu dotychczasowej kondycji finansowej.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#MirosławAdamOrliński">W związku z powyższym prosimy o odpowiedź na następujące pytania: Kiedy zostaną wprowadzone wakacje od ZUS-u? Kto będzie mógł skorzystać z powyższego rozwiązania? Jaki będzie koszt wprowadzenia wakacji od ZUS-u? Jakie wymagania należy spełnić, aby można było skorzystać z powyższego programu wsparcia? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#PiotrZgorzelski">Już widzę, że do mównicy zmierza minister rozwoju i technologii pan Krzysztof Hetman.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#KrzysztofHetman">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#KrzysztofHetman">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kwestia nadmiernych obciążeń fiskalnych, finansowych i administracyjnych jest prawdziwą zmorą polskich przedsiębiorców. Oczywiste jest, że nie mogą oni funkcjonować w próżni prawnej i instytucjonalnej. Trzeba dbać jednak o to, by stawiane przed nimi wymogi nie tłumiły ich potencjału i możliwości. Z tego względu nakładanie nowych obowiązków każdorazowo musi być rozpatrywane pod kątem zasadności, zasady proporcjonalności.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#KrzysztofHetman">Potrzebne są także rewizja i ewaluacja dotychczasowych obciążeń firm oraz zadanie pytania, na ile takie regulacje realizują cele, którym miało przyświecać ich wprowadzenie. W tym kontekście ubezpieczenia społeczne stanowią zagadnienie niezwykle złożone i wieloaspektowe. Z jednej strony bowiem odgrywają one ważną rolę w zakresie świadczeń polityki socjalnej oraz solidarności i sprawiedliwości społecznej pomiędzy poszczególnymi grupami społeczeństwa oraz pomiędzy pokoleniami, z drugiej natomiast, ze względu na wysokie bieżące koszty, mogą stanowić barierę dla firm, zwłaszcza tych mniejszych, które zwyczajnie mogą nie być w stanie przeznaczać środków na ten cel. Polski przedsiębiorca jest samodzielny, ale nie oznacza to, że ma zostać pozbawiony przez państwo ochrony i pozostawiony przez państwo samemu sobie. Właśnie z tego względu potrzebne jest poszukiwanie rozwiązań, które zapewnią w zakresie obciążeń ubezpieczeniowych przedsiębiorców odpowiednią równowagę pomiędzy wspomnianą przeze mnie zasadą sprawiedliwości społecznej a pomocą ze strony państwa. Do tej pory firmy, zwłaszcza te najmniejsze, mogły korzystać z tzw. pasa startowego, na który składały się: tzw. działalność nierejestrowa, ulga na start, preferencyjny ZUS oraz „Mały ZUS plus”. Dzięki tym rozwiązaniom startujący przedsiębiorcy mogą przez pewien czas nie podlegać pod ZUS, a następnie korzystać ze składek niższych niż ryczałtowe.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#KrzysztofHetman">Wysoka Izbo! Proszę państwa, mogę z zadowoleniem poinformować, że wkrótce system ten zostanie komplementarnie uzupełniony o nową instytucję, tzw. wakacje składkowe. Dwa dni temu, we wtorek, Rada Ministrów przyjęła przygotowany przez moje ministerstwo projekt odpowiedniej ustawy, który, mam nadzieję, w najbliższych dniach stanie się przedmiotem obrad Wysokiej Izby. Projekt ten stanowi realizację jednego z najistotniejszych przyrzeczeń nowego rządu. Podlegał on rozległym i transparentnym uzgodnieniom ze stroną społeczną, a także rozmowom, nie ukrywam, że często także skomplikowanym, dlatego że wszystkim zależało na tym, by przygotowana przez nas instytucja jak najlepiej odpowiadała potrzebom społecznym, mieszcząc się jednak w bieżącym reżimie finansowo-budżetowym państwa. Zgodnie z naszą propozycją z wakacji składkowych będą mogli skorzystać przedsiębiorcy wpisani do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, którzy oprócz samych siebie ubezpieczają co najwyżej dziewięć innych osób oraz którzy osiągają roczne przychody na poziomie nieprzekraczającym równowartości 2 mln euro. Rozwiązanie to jest zatem kierowane do najmniejszych przedsiębiorców. W jednym dowolnie wybranym przez przedsiębiorcę miesiącu w roku będzie on mógł zaniechać odprowadzania składek na własne ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, a także składek za siebie na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Mówimy tu w 2024 r. o zmniejszeniu wydatków firm o ok. 1600 zł. Składki na ubezpieczenie społeczne zostaną pokryte przez państwo. Dzięki temu przedsiębiorca nie będzie musiał obawiać się o ciągłość i wysokość świadczeń, naliczanie stażu emerytalnego i podobne zagadnienia. Sam zdecyduje, na co przeznaczy zaoszczędzone w ten sposób środki. Nie będzie też musiał zawieszać swojej działalności. Jeśli będzie chciał, wyjedzie na urlop. Jeśli nie, nadal będzie mógł pracować na rzecz swoich kontrahentów i osiągać z tego tytułu przychody. Rozwiązanie to będzie też oczywiście posiadało odpowiednie bezpieczniki, powstrzymujące przed zjawiskiem wypychania na samozatrudnienie. Wykonywanie działalności na rzecz byłego pracodawcy uniemożliwiać będzie korzystanie z tej instytucji. Całość realizowana będzie w formule pomocy publicznej de minimis. Wakacje składkowe będą miały charakter całkowicie dobrowolny. To przedsiębiorca sam zdecyduje, czy i kiedy dokładnie będzie chciał z nich skorzystać. Według naszych szacunków uprawnionych do nich będzie ok. 1700 tys. osób. Koszty w zakresie finansów publicznych mogą natomiast wynieść ok. 1640 mln zł w 2024 r. Zainteresowani będą musieli złożyć w ZUS elektroniczny, prosty wniosek. Będzie to następować w miesiącu poprzedzającym miesiąc, który ma zostać objęty zwolnieniem. Realizacja wniosków będzie następować sprawnie i szybko. Nie będzie też uzależniona od arbitralnej decyzji zakładu, a jedynie od zweryfikowania przez niego, czy spełnione są ustawowe warunki, o których już wspomniałem. W przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia przedsiębiorca zostanie o tym poinformowany na swoim profilu elektronicznym, natomiast w przypadku, gdyby jednak doszło do odmowy, wydawana będzie decyzja podlegająca ewentualnemu zaskarżeniu na drodze sądowej. W projekcie przewidziane jest vacatio legis o długości 4 miesięcy od końca miesiąca, w którym nastąpi publikacja ustawy. Jest to związane z koniecznością dostosowania systemów teleinformatycznych przez ZUS. Biorąc to pod uwagę, wierzę, że przy sprawnym procedowaniu nad ustawą przez polski parlament już jesienią będą mogły zostać złożone pierwsze wnioski o wakacje składkowe. Polscy przedsiębiorcy z pewnością właśnie na to liczą.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#KrzysztofHetman">Kończąc swoją odpowiedź, pozwolę sobie zauważyć, że wakacje składkowe są jedynie i aż jednym z elementów działań deregulacyjnych, które wprowadza polski rząd. Jesteśmy otwarci na dialog z przedsiębiorcami, wsłuchujemy się w ich głos, chcemy z nimi rozmawiać, rozmawiamy. Dowiadujemy się, w których dziedzinach dopatrują się oni swoich największych bolączek. To właśnie dlatego jako minister rozwoju i technologii powołałem pod koniec stycznia br. pełnomocnika do spraw deregulacji i dialogu gospodarczego, który już praktycznie pierwszego dnia sprawowania swojej funkcji podjął bardzo intensywne działania na rzecz polskich firm. Reaktywowałem też resortowy Zespół ds. Doskonalenia Regulacji Gospodarczych, w skład którego wchodzą też przedstawiciele organizacji przedsiębiorców. Zespół ten w niedługim czasie zmieni swoją formułę, dojdą do niego nowe podmioty, tworzone będą podzespoły tematyczne zajmujące się konkretnymi zagadnieniami. To właśnie w takim trybie na podstawie rzeczowej analizy i rozmowy ze środowiskami firm będziemy proponowali nowe pomysły na wsparcie polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#KrzysztofHetman">Te rzeczy już się dzieją. W ostatni poniedziałek wpis do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów uzyskał projekt ustawy dotyczącej certyfikacji wykonawców zamówień publicznych. W najbliższych dniach wystartują w tym zakresie uzgodnienia, konsultacje publiczne. Certyfikacja da wykonawcom możliwość uzyskania certyfikatu służącego do weryfikacji ich sytuacji oraz potencjału w toku procedur zamówieniowych. Będzie to oznaczało oszczędność czasu związanego z udziałem w przetargu, ze względu na brak konieczności gromadzenia dokumentów czy składania wyjaśnień, większą pewność działania wykonawców, oraz wyższy poziom przejrzystości i profesjonalizacji procesu weryfikacji wykonawcy. W Ministerstwie Rozwoju i Technologii trwają też prace nad projektem pierwszej, podkreślam, pierwszej ustawy deregulacyjnej. Znajdują się w niej rozwiązania m.in. usprawniające pracę urzędów, zwiększające wykorzystanie instrumentów elektronicznych w obrocie prawnym, administracyjnym i gospodarczym, a także wzmacniające sektor rzemiosła. Szczególną uwagę zamierzamy w niej poświęcić kwestiom kontroli działalności gospodarczej. W ramach deregulacji skrócony zostanie o połowę maksymalny czas trwania kontroli u mikroprzedsiębiorców. Stanowić to będzie realizację jednego z konkretów rządu na 100 pierwszych dni. Wierzę, że będziemy mogli szerzej i bardziej oficjalnie zaprezentować nasze pomysły opinii publicznej już w nadchodzących dniach i tygodniach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#PiotrZgorzelski">Informuję, że zgłosiło się dużo posłów do dyskusji. To świadczy o zainteresowaniu tematem, rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#PiotrZgorzelski">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze dopisać się na liście?</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli nie, to zamykam ją.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#PiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Stanisław Szwed, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#PiotrZgorzelski">Panie pośle, momencik.</u>
          <u xml:id="u-90.8" who="#PiotrZgorzelski">Pozdrowię jeszcze naszych gości, dopóki są. To są goście pana marszałka Krzysztofa Bosaka, uczniowie Prywatnej Szkoły Podstawowej nr 108 w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-90.9" who="#PiotrZgorzelski">Witamy bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-90.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#StanisławSzwed">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Z dużej chmury mały deszcz. Wielu przedsiębiorców, panie ministrze, jest rozczarowanych państwa propozycją, przypominając sobie zapowiedzi z kampanii wyborczej, zarówno Platformy Obywatelskiej, Trzeciej Drogi Hołowni, jak i państwa ugrupowania, w sprawie dobrowolnego ZUS-u. Nawet w poprzedniej kadencji państwo złożyliście projekt w tym zakresie. Tutaj wprowadzacie wakacje od składek.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#komentarz">(Głos z sali: 8 lat.)</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#StanisławSzwed">Myślę, że to, co wprowadzaliśmy w życie za rządów Prawa i Sprawiedliwości, o czym też pan minister wspomniał, czyli 6-miesięczny okres niepłacenia składki na rozpoczęcie działalności gospodarczej, a później mały ZUS przez 2 lata, to były dobre i dalej są dobre rozwiązania, konkretne rozwiązania, które pomagają rozpocząć działalność gospodarczą, i z tego tytułu te rozwiązania są. Ale tego głównego rozwiązania dotyczącego dobrowolnego ZUS-u nie znaleźliśmy w tym rozwiązaniu. Dlatego w tym zakresie jest duże rozczarowanie. Myśmy też wprowadzali, myślę, lepsze rozwiązania dla przedsiębiorstw, to jest obniżenie podatków — przypomnę, teraz podatek PIT, który dotyczy właśnie działalności gospodarczej małych przedsiębiorców, to jest 12%, to jest bardzo dobre rozwiązanie, a CIT dla dużych firm to jest do 9%. Czyli to bardzo duże obniżenie podatków, które pomaga przedsiębiorcom. Bo rozwiązania dotyczące Funduszu Ubezpieczeń Społecznych są zawsze narażone na duże ryzyko, jeśli chodzi o przyszłość naszych emerytur…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#StanisławSzwed">…i to też trzeba brać pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#StanisławSzwed">Dlatego, panie ministrze, pytanie główne: Jakie rozwiązania dotyczące dalszego wsparcia dla przedsiębiorców, nie tylko tych mikro-, pański resort przygotowuje?</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Krystyna Sibińska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#KrystynaSibińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Muszę przez chwilę odnieść się do mojego poprzednika. Tym się różnimy, że my słuchamy przedsiębiorców. Wy wprowadziliście Polski Ład, który doprowadził do tego, że wielu przedsiębiorców, zwłaszcza małych, rodzinnych, upadło. A dlaczego mówię o słuchaniu przedsiębiorców? Dlatego że ten postulat wprowadzający wakacje od ZUS-u wypłynął podczas spotkania premiera Donalda Tuska z przedsiębiorcami m.in. z Gorzowa, z powiatu strzelecko-drezdeneckiego. To właśnie młodzi przedsiębiorcy zgłosili taki postulat, bo mówią, że oni tak naprawdę nie mają kiedy wyjechać na urlop, bo muszą cały czas pracować, żeby zarobić na składkę, którą muszą odprowadzić do ZUS-u. Dlatego bardzo się cieszę, że te postulaty zostały wprowadzone do prac rządu i że zostaną one wprowadzone.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#KrystynaSibińska">W zasadzie pan minister bardzo szczegółowo wyjaśnił, na czym będzie to polegało, a ja bym chciała tylko uzupełnić i poprosić o doprecyzowanie. Czy osoba samozatrudniona podczas wakacji od ZUS-u będzie mogła w tym czasie z tytułu prowadzonej działalności osiągać przychód, czy to nie będzie kolidowało? I czy procedury uzyskania wakacji będą na tyle proste i tak szybkie i sprawne, że rzeczywiście przedsiębiorca w każdym dogodnym dla niego terminie będzie mógł z takim wnioskiem wystąpić? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marcin Skonieczka, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#MarcinSkonieczka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To rozwiązanie prezentowane przez pana ministra jest w pełni realizacją jednej z 12 gwarancji Trzeciej Drogi. Przypomnę tutaj, że ten zapis brzmiał następująco: dobrowolny ZUS dla mikrofirm zagrożonych niewypłacalnością. A więc ta propozycja rządowa nawet idzie szerzej, bo pan minister mówi, że ma dotyczyć wszystkich przedsiębiorców i będzie to zależało od decyzji danego wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#MarcinSkonieczka">Chciałem powiedzieć, że to jest jeden z elementów, który oczywiście popieramy. Ale też będziemy dalej zabiegali, aby wprowadzić nowe zasady dotyczące naliczania składki zdrowotnej, aby cofnąć te złe reformy dotyczące Polskiego Ładu, te złe rozwiązania, które zostały wprowadzone. Będziemy także zabiegali o wprowadzenie zasady, że VAT i PIT będą płacone tylko od uregulowanych faktur. Kolejne rozwiązanie, które też chcemy zaproponować, to zasiłek płacony przez ZUS od pierwszego dnia choroby pracownika. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Adam Dziedzic, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#AdamDziedzic">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W 2023 r. zawiesiło działalność 195 tys. firm jednoosobowych wobec 124 tys., które zawiesiły działalność w 2022 r. To pokazuje skalę problemu. Codziennie zawieszano działalność ponad 550 firm jednoosobowych. Jeśli nie zostaną wprowadzone rozwiązania przyjazne dla przedsiębiorców, to na koniec tego roku liczba firm jednoosobowych ledwo przekroczy 3,7 mln.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#AdamDziedzic">Teraz pytania dotyczące wakacji od ZUS. Czy procedura składania wniosku będzie maksymalnie uproszczona i niegenerująca dodatkowych dokumentów? W jakim czasie złożony przez przedsiębiorcę wniosek będzie rozpatrzony? Jaką ilość podmiotów obejmie proponowana ustawa i z czego będą pokryte koszty tego rozwiązania?</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#AdamDziedzic">Proszę państwa, tzw. wakacje od ZUS to jest oczywiście jakaś forma pomocy, ale koniecznością jest zmiana zasady poboru składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. Wprowadzając Polski Ład, rząd Zjednoczonej Prawicy zmienił zasady naliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców, co skutkowało zwiększeniem ich obciążeń i dlatego przedsiębiorcy chcą powrotu do starych zasad. A zatem wprowadzenie korzystnych i czytelnych zasad naliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców jest kwestią, którą musimy rozwiązać, i to jak najszybciej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Wakacje od ZUS to krok we właściwym kierunku. Pana zdaniem obejmie on 1700 tys. osób, małych przedsiębiorców, i to budżet państwa będzie ponosił koszty związane z wprowadzeniem tego rozwiązania. Nie będzie to niekorzystne dla osoby fizycznej ubezpieczonej w ZUS-ie. To jest istotne — że nie będzie się to odbijało na jej przyszłej emeryturze. Natomiast największym dzisiaj obciążeniem i bolączką sygnalizowanymi przez przedsiębiorców jest sposób naliczania składki zdrowotnej. To jest efekt Polskiego Ładu Prawa i Sprawiedliwości, który dzisiaj powoduje, że wielu przedsiębiorców ledwo wiąże koniec z końcem, a wielu z nich zawiesiło lub rozwiązało swoją działalność. Widać to w wielu miastach po pustych witrynach sklepowych, widać to również we wnioskach dotyczących udzielenia wsparcia przez lokalne samorządy.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#TadeuszTomaszewski">Wobec powyższego chciałbym zapytać pana ministra, na jakim etapie są prace w rządzie i kiedy można się spodziewać projektu ustawy dotyczącego zmiany naliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Witold Tumanowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#WitoldTumanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja mam tylko jedno pytanie: Gdzie jest dobrowolny ZUS dla przedsiębiorców? Ja chcę tutaj pokazać grafikę, waszą grafikę z kampanii wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: 8 lat.)</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#WitoldTumanowicz">Tu jest mowa o tym: gwarantujemy dobrowolny ZUS dla przedsiębiorców. Tu nawet nie ma żadnych gwiazdek. Nie ma gwiazdek, odniesienia, że jakieś wakacje proponujecie.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: 8 lat.)</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#WitoldTumanowicz">Powiem jeszcze, dodatkowo, że nawet mieliście to zapisane w programie, który zdjęliście specjalnie ze swoich serwerów, żeby o nim nie pamiętać. Oszukaliście Polaków, tak samo jak oszukał Donald Tusk, wczoraj tutaj, na sali plenarnej, kiedy okazało się, że zamieniliście dużą zamrażarkę marszałka Hołowni z projektem kwoty wolnej od podatku 60 tys. na małą zamrażareczkę w komisji sejmowej, dlatego że nie przegłosowaliście naszego postulatu, żeby szybciej procedować nad tą ustawą. Jesteście oszustami i hipokrytami. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jan Mosiński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#komentarz">(Głos z sali: 8 lat.)</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Ja 8 lat?)</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale czy to Prawo i Sprawiedliwość miało…)</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#komentarz">(Głos z sali: 8-letnia hipokryzja.)</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#PiotrZgorzelski">Przepraszam bardzo, z tej mównicy każdy ma prawo zaprezentować swoje poglądy. I prosiłbym, aby umożliwić to w spokoju każdemu, kto na tej mównicy się znajdzie.</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo, pan poseł Jan Mosiński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#JanMosiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dzisiaj obnażamy katalog kłamstw koalicji 13 grudnia. Mamy jesień roku 2023, dokładnie wrzesień: Koalicja Obywatelska, Lewica, Trzecia Droga umawiają się, że wprowadzą wakacje ZUS-owskie na pół roku. Z drugiej strony mamy kampanię wyborczą i pan Szymon Hołownia i pan Kosiniak-Kamysz mówią o dobrowolnym ZUS-ie. Jak widać, i jedno, i drugie okazało się kłamstwem.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#JanMosiński">Pytanie, dlaczego okłamujecie wyborców, skoro dzisiaj proponujecie raptem miesięczne wakacje od składki na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Pytanie, co stało się z Trzecią Drogą, że jest podnóżkiem dla Platformy Obywatelskiej, bo tak zdecydował Donald Tusk: ma być miesięczny system wakacyjny składkowy, a nie półroczny czy, ba, dobrowolny, o czym można przeczytać na stronach internetowych PSL-u, wysłuchać wypowiedzi pana Kosiniaka-Kamysza o dobrowolnym ZUS-ie. I jedno, i drugie to jest zwykła ściema. Powinniście za to przeprosić Polaków. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Magdalena Łośko, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#MagdalenaŁośko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pomoc dla przedsiębiorców po latach grabieży tej grupy społecznej jest bezsporna. To przedsiębiorcy zapłacili najwyższą cenę za Polski Ład i zmiana podejścia w tym zakresie jest konieczna. Dlatego rząd wyszedł z pierwszą propozycją, podkreślę, pierwszą propozycją, projektem zmian w ustawie, tzw. wakacji od składek ZUS. Są to rozwiązania dedykowane wszystkim mikroprzedsiębiorcom, ale także samozatrudnionym. To grupa przedsiębiorców najbardziej pokrzywdzona przez Polski Ład i to grupa, która przez 8 lat rządów PiS zmagała się z wyjątkowym antyrozwojowym charakterem polityki gospodarczej PiS-u.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#MagdalenaŁośko">Pytanie, czy tę pomoc i rozwiązania dla przedsiębiorców będziecie państwo, szanowny panie ministrze, rozszerzać lub wprowadzać również w innych formach. Sprzyjać temu będą zapewne środki z Krajowego Planu Odbudowy, które były blokowane przez wiele miesięcy przez PiS. Ale w grę wchodzą również rozwiązania bezkosztowe. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszamy pana posła Mirosława Suchonia.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#PiotrZgorzelski">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Braun.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#PiotrZgorzelski">Jest.</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#PiotrZgorzelski">To proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże polskim przedsiębiorcom! Na pohybel Lewicy, socjalistom pobożnym i bezbożnym, Lewicy z lewej, lewicy z prawej strony tej sali!</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#GrzegorzBraun">Skoro wakacje od ZUS są dobre i wykonalne na miesiąc, to czemu nie na 2 miesiące? Czemu nie na 3 miesiące, panie ministrze? Socjalizm to jest system, w którym rozwiązuje się problemy, które ten system generuje. Socjalizm to jest system, w którym się spieszy z pomocą przedsiębiorcy, którego się wcześniej wdeptało w ziemię uciskiem fiskalnym, talmudyzmem biurokratycznym, uciskiem administracyjnym. Jeżeli jesteście w stanie takie wakacje zafundować polskiemu przedsiębiorcy, małemu, średniemu, to czemu po prostu wszystkim nie ulżyć i gdzie jest program rozmontowania tej piramidy finansowej, którą jest ZUS genetycznie od początku, od czasów, kiedy kanclerz Bismarck po raz pierwszy wprowadził w życie ten system przymusowego oskładkowania ludzi. Czy jest plan awaryjny, droga wyjścia z systemu piramidy finansowej ZUS?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Paweł Szefernaker, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#PiotrZgorzelski">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Karolina Pawliczak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#PiotrZgorzelski">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Golińska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#PiotrZgorzelski">Jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#MałgorzataGolińska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#MałgorzataGolińska">Panie Marszałku! Skoro minister MSWiA chwalił się, że dokonał wyboru nowego komendanta, co do którego okazało się, że po odejściu na emeryturę w 2016 r. miał pracować w firmie deweloperskiej, której prezes w 2019 r. usłyszał zarzuty korupcyjne, a sam komendant potencjalny miał zajmować się czyszczeniem kamienic i używać do tego broni, skoro ten sam minister miał powołać na komendanta kolejną osobę, nie tylko emeryta, ale i osobę, wobec której orzeczono stopień niepełnosprawności, pobierającą z tego tytułu dodatek, a ta osoba nagle cudownie ozdrowiała, skoro Donald Tusk podczas Rady Gabinetowej opowiadał panu prezydentowi o tym, że wszystkie dotychczasowe ekspertyzy stawiają pod znakiem zapytania budowę CPK, a po kontroli poselskiej okazało się, że i prezydent, i wszyscy Polacy oglądający transmisję zostali po prostu okłamani, to, szanowni państwo, ktoś jest zaskoczony, że dobrowolny ZUS zmienił się w wakacje kredytowe? Pytanie, w takim razie bardziej podziękowanie…</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#komentarz">(Poseł Artur Jarosław Łącki: No i przeszliśmy do sedna, a tu już koniec i co teraz?)</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: 8 lat.)</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#MałgorzataGolińska">…panu posłowi Skonieczce za przytoczenie dokładnej treści jednej z 12 gwarancji Trzeciej Drogi: dobrowolny ZUS dla mikrofirm zagrożonych niewypłacalnością. Pan poseł nawet nie wie, jak wkopał swoich liderów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Iwona Karolewska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#IwonaKarolewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Pozwólcie, że zwrócę się do ok. 1700 tys. mikroprzedsiębiorców i osób samozatrudnionych. Proszę państwa, dotrzymujemy słowa. Po latach obciążeń, jakie na was spadły, i Polskim Ładzie my przywracamy wam godność, przywracamy wam prawo do wypoczynku. Będziecie mogli wypoczywać, tak jak reszta społeczeństwa, nie martwiąc się, gdzie znajdziecie środki na opłacenie składki ZUS. Nie będziecie musieli zamykać i zawieszać działalności gospodarczej, aby odpocząć. Państwo zapłaci za was składkę. Nie utracicie w tym czasie ubezpieczenia społecznego, które jest tak ważne dla was i dla waszych rodzin. Ta forma wsparcia ma być nie tylko ulgą finansową, ale ma dać wam wentyl bezpieczeństwa w trudniejszym czasie prowadzenia działalności gospodarczej. To rozwiązanie wejdzie w życie jeszcze w tym roku i nie będzie sformalizowane, wystarczy tylko złożyć oświadczenie. Ale urlop dla mikroprzedsiębiorców i osób samozatrudnionych to tylko początek pakietu ulg, jakie dla was przygotowujemy. Za chwilę dojdzie inne wyliczenie składki zdrowotnej. Moje pytanie brzmi: Co w przypadku, kiedy przedsiębiorca zachoruje w trakcie urlopu, czy będzie mu wypłacane świadczenie chorobowe? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Barbara Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsza informacja bieżąca to takie zamydlenie oczu przed studniówką rządu, który tak naprawdę najważniejszych swoich zobowiązań — tych, które doprowadziły do tego, że mogliście stworzyć tę większość 13 grudnia — nie zrealizował, bo przecież było jasno powiedziane i przedsiębiorcy na to liczyli: dobrowolny ZUS dla przedsiębiorców. Z tym hasłem szliście do wyborów i z tą krytyką Polskiego Ładu.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#BarbaraBartuś">Szanowne Panie Poseł! Szanowni Państwo Posłowie! Żeby nie Polski Ład, nie tarcze antykryzysowe, to wielu przedsiębiorców nigdy by nie przetrwało. Dzięki inwestycjom strategicznym, gdzie gminy otrzymywały pieniądze na swoje zadania, wielu budowlańców mogło swoich firm nie tylko nie zamykać, ale mogli je rozwijać. To dzięki rządowi Prawa i Sprawiedliwości ten trudny czas COVID-u, ten trudny czas początków wojny na Ukrainie wielu przedsiębiorców mogło przetrwać. Prawo i Sprawiedliwość nie podnosiło ciężarów.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#komentarz">(Poseł Mirosława Nykiel: Nie wiesz, co mówisz.)</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#BarbaraBartuś">To Prawo i Sprawiedliwość w 2007 r. uchwalało obniżenie składki rentowej, która nie wpływa na wysokość świadczeń, a koalicja PO-PSL ten trend odwróciła. Stąd rosną składki na ubezpieczenie społeczne dla przedsiębiorców. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Katarzyna Kierzek-Koperska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Poseł! Ja nie znam żadnego mikroprzedsiębiorcy, który skorzystałby z tarczy COVID-owej. Nie wiem więc w takim układzie, dlaczego pani to mówi.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: No najwidoczniej pani nie zna przedsiębiorców. Lista była na stronie ministerstwa.)</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Żadna grupa zawodowa jednak nie dostała tak mocno po wprowadzeniu Polskiego Ładu jak mikroprzedsiębiorcy. Wtedy naprawdę masowo zaczęły zamykać się te najmniejsze polskie firmy.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Chcemy zadbać o tę grupę, dlatego że jest to część sektora MŚP, która wpłaca najwięcej podatków do budżetu państwa, a od lat jest zaniedbywana. Państwo mówicie, że obniżyliście podatki. Tak, obniżyliście podatki bardzo małej części przedsiębiorców, którzy są na skali podatkowej…</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ja mówiłam o składkach.)</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#KatarzynaKierzekKoperska">…a dołożyliście wszystkim dodatkowe obciążenie, jakim była składka zdrowotna. Pamiętajmy też, że przedsiębiorcy płacą składki nie tylko za siebie, ale również za pracowników i w tym przypadku i za czas pracy, i za czas urlopu, a państwo nie zrobiliście wiele dla tej grupy.</u>
          <u xml:id="u-117.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale to nie ma dla pracowników.)</u>
          <u xml:id="u-117.7" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Ja, panie ministrze, mam pytanie takie, jakie już się tu się pojawiało wielokrotnie. Proszę o informację, na jakim etapie jest praca nad modernizacją systemu składki zdrowotnej dla przedsiębiorców, bo o to najczęściej pytają przedsiębiorcy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-117.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#JanuszKowalski">Szanowny Panie Marszałku! Obiecali i oszukali. Nie ma paliwa po 5,19 zł, nie ma kwoty 60 tys. zł wolnej od podatku, nie ma i nie będzie dobrowolnego ZUS-u dla przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#komentarz">(Poseł Mirosława Nykiel: 600 mld z KPO.)</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#JanuszKowalski">Ale my, Prawo i Sprawiedliwość, jako odpowiedzialna opozycja pytamy ministra rozwoju pana Krzysztofa Hetmana, dlaczego nie wprowadza ważnego dla polskiego przetwórstwa i polskiego rolnictwa rozporządzenia o embargu na import produktów rolno-spożywczych z Ukrainy. Opozycja odpowiedzialna, Prawo i Sprawiedliwość, będzie stała za panem murem. Jest pan ludowcem, powinien pan to rozporządzenie, tak jak Prawo i Sprawiedliwość 15 kwietnia 2023 r., wprowadzić po to, żeby zmusić eurokratów do wprowadzenia na poziomie unijnym ceł i ochrony polskiego rolnictwa. Bo przypominam, że po naszym wprowadzeniu embarga 2 maja 2023 r. Unia Europejska się ugięła i wprowadziła ochronę celną polskiego rolnictwa dla czterech produktów. Stoimy murem za panem, proszę wprowadzić embargo na produkty rolnospożywcze z Ukrainy. I proszę odpowiedzieć na pytanie, dlaczego pan tego nie chce zrobić.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Obywatelska</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#KrzysztofGadowski">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! 2022 r. — znika 124 tys. jednoosobowych firm, 2023 r. — znika 195 tys. jednoosobowych firm. To 550 firm jednoosobowych znikających codziennie, w świątek, piątek i niedzielę. To jest obraz, w jakim stanie Prawo i Sprawiedliwość zostawia polską gospodarkę. W jaki sposób pochyliliście się nad tymi przedsiębiorcami?</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#KrzysztofGadowski">Panie Ministrze! Dziękuję bardzo. To dopiero początek zmian dla przedsiębiorców — i tych mikro-, i tych dużych. Tego nie potrafił zrobić rząd Prawa i Sprawiedliwości przez 8 lat.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#KrzysztofGadowski">Panie Ministrze! Mam do pana pytanie, czy prawdą jest, że złożenie internetowo, elektronicznie wniosku o urlop jest od razu automatycznie związane z decyzją o przyznaniu wakacji ZUS-owskich. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Anna Dąbrowska-Banaszek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Program wyborczy polityków Trzeciej Drogi zawierał sporo zapisów skierowanych do przedsiębiorców. Politycy obiecywali, że składka zdrowotna będzie składką, a nie podatkiem. Obecnie bowiem nadal jest superpodatkiem, którego nawet nie można wliczyć w koszty prowadzonej działalności, gdy ta działalność jest prowadzona dodatkowo obok pracy etatowej. Moje pierwsze pytanie: Czy są prowadzone jakieś prace w tym zakresie, żeby to zmienić?</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Słyszeliśmy o dobrowolnym ZUS-ie, czyli płaconym z wyboru, z dobrej woli. Dzisiaj mówimy o wakacjach od ZUS. Moje pytanie dotyczy właśnie tych wakacji. Czy będą to również wakacje od składki zdrowotnej?</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Kolejne pytanie również dotyczy wakacji od ZUS. Na jaki czas w roku można będzie mieć zaplanowane te wakacje?</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">I czwarte pytanie. Odniosę się do słów pana posła Marcina Skonieczki, który powiedział, że to, co jest teraz realizowane, to coś więcej, niż było to obiecywane w kampanii wyborczej. Proszę o odniesienie się do tej oceny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Artur Jarosław Łącki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#ArturJarosławŁącki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Słucham prawej strony sali: to już są po prostu himalaje hipokryzji. Najpierw wprowadzili Polski Ład, a teraz krzyczą: brońcie przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#komentarz">(Poseł Mirosława Nykiel: Nieład.)</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#ArturJarosławŁącki">Najpierw wpuścili ruskie zboże i ukraińskie zboże do Polski, a teraz krzyczą: dajcie cła na te zboża. Ludzie, opamiętajcie się trochę, bo to, co robiliście przez 8 lat, to było niszczenie polskiego przedsiębiorstwa, niszczenie polskiej gospodarki i pomaganie Putinowi. Niestety tak było.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#ArturJarosławŁącki">Ale żeby nie było tak łatwo, panie ministrze, chciałem zapytać o konkretną sprawę. Wakacje od ZUS-u będą dla przedsiębiorców, którzy zatrudniają do dziewięciu pracowników. Pracodawca, oprócz tego, że płaci swój ZUS, dokłada się też do ZUS-u pracowników, mniej więcej w wysokości 20%. Czy to też obejmie wakacje ZUS-owskie czy chodzi tylko o ZUS od pracodawcy? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Józefa Szczurek-Żelazko.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Danuta Jazłowiecka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#DanutaJazłowiecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Zawieszenie obowiązku składkowego przez 1 miesiąc jest oczekiwanym przez przedsiębiorców i osoby samozatrudnione rozwiązaniem ograniczającym m.in. zawieszenia działalności gospodarczej. Korzyścią płynącą z projektowanego rozwiązania jest utrzymanie przedsiębiorcy w systemie zabezpieczenia społecznego. Ewentualna choroba w trakcie urlopu nie ograniczy prawa do zasiłku dla przedsiębiorcy. Dodatkowo, co nie jest bez znaczenia, zachowana zostanie ciągłość opłacania składek, co będzie miało korzystny wpływ na wysokość emerytury w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#DanutaJazłowiecka">Przedsiębiorców nurtuje praktyczne stosowanie prawa. Czy w czasie korzystania wakacji od składek możliwe będzie dokonywanie drobnych czynności, np. wystawianie faktur? Czy ZUS będzie kwestionował prawo do zwolnienia z nieopłacenia składki w przypadku, gdy jakieś drobne czynności w czasie wakacji od składek będą wykonywane? Przedsiębiorcy w dalszym ciągu będą zobowiązani do płacenia zaliczki na podatek dochodowy oraz składki zdrowotnej. Czy skorzystanie z wakacji od składek może przełożyć się na zwiększenie kwoty należnego podatku czy składki zdrowotnej?</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#DanutaJazłowiecka">Panie Ministrze! Przedsiębiorcy i osoby samozatrudnione sygnalizują, że dla nich bardzo ważny jest powrót rozwiązań sprzed wprowadzonego przez rząd PiS Polskiego Ładu, gdy co miesiąc płaciło się taką samą składkę, co znakomicie ułatwiało funkcjonowanie małych przedsiębiorstw i osób samozatrudnionych. Obecne rozwiązanie, gdy płaci się od obrotu i w konsekwencji z 2-miesięcznym opóźnieniem, w większości przypadków małych przedsiębiorstw stanowi duże utrudnienie dla zachowania płynności czy zapewnienia bezpieczeństwa zatrudnienia. Czy ministerstwo przewiduje zmiany w tym kierunku? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Kazimierz Bogusław Choma, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#KazimierzBogusławChoma">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dobrowolny ZUS, czyli wakacje od ZUS. To zapowiedział pan Kosiniak-Kamysz w kampanii wyborczej. Miało to być pewne. 60 tys. kwoty wolnej zapowiedział pan premier. Też jest odpowiedź, że nie. Mija dzisiaj 100 dni. Jest to bardzo ważne 100 dni, bo możemy rozliczać z tego, co jest proponowane.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#KazimierzBogusławChoma">Przypominam, że w przypadku kwoty wolnej pan Budka w kampanii wyborczej przed ogłoszeniem przez nas 30 tys. kwoty wolnej pokazywał piękne wykresy, że Platforma wprowadzi 10 tys. kwoty wolnej. Teraz zapowiedziała 60 tys. Przypominam, że po zapowiedzi pana Budki w sprawie 10 tys. my wprowadziliśmy 30 tys. kwoty wolnej. A więc to jest ta różnica jakościowa między obietnicami a ich spełnianiem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Mirosława Nykiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#MirosławaNykiel">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#MirosławaNykiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Kolejne posiedzenie Sejmu, kolejny dzień tego posiedzenia i spełniamy kolejne konkrety zapowiedziane w kampanii. Wczoraj debatowaliśmy o języku regionalnym śląskim. To rozwiązanie wejdzie niebawem. Dzisiaj Ministerstwo Rozwoju i Technologii przedstawia program dotyczący wakacji od ZUS dla przedsiębiorców. A dla was, Prawo i Sprawiedliwość, przedsiębiorca był prywaciarzem, tak jak za komuny, wrogiem, trzeba go było dojechać podatkami, wprowadzić ten nieład podatkowy i bałagan. To, co zrobiliście z przedsiębiorcami, woła o pomstę do nieba. A przecież co druga złotówka do polskiego PKB wpływa od małych i średnich przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#MirosławaNykiel">Wakacje od ZUS dla mikroprzedsiębiorców przez miesiąc w roku to rozwiązanie, które daje im tak naprawdę prawo do wypoczynku. Wprowadzamy sprawiedliwość, bo wszyscy, którzy są na umowie o pracę, mają prawo do tego urlopu.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#MirosławaNykiel">Ale to rozwiązanie to tylko część kompleksowego pakietu dla przedsiębiorców. Już trwają prace nad zmianami w składce zdrowotnej, to, co woła o pomstę do nieba. Od 1 kwietnia w sektorze beauty będzie 8% VAT zamiast 23% itd., itd.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#MirosławaNykiel">Szanowni Przedsiębiorcy! Nie martwcie się. Czas PiS-u się skończył. Zmieniamy to. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#PiotrZgorzelski">Szanowni państwo, przywitajmy bardzo serdecznie uczniów Szkoły Podstawowej im. Bolesława Prusa, którzy przybyli do nas z Lisieca Wielkiego lub z Liśca Wielkiego — przepraszam, jeżeli pomyliłem — wraz z opiekunką panią Anną Jelinek na zaproszenie pana posła Tomasza Piotra Nowaka.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#komentarz">(Poseł Artur Jarosław Łącki: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#PiotrZgorzelski">Witamy bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#PiotrZgorzelski">Teraz zapraszamy do mównicy panią poseł Annę Ewę Cicholską.</u>
          <u xml:id="u-132.6" who="#PiotrZgorzelski">Nie widać.</u>
          <u xml:id="u-132.7" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszamy panią poseł Katarzynę Matusik-Lipiec.</u>
          <u xml:id="u-132.8" who="#PiotrZgorzelski">Też nie widać.</u>
          <u xml:id="u-132.9" who="#PiotrZgorzelski">Ale widać panią poseł Agnieszkę Ścigaj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#AgnieszkaŚcigaj">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Swoją drogą trzeba mieć niezłe umiejętności akrobatyczne, żeby przyprowadzić taki wywód logistyczno-lingwistyczny, żeby ze słowa „wakacje” zrobić od razu „zwolnienie” i „dobrowolny ZUS”, tak jak to zrobił poseł Skonieczka.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#AgnieszkaŚcigaj">W związku z tym mam takie pytanie: Czy ustawa, która mówi o wakacjach kredytowych, to jest ustawa, która już zamyka temat dobrowolnego ZUS-u, czy to jest jakiś pierwszy etap? Drugie moje pytanie dotyczy tego, że spośród 1700 tys. firm, które mamy w Polsce, w tej chwili 1300 tys. firm ma zadłużenie na prawie 38 mld zł w ZUS-ie. Czy te wakacje będą obejmować również te firmy, które mają takie zaległości w ZUS-ie? Czy trwają również prace nad tym, aby zmniejszyć odsetki od zadłużenia w ZUS-ie, ponieważ są one bardzo wysokie, w tej chwili na prawie 16-procentowym poziomie? I czy rząd planuje w kwestii tych właśnie 1300 tys. firm, które mają to zadłużenie, jakąś pracę nad ustawą abolicyjną? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Adrian Witczak.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#AdrianWitczak">Wielce Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Pani Poseł! Akrobacji to pani dokonywała, zmieniając ugrupowanie od Kukiza po PiS, a dzisiaj mówi pani o akrobacjach lingwistycznych.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#AdrianWitczak">Proszę na to zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#AdrianWitczak">Szanowni Państwo! Sejm otworzył się, i to nie tylko w sensie fizycznym, nie tylko dlatego, że zniknęły barierki, otworzył się również na potrzeby, otworzył się na potrzeby przedsiębiorców. Ta zmiana, o której dzisiaj rozmawiamy, to tak naprawdę zmiana godnościowa, bo każdy ma prawo do odpoczynku, każdy ma prawo do urlopu. Sam jako osoba prowadząca działalność doświadczyłem, jak wiele złego przez ostatnie lata zrobiły państwa rządy. Polski Ład zaorał nie tylko przedsiębiorców, lecz także inicjatywę i chęć do rozwoju działalności, a to podstawa naszej gospodarki. Jeśli jesteście głusi na nasze głosy, zapytajcie młodych ludzi, którzy wchodzą na rynek pracy, zapytajcie, z czym im się kojarzy prowadzenie firmy. Może wtedy usłyszycie, do czego doprowadziliście.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#AdrianWitczak">Cieszę się, że dzisiaj realizujemy kolejny konkret i przed nami kolejne zmiany, które spowodują realny rozwój polskich przedsiębiorstw. Cofnęliście rozwój polskich przedsiębiorstw, a dziś mówicie o wsparciu przedsiębiorców. To Himalaje hipokryzji.</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#AdrianWitczak">Ale mam jedno pytanie do prawej strony sali: Nie wstyd wam?</u>
          <u xml:id="u-135.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Sławomir Skwarek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#SławomirSkwarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Otwarty na pytania Panie Ministrze! To kilka szybkich pytań. Dlaczego projekt nie zakłada wakacji od składki na ubezpieczenie zdrowotne? Drugie pytanie: Dlaczego ograniczacie wakacje tylko dla mikroprzedsiębiorców zatrudniających do 9 pracowników i z ograniczeniem kwotowym obrotu? Karani będą przedsiębiorcy najbardziej przedsiębiorczy. Dlaczego wakacje nie obejmują też pracowników zatrudnianych przez mikroprzedsiębiorcę? Im wakacje też się należą. A może wakacje od ZUS dla spółek komunalnych, tych małych, wiejskich, jak moja w Adamowie? Im wakacje też by się przydały. Zafundowane przez was wakacje to takie deszczowe, pochmurne. W latach COVID-owych za rządów Prawa i Sprawiedliwości w ramach tzw. tarczy anty-COVID-owej wakacje trwały 3 miesiące i obejmowały też składkę zdrowotną. Zachęcam do skorzystania z pomysłów i jak najdalej idącego zobowiązania również w zakresie waszego dobrowolnego ZUS-u.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba było to zrobić.)</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#SławomirSkwarek">Najliczniejszy, 130-osobowy rządzie, jak nie dajecie rady sami, skorzystajcie ze złożonego przez Prawo i Sprawiedliwość projektu ustawy o dobrowolnym ZUS-ie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#komentarz">(Poseł Mirosława Nykiel: 8 lat.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marcin Grabowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#MarcinGrabowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Panie ministrze, mamy dzisiaj kolejne posiedzenie, posiedzenie Sejmu, obrady. Z bólem serca muszę to powiedzieć: na państwa 100 konkretów, które zapowiadaliście w swojej kampanii, idąc do wyborów, ci najmniejsi przedsiębiorcy, mikroprzedsiębiorcy dostają dzisiaj mikrokonkret.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#komentarz">(Poseł Mirosława Nykiel: Kolejny.)</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#MarcinGrabowski">Dlatego mam takie pytanie do pana ministra: Czy trwają prace w ministerstwie, u pana premiera nad konkretnymi konkretami? I mam nadzieję, że się ich doczekamy w tej kadencji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Puda, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#GrzegorzPuda">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#GrzegorzPuda">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Otóż kolejne posiedzenie Sejmu i kolejna niewykorzystana szansa. Wśród wielu zapowiedzi, wśród wielu pustych frazesów, które państwo chętnie bardzo często…</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#komentarz">(Głos z sali: A 8 lat?)</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#GrzegorzPuda">…w ramach kampanii wyborczej wypowiadali, były też słowa dotyczące przedsiębiorców. Wiemy doskonale, padły tu już słowa tego dotyczące, w jaki sposób państwo realizujecie swoje zapowiedzi, ale mamy doskonały przykład tego, że państwo po raz kolejny okłamujecie Polki i Polaków.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#GrzegorzPuda">Panie ministrze, otóż jeden z najbardziej chyba panu bliskich współpracowników, szefów ugrupowania nie tak dawno jeszcze, można powiedzieć, w charakterze politycznym zdefiniował dobrowolny ZUS jako coś, co przynosi korzyści, bo każdy przedsiębiorca będzie mógł sam zdecydować, czy chce opłacać składki ZUS, czy z tego zrezygnuje. Rozumiem, że ta dzisiejsza debata, ta dzisiejsza informacja nie odnosi się do tych zapowiedzi i pan minister pracuje nad innym projektem, który wypełni zobowiązanie wyborcze w ramach 100 konkretów, o których tak często państwo mówili. Moje pytanie brzmi: W jaki sposób pan realizuje słowa pana marszałka, pana premiera Kosiniaka-Kamysza, który wypowiedział się w ten sposób? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Paweł Jabłoński.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#PiotrZgorzelski">Nieobecny.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Robert Gontarz, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#RobertGontarz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak hucznie zapowiadana realizacja obietnic, taka huczna obietnica mówiąca o dobrowolnym ZUS-ie będzie wypełniona w zaledwie 8 i 1/3%, bo mniej więcej taka skuteczność was obowiązuje. Co ciekawsze, warto zwrócić uwagę na to, że w związku z podniesieniem ZUS-u w roku 2024 o ok. 181 zł, nawet gdybyście wprowadzili w tym roku wakacje kredytowe, to i tak przedsiębiorcy zapłacą wyższy ZUS przez 11 miesięcy, niż zapłacili w roku 2023. Wspaniały sukces. Jednocześnie pragnę przypomnieć, że tylko rząd Prawa i Sprawiedliwości realnie obniżył składkę ZUS z 13% do 6% w roku 2007, ale kiedy przyszła ekipa PO-PSL w roku 2011, podnieśliście o kolejne 2 punkty procentowe składkę rentową, która stanowi bazę do wypłacania ZUS-u.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#RobertGontarz">Mówicie, szanowni państwo, o wakacjach od ZUS-u, a ja mam takie wrażenie, że wy na czas kampanii wyborczej to robicie sobie wakacje, ale od mówienia prawdy, a później przychodzi czas, w którym realizujecie konkrety, tylko takie wypełniane zaledwie w 8 i 1/3 %. Można powiedzieć 8 i 1/3 % realizacji tej obietnicy to jest właśnie siła koalicji 13 grudnia, to jest to wszystko, na co was stać. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PiotrZgorzelski">Na tym, szanowni państwo posłowie, zakończyliśmy turę pytań.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#PiotrZgorzelski">A teraz proszę o zabranie głosu przedstawiciela…</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#PiotrZgorzelski">Panie ministrze, jeszcze przedstawiciel wnioskodawców, jeżeli zechce zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Mirosław Adam Orliński, a następnie poprosimy pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#MirosławAdamOrliński">Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Bardzo krótko. Widać, że dyskusja nad tym projektem jest mocno ożywiona, ale pokazuje jedno: że ten pierwszy krok, to wyjście naprzeciw tym oczekiwaniom przedsiębiorców, jest czyniony. Podziękowania dla pana ministra Hetmana za to, że ta inicjatywa uzyskuje wymiar ustawowy. To jest początek tego, co będziemy chcieli dalej wykonywać, i na pewno, jestem o tym przekonany, w Ministerstwie Rozwoju i Technologii wszystkie prace będą zmierzały do tego, aby jak najbardziej pomagać przedsiębiorcom i przygotować dla nich dobre rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Wyprostować to, co namieszali.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#PiotrZgorzelski">Teraz właśnie poprosimy ministra rozwoju i technologii pana Krzysztofa Hetmana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#KrzysztofHetman">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#KrzysztofHetman">Wysoka Izbo! Wyrwałem się, panie marszałku, szybko do odpowiedzi, ponieważ pytania i uwagi, szczególnie padające ze strony przedstawicieli Prawa i Sprawiedliwości, były tak zajmujące, że chciałbym państwu od razu odpowiedzieć na kilka spraw.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#KrzysztofHetman">Nie ukrywam, że niezwykle się wzruszyłem państwa troską o polskich przedsiębiorców i podam kilka faktów, proszę państwa. Były tu już one przytaczane, ale warto je przytoczyć dwa razy. W szkole mnie uczyli, że ważne rzeczy trzeba powtarzać, mówić dwa razy.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Dwa razy obiecać, raz dotrzymać)</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#KrzysztofHetman">Po pierwsze, na koniec 2023 r. zawieszonych działalności gospodarczych w Polsce było 372 tys. Zawieszonych działalności gospodarczych na koniec 2022 r. było 347. Zamkniętych w tym samym okresie w 2023 r. było 198 tys., a na koniec 2022 r. — 193 tys. Na koniec 2023 r. mieliśmy 697 tys. zakończonych działalności gospodarczych, a więc o 12,4% więcej niż w 2022 r. To jest efekt państwa pracy w ciągu ostatnich 8 lat, jeśli chodzi o wspieranie polskich przedsiębiorców oraz nakładanie na nich coraz większych danin. Przypomnę tylko, że w wyniku braku możliwości odliczania składki zdrowotnej tylko w 2022 r. ówczesny rząd Prawa i Sprawiedliwości, Zjednoczonej Prawicy złupił polskich przedsiębiorców dodatkowo na kwotę ponad 16 mld zł. To jest właśnie efekt tych liczb, które państwu podałem.</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#komentarz">(Poseł Mirosława Nykiel: Skandal! Wstydźcie się.)</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#KrzysztofHetman">Proszę państwa, już w ubiegłym roku, ale także od momentu, kiedy objąłem funkcję ministra rozwoju i technologii, zwróciłem uwagę na to, że przedsiębiorcy mieli gigantyczny deficyt jakiejkolwiek rozmowy, konsultacji i dialogu. Nic, co państwo wprowadzaliście dla polskich przedsiębiorców, nie było z nimi konsultowane. Nie mieli oni zagwarantowanej żadnej przewidywalności legislacyjnej ani fiskalnej, nie było prowadzonych żadnych konsultacji. Najlepszym tego dowodem jest Polski Ład, który, o ile się nie mylę, w pierwszych 3 miesiącach był przez państwa zmieniony 800 razy.</u>
          <u xml:id="u-147.7" who="#KrzysztofHetman">I gdy słyszę od pana posła Jabłońskiego zarzut, że jeśli…</u>
          <u xml:id="u-147.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie było go w Sejmie.)</u>
          <u xml:id="u-147.9" who="#KrzysztofHetman">Nie było pana posła Jabłońskiego…</u>
          <u xml:id="u-147.10" who="#KrzysztofHetman">A pan poseł, przepraszam?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PiotrZgorzelski">Nie było pana posła Jabłońskiego, ale zarzut był.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#KrzysztofHetman">Ale zarzut był.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie wiemy jaki.)</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#KrzysztofHetman">Przepraszam najmocniej, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#KrzysztofHetman">Pan poseł zadał pytanie, a raczej stwierdził, że w 2024 r. mamy do czynienia z rekordowym ZUS-em.</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#KrzysztofHetman">Panie pośle! Czyja to zasługa?</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#komentarz">(Poseł Robert Gontarz: Wasza, bo podnieśliście składkę rentową.)</u>
          <u xml:id="u-149.6" who="#KrzysztofHetman">Chyba był pan posłem też w poprzedniej kadencji, więc z pewnością także do tego przyłożył pan rękę.</u>
          <u xml:id="u-149.7" who="#KrzysztofHetman">Naprawdę, proszę państwa, na państwa miejscu podchodziłbym do tych spraw z większą rozwagą, z większą pokorą, którą zapowiadaliście 8 lat temu, i z umiarem, bo dzisiejsze problemy polskich przedsiębiorców wynikają tylko i wyłącznie z waszej pracy w ciągu ostatnich 8 lat.</u>
          <u xml:id="u-149.8" who="#KrzysztofHetman">Pytacie państwo o składkę zdrowotną. Muszę przyznać, że jesteśmy w takiej rzeczywistości lekko rozdwojonej jaźni, bo dostałem informację, że klub Prawa i Sprawiedliwości złożył projekt ustawy przywracającej zasady składki zdrowotnej sprzed obowiązywania Polskiego Ładu. To ciekawa informacja. Stare przysłowie mówi, że dobrze jest przyznać się do błędu, lepiej późno niż wcale. Jestem absolutnie przekonany, i każdy to państwu powie, że m.in. właśnie przez to, jak traktowaliście przedsiębiorców, jak źle traktowaliście przedsiębiorców, przegraliście wybory 15 października.</u>
          <u xml:id="u-149.9" who="#KrzysztofHetman">Proszę państwa, jeśli chodzi o składkę zdrowotną i pytania o składkę zdrowotną, które padały z wielu stron, to zapraszam dokładnie za 2 godziny i 15 minut. Pan minister finansów Andrzej Domański przedstawi nowe założenia dotyczące składki zdrowotnej. Dotrzymujemy słowa.</u>
          <u xml:id="u-149.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-149.11" who="#KrzysztofHetman">W odpowiedzi na wiele podobnych pytań kierowanych przez państwa a dotyczących kwestii związanych z wakacjami składkowymi chciałbym powiedzieć tak: po pierwsze, wniosek będzie łatwy i szybki do przygotowania i do wysłania tylko w formie elektronicznej. Decyzja będzie zapadała w oparciu o przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, czyli będzie podejmowana przez ZUS niezwłocznie. Tak jak mówiłem w swojej pierwszej informacji, odmowa skierowana przez ZUS nabiera mocy dopiero, gdy ma postać decyzji administracyjnej. Od takiej decyzji przedsiębiorca może się odwołać do sądu. Wniosek o taką ulgę będą mogli składać samozatrudnieni, wszystkie osoby sklasyfikowane jako jednoosobowa działalność gospodarcza, zatrudniająca nie więcej niż 9 osób i mająca przychody nieprzekraczające 2 mln euro. Dotyczy to tylko i wyłącznie tych osób, które płacą za siebie składki.</u>
          <u xml:id="u-149.12" who="#KrzysztofHetman">Było też pytanie o to, czy nadal będzie można korzystać ze składki zdrowotnej. Tak, pod warunkiem że przedsiębiorca wcześniej zadeklarował, że taką składkę zdrowotną odprowadza, bo jest to składka dobrowolna. Ilu osób będzie to dotyczyło? Tak jak powiedziałem wcześniej: 1700 tys.</u>
          <u xml:id="u-149.13" who="#KrzysztofHetman">Jeśli chodzi o to, kto pokryje koszty powstałe wskutek wprowadzenia ulgi, to środki będą pochodzić z budżetu państwa, tak jak Wysoką Izbę informowałem. Będzie to ponad 1,5 mld zł, jak zakładamy, w 2024 r.</u>
          <u xml:id="u-149.14" who="#KrzysztofHetman">Patrzę jeszcze, czy były jakieś pytania.</u>
          <u xml:id="u-149.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Czy rozwiązanie może wpłynąć na zwiększenie składki zdrowotnej?)</u>
          <u xml:id="u-149.16" who="#KrzysztofHetman">Nie, nie wpłynie. Natomiast jeśli chodzi o cały system podatkowy…</u>
          <u xml:id="u-149.17" who="#KrzysztofHetman">Pani poseł Ścigaj pytała jeszcze o kwestię zadłużonych. W tej chwili trwają prace nad całościowym systemem. Efekt tych prac będziemy mogli państwu… Dzisiaj pan minister Domański przedstawiał sprawę składki zdrowotnej, a ja sprawę wakacji składkowych. Tak samo będziemy przedstawiać Wysokiej Izbie tę sprawę — jak tylko będziemy mogli zakończyć prace i o tym poinformować. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-149.18" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: A plan ewakuacji z piramidy finansowej? Nie ma takiego planu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#PiotrZgorzelski">Szanowni Państwo! Wypowiedź ta kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#PiotrZgorzelski">Chciałbym państwa poinformować, że ogłaszam przerwę do godz. 12.45, która jest potrzebna, abyśmy zgodnie z planowanym czasem rozpoczęli procedowanie nad następnym punktem. Zatem dziękuję i do zobaczenia.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min 16 do godz. 12 min 48)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#DorotaNiedziela">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#DorotaNiedziela">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#DorotaNiedziela">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Informacja o działalności Rzecznika Praw Dziecka w 2023 roku oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka w Polsce wraz ze sprawozdaniem Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druki nr 158 i 264).</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#DorotaNiedziela">Proszę rzecznika praw dziecka panią Monikę Hornę-Cieślak o przedstawienie informacji.</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#MonikaHornaCieślak">Szanowna Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Bardzo serdecznie dziękuję za możliwość zabrania głosu i bardzo dziękuję za możliwość przedstawienia sprawozdania rzecznika praw dziecka za 2023 r. wraz z informacją o tym, jak wygląda stan przestrzegania praw dziecka w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#MonikaHornaCieślak">Tak jak państwo wiecie, rzecznikiem praw dziecka zostałam w grudniu 2023 r. Nie piastowałam w 2023 r. urzędu rzecznika praw dziecka, więc w dniu dzisiejszym będę przedstawiać sprawozdanie, które zostało sporządzone przez mojego poprzednika. Jeżeli będą jakieś pytania dotyczące urzędu, które nie zostały zawarte w sprawozdaniu, to oczywiście na nie odpowiem.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli mówimy o działalności rzecznika praw dziecka w 2023 r., to w Biurze Rzecznika Praw Dziecka funkcjonują zespoły, które zajmują się tematyką ochrony dzieci. Przede wszystkim są zespoły ds. ochrony małoletnich, jeżeli mówimy o aspekcie międzynarodowym, o ochronie dzieci w edukacji o ochronie dzieci w sprawach rodzinnych i opiekuńczych. Biuro Rzecznika Praw Dziecka zajmuje się także tematyką przestępczości wobec dzieci, a także sytuacjami dotyczącymi zdrowia i spraw administracyjnych, w których dzieci występują.</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#MonikaHornaCieślak">Przystępując do przedstawienia działalności rzecznika praw dziecka właśnie w tych aspektach, chciałabym przekazać, że jeżeli mówimy o sprawach z aspektem międzynarodowym, w którym występowały osoby małoletnie, to do rzecznika praw dziecka wpłynęło łącznie 509 spraw indywidualnych. Co jest bardzo istotne, w przypadku wielu takich spraw rzecznik praw dziecka przystępował do postępowań sądowych, które się toczyły w sprawach osób małoletnich. Te postępowania dotyczyły przede wszystkim takich zagadnień jak rodzicielskie uprowadzenie dziecka — w taki sposób to określamy jako prawnicy. Chodzi o te wszystkie postępowania na kanwie konwencji haskiej, dotyczące sytuacji, kiedy jeden z rodziców, który mieszkał za granicą, opuszcza kraj, w którym mieszkał, i wraca do Polski razem z dzieckiem bez zgody rodzica bądź bez zgody właściwego sądu opiekuńczego. W tego typu postępowaniach rzecznik praw dziecka wnioskował przede wszystkim o to, żeby dzieci były wysłuchiwane. Wnioskował także o to, żeby były sporządzone odpowiednie opinie biegłych, którzy by wyrazili swoje stanowisko, czy powrót do Polski bez zgody drugiego rodzica jest właściwy dla ochrony, dobra tego dziecka.</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#MonikaHornaCieślak">Dużo spraw, które toczyły się w tym zespole, dotyczyło także sytuacji, w których służby danego kraju podejmowały różnego rodzaju interwencje związane z sytuacją dzieci wychowujących się np. w Niemczech czy za granicą. W tego typu sytuacjach rzecznik praw dziecka podejmował interwencję przede wszystkim w zakresie tego, czy w ogóle interwencja powinna być podejmowana. Podejmował interwencję w zakresie tego, czy dzieci np. powinny być umieszczone poza środowiskiem rodzinnym, ale także w zakresie tego, jakie warunki tam panują. Chodzi o w sytuację, kiedy dziecko nie znajduje się przy swoich rodzicach, a jest właśnie umieszczone w środowisku zastępczym, miejscu zastępczym.</u>
          <u xml:id="u-152.5" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o działanie rzecznika, to 5 grudnia rzecznik praw dziecka wystąpił z Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Dziecka. Europejska Sieć Rzeczników Praw Dziecka to jest instytucja międzynarodowa, w której rzecznicy praw dziecka byli zawsze, od lat. W niej są zrzeszani rzecznicy praw dziecka z różnych krajów, europejskich w szczególności. Tam rozmawia się na tematy w ogóle globalnej ochrony praw dziecka, także w Polsce. Tak że od 5 grudnia nie jesteśmy członkami tego zespołu.</u>
          <u xml:id="u-152.6" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o działalność dotyczącą dzieci małoletnich cudzoziemców, którzy przebywają w Polsce, to szereg spraw dotyczy sytuacji dzieci ukraińskich, które przebywają w Polsce w związku z agresją Rosji. Tutaj interwencje są podejmowane zarówno w sytuacji, kiedy zgłaszają takie problemy rodzice, jak również gdy zgłaszają to same dzieci. Dzieci ukraińskie często dzwonią na telefon zaufania rzecznika praw dziecka i mówią o takich sytuacjach jak chociażby dyskryminacja w szkole czy np. problemy z uzyskaniem różnego rodzaju świadczeń. Na to uwagę zwracają chociażby sami rodzice.</u>
          <u xml:id="u-152.7" who="#MonikaHornaCieślak">Mamy również postępowania, które mówią o tym, że małoletni cudzoziemcy, którzy są w Polsce, otrzymują informację o tym, że mają wrócić do kraju swojego pochodzenia. W tego typu sytuacjach w przypadku postępowań sądowych znowu rzecznik praw dziecka przystępował do takich postępowań i zwracał uwagę na to, aby dzieci były wysłuchiwane. Ale także zwracał uwagę na to, żeby była sporządzana opinia biegłych, którzy wyraziliby się w zakresie tego, czy powrót dziecka z Polski do kraju pochodzenia jest właściwy.</u>
          <u xml:id="u-152.8" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o działalność w sprawach dotyczących zdrowia i spraw społecznych, to do rzecznika praw dziecka wpłynęły w 2023 r. łącznie 922 sprawy. Sprawy socjalne dotyczą ok. 50 z tych spraw, o których państwu przed chwilką powiedziałam. Obszary działania w tym zakresie to przede wszystkim ustalenie świadczeń. Chodzi o świadczenia wychowawcze, świadczenia związane ze świadczeniem „Dobry start”, świadczenie 800+. W tym zakresie rodzice proszą o wsparcie w sytuacji, kiedy takie świadczenie nie jest im przyznawane i są różnego rodzaju obiekcje, czy decyzja organów administracyjnych w tym zakresie jest właściwa.</u>
          <u xml:id="u-152.9" who="#MonikaHornaCieślak">Sporo spraw dotyczy również ochrony zdrowia, w szczególności ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, ale także różnego rodzaju sytuacji związanych z pobytem dzieci w placówkach leczniczych. Chodzi o hospitalizację dzieci, dostęp do ich dokumentacji medycznej, a także w ogóle o samą jakość udzielania świadczeń zdrowotnych osobom małoletnim.</u>
          <u xml:id="u-152.10" who="#MonikaHornaCieślak">Sprawy, które wpływają do rzecznika praw dziecka, dotyczą także niepełnosprawności dzieci i młodzieży. W tym obszarze interwencje, które były podejmowane, dotyczą przede wszystkim orzekania o niepełnosprawności osób małoletnich, dowozu osób małoletnich z niepełnosprawnością do szkół, dostępu dzieci z niepełnosprawnością do miejsc rekreacji. A sami rodzice bardzo mocno zwracają uwagę na to, że cały czas nie mają zapewnionej odpowiedniej opieki wytchnieniowej, że bardzo potrzebują mieć ten czas na to, żeby mieć siły do tego, żeby zajmować się dziećmi, bo chcą tę siłę mieć.</u>
          <u xml:id="u-152.11" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli mówimy o sprawach społecznych i administracyjnych, to przede wszystkim to są sprawy, w których dzieci występują jako konsumenci, a także gros spraw dotyczy tego, jakie produkty, chociażby zabawki, są udostępniane dzieciom i czy spełniają odpowiednie atesty.</u>
          <u xml:id="u-152.12" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli mówimy o działaniach w sprawach edukacji i wychowania, to takich spraw było już 2216. Sprawy, którymi zajmował się rzecznik, to funkcjonowanie żłobków i innych miejsc opieki nad dziećmi do lat 3. W tym zakresie mamy trudności z opieką nad dziećmi, które właśnie są też niepełnosprawne i np. mają alergię pokarmową. Co jest bardzo smutne, dramatyczne i dojmujące to to, że wiele spraw dotyczy stosowania przemocy wobec dzieci, które są umieszczone właśnie w tego typu placówkach, a dzieci poniżej 3. roku życia doświadczają już przemocy.</u>
          <u xml:id="u-152.13" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o funkcjonowanie przedszkoli, oddziałów przedszkolnych i innych form wychowania przedszkolnego dzieci i sytuacji dzieci właśnie w tego typu miejscach, to dużo zagadnień, które były w zainteresowaniu rzecznika, dotyczyło przede wszystkim braku realizowania zaleceń poradni psychologiczno-pedagogicznych. Czyli mimo że mamy orzeczenie w zakresie tego i wskazówki, jak dziecko powinno funkcjonować właśnie chociażby w przedszkolu, to tego typu informacje są ignorowane.</u>
          <u xml:id="u-152.14" who="#MonikaHornaCieślak">Powiem o funkcjonowaniu dzieci w szkołach wszystkiego typu. Interwencje, które były podejmowane, dotyczyły znowu nierespektowania opinii psychologiczno-pedagogicznych, nierespektowania również orzeczeń, które też wskazują, w jaki sposób dzieci powinny przebywać w szkole, dodatkowo niedostatecznego zapewnienia dzieciom bezpieczeństwa, czyli wypadków w szkołach, przemocy rówieśniczej, w tym także przemocy będącej w Internecie, a także gros spraw dotyczy sytuacji stosowania przemocy wobec dzieci właśnie w placówkach edukacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-152.15" who="#MonikaHornaCieślak">Bardzo ważne jest to, że rzecznik praw dziecka jest podmiotem, który na określonym etapie bierze udział w postępowaniach dyscyplinarnych, które toczą się wobec nauczycieli. Do biura rzecznika praw dziecka w 2023 r. wpłynęło 508 takich spraw. Jeżeli mówimy o charakterze tych spraw, to te sprawy dotyczą zachowania nauczycieli wobec dzieci. Najczęściej są to sprawy, które dotyczą przekraczania relacji nauczyciel — dziecko, czyli chodzi o komentowanie stroju, przekraczanie granic intymności, ale także sprawowanie opieki nad dziećmi pod wpływem alkoholu, oraz gros spraw dotyczy sytuacji, w których właśnie nauczyciele stosują przemoc wobec osób małoletnich.</u>
          <u xml:id="u-152.16" who="#MonikaHornaCieślak">W tym momencie chciałabym bardzo wyraźnie zaznaczyć, że kiedy rozmawiamy z samymi nauczycielami, to wprost wskazują, i takie pisma były u rzecznika praw dziecka, że oni mówią o tym, że nie mają wystarczającego wsparcia. Mówią o wypaleniu zawodowym, mówią o stresie. A więc bardzo ważne jest to, żeby podnosić takie wsparcie, które powinno być kierowane do nauczycieli, żeby mieli godne warunki pracy.</u>
          <u xml:id="u-152.17" who="#MonikaHornaCieślak">Rzeczą, która bardzo zwraca uwagę i która mnie osobiście cieszy, jest to, że do rzecznika praw dziecka coraz częściej zwracają się same dzieci, które zwracają uwagę na to, że statuty szkolne są niezgodne z obowiązującym prawem. W tym zakresie osoby młode podnoszą to, że nie rozumieją zasad dotyczących nagród i kar, które obowiązują w szkołach. Mają wątpliwości co do używania telefonów komórkowych, wątpliwości co do zakresów i zobowiązań wynikających z tego, jak powinni się ubierać, będąc w szkole. Więc tutaj widzimy coraz większe zaangażowanie osób młodych w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-152.18" who="#MonikaHornaCieślak">Oczywiście tematem bardzo ważnym jest również sytuacja dzieci, które wychowują się w instytucjonalnej pieczy zastępczej bądź w rodzinnej pieczy zastępczej. Cały czas rzecznik praw dziecka w 2023 r. zwracał uwagę na to, że brakuje miejsc, że dzieci powinny opuszczać swoje rodzinne środowisko z racji tego, że ich dobro jest poważnie zagrożone, a takich miejsc nie ma.</u>
          <u xml:id="u-152.19" who="#MonikaHornaCieślak">Inne tematy, które dotyczyły pieczy, to również tematy dotyczące usamodzielniania się wychowanków, problemy z tym, żeby dzieci były urlopowane do swoich miejsc, rodzinnych miejsc, w których funkcjonowały, więc w tym zakresie na pewno bardzo ważne jest to, żeby jak najszybciej zapobiec kryzysowi pieczy zastępczej.</u>
          <u xml:id="u-152.20" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o kwestię, która dotyczy przestępczości wobec dzieci jeszcze w edukacji i wychowaniu, to jest gros spraw, w których było podejrzenie stosowania przemocy wobec dzieci. W tych sytuacjach były podejmowane interwencje w miejscach, w których dzieci są, czyli są to kontrole na miejscu, gdzie były zbierane informacja na temat tego, jak dzieci czują się w danej placówce, ale także były prowadzone rozmowy chociażby z dyrektorami szkół. Gros takich spraw dotyczy sytuacji, w których np. dzieci dopuszczały się próby samobójczej w szkole bądź dochodziło do różnego rodzaju wypadków i w tym zakresie, a wiemy, że to są sprawy bardzo wysokiego ryzyka i sprawy bardzo palące, rzecznik praw dziecka obejmował takie sprawy kontrolą indywidualną na miejscu.</u>
          <u xml:id="u-152.21" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli mówimy o działalności w sprawach przeciwdziałania przestępczości wobec dzieci, to takich spraw było w 2023 r. 1067. Te sprawy to przede wszystkim sprawy dotyczące wykorzystania seksualnego dzieci, przemocy fizycznej, psychicznej stosowanej wobec dzieci. Rzecznik praw dziecka w tego typu sprawach przede wszystkim kontroluje przebieg postępowania karnego, zarówno na etapie postępowania przygotowawczego, jak i sądowego, natomiast też zwraca się do prokuratora krajowego bądź prokuratora okręgowego o to, żeby objął on te dane postępowania tzw. nadzorem zwierzchnim, czyli żeby przełożeni zwrócili uwagę na to, czy i w jaki sposób działania konkretnego prokuratora są zgodne z szeroko rozumianym dobrem dziecka.</u>
          <u xml:id="u-152.22" who="#MonikaHornaCieślak">Działalność w sprawach rodzinnych i nieletnich to są te wszystkie sprawy, które dotyczą sytuacji dzieci, ich miejsca zamieszkania, ustalenia władzy rodzicielskiej, ustalenia alimentów, ustalenia miejsca ich pobytu, ale także tego, do jakiej szkoły dzieci będą chodzić. Takich spraw było aż 3655. Tak jak powiedziałam, gros tych spraw dotyczy sytuacji okołorozstaniowych, sytuacji, kiedy toczy się postępowanie rozwodowe i jest potrzeba zabezpieczeni dobra dziecka, ale też gros spraw dotyczy w ogóle sytuacji, kiedy rodzice się rozstają, już nie mamy tutaj sytuacji związanej z rozwodem, a rodzice już razem nie funkcjonują.</u>
          <u xml:id="u-152.23" who="#MonikaHornaCieślak">Dziecięcy telefon zaufania rzecznika praw dziecka w 2023 r. odebrał 43 tys. połączeń telefonicznych, a także przeprowadził 18 tys. rozmów na czacie. Myślę, że to jest bardzo ważne, żebyśmy wiedzieli, z jakimi problemami dzieci dzwonią na telefon zaufania. Przede wszystkim to są problemy związane ze stanem psychicznym, myśli samobójcze, nastroje depresyjne, samookaleczenia, zaburzenia lękowe, zaburzenia odżywiania, problemy z radzeniem sobie ze stresem, agresją, uzależnienia, problemy dotyczące przemocy, zarówno ze strony rodziców, jak i ze strony rówieśników, problemy uczuciowe, problemy związane z radzeniem sobie ze stratą, rozstaniem, rozwodem, śmiercią, a także sprawy dotyczące właśnie skarg na placówki edukacyjne, w których dzieci funkcjonują.</u>
          <u xml:id="u-152.24" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o zagadnienia, które wymagają pilnej interwencji, jeśli chodzi o stan przestrzegania praw dziecka w 2023 r., to przede wszystkim apel o to, żeby została uchwalona ustawa o zawodzie psychologa, ponieważ nadal nie mamy w tym zakresie właściwych regulacji prawnych. Cały czas bardzo ważna i potrzebna, pilna jest reforma sądownictwa rodzinnego, ponieważ teraz na rozpatrzenie sprawy czeka się kilkanaście miesięcy, co jest niedopuszczalne. Sytuacja dziecka jest bardzo dynamiczna i bardzo ważne jest to, żeby sądy podejmowały kroki, interwencje jak najszybciej. W tym zakresie mamy także niedobór biegłych sądowych z psychologii, z psychiatrii dziecięcej, którzy są bardzo ważni, aby wydać opinię sądowo-psychologiczną w zakresie tego, jak dzieci powinny funkcjonować i jakie orzeczenia sądowe powinny zostać wydane. Bardzo ważne jest również to, żeby poprawić stan wiedzy o mediacji, w szczególności w sprawach transgranicznych, żeby w sytuacji opuszczenia miejsca zamieszkania za granicą przez obywatela polskiego, który wraca do Polski z dzieckiem, korzystać z mediacji, żeby nie zaogniać konfliktu. Sytuacja, która również budzi nasz niepokój, to jeszcze sytuacja związana z sądownictwem rodzinnym, czyli to, że nie mamy tak naprawdę postępowania wykonawczego. To wygląda w taki sposób, że sąd opiekuńczy wydaje postanowienie o tym, jak powinna wyglądać sytuacja dziecka, np. orzeka nadzór kuratora sądowego, a potem nie mamy szczegółowych regulacji prawnych, które by mówiły nam o tym, jak to postanowienie sądu powinno być realizowane. W tym zakresie mamy regulacje prawne, które są niewystarczające.</u>
          <u xml:id="u-152.25" who="#MonikaHornaCieślak">Bardzo dziękuję za możliwość przedstawienia sprawozdania mojego poprzednika za 2023 r. Przede wszystkim bardzo dziękuję wszystkim pracownikom Biura Rzecznika Praw Dziecka, którzy w 2023 r. podejmowali się spraw, które dotyczyły zagrożenia życia i zdrowia dzieci. Pochylali się nad tymi sprawami z wrażliwością, z zainteresowaniem i wiem o tym, że uratowali niejedno życie. Tak że bardzo dziękuję wszystkim pracownikom Biura Rzecznika Praw Dziecka. Oczywiście odpowiem na wszelkie pytania dotyczące działalności rzecznika w 2023 r., jeśli informacji nie było w sprawozdaniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-152.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękujemy bardzo, pani rzecznik.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#DorotaNiedziela">Naszym obradom przysłuchują się uczniowie szkół podstawowych z gminy Malanów — chciałabym serdecznie was powitać — z wójtem gminy Ireneuszem Augustyniakiem i wychowawcami. Bardzo serdecznie witam.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#DorotaNiedziela">Witam także gości z miasta i gminy Kęty oraz gości z Suchej Beskidzkiej, którzy też przypatrują się naszym obradom.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#DorotaNiedziela">Pozdrawiam was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-153.6" who="#DorotaNiedziela">Proszę panią poseł Kingę Gajewską o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-153.7" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#KingaGajewska">Szanowna Pani Marszałek! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Posiedzenie połączonych komisji przebiegło w sposób niezwykle spokojny, zostały zadane jedynie trzy pytania. Pani rzecznik w sposób niezwykle profesjonalny przedstawiła tylko i wyłącznie merytoryczny zakres spraw i w tym kontekście oceniła, a nawet nie oceniła, tylko przedstawiła działania rzecznika w 2023 r. Była postawiona w o tyle trudnej sytuacji, że nie mogła ze względu na swoją pozycję właśnie oceniać tych działań. My jako posłowie mamy już inną funkcję. Pragnę jednak zaznaczyć, że sposób, w jaki pani rzecznik przedstawiła działania poprzedniego rzecznika, udowadnia, że nasz wybór, którego dokonaliśmy w grudniu 2023 r., był słuszny, był bardzo dobry, nie był polityczny, tylko skupiliśmy się na profesjonalizmie, który pani rzecznik reprezentuje.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#KingaGajewska">Jeśli chodzi o sprawy, kiedy czytamy o liczbie spraw, które wpłynęły do rzecznika, nie odnosząc się do poprzednich lat, wygląda to całkiem przyzwoicie. Tylko że nie możemy patrzeć na liczbę tych spraw w oderwaniu od poprzednich lat, kiedy funkcję rzecznika sprawował pan Marek Michalak. Nawet już dzisiaj jesteśmy w stanie określić, po 3 miesiącach działalności pani rzecznik, że w niektórych departamentach po 3 miesiącach jest już 60% liczby spraw, która tak naprawdę w całym roku 2023 została zgłoszona do rzecznika. Co to pokazuje? Że po 3 miesiącach pani rzecznik była w stanie odbudować zaufanie do instytucji, jaką jest rzecznik praw dziecka. To jest niezwykle ważne.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#KingaGajewska">Ciężko też dzisiaj publicznie o tym mówić i oceniać te działania, bo w tym momencie w instytucji trwa kontrola Najwyższej Izby Kontroli. Ma się ona zakończyć 22 marca, w sensie kontrolerzy mają wtedy wyjść, więc dopiero pewnie po kilku miesiącach zostanie przedstawiony raport, natomiast już wiemy, mamy takie zdawkowe informacje, że będzie on wstrząsający. Pracownicy rzecznika praw dziecka dostawali upokarzające nagrody w porównaniu z innymi wybranymi, bardzo dokładnie, pieczołowicie wybranymi przez poprzedniego rzecznika praw dziecka osobami. A mianowicie jedna osoba tylko w 2023 r. dostała nagrodę w wysokości 100 tys. zł, a dla porównania inni pracownicy, merytoryczni pracownicy tej nagrody dostawali, uwaga, 900 zł. 100 tys. zł dla jednej osoby a dla innych po 900.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#KingaGajewska">Trwa również audyt, na który bardzo czekamy, natomiast już wczoraj podczas posiedzenia komisji dowiedzieliśmy się, że do prokuratury zostaną złożone zawiadomienia na działalność rzecznika. Pani rzecznik na razie nie chce mówić o konkretach, o tym, jakie to będą zawiadomienia, ale niezwykle wstrząsająca jest informacja, że na rzecznika praw dziecka, który powinien chronić dzieci, zostaną złożone zawiadomienia do prokuratury. To rzecz niebywała. Takie rzeczy w poprzednich latach po prostu się nie zdarzały.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#KingaGajewska">Gratuluję pani rzecznik pełnego profesjonalizmu, tego, że potrafiła się też odciąć od tych poprzednich, powiedzmy, politycznych komentarzy i od oceny. Dopilnujemy, aby kwestia każdego działania pana rzecznika była bardzo rzetelnie rozwiązana. Chylę również czoła pracownikom urzędu rzecznika praw dziecka za to, że pomimo tych trudnych warunków dali radę obsłużyć wszystkie sprawy, które były zgłaszane.</u>
          <u xml:id="u-154.5" who="#KingaGajewska">Jeszcze tylko nadmienię jedną kwestię, ostatnią. Dlaczego po 3 miesiącach jest taki nagły wzrost, wzrost o 60%? Niektóre sprawy nie były w ogóle zgłaszane do rzecznika. Rzecznik lekceważył pewne kwestie, nie zauważał pewnych kwestii związanych np. z pushbackami, w których brały udział dzieci. Co natomiast zauważył rzecznik? Zauważył, a nawet zrównał pedofilię ze szkołami przyjaznymi dla LGBT. Jak podle trzeba się zachować, żeby porównać szkoły, które są przyjazne LGBTQ+, do pedofilii? Mam nadzieję, że takie sytuacje już nigdy się nie wydarzą. Życzę powodzenia w dalszym odbudowywaniu prestiżu rzecznika praw dziecka. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-154.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#DorotaNiedziela">Chciałam pozdrowić gości z Iłowej w województwie lubuskim. Bardzo państwa pozdrawiam. Mam nadzieję, że będziecie usatysfakcjonowani obserwacją naszych obrad.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#DorotaNiedziela">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowego oświadczenia w imieniu koła.</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#DorotaNiedziela">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-155.5" who="#DorotaNiedziela">Głos zabierze pani poseł Anna Dąbrowska-Banaszek, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-155.6" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Pani Marszałek! Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec informacji o działalności rzecznika praw dziecka za 2023 r. wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka oraz pięcioma załącznikami według stanu za okres od 1 stycznia 2023 r. do 14 grudnia 2023 r., druk nr 158, wraz ze sprawozdaniem Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, druk nr 264.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Przedstawiona informacja składa się z dwóch części. Pierwsza część to informacja o działalności rzecznika praw dziecka w 2023 r. zawarta w ośmiu rozdziałach: zadania rzecznika praw dziecka, działalność w sprawach rodzinnych i nieletnich, działalność dziecięcego telefonu zaufania, działalność w sprawach edukacji i wychowania, działalność w sprawach socjalnych, społecznych i administracyjnych, działalność w sprawach z aspektem międzynarodowym, działalność w zakresie spraw dotyczących przestępczości wobec dzieci oraz działalność w zakresie upowszechniania praw dziecka i metod ich ochrony. Druga część to uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka w Polsce w 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">2023 r. był ostatnim, 5. rokiem kadencji rzecznika praw dziecka Mikołaja Pawlaka. Pełnił tę służbę od dnia 14 grudnia 2018 r. Swoje zadania rzecznik praw dziecka wypełniał zgodnie z ustawą z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka przy pomocy Biura Rzecznika Praw Dziecka. Zgodnie z art. 10 tej ustawy działalność rzecznika obejmowała szerokie spektrum działań, w tym działań w sytuacjach pilnych i kryzysowych. Interwencje były inicjowane po zgłoszeniach dokonywanych przez małoletnich, ich rodziców, opiekunów prawnych czy inne osoby z ich środowiska, a także podejmowane z urzędu, gdy istniało ryzyko zagrożenia dobra dziecka. Przypomnę, że dzieckiem jest każda istota ludzka od poczęcia do osiągnięcia pełnoletności. Rzecznik praw dziecka kierował się tym w swojej pracy.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Rzecznik podejmował działania mające na celu zapewnienie dzieciom pełnego i harmonijnego rozwoju z poszanowaniem jego godności i podmiotowości. Działał na rzecz ochrony praw dziecka, w szczególności prawa do życia i ochrony zdrowia, prawa do wychowania w rodzinie, prawa do godziwych warunków socjalnych i prawa do nauki. Rzecznik praw dziecka rozpatrywał sprawy dotyczące ochrony praw dzieci zgłaszane przez obywateli oraz podejmował zagadnienia w przedmiocie rozwiązań mających na celu zmianę stanu prawnego lub praktyk niezgodnych z szeroko pojętym dobrem dziecka poprzez kierowanie do właściwych podmiotów i instytucji wystąpień generalnych. Podejmował działania zmierzające do ochrony dzieci przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbaniem oraz innym złym traktowaniem. Szczególną troską i pomocą obejmował dzieci niepełnosprawne. Rzecznik upowszechniał informacje o prawach dziecka oraz metodach ich ochrony.</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Przedstawię trochę statystyk. Jeśli chodzi o liczbę spraw prowadzonych w 2023 r., to nowych spraw było 3655, kontynuowanych spraw z poprzedniego roku było 1811, a spraw zakończonych — 3500. Przystąpienia sądowe w 2023 r. — 365, kontynuowane — 421. Za tą statystyką stoją konkretne sprawy konkretnych dzieci. Te liczby pokazują dużą skuteczność rzecznika praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-156.5" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">W 2023 r. były przeprowadzone 52 kontrole. Badania z zakresu dostępności psychiatrów i seksuologów na listach biegłych sądowych w poszczególnych okręgach — 47 kontroli, z których wynikało, że obecna sytuacja zdecydowanie nie służy dobru małoletnich i nieletnich, jest niewystarczająca liczba biegłych sądowych, są trudności z dostępnością do biegłych sądowych, co jest przyczyną odległych terminów sporządzenia opinii. Wnioski: sytuacja wymaga pilnej interwencji, podjęcia działań w celu zwiększenia liczby biegłych sądowych z zakresu psychiatrii dziecięcej i seksuologii dziecięcej.</u>
          <u xml:id="u-156.6" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Kolejne kontrole dotyczyły funkcjonowania policyjnych izb dziecka — 5 kontroli. Potwierdziły one prawidłowe funkcjonowanie tych izb, natomiast utrudnieniem zgłaszanym przez placówki była nowa procedura wyznaczania ośrodków wychowawczych, która wydłużała czas podjęcia decyzji. Wniosek: istnieje potrzeba zmian w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-156.7" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Wystąpienia generalne zrodziły się z analiz: do wojewodów — dotyczące funkcjonowania policyjnych izb dziecka; do ministra sprawiedliwości — dotyczące konieczności podjęcia zmian legislacyjnych w przepisach prawa upadłościowego celem zabezpieczenia sytuacji małoletnich; do prezesa Rady Ministrów — dotyczące obserwowanego kryzysu systemu pieczy zastępczej.</u>
          <u xml:id="u-156.8" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Rzecznik proponował zmiany. Postulatem było rozszerzenie praktyk studenckich o możliwość ich odbywania w rodzinach zastępczych lub rodzinnych domach dziecka, wprowadzenie bonu medycznego w wysokości 500 zł miesięcznie na każdego wychowanka. Bon byłby przeznaczony do opłacania w placówkach prywatnych usług medycznych, terapeutycznych, rehabilitacyjnych dla dzieci i młodzieży przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej, a także na zakup niezbędnych leków czy środków pomocniczych, tak aby było odpowiednio szybkie i skuteczne wsparcie zdrowotne, terapeutyczne, rehabilitacyjne jako kluczowe w procesie prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego dziecka.</u>
          <u xml:id="u-156.9" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Kolejna sfera to działalność dziecięcego telefonu zaufania. Dziecięcy telefon zaufania oraz czat internetowy działają przez całą dobę we wszystkie dni tygodnia. W 2023 r. odnotowano 43 418 zgłoszeń telefonicznych oraz przeprowadzono 18 295 rozmów na czacie internetowym. W Dziecięcym Telefonie Zaufania Rzecznika Praw Dziecka zatrudnieni są psychologowie oraz pedagodzy. Eksperci z dziecięcego telefonu zaufania przeprowadzili 858 interwencji związanych z bezpośrednim zagrożeniem życia i zdrowia, natomiast 1236 zgłoszeń wymagało sprawdzenia sytuacji opiekuńczo-wychowawczej małoletnich. Ważnym elementem pracy dziecięcego telefonu zaufania są dyżury prawnicze, które odbywają się w dni powszednie, od poniedziałku do piątku w godzinach od 9 do 14, podczas których dzwoniący mogą otrzymywać darmowe porady prawne. Od 1 stycznia do 14 grudnia 2023 r. udzielono łącznie 1218 porad.</u>
          <u xml:id="u-156.10" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Kolejna sfera to działalność w sprawach socjalnych, społecznych, administracyjnych. Liczba spraw prowadzonych to: nowe sprawy — 785, kontynuowane — 139, zakończone — 626, w tym sprawy socjalne to ok. 50% spraw zarejestrowanych, ochrona zdrowia — 36%, dotycząca niepełnosprawności — 12%, sprawy społeczne i administracyjne — ok. 10% spraw zarejestrowanych.</u>
          <u xml:id="u-156.11" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Zdiagnozowane problemy i wypływające z nich wnioski były przekazywane do różnych instytucji poprzez wystąpienia rzecznika praw dziecka, m.in. do ministra zdrowia, ministra rodziny i polityki społecznej, do Rady do spraw Ochrony Zdrowia w ramach Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie Rzeczypospolitej Polskiej, do ministra edukacji i nauki, do pełnomocnika rządu do spraw osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-156.12" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Bardzo cenne są uwagi z zakresu spraw rodzinnych i nieletnich, określane jako zagadnienia wymagające zmian w przepisach prawa, które nie zostały dotąd wprowadzone lub są w trakcie prac legislacyjnych. Wymienię kilka: brak regulacji dotyczących wykonywania zawodu psychologa, brak regulacji w zakresie sankcji karnej za niewykonywanie orzeczeń dotyczących kontaktów, potrzeba wprowadzenia obowiązkowego odrębnego postępowania pojednawczego pomiędzy rozstającymi się rodzicami, konieczność wprowadzenia przyspieszonej procedury ustalenia świadczeń alimentacyjnych, ograniczenie dostępu małoletnich do treści pornograficznych, potrzeba wprowadzenia stażów realizowanych przez studentów kierunków pedagogicznych w rodzinach zastępczych i rodzinnych domach dziecka. Nadal brak jest przepisów szczegółowo określających uprawnienia i obowiązki kuratorów sądowych wykonujących zadania w postępowaniu rodzinnym. Konieczna jest wzmożona aktywność powiatów celem pozyskania i przeszkolenia większej liczby osób przygotowanych do odpowiedniego pełnienia funkcji rodziny zastępczej, jest też konieczność wprowadzenia przepisów zobowiązujących do zatrudnienia zawodowych rodzin zastępczych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka na umowę o pracę.</u>
          <u xml:id="u-156.13" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Przedstawiona informacja, sprawozdanie, zawiera szczegółową analizę wszystkich zgłaszanych sytuacji, które wystąpiły w rozpatrywanym czasie. Analiza zakończona jest oceną i określeniem wniosków co do dalszego postępowania.</u>
          <u xml:id="u-156.14" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Klub Prawa i Sprawiedliwości pozytywnie ocenia rozpatrywaną informację o działalności rzecznika praw dziecka w 2023 r., do 14 grudnia 2023 r. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-156.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam posłankę Monikę Rosę, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#MonikaRosa">Pani Marszałkini! Pani Rzeczniczko! Wysoka Izbo! Prawa dziecka są tematem najwyższej wagi dla polityki i przyszłości ustroju demokratycznego. Ale te słowa mają w Polsce charakter niestety głównie postulatywny. Jest to tym bardziej dojmujące, że to Polska nazywana jest ojczyzną praw dziecka, bo to Polska pod koniec lat 70. XX w. przedstawiła na forum Zgromadzenia Ogólnego ONZ propozycję Konwencji o prawach dziecka. Przyjęta w roku 1989, w 1991 ratyfikowana przez Polskę. Ta konwencja, zwana powszechnie pierwszą konstytucją praw dziecka, nakłada na państwo, jego instytucje, ale także na nas, posłów i posłanki, szereg obowiązków chroniących godność i prawa dzieci. Jest pierwszym w historii dokumentem dającym dzieciom faktyczną podmiotowość, nie tylko prawną, ale także społeczną i obywatelską, a podmiotowość wiąże się z samostanowieniem, autonomią i sprawczością. Jak każdy dokument przełomowy w źródłach prawa potrzebuje zrozumienia, ale potrzebuje przede wszystkim społecznej i politycznej dojrzałości.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#MonikaRosa">Mówiłam z tej mównicy już wielokrotnie, ale dzisiaj powiem to jeszcze raz. Nie tylko ostatni rok, ale cała kadencja Mikołaja Pawlaka była czasem straconym. Gdyby to była tylko i wyłącznie bierność, moglibyśmy nawet podziękować panu Pawlakowi i posłom i posłankom, którzy na niego głosowali. Ale niestety Mikołaj Pawlak był aktywny na polach, na których aktywny być nie powinien. Była to kadencja, w której dramatycznie cofnęliśmy się pod względem cywilizacyjnym, zaprzepaszczając tradycje ochrony praw dziecka w Polsce. Niemalże wszystko, co czynił rzecznik, zapisze się na czarnych kartach historii tego urzędu.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#MonikaRosa">Wycofanie Polski z Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Dziecka, co było wyrazem antyeuropejskiej fobii i niezrozumienia, na czym polegają prawa człowieka i prawa dziecka.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#MonikaRosa">Przemoc instytucjonalna poprzez publiczne stygmatyzowanie dzieci społeczności LGBT, ale także nauczycieli, dyrektorów szkół, którzy sprzyjali różnorodności w swoich szkołach i dawali bezpieczny azyl dzieciom.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#MonikaRosa">Kuriozalne i krzywdzące wypowiedzi, które mówiły o stosowaniu kar cielesnych jako metody wychowawczej, słowa o wyimaginowanej dystrybucji tabletek na zmianę płci, antyunijne bzdury drukowane w niektórych katolickich czasopismach.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#MonikaRosa">Sytuacja byłaby pewnie śmieszna, gdyby nie fakt, że to miał być organ, który miał stać na straży dzieci, młodych, osób najsłabszych. A ci nie mogli liczyć na wsparcie rzecznika.</u>
          <u xml:id="u-158.6" who="#MonikaRosa">W trakcie kryzysu na granicy polsko-białoruskiej gdzie był rzecznik praw dziecka? Nie słyszeliśmy także rzecznika, kiedy media, opinię publiczną obiegały informacje o każdym kolejnym przypadku przemocy seksualnej i pedofilii w Kościele. Gdzie był rzecznik praw dziecka?</u>
          <u xml:id="u-158.7" who="#MonikaRosa">Nie słyszeliśmy rzecznika, kiedy rozkradano Fundusz Sprawiedliwości, który miał służyć przeciwdziałaniu przemocy i wsparciu ofiar przestępstw. Gdzie był rzecznik praw dziecka? Milczeniem pan rzecznik zbył brak finansowania telefonu zaufania 116 111, który prowadziła Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.</u>
          <u xml:id="u-158.8" who="#MonikaRosa">Nie słyszeliśmy rzecznika, kiedy atakowane były, także przez Kościół, dzieci społeczności LGBT. Nie słyszeliśmy rzecznika, kiedy dzieci i nauczyciele atakowani byli przez niesławną niestety kurator oświaty Barbarę Nowak. Nie słyszeliśmy także rzecznika, a właściwie słyszeliśmy go zbyt dobrze, kiedy — może państwo tego nie wiecie — atakował Błażeja Kmieciaka, ówczesnego szefa komisji do spraw pedofilii, i działał przeciwko niemu.</u>
          <u xml:id="u-158.9" who="#MonikaRosa">Wiadomo, że podstawowym celem edukacji seksualnej jest próba ochrony dzieci przed nadużyciami seksualnymi, ale w wyobrażeniu rzecznika praw dziecka była to rzecz skandaliczna. Nie słyszeliśmy go, kiedy chcieliśmy, aby realna edukacja chroniąca dzieci przez przemocą domową była w szkołach. Nie słyszeliśmy go, kiedy organizacje pozarządowe miały mieć zakaz wchodzenia do szkoły.</u>
          <u xml:id="u-158.10" who="#MonikaRosa">Nie słyszeliśmy go także, kiedy chcieliśmy ratyfikować III protokół fakultatywny do konwencji ONZ, chodzi o protokół skargowy. Pytam panią rzeczniczkę — być może w analizie, którą obecnie prowadzi w ramach Biura Rzecznika Praw Dziecka, jest informacja, jakie działania na rzecz przyjęcia III fakultatywnego protokołu podejmował rzecznik praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-158.11" who="#MonikaRosa">W końcu proszę mi powiedzieć: Dlaczego rzecznik praw dziecka wstrzymał prace nad rzeczą kluczową — nad analizą sytuacji w przypadku śmiertelnego i mocnego pobicia dzieci? Dlaczego te prace w ramach Biura Rzecznika Praw Dziecka utknęły i dopiero na ostatniej prostej kadencji, po tragicznej śmierci w Częstochowie, te prace przyspieszyły bez udziału rzecznika praw dziecka?</u>
          <u xml:id="u-158.12" who="#MonikaRosa">I rzecz ostatnia — dramatyczna i okrutna wstrzemięźliwość rzecznika, właściwie brak działań w sytuacji opublikowania danych osobowych syna posłanki ówczesnej opozycji. Gdzie był rzecznik praw dziecka?</u>
          <u xml:id="u-158.13" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Bogucki: Przecież to wy zrobiliście.)</u>
          <u xml:id="u-158.14" who="#MonikaRosa">Szanowni Państwo! Rzecznik praw dziecka Mikołaj Pawlak sprzeniewierzył się funkcji, na którą został powołany, i mam nadzieję, że poniesie konsekwencje publiczne swojego postępowania. Cieszą mnie przygotowywane wnioski do prokuratury w sprawie funkcjonowania biura.</u>
          <u xml:id="u-158.15" who="#MonikaRosa">Przed nową rzeczniczką praw dziecka stoją ogromne wyzwania przywrócenia podmiotowości i zrozumienia dla praw dziecka w instytucjach państwa. Bardzo ważna jest dyskusja nad tym, w jaki sposób instytucje funkcjonują i jakie wnioski wyciągają z działań, które miały miejsce w poprzednich latach. O tym toczyła się debata także przed wyborem nowej rzeczniczki praw dziecka. Mam nadzieję, że instytucja rzecznika tę pamięć będzie miała, że wyciągnie konsekwencje z działań, haniebnych działań, które miały miejsce w ciągu ostatnich 5 lat. Haniebne było to, że… Rzecznik praw dziecka ma stać na straży dzieci i pilnować nas, polityków, rząd, instytucje państwa, wszystkich tych, którzy tworzą instytucjonalny ład prawny. Nie ma być naszym przyjacielem i kolegą, nie mamy się poklepywać po plecach. Ma być strażnikiem naszych działań. Nie tak, jak to było przez ostatnie 5 lat, kiedy pan Mikołaj Pawlak poklepywał się z Ministerstwem Sprawiedliwości, kiedy milczał, kiedy działo się zło. Nie taka jest rola rzecznika praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-158.16" who="#MonikaRosa">A wyzwań w zakresie praw dziecka jest cała masa: przemoc domowa, przemoc seksualna, rówieśnicza, sytuacja dzieci w pieczy zastępczej, przeciągające się procesy i konieczność reformy sądownictwa rodzinnego, świat cyfrowy, uzależnienia, patostreaming, dostęp do pornografii, treści szkodliwych, wielkie platformy, które od siebie uzależniają, edukacja, to, w jaki sposób dzieci czują się w szkołach — umarły statuty w szkołach — zdrowie psychiczne, ale także sytuacja dzieci z niepełnosprawnościami albo dzieci neuroatypowych, kwestia środowiska, klimatu, podmiotowości. Właściwie każdy obszar naszego życia, w którym tak mocno się pochylamy nad osobami dorosłymi. Dlaczego nie pochylamy się nad tym, w jaki sposób funkcjonują dzieci? Musimy tych dzieci w końcu wysłuchać, musimy im nadać podmiotowość, ale przede wszystkim sprawić, żeby czuły się bezpiecznie, bo od tego, czy będą czuły się bezpiecznie, zależy to, w jaki sposób za parę i paręnaście lat będzie wyglądała Rzeczpospolita Polska. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-158.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękujemy, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam do zabrania głosu panią poseł Żanetę Cwalinę-Śliwowską, Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Rzecznik! Prawdopodobnie każdy poseł i każda posłanka zasiadający w tej Izbie zdają sobie sprawę, że poruszamy dzisiaj jeden z tematów związanych z największą odpowiedzialnością. Prawa i bezpieczeństwo dzieci są bowiem fundamentem funkcjonowania państwa. To dzieci przejmą za nie odpowiedzialność w przyszłości. Dlatego rzecznik praw dziecka pozostaje jednym z najważniejszych organów zapewniających długoterminowy dobrostan Polski. Jako parlamentarzyści powinniśmy zawsze zwracać szczególną uwagę na to, w jaki sposób rzecznik praw dziecka wypełnia swoje obowiązki względem najmłodszych obywateli Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Aby dokonać obiektywnej oceny działalności urzędu w trakcie pełnienia tej funkcji przez pana Mikołaja Pawlaka, warto przytoczyć więc przede wszystkim, wymienione zresztą w informacji, ustawowe obowiązki rzecznika praw dziecka: kierowanie się zawsze dobrem dziecka, podjęcie działań w celu zapewnienia dziecku pełnego i harmonijnego rozwoju z poszanowaniem jego godności i podmiotowości, ochrona wszelkich praw dziecka, podejmowanie działań zmierzających do ochrony dziecka przed przemocą czy też innym złym traktowaniem, otoczenie specjalną troską dzieci z niepełnosprawnościami. Stąd też przede wszystkim ciężko zrozumieć nacechowanie ideologiczne rozdziału otwierającego wspomniane sprawozdanie. Pani prof. Wanda Półtawska twierdzi, że każde dziecko jest dziełem Boga, co rzecznik praw dziecka zacytował na samym początku sprawozdania. Pan rzecznik, wbrew temu, co twierdzą badania, twierdzi, że dla polskich dzieci Kościół jest nadal niezwykle ważny. Niestety wiemy, że tak nie jest. Coraz więcej rodziców chce świeckiej szkoły i świeckiej oświaty. Naszym zdaniem wszystkie wyznania religijne powinny być traktowane tak samo i nie powinny być przedmiotem sprawozdania działalności rzecznika praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Jako członkini komisji edukacji chciałabym przede wszystkim poruszyć tematy związane z edukacją i wychowaniem dzieci, czyli szeroko pojęte prawo do nauki, prawo do opieki nad rodziną i dzieckiem oraz prawo do informacji, dostępu do dóbr kultury, rozrywki oraz wypoczynku. Tymczasem rzecznik praw dziecka wytoczył 570 spraw dyscyplinarnych wobec nauczycieli, którzy chcieli rzetelnie realizować te zadania. Mało tego, rzecznik praw dziecka miał też prawo do zażalenia na niektóre postanowienia. Te postępowania dotyczyły przede wszystkim nauczycieli, nie kuratorów. Dlaczego nie przeprowadzono kontroli po skandalicznych słowach małopolskiej kurator Barbary Nowak o potrzebie polskich licencjonowanych przez IPN przewodników po obozie Auschwitz, o sugerowaniu, że szczepienia przeciwko COVID-19 ratujące życie w trudnym czasie pandemii są eksperymentem, o stygmatyzowanej młodzieży ze społeczności LGBTQ+. Pan rzecznik Mikołaj Pawlak odznaczył w 2023 r. panią kurator Odznaką Honorową za Zasługi dla Ochrony Praw Dziecka. W sieci nadal krąży taki oto tweet, w którym pan rzecznik chwali się tym odznaczeniem, a mnie najbardziej porusza tutaj jedno zdanie zacytowane przez pana rzecznika: Dokąd zmierza polska szkoła. Rozum czy emocje? Otóż, panie rzeczniku, uważam, że i rozum, i emocje w polskie szkole są równoważne.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Panie Rzeczniku! Czy to nie jest jawna sprzeczność z tym raportem? Jak to się ma do zapewnienia dziecku pełnego i harmonijnego rozwoju, z poszanowaniem jego godności i podmiotowości? Prawie 2 tys. spraw z 2023 r. dotyczących interwencji w funkcjonowaniu szkół wszystkich typów stanowiło niemal połowę spraw prowadzonych przez rzecznika w zakresie edukacji i wychowania. Te sprawy dotyczyły m.in. realizacji obowiązku szkolnego, nieprawidłowości w realizowaniu przez szkoły ich ustawowych działań, bezpieczeństwa i wsparcia psychologicznego. Obawiamy się, że i tu ideologia była ważniejsza niż troska o dziecko. Co pan rzecznik pokazał, mówiąc m.in., że jeśli w klasach zamiast krzyży pojawią się pseudotęczowe kolorowe szmaty lub półksiężyce, to będziemy mieli pokolenie bez wartości i zasad? Czy to jest tolerancja i szacunek? Niestety mamy już efekty takiej pedagogiki. Młodzież zamiast ze szkoły czerpie wiedzę z innych źródeł. Czerpie wiedzę z Internetu, z pornografii. Nastolatki zachodzą w ciążę. Mamy zjawisko molestowania seksualnego wśród dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Pragnę zwrócić uwagę, że w tych kilku zdaniach odniosłam się jedynie do wycinka całej szkodliwej działalności rzecznika praw dziecka Mikołaja Pawlaka. Pan rzecznik bowiem nie znalazł czasu m.in. na pomoc dzieciom doświadczającym przemocy, na zajęcie się przeładowanym programem nauczania, niedostosowanym do współczesnego świata, i na bardzo ważny temat pieczy zastępczej, który też przez pana rzecznika nie został dostrzeżony. Ale pan rzecznik nie zapomniał poinformować wszystkich Polaków, że ze wzruszeniem wspomina klapsa, jakiego wymierzył mu ojciec w jego dzieciństwie.</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#ŻanetaCwalinaŚliwowska">Jako klub Polska 2050 — Trzecia Droga negatywnie oceniamy funkcjonowanie urzędu rzecznika praw dziecka za kadencji Mikołaja Pawlaka. Mamy nadzieję, a wręcz mamy pewność, że nowa rzecznik pani Monika Horna-Cieślak przywróci honor tej funkcji i będzie wypełniała swoje obowiązki z należytą starannością, mając na uwadze przede wszystkim dobro i bezpieczeństwo dzieci, a także poszanowanie równości społecznej stanowiącej przewagę kulturową i intelektualną. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#DorotaNiedziela">Chciałabym serdecznie pozdrowić w imieniu wszystkich parlamentarzystów, ale też swoim, gości pani poseł Ewy Kołodziej, wycieczkę Związku Górnośląskiego z Katowic, z dzielnicy Murcki.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo serdecznie państwa pozdrawiam. Mam nadzieję, że wyniesiecie dużo miłych wrażeń z obserwacji naszych obrad.</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#DorotaNiedziela">Do głosu zapraszam panią Wioletę Tomczak, Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WioletaTomczak">Szanowna Pani Marszałek! Panie Marszałku! Pani Rzecznik! Wysoka Izbo! Rzecznik praw dziecka jako konstytucyjny jednoosobowy organ władzy ustanowiony na mocy art. 72 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. zobowiązany jest do zachowania neutralności, także w wymiarze światopoglądowym, co konstytucja gwarantuje wszystkim obywatelom Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#WioletaTomczak">Tymczasem rzecznik rozpoczyna swój raport z działań z 2023 r. od cytatu z wypowiedzi prof. Wandy Półtawskiej, którym jednoznacznie określa wyznawany przez siebie światopogląd, mimo że każdy rzecznik ślubuje, że powierzone obowiązki będzie wypełniał bezstronnie. Jak mają czuć się dzieci, które są wychowywane przez rodziców i opiekunów niepodzielających wiary pana rzecznika? Nie jest to oczywiście jedyny przykład sytuacji, gdy poprzedni rzecznik praw dziecka manifestował swój światopogląd wbrew konstytucyjnemu wymogowi bezstronności, ale dziś Wysoka Izba zajmuje się tym sprawozdaniem.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#WioletaTomczak">Jednym z podstawowych obszarów działalności rzecznika jest działalność na rzecz ochrony prawa dzieci do ich zdrowia. Rzecznik informuje, że zgłaszane były do Biura Rzecznika Praw Dziecka sprawy dotyczące zdarzeń niepożądanych, błędów lekarskich, a także wnioski o odszkodowania z tytułu błędów medycznych oraz zawiadomienia o przestępstwach przeciwko życiu i zdrowiu, a większość spraw realizowanych przez Zespół Spraw Społecznych w obszarze spraw dotyczących ochrony zdrowia stanowiły interwencje w sprawach indywidualnych, podejmowane głównie z wniosków obywateli, i rozpoznawanie tych wniosków, przy czym rzecznik nie podaje jednocześnie konkretnej liczby działań podjętych w tych przypadkach i, co najważniejsze, ich skutków, ograniczając się do podania na str. 8 sprawozdania ogólnikowej informacji o liczbie przyjętych spraw.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#WioletaTomczak">Co do sytuacji dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami to konkluzja jest właściwie taka sama. Są przykłady obszarów, w których rzecznik praw dziecka podjął jakieś działania, ale brakuje informacji o ich skuteczności.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#WioletaTomczak">Fragment sprawozdania dotyczący zleconego przez rzecznika badania z zakresu dostępności psychiatrów dziecięcych i seksuologów na listach biegłych sądowych w poszczególnych okręgach w latach 2021–2023 rzecznik skonkludował stwierdzeniem, że: sytuacja wymaga pilnej interwencji i podjęcia działań w celu zwiększenia liczby biegłych sądowych z zakresu psychiatrii dziecięcej i seksuologii dziecięcej. Obecna sytuacja zdecydowanie nie służy dobru materialnemu małoletnich i nieletnich. Koniec cytatu. Trudno o większy ogólnik ze strony rzecznika.</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#WioletaTomczak">Nie ma w sprawozdaniu rzecznika informacji o tym, jakie działania podejmował na rzecz zwiększenia liczby poradni psychologiczno-psychoterapeutycznych czy zwiększenia nakładów na psychiatrię dzieci i młodzieży czy też uruchomienia wszystkich poziomów opieki psychologicznej i psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży według założonej przez poprzedni rząd reformy systemu, czy także zwiększenia dostępności konsultacji dla dzieci i młodzieży u lekarza specjalisty w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży, a wiemy, jak kosztochłonne są to wizyty, najczęściej odbywające się w dużych miastach.</u>
          <u xml:id="u-162.6" who="#WioletaTomczak">Prowadzenie kontroli i uzyskiwanie na ich podstawie wiedzy to ważny aspekt działalności rzecznika praw dziecka, ale jeszcze ważniejsza jest sprawczość tego jedynego w Polsce urzędu powołanego wyłącznie do ochrony praw dzieci. To jest cecha, która dla tego organu jest wręcz fundamentalna. Nie do końca wiadomo, czego rzecznikowi Pawlakowi zabrakło do należytego sprawowania urzędu. Z medialnych przekazów wiemy, że nie brakowało mu woli i czasu na wystąpienia o charakterze politycznym.</u>
          <u xml:id="u-162.7" who="#WioletaTomczak">Dziękuję tym samym pracownikom Biura Rzecznika Praw Dziecka, bo wierzę, że dobro dzieci przyświecało i przyświeca im w ich codziennej pracy.</u>
          <u xml:id="u-162.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, głos zabierze poseł Wiesław Różyński, Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WiesławRóżyński">Szanowna Pani Marszałek! Szanowna Pani Rzecznik! Panie i Panowie Posłowie! Najważniejsze zagadnienia z działalności rzecznika praw dziecka w 2023 r. Chciałbym w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego — Trzeciej Drogi podziękować obecnemu kierownictwu za przygotowanie tak obszernego materiału. Materiał przedstawiony tutaj jest dość bogaty, chociaż widzę kilka trudnych spraw, które należałoby wypunktować, które nie powinny się zdarzyć, które budziły wiele kontrowersji.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#WiesławRóżyński">Sprawozdanie jest podzielone na obszary: zadania rzecznika praw dziecka, działalność Dziecięcego Telefonu Zaufania, działalność w sprawach edukacji i wychowania, działalność w sprawach socjalnych, społecznych i administracyjnych, działalność w sprawach z aspektem międzynarodowym, działalność w zakresie upowszechniania praw dziecka i metod ich ochrony.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#WiesławRóżyński">Liczba spraw prowadzonych w 2023 r. wynosi ok. 3650. Co jest niepokojące, spraw z lat poprzednich kontynuowane w 2023 r. było 1811. Bardzo często pojawia się w materiale, że są zaległości, a niestety to wpływa na jakość pomocy, na dalsze trudności, jeżeli chodzi o działania na rzecz dzieci oraz ich opiekunów.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#WiesławRóżyński">Jak wynika z analizy spraw wykonanej w Biurze Rzecznika Praw Dziecka, piecza zastępcza i instytucje odpowiedzialne za tę pieczę, za organizację pieczy zastępczej, znajdują się w trudnym położeniu. Mimo wytężonej pracy oraz wzmożonej kooperacji z innymi ośrodkami w kraju wielokrotnie nie mają możliwości realizacji postanowień sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w pieczy zastępczej ze względu na brak wolnych miejsc, przy czym problem ten nie ma charakteru jednostkowego, a obejmuje cały kraj. Dlatego konieczne jest podjęcie pilnych działań zaradczych, gdyż brak konstruktywnego rozwiązania może zagrozić prawidłowemu rozwojowi małoletnich, którzy w swoim dotychczasowym życiu już doznali licznych krzywd. Bardzo mało zrobiono w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#WiesławRóżyński">Jeżeli chodzi o działalność telefonu zaufania, to odnotowano 43 tys. zgłoszeń telefonicznych. Jest to właśnie sposób, w jaki był prowadzony ten telefon. Przeprowadzono ok. 18 tys. rozmów na czacie.</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#WiesławRóżyński">Jest to duży problem dla dzieci, które potrzebują pomocy. Najwięcej dzieci i młodzieży kontaktujących się z dziecięcym telefonem zaufania znajduje się w przedziale wiekowym 12–18 lat. Najczęściej poruszane problemy to problemy związane ze stanem psychicznym, nastrojem depresyjnym, zaburzeniami odżywiania, problemy z radzeniem sobie ze stresem i agresją, uzależnienia, problemy dotyczące przemocy i cyberprzemocy — to jest dzisiaj bardzo duży problem — przemocy ze strony rodziców lub innych osób dorosłych, ze strony rówieśników, sytuacje konfliktowe w domu, konflikty z rodzicami, z rodzeństwem, konflikty z rówieśnikami, problemy związane ze szkołą, m.in. trudności w nauce. Pojawiają się też skargi na nauczycieli oraz pytania dotyczące regulacji obowiązujących w szkole.</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#WiesławRóżyński">Zbyt mało zrobiono. Pretensje kieruję do rzecznika pana Mirosława Pawlaka. Potrzebne jest wprowadzenie obowiązkowego odrębnego postępowania pojednawczego pomiędzy rozstającymi się rodzicami obejmującego zarówno mediacje, jak i edukację, np. przez warsztaty umiejętności wychowawczych, uświadamiającą konsekwencje konfliktu rodzicielskiego dla prawidłowego rozwoju dziecka. Postępowanie to pozwoliłoby na uchronienie dziecka przed ewentualnym konfliktem pomiędzy byłymi partnerami, jak również wprowadzałoby mechanizmy ułatwiające rodzicom wypracowanie porozumienia rodzicielskiego. Jednocześnie chodzi o upowszechnienie mediacji jako optymalnej formy zakończenia sporów okołorozstaniowych.</u>
          <u xml:id="u-164.7" who="#WiesławRóżyński">Brakowało przepisów szczegółowych określających uprawnienia i obowiązki kuratorów sądowych wykonujących zadania w postępowaniu rodzinnym. Żaden przepis nie reguluje działań kuratora w takich czynnościach jak udział w kontaktach dziecka z rodzicami lub osobą bliską.</u>
          <u xml:id="u-164.8" who="#WiesławRóżyński">Konieczne jest wzmożenie aktywności powiatów — tutaj też aktywność rzecznika była zbyt mała — celem pozyskania i przeszkolenia większej liczby osób przygotowanych do odpowiedzialnego pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Nadal występuje problem niewystarczającej liczby rodzin zastępczych gotowych podjąć się opieki nad dziećmi i wychowania ich.</u>
          <u xml:id="u-164.9" who="#WiesławRóżyński">Pozostałe sygnalizowane i dostrzegane zagadnienia to konieczność zapewnienia dzieciom i ich rodzicom realnego dostępu do specjalistycznej pomocy. W związku z występowaniem w rodzinach różnych problemów mających wpływ na dysfunkcję opiekuńczo-wychowawczą konieczne jest zapewnienie kompleksowej pomocy rodzinie przeżywającej trudności przez zwiększenie dostępności do placówek wsparcia dziennego oraz specjalistów zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną pomoc. Organizacja takiej specjalistycznej pomocy powinna ponadto charakteryzować się ogólnodostępnością, bezpłatnością i szybkością udzielania świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-164.10" who="#WiesławRóżyński">Kolejny problem to przewlekłość w sporządzaniu opinii przez opiniodawcze zespoły sądowych specjalistów oraz biegłych, zwłaszcza z zakresu psychiatrii dziecięcej. Opieszałość, ale przede wszystkim przewlekłość… Doświadczenie wynikające z udziału w postępowaniach opiekuńczych, rodzinnych dotyczących nieletnich wskazuje, że średni czas oczekiwania na badanie w opiniodawczym zespole sądowym specjalistów oraz wydanie opinii wynosi nawet kilkanaście miesięcy. W związku z koniecznością przesłania akt sprawy do opiniodawczego zespołu sądowego specjalistów lub biegłego po dopuszczeniu dowodu z takiej opinii sądy w oczekiwaniu na badanie i wydanie opinii nie podejmują żadnych czynności w sprawie. Rozwiązanie takie pozostaje jednak sprzeczne z dobrem dziecka.</u>
          <u xml:id="u-164.11" who="#WiesławRóżyński">Rzeczniczka praw dziecka, czyli obecna tutaj pani Monika Horna-Cieślak, zwróciła uwagę, że sprawozdanie zostało przygotowane przez jej poprzednika. Omawiając działalność rzecznika praw dziecka w 2023 r., przekazała nam, że w minionym roku wpłynęło 509 spraw indywidualnych z aspektem międzynarodowym. Dodała, że najczęściej dotyczyły one transgranicznych uprowadzeń rodzicielskich przez jednego rodzica bez zgody drugiego.</u>
          <u xml:id="u-164.12" who="#WiesławRóżyński">Do rzecznika praw dziecka wpłynęły też 922 sprawy dotyczące zdrowia i spraw społecznych. Rzecznik praw dziecka wskazał, że sprawy socjalne dotyczyły między świadczeń wychowawczych, świadczenia „Dobry start” oraz świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Jeśli chodzi o sprawy dotyczące zdrowia, to dotyczą one dostępu do opieki psychologicznej i psychiatrycznej dla dzieci. Przekazał, że sprawy związane z niepełnosprawnościami najczęściej dotyczyły problemów z orzekaniem o niepełnosprawności osób małoletnich.</u>
          <u xml:id="u-164.13" who="#WiesławRóżyński">Sprawy dotyczące edukacji i wychowania. w 2023 r. było ich 2216. Dotyczyły najczęściej opieki w żłobkach i innych miejscach opieki nad dziećmi do 3 lat. Rzeczniczka powiedziała też: Z niepokojem obserwowano, że wzrasta skala przemocy wobec dzieci w tej drugiej grupie wiekowej, ale także że są problemy dotyczące przyjęcia do żłobka dziecka np. z alergiami pokarmowymi lub z niepełnosprawnościami. Podkreśliła, że do rzecznika praw dziecka wpływa coraz więcej pism od dzieci, w których zwracają one uwagę na to, w jaki sposób traktowane są w szkołach. Pani rzecznik dodała, że biuro planuje upowszechnianie działalności rzecznika praw dziecka m.in. przez kampanie społeczne oraz rzecznikobus, który ma kursować w różnych częściach Polski.</u>
          <u xml:id="u-164.14" who="#WiesławRóżyński">Jest to sprawozdanie oceniające rok 2023, ale wierzę, że nowa pani rzecznik podejmie więcej działań profilaktycznych, jak zapobieganie, wnioskowanie do organów o przyspieszenie prac nad decyzjami. Jak się śmieje dziecko, śmieje się cały świat. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-164.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#DorotaNiedziela">Szczególnie chciałabym pozdrowić grupę dzieci z Orzesza na Śląsku, które przyjechały do nas na zaproszenie posła Łukasza Osmalaka.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#DorotaNiedziela">Witam was serdecznie. Cieszę się, że możecie się przyglądać naszym obradom. Mam nadzieję, że nie będziecie zawiedzeni.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#DorotaNiedziela">Powitajmy wszyscy dzieci i młodzież z Orzesza.</u>
          <u xml:id="u-165.5" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, głos zabierze pani poseł Dorota Olko, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#DorotaOlko">Pani Marszałek! Pani Rzecznik! Wysoka Izbo! To nietypowa sytuacja, że rzeczniczka praw dziecka składa sprawozdanie za swojego poprzednika. To jest też duża radość i ulga dla większości w tej Izbie, ale też dla dzieci i rodziców, że pan Mikołaj Pawlak nie występuje już w tej roli, bo wszyscy wiemy, już wiele razy to padło, że powiedzieć, że to nie był dobry rzecznik, to nic nie powiedzieć. Wydawało się, że zamiast rzecznika praw dziecka mieliśmy strażnika niedorzecznych poglądów. Bo jak inaczej można nazwać osobę, która popiera stosowanie klapsów? Jak inaczej można nazwać osobę, która opiera swoje sądy na danych wyssanych z palca, jak chociażby w przypadku ciąż wśród nieletnich? Która opowiada szkodliwe bzdury o edukacji seksualnej? Która zamiast stawać po stronie dzieci i młodzieży doświadczających dyskryminacji i przemocy, np. w związku z orientacją seksualną, albo dzieci marznących w lesie na granicy, upiera się, że jej kluczowym zadaniem jest obrona dzieci nienarodzonych? Zdumienie budzi chociażby wspomniane przez panią rzecznik wystąpienie z Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Dziecka. Oburzenie budzi też wspomniany już wcześniej brak finansowania telefonu zaufania. A wnioski w prokuraturze to najlepsze podsumowanie ostatniego roku i całej kadencji pana Mikołaja Pawlaka.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#DorotaOlko">Na szczęście to już przeszłość. Mamy prawo mieć nadzieję, że w Biurze Rzecznika Praw Dziecka zaczęła się nowa epoka. Świadczą o tym nie tylko wypowiedzi i referencje nowej rzeczniczki, lecz także dane na temat liczby spraw trafiających do biura, dane przywołane dzisiaj przez posłankę Gajewską w sprawozdaniu komisji. Jako że era pana Mikołaja Pawlaka to czas słusznie miniony, skupię się na tej części informacji, która zdaje sprawę z problemów młodych ludzi i wyzwań, jakie stoją nie tylko przed nową panią rzeczniczką, ale i przed państwem.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#DorotaOlko">Po pierwsze, chodzi oczywiście o stan zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży oraz możliwości wsparcia w tym zakresie. Przedstawiona informacja potwierdza druzgocące dane na ten temat. Zaburzeń zdrowia psychicznego doświadcza coraz więcej dzieci. Zaburzenia depresyjne u dzieci i młodzieży bardzo często prowadzą do prób samobójczych. To dramat, z którym państwo dzisiaj sobie nie radzi, ale świadomość problemu u rzeczniczki praw dziecka oraz powołanie rządowej pełnomocniczki do spraw zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży dają szansę na zmianę. Liczba psychiatrów dziecięcych, choć powoli rośnie, zupełnie nie nadąża za wzrostem problemów w tym zakresie. W 2023 r. mieliśmy jedynie 532 psychiatrów specjalizujących się w leczeniu dzieci i młodzieży — w prawie 40-milionowym kraju. Ten niedobór, jak już ktoś wspominał w dyskusji, bezpośrednio przekłada się na brak biegłych sądowych z zakresu psychiatrii dziecięcej. W 2023 r. było ich jedynie 69; było też 11 biegłych seksuologów. Nietrudno sobie wyobrazić, co to oznacza w praktyce. To oznacza przewlekłe postępowania w sprawach, które powinny toczyć się wyjątkowo szybko. Nie bez znaczenia dla takiego stanu rzeczy są zarobki biegłych, które delikatnie mówiąc, nie zachęcają do podejmowania tego rodzaju pracy i powinny ulec zmianie.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#DorotaOlko">Alarmujące są dane na temat nie tylko zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, lecz także innych chorób, w tym chorób uzębienia, wśród najmłodszych. U 41% dzieci w wieku lat 3 występują ubytki próchnicowe. W przypadku dzieci 5-letnich to już ponad 76%, a 7-letnich — ponad 85%. Skala problemów z uzębieniem w XXI w. poraża. Niespecjalnie pomogło wprowadzenie dentobusów, a tworzenie szkolnych gabinetów stomatologicznych cieszy się mniejszym zainteresowaniem, niż przewidywano. W 2022 r. na 14 tys. publicznych szkół ponadpodstawowych i podstawowych było tylko 721 gabinetów. Opieka stomatologiczna dla dzieci i młodzieży wymaga natychmiastowej poprawy, w tym poszerzenia koszyka świadczeń refundowanych.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#DorotaOlko">Z licznymi problemami mierzą się oczywiście rodziny, w których wychowuje się jedno dziecko z niepełnosprawnością lub więcej. Kluczowe są tutaj problemy materialno-bytowe: zbyt niskie świadczenia przysługujące osobom z niepełnosprawnościami i niestabilna sytuacja ich opiekunów pobierających świadczenie pielęgnacyjne. Pochodną tych problemów są problemy mieszkaniowe. Na mieszkanie z zasobów gminy lub miasta można czekać wieki, a znalezienie takiego, które jest dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnością, praktycznie graniczy z cudem. W szczególnie trudnej, wymagającej poprawy sytuacji są młode osoby z niepełnosprawnościami mieszkające w małych miejscowościach, bo wizyta u specjalisty oznacza podróż do dużego miasta, a gdy trzeba jechać transportem publicznym, to nie wiadomo, czy będzie on dostosowany do potrzeb tych osób ani czy w ogóle będzie. I jak padało tu wcześniej w dyskusji, na dobrostan dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami wpływa potwornie trudna sytuacja osób, które się nimi opiekują, ich rodziców, bo opieka wytchnieniowa to dla wielu wciąż jest fikcja.</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#DorotaOlko">Ważnym problemem jest także kryzys pieczy zastępczej. Tutaj cel jest jasny, to zastępowanie instytucjonalnej pieczy zastępczej pieczą rodzinną, czyli, mówiąc prościej: zamiast domów dziecka rodziny zastępcze albo rodzinne domy dziecka. Niestety w ostatnich latach do pieczy zastępczej trafia coraz więcej dzieci, to m.in. skutek pandemii, izolacji, wzrostu problemów w rodzinach, a chętnych do pełnienia funkcji rodzinnej pieczy zastępczej wciąż brakuje. Z raportu NIK-u wynika, że taki stan to efekt niedostatecznego wsparcia istniejących już rodzin zastępczych. Nie mają ani stabilnego zatrudnienia, co powinno się zmienić natychmiast, ani umów, ani godziwych zarobków. Brakuje też rozwiązań ułatwiających dostęp do specjalistycznych usług medycznych, rehabilitacji, terapii dla dzieci będących w pieczy zastępczej.</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#DorotaOlko">To są tylko niektóre z palących problemów, bo do tej listy należałoby oczywiście dopisać przemoc rówieśniczą, przemoc w rodzinie, w instytucjach opiekuńczych i edukacyjnych. Mówiła o tym pani rzecznik. To też zagrożenia w przestrzeni wirtualnej, sytuacja dzieci po rozstaniach rodziców. Jak powiedziałam na początku, to są wyzwania stojące nie tylko przed nową rzeczniczką, ale przede wszystkim wyzwania dla państwa, dla władz centralnych i samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-166.7" who="#DorotaOlko">Ale działanie rzecznika prawa dziecka jest tutaj bardzo ważnym ogniwem. Nie tylko w ramach podejmowanych interwencji w konkretnych przypadkach, które tego wymagają, ale i w ramach pilnowania organów władzy, czy przestrzegają praw dziecka, i sygnalizowania im problemów do rozwiązania. W tym kontekście cieszy wspomniana przez panią rzecznik gotowość młodych ludzi do samodzielnego zgłaszania się do Biura Rzecznika Praw Dziecka, chociażby z kwestiami dotyczącymi szkół, w których młodzi ludzie spędzają pół życia. I z drugiej strony, cieszy nastawienie nowej rzeczniczki na to, żeby młodzi ludzie przede wszystkim czuli się wysłuchani.</u>
          <u xml:id="u-166.8" who="#DorotaOlko">To przywrócenie zaufania do instytucji rzecznika to jest duża zmiana, bo, przypomnijmy, w przypadku pana Mikołaja Pawlaka już u progu jego kadencji młodzi ludzie apelowali do senatorów, żeby nie akceptowali tej kandydatury; potem o odwołanie rzecznika praw dziecka apelowali rodzice dzieci urodzonych dzięki metodzie in vitro, po tym, jak plótł skandaliczne bzdury na temat tej metody. Cieszę się, że za rok nie będziemy już analizować szkodliwej działalności pana Mikołaja Pawlaka.</u>
          <u xml:id="u-166.9" who="#DorotaOlko">W imieniu Lewicy życzę nowej rzeczniczce powodzenia, siły i wytrwałości. I dziękuję, podpisuję się pod tymi licznymi już podziękowaniami dla pracowników Biura Rzecznika Praw Dziecka, którzy pracowali w tych ciężkich warunkach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-166.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam posła Witolda Tumanowicza, Klub Poselski Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WitoldTumanowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dobrze, że w informacji rzecznika praw dziecka został zawarty ważny cytat św. pamięci prof. Wandy Półtawskiej. To była polska lekarka, doktor nauk medycznych oraz specjalistka w dziedzinie psychiatrii, więziona w niemieckim obozie koncentracyjnym w Ravensbrück, dama Orderu Orła Białego. Przypomnę jej słowa: Każde dziecko jest bowiem dziełem Boga, a nie człowieka.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#WitoldTumanowicz">To wszystko, co zostało opisane w tym dokumencie, jest ważne dla nas wszystkich. Jesteśmy bowiem rodzicami, dziadkami, a przede wszystkim każdy z nas był przecież dzieckiem. Wszystkim nam zależy na pomyślności naszych pociech, bo są one przyszłością narodu. Psychiatria dziecięca, opieka medyczna, w tym dentystyczna, opieka nad dziećmi z niepełnosprawnościami to są wyzwania, którym należy sprostać. Natomiast Lewica zajmuje się ideologią. W ostatnich miesiącach zauważamy nasilenie się tendencji wrogich wobec dzieci. Bo jak nazwać tolerancję wobec władz nowej Telewizji Polskiej, która pozwala bez żadnej reakcji, żeby na jej antenie pewna pani profesor rozprawiała o masturbacji czterolatków? Jak nazwać wreszcie występ pewnej pani ginekolog, która mówi, że dziecko w łonie matki jest pasożytem, a jego zabicie w 12 tygodniu życia porównuje do wyrwania zęba?</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#WitoldTumanowicz">Za niespełna miesiąc na tej sali rozpoczniemy emocjonalną jatkę ufundowaną przez posłanki Lewicy i Koalicji Obywatelskiej. Prawa dziecka są dzisiaj zagrożone, bo będziecie tu kwestionować człowieczeństwo dzieci, które mają pecha, bo jeszcze nie wyszły z łona matki. Liczymy na to, że rzecznik praw dziecka będzie stała po stronie polskich dzieci, biologii, elementarnej logiki, jak również konstytucji i ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam posła Grzegorza Brauna, Klub Parlamentarny Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże wszystkim Polakom, zwłaszcza małym, zwłaszcza tak małym, że jeszcze ich może nawet nie widać, ale już są!</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#GrzegorzBraun">Chcielibyśmy liczyć na to, że jeśli już powołano do istnienia taką protezę wymiaru sprawiedliwości jak instytucja rzecznika praw dziecka, to ten rzecznik będzie rzeczywiście stawał na wysokości zadania, to znaczy w obronie tych, którzy sami się obronić nie mogą, bo nawet jeszcze nie mogą zabrać głosu w swojej obronie.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#GrzegorzBraun">Mówię: proteza prawna, bo wszyscy ci rzecznicy, rzecznik praw obywatelskich, kreacja jeszcze junty Jaruzelskiego i Cze. Kiszczaka, to są byty prawne niewątpliwie ponad potrzebę. W sytuacji, w której wymiar sprawiedliwości zawodzi, w sytuacji, w której obywatele, różne grupy społeczne nie czują się bezpiecznie, powołuje się je do istnienia po to, żeby stworzyć iluzję zwiększenia bezpieczeństwa. Że to tylko iluzja, o tym oczywiście doskonale zdążył nas przekonać i utwierdzić w tym przekonaniu poprzedni rzecznik, pan Mikołaj Pawlak, autor tego sprawozdania, nad którym tutaj dzisiaj tak nieco dziwacznie, pokracznie procedujemy, bo sprawozdawcą jest nowy rzecznik, a winowajcą poprzedni.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#GrzegorzBraun">No więc pan Mikołaj Pawlak nie był, nie jest i nie będzie już bohaterem mojego romansu. Zdążył mnie zawieść swoją postawą, swoimi zaniechaniami w różnych sprawach — małych i dużych. Jedna z tych spraw, ciągle aktualna — wniosę ją do biura pani rzecznik w nadziei, że ona zadziała tam, gdzie Pawlak nie zadziałał — sprawa Olka. Parę lat temu powiedziałbym jeszcze małego Olka. Teraz Olek jest już trzeci rok oderwany od matki przez hycli dziecięcych, którzy też i w Polsce działają. Żyje w ośrodku opiekuńczym, dawniej powiedzielibyśmy w bidulu, trzeci rok bez matki, której nie postawiono żadnych zarzutów. Jeśli chodzi o sędzię w tej sprawie — rzecz toczy się pod Warszawą w wianuszku — to w tej chwili przeciwko niej toczy się postępowanie dyscyplinarne. Jawny skandal, rzecznik trzy razy w tej sprawie monitowany nie kiwnął palcem. Wydał wcześniej dwie sprzeczne ze sobą opinie w tej samej sprawie. Więc poproszę panią rzecznik, by wniknęła ponadpartyjnie i bez względu na to, że to ja akurat będę posłańcem tej niedobrej nowiny, bo chodzi o polskie dziecko.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#GrzegorzBraun">No więc pan Pawlak zawiódł na całej linii, ponieważ nie bronił. Wbrew temu, co państwo tutaj mówicie, nie był takim znowu czempionem, rzecznikiem nienarodzonych, rzecznikiem molestowanych przez nakręcany przez was — przez was, Wysoka Izbo, zwłaszcza Lewico z lewej — przemysł propagandy dewiacji. Tak, propagandy dewiacji. Ot, ostatnio w moim okręgu odkryliśmy ze zdumieniem niejakim — bo to Podkarpacie, więc wszystkim się zdawało, że Podkarpacie jeszcze trzyma się jakoś polskiej ziemi i standardów normalności — taki sobie niewinny program Respektuj.pl w jednej ze szkół na prowincji, w takim, można powiedzieć, polskim Hobbitonie. Zajrzyjcie państwo, proszę wygooglać program Respektuj.pl. Zaczyna się oczywiście od jakichś scenariuszy lekcji, takich niby niewinnych, że trzeba się nawzajem szanować, a nie krzywdzić — no sama słuszna racja. Ale zaraz już w klasach nie tak znowu wyższych zaczynają się scenariusze lekcji, które mają oswoić dzieci z propagandą dewiacji, bo nie dosyć parad sodomitów na ulicach polskich miast i przeciwko temu pan rzecznik Pawlak nie stawał jako obrońca polskich dzieci.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#GrzegorzBraun">Nie słyszałem też jego głosu, kiedy państwo nie tak dawno podnieśliście na sztandar w tej nowej już kadencji wszystkie programy nie tylko antydziecięce, ale po prostu antyludzkie, zbrodnicze programy, których propagatorami możecie być wyłącznie — jeśli zachowujecie najlepszą wolę w tym wszystkim — tylko dzięki bezbrzeżnej ignorancji. Tylko dzięki temu możecie propagować opodatkowanie wszystkich Polaków na program in vitro, wręczanie pigułek wczesnoporonnych dzieciom, którym jednocześnie zakazaliście nabywać pokrzepiające napoje w sklepach, dzieciom, którym nie można podać aspiryny w szkole bez wiedzy rodziców, ale pigułkę wczesnoporonną — owszem. Więc pytanie, czy rzecznik praw dziecka, szanowna pani, jako kandydat tych właśnie, którzy wszystkie te potworności, na czele oczywiście z projektem dzieciobójstwa legalnego w Polsce bez większych ograniczeń, podnieśli na sztandary, czy pani będzie rzecznikiem rzeczywiście broniącym dzieci przed tymi bezeceństwami i przed tym bezpośrednim zagrożeniem zdrowia i życia.</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#GrzegorzBraun">Nawet w Polsce rodzice stają wobec dylematu, jakim jest presja już nie tylko poprawności politycznej, ale pewnego terroru policyjno-sądowego, jeśli chcą realizować własny program wychowawczy, tradycyjny, taki jaki wynieśli z własnego domu. Ja osobiście już w poprzedniej dekadzie miałem do czynienia z przypadkiem, kiedy to znajoma osoba została poddana kurateli sądowej, ponieważ doniesiono na nią, że u niej w domu za dużo słucha się radia toruńskiego i to może mieć negatywny wpływ na kształtowanie się jej nieletnich dzieci. Więc ludzie się boją. W Stanach Zjednoczonych przecież i w innych krajach, witrynach wystawowych liberalnej demokracji odrywa się dzieci od rodziców, jeśli ci np. nie chcą używać zaimków niezgodnych z płcią biologiczną ich własnego dziecka. To są fakty i chciałbym, żeby przed tymi faktami pani rzecznik była gotowa bronić polskie dzieci.</u>
          <u xml:id="u-170.7" who="#GrzegorzBraun">Nie zmienimy tej sytuacji z dnia na dzień, nie uzdrowimy sądownictwa, nie naprawimy konstrukcji prawnoustrojowej państwa, gdzie oczywiście żadni rzecznicy nie byliby już zgoła konieczni. Ani rzecznik małych i średnich przedsiębiorców, bo byłby wolny rynek i dostępność sądów, ani rzecznik praw dziecka, ani rzecznik praw seniora i kogo tam jeszcze, ale póki żyjemy w państwie chorym i niedowładnym, choć roszczącym sobie wiecznie pretensje do omnisuperpotencji, bardzo proszę panią rzecznik, by zdjęła barwy partyjne i broniła zdrowia, życia, godności i normalności wychowania polskich dzieci. Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#DorotaNiedziela">Na tym zakończyliśmy wystąpienia w imieniu klubów i koła.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#DorotaNiedziela">Mamy zapisane do pytań 23 osoby.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#DorotaNiedziela">Zamykam listę pytających.</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#DorotaNiedziela">Ustalam czas — 1,5 minuty.</u>
          <u xml:id="u-171.5" who="#DorotaNiedziela">Zaczynamy.</u>
          <u xml:id="u-171.6" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam na mównicę pana posła Grzegorza Brauna, Klub Poselski Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-171.7" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle, zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-171.8" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Przepraszam za zwłokę, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-171.9" who="#DorotaNiedziela">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże!</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#GrzegorzBraun">Szanowna Pani Rzecznik! Skoro już odpowiada pani tutaj wywołana do tablicy w zastępstwie swojego poprzednika, to czy ma pani już jakieś dane, które syntetycznie ujmowałyby stan dzieci i młodzieży w Polsce po spustoszeniach spowodowanych m.in. przez Wysoką Izbę pod pretekstem walki z mniemaną pandemią? Czy dysponuje pani rzecznik danymi, które dokumentowałyby katastrofę, z jaką mamy do czynienia, biorąc pod uwagę zapaść demograficzną, wzrost zachorowań na choroby rozmaite, świadczące o dramatycznym spadku kondycji psychofizycznej polskich dzieci i młodzieży, zamkniętych przewlekle, oddzielonych od grup rówieśniczych, odciętych od szkoły, a faszerowanych, straszonych treściami pseudopandemicznymi za pośrednictwem mediów, za pośrednictwem reżimowej telewizji z lewej i z prawej? Jak wygląda statystyka zamachów samobójczych wśród dzieci i młodzieży w kontekście szerszym na przestrzeni ostatnich lat? I czy pani rzecznik jest w stanie powiązać tragiczny wzrost tych statystyk właśnie z praktykowanymi m.in. przez Wysoką Izbę metodami walki z mniemaną pandemią? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#DorotaNiedziela">Głos zabierze poseł Witold Tumanowicz, Klub Poselski Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WitoldTumanowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Rzecznik! Jaka jest pani opinia w zakresie słów dr Anny Orawiec, która przyrównała dziecko nienarodzone do pasożyta? Czy uważa pani za stosowne, żeby w audycji na antenie telewizji publicznej rozmawiać o masturbacji czterolatków? Czy jakkolwiek reagowała pani w tych przypadkach i czy będzie pani reagować w przyszłości? Czy rzecznik praw dziecka wyda opinię na temat zgodności ustaw, które będą procedowane tutaj 11 kwietnia, szczególnie w odniesieniu do art. 2 ust. 1 ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka oraz art. 38 Konstytucji RP? To są moje pytania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam do zabrania głosu panią poseł Mirosławę Nykiel.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#DorotaNiedziela">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Klaudię Jachirę, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#KlaudiaJachira">Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Drogie Dzieci! Za siedmioma lasami, za siedmioma górami było sobie małe królestwo, które miało wielkie ambicje. Żeby je zrealizować, ich mały król postanowił posłużyć się dziećmi. W tym celu powołał złego rzecznika praw dziecka. Tak mógłby brzmieć początek jednej z bajek braci Grimm. Na szczęście nie ma co dalej opowiadać.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#KlaudiaJachira">Dziś pierwszy dzień wiosny, znany często jako dzień wagarowicza. Jest co świętować, droga młodzieży, bo dziś możecie być należycie reprezentowani, wasze prawa mogą być należycie chronione. Na szczęście dla was i dla nas rzecznikiem praw dziecka nie jest już osoba, która gnębiła was za orientację seksualną czy ateizm. Nie ma już pana Pawlaka, który nie przejmował się waszymi problemami, waszym zdrowiem psychicznym, ale skupiał się raczej na szerzeniu skrajnej, uciskającej młode umysły katolickiej ideologii. Teraz jest nowa rzeczniczka, która z wami rozmawia, biorąc pod uwagę wasze potrzeby, a nie swoje poglądy, służy wam wsparciem i pomocą, bo od tego właśnie jest rzeczniczka praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#KlaudiaJachira">A więc ta historia ma pozytywne zakończenie i za to, pani rzeczniczko, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Paulinę Matysiak, klub parlamentarny Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PaulinaMatysiak">Szanowna Pani Marszałek! Szanowna Pani Rzecznik! Chciałabym się dopytać o jedną kwestię. W tej informacji nie znalazłam takich danych, ale chciałabym zainteresować tematem związanym z wykluczeniem transportowym dzieci i młodzieży. Czy takie sygnały trafiają do państwa urzędu i jak ten problem chcą państwo rozwiązać?</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#PaulinaMatysiak">Kilka lat temu w tej sprawie występował rzecznik praw obywatelskich, upominając się o mieszkańców małych miejscowości i mieszkańców wsi, wskazując na to, że brak transportu publicznego nie daje im gwarancji godnego życia i realizacji ich konstytucyjnych praw, m.in. prawa do nauki. To jest podstawowa kwestia, jeżeli mówimy o młodzieży, która bardzo często nie może wybrać swojej wymarzonej szkoły właśnie z tego względu, że ze swojej miejscowości nie może dojechać do szkoły średniej, bo po prostu nie ma transportu, a nie zawsze rodzice są w stanie dowieźć dziecko na zajęcia do szkoły. To oczywiście też wyklucza młode osoby z nawiązywania relacji społecznych, z możliwości spotykania się z rówieśnikami, wyjazdu do instytucji kultury czy do kina.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#PaulinaMatysiak">Czy takie sygnały pani rzecznik ma i czy podejmie też w swoim zakresie interwencję, jeśli chodzi o ten temat, także do ministra infrastruktury? Wydaje mi się, że ten temat jest bardzo, bardzo ważny. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Marcina Skonieczkę, Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#MarcinSkonieczka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Rzecznik! Tutaj wielokrotnie były dzisiaj cytowane dane dotyczące telefonu zaufania, że w 2023 r. takich zgłoszeń było ponad 43 tys., a na czacie ponad 18 tys., specjaliści udzielali wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#MarcinSkonieczka">W raporcie możemy też wyczytać, że najczęściej poruszanym problemem był stan zdrowia psychicznego. I w tym kontekście chciałem przypomnieć dane o tym, że w Polsce brakuje ponad 2 tys. psychologów szkolnych, że w Polsce jest tylko 555 psychiatrów dziecięcych, że na wizytę właśnie u psychiatry z NFZ czeka się średnio 238 dni, a w niektórych ośrodkach nawet kilka lat. Mam więc pytania do pani rzecznik: Czy rzecznik praw dziecka podejmował w 2023 r. działania mające na celu monitorowanie dostępności psychologów i psychiatrów dziecięcych? Czy rzecznik praw dziecka w 2023 r. podejmował działania mające na celu rozwiązanie problemu ograniczonego dostępu dzieci do psychiatry i psychologa? W jaki sposób procedowane są sprawy, kiedy dziecko dzwoni na telefon zaufania? Gdzie są później kierowane te dzieci? Czy są objęte specjalistyczną opieką? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam do zabrania głosu pana posła Zbigniewa Boguckiego, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#ZbigniewBogucki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#ZbigniewBogucki">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowna Pani Rzecznik! Truizmem będzie twierdzenie, że wszyscy powinniśmy troszczyć się o dzieci bez względu na ich wyznanie, pochodzenie, bez względu na to, kim są ich rodzice. Dzisiaj państwo koncentrujecie się na krytyce byłego już rzecznika. Myślę, że trzeba patrzeć w przyszłość. Pani rzecznik już od kilku miesięcy, na pewno kilkunastu tygodni pełni swoją funkcję. Państwo także tworzycie rząd od blisko 100 dni. Mam takie pytania: Jakie konkretne rozwiązania są planowane i jakie są już procedowane przez panią rzecznik, ale także przez nowy rząd? Przypomnę, że bardzo wiele można powiedzieć, bardzo wiele można obiecywać, ale liczy się to, co jest zrealizowane, co się dzieje. Nie znam żadnego projektu dotyczącego praw dzieci. Nie znam żadnego projektu dotyczącego np. psychiatrii dziecięcej. Choć muszę powiedzieć, chociażby na podstawie statystyk ze Szczecina, że kilkukrotnie wzrosły środki finansowe na psychiatrię dziecięcą. Oczywiście to jest problem, ale mówienie, że psychiatria była niedofinansowana, jest po prostu nieprawdą.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#ZbigniewBogucki">Szanowni Państwo! Dzisiaj odpowiedzialność jest po stronie rządu i po stronie pani rzecznik. Trzeba patrzeć na to, jak pomagać dzieciom, jak pomagać rodzicom. I ostatnia rzecz: najlepszym, największym rzecznikiem dziecka jest zawsze rodzic, który się nim opiekuje. Państwo i rzecznik praw dziecka mają podejmować działania dopiero wówczas, kiedy mamy do czynienia z pewnymi trudnościami. Rzecznik nie ma być inkwizytorem, tylko ma być pomocą, ma wyciągnąć pomocną dłoń po to, żeby dziecko wychowywało się w rodzinie biologicznej, żeby miało wsparcie biologicznych rodziców i swojego otoczenia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#DorotaNiedziela">Głos zabierze pani poseł Alicja Chybicka, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#AlicjaChybicka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#AlicjaChybicka">Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Dziecko jest darem bezcennym. Jest darem bezcennym dla rodziców, dla Polski, ale także dla świata. To, co trzeba robić, to je kochać, szanować, opiekować się nim i pomagać mu w uzyskaniu pełnoletności w jak najlepszy sposób.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#AlicjaChybicka">Debatujemy dzisiaj nad sprawozdaniem rzecznika praw dziecka za 2023 r. Mam pytania do pani rzecznik Moniki Hornej-Cieślak, która będzie dalej opiekowała się tą instytucją. Po pierwsze, co dotychczas zrobił rzecznik praw dziecka w przypadku kształcenia w zakresie seksualności? Po drugie, co zrobił dla dzieci, które czują, że są innej płci niż ta określona po urodzeniu? Po trzecie, czy były podejmowane interwencje w sprawie łatwo dostępnych kolorowych e-papierosów do wapowania czy palenia, które można kupić we wszystkich sklepach? Leżą one najczęściej obok cukierków i noszą nazwy: wata cukrowa lub truskawka, malina albo jeszcze inne, zachęcające dzieci do palenia. Jak się okazuje, dzieci je palą czy wapują 10 razy dziennie. Co zrobił ów rzecznik dla nastolatków homoseksualnych? I co zrobił dla dzieci, które zbierały pieniądze na leki ratujące ich życie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Barbarę Oliwiecką, Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#BarbaraOliwiecka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#BarbaraOliwiecka">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Dzisiaj na galerii goszczę młodzież z Technikum im. św. Józefa w Kaliszu. Jest wśród niej Mateusz, który żeby dojechać do Warszawy, musiał spać u kolegi, bo inaczej nie zdążyłby na pociąg w Kaliszu. Basia wstała o godz. 4, żeby zdążyć na ten sam pociąg. Temat wykluczenia transportowego już poruszyła koleżanka i bardzo się cieszę, bo to jest bardzo duży problem. Mam jednak prośbę właśnie do pani rzecznik, żeby zwróciła na to uwagę, bo w raporcie nie znalazłam nic na ten temat, a niestety młodzież zwraca się do nas z tym problemem. Nie może być tak, że dzieci uczące się są więźniami jednego autobusu. To wpływa bezpośrednio na ich relacje z rówieśnikami, bo po szkole albo nie mogą się spotkać, albo mają 3–4 godziny czekania na jeden autobus. To jest bardzo niesprawiedliwe i musimy zrobić wszystko, żeby Polska dała równe szanse wszystkim, bez względu na kod pocztowy. Liczę, pani rzecznik, że temat będzie poruszony, bo trzeba również zadbać o to, żeby dzieci bezpiecznie się poruszały. Nie mogą być ofiarami braku porozumienia między gminami, a tak niestety jest, bo nikt nie analizuje konsekwencji swoich decyzji pod tym kątem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Iwonę Marię Kozłowską, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#IwonaMariaKozłowska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Do mojego biura poselskiego coraz częściej zgłaszają się przede wszystkim kobiety, które są krótko po rozstaniu z mężem lub partnerem lub są w trakcie sprawy rozwodowej. Nie mogą się pogodzić z faktem, że dziecko, które urodziło się z tego związku, staje się kartą przetargową dla partnera.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#IwonaMariaKozłowska">W czasie ustalania opieki nad dzieckiem jest ono traktowane bardzo przedmiotowo. Podczas wielu rozmów z matkami zwróciłam szczególną uwagę, że w sądzie nie są respektowane emocje, potrzeby, oczekiwania dziecka, bo to dorośli decydują o nim i za nie. To oni decydują, co dla niego jest najlepsze, to dorośli decydują o jego przyszłości. Często są to decyzje krzywdzące i bardzo negatywnie wpływające na emocje, psychikę dziecka.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#IwonaMariaKozłowska">Pani minister, jak ochronić tego najmłodszego członka rodziny przed traumą rozstania rodziców? Jak pomóc mu, aby nie był traktowany jak przedmiot przed sądem, aby miał możliwość decydowania, z którym z rodziców chce lub nie chce przebywać? Aby nie był traktowany jak piłka, która jest przerzucana z rąk do rąk przez partnerów kłócących się ze sobą, niedbających o jego dobro, o jego szczęście i o miłość do niego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam posła Grzegorz Rusieckiego.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#DorotaNiedziela">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam pana posła Henryka Szopińskiego, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#HenrykSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani rzecznik, bardzo dziękuję pani i całemu zespołowi za przygotowanie sprawozdania, chociaż zdaję sobie sprawę, że dotyczy ono okresu pracy poprzednika, niezbyt udanego zresztą poprzednika -rzecznika praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#HenrykSzopiński">Materiał jest bardzo obszerny i rzeczywiście trzeba poświęcić trochę czasu, żeby się z nim zapoznać, ale też pokazujący czy wręcz obnażający trudną rzeczywistość, z jaką mierzą się nasze dzieci każdego dnia. To, co mnie najbardziej poruszyło, to stan polskiej psychiatrii dziecięcej. Jak wiemy, choroby psychiczne, w ogromnej skali bagatelizowane, są tak samo groźne dla zdrowia i życia ludzi jak wiele innych chorób, tym gorzej że dotykają dzieci i młodzieży. Skalę zaniedbań w tej dziedzinie dodatkowo spowodowanych bezczynnością poprzednika obrazują statystyki pokazane w sprawozdaniu. Jeżeli w okresie sprawozdawczym liczba biegłych sądowych w zakresie psychiatrii dziecięcej w Polsce nie przekraczała 90 specjalistów, co w prostym przeliczeniu oznacza niespełna sześciu biegłych na każde województwo w Polsce, to jaka jest zapaść w dostępie do psychiatrii dziecięcej w ogóle? Znowu liczby nie kłamią. W maju 2023 r. w Polsce było 532 lekarzy specjalistów w zakresie psychiatrii dziecięcej.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#HenrykSzopiński">To porażająca statystyka i o ile w dużych ośrodkach miejskich istnieje jakaś możliwość dotarcia do gabinetów psychiatrycznych, to w Polsce powiatowej dzieci i młodzież nie mają żadnych szans na poradę lekarza specjalisty w tym zakresie. Skutki takiego stanu rzeczy widzimy chociażby w liczbach aktów przemocy rówieśniczej, przestępczości, samookaleczeń czy prób samobójczych. W związku z tym pytanie: Jakie działanie podjęła lub planuje pani podjąć, aby poprawić dostęp dzieci i młodzieży do opieki psychiatrycznej i psychologicznej w Polsce? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#DorotaNiedziela">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam posła Tadeusza Tomaszewskiego, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowna Pani Rzecznik! Więc na początku chciałbym przede wszystkim podziękować za sposób, w jaki pani prowadzi dialog z opinią publiczną w sprawie najistotniejszych spraw dotyczących dzieci. Po drugie, że wsłuchuje się pani w opinie przedstawicieli opinii publicznej, ale nade wszystko współpracuje z sektorem pozarządowym.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#TadeuszTomaszewski">Przed chwilą właśnie pan poseł mówił o zapaści psychiatrii dziecięcej. W ubiegłym roku w Gnieźnie w Wielkopolsce zlikwidowano oddział dzienny psychiatrii dziecięcej w wojewódzkim szpitalu „Dziekanka” i w wielkim województwie wielkopolskim jest tylko jeden oddział — właśnie w Poznaniu.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#TadeuszTomaszewski">Musimy działać szybko i sprawnie w tej sprawie, żeby pomóc dzieciom. Świadczą o tym niestety tragiczne statystyki. W 2023 r. liczba przypadków prób samobójczych dzieci i młodzieży do 18. roku wyniosła 2139. Rok wcześniej było to 2140, te próby zakończyły się także niestety źle — utratą życia i to jest 150 przypadków, a rok wcześniej — 146.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#TadeuszTomaszewski">W związku z powyższym chciałbym zapytać właśnie, jakie działania rzecznik inspiruje w stosunku do podmiotów władzy publicznej, aby tę sytuację zmienić. Podobnie jeśli chodzi o opiekę nad dziećmi do lat 10, jeśli chodzi o decyzję sądów co do rodzin zastępczych. Tutaj sytuacja jest równie dramatyczna, bo zgodnie z prawem nie można przekazywać tych dzieci do placówek opiekuńczych, tylko do rodzin zastępczych, a tych rodzin zastępczych nie ma. Trzeba wspólnie — chodzi o samorząd powiatowy i państwo — podjąć działania, które naprawią tę sytuację. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Pępek, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Pani Rzecznik! Wysoka Izbo! Prawda jest taka, że przed panią rzecznik stanęło niezwykle trudne zadanie, gdyż objęła pani urząd po poprzedniku, którego właściwie nie było i o którym wszyscy chcielibyśmy szybko zapomnieć. Stąd ogromnym wyzwaniem jest odbudowanie autorytetu urzędu i przypomnienie społeczeństwu, jaka właściwie jest rola rzecznika praw dziecka. Mamy pewność, że dzięki pani urząd będzie pomostem pomiędzy młodzieńczą aktywnością, energią a dojrzałością i doświadczeniem osób starszych, gdzie w synergii zostaną wypracowane mądre rozwiązania na miarę współczesnych wyzwań.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#MałgorzataPępek">Niemniej jednak, korzystając z obecności pani rzecznik, chciałabym zapytać o opinię na temat możliwości utworzenia biur terenowych tej ważnej instytucji w każdym województwie lub na podobnej zasadzie, jak to funkcjonuje w przypadku rzecznika praw obywatelskich. Jeśli byłaby taka możliwość, byłoby to dużym udogodnieniem.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#MałgorzataPępek">Jest coraz więcej problemów z dziećmi, z młodzieżą, wymagającymi ochrony zdrowia psychicznego. To już było wspominane i powinno być priorytetem. Placówek leczniczych w skali kraju jest zdecydowanie za mało i niedopuszczalne jest, że mamy problemy z brakiem psychologów. To trzeba zmienić.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#MałgorzataPępek">Życzę pani rzecznik wytrwałości w realizacji tych trudnych zadań. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, pani poseł Zofia Czernow, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#ZofiaCzernow">Pani Marszałek! Pani Rzecznik! Wysoki Sejmie! Pragnę podnieść kwestię braku miejsc dla dzieci we wszystkich formach opieki, np. pieczy zastępczej. W instytucjonalnych placówkach opiekuńczo-wychowawczych miejsc nie ma, bo obecnie one są przepełnione. W rodzinnych domach dziecka trudno znaleźć miejsce, a zainteresowanie rodzin, aby tworzyć rodzinne domy dziecka, jest znikome. Decyzje sądów o pilnym umieszczeniu dziecka w pieczy zastępczej są niestety często nieskuteczne. Każdego dnia w Polsce krążą liczne korespondencje telefoniczne, pisemne w poszukiwaniu miejsc dla dzieci. Niestety takiej możliwości często nie ma, a dzieci czekać nie mogą.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#ZofiaCzernow">Chcę zwrócić uwagę, że jeżeli nie usprawnimy funkcjonowania systemu pieczy zastępczej, to w najbliższym czasie ta sytuacja będzie się pogarszać. Już można mówić o dramacie. Za każdą decyzją o umieszczeniu dziecka w pieczy zastępczej kryje się dramat dziecka. I ta sprawa wymaga natychmiastowego rozwiązania. Mówiłam w poprzedniej kadencji o tym, niestety poprzedni rząd nie reagował. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Krzysztof Bosak)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Łukasza Ściebiorowskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Rzecznik! Uwagi wobec byłego rzecznika praw dziecka już tu wybrzmiały. Mówili o tym m.in. w oświadczeniu poseł Monika Rosa i przedmówcy. Chciałbym zwrócić jednak uwagę na jeden z ważnych aspektów, a mianowicie w przypadku dzieci, które trafiają interwencyjnie do placówek opiekuńczo-wychowawczych czy też do domów dziecka, jest podejrzenie, że wobec nich była stosowana przemoc fizyczna, i należałoby wtedy wykonać stosowne badania lekarskie. Na ten moment trzeba mieć zgodę rodzica, opiekuna, który często może być sam na przykład sprawcą pobicia. Jeśli sąd postanawia o umieszczeniu dziecka w instytucji pieczy zastępczej, należałoby rozważyć przeniesienie na dyrektorów tych placówek możliwości decydowania o sprawach zdrowia i edukacji tych dzieci, co mogłoby przyspieszyć wsparcie takiego dziecka w razie potrzeby wykonania badań czy załatwienia różnych spraw związanych z edukacją. Dziś trzeba występować do sądu rodzinnego. Oczywiście to trwa, czasami potrzeba nawet kilku miesięcy na decyzję, a zdrowie i rozwój dziecka są tutaj najważniejsze.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Oczywiście jest to też temat do rozważenia przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, ale takie sygnały do mnie docierają od dyrektorów placówek opiekuńczo-wychowawczych, czy w tym kierunku nie powinniśmy iść. Również pani rzecznik taki temat chciałbym przedstawić do rozważenia. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Renatę Rak, klub Koalicji Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#RenataRak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Rzecznik! Chciałabym serdecznie podziękować za wsparcie, jakiego udziela pani rodzinom, rodzicom i dzieciom chorującym na choroby rzadkie. Takiego wsparcia udzieliła pani dzieciom chorującym na achondroplazję. Wspólnie z rzecznikiem praw pacjenta zaapelowała pani do producenta leku, aby złożył wniosek o refundację. Jest to jedyny skuteczny lek przeznaczony dla dzieci z rzadką chorobą genetyczną objawiającą się głównie niskorosłością. Bez wniosku producenta nie uda się objąć pacjentów refundowaną terapią. Jeszcze raz serdecznie dziękuję za wsparcie. Mam wielką nadzieję, że wspólnie uda nam się pomóc chorym dzieciom. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Mateusza Bochenka, klub Koalicji Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#MateuszBochenek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#MateuszBochenek">Panie Marszałku! Pani Rzecznik! Wysoka Izbo! Pan Mikołaj Pawlak — wielu mówi, że był rzecznikiem, aczkolwiek jedno, co jest pewne, to to, że nie był on rzecznikiem praw dzieci, że nie reprezentował młodego pokolenia, że nie był głosem najmłodszych, że nie łączył, bo tak naprawdę rzecznika praw dziecka powinna cechować otwartość, powinien cechować szacunek. Nie powinien nikogo wykluczać, powinien słuchać.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#MateuszBochenek">Miałem tę przyjemność rozmawiać dość długo z panią rzecznik Moniką Horną-Cieślak o dzisiejszych problemach, przed jakimi stoimy. Z jednej strony o psychiatrii dziecięcej, z drugiej strony o reformie sądownictwa rodzinnego, o kryzysie pieczy zastępczej czy o pomyśle utworzenia urzędu rzecznika praw ucznia. I wyciągam z tej rozmowy jeden wniosek, że pani rzecznik jest właściwą osobą na tym urzędzie, bo pokazuje, że posiada z jednej strony wiedzę, ale przede wszystkim cechy, które wskazują na to, że lepiej dzieci nie mogły trafić.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#MateuszBochenek">Ale chciałbym zadać pani rzecznik trzy pytania: Co zrobił pani poprzednik, aby poprawić sytuację dotyczącą pieczy zastępczej? Jakie instrumenty wykorzystał, czy w ogóle podjął jakieś działania w zakresie reformy w sądownictwie rodzinnym? I co uczynił w zakresie psychiatrii dziecięcej? I chciałbym prosić panią rzecznik o informację, jakie w tym względzie ma pani plany, jaką wizję reformy w tym obszarze pani ma. Chciałbym na koniec powiedzieć, że cieszę się, że znów dzieci i młodzież mają swojego prawdziwego rzecznika. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Elżbietę Burkiewicz, klub Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#ElżbietaBurkiewicz">Panie Marszałku! Pani Rzecznik! Wysoka Izbo! W związku z tym, że rozmawiamy o prawach dzieci, o ochronie ich praw, o zapewnieniu im jak najlepszych warunków rozwoju, chciałabym powiedzieć o problemie, który dotyczy adopcji. Jednym z problemów dotyczących procedur adopcyjnych jest to, że procesy trwają bardzo długo. Wszyscy wiemy, że trwają za długo. Dzieje się to kosztem dobra dzieci, które zasługują na wychowanie i wzrastanie w jak najlepszych warunkach. Każdy dzień w życiu takich małych dzieci jest bardzo ważny dla ich przyszłości. To jest niepowetowana strata, jeżeli nie wychowują się we właściwych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#ElżbietaBurkiewicz">Chciałabym się dowiedzieć, czy pani rzecznik praw dziecka zamierza podjąć działania, które będą przyspieszać procesy adopcyjne. Jeżeli tak, to chciałabym otrzymać informację, na czym te działania będą polegać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Franciszka Sterczewskiego, klub Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#FranciszekSterczewski">Szanowny Panie Marszałku! Szanowna Pani Rzecznik Praw Dziecka! Wysoka Izbo! Rozmawiamy dziś o informacji o pracy rzecznika praw dziecka za 2023 r., ale trzeba przyznać, że cała kadencja pana Mikołaja Pawlaka była po prostu czasem straconym. Co robił rzecznik, gdy likwidowano finansowanie telefonu alarmowego Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę? Milczał. Co robił rzecznik w czasie kryzysu na granicy polsko-białoruskiej, gdy Straż Graniczna wypychała dzieci z Michałowa? Milczał. Co robił rzecznik, gdy prawica organizowała nagonkę na społeczność LGBT? Przyłączył się do niej. Co robił rzecznik, gdy szkoły w całej Polsce organizowały tęczowe piątki czy inne akcje antydyskryminacyjne? Nasyłał na nie kontrole, kiwał palcem, szerzył homofobię. Mikołaj Pawlak był rzecznikiem PiS-u i episkopatu. Jeżeli zajmował się dziećmi, to chyba tylko tymi nienarodzonymi.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#FranciszekSterczewski">Cieszę się, że to już przeszłość i że nareszcie mamy rzeczniczkę z prawdziwego zdarzenia. Z tego powodu mam dwa pytania. Czy planuje pani podjąć temat social mediów, patostreamingu i ogólnie przemocy w sieci? W jaki sposób biuro rzecznika i ogólnie państwo może pomóc dzieciom i młodzieży radzić sobie z tym coraz trudniejszym zagadnieniem? Czy planuje pani podjąć sprawę prześladowania uczniów i uczennic ze względu na płeć i orientację? Czy społeczność LGBT może liczyć na pani inicjatywę w kwestii edukacji antydyskryminacyjnej?</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#FranciszekSterczewski">Dziękuję pani rzecznik i wszystkim pracownikom Biura Rzecznika Praw Dziecka za waszą bezcenną pracę. Życzę powodzenia w kolejnych latach. Mocno trzymam kciuki, a wszystkim dzieciom z okazji pierwszego dnia wiosny życzę udanego dnia wagarowicza. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękujemy bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Marcina Romanowskiego, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#MarcinRomanowski">Panie Marszałku! Pani Rzecznik! Wysoka Izbo! Niewątpliwie ubiegły rok był przełomowy, jeżeli chodzi o system ochrony dzieci przed przemocą, o zakres zapewnienia im przyjaznego dostępu do wymiaru sprawiedliwości. Chodzi o ustawę antyprzemocową 2.0 z pakietem przyjaznego przesłuchania dla osób ze szczególnymi potrzebami, chodzi również o ekspertów AAC. To pierwsza narodowa strategia przeciwdziałania przestępczości na tle seksualnym wobec dzieci. Wreszcie chodzi też o ustawę Kamilka zgłoszoną przez grupę posłów Suwerennej Polski, ale przegłosowaną przy ogólnym konsensusie politycznym, przy udziale ekspertów krajowych i zagranicznych, a także organizacji pozarządowych.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#MarcinRomanowski">Drodzy Państwo! To jest właśnie zrąb pewnego systemu. Żeby działał, trzeba go teraz wypełnić treścią. W związku z tym moje pytanie do pani rzecznik brzmi: W jaki sposób urząd uczestniczył i zamierza uczestniczyć w pracach związanych z wdrażaniem tych i wielu innych regulacji? Moje pytanie dotyczy w szczególności chociażby zespołu do spraw serious case review i analiz dotychczasowych trudnych przypadków. Mam na myśli analizy IWS-u czy chociażby FDDS-u. Czy wyciągane są z tego jakieś wnioski? Jak wygląda udział w pracach Zespołu do Spraw Ochrony Małoletnich, w szczególności jeżeli chodzi o przygotowanie standardów ochrony dzieci? Czy toczą się już prace? Jeżeli tak, to na jakim są etapie w zakresie przygotowywania strategii przeciwdziałania przemocy wobec dzieci, co również przewiduje ustawa Kamilka, tak aby rzeczywiście, jak to często powtarzamy, dzieci były dostrzegane i chronione przez polski wymiar sprawiedliwości? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Marcina Józefaciuka, klub Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Rzecznik! Panie pośle Braun, prostuję pańską wypowiedź: w szkole nie można podać uczniowi ani uczennicy żadnego leku bez zgody i wiedzy rodzica oraz odpowiedniego przeszkolenia, nieważne, czy jest to insulina, aspiryna, czy inna tabletka.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Ale pigułkę wczesnoporonną można.)</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#MarcinJózefaciuk">Wracam do meritum, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#MarcinJózefaciuk">Pani rzecznik miała nie lada wyzwanie. Przejęła urząd rzecznika praw dziecka w grudniu. Jej obowiązkiem było złożenie informacji o działalności swojego poprzednika, poprzednika, który wspierał działania dyskryminacyjne, poprzednika, który stawiał przed komisją dyscyplinarną nauczycieli, którzy wspierali uczniów w kryzysie psychicznym, rzecznika, którego działania bądź zaniechania przyczyniły się do likwidacji telefonu zaufania, rzecznika, który spowodował, że zaufanie do tego urzędu mocno spadło.</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#MarcinJózefaciuk">Materiał zaprezentowany przez panią rzecznik, zachowuję szacunek do urzędu, informacja o działalności rzecznika jest obszernym dokumentem i w wielu punktach manualem, jak nie być rzecznikiem praw dziecka. Dane zaprezentowane w dokumencie pokazały, a wręcz obnażyły dramatyczny stan psychiatrii dziecięcej.</u>
          <u xml:id="u-210.5" who="#MarcinJózefaciuk">Po objęciu urzędu przez panią Monikę Hornę-Cieślak od razu można było zauważyć zmianę jakości w podejściu do obowiązków. Jestem z wami i czekam na was — tak powiedziała pani rzecznik, obejmując urząd rzecznika praw dziecka. Jedną z pierwszych jej decyzji było powołanie społecznego zastępcy — nastolatka, który, co ważniejsze, pomimo swojego wieku jest osobą niezwykle aktywną i merytoryczną. Udowadnia to mądrość i otwartość pani rzecznik.</u>
          <u xml:id="u-210.6" who="#MarcinJózefaciuk">Pani Rzecznik! Ma pani wiele pracy do wykonania, a wiem, że pracy się pani nie boi. Piecza zastępcza, wykluczenie komunikacyjne, zapaść psychiatrii dziecięcej, przemoc domowa, cyberbullying, myśli „s” — to tylko część tych palących spraw.</u>
          <u xml:id="u-210.7" who="#MarcinJózefaciuk">Mam dwa pytania. Po pierwsze, jak postrzega pani konieczność powołania rzecznika praw ucznia, osoby reprezentującej i chroniącej osoby uczące się, również pełnoletnie? Po drugie, czy i w jakim stopniu i zakresie planuje pani wesprzeć zmiany statutów szkolnych w zakresie praw i obowiązków uczniów i uczennic? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Mirosława Suchonia, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#KrzysztofBosak">Czy pan poseł jest na sali?</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#KrzysztofBosak">Nie widzę. Może się odnajdzie.</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#KrzysztofBosak">A tymczasem zapraszam pana posła Przemysława Witka, klub Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-211.5" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PrzemysławWitek">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#PrzemysławWitek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Rzecznik! Na wstępie chciałem pani serdecznie podziękować, bo podziękowania nie są częste, wszyscy tylko od państwa wymagają. A ja pani bardzo dziękuję i bardzo dziękuję pani zespołowi za zaangażowanie.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#PrzemysławWitek">Mam dwa krótkie pytania. Pierwsze dotyczy audytu finansowego związanego z badaniem sprawozdania finansowego. Czy prawdą jest, że pojawił się wydatek 500 tys. zł na dwa samochody osobowe? Jeżeli tak, to jakie były przesłanki dla dokonania tego wydatku? I drugie: Czy pani ma już rozpoznanie na temat przyczyn obniżenia się aktywności w ostatnim roku działalności rzecznika — z 28 tys. spraw za czasów pana rzecznika Michalaka do 16 tys. spraw? Bardzo bym prosił o przedstawienie tego backgroundu, tego podłoża, jeśli chodzi o ten stan rzeczy. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#PrzemysławWitek">A wszystkim państwu przy okazji życzę już na święta wszystkiego najlepszego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#komentarz">(Oklaski, gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#KrzysztofBosak">Apeluję do posłów o odrobinkę obniżenie tonu dyskusji, bo wszystko słychać i troszeczkę przeszkadzają państwo mówcy.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#KrzysztofBosak">Teraz zapraszam do wystąpienia rzecznik praw dziecka panią Monikę Hornę-Cieślak.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani rzecznik.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-213.5" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: To w trosce o dzieci, panie marszałku, te najsłabsze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#MonikaHornaCieślak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Droga Młodzieży! Bardzo serdecznie dziękuję za wszystkie zadane pytania — zarówno pytania, które dotyczą kadencji mojego poprzednika, jak i pytania, które dotyczą już mojej działalności. Dziękuję za to, że te pytania dotyczą sfery najważniejszej, czyli ochrony dzieci. Postaram się odnieść do wszystkich pytań. Tych pytań było bardzo sporo, starałam się je w sposób skrupulatny zapisywać.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#MonikaHornaCieślak">Odnosząc się do pytania dotyczącego III protokołu fakultatywnego do Konwencji o prawach dziecka — rzecznik praw dziecka, wedle wiedzy, którą posiadam, nie podejmował w tym zakresie żadnej działalności. Wręcz przeciwnie, kiedy pracownicy biura zwracali mu uwagę na to, że należy ratyfikować ten protokół fakultatywny, to usłyszeli oni, że rzecznik praw dziecka nie będzie się tym tematem zajmować.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o analizę śmiertelnych i ciężkich przypadków krzywdzenia dzieci, zadane było mi pytanie, dlaczego te prace w Biurze Rzecznika Praw Dziecka zostały wstrzymane. Ja również to pytanie zadałam pracownikom Biura Rzecznika Praw Dziecka. Uzyskałam odpowiedź: bo po prostu rzecznik tak zadecydował i to było polecenie służbowe.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o dane osobowe w odniesieniu do rzecznika praw dziecka, to już zgłosiliśmy pierwszy incydent naruszenia danych osobowych. Dane osobowe, co stwierdzam z przykrością, nie były w sposób należyty chronione w Biurze Rzecznika Praw Dziecka. Wiem już o tym, że będziemy zgłaszać kolejne incydenty, kiedy dane osobowe dzieci były bezpodstawnie udostępniane bądź dostęp do danych osobowych dzieci i akt sprawy miały osoby, które nie posiadały w tym zakresie żadnego upoważnienia.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o tematykę odznaczeń, ta tematyka jest w trakcie również mojej osobistej analizy. W sprawozdaniu rzecznika praw dziecka na przedostatnich stronach możecie państwo zapoznać się ze spisem osób, które otrzymały odznaczenie rzecznika praw dziecka w 2023 r. A więc w tym zakresie podejmuję weryfikację, w jaki sposób te odznaczenia były przyznane, ale także za jaką działalność te odznaczenia zostały przyznane.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#MonikaHornaCieślak">Bardzo dziękuję za zaadresowanie sprawy Olka, na pewno nad tą sprawą się pochylę, zajmę się tą sprawą i będziemy zwracać uwagę na sytuację dziecka.</u>
          <u xml:id="u-214.6" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o dane dotyczące pandemii i badania mojego poprzednika, to w załączonym sprawozdaniu, które państwo posłowie i posłanki otrzymaliście, jest raport z badań rzecznika praw dziecka, w którym on analizuje jakość życia osób młodych, również sytuację dzieci po pandemii. A więc te dane znajdują się w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-214.7" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o pytania dotyczące działalności w zakresie ochrony życia dzieci, to w moim sprawozdaniu, a także w Biurze Rzecznika Praw Dziecka nie odnotowałam żadnych spraw, które odnosiłyby się do tego zagadnienia, w którym to zakresie rzecznik praw dziecka podejmowałby jakiekolwiek interwencje. Nie posiadam na ten temat wiedzy.</u>
          <u xml:id="u-214.8" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o wykluczenie transportowe, to w ramach działalności rzecznika praw dziecka w poprzedniej kadencji nie były podejmowane żadne działania w tym zakresie, temat ten nie był w zainteresowaniu. Natomiast bardzo trudno nam powiedzieć, czy takie sprawy wpływały do rzecznika praw dziecka, ponieważ wiem o tym, że wiele spraw, które wpływały do rzecznika praw dziecka, było po prostu otwieranych przez rzecznika praw dziecka i zakańczanych, nie były one dekretowane do innych pracowników. A więc jesteśmy również na etapie tak naprawdę zapoznawania się ze sprawami, które były zgłaszane, a które po prostu były zamykane.</u>
          <u xml:id="u-214.9" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o sytuację dotyczącą psychiatrii, dotyczącą dostępności psychologów, z których pomocy mogłyby skorzystać osoby młode, to w tym zakresie z informacji, które ja posiadam na dzień dzisiejszy, wynika, że rzecznik praw dziecka podejmował interwencje związane z liczebnością biegłych sądowych psychologów i psychiatrów, co miało wpływ na to, w jakim tempie są procedowane sprawy rodzinne bądź karne dotyczące zagrożenia dobra dziecka. Więcej informacji w tym zakresie nie posiadam.</u>
          <u xml:id="u-214.10" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o działalność telefonu 800 12 12 12 i o to, co się dzieje, jak wygląda procedura podejmowana w przypadku, gdy pracownicy dowiadują się o tym, że dziecko potrzebuje wsparcia, to w każdej takiej sytuacji osoby, które pracują w telefonie, czyli psycholodzy, pedagodzy, mają zawarte porozumienie z Komendą Główną Policji, gdzie w sposób natychmiastowy są przekazywane dane takiego dziecka. Wówczas odpowiednie służby podejmują działania, które mają na celu zabezpieczenie sytuacji dziecka. Dotyczyło to również sytuacji, w których dzieci były chociażby w trakcie próby samobójczej. A więc to jest bardzo ważne, że ten telefon zaufania istnieje, że on działa. Poznałam pracowników telefonu zaufania rzecznika praw dziecka i to są osoby z naprawdę wysokimi kwalifikacjami.</u>
          <u xml:id="u-214.11" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o działalność związaną właśnie z dostępem do psychologa i o aktywności, które będą podejmowane w tym zakresie, to osoby młode bardzo mocno apelują o to, żeby dostęp do opieki psychologa był możliwy, kiedy nie ukończyły one 18. roku życia. Wsłuchuję się bardzo mocno w głos osób młodych i w tym zakresie na pewno będziemy działali.</u>
          <u xml:id="u-214.12" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o moją odpowiedzialność w ramach polityki państwa w tym zakresie, to chciałabym przypomnieć, że jako rzeczniczka praw dziecka niestety nie posiadam inicjatywy ustawodawczej. Mówię: niestety, ponieważ bardzo lubię tworzyć prawo. Jestem adwokatką, jestem prawnikiem i mam gros rozwiązań prawnych, które chciałabym przedstawić. Chciałabym mieć inicjatywę ustawodawczą, niestety jej nie posiadam. Moim zadaniem jest tak naprawdę proszenie państwa: polityków, posłów, posłanek, senatorów, a także przedstawicieli rządu o to, żeby rzeczy, które my widzimy z perspektywy Biura Rzecznika Praw Dziecka, rzeczniczki praw dziecka, znalazły rozwiązanie właśnie chociażby w regulacjach prawnych.</u>
          <u xml:id="u-214.13" who="#MonikaHornaCieślak">Było pytanie dotyczące tego, co zrobił rzecznik praw dziecka poprzedniej kadencji w kontekście kształcenia seksualnego dzieci. Chodzi o sytuację dzieci, które nie czują się osobami płci, jaka została metrykalnie stwierdzona. Natomiast w tym zakresie w sprawozdaniu rzecznika praw dziecka nie znalazłam aktywności. Natomiast na pewno ukazał się szereg artykułów w tygodniku „Niedziela”, w których rzecznik praw dziecka odnosił się do sytuacji osób homoseksualnych.</u>
          <u xml:id="u-214.14" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o sprawy dotyczące traktowania dzieci w sytuacji, kiedy rodzice się rozstają, to rzeczą najważniejszą jest właśnie podmiotowość dziecka. Dziękuję za zwrócenie uwagi na ten temat pani posłance Kozłowskiej. Jako adwokatka, która przez wiele lat reprezentowała dzieci, wiem, jak bardzo ważny jest ich głos. Podejmujemy i będziemy podejmowali szereg działań, mających na celu wzmocnienie instytucji wysłuchania dziecka. Kiedy czytałam sprawozdanie poprzednika, ucieszyło mnie to, że on także kładł nacisk na to, żeby głos dzieci był słyszany.</u>
          <u xml:id="u-214.15" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o sytuacje związane z biurem, to pani posłanka Pępek zwróciła uwagę na to, że stoję przed trudnym zadaniem. Chciałabym państwu powiedzieć, że to jest trudne zadanie, ale nie chodzi o zadanie związane z pomocą dzieciom, bo w tym zakresie mam ogromne doświadczenie, wiedzę i kompetencje, tylko chodzi o trudne zadanie związane z tym, w jakim stanie zastałam urząd rzecznika praw dziecka. Chodzi o to, że wynagrodzenia były na bardzo niskim poziomie, tak naprawdę brakowało rąk do pracy. Brakuje pracowników, dlatego też, jeżeli państwo śledzicie moją aktywność, to widzicie, że cały czas rekrutujemy pracowników. Było nierówne traktowanie pracowników, tak jak już zostało powiedziane, w zakresie wynagrodzeń, przyznawania nagród. Jeden z pracowników przez prawie 5 lat swojej aktywności otrzymał nagrody mniej więcej w wysokości ok. 400 tys. zł. Takich osób jest więcej w Biurze Rzecznika Praw Dziecka. A inni pracownicy otrzymywali nagrody w wysokości 900 zł. A więc cały czas tak naprawdę reorganizujemy biuro w taki sposób, aby ono odpowiadało na potrzeby osób najmłodszych.</u>
          <u xml:id="u-214.16" who="#MonikaHornaCieślak">Powołaliśmy zespół, który zajmuje się chociażby bezpieczeństwem dzieci w Internecie i edukacją cyfrową. Bardzo dużo pracy wkładamy w to, żeby byli u nas eksperci, którzy zajmują się ochroną zdrowia. Bardzo dziękuję pani dyrektor, która zajmuje się tą tematyką. Ona wie, jak bardzo trudne zadanie przed nami, ale zna też naszą gotowość i energię do tego, żeby tą tematyką się zajmować. Jeżeli chodzi właśnie o utworzenie terenowych biur rzecznika praw dziecka w każdym województwie, to jest to moje wielkie marzenie, natomiast biorąc pod uwagę to, w jakim stanie są urząd i biuro w samej Warszawie, na ten moment jest to na pewno nierealne.</u>
          <u xml:id="u-214.17" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o sytuację zgody na badanie dzieci, które doświadczyły przemocy i wobec których rodzice nadal posiadają pełną władzę rodzicielską, to zgodnie z regulacjami prawnymi zgodę na badanie musi zawsze wyrazić rodzic. Mamy gros takich spraw, sama takie sprawy prowadziłam, kiedy dzieci były po prostu bite bądź maltretowane i była potrzeba właśnie zbadania ich stanu zdrowia. A więc na pewno w tym zakresie są potrzebne zmiany legislacyjne. Mam pojęcie, w jaki sposób można to zrobić, i na pewno będę się w związku z tym tematem zwracała do państwa w parlamencie z prośbą o poparcie takich rozwiązań, bo tutaj chodzi o życie dzieci.</u>
          <u xml:id="u-214.18" who="#MonikaHornaCieślak">Bardzo dziękuję za dostrzeżenie ze strony pani posłanki Rak aktywności na rzecz dzieci z achondroplazją. Cieszę się, że w dzisiejszym parlamencie mówimy o sytuacji dzieci z achondroplazją. Jest to choroba, która wiąże się z niskorosłością, ale także z różnego rodzaju zaburzeniami związanymi z tym, w jaki sposób dzieci dorastają i z jakimi trudnościami się borykają. A więc my w Biurze Rzecznika Praw Dziecka będziemy podejmować szereg działań na rzecz tego, żeby dzieci z chorobami rzadkimi czuły się traktowane w sposób podmiotowy. W tym zakresie na pewno będziemy działać też w sojuszach. Dlatego bardzo dziękuję rzecznikowi praw pacjenta Bartłomiejowi Chmielowcowi za to, że razem zajęliśmy w tym zakresie stanowisko i razem działamy na rzecz właśnie ochrony dzieci.</u>
          <u xml:id="u-214.19" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o pieczę zastępczą, padło pytanie dotyczące tego, co zrobił mój zastępca. Wiem o tym, że mój zastępca wystosował jedno wystąpienie generalne do pana premiera Morawieckiego, w którym alarmował o sytuacji dotyczącej pieczy zastępczej. Innych działań niestety nie zauważyłam. Może one były, natomiast ja na ten temat nie posiadam wiedzy.</u>
          <u xml:id="u-214.20" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o sprawy dotyczące adopcji, to oprócz tego, że długo trwają procedury sądowe, istotnym zagadnieniem jest również to, w jakim momencie rodzice są pozbawiani władzy rodzicielskiej. Pamiętajmy o tym, że żeby dziecko było adoptowane, to rodzice muszą być pozbawieni władzy rodzicielskiej. Znam takie przypadki, kiedy rodzice nie rokowali, a procedury sądowe dotyczące pozbawienia władzy rodzicielskiej trwały nawet 6 czy 7 lat. A wiemy o tym, że wraz z dorastaniem dzieci ich szanse na adopcję maleją. A więc myślę, że też dużo pracy przed nami w zakresie stwierdzenia, kiedy rodzice już mogą być pozbawieni władzy rodzicielskiej. Chodzi o to, żeby po prostu dawać szansę dzieciom na dorastanie w odpowiednim środowisku.</u>
          <u xml:id="u-214.21" who="#MonikaHornaCieślak">Przejdę do pytań pana posła Romanowskiego dotyczących wdrażania ustawy Kamilka z Częstochowy i tego wszystkiego, co się wydarzyło za czasów poprzednika, w poprzedniej kadencji. Osobiście bardzo dziękuję wszystkim państwu, którzy głosowali za tą ustawą, bo to jest niesamowicie ważna ustawa.</u>
          <u xml:id="u-214.22" who="#MonikaHornaCieślak">Jako pracownicy Biura Rzecznika Praw Dziecka jesteśmy członkami Zespołu do Spraw Ochrony Małoletnich. Nasz przedstawiciel aktywnie uczestniczy w pracach tego zespołu. Odpowiedzialność za wdrożenie całej ustawy spoczywa na Ministerstwie Sprawiedliwości, które bardzo aktywnie działa w zakresie tego, żeby ustawa została wdrożona.</u>
          <u xml:id="u-214.23" who="#MonikaHornaCieślak">Wiem o tym, że już — to też jest informacja publiczna — zakończył się proces naboru osób, które miałyby zasiadać w Zespole ds. analizy śmiertelnych i ciężkich przypadków krzywdzenia dzieci. Osoby, które mają już docelowo zasiadać w tym zespole, będą niedługo wybierane przez niezależną komisję w tym zakresie. Więc ufam, że już niedługo poznamy osoby, które będą analizowały to, dlaczego w Polsce dochodzi do tak dużej śmiertelności dzieci w związku ze stosowaną wobec nich przemocą.</u>
          <u xml:id="u-214.24" who="#MonikaHornaCieślak">Aktywnie działamy również w zakresie strategii przeciwdziałania przemocy wobec dzieci. Ustawa Kamilka wprowadziła dwie narodowe strategie. Strategia walki z przestępczością seksualną już została wdrożona, za czasów poprzedniego rządu, natomiast przed nami wszystkimi przygotowanie i wdrożenie narodowej strategii walki z przestępczością wobec dzieci w ogóle. Więc my tutaj, jako Biuro Rzecznika Praw Dziecka, bardzo aktywnie działamy. Ja sama osobiście mam ogromny sentyment do tych rozwiązań prawnych i nie wyobrażam sobie, żeby głos rzeczniczki praw dziecka nie był słyszany, a także żebyśmy jako pracownicy biura nie uczestniczyli aktywnie w tych pracach.</u>
          <u xml:id="u-214.25" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o sprawę rzecznika praw ucznia, to mam wprost informację o tym, że za czasów mojego poprzednika prośba dotycząca instytucji rzecznika praw ucznia, która wpłynęła do biura, została przez mojego poprzednika otworzona i zamknięta, nie została ona przekazana dalej właściwym pracownikom, już teraz mojego biura. Więc tak naprawdę temat rzecznika praw ucznia dopiero zaczyna być tematem w Biurze Rzecznika Praw Dziecka. Ja osobiście jestem zwolenniczką utworzenia instytucji rzecznika praw ucznia. Uważam, że to świadczy o rozwoju dziedziny praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-214.26" who="#MonikaHornaCieślak">Również widzę od grudnia, kiedy objęłam urząd rzeczniczki praw dziecka, jak wiele jest spraw dotyczących edukacji i wychowania. To jest ogrom spraw, często dotyczących również stosowania przemocy wobec dzieci, ale także sytuacji konfliktowych w samej szkole. Bardzo ważne jest więc to, żeby były odpowiedzialne instytucje, właśnie rzecznik praw ucznia, czy też rzecznicy w szkołach, którzy będą rozwiązywali wszelkie tego typu trudności.</u>
          <u xml:id="u-214.27" who="#MonikaHornaCieślak">Również jako rzeczniczka praw dziecka współpracuję ze Stowarzyszeniem Umarłych Statutów. Bardzo doceniam działalność w tym zakresie. Było również pytanie o to, w jaki sposób będziemy działać na rzecz statutów w szkołach. Będziemy więc powoływali, już praktycznie na dniach, zespół, który będzie zespołem spraw obywatelskich i społecznych, gdzie jedno z działań rzecznika praw dziecka będzie polegało na tym, aby zgłaszać nam, w biurze, zagadnienia, które dotyczą statutów, które są niezgodne z prawem. Jeżeli otrzymamy takie zgłoszenie, to pracownik naszego biura pojedzie do takiego miejsca, pojedzie do takiej szkoły i w atmosferze konsensusu i życzliwości — bardzo to podkreślam — i dialogu wraz ze środowiskiem uczniów, nauczycieli i kierownictwa wypracuje takie statuty, które będą zgodne dla wszystkich uczestników życia szkolnego. Żeby nie były one narzucane, ale żeby wszyscy usiedli i zaczęli w dialogu rozmawiać na temat tego, jaka powinna być szkoła, bo właśnie życzliwość i dialog łączą: łączą dzieci i łączą ich dobro.</u>
          <u xml:id="u-214.28" who="#MonikaHornaCieślak">Jeżeli chodzi o ostatnie pytania dotyczące audytu finansowego, to tak, to jest prawda, że zostały zakupione samochody o wartości 500 tys. zł. Jestem w trakcie analizy tego audytu. To na pewno też będzie w sprawozdaniu, które przygotowujemy, takim sprawozdaniu, jak to się mówi, otwarcia i te tematy również będą poruszone w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-214.29" who="#MonikaHornaCieślak">Natomiast, jeżeli chodzi o zmniejszenie liczby spraw, to bardzo ciężko mi się odnieść do tego pytania, czym to zostało spowodowane.</u>
          <u xml:id="u-214.30" who="#MonikaHornaCieślak">Tak że bardzo dziękuję, jeszcze raz, za wszelkie pytania. Dziękuję za państwa obecność, za wysłuchanie informacji o sprawozdaniu rzecznika praw dziecka, ale przede wszystkim o tym, co musimy zrobić, żeby prawa dzieci były w Polsce chronione i żeby dzieci były szczęśliwe, bo to jest dla nas wszystkich, myślę, najważniejsze. Bardzo państwu dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-214.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-214.32" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Monika Wielichowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani rzecznik.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#MonikaWielichowska">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#TomaszKostuś">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiona informacja obejmuje okres od 1 stycznia do 14 grudnia 2023 r., co oznacza, że dokument dotyczy okresu urzędowania byłego już rzecznika praw dziecka pana Mikołaja Pawlaka. Raport wskazuje na kilka istotnych aspektów, co do których pojawiają się określone wątpliwości. Proszę o udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#TomaszKostuś">1. Raport wskazuje na ograniczony dostęp do świadczeń w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień dla dzieci i młodzieży. Jaki był wkład rzecznika praw dziecka w pracę na rzecz zwiększenia dostępności tego rodzaju pomocy?</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#TomaszKostuś">2. Dlaczego w założeniu ogólnopolski program pilotażowy z zakresu leczenia uzależnień behawioralnych wśród młodzieży jest realizowany w zaledwie 10 województwach, z pominięciem m.in. województwa opolskiego? W jaki sposób rzecznik włączył się w proces zachęcania podmiotów do realizacji tego pilotażu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#MonikaWielichowska">Stwierdzam, że Sejm zapoznał się z informacją o działalności rzecznika praw dziecka za 2023 r. wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#MonikaWielichowska">Informuję państwa, że dziś na zaproszenie posła Wojciecha Króla Sejm odwiedzają członkinie i członkowie Związku Górnośląskiego z Katowic i Mysłowic oraz z bractwa senioralnego.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#MonikaWielichowska">Serdecznie państwa witam.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#MonikaWielichowska">Życzę dobrego pobytu w naszym parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-217.5" who="#MonikaWielichowska">Przystępujemy do kolejnego punktu.</u>
          <u xml:id="u-217.6" who="#MonikaWielichowska">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 8. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-217.7" who="#MonikaWielichowska">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-217.8" who="#MonikaWielichowska">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-217.9" who="#MonikaWielichowska">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-217.10" who="#MonikaWielichowska">Listę posłów zgłoszonych do wygłoszenia oświadczeń uważam zatem za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-217.11" who="#MonikaWielichowska">Jako pierwszego do wygoszenia oświadczenia, a będzie ich dzisiaj 29, zapraszam pana posła Grzegorza Brauna, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-217.12" who="#MonikaWielichowska">Wyznaczam czas — 2 minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże!</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#GrzegorzBraun">W trybie oświadczenia poselskiego chciałbym podsumować to posiedzenie Sejmu X kadencji: fikcja, fasada, pic na wodę fotomontaż.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#GrzegorzBraun">Szanowni Państwo! Miały być 3 dni. Taki był pierwotny rozkład jazdy, jeszcze z ubiegłego roku, zrobiły się dwa. Z tych dwóch zrobiło się półtora dnia roboty. Nie, żebym był jakimś stachanowcem i żebym chciał innych przymuszać do przepracowywania się, ale, proszę państwa, to naprawdę nie był harmonogram dopchnięty kolanem. Minęła godz. 3, kończymy, bo w rytuale sejmowym te oświadczenia do pustej najczęściej sali to już jest taka dodatkowa końcówka banderoli.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#GrzegorzBraun">Wejdźcie sobie państwo, rodacy, obywatele, Polacy, na stronę sejmową sejm.gov.pl i rzućcie okiem na to, cośmy tutaj procedowali.</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#GrzegorzBraun">Z całym szacunkiem dla pani rzecznik praw dziecka dzisiejsze sprawozdanie jako danie główne… To są takie serwituty, jakie Sejm musi obrabiać. Oczywiście, niezależnie od osoby sprawozdawcy, to nie są sprawy, najkrócej rzecz ujmując, które w jakikolwiek sposób odnoszą się do najbardziej palących problemów naszej rzeczywistości. Jakie są te palące problemy? Protesty rolników, podżeganie do wojny, zielony, czyli w istocie czerwony ład eurokołchozowy, to, co na nas jedzie. Ten Sejm się do tego nie odnosi. Wczoraj rzucono Wysokiej Izbie na żer ustawę o języku śląskim, po to żeby spolaryzować, skonfliktować, po raz kolejny napuścić Polaków na siebie nawzajem.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#GrzegorzBraun">Fikcja, fasada, dekoracja sejmowa, z całym szacunkiem, pani marszałek. Pytanie: Gdzie wobec tego sprawuje się władzę realną? Gdzie podejmowane są prawdziwe decyzje? Obawiam się, że nie tylko nie tu, w Wysokiej Izbie, ale już nawet nie w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-218.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Włodzimierza Skalika, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#WłodzimierzSkalik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oficerowie Wojska Polskiego w zaufaniu piszą do posłów Konfederacji. Przeczytam dosłownie jedną taką korespondencję — armia polska w pigułce.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#WłodzimierzSkalik">W ubiegłym roku na skutek wymyślenia przez rząd PiS 300-tysięcznej armii naprzyjmowaliśmy do wojska mnóstwo ludzi niezasługujących ani na ten mundur, ani na wojskowe uposażenie, bardzo dobre, bo to ok. 5 tys. miesięcznie plus dodatki. Presja z góry była taka, że brano praktycznie wszystkich, nawet takich, których bardzo źle oceniali ich pierwsi instruktorzy — jako ewidentnie się nienadających. Dowódcy jednostek byli bezsilni. Odgórnie nakazywano brać, jak leci. Do wojska przyjmowano sieroty życiowe, świrów, bezdomnych, leni i im podobnych. Zamieniono wojsko po części w program socjalny, rozdawnictwo pod płaszczykiem munduru. Teraz mamy te tysiące mistrzów w szeregach. W efekcie nie tylko mamy obniżenie poziomu wojskowo-moralnego, ale też plagę, której na imię: permanentne L4. Gdyby ktoś to sprawdził, to pewnie by się okazało, że żadna grupa zawodowa nie spędza tyle czasu na L4 co żołnierze. L4 stało się sposobem na niechodzenie do roboty przez całe miesiące czy tygodnie lub ucieczkę przed jakimikolwiek zadaniami. Mamy tysiące ściemniaczy, kobiet i mężczyzn, którzy sięgają po L4 jak po poranną herbatę albo po prostu się nie nadają. O szeregu seksafer związanych z kobietami nie wspomnę, ale określenie, uwaga, burdel w wojsku nabiera nowego znaczenia. Dowódcom brakuje narzędzi do robienia porządku, czyli wyrzucania takich ludzi. Ja mam np. podległego żołnierza, którego przez rok widziałem tylko jeden raz.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#WłodzimierzSkalik">Konfederacja domaga się debaty o bezpieczeństwie Polski. Nasz wniosek już od wielu tygodni czeka w zamrażarce na rozpatrzenie. Panie marszałku Hołownia, czas na decyzje.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Romana Fritza, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#MonikaWielichowska">Nie widzę pana posła.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Andrzeja Zapałowskiego, również z klubu Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W najbliższą sobotę, 23 marca w Wilnie odbędzie się przemarsz i wiec w obronie polskich szkół. Polacy przejdą spod litewskiego sejmu pod pałac prezydenta Litwy. Sejmowa Komisja Łączności z Polakami za Granicą nie interesuje się tą sprawą. Podnosiłem w niej tę kwestię, ale nie było żadnego odzewu. Litwini wbrew obowiązującemu prawu wprowadzają naukę kolejnych przedmiotów w polskich szkołach, eliminując język polski. Co robi w tej sprawie polski rząd?</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Nic.)</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Kompletny brak wsparcia dla Polaków na Litwie.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Litwa w zakresie swojego bezpieczeństwa jest uzależniona od Polski, od ofiarności polskiego żołnierza, jeżeli przyjdzie taka decyzja. Należy o tym mówić. Dlaczego? Bo stanowisko polskiej opinii publicznej będzie tutaj ważące. Czy mamy bronić państwa, które prześladuje mieszkających tam Polaków? To pytanie należy sobie zadawać, bo jest to bardzo ważne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#AndrzejTomaszZapałowski">Także w Sejmie musimy stawiać to pytanie, i to nie raz, przy oświadczeniach, ale wielokrotnie, bo to dotyczy także Polaków na Ukrainie. Na kilkaset tysięcy Polaków — kilka szkół. Państwo polskie już straciło zainteresowanie, a Ukraina w tej chwili całkowicie zależy od Polski. Musimy stawiać sprawę jasno: Polska jest gotowa spełniać swoje zobowiązania w ramach NATO, jeżeli państwo, któremu mamy pomagać, zachowuje się wobec mieszkających tam Polaków, jak należy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#MonikaWielichowska">Zanim poproszę o głos kolejnego posła, serdecznie powitam w Sejmie młodzież ze Szkoły Podstawowej nr 6 w Sosnowcu wraz z opiekunami i dyrekcją, którzy przebywają w naszym parlamencie na zaproszenie pana posła Mateusza Bochenka.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#MonikaWielichowska">Witam was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Patryka Gabriela, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#MonikaWielichowska">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Bartosza Romowicza, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-223.7" who="#MonikaWielichowska">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-223.8" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Norberta Pietrykowskiego, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-223.9" who="#MonikaWielichowska">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-223.10" who="#MonikaWielichowska">Posła Piotra Górnikiewicza, Polska 2050 — Trzecia Droga, również nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-223.11" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Szymona Giżyńskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-223.12" who="#MonikaWielichowska">Pan poseł jest.</u>
          <u xml:id="u-223.13" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#SzymonGiżyński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Oświadczenie inspirowane nadchodzącymi świętami Zmartwychwstania Pańskiego. Nassim Nicholas Taleb, amerykański filozof i ekonomista, autor ważnych książek ostatniego 10-lecia, m.in. „Czarny łabędź. O skutkach nieprzewidywalnych zdarzeń”, „Antykruchość. O rzeczach, którym służą wstrząsy” czy „Na własne ryzyko. Ukryte asymetrie w codziennym życiu”, jest autorem poruszającego rozróżnienia stanowiącego pozytywny zapis relacji między religią, religijnością i tolerancją. Paradygmat Taleba brzmi: religijność bez nietolerancji, religia bez tolerancji. Inaczej rozumuje Franciszek. Doktryna Franciszka stanowi: religijność bez tolerancji, religia z tolerancją. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Dąbrowską-Banaszek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Dzisiaj, 21 marca, obchodzimy Światowy Dzień Osób z Zespołem Downa. Niektórzy mówią o nich: wygnańcy z raju, twory nadprogramowego 8. dnia tworzenia. Chodzą po ziemi z głową w obłokach bez poczucia upływającego czasu. Nieprzystosowani, wymagający opieki, ucząc się świata, nie całkiem odróżniają go od swoich wyobrażeń. Ucząc się świata, nie całkiem mogą współgrać ze światem, ale gdy biorą udział w wydarzeniach, tańczą, rysują, uczestniczą w przedstawieniach czy uczestniczą w zwykłym niezwykłym codziennym rytuale naszego życia, mogą nas wiele nauczyć. Czego? Mając kontakt z ich słabością, poznajemy, odkrywamy siebie. Nie chodzi nawet o to, co możemy dać słabszemu, ale o to, co oni mogą nam dać. Najważniejszy z tych darów to prawdziwa szczerość w kontaktach, radość codziennego istnienia. Dzięki nim zwracamy uwagę na to, co jest ważne w każdym życiu.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Osoby z zespołem Downa mają nieco inną budowę biologiczną. Ze względu na trisomię 21. chromosomu mają trzy chromosomy zamiast dwóch. Charakterystyczną cechą ich budowy jest bruzda obecna na dłoni. To właśnie z tego powodu powstała akcja: linia prosta. 21 marca, czyli w Światowym Dniu Zespołu Downa, wyraźmy swoją solidarność z osobami z zespołem Downa poprzez wykonywanie zdjęć dłoni z dodatkową linią prostą i publikowanie ich na swoich profilach społecznościowych. Przez tę akcję pokażmy, że są ważną cząstką naszych społeczeństw, chociaż niektórzy nie chcą im dać prawa do życia. Cieszmy się ich obecnością, wspierajmy akcje organizacji pro-life, które zabiegają, aby osoby z zespołem Downa mogły przychodzić na świat, a ich życie było chronione od początku. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Cicholską, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#MonikaWielichowska">Nie widzę pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Fryderyka Kapinosa, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-227.4" who="#MonikaWielichowska">Nie widzę go.</u>
          <u xml:id="u-227.5" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Klaudię Jachirę, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#KlaudiaJachira">Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Pałac Prezydencki jeszcze skuty lodem, zamrożone TK, zasypana neo-KRS, rolnicy palą koksowniki, drogi do NBP nieprzejezdne, ale widać już pierwsze oznaki nadchodzących zmian. Rząd zabrał się za porządki, odtajało w sądach i prokuraturze, w TVP zakwitły pierwsze kwiaty, wojsko i policja w lżejszych mundurach, szkoły odśnieżone, spółki Skarbu Państwa przewietrzone, no i wreszcie panuje przyjemna aura w Sejmie i w Senacie. Tak, zgadliście państwo, to już wiosna.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Norberta Kaczmarczyka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#NorbertJakubKaczmarczyk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W tym wystąpieniu chciałbym poruszyć kwestię głosowania polskich eurodeputowanych za ustawą, za nową dyrektywą budynkową, unijną dyrektywą budynkową, która doprowadzi do zubożenia wielu Polaków. To głosowanie było we wtorek. Za tą dyrektywą, za tą propozycją legislacyjną głosowali pani Róża Thun, pan Włodzimierz Cimoszewicz, pan Robert Biedroń, pan Bogusław Liberadzki i pan Marek Balt.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#NorbertJakubKaczmarczyk">Jeszcze w grudniu pytałem osoby z resortu rozwoju i technologii, ministra klimatu i środowiska oraz ministra do spraw Unii Europejskiej na temat tego, w jaki sposób Polska jest przygotowywana do tych zmian, jeśli chodzi o ustawę, dyrektywę budynkową. Otrzymałem taką odpowiedź: o ile nie pojawi się większość blokująca, pojedyncze państwa członkowskie nie są w stanie zanegować projektów i zamierzeń płynących ze strony Komisji Europejskiej. Czyli tak naprawdę nie było żadnej reakcji, żadnego sprzeciwu polskiego rządu w kontekście zubożenia wielu milionów Polaków. Natomiast od ministra klimatu na tę samą interpelację uzyskałem odpowiedź: potrzebujemy na doposażenie sieci, na wzmocnienie sieci ok. 100 mld zł do 2030 r. Skąd te pieniądze? Czy zostaniemy doposażeni z Unii Europejskiej, która chce być tak ekologiczna? Czy rolnicy, którzy protestowali w środę i będą najbardziej poszkodowani… Bo przecież to budownictwo jeszcze z czasów PRL jest bardzo widoczne, i te budynki wcale nie są jakoś bardzo mocno modernizowane. To trwa. Natomiast na to potrzeba wielu miliardów złotych, by doprowadzić do tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#NorbertJakubKaczmarczyk">Jakie konkrety, bo ci europosłowie, którzy reprezentują dzisiaj w Polsce opcję rządową, to są ich koledzy, jakie mają propozycje, by nie zubożać Polaków, bo ta sytuacja doprowadza do tego, że Polacy będą musieli sięgać po setki tysięcy złotych, by termomodernizować swoje budynki, a na to pieniędzy po prostu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Zbigniewa Boguckiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#MonikaWielichowska">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Waldemara Andzela, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#MonikaWielichowska">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-231.5" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Barbarę Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jutro mija 100 dni od powołania rządu koalicji 13 grudnia, ale zamiast realizacji obietnic wyborczych — nawet nie rozpoczęto prac nad projektami dotyczącymi podniesienia kwoty wolnej od podatku do 60 tys. czy wprowadzenia babciowego — rząd funduje nam destabilizację państwa. Po bezpodstawnym, siłowym zajęciu TVP, po niezgodnym z prawem odwołaniu prokuratorów Prokuratury Krajowej teraz minister Radosław Sikorski zapowiada odwołanie ponad 50 polskich ambasadorów. A przecież to jest uderzenie w podstawy polityki zagranicznej państwa. Decyzja ta spowoduje przerwanie ciągłości polskiej polityki zagranicznej, która to ciągłość zawsze była przez państwa podnoszona. Niestety może mieć to wpływ na nasze szeroko rozumiane bezpieczeństwo, szczególnie teraz, gdy u naszych wschodnich granic toczy się wojna.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#BarbaraBartuś">To nie jedyne tego typu skandaliczne działanie obecnego rządu. Takich przykładów jest wiele. Premier Donald Tusk zapowiedział postawienie przed Trybunałem Stanu prof. Glapińskiego, człowieka, dzięki któremu wzrosły rezerwy polskiego złota i który przeprowadził skuteczną walkę z inflacją. Dzisiaj z kolegami z Prawa i Sprawiedliwości pytaliśmy tutaj o odwołanie ze stanowiska założycielki i dyrektor telewizji Biełsat pani Agnieszki Romaszewskiej-Guzy i zredukowanie budżetu tej stacji o 47%. Wziąwszy pod uwagę, że Biełsat to telewizja nadająca dotąd w językach białoruskim, rosyjskim i ukraińskim, to ta decyzja jest skandaliczna. Podnoszenie tematu telewizji Biełsat na forum publicznym przez nas nie wynikało, jak to określił odpowiadający nam wiceminister, z ciekawości, ale z potrzeby dbania o nasze wspólne i szeroko rozumiane bezpieczeństwo. Biełsat dla wielu Białorusinów był jednym z głównych źródeł informacji niezależnych od reżimu Łukaszenki.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#BarbaraBartuś">Prawo i Sprawiedliwość nie uzyskało w ostatnich wyborach większości wystarczającej dla sprawowania władzy, ale to nie znaczy, że nie pracujemy. Oprócz działań kontrolnych tego, co robią rządzący, i punktowania tego, przygotowaliśmy i składamy do marszałka Sejmu konkretne projekty ustaw, m.in. o zwiększeniu kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł, o dobrowolnym ZUS-ie, który był zapowiadany, o ryczałtowej składce zdrowotnej, o podwyższeniu funduszu alimentacyjnego czy o babciowym. Zobaczymy, jak koalicja, ta uśmiechnięta koalicja 13 grudnia, do tego podejdzie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Paulinę Matysiak, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PaulinaMatysiak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W województwie kujawsko-pomorskim fizycznie likwidowana jest linia kolejowa nr 239 między Mogilnem a Orchowem. Byłam tam na miejscu w ostatnią niedzielę, 17 marca, razem z mieszkańcami, przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego, społecznikami z Mogileńskiego Stowarzyszenia Miłośników Kolei i z Kujawsko-Pomorskiego Stowarzyszenia Rozwoju Transportu Publicznego. Prymitywnymi metodami do niedzieli rozebrano co najmniej 1 km tej linii. Ta linia była użytkowana przez społeczników na potrzeby kolei drezynowej, ale także przejazdów okazjonalnych. Ta rozbiórka to dewastacja linii, która objęta jest wraz z budynkami i obiektami inżynieryjnymi ochroną konserwatorską. I tu może podam przykłady elementów, jakie się tam znajdują. Część szyn w torze głównym datowana jest na lata 20. i 30., rozjazdy stacji Gębice — rok 1938 i 1941, szyny, system mocujący z torów rozładunkowych przy rampach stacji Orchowo i stacji Kwieciszewo pochodzą także z lat budowy lub okresu międzywojennego. Odbojnice na mostach stalowych w Kątnie i na przejściu przez Jezioro Mogileńskie są datowane na okres sprzed powstania tej linii. Rozbiórce podlegają także system mocowania na gwoździe i wkręty z łbem kwadratowym oraz unikalne płytki mocujące kątowe. Takim rarytasem jest także koziołek zwrotniczy na stacji Orchowo, który pochodzi z 1918 r., i system mechaniczny napędu latarni na stacji Kwieciszewo. Ta cenna historycznie infrastruktura lada dzień zostanie bezpowrotnie zniszczona. Część już została zniszczona.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#PaulinaMatysiak">Bardzo proszę wszystkich państwa parlamentarzystów o wsparcie mieszkańców i społeczników w walce o zachowanie tej linii. Mam nadzieję, że Ministerstwo Infrastruktury wycofa się z tej decyzji, wpłynie na PKP SA, bo to jest niesamowite, że my w 2024 r. zamiast zachowywać nasze dziedzictwo, niszczymy je, rozbieramy i nic z tego nie będzie, nie będą mogli z tego miejsca skorzystać mieszkańcy województwa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Joannę Wichę, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#JoannaWicha">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Mamy w Polsce problem, takie zjawisko, o którym się w ogóle nie mówi, jest nieujawniane, a jego skala jest niedoszacowana. Mówię o przemocy, której doświadczają seniorzy i seniorki. Osoby te często są zależne finansowo od swoich oprawców. Nie wiedzą, do kogo się zwrócić i gdzie mogą uzyskać pomoc. Wstydzą się mówić o tym, że coś złego dzieje się w ich rodzinie. Często wybierają przemoc, bo alternatywą jest samotność. Osoby starsze doświadczające przemocy często nie mają zaufania do państwa, a państwo nie jest przygotowane na pomoc kierowaną do tej konkretnej grupy. Potrzebujemy sprawnej infrastruktury pomocowej, z dobrze wynagradzanymi pracownikami ośrodków pomocy społecznej i placówek medycznych, przeszkolenia osób w organizacjach i instytucjach, do których uczęszczają seniorzy. Takie szkolenia powinny objąć także przedstawicieli podmiotów i instytucji religijnych.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#JoannaWicha">W końcu szerokiej akcji społecznej, która zachęci seniorów i seniorki do korzystania ze wsparcia psychologicznego. Prawie nikt nie mówi o tym, że seniorzy także popełniają samobójstwa. Niestety, jest to zjawisko, które w naszym kraju narasta. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Marcina Józefaciuka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dzisiejsze oświadczenie wygłaszam w imieniu strony społecznej, która skontaktowała się ze mną w sprawie hodowli zwierząt futerkowych.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#MarcinJózefaciuk">Temat ten ciągnie się za nami. Zwierzęta są przetrzymywane w małych klatkach, cierpią z powodu zdeformowanych łap czy chorych oczu. Zwierzęta, które filmują z ukrycia różni aktywiści, wykazują oznaki samookaleczania, co jest częstym objawem urazu psychicznego, który występuje, gdy dzikim zwierzętom odmawia się odpowiedniego urozmaicenia lub swobody poruszania się, biegania i ćwiczeń w ich naturalnym środowisku.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#MarcinJózefaciuk">Złożone potrzeby behawioralne gatunków takich jak norki, lisy, szynszyle nie mogą być zaspokojone na fermach futrzarskich, a infekcje oczu i uszu, zdeformowane stopy, powtarzające się ruchy wskazujące na pogorszenie stanu psychicznego zostały udokumentowane na fermach futrzarskich w Europie, w tym w Polsce. Hodowla zwierząt na futra to nie tylko okrucieństwo wobec zwierząt, jest także szkodliwa dla środowiska np. ze względu na stosowanie toksycznych chemikaliów do farbowania i konserwacji futer.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#MarcinJózefaciuk">Handlarze futrami często twierdzą, że zwierzęta nie są dzikie, tylko bardziej udomowione, a posiadane przez nich cechy osobowości oznaczają, że zmuszanie ich do życia w klatkach nie jest okrutne. To oczywiście jest absurd. Żaden miłośnik psów nigdy nie trzymałby udomowionych zwierząt w tak ograniczonych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#MarcinJózefaciuk">Ponad 1,5 miliona obywateli UE wzywa do zaprzestania hodowli zwierząt futerkowych i handlu futrami. Czy cierpienie zwierząt jest mniejsze i mniej ważne od ludzkiego? Strona społeczna apeluje o szybkie prace nad uchwaleniem zakazu hodowli zwierząt futerkowych.</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Uwolnić zwierzęta.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Witolda Tumanowicza, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WitoldTumanowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Unia Europejska przedłuży rozporządzenie o bezcłowym dostępie do rynku unijnego dla ukraińskich produktów rolnych. Jednocześnie zostały wprowadzone pozorowane mechanizmy obrony rolnictwa, czyli tzw. hamulce bezpieczeństwa. Po osiągnięciu określonego limitu importu nadwyżka będzie oclona. Jednocześnie limity ustalono na średnim poziomie importu z Ukrainy w latach 2022–2023. Wtedy mieliśmy rekordowy import, zatem w większości wprowadzenie tych hamulców nie przyniesie żadnych wymiernych efektów. To są ruchy pozorowane. Jednocześnie rząd wyszukuje rolników od ministra Kołodziejczaka, by przedstawiać im to jako swój sukces. Zawierane są pseudoporozumienia — tylko dla opinii publicznej — by wciąż mydlić oczy. Żaden z podnoszonych dotychczasowo przez rolników postulatów nie został wzięty na poważnie pod uwagę zarówno w Polsce, jak i w Unii. Niegdysiejsi obrońcy rolnictwa po dojściu do władzy nie mają już politycznej woli walki o polskie rolnictwo. W każdym aspekcie działalności polskich rolników obowiązują koszty i regulacje, którym nie podlegają producenci rolni zza wschodniej granicy.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#WitoldTumanowicz">Dopuszczenie na rynek europejski towarów rolno-spożywczych z krajów pozaunijnych bez żadnych regulacji i z fikcyjnymi mechanizmami hamulcowymi jest skrajną nieodpowiedzialnością. Rząd powinien wprowadzić embargo oraz odejść od filozofii Europejskiego Zielonego Ładu, która zmierza do wyniszczenia produkcji rolnej w Polsce. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszamy pana posła Artura Łąckiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#ArturJarosławŁącki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Urząd starosty ma długą, sięgającą XIII i XIV w. tradycję. Zawsze był to urząd z nadania, a nie z wyboru. Teoretycznie obecny starosta ma mocniejszy, bo pochodzący z wyboru, mandat do sprawowania władzy, jednak co to za władza, jeśli idą za nią jedynie środki na administrowanie powiatem, a brakuje środków na inwestycje i wspieranie rozwoju. Uważam, że nadszedł czas, żeby skończyć z tym stanem. Moim zdaniem należy zapewnić powiatom większy udział w dochodach z podatków PIT i CIT, żeby było je stać na inwestycje, na remonty dróg, na sięganie po środki z funduszy europejskich. Niech wyborcy nie mają wrażenia, że starostwa powiatowe istnieją tylko po to, żeby partyjni działacze mogli pobierać diety czy pensje. A jeśli nie, to wróćmy może do praktyki nominowania na urząd starosty. Niech będzie on przedstawicielem państwa w terenie, urzędnikiem, którego będą rozliczali przełożeni, a nie wyborcy. A rady powiatowe niech będą organami doradczymi. To nie tylko pozwoli zaoszczędzić wcale nie małą kwotę, ale również uzdrowi sytuację i przywróci urzędowi starosty należytą pozycję.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#ArturJarosławŁącki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 7 kwietnia będzie święto lokalnej samorządności. Polacy udadzą się do lokali wyborczych, by wybrać swoich przedstawicieli do rad gmin, miast, powiatów i sejmików wojewódzkich. Wybierzemy wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, a po wyborach radni i włodarze miast przystąpią do realizacji wyborczych obietnic i spełniania oczekiwań wyborców. Na każdym szczeblu samorządu będzie się to odbywało w ramach budżetów, jakie będą do dyspozycji — w miastach i gminach na mniejszą skalę, w województwach na dużą większą. A w powiatach? W powiatach nadal będzie panował marazm. Niemalże pozbawione dochodów własnych powiaty zajmują się przede wszystkich redystrybucją dotacji środków celowych przekazywanych z budżetów państwa. Powiaty będą po prostu trwały. Dlatego czekamy na zmiany: zaopatrzenie powiatów we własne dochody albo zmianę systemu powiatowego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#MonikaWielichowska">Zanim zaproszę kolejnego posła do wygłoszenia oświadczenia, chcę serdecznie przywitać młodzież z V Liceum Ogólnokształcącego w Gliwicach będącą tu pod opieką pana Rafała Cybula.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#MonikaWielichowska">Witam was serdecznie i życzę wam udanego zwiedzania Sejmu i Senatu.</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Marcina Skonieczkę, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-243.5" who="#MonikaWielichowska">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-243.6" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Alicję Chybicką, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#AlicjaChybicka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#AlicjaChybicka">Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Moje oświadczenie dotyczy wpływu klimatu na zdrowie dzieci. Chodzi oczywiście o wpływ niekorzystnych zmian klimatycznych.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#AlicjaChybicka">Mam zaszczyt kierować Parlamentarnym Zespołem „Rodzice dla klimatu”. Powstała taka ogólnopolska organizacja, która skupiła młodych rodziców, którzy walczą o to, ażeby nastąpiły zmiany, które spowodują to, że zmiany klimatyczne, które rzeczywiście źle wpływają na dzieci nie tylko w aspekcie fizycznym, lecz także w aspekcie psychicznym…</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#AlicjaChybicka">Co postulowali „Rodzice dla klimatu” na tych posiedzeniach? Kompleksową kampanię edukacyjną Ministerstwa Zdrowia w zakresie wpływu zanieczyszczeń powietrza i skutków zmiany klimatu na zdrowie, a także w zakresie promocji diety planetarnej, przyjaznej dla zdrowia i środowiska. Tu pani minister Izabela Leszczyna pochyliła się nad tym i będzie godzina dla zdrowia raz w tygodniu w szkołach, na której będą te tematy poruszane.</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#AlicjaChybicka">Po drugie, wprowadzenie obowiązkowych szkoleń dla aktywnych przedstawicieli sektora zdrowia, tak aby lekarz mógł informować o zmianach klimatycznych i ich znaczeniu dla zdrowia nie tylko dzieci, lecz także dorosłych, a także takich samych obowiązkowych szkoleń — nie wiem, czy to uda się zrobić — dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej w zakresie wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie oraz odczytywania aktualnych oraz prognozowanych danych z monitoringu powietrza.</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#AlicjaChybicka">Tych punktów jest bardzo wiele. Biorąc pod uwagę, że czas mi się kończy, chcę podsumować jedną rzeczą. Mianowicie dzieci, które leżą w Przylądku Nadziei i walczą o swoje życie z chorobą nowotworową… To, co już wiadomo o nowotworzeniu, to to, że jeśli dziedziczymy geny po rodzicach, to włączają je niekorzystne czynniki środowiskowe, w tym te, które wiążą się ze zmianami klimatycznymi, a niestety może dojść do pierwszorazowej mutacji, gdzie też ta mutacja występuje pod wpływem zmian środowiskowych.</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#AlicjaChybicka">Jeśli nie zapanujemy nad zmianami klimatycznymi, to tak naprawdę cała nasza ludzkość trochę brnie w przepaść. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-244.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#MonikaWielichowska">Na zaproszenie pana posła Marka Chmielewskiego dziś w Sejmie z wizytą przebywają również władze samorządowe powiatu dzierżoniowskiego z Dolnego Śląska.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#MonikaWielichowska">Witam was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#MonikaWielichowska">I już zapraszam panią poseł Marię Koc z Prawa i Sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#MariaKoc">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#MariaKoc">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W trakcie licznych spotkań samorządowych, jakie teraz się odbywają w ramach kampanii samorządowych, samorządowcy, i to niezależnie od tego, do jakich opcji politycznych przynależą czy też z jakimi opcjami politycznymi sympatyzują, ale przede wszystkim mieszkańcy podkreślają, jak ważne dla nich były programy rządowe, inwestycyjne, jakie skierował do samorządów rząd pana premiera Mateusza Morawieckiego.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#MariaKoc">Przypomnę, że chociażby Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg to w ostatnich latach ponad 20 mld zł z budżetu państwa skierowanych do gmin i powiatów na budowę dróg gminnych i powiatowych. Powstało dzięki temu ponad 25 tys. km tychże dróg. Inne tego typu programy to Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych, wreszcie ten największy — Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych. To ponad 100 mld zł z budżetu państwa na inwestycje w samorządach, program oparty na wielkim zaufaniu do samorządów, ponieważ wnioski były bardzo uproszczone, a samorządy mogły składać wnioski na te inwestycje, które są rzeczywiście potrzebne mieszkańcom: czy to droga, czy to kanalizacja, czy to wodociągi, oczyszczalnia ścieków, szkoła, czy to przedszkole, czy to instytucja kultury. Dzięki temu powstało wiele koniecznej, wiele potrzebnej infrastruktury dla dobrego życia mieszkańców i bezpiecznego życia mieszkańców małych miejscowości, gmin, powiatów, zwłaszcza w regionach Polski wschodniej, ale przecież dotyczy to całej Polski. Przypomnę tylko, że wkład własny był bardzo mały: 10%, 5%, a nawet 2% całości kosztów inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#MariaKoc">Teraz samorządy alarmują, że nie mają żadnej informacji, czy rząd pana premiera Donalda Tuska, rząd koalicyjny będzie przygotowywał takie programy, czy takie programy planuje w ogóle dla samorządów, bo słyszmy, że będą środki unijne. Oczywiście, że tak, ale one są dedykowane na konkretne działania, a w terenie naprawdę brakuje w wielu miejscach jeszcze wodociągów, drogi lokalne są jeszcze w opłakanym stanie, więc brakuje pieniędzy na podstawową infrastrukturę, a samorządy mogą zrealizować tego typu inwestycje tylko dzięki programom rządowym.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#MariaKoc">Apeluję do pana premiera Donalda Tuska o takie programy. Samorządy na nie czekają. Mieszkańcy Polski gminnej i powiatowej na nie czekają. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-246.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Henryka Szopińskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#HenrykSzopiński">Szanowna Pani Marszałkini! Wysoki Sejmie! Moje oświadczenie dotyczy przedsiębiorców, którzy zaniepokojeni planowanym wprowadzeniem systemu kaucyjnego w Polsce zgłosili problem w moim biurze poselskim.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#HenrykSzopiński">Przepisy dotyczące systemu kaucyjnego wprowadzone zostały ustawą z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw. Głównym argumentem za przyjęciem tej ustawy było zmniejszenie wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. Idea słuszna, gorzej z wykonaniem.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#HenrykSzopiński">Ustawa przygotowana przez poprzednią ekipę rządzącą ma wejść w życie 1 stycznia 2025 r. Wprowadzony zostanie system kaucyjny na jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych, szklane butelki wielokrotnego użytku oraz metalowe puszki. Niezmiernie to ważne dla ochrony środowiska. Jednak polscy przedsiębiorcy są mocno zaniepokojeni organizacją tego procesu, bowiem brakuje wielu istotnych zapisów, co skutkuje tym, że przedsiębiorcy już mierzą się z chaosem sprzecznych informacji i niedomówień.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#HenrykSzopiński">Na niespełna 9 miesięcy przed wejściem przepisów w życie brakuje istotnej wiedzy dotyczącej chociażby logistyki i częstotliwości odbiorów, informacji o przygotowaniu materiałów do odbioru, np. po produktach mlecznych, z jakimi kosztami będą musieli się mierzyć przedsiębiorcy, przygotowując swój sklep do systemu kaucyjnego, oraz w jaki sposób będą wyglądały rozliczenia sklepów z operatorem.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#HenrykSzopiński">Przedsiębiorcy, pełni obaw odnośnie do niejasnych uregulowań, funkcjonowania całego systemu kaucyjnego, powinni mieć wydłużony czas, a zapisy w powyższej ustawie powinny być doprecyzowane, tak aby skutecznie wdrożyć system kaucyjny i przyczynić się do redukcji odpadów opakowaniowych w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-248.5" who="#HenrykSzopiński">Pamiętajmy o polskich przedsiębiorcach, bowiem to oni są źródłem utrzymania naszych rodzin i istotnym elementem w funkcjonowaniu polskiej gospodarki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Marcelinę Zawiszę, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#MarcelinaZawisza">Szanowna Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! W obliczu tego, co dzieje się w Strefie Gazy, nie można milczeć. Trzeba działać, bo obojętność wobec ludobójstwa to zbrodnia. Od niemal pół roku w Gazie trwają bombardowania, w których zginęło już 30 tys. osób. Prawie połowa z nich to dzieci. To absolutnie przerażające liczby, jednak do Gazy nadchodzi jeszcze większa tragedia: głód. Jest to głód wywoływany celowo, umyślnie przez rząd Izraela. Jeśli miałabym go do czegoś porównać, to byłby to Hołodomor — głód celowo wywołany w Ukrainie przez Stalina, kara wobec całego ukraińskiego społeczeństwa. To samo dzieje się dzisiaj w Gazie wobec 2 mln uwięzionych tam ludzi.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#MarcelinaZawisza">Za mur nie docierają leki, woda pitna ani żywność. Codziennie umierają tam z głodu ludzie, malutkie dzieci, które niczym nie różnią się od naszych poza kolorem oczu i skóry. W Gazie nie działa już ochrona zdrowia, nie ma kto liczyć ciał. Szpitale zostały zbombardowane, personel szpitalny albo zginął w nalotach, albo nie jest w stanie pracować. Ostrzeliwuje się ludzi stojących w kolejkach po pomoc humanitarną. To jest umyślna eksterminacja narodu palestyńskiego: mężczyzn, kobiet i dzieci. Wszystkich. To ludobójstwo. Prowadzi je rząd Izraela, który od miesięcy świadomie łamie wszystkie międzynarodowe konwencje dotyczące praw człowieka i zasad prowadzenia wojny. Premier Netanjahu nie zastosował się też do decyzji Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w Hadze, który nakazał zaprzestania działań mogących prowadzić do ludobójstwa i wpuścić do Gazy pomoc humanitarną. Nic z tego się nie wydarzyło.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#MarcelinaZawisza">Izrael wciąż jest otwarcie wspierany przez państwa, które same siebie stawiają za wzór demokracji i pokoju. Z jednej strony dostarczają mu broń i rakiety, których wojsko izraelskie używa w Gazie, z drugiej — USA, Kanada czy Niemcy na życzenie Izraela wycofały swoje wsparcie wobec agencji humanitarnej ONZ dedykowanej Palestynie UNRWA. To właśnie UNRWA jest dzisiaj ostatnią deską ratunku w Gazie. W tej sytuacji nie możemy milczeć. Obojętność wobec zła dziejącego się w takiej skali, taktyczne uniki, rozsądny dystans — za to wszystko osądzi nas historia.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#MarcelinaZawisza">Polska, podobnie jak Hiszpania, Belgia czy Irlandia, musi jednoznacznie pokazać, że nie godzi się na zagłodzenie na śmierć 2 mln ludzi. Wzywam polski rząd, wzywam ministra Sikorskiego do przekazania dodatkowego wsparcia dla UNRWA, przekazania dodatkowych środków dla polskich organizacji działających w strefie Gazy oraz przekazania środków na pomoc polskim obywatelom i ich rodzinom ewakuowanym ze strefy Gazy. Ale wzywam również do zajęcia jednoznacznego stanowiska wobec ludobójstwa w Gazie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Marcina Romanowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#MarcinRomanowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Od kilku ostatnich tygodni jesteśmy świadkami protestów rolników, którzy z wielkim zaangażowaniem i poświęceniem bronią nas wszystkich przed niekontrolowanym napływem złej jakości produktów rolnych z Ukrainy czy przed ideologicznym zielonym ładem, ale jednocześnie jesteśmy również świadkami skandalicznych działań ze strony agencji rządowych, ze strony instytucji publicznych, rodem wręcz z PRL-u, gdzie straszy się rolników odpowiedzialnością karną, gdzie nasyła się na nich sanepid, gdzie dochodzi do pacyfikacji pokojowych manifestacji rolników z użyciem gazu łzawiącego. W ostatnich tygodniach takie sytuacje miały miejsce bardzo często.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#MarcinRomanowski">W tym tygodniu, szanowni państwo, znowu mieliśmy do czynienia z licznymi protestami rolników, którzy demonstrowali chociażby w moim regionie, w powiecie biłgorajskim, a także w zamojskim czy hrubieszowskim, ale jednocześnie w wielu innych miejscach. Szczególnie w dużych miastach dochodziło do sytuacji, w których włodarze miast, łamiąc konstytucyjną zasadę swobody manifestacji, nie zezwalali na swobodne manifestowanie przez rolników. Mamy do czynienia z falą hejtu. Ludzie, którzy bronią, zawsze bronili Polski, którzy z dziada pradziada dbają o nasze bezpieczeństwo żywnościowe, są w sposób haniebny, za pomocą kampanii internetowych szkalowani. Absurdem już najwyższej skali jest chociażby wypowiedź premiera Tuska, który rolników oskarżył również o niespełnienie swoich 100 konkretów.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#MarcinRomanowski">Tak że, drodzy państwo, musimy mieć pełną świadomość, że jeżeli teraz nie staniemy po stronie rolników, nasze bezpieczeństwo żywnościowe, ale też bezpieczeństwo naszej ojczyzny w ogóle będzie zagrożone. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Piotra Müllera, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#PiotrMüller">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Skuteczność rządu, a przynajmniej koalicji rządzącej, powinno rozpoznawać się po tym, czy są realizowane zobowiązania wyborcze, które deklarowano podczas kampanii. 100 konkretów, ale także inne zobowiązania wyborcze ze strony Lewicy, ze strony partii Szymona Hołowni czy Polskiego Stronnictwa Ludowego powinny być rozliczane. Takim pierwszym terminem rozliczenia jest właśnie 100 dni rządu. Wszyscy widzimy, że sposób i właściwie zakres realizowania obietnic jest żenujący — to trzeba nazwać po imieniu. Żadna z kluczowych obietnic, takich jak podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 60 tys., jak babciowe, jak dopłaty do mieszkań, nie została zrealizowana w ciągu tych 100 dni, w czasie, w którym osobiście Donald Tusk obiecywał zrealizować te postulaty.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#PiotrMüller">Ale także zastanawialiśmy się przez chwilę nad tym, czy być może inne postulaty innych partii politycznych, które są w koalicji, zostały zrealizowane. Rozumiemy bowiem, że jest to rząd koalicyjny, więc być może inne postulaty innych partii politycznych są zrealizowane. Sprawdźmy sobie np. obszar nauki i szkolnictwa wyższego. Tam Lewica proponowała stypendium dla studentów w wysokości 1 tys. zł. Nie ma tego. Szymon Hołownia i Polskie Stronnictwo Ludowe proponowali akademik za złotówkę. Też tego nie ma.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#PiotrMüller">Szanowni państwo, co w takim razie mamy? Jakie mamy dodatkowe konkrety ze strony Platformy Obywatelskiej? Te zostały wyjątkowo szybko zrealizowane. Pierwszym z nich jest podwyższenie podatku VAT na żywność od 1 kwietnia. Wszyscy w Polsce zapłacimy za żywność od 1 kwietnia więcej, i to nie jest, szanowni państwo, prima aprilis. Od 1 lipca więcej zapłacimy za ciepło i energię elektryczną, ponieważ nie przedłużono w odpowiedni sposób tarczy energetycznej. Wiele innych rozwiązań, których nie zapowiadano, jak np. przedłużenie vacatio legis, czyli de facto obowiązku ograniczenia patodeweloperki. To news z dzisiaj. Też mam wrażenie, że Polacy nie będą z was dumni w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#PiotrMüller">Zacznijcie brać się do roboty. Obiecaliście określone rzeczy. Polacy oczekują, że je zrealizujecie.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Golińską, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#MałgorzataGolińska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W ostatnich latach rząd Prawa i Sprawiedliwości uruchomił liczne programy przeznaczone do wsparcia budowy czy remontów inwestycji samorządowych. Nie usłyszycie o tym państwo w zalewie pogardliwych słów o rządach PiS-u. Wśród tych inicjatyw niezwykle ważną rolę pełni infrastruktura sportowa, szczególnie ta przyszkolna, służąca dzieciom i młodzieży. Doskonałym przykładem tego, jak istotne to programy, niech będzie powiat szczecinecki w województwie zachodniopomorskim, w którym w ostatnich latach, właśnie dzięki rządowi Prawa i Sprawiedliwości, z programów rządowych dofinansowaliśmy wiele przyszkolnych i wolnostojących obiektów sportowych. Były to budowy i remonty sal gimnastycznych, budowy i przebudowy boisk wielofunkcyjnych, strefy aktywności, a nawet skateparki, zarówno na terenie miasta Szczecinek, jak i gminy Biały Bór czy gminy Borne Sulinowo. W trakcie realizacji jest nawet budowa powiatowego centrum sportu, boiska piłkarskiego ze sztuczną nawierzchnią, wraz z rozbudową budynku na zaplecze socjalno-bytowe dla sportowców, na które to zadanie powiat otrzymał blisko 14,5 mln zł z rządowego Programu Inwestycji Strategicznych. Niedawno została też otwarta hala sportowo-widowiskowa przy Zespole Szkół im. Komisji Edukacji Narodowej w Szczecinku.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#MałgorzataGolińska">Można śmiało powiedzieć, że tak wielkiej ofensywy inwestycyjnej w tym powiecie nie było od początku jego istnienia. Każda z tych zrealizowanych inwestycji, choć zaledwie kilka było przeze mnie wymienionych, była długo oczekiwana przez młodzież, ale też dyrektorów i nauczycieli szkół, umożliwiła wszystkim bardziej komfortowe warunki ćwiczeń, pracy czy czynnego odpoczynku. Służą one zdrowiu, wspomagają rozwój, ale też dają szansę na zacieśnianie wzajemnych relacji.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#MałgorzataGolińska">Już jutro kolejny wielki dzień. Dokonamy oficjalnego otwarcia nowej hali sportowo-widowiskowej, hali przy Zespole Szkół Technicznych w Szczecinku, dofinansowanej ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej. To wielkie i ważne wydarzenie dla całej społeczności szkolnej. Wszystkim, którzy będą z niej korzystać, życzę, by mogli w niej odkrywać i szlifować swoje talenty, a także osiągać pierwsze sportowe sukcesy życiowe. Życzę, by wraz z nadejściem wiosny cała społeczność tej szkoły poczuła, że wreszcie ma halę swoich marzeń. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Kwiecień, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#AnnaKwiecień">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W ostatnich dniach politycy rządzącej koalicji uruchamiają publiczną machinę oskarżeń pod adresem prezesa Narodowego Banku Polskiego, która może przynieść Polsce ogromne finansowe szkody — nawet nie sprawdzając, czy jest możliwe pod względem formalnym uruchomienie procesu przed Trybunałem Stanu w sytuacji, kiedy chodzi o decyzje kolektywne, a nie indywidualne. Co więcej, pojawiają się wyjaśnienia konstytucjonalistów, że nawet postawienie prezesa Narodowego Banku Polskiego przed Trybunałem Stanu nie może skutkować jego zawieszeniem w sprawowaniu tej funkcji. Nie przewiduje tego ani konstytucja polska, ani ustawa o Narodowym Banku Polskim, ani ustawa o Trybunale Stanu. Podobnie rozstrzygnął to ostatnio Trybunał Konstytucyjny.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#AnnaKwiecień">Przypomnijmy także, że na początku grudnia poprzedniego roku na ręce prezesa Adama Glapińskiego list skierowała prezes Europejskiego Banku Centralnego, która stwierdziła: każdy środek wpływający na twoją zdolność wykonywania obowiązków jako prezesa Narodowego Banku Polskiego może, jeżeli jest niezgodny z prawem, naruszać twoją niezależność. I dodała, że art. 14 ust. 2 statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego ma gwarantować niezależność prezesów krajowych banków centralnych. Zapewnia ich ochronę właśnie w takich przypadkach.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#AnnaKwiecień">Szanowni Państwo! A może tak naprawdę chodzi o coś zupełnie innego? Otóż w ubiegłym roku pan prezes Adam Glapiński powiedział jasno: żeby wprowadzić w Polsce euro w sposób wymuszony, przedwczesny, z ogromną szkodą dla polskiej gospodarki i Polaków, niezbędne jest wspólne pismo prezesa Narodowego Banku Polskiego i premiera. Ja, będąc prezesem Narodowego Banku Polskiego, takiego pisma nie podpiszę, zanim Polska nie osiągnie poziomu rozwoju Europy Zachodniej. Dodał, że zrównanie Polski z krajami Europy Zachodniej jest możliwe najwcześniej za 8–10 lat, a to wykracza poza jego kadencję. I może to jest faktyczny powód ataku na Adama Glapińskiego, najlepszego prezesa Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#MonikaWielichowska">I ostatnie dziś oświadczenie wygłosi pan poseł Waldemar Andzel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#WaldemarAndzel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam oświadczenie w sprawie konkretów premiera Donalda Tuska.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#WaldemarAndzel">Jak wygląda pierwsze 100 dni rządów premiera Donalda Tuska i jak wyglądają te słynne konkrety? VAT na żywność — 5%; za naszych rządów było 0%. Brak kwoty wolnej od podatku, 60 tys. zł. Dzisiaj złożyliśmy projekt w tej sprawie. Złożyliśmy go za pana, może pan skorzystać. Zapowiadana podwyżka cen prądu. Brak wakacji kredytowych. Podniesiona opłata paliwowa. Pośmiewisko na posiedzeniu komisji w sprawie Pegasusa, którą prezes Kaczyński po prostu merytorycznie zmiażdżył, a nawet zaorał. Skoro o oraniu mowa — zaorane rolnictwo. To, co się dzieje dookoła nas, to nie jest żaden zielony ład, tylko zielona dyktatura. Dalej. Paliwo po 7 zł. Gdzie te obiecane 5,19 zł, panie premierze?</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#WaldemarAndzel">Panie Premierze! Jak żyć? Zapytał pana o to pewien rolnik w miejscowości Przysucha. Było to kilkanaście lat temu, ale pytanie pozostaje aktualne. Ale premiera ciągle na obradach Sejmu nie ma. Nie wiem, może dalej szusuje na nartach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#MonikaWielichowska">Myślę, że pan premier pracuje w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#MonikaWielichowska">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#GrzegorzLorek">Tadeusz Walenty Pełczyński ps. Grzegorz, Adam, Wolf, Robak, ur. 14 lutego 1892 r. w Warszawie był synem Ksawerego Pełczyńskiego, technika zatrudnionego w cukrowni Sanniki, i Marii z Liczbińskich, nauczycielki domowej, oraz prawnukiem Michała Pełczyńskiego, generała Armii Królestwa Kongresowego. Naukę rozpoczął w Szkole Realnej w Łowiczu. W 1905 r. uczestniczył w strajku szkolnym. Naukę kontynuował w Warszawie, w Gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego, gdzie w 1911 r. zdał maturę. W tym samym roku podjął studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W czasie studiów był członkiem Polowych Drużyn „Sokoła” i Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. W latach 1912–1913 należał nawet do ścisłego kierownictwa (Centralizacji) „Zetu”. Ukończył kurs wojskowy prowadzony przez Zygmunta Zielińskiego, późniejszego generała broni WP. Wybuch I wojny światowej w sierpniu 1914 r. zastał go na wakacjach pod Włocławkiem. Po zajęciu tych terenów przez Niemców został przez nich zmobilizowany do pracy w obozie jenieckim dla Rosjan w charakterze medyka. Po zwolnieniu ze służby niemieckiej, w czerwcu 1915 r. wstąpił do Legionów Polskich. Był oficerem 6. pułku piechoty. Dowodził plutonem i kompanią. W lipcu 1917 r. po kryzysie przysięgowym został internowany w obozie w Beniaminowie. W marcu 1918 r. po zwolnieniu z internowania podjął pracę w Radzie Głównej Opiekuńczej. Równocześnie kontynuował działalność w „Zecie”. W listopadzie 1918 r. został przyjęty do Wojska Polskiego i wyznaczony na stanowisko dowódcy 1. kompanii, a następnie batalionu w 6. pułku piechoty Legionów. W marcu 1920 r. został przeniesiony do Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie na stanowisko dowódcy kompanii, a później batalionu. Od września 1921 r. do września 1923 r. był słuchaczem Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. 1 października 1923 r., po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, ponownie został przydzielony do Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie na stanowisko dowódcy batalionu szkolnego. W 1923 r. zawarł związek małżeński z Wandą z Filipkowskich. Miał z nią syna Krzysztofa Pełczyńskiego, żołnierza pułku AK „Baszta”, który zginął w powstaniu warszawskim, oraz córkę Marię Bobrowską. Z dniem 1 września 1924 r. został przydzielony do Biura Ścisłej Rady Wojennej na stanowisko referenta w Wydziale „Wschód” Oddziału IIIa. W czasie przewrotu majowego 1926 r. opowiedział się po stronie zamachowców. W maju 1927 r. rozpoczął służbę w Oddziale II Sztabu Generalnego na stanowisku szefa Wydziału Ewidencyjnego. W styczniu 1929 r. powierzono mu pełnienie obowiązków szefa Oddziału II Sztabu Głównego. W styczniu 1932 r. został przeniesiony do 5. pułku piechoty Legionów w Wilnie na stanowisko dowódcy pułku. We wrześniu 1935 r. wrócił na stanowisko szefa Oddziału II SG. Był oficerem, który w okresie międzywojennym najdłużej sprawował funkcję szefa polskiego wywiadu i kontrwywiadu. W styczniu 1939 r. został zwolniony ze stanowiska szefa Oddziału II SG i mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 19. Dywizji Piechoty. Powodem zwolnienia miała być działalność polityczna Wandy Pełczyńskiej wymierzona przeciwko marszałkowi Edwardowi Śmigłemu-Rydzowi i Felicjanowi Składkowskiemu. Od 5. do końca września 1939 r. dowodził zgrupowaniem na tyłach Wehrmachtu w Lasach Przysuskich.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#GrzegorzLorek">Po zakończeniu kampanii wrześniowej przybył do Warszawy i podjął działalność konspiracyjną w SZP, a następnie ZWZ i AK. W latach 1940–1941 komendant Okręgu Lubelskiego ZWZ. Rozpracowany przez tamtejsze Gestapo powrócił do Warszawy i objął funkcję szefa sztabu KG ZWZ-AK (VII 1941 — X 1944). Jednocześnie od lipca 1943 r. był zastępcą komendanta głównego AK. 1 października 1943 r. mianowany przez naczelnego wodza na stopień generała brygady. Dowodził akcjami sabotażowymi przeprowadzanymi przez oddziały Kedywu wymierzonymi w niemiecką machinę wojenną (m.in. przerwania kilku linii kolejowych).</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#GrzegorzLorek">W dniu 21 lipca 1944 r. razem z gen. Okulickim wystąpił z wnioskiem do gen. Komorowskiego, by wywołać w Warszawie powstanie.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#GrzegorzLorek">Tadeusz Pełczyński w czasie powstania warszawskiego został ciężko ranny, przez co przestał pełnić funkcję szefa sztabu KG AK. Po upadku powstania trafił do niemieckiego obozu w Langwasser, a następnie w Colditz.</u>
          <u xml:id="u-262.4" who="#GrzegorzLorek">Po wyzwoleniu obozu przez aliantów w 1945 r. trafił do Londynu i został wyznaczony na stanowisko szefa Gabinetu Naczelnego Wodza. Na emigracji działał od grudnia 1945 r. jako przewodniczący Komisji Historycznej AK przy Sztabie Głównym w Londynie (do 1947 r.). Aktywny działacz organizacji kombatanckich związanych z AK — współzałożyciel, a w latach 1956–1969 przewodniczący Rady Studium Polski Podziemnej. W ostatnich latach życia prowadził z żoną Dom Kombatanta „Antokol” w Chislehurst pod Londynem, w którym mieszkało wielu wybitnych Polaków. Zmarł 3 stycznia 1985 r. w Londynie. W 1995 r. ekshumowano jego szczątki oraz jego żony i pochowano je w grobie ich syna Krzysztofa, poległego w powstaniu warszawskim, na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#MonikaWielichowska">Informacja o wpływie interpelacji, zapytań oraz odpowiedzi na nie dostępna jest w Systemie Informacyjnym Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#MonikaWielichowska">Na tym kończymy 8. posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#MonikaWielichowska">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#MonikaWielichowska">Porządek dzienny 9. posiedzenia Sejmu, zwołanego na dni 10, 11 i 12 kwietnia 2024 r., został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#MonikaWielichowska">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-263.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-263.6" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 15 min 57)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>