PPC / ppc

text_structure.xml 857 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 3495 3496 3497 3498 3499 3500 3501 3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510 3511 3512 3513 3514 3515 3516 3517 3518 3519 3520 3521 3522 3523 3524 3525 3526 3527 3528 3529 3530 3531 3532 3533 3534 3535 3536 3537 3538 3539 3540 3541 3542 3543 3544 3545 3546 3547 3548 3549 3550 3551 3552 3553 3554 3555 3556 3557 3558 3559 3560 3561 3562 3563 3564 3565 3566 3567 3568 3569 3570 3571 3572 3573 3574 3575 3576 3577 3578 3579 3580 3581 3582 3583 3584 3585 3586 3587 3588 3589 3590 3591 3592 3593 3594 3595 3596 3597 3598 3599 3600 3601 3602 3603 3604 3605 3606 3607 3608 3609 3610 3611 3612 3613 3614 3615 3616 3617 3618 3619 3620 3621 3622 3623 3624 3625 3626 3627 3628 3629 3630 3631 3632 3633 3634 3635 3636 3637 3638 3639 3640 3641 3642 3643 3644 3645 3646 3647 3648 3649 3650 3651 3652 3653 3654 3655 3656 3657 3658 3659 3660 3661 3662 3663 3664 3665 3666 3667 3668 3669 3670 3671 3672 3673 3674 3675 3676 3677 3678 3679 3680 3681 3682 3683 3684 3685 3686 3687 3688 3689 3690 3691 3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 3713 3714 3715 3716 3717 3718 3719 3720 3721 3722 3723 3724 3725 3726 3727 3728 3729 3730 3731 3732 3733 3734 3735 3736 3737 3738 3739 3740 3741 3742 3743 3744 3745 3746 3747 3748 3749 3750 3751 3752 3753 3754 3755 3756 3757 3758 3759 3760 3761 3762 3763 3764 3765 3766 3767 3768 3769 3770 3771 3772 3773 3774 3775 3776 3777 3778 3779 3780 3781 3782 3783 3784 3785 3786 3787 3788 3789 3790 3791 3792 3793 3794 3795 3796 3797 3798 3799 3800 3801 3802 3803 3804 3805 3806 3807 3808 3809 3810 3811 3812 3813 3814 3815 3816 3817 3818 3819 3820 3821 3822 3823 3824 3825 3826 3827 3828 3829 3830 3831 3832 3833 3834 3835 3836 3837 3838 3839 3840 3841 3842 3843 3844 3845 3846 3847 3848 3849 3850 3851 3852 3853 3854 3855 3856 3857 3858 3859 3860 3861 3862 3863 3864 3865 3866 3867 3868 3869 3870 3871 3872 3873 3874 3875 3876 3877 3878 3879 3880 3881 3882 3883 3884 3885 3886 3887 3888 3889 3890 3891 3892 3893 3894 3895 3896 3897 3898 3899 3900 3901 3902 3903 3904 3905 3906 3907 3908 3909 3910 3911 3912 3913 3914 3915 3916 3917 3918 3919 3920 3921 3922 3923 3924 3925 3926 3927 3928 3929 3930 3931 3932 3933 3934 3935 3936 3937 3938 3939 3940 3941 3942 3943 3944 3945 3946 3947 3948 3949 3950 3951 3952 3953 3954 3955 3956 3957 3958 3959 3960 3961 3962 3963 3964 3965 3966 3967 3968 3969 3970 3971 3972 3973 3974 3975 3976 3977 3978 3979 3980 3981 3982 3983 3984 3985 3986 3987 3988 3989 3990 3991 3992 3993 3994 3995 3996 3997 3998 3999 4000 4001 4002 4003 4004 4005 4006 4007 4008 4009 4010 4011 4012 4013 4014 4015 4016 4017 4018 4019 4020 4021 4022 4023 4024 4025 4026 4027 4028 4029 4030 4031 4032 4033 4034 4035 4036 4037 4038 4039 4040 4041 4042 4043 4044 4045 4046 4047 4048 4049 4050 4051 4052 4053 4054 4055 4056 4057 4058 4059 4060 4061 4062 4063 4064 4065 4066 4067 4068 4069 4070 4071 4072 4073 4074 4075 4076 4077 4078 4079 4080 4081 4082 4083 4084 4085 4086 4087 4088 4089 4090 4091 4092 4093 4094 4095 4096 4097 4098 4099 4100 4101 4102 4103 4104 4105 4106 4107 4108 4109 4110 4111 4112 4113 4114 4115 4116 4117 4118 4119 4120 4121 4122 4123 4124 4125 4126 4127 4128 4129 4130 4131 4132 4133 4134 4135 4136 4137 4138 4139 4140 4141 4142 4143 4144 4145 4146 4147 4148 4149 4150 4151 4152 4153 4154 4155 4156 4157 4158 4159 4160 4161 4162 4163 4164 4165 4166 4167 4168 4169 4170 4171 4172 4173 4174 4175 4176 4177 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 05)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Szymon Hołownia oraz wicemarszałkowie Włodzimierz Czarzasty, Krzysztof Bosak, Piotr Zgorzelski i Monika Wielichowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Małgorzatę Gromadzką, Daniela Milewskiego, Rafała Siemaszkę i Ryszarda Wilka.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłowie Małgorzata Gromadzka i Daniel Milewski.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Małgorzata Gromadzka i Ryszard Wilk.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MałgorzataGromadzka">Informuję, że dziś odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MałgorzataGromadzka">— Infrastruktury — godz. 9.15,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MałgorzataGromadzka">— Edukacji, Nauki i Młodzieży — godz. 9.30,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MałgorzataGromadzka">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa — godz. 9.30,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MałgorzataGromadzka">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#MałgorzataGromadzka">— do Spraw Służb Specjalnych — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#MałgorzataGromadzka">— Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#MałgorzataGromadzka">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 12.15,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#MałgorzataGromadzka">— Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych — godz. 13.30,</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#MałgorzataGromadzka">— Edukacji, Nauki i Młodzieży wspólnie z Komisją Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#MałgorzataGromadzka">— Łączności z Polakami za Granicą — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#MałgorzataGromadzka">— Polityki Społecznej i Rodziny — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#MałgorzataGromadzka">— Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#MałgorzataGromadzka">— Spraw Zagranicznych — godz. 15.30,</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#MałgorzataGromadzka">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa — godz. 16.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka przedłożyła opinię w sprawie wniosku o wyrażenie wotum nieufności wobec ministra sprawiedliwości pana Adama Bodnara. To jest druk nr 202.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4. porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przypominam, że postawienie pytania nie może trwać dłużej niż 2 minuty, zaś udzielenie odpowiedzi nie może trwać dłużej niż 6 minut. Prawo do postawienia pytania dodatkowego przysługuje wyłącznie posłowi zadającemu pytanie. Dodatkowe pytanie nie może trwać dłużej niż 1 minutę, a uzupełniająca odpowiedź nie może trwać dłużej niż 3 minuty. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu odpowiedzi na pytanie dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Marlena Magdalena Maląg i Małgorzata Wassermann zadadzą pytanie w sprawie przebiegu realizacji programu „Maluch+” i wielkości środków finansowych, jakie dotychczas zaangażowano w jego realizację. Pytanie to jest skierowane do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej. Odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pani minister Aleksandra Gajewska.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Witamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł Marlena Magdalena Maląg.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MarlenaMagdalenaMaląg">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Polityka społeczna, realizacja polityki prorodzinnej były priorytetem naszego rządu, przede wszystkim zmiany godnościowe, wprowadzenie świadczenia 800+, rodzinnego kapitału opiekuńczego, „Dobrego startu” i licznych programów, które wspierają rodziny. Ale bardzo ważne jest przede wszystkim danie możliwości łączenia pracy zawodowej z życiem rodzinnym. I naprzeciw temu wychodził program „Maluch+”.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#MarlenaMagdalenaMaląg">Kiedy obejmowaliśmy rządy z końcem roku 2015, wiemy, że było ponad 80 tys. miejsc. Zwiększyliśmy i budżetowanie, i ilość miejsc. W roku 2023 program dostał turbodoładowanie. Zaplanowaliśmy 5,5 mld zł i 107 tys. nowych miejsc opieki instytucjonalnej, które powstaną.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#MarlenaMagdalenaMaląg">Dlatego też chciałabym zapytać panią minister, jak przebiegają prace, na jakim etapie jest podpisywanie umów, przede wszystkim i z samorządami, i z podmiotami niesamorządowymi, tak aby w pełni zrealizować jak najprędzej ten wieloletni program, żeby dać polskim rodzinom, młodym rodzicom możliwość wyboru, łączenia pracy zawodowej z życiem rodzinnym. Zresztą wszystkie te zmiany, które wprowadzaliśmy, także w Kodeksie pracy, bardzo istotne, związane też z wydłużeniem urlopu rodzicielskiego, temu sprzyjały. Polityka prorodzinna, jak popatrzy się na sytuację demograficzną naszego kraju, jest wielkim wyzwaniem.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#MarlenaMagdalenaMaląg">A więc prosimy tutaj panią minister o szeroką odpowiedź na pytanie, jak wygląda realizacja programu „Maluch+” w zakresie, który został ogłoszony w zeszłym roku i jest realizowany i współfinansowany w wyniku umowy także z PFR-em. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią minister.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#AleksandraGajewska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Posłanko! Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oczywiście w centrum polityki rodzinnej stawia rozwój systemu opieki nad dziećmi w wieku do lat 3. To jest również mój osobisty priorytet w mojej pracy. Rozwój ten oczywiście należy rozumieć poprzez wieloaspektowe dążenie do podnoszenia jakości opieki, bezpieczeństwa dzieci i wsparcia rodzin w ponoszeniu kosztów opieki.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#AleksandraGajewska">Odpowiedzią na te potrzeby był program „Maluch”, który został przez rząd PO i PSL wprowadzony już w 2011 r. Tak jak mówiliśmy, jego celem było stworzenie warunków do rozwoju zróżnicowanych form opiekuńczo-edukacyjnych dla małych dzieci, poprawa standardów funkcjonowania instytucji opieki nad dziećmi do lat 3, umożliwienie rodzicom i opiekunom dzieci podjęcia aktywności zawodowej oraz wsparcie jednostek samorządu terytorialnego w tworzeniu instytucji opiekuńczo-edukacyjnych dla małych dzieci zgodnie z potrzebami lokalnej społeczności.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#AleksandraGajewska">Według danych Głównego Urzędu Statystycznego pod koniec 2007 r. funkcjonowały 373 żłobki. Pod koniec 2015 r., po 8 latach rządów PO-PSL, było ich pięć razy więcej — 1967 żłobków. Dodatkowo istniały 453 kluby dziecięce oraz 570 dziennych opiekunów, czyli całkowita liczba instytucji zapewniała 2990 miejsc. Jednocześnie to za rządów PO-PSL w 2011 r. weszła w życie ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, która właśnie uregulowała funkcjonowanie instytucji opieki nad najmłodszymi, i to wyznaczyło ten standard, który poprzedni rząd po dojściu do władzy kontynuował poprzez program pod zmienioną nazwą „Maluch+”.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#AleksandraGajewska">W roku 2022 rząd PiS wstrzymał nabór w ramach programu. Ja osobiście, jeszcze jako przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu ds. wspomagania rozwoju dzieci w wieku do lat 3, wraz z samorządowcami, którzy tutaj również licznie znajdują się na sali, i ekspertami upominaliśmy się u pani jeszcze wtedy minister o dalsze funkcjonowanie tego programu i ogłoszenie kolejnego naboru, tak aby mogły powstawać kolejne miejsca opieki nad dziećmi. Przypomnę tylko, że w 2022 r. odnotowano w Polsce ujemny przyrost naturalny na poziomie minus 3,8. Urodziło się wtedy rekordowo mało dzieci, bo tylko 305 tys., a wiemy już, że ten tragiczny rekord został pobity w 2023 r., kiedy to w Polsce urodziło się tylko 272 tys. dzieci, najmniej od II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#AleksandraGajewska">Program „Maluch+” 2022–2029 w obecnym kształcie został ogłoszony dopiero 19 stycznia 2023 r. W ramach pierwszego naboru wniosków minister ds. rodziny zakwalifikował w dniu 28 kwietnia 2023 r. do dofinansowania łącznie 87 862 miejsca opieki, z tego 40 393 przez gminy i 47 469 przez podmioty inne niż JST. Kiedy koalicja 15 października wygrała wybory, poziom umów zawartych z tego naboru wynosił 415, 23% umów, z tego z gminami wynosił 289, a z podmiotami innymi niż JST — 126. Dotyczyło to 12 103 miejsc opieki, to jest ok. 14% miejsc z wyników, z tego 8438 miejsc gminnych i 3620 miejsc dla podmiotów prywatnych. W drugim naborze wniosków, ogłoszonym 6 lipca 2023 r., w ramach naboru ciągłego, który rozstrzygnięto 3 października, wyłoniono do dofinansowania 13 360 miejsc opieki, z tego 1328 przez gminy i 12 032 przez podmioty inne niż JST. Na moment wygranych wyborów proces zawierania umów z tej tury jeszcze się nie rozpoczął. Kiedy obejmowaliśmy rządy, okazało się, że poziom zawierania umów z ostatecznymi odbiorcami wsparcia, są to tzw. OOW, był dalece niezadowalający, to znaczy zawarto 994 umowy, w tym 589 z gminami i 405 z podmiotami innymi niż JST, co stanowiło jedynie 43% umów. Jednocześnie 31 stycznia 2024 r. ogłosiliśmy wyniki kolejnego naboru w ramach naboru ciągłego, obejmując dofinansowaniem 16 905 miejsc, z czego 1169 przez gminy i 14 926 przez podmioty inne niż JST. Obecnie trwa trzecia tura naboru ciągłego, która zgodnie z obecnym harmonogramem powinna zakończyć się 31 marca 2024 r.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#AleksandraGajewska">Mogłabym wymienić, jeżeli pan marszałek pozwoli, problemy, które są z tym związane?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani minister, będzie miała pani czas jeszcze w drugiej części i umówmy się, że wtedy pani dostanie trochę więcej czasu, i wszystko będzie okej, dobra?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#AleksandraGajewska">Dobrze, dziękuję. Nie ma problemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Małgorzatę Wassermann.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MałgorzataWassermann">Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MałgorzataWassermann">Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Panowie Posłowie i Panie Posłanki! Pani minister, muszę powiedzieć, że te dane, które pani odczytała, są dla nas, powiedziałbym, bardzo dobre, to pani interpretacja ewentualnie jest troszkę inna. Ale proszę powiedzieć, czy wobec faktu, że w ostatnim roku zwiększyliśmy finansowanie tego programu do 5 mld i utworzonych zostało przez nas 230 tys. miejsc dla maluchów, a planowanych jest jeszcze 107 tys., połączenie tych dwóch liczb, według państwa szacunków na ten moment, całkowicie zaspokoi potrzeby związane z opieką nad dziećmi do lat 3. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam ponownie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#AleksandraGajewska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Posłanko! Obecnie, zgodnie z danymi z rejestru żłobków, ponad 8 tys. instytucji oferuje prawie 235 tys. miejsc. Ponadto na koniec grudnia 2023 r. ok. 3800 niań opiekowało się dziećmi do lat 3 na podstawie umów uaktywniających. Oznacza to, że obecnie ok. 36% dzieci w wieku 1–2 lata jest objętych opieką nad dziećmi w wieku do lat 3. Tylko 36%.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Poseł Marlena Magdalena Maląg: Ale to nie jest odpowiedź na to pytanie, pani minister.)</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Wassermann: Troszkę inne było pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#AleksandraGajewska">Już zaangażowali te wielkie środki — te, o których pani mówi.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#AleksandraGajewska">Liczba gmin, gdzie nie było żadnej instytucji opieki nad dziećmi do lat 3, na dzień 19 stycznia 2023 r. wynosiła 1104, a obecnie — 1040.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#AleksandraGajewska">Ponieważ rozumiemy, iż liczba miejsc opieki, jaka jest planowana do utworzenia w ramach programu „Maluch+” 2022–2029, nie wystarczy na pokrycie pełnego zapotrzebowania na miejsca dla dzieci w wieku 1–2 lata, jak również dostrzegamy równomierne rozłożenie problemu braku opieki w całym kraju, w resorcie prowadzona jest wszechstronna analiza możliwości i dostępności działań ulepszających system opieki nad dziećmi w wieku do lat 3. Chodzi o fakt, że blisko 600 gmin, głównie wiejskich, pozostanie bez żadnej opieki nad dziećmi. To są te identyfikowane przez nas białe plamy.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#AleksandraGajewska">Przy wdrażaniu tego programu jednocześnie toczą się prace w obszarze standardów opieki nad dziećmi, dzięki którym opieka świadczona przez żłobki, kluby dziecięce i dziennych opiekunów będzie mogła osiągnąć poziom europejski. Bez przeszkolonej kadry prowadzenie tych działań będzie niemożliwe. Ponieważ dostrzegamy ogromną rolę osób prowadzących opiekę w rozwoju małych dzieci, prowadzone są analizy działań i mechanizmów, które mogą wesprzeć samorząd terytorialny w realizacji zadania własnego, jakim jest organizacja opieki na terenie gminy. W 2024 r. planowane są konsultacje związane ze zmianami w systemie opieki na terenie gminy, ustanowienie dnia opiekuna, nowy program wspierający aktywnych rodziców w wychowaniu małych dzieci — babciowe — który był zapowiadany w kampanii, czy zmiany w programie „Maluch+”. Obecnie trwają prace nad jego zmianą, w tym zakresie — zwiększenie stawki jednostkowej na jedno miejsce opieki tworzone ze środków z KPO, a także usprawnienia, które zgłaszają wojewodowie, aby poprawić procedowanie nad programem. Bo, tak jak chciałam kontynuować podczas odpowiedzi na poprzednie pytanie, wojewodowie zgłaszają nam liczne problemy. Można dysponować bardzo dużymi środkami, ale nie umieć ich skonsumować, podpisywać umów. Tak było w przypadku państwa rządów.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie umiecie.)</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#AleksandraGajewska">To państwo rządzili przez ostatnich 8 lat i nie wydali tych środków.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Wy już rządzicie. Nie umiecie wykorzystać…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Urszula Augustyn i Marek Sowa z Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska zadadzą pytanie w sprawie niezgodnego z prawem przejmowania nieruchomości od pensjonariuszy DPS w powiecie tarnowskim. To pytanie skierowane jest do ministra sprawiedliwości. Odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pan minister Arkadiusz Myrcha.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Urszulę Augustyn o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#UrszulaAugustyn">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#UrszulaAugustyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pytanie faktycznie dotyczy sytuacji, która miała miejsce w powiecie tarnowskim, choć nikt tak naprawdę nie wie, ile takich sytuacji mogło mieć miejsce w całym kraju. Otóż chcę zwrócić uwagę na fakt… Opieram się przede wszystkim na doniesieniach medialnych i na faktach, które mają miejsce. Faktem jest to, że pan starosta jest zatrzymany, natomiast z doniesień medialnych dowiedzieliśmy się, że przedstawiono mu zarzuty z art. 231 § 2 Kodeksu karnego. Generalnie chodzi o funkcjonariusza publicznego, który przekracza swoje obowiązki i tym samym działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego — tak tłumaczy rzecznik prokuratury.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#UrszulaAugustyn">Prokuratura Okręgowa w Krakowie podważyła legalność przeprowadzonej procedury przekazania nieruchomości przez pensjonariusza DPS w Nowodworzu w gminie Szerzyny. Zdaniem śledczych stan zdrowia darczyńcy z DPS nie pozwalał na podjęcie takiej decyzji. Żeby powiedzieć krótko i zwięźle: chodzi mniej więcej o to, że osoba, która ma odpowiedni wiek, ma prawo oczekiwać opieki od polskiego państwa, od samorządu, ma prawo oczekiwać odpowiedniej troski, bowiem jest w stanie zdrowia wskazującym na to, że trzeba się nią naprawdę zająć. Ta osoba nagle, w dziwnych okolicznościach traci majątek. Osoby, które są w związku z tym oskarżone, to starosta tarnowski, ale także wójt gminy Szerzyny, notariusz i szefowa powiatowego centrum pomocy rodzinie. Nie byłoby w tym nic dziwnego, bo takie sytuacje powinna zbadać prokuratura — powinna postawić zarzuty i powinien rozstrzygnąć o tym sąd — gdyby nie fakt, że jesteśmy w sytuacji wyborczej. Otóż nagle w przestrzeni medialnej pojawiają się pytania o to, co wydarzyło się naprawdę, czy przypadkiem, bo tak sugerują krewni i znajomi pana starosty, nie jest to jakaś zaplanowana zemsta polityczna.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#UrszulaAugustyn">Dlatego chcę zapytać pana ministra o to, od jak dawna toczy się ta sprawa i jakie przesłanki w tej sprawie zadziałały. Co naprawdę mogą myśleć mieszkańcy powiatu, którzy nagle zobaczą pana starostę na liście wyborczej? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#ArkadiuszMyrcha">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo Posłowie! Bardzo dziękuję za poruszenie tej, jak się wydaje, naprawdę niezwykle bulwersującej sprawy. Jak podkreśliła pani poseł, jesteśmy w sytuacji, kiedy mówimy o postępowaniu karnym dotyczącym wykorzystania osoby z niepełnosprawnością, osoby, która nie była zdolna kierować swoim postępowaniem i samodzielnie podejmować decyzji. Mówimy o sprawie o charakterze majątkowym, o nieruchomości. Chciałoby się zawsze przy okazji wystąpień sejmowych mówić o rzeczach pozytywnych, o rzeczach dobrych, o planowanych zmianach. Niestety, czasami ze smutkiem trzeba mówić o sprawach naprawdę niezwykle bulwersujących, które nigdy w państwie nie powinny się zdarzyć, a jednak się zdarzają.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#ArkadiuszMyrcha">Postępowanie karne, które jest przedmiotem tego pytania, prowadzone jest w Prokuraturze Okręgowej w Krakowie pod sygn. 3017–2.Ds.19.2023 i zostało zainicjowane już prawie rok temu, wiosną 2023 r. w Prokuraturze Okręgowej w Tarnowie. Więc nie jest to sprawa ani świeża, ani taka, o którą pytała pani poseł. Naprawdę nie wiem, skąd można wyciągać tak daleko idące wnioski, że ona ma jakikolwiek związek z bieżącą sytuacją w Polsce. Sprawa jest już stara w tym sensie, że jest od wielu miesięcy prowadzona przez jednostkę prokuratury, a wzięła się nie skądinąd jak z czujności sądu. I tutaj należy chylić czoła przed sędzią prowadzącym postępowanie, bo Sąd Rejonowy w Tarnowie, Wydział Rodzinny i Nieletnich, rozpoznawał sprawę o przyznanie, ustanowienie kuratora dla osoby z niepełnosprawnościami. Zwrócił się do Prokuratury Rejonowej w Tarnowie z wnioskiem o rozważenie wystąpienia z powództwem, czyli w drodze cywilnej, o stwierdzenie nieważności umowy darowizny działki zabudowanej w miejscowości Szerzyny o powierzchni 0,5 ha, na mocy której przeniesiona została własność tej nieruchomości właśnie na rzecz gminy Szerzyny. Sąd wskazał, że ma uzasadnione wątpliwości co do możliwości kierowania przez darczyńcę — tu imię osoby pokrzywdzonej — swoim postępowaniem i czy on mógł świadomie podejmować decyzje w tym zakresie. Umowa darowizny została podpisana w marcu 2021 r. w kancelarii notarialnej w miejscowości Biecz. Ta osoba pokrzywdzona była już wówczas pensjonariuszem Domu Pomocy Społecznej w Nowodworzu przeznaczonego do opieki nad osobami przewlekle psychicznie chorymi.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#ArkadiuszMyrcha">Postępowanie w Sądzie Rejonowym w Tarnowie zostało wszczęte w związku z wnioskiem o ustanowienie dla osoby pokrzywdzonej kuratora, który w dniu 24 marca 2021 r. złożyła dyrektor Domu Pomocy Społecznej w Nowodworzu pani Marta J. Niezwłocznie po uzyskaniu informacji w dniu 9 marca 2021 r. na polecenie wójta gminy pana Grzegorza G. zorganizowano spotkanie u notariusza w celu uregulowania spadku po zmarłych rodzicach osoby pokrzywdzonej oraz w sprawie planowanego nieodpłatnego nabycia przez gminę nieruchomości po spadkobiercy, czyli po osobie pokrzywdzonej. I 26 marca 2021 r. dyrektor Domu Pomocy Społecznej w Nowodworzu cofnęła wniosek o ustanowienie kuratora dla osoby pokrzywdzonej na polecenie starosty tarnowskiego pana Romana Ł. I w wyniku tych działań o charakterze pozakarnym podjętych przez Prokuraturę Okręgową w Tarnowie w sprawie o sygnaturze… — tu nie będę cytował — postanowieniem z dnia 6 lutego 2023 r. Sąd Okręgowy w Tarnowie I Wydział Cywilny ubezwłasnowolnił całkowicie pana będącego tutaj pokrzywdzonym w tej sprawie z powodu choroby psychicznej. Biegli psychiatrzy oraz psycholog wskazali, że możliwości umysłowe kształtują się na poziomie upośledzenia umysłowego w stopniu umiarkowanym. Stwierdzono chorobę psychiczną o obrazie schizofrenii paranoidalnej. Stan zdrowia nie pozwalał na podejmowanie decyzji oraz wyrażenie woli w okresie, w którym doszło do podpisania przez osobę pokrzywdzoną umowy darowizny, a więc osoba nie mogła samodzielnie w sposób świadomy zadecydować o zawarciu tej umowy darowizny.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#ArkadiuszMyrcha">Śledztwo prowadzone przez Prokuraturę Okręgową w Krakowie znajduje się już w tym momencie w fazie ad personam. Przypomnę, jest to już kolejna faza po fazie ad rem, w której to bada się, czy mogło dojść do popełnienia przestępstwa. Faza ad personam to już jest faza, w której stawia się konkretnym osobom konkretne zarzuty.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#ArkadiuszMyrcha">I tak pan Roman Ł., starosta tarnowski, usłyszał zarzut z art. 231 § 2 Kodeksu karnego i art. 18 § 3 Kodeksu karnego w związku z art 286 § 1 Kodeksu karnego w związku z art. 11 § 2 Kodeksu karnego oraz art 231 § 1 Kodeksu karnego. Mówimy tu o przestępstwie tzw. urzędniczym — przepraszam — i o oszustwie. Zarzuty słyszała także pani Anna G., dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Tarnowie, pan Grzegorz G., wójt gminy Szerzyny oraz Wojciech W., notariusz, o którym wspomniałem wcześniej. Żaden z podejrzanych nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów. Pierwszy termin śledztwa upływa w dniu 29 lutego 2024 r. i z informacji uzyskanych z jednostki prokuratury wiemy, że planowane jest przedłużenie na kolejne 3 miesiące, w szczególności z uwagi na oczekiwanie na opracowanie przez biegłych badających autentyczność zabezpieczonych w toku postępowania przygotowawczego dokumentów. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Marka Sowę.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MarekSowa">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Sprawa jest bulwersująca. Nie będziemy oczywiście tutaj w żadnej mierze ferować wyroków czy przesądzać sprawy, natomiast ona w Małopolsce jest przedmiotem dużej debaty publicznej, bo dotyczy bardzo prominentnych działaczy Prawa i Sprawiedliwości w Małopolsce. Zarówno pan starosta jest działaczem PiS, jednym z liderów PiS-u w powiecie tarnowskim, jak i pani dyrektor powiatowego centrum pomocy rodzinie. To kandydatka PiS-u w ostatnich wyborach parlamentarnych, typowana była do niedawna na kandydatkę do Sejmiku Województwa Małopolskiego. To samo dotyczy pana wójta gminy Szerzyny, czołowego działacza Zjednoczonej Prawicy. A z drugiej trony mamy taką gigantyczną narrację. Przytoczę tylko fragment tego, co mówią osoby bezpośrednio związane z tymi politykami: To jest zemsta polityczna. Nie mogę, nie wolno mi ujawniać prawdy, by bronić męża. To zaplanowana polityka, by PiS odsunąć w Małopolsce od władzy.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#MarekSowa">Szanowni Państwo! Dlatego nam zależy, żeby ta sprawa była bardzo wyraźnie powiedziana. Czy będzie np. wystąpienie o przedłużenie aresztu? Bo wiemy, że wczoraj zażalenie pana starosty było uchylone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#MarekSowa">Bardzo proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#ArkadiuszMyrcha">Dziękuję bardzo, panie pośle, za te pytania.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#ArkadiuszMyrcha">Ciężko mi przewidywać kolejne decyzje i kolejne wnioski ze strony prokuratora prowadzącego postępowanie. Widać przede wszystkim, że sprawa jest rozwojowa, skoro będzie pojawiał się wniosek o przedłużenie śledztwa. Trwa sporządzanie przez biegłych opinii co do przedłużenia ewentualnie zastosowanego środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania. Oczywiście to musi być autonomiczna decyzja prokuratora, następnie potwierdzona przez sąd. Mamy świadomość, że to jest najdalej idący i najbardziej radykalny środek zapobiegawczy, zwłaszcza że w stosunku do pozostałych osób zastosowano środki nieizolacyjne. Najważniejsze, żeby ta sprawa tak naprawdę toczyła się w oderwaniu od bieżącej sytuacji politycznej. Mówimy tu o sytuacji, kiedy pokrzywdzona została osoba, która nie mogła kierować własnym postępowaniem i której sytuacja życiowa została wykorzystana w celu uzyskania korzyści majątkowej o znacznej wartości. Tak więc najważniejsze, żeby, mówię, ta sprawa toczyła się swoim biegiem bez jakiegokolwiek politycznego tła, bo tu przede wszystkim trzeba zadbać o ochronę tych osób najsłabszych. Mam nadzieję, że ta sprawa niezwłocznie będzie miała swój finał w sądzie i sąd będzie mógł już ocenić zgromadzony w tej sprawie materiał dowodowy.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#ArkadiuszMyrcha">Jeżeli są jeszcze jakieś pytania, to jest z nami również pani prokurator z Prokuratury Krajowej, która w razie czego też jest do państwa dyspozycji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ale to już poza tym trybem.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Poseł Ewa Szymanowska, Polska 2050 — Trzecia Droga, zada pytanie w sprawie wypłacania świadczenia chorobowego przez ZUS od pierwszego dnia choroby pracownika. Pytanie to jest skierowane do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej, a odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pan minister Sebastian Gajewski.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Trzeba tam może kartę włożyć i nacisnąć.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#komentarz">(Poseł Ewa Szymanowska: Jest karta i jest zielona.)</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobra.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Guzik.)</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Guzik może jakiś? Może obok?</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Możemy też zaprosić na mównicę.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Może na mównicę panią poseł zaproszę?</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#komentarz">(Poseł Ewa Szymanowska: Chyba tak.)</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę się nie spieszyć, zdążymy na pewno, nie rozwiązujemy dzisiaj Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#EwaSzymanowska">Dziękuję, panie marszałku, za wyrozumiałość.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#EwaSzymanowska">W imieniu Klubu Parlamentarnego Polska 2050 — Trzecia Droga chciałabym zapytać ministra rodziny, pracy i polityki społecznej, kiedy rozpoczną się prace nad zmianami zmierzającymi do tego, by Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacał zasiłek chorobowy od pierwszego dnia choroby pracownika, a nie, jak ma to miejsce obecnie, po 33 dniach. Jako Polska 2050 bardzo prosimy o pilne zajęcie się tą sprawą. Jest to ważny krok do odciążenia pracodawców od kosztów zatrudnienia, w tym kosztów nieobecności pracownika w pracy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan minister Sebastian Gajewski.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#SebastianGajewski">Szanowny Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! W pkt 12 umowy koalicyjnej, która stanowi fundament programu rządu koalicji 15 października, wszyscy partnerzy koalicyjni zobowiązali się do wprowadzenia zasady, że chorobowe pracownika już od pierwszego dnia będzie płacone z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ponieważ w ocenie środowisk politycznych, które tworzą koalicję 15 października, wzrost kosztów prowadzenia działalności gospodarczej w ostatnich latach powinien być zatrzymany. Rzeczywiście obecnie koszty absencji chorobowej pracowników po stronie pracodawców są dość istotne i rosną z roku na rok, w 2023 r. wyniosły ponad 11 mld zł. I tu warto podkreślić: te koszty rosną, mimo że liczba dni, za które pracodawcy wypłacają wynagrodzenia chorobowe, w ostatnich latach globalnie spada.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#SebastianGajewski">Reforma ta ma dla rządu — podobnie jak wszystkie zobowiązania zaciągnięte wprost w umowie koalicyjnej — kluczowy charakter i jest jednym z priorytetów w obszarze zabezpieczenia społecznego. Z tego powodu Rada Ministrów już na posiedzeniu 9 stycznia tego roku rozpatrzyła informację ministra rodziny, pracy i polityki społecznej o kierunku prac legislacyjnych wdrażających opłacanie przez ZUS zasiłku chorobowego dla pracowników od pierwszego dnia nieobecności. Nie muszę mówić, że jeśli jakaś reforma jest przedmiotem obrad Rady Ministrów 3 tygodnie po wyborze i powołaniu rządu, to prace nad nią ruszyły bezpośrednio w pierwszych dniach urzędowania ministra rodziny, pracy i polityki społecznej. Zadeklarowana w pkt 12 umowy koalicyjnej reforma ubezpieczenia chorobowego pracowników sprowadza się do zmiany rozkładu ryzyka socjalnego związanego z czasową niezdolnością pracownika do pracy z powodu choroby między pracodawcą a Funduszem Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#SebastianGajewski">W obecnym stanie prawnym, tak jak wskazała pani posłanka Ewa Tomaszewska, za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną trwającej łącznie do 33 dni w roku w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który kończył 50. rok życia — łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego, pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia za pracę, a dopiero począwszy od 34. dnia lub odpowiednio 15. dnia tej czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby w roku kalendarzowym pracownik nabywa prawo do zasiłku chorobowego, który jest wypłacany ze środków zgromadzonych w funduszu chorobowym stanowiącym część Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Środki te, co należy podkreślić, pochodzą w całości ze składek pracowników, ponieważ pracodawcy nie opłacają ani w całości, ani w części składki chorobowej za pracowników.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#SebastianGajewski">Reforma, o której rozmawiamy, nie może sprowadzać się jednak wyłącznie do prostej zmiany kilku przepisów Kodeksu pracy, przepisów dotyczących wynagrodzenia chorobowego i przepisów ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Jest to zmiana o charakterze systemowym, z którą wiążą się doniosłe skutki prawne, ekonomiczne i społeczne. Musimy zdawać sobie sprawę, że reforma ta będzie wiązała się ze wzrostem wydatków po stronie Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w tym funduszu chorobowego, który obecnie pozostaje funduszem deficytowym, a jego aktualna wydolność wynosi siedemdziesiąt kilka procent. Nie jest to więc reforma obojętna dla finansów publicznych, dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ale pośrednio także dla budżetu państwa, z którego finansowany jest deficyt za pomocą dotacji, która jest udzielana co roku do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ten stan rzeczy wymaga przeprowadzenia bardzo dokładnych analiz skutków finansowych zaproponowanego rozwiązania w różnych wariantach i my obecnie takie analizy razem z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, któremu też dziękuję przy tej okazji za zaangażowanie w ten projekt, prowadzimy na bieżąco.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#SebastianGajewski">Wprowadzenie w życie tej reformy musi także wiązać się z szeregiem towarzyszących zmian w obowiązujących przepisach prawa, tak aby zapewnić pełną realizację celów tej reformy przy jednoczesnym wyeliminowaniu ryzyk, które wiążą się z jej wprowadzeniem, jak choćby wzrost nieuzasadnionej absencji chorobowej czy zjawisko wypychania pracowników na zwolnienie lekarskie, aby zoptymalizować koszty działalności. Nie zakładam, że to będą zjawiska powszechne, ale musimy się z nimi liczyć. Z tego powodu, pracując nad tą reformą, jednocześnie prowadzimy prace nad reformą orzecznictwa lekarskiego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, zmianami w przepisach dotyczących kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich, a ponadto rozważamy zmiany w przepisach proceduralnych dotyczących ustalania prawa do zasiłku chorobowego i rozkładu obowiązków w tym zakresie między Zakład Ubezpieczeń Społecznych i płatników składek. Badamy możliwość odciążenia płatników składek od obowiązków związanych z ustalaniem prawa do zasiłku chorobowego i jego wypłaty. To z kolei pociąga za sobą konieczność prowadzenia analiz o charakterze organizacyjnym, kadrowym, technicznym, informatycznym, bo to dotyczy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#SebastianGajewski">Tak ważna reforma ubezpieczenia chorobowego, które — co należy podkreślić — finansowane jest wyłącznie ze środków ubezpieczonych pracowników, musi także odbywać się w duchu dialogu społecznego. Dotyczy ona bowiem nie tylko sytuacji prawnej i ekonomicznej przedsiębiorców, pracodawców, ale także sposobu gospodarowania środkami, które pochodzą od pracowników. Z tego powodu jako Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej widzimy pole do aktywnego udziału wszystkich partnerów społecznych, zarówno strony pracodawców, jak i strony pracowników, w konsultowaniu i opiniowaniu tego projektu. Konieczność przeprowadzenia analiz, o których wspominałem — to się toczy. Ja też jestem na bieżąco w kontakcie z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych w tej materii. Potrzeba wypracowania zmian w przepisach prawa, które muszą towarzyszyć reformie ubezpieczenia chorobowego, wreszcie potrzeba prowadzenia tej reformy w duchu dialogu społecznego — one wyznaczają horyzont czasowy przygotowania, zaprezentowania i wejścia w życie tej reformy. My nad nią pracujemy, a o postępach w tych pracach będziemy panie posłanki i panów posłów na bieżąco informować zarówno na tej sali, jak i — zakładam — na posiedzeniach Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy będzie pytanie dodatkowe?</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#komentarz">(Poseł Ewa Szymanowska: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobra.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękujemy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Tadeusz Samborski i Jarosław Rzepa zadadzą pytanie w sprawie ochrony zabytków w Polsce. Pytanie kierowane jest do ministra kultury i dziedzictwa narodowego, a odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego pani minister Bożena Żelazowska.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Tadeusz Samborski.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Samborski: Można z mównicy?)</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Słucham?</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Samborski: Z mównicy można?)</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ale mównica jest… Ona jest specjalnie zbudowana m.in. dla pana posła.</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#TadeuszSamborski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nikogo nie trzeba przekonywać, jak ważne dla nas, dla naszego narodu są zabytki, jako że przez nasz kraj przewalały się burze dziejowe. Wiele zniszczono, dlatego też to, co ocalało, wymaga szczególnej troski i opieki. Jestem przekonany, że akurat pani minister Bożena Żelazowska, która będzie odpowiadała na te pytania w imieniu resortu, która przez wiele lat w samorządach i w komisji kultury zajmowała się tymi zagadnieniami, sprosta oczekiwaniom i zadaniom, które stoją przed ministerstwem w tym obszarze działalności.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#TadeuszSamborski">Żeby mówić o zadaniach i szansach na ich zrealizowanie, trzeba uświadomić sobie, jaki jest punkt wyjścia, jakie są możliwości finansowe i organizacyjne. W tym kontekście pragnę zapytać: Jakie są środki finansowe przeznaczone na ochronę zabytków, na rewaloryzację, na opiekę nad nimi w porównaniu np. do minionych lat? Również pragnę zapytać: Jaka część tych środków pochodzi z budżetu państwa, a jaka część z funduszy europejskich? Pragnę także zapytać: Jaka jest geografia priorytetów — regionalna, wojewódzka? Chodzi o to, jak one są kierowane, do których ośrodków. Jaka jest mniej więcej dysproporcja czy może jakie są proporcje? To jest kolejne pytanie. Pragnę też zapytać o tych właścicieli prywatnych, znamy takie przykłady, którzy bardzo ofiarnie działają, którzy mają prywatne obiekty, np. zamek piastowski w Prochowicach czy pałac w Warmątowicach Sienkiewiczowskich, i widać ze strony tych właścicieli wielkie zaangażowanie własnych środków. Czy mogą oni liczyć na wsparcie ze strony ministerstwa? I ostatnie pytanie. Pragnę zapytać panią minister, czy zabytki na Kresach Wschodnich będą wspierane finansowo. Zwłaszcza mam na uwadze rzymską katedrę we Lwowie, a starania o środki podjął abp. Mieczysław Mokrzycki. Ta katedra zajmuje ważne miejsce w dziejach naszego narodu i jest godna wsparcia. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie. Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, zapraszam uprzejmie panią minister.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">A na pana posła przyjdzie czas, tak jak na każdego posła bądź posłankę.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Rzepa: Taka nasza rzeczywistość.)</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#BożenaŻelazowska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Państwo Ministrowie! Bardzo dziękuję państwu za te pytania i za zainteresowanie tematem dotyczącym konserwacji i ochrony zabytków. Im więcej będziemy mówić o tych problemach, im większe zainteresowanie będziemy kierować na temat ochrony zabytków, tym lepiej, tym bardziej będziemy uwrażliwiać w ogóle politykę w tym zakresie. Mam nadzieję, że to wpłynie również na budżet i pozwoli na ratowanie zabytków w szerszym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#BożenaŻelazowska">Otóż, odpowiadając na pytanie pana posła, chcę przekazać, myślę, bardzo dobrą informację: kwota dotacji przeznaczonych w tym roku na ochronę zabytków w budżecie w programie ministra kultury i dziedzictwa narodowego to kwota 201 625 tys., z czego 200 mln zostanie literalnie przeznaczone na konkurs, którego rozstrzygnięcia będziemy mogli się spodziewać już za jakieś najdalej 2 tygodnie. Teraz trwają prace nad wnioskami, które wpłynęły zgodnie z procedurą do ministerstwa do końca listopada ub.r. Trwają prace w zespołach. Myślę, że w najbliższych 2 tygodniach będzie już werdykt w sprawie tego konkursu. Pan poseł zapytał, czy są inne źródła. Otóż niedawno, dosłownie 2 lata temu, powstał tzw. Narodowy Fundusz Ochrony Zabytków. To jest bardzo mały fundusz. Nie wiem nawet, czy on właściwie spełnia swoje zadanie. Temu się oczywiście przyjrzymy. W tym roku ta kwota to jest 840 tys., co stanowi co prawda wzrost o 140 tys. w stosunku do planu z ustawy budżetowej na rok 2023, ale jest to i tak kropla w morzu.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#BożenaŻelazowska">Natomiast mam dobrą informację, bo w ramach właśnie środków unijnych, panie pośle, jest dodatkowa kwota na ten czas do 2027 r. Jest to wzrost w ogóle środków na kulturę o 600 mln euro. To nie jest tylko kwota przeznaczona na zabytki, ale zechcemy właśnie z tej puli dużą część przeznaczyć na remont i konserwację zabytków. Tutaj też chcemy wyznaczyć programy w tym zakresie. Jak najbardziej zabytki, które są w rękach prywatnych właścicieli, również mogą liczyć na dofinansowanie. Tak się też dzieje dotychczas i zechcemy na ten cel przeznaczyć większą kwotę.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#BożenaŻelazowska">Jeżeli chodzi o zabytki na Kresach Wschodnich, to proszę mi wierzyć, że od zawsze leżą nam na sercu. Jestem po długich rozmowach z księdzem biskupem z katedry lwowskiej. Tak że niemalże każdy zabytek traktujemy bardzo osobiście, chociaż wiemy, że jest ich w Polsce i na Kresach Wschodnich do konserwacji, do ratowania bardzo wiele. Tak że jeszcze chętnie odpowiem na pytanie pana posła. Na razie bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, następne pytanie, pan poseł Jarosław Rzepa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#JarosławRzepa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#JarosławRzepa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Chciałbym zapytać o budżety wojewódzkich konserwatorów. Niestety, szanowni państwo, przez ostatnie 8 lat poprzednia ekipa nie miała hojnej ręki do tych budżetów. Te budżety w wielu przypadkach były bardzo skromne. Posłużę się moim przykładem z Pomorza Zachodniego: niecałe 1,5 mln na całe województwo na cały rok. Szanowni państwo, wymagania — ogromne, oczekiwania — ogromne wobec właścicieli zabytków, a nawet możliwość wsparcia przez wojewódzkich konserwatorów — totalnie minimalna. Pani minister, chciałem zapytać, czy tutaj będziemy mieli jakąkolwiek zmianę. Bo widzę, co robią np. samorządy województw, ile przeznaczają pieniędzy na ratowanie zabytków na terenie swojego województwa, natomiast wojewódzcy konserwatorzy tak naprawdę nie mają w czym im dopomóc, a oczekują bardzo dużo. Również bardzo proszę, pani minister… Pomorze Zachodnie to też Polska, a nie opcja niemiecka, tak jak mówiliście państwo z Prawa i Sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pomorze Zachodnie to też na pewno Polska.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#BożenaŻelazowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#BożenaŻelazowska">Panie Marszałku! Panie Pośle! Ochrona zabytków to także działania przypisane administracji publicznej, w której kluczową rolę pełnią organy ochrony zabytków. Ministerstwo przygotowuje również program w ramach priorytetu siódmego, tzw. pomocy technicznej funduszy europejskich na infrastrukturę, klimat, środowisko, dzięki któremu wsparciem zostanie objętych m.in. 16 wojewódzkich konserwatorów zabytków. Projekt ten stanowić będzie kontynuację zakończonego w grudniu 2023 r. pilotażowego projektu: Plan działań konserwatorów zabytków na lata 2021–2023, finansowanego z udziałem środków Unii Europejskiej w ramach osi priorytetowej: pomoc techniczna programu operacyjnego „Infrastruktura i środowisko na lata 2014–2020”, w którym wsparciem objęto wówczas generalnego konserwatora zabytków i pięciu wojewódzkich konserwatorów zabytków. Chcę wyjaśnić państwu, że właściwie wtedy też chciano objąć tym 16 delegatur konserwatorów zabytków, niestety nie ze wszystkich województw konserwatorzy po prostu odpowiedzieli pozytywnie na ten program. W tym roku już za tydzień spotkamy się z wojewódzkimi konserwatorami zabytków, którym zaproponujemy, aby właśnie z większą atencją i z większą chęcią zechcieli przyłączyć się do tych programów, bo to również będzie finansowane ze środków unijnych i te pieniądze pozwolą wzmocnić urzędy konserwatorskie w 16 województwach. Będą to środki przeznaczone na doposażenie biur konserwatorskich, ale również na wzrost płacy konserwatorów. Natomiast z tych pieniędzy, o których mówiłam wcześniej, z dodatkowych środków unijnych, środki będą mogły być przeznaczone na konserwację zabytków. Tak że to planujemy już w tym roku i liczę tutaj na większą otwartość ze strony konserwatorów zabytków we wszystkich województwach i w zachodniopomorskim również, panie pośle. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo serdecznie dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, chciałem przywitać przedstawicieli Stowarzyszenia Filmowców Polskich oraz…</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">…Ale zaraz, to nie wszystko. Oraz sekcji młodych Stowarzyszenia Filmowców Polskich.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ale zaraz, to nie wszystko. Oraz przedstawicieli Związku Zawodowego Aktorów Polskich.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">I oczywiście wszystkich obecnych na sali.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, a to zwiastuje, że posłanki Daria Gosek-Popiołek i Dorota Olko z klubu parlamentarnego Lewica zadadzą pytanie w sprawie prac nad nowelizacją ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a w szczególności zabezpieczenia praw twórców poprzez stworzenie instrumentów prawnych, które umożliwiłyby twórcom egzekwowanie tantiem za eksploatację ich utworów m.in. w serwisach streamingowych, zgodnie z unijną dyrektywą 2019/790 w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym, tzw. dyrektywą DSM.</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Udało mi się, dobra.</u>
          <u xml:id="u-36.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-36.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">To pytanie jest skierowane do ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Na to pytanie odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego pani ministra Joanna Scheuring-Wielgus.</u>
          <u xml:id="u-36.13" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę o oklaski.</u>
          <u xml:id="u-36.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-36.15" who="#WłodzimierzCzarzasty">No dobrze.</u>
          <u xml:id="u-36.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-36.17" who="#WłodzimierzCzarzasty">Witam panią minister.</u>
          <u xml:id="u-36.18" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, posłanka Daria Gosek-Popiołek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#DariaGosekPopiołek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Szanowni Państwo! Rozmawiamy dzisiaj nie tylko o kilku zapisach w ustawie o prawie autorskim, ale o sytuacji i pozycji filmowców w Polsce, polskiej kulturze, interesach platform streamingowych, o interesach polskich twórców i twórczyń. Przy okazji implementacji unijnej dyrektywy o prawie autorskim, wzorem takich krajów jak Belgia, Słowenia czy Litwa, państwo polskie mogło stworzyć mechanizmy prawne, dzięki którym twórcy i twórczynie, filmowcy mogli uzyskać tantiemy od takich gigantów jak platformy streamingowe i VOD. Stało się jednak inaczej. Z projektu została usunięta tantiemizacja na rzecz wykonawców muzycznych w Internecie i została usunięta tantiemizacja na rzecz współtwórców utworów audiowizualnych w Internecie.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#DariaGosekPopiołek">Mamy więc do czynienia sytuacją, w której polscy twórcy tracą. Ich twórczość generuje zyski międzynarodowych korporacji, ale nawet ułamek z tych zysków do nich nie wraca. ZAPA przywołuje dane jednej z platform. W pierwszej połowie 2023 r. polskie filmy i seriale były oglądane na tej jednej platformie przez 544 mln godzin. Ile zarobili na tym polscy twórcy? Nic.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Zero.)</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#DariaGosekPopiołek">A jakie są przychody platform streamingowych w Polsce? Ponad 2,5 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#DariaGosekPopiołek">Twórcy wobec tego nie mają pieniędzy na kolejne projekty, nie mają środków na życie. Szczególnie trudna jest sytuacja młodych twórców, bo to właśnie oni przede wszystkim tworzą treści na platformy streamingowe i potrzebują wsparcia w tej bardzo nierównej walce.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#DariaGosekPopiołek">Oczywiście tracimy też my, widzowie, bo nie otrzymujemy adekwatnych, wartościowych produkcji.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#DariaGosekPopiołek">Zatem w imieniu środowiska twórców chciałabym zapytać o to, dlaczego te zapisy nie znalazły się w nowelizacji, i o dalsze działania, które podejmie ministerstwo w celu wsparcia polskich twórców w tej bardzo nierównej walce o godne płace i po prostu o udział w zyskach międzynarodowych korporacji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią ministrę Joannę Scheuring-Wielgus.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#JoannaScheuringWielgus">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Nawet nie wiem, od czego zacząć, ale mentalnie i sercem siedzę tam razem z wami w tych ławach na górze na audiencji.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#JoannaScheuringWielgus">Natomiast dzisiaj tutaj przedstawiam informację ministra kultury i dziedzictwa narodowego i nasze wspólne stanowisko, aczkolwiek też wyrażę swoje własne stanowisko jako ministry z nadania Lewicy. Uzupełniam pytanie pani poseł: usunięcie, o którym pani mówiła, to nie było usunięcie z dyrektywy, tylko usunięcie z ustawy, chciałam to tutaj wyszczególnić.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#JoannaScheuringWielgus">Priorytetem nas wszystkich w ministerstwie, bez wyjątku, z jakiej jesteśmy opcji politycznej, jest jak najszybsze wprowadzenie tej dyrektywy z bardzo prostego powodu: lada moment będzie wyrok TSUE, Komisji Europejskiej, nakładający na Polskę olbrzymie kary za to, że ta dyrektywa nie została wprowadzona w 2019 r., jak to było w innych krajach w Europie. Kary są olbrzymie. Wyrok będzie pod koniec marca i te kary, niezależnie od tego, czy tę dyrektywę wprowadzimy, czy nie, to będzie ok. 33 mln zł. Te pieniądze mogłyby być wydane na coś zupełnie innego, ale przez to, że były zaniedbania PiS-u, niestety te kary i tak na nas spłyną. Dlatego musimy jak najszybciej wprowadzić tę dyrektywę. Nie chcę powiedzieć: jeden do jednego, ale dokładnie tak, jak wprowadziło to większość krajów w Europie. Bo rzeczywiście są kraje w Europie, które wprowadziły tę dyrektywę z tantiemami. Nie mam teraz tutaj, nie mogę teraz znaleźć… A, Niemcy, Szwecja i Dania wprowadziły to z tantiemami. Nie. Belgia, Słowenia i Włochy wprowadziły z tantiemami, a reszta krajów tego nie wprowadziła, tylko wprowadziła tę dyrektywę jeden do jednego.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#JoannaScheuringWielgus">Ta dyrektywa nie dotyczy tylko i wyłącznie filmowców, to też chciałabym powiedzieć, bo ta dyrektywa generalnie dotyczy wszystkich twórców niezależnie od tego, jakie dzieło wykonują. Dotyczy również pisarzy, aktorów, dziennikarzy i ważne jest, aby ją wprowadzić w tej w tej postaci, w jakiej jest.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#JoannaScheuringWielgus">I teraz chciałabym też zwrócić uwagę na bardzo ważne rzeczy, o których nie mówimy w tej debacie, ponieważ w ogóle przez ostatnie 8 lat nie było żadnej debaty na temat pomocy dla artystów i dla twórców. Nie mówimy o tym, że ta dyrektywa daje twórcom i wykonawcom uprawnienia pozwalające oszacować, ile, w jakim czasie, w jaki sposób były używane ich utwory. Daje możliwość twórcom do tego, aby od wszystkich miejsc, w których ich utwory są wykorzystywane, żądać np. większego wynagrodzenia, które np. nie było uwzględnione na początku zawarcia umowy. Zapewnia również ochronę wydawców prasy i dziennikarzy. Mówiąc zupełnie najprościej, jeżeli szukamy w Google jakiejś informacji na dany temat, to teraz jest tak, że twórca nie ma żadnej możliwości odzyskania pieniędzy za to dzieło, które jest pokazywane np. w Google. Dzięki tej dyrektywie Google będzie musiał za to zapłacić. O tym mówi ta dyrektywa.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#JoannaScheuringWielgus">Ta dyrektywa mówi również o tym, że np. nauczyciele — i to jest akurat tzw. wyjątek — będą mogli bezpłatnie korzystać z treści, które są w Internecie. Jest jeszcze taka jedna bardzo ważna informacja. Wszystkie treści, które umieścimy na YouTube czy na Facebooku, np. u siebie… Gdybym ja np. umieściła na Facebooku jakiś utwór muzyczny jakiejkolwiek grupy czy jakiegokolwiek twórcy, to Facebook będzie musiał temu twórcy za to zapłacić. I o tym m.in. mówi ta dyrektywa.</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#JoannaScheuringWielgus">W tej dyrektywie jest ok. 22 artykułów. Rzeczywiście nie ma w niej, w tym projekcie informacji na temat tantiem za usługi streamingowe i powiem teraz dlaczego. Dlatego że de facto nigdy — i naprawdę sprawdziłam to rzetelnie — nie było w Sejmie, przynajmniej od 2019 r., kiedy ta dyrektywa weszła w innych krajach, żadnej rzetelnej debaty na temat tantiem. Nigdy tego nie było i nigdy nie było to przeprowadzone. My w ministerstwie uważamy, że twórczość artystów i w ogóle wspieranie naszych polskich twórców nie może być sprowadzane tylko i wyłącznie do tantiem. Musimy rozmawiać również o reinwestycjach. Np. jeżeli jakaś platforma zarabia grube miliony, to powinna przekazywać np. 5–10% na polskie produkcje.</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#JoannaScheuringWielgus">Musimy rozmawiać również o nowych systemach finansowania, o ulgach podatkowych i oczywiście o opłacie reprograficznej. Zwrócę uwagę na to, że przez 8 lat zmiany te — mimo tego, że były zaproponowane już 9 lat temu — nie zostały wprowadzone. Z tym też jest problem. Więc jak mówimy w ogóle o wsparciu twórców, to uważamy, że powinniśmy mówić o tym bardzo szeroko. Całą tę naszą robotę 2-miesięczną w ministerstwie rozpisaliśmy na dwa akty. Wprowadzamy tę dyrektywę, czyli ponad 22 artykuły, które zostały wprowadzone w większości państw europejskich. Wprowadzamy, ukrócamy kary, które chce na nas narzucić Komisja Europejska. To są milionowe kary. Tak jak powiedziałam, ok. 33 mln plus później dzienne kary, jeżeli tego nie zrobimy. W drugim kroku chcemy wprowadzić te tantiemy, o których tutaj rozmawiamy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią posłankę Dorotę Olko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#DorotaOlko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Ministro! Dziękujemy za odpowiedzi. Cieszymy się, że ministerstwo planuje prace nad tantiemami. Liczymy, że wydarzy się to jak najszybciej. Tu chciałam dopytać, o jakiej perspektywie czasowej państwo myślą, bo każdy dzień zwłoki to jest pozbawianie twórców dochodów, które dzisiaj otrzymują np. za udostępnianie ich dzieł we Francji, gdzie system tantiem przewiduje 5-procentowe tantiemy, a nie 1,5%, tak jak domagają się tu, w Polsce. We Francji, w Hiszpanii, we Włoszech, w Estonii ten system obowiązywał już przed tą dyrektywą, a trzy kraje, czyli Belgia, Słowenia i Litwa, wprowadziły, zaimplementowały tantiemy w wyniku dyrektywy. Nie możemy liczyć, że wielkie korporacje cyfrowe z własnej woli będą wprowadzały systemy wynagradzające artystów.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#DorotaOlko">I jeszcze jedna rzecz. Podkreślają państwo, że trzeba mówić o całościowej strategii, o innych rozwiązaniach, ale tantiemy są tu podstawą, bo już teraz mamy duży rynek VOD w Polsce. Np. najwięksi giganci produkują tu tyle, co w Hiszpanii, a w Hiszpanii tantiemy obowiązują. Więc chciałam dopytać, o jakiej perspektywie czasowej mowa?</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani ministro.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#JoannaScheuringWielgus">Dziękuję za to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#JoannaScheuringWielgus">Jeżeli chodzi o Francję, to rzeczywiście tak jest, ale to nie jest zrobione ustawą przez rząd, tylko wynegocjowały to francuskie związki zawodowe. U nas związki zawodowe nie wynegocjowały tego, więc tak? propos Francji rzeczywiście tak jest, ale to zrobiły związki zawodowe. To jest odpowiedź na to pytanie. Natomiast kiedy? Jak najszybciej. Jako osoba z koalicji rządzącej, przedstawicielka w ministerstwie kultury z ramienia Lewicy, naprawdę zrobię wszystko, żeby to było procedowane jak najszybciej. Po 2 miesiącach pracy w ministerstwie mogę powiedzieć, że będę trzymała rękę na pulsie. Zrobię wszystko, żeby to się wydarzyło. Tak jak powiedziałam na samym początku, jestem razem z wami.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale dlaczego zostało wykreślone?)</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#JoannaScheuringWielgus">Zostało wykreślone z ustawy Prawa i Sprawiedliwości, a nie z dyrektywy, bo w dyrektywie nie ma takich konkretnych przepisów. Powtórzę jeszcze raz, ta dyrektywa jest wprowadzana 1 do 1. 1 do 1 — tak jak w innych krajach. Być może ktoś wprowadził zamieszanie informacyjne w tej kwestii. W tej dyrektywie, która została wprowadzona we wszystkich możliwych krajach, nie ma informacji 1 do 1 o tantiemach. Wprowadziły to, jak powiedziałam na początku, Niemcy, Szwecja i Dania, a Francja wynegocjowała. Dla swoich artystów wynegocjowały to związki zawodowe, a nie państwo.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#JoannaScheuringWielgus">Na zakończenie powtórzę jeszcze raz, że zrobię wszystko, żeby to zostało wprowadzone. Po to jestem w ministerstwie z ramienia Lewicy — Lewica zadaje to pytanie — żeby to się po prostu wydarzyło w drugim kroku.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#komentarz">(Głos z sali: W 2049 r.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Grzegorz Płaczek oraz Krzysztof Mulawa z Klubu Poselskiego Konfederacja zadadzą pytanie w sprawie zmian w programie nauczania, zmian w kanonie lektur oraz zakazu zadawania prac domowych w klasach I-III. Pytanie to kierowane jest do ministra edukacji, w którego imieniu odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej pani minister Katarzyna Lubnauer.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Grzegorza Płaczka o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Poddaliście państwo pod konsultacje zmiany w podstawie programowej. Te zmiany będą dotyczyć naszych dzieci, ale również młodzieży, która uczy się każdego dnia w liceach i technikach. Po analizie zmian tylko w przypadku dwóch przedmiotów takich jak historia i język polski wydaje się, że idea państwowości, idea katolickiej Polski ma odejść w zapomnienie. Zanim, korzystając z przyznanego mi czasu, zadam konkretne pytanie, podam kilka przykładów.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Jeśli chodzi o historię na poziomie rozszerzonym, państwo chcecie wykreślić… Nie chcecie, aby polscy uczniowie poszerzali swoją wiedzę na temat takich osób jak Chodkiewicz czy Jan III Sobieski. Chcecie, aby uczeń uczący się na poziomie rozszerzonym nie mógł i nie potrafił zaprezentować oceny polskiej historiografii, jeśli chodzi o powstanie listopadowego i rolę jego przywódców. Chcecie państwo, żeby uczniowie w ramach nauki na poziomie podstawowym nie poszerzali wiedzy na temat Romualda Traugutta. Chcecie państwo, aby Polacy i polskie dzieci nie uczyły się dostrzegania znaczenia języka, wiary, edukacji dla podtrzymania świadomości narodowej. Chcecie państwo również usunąć taką opcję… nie chcecie, żeby uczeń potrafił ocenić rolę wybitnych postaci w odbudowie niepodległej Polski. Z programu języka polskiego usuwacie państwo lektury obowiązkowe takie jak „Romeo i Julia”, „Hymn do miłości ojczyzny”, „Ludzie, którzy szli”, czyli opowiadanie Tadeusza Borowskiego, który opisuje codzienność obozową w Auschwitz. Nie będę już mówił o tym, że chcecie państwo usunąć również z lekcji biologii możliwość przeprowadzenia doświadczenia, które pokazuje, że w procesie fotosyntezy występuje również dwutlenek węgla.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Pytanie do pani minister jest bardzo konkretne. Szanowna pani minister, kto — z imienia i nazwiska — położył państwu na stół takie patologiczne zmiany? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, zapraszam panią minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#KatarzynaLubnauer">Zacznę od stwierdzenia, że jak widać, edukacja nawet według dotychczasowego kanonu nie pozwoliła panu nabrać umiejętności wyszukiwania informacji. Jeśli chodzi o materiały, z których pan korzysta, to na stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej, tam gdzie są zebrane zmiany w podstawach programowych, pod każdą z nich jest uzasadnienie. Pod każdym uzasadnieniem podane jest dokładne grono ekspertów, którzy przygotowywali podstawy programowe. Jest to całkowicie jawne. Żadne nazwisko nie pozostaje tajne. W związku z tym jeżeli mnie pan pyta, kto przygotował poszczególne zmiany — to są materiały robocze — w podstawach programowych, to wystarczy zajrzeć do tych materiałów, które czytacie. Tam można to przeczytać. Zacznijmy od końca.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#KatarzynaLubnauer">Teraz powiem, czemu to wszystko służy. Proszę państwa, w momencie, w którym nastąpiła zmiana systemu edukacji związana z likwidacją gimnazjów, nastąpiło skomasowanie podstawy programowej. Podstawa programowa, która dotychczas miała być realizowana w przeciągu 9 lat edukacji ogólnej — najpierw w 6-letniej szkole podstawowej, potem w 3-letnim gimnazjum — została skomasowana w ramach 8-letniej szkoły podstawowej. Praktycznie nie doszło do żadnych wykreśleń. W efekcie tego otrzymaliśmy przeładowane podstawy programowe, o których mówią wszyscy nauczyciele, rodzice i uczniowie. Dlatego tak ważne jest, żeby teraz dać nauczycielom możliwość realnego realizowania tego, co byłoby podstawą programową, przez odchudzenie tej podstawy. Chcemy postawić na tzw. wiedzę głęboką, czyli chcemy, żeby nauczyciele mieli realną szansę powtarzać, żeby mogli zatrzymać się na dłużej przy którymś z tematów, żeby mogli pogłębiać zainteresowania uczniów tam, gdzie one rzeczywiście istnieją.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#KatarzynaLubnauer">Większość pojęć, o których państwo mówią, nie znika z podstawy programowej. Zmieniamy to, co dawno przestało być podstawą programową — za naszych poprzedników stało się programem nauczania — znowu w podstawę programową. Wierzymy w polskich nauczycieli. Wiemy, że są oni w stanie zarówno rozszerzać, jak i uzupełniać to, co jest napisane hasłowo, co powinno być napisane hasłowo w podstawie programowej. Nie może być tak, że w podstawie programowej wymieniane są poszczególne bitwy czy powstania, że imiennie wymienia się wszystkich bohaterów poszczególnych wydarzeń. To nie jest zadanie podstawy programowej, tylko programu nauczania. To jest zadanie nauczyciela, a nie podstawy programowej.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#KatarzynaLubnauer">Kolejna kwestia. Proszę państwa, do roku 2024, czyli do tego roku… To jest ostatni rok, w którym na egzaminach — zarówno na egzaminie ósmoklasisty, jak i na egzaminie maturalnym — obowiązuje rozwiązanie, które miało charakter po-COVID-owy, czyli popandemiczny, czyli to, że na egzaminie obowiązują zagadnienia egzaminacyjne, a nie podstawa programowa. Od przyszłego roku to właśnie podstawa programowa stanie się tą podstawą, z której będą pochodziły zagadnienia na egzaminie ósmoklasisty i egzaminie maturalnym. W związku z tym jeżeli w tej chwili nie doprowadzilibyśmy do uszczuplenia podstaw programowych, to w przyszłym roku uczniowie klas VIII oraz maturzyści pisaliby maturę i egzamin ósmoklasisty na podstawie rozszerzonych, szerokich podstaw programowych, które są przeładowane.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#KatarzynaLubnauer">Proszę Państwa! Nie ma właściwie środowiska, które nie mówiłoby nam bardzo wyraźnie, że podstawy programowe w szkole są nie do zrealizowana, że realnie rzecz biorąc, liczba zagadnień, które są tam wymienione, jest za duża, żeby zrealizować ją w tym wymiarze godzin lekcyjnych. Przypominam: my nie zmieniamy wymiaru godzin lekcyjnych żadnego przedmiotu. Powiem więcej, podręczniki, które dotychczas obowiązywały, pozostają. My zmieniamy, ograniczamy samą podstawę programową. Nauczyciele będą korzystać z tych samych podręczników i będą mieli tyle samo godzin na realizację każdego z przedmiotów. W związku z tym jeżeli nauczyciel będzie chciał, to będzie rozszerzał zagadnienia na lekcjach historii w jednym kierunku lub w drugim kierunku. To zależy od nauczyciela. Nauczyciel musi zrealizować podstawę programową, a to, czy wypełni ją nazwiskami czy informacjami o bitwach, czy szczegółami, zależy już od niego.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#KatarzynaLubnauer">Mam wrażenie, że niektórzy chyba nie rozumieją, że to nie jest tak, że umysł dziecka jest jak taka wielka biblioteka i cokolwiek do niej powstawiamy, to tam zostanie. Młodzież ma określoną możliwość percepcji i określoną możliwość nauczania się. Nam zależy na tym, żeby pozostała im realna wiedza, a nie tylko na tym, żebyśmy mogli odhaczyć, że to to i to było zrealizowane. Natomiast w tej chwili te wyniki, to, co państwo oglądają, to jeszcze nie jest efekt pracy ministerstwa, to jest na razie efekt pracy ekspertów, 17 zespołów ekspertów, którzy pracują nad 33 podstawami programowymi. To zostało poddane prekonsultacjom. Przyszło do nas ponad 50 tys. różnych uwag, które będą w tej chwili rozważane przez poszczególne zespoły eksperckie. Dopiero…</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#KatarzynaLubnauer">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Powinniście państwo opublikować te…)</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#KatarzynaLubnauer">Opublikowaliśmy podstawy programowe w wersji przygotowanej przez ekspertów i będą potem opublikowane już w wersji przygotowanej przez ministerstwo do kolejnego etapu konsultacji. Tym razem te konsultacje będą trochę dłuższe i będą prowadzone już w oparciu o dokument przygotowany przez ministerstwo, nie tylko przez ekspertów. Eksperci, którzy bardzo poważnie traktują uwagi zgłaszane w czasie prekonsultacji, już powiedzieli, że wiele z nich uwzględnią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Pani minister, pani nie odpowiedziała na moje pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#KatarzynaLubnauer">Które? O autorów? To ma pan na stronie, powiedziałam panu. Niech pan czyta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Krzysztofa Mulawę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#KrzysztofMulawa">Panie Marszałku! Pani Minister! Pani minister, proszę słuchać pytań, bo później mogę nie otrzymać odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#KrzysztofMulawa">Pani Minister! W jakich państwach Europy funkcjonuje odgórny zakaz zadawania prac domowych dla dzieci wieku 8–10 lat? Czy pani minister zna dane oparte na poważnych badaniach, a nie na przekonaniu lewicowych aktywistów, zgodnie z którymi zakaz prac domowych wpłynął pozytywnie na podniesienie poziomu edukacji, rozwój intelektualny dzieci? Przecież tak naprawdę o to nam w edukacji najmłodszych chodzi. Trzecie pytanie: Czy proponowane przez ministerstwo zmiany w zakresie zakazu prac domowych nie wpłyną jeszcze bardziej na rozdźwięk pomiędzy poziomami nauczania w szkołach publicznych i prywatnych? I ostatnie, równie konkretne, pytanie, tak żeby miała pani możliwość odpowiedzenia: W jaki sposób pani minister ma zamiar przeorganizować system edukacji po wprowadzeniu zakazu prac domowych, które były przecież elementem procesu? Czy są przewidziane szkolenia dla wszystkich nauczycieli z nowego systemu edukacyjnego? Czy zostaną wprowadzone zmiany w kształceniu przyszłych pedagogów i nauczycieli związane ze zmianą systemu edukacyjnego? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#KatarzynaLubnauer">Zacznę jeszcze od uzupełnienia odpowiedzi na pytanie pana poprzednika. Na stronie, gdzie znalazł pan nowe podstawy programowe, jest taki duży, zzipowany plik. Przy każdej podstawie programowej jest uzasadnienie. Na końcu każdego uzasadnienia jest lista autorów poszczególnych zmian w podstawach programowych, czyli członków zespołów eksperckich. Jest to jawne od momentu, w którym zostały pokazane wszystkie zmienione podstawy programowe. Zaczynam od tego.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#KatarzynaLubnauer">Kolejna kwestia. Są badania, które pokazały, że prace domowe nie dają zamierzonych efektów. Z badań wynika dość jednoznacznie, że im młodsze dzieci, w tym większym stopniu zakładane efekty nie są osiągane. Starsze dzieci lepiej wykorzystują pod tym względem prace domowe. W OSR powołujemy się na te badania i pan również może się z nimi zapoznać. Ostatnie z nich to m.in. badania organizowane przez Instytut Badań Edukacyjnych, który do roku 2014 był pod kierownictwem chyba pana prof. Dolaty. Zaznaczę dość wyraźnie, że w tej chwili to, co najbardziej różnicuje dzieci, i to też wynika z badań, to jest właśnie obecność prac domowych, dlatego że w dużo większym stopniu korzystają z nich dzieci rodziców zamożnych niż dzieci z rodzin ze środowisk defaworyzowanych.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#KatarzynaLubnauer">Zaznaczę również, że mamy obecnie taką sytuację, że bardzo zmienia się w ogóle rzeczywistość, co ma związek ze sztuczną inteligencją, z wyzwaniami współczesnego świata, tak więc musi się zmieniać również szkoła. Dodam jeszcze: tak, będą materiały metodyczne dla nauczycieli, które będą miały im pomagać w obliczu zmieniających się wyzwań związanych z ograniczeniem prac domowych. Zaznaczmy, że prace domowe będą ograniczone w taki sposób, że w przypadku dzieci z klas 1–3 będzie brak prac pisemnych i praktyczno-technicznych, czyli np. poleceń wykonania tego słynnego domku dla ptaków, który zwykle robili rodzice, nie robiły go dzieci, natomiast w przypadku dzieci z klas 4–8 będzie tylko takie ograniczenie: praca domowa nie będzie obowiązkowa i nie może być oceniana, natomiast jeżeli będzie zadana, to nauczyciel będzie miał obowiązek dać informację zwrotną dotyczącą tego, w jaki sposób dziecko tę pracę domową zrobiło.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#KatarzynaLubnauer">Dodam jeszcze, że ze względu na uwagi, które padały, bo cały czas trwają jeszcze konsultacje, chcemy uszczegółowić, czym jest domowa praca pisemna, tu dodajmy: praktyczno-techniczna, bo chcemy powiedzieć bardzo wyraźnie, że tylko o ten typ prac domowych nam chodzi. Dodamy możliwość zadawania dzieciom z klas 1–3 zadań związanych z tzw. ćwiczeniem małej motoryki, czyli tego — tu chodzi o szlaczki itp. — wszystkiego, co powoduje, że dziecko ćwiczy w domu rękę, tak samo jak w przypadku ćwiczeń logopedycznych, nauki wiersza czy czytania.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Jeszcze potrzebuję informacji, w jakich krajach coś takiego funkcjonuje, pani minister.)</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#KatarzynaLubnauer">My wymieniamy bardzo dokładnie w OSR…</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: W jakich krajach?)</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#KatarzynaLubnauer">…kraje, w których jest to ograniczone, tak jak w Estonii czy we Francji czy innych krajach, w odniesieniu do poszczególnych klas. Najczęściej ograniczenia dotyczą klas 1–3, jest dokładnie wyznaczone, jaki czas ma zająć dziecku praca domowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zanim przejdziemy do następnego punktu, chciałem przywitać wszystkich naszych gości na antresoli, w tym seniorki i seniorów z gminy Karczew. Jesteście państwo zaproszeni przez panią posłankę Kingę Gajewską i pana posła Piotra Kandybę. Ale widzę, że są nie tylko seniorki i seniorzy. Związku z tym witam również przyszłych seniorów i przyszłe seniorki, bo po prostu taka jest kolej rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, następne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panowie posłowie Krzysztof Szczucki oraz Waldemar Andzel z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość zadadzą pytanie w sprawie prekonsultacji dotyczących bulwersujących zmian podstawy programowej kształcenia ogólnego. To pytanie jest skierowane do ministra edukacji. Odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej pani minister Katarzyna Lubnauer.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Krzysztofa Szczuckiego o zadanie pierwszego pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#KrzysztofSzczucki">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To są rzeczywiście bardzo bulwersujące zmiany, które budzą dużo niepokoju wśród obywateli. Podczas różnych spotkań jest to jeden z zasadniczych tematów, budzi to poważną obawę o to, z jakim poziomem wiedzy ogólnej dzieci będą opuszczały szkoły: szkoły podstawowe i szkoły średnie.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#KrzysztofSzczucki">Pani minister mówi o przeładowanych podstawach programowych. Ale czy rozładowywanie tych podstaw musi odbywać się kosztem takich tematów jak chrzest Polski, jak bitwa pod Grunwaldem czy jak rzeź wołyńska? Pani minister mówi o tym, że to są propozycje ekspertów, ale przecież to nie są jacyś tam eksperci, tylko to są eksperci powołani przez ministerstwo edukacji. Publikując ich propozycje na stronie ministerstwa, ministerstwo autoryzuje te uwagi, te propozycje, te projekty. To nie jest tak, że one są dla ministerstwa zupełnie neutralne.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#KrzysztofSzczucki">Kolejne pytania. Od kiedy zespoły eksperckie rozpoczęły prace? W jaki sposób nastąpiło ich powołanie? Jakie są kompetencje osób wybranych do tych zespołów eksperckich? Według jakiego klucza ich dobrano? Kto zdecydował o wyborze tych konkretnych osób? Czy członkowie tych zespołów eksperckich pracowali pod presją? Jakie wytyczne zostały przekazane członkom zespołów eksperckich przez kierownictwo resortu edukacji lub urzędników tegoż resortu? Ile wyniósł łączny koszt dokonania analizy wycinania nowej podstawy programowej? Jakie kolejne koszty są zaplanowane? W końcu proszę o informację, z czego wynika ta nagła potrzeba wprowadzenia zawężonej podstawy programowej.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#KrzysztofSzczucki">Polacy są tym bardzo zaniepokojeni. Naprawdę można mądrze przeprowadzać zmiany bez szkody dla tak ważnych tematów jak te, o których wspomniałem na początku mojego pytania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#KatarzynaLubnauer">Pozwolę sobie nalać wody, bo jak słychać, ledwo mówię.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#KatarzynaLubnauer">Zacznę od tego, że trochę żałuję, że nie ma tutaj z państwem jednego z autorów tego pytania, czyli ministra Czarnka, bo wiele rzeczy mógłby wam wyjaśnić.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#KatarzynaLubnauer">Zacznijmy od tego, że konieczność zmian podstaw programowych widzieli wszyscy, łącznie z poprzednim rządem. Dlatego już 26 października minister Czarnek powołał siedem zespołów, które miały zająć się odchudzaniem podstaw programowych z siedmiu przedmiotów: polski, historia, biologia, matematyka, fizyka i geografia. Chyba wszystkie wymieniłam. Te zespoły składały się w sumie z 25 ekspertów. Ci eksperci kosztowali wtedy 106 tys. zł. W tej chwili rozszerzamy to do 17 zespołów, ponieważ zwiększyliśmy liczbę przedmiotów, które będą podlegały zmianom, o wszystkie przedmioty egzaminacyjne, z których uczniowie są egzaminowani na którymkolwiek poziomie egzaminacyjnym. W związku z tym zamiast 25 mamy 58 ekspertów. Zaznaczę, że mimo to koszt specjalnie nie wzrósł. Eksperci ministra Czarnka, tych 25, kosztowało 106 tys., a tych 58 kosztuje 123 tys.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#KatarzynaLubnauer">W związku z tym zaznaczmy jeszcze jedną rzecz. W przypadku tych siedmiu zespołów część z nich w ogóle nie została zmieniona. To są dokładnie te same zespoły eksperckie, które miał do dyspozycji minister Czarnek. Przyjrzałam się ich pracy i tam, gdzie uznałam, że kierunek zmian jest zadowalający ze względu na to, że naprawdę dochodzi do zawężenia podstawy programowej, zespoły pozostały bez zmian. Tak jest np. z zespołem do geografii czy do biologii, czy do matematyki. W przypadku zespołu do chemii czy do fizyki większość ekspertów to są ci sami eksperci, których powołał minister Czarnek. W przypadku ekspertów z polskiego i z historii, ponieważ tamci eksperci, zamiast odchudzić podstawę programową, zaczęli dokładać treści ideologiczne, zmieniono zespoły ekspertów, ale nawet w tych zespołach przynajmniej po jednym ekspercie jest z tamtych zespołów, żeby zachować pewną ciągłość prac. To jest jedna rzecz.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#KatarzynaLubnauer">Druga rzecz.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę podać przykłady treści ideologicznych.)</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#KatarzynaLubnauer">Proszę pana, powiem w ten sposób. Zadaniem ekspertów było odchudzenie podstaw programowych do 20%. Takie zadanie postawił już poprzednio minister Czarnek. Natomiast te zespoły w ogóle tego nie zrobiły. Chociaż miały postawione to zadanie, zaczęły dopisywać, co jeszcze jest ważne z punktu widzenia wychowania młodego człowieka. W ogóle to, co było podstawą programową, co tak się nazywało, co było dedykowane dla uczniów klas szkoły podstawowej i liceum, niestety bardzo szybko zmieniło się, ponieważ nie pisali tego nauczyciele, tylko bardzo często eksperci powołani np. spośród pracowników IPN, w program nauczania, w zupełnie inny dokument szkolny, który jest zarezerwowany dla nauczycieli. W związku z tym te podstawy programowe nie tylko nie spełniały swojej roli, lecz również były przeładowane szczegółami, które są już do wyboru nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-57.7" who="#KatarzynaLubnauer">Zaznaczę bardzo wyraźnie, ponieważ tu się pojawia mnóstwo fake newsów: nie, nie znika bitwa pod Grunwaldem, ponieważ jeżeli mówimy o wojnach polsko-krzyżackich, trudno mówić o nich bez mówienia o bitwie pod Grunwaldem. Jest też o heroicznych postawach obywateli Polski ratujących Żydów. W związku z tym na pewno pojawią się wszystkie nazwiska: Sendlerowej, Ulmów i wszystkich osób, które ratowały polskich Żydów.</u>
          <u xml:id="u-57.8" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Są skreśleni na czerwono.)</u>
          <u xml:id="u-57.9" who="#KatarzynaLubnauer">Zauważmy jedną rzecz. My na razie dostaliśmy tylko materiały przygotowane przez ekspertów. Nazwiska ekspertów są razem z całymi materiałami w pliku, który jest na stronie, tam gdzie państwo znajdą najpierw zmiany. A potem jest coś takiego jak uzasadnienie. Pod każdym uzasadnieniem jest lista ekspertów, którzy zajmowali się daną podstawą programową. Przed chwilą pokazałam to panu z Konfederacji, zresztą na jego komórce, w którym miejscu to jest, więc musi przyznać, że może to znaleźć. W związku z tym wszystkie nazwiska są jawne. Na razie to są prekonsultacje.</u>
          <u xml:id="u-57.10" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Ale są oceny ekspertów.)</u>
          <u xml:id="u-57.11" who="#KatarzynaLubnauer">Chciałabym powiedzieć jedną rzecz. Państwo sprawowali określone funkcje w rządzie, więc państwo dokładnie wiedzą, że to, co jest w tej chwili na stronie, nie jest nawet projektem rozporządzenia Ministerstwa Edukacji Narodowej, tylko jest plikiem z pracami ekspertów.</u>
          <u xml:id="u-57.12" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Szczucki: Ale to jest strona ministerstwa, pani minister.)</u>
          <u xml:id="u-57.13" who="#KatarzynaLubnauer">Chciałabym powiedzieć bardzo jasno, że w tej chwili skończyły się prekonsultacje, a zaczną się prace ekspertów nad poprawianiem treści. Przez ostatnie 3 dni sporo czasu spędziłam na interaktywnych prekonsultacjach, gdzie nauczyciele mogli bezpośrednio zadawać pytania ekspertom i na wiele pytań otrzymali już odpowiedzi. Mamy kilkadziesiąt tysięcy uwag, które będziemy uwzględniać przy pracach nad projektem rozporządzenia, który dopiero będzie dokumentem ministerstwa mówiącym o tym, jak my widzimy zmiany w podstawie programowej.</u>
          <u xml:id="u-57.14" who="#KatarzynaLubnauer">Zaznaczę, że to za państwa rządów powstało rozwiązanie tymczasowe, które powoduje, że te prace muszą być bardzo szybkie, bo już w przyszłym roku wszystkie egzaminy, zarówno egzaminy ósmoklasisty, jak i egzaminy maturalne będą odbywały się nie na podstawie zagadnień egzaminacyjnych, które obowiązują jedynie do roku 2024, tylko podstaw programowych, czyli tych szerokich materiałów, które przekraczają możliwości uczniów. To zauważyliście również wy i z tego względu rozpoczęliście prace nad odchudzaniem podstaw programowych. W związku z tym, jeżeli pan ma pytanie, dlaczego to było konieczne, to proponuję, żeby w pierwszej kolejności zadał je pan swojemu koledze, czyli ministrowi Czarkowi, który powołał pierwsze siedem zespołów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Waldemar Andzel.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawicielka jednego z najważniejszych resortów w mojej ocenie jest zobligowana do udzielenia odpowiedzi na pytanie odnośnie do zaniżenia, zakłamywania rzeczywistości poprzez wymazywanie z lektur, podręczników szkolnych bezspornych faktów historycznych, podkreślam: bezspornych faktów historycznych. Tak więc, pani ministro, proszę odpowiedzieć: Co takiego nie podoba się pani w tym, że Polska w 966 r. przyjęła chrzest? Jak bardzo to panią mierzi, że chce pani tę datę z młodych umysłów wymazać? Zresztą tak samo jest, jeśli chodzi o bitwę pod Grunwaldem.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#WaldemarAndzel">Drugie pytanie. Skoro w kanonie lektur ma zabraknąć „Pana Tadeusza” i wybitnych, ponadczasowych, często noblowskich dzieł, to proszę powiedzieć, co proponuje pani w zamian. Czy też pani system edukacji obejdzie się bez kanonu lektur? Może wystarczy TikTok i emotikony. Ludzkość od piktogramów zaczęła i na piktogramach skończy w waszym rządzie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#KrzysztofSzczucki">Jeszcze krótko. Ministerstwo płaci tym ekspertom, pani minister, więc ministerstwo ponosi za to odpowiedzialność. To nowi eksperci, jak pani minister mówiła, przez panią, przez państwa powołani, wykreślili chrzest Polski, bitwę pod Grunwaldem i rzeź wołyńską. Na to zgody być nie może.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#KatarzynaLubnauer">Zacznijmy od tego, co już powiedziałam bardzo wyraźnie, że w dalszym ciągu będziemy omawiać na lekcjach historii bitwę pod Grunwaldem, dlatego że jest ona elementem wojny polsko-krzyżackiej, to już wymieniłam bardzo jasno. Jest też bardzo jasna deklaracja pani minister Nowackiej, że nie tylko w ramach zagadnienia, które tam jest, ale również enumeratywnie zostanie wymienione to, że musimy mówić na lekcjach historii o ludobójstwie wołyńskim i to dla nas jest oczywistą oczywistością. Natomiast jeśli chodzi o lektury, proszę też nie powtarzać fake newsów.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: To czemu to wykreśliliście?)</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#KatarzynaLubnauer">Po pierwsze, „Pan Tadeusz” nie znika z lektur szkolnych, tylko przestaje być omawiany w całości. Będzie omawiany we fragmentach w szkole podstawowej, przy czym ja proponuję, żeby państwo wykonali proste ćwiczenie: porozmawiali z dziećmi z klas ósmych szkół podstawowych, bo w szkole podstawowej omawiany jest „Pan Tadeusz”, i spytali, jak wiele z nich „Pana Tadeusza”, który jest obecnie omawiany w całości, przeczytało.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Przecież szkoła jest od tego…)</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#KatarzynaLubnauer">Ja ostatnio zrobiłam bardzo podobne ćwiczenie, ponieważ zadałam pytanie dotyczące „Chłopów”. Zapytałam nie wbrew pozorom młodzież, tylko całkiem już dorosłą młodzież, bo grupę dziennikarzy, kto z nich — dziennikarzy — w całości przeczytał „Chłopów”. Okazało się, że rękę podniosłam tylko ja i pani chyba z departamentu edukacji, tak mi się wydaje, natomiast okazało się, że niestety te osoby, które tam były, „Chłopów” nie przeczytały.</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Pani chce powiedzieć, że nie są zbyt mądrzy?)</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#KatarzynaLubnauer">W związku z tym zadaniem lektur szkolnych z jednej strony jest przekazanie pewnej wiedzy o kanonie literackim literatury polskiej, a z drugiej strony zachęcenie uczniów do czytania. Nie możemy tego zrobić, jeżeli w szkole ponadpodstawowej okazuje się, że młody człowiek ma przeczytać 10 tys. stron. Zauważmy, że większość z nich nie jest w stanie nawet tego przeczytać. Efekt jest taki, że mamy do czynienia z sytuacją, w której uczniowie zamiast czytać książki, czytają i przerabiają bryki i omówienia. W związku z tym mamy w efekcie ludzi, którzy tak naprawdę nie znają polskiej literatury.</u>
          <u xml:id="u-62.7" who="#komentarz">(Głos z sali: To ją wykreślacie.)</u>
          <u xml:id="u-62.8" who="#komentarz">(Głos z sali: To najlepiej ją skreślić.)</u>
          <u xml:id="u-62.9" who="#KatarzynaLubnauer">My chcemy, żeby polscy uczniowie realnie czytali lektury, żeby uczyli się, a nie udawali, że się uczą. Mamy dość oszukiwania rzeczywistości. I powiem więcej: dotychczas była taka polityka, że za każdym razem jeśli ktoś przychodził, to dokładał jeszcze coś młodzieży, a młodzież ma też ograniczone możliwości, nie jest w stanie przyjąć wszystkiego, co jeszcze możemy jej dołożyć. I zauważmy…</u>
          <u xml:id="u-62.10" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Polska młodzież nie jest ograniczona.)</u>
          <u xml:id="u-62.11" who="#KatarzynaLubnauer">Nie, ma ograniczone możliwości percepcji, każdy z nas ma ograniczone możliwości percepcji. Nam zależy na tym, żeby młodzież czytała i chciała czytać po szkole, żeby uczyła się uczyć całe życie, żeby miała w sobie motywację do kształtowania się, ponieważ będzie się uczyć przez całe życie, bo będzie się zmieniać rzeczywistość, w której będzie żyła. Czasy się zmieniają.</u>
          <u xml:id="u-62.12" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Ale klasyka pozostaje, nie można jej wykreślić.)</u>
          <u xml:id="u-62.13" who="#KatarzynaLubnauer">Najwyższy czas przyjąć do wiadomości, że mamy czasy, w których obowiązuje sztuczna inteligencja. Musimy nauczyć się żyć w innym świecie, niż żyli nasi dziadkowie, i dlatego musimy również zmieniać podstawę programową.</u>
          <u xml:id="u-62.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-62.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-62.16" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: To jest zbrodnia na tożsamości kulturowej.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Chciałem poinformować, że przeczytałem „Chłopów”.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale w całości?)</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Może to niemodne, ale chciałem poinformować, że przeczytałem „Chłopów”.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale pan marszałek dziennikarzem nie jest.)</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę pana, mój tata był chłopem, moja ojcowizna to wieś Łaguny. A pana marszałka Zgorzelskiego oczywiście szanuję.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-63.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Krzysztof Szczucki…</u>
          <u xml:id="u-63.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie, to już było. Idziemy dalej.</u>
          <u xml:id="u-63.11" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Szczucki: Ale mogę skorzystać.)</u>
          <u xml:id="u-63.12" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale możemy kontynuować.)</u>
          <u xml:id="u-63.13" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Bartosz Zawieja z Koalicji Obywatelskiej zada pytanie w sprawie przygotowania Centralnego Rejestru Wyborców do obsługi wyborów samorządowych. To pytanie będzie zadane ministrowi cyfryzacji.</u>
          <u xml:id="u-63.14" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-63.15" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłuchajcie państwo, nawet sam siebie nie słyszę, a to jest głos, którego lubię słuchać najbardziej. W związku z tym nie przeszkadzajcie mi.</u>
          <u xml:id="u-63.16" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Pani minister ma bardziej donośny.)</u>
          <u xml:id="u-63.17" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłuchajcie, naprawdę, pogrożę wam delikatnie miłym i sympatycznym, uśmiechniętym do was palcem.</u>
          <u xml:id="u-63.18" who="#WłodzimierzCzarzasty">To pytanie będzie kierowane do ministra cyfryzacji. Odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji pan minister Michał Gramatyka.</u>
          <u xml:id="u-63.19" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#BartoszZawieja">Wielce Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W kwietniu odbędą się wybory samorządowe. Tak jak w wyborach do parlamentu, tak i przy organizacji wyborów samorządowych wykorzystany zostanie Centralny Rejestr Wyborców, jednakże w przypadku obu tych typów wyborów istnieje zasadnicza różnica dla osób chcących głosować poza miejscem zameldowania.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#BartoszZawieja">W przypadku wyborów parlamentarnych wystarczyło w ramach prostej usługi elektronicznej zmienić miejsce głosowania i z automatu wyborca był przypisany do danego obwodu. Z danych Ministerstwa Cyfryzacji wynika, że z takiej możliwości skorzystało ok. 1 mln wyborców. Zgodnie z Kodeksem wyborczym w wyborach samorządowych nie można tak prosto zmienić miejsca, w którym wyborca chce głosować. Wyborca będzie musiał zmienić stały obwód głosowania. Do takiej zmiany potrzebny jest wniosek wyborcy złożony w gminie, w której wyborca chce głosować. Gmina musi przeprowadzić specjalne postępowanie w celu weryfikacji takiego wniosku. Usługa elektroniczna obecnie dostępna dla wyborców pozwala przesłać wniosek do gminy, jednakże wniosek ten nie trafia z automatu do Centralnego Rejestru Wyborców, tylko do wewnętrznych zasobów gminy. W takim przypadku gmina musi wydać stosowną decyzję, co z punktu widzenia całego procesu, wydawałoby się, bardzo lakonicznej sprawy, dubluje czas i wymaga bardzo dużo zachodu.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#BartoszZawieja">Największe miasta, w tym mój ukochany Poznań, zgłaszają, że taki sposób funkcjonowania usługi Centralnego Rejestru Wyborców sparaliżuje funkcjonowanie miast na prawach powiatu tuż przed wyborami, praktycznie uniemożliwiając przeprowadzenie całej tej procedury. Szacuje się, że w skali całego kraju stały obwód głosowania będzie chciało zmienić ok. 0,5–1 mln wyborców, w większości przypadków — w kilku największych miastach. Z tego powodu proszę pana ministra o odpowiedź: Czy można coś z tym zrobić? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#MichałGramatyka">Czcigodny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Troszkę się martwię, dlatego że pan poseł Zawieja nie po raz pierwszy, jak się wydaje, czyta w moich myślach. Ten problem — to wyzwanie, które zarysował szanowny pan poseł — został rozwiązany dokładnie wczoraj, dlatego że to wczoraj wdrożono zmodyfikowaną usługę wniosku o ujęcie w stałym obwodzie głosowania wyborców.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#MichałGramatyka">Dzisiaj ta usługa działa w następujący sposób. Po pierwsze, jest zintegrowana z Centralnym Rejestrem Wyborców. Po drugie, wniosek przychodzi do gminy zarówno w ramach aplikacji, która obsługuje CRW, jak i poprzez skrzynkę ePUAP gminy. Urzędnik ma ułatwione wykonanie zadania, podjęcie decyzji, dlatego że został przez nas wyposażony w dwa template’y, w dwa wzory decyzji, które może podjąć: decyzji pozytywnej i decyzji negatywnej. Oczywiście oba te wzory są edytowalne. Urzędnik podpisuje swoją decyzję podpisem kwalifikowanym i przesyła ją na ePUAP. Tym razem decyzja dociera na ePUAP wyborcy. Reszta oczywiście dzieje się automatycznie, jak to we wszystkich realizacjach tworzonych przez resort cyfryzacji, czyli adres zostaje dodany do Centralnego Rejestru Wyborców i wyborca zostaje umieszczony we właściwym obwodzie.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#MichałGramatyka">Dokładnie jutro i 27 lutego odbędą się webinary, podczas których będziemy szkolić urzędników. A nasz ukochany Poznań — bo przez kilka dobrych lat było to również moje miejsce zamieszkania — był wśród gmin, które testowały to rozwiązanie. Zrobiliśmy to. Bardzo dziękujemy za pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#BartoszZawieja">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wielce Szanowny Panie Ministrze! Dziękuję za rozwiązanie tego problemu. Jeżeli mógłbym tylko małą sugestię zgłosić… Chodzi o to, żeby te webinary były trochę bardziej intensywne i żeby ich liczba była troszkę większa, bo wiem, że zapotrzebowanie w terenie jest bardzo duże. Niemniej dziękuję za rozwiązanie tego problemu. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy pan minister zechce przyjąć podziękowania z mównicy?</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Listownie.)</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#MichałGramatyka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Bardzo dziękuję za podziękowania. Bardzo dziękuję za te rzadkie na tej sali słowa uznania.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#MichałGramatyka">Oprócz tego, że będą webinary, podczas których będziemy szkolić urzędników i będziemy przekazywać tę wiedzę, chciałem zaznaczyć, że te rozwiązania były konsultowane również z korporacjami samorządowymi, były konsultowane z przedstawicielami miast zrzeszonych w Unii Metropolii Polskich. W testach brali udział urzędnicy z Warszawy: ze Śródmieścia i z Mokotowa, z Wrocławia, z Choroszczy, z pięknych śląskich Żor, z Białegostoku i wspomnianego przeze mnie wcześniej Poznania. 26 lutego planujemy posiedzenie Zespołu ds. Społeczeństwa Informacyjnego Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Tam będziemy pogłębiać te dyskusje. W dyskusji wezmą również udział przedstawiciele Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, dlatego że te zarysowane przez pana posła potrzeby nie są ostatnie. Zresztą pan poseł doskonale o tym wie jako znany miłośnik wszystkiego, co cyfrowe. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Mieliśmy starsze pokolenie, mieliśmy młodzież na antresoli, tymczasem pojawiły się dzieci. Witamy dzieci.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Barbara Bartuś, Anna Kwiecień i Paweł Jabłoński z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość zadadzą pytanie w sprawie zagrożenia kontynuacji inwestycji drogowych realizowanych przez rząd Prawa i Sprawiedliwości w ramach „Programu budowy 100 obwodnic na lata 2020–2030”. Pytanie to jest skierowane do ministra infrastruktury, a odpowie na nie podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan minister Paweł Gancarz.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Pawła Jabłońskiego o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PawełJabłoński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#PawełJabłoński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Kilka dni temu powiedział pan publicznie następujące słowa: po weryfikacji kosztów okazało się, że środki na realizację Programu 100 obwodnic są niewystarczające. Kiedy to usłyszałem, nie mogłem w to uwierzyć. Sprawdzałem to kilka razy, ale rzeczywiście pan coś takiego powiedział. Jestem w szoku, dlatego że po raz kolejny okazuje się, że program tego rządu, program sformułowany już w przeszłości, jeżeli chodzi o słynne hasło: pieniędzy nie ma i nie będzie, po raz kolejny jest wdrażany. Dlaczego jest to szkodliwe? Dlaczego jest to błędne? Otóż Program 100 obwodnic jest programem wieloletnim, programem zapoczątkowanym przez rząd Prawa i Sprawiedliwości, programem, który ma doprowadzić do tego, że polskie miasta, także te miasta średniej wielkości, także mniejsze miejscowości, uzyskają równe szanse komunikacyjne, że poprawi się bezpieczeństwo ruchu drogowego, poprawi się jakość życia mieszkańców, bezpieczeństwo zdrowotne. Obwodnice mają być finansowane przez wiele lat ze środków krajowych, ze środków budżetowych, ale także ze środków unijnych. Jeżeli wy dzisiaj z góry rezygnujecie ze starania się o te środki, mówicie, że na 6, 7 lat, bo tak ten program miał wyglądać, tych pieniędzy nie będzie, to jest to po prostu odbieranie szans rozwojowych Polsce. Nie skupiajcie się tylko na wielkich miastach. Walczcie także o to, żeby te pieniądze trafiały do mniejszych miejscowości, walczcie o to. Pieniądze są do zdobycia, także pieniądze unijne. Tak się chwalicie tym umiejętnościami. Szczególną uwagę chciałem zwrócić na obwodnicę Raciborza. Na tę obwodnicę zostało wskazanych 500 mln zł do uzyskania właśnie w następnych latach. Dlaczego kasujecie ten program?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszamy do odpowiedzi na te pytania o kasowanie programu.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PawełGancarz">Szanowny Panie Marszałku! Szanowne Panie Posłanki! Posłowie! Po kolei, żeby nakreślić perspektywę, nakreślić też obraz. Zacznę od tego, że żadnych planów związanych z zaprzestaniem, nierealizowaniem czy niewdrażaniem Programu 100 obwodnic, i tutaj uspokoję, nie ma. Obwodnice, jak wszyscy wiemy, to są elementy infrastruktury drogowej, które z jednej strony poprawiają bezpieczeństwo, z drugiej strony ułatwiają komunikację, ale też służą mieszkańcom poszczególnych miejscowości, bo odciążają po prostu ruch, który zazwyczaj przez te miejscowości przebiega. Jeżeli chodzi o listę podstawową 100 obwodnic, tak jak pan poseł zauważył, do 2030 r. w ramach instrumentu zaciągania zobowiązań została zabezpieczona kwota nieco ponad 28 mld na te 100 zadań. Tak że to nie są środki, które są stricte zabezpieczone, ale została stworzona w ramach wprowadzonych przepisów taka możliwość, czyli w przypadku 100 obwodnic jest to ok. 20, dokładnie 28,1 mld zł. Minęły 4 lata, jesteśmy na etapie zrealizowanych dwóch zadań, czyli 2% z tych, które zostały zapisane w programie, na dzisiaj jest zrealizowanych. W przypadku 17 obwodnic jest podpisana umowa na realizację, 8 obwodnic jest w trakcie przetargu, a 73 zadania są w trakcie przygotowania, takiego głębokiego, mało zaawansowanego. Taki jest stan, jeżeli chodzi o realizację tych 100 zadań na dzisiaj. Tak, to program wieloletni, do 2030 r. Mamy rok 2024, czyli 4 lata realizacji programu minęły, dwa zadania są zrealizowane, tak że zaledwie 2%. I proszę mieć tego świadomość.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Inne są w przygotowaniu.)</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#PawełGancarz">Ale żeby była jasność, jesteśmy na etapie weryfikacji wszystkich programów, weryfikacji pod różnym kątem, m.in. „Programu 100 obwodnic”. Jeżeli chodzi o słowa, które pan przytoczył, myślę, że były one jasne i czytelne. Powiedziałem, że z niczego nie będziemy rezygnować, ale środki, które zostały przeznaczone, zabezpieczone w tym elemencie dłużnym do 2030 r., na dzisiaj, co już widać, są niewystarczające. Analizujemy m.in. te zadania. I wychodzi nam, że na pewno będą one wymagały większych nakładów finansowych, niż były zaplanowane. Jest też w wielu przypadkach brak takiej zgody społecznej na przebieg i realizację tych zadań, zgody samorządów. W przypadku tych programów została też uwzględniona partycypacja finansowa samorządów, bo w miejscu, gdzie obwodnica przebiega np. przez teren gminy miejskiej, niezbędny jest udział samorządu, który funkcjonuje na terenie tej gminy. Te uzgodnienia nie zostały poczynione. W ramach naszych analiz występują takie niedociągnięcia.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Samorządy o to proszą.)</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#PawełGancarz">Jest sporo różnych zastrzeżeń co do realizacji tego programu. Jesteśmy w trakcie audytu. To, co dzisiaj mówię, jest cząstkową odpowiedzią na państwa pytania, ale już dzisiaj po aktualizacji kosztorysów tych zadań, które są w trakcie realizacji, wiadomo, że ta kwota w wysokości 28 mld będzie zbyt mała. Już dzisiaj wiadomo, że będzie potrzebna kwota wyższa o ok. 8 mld, wyższa o ok. 30% tej puli.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#PawełGancarz">Od początku po objęciu rządów po państwie sygnalizujemy problemy, które pojawiają się w związku z poszczególnymi zadaniami. Fajnie się jeździło w terenie. W różnych miejscach były pokazywane niebieskie tabliczki, ale dzisiaj ktoś musi zrealizować te zadania. Podchodzimy do tej realizacji sumiennie, odpowiedzialnie. Naszym celem i ambicją jest to, żeby wybudować te 100 obwodnic pomimo znikomego stopnia zaangażowania, znikomego stopnia realizacji tych zadań do dzisiaj. Będziemy oczywiście poszukiwać środków, będziemy poszukiwać modeli optymalizacyjnych, żeby zrealizować te zadania. Taki jest cel.</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#PawełGancarz">Z tej mównicy podkreślam, że nie wypowiedziałem żadnych słów mówiących o tym, że będziemy z czegoś rezygnować, że będziemy rezygnować z tego programu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: A w czasie audytów okaże się…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł Barbara Bartuś.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Która z pań zabierze głos? Wybierzcie sobie.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#AnnaKwiecień">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#AnnaKwiecień">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Doskonale pan wie, że Rada Ministrów przyjęła ten program uchwałą w dniu 13 kwietnia 2021 r. Oczywiście rozpoczął się on w 2020 r. Wiemy, że trwała pandemia, więc myślę, że wrzucanie takich informacji, że są jakieś opóźnienia, jest po prostu nieuprawnione. Warto też zastanowić się nad tym, jakie informacje przekazuje pan do mediów, bo ten niepokój jest powszechny. Warto zobaczyć, jaka jest reakcja społeczna na pana słowa, które pojawiły się na portalach społecznościowych.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#AnnaKwiecień">Wracając do samego programu, chciałabym dopytać o realizację obwodnicy Skaryszewa w ciągu drogi krajowej nr 9 i obwodnicy Zwolenia w ciągu drogi nr 79. Czy w przypadku obwodnicy Lipska, która jest teraz realizowana, zostanie dochowany termin: maj 2024 r.? Szczególnie chciałabym dopytać o te trzy obwodnice, które są realizowane w regionie radomskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#BarbaraBartuś">Panie Marszałku! Chciałabym zapytać o obwodnicę, która była na liście rezerwowej, obwodnicę Gorlic — to takie nieduże miasteczko w Małopolsce, na krańcach Polski, niedaleko słowackiej granicy. Mamy olbrzymie problemy komunikacyjne. W ramach naprawy, poprawy drogi krajowej nr 28 zaplanowane jest też rondo turbinowe. Potrzebujemy też obwodnicy w ciągu dróg wojewódzkich.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#BarbaraBartuś">Ostatnie wiadomości są dla nas tragiczne. Słyszymy, że nie będzie dalej Programu Inwestycji Strategicznych. Słyszymy, że ten program, który był już zatwierdzony, jeśli chodzi o 100 podstawowych obwodnic, może być zagrożony ze względu na brak pieniędzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękujemy serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#BarbaraBartuś">W ubiegłym roku w budżecie państwa dla Gorlic zagwarantowano wstępnie 1 mln zł na rozpoczęcie konsultacji społecznych, żeby później nie było problemów. Co z Gorlicami? Jakie inwestycje są planowane na tym terenie, czyli w ciągu drogi krajowej do Gorlic?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Ponieważ mi też pan minister nie odpowiedział, przypominam, że pytałem o obwodnicę Raciborza.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie przerwałem pani tylko dlatego, że mówiła pani o Gorlicach, a burmistrzem Gorlic jest mój bardzo bliski przyjaciel Rafał Kukla. Proszę go pozdrowić. To dobry, mądry człowiek.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Panie marszałku, jest też zadanie do realizacji w mieście, którego nie wykonał, czyli drugi most na Ropie. Gorlice są zakorkowane.)</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Tak to jest kogoś pochwalić. Jakie to typowo polskie…</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Te rozmowy były prowadzone bardzo często. Myślę, że właśnie pan burmistrz ma udział w tym, że nie mamy ronda turbinowego.)</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Chciałem kogoś pochwalić i po prostu jak zwykle dowaliłem do pieca.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, bardzo proszę. Nie będę pana chwalił, bo źle pan na tym wyjdzie. Zapraszam pana do odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PawełGancarz">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Zacznę od odpowiedzi na pytanie pana posła Jabłońskiego o obwodnicę Raciborza. Tej obwodnicy nie ma na liście 100 obwodnic, o którą pan pyta, więc odsyłam do tego, żeby w pierwszej kolejności zweryfikować to, co zostało przyjęte przez państwa rząd, a nie oczekiwać realizacji wirtualnych zadań.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Została rozszerzona, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#PawełGancarz">Wiem, że w ferworze kampanii wyborczej w terenie były prezentowane niebieskie tabliczki z nazwami obwodnic, ale nie znaczy to, że zostały one włączone do programu budowy 100 obwodnic.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Została włączona.)</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Tabliczki były białe. Mylą się panu z unijnymi, które są niebieskie.)</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#PawełGancarz">Tak samo jest, pani poseł Bartuś, w przypadku obwodnicy Gorlic. Nie ma takiego zadania na liście 100 obwodnic. Wiem, że państwo się obawiają, łapią państwo za słówka, przekręcają moje wypowiedzi medialne, ale w pierwszej kolejności należy zweryfikować, czy te zadania w ogóle są na liście, a nie martwić się o to, czy będą one realizowane przez nasz rząd. Deklaruję oczywiście realizację tych zadań, które są zapisane na podstawowej liście 100 obwodnic, pomimo tych trudności, o których mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-84.6" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: To co z tymi, o które lista została rozszerzona?)</u>
          <u xml:id="u-84.7" who="#PawełGancarz">Obwodnice Zwolenia, Lipska i Skarszyna, o ile dobrze…</u>
          <u xml:id="u-84.8" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Skaryszewa.)</u>
          <u xml:id="u-84.9" who="#PawełGancarz">Tak, Skaryszewa. Są to zadania, które są w trakcie realizacji na etapie opracowywania dokumentacji i przygotowywania tych inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-84.10" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Czyli nie są zagrożone?)</u>
          <u xml:id="u-84.11" who="#PawełGancarz">Jeżeli były na liście, to są realizowane.</u>
          <u xml:id="u-84.12" who="#PawełGancarz">Tak że jeżeli chodzi o zagrożenia, tak jak państwu mówiłem na początku mojego wystąpienia, mamy czwarty rok realizacji programu, zrealizowane są dwa zadania, czyli 2%. Minęły 2 miesiące, od kiedy rządzimy, a państwo oczekują, żebyśmy pewnie wykonali w ciągu tych 2 miesięcy…</u>
          <u xml:id="u-84.13" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Nie…)</u>
          <u xml:id="u-84.14" who="#PawełGancarz">…co najmniej pięć razy więcej, niż państwo zrealizowali w ciągu 2 lat.</u>
          <u xml:id="u-84.15" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Ale pan udzielił wywiadu…)</u>
          <u xml:id="u-84.16" who="#PawełGancarz">Ale ja rozumiem, spokojnie.</u>
          <u xml:id="u-84.17" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: …wywiadu, w którym pan powiedział, że są zagrożone.)</u>
          <u xml:id="u-84.18" who="#PawełGancarz">Pan poseł Jabłoński pyta, dopytuje już poza trybem, o listę rezerwową. Bardzo chętnie odpowiem.</u>
          <u xml:id="u-84.19" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-84.20" who="#PawełGancarz">Dobrze, okej, odpowiem. Jest lista rezerwowych zadań, można powiedzieć, 53 obwodnic, to znaczy obietnic, a nie obwodnic. To jest koncert życzeń, który państwo wskazali.</u>
          <u xml:id="u-84.21" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: To nie jest koncert życzeń, to jest rozwój Polski.)</u>
          <u xml:id="u-84.22" who="#PawełGancarz">Dobrze, proszę wskazać dokument polskiego rządu, który akceptuje tę listę rezerwową i przekazuje ją do realizacji.</u>
          <u xml:id="u-84.23" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Pozyskajcie te środki.)</u>
          <u xml:id="u-84.24" who="#PawełGancarz">Do 13 grudnia 2023 r. Rada Ministrów pomimo planów nie zdołała przyjąć tej listy 53 obwodnic do realizacji, tak że nie wiem, czego państwo oczekują.</u>
          <u xml:id="u-84.25" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Żebyście kontynuowali to, co…)</u>
          <u xml:id="u-84.26" who="#PawełGancarz">To był koncert życzeń, koncert obietnic, które państwo złożyli w ramach kampanii wyborczej, a dzisiaj państwo oczekują ich realizacji. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-84.27" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Ale proszę pana, te dzisiejsze pytania to jest wynik pana wywiadu.)</u>
          <u xml:id="u-84.28" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Apelujemy, żebyście kontynuowali to, co my rozpoczęliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-84.29" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Proszę tutaj nas nie obwiniać, bo to pan w przestrzeni medialnej… My reagujemy na pana słowa i proszę się głupkowato nie uśmiechać, jak my mówimy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Mirosława Nykiel oraz Krzysztof Gadowski z Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska zadadzą pytanie w sprawie nieprawidłowości przy opracowywaniu programu budowy małych reaktorów jądrowych, SMR, przez spółkę Orlen Synthos Green Energy. Pytanie będzie skierowane do ministra klimatu i środowiska, a odpowie na nie podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pan minister Miłosz Motyka.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#MirosławaNykiel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#MirosławaNykiel">Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Nie ulega wątpliwości, że energetyka atomowa to jeden z kluczy do udanej transformacji energetycznej w naszym kraju. Kiedy w poprzedniej kadencji pracowaliśmy nad ustawą, specustawą dotyczącą budowy dużych elektrowni atomowych, w imieniu klubu pracowałam nad tą ustawą, mieliśmy konsensus ponad podziałami politycznymi, bo wiemy, jak ważna jest budowa elektrowni atomowej. Natomiast nie możemy teraz milczeć, gdy docierają do nas bardzo niepokojące informacje o niekompetencji i niezrozumiałych działaniach poprzedniego rządu oraz powołanej przez ten rząd spółki Orlen Synthos Green Energy w zakresie realizacji programu budowy małych reaktorów atomowych, tzw. SMR-ów. Podczas Rady Gabinetowej 13 lutego premier Donald Tusk przekazał informację, że spółka ta została skonstruowana ze szkodą dla interesu państwa polskiego. Decyzja zasadnicza dotycząca realizacji tej inwestycji mimo negatywnej opinii Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego została podjęta przez 2-tygodniowy rząd Mateusza Morawieckiego, kiedy ministrem klimatu i środowiska była Anna Łukaszewska-Trzeciakowska.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#MirosławaNykiel">Panie Ministrze! Mam pytanie: Czy posiada pan informacje, z jakiego powodu pana poprzedniczka minister Anna Łukaszewska-Trzeciakowska nie wzięła pod uwagę ani opinii ABW, ani innych opinii na temat budowy SMR-ów przez spółkę Orlen Synthos Green Energy? Czy w ministerstwie klimatu jest audyt dotyczący tego projektu na podstawie dokumentów, ekspertyz? Czy resort dysponuje już opinią, a jeśli nie, to kiedy tę opinię pozna opinia publiczna? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#MiłoszMotyka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#MiłoszMotyka">Szanowny Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Niezwykle ważny temat, dotyczący transformacji energetycznej, niezwykle ważny temat, który powinien być tematem ponadpolitycznym, i tak go traktujemy. Chcemy postawić na odnawialne źródła energii, ale i na energetykę jądrową, na stabilne źródła energii. Przedmiotowe pytanie dotyczące małych reaktorów — koncentrować się będę zaraz na technologii, stosunkowo nowej, ale potrzebnej, która może wziąć udział w naszej transformacji energetycznej, zwłaszcza jeśli chodzi o ciepłownictwo — jest niezwykle istotne.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#MiłoszMotyka">Ten program jest prywatnym przedsięwzięciem spółki. Jeśli chodzi o Ministerstwo Klimatu i Środowiska, to my nie mamy kompetencji umożliwiających prowadzenie kontroli tego programu w zakresie bezpośredniego nadzoru właścicielskiego. Natomiast minister aktywów państwowych już zapowiedział, że nowy zarząd spółki Orlen przeprowadzi szczegółowy audyt w zakresie właśnie kontroli właścicielskiej.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#MiłoszMotyka">Jeśli chodzi o kompetencje Ministerstwa Klimatu i Środowiska, my przeprowadziliśmy audyt i prowadzimy go nadal w zakresie wydanych decyzji zasadniczych — sześciu decyzji zasadniczych wydanych przez 2-tygodniowy rząd Mateusza Morawieckiego. Badamy ten proces, badamy wnioski. Część wniosków z tego audytu została już przekazana do ministra koordynatora służb specjalnych oraz jesteśmy w kontakcie z ministerstwem aktywów i Kancelarią Prezesa Rady Ministrów. Biorąc pod uwagę to duże zainteresowanie medialne dotyczące bezpieczeństwa energetycznego państwa, a co za tym idzie, pojawianie się też niezweryfikowanych zarzutów i przypuszczeń dotyczących tych spraw, że wszystkie okoliczności dotyczące ustalenia powodów tych decyzji nie zostały jeszcze dokładnie zweryfikowane, będziemy tu musieli działać i działamy z dokładną precyzją. Ta sprawa wydania sześciu decyzji zobowiązujących dla spółki Orlen Synthos Green Energy jest obecnie analizowana. W toku rozpatrywania jest wniosek w zakresie negatywnej opinii Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Poprosiliśmy również ABW o ponowne ustosunkowanie się do tej opinii.</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#MiłoszMotyka">Chcę zwrócić uwagę na niezwykle ważną sprawę. Nasz wniosek i nasze sugestie dotyczą stricte struktury właścicielskiej, a nie samej technologii. Uważamy, że ta technologia może zostać bardzo dobrze spożytkowana, gdy już będzie odpowiednia do wdrożenia, w przeprowadzeniu sprawiedliwej transformacji energetycznej w Polsce, jako uzupełnienie do odnawialnych źródeł energii oraz elektrowni jądrowej wieloskalowej. Natomiast wszystkie działania podejmowane przez obecny polski rząd powinny być przede wszystkim odbierane przez szanownych państwa i opinię publiczną jako kontrola dotycząca struktury właścicielskiej spółki.</u>
          <u xml:id="u-88.5" who="#MiłoszMotyka">Wiele informacji dotyczących obecnych procesów tam zachodzących pomiędzy prywatnym udziałowcem a spółką Skarbu Państwa to są informacje niejawne i na tym etapie nie mogą być ujawniane. Ten audyt prowadzi odpowiednia służba i w odpowiednim czasie rząd, po przeanalizowaniu wszelkich możliwych aspektów i powodów wydania tej decyzji, będzie informował w tej sprawie opinię publiczną. Jako Ministerstwo Klimatu i Środowiska od początku objęcia sterów podjęliśmy kroki w celu wyjaśnienia powodów tej decyzji. Czy to są decyzje stricte polityczne, czy personalne, będą oceniały również odpowiednie służby. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Gadowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#KrzysztofGadowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałbym podziękować za tę odpowiedź, ale chcielibyśmy znać mniej więcej terminy, kiedy ten audyt będzie przeprowadzony do końca i będziemy mogli w różnych trybach — tak jak pan powiedział, pewne rzeczy wymagają trybu tajnego, więc z tym też, bo mamy takie mechanizmy — się z tym zapoznać. Kiedy państwo dojdziecie do tego finału? Ja rozumiem, i też koalicja z 15 października jednoznacznie to określiła, że będziemy kontynuować program związany z rozwojem energetyki jądrowej i będziemy, tak jak pan powiedział, budować stabilizację naszego systemu energetycznego.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#KrzysztofGadowski">Mam jeszcze takie pytanie. Rozumiem, że państwo jako resort popieracie też możliwość budowy SMR-ów. Czy wy jako resort podjęliście już jakieś działania dotyczące tego, aby rozpatrywać właśnie tego typu jednostki, tego typu siłownie, które będziemy mogli budować i stabilizować polski system energetyczny? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#MiłoszMotyka">Szanowny Panie Marszałku! Panie, Panowie Posłowie! Tak. Pytanie pana posła, czy my analizujemy samą technologię i proces wydawania innych zasadniczych decyzji, jest bardzo zasadne, bo nie chcemy, aby jakiekolwiek decyzje polityczne ani personalne ani struktura właścicielska jednej spółki lub pojawiające się wokół tego tematu niejasności rzutowały na zablokowanie transformacji energetycznej w Polsce. I bardzo się cieszę, że z ust pana posła jasno wybrzmiało to stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#MiłoszMotyka">Tak, są też wydane inne decyzje zasadnicze, chociażby jeśli chodzi o spółkę KGHM Polska Miedź, z 12 lipca 2023 r., w sprawie łącznej mocy do 1 tys. MW. A więc uważamy, że ta technologia może być absolutnie wykorzystywana w Polsce. Już w 2028 r. pierwszy taki modułowy reaktor może być użyty i zostać wdrożony w Kanadzie, więc jesteśmy też w kontakcie z naszymi partnerami. Rozmawiamy również ze stroną amerykańską na temat wykorzystywania tych technologii małych modułowych reaktorów. Uważamy, że to jest absolutnie przyszłość, która może być uzupełnieniem naszego miksu energetycznego, wsparciem dla ciepłownictwa oraz wsparciem dla transformacji energetycznej.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#MiłoszMotyka">W zakresie tych decyzji my już od początku podjęliśmy odpowiednie kroki. Jesteśmy w bezpośrednim kontakcie, tak jak wspomniałem, z Ministerstwem Aktywów Państwowych oraz ministrem koordynatorem. W tym momencie trudno mi jako przedstawicielowi Ministerstwa Klimatu i Środowiska odpowiadać terminowo w zakresie działania służb. Wiem jedno: służby pod rządami koalicji 15 października będą działały na podstawie prawa, w ramach prawa i z punktu widzenia interesów państwa, a nie, tak jak było przez 8 ostatnich lat, z punktu widzenia interesów partii. Nie znam powodów, dla których pani minister Trzeciakowska wydała decyzję wbrew opinii Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Zasadne, chociaż ich nie słyszę, byłyby odpowiedzi pani minister albo pewna konfrontacja z panem koordynatorem służb, bo przypominam, że ta decyzja została wydana wbrew opinii poprzednika pana ministra Kamińskiego. Pytanie, do kogo można mieć w tej sprawie większe zaufanie, jest pytaniem stricte politycznym, więc my wolimy przeprowadzić ten proces od nowa i takie kroki zostały podjęte. Natomiast terminowo trudno dzisiaj odpowiadać na to pytanie. Ważne, by ta sprawa została odpowiednio wyjaśniona, aby wszelkie wnioski personalne, polityczne nie rujnowały też dobrych jednak intencji stojących za wykorzystaniem technologii dotyczących małych modułowych reaktorów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do ostatniego dziś pytania.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Joanna Borowiak, Zbigniew Hoffmann i Paweł Szrot zadadzą pytanie w sprawie użycia środka przymusu bezpośredniego wobec rolników protestujących pod budynkiem Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy w dniu 9 lutego 2024 r. To pytanie jest skierowane do prezesa Rady Ministrów. Odpowie z upoważnienia prezesa Rady Ministrów sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pan minister Czesław Mroczek.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Joannę Borowiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#JoannaBorowiak">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Podczas ogólnopolskiego protestu rolników 9 lutego br. pod budynkiem Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy wobec protestujących rolników użyto gazu pieprzowego. Ucierpiała także obecna na miejscu dziennikarka radia Pomorza i Kujaw wykonująca swoje obowiązki zawodowe. Kobieta trafiła do szpitala.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#JoannaBorowiak">Należy zauważyć, że o planowanym i zgłoszonym oficjalnie ogólnopolskim proteście także w Bydgoszczy rolnicy informowali wojewodę z wyprzedzeniem. Pomimo to wojewody kujawsko-pomorskiego nie było na miejscu, a zastępujący go wicewojewoda, zamiast podjąć dialog z rolnikami, jedynie zaognił protest.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#JoannaBorowiak">Uprzejmie proszę pana ministra o odpowiedź na pytanie: Jakie jest stanowisko resortu wobec użycia środka przymusu bezpośredniego względem rolników? I czy zostały w związku z tym wydarzeniem podjęte jakieś działania? Jeśli tak, to jakie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Hoffmann.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#ZbigniewHoffmann">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#ZbigniewHoffmann">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Niejako kontynuując to, o czym powiedziała moja koleżanka, chciałbym zapytać, czy to koszmarne wydarzenie, które miało miejsce przed kujawsko-pomorskim urzędem wojewódzkim jest zapowiedzią kontynuacji przez państwa opresyjnych działań rządu wobec protestujących rolników, bo przecież te protesty zapowiadane są na terenie całej Polski. I nieodparcie przychodzi na myśl 9 luty, ale 2015 r., kiedy za państwa rządów policja strzelała tym razem do górników przed siedzibą Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#CzesławMroczek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Jak wszyscy wiemy, do głównych ustawowych zadań policji należy zapewnienie bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego. I w ramach protestów, które się w tej chwili w Polsce odbywają, protestów rolniczych, których istotą jest niestety blokowanie głównych szlaków komunikacyjnych w Polsce, co oczywiście w sposób istotny odbija się na normalnym funkcjonowaniu kraju i obywateli, głównym zadaniem policji jest znalezienie i zabezpieczenie objazdów tak, żeby społeczeństwo mogło normalnie codziennie funkcjonować. Jednocześnie rolą policji jest zapewnienie bezpieczeństwa osób protestujących. To jest olbrzymia praca, jak powiadam, która odbywa się codziennie.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#CzesławMroczek">Jeżeli chodzi o zdarzenie, o którym państwo mówicie, z 9 lutego 2024 r. w Bydgoszczy, to ze zgłoszenia przez organizatorów wynika, że miało w nim wziąć udział 500 osób — tak mówili, zgłaszali organizatorzy — i 400 pojazdów. Na podstawie ustaleń, których dokonaliśmy, jeżeli chodzi o to zdarzenie, wiemy, że do protestujących przed budynkiem wyszedł wicewojewoda kujawsko-pomorski i zaprosił delegację protestujących na rozmowę do urzędu. Niestety protestujący uznali, że nie wyślą tam delegacji, a zdecydowana większość osób zgromadzonych przed budynkiem chciała po prostu do budynku wtargnąć. Wtedy policja zareagowała, bo to w sposób oczywisty naruszało zasady tego zgromadzenia publicznego. I najpierw zastosowano środek przymusu bezpośredniego w postaci ręcznego wstrzymania tych osób. Kiedy to nie dało rezultatu, zastosowano kolejny środek przymusu bezpośredniego w postaci ręcznego miotacza gazu pieprzowego.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#CzesławMroczek">Zastosowanie tych środków przymusu bezpośredniego doprowadziło do tego, że zgromadzeni protestujący wyłonili delegację 12-osobową i rozmowy się odbyły. Wicewojewoda kujawsko-pomorski przeprowadził rozmowy z protestującymi i o godz. 14 organizator rozwiązał zgromadzenie publiczne. Jeżeli chodzi o zastosowanie środka przymusu bezpośredniego, to wobec jego zastosowania wezwano jednostkę służby zdrowia, tak by udzielić pomocy ewentualnym poszkodowanym. Nikt ze zgromadzonych nie skorzystał z tej pomocy medycznej, nie było takich przypadków.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#CzesławMroczek">Pomimo rozwiązania o godz. 14 tego zgromadzenia w sposób oficjalny przez organizatora w dalszym ciągu mieliśmy do czynienia z zakłóceniami porządku publicznego. Zgromadzeni, najkrócej mówiąc, przebywali jeszcze przez ok. 2 godziny przed budynkiem urzędu wojewódzkiego. I, jak powiadam, mieliśmy tam do czynienia z naruszaniem przepisów Kodeksu wykroczeń poprzez zakłócanie spokoju i porządku publicznego, naruszanie przepisów o zgromadzeniach, naruszanie przepisów porządkowych o zachowaniu się w miejscach publicznych, sprowadzanie zagrożenia pożarowego.</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#CzesławMroczek">Wojewoda, wicewojewoda kujawsko-pomorski podziękował zgromadzonym już po rozwiązaniu tego zgromadzenia, podziękował protestującym i zgromadzonym za rozmowę i poprosił o spokojne rozejście się, co się stało. W związku z tym użycie tego środka przymusu bezpośredniego doprowadziło do tego, że cel, jakim była rozmowa protestujących z przedstawicielem władzy, zrealizowano. Obie strony były z tych rozmów zadowolone. Nikt nie ucierpiał w wyniku zastosowania tego środka przymusu bezpośredniego wbrew temu, co państwo mówicie.</u>
          <u xml:id="u-98.5" who="#CzesławMroczek">I jeszcze jedna rzecz wymaga bardzo mocnego podkreślenia. Codziennie Polacy przyglądają się, są uczestnikami tych protestów i blokad siłą rzeczy, dlatego że, jak powiadam, główne szlaki komunikacyjne w kraju są blokowane i policja dokłada wielkich starań, by ci, którzy nie są uczestnikami protestów, Polacy, którzy chcą dotrzeć do pracy, do szkół, mogli normalnie funkcjonować. Policji z tego punktu widzenia należą się podziękowania, bo dba zarówno o bezpieczeństwo protestujących, jak i o bezpieczeństwo wszystkich tych, którzy tymi protestami są dotknięci. Nie stwarzajcie państwo jakiegoś przekonania o niewłaściwym zachowaniu policji, bo jak powiadam, ta interwencja odbyła się na podstawie prawa, w ramach prawa, w sposób niezwykle skuteczny i profesjonalny, w interesie i protestujących, i pracowników urzędu wojewódzkiego, i tych wszystkich, którzy znaleźli się w tym miejscu. Policji należy się podziękowanie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-98.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Szrot.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PawełSzrot">Szanowny Panie Ministrze! Po pierwsze, jeśli ktoś jest zaskoczony czy zszokowany, że protesty rolników w naszym kraju przybierają ostrą bądź nawet radykalną formę, to doprawdy ja się zastanawiam, co ta osoba robiła przez ostatnich 30 lat życia politycznego i społecznego w tym kraju. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#PawełSzrot">Po drugie, wbrew temu, co mówił pan minister, zgodnie z moją najlepszą wiedzą była wobec osób, które potraktowano gazem w czasie tego protestu, konieczność interwencji medycznej. Chodzi tutaj o wymienioną już dziennikarkę radia lokalnego PiK, która musiała się udać po tym wydarzeniu na SOR. To jest fakt. Nieprawdą jest, że nie było konieczności interwencji medycznej wobec nikogo.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#PawełSzrot">Po trzecie, panie ministrze, w polityce, w życiu publicznym symbole są niezwykle ważne. Wydarzenia te nastąpiły pod tym samym budynkiem, w którym w 1981 r. doszło do wydarzeń bydgoskiego marca, kiedy pobito protestujących członków „Solidarności”. O tym też trzeba myśleć, kiedy planuje się ochronę takich wydarzeń. To po trzecie.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#PawełSzrot">Po czwarte, to miało właśnie charakter prowokacyjny, gdyż wojewoda kujawsko-pomorski początkowo nie znalazł czasu na spotkanie z protestującymi rolnikami, mimo że ten protest był planowany z dużym wyprzedzeniem. Można było przygotować się do niego — chodzi zarówno o obecność wojewody, jak i o przygotowanie sali do spotkania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Krzysztof Bosak)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#KrzysztofBosak">Dodatkowej odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pan Czesław Mroczek.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#CzesławMroczek">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Posłowie! Wysoka Izbo! Tak jak już mówiłem, w tej chwili policja wykonuje swoją wielką pracę. W ramach tak wielu protestów w Polsce, które blokują główne szlaki komunikacyjne, wykonuje wielką pracę, żebyśmy mogli normalnie funkcjonować. Dba też o bezpieczeństwo protestujących i tych wszystkich, którzy znajdują się w strefie oddziaływania tych protestów.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#CzesławMroczek">Przed Kujawsko-Pomorskim Urzędem Wojewódzkim doszło do zgromadzenia, którego celem była rozmowa protestujących z przedstawicielami rządu, z wojewodą. Do protestujących wyszedł wicewojewoda i chciał rozmawiać. Zaproponował wyłonienie delegacji. W tym momencie protestujący postanowili wszyscy wtargnąć do budynku. Na to policja nie mogła pozwolić, bo to łamało zasady, było sprzeczne z zasadami prawnymi i z zakresem tego zgromadzenia, które się tam odbywało. Interwencja policji była minimalna. Ograniczono się do zastosowania środku przymusu bezpośredniego polegającego na użyciu w stosunku do najbardziej agresywnych gazu pieprzowego. W wyniku zastosowania tego środku przymusu bezpośredniego…</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Środka.)</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#CzesławMroczek">…nikt nie ucierpiał. Wezwano pomoc medyczną — nie policyjną, tylko medyczną. Nikt z tej pomocy medycznej nie skorzystał. Takie są fakty. Cel tego zgromadzenia, który polegał na tym, by protestujący mogli…</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Trafiła…)</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#CzesławMroczek">Pani poseł, ja pani słuchałem, nie przerywałem. Niech pani zachowa elementarną kulturę debaty.</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Ale pan kłamie.)</u>
          <u xml:id="u-102.7" who="#CzesławMroczek">Jeżeli pani nie jest zdolna, niech ktoś inny z pani klubu zadaje pytanie.</u>
          <u xml:id="u-102.8" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Nerwy puszczają.)</u>
          <u xml:id="u-102.9" who="#CzesławMroczek">Jeżeli chodzi o istotę tej rzeczy…</u>
          <u xml:id="u-102.10" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Prawa kobiet.)</u>
          <u xml:id="u-102.11" who="#CzesławMroczek">Właśnie odniosę się za chwilę do tego.</u>
          <u xml:id="u-102.12" who="#CzesławMroczek">Jeżeli chodzi o istotę tej rzeczy, czyli protestu, który miał na celu wyrażenie swoich poglądów, opinii, w szczególności przedstawienie tych poglądów i opinii władzy lokalnej — do tego doszło, dlatego że w wyniku interwencji policji protestujący jednak zdecydowali się wyłonić dwunastoosobową delegację, która odbyła rozmowy z wojewodą. Mało tego, obie strony z tych rozmów były zadowolone. Organizator, nie policja i nie władze miasta, tylko sam organizator o godz. 14 rozwiązał to zgromadzenie.</u>
          <u xml:id="u-102.13" who="#CzesławMroczek">Działanie policji było jak najbardziej skuteczne, minimalne, w tym celu, żeby zabezpieczyć nawet interesy protestujących, które przecież polegają na tym, by, jak powiedziałem, wyrazić swój pogląd i swoją opinię.</u>
          <u xml:id="u-102.14" who="#CzesławMroczek">I teraz porównajmy to działanie do działań policji, kiedy wyście rządzili.</u>
          <u xml:id="u-102.15" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Ale do rzeczy.)</u>
          <u xml:id="u-102.16" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Hoffmann: Ale niech pan odpowie na pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-102.17" who="#CzesławMroczek">Odpowiadam na pytanie i proszę mi nie przeszkadzać, panie pośle. Trochę cierpliwości.</u>
          <u xml:id="u-102.18" who="#CzesławMroczek">Policja pod waszymi rządami działała właśnie nie na podstawie prawa i nie w granicach prawa, przekraczając prawo. Byliśmy świadkami nadużywania prawa, bicia kobiet w szczególności…</u>
          <u xml:id="u-102.19" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Uśmiechnięty gaz pieprzowy…)</u>
          <u xml:id="u-102.20" who="#CzesławMroczek">…i wszystkich protestujących. Uczcie się teraz, uczcie się.</u>
          <u xml:id="u-102.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#KrzysztofBosak">Pytanie to kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#KrzysztofBosak">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. porządku dziennego: Informacja bieżąca.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#KrzysztofBosak">Przypominam, że na obecnym posiedzeniu Sejmu zostanie rozpatrzona informacja w sprawie okresowej informacji na temat działalności Zespołu ds. oceny funkcjonowania podkomisji do ponownego zbadania wypadku lotniczego pod Smoleńskiem w 2010 r., o której przedstawienie wnosi Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska — Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#KrzysztofBosak">Przypominam również, że przedstawienie uzasadnienia wniosku przez posła przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a udzielenie odpowiedzi przez przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Wystąpienia posłów w dyskusji nie mogą trwać dłużej niż 2 minuty. Na zakończenie dyskusji głos zabierają kolejno przedstawiciel wnioskodawców oraz przedstawiciel Rady Ministrów. Wystąpienie przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a wystąpienie przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie wystąpienia przedstawiciela Rady Ministrów. Czas przeznaczony na rozpatrzenie punktu: Informacja bieżąca nie może być dłuższy niż 90 minut.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#KrzysztofBosak">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców panią poseł Martę Golbik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#MartaGolbik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#MartaGolbik">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pani Minister!</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#MartaGolbik">Wysoka Izbo! W końcu przyszedł czas prawdziwego i uczciwego informowania opinii publicznej o najważniejszych sprawach w naszym państwie. Po latach okłamywania Polek i Polaków w sprawie tragedii, która dotknęła wiele osób, które również są dziś z nami na sali, ale tak naprawdę każdego z nas, w imię interesu politycznego oraz, jak wiemy, interesu finansowego pana Macierewicza i jego kolegów. Jak powiedział pan premier Kosiniak-Kamysz, wydano z publicznych pieniędzy na tę propagandę i na te kłamstwa ok. 33 mln zł, a jak wiemy, to nie musi być jeszcze całkowita kwota.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#MartaGolbik">Cieszę się, że Polki i Polacy zdecydowali, że chcą innego państwa, państwa uczciwego, dobrze zarządzanego, państwa bezpiecznego. Ale chcą też rozliczenia kłamstw, którymi byli karmieni przez lata za, przypomnę, ich własne pieniądze. Dlatego dziś chcemy zapytać Ministerstwo Obrony Narodowej o audyt w sprawie funkcjonowania i wydatków podkomisji do ponownego zbadania wypadku lotniczego pod Smoleńskiem w 2010 r.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#MartaGolbik">To, co wydarzyło się 10 kwietnia 2010 r. w Smoleńsku, jest oczywiste dla osób związanych ze światem lotniczym. Doszło do katastrofy polegającej na zejściu poniżej minimalnej wysokości zniżania sprawnego samolotu, czego efektem było zderzenie samolotu z drzewami…</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Z drzewami czy jednym drzewem?)</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Podobno to brzoza była.)</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#MartaGolbik">…i stopniowego niszczenia konstrukcji samolotu.</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Ile tych brzóz było?)</u>
          <u xml:id="u-104.9" who="#MartaGolbik">Żadne rejestratory nie potwierdziły tezy o wybuchach, ale politycy Prawa i Sprawiedliwości latami próbowali podważać tę smutną i zarazem prostą przyczynę. A gdy zdobyli władzę, dla części z nich, również tych, którzy są dzisiaj w ławach sejmowych w trakcie tej debaty, próba zmanipulowania rzeczywistości stała się źródłem stałych i pokaźnych dochodów oraz prestiżu we własnym środowisku.</u>
          <u xml:id="u-104.10" who="#MartaGolbik">Pan Macierewicz i jego ludzie robili to, czego w żadnym wypadku, przygotowując raport, robić nie powinni. Ignorowali, a nawet ukrywali niewygodne dla siebie dowody, dokumenty i ustalenia ekspertów, wskazujące, że w Smoleńsku wcale nie doszło do zamachu, jak praktycznie od początku twierdził pan Macierewicz, ale do katastrofy lotniczej. Ministerstwo Obrony Narodowej w 2022 r. udostępniło na swoim serwerze raport podkomisji smoleńskiej Antoniego Macierewicza. Znajdowały się w nim nieocenzurowane drastyczne zdjęcia ofiar katastrofy. Widać na nich było ciała ofiar, w tym także pana prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Pan Macierewicz przeprosił. Niestety nie naszła go ta refleksja wcześniej, przed opublikowaniem tego na stronach internetowych, a 10 lat temu za tego typu zdjęcia opublikowane na rosyjskich portalach pan Macierewicz chciał ścigać polski rząd.</u>
          <u xml:id="u-104.11" who="#MartaGolbik">Podkomisja ds. ponownego zbadania wypadku lotniczego, której przewodniczącym był pan Macierewicz, przeprowadziła ponad 90 eksperymentów, które miały dowodzić, że na pokładzie rządowego tupolewa doszło do wybuchów. Przypomnę — 33 mln zł. Wiemy również, że z podkomisji odchodzili jej członkowie ze względu na stronniczość, manipulację i tworzenie dokumentów pod tezę. Przez samego przewodniczącego. Do Polski nie sprowadzono wraku tupolewa mimo wielokrotnych zapowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-104.12" who="#MartaGolbik">Wysoki Sejmie! Mam nadzieję i my wszyscy mamy nadzieję, że już nigdy pieniądze podatników nie będą marnowane na to, aby udowadniać kłamliwe tezy o realnej tragedii prawie 100 Polek i Polaków. I to tylko po to, by napchać kieszenie swoich znajomych i dla własnej kariery i interesu politycznego.</u>
          <u xml:id="u-104.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie sądź innych swoją miarą.)</u>
          <u xml:id="u-104.14" who="#MartaGolbik">Obiecujemy, że nigdy więcej coś takiego się nie wydarzy.</u>
          <u xml:id="u-104.15" who="#MartaGolbik">Dziś jako parlamentarzystki i parlamentarzyści chcemy zapytać Ministerstwo Obrony Narodowej o to, jakie są efekty prac powołanego przez Ministerstwo Obrony Narodowej zespołu ds. oceny funkcjonowania podkomisji smoleńskiej. Chcemy, aby Polki i Polacy poznali efekty działań podkomisji Macierewicza, który żerując na tragedii narodowej, wydał 33 mln zł. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-104.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#KrzysztofBosak">Proszę o udzielenie odpowiedzi sekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej pana Cezarego Tomczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#CezaryTomczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po pierwsze chciałem przedstawić pana płk. pil. Leszka Błacha, który jest tu dzisiaj ze mną i stoi na czele zespołu, który zajmuje się oceną funkcjonowania podkomisji smoleńskiej. Pan płk Błach to wybitny fachowiec, który pracował również w administracji pana ministra Błaszczaka, jak i pana ministra Macierewicza. On dzisiaj stoi na czele zespołu, który zajmuje się tymi sprawami.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#CezaryTomczyk">Dziś chciałbym przedstawić okresowe sprawozdanie z prac zespołu. Pełen raport zgodnie z decyzją ministra obrony będzie przedstawiony do końca czerwca. Podstawowym działaniem zespołu jest ocena celowości, efektywności, a także rzetelności, szanowni państwo, oraz prawidłowości prowadzonych przez podkomisję smoleńską działań.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#CezaryTomczyk">Zanim przejdę do tej ogólnej informacji, jednak chciałbym przejść do wątku, który wzbudził nasze ogromne zainteresowanie. To wątek, na który trafiliśmy w ciągu ostatnich kilkunastu dni pracy. A więc w toku prac w samym Ministerstwie Obrony Narodowej właśnie kilkanaście dni temu dotarliśmy do korespondencji prokuratora generalnego oraz prokuratora krajowego z panem Antonim Macierewiczem oraz z panem ministrem Mariuszem Błaszczakiem. I szczerze mówiąc, szanowni państwo, jak do tej pory jest to chyba jedna z najbardziej bulwersujących spraw, na jakie trafiłem podczas mojej kilkunastoletniej pracy w parlamencie i w rządzie.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#CezaryTomczyk">W roku 2016, bo od tego momentu zaczyna się ta sprawa, Zespół Śledczy nr 1 Prokuratury Krajowej zarządzeniem z dnia 23 czerwca 2016 r. udostępnił elementy i części samolotu Tupolew 154M nr boczny 101, elementy, które stanowiły dowody rzeczowe w śledztwie. Przekazał je podkomisji smoleńskiej za czasów rządów pana Antoniego Macierewicza. Mówiąc wprost, prokuratura przekazała komisji Macierewicza — pan minister był wtedy ministrem obrony, wtedy był pan Berczyński, pan Nowaczyk — 23 elementy tupolewa, który rozbił się pod Smoleńskiem. Z materiału wewnętrznego i poczynionych ustaleń wynika, że dowody rzeczowe zostały przyjęte bez żadnego protokołu oraz sprawozdania. To jest zresztą informacja od samej prokuratury.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#CezaryTomczyk">Części tupolewa zostały zdeponowane w willi na ul. Klonowej — czyli tam, gdzie mieściła się wówczas podkomisja smoleńska — w zamkniętych kopertach, które były opatrzone pieczęcią prokuratury. Pięć z tych 23 elementów zostało wysłane do badań do Wojskowej Akademii Technicznej. Szanowni państwo, wiecie, co się stało z tymi dowodami rzeczowymi? One w toku tych badań zostały zniszczone. One zostały zniszczone. Dowody rzeczowe przekazane przez prokuraturę komisji Macierewicza zostały zniszczone. Ale to nie jest wszystko w tej sprawie i wcale ten wątek nie jest tym najbardziej bulwersującym, chociaż jednak wyjątkowym.</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#CezaryTomczyk">Wysoka Izbo! Bo to nie wszystko. Komisja Antoniego Macierewicza w toku prac pozostałe dowody, czyli 18 części samolotu Tupolew, oryginalnego samolotu, który roztrzaskał się pod Smoleńskiem, zgubiła. Te dowody zniknęły. I pan Antoni Macierewicz doskonale o tym wiedział.</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#CezaryTomczyk">Szanowni Państwo! Pan Macierewicz miał pełną świadomość tego, że część dowodów rzeczowych została zniszczona, a część zaginęła, o czym świadczy materiał, którym dysponuje Ministerstwo Obrony Narodowej i który został sporządzony za czasów pana ministra Błaszczaka. Myślę, że przez wielu ludzi części samolotu, tego samolotu, były traktowane jak relikwie. Opowiem państwu, co się z tymi elementami działo. Natomiast nie mogę tutaj nie zatrzymać się na samej postaci pana przewodniczącego w kontekście tego, o czym mówię. Dlatego że człowiek, który tyle mówił o dowodach, o wraku, o międzynarodowym śledztwie, człowiek, który w imieniu poprzedniego rządu wziął na siebie odpowiedzialność ponownego wyjaśnienia przyczyn katastrofy, dopuścił do zniszczenia i zagubienia kluczowych dowodów rzeczowych, dowodów pierwotnych, czyli części samolotu Tupolew, który rozbił się pod Smoleńskiem.</u>
          <u xml:id="u-106.7" who="#CezaryTomczyk">Jak wygląda korespondencja w tej sprawie? Otóż pierwsze pismo z prokuratury zostało skierowane 1 grudnia 2020 r., po 4 latach od momentu przekazania dowodów rzeczowych podkomisji smoleńskiej. Pierwsze pismo prokuratury o zwrot elementów samolotu — brak odpowiedzi Antoniego Macierewicza. Drugie pismo, 14 kwietnia 2021 r. — brak odpowiedzi Antoniego Macierewicza. Kolejne pismo, 5 maja 2021 r. — cytuję: jednocześnie w nawiązaniu do moich uprzednich pism po raz kolejny zwracam się o zwrot dowodów — brak odpowiedzi ze strony Antoniego Macierewicza.</u>
          <u xml:id="u-106.8" who="#CezaryTomczyk">W międzyczasie odbywa się postępowanie przed sądem. Sąd Okręgowy w Poznaniu 27 maja, wyrażając zgodę na udostępnienie Prokuraturze Krajowej przez podkomisję materiałów i wyników badań, zajmuje się również tymi sprawami. Jest prawomocny wyrok sądu w tej sprawie, prawomocny wyrok sądu, z którego ten człowiek, który tutaj siedzi, czyli Antoni Macierewicz, kompletnie nic sobie nie robi. Jakby wyroki sądów, decyzje prokuratury, śledztwa kompletnie nie istniały.</u>
          <u xml:id="u-106.9" who="#CezaryTomczyk">Kolejny dowód w tej bulwersującej sprawie: pismo zastępcy prokuratora generalnego pana Marka Pasionka — postać państwu przecież bardzo dobrze znana — z dnia 30 listopada 2021 r. do Antoniego Macierewicza i — uwaga, szkoda, że nie ma go tu dzisiaj z nami — do wiadomości ministra obrony narodowej pana ministra Błaszczaka, cytuję: w nawiązaniu do moich pism z 15 czerwca 2021 r. oraz 20 lipca 2021 r. ponownie uprzejmie proszę o spowodowanie niezwłocznego przekazania Zespołowi Śledczemu nr 1 Prokuratury Krajowej dowodów. To jest de facto po 5 latach, po 5 latach bezczynności również ze strony prokuratury, bo oprócz pism niewiele się w tej sprawie działo.</u>
          <u xml:id="u-106.10" who="#CezaryTomczyk">Kolejne pismo, 30 listopada 2021 r.: po raz kolejny proszę o zwrot elementów i części samolotu stanowiących dowody rzeczowe w śledztwie udostępnionych, wypożyczonych podkomisji smoleńskiej. Tutaj jest też informacja, że to powoduje utrudnienie w przygotowaniu postępowania.</u>
          <u xml:id="u-106.11" who="#CezaryTomczyk">Kolejne pismo, 2 lata zwłoki prokuratury, 27 lutego 2023 r. Niech pan, panie Macierewicz, uważnie tego słucha. Zastępca prokuratora generalnego do Antoniego Macierewicza, do wiadomości ministra obrony narodowej pana Mariusza Błaszczaka, cytuję: w związku z nieuzyskaniem odpowiedzi na pismo z 2021 r. i 2022 r., a także brakiem realizacji deklaracji pana przewodniczącego Macierewicza z 11 października 2022 r. co do zwrotu dowodów rzeczowych udostępnionych podkomisji ponownie zwracam się o spowodowanie przekazania dowodów. Takie działanie — i to jest kluczowy cytat, chciałbym, żeby wszyscy to bardzo mocno odnotowali i zapamiętali, szczególnie zwracam się do tej części sceny politycznej, bo bardzo wiele różnego rodzaju oskarżeń padło w ciągu tych ostatnich lat… Cytuję jeszcze raz — zastępca prokuratora generalnego do Antoniego Macierewicza, do wiadomości ministra Błaszczaka: takie działanie, czyli nieprzekazanie dowodów, stanowi utrudnianie śledztwa Prokuratury Krajowej i stanowi odmowę realizacji prawomocnych orzeczeń Wojskowego Sądu Okręgowego w Poznaniu.</u>
          <u xml:id="u-106.12" who="#CezaryTomczyk">Czy pan to słyszy, panie Macierewicz? Czy panu nie wstyd? Chociaż wstyd, myślę, to jest najmniejszy problem w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-106.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Halo, halo…)</u>
          <u xml:id="u-106.14" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Zagalopował się pan.)</u>
          <u xml:id="u-106.15" who="#CezaryTomczyk">W przypadku nieprzekazania żądanych materiałów — to jest dalsza część cytatu — do prokuratury, jako organ stojący na straży praworządności, pisze dalej prokurator generalny, prokuratura będzie zmuszona do podjęcia działań zgodnych z przepisami k.p.k., w tym wydania postanowień o żądaniu wydania rzeczy, które będą zmierzały do wyegzekwowania prawomocnych wyroków sądu.</u>
          <u xml:id="u-106.16" who="#CezaryTomczyk">Szanowni Państwo! Ostatnie pismo w tej sprawie skierowane jest po wyborach parlamentarnych, 16 listopada 2023 r. Wiecie państwo przez kogo? Przez pana prokuratora Dariusza Barskiego. I to jest pismo skierowane bezpośrednio do pana Mariusza Błaszczaka, do ministra obrony narodowej, oczywiście do wiadomości ówczesnego przewodniczącego podkomisji, czyli pana Macierewicza.</u>
          <u xml:id="u-106.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Posła.)</u>
          <u xml:id="u-106.18" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Marszałka seniora, też ładnie.)</u>
          <u xml:id="u-106.19" who="#CezaryTomczyk">Do pana posła Macierewicza.</u>
          <u xml:id="u-106.20" who="#CezaryTomczyk">To jest cytat, czyli pismo pana Barskiego do Błaszczaka: Jednocześnie w nawiązaniu do wielu poprzednich pism zastępcy prokuratora generalnego kierowanych do Antoniego Macierewicza uprzejmie proszę o spowodowanie zwrotu dowodów rzeczowych.</u>
          <u xml:id="u-106.21" who="#CezaryTomczyk">Szanowni Państwo! To są pisma, które są dowodem i będą dowodem w tej sprawie. Natomiast trzeba sobie powiedzieć jasno, że polska prokuratura prowadzi śledztwo w sprawie zaistniałej 10 kwietnia 2010 r. katastrofy w ruchu powietrznym. Prokuratura zabezpieczyła dowody, a potem przekazała je temu człowiekowi, czyli posłowi Antoniemu Macierewiczowi. Czyli z jednej strony pan poseł Macierewicz wielokrotnie mówił, że śledztwo zostało oddane Rosjanom, co jest bzdurą, a z drugiej strony następnie doprowadzono do zniszczenia i zagubienia dowodów pierwotnych w tej sprawie, czyli szczątków odmienianego przez państwa środowisko polityczne przez wszystkie przypadki tupolewa.</u>
          <u xml:id="u-106.22" who="#CezaryTomczyk">Prokuratura przez 7 lat nie potrafiła wyegzekwować, pomimo posiadanych uprawnień, chociażby informacji, co się z tymi dowodami rzeczowymi stało. Prokuratura — i to też jest, myślę, element bardzo istotny — za rządów PiS, za rządów pana Zbigniewa Ziobry, rozważała przeszukanie komisji Antoniego Macierewicza przy użyciu Żandarmerii Wojskowej. I powiem szczerze, szkoda że do tego nie doszło, bo bylibyśmy w zupełnie innej sytuacji. Wiedzielibyśmy więcej na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-106.23" who="#CezaryTomczyk">Szanowni Państwo! Wielokrotnie słyszeliśmy Jarosława Kaczyńskiego, Antoniego Macierewicza i ich dążenie do prawdy. Ci ludzie doprowadzili do zniszczenia dowodów pierwotnych, czyli części samolotu tupolew, który roztrzaskał się pod Smoleńskiem, i zrobili to, mając pełną świadomość, posiadając pełną wiedzę. Teraz wypada zadać pytanie: Czy to jest zaniedbanie, czy to jest głupota, czy to jest może celowe działanie? Dzisiaj na to pytanie nie jestem w stanie odpowiedzieć, ale myślę, że w Polsce są organy, które będą w stanie odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-106.24" who="#CezaryTomczyk">Panie Marszałku! Jeżeli chodzi o wnioski w tej sprawie, to minister obrony narodowej pilnie zwróci się za pośrednictwem prokuratora generalnego do prokuratora prowadzącego sprawę celem podjęcia niezwłocznych działań zmierzających do wyegzekwowania żądań prokuratury zawartych w treści ww. pism. Tym bardziej że samolot Tupolew, nr boczny 101 stanowił własność polskiego państwa. Oznacza to, że minister obrony narodowej zażąda podjęcia działań przewidzianych w k.p.k., mających na celu przeprowadzenie wszystkich dostępnych i możliwych czynności procesowych zmierzających do ustalenia przyczyn utraty przedmiotowych dowodów rzeczowych, jak również ustalenia miejsca przechowywania innych materiałów i dokumentów objętych ww. śledztwem, które do chwili obecnej, mimo żądań prokuratury, za państwa czasów, pana prokuratora Barskiego, pana prokuratora Pasionka, nie zostały przekazane właściwym organom.</u>
          <u xml:id="u-106.25" who="#CezaryTomczyk">Niezależnie od powyższego Ministerstwo Obrony Narodowej w ramach toczącego się śledztwa będzie wnioskowało o podjęcie działań o charakterze prawnokarnym mających na celu ustalenie osób odpowiedzialnych, zarówno za działania, jak i zaniechania w sprawie wymienionego stanu rzeczy, a w konsekwencji oczywiście pociągnięcie do odpowiedzialności karnej osób, na których spoczywała w tej sprawie odpowiedzialność. Tylko przypomnę, że ewentualne zachowania ww. osób winny być rozpatrywane w oparciu o czyny, których górna granica ustawowa zagrożenia karą pozbawienia wolności wynosi 10 lat, bo o tym mówimy przy niszczeniu mienia w stosunku do mienia znacznej wartości, powyżej 200 tys. zł. Mówiliśmy już o niszczeniu samolotu tupolew, ale także mamy tutaj do czynienia, o czym mówił sam prokurator Barski, z utrudnianiem śledztwa. To jest czyn, który jest zagrożony karą 5 lat pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-106.26" who="#CezaryTomczyk">I ostatnia rzecz. Jeżeli chodzi o rolę pana ministra Błaszczaka. Rolę pana ministra Macierewicza przedstawiłem. Natomiast wszystkie pisma były kierowane bezpośrednio do ministra obrony narodowej albo do jego wiadomości — wszystkie pisma. Minister obrony narodowej w tej sprawie nie zrobił nic. Jest jedno pismo, które skierował w odpowiedzi do prokuratora generalnego z informacją, że przekaże tę sprawę panu Antoniemu Macierewiczowi. A jednocześnie co roku minister obrony narodowej wydawał postanowienie, które pozwalało tej grupie ludzi prowadzić dalej swoje różnego rodzaju eksperymenty, do których jeszcze wrócimy.</u>
          <u xml:id="u-106.27" who="#CezaryTomczyk">Jak nazwać niszczenie jednych z najważniejszych dowodów w sprawie katastrofy? Naprawdę na to pytanie nie jestem w stanie dzisiaj odpowiedzieć, ale jedno wiem na pewno: to polskiego podatnika kosztowało dziesiątki milionów złotych, cały ten proces, który został opisany, gubienie dowodów, niszczenie dowodów, dziwne eksperymenty. O tym wszystkim będziemy mówić.</u>
          <u xml:id="u-106.28" who="#komentarz">(Głos z sali: Zostało, zostało.)</u>
          <u xml:id="u-106.29" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-106.30" who="#CezaryTomczyk">Ostatnia informacja w tej sprawie. Myślę, że też bardzo istotna. Że dokonano częściowej analizy. Chciałem też państwa poinformować, że w tej chwili mamy skatalogowanych prawie 14 tys. dokumentów finansowych, mamy też zidentyfikowanych 39 osób, w tym 31 osób powołanych decyzją ministra obrony narodowej jako członkowie podkomisji oraz 69 podmiotów gospodarczych wykonujących usługi na rzecz podkomisji. Bardzo wiele nieprawidłowości, bardzo wiele spraw, o których będziemy chcieli powiedzieć. To wszystko znajdzie się w całościowym raporcie. Natomiast rzecz, którą przedstawiłem, jest tak bulwersująca, że moim zdaniem, wymaga ona natychmiastowego działania państwa. Szczerze mówiąc, ja się naprawdę w swojej karierze z czymś takim jeszcze nie spotkałem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-106.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#KrzysztofBosak">Informuję, że zgłosili się posłowie do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#KrzysztofBosak">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze zapisać się do głosu?</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#KrzysztofBosak">Jeżeli nie, to zamykam listę mówców.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#KrzysztofBosak">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-107.5" who="#KrzysztofBosak">Przypominam, że czas wypowiedzi to zaledwie 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-107.6" who="#KrzysztofBosak">Głos ma pan poseł Antoni Macierewicz.</u>
          <u xml:id="u-107.7" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: O co pan będzie pytał, jak pan tyle błędów narobił?)</u>
          <u xml:id="u-107.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Do prokuratora.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Uprzejmie proszę o umożliwienie mi dłuższej wypowiedzi ze względu na to…</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ministrem pan był, wtedy mógł pan…)</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#AntoniMacierewicz">…że pan wiceminister rozszerzył swoją wypowiedź. Jeżeli nie będę mógł wypowiedzieć się szerzej, to to kłamstwo i oszustwo, które zostało tutaj przedstawione, będzie upowszechnione…</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Oświadczenia są na koniec posiedzenia.)</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#AntoniMacierewicz">…i będzie stanowiło punkt odniesienia, o co właśnie panu ministrowi chodzi, i o co chodzi także państwu. Macie nadzieję, że to kłamstwo stworzy takie, że tak powiem…</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan ma zadać pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-108.6" who="#AntoniMacierewicz">…wrażenie rzeczywistego przestępstwa, którego źródłem jest tak naprawdę właśnie Platforma Obywatelska i obecny rząd. Więc gdybym mógł prosić przynajmniej o dodatkowe 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-108.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Zostało 50 sekund.)</u>
          <u xml:id="u-108.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze pan nie zaczął.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#KrzysztofBosak">Proszę kontynuować, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#AntoniMacierewicz">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Zmarnował pan minutę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#KrzysztofBosak">Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najpierw dwa zdania w sprawie tego, co zostało przed chwilą powiedziane przez pana wiceministra. Otóż pan wiceminister zapewne wie, tylko państwu przedstawił to fałszywie, że to, co opisywał, zdarzyło się wtedy, kiedy byłem ministrem obrony narodowej i nie byłem członkiem podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#komentarz">(Głos z sali: W ten sposób.)</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#AntoniMacierewicz">Nie byłem członkiem podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#komentarz">(Głos z sali: A to rewelacja.)</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#AntoniMacierewicz">A informacja, o której pan mówił, nie ma w sobie ziarna prawdy. Nie zostały zniszczone żadne dokumenty, nie zostały zniszczone żadne materiały dowodowe.</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Koniec czasu.)</u>
          <u xml:id="u-112.6" who="#komentarz">(Poseł Ewa Kołodziej: Gdzie one są?)</u>
          <u xml:id="u-112.7" who="#AntoniMacierewicz">One zostały przekazane do amerykańskiej firmy NIAR…</u>
          <u xml:id="u-112.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Uuu…)</u>
          <u xml:id="u-112.9" who="#AntoniMacierewicz">…żeby mogła ona dokonać analizy struktury samolotu. Chodzi oczywiście o malutkie kawałki. To wszystko dotyczy fragmencików samolotu wielkości mniej więcej 5–6 cm. Tego to dotyczy. Dokumenty zostały przekazane przez ówczesnych przewodniczących podkomisji. Wtedy ja tej sprawy nie znałem. Co więcej, to co teraz mówię, zostało przeze mnie opisane, a informacja została przekazana prokuraturze. Tak się złożyło, że pan wiceminister akurat tego dokumentu — a na pewno go posiada — mojego dokumentu, w którym relacjonuję całą tę sprawę i przekazuję informacje prokuraturze, zapomniał państwu przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-112.10" who="#AntoniMacierewicz">Informuję państwa, że gdy dowiedziałem się o tej sprawie, podjąłem działania mające wyjaśnić, co się stało z tymi materiałami. Okazało się, że zostały przekazane firmie NIAR, która na podstawie tych materiałów robiła analizę niezbędną do przeprowadzenia symulacji lotu samolotu, tak żeby sprawdzić, jak on się rozbija, gdy uderza w ziemię, tak jak właśnie pani Anodina i pan Miller napisali. Okazało się oczywiście — to jest istota pracy NIAR — że samolot rozbija się wtedy zupełnie inaczej, niż wskazywałoby na to wrakowisko…</u>
          <u xml:id="u-112.11" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Panie marszałku, czas mija.)</u>
          <u xml:id="u-112.12" who="#AntoniMacierewicz">…zupełnie inaczej, niż wskazywałyby na to części samolotu na wrakowisku.</u>
          <u xml:id="u-112.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas.)</u>
          <u xml:id="u-112.14" who="#AntoniMacierewicz">Czyli to udowadnia, że samolot nie uderzył w ziemię, że samolot rozpadł się nad ziemią. To jest wynik pracy NIAR uzyskany m.in. właśnie dzięki tym kilkunastu materiałom, które zostały tam przesłane bez mojej wiedzy i bez mojej decyzji.</u>
          <u xml:id="u-112.15" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#KrzysztofBosak">Panie pośle, dziękuję bardzo za pańską wypowiedź. Doliczyłem 2 minuty. Pozwoliłem panu dokończyć zdanie. Teraz bardzo proszę o przerwanie w tym punkcie i o zejście z mównicy, żeby inni posłowie także mogli zadać swoje pytania.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Jak państwo… Nie można.)</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: 8 lat.)</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#KrzysztofBosak">Panie pośle, rządziliście przez 8 lat, więc miał pan 8 lat na przedstawianie wyników pracy komisji.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#KrzysztofBosak">Bardzo proszę zejść z mównicy.</u>
          <u xml:id="u-113.5" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Nie można powiedzieć prawdy o działaniu…)</u>
          <u xml:id="u-113.6" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: W prokuraturze pan powie…)</u>
          <u xml:id="u-113.7" who="#KrzysztofBosak">Bardzo proszę zejść z mównicy i umożliwić innym posłom udział w debacie.</u>
          <u xml:id="u-113.8" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Nie można powiedzieć prawdy o oszustwach…)</u>
          <u xml:id="u-113.9" who="#KrzysztofBosak">Panie pośle, spełniłem pańską prośbę i doliczyłem ponad 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-113.10" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: …realizował i wspierał pan Donald Tusk…)</u>
          <u xml:id="u-113.11" who="#KrzysztofBosak">Proszę opuścić mównicę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-113.12" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Kłamstwo. Dziękujemy.)</u>
          <u xml:id="u-113.13" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: …zwiększyć możliwość szerzenia dezinformacji ze strony Platformy Obywatelskiej.)</u>
          <u xml:id="u-113.14" who="#KrzysztofBosak">Dziękujemy bardzo, proszę zejść.</u>
          <u xml:id="u-113.15" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Bardzo panu dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-113.16" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-113.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#DariuszJoński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#KrzysztofBosak">Pan poseł Dariusz Joński.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#KrzysztofBosak">Przepraszam bardzo, panie pośle, że pana nie przedstawiłem.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#DariuszJoński">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#DariuszJoński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Antoniego Macierewicza to kosztowny epizod, kosztowne wariactwo jednego człowieka, który aż tyle w Polsce zniszczył.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Uuu…)</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#komentarz">(Głos z sali: No nie, skandal.)</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#DariuszJoński">Jak pisał kilka lat temu Paweł Wroński: Gdy rosyjski szpieg likwiduje polski wywiad i kontrwywiad wojskowy, to zdarzenie jest z gatunku teatru groteski.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#komentarz">(Głos z sali: W którym roku było powstanie warszawskie? Nadal pan twierdzi, że w 1981 r.?)</u>
          <u xml:id="u-116.6" who="#DariuszJoński">Fakt, że działo się to pod patriotycznymi hasłami Antoniego Macierewicza, kategorię groteski przekracza.</u>
          <u xml:id="u-116.7" who="#DariuszJoński">To totalne wariactwo wyrządził Polsce przewodniczący PiS, który miał słabość do tego człowieka. Za rządów PiS-u obowiązywała doktryna niepokalanego Antoniego, bo był chroniony przez Jarosława Kaczyńskiego. Bo prezes wiedział, że nie było nawet najgłupszego zadania, którego Macierewicz by się nie podjął, tezy, której by nie próbował udowodnić, czy też absurdu…</u>
          <u xml:id="u-116.8" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Hoffmann: Niech pan się hamuje, proszę pana.)</u>
          <u xml:id="u-116.9" who="#DariuszJoński">…którego by nie wypowiedział, jeśli tylko służy to interesom PiS. W ten sposób Macierewicz niczym Neo z „Matriksa”, którego żadna kula nie mogła trafić, aż do dzisiaj. Aż do dzisiaj. Otóż od nas zależy, czy pozostawimy go tak, czy zostanie rozliczony za to wszystko, co zniszczył na swojej drodze.</u>
          <u xml:id="u-116.10" who="#DariuszJoński">Ze swojej strony chcę powiedzieć i złożyć deklarację, że zrobię absolutnie wszystko, aby ustalić, ile kosztował Polskę Antoni Macierewicz, i nie chodzi tylko i wyłącznie o pieniądze, o wielkie pieniądze. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-116.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Urszulę Nowogórską, Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#UrszulaNowogórska">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Szanowny Panie Przewodniczący! Z informacji z wstępnego audytu, który został przedstawiony przez Ministerstwo Obrony Narodowej, wynika, że komisja smoleńska kosztowała państwo polskie ok. 33 mln zł. Chciałam zadać konkretne pytanie: Czy to prawda, że do badań komisji został zadysponowany sprawny, wyremontowany samolot wart ok. 40 mln? Jeżeli to prawda, chciałam również dowiedzieć się, kto wydał takie dyspozycje. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Tadeusza Tomaszewskiego, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#KrzysztofBosak">Czy pan poseł jest na sali?</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#KrzysztofBosak">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica, jeszcze raz zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie…</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kanthak: Pan marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawiona przez pana ministra informacja rzuca nowe światło, jeśli chodzi o zaniedbania pana ministra, pana posła Antoniego Macierewicza jako szefa podkomisji. Te zaniedbania, które prowadziły do utrudniania śledztwa, do zniszczenia dowodów, 18 części tupolewa, muszą budzić działania i reakcje służb państwowych, bo skoro Sąd Okręgowy w Poznaniu zajmował się tą sprawą, to, panie przewodniczący, była okazja, żeby przekazać stosowne dokumenty dotyczące tego, że wysłał pan to w inne… Część do badań.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Tak zostało zrobione.)</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#TadeuszTomaszewski">Chciałem zapytać pana ministra: Czy w przypadku przejmowania przez osoby odpowiedzialne w Ministerstwie Obrony Narodowej siedziby podkomisji, które miało miejsce, znaleziono jakieś elementy tych zaginionych dowodów, o których pan mówił?</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#TadeuszTomaszewski">Po drugie, chciałem zapytać i prosić o odpowiedź na piśmie: Czy osoby, które pracowały w ramach podkomisji pana przewodniczącego posła Antoniego Macierewicza, miały dopuszczenie do informacji tajnych i ściśle tajnych?</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#TadeuszTomaszewski">Po trzecie, chciałem zapytać o środki finansowe. Kto akceptował wysokość środków finansowych, którymi dysponowała podkomisja pana posła Antoniego Macierewicza?</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#TadeuszTomaszewski">Ostatnie pytanie: Kiedy zostanie przedstawiony kompleksowy audyt dotyczący funkcjonowania podkomisji pana Antoniego Macierewicza przez Ministerstwo Obrony Narodowej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam, pan poseł Witold Tumanowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WitoldTumanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zrobiliście sobie z katastrofy smoleńskiej źródło kapitału politycznego — zarówno PiS, jak i Platforma. Podzieliliście Polaków, podzieliliście rodziny na długie lata. Żadnej ze stron nie zależy na rzetelnym wyjaśnieniu tragedii pod Smoleńskiem. Platformie nie zależało z oczywistych względów. Odpowiedzialność polityczna za organizację zagranicznego wyjazdu głowy państwa spoczywała przecież na ówcześnie rządzących, dlatego rozliczenie błędów, które doprowadziły do tragedii, nie było w waszym interesie, stąd niechlujny i napisany na kolanie raport ministra Laska.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#WitoldTumanowicz">Natomiast PiS miał przez ostatnie 8 lat wszystkie narzędzia, by wyjaśnić okoliczności wydarzeń 10 kwietnia. Mogliście znaleźć i pociągnąć do odpowiedzialności winnych zaniedbań. Zamiast tego politycy PiS skupili się na spektaklu politycznym i pracach komisji, która ostatecznej wersji raportu nigdy nie wyprodukowała, pobierając jednocześnie ogromne wynagrodzenie. Nie znaleźliście ani nie rozliczyliście winnych fatalnej organizacji delegacji zagranicznej. Teraz, po 14 latach, każdy Polak wierzy w swoją wersję wydarzeń, często w zależności od swoich sympatii politycznych, a plemienne podziały rzutują na podział sceny politycznej do dziś.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#WitoldTumanowicz">Teraz Platforma zapowiedziała, że powołuje zespół ds. wyjaśniania prac komisji Macierewicza. No oczywiście, spektakl musi trwać, bo ta polaryzacja jest po prostu w waszym interesie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Barbarę Bartuś, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Panie Ministrze! Rząd 13 grudnia zamiast wypełniać swoje obietnice wyborcze, tak jak np. obiecana kwota 60 tys. wolna od podatku, zajmuje się sprawami światopoglądowymi lub w sytuacjach gospodarczych, gdzie nie chce pracować, gdzie nie chce kontynuować programów Prawa i Sprawiedliwości, przeprowadza audyty. Tak jest np. w sprawie już tutaj omawianego nie tak dawno CPK czy dzisiaj, w trakcie naszego pytania, w sprawie 100 obwodnic, ale także w innych kwestiach, jak rozbudowa portów w Gdańsku i Świnoujściu czy zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego poprzez budowę elektrowni jądrowych. Wszędzie tam, gdzie potrzebne są działania, są przeprowadzane audyty. Tak jest i w tym przypadku. Ale, szanowni państwo, tragedia, która wydarzyła się 10 kwietnia 2010 r., gdzie zginęło 96 Polaków, jest faktem. I dzisiaj, biorąc pod uwagę chociażby śmierć Aleksieja Nawalnego, gdzie cały świat jest przekonany, że był to wynik działania Putina, że to nie była naturalna śmierć, i mamy tego przykłady, wiemy, że Putin swoim przeciwnikom albo tym, którym ma coś do zarzucenia, którzy walczyli skutecznie z jego dyktaturą albo walczyli skutecznie o państwo polskie, nie daruje.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#BarbaraBartuś">Więc mam pytanie do tej koalicji, bo tyle macie złego do powiedzenia na temat zespołu tutaj obecnego pana ministra Macierewicza: A co wy zamierzacie zrobić, co rząd zamierza zrobić, żeby pod wpływem nawet tych nowych faktów przejść do prawdziwego wyjaśnienia przyczyn tragedii z 10 kwietnia 2010 r.? Czy tylko macie zamiar zostać przy rosyjskim raporcie Anodiny? Czy dalej będzie ta narracja, która została wdrożona po tej tragedii narodu polskiego, państwa polskiego z 10 kwietnia 2010 r.? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#KrzysztofBosak">Teraz pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#KrzysztofGadowski">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Tak, tragedia z 10 kwietnia 2010 r. jest faktem. Poruszyła całą Polskę, szczególnie dotknęła rodziny ofiar. A wy tej świętości nie bronicie, wy wykorzystujecie tę świętość, tych ludzi, którzy zginęli w imieniu ojczyzny, świadcząc swoją służbę, do własnej propagandy. Wykorzystaliście to jako tubę propagandową.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Wassermann: Niech pan na mnie nie patrzy, mówiąc…)</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#KrzysztofGadowski">Pan Macierewicz stworzył komisję. Przez kilka lat, mając wszystkie narzędzia, środki finansowe, nie potrafił nic wyjaśnić. Tupolew — nawet nie pomyślał o nim, że trzeba go ściągnąć, a tyle było dyskusji wcześniej. Mało tego. To, co słyszeliśmy przed chwilą z ust ministra, zakrawa na farsę. Dowody w sprawie zniknęły, pan Maciarewicz…</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Macierewicz.)</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#KrzysztofGadowski">…nawet fałszował raporty, które się pojawiły, za które grube miliony płacił. To jest uczciwość z waszej strony w wyjaśnieniu tej sytuacji?</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#KrzysztofGadowski">Panie ministrze, mam do pana pytanie, bo pan mówił, że była komisja. Proszę powiedzieć Polakom, ile ona kosztowała, jakie uposażenia otrzymywali ci członkowie ponoć komisji pana ministra Macierewicza.</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#KrzysztofGadowski">Pytanie kolejne: Ilu członków tej komisji zrezygnowało? Co było podstawą ich rezygnacji z członkostwa w tej komisji, bo przecież tacy ludzie byli? 8 lat waszych rządów, pełna perspektywa, wszystkie możliwości. Podeptaliście pamięć tej tragedii, zrobiliście sobie tarczę propagandową i tylko na tym bazowaliście, nic innego.</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Jak pan się nie wstydzi?)</u>
          <u xml:id="u-126.8" who="#KrzysztofGadowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-126.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam teraz pana posła Adama Dziedzica, klub PSL — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#AdamDziedzic">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#AdamDziedzic">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje pytania dotyczą następujących kwestii. Sądzę, że będą w kręgu zainteresowania wszystkich Polaków.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#AdamDziedzic">Czy powołany zespół znalazł już lub zamierza znaleźć odpowiedzi na następujące pytania: Jakie były wynagrodzenia osób biorących udział w szeroko rozumianych pracach komisji, tj. członków komisji, ekspertów? Jakie były koszty analiz, raportów, testów i ewentualnych symulacji czy też delegacji? Czy podane kwoty kosztów funkcjonowania tej podkomisji zawierają również wartość zniszczonego, a wyremontowanego wcześniej samolotu płatowca TU-154 nr 102? Kto weryfikował i powoływał tzw. ekspertów, jak słyszeliśmy wcześniej, od sklejania samolotów i obserwacji skrzydeł? Czy mamy odpowiedź na pytanie, czy komisja pomijała lub ukrywała jakiekolwiek opracowania, wnioski ekspertów, zdjęcia i symulacje komputerowe oraz raporty lub ich części mające świadczyć, że była to katastrofa, a nie zamach? Czy zespół jest w stanie udzielić odpowiedzi w zakresie ewentualnego usunięcia przez podkomisję raportu Instytutu Badań Lotniczych Uniwersytetu Wichita w Stanach Zjednoczonych, który jasno wskazywał, że doszło do wypadku, a nie do zamachu? Czy dowiemy się, kto dokonał takich korekt i na czyje polecenie? Mówiąc wprost, pytam, czy zespół może potwierdzić lub zaprzeczyć, że doszło do sfałszowania amerykańskiej ekspertyzy o katastrofie smoleńskiej. Czy mamy dziś jasną i klarowną odpowiedź dotyczącą korzystania przez członków podkomisji z ochrony fizycznej, czy członkowie tej komisji korzystali z takiej ochrony? A jeżeli tak, to z jakiego powodu i na podstawie czyjej decyzji, a także kto finansował te działania? I oczywiście jakie były ewentualne koszty? Czy poddano weryfikacji, na jakiej podstawie podkomisja swoimi działaniami doprowadziła do destrukcji płatowca TU-154 nr 102? Wreszcie, czy zespół jest w stanie udzielić informacji, kto wydał zgodę na prowadzenie badań inwazyjnych doprowadzających do nieodwracalnych uszkodzeń konstrukcji płatowca i kto poniesie tego konsekwencje? Czy otrzymam wreszcie odpowiedź, kto wydawał takie decyzje, kto poniesie koszty ewentualnych napraw samolotu, a raczej mówiąc wprost, jego utylizacji, kto poniesie konsekwencje jego zniszczenia? Co dało zniszczenie tego statku powietrznego? Czy te działania dały informację jasną i niekwestionowaną? Czekamy na te odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#AdamDziedzic">I ostatnie pytanie: Kiedy zespół zakończy prace i kiedy pojawi się stosowny raport? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Wassermann, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#MałgorzataWassermann">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę mi wybaczyć pewne emocje, które być może mi towarzyszą. W tej sprawie wypowiadam się pierwszy i być może, mam nadzieję, ostatni raz. Natomiast trzeba, panie ministrze, mieć niebywały tupet, żeby mówić o jakimkolwiek zaniedbywaniu lub niszczeniu dowodów. Niech pan popatrzy chociaż na mnie, ja też jestem córką, proszę na mnie popatrzeć. Pamięta pan 10 kwietnia? Bo ja pamiętam, wyście rządzili. Pamięta pan, kto pojechał? Pamięta pan, kto zabezpieczył miejsce zdarzenia? Pamięta pan, czy cokolwiek przywieźliście z tego miejsca zdarzenia? Czy pan naprawdę, panie ministrze, nie jest w stanie przyjąć do wiadomości — a jeśli pan nie ma własnej wiedzy, proszę zapytać ekspertów — że te pierwsze godziny i minuty zdecydowały o tym, że te postępowania toczą się latami? Pan powiedział dzisiaj o tym, że mógł być przeprowadzany eksperyment, że przy przeprowadzaniu tego eksperymentu mogło dojść do uszkodzenia elementów. A czy państwo nie rozumiecie tego, że 10 kwietnia oryginał, wrak na waszych oczach, na oczach całego świata, na moich oczach i mojej rodziny był cięty na kawałki? My wiedzieliśmy, że to jest materiał dowodowy, który będzie nie do odtworzenia, my wiedzieliśmy, jak będzie wyglądało postępowanie — ja, mój brat prawnik, cała moja rodzina. W związku z powyższym trzeba mieć naprawdę daleko idący tupet, żeby mówić dzisiaj o zaniedbywaniu dowodów.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#MałgorzataWassermann">Pan powiedział dzisiaj o ciałach. Proszę pana, ja przeżyłam dwie sekcje, całkowicie sama, dwie sekcje. A wie pan dlaczego? Dlatego że w 2010 r., jak państwo rządziliście, nie przeprowadzono obligatoryjnych w przypadku katastrofy sekcji zwłok. Wie pan, co to znaczy dla córki przeprowadzać to całkowicie samodzielnie — bo to państwo powinniście pamiętać, że w moim przypadku nie przeciekła ta informacja nigdzie, bo ja, jak daję słowo, to zawsze go dotrzymuję — i co to znaczy pojechać z ekipą na cmentarz, wyciągać własnego ojca drugi raz i go chować, wejść do zakładu medycyny sądowej? To zafundowaliście wy, zaniedbując pierwsze momenty po katastrofie. Proszę dzisiaj nie mówić o tym, że ktoś czuje ból, jak widzi zdjęcie. Ja czułam ból, jak widziałam to na żywo raz, drugi i trzeci. Bardzo pana proszę, niech pan waży słowa.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#MałgorzataWassermann">Chciałabym zwrócić się do każdego, kto będzie tutaj przemawiał. Bardzo państwa proszę, zwracając się do nas, zastanówcie się, kiedy kierujecie w naszym, w moim kierunku słowa, że my zbijamy na tym kapitał polityczny. Przez 8, 9 lat nie zabrałam nigdy głosu w Sejmie na temat katastrofy smoleńskiej. Dlaczego? Właśnie dlatego, żeby nie było takiego zarzutu. Siedzę 13 lat i cierpliwie czekam na wyniki postępowania zarówno komisji, jak i prokuratury. I proszę mi uwierzyć, ostatnią rzeczą, którą bym chciała zrobić, jest czerpanie z tego jakichkolwiek politycznych profitów. Dziękuję i przepraszam za przedłużenie.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#KrzysztofBosak">Wszystkim bliskim ofiar z pewnością należą się szacunek i wyrazy współczucia, zarówno pani poseł Małgorzacie Wassermann, jak i pani poseł Barbarze Nowackiej, jak również wszystkim, którzy mieli bliskich w tej katastrofie. Na pewno wzajemny szacunek i umiar w słowach pomogą nam w tej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam teraz do głosu pana posła Radosława Lubczyka, PSL — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#KrzysztofBosak">Czy pan poseł jest na sali?</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#KrzysztofBosak">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-131.5" who="#KrzysztofBosak">W takim razie zapraszam pana posła Jarosława Zielińskiego, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#JarosławZieliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! 13 kwietnia 2010 r., a więc 3 dni po katastrofie smoleńskiej, tutaj, w tej sali, na wspólnym zgromadzeniu posłów i senatorów wspólnie, bez jakiegokolwiek głosu sprzeciwu wszyscy uznaliśmy, że katastrofa smoleńska była największą tragedią po II wojnie światowej. Ale już w dniu katastrofy Donald Tusk po uściskach z Władimirem Putinem oddał śledztwo Rosji, zostawił wrak samolotu, czarne skrzynki, czyli główne dowody w śledztwie, w rękach Rosji — takiej Rosji, jaka ona jest, takiej, jaka ona wtedy była, a była to Rosja już choćby po agresji na Gruzję w 2008 r. Dalsze konsekwencje były oczywiste. Kłamstwo Tatiany Anodiny powtórzone przez ministra Millera i jego zespół, a wcześniej zaspawane trumny, tak że nie można było do nich zajrzeć, zobaczyć swoich najbliższych, rodziny nie mogły tego zrobić.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#JarosławZieliński">Dzisiaj słyszymy z ust pana ministra zarzut, że skierowano do badań w specjalistycznej instytucji te właśnie fragmenty, niewielkie fragmenty samolotu, a na oczach całego świata, widzieliśmy to, był niszczony wrak, koparkami go przewracano, wywożono fragmenty na ciężarówkach. I wtedy to nie budziło waszego sprzeciwu, nie było z waszej strony zarzutów. Dzisiaj natomiast, po tym jak podkomisja pod kierunkiem pana posła Antoniego Macierewicza podjęła parę lat temu te trudne prace w tych warunkach… Bo mówicie: 8 lat, ale co można było zrobić, kiedy wrak został przekazany Rosji przez was, przez Donalda Tuska, kiedy śledztwo zostało oddane? Bardzo trudne były warunki pracy podkomisji. I dzisiaj właśnie są te absurdalne zarzuty i oczywiście zarzut, bo to jest obliczone populistycznie, finansowy. Szanowni państwo, prawda kosztuje. Prawda jest bezcenna, dochodzenie do prawdy kosztuje. Ale kłamstwo także kosztuje. Na prace komisji Millera wydano też 10 albo kilkanaście milionów złotych. O tym nie mówicie, a przecież taka jest prawda. Ale to kłamstwo kosztuje najwięcej, bo to jest kłamstwo, które przynosi i będzie przynosić wielkie konsekwencje historyczne, polityczne, narodowe, wpłynie na całe nasze dalsze dzieje.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Pępek: 33 mln.)</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#JarosławZieliński">A ile będziemy czekali na zakończenie rosyjskiego śledztwa? 50, 100 lat? Odpowiedzcie sobie na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam do głosu pana posła Radosława Lubczyka, PSL — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#RadosławLubczyk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Ja wielokrotnie słyszałem z ust pana posła Macierewicza, że nie da się wyjaśnić tej katastrofy, tego wypadku lotniczego bez wraku tupolewa. Moje pytanie do pana ministra jest takie: Ile za czasów, kiedy działała komisja pana posła Macierewicza, zostało wysłanych pism albo co zostało zrobione, żeby ten wrak wrócił do Polski? Bo rozumiem, że ta komisja nie miała sensu bez tego wraku. Cytuję słowa pana ministra Macierewicza, że nie da się tego zrobić bez wraku, więc ile…</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Nie cytuje mnie pan, to jest nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#RadosławLubczyk">Dobrze, mówił pan wielokrotnie, że nie da się bez wraku i nie da się…</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: To jest nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#RadosławLubczyk">Zaraz znajdę pana wypowiedź, to ją panu puszczę.</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#RadosławLubczyk">To jest jedno moje pytanie: Ile pism zostało wysłanych do Federacji Rosyjskiej — do tego bandyckiego kraju, który dzisiaj atakuje Ukrainę — o zwrot wraku i co zostało zrobione w tej kwestii?</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#RadosławLubczyk">I moje drugie pytanie. Wielokrotnie, bo jestem w Komisji Obrony Narodowej od 9 lat, było też spotkanie z komisją… Ja fizykę skończyłem na poziomie I roku studiów, ale takie teorie, które tam słyszałem, lekko mnie dziwiły, więc moje drugie pytanie jest takie: Ile z tych 33 mln, o których wiemy, zostało wydane na te doświadczenia, na te badania, na dociekanie prawdy, a ile zostało wydane na formę osobową? Ile pieniędzy dostali ludzie, którzy pracowali w tej komisji, a ile zostało wydane na te wszystkie doświadczenia, które i tak bez wraku nie miały sensu według słów pana posła Macierewicza…</u>
          <u xml:id="u-134.7" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Niech pan nie kłamie.)</u>
          <u xml:id="u-134.8" who="#RadosławLubczyk">…bo bez wraku nie dojdziemy do prawdy? Takie dwa moje pytania: podział i ile pism zostało wysłanych do Federacji Rosyjskiej?</u>
          <u xml:id="u-134.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie pośle, zapraszamy z materiałem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Jakiś dress code obowiązuje.)</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Marynarki nie może włożyć.)</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#KrzysztofBosak">Proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pamiętam tamten dzień, gdy wydarzyła się katastrofa pod Smoleńskiem. Pamiętam ten smutek i żal. Pamiętam jedność rodzącej się na nowo wspólnoty narodowej. Pamiętam też to, co wydarzyło się później, jak narodowa zgoda zaczęła pękać…</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#komentarz">(Poseł Anita Czerwińska: Przez was. Palikota wpuściliście.)</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#MałgorzataPępek">…jak zaczął się pojawiać coraz większy rów podziału. Pamiętam, jak jedność zamieniła się w nienawiść…</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#komentarz">(Poseł Anita Czerwińska: Palikot został nasłany.)</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#MałgorzataPępek">…jak słowo „katastrofa” zamieniło się w „zamach”, jak zaczął rodzić się mit o zamordowanych pod Smoleńskiem bohaterach. To właśnie wtedy zostało przez was ufundowane kłamstwo smoleńskie.</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Putin nie potrafi mordować, prawda? Nie potrafi.)</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#MałgorzataPępek">Korzyści polityczne wzięły górę nad prawdą i zwykłą ludzką przyzwoitością. Głównym kaznodzieją smoleńskiej religii został Antoni Macierewicz.</u>
          <u xml:id="u-136.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakim prawem?)</u>
          <u xml:id="u-136.8" who="#MałgorzataPępek">Każdy, kto mówił, że była to katastrofa, był nazywany zdrajcą.</u>
          <u xml:id="u-136.9" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Kto pani to napisał, pani poseł?)</u>
          <u xml:id="u-136.10" who="#MałgorzataPępek">Kłamstwo szerzone przez was przerodziło się w mit, a później w kult. Kult jednostki, której wielkość mierzyliście liczbą stawianych pomników.</u>
          <u xml:id="u-136.11" who="#komentarz">(Poseł Anita Czerwińska: Czy ty słyszysz, kobieto, jakie głupoty wygadujesz?)</u>
          <u xml:id="u-136.12" who="#MałgorzataPępek">Na udowodnienie przez Antoniego Macierewicza i jego kolegów, że był to zamach, wydaliście 33 mln zł. Wszystko po to, by wasz wódz był zadowolony. To przecież był zamach, prawda, panie Macierewicz? Przecież PiS-owcy nie giną w katastrofach. Oni męczeńsko umierają w zamachach, bo to są nadludzie, patrioci przez duże „P”.</u>
          <u xml:id="u-136.13" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest niestosowne, naprawdę.)</u>
          <u xml:id="u-136.14" who="#MałgorzataPępek">Stworzyliście smoleńską religię…</u>
          <u xml:id="u-136.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-136.16" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Panie marszałku, niech pan coś powie. Dlaczego pan pozwala…)</u>
          <u xml:id="u-136.17" who="#MałgorzataPępek">…kulturę strachu i ciągłego zagrażania. Zrobiliście z tego siłę i paliwo nienawiści.</u>
          <u xml:id="u-136.18" who="#MałgorzataPępek">Panie Pośle Macierewicz! Te 33 mln trzeba będzie oddać.</u>
          <u xml:id="u-136.19" who="#MałgorzataPępek">Panie Ministrze! Czy jest możliwość wyegzekwowania nierzetelnie wydatkowanych publicznych pieniędzy? Dość szerzenia kłamstw i nienawiści.</u>
          <u xml:id="u-136.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-136.21" who="#komentarz">(Głos z sali: Do siebie to powiedz.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#KrzysztofBosak">W tej chwili ogłaszam 10 minut przerwy w związku z tym, że jest zwołane posiedzenie Prezydium. Niezwłocznie po posiedzeniu Prezydium wznowimy obrady Sejmu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min 17 do godz. 12 min 34)</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#KrzysztofBosak">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#KrzysztofBosak">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 5. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#KrzysztofBosak">Proszę o zabranie głosu panią poseł Joannę Lichocką, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#JoannaLichocka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przyznam, że z zaskoczeniem teraz, w 2024 r., przyjmuję to, jak bardzo wierni jesteście linii Putina, linii „Kommiersanta” i Russia Today z 2010 r. Tak się składa, że ja wtedy byłam w Katyniu, miałam relacjonować uroczystości z udziałem polskiej delegacji. O katastrofie, o tym dramacie dowiedziałam się tuż obok grobów polskich oficerów. Potem, po kilku godzinach, obejrzałam wiadomości, rosyjskie wiadomości. Wiecie, co mówili? Cztery razy podchodzili do lądowania w złych warunkach atmosferycznych, wina pilotów, jest pytanie, pod jaką byli presją. To mówiła Russia Today. Wróciłam do Polski i włączyłam polską telewizję, podobno polską, TVN. Cztery razy podchodzili do lądowania, w złych warunkach atmosferycznych, jest pytanie, kto wywierał presję. Politycy Platformy Obywatelskiej z SMS-ami, tymi już słynnymi SMS-ami, pytanie: Kto wywierał presję? Wtedy nie mieliście odwagi zająć się poważnie tą katastrofą. Nie mieliście odwagi podjąć tego wyzwania, jakie historia na was położyła. Oddaliście wszystko Rosjanom. Grzecznie, pokornie słuchaliście raportu Anodiny. Tusk pojechał na narty, żeby nie być przed kamerami. A potem mówił: polskie ustalenia będą jeszcze poważniej, jeszcze mocniej wykazywać te błędy polskiej strony. To mówiliście wtedy.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#JoannaLichocka">Rosyjsko-niemieckie kondominium — wtedy tak nasi politycy komentowali to, w jakiej sytuacji znalazła się Polska. Dzisiaj, kiedy wszyscy wiedzą, że Putin jest mordercą — wy o tym mówicie — powtarzacie to samo. Występujecie przeciwko tym, którzy mówią: nie, to nie była wina polskich pilotów, nie, to nie była zwykła katastrofa, polski prezydent zginął na terenie Rosji nie dlatego, że Rosja jest normalnym demokratycznym państwem, a to był zwykły wypadek lotniczy. To mówicie do tej pory.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#JoannaLichocka">Może byście wreszcie posłuchali chociaż prezydenta Zełenskiego, który nie ma wątpliwości, co się wydarzyło. Może wreszcie byście podjęli to historyczne wyzwanie dotyczące honoru polskiego państwa, godności polskiego państwa i zamiast ścigać tych i wyśmiewać tych, którzy to zadanie próbują podjąć i wypełnić, podjęli poważne zmierzenie się z waszą postawą wtedy, z 2010 r., i z teraz i to wyzwanie, które nakłada na nas historia i polska racja stanu, żeby wreszcie nazwać rzecz po imieniu. Prezydent Lech Kaczyński został zamordowany. Towarzysząca im delegacja została zamordowana. Wiecie o tym wszyscy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#KrzysztofBosak">Pani poseł, bardzo proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#JoannaLichocka">Tylko z jakiegoś powodu nie macie odwagi o tym mówić. A wszyscy wiedzą, jak jest. Odwagi, proszę państwa, i więcej honoru.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#KrzysztofBosak">Pozwolę sobie przypomnieć, że tu, w Polsce, prezydent Zełenski nie jest ostatecznym autorytetem w żadnej kwestii. Po to mamy polski parlament, żeby tu pewne rzeczy przedyskutować.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#KrzysztofBosak">Chciałbym jeszcze, zanim oddam głos pani poseł Dorocie Marek z Koalicji Obywatelskiej, przywitać wycieczkę młodzieży z Bąkowa z województwa kujawsko-pomorskiego, która przysłuchuje się naszym obradom na zaproszenie pani poseł Iwony Karolewskiej, a także przywitać wszystkich innych gości, którzy w tej chwili przysłuchują się naszej debacie.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Dorotę Marek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#DorotaMarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ministerstwo Obrony Narodowej przeprowadza audyt związany z funkcjonowaniem podkomisji do spraw ponownego zbadania wypadku lotniczego pod Smoleńskiem. Wiemy, że było bardzo wiele nieprawidłowości. Np. w raporcie zostały opublikowane zdjęcia ofiar, które zginęły w katastrofie. Taka publikacja to naruszenie dobra osobistego w postaci kultu pamięci po osobie zmarłej. Czy będą wyciągane konsekwencje prawne wobec osób, które dopuściły się tak skandalicznych czynów? Ile wydano pieniędzy, by wciąż dzielić Polaków i siać jad między naszymi rodzinami? Jakie działania podjął rząd PiS-u, aby odzyskać wrak samolotu? To był ich sztandarowy postulat. Czy ktoś odpowie za te działania? Środki finansowe przeznaczone na funkcjonowanie tzw. komisji smoleńskiej mogły zostać przeznaczone na ważne inwestycje w gminach i sołectwach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Jezus…)</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Co za poziom?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Pawła Szrota, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PawełSzrot">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Anna Politkowska, Aleksander Litwinienko, Borys Niemcow, przeklętej pamięci Jewgienij Prigożyn i tydzień temu Aleksiej Nawalny. To nie jest pełna lista, są na niej bohaterowie, jest zbrodniarz, są osoby, które mają mniejsze grzechy na sumieniu, ale łączy ich jedno: rzucili wyzwanie Putinowi i zapłacili za to życiem. A wy uważacie, że Lech Kaczyński, polityk, który też rzucił wyzwanie Putinowi, nie został przez niego zamordowany, o święta naiwności. Powtarzanie na tej sali tez zbieżnych z tezami zawartymi w niesławnym raporcie Anodiny jest hańbą, tak jak hańbą jest krytykowanie, utrudnianie prób dojścia do prawdy w sprawie tego zamachu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Sylwię Bielawską, klub Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#SylwiaBielawska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pytań, które należałoby zadać, jest sporo. Niektóre już padły, inne zapewne jeszcze usłyszymy. Ale ja chciałabym się skoncentrować zaledwie na trzech kwestiach, z którymi chciałabym się zwrócić do pana ministra z prośbą o zwrócenie uwagi w trakcie tego audytu.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#SylwiaBielawska">Pierwsze pytanie, które chciałabym zadać: Czy zostaną rozliczeni członkowie komisji po tym, kiedy komisja przestała już działać, a oni dalej działali? Na jakiej podstawie pan Macierewicz wraz ze swoimi członkami komisji twierdzi, że obecny minister Kosiniak-Kamysz nie mógł odwołać tejże komisji? Przecież skoro jeden minister komisję powołał, to drugi może ją odwołać.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#SylwiaBielawska">Czy stosowana wcześniej metoda naukowa oparta o jakże naukowe podstawy, solidne podstawy typu parówki, typu puszki red bulla, które były prezentowane podczas tzw. konferencji, nagle — i dlaczego — stała się niewystarczająca i w ramach kolejnego eksperymentu trzeba było zniszczyć bliźniaczego Tu-154? Jakie były koszty tego eksperymentu?</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#SylwiaBielawska">I ostatnia kwestia, na którą chciałabym zwrócić uwagę: Czy organ, który od lat brodzi tak naprawdę w miejscu, ze wzmożoną siłą tylko przed wyborami, i manipuluje faktami, ukrywając nawet te badania, które sam zamówił i za które sam zapłacił, jest wart tego, aby od 2016 r. kosztować podatników ponad 30 mln zł? One, uwaga, w znacznej mierze zostały przeznaczone na wynagrodzenia naukowców, którzy notabene w trakcie zeznań prokuratorskich w prokuraturze wojskowej przyznali otwarcie, że nie mają doświadczenia i kompetencji albo mają bardzo niewielkie doświadczenie i kompetencje w badaniu lotniczych katastrof. Bo czyż za takie można uznać wyznanie jednego z ekspertów, że jako dziecko oglądał wybuchające stodoły w czasie pożarów po wojnie, albo innego, że jeżeli chodzi o katastrofy lotnicze, to ich nie badał? Te pseudonaukowe śledztwa są policzkiem w twarz wszystkich naukowców. Bardzo proszę, aby zbadać, jakie warunki i wymagania były stawiane naukowcom…</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Dobrze, dziękujemy.)</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#SylwiaBielawska">…kto decydował o ich wyborze i jak rozliczona zostanie ostatecznie ich praca i efekty pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Anitę Czerwińską, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#AnitaCzerwińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Donald Tusk i wy wszyscy doskonale wiecie, że polscy piloci nie doprowadzili do katastrofy. Strona polska w grudniu 2010 r. przekazała Rosji za zgodą Tuska stanowisko, które stwierdzało, że nieprawdziwy jest zarzut, iż polscy piloci prowadzili samolot zbyt nisko. Zarówno Donald Tusk, jak i Radosław Sikorski prezentowali wówczas w rozmowach z Putinem i Ławrowem jednoznacznie prawdziwy wynik badań komisji, który odrzucał ten zarzut. Ale co się stało, że po 2 tygodniach negocjacji rząd Tuska zmienił zdanie? Przyjęliście wówczas zarzut Rosji wobec polskich pilotów. Jest to hańba, która na wieki was obciąża. Było to uniewinnienie strony rosyjskiej. Była to tylko i wyłącznie decyzja polityczna waszego poddaństwa wobec zbrodniarzy.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#AnitaCzerwińska">Szanowni Państwo! Czy pamiętacie sytuację rodziny państwa Błasików? Gen. Błasik został przez was pomówiony. Pamiętacie? Podobno był w kabinie.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: Zlinczowany.)</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#AnitaCzerwińska">Przez 2 lata rodzinie gen. Błasika, małżonce, nieletnim jeszcze wówczas dzieciom zgotowaliście piekło. Wy. Po 2 latach okazało się, że zarzuty wobec gen. Błasika były nieprawdziwe. Nikt się nie chciał przyznać do tego nieprawdziwego odczytu ze skrzynki, żadne badania fonoskopijne nie potwierdziły, że to jego głos. Czy wy kiedykolwiek przeprosiliście rodzinę gen. Błasika? Nie przypominam sobie tego.</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#komentarz">(Głos z sali: A wy przeprosiliście?)</u>
          <u xml:id="u-148.5" who="#AnitaCzerwińska">Zgotowaliście rodzinom piekło. I na was ciąży odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-148.6" who="#AnitaCzerwińska">A do pani poseł Pępek, której już tu nie ma, zwracam się z przypomnieniem.</u>
          <u xml:id="u-148.7" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: A ekshumacje, może się pani wypowie?)</u>
          <u xml:id="u-148.8" who="#AnitaCzerwińska">Na Krakowskie Przedmieście, gdzie powstała wspólnota narodowa, gdzie stał zjednoczony naród, wpuściliście po 3 tygodniach Palikota. Wydaliście rozkaz: zgasić pamięć, ponieważ było wam bardzo nie na rękę, że Polacy, po pierwsze, w sposób godny pożegnali parę prezydencką, i było wam bardzo nie na rękę, że naród się jednoczy. Czysto polityczna obrzydliwa decyzja. Palikot to jest wasz problem.</u>
          <u xml:id="u-148.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-148.10" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: To, co pani robi, to jest obrzydliwe.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Marcina Józefaciuka, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#MarcinJózefaciuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! 19 stycznia został powołany zespół ds. oceny funkcjonowania podkomisji smoleńskiej. Zespół nie ma za zadanie wyjaśnić przyczyn katastrofy smoleńskiej, ponieważ tą sprawą zajmowała się już komisja Jerzego Millera. Zespół ma ocenić zasadność, celowość i wiarygodność działań podkomisji kierowanej przez posła Macierewicza. Tak więc większość tych pytań, które państwo tutaj zadają, w ogóle jest nie na temat. Zamiast rzetelnych badań w komisji pana posła były testy na parówkach robione przez ekspertów, których jedynymi kwalifikacjami były same doświadczenia latania samolotem, co sami stwierdzili w wywiadach. Podkomisja pana posła żerowała na katastrofie w celach politycznych. Przez 7 lat wydano na ten cel 33 mln zł, czyli ok. 360 tys. zł miesięcznie, i opublikowano raport czosnkowy, jak mówił to były minister sprawiedliwości, pokazując, jak poważnie traktuje osiągnięcia zespołu. 360 tys. zł to o wiele więcej niż pensje pracowników całej szkoły średniej wielkości.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#MarcinJózefaciuk">W miesięcznicę powołania zespołu mam pytania do pana ministra: Jakie są najważniejsze ustalenia po miesiącu działania zespołu? Jaki jest harmonogram najważniejszych działań zespołu do 30 czerwca tego roku? Czy w związku m.in. z dowodami na utrudnianie śledztwa oraz niszczenie pierwotnych dowodów planowane są zawiadomienia do prokuratury o możliwości popełnienia przestępstwa? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Piotra Kaletę, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PiotrKaleta">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#PiotrKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Mówiliście coś o zdjęciach. To ja wam też te zdjęcia pokażę.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#PiotrKaleta">Mówi wam to coś?</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#komentarz">(Głos z sali: To tak.)</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Kawka.)</u>
          <u xml:id="u-152.5" who="#PiotrKaleta">Mówi wam to coś? Mieliście z tym problem? Pani Ewa Kopacz, ówczesna minister zdrowia…</u>
          <u xml:id="u-152.6" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Gdzie jest wrak? Gdzie jest wrak?)</u>
          <u xml:id="u-152.7" who="#PiotrKaleta">…marszałek Sejmu Najjaśniejszej Rzeczypospolitej, premier rządu w prosektorium. Mówi wam to coś? I wy będziecie mówili tutaj o wstydzie? Wy będziecie coś tutaj mówili o tym, że postępujemy nie tak? Że dojście do prawdy wymaga poświęcenia, także finansowego? Macie z tym problem, skoro mówicie, ile można by było zrobić inwestycji. Czyli okazuje się, że każdą jedną podłość, którą by wam Sowieci przedstawili, byście kupili jako coś prawdziwego. Bo jak w tej chwili można powiedzieć, w którym momencie się znajdujemy?</u>
          <u xml:id="u-152.8" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Gdzie masz wrak? Gdzie jest wrak?)</u>
          <u xml:id="u-152.9" who="#PiotrKaleta">Co jest oficjalnym dokumentem obecnego Ministerstwa Obrony Narodowej, jeśli chodzi o katastrofę smoleńską? Jaki jest oficjalny dokument? Nie dokument, który wykrwawił swoją ciężką pracą Antoni Macierewicz ze swoimi współpracownikami, tylko coś, co napisała Anodina. Wierzycie jej? Takie jest wasze postępowanie wobec polskiej racji stanu?</u>
          <u xml:id="u-152.10" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Czego kłamiesz, człowieku?)</u>
          <u xml:id="u-152.11" who="#PiotrKaleta">To chcecie nam dzisiaj powiedzieć, że były jakieś inne sytuacje?</u>
          <u xml:id="u-152.12" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: To gdzie Macierewicz był? Pojechał zobaczyć? Tchórz.)</u>
          <u xml:id="u-152.13" who="#PiotrKaleta">Zapytajcie Ewy Kopacz. Podobno 1 m w głąb było wszystko przekopane. I w jakiej jesteśmy sytuacji? To właśnie przez wasze dziadostwo jesteśmy w tej chwili w takiej sytuacji, że w dalszym ciągu prawda o Smoleńsku nie jest ujawniona.</u>
          <u xml:id="u-152.14" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Tchórz, tchórz.)</u>
          <u xml:id="u-152.15" who="#PiotrKaleta">A wy dzisiejszymi postępowaniami doprowadzacie do tego, że jeszcze w tym momencie, kiedy jesteśmy niedaleko, kiedy jesteśmy blisko, kiedy rzeczy, które są oczywiste, trzeba tylko udowodnić, wy się pytacie: Gdzie jest wrak? Wiemy wszyscy, gdzie jest wrak. I wiemy, dlaczego nie możemy go odzyskać. Normalni jesteście, że zadajecie takie pytania? To jest wstyd i hańba dla tej Izby i myślę, że ona przez czas waszych rządów będzie nam niestety nieustannie towarzyszyła. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-152.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam do głosu panią poseł Małgorzatę Niemczyk, klub Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#MałgorzataNiemczyk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mamy czas rozliczeń i mówimy o stratach, na jakie polskie państwo naraziły niekompetentne i niegospodarne decyzje PiS-owskiej ekipy rządzącej Polską przez ostatnie 8 lat. Zbadanie działań, zasadności i celowości wydatków komisji smoleńskiej, która skonsumowała 33 mln zł, jest konieczne wraz z ustaleniem, kto wyrażał zgodę na takie wydatki.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#MałgorzataNiemczyk">W katastrofie zginęło 96 osób, a rodzinom wypłacono odszkodowania, przyznano rekompensaty, zadośćuczynienia za krzywdy niematerialne. Składałam w tych sprawach interpelacje i udzielono mi odpowiedzi bez odpowiedzi. W wyniku prac komisji smoleńskiej oraz PiS-owskiej propagandy rodziny zmarłych po wielokroć były dotykane skutkami tych działań. Rodzinom w latach 2010–2015 wypłacono 71 mln zł. Do roku 2018 uruchomiono kolejne środki w wysokości 21,5 mln zł. Dlatego dopytuję: Ilu osobom i w jakiej wysokości po 2015 r. wypłacono kolejne odszkodowania czy zadośćuczynienia? Jeśli jest możliwe, poproszę o przedstawienie listy wraz z kwotami i tytułami wypłat.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#komentarz">(Głos z sali: By się pani wstydziła.)</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#MałgorzataNiemczyk">Poproszę również o podanie wypłat: najniższej, najwyższej oraz średniej, bo narosły mity.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#komentarz">(Poseł Jacek Świat: Są granice podłości. Wstyd, wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-154.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak pani może?)</u>
          <u xml:id="u-154.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak się pani nie wstydzi?)</u>
          <u xml:id="u-154.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-154.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Tu są rodziny ofiar.)</u>
          <u xml:id="u-154.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Był apel.)</u>
          <u xml:id="u-154.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę zejść z mównicy.)</u>
          <u xml:id="u-154.11" who="#MałgorzataNiemczyk">Środki były również wypłacane dalszym krewnym. Poproszę również o wskazanie kwot tych wypłat. Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-154.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-154.13" who="#komentarz">(Głos z sali: By się pani wstydziła.)</u>
          <u xml:id="u-154.14" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Uspokójcie się. Wstydu nie macie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Podli ludzie.)</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Annę Milczanowską, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#AnnaMilczanowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Naprawdę to, co tutaj słyszymy, to jest skandal, wstyd. Naprawdę. Wy wstydu nie macie.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Obrzydliwe.)</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#AnnaMilczanowska">Zadaliście dzisiaj temat informacji bieżącej, insynuując tu jakieś pseudozarzuty.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#AnnaMilczanowska">Panie Ministrze! Pan ciągle, w koło to samo. Od lat to samo tylko słyszymy. Dobrze pan wie, że podkomisja do spraw katastrofy smoleńskiej, kiedy kierował nią pan minister, marszałek senior, poseł Antoni Macierewicz, raport wykonała, raport ogłosiła. Raport zamieszczony był na stronach MON-u. Przyszliście do władzy i co? Raport zdjęliście. Raport kilkusetstronicowy, sporządzony przez wybitnych specjalistów. Te 30 osób, o których mówicie, to wybitni specjaliści, od różnych spraw: od spraw ochrony i bezpieczeństwa, inwentaryzacji i ratownictwa specjalistycznego, patomorfologii Wojskowego Instytutu Medycznego, analityki bezpieczeństwa w strukturach państwowych. I szereg uczelni, w tym zagranicznych, i innych instytucji, w tym zagranicznych. Wybitny Frank Taylor, zmarły nie tak dawno, człowiek, który zajmował się największymi katastrofami lotniczymi w świecie. Przecież wam to nazwisko też dużo mówi. On jednoznacznie powiedział: tak, tam doszło do wybuchu. I wiemy o tym doskonale. Wiemy, że Putin to zaplanował. A wy razem z nim gracie w jednej drużynie. Umieściliście teraz raport Millera na stronach Ministerstwa Obrony Narodowej. Nie wstyd wam? Przecież to jest raport Anodiny…</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Sowiecki.)</u>
          <u xml:id="u-156.5" who="#AnnaMilczanowska">…prawej ręki Putina przy badaniu katastrofy smoleńskiej. Kłamaliście, kłamiecie i kłamać będziecie. Przestańcie wreszcie pluć państwu polskiemu w twarz.</u>
          <u xml:id="u-156.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#KrzysztofBosak">I zapraszam panią poseł Alicję Łepkowską-Gołaś, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#AlicjaŁepkowskaGołaś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ani przez chwilę nie zależało wam na wsparciu rodzin ofiar tej katastrofy.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamstwo!)</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#AlicjaŁepkowskaGołaś">Zależało wam na tym, aby wyprowadzić publiczne pieniądze, dać zarobić swoim, uzyskać polityczne złoto.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Michał Dziedziczak: Proszę nam patrzeć w oczy, a nie dukać z kartki.)</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#AlicjaŁepkowskaGołaś">Tak, tak, chcieliście uzyskać polityczne złoto. I to wam się udawało do pewnego momentu.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: A słyszała pani prośbę przed chwilą, córki?)</u>
          <u xml:id="u-158.6" who="#AlicjaŁepkowskaGołaś">A potem jeszcze zniszczyć dowody i drwić sobie z wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-158.7" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Słyszała pani prośbę córki? Robi sobie pani z tego coś?)</u>
          <u xml:id="u-158.8" who="#AlicjaŁepkowskaGołaś">Dlatego opinia publiczna ma prawo wiedzieć, na co były wydawane pieniądze publiczne. Opinia publiczna ma prawo wiedzieć, czy wyniki prac komisji były i wciąż są efektem fałszerstw i manipulacji.</u>
          <u xml:id="u-158.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba było się zapoznać.)</u>
          <u xml:id="u-158.10" who="#AlicjaŁepkowskaGołaś">Opinia publiczna chce znać prawdę nie o tragedii smoleńskiej, bo tutaj już wszyscy prawdę znają od wielu lat. To, co jest do odkrycia, to mechanizmy, które stoją za tworzeniem fałszywych narracji politycznych oraz negatywnych skutków dla całego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-158.11" who="#AlicjaŁepkowskaGołaś">Stąd też moje pytanie: Jakimi kryteriami kierował się Antoni Macierewicz, dobierając członków i ekspertów podkomisji do spraw ponownego zbadania wypadku lotniczego w Smoleńsku?</u>
          <u xml:id="u-158.12" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-158.13" who="#AlicjaŁepkowskaGołaś">Były to przecież osoby niekompetentne, a sowicie wynagradzane. I czy Antoni Macierewicz zostanie pociągnięty do odpowiedzialności za ponoszenie bezzasadnych kosztów i wprowadzanie opinii publicznej w błąd?</u>
          <u xml:id="u-158.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#KrzysztofBosak">Apeluję o kontrolowanie przez wszystkich tonu wypowiedzi i emocji na sali. Przekrzykiwanie się nie pomoże nam w tej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam teraz na mównicę pana posła Jana Michała Dziedziczaka, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Panie marszałku, wystarczy reagować i nie będzie takich sytuacji. Wystarczy reagować.)</u>
          <u xml:id="u-159.5" who="#KrzysztofBosak">Pani poseł, każdy z nas ma swoje opinie. Od przekrzykiwania się te opinie się nie ujednomyślnią.</u>
          <u xml:id="u-159.6" who="#KrzysztofBosak">Pan poseł Dziedziczak.</u>
          <u xml:id="u-159.7" who="#KrzysztofBosak">Oddaję głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#JanMichałDziedziczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po pierwsze, wydaje mi się, że czas powinien być uruchomiony w momencie, kiedy poseł się odezwie, a ja mam już o 20 sekund mniej.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To po co gadasz?)</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#JanMichałDziedziczak">Jeśli chodzi o Władimira Putina — o tym mówił już pan minister Szrot — to po kolei eliminuje on wszystkich tych, którzy stają mu na drodze, stają na drodze jego ponurych, imperialnych interesów. Zdaniem państwa jedyną osobą, która miałaby nie być w ten sposób wyeliminowana, jest prezydent Rzeczypospolitej Polskiej śp. prof. Lech Kaczyński — człowiek, który był autorem koalicji, która zatrzymała rosyjską ofensywę na Gruzję, która uratowała Gruzję, ośmieszyła imperialne zamysły Putina. Lech Kaczyński ostrzegał cały wolny świat, że Władimir Putin realizował, realizuje i będzie realizował imperialną politykę. Nie wszyscy wtedy rozumieli jego mądre prognozy.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#JanMichałDziedziczak">Platforma Obywatelska stara się ukryć prawdziwe przyczyny katastrofy smoleńskiej. Wmawia nam — słyszeliśmy to w wypowiedziach Donalda Tuska tuż po katastrofie smoleńskiej — że to był na pewno wypadek. Donald Tusk mówił: musimy zrobić wszystko, żeby Polacy nie zaczęli myśleć, że to był zamach Rosjan. Nie wiem, dlaczego Platforma Obywatelska to robi, nie wiem, dlaczego Tusk to robi. Czy ma to związek z jakimiś szantażami? Do dzisiaj nie znamy prawdziwych treści rozmów, które odbyły się na molu sopockim między Władimirem Putinem a Donaldem Tuskiem. Być może Tusk i jego środowisko się czegoś boi. Być może po prostu wie, jaka jest prawda, i poświęca pamięć o głowie państwa polskiego, poświęca polskie interesy tylko po to, aby wzmocnić siebie w rozgrywkach wewnątrzpartyjnych.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#JanMichałDziedziczak">Państwo jak zawsze stawiacie ponad Polskę partię polityczną Platforma Obywatelska i robicie wszystko, aby ta katastrofa nie została prawdziwie wyjaśniona. Te wszystkie raporty Millera to są kpiny, to jest realizacja tego, o czym Donald Tusk mówił na zamkniętym spotkaniu, kiedy został nagrany. Mówił wtedy: zróbmy wszystko, żeby Polacy czasem nie pomyśleli, że to zrobili Rosjanie. Oczywiście Miller i te jego zespoły tak zrobili.</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#JanMichałDziedziczak">I teraz Antoni Macierewicz, działając społecznie w czasach opozycji…</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, czas.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#KrzysztofBosak">Panie pośle, czas się skończył. Pozwoliłem panu przedłużyć czas wypowiedzi o tyle, ile pan stracił przez te krzyki, ale już…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#JanMichałDziedziczak">To już ostatnie zdanie.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#JanMichałDziedziczak">A teraz pracuje w ramach profesjonalnej komisji i jest przez was atakowany, ośmieszany tylko po to, aby nie można było przybliżyć się do prawdy. Wy się prawdy po prostu boicie, bo ona was kompromituje. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle, ale to było więcej niż jedno zdanie.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#KrzysztofBosak">Pani poseł Ewa Kołodziej, klub Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#EwaKołodziej">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Na początku definicja słowa „komisja” czy „podkomisja”. To zespół osób kompetentnych i odpowiedzialnych, któremu zlecone zostało zbadanie ważnej sprawy lub wykonanie konkretnej lub specjalnej czynności. Z drugiej strony wiemy o sposobach pracy tejże konkretnej podkomisji i jej efektach. Interesuje mnie zatem konkretnie, jakimi kryteriami kierowano się przy doborze poszczególnych członków podkomisji do ponownego zbadania katastrofy smoleńskiej, powołanej 4 lutego 2016 r. przez ministra obrony narodowej Antoniego Macierewicza w celu zbadania okoliczności katastrofy samolotu TU-154M pod Smoleńskiem.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#EwaKołodziej">Szanowni Państwo! Nie jest tajemnicą, że początkowo komisja liczyła 18 członków, natomiast w późniejszym terminie zwiększono skład tej podkomisji, przy czym nie upubliczniono tego składu. Nie wiedzieć dlaczego to zatajono. Nie mieliśmy szczegółowych informacji o składzie tej podkomisji. Dobre pytanie: Dlaczego?</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#EwaKołodziej">Moje drugie pytanie: Jak dokładnie wyglądał i przebiegał proces doboru całego składu komisji Macierewicza, panie ministrze? To jest bardzo interesujące. Chodzi o kryteria zawodowe i kompetencje merytoryczne składu osobowego podkomisji Antoniego Macierewicza.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#EwaKołodziej">Bardzo dziękuję za możliwość zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#KrzysztofBosak">I zapraszam panią poseł Annę Dąbrowską-Banaszek, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Podkomisja opracowała w 2021 r. raport liczący wiele stron, zawierający wiele załączników. To konkretne wyniki wykonanych prac i analiz ekspertów, to konkretne relacje wielu świadków. Jeden z wniosków tego raportu zawiera żądanie zwrotu wraku samolotu, którego badanie nie zostało w pełni przeprowadzone ze względu na brak takiej możliwości. Obecnie raport podkomisji został ukryty, unieważniony, wrócił raport Millera.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Moje pytanie dotyczy może banalnej sprawy. Czy obecny rząd Polski, przed podjęciem takiej decyzji, wystąpił do Federacji Rosyjskiej o zwrot wraku samolotu jako najważniejszego materiału dowodowego? Bez tego zakończenie na tym etapie wyjaśnień nie jest możliwe. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#KrzysztofBosak">I pan poseł Bartosz Kownacki, klub Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#KrzysztofBosak">Czy pan poseł Bartosz Kownacki jest na sali?</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#KrzysztofBosak">Jeżeli nie ma, głos zabierze pani poseł Katarzyna Kierzek-Koperska. I to będzie ostatni głos w sesji pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na koszt państwa Antoni Macierewicz urządził sobie komisję propagandy, latami żerował na cierpieniu rodzin ofiar katastrofy smoleńskiej, a prezes Kaczyński mu w tym wtórował ciągłym dochodzeniem do prawdy. Jakim trzeba być bezwzględnym człowiekiem, żeby uprawiać politykę na grobach zmarłych? Mimo że żadna z prawdziwych ekspertyz nie wskazywała na wybuch w samolocie, Antoni Macierewicz wciąż usilnie tego szukał, a wszystko po to, żeby pomimo logiki i faktów udowodnić, że to nie był wypadek. Ale my wiemy, że to był wypadek, że to była potworna katastrofa…</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: Brzoza, proszę pani, tak?)</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Tak…</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Ale nie krzyczcie państwo, to naprawdę…</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#KrzysztofBosak">Bardzo proszę nie przerywać sobie nawzajem. Szanowni państwo, zabieracie sobie czas na wystąpienia wzajemnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Państwo macie ogromną fobię na tym punkcie, krzyczycie, nie potraficie wysłuchać.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: Czy pani wie, co to jest prawda?)</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Proszę pani, niech pani mnie nie obraża, że nie wiem, co to jest prawda.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Pani koleżanka mówiła o drzewach, a nie o brzozie.)</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Panie Marszałku! Ale my wiemy, że to była potworna katastrofa, w której zginęli politycy z każdej strony sceny politycznej, zginęli też członkowie załogi. Nie zapominajmy o tym.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Nikt nie zapomina.)</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Dzisiaj nareszcie nadszedł kres tej bezczelnej propagandy.</u>
          <u xml:id="u-170.7" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: Jaka bezczelna propaganda?)</u>
          <u xml:id="u-170.8" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Sami mówiliście, że jak dojdziecie do władzy, sprowadzicie wrak samolotu. Gdzie jest wrak? Przez 8 lat tego nie zrobiliście.</u>
          <u xml:id="u-170.9" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Panie Ministrze! To pytanie padło już wielokrotnie, ale mnie też bardzo szczerze interesuje, ile kosztowała nas, podatników, komisja smoleńska właśnie w zakresie wynagrodzeń dla członków komisji smoleńskiej.</u>
          <u xml:id="u-170.10" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: A ile kosztowała komisja Millera?)</u>
          <u xml:id="u-170.11" who="#KatarzynaKierzekKoperska">Czy były tam jakiekolwiek kwalifikacje odnośnie do osób, które w ogóle mogły przeprowadzić taką ekspertyzę? Czy to były osoby, które miały jakiekolwiek kompetencje do oceny katastrof lotniczych? Polski podatnik powinien wiedzieć, ile tak naprawdę musiał zapłacić z własnej kieszeni za taką propagandę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-170.12" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: 60 gr.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#KrzysztofBosak">Ze względu na to, że wśród zapisanych do zadania pytania, na co mi zwrócono uwagę, był pan poseł Jacek Świat, którego żona zginęła w katastrofie smoleńskiej, w drodze wyjątku jeszcze pana posła dopuszczam do zadania pytania, mimo że ten czas już nam upłynął. Następnie przejdziemy do wypowiedzi posłów wnioskodawców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#JacekŚwiat">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#JacekŚwiat">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Pan minister na początku powiedział, że szkoda, że nie ma z nami prokuratora Pasionka. Nie ma, zmarł 2 lata temu, powalony m.in. przez hejt, przez stres. Ale takie są kompetencje pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#JacekŚwiat">Pan minister skoncentrował się na kwestii dowodów, lejąc krokodyle łzy nad ich niszczeniem, nad ich brakiem. Dowody są, one są w Rosji. A dlaczego są w Rosji? Dlatego że Donald Tusk po rozmowie z Putinem podjął decyzję o przyjęciu rozpatrywania katastrofy zgodnie z procedurami konwencji chicagowskiej, która odnosi się do lotów cywilnych, mimo że obowiązuje umowa z 1993 r. dotycząca lotów państwowych, wojskowych, a więc decyzja Tuska była bezprawna. Co więcej, z negocjacji z Rosją, z Rosjanami, Donalda Tuska z Władimirem Putinem nie sporządzono żadnej umowy, mało tego, nie sporządzono nawet notatki. Decyzja w tak fundamentalnej dla Polski sprawie, została podjęta, mówiąc popularnie, na gębę. I ona ma swoje konsekwencje. Konsekwencje ma takie, że Rosja trzyma łapę na wraku, na dowodach. Wszyscy byliśmy świadkami niszczenia tych dowodów, cięcia, wybijania szyb. Ale ma też inne konsekwencje, że nie przeprowadzono rzetelnego śledztwa, nie sporządzono nawet rzetelnej dokumentacji miejsca katastrofy, nie przeprowadzono autopsji ofiar. Brak jest rzetelnych badań na obecność materiałów wybuchowych czy badań fizykochemicznych. Brak jest zeznań wielu istotnych świadków, nie mówiąc o rozłożeniu wraku na części. I dlatego była potrzebna ta podkomisja, którą prowadził Antoni Macierewicz, by wreszcie to kłamstwo firmowane przez Millera i Laska zostało ukrócone.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#JacekŚwiat">Pytacie też o koszty? 37 mln to dużo? Podkomisja Millera kosztowała ponad 10 mln za niewiele ponad rok pracy. Wiedzą państwo, ile kosztują badania nad katastrofami? Jeżeli chodzi o holenderskie MH17, kosztowało to 36 mln, tyle że euro. Ile milionów dolarów kosztowało poszukiwanie np. South African Airways, który zaginął koło Mauritiusa w 1987 r.? Ile milionów, dziesiątków milionów dolarów kosztowało samo poszukiwanie malezyjskiego samolotu, który w 2014 r. zaginął koło Australii? Dziesiątki, a może setki milionów dolarów. I nikt nad tym nie płacze. Nie mówię już o tej hańbie, którą tutaj zaprezentowała jedna z pań, wyliczając, ile te rodziny dostały pieniędzy. Mogę państwu oświadczyć, ja osobiście od państwa polskiego nie wziąłem ani złotówki. Dlatego mogę wam powiedzieć: spójrzcie w lustro i wstydźcie się.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#KrzysztofBosak">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców panią poseł Joannę Kluzik-Rostkowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#JoannaKluzikRostkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Zwracam się do pana ministra Macierewicza. Pan wie, co to jest wojna hybrydowa. Pan wie, co to jest doktryna Gierasimowa. W obu tych przypadkach jednym z głównych punktów jest działanie na głębokie podziały, które w znaczący sposób obniżają nasze bezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#JoannaKluzikRostkowska">Ja nie mam żadnych wątpliwości, że pan, nadając wielką rangę kłamstwu smoleńskiemu, wpisuje się w wojnę hybrydową przeciwko Polsce. Jedyne pytanie, jakie sobie zadaję, jest takie, czy pan to robi, ponieważ to jest pana polityczny interes, czy stoją za tym jakieś inne racje. To jest pierwsza kwestia. I to jest pytanie, na które, mam nadzieję, znajdziemy odpowiedź. Obniżył pan znacząco bezpieczeństwo Polski, działając na głębokie podziały.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#JoannaKluzikRostkowska">Druga rzecz. Zwracam się do państwa wszystkich. Ja rozumiem, że mogliście państwo mieć wielki znak zapytania do roku 2015.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: Ale wy państwo prowadziliście.)</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#JoannaKluzikRostkowska">Od roku 2015 miał pan wszystkie narzędzia, żeby potwierdzić swoje tezy, i po prostu się to panu nie udało.</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Udało się, udało.)</u>
          <u xml:id="u-174.6" who="#JoannaKluzikRostkowska">I absolutnie uprawnione jest dzisiaj mówienie, że to, co pan ma nam do zaproponowania, to jest po prostu kłamstwo. Bardzo proszę już przestać kłamać i wziąć za to odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-174.7" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: My kłamiemy? Tak? Pani śmie mówić, że ja kłamię?)</u>
          <u xml:id="u-174.8" who="#JoannaKluzikRostkowska">Możecie tu mówić różne rzeczy, natomiast prawda jest taka, że nie udowodniliście waszej tezy, ona jest nieprawdziwa.</u>
          <u xml:id="u-174.9" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: Udowodniliśmy, tylko trzeba przeczytać.)</u>
          <u xml:id="u-174.10" who="#JoannaKluzikRostkowska">Nie, nie udowodniliście. Nie.</u>
          <u xml:id="u-174.11" who="#JoannaKluzikRostkowska">A tam, gdzie to wszystko było nie na waszą korzyść, ukrywaliście fakty. Taka jest prawda.</u>
          <u xml:id="u-174.12" who="#komentarz">(Wypowiedzi poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-174.13" who="#JoannaKluzikRostkowska">Pan, panie ministrze, odpowiada w czasie wojny na Ukrainie za to, że my jesteśmy dzisiaj mniej bezpieczni, niż moglibyśmy być. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-174.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-174.15" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Ma pani odrobinę przyzwoitości?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#KrzysztofBosak">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Marcina Bosackiego i bardzo proszę posłów Prawa i Sprawiedliwości o nieprzeszkadzanie w wystąpieniu posła wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Sprostowanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#MarcinBosacki">Wysoka Izbo! Panie Marszałku…</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Przepraszam bardzo, ja nie chcę przeszkadzać, tylko mam prawo chyba odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ zakwestionowano mój punkt widzenia.)</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Padło nazwisko.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#KrzysztofBosak">Proszę kontynuować.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Ponieważ do tego mam się prawo odwołać.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#MarcinBosacki">Wszyscy pamiętamy tamten straszny poranek 10 kwietnia…</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Nie? To niech pan w takim razie odpowie tej pani.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#KrzysztofBosak">Bardzo proszę usiąść.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#MarcinBosacki">…2010 r., wtedy kiedy budziliśmy się, przerażeni tym, co się stało. I pamiętamy te kolejne dni i tygodnie, kiedy byliśmy zjednoczeni, kiedy wspólnie opłakiwaliśmy kwiat narodu, tych, którzy zginęli w wypadku lotniczym pod Smoleńskiem. Potem, niestety, jedna część sceny politycznej postanowiła na tym zbijać swój kapitał polityczny.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Sikając na znicze.)</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Na przykład.)</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Między innymi.)</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: I niszcząc krzyż, symbol Polski, narodu polskiego.)</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#MarcinBosacki">Jego największą emanacją, tego grania na podziały wśród Polaków i budowania na tym kapitału politycznego, była komisja pana Macierewicza, która zapisze się niechlubnymi czcionkami w historii Polski.</u>
          <u xml:id="u-180.6" who="#MarcinBosacki">Co z niej zostało? Nieudowodniona, bo kłamliwa, nieprawdziwa teza o zamachu, niszczenie i znikanie dowodów. Pan Macierewicz dzisiaj mówi, że co to za dowody 6 cm. Pan naprawdę to mówi? Pan naprawdę to mówi?</u>
          <u xml:id="u-180.7" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Ja tego nie powiedziałem. Pan kłamie.)</u>
          <u xml:id="u-180.8" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: Nie mówił. Proszę nie kłamać.)</u>
          <u xml:id="u-180.9" who="#MarcinBosacki">Jak pan w ogóle śmie takie rzeczy mówić?</u>
          <u xml:id="u-180.10" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: Ale nie mówi takich rzeczy. To pan teraz mówi.)</u>
          <u xml:id="u-180.11" who="#MarcinBosacki">Powiedział pan. Powiedział pan, proszę sobie odsłuchać sprzed godziny, co pan powiedział.</u>
          <u xml:id="u-180.12" who="#MarcinBosacki">Były rozrywane, cięte puszki, zniszczony dobry, sprawny samolot za kilkadziesiąt milionów i opublikowane haniebnie zdjęcia ofiar. I na końcu te ogromne, liczone w dziesiątkach milionów koszty, które pan na to przeznaczył, dla pana Berczyńskiego i jego podobnych.</u>
          <u xml:id="u-180.13" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: A wy na kłamstwo — ponad 10 mln w roku.)</u>
          <u xml:id="u-180.14" who="#MarcinBosacki">I wreszcie zostało to, co niestety haniebnie zostało przez jedną z pań posłanek PiS-u dzisiaj wspomniane, czyli teza, że Polska, że Rzeczpospolita jest rosyjsko-niemieckim kondominium, bo wasz prezes to mówił z tego stołka na waszych miesięcznicach 10. każdego miesiąca.</u>
          <u xml:id="u-180.15" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: Może by pan dał spokój.)</u>
          <u xml:id="u-180.16" who="#MarcinBosacki">Te brednie, te brednie i to obrażanie najświętszej Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-180.17" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: Do naszego prezesa z tej sali krzyczano: zadzwoń do brata. Pana kolega krzyczał: zadzwoń do brata. Tak się zachowujecie.)</u>
          <u xml:id="u-180.18" who="#MarcinBosacki">Niech pani nie krzyczy, tylko przestańcie mówić o tych bredniach.</u>
          <u xml:id="u-180.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-180.20" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Co „panie marszałku”?)</u>
          <u xml:id="u-180.21" who="#MarcinBosacki">Nie będziecie kalać Rzeczypospolitej. Nie będziecie.</u>
          <u xml:id="u-180.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Wy kalacie.)</u>
          <u xml:id="u-180.23" who="#MarcinBosacki">Panie ministrze, liczymy na czerwiec i przedstawienie całości strat, zarówno materialnych, jak i dowodowych, które pan Macierewicz ze swoimi poputczikami spowodował.</u>
          <u xml:id="u-180.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-180.25" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: Z kim?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#KrzysztofBosak">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej pana Cezarego Tomczyka.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#KrzysztofBosak">Jeszcze raz apeluję do posłów o nieprzerywanie przemawiającemu.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Trzeba wyjść. Wstyd słuchać.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#CezaryTomczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dobrze, że jest z nami pan minister Macierewicz, bo tu jest cytat z pana z dzisiaj. Pan powiedział tak: Otóż pan wiceminister zapewne wie, tylko państwu przedstawił to fałszywie — cytuję — że to, co opisywał, zdarzyło się wtedy, kiedy byłem ministrem obrony narodowej i nie byłem członkiem podkomisji, a informacja, o której mówi pan, nie ma nic z prawdy, nie zostały zniszczone żadne dokumenty, nie zostały zniszczone żadne materiały dowodowe, one zostały przekazane do firmy amerykańskiej NIAR.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#CezaryTomczyk">Wie pan, ja pewnie mam akurat tę przewagę teraz, że ja jestem w stanie, czego nie byłem w stanie rzeczywiście zrobić w opozycji, zweryfikować fakty. I te fakty są dla pana druzgocące, dlatego że, jeszcze raz to powtórzę, pan mówi: to, co się zdarzyło, zdarzyło się, zanim byłem szefem podkomisji. I mówi pan o podpisaniu umowy z NIAR-em. To chciałbym panu powiedzieć, że mam tutaj umowę z NIAR-em. I wie pan, co z niej wynika? Że to pan ją podpisał.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#CezaryTomczyk">Bardzo głupia sprawa, bo po prostu pan podpisał umowę z NIAR-em.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Jako minister.)</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#CezaryTomczyk">Pan podpisał umowę z NIAR-em, już panu służę informacją, 29 maja 2018 r., a przewodniczącym został pan w styczniu 2018 r. A więc nie mógł być pan wtedy ministrem obrony narodowej, bo był pan wtedy przewodniczącym podkomisji smoleńskiej.</u>
          <u xml:id="u-182.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamca!)</u>
          <u xml:id="u-182.7" who="#CezaryTomczyk">To jest pierwsza kwestia i pierwsze kłamstwo.</u>
          <u xml:id="u-182.8" who="#CezaryTomczyk">Jeżeli chodzi o kłamstwa, które pan tutaj dzisiaj też głosił, ja może pana zapomniałem ostrzec, ale zrobię to teraz, bo może chciałby pan jeszcze raz zabrać głos. To jest taki tekst, który wszyscy znamy. Powinno być tak, że zanim wejdzie pan na mównicę, powinien pan pamiętać, że wszystko, co pan powie, może być wykorzystane przeciwko panu. Chciałbym, żeby pan to bardzo dobrze zapamiętał.</u>
          <u xml:id="u-182.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-182.10" who="#CezaryTomczyk">Jeżeli chodzi o kwestię, o której pan mówił, to akurat jestem dysponentem pisma, które skierował pan do prokuratury. W sprawie innych dowodów, akurat nie w tej sprawie, oskarża pan konkretną osobę o zgubienie tych dowodów. Pojawia się tam nazwisko: Jörgensen. Nie wiem, czy coś to panu mówi. To jest jeden ze specjalistów pana przewodniczącego Macierewicza. Mogę powiedzieć, że kiedy rozmontowywany był ten tupolew, ten drugi, to pan Jörgensen zabierał te dowody wycięte z przeciętych skrzydeł do domu, trzymał je w domu. Są na to dowody zebrane za czasów administracji pana ministra Błaszczaka.</u>
          <u xml:id="u-182.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-182.12" who="#CezaryTomczyk">Przechodzę do kwestii faktów, które tutaj padały, kwestii tego, kto był na miejscu. Zespół, którym kieruje pan pułkownik, nie zajmuje się wyjaśnianiem przyczyn katastrofy, bo to zostało wyjaśnione. Jeśli chodzi o fakty, to, po pierwsze, na miejscu katastrofy w kwietniu, wtedy, kiedy doszło do katastrofy smoleńskiej, byli polscy przedstawiciele KBWLLP, czyli Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego. Te dowody, które pan zgubił, były zbierane m.in. przez nich, a także przez prokuraturę, przez prokuratorów, którzy byli na miejscu.</u>
          <u xml:id="u-182.13" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Bzdury pan mówi.)</u>
          <u xml:id="u-182.14" who="#CezaryTomczyk">Służę materiałem poglądowym w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-182.15" who="#CezaryTomczyk">Po drugie, Donald Tusk, który był tutaj przywoływany przez jednego z posłów PiS-u, poleciał na miejsce bezpośrednio po katastrofie — w odróżnieniu od pana, bo pan akurat był na miejscu, kiedy doszło do katastrofy, a przynajmniej w pobliżu, ale pociągiem uciekł pan do Polski. Taka jest różnica między Donaldem Tuskiem a panem.</u>
          <u xml:id="u-182.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-182.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Co znaczy: uciekł?)</u>
          <u xml:id="u-182.18" who="#CezaryTomczyk">Donald Tusk tam poleciał, a pan stamtąd uciekł. To samo dotyczy zresztą bardzo dzielnej kobiety, czyli pani premier Ewy Kopacz, która była na miejscu ramię w ramię z rodzinami, służyła rodzinom pomocą na miejscu. To jest druga sprawa.</u>
          <u xml:id="u-182.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Rosjanom.)</u>
          <u xml:id="u-182.20" who="#CezaryTomczyk">Po trzecie, jeżeli chodzi o mity, to mówiła tutaj o tym pani poseł Czerwińska. Bardzo bym prosił, żeby nie powielać rosyjskiej narracji. Bardzo bym o to prosił.</u>
          <u xml:id="u-182.21" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Tak, my też.)</u>
          <u xml:id="u-182.22" who="#CezaryTomczyk">Pojawiające się teksty, zgodnie z którymi Polska nie prowadzi śledztwa albo nie prowadziła śledztwa, teksty, które mówią o tym, że Polska nie sporządziła raportu, to są teksty rosyjskie, to nie są teksty polskie. Głoszenie takich głupot z tej mównicy na pewno nie jest częścią polskiej racji stanu.</u>
          <u xml:id="u-182.23" who="#komentarz">(Głos z sali: Zobaczymy, kogo dzisiaj będzie…)</u>
          <u xml:id="u-182.24" who="#CezaryTomczyk">Śledztwo w tej sprawie było prowadzone w polskiej prokuraturze od samego początku, zresztą toczy się do dziś, o czym dzisiaj mówiłem. Raport przygotowywany przez Jerzego Millera i Macieja Laska, jak państwo wiedzą, został zakończony.</u>
          <u xml:id="u-182.25" who="#CezaryTomczyk">Jeśli chodzi o sprawę raportu, to pojawiała się tu też informacja, że raport, który był przygotowany przez Antoniego Macierewicza, nie jest już dostępny na stronach ministerstwa obrony. Przypomnę, że decyzja, żeby raport Jerzego Millera zniknął z Ministerstwa Obrony Narodowej, była jedną z pierwszych decyzji Antoniego Macierewicza. Co więcej, żandarmeria wojskowa na polecenie tego człowieka przeprowadziła w skali całego państwa taką procedurę, żeby raport Jerzego Millera zniknął z poszczególnych resortów, żeby nie pozostał po nim ślad. Przez 2 tygodnie szukaliśmy tego raportu w różnych ministerstwach, kiedy zajęliśmy się tą sprawą. Wydaje mi się, że oryginał… Tych elementów, które były wysyłane do ministerstwa spraw wewnętrznych, do MON-u, było więcej, natomiast oryginał na szczęście pozostał w archiwach Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i nie został zniszczony. Dzięki temu jest pokazany, dzięki temu mógł być pokazany.</u>
          <u xml:id="u-182.26" who="#CezaryTomczyk">Przechodzę do kolejnej sprawy. Wspominał pan jeszcze o NIAR, o korespondencji z NIAR. Wie pan, ja akurat mam tę korespondencję z NIAR, mamy tę korespondencję z NIAR. Naprawdę wróciłbym do tego punktu, o którym panu mówiłem. Jeszcze raz go przytoczę: wszystko, co pan powie, może być wykorzystane przeciwko panu, więc zanim pan dzisiaj coś powie, radziłbym…</u>
          <u xml:id="u-182.27" who="#komentarz">(Głos z sali: Po ludzku.)</u>
          <u xml:id="u-182.28" who="#CezaryTomczyk">…po ludzku, żeby pan po prostu uważał na to, co pan mówi, bo wszystko, co pan powie, będzie mogło być tak bardzo szybko zweryfikowane jak kłamstwo, które wygłosił pan dzisiaj, zgodnie z którym wtedy, kiedy została zawarta umowa z NIAR, był pan ministrem obrony narodowej. Nie był pan ministrem obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-182.29" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Przecież to bzdura. Nic takiego nie mówiłem. Coś się panu pomieszało.)</u>
          <u xml:id="u-182.30" who="#CezaryTomczyk">Sam pan podpisał tę umowę. Był pan szefem podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-182.31" who="#CezaryTomczyk">Drugi tupolew został zniszczony. Tak, został zniszczony. Zajmował się tym właśnie pan Jörgensen. To on kierował tymi badaniami. Trzeba powiedzieć, że prokuratura niestety poniewczasie zobaczyła, co się tam dzieje, i ograniczyła członkom pana komisji dostęp do tupolewa, żeby nie zniszczyć go bardziej, co jest chyba najlepszym widomym znakiem tego, jak były prowadzone przez pana te badania.</u>
          <u xml:id="u-182.32" who="#CezaryTomczyk">Jeżeli chodzi o kwestię kosztów, to bardzo istotne jest też to, że członkowie komisji i eksperci podkomisji zarobili łącznie 16 mln zł. Tyle wynosi koszt pensji członków komisji i ekspertów.</u>
          <u xml:id="u-182.33" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Ekspertów…)</u>
          <u xml:id="u-182.34" who="#CezaryTomczyk">Jeżeli chodzi o działalność różnego rodzaju firm, to w sumie koszt wyniósł 33 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-182.35" who="#CezaryTomczyk">Na koniec warto jeszcze powiedzieć o dwóch kwestiach, które też tutaj padały, czyli o kwestii wraku i kwestii międzynarodowego śledztwa. W ogóle jest to bardzo ciekawy wątek. To jest wątek natury państwowej. Pamiętam słowa pani premier Szydło, która mówiła, cytuję, uwaga: tylko od dobrej woli rządzących zależy to, czy ten wrak znajdzie się w Polsce. Przypomnę, że pani premier Szydło była premierem państwa polskiego od 2015 r. Gdzie była wasza dobra wola, jeśli chodzi o tę sprawę? Gdzie była wasza dobra wola, skoro w tej sprawie nie udało się do tego doprowadzić?</u>
          <u xml:id="u-182.36" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-182.37" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Bo powoływano się na was.)</u>
          <u xml:id="u-182.38" who="#CezaryTomczyk">Przypomnę tylko, że to pan Antoni Macierewicz mówił o międzynarodowym śledztwie. Co z międzynarodowym śledztwem, panie Antoni? Co ze zobowiązaniem, z pana uroczystą przysięgą, że wykona pan to, do czego się pan zobowiązał? Mówi pan, że ma pan jakieś inne zdanie. Wie pan co, szczerze mówiąc, może pan ma inne zdanie, natomiast to jest pismo, które zostanie upublicznione, żeby nie było żadnych wątpliwości. To jest pismo, które już cytowałem, pismo zastępcy prokuratora generalnego z dnia 27 lutego 2023 r., skierowane do pana ministra Błaszczaka i do pana Macierewicza, w którym jest napisane wszystko to, co mówiłem: o tym, że przez 7 lat nie wróciły dowody rzeczowe — i to jest utrudnianie śledztwa — i o tym, że trzeba będzie podjąć kroki w tym kierunku, czyli doprowadzić do zwrotu tych materiałów.</u>
          <u xml:id="u-182.39" who="#CezaryTomczyk">Naprawdę tyle kłamstwa, ile padło z pana strony w ciągu ostatnich 8 lat, to jest coś, czego państwo polskie nie mogło znieść. Ale powiem panu, że mimo że podzielił pan ten kraj na części — paradoksalnie — to jest to koniec tych kłamstw,…</u>
          <u xml:id="u-182.40" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-182.41" who="#CezaryTomczyk">…dlatego że dzisiaj weryfikacja będzie przychodziła natychmiast. Nie pozwolimy panu — i mówię tutaj w imieniu rządu — żeby jakiekolwiek kłamstwa na temat katastrofy lotniczej, która dotknęła całe polskie społeczeństwo, całą klasę polityczną i elitę państwa…</u>
          <u xml:id="u-182.42" who="#komentarz">(Poseł Paweł Szrot: Rozgrzeszamy Putina, tak…)</u>
          <u xml:id="u-182.43" who="#CezaryTomczyk">…były głoszone przez szarlatanów, którzy nigdy nie badali wypadków lotniczych i katastrof lotniczych, bo przecież również pan nigdy wcześniej się tym nie zajmował.</u>
          <u xml:id="u-182.44" who="#CezaryTomczyk">Podział społeczeństwa, który nastąpił po roku 2010, musi się skończyć. Ale ten podział nie nastąpił samoistnie. To pan do tego doprowadził, wmawiając opinii publicznej fakty, które później wbrew prawdzie i wbrew dokumentom próbował pan udowodnić. I chciałem panu powiedzieć, że koniec z tym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-182.45" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-182.46" who="#komentarz">(Głosy z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-182.47" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje marszałek Sejmu Szymon Hołownia)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#Marszałek">Wypowiedź ta kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego…</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Przepraszam, panie marszałku, można?)</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#Marszałek">Przepraszam bardzo, w jakim trybie pan poseł?</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: W takim trybie, iż pan wiceminister źle przedstawił moje sformułowanie. Niezgodnie z prawdą.)</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Cezary Tomczyk: Ja cytowałem, nie mogłem źle przedstawić, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-183.6" who="#Marszałek">Czy pan występował dzisiaj na mównicy sejmowej w czasie tej debaty i został źle zrozumiany? Występował pan poseł Macierewicz?</u>
          <u xml:id="u-183.7" who="#Marszałek">Ma pan 60 sekund na wypowiedź, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! A przede wszystkim Szanowni Państwo! Skala kłamstw tego człowieka jest olbrzymia…</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#AntoniMacierewicz">…a co więcej, wasz strach przeciwko temu, że potwierdzacie stanowisko Putina przez cały czas i atakujecie polskich pilotów, to jest rzecz wstrząsająca.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nikt tu nie atakował polskich pilotów. Co za bzdura.)</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#AntoniMacierewicz">Nie było w historii Polski takiego środowiska, nie było takiego premiera, nie było takich ludzi, którzy atakowali własny naród, a bronili Federacji Rosyjskiej, która zamordowała polskiego prezydenta. To jest najstraszliwsza rzecz w historii świata. I w historii Polski.</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Buja pan łódką bezpieczeństwa.)</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Najstraszliwszą rzecz zrobił pan.)</u>
          <u xml:id="u-184.8" who="#AntoniMacierewicz">W sprawie tego, co pan powiedział: pan mówi nieprawdę. Nigdy nie mówiłem o tym, że nie byłem szefem komisji wtedy, kiedy był podpisywany raport. To, co mówiłem, dotyczyło nie podpisywania raportu…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#AntoniMacierewicz">…lecz dotyczyło tego, co pan mówił w sprawie wysłanych części, cząstek samolotu. Tego to dotyczyło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#AntoniMacierewicz">Wtedy kiedy je wysłano, ja nie byłem w komisji.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie jest wrak?)</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#AntoniMacierewicz">I tylko to mówiłem. Dlaczego…</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#komentarz">(Marszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#AntoniMacierewicz">…ten człowiek tak oszukuje i kłamie? Widać dlatego, że…</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo. Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#Marszałek">Wypowiedź ta kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. porządku dziennego: Wniosek o wyrażenie wotum nieufności wobec Ministra Sprawiedliwości Adama Bodnara (druki nr 175 i 202).</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#Marszałek">Proszę przedstawiciela wnioskodawców pana posła Sebastiana Kaletę o przedstawienie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#SebastianKaleta">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wniosek, który przedłożyliśmy, ma związek z tym, że minister, którego on dotyczy, ledwie w 60 dni z Ministerstwa Sprawiedliwości uczynił ministerstwo bezprawia, z prokuratury uczynił prywatny folwark Platformy Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamie pan.)</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#SebastianKaleta">Skala nadużyć prawa, łamania konstytucji i ustaw jest tak duża, że jego prace można określić jako kronikę kryminalną. Tylko w tej kronice kryminalnej każdy dzień jego działalności wskazuje na naruszenie prawa przez niego, a powinno być odwrotnie. To ci, którzy naruszają prawo, powinni być w innym miejscu niż Ministerstwo Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#SebastianKaleta">Pan Adam Bodnar sprzeniewierzył się ślubowaniu, które złożył. Porządek prawny w Polsce, czyli konstytucja, ustawy, przestał obowiązywać. Dzisiaj obowiązują okólniki, komunikaty, opinie, ale przede wszystkim wola polityczna. W jednym z wywiadów pan Bodnar raczył powiedzieć, że szuka podstawy prawnej do przywracania praworządności, bo z przywracania praworządności uczyniliście swój polityczny mit. Jak wiele innych mitów w waszej działalności mit fałszywy, bo skoro minister sprawiedliwości, prokurator generalny w odpowiedzi na pytanie, jakich podstaw prawnych będzie używał, by Polska w jego opinii działała zgodnie z prawem, powiedział, że nie wie, że szuka, to to już na starcie kompromituje taką osobę. Ale pan minister Bodnar wobec nieskuteczności poszukiwania podstaw prawnych, a zatem ośmieszenia idei braku praworządności w Polsce — bo skoro nie ma podstaw prawnych, by ją przywracać, to znaczy, że nigdy ona nie była zaburzona — to, co fałszywie nam zarzucał, zaczął faktycznie sam realizować.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#SebastianKaleta">Ponieważ nie ma podstaw prawnych, to wymyślił pan minister Bodnar doktrynę nieistnienia. Doktryna nieistnienia polega na tym, że jeśli ustawy czy konstytucja się panu ministrowi i jego przełożonemu Donaldowi Tuskowi nie podobają, to zamykają oczy, twierdzą, że to nie istnieje, i swoje cele polityczne realizują poprzez siłę.</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#SebastianKaleta">Od pierwszego dnia urzędowania mamy z tym do czynienia. Pan minister pierwszego dnia wysłał okólnik do sędziów, by orzekali tak, jak jemu się podoba. Takie praktyki to były praktyki PRL-u, tak robili ministrowie sprawiedliwości w PRL-u. Pan minister Bodnar uznał, że nie istnieją sędziowie. Później uznał, że nie istnieją prokuratorzy, nie istnieją asesorzy. Bierze na zakładników miliony Polaków, których sprawy w sądach stoją dzisiaj pod znakiem zapytania. Miliony spraw, które zostały rozstrzygnięte w poprzednich latach, stoją pod znakiem zapytania. Istny potężny chaos i anarchia. Dlaczego? Dlatego że w sposób demokratyczny zmieniliśmy sposób powoływania sędziów do KRS-u. W 1989 r. uznano, że nowych sędziów mają wybierać sędziowie komunistyczni, niezweryfikowani, a potem sędziowie przez nich wybrani będą wybierali kolejnych sędziów. Wola Polaków została odrzucona. My tylko zgodnie z konstytucją zastosowaliśmy ją i zmieniliśmy tryb powoływania członków Krajowej Rady Sądownictwa. Przypominam, że na podstawie art. 2 Polska jest demokratycznym państwem prawnym, na podstawie art. 4 władzę w Polsce sprawuje naród bezpośrednio lub poprzez swoich przedstawicieli, na podstawie art. 10 władze się równoważą, a KRS nie jest elementem władzy sądowniczej. Zgodnie z art. 179 prerogatywą prezydenta jest powoływanie sędziów na wniosek KRS. Art. 187 z kolei wskazuje, że Sejm spośród posłów wskazuje czterech członków, Senat spośród senatorów — dwóch, ale konstytucja nie wskazuje, kto wybiera część sędziowską. I na tym polegała reforma KRS. Wam się ona nie podoba. Macie do tego prawo, na tym polegają polityka, wybory, Polacy decydują, kto będzie sprawował władzę, kto będzie zmieniał ustawy. Tylko że wasz pogląd polityczny i pogląd pana Bodnara, to, że mu się te ustawy nie podobają, nie stanowią prawa. Wola polityczna nie stoi ponad prawem. W Polsce obowiązuje konstytucja i obowiązują ustawy. Mimo to pan Bodnar wybrał, że one nie istnieją.</u>
          <u xml:id="u-192.6" who="#SebastianKaleta">Dzisiaj stoimy przed taką sytuacją, że każdy może podważyć każdego w każdej sprawie. Nie podoba się akt notarialny, można podważyć notariusza, bo notariusz przechodził egzamin przed komisją egzaminacyjną, w której byli sędziowie powołani lub awansowani po 2018 r., a w takiej komisji muszą być sędziowie. Asesorzy — dzisiaj mamy informacje, że są kwestionowani asesorzy w sądach. Sędziowie — tylko za to, że kariera zawodowa tych młodych prawników, którzy przeszli bardzo ciężkie szkolenie, długą edukację, i ich moment aplikowania na stanowisko sędziowskie przypadły na funkcjonowanie zreformowanej KRS, wy ich gnieciecie, pan minister gniecie godność tych ludzi. W jakim celu, panie ministrze? W takim celu, żeby było tak, jak było, po to żeby interes korporacyjny kasty był zachowany, o to chodzi. Bo wy myślicie, że Polacy nie mają prawa dokonywać wyboru, że jest grupka sędziów, która za nich tego wyboru dokona. Tylko że to nie jest demokratyczne państwo prawne.</u>
          <u xml:id="u-192.7" who="#SebastianKaleta">Pan Bodnar krytykował, kiedy był rzecznikiem praw obywatelskich, możliwość powoływania przez ministra sprawiedliwości prezesów sądów. On wstaje i myśli sobie każdego dnia, którego prezesa odwołać, i robi to niezgodnie z przepisami. Bo po co ministrowi Bodnarowi przepisy, skoro wystarczy opinia, komunikat? A jak będzie trzeba, to gdzieś się wejdzie siłą, kolegę się usprawiedliwi jak pana Sienkiewicza. Pan Bodnar zapomniał, że jak był rzecznikiem praw obywatelskich, to mówił, że minister nie może dokonywać zmian w mediach publicznych. Został ministrem Sienkiewicz, kolega, i proszę bardzo, już można. I na tym polega ta doktryna nieistnienia, że jak się coś nie podoba, jakieś prawo, jakiś przepis, to to nie istnieje.</u>
          <u xml:id="u-192.8" who="#SebastianKaleta">Jeszcze innym poważnym zarzutem wobec ministra Bodnara jest jego służalczość. Nie wobec polskiego narodu, tylko wobec instytucji międzynarodowych. Rozściela czerwony dywan przed urzędnikami, którzy przez lata atakowali polską suwerenność, de facto fundując im ją na tacy. W sytuacji, w której w żadnym innym państwie, wobec żadnego innego państwa… Międzynarodowe trybunały, do których składu politycy wybierali członków, wtrącały się w polski ustrój, niezgodnie z przyznanymi kompetencjami. Pan minister ochoczo im te kompetencje chce powierzać i to dla niego jest wyrocznia. Nie polska konstytucja, nie ustawy, nie wyroki polskiego Trybunału Konstytucyjnego, tylko międzynarodowe trybunały, urzędnicy organizacji międzynarodowych. On z wielką chęcią oddaje polską suwerenność, np. bezwarunkowo wstępując do Prokuratury Europejskiej. Pan minister Bodnar nie służy interesom Polski, służy tym, którzy chcą tutaj w Polsce wprowadzić protektorat. A więc z jednej strony Unia ma więcej kompetencji, ale z drugiej strony sędziowie, którzy sami siebie nazwali kastą, mają obiecane, że znowu sądownictwo zostanie oderwane od polskiej demokracji.</u>
          <u xml:id="u-192.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-192.10" who="#SebastianKaleta">Dziękuję, panie marszałku. W części prokuratorskiej będzie kontynuował pan Marcin Warchoł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#Marszałek">Tak, tak, mam tego świadomość.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#Marszałek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#Marszałek">Jako następny wystąpi pan poseł Marcin Warchoł, który kontynuować będzie uzasadnienie wniosku.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#Marszałek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#MarcinWarchoł">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#MarcinWarchoł">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Panie Ministrze! Co zawinili panu ci, którzy ciężko się uczyli, 3 tys. młodych ludzi, że dziś tak ich pan ignoruje, odsuwa ich pan od orzekania, nie pozwala im pan kandydować do tej pańskiej Krajowej Rady Sądownictwa? Ci sędziowie, drodzy państwo, wydali 6 mln wyroków w ostatnich latach. Pytam, co będzie z tymi wyrokami, gdy pan ich kwestionuje. Tylko w Sądzie Okręgowym w Warszawie na 25 sędziów orzekających w sprawach kredytów frankowych 23 zostało powołanych przez demokratyczną Krajową Radę Sądownictwa. Czy te 16 tys. orzeczeń, które wydali w ubiegłym roku, panie ministrze, też pan chce wyrzucić do kosza? Obywatele nie mają z tym problemu. Na 4003 sprawy w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie zaledwie w czterech przypadkach strony złożyły wnioski o wyłączenie sędziego z powołaniem się na tzw. test bezstronności. Tymczasem wy robicie z tego spektakl polityczny ze szkodą dla zwykłego człowieka. Przestępcy otwierają szampany, adwokaci zacierają ręce. Eldorado dla przestępców. Tymczasem ofiary przestępstw są przerażone. Dziś jest dzień, w którym sąd wypuścił przestępcę z powołaniem się na wadliwie umocowanego asesora prokuratorskiego, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#MarcinWarchoł">Tak że przykład ten idzie z góry, ryba psuje się od góry, niestety. Tutaj pana przykład sprawi, że będą cofane akty oskarżenia, apelacje będą pozostawiane bez rozpoznania, dowody zebrane w trakcie czynności operacyjno-rozpoznawczych będą unieważniane. Chaos, anarchia, dramat. Pan minister Bodnar odpowiada za dewastację polskiego wymiaru sprawiedliwości z ogromną szkodą dla obywateli.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#MarcinWarchoł">Drodzy Państwo! Drugi punkt tych licznych przewinień — oprócz anarchii i chaosu — to działanie w interesie namiestników unijnych. O to chodziło. Kłamstwo, obłuda, nie żadna praworządność. To tutaj miał być w tym momencie ustanowiony pan premier Donald Tusk jako ten, który miał wykonywać polecenia swoich przełożonych w Brukseli. A pan, panie ministrze, jest zbrojnym ramieniem Brukseli. O to chodzi, żeby prokurator, a ściśle rzecz ujmując osoba prokuratorska, oskarżył za myśl o zbrodni każdego z nas, jeżeli tylko ośmielimy się stwierdzić, że są dwie płcie, a małżeństwo to związek kobiety i mężczyzny. Po to była panu potrzebna Prokuratura Europejska, po to pan uznaje zwierzchność prokuratury unijnej.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#MarcinWarchoł">Czy państwo wiecie, że przystępując do Prokuratury Europejskiej, zgadzamy się na to, że w Polsce będą dokonywane czynności, których prawo polskie nie zna, bez podstawy prawnej. Tak, drodzy państwo. Procesowa inwigilacja w miejscach publicznych. Czy jest dopuszczalna? Nie jest dopuszczalna. Będzie możliwa. Art. 5 ust. 3 rozporządzenia o Prokuraturze Europejskiej przewiduje, że jeżeli dana kwestia jest regulowana prawem polskim i prawem unijnym, to zwierzchność ma jakie prawo? Unijne. I o to tutaj chodzi. Chodzi o to, żeby rolnicy, którzy protestują, czuli się niepewnie, czuli się zagrożeni, bo oto przyjdzie uśmiechnięty prokurator europejski, który ich oskarży, a skaże ich uśmiechnięty sędzia europejski z powołaniem się na zwierzchność prawa unijnego nad prawem polskim.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#MarcinWarchoł">Drodzy Państwo! W trzecim punkcie oprócz wyłączania instrumentów kontroli, oprócz tego zamachu na prawa obywatelskie niestety ten ostatni punkt to, drodzy państwo, ochrona kolesi. Po to był zamach na prokuraturę, żeby sprawa afery wiatrakowej nie doczekała się wyjaśnienia. Po to, żeby zamach na Pałac Prezydencki nie został wyjaśniony. Po to wreszcie, żeby zamach na media został zamieciony pod dywan. I to się niestety już w tej chwili dzieje.</u>
          <u xml:id="u-194.7" who="#MarcinWarchoł">Dziś dzień symboliczny, drodzy państwo. Został wycofany wniosek o uchylenie immunitetu marszałka Grodzkiego, więc to jest dzisiaj dzień, panie ministrze, hańby dla polskiego wymiaru sprawiedliwości, ponieważ z jednej strony mamy wprowadzenie pełnego protektoratu Brukseli wobec prawa polskiego, z drugiej strony mamy naruszenie praw obywatelskich. Był pan rzecznikiem praw obywatelskich, obecnie został pan nazwany rzeźnikiem praw obywatelskich. Współczuję panu, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-194.8" who="#MarcinWarchoł">Znam pana z działalności akademickiej, od zawsze ceniłem pańskie dokonania naukowe. Tymczasem pan premier Tusk pana zostawi. Już nie mogliście ustalić wspólnej wersji przy zamachu na prokuraturę. Pan premier określił, że to pańska jest decyzja, a z kolei pan powoływał się na pana premiera. To ustalcie może, jak to jest. Bo niestety paragrafy, które za to grożą, są bardzo poważne, włącznie z dożywotnim pozbawieniem wolności. Na tym bowiem polega zamach stanu. Usuwanie legalnego prokuratora krajowego to jest zamach stanu, to jest zbrodnia.</u>
          <u xml:id="u-194.9" who="#MarcinWarchoł">Nie ma w Polsce, proszę państwa, funkcji p.o. prokuratora krajowego. Jest prokurator krajowy, którym jest Dariusz Barski. Trzy opinie pisane na zamówienie polityczne tego nie zmienią, nawet jeżeli będziecie nagradzać za te opinie miejscami, synekurami w radach nadzorczych, jak pana prof. Patyrę, który przecież znalazł swoje miejsce. Czy rzeczywiście to była zapłata za tę opinię pisaną na zamówienie polityczne, że dostał w PGE miejsce w radzie nadzorczej? Taką mamy w tej chwili sytuację. Mamy sytuację gigantycznego chaosu, anarchii, bezprawia, zamachu stanu i nielegalnego prokuratora krajowego, który powołuje następnie wadliwych prokuratorów. Ich czynności będą bezskuteczne. Ich czynności są nieważne. Wszyscy ci prokuratorzy, którzy będą je legitymizować, ryzykują odpowiedzialnością karną w przyszłości. Będą wyciągane konsekwencje. Nikt nie może być pewny tego, że kiedyś nie będzie rozliczony. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-194.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#Marszałek">W samym środku tej gorącej dyskusji chciałbym pozdrowić od parlamentarzystów wyborców i wyborczynie, seniorki i seniorów ze Związku Emerytów i Rencistów z Piaseczna, którzy są tu na zaproszenie pana posła Piotra Kandyby.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Paszyk: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-195.4" who="#Marszałek">Ufamy, że wstydu wam nie przyniesiemy. Zobaczymy, jak to dalej się dzisiaj potoczy.</u>
          <u xml:id="u-195.5" who="#Marszałek">Teraz proszę panią poseł Kamilę Gasiuk-Pihowicz o przedstawienie opinii w tej sprawie wypracowanej przez Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-195.6" who="#Marszałek">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#KamilaGasiukPihowicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#KamilaGasiukPihowicz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Na podstawie regulaminu Sejmu i na mocy upoważnienia Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie z wczorajszego posiedzenia komisji w sprawie poselskiego wniosku o wyrażenie wotum nieufności wobec ministra sprawiedliwości Adama Bodnara.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#KamilaGasiukPihowicz">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium, skierował do naszej komisji ten wniosek w celu zaopiniowania. Komisja sprawiedliwości wczoraj wieczorem rozpatrzyła ten wniosek na posiedzeniu, przeprowadziła dyskusję. Warto w tym miejscu zauważyć, że dyskusja była bardzo szczegółowa, bardzo wyczerpująca, a wszyscy posłowie, którzy chcieli zabrać głos, mieli taką możliwość.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#KamilaGasiukPihowicz">W toku dyskusji, upraszczając, wyłoniły się dwa obozy. Jeden stojący na stanowisku, że należy przywrócić ład konstytucyjny w Polsce, drugi broniący stanu rzeczy wprowadzonego przez długie 10 lat rządów Zbigniewa Ziobry.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Co pani opowiada w ogóle?)</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#KamilaGasiukPihowicz">Jedna grupa mówiła bardzo zdecydowanie, że chaos w wymiarze sprawiedliwości, to kolesiostwo muszą się jak najszybciej skończyć. Druga mówiła, że dobrze jest, tak jak jest. Jedni bronili skutecznych, szybkich, zdecydowanych działań ministra sprawiedliwości, drudzy dostrzegali w tym ogromne zagrożenie dla swoich pozycji, ale przede wszystkim dla swojej bezkarności, którą myśleli, że zagwarantowali sobie na długie lata.</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#komentarz">(Poseł Sebastian Kaleta: Opinia… To nie jest referowanie.)</u>
          <u xml:id="u-196.7" who="#KamilaGasiukPihowicz">Jako sprawozdawczyni muszę zwrócić uwagę, że sformułowane w uzasadnieniu wniosku zarzuty są w istotnej części adresowane do działań pana Adama Bodnara…</u>
          <u xml:id="u-196.8" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#Marszałek">Proszę o spokój i wysłuchanie pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: To ma być sprawozdanie, to nie jest wystąpienie klubowe.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#KamilaGasiukPihowicz">…ale nie jako ministra sprawiedliwości, tylko jako prokuratora generalnego, co w tej części czyniło je nieuzasadnionymi w sensie ustrojowym w procedurze wyrażania wotum nieufności wobec ministra sprawiedliwości. Pokazuje to jednak jednoznacznie, co stanowi główną oś zainteresowania posłów PiS i Solidarnej Polski — są to działania Adama Bodnara ukierunkowane na odpolitycznienie prokuratury, by zgodnie z oczekiwaniami obywateli mogła działać w nieskrępowany sposób w odniesieniu do postępowań prokuratorskich wobec polityków PiS i Solidarnej Polski. Z dyskusji wynikało, że Prawo i Sprawiedliwość było przekonane, że beton wylany na Prokuraturę Krajową jest mocny, wręcz niezniszczalny.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#KamilaGasiukPihowicz">Według opozycji minister sprawiedliwości miał podobno bezprawnie usunąć prokuratora Dariusza Barskiego ze stanowiska prokuratora krajowego. W toku dyskusji zaznaczono jednoznacznie, że pan minister Bodnar nigdy nie odwołał pana Barskiego z tego stanowiska. Pan Dariusz Barski, notabene świadek na ślubie Zbigniewa Ziobry i jego bliski znajomy — wielokrotnie to podkreślano w dyskusji — nigdy…</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: O Grodzkim niech pani coś powie.)</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#KamilaGasiukPihowicz">…nie mógł być powołany na urząd prokuratora krajowego, gdyż został przywrócony do pracy na stanowisku prokuratora Prokuratury Krajowej w oparciu o przepisy, które w momencie jego przywrócenia po prostu nie obowiązywały. Miały bowiem, szanowni państwo, charakter epizodyczny, jednorazowy i służyły wyłącznie wprowadzeniu w życie nowych przepisów ustawy o prokuraturze. Zbigniew Ziobro, jak podkreślono, popełnił po prostu szkolny błąd, który minister Bodnar jedynie naprawia, posiłkując się przy tym zresztą opiniami prawnymi wybitnych specjalistów prawa, w tym m.in. opinią promotora doktoratu pana prezydenta Dudy.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#KamilaGasiukPihowicz">Skoro zatem pan Dariusz Barski nie mógł być przywrócony ze stanu spoczynku, to nie mógł być także prokuratorem krajowym. Tylko tyle i aż tyle stwierdził pan minister Bodnar. Może to jednak z oczywistych względów nie podobać się posłom wnioskodawcom, którzy pewnie liczyli na zabetonowanie prokuratury za pomocą wprowadzonych w 2023 r., tuż przed wyborami…</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: To od wczoraj słyszymy.)</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#KamilaGasiukPihowicz">…zmian, które miały uniemożliwić nowemu prokuratorowi generalnemu sprawowanie jakiejkolwiek kontroli nad prokuraturą. To się jednak nie udało. Można domniemywać, że to jest właśnie jedna z przyczyn złożenia tego wniosku o wyrażenie wotum nieufności.</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#KamilaGasiukPihowicz">Podniesiono także zarzut, że Adam Bodnar miał niezgodnie z prawem odwołać 144 prokuratorów z delegacji. Podczas dyskusji jasno powiedziano: prokurator generalny posiada ustawowe prawo do odwoływania prokuratorów z delegacji. Ocena merytoryczna podstaw tej decyzji należy wyłącznie do niego. W dyskusji do tego punktu odniósł się poseł Śliz, który przypomniał m.in. o delegowaniu przez ministra Ziobrę prokuratora Krasonia 300 km od domu, bo był po prostu w innym stowarzyszeniu niż aprobowane przez pana ministra. Takich karnych delegacji było naprawdę bardzo wiele.</u>
          <u xml:id="u-198.8" who="#KamilaGasiukPihowicz">W toku dyskusji posłowie PiS przywoływali także argument — przed chwileczką go państwo usłyszeli — dotyczący tzw. doktryny nieistnienia, czyli tego, że rzekomo według ministra Bodnara nie istnieją określone ustawy czy przepisy prawne. Słusznie odniósł się do tej doktryny poseł Zdrojewski, który wskazał, że owszem, zna taką doktrynę, ale z lat ubiegłych. Doktryna nie istnieje, obowiązywała bowiem w czasach rządów poprzednika pana ministra, pana Ziobry. Obowiązywała podczas rządów premier Szydło. Nie istniały bowiem wtedy dla nich wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wyroki i postanowienia ETPC, nie istniały żadne instytucje unijne, międzynarodowe, które ostrzegałyby ich przed dewastującymi działaniami.</u>
          <u xml:id="u-198.9" who="#KamilaGasiukPihowicz">Obecny minister podkreślał, że nie tylko dostrzega wydane wyroki… Pan poseł podkreślał, że obecny minister nie tylko dostrzega wydane wyroki polskich i międzynarodowych sądów, lecz także podejmuje działania, które mają na celu ich niezwłoczne wykonanie, czego najlepszym przykładem jest nowelizacja rozporządzenia ministra sprawiedliwości o urzędowaniu sądów powszechnych, a także ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa, którą mamy już w Sejmie. Nowelizacja rozporządzenia była w toku dyskusji krytykowana przez wnioskodawców, ale ta nowelizacja, jak podnosili z kolei posłowie koalicji 15 października, została przeprowadzona modelowo, z konsultacjami społecznymi, z terminem na wnoszenie uwag i poprawek przez partnerów społecznych.</u>
          <u xml:id="u-198.10" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Przepięknie pani mówi. Miód. Super.)</u>
          <u xml:id="u-198.11" who="#KamilaGasiukPihowicz">To coś, czego tak dawno przecież nie obserwowaliśmy w procesie stanowienia prawa w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-198.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-198.13" who="#KamilaGasiukPihowicz">Jak wskazywali wnioskodawcy, wprowadzenie tej nowelizacji ma w ich ocenie różnicować sędziów na lepszych i gorszych. Tu znowu wykazano, że to nieprawda. W rozporządzeniu wskazano jedynie, że osoby o wątpliwym statusie sędziowskim, tzw. neosędziowie, czyli osoby powołane przez neo-KRS, nie mogą orzekać w sprawach o wyłączenie innych neosędziów. Podkreślono, że ta regulacja nie tylko wykonuje orzeczenia europejskich trybunałów, które konsekwentnie uznają, że neosędziowie przecież nie są w stanie stworzyć składu zgodnego ze standardem międzynarodowym, lecz także jest po prostu wyrazem znanej od stuleci zasady: nemo iudex in causa sua. Nikt nie może być przecież sędzią we własnej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-198.14" who="#KamilaGasiukPihowicz">Dalej, zdaniem wnioskodawców minister sprawiedliwości Adam Bodnar miał zablokować konkursy w neo-KRS. A co miał zrobić, skoro tacy sędziowie, neosędziowie to gwarancja nowych problemów i pogłębiania się chaosu?</u>
          <u xml:id="u-198.15" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Pani jest neoczłonkiem.)</u>
          <u xml:id="u-198.16" who="#KamilaGasiukPihowicz">Posłowie broniący ministra, w tym np. pani posłanka Piekarska, wskazywali, że minister ratuje system, a nie go blokuje.</u>
          <u xml:id="u-198.17" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Witek: O matko…)</u>
          <u xml:id="u-198.18" who="#KamilaGasiukPihowicz">Ratuje prawo obywateli do niezależnych od politycznych wpływów sądów działających na podstawie prawa.</u>
          <u xml:id="u-198.19" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-198.20" who="#KamilaGasiukPihowicz">Zatrzymuje chaos, który mimo licznych ostrzeżeń…</u>
          <u xml:id="u-198.21" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Przepięknie.)</u>
          <u xml:id="u-198.22" who="#KamilaGasiukPihowicz">… został stworzony właśnie przez wnioskodawców, którzy uparcie dla własnego interesu, dla zapewnienia sobie bezkarności, niszczyli niezależność sądów. Bardzo dosadnie do tej postawy wnioskodawców odniósł się poseł Paszyk, który powiedział wprost: diabeł ubrał się w ornat i na mszę ogonem dzwoni.</u>
          <u xml:id="u-198.23" who="#KamilaGasiukPihowicz">Kolejnym z argumentów podnoszonych podczas dyskusji miała być rzekoma bezprawność odwołania prezesów sądów przez ministra Bodnara. I w odpowiedzi podniosły się liczne głosy oburzenia, podnoszono, że to jest wyjątkowa hipokryzja, wyjątkowa przewrotność. Zdaje się, że wnioskodawcom pomyliła się po prostu przeszłość z przyszłością, bo przecież to nie minister Bodnar odwoływał 160 prezesów i wiceprezesów sądów faksem lub jakimś króciutkim telefonem z sekretariatu, a robił tak właśnie minister Ziobro, który prowadził czystkę w sądownictwie od 2018 r. Minister Bodnar, podkreślano bardzo jednoznacznie, odwołuje prezesów sądów tylko wtedy, kiedy jest ku temu bardzo ważna przesłanka, zawsze wtedy jest to dokładnie uzasadnione, zawsze jest to dokładnie omówione, wyjaśnione, i to zostało precyzyjnie…</u>
          <u xml:id="u-198.24" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Schaba tak odwołał.)</u>
          <u xml:id="u-198.25" who="#KamilaGasiukPihowicz">…wyjaśnione przez ministra Mazura, np. w odniesieniu do prezesa Sądu Apelacyjnego w Poznaniu czy prezesa Schaba z Warszawy.</u>
          <u xml:id="u-198.26" who="#KamilaGasiukPihowicz">Odwołanie sędziego Schaba, słynnego egzekutora Ziobry, właśnie ścigającego tych wszystkich niezależnych sędziów…</u>
          <u xml:id="u-198.27" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Sprzecznie z prawem.)</u>
          <u xml:id="u-198.28" who="#KamilaGasiukPihowicz">…awansowanego skokowo w czasie rządów tzw. dobrej zmiany, było możliwe właśnie dlatego, że Kolegium Sądu Apelacyjnego w Warszawie nie przedstawiło ministrowi uzasadnionej negatywnej…</u>
          <u xml:id="u-198.29" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Przedstawiło negatywną opinię. Przecież to kłamstwo.)</u>
          <u xml:id="u-198.30" who="#KamilaGasiukPihowicz">…opinii w przedmiocie wniosku o jego odwołanie, mimo że członkowie kolegium otrzymali na to naprawdę bardzo dużo czasu, bo 30 dni zgodnie z przepisami.</u>
          <u xml:id="u-198.31" who="#KamilaGasiukPihowicz">I minister sprawiedliwości nie nadużywa wbrew państwa twierdzeniom swojego prawa do odwoływania kierownictwa sądów. Czyni to wyłącznie w najbardziej jaskrawych i rażących przypadkach, zawsze z poszanowaniem prawa, nie faksem, nie telefonem, ale uzasadnioną i opartą na prawie decyzją. I to może być właśnie ta różnica, której wnioskodawcy nie są w stanie zrozumieć.</u>
          <u xml:id="u-198.32" who="#KamilaGasiukPihowicz">Co dalej? Wnioskodawcy zarzucali ministrowi, że ten apelował do sędziów o przestrzeganie prawa międzynarodowego. Tak, naprawdę tak. Najwyraźniej zapomnieli, że Rzeczpospolita Polska dobrowolnie zobowiązała się to prawo międzynarodowe respektować, zatem jak widać, wnioskodawcy chcieliby, żeby polscy sędziowie nie respektowali czegoś, do czego jako państwo się zobowiązaliśmy, i tak właśnie w toku dyskusji podnosili posłowie.</u>
          <u xml:id="u-198.33" who="#KamilaGasiukPihowicz">Wyroki europejskich trybunałów wiążą Polskę, czy tego chce PiS, czy nie. I tutaj wiceminister sprawiedliwości pan Dariusz Mazur przywołał bardzo głośną sprawę islandzką, gdzie minister sprawiedliwszości…</u>
          <u xml:id="u-198.34" who="#komentarz">(Głos z sali: Powołuje sędziów.)</u>
          <u xml:id="u-198.35" who="#KamilaGasiukPihowicz">…podał się w duchu odpowiedzialności za państwo do dymisji jeszcze przed wyrokiem Europejskiego Trybunału…</u>
          <u xml:id="u-198.36" who="#komentarz">(Głos z sali: I robi to bezpośrednio.)</u>
          <u xml:id="u-198.37" who="#KamilaGasiukPihowicz">…gdy wadliwość dotyczyła raptem 14 sędziów. W Polsce na skutek działań polityków PiS-u i Solidarnej Polski mamy 1500, a nawet może 2000 sędziów powołanych z potężną wadą prawną, zatem natychmiastowe działania ministra Bodnara mają właśnie na celu powstrzymanie chaosu, który został stworzony przez poprzedników, są niezbędne i stąd przedstawiona ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa.</u>
          <u xml:id="u-198.38" who="#KamilaGasiukPihowicz">Ale najbardziej kuriozalnym zarzutem wnioskodawców według większości komisji było oskarżenie, że minister Bodnar działa na rzecz przystąpienia Polski do Prokuratury Europejskiej. I tu minister Śmiszek przypomniał, że Prokuratura Europejska to jest organ unijny, który walczy z nadużyciami finansowymi, korupcją, praniem brudnych pieniędzy, transgranicznymi oszustwami VAT-owskimi. I teraz pytanie: Dlaczego ta władza ma takie opory przed przystąpieniem Polski do organów Unii Europejskiej? Może to jest właśnie kwestia złych doświadczeń liderów Suwerennej Polski, Solidarnej Polski z Olafem w sprawie kongresu.</u>
          <u xml:id="u-198.39" who="#KamilaGasiukPihowicz">Minister Adam Bodnar był obecny na posiedzeniu komisji…</u>
          <u xml:id="u-198.40" who="#komentarz">(Głos z sali: A to jest sprawozdanie komisji?)</u>
          <u xml:id="u-198.41" who="#KamilaGasiukPihowicz">…odpowiadał na wszystkie zarzuty, podziękował wnioskodawcom za to, że docenili jego determinację i sprawczość w ciągu tych 2 miesięcy, składając wniosek. Podkreślono, że wkrótce będziemy procedować nad ustawami o odpolitycznieniu Krajowej Rady Sądownictwa, przywróceniu w Polsce prawdziwego szanowanego Trybunału Konstytucyjnego, wykonywaniu wyroków unijnych trybunałów.</u>
          <u xml:id="u-198.42" who="#KamilaGasiukPihowicz">Minister przypomniał, że za PiS został zbudowany nielegalny system dyscyplinarny w sądach, wybuchła afera hejterska, Zbigniew Ziobro faksem odwołał 136 prezesów i wiceprezesów sądów, często bez uzasadnienia, którzy potem wygrywali sprawy przed sądami krajowymi i europejskimi. Przypomniał, że za czasów PiS karne delegacje to były delegacje bez możliwości odwołania się, prokuratura była wykorzystywania do przykrywania niegodziwości, w międzyczasie Fundusz Sprawiedliwości służył dotowaniu głównie okręgów wyborczych posłów Solidarnej Polski, co zostało precyzyjnie omówione na przykładzie okręgu wyborczego pana posła Wosia.</u>
          <u xml:id="u-198.43" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: To było kłamstwo.)</u>
          <u xml:id="u-198.44" who="#KamilaGasiukPihowicz">Minister Bodnar podsumował też wniosek bardzo dosadnie. Stwierdził, szanowni państwo, że mamy do czynienia z syndromem odstawienia, że panowie z Suwerennej Polski nie mają już władzy i ich to boli, i to jest najlepsze podsumowanie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-198.45" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-198.46" who="#KamilaGasiukPihowicz">Stosunkiem głosów 14:20 Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka negatywnie zaopiniowała poselski wniosek o wyrażenie wotum nieufności wobec ministra sprawiedliwości pana Adama Bodnara.</u>
          <u xml:id="u-198.47" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#Marszałek">Przypominam państwu, że Sejm ustalił, iż w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowego oświadczenia w imieniu koła.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#Marszałek">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#Marszałek">Przypominam, że zgodnie z art. 116 ust. 1a regulaminu Sejmu po wyczerpaniu listy mówców głos może zabrać tylko prezes Rady Ministrów oraz minister sprawiedliwości. Nie są dopuszczalne pytania jako odrębny element debaty.</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#Marszałek">Jako pierwszy w debacie głos zabierze w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość pan poseł Michał Woś.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#Marszałek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#MichałWoś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bodnaryzacja prawa to gwałt na logice.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#MichałWoś">Śmiejcie się.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#MichałWoś">To mówił poseł Kaleta, poseł Warchoł w wystąpieniu? Nie, to jest dzisiejszy „Dziennik Gazeta Prawna” i pan redaktor Piotr Szymaniak, który z pewnością nie sympatyzował nigdy ze Zjednoczoną Prawicą. To jest coś, co dla liderów opinii, dla specjalistów jest oczywiste i o tym jest to wotum nieufności wobec ministra sprawiedliwości, prokuratora generalnego. Właśnie o tym jest to wotum nieufności. Wy je chcecie sprowadzić do tego, że ktoś tam stracił władzę. Przecież to są wierutne bzdury i kłamstwa, tak samo jak te wasze kłamstwa o tym, że ktoś miał wojsko na ulicę wyprowadzać. Wy się zajmujecie emocjami, hejterami, Pablami Moralesami. W tym się specjalizujecie.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#komentarz">(Głos z sali: To wy się tym zajmujecie.)</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#MichałWoś">My, drodzy państwo, działamy fair, działamy zgodnie z prawem i przestrzegamy prawa, bo wiemy, co to jest praworządność.</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Od kiedy?)</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#MichałWoś">Działanie w granicach i na podstawie prawa. Co mówią wasze autorytety? Prof. Sadurski: przy przywracaniu demokracji można odejść od litery prawa, a nieprzekraczanie przepisów konstytucji doprowadzi do tragedii. Ktoś z naszej strony to mówi? To prof. Sadurski. Inne wasze autorytety. Pan premier Tusk przecież o czym mówił? Będziemy stosowali prawo, tak jak my je rozumiemy. Mistrz bodnaryzacji prawa, pan prof. Adam Bodnar: szukamy jakiejś podstawy prawnej.</u>
          <u xml:id="u-200.9" who="#MichałWoś">I to jest uzasadnienie tego wniosku, drodzy państwo. Problem dotyczy praworządności, tego, że trzeba stosować prawo, stosować ustawy, a wy tego nie chcecie robić; że wam się nie podobają ustawy, zwłaszcza te uchwalone po 2015 r.; i że jeżeli chodzi o ustawy, które wam się nie podobają, możecie sobie uznać, że ten przepis istnieje, a ten przepis nie istnieje. Doktryna Bodnara, doktryna nieistnienia, którą sformułował minister Kaleta, właśnie tak działa. Podoba mi się jakiś przepis? Okej, zastosuję. Ten przepis mi się nie podoba? On nie istnieje. Zamówię sobie opinię prawną u pana profesora, który później trafia do rady nadzorczej PGE, zamówię sobie opinię prawną u pani profesor, która była radną SLD. O jej prywatnych sprawach przecież nie będę tutaj mówił.</u>
          <u xml:id="u-200.10" who="#MichałWoś">To jest, drodzy państwo, kwintesencja tego wniosku. I dlatego pan minister sprawiedliwości — prokurator generalny przejdzie do historii, zapisze się w historii czarnymi literami, czarnymi zgłoskami, bo nikt w tak krótkim czasie nie był w stanie zdemolować polskiej praworządności, wprowadzić takiego chaosu,…</u>
          <u xml:id="u-200.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-200.12" who="#MichałWoś">…jakiego nikt jeszcze w historii polskiego prawa nie wprowadził, i to raptem, drodzy państwo, w 70 dni.</u>
          <u xml:id="u-200.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-200.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech żyje!)</u>
          <u xml:id="u-200.15" who="#MichałWoś">Bo wy ciągle mówiliście o praworządności. A przykłady. Tutaj pan minister przedstawiał wam przykłady, pan minister Warchoł, pan minister Kaleta, związane z Krajową Radą Sądownictwa. Ustawa obowiązuje — wam się nie podoba. Mieliście przykład prokuratury. Art. 47 obowiązujący — według was nieobowiązujący, bo jest opinia prawna. Ale jest obowiązujący, bo dokładnie w tym przepisie w art. 73 jest katalog przepisów epizodycznych i tam art. 47 nie ma. A na podstawie tego artykułu uznaliście, że prokurator krajowy nie jest prokuratorem krajowym, bo nie wrócił ze stanu spoczynku.</u>
          <u xml:id="u-200.16" who="#MichałWoś">To jest wprowadzanie chaosu prawnego. Ten artykuł był badany przez NSA, Naczelny Sąd Administracyjny, ale was sądy nie interesują. Sąd stwierdził, że katalog przepisów epizodycznych jest wyraźnie wskazany, a żadne inne przepisy nie są przepisami epizodycznymi. Tylko że was sądy nie obchodzą, was praworządność nie obchodzi.</u>
          <u xml:id="u-200.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Pegasus cię obchodził?)</u>
          <u xml:id="u-200.18" who="#MichałWoś">I teraz: Dlaczego to robicie? To jest niezwykle istotne. Czyli odsunęliście prokuratora krajowego po to, żeby wprowadzić swojego prokuratora krajowego. To dobry przykład, jak odsunęliście prokuratora Ostrowskiego, tego, który wykończył mafie VAT-owskie, które za waszych rządów szalały i kradły na potęgę, wyłączyliście mu kartę. A z drugiej strony kogo awansowaliście? Prokurator Adamiak, która dała papiery na to, żeby zamknąć białoruskiego opozycjonistę na 4,5 roku kolonii karnych o zaostrzonym rygorze. To jest skandal. I ona jest teraz twarzą prokuratury, bo została rzecznikiem Prokuratury Krajowej — ta prokurator, szanowni państwo.</u>
          <u xml:id="u-200.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-200.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Idealna na twarz tej prokuratury.)</u>
          <u xml:id="u-200.21" who="#MichałWoś">Dlaczego to robicie? Jeszcze raz: otóż dlatego, że zamach na prokuraturę rozpoczął się wtedy, kiedy usłyszała zarzuty notariusz, rejent pozwalająca na wasz zamach na media, a teraz rzekomo przebywa gdzieś w Ameryce Południowej. Dlatego że tłumaczy to list z 12 lutego, podpisany przez Wałęsę, przez Otwarty Dialog, przez KOD, Grupę Granica, przez Stowarzyszenie „Themis”, ale też Związek Ukraińców w Polsce czy Stowarzyszenie „Homokomando”. I czego się domagają? Domagają się wprowadzenia, drodzy państwo, maszynki do bezkarności. Odpowiedzią właśnie na to wszystko, co się dzieje, jest słowo „bezkarność”, bo wy się domagacie bezkarności i chcecie bezkarności. Przykład Grodzkiego, wycofanie wniosku, przykład Nowaka, przykład Karpińskiego wspomniany w tym liście.</u>
          <u xml:id="u-200.22" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Konwiński: Wąsika i Kamińskiego.)</u>
          <u xml:id="u-200.23" who="#MichałWoś">Domagacie się bezkarności, dlatego minister sprawiedliwości — prokurator generalny powinien przestać być, z całym szacunkiem, podnóżkiem pana Tuska i natychmiast podać się sam do dymisji.</u>
          <u xml:id="u-200.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-200.25" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze dziś.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#Marszałek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#Marszałek">Stanowisko klubu Koalicji Obywatelskiej przedstawi pan poseł Zbigniew Konwiński.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#Marszałek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#ZbigniewKonwiński">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Przed chwilą usłyszeliśmy wspaniałą obronę — obronę bezprawia. Marzy wam się bezprawie. Nie możecie pogodzić się z tym, że nie jesteście już bezkarni.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Grodzki.)</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#ZbigniewKonwiński">Przez 8 lat byliście bezkarni i nie możecie się pogodzić z tym, że to się właśnie skończyło.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Sok z buraka.)</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#ZbigniewKonwiński">Ta debata nie jest o odwołaniu ministra Bodnara, ta debata nie jest dlatego, że chcecie go odwołać, bo nie macie takiej większości i dobrze o tym wiecie; ta debata jest dlatego, że nie możecie pogodzić się z tym, że nie jesteście już bezkarni, że nie możecie bezkarnie kraść, że nie jesteście ponad prawem, że nikt już nie jest ponad prawem.</u>
          <u xml:id="u-202.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-202.7" who="#ZbigniewKonwiński">Chyba że ma kumpla prezydenta, to wtedy jest ponad prawem.</u>
          <u xml:id="u-202.8" who="#komentarz">(Poseł Konrad Frysztak: Ziobrowa parasolka zgasła.)</u>
          <u xml:id="u-202.9" who="#ZbigniewKonwiński">Jak wyglądała sprawiedliwość przez ostatnie 8 lat? Dla PiS, dla was — bezkarność, dla nas — Pegasus.</u>
          <u xml:id="u-202.10" who="#ZbigniewKonwiński">Pan, szanowny panie przedmówco, zdaje się, ma też z tym coś wspólnego, tak? Z Pegasusem?</u>
          <u xml:id="u-202.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, legalne, art. 43 kodeksu…)</u>
          <u xml:id="u-202.12" who="#ZbigniewKonwiński">Tak, zafundowaliście waszym przeciwnikom Pegasusa.</u>
          <u xml:id="u-202.13" who="#ZbigniewKonwiński">90% waszego wniosku dotyczy prokuratury tak naprawdę, i od tego tak naprawdę też zaczęliście swoje rządy, od podporządkowania sobie prokuratury.</u>
          <u xml:id="u-202.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Ustawowo, a nie drogą bezprawia.)</u>
          <u xml:id="u-202.15" who="#ZbigniewKonwiński">Bardzo często w swoich różnych wystąpieniach odwołujecie się do dziedzictwa „Solidarności”, mówicie, jak dla was ważne jest dziedzictwo „Solidarności”. Wiecie, czego chciała „Solidarność”? Niezależnej od władzy politycznej prokuratury, tego domagała się „Solidarność”.</u>
          <u xml:id="u-202.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-202.17" who="#ZbigniewKonwiński">Jesteście kompletnym zaprzeczeniem tego, o co walczyła „Solidarność”. Ci wszyscy, którzy brali udział przez te ostatnie 8 lat w demonstracjach, broniąc praworządności, trójpodziału władzy, protestując przed sądami w ramach Komitetu Obrony Demokracji, i my, jak tu jesteśmy na tej sali, staliśmy właśnie tam, gdzie w latach 80. stała „Solidarność”, a wy tam, gdzie ZOMO.</u>
          <u xml:id="u-202.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-202.19" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Co ty w ogóle gadasz, człowieku?)</u>
          <u xml:id="u-202.20" who="#komentarz">(Poseł Sebastian Kaleta: Komuniści ci klaszczą.)</u>
          <u xml:id="u-202.21" who="#ZbigniewKonwiński">To robiliście przez ostatnie 8 lat: zamarzył się wam PRL; chcieliście, żeby jak w PRL-u wymiar sprawiedliwości był podporządkowany władzy politycznej, partii. O tym marzyliście i do tego dążyliście.</u>
          <u xml:id="u-202.22" who="#ZbigniewKonwiński">Tuszowanie spraw dla was niewygodnych. Po to wam to było m.in. potrzebne. Kaczyński — dwie wieże, nawet nieprzesłuchany. Koperta w tle. Tak naprawdę nawet z prokuratury zrobiliście firmę ochroniarską interesów PiS, interesów Kaczyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-202.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-202.24" who="#ZbigniewKonwiński">Prokuratura za waszych rządów miała zabetonowane jedno oko — to oko, które właśnie powinno spoglądać w kierunku władzy. To wam się marzy, nie możecie się pogodzić z tym, że to się właśnie skończyło.</u>
          <u xml:id="u-202.25" who="#ZbigniewKonwiński">Ale przecież to wszystko nie za darmo. Wy nie jesteście ideowcami. Nie potraficie tak ideowo, dla zasad, że wy w to wierzycie. To miało swój konkretny wymiar, też finansowy. Główne stołki w Prokuraturze Krajowej: Dariusz Barski — 974 tys. zł, nagroda 33 tys. zł, Robert Hernand — 990 tys. zł, nagrody blisko 27 tys. zł</u>
          <u xml:id="u-202.26" who="#komentarz">(Głos z sali: A Milewicz ile? Ile Milewicz?)</u>
          <u xml:id="u-202.27" who="#ZbigniewKonwiński">Krzysztof Sierak — 990 tys. zł, nagrody blisko 27 tys. zł. Klub prokuratorskich milionerów.</u>
          <u xml:id="u-202.28" who="#komentarz">(Głos z sali: Milewicz społecznie pracuje.)</u>
          <u xml:id="u-202.29" who="#ZbigniewKonwiński">I wiecie, tak sobie myślę: Co trzeba mieć w głowie, jakim trzeba być chciwym człowiekiem, żeby zarobić 1 mln zł i jeszcze przytulić 30 tys. zł nagrody?</u>
          <u xml:id="u-202.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-202.31" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Co trzeba mieć w głowie, żeby takie rzeczy opowiadać?)</u>
          <u xml:id="u-202.32" who="#ZbigniewKonwiński">Można powiedzieć, że jest chciwy, chciwszy i PiS-owiec.</u>
          <u xml:id="u-202.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-202.34" who="#ZbigniewKonwiński">Dla waszych olbrzymia kasa za łamanie praworządności, dla Polski, dla naszej ojczyzny — olbrzymie, miliardowe kary. Tyle nas to wszystkich kosztowało.</u>
          <u xml:id="u-202.35" who="#ZbigniewKonwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Minister Bodnar podjął się trudnego zadania przywrócenia praworządności Polsce, państwu, które jak żadne inne zasługuje dziś na to, by wrócić dziś tory właściwych wartości. Potrzebni są ludzie właśnie, którzy w swoim życiu i pracy kierują się wartościami. Minister Bodnar jest gwarancją tego, że w Polsce wszyscy będą równi wobec prawa — od prezesa PiS poczynając, na przysłowiowym Kowalskim kończąc, też tym Kowalskim tutaj, na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-202.36" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-202.37" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: A co o Grodzkim? O Grodzkim niech pan coś powie.)</u>
          <u xml:id="u-202.38" who="#ZbigniewKonwiński">Minister Bodnar kończy z waszym światem chaosu. Koniec z waszym światem na odwrót, koniec z waszym światem postawionym na głowie. Czas przywrócić prawu jego prawdziwego ducha. Czas przywrócić ducha również słowom. Niech prawo zawsze prawo znaczy, a sprawiedliwość — sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-202.39" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-202.40" who="#ZbigniewKonwiński">Pan poseł, mój szanowny przedmówca coś wspomniał jeszcze o mafiach VAT-owskich. Jakby pan powiedział, może nie dziś, ale występowaliśmy o to wielokrotnie: Od tej mafii VAT-owskiej, która działała w ministerstwie finansów za waszych rządów, to ile odzyskaliście? Odzyskaliście chociaż złotówkę? Bo pytaliśmy o to wielokrotnie. Nic nie odzyskaliście od tej mafii VAT-owskiej, która działa w Ministerstwie Finansów.</u>
          <u xml:id="u-202.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-202.42" who="#komentarz">(Głos z sali: 4 mld.)</u>
          <u xml:id="u-202.43" who="#ZbigniewKonwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Klub Koalicji Obywatelskiej stoi murem za sprawiedliwością i ładem, które przywraca na nowo minister Bodnar. Powodzenia, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-202.44" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-202.45" who="#komentarz">(Głos z sali: Za odwołaniem Bodnara.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#Marszałek">Przez chwilę myślałem, że powie pan poseł, że za Prawem i Sprawiedliwością.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#Marszałek">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#Marszałek">Teraz pan poseł Tomasz Zimoch, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#Marszałek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#TomaszZimoch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Minister sprawiedliwości ma szczególną sytuację prawną jako członek rządu — z mocy ustawy jest jednocześnie prokuratorem generalnym. Ta konstrukcja nie oznacza scalenia obu funkcji — w dalszym ciągu są to dwa odrębne urzędy, choć sprawowane przez tę samą osobę. Nie ulega wątpliwości, że konstytucyjnie określona odpowiedzialność polityczna może być zastosowana w odniesieniu do ministra sprawiedliwości, a nie prokuratora generalnego. Większość zarzutów zawartych w uzasadnieniu wniosku dotyczy właśnie wypełniania funkcji prokuratora generalnego.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#TomaszZimoch">Jednym z zarzutów jest teza o wygaśnięciu mandatu senatorskiego pana ministra Adama Bodnara. Zdaniem wnioskodawców przejął do osobistego prowadzenia — tu cytat — sprawy cywilne dotyczące bezprawnych zmian w mediach. Na tle obowiązującego ustawodawstwa — proszę zajrzeć, panie pośle Kaleta, do opinii Biura Analiz Sejmowych — prezentowane są opinie, w których prokurator generalny nie jest prokuratorem w rozumieniu konstytucji czy ustawy — Prawo o prokuraturze. Wniosek ten jednoznacznie wynika z analiz konstytucyjnych zasad niełączenia mandatu poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Potwierdza pan tylko, tylko pan potwierdza.)</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#TomaszZimoch">Zatem stwierdzenie o wygaśnięciu mandatu senatorskiego osoby pełniącej funkcję ministra sprawiedliwości jest całkowicie nieuzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#TomaszZimoch">W uzasadnieniu wniosku autorzy formułują szereg zarzutów dotyczących działalności ministra właśnie jako prokuratora generalnego, ale panowie, pomieszaliście wątki polityczne i prawne. Jeśli chodzi o wątki polityczne, np. sprawę przystąpienia do Prokuratury Europejskiej, to są one w tym sensie obojętne z punktu widzenia prawa, bo wpisują się w koncepcję odpowiedzialności politycznej Rady Ministrów lub jej członków jako odpowiedzialności za działania, które nie zyskują aprobaty parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#TomaszZimoch">Pewna część zarzutów wobec ministra sprawiedliwości ma charakter polemiki z wykładnią przepisów prawnych, na podstawie których minister sprawiedliwości podejmuje określone działania, np. kwestia usunięcia ze stanowiska prokuratora krajowego. I to jest polemika w wielu miejscach nieudolna. A za wyjątkowo chybiony można uznać np. zarzut niezastosowania art. 568 Kodeksu postępowania karnego w odniesieniu do Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika. Przede wszystkim należy stwierdzić, że wymienione osoby od grudnia 2023 r. nie są posłami w związku ze skazaniem ich na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne. We wniosku przywołany jest art. 568 k.p.k., ale szanowni państwo, ten przepis przyznaje prokuratorowi generalnemu uprawnienie do wstrzymania wykonania kary lub zarządzenia przerwy w jej odbywaniu. Ponieważ nie jest to obowiązek prokuratora generalnego, nieskorzystanie z tego uprawnienia nie może być uznane za naruszenie prawa. Uważacie się za nieomylnych, jedynych właściwie interpretujących prawo. Według was to inni się mylą, a polegliście na art. 568 k.p.k.</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#TomaszZimoch">Jeśli chodzi o zarzuty związane z naruszeniem prawa, to należy stwierdzić, że w najlepszym przypadku oparte są one na odmiennej interpretacji przepisów prawnych, na podstawie których prokurator generalny podejmuje swoje działania. Trudno uznać, by te zarzuty stanowiły poważną podstawę do zdymisjonowania ministra sprawiedliwości, choćby dlatego, że zdecydowana większość tej argumentacji ma stosunkowo niski poziom merytoryczny, a czasami wywołuje nawet wrażenie, że autorzy wniosku po prostu nie rozumieją instytucji prawnych, na które się powołują.</u>
          <u xml:id="u-204.7" who="#TomaszZimoch">Autorzy! Nieprawdopodobnie wręcz kompromitujące dla was jest stwierdzenie, że skierowane do sędziów przez ministra sprawiedliwości pismo dotyczące wynikających z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej standardów w zakresie niezależnego sądownictwa oznacza wywieranie presji, by polscy sędziowie ignorowali polską konstytucję i — tu cytat — uznali zwierzchność nad polskim ustrojem politycznych Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-204.8" who="#TomaszZimoch">Wczoraj na posiedzeniu komisji przekonaliśmy się wszyscy, jaką ekipą jest kierownictwo Ministerstwa Sprawiedliwości. Po sportowemu: tam czuć i widać prawdziwy team spirit, ducha zespołu.</u>
          <u xml:id="u-204.9" who="#TomaszZimoch">Na zakończenie, kiedy komisja już kończyła obrady, przypomniały mi się słowa „Księgi ziół”. Sándor Márai pisze, i to 80 lat temu, jakby dzisiaj do ministra Bodnara: Jeśli bronisz dobrej sprawy, czegoż możesz się bać? Bo i cóż ci może się przydarzyć? Powalą cię, oczernią, zhańbią? Oskarżą, fałszywie osądzą? Nic nie zmieni faktu, że broniłeś dobrej sprawy, a przeto dobre było i to, co zrobiłeś, gdy włączyłeś się w obronę dobrej sprawy. Zatem nie przejmuj się niczym i nikim, jedynie racją tej sprawy, której powinieneś bronić. W końcu w obliczu prawdy są bezsilni.</u>
          <u xml:id="u-204.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Kończ pan.)</u>
          <u xml:id="u-204.11" who="#TomaszZimoch">Dwa zdania jeszcze.</u>
          <u xml:id="u-204.12" who="#TomaszZimoch">Mogą cię powalić, ale nie mogą pokonać. Mogą cię oskarżyć, ale nie mogą wmówić ci kłamstwa. Mogą ci odebrać życie, ale nie mogą odebrać prawdy. Tylko wtedy nie jesteś w życiu samotny, gdy bronisz dobrej sprawy. W tym procesie nie ma zapłaty ni nagrody, ale nie ma też ugody.</u>
          <u xml:id="u-204.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas, czas.)</u>
          <u xml:id="u-204.14" who="#TomaszZimoch">Dlatego nie bój się wypowiadać tego, o czym w głębi duszy jesteś przekonany, że jest prawdziwe.</u>
          <u xml:id="u-204.15" who="#TomaszZimoch">Panie Ministrze! Nie jest pan samotny. Broni pan dobrej sprawy. Klub Parlamentarny Polska 2050 będzie oczywiście głosował przeciw fatalnemu wnioskowi o wotum nieufności wobec ministra sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-204.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#Marszałek">Nigdy nie zmarnuję okazji, żeby w tej Izbie zagościła odrobina literatury. Słyszałem z tamtych ław od państwa, że też i odrobina twórczości wokalnej się pojawiła — łubu-dubu. Bardzo to cenię.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#Marszałek">Chcę państwa poinformować, że mieliśmy do czynienia, o czym poinformował mnie pan poseł Kaleta, z dramatyczną sytuacją, o której mi opowiedział, mianowicie został źle zrozumiany przez pana posła Zimocha. W związku z powyższym poprosił o możliwość sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#Marszałek">Ponieważ wnioskodawca nie będzie już miał później okazji do tego, żeby wystąpić, a nie chciałbym tej sytuacji zostawiać w ten sposób, 60 sekund dla pana posła Kalety, aby nas z tego dysonansu poznawczego wyprowadził.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#komentarz">(Poseł Jacek Ozdoba: Jaki łaskawy pan marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#Marszałek">Staram się, panie pośle Ozdoba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#SebastianKaleta">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pozostając w terminologii sportowej, czas na VAR.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#SebastianKaleta">Pan poseł Zimoch pomylił się, interpretując przepisy o statucie prokuratora generalnego, bo owszem, prokurator generalny jest odrębny od tzw. prokuratora liniowego, a w sprawie mediów publicznych pan Bodnar tak się zapędził w chęci pomocy panu Sienkiewiczowi, że jako prokurator generalny podejmował czynności zastrzeżone dla prokuratorów liniowych, a prokurator generalny ma swoje własne kompetencje, których akurat w tym nie było. Nawet sądy rejestrowe, jak pan zobaczy, panie pośle, piszą: z udziałem prokuratora generalnego.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#SebastianKaleta">Ale jeszcze druga kwestia się pojawiła. Pana posła Zimocha bardzo oburzyło, że we wniosku napisaliśmy: polityczne trybunały TSUE i ETPCz.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#SebastianKaleta">Panie Pośle! Sędziowie tych trybunałów są wskazywani przez polityków.</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Zimoch: Wstyd, panie pośle. Wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#SebastianKaleta">Szanowni Państwo! KRS sędziów teraz jest niepolityczny, a TSUE złożony z polityków to jest dla Bodnara i dla was wyrocznia. Wyście powinni właśnie z tego powodu się wstydzić.</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-206.7" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Zimoch: Będzie się pan wstydzić.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#komentarz">(Poseł Sebastian Kaleta: Co do sekundy, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#Marszałek">Jestem pełen podziwu.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#Marszałek">Skonstatuję z takim pewnym niepokojem, żeby tego nie zepsuć, że debata jest całkiem merytoryczna.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#Marszałek">Pan poseł Krzysztof Paszyk, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#Marszałek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#KrzysztofPaszyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#KrzysztofPaszyk">Szanowny Panie Marszałku! Panowie Posłowie! Szanowny Panie Premierze! Prawo i Sprawiedliwość pokazało w ostatnich latach, że właściwie nie ma granicy, której nie jest w stanie przekroczyć. I niestety brniecie dalej tym wnioskiem, nad którym procedujemy, wczorajszym seminarium, Wysoka Izbo, zatytułowanym „Stan praworządności w Polsce. Działania organów władzy publicznej po 13 grudnia 2023 r. — uwaga — Głos środowisk prawniczych”. Wydaje mi się, że przekraczacie kolejną granicę, tym razem granicę hipokryzji i granicę śmieszności.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#KrzysztofPaszyk">Pan minister Bodnar sprząta, naprawia wymiar sprawiedliwości po waszych 8 fatalnych latach. W tym wniosku o odwołanie pana ministra stroicie się w szaty obrońców praworządności. To kilka przykładów, jak ta praworządność w waszym wykonaniu wyglądała przez 8 lat. Otóż zrujnowaliście każdą instytucję wymiaru sprawiedliwości, w efekcie czego dzisiaj żadna Polka, żaden Polak nie ma pewności, nie ma gwarancji, że rozstrzygnięcie jego sprawy przed sądem będzie miało walor trwały.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#KrzysztofPaszyk">Polska płaci dzisiaj gigantyczne odszkodowanie jako państwo za to, co zrobiliście z wymiarem sprawiedliwości. Ale najgorsza rzecz jest taka — wielokrotnie o tym w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego mówiłem z tego miejsca — że oszukaliście Polaków, bo obiecaliście, że wprowadzicie reformy, które przywrócą im poczucie sprawiedliwości, ułatwią dostęp do sądów, a nic z tego nie wyszło.</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#KrzysztofPaszyk">Ale myślę, że zarzut wobec pana ministra, prokuratora generalnego dotyczy przede wszystkim prokuratury. Zasłynęliście również fantastycznymi efektami, fantastycznymi wynikami w działalności prokuratury pod kierownictwem poprzedniego prokuratora generalnego pana Zbigniewa Ziobry. Myślę, że warto przytoczyć kilka przykładów, jak ta prokuratura działała w minionych czasach, waszych czasach.</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#KrzysztofPaszyk">Pierwszy przykład: sprawca śmiertelnego wypadku w 2021 r., potrącenia na przejściu dla pieszych 60-letniej kobiety to były wiceszef Służby Więziennej, a potem szef państwowej firmy, zaufany ministra Ziobry. Prokuratura tak prowadziła sprawę, że po 4 latach nie była w stanie doprowadzić sprawcy przed oblicze wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-208.6" who="#KrzysztofPaszyk">Drugi przykład tego wspaniałego działania prokuratury PiS-u i Ziobry: członek upolitycznionej KRS, wierny sługa ministra Ziobry, autor ksenofobicznych, antysemickich wpisów w Internecie, w przestrzeni publicznej pan Jarosław Dudzicz. Ile lat prokuratura prowadzi w tej sprawie postępowanie? 8 lat, od 2015 r. i sprawa pewnie się przedawni.</u>
          <u xml:id="u-208.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Już nie prowadzi.)</u>
          <u xml:id="u-208.8" who="#KrzysztofPaszyk">Kolejny przykład doskonałej działalności prokuratury za czasów PiS: Łukasz Sz., brat komendanta głównego Policji gen. Szymczyka, podejrzany o udział w karuzeli VAT, w tzw. zbrodni VAT-owskiej zagrożonej karą do 25 lat więzienia. I takie akurat miał szczęście, że usłużna panu Ziobrze prokuratura w Lublinie nie tylko nie wystąpiła o zastosowanie aresztu, ale także przystała na niewypłacenie przez podejrzanego kaucji. Czy wiecie państwo, w ilu sprawach o wyłudzenie VAT-u wielkiej wartości prokuratura tak liberalnie potraktowała podejrzanego? Uwaga, to jest jedyna taka sprawa, jaką znamy na skalę całego kraju. Kolejny szczęściarz mający poparcie PiS.</u>
          <u xml:id="u-208.9" who="#KrzysztofPaszyk">Ale tych spraw będących potwierdzeniem tego, że PiS dzisiaj nie ma prawa nawet mówić, krytykować czegokolwiek, co robi pan minister Bodnar… Są kolejne sprawy. Respiratory od handlarza bronią — prokuratura nic nie zrobiła. Dotacje z NCBiR — wiemy, jak one wyglądały, nic niezrobione. Eksplozja granatnika w Komendzie Głównej Policji — prokuratura nie widziała powodu, żeby to zbadać. Działki Morawieckiego — prokuratura oczywiście zostawiła temat bez rozpoznania. Zanieczyszczenie Odry — nie znam żadnych rozstrzygnięć prokuratury. Policyjny black hawk — kolejna sprawa, która zbulwersowała Polaków, prokuratura nic nie zrobiła. Afera zbożowa — mijają za chwilę 2 lata od jej pojawienia się, nic nie zrobili. Elektrownia w Ostrołęce — czy ktoś z Wysokiej Izby zna jakiekolwiek działania, które doprowadziły do rozstrzygnięcia w tej sprawie ze strony tej rzekomo wspaniale działającej prokuratury PiS-u? Wybory kopertowe. Kolejne sprawy: wpłaty na kampanię wyborczą Prawa i Sprawiedliwości. Wieże Kaczyńskiego — nic oczywiście prokuratura w tej sprawie… To jest skandal, to jest hipokryzja, to jest kompletne dno, co składacie w tym wniosku.</u>
          <u xml:id="u-208.10" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Kłamiesz.)</u>
          <u xml:id="u-208.11" who="#KrzysztofPaszyk">Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga będzie głosował przeciwko temu haniebnemu wnioskowi o odwołanie ministra Bodnara. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-208.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#Marszałek">W imieniu klubu Lewicy głos zabierze pani posłanka Anna Maria Żukowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#AnnaMariaŻukowska">Prawo i Sprawiedliwość — ta nazwa to jest największa kpina w historii polskiej polityki. Ośmieszyliście te słowa jak nikt, jak nikt.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Zejdź z mównicy, kobieto.)</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#AnnaMariaŻukowska">Wszystko to, co robiło Prawo i Sprawiedliwość, było zaprzeczeniem prawa i zaprzeczeniem sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Wszystko.)</u>
          <u xml:id="u-210.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Wszystko, tak, wszystko.)</u>
          <u xml:id="u-210.6" who="#AnnaMariaŻukowska">To, co przez 8 lat zrobiliście w wymiarze sprawiedliwości, wymaga teraz gruntownej naprawy. Nie da się tego zrobić w jeden dzień, w jeden miesiąc ani w jeden tydzień.</u>
          <u xml:id="u-210.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Ustawy uchwalajcie.)</u>
          <u xml:id="u-210.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie są ustawy?)</u>
          <u xml:id="u-210.9" who="#komentarz">(Głos z sali: W Brukseli konsultujesz?)</u>
          <u xml:id="u-210.10" who="#AnnaMariaŻukowska">8 lat łamania po kolei przepisów, począwszy od słynnego nieopublikowania wyroku Trybunału Konstytucyjnego przez panią premier Beatę Szydło.</u>
          <u xml:id="u-210.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Wydrukowany.)</u>
          <u xml:id="u-210.12" who="#AnnaMariaŻukowska">Kiedy wydrukowany? Po jakim czasie?</u>
          <u xml:id="u-210.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale jest.)</u>
          <u xml:id="u-210.14" who="#AnnaMariaŻukowska">No cudownie. Bo pani premier pewnie się obawiała zarzutów w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-210.15" who="#AnnaMariaŻukowska">Prawo i Sprawiedliwość zrujnowało polski wymiar sprawiedliwości. On i tak nigdy nie był w najlepszym stanie, trzeba to przyznać. Bolączką polskiego wymiaru sprawiedliwości jest i przewlekłość postępowań, i nadużywanie tymczasowego aresztowania.</u>
          <u xml:id="u-210.16" who="#komentarz">(Głos z sali: PZPR.)</u>
          <u xml:id="u-210.17" who="#AnnaMariaŻukowska">Wiele, wiele jeszcze innych rzeczy dotyczących dostępu do wymiaru sprawiedliwości, czyli m.in. dostęp do pełnomocnika z urzędu czy kwestia opłat sądowych. To są wszystko rzeczy, które musimy naprawić, a których nie naprawiło Prawo i Sprawiedliwość, które nie ułatwiło postępowań w takich prostych sprawach, które mogły np. rozwiązać sądy pokoju. Mimo obietnic to się nie wydarzyło. Wiele rzeczy zostało naprawdę zrobionych tak, że pan minister Bodnar ma naprawdę świętą cierpliwość, żeby się teraz tym wszystkim zajmować: począwszy od Trybunału Konstytucyjnego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sądu Najwyższego i wszystkich tych miejsc, które Prawo i Sprawiedliwość tak naprawdę potraktowało jak swoje synekury. Prokuratura została właściwie księstwem udzielnym pana ministra Ziobry i pana prokuratora generalnego jednocześnie. Tak nawiasem mówiąc, to premier Jarosław Kaczyński obiecywał rozdzielenie tych funkcji: prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-210.18" who="#AnnaMariaŻukowska">Życzę, nawiasem mówiąc, zdrowia panu ministrowi Ziobrze. Pan minister Ziobro był osobą, która miała największy wpływ na wymiar sprawiedliwości w całych dziejach III RP, prawie 11 lat sprawował tę funkcję. Mógł zrobić wiele, mógł naprawdę zrobić wszystko, mógł zrobić, żeby to tak śmigało fantastycznie, żebyśmy mieli szybkie postępowania, ale zajmował się głównie upolitycznianiem wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-210.19" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Nieprzygotowana wypowiedź.)</u>
          <u xml:id="u-210.20" who="#AnnaMariaŻukowska">Pan minister Ziobro jest osobą, która jest odpowiedzialna za ten stan, razem z całym Klubem Parlamentarnym Prawo i Sprawiedliwość, z Solidarną, oczywiście teraz już Suwerenną Polską — nie wiem, czy suwerenną od Prawa i Sprawiedliwości, ale to zostawmy.</u>
          <u xml:id="u-210.21" who="#AnnaMariaŻukowska">Pan minister Bodnar ma dużo do zrobienia. Jestem pełna podziwu dla jego pracy. Nie wychodzi z ministerstwa, stara się zrobić wszystko jak najszybciej i robi to wszystko zgodnie z prawem.</u>
          <u xml:id="u-210.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie wychodzi z ministerstwa.)</u>
          <u xml:id="u-210.23" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Też bym się bał.)</u>
          <u xml:id="u-210.24" who="#AnnaMariaŻukowska">Nie tak jak wy, nie tak jak Prawo i Sprawiedliwość, na rympał, nie tak jak wy, naruszając umowy międzynarodowe, naruszając traktaty, narażając Polskę na sankcje, narażając Polskę na to, co się wydarzyło. Chodzi o uruchomienie art. 7. Za te wszystkie rzeczy winę ponosi Prawo i Sprawiedliwość. My, żeby odblokować w tej chwili pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy, na które Polki i Polacy czekają już trzeci rok, które zostały Polsce przyznane, tak nawiasem mówiąc, tylko i wyłącznie dlatego, że Lewica zachowała się odpowiedzialnie i propaństwowo i zagłosowała za tym, żeby uchwalić te pieniądze dla całej Unii Europejskiej… Co zrobiło środowisko pana ministra Ziobry? Obraziło się. Po co Polsce pieniądze? To ja rozumiem, że w takim razie możecie je sobie blokować, macie to w nosie. Tylko że ludzie w gminach i powiatach czekają na te pieniądze, czekają, aż one zostaną odblokowane, a żeby to zrobić, to pan minister Ziobro musi harować, zasuwać za was wszystkich, za to, co wy popsuliście.</u>
          <u xml:id="u-210.25" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-210.26" who="#komentarz">(Poseł Jacek Ozdoba: Bardzo dobrze pani teraz powiedziała.)</u>
          <u xml:id="u-210.27" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Świetnie pani teraz powiedziała. Wreszcie ktoś powiedział tak, jak trzeba.)</u>
          <u xml:id="u-210.28" who="#AnnaMariaŻukowska">Dlatego klub parlamentarny Lewica absolutnie będzie stał po stronie pana ministra Bodnara i będzie przeciwko jego odwołaniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-210.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#Marszałek">Teraz w imieniu klubu Konfederacja głos zabierze poseł Sławomir Mentzen.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#Marszałek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#SławomirMentzen">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ta smutna historia niszczenia polskiego systemu prawnego zaczęła się jeszcze w czerwcu 2015 r., kiedy to obawiająca się utraty władzy Platforma wybrała na zapas sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Wkrótce potem do władzy doszedł PiS, który postanowił przelicytować Platformę i unieważnił wybór nie tylko tych wybranych na zapas sędziów trybunału, ale również tych wybranych prawidłowo. A był to dopiero początek trwającego 8 lat procesu instrumentalizacji prawa, niszczenia instytucji, demolowania systemu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#SławomirMentzen">Przez te 8 lat obserwowaliśmy zmiany ustaw o Trybunale Konstytucyjnym, o KRS dyktowane wyłącznie interesem partyjnym. Obserwowaliśmy kilkanaście nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym. Obserwowaliśmy podporządkowanie prokuratury rządowi, a następnie, po kilku latach, uniezależnienie prokuratury od rządu motywowane wyłącznie tym, że Prawo i Sprawiedliwość obawiało się zmiany rządu po wyborach. Do tego 2 lata całkowitego bezprawia w trakcie COVID-u, kiedy to rozporządzeniami niezgodnymi z ustawą, która była niezgodna z konstytucją, zamykano ludzi, firmy, lasy i cmentarze. Wszyscy poza Konfederacją popierali to bezprawie.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#SławomirMentzen">Przez te 8 lat — zwracam się teraz do posłów obecnej koalicji — codziennie mówiliście o tym, jak ważna jest praworządność, jak ważna jest konstytucja. Organizowaliście marsze KOD-u, krzyczeliście o dyktaturze Kaczyńskiego, a po wygranych wyborach okazało się, że jeszcze ważniejsza od praworządności jest konieczność natychmiastowego przejęcia pełni władzy, a nie tylko tej jej części, którą powierzyli wam wyborcy.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#SławomirMentzen">Przejdę do ministra Adama Bodnara. Można o nim powiedzieć jedną dobrą rzecz.</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#SławomirMentzen">W tym liczącym ponad 100 ministrów oraz wiceministrów rządzie pełnym nierobów on jeden rzeczywiście ciężko pracuje. Niestety ta praca polega na łamaniu prawa, niszczeniu instytucji, demolowaniu systemu prawnego, deptaniu praworządności, o którą tak zabiegaliście. Niektórzy pamiętają jeszcze o falandyzacji prawa. Niestety ta choroba rozwinęła się w kolejne stadium — bodnaryzację prawa, czyli działanie bez żadnej podstawy prawnej, na podstawie opinii prawników, szukanie jakiejś podstawy prawnej mającej uzasadnić podejmowane działania. Jeszcze 2 lata temu profesor Adam Bodnar ubolewał, że w Polsce prawo musi ustąpić decyzjom politycznym, a teraz to prawo musi ustępować jego decyzjom politycznym. Jak rozumiem jedyna różnica polega na tym, że obecny rząd, łamiąc prawo, szeroko się przy tym uśmiecha i dlatego musimy go zrozumieć, musimy to akceptować.</u>
          <u xml:id="u-212.6" who="#SławomirMentzen">Na jakiej podstawie odwołano prokuratora krajowego? Nie wiadomo. A na jakiej podstawie powołano pełniącego obowiązki prokuratora krajowego? Również nie wiadomo. Podobnie bezprawne było wczorajsze odwołanie prezesa Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Minister Bodnar otrzymał oczywiście opinię kolegium sądu apelacyjnego, ale ponieważ ta opinia mu się nie spodobała, to uznał, że opinia nie jest opinią i nie musi się nią wcale przejmować. Te działania były bezprawne, były nielegalne. Ich podstawą były zaledwie opinie prawników, które dowodziły jedynie tego, że prawnicy są w stanie sporządzić dowolną opinię, są w stanie uzasadnić dowolny pogląd, jeżeli tylko ktoś inny jest w stanie im za to zapłacić.</u>
          <u xml:id="u-212.7" who="#SławomirMentzen">Zgodnie z art. 7 konstytucji organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Nie na podstawie opinii prawników, nie na podstawie badań opinii publicznej, nie na podstawie woli władzy, tylko na podstawie i w granicach prawa.</u>
          <u xml:id="u-212.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-212.9" who="#SławomirMentzen">Mógł pan, panie ministrze, pokazać Polakom, na czym polega praworządność. Mógł pan zakończyć trwający kryzys konstytucyjny, niestety postanowił go pan eskalować. Postanowił pan łamać prawo jeszcze bardziej niż pana poprzednicy. Postanowił pan rozwiązać problem ludożerstwa, zjadając ludożerców.</u>
          <u xml:id="u-212.10" who="#SławomirMentzen">Nie wierzę niestety, że w Polsce mamy praworządność. Nie wierzę, że mamy w Polsce rządy prawa. Rządzi ten, kto ma większa pałę i jest w stanie walnąć nią w łeb swoich przeciwników. Robił tak PiS w trakcie COVID-u i wy tak robicie w sprawie TVP czy prokuratury krajowej.</u>
          <u xml:id="u-212.11" who="#SławomirMentzen">Tak. I zapomniałem. Skończyła się taśma. No kurde…</u>
          <u xml:id="u-212.12" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-212.13" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: I skończyło się.)</u>
          <u xml:id="u-212.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-212.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Przypomnisz sobie na TikToku.)</u>
          <u xml:id="u-212.16" who="#SławomirMentzen">Dlatego Konfederacja oczywiście zagłosuje przeciwko… Zagłosuje za wotum nieufności wobec ministra Bodnara.</u>
          <u xml:id="u-212.17" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-212.18" who="#SławomirMentzen">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-212.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#Marszałek">Ale pan poseł wytrzymał tę dramatyczną pauzę i od razu, widzicie, zwrócił uwagę wszystkich. Wszyscy zaczęli się zastanawiać, co będzie dalej.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#Marszałek">Jako ostatni w tej debacie głos zabierze poseł na najbardziej otwarty Sejm na świecie pan Jarosław Sachajko, Kukiz’15.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#Marszałek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#JarosławSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#JarosławSachajko">Panie marszałku, mam dla pana bardzo dobrą informację. Skoro pan nie potrafił zebrać 15 podpisów pod swoim projektem ustawy o krajowym rejestrze osób pełniących niektóre funkcje publiczne, to ja zebrałem te podpisy razem z Prawem i Sprawiedliwością. Dzisiaj złożyliśmy pana projekt i mam nadzieję, że pan nie będzie blokował tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#JarosławSachajko">Tak jak w tej kadencji spełniamy pana obietnice, tak — przypominam — w ubiegłej kadencji spełniliśmy obietnice premiera Tuska, przygotowaliśmy ustawę antykorupcyjną. I już się nie da przekupywać posłów spółkami Skarbu Państwa, samorządowcy również nie będą mogli wymieniać się nawzajem stanowiskami i mamy transparentność w wydatkach i pozyskiwaniu pieniędzy przez partie polityczne.</u>
          <u xml:id="u-214.6" who="#JarosławSachajko">Wrócę do wotum nieufności. Panie ministrze Bodnar, przez lata wypracował sobie pan bardzo dobrą opinię prawnika merytorycznego, o lewicowych skłonnościach, ale rzeczowego, merytorycznego i poważanego, również wśród prawników prawicowych. Niestety te 2 miesiące, które pan w tej chwili spędził na stanowisku ministra sprawiedliwości, a może właśnie niesprawiedliwości, zrujnowały panu opinię. Prof. Matczak po wygranych przez państwa wyborach w mediach apelował, aby państwo przestrzegali konstytucji, przestrzegali ustaw, przestrzegali kadencyjności. Niestety nie posłuchali państwo prof. Matczaka. Pana wypowiedź o szukaniu podstawy prawnej stała się największym memem w Polsce. Wszyscy cały czas to cytują.</u>
          <u xml:id="u-214.7" who="#JarosławSachajko">Tolerowanie przez pana bezprawnego przejmowania mediów publicznych, nieprzestrzeganie stanu faktycznego, który znajduje się w Krajowym Rejestrze Sądowym, spowoduje brak zaufania do Polski inwestorów zagranicznych. Może dlatego Intel złożył wniosek o budowę dwóch fabryk w Niemczech, a nie w Polsce. Może już pan przyczynił się do ucieczki jednego z inwestorów. A odwołanie prokuratora krajowego na podstawie bezobjawowego stanu spoczynku to jest metoda stalinowska. W czasach stalinowskich oni sobie wymyślili schizofrenię bezobjawową. Jak nie można było człowieka skazać i skierować do więzienia, wymyślano u niego schizofrenię bezobjawową i kierowano do szpitala psychiatrycznego. Pan taki sam stan bezobjawowy znalazł u pana prokuratora krajowego. Prokurator przychodził do pracy, podejmował decyzje, a pan to wszystko jedną decyzją anulował. Naprawdę wstyd, panie ministrze. Proszę pamiętać, że sędziowie muszą podlegać kontroli obywateli. Sędziowie nie mogą się sami wybierać. Art. 4 konstytucji mówi o tym, że władzę zwierzchnią w Rzeczypospolitej Polskiej sprawuje naród. To tak, jakby posłów wybierali tylko członkowie partii, a nie wszyscy obywatele. I pan to chce zrobić w sądownictwie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-214.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#Marszałek">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu pana ministra sprawiedliwości Adama Bodnara.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#AdamBodnar">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym serdecznie podziękować za dzisiejszą debatę, bo to jest dobra okazja, aby przedstawić, z jakimi wyzwaniami trzeba się mierzyć przy dokonywaniu reformy wymiaru sprawiedliwości. Naprawa wymiaru sprawiedliwości była jednym z głównych postulatów koalicji demokratycznej 15 października. Istotą tych wszystkich działań, i po to to robimy, jest odzyskanie zaufania obywatela do państwa, zwłaszcza zaufania do sądów i prokuratury. Bo wolny obywatel nie może się bać, że państwo wkroczy do jego domu, będzie sprawdzać różne rzeczy w jego telefonie będzie się wtrącać w trudne sprawy moralne.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: A co było wczoraj?)</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#AdamBodnar">Obywatel nie może żyć w państwie, w którym policja i prokurator kojarzy się z grozą, przemocą i niebezpieczeństwem.</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Co było wczoraj w Częstochowie? Najście ABW na wydawcę.)</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#AdamBodnar">Tymczasem mierzymy się z efektami konsekwentnych działań budowania państwa, które nie spełniało kryteriów państwa demokratycznego, erozji państwa prawa.</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Totalniacy z uśmiechem.)</u>
          <u xml:id="u-216.7" who="#AdamBodnar">Model ten polegał na podporządkowywaniu bieżącym interesom politycznym funkcjonowania wszystkich instytucji podległych władzy. Przejawiał się poprzez wpływ na funkcjonowanie sądów i prokuratur. Być może w tej debacie warto podkreślić, z czym musimy się mierzyć, zastanawiając się nad tym, co się działo przez 8 lat rządów Prawa i Sprawiedliwości. Ja może przypomnę. Reforma Sądu Najwyższego z 2017 r., która polegała na tym, że wszyscy sędziowie Sądu Najwyższego tracą stanowiska, a później minister Ziobro wybiera, którzy zostają. Tylko dzięki obywatelom protestującym na ulicach i dzięki wetu prezydenta ta ustawa nie została zrealizowana. Ale co się stało później? Postanowiono zmniejszyć wiek emerytalny sędziów Sądu Najwyższego. W ten sposób 20 sędziów pożegnano. I gdyby nie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, to pewnie oni nie mogliby nigdy wrócić do orzekania. Prezesi i wiceprezesi sądów. W ciągu 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy w 2017 r. minister Ziobro pożegnał 159 prezesów i wiceprezesów sądów. Przypomnijmy, siedmiu sędziów zostało zawieszonych przez Izbę Dyscyplinarną Sądu Najwyższego, w tym tak znani sędziowie jak sędzia Gąciarek, sędzia Tuleya czy sędzia Juszczyszyn, a jeszcze dziesięciu kolejnych zostało zawieszonych przez ministra sprawiedliwości na miesiąc, na okres 30 dni. Przypomnijmy, sędziowie byli szykanowani przez rzeczników dyscyplinarnych. Sędzia Żurek — ponad 20 spraw dyscyplinarnych, które się przeciwko niemu toczyły i jeszcze się toczą. Niektórzy sędziowie mieli postępowania dyscyplinarne za treść orzeczeń, jak chociażby sędzia Alina Czubieniak. Wreszcie Polska Fundacja Narodowa, która za pieniądze 17 największych państwowych firm zrealizowała kampanię bilbordową, która miała ośmieszać polskich sędziów. Polskie państwo atakowało swoich własnych sędziów za pieniądze publiczne.</u>
          <u xml:id="u-216.8" who="#AdamBodnar">Jeśli chodzi natomiast o prokuraturę, to może przypomnijmy, że prokuratorzy zostali na początku, tj. w 2016 r., zdegradowani, 114 prokuratorów, w tym prokurator Krzysztof Parchimowicz, który był prokuratorem Prokuratury Generalnej. I nagle, dzięki ustawie przyjętej w 2016 r., wylądował w Prokuraturze Rejonowej Warszawa-Mokotów. 113 pozostałych prokuratorów było w podobnej sytuacji. Niektórzy prokuratorzy byli karnie delegowani do Golubia-Dobrzynia, do Śremu, do innych miejscowości. Prokurator Krasoń — z Krakowa do Wrocławia. Symbolem dawnej prokuratury stał się garaż pana prokuratora Ziarkiewicza, w którym zgromadzono akta postępowań, w przypadku których sprawy po prostu miały się nie toczyć. I gdyby nie zatroskany kierowca, który nie miał jak wprowadzić samochodu do garażu, to może byśmy się w ogóle nie dowiedzieli, że tam jakiekolwiek akta postępowania są zgromadzone. Teraz trwa przegląd tych akt w Prokuraturze Regionalnej w Lublinie. Co więcej, każdego dnia media donoszą o różnych, newralgicznych sprawach, co do których trudno było liczyć na aktywność prokuratury.</u>
          <u xml:id="u-216.9" who="#AdamBodnar">Wreszcie częścią sprawowania aparatu władzy stały się media publiczne, które nie dość, że korzystały z różnych materiałów gromadzonych właśnie przez prokuraturę czy za pomocą Pegasusa, jak w przypadku Krzysztofa Brejzy, to jeszcze urządzały kampanie nienawiści w stosunku do poszczególnych grup społecznych bądź w stosunku do grup zawodowych czy osób LGBT+, nie wspominając o osobach indywidualnych. Poważone zostały relacje państwa polskiego z Unią Europejską i zamiast budować te relacje, zamiast kształtować jakąś względną lojalność w stosunkach, woleliśmy czy poprzedni rząd wolał walczyć cały czas z Komisją Europejską, Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej, a jedynym sojusznikiem stały się Węgry. Węgry, których pozycja, powiedziałbym, jest dość wątpliwa, jeśli chodzi o to, co obecnie robią w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-216.10" who="#AdamBodnar">Drodzy państwo, mówię to wszystko, ponieważ obejmując urząd ministra sprawiedliwości, prokuratora generalnego, doskonale zdawałem sobie sprawę z wyzwań, które są przede mną, zdawałem sobie sprawę, ile trzeba będzie się mierzyć z łamaniem prawa i z różnymi działaniami w zakresie naprawy instytucjonalnej, naprawy systemowej tego wszystkiego, czego przez 8 lat doświadczaliśmy. Natomiast chciałbym powiedzieć, że z każdym kolejnym dniem w Ministerstwie Sprawiedliwości przekonuję się, że jednak moja wyobraźnia miała ograniczony charakter. Nie chodzi tylko i wyłącznie o kwestie instytucjonalne, ale także o to, co znajduję w ministerstwie. Przykładowo: Czy ja się spodziewałem, że w ministerstwie znajdę w kancelarii tajnej umowę na zakup specjalnego oprogramowania inwigilacyjnego, umowę, którą podpisał Zbigniew Ziobro oraz pan minister Woś na wniosek pana Ernesta Bejdy? Czy ja się spodziewałem, że dowiemy się, kogo obejmowała afera Pegasusa, i o tym będziemy się dowiadywali kolejnych rzeczy?</u>
          <u xml:id="u-216.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-216.12" who="#AdamBodnar">Teraz na bieżąco dowiadujmy się, jaka jest sytuacja w przywięziennych zakładach pracy.</u>
          <u xml:id="u-216.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Bezkarność.)</u>
          <u xml:id="u-216.14" who="#AdamBodnar">Wreszcie dowiaduję się także o różnych wątpliwych interwencjach procesowych, np. pan minister Warchoł 7 grudnia poparł wniosek o ułaskawienie Roberta Bąkiewicza i wysłał ten wniosek do Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-216.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-216.16" who="#AdamBodnar">Drodzy państwo, zdaję sobie sprawę, że ze względu na skalę nadużyć nie ma dnia do stracenia i że konieczne są różne kompleksowe działania dotyczące wymiaru sprawiedliwości. I chciałbym podkreślić, że my nie zawrócimy z obranej drogi, bo wiemy, jak ważne to jest dla Polaków i dla odzyskania wiarygodności Polski także w kontekście biznesowym.</u>
          <u xml:id="u-216.17" who="#AdamBodnar">I teraz, drodzy państwo, w tym kontekście chciałbym zacząć.</u>
          <u xml:id="u-216.18" who="#AdamBodnar">Była mowa o prokuraturze. Moim głównym, naczelnym celem jest doprowadzenie do rozdzielenia urzędu ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego.</u>
          <u xml:id="u-216.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-216.20" who="#AdamBodnar">Już ogłosiłem założenia do projektu ustawy. Ten projekt ustawy zostanie przygotowany w ciągu najbliższych tygodni i już za chwilę będziemy nad ustawą debatowali. To jest dla mnie absolutnie najważniejsze.</u>
          <u xml:id="u-216.21" who="#AdamBodnar">Natomiast jeżeli chodzi o prokuratora Dariusza Barskiego, o którym była mowa, to pan prokurator Barski skorzystał przy przywróceniu do służby z przepisów, które były wprowadzone na potrzeby sytuacji w 2016 r. Te przepisy miały charakter epizodyczny i trudno mi sobie wyobrazić, kto wpadł na pomysł, aby 6 lat później uznać, że to jest idealna sprawa, idealny przepis, żeby pana prokuratora Barskiego przywrócić do służby.</u>
          <u xml:id="u-216.22" who="#AdamBodnar">Mam nadzieję, że będę tym ministrem — podobnie jak minister Ćwiąkalski, minister Kwiatkowski — który będzie mógł powiedzieć w którymś momencie, że przestaje być prokuratorem generalnym i zostaje tylko i wyłącznie ministrem sprawiedliwości. Bo to jest w interesie państwa polskiego. Tak samo jak w interesie państwa polskiego jest teraz wybór prokuratora krajowego i trwa otwarty konkurs na stanowisko tego prokuratora, tak samo jak na stanowisko dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury oraz na stanowisko prokuratora europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-216.23" who="#AdamBodnar">Była mowa o Prokuraturze Europejskiej. Pan minister, pan prof. Warchoł roztaczał tutaj wizję, jak bardzo Prokuratura Europejska zagraża Polsce. Panie ministrze, w 2021 r. pisałem artykuły, sugerowałem, że może Polska by przystąpiła do Prokuratury Europejskiej. Nie skorzystaliście z tej szansy. Pan doskonale wie, że każdy prokurator Prokuratury Europejskiej, jeden z tych 24, który będzie funkcjonował w Polsce, to jest polski prokurator, który będzie miał dodatkowy, można powiedzieć, mandat do działania w sprawach dotyczących przestępczości transgranicznej VAT-owskiej oraz wykorzystywania funduszy unijnych. Tyle i tylko tyle. I nie ma co tutaj straszyć jakimiś dalszymi konsekwencjami.</u>
          <u xml:id="u-216.24" who="#AdamBodnar">Natomiast jeśli chodzi o sądownictwo, Wysoka Izbo, to mamy dwa poważne wyzwania: po pierwsze, wyzwanie instytucjonalne, jak doprowadzić do sytuacji, w której każdy sędzia ma pełny status sędziowski, który nie może być w żaden sposób kwestionowany, ale także wyzwanie społeczne, jak doprowadzić do stabilności systemu prawnego, a w tym samym czasie jak spowodować, że przyspieszą postępowania, że sądy będą działały lepiej i będą cieszyły się społecznym zaufaniem. I w tym zakresie, czy nam się to podoba, czy nam się to nie podoba, my musimy doprowadzić do naprawienia naszego porządku prawnego w zgodzie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-216.25" who="#AdamBodnar">Tutaj były jakieś powątpiewania dotyczące statusu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, ale chciałem powiedzieć, że w tej Izbie chociażby nawet pan poseł Grzegorz Braun swego czasu składał skargi, zresztą skuteczne, do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Andrzej Zybertowicz, Dorota Kania, Jacek Kurski. Tak że może powstrzymajmy się przed takim dezawuowaniem Trybunału w Strasburgu, skoro tyle osób z niego na bieżąco korzysta. Pani Kornicka-Ziobro też z tego postępowania korzystała.</u>
          <u xml:id="u-216.26" who="#AdamBodnar">Z tych wszystkich orzeczeń wynika jednak kwestionowanie statusu sędziów i musimy doprowadzić do określenia, jak ten status będzie wyglądał. Trzeba zmienić też system odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, ponieważ ten system nie jest odpowiedni z punktu widzenia standardów niezależności sądownictwa.</u>
          <u xml:id="u-216.27" who="#AdamBodnar">Dlatego, Wysoka Izbo, to, co podejmujemy, i te działania, które będą realizowane w ciągu najbliższych tygodni, miesięcy, to będą działania, które właśnie będą służyły naprawie wymiaru sprawiedliwości. Jest już w Sejmie ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa, za chwilę trafi Prawo o ustroju sądów powszechnych, trafi ustawa o Trybunale Konstytucyjnym, trafi ustawa o Sądzie Najwyższym…</u>
          <u xml:id="u-216.28" who="#komentarz">(Głos z sali: Najpierw skonsultowana w Brukseli. Najpierw Bruksela, potem Warszawa.)</u>
          <u xml:id="u-216.29" who="#AdamBodnar">…trafi także ustawa o statusie pracowników sądów i prokuratur i wreszcie trafi oczywiście ustawa o rozdzieleniu urzędu ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego.</u>
          <u xml:id="u-216.30" who="#AdamBodnar">Natomiast to, co nas czeka, to być może najważniejsza debata, jaka nas wszystkich dotyczy, a mianowicie co zrobić ze statusem sędziów powołanych po 2018 r. Ja sobie zdaję sprawę z trudności,…</u>
          <u xml:id="u-216.31" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-216.32" who="#AdamBodnar">…zdaję sobie sprawę z tego, że trzeba doprowadzić do sytuacji, w której każdy sędzia ma legitymowany, konstytucyjny status, a jednocześnie trzeba to zrobić w taki sposób, aby system prawny dalej działał, aby dalej funkcjonował. Liczę na dialog z państwem i liczę na to, że będziemy w stanie to wszystko dobrze określić, wynegocjować i ustalić także w zgodzie z panem prezydentem.</u>
          <u xml:id="u-216.33" who="#AdamBodnar">Dziękuję serdecznie za debatę związaną z tym wotum nieufności, ponieważ to jest dla mnie w pewnym sensie zapowiedź dalszych działań. Zresztą mówiłem o tym wczoraj na forum Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-216.34" who="#AdamBodnar">Natomiast, Wysoka Izbo, zdaję sobie sprawę, że dla obywateli te wszystkie zawiłości prawne, procedury nominacyjne są trochę jak rozsypane puzzle i być może te puzzle, ich zbieranie i układanie nie są najważniejsze, bo dla obywatela, jeśli on się na co dzień spotyka z wymiarem sprawiedliwości, najważniejsze jest to, jak ten wymiar funkcjonuje, w jaki sposób obywatel odbiera wymiar sprawiedliwości i prokuraturę. I być może my stoimy teraz przed wyzwaniem, aby właśnie po latach różnych doświadczeń dokonać swoistej transformacji 2.0 w wymiarze sprawiedliwości, a mianowicie zbudować normalny, przewidywalny, sprawnie działający, pozbawiony polityki, za to skupiony na obywatelach, efektywny wymiar sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-216.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-216.36" who="#AdamBodnar">I teraz: Na czym to może polegać? Chodzi o przyspieszenie postępowań sądowych, dalszą informatyzację. Tutaj może zdziwię przedstawicieli Suwerennej Polski, ale naprawdę widziałem, że się staraliście w kontekście informatyzacji, i na waszym dziele będę dalej budował, dalej będę wprowadzał różne systemy. Ważna jest też tu reforma dostępu do nieodpłatnej pomocy prawnej, zwłaszcza dostępu do pomocy, kiedy obywatel jest zatrzymywany przez Policję. Kolejna rzecz: stanowienie prawa opartego na wiedzy naukowej. Dlatego za chwilę powołane zostaną komisje kodyfikacyjne: prawa cywilnego, prawa karnego, prawa rodzinnego oraz ustroju sądów i prokuratur. Chodzi tu też o stały dialog ze środowiskami przedsiębiorców i środowiskami konsumentów, tak aby wymiar sprawiedliwości działał sprawnie i dobrze w ich przypadku, w tym także o ograniczenie różnych mechanizmów, które wiążą się z represjami w stosunku do przedsiębiorców. I wreszcie — reforma dotycząca biegłych sądowych, zaniedbana przez tych już w zasadzie 8 lat. Kwestię biegłych sądowych wreszcie trzeba uregulować, jak również status pracowników sądów i prokuratury. I na tym chciałbym przez dosłownie 10 sekund się skupić.</u>
          <u xml:id="u-216.37" who="#AdamBodnar">Mianowicie mamy w naszym wymiarze sprawiedliwości nie tylko sędziów, prokuratorów, asystentów, referendarzy, asesorów, ale mamy też mnóstwo: setki, dziesiątki tysięcy osób pracujących tam na co dzień. Powierzamy im swoje największe tajemnice, mają one dostęp do akt postępowania, protokołują, prowadzą różne czynności. Musimy zadbać o ich status i o określenie ich drogi zawodowej, ich ścieżki kariery, ale także — o odpowiedni poziom wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-216.38" who="#AdamBodnar">Chciałbym podkreślić, że jestem przekonany, że dzięki pracy zespołowej z moimi wspaniałymi wiceministrami i pracownikami Ministerstwa Sprawiedliwości, którym bardzo serdecznie dziękuję za obecność w tej chwili, uda się nam zrealizować naszą misję, którą postrzegamy jako misję historyczną. Czeka nas wiele debat w tej Izbie. Ja nie uciekam przed tymi debatami, będę się z państwem spierał, spotykał, odpowiadał na pytania, bo wiem, że taka jest moja rola i taka jest moja odpowiedzialność, ale z tej drogi nie zejdziemy, bo tego oczekują od nas wyborcy, którzy podjęli taką, a nie inną, decyzję 15 października 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-216.39" who="#AdamBodnar">Szanowny Panie Marszałku! Szanowne Panie Posłanki i Szanowni Panowie Posłowie! Na sam koniec chciałbym państwu opowiedzieć o mojej wizycie w Brukseli, która odbyła się w tym tygodniu. Uczestniczyłem w wyjątkowym wydarzeniu, w spotkaniu Rady do Spraw Ogólnych, gdzie miałem zaszczyt przedstawiać planowane zmiany dotyczące wymiaru sprawiedliwości. Wszystkie państwa członkowskie poza Węgrami zadeklarowały pełną wolę współpracy i pomocy.</u>
          <u xml:id="u-216.40" who="#AdamBodnar">To już ostatnie zdanie.</u>
          <u xml:id="u-216.41" who="#AdamBodnar">Najważniejsze było jednak zdanie przedstawiciela Luksemburga. On powiedział tak: W obliczu zagrożenia za wschodnią granicą Unii Europejskiej musimy być zjednoczeni. Powrót Polski do grona państw praworządnych wzmacnia nadzieję nie tylko na jedność unijną, ale także na to, że Unia Europejska będzie skuteczna w realizowaniu tych projektów, które działają na rzecz ochrony naszej tożsamości oraz naszego bezpieczeństwa. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-216.42" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-216.43" who="#komentarz">(Część posłów wstaje, długotrwałe oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu prezesa Rady Ministrów pana Donalda Tuska.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#Marszałek">Bardzo proszę, panie premierze.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#komentarz">(Głos z sali: O Grodzkim, o Grodzkim.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#DonaldTusk">Nudne. O panu też powiem.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#DonaldTusk">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Jak zawsze w takich sytuacjach premier każdego rządu przygotowuje…</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Wypoczął pan, panie premierze?)</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#DonaldTusk">Tak, wypocząłem.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-218.6" who="#DonaldTusk">Przygotowuje się do obrony ministra…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#Marszałek">Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#Marszałek">Panowie, panowie, to nie jest telewizja, a wy nie jesteście na kanapie z chipsami.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: To troska była.)</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#Marszałek">Ja wiem, że to troska o to, czy pan premier jest wypoczęty, natomiast wy jesteście jakoś spięci dzisiaj. Więc bardzo proszę o to, żebyście wysłuchali w spokoju tego, co premier rządu Rzeczypospolitej ma do powiedzenia. Apelowałem o to wtedy, kiedy premierem był pan Mateusz Morawiecki, apeluję i teraz, kiedy premierem jest pan Donald Tusk. To jest premier rządu, drodzy państwo.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#Marszałek">Pani poseł, nie wiem, co panią tak cieszy.</u>
          <u xml:id="u-219.5" who="#Marszałek">Bardzo proszę, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#DonaldTusk">Też dziękuję za troskę, chociaż muszę powiedzieć, że odgłosy z tej PiS-owskiej strony sali świadczące o nerwowości, a nawet histerii, w związku z wymiarem sprawiedliwości, są dla mnie sygnałami bardzo optymistycznymi.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#DonaldTusk">Czuję się jeszcze bardziej zrelaksowany, kiedy słyszę, jak państwo reagujecie na słowa choćby pana ministra Bodnara. Minister Bodnar nie wymaga obrony. Zacząłem od tego, że każdy premier powinien być dobrze przygotowany. Mam teczkę z materiałami, mógłbym godzinę przemawiać, mówiąc na rzecz obrony dobrego imienia i świetnej pracy pana ministra Bodnara. Ale rzadko kiedy w historii polskiej polityki, polskich rządów, polskiego parlamentu dorobek któregoś z ministrów w tak krótkim czasie był tak oczywisty, tak pozytywny.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#DonaldTusk">I dlatego, panie marszałku, pozwolę sobie na bardzo krótkie résumé tego, co w ciągu 2 miesięcy się stało.</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Demokrację zniszczono i praworządność.)</u>
          <u xml:id="u-220.7" who="#DonaldTusk">Ale na początku chciałbym sprostować, ponieważ, jak wiemy, okrzyki z tej sali są protokołowane, a więc przechodzą do historii posiedzeń parlamentu. Kiedy pan minister Bodnar zaczął swoje wystąpienie, z ław Konfederacji, a konkretnie z ust pana posła Brauna, usłyszeliśmy okrzyk: „Totalniak z uśmiechem!”. I ten okrzyk nawiązywał do akcji Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Panie pośle Braun, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego — w związku z decyzją Instytutu Pamięci Narodowej, jak się pan domyśla, nie jest to instytucja podległa w żadnym wymiarze panu ministrowi Bodnarowi — wkroczyła do akcji ze względu na domniemane przestępstwo polegające na kłamstwie oświęcimskim. Pan jest ostatnim na tej sali, któremu musiałbym tłumaczyć, na czym polega kłamstwo oświęcimskie i tego typu przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-220.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#Marszałek">Proszę wrócić na miejsce, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Pozwoli pan marszałek w trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#Marszałek">Nie ma sprostowania, dlatego że nie zabierał pan głosu z mównicy. Zdecydował się pan zabierać głos z ław poselskich. To było pana ryzyko. Ponieważ nie zabierał pan głosu z mównicy, nie ma pan prawa do sprostowania, bo pana wypowiedź nie miała miejsca w Sejmie. Proszę zająć miejsce.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#Marszałek">Panie premierze, proszę kontynuować.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Łajdacka insynuacja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#DonaldTusk">Nie było moim zamiarem…</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#Marszałek">Proszę zająć miejsce i nie igrać z ogniem, że odwołam się do bliskiej panu poetyki.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#Marszałek">Bardzo proszę, panie premierze.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Gaśnica!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#DonaldTusk">Panie pośle, nie wiem, co pana tak bardzo rozdrażniło, więc powtórzę. Wydaje mi się, że w związku z pana zaangażowaniem w kwestie dotyczące m.in. relacji polsko-żydowskich nie jest pan osobą, której muszę tłumaczyć, na czym polega kłamstwo oświęcimskie. Nie wiem, skąd tak nerwowa reakcja.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Stąd, że moi bliscy tam zginęli.)</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#DonaldTusk">Informuję także pana, że to — jeszcze raz — Instytut Pamięci Narodowej i Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego w tej sprawie podjęły decyzję. I dlatego proszę się tym nie irytować.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Tyszka: To jest o Bodnarze? O Bodnarze, panie premierze?)</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#DonaldTusk">Raczej powinniśmy — także i pan, z pańskim doświadczeniem — wyrazić uznanie dla tych służb, chociaż jeszcze raz powtarzam: akurat minister Bodnar nie ma z tym nic wspólnego.</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#komentarz">(Głos z sali: O Bodnarze miał pan mówić.)</u>
          <u xml:id="u-224.6" who="#DonaldTusk">Wracając do pana ministra Bodnara, proszę uważać na przyszłość z tego typu epitetami wtedy, kiedy nie macie żadnych podstaw, żeby takie epitety miotać na sali sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-224.7" who="#DonaldTusk">Składacie wniosek o wotum nieufności wobec pana ministra Bodnara, i to po 2 miesiącach działania. Ja dzisiaj mogę z wielką satysfakcją ogłosić, że zadania misji, jakie przyjął na siebie pan minister Bodnar, zostały w dużej mierze zrealizowane, i to w tempie nadzwyczajnym, z nadzwyczajną kulturą.</u>
          <u xml:id="u-224.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Wycofanie wniosku Grodzkiego.)</u>
          <u xml:id="u-224.9" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-224.10" who="#DonaldTusk">I tutaj powinniście błogosławić fakt — zwracam się do posłanek i posłów PiS-u — że z nadzwyczajną delikatnością, że właśnie tak delikatny człowiek jak pan minister Bodnar dzisiaj zajmuje się resortem sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-224.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-224.12" who="#DonaldTusk">Dlaczego powinniście być wdzięczni, za chwilę powiem i przestaniecie się wtedy śmiać.</u>
          <u xml:id="u-224.13" who="#komentarz">(Oklaski, poruszenie na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-224.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-224.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie strasz, nie strasz.)</u>
          <u xml:id="u-224.16" who="#DonaldTusk">To wotum nieufności jest w momencie szczególnym i dość symbolicznym. Po pierwsze, wszystko na to wskazuje, że jutro dowiemy się, że wreszcie po latach zwłoki, po tygodniach niezwykle intensywnej pracy, głównie pana ministra Bodnara, usłyszymy z ust przedstawicieli instytucji europejskich, że Polska ma wreszcie odblokowane środki z KPO.</u>
          <u xml:id="u-224.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-224.18" who="#DonaldTusk">Panie ministrze, najniższe ukłony, to pańska wielka praca wbrew wszystkim okolicznościom.</u>
          <u xml:id="u-224.19" who="#DonaldTusk">To, co zostawiliście w tej sferze, to bagno złej woli, niekompetencji, fobii antyeuropejskich i przede wszystkim tych wszystkich decyzji, które zdewastowały polski system sprawiedliwości. To minister Bodnar, nie powiem, że sam, bo ma zespół, ma pełne wsparcie z mojej strony i rządu większości parlamentarnej, ale tak naprawdę to on wykonał tę najważniejszą, gigantyczną część pracy, żeby Polska mogła — także w wymiarze finansowym, ale nie to jest najważniejsze — wrócić do rodziny państw, gdzie prawo i porządek, prawo i sprawiedliwość naprawdę coś znaczą, a nie są tylko szyderczą nazwą partii onegdaj rządzącej.</u>
          <u xml:id="u-224.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-224.21" who="#DonaldTusk">Ten wniosek o wotum nieufności składacie także w momencie, kiedy prokuratura po 2 miesiącach ciężkiej pracy pana ministra Bodnara zaczęła naprawdę pracę, i to w tych miejscach, które decydują, rozstrzygają także o bezpieczeństwie Polski.</u>
          <u xml:id="u-224.22" who="#komentarz">(Głos z sali: O Grodzkim, o Grodzkim teraz.)</u>
          <u xml:id="u-224.23" who="#DonaldTusk">Z całą pewnością to, co prokuratura zaczyna odkrywać, jeśli chodzi o okoliczności działania najważniejszej spółki strategicznej, jaką jest Orlen — i dotyczy to nie tylko fuzji Orlenu z Lotosem — to jest zasługa tego, że wreszcie mamy prokuraturę niepolityczną.</u>
          <u xml:id="u-224.24" who="#komentarz">(Głos z sali: A paliwo po ile jest?)</u>
          <u xml:id="u-224.25" who="#DonaldTusk">Kiedy rekomendowałem pana ministra Bodnara na stanowisko ministra sprawiedliwości, mówiłem z głębokim przekonaniem, że największym atutem pana prof. Bodnara, oprócz wykształcenia, świetnej, życiowej karty, działalności jako rzecznika, jest także temperament człowieka i głęboka filozofia prawna człowieka, który chciałby — wbrew temu, co zrobiliście na poziomie ustaw i legislacji w Polsce — i którego marzeniem jest znowu uniezależnienie wymiaru sprawiedliwości od polityki.</u>
          <u xml:id="u-224.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-224.27" who="#DonaldTusk">On w ciągu tych 2 miesięcy znalazł czas nie tylko na to, żeby zacząć przebudowywać prokuraturę mimo próby zabetonowania tej prokuratury.</u>
          <u xml:id="u-224.28" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale żeby też wycofać wniosek.)</u>
          <u xml:id="u-224.29" who="#DonaldTusk">On także w tym czasie nie uległ pokusie, bo wiecie, że pan minister Bodnar mógł dzisiaj np. ogłosić tutaj listę płac i nagród finansowych dla najbliższych współpracowników ministra Ziobry. Nawet niektórzy z PiS-u by zdębieli, gdyby dowiedzieli się, jak wygląda relacja partyjnie umocowanych przez Ziobrę prokuratorów w porównaniu ze średnią płacą urzędników, zwykłych pracowników prokuratury. Włosy na głowie stają. Nie uległ tej pokusie, nie tym chciał epatować.</u>
          <u xml:id="u-224.30" who="#komentarz">(Głos z sali: Przecież to ustawa jest.)</u>
          <u xml:id="u-224.31" who="#komentarz">(Głos z sali: …w sprawie Grodzkiego.)</u>
          <u xml:id="u-224.32" who="#DonaldTusk">O czym dzisiaj powiedział wam minister Bodnar mimo waszego niezwykle pełnego hipokryzji wniosku o wotum nieufności? Mówił o tym, że jego ambicją i efektem jego pracy jest sytuacja, w której — jeśli nie zabraknie nam tutaj, w tej Izbie, dobrej woli i jeśli nie zabraknie dobrej woli prezydentowi Dudzie — jeszcze w tej kadencji odbudujemy system sprawiedliwości, który będzie niezależny od władzy partyjnej i politycznej. Weźcie pod uwagę…</u>
          <u xml:id="u-224.33" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-224.34" who="#komentarz">(Głos z sali: A co jest teraz?)</u>
          <u xml:id="u-224.35" who="#komentarz">(Głos z sali: Cisza.)</u>
          <u xml:id="u-224.36" who="#DonaldTusk">Wcale się nie dziwię, że ministrowie, którzy najbliżej współpracowali z panem ministrem Ziobrą i zniszczyli sprawiedliwość w samym jądrze sprawiedliwości, jakim powinno być Ministerstwo Sprawiedliwości, wybuchają śmiechem. Polacy słyszą te słowa.</u>
          <u xml:id="u-224.37" who="#DonaldTusk">Pan minister Bodnar we współpracy ze mną przygotował projekty ustaw. Prowadzę w tej sprawie dialog z prezydentem Dudą, tak abyśmy w tej kadencji, będzie to zależało od was i od prezydenta Dudy, a być może jeszcze za kadencji prezydenta Dudy odbudowali system, w którym prokurator generalny i prokuratura będą niezależne od władzy — w tym sezonie naszej władzy.</u>
          <u xml:id="u-224.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-224.39" who="#komentarz">(Głos z sali: Miało być 100 dni.)</u>
          <u xml:id="u-224.40" who="#DonaldTusk">Wam nawet nie mieści się w głowie, że można wygrać wybory, przejąć władzę, przejąć kontrolę nad resortem sprawiedliwości po to, żeby natychmiast przystąpić do pracy nad uniezależnieniem wymiaru sprawiedliwości, w tym prokuratury, od partii politycznej, od partii rządzącej.</u>
          <u xml:id="u-224.41" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Pan się sam z tego śmieje.)</u>
          <u xml:id="u-224.42" who="#komentarz">(Głos z sali: Właśnie pokazaliście…)</u>
          <u xml:id="u-224.43" who="#DonaldTusk">Wiem, że nie jesteście w stanie tego zrozumieć, ale w waszym interesie… Nie mówcie, że was straszę. Nie boicie się dlatego, że wypowiadam tu jakieś słowa.</u>
          <u xml:id="u-224.44" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie straszysz, ale rozśmieszasz.)</u>
          <u xml:id="u-224.45" who="#DonaldTusk">Panowie, którzy zabierali tu dzisiaj głos w sprawie wniosku o wotum nieufności, panowie związani z Ministerstwem Sprawiedliwości szczególnie dobrze wiedzą, że ich problemem nie jest to, że będę ich straszył. Nie mam głowy ani czasu, ani ochoty was straszyć. Boicie się, bo dokładnie wiecie, co zrobiliście.</u>
          <u xml:id="u-224.46" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-224.47" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Co zrobiliśmy?)</u>
          <u xml:id="u-224.48" who="#DonaldTusk">Dlaczego złożyliście wniosek o wotum nieufności wobec ministra Bodnara?</u>
          <u xml:id="u-224.49" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo łamie prawo.)</u>
          <u xml:id="u-224.50" who="#DonaldTusk">Bo prokuratura zaczęła wyjaśniać krok po kroku, co się działo w waszym ministerstwie, co się działo w Funduszu Sprawiedliwości…</u>
          <u xml:id="u-224.51" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Co się działo?)</u>
          <u xml:id="u-224.52" who="#DonaldTusk">…jaką rolę pełnili ministrowie, wiceministrowie i prokuratura za czasów Ziobry i PiS-u. Stąd wasza panika. To nie dlatego, że mam coś do powiedzenia z tej mównicy.</u>
          <u xml:id="u-224.53" who="#komentarz">(Głos z sali: Prawo Neumanna.)</u>
          <u xml:id="u-224.54" who="#DonaldTusk">Wiecie, że prokuratura naprawdę zaczęła pracę w tej kwestii. Tak po ludzku już wam w tej chwili współczuję.</u>
          <u xml:id="u-224.55" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-224.56" who="#komentarz">(Głos z sali: A Grodzkiemu? Pogratulował pan Grodzkiemu?)</u>
          <u xml:id="u-224.57" who="#DonaldTusk">W ciągu tych 2 miesięcy minister Bodnar zrobił wiele dla przywrócenia sprawiedliwości w Polsce, dla zbudowania na nowo ładu, zbudowania niezależnego od politycznych zamówień wymiaru sprawiedliwości, szczególnie prokuratury. Dzieje się to właśnie w tym konkretnym momencie, kiedy za chwilę cała Polska zobaczy, na czym polegała działalność waszych prezesów w spółkach strategicznych Skarbu Państwa, jakie rozmiary miała pazerność ubrana w szaty legalności, która nie miała zupełnie nic wspólnego z legalnością — nie używam takich słów, jak wiecie, staram się nie przesadzać z nomenklaturą — na czym polegała haniebna działalność Funduszu Sprawiedliwości w rękach waszych i ministra Ziobry.</u>
          <u xml:id="u-224.58" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-224.59" who="#DonaldTusk">Nie dziwię się, że zrobilibyście wszystko, żeby minister Bodnar nie mógł dokończyć swojej pracy.</u>
          <u xml:id="u-224.60" who="#DonaldTusk">Chcę wam powiedzieć, a jestem tego pewien na 100%, że minister Bodnar będzie kontynuował pracę, że ta praca będzie trwała przez najbliższe tygodnie, miesiące i lata i że wszyscy w Polsce, może z wyjątkiem tej wąskiej grupy, która zapłaci za to, co złego zrobiła w Polsce, będziemy dumni z tego, że mamy takiego ministra sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-224.61" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-224.62" who="#komentarz">(Poseł Michał Wójcik: Jeszcze niech pan powie o Grodzkim.)</u>
          <u xml:id="u-224.63" who="#DonaldTusk">Jeszcze raz, panie profesorze, panie ministrze, serdecznie dziękuję. Gratuluję tego, czego pan dokonał. Autorzy wniosku o wotum nieufności, wstydźcie się. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-224.64" who="#komentarz">(Część posłów wstaje, długotrwałe oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo, panie premierze.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#Marszałek">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#Marszałek">Do głosowania w tej sprawie przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#Marszałek">Zarządzam teraz 10 minut przerwy i zapraszam Konwent Seniorów do ciemnego saloniku. Musimy przeprocedować formalnie parę kwestii związanych z blokiem głosowań, żebyśmy mogli choćby dokonać zmian w składach komisji sejmowych. Widzimy się z powrotem na sali i blok głosowań zacznie się punktualnie o godz. 15.15.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 15 min 06 do godz. 15 min 15)</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#Marszałek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#Marszałek">Szanowni Państwo! Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych, druk nr 221.</u>
          <u xml:id="u-225.7" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-225.8" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu przedłożyło wniosek w sprawie wyboru uzupełniającego do składu osobowego Komisji Śledczej do zbadania legalności, prawidłowości…</u>
          <u xml:id="u-225.9" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-225.10" who="#Marszałek">…oraz celowości działań podjętych w celu przygotowania i przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w formie głosowania korespondencyjnego, druk nr 220.</u>
          <u xml:id="u-225.11" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-225.12" who="#Marszałek">Komisja do Spraw Unii Europejskiej przedłożyła projekt uchwały w sprawie udziału Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w okresie lipiec-grudzień 2023 r. (przewodnictwo Hiszpanii w Radzie Unii Europejskiej), druk nr 217.</u>
          <u xml:id="u-225.13" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-225.14" who="#Marszałek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 1 regulaminu Sejmu oraz w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłuchał 15-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowego oświadczenia w imieniu koła.</u>
          <u xml:id="u-225.15" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-225.16" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-225.17" who="#Marszałek">Drodzy Państwo! Prezydium Sejmu, w uzgodnieniu z Konwentem Seniorów, przedłożyło projekt uchwały w sprawie oddania hołdu ofiarom rosyjskiej napaści na Ukrainę, druk nr 214.</u>
          <u xml:id="u-225.18" who="#Marszałek">Zgłoszona przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość poprawka do projektu uchwały została wycofana, za co bardzo klubowi Prawo i Sprawiedliwość dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-225.19" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-225.20" who="#Marszałek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 1 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-225.21" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-225.22" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-225.23" who="#Marszałek">Zgłoszono sprzeciw, a więc sprawę tę rozstrzygniemy w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-225.24" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-225.25" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za wyrażeniem zgody na zastosowanie art. 51 pkt 1 regulaminu Sejmu, zechce nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-225.26" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: I podnieść rękę.)</u>
          <u xml:id="u-225.27" who="#Marszałek">I podnieść rękę, oczywiście, panie pośle. Zapomniałem o podniesieniu ręki. To absolutnie obowiązkowe.</u>
          <u xml:id="u-225.28" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-225.29" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-225.30" who="#Marszałek">Głosowało 421 posłów. 418 — za, 3 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-225.31" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-225.32" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 14. porządku dziennego: Przedstawiony przez Prezydium Sejmu projekt uchwały w sprawie oddania hołdu ofiarom rosyjskiej napaści na Ukrainę (druk nr 214).</u>
          <u xml:id="u-225.33" who="#komentarz">(Zebrani wstają)</u>
          <u xml:id="u-225.34" who="#Marszałek">„Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie oddania hołdu ofiarom rosyjskiej napaści na Ukrainę</u>
          <u xml:id="u-225.35" who="#Marszałek">W drugą rocznicę bestialskiej napaści Federacji Rosyjskiej na Ukrainę Sejm Rzeczypospolitej Polskiej potępia działania władz rosyjskich i apeluje do Międzynarodowego Trybunału Karnego o osądzenie winnych wszystkich zbrodni wojennych dokonanych na narodzie ukraińskim.</u>
          <u xml:id="u-225.36" who="#Marszałek">Łącząc się w bólu z rodzinami, które w działaniach wojennych straciły bliskich, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd wszystkim żołnierzom, którzy zginęli w obronie Ukrainy, oraz zamordowanym cywilom.</u>
          <u xml:id="u-225.37" who="#Marszałek">Mając świadomość, że Ukraina broni nie tylko swoich granic, ale również powstrzymuje rosyjski imperializm, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej składa wyrazy uznania i dziękuje za odwagę i waleczność narodowi ukraińskiemu oraz tej części społeczności międzynarodowej, która wspiera jego działania obronne.</u>
          <u xml:id="u-225.38" who="#Marszałek">Szczególnie podziękowania składamy Polkom i Polakom, którzy zaangażowali się i wciąż angażują się w pomoc obywatelom Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-225.39" who="#Marszałek">Jednocześnie Sejm Rzeczypospolitej Polskiej apeluje do rządów państw NATO i Unii Europejskiej o wzmocnienie wszechstronnego wsparcia udzielanego Ukrainie, w szczególności o zapewnienie szybkich dostaw sprzętu wojskowego i amunicji, pozwalających na skuteczną obronę kraju przed agresorem. Od losów Ukrainy zależą dziś losy Polski i Europy”.</u>
          <u xml:id="u-225.40" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie oddania hołdu ofiarom rosyjskiej napaści na Ukrainę.</u>
          <u xml:id="u-225.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-225.42" who="#Marszałek">Szanowni Państwo! Przed głosowaniami czas jeszcze na tradycyjne wnioski formalne.</u>
          <u xml:id="u-225.43" who="#Marszałek">Pan poseł Jarosław Sachajko, Kukiz’15.</u>
          <u xml:id="u-225.44" who="#Marszałek">Bardzo proszę</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Panie premierze, wczoraj w tej Izbie chwaliłem pana premiera za tę determinację w walczeniu z nepotyzmem w Polsce 2050. Ale, panie premierze, powinien pan traktować równo swoich koalicjantów, bo w PSL-u nie jest lepiej z zatrudnianiem rodzin. Brat ministra Klimczaka został komendantem w Akademii Pożarniczej.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Zgorzelski: Puknij się w łeb, baranie.)</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#JarosławSachajko">Panie premierze, co stało się z pana obietnicą dotyczącą skończenia z nepotyzmem? Przypominam: konkret nr 68.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#JarosławSachajko">Składam wniosek formalny o przerwę i uzupełnienie porządku obrad o informację ministra kultury w sprawie czystek w mediach publicznych. Np. pani redaktor Joanna Gralka z Radia Szczecin została zwolniona za napisanie artykułu i umieszczenie go na stronach Radia Szczecin. Artykuł był o tym, że marszałek Grodzki dalej ukrywa się za immunitetem. Likwidator Radia Szczecin zlikwidował na drugi dzień ten artykuł, czyli go skasował, i zlikwidował panią redaktor, czyli ją zwolnił z pracy.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#JarosławSachajko">Panie Premierze! Panie Ministrze! To są putinowskie metody.</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#Marszałek">Zgłosił pan poseł wniosek o przerwę w obradach, a więc poddam teraz ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za zarządzeniem przerwy w obradach, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-227.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-227.5" who="#Marszałek">Głosowało 421 posłów. 179 — za, 230 — przeciw, 12 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-227.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o przerwę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-227.7" who="#Marszałek">Drugi wniosek formalny chciała zgłosić pani poseł Anna Gembicka z Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-227.8" who="#Marszałek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#AnnaGembicka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze, który w końcu wróciłeś z nart! Zgłaszam wniosek formalny o odroczenie obrad do jutra, żeby rząd ustalił sam ze sobą, jakie jest jego stanowisko w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#AnnaGembicka">Wczoraj pan Kosiniak-Kamysz mówił, że jest przeciwko, a dokładnie w tym samym czasie Manfred Weber, szef Europejskiej Partii Ludowej, waszej frakcji w europarlamencie, patron polityczny Donalda Tuska, mówił, że Europejska Partia Ludowa to jest partia zielonego ładu. Mało tego, mówił, że nie tylko go realizują, ale że jeszcze są z tego dumni. Wy sami na posiedzeniach komisji przyznajecie, że teraz kwestie klimatyczne będziecie wdrażać jeszcze szybciej. Wiceminister klimatu apeluje, zachęca na forum unijnym, żeby o 90% ograniczać CO2.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#AnnaGembicka">Koalicjo 13 grudnia, jak dotąd mieliście czas na to, żeby się zająć tabletką „dzień po”, mieliście czas na potańcówki w Sejmie, a premier nie miał czasu, żeby się spotkać z protestującymi rolnikami. Weźcie się w końcu za robotę i pomóżcie polskim rolnikom.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#Marszałek">Czy pan poseł chce zgłosić wniosek przeciwny czy wniosek formalny w imieniu klubu?</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Paszyk: Przeciwny.)</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#Marszałek">Przeciwny do wniosku pani poseł Gembickiej, przypominam, która wniosła formalnie o odroczenie posiedzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#KrzysztofPaszyk">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pani 2-tygodniowa Minister…</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#komentarz">(Głos z sali: No to niegrzecznie.)</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale wysoka kultura.)</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#KrzysztofPaszyk">Mam w imieniu Izby i wielu Polaków pytanie: Czy pobrała pani premię za 2 tygodnie swojej pracy, sprawując funkcję ministra?</u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-230.6" who="#KrzysztofPaszyk">Czy pani zwróci na cel społeczny tę premię?</u>
          <u xml:id="u-230.7" who="#KrzysztofPaszyk">A po drugie, ja wiem, że jest wielkie ciśnienie, prezes pewnie każe teraz pani fałszować rzeczywistość, ale nie zmażecie tej rzeczywistości. Wasz Janusz Wojciechowski narobił tego bałaganu i skutki tego bałaganu dzisiaj znoszą polscy rolnicy.</u>
          <u xml:id="u-230.8" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-230.9" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Proszę zmienić płytę.)</u>
          <u xml:id="u-230.10" who="#KrzysztofPaszyk">Prezes Kaczyński nie widział żadnego problemu w zbożu, które wjeżdża do Polski. Wina jest po waszej stronie i żadnymi tu stand-upami, pani minister 2-tygodniowa, pani tego nie zafałszuje.</u>
          <u xml:id="u-230.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-230.12" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale wysoka kultura.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Gembicka: Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#Marszałek">Została pani źle zrozumiana przez pana posła Paszyka, tak?</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Tak, dokładnie.)</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Gembicka: Myślę, że pan poseł sam ze sobą się źle zrozumiał…)</u>
          <u xml:id="u-231.5" who="#Marszałek">A nie, ale pana posła Paszyka pani nie może prostować. Jeżeli pani została źle zrozumiana, to przysługuje pani 60 sekund na sprostowanie swojej wypowiedzi, a nie wypowiedzi pana posła Paszyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#AnnaGembicka">Panie Pośle Paszyk! Nieźle się pan wkopał, bo nie wzięłam odprawy, tylko wyrównanie 4,5 tys., które przeznaczam na cele charytatywne, więc proszę o przeprosiny.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#AnnaGembicka">Druga sprawa, Europejski Zielony Ład, pomysły ograniczenia środków ochrony roślin o 50% zgłosiła komisarz Kyriakides z Europejskiej Partii Ludowej. Za otwarcie granic z Ukrainą odpowiada komisarz Dombrovskis z Europejskiej Partii Ludowej, a za ugorowanie i zalewanie gruntów rolnych komisarz Timmermans z frakcji socjalistów, wielki przyjaciel ekipy Donalda Tuska.</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Dokładnie.)</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan Wojciechowski…)</u>
          <u xml:id="u-232.6" who="#AnnaGembicka">Więc naprawdę trochę niech się pan poduczy. A wiceministrem byłam wcześniej 2 lata w ministerstwie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-232.7" who="#komentarz">(Burzliwe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-232.8" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Ale pani ministerstwo…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#Marszałek">Przypominam… Świetnie, dobrze.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#komentarz">(Część posłów skanduje: Przeproś! Przeproś! Przeproś!)</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#Marszałek">Już dobrze, już wszystko zrozumiałem.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#Marszałek">Tym z państwa, którym to umknęło, przypominam, że pani poseł złożyła wniosek formalny o odroczenie posiedzenia, a więc poddaję ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-233.5" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za odroczeniem posiedzenia, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-233.6" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-233.7" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-233.8" who="#Marszałek">Głosowało 424 posłów. 190 — za, 233 — przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-233.9" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek pani poseł Gembickiej odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-233.10" who="#Marszałek">Jako ostatni z wnioskiem formalnym chce wystąpić pan poseł Konrad Berkowicz z Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-233.11" who="#Marszałek">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-233.12" who="#komentarz">(Głosy z sali: Paszyk! Paszyk!)</u>
          <u xml:id="u-233.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Paszyka chcemy.)</u>
          <u xml:id="u-233.14" who="#Marszałek">Chcecie więcej Paszyka?</u>
          <u xml:id="u-233.15" who="#Marszałek">Dobrze, porozmawiam, ponegocjuję z panem posłem, czy jest w stanie zapewnić wam jakieś indywidualne traktowanie i dzieła wszystkie.</u>
          <u xml:id="u-233.16" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Mi wystarczy, że panią minister przeprosi.)</u>
          <u xml:id="u-233.17" who="#Marszałek">A teraz pan poseł Berkowicz, i to jest jego czas, jego 60 sekund.</u>
          <u xml:id="u-233.18" who="#Marszałek">Bardzo proszę pozwolić być wysłuchanym panu posłowi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-233.19" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale my się boimy, co w tej reklamówce jest.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#KonradBerkowicz">Chciałem się zwrócić do pana, panie premierze, z troską o pańską kondycję, bo ostatnio, jak pan rządził, to uciekł pan za granicę po 7 latach rządów, teraz wytrzymał pan niecałe 2 miesiące. Ale cieszę się, że jest pan z powrotem. Ale to może dlatego po ponad 70 dniach pańskich rządów spełnił pan ze 100 obiecanych konkretów na pierwsze 100 dni sześć konkretów. I co gorsze, z pańskiej odpowiedzi pisemnej na nasze pytanie odnośnie do kwoty wolnej od podatku jasno wynika, że nie zamierza pan w najbliższym czasie spełnić tego ważnego konkretu.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#KonradBerkowicz">Dlatego zwracam się tutaj do pana, panie marszałku Hołownia, bo pan z kolei obiecał na początku tej kadencji, że zlikwiduje pan zamrażarkę sejmową. Tymczasem my złożyliśmy projekt tożsamy z pańskim postulatem, panie premierze, o zwiększeniu kwoty wolnej od podatku pierwszego dnia tej kadencji i ten projekt leży już w zamrażarce prawie 3 miesiące. Tak że bardzo proszę otworzyć wreszcie tę szeroką zamrażarkę. A jak mimo wszystko nie uda się poddać pod głosowanie naszego projektu, to proszę przy okazji mi zamrozić uszka z grzybami…</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#Marszałek">Bardzo dobrze. A czy byłby pan…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#KonradBerkowicz">…bo w tym tempie rozmrażania będą akurat na przyszłe święta — święta Bożego Narodzenia oczywiście. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#Marszałek">Położę je na pewno obok ustawy Konfederacji, tylko kłopot będzie wtedy taki, że się szybko rozmrożą. Więc nie wiem, czy nie szkoda panu tych uszek.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#Marszałek">Przyjmuję je z wdzięcznością i zobowiązuję się zaprosić Konwent Seniorów na wyserwowane uszka na naszym następnym spotkaniu.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie jedzcie tego.)</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Zatrute.)</u>
          <u xml:id="u-237.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Oni są przeciwni sanepidowi.)</u>
          <u xml:id="u-237.6" who="#Marszałek">Jeżeli miałby pan inne pomysły co do kateringu, serdecznie również zapraszam, panie pośle, chętnie przyjmiemy, czym chata bogata.</u>
          <u xml:id="u-237.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#KonradBerkowicz">Panie marszałku, rozumiem, że pan w to wierzy, co teraz mówi, bo ja jestem piąty rok, a pan trzeci miesiąc, jeszcze dużo się pan musi nauczyć. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu bardzo, na pewno będę uczył się od pana bardzo pilnie i dziękuję też za zwrócenie uwagi. Jestem uosobieniem pokory, więc przyjmuję to w dobrej wierze.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#Marszałek">Panie premierze, naprawdę muszę powiedzieć, że jeszcze nikt w tej Izbie tak się nie cieszył z czyjegoś powrotu.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#Marszałek">Jeszcze nigdy nie było tyle ciepłych i miłych słów. Widać, że tęsknota była wielka. Powtarzałem państwu, że im większe cierpienie pragnienia, tym większa radość zaspokojenia, i oto stało się to rzeczywiście dzisiaj faktem.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#Marszałek">Bardzo się z tego cieszę, że pan znowu jest z nami, razem z całym klubem Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-239.8" who="#Marszałek">Panie pośle, spokojnie, naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-239.9" who="#Marszałek">Wniosek formalny w sprawie mrożenia uszek z grzybami został przyjęty, ale wybaczcie państwo, nie będziemy go poddawać pod głosowanie i powrócimy do rozpatrzenia punktu 1. porządku…</u>
          <u xml:id="u-239.10" who="#Marszałek">Ale pomysł miał pan fajny, muszę powiedzieć, bardzo taki happeningowy i spektakularny. Ma talent, ewidentnie, złoty przycisk.</u>
          <u xml:id="u-239.11" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 1. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej.</u>
          <u xml:id="u-239.12" who="#Marszałek">Dodatkowe sprawozdanie komisji to druk nr 200-A.</u>
          <u xml:id="u-239.13" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-239.14" who="#Marszałek">Proszę teraz pana posła Marka Hoka o przedstawienie dodatkowego sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#MarekTomaszHok">Panie Marszałku! Panie Premierze! Przedstawiam dodatkowe sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej, druk nr 199.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#MarekTomaszHok">Sejm na 6. posiedzeniu w dniu 21 lutego skierował ponownie projekt ustawy zawarty w druku nr 200 do Komisji Zdrowia w celu rozpatrzenia zgłoszonej w drugim czytaniu poprawki.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#MarekTomaszHok">Komisja Zdrowia po rozpatrzeniu poprawki na posiedzeniu w dniu 21 lutego rekomenduje jej odrzucenie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#Marszałek">W międzyczasie, panie pośle Berkowicz, poleciłem sprawdzić, ile czasu zwlekaliście z uzupełnieniem tego projektu, bo zdaje się, że trochę to wam zajęło, ale to sobie wyjaśnimy później…</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Tyszka: Niech pan dopuści po prostu.)</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#Marszałek">…a póki co stwierdzam, że komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 199, ale też przedstawia w dodatkowym sprawozdaniu poprawkę, nad którą głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#Marszałek">W jedynej zgłoszonej poprawce do art. 58 ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej wnioskodawcy proponują nadać inne brzmienie pkt 2.</u>
          <u xml:id="u-241.5" who="#Marszałek">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-241.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-241.7" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-241.8" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-241.9" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-241.10" who="#Marszałek">Głosowało 424 posłów. 174 — za, 234 — przeciw, 16 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-241.11" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-241.12" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-241.13" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu z druku nr 199, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-241.14" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-241.15" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-241.16" who="#Marszałek">Głosowało 421 posłów. 400 — za, 3 — przeciw, 18 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-241.17" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej.</u>
          <u xml:id="u-241.18" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 6. porządku dziennego: Wniosek o wyrażenie wotum nieufności wobec Ministra Sprawiedliwości Adama Bodnara.</u>
          <u xml:id="u-241.19" who="#Marszałek">Przypominam, że zgodnie z art. 159 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Sejm wyraża wotum nieufności większością głosów ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-241.20" who="#Marszałek">Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka zaopiniowała wniosek negatywnie.</u>
          <u xml:id="u-241.21" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-241.22" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o wyrażenie wotum nieufności wobec ministra sprawiedliwości Adama Bodnara, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-241.23" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-241.24" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-241.25" who="#Marszałek">Głosowało 425 posłów. Większość ustawowa to 231. 191 — za, 234 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-241.26" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania wymaganej większości głosów odrzucił wniosek o wyrażenie wotum nieufności ministrowi sprawiedliwości Adamowi Bodnarowi.</u>
          <u xml:id="u-241.27" who="#komentarz">(Część posłów wstaje, długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-241.28" who="#Marszałek">Przystępujemy teraz do rozpatrzenia punktu…</u>
          <u xml:id="u-241.29" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze raz!)</u>
          <u xml:id="u-241.30" who="#komentarz">(Głos z sali: Uszka mu daj.)</u>
          <u xml:id="u-241.31" who="#Marszałek">Pohamujcie swój entuzjazm.</u>
          <u xml:id="u-241.32" who="#komentarz">(Głos z sali: Cisza!)</u>
          <u xml:id="u-241.33" who="#komentarz">(Głos z sali: Kakao.)</u>
          <u xml:id="u-241.34" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie pijemy wódki…)</u>
          <u xml:id="u-241.35" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo farmaceutyczne (druki nr 185, 197 i 197-A) — trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-241.36" who="#Marszałek">Dodatkowe sprawozdanie komisji to druk nr 197-A.</u>
          <u xml:id="u-241.37" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-241.38" who="#Marszałek">Proszę pana posła Bartosza Arłukowicza o przedstawienie dodatkowego sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-241.39" who="#Marszałek">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#BartoszArłukowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dodatkowe sprawozdanie Komisji Zdrowia w sprawie ustawy o zmianie ustawy — Prawo farmaceutyczne, tzw. tabletka „dzień po”. Chciałbym sprawozdać wszystkim paniom, dziewczynom, kobietom w Polsce…</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Dzieciom, dziewczynkom…)</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#BartoszArłukowicz">…że posłowie PiS i Konfederacji bardzo dzielnie walczyli o to, żeby jeszcze tydzień, może dwa, trzy, żyło wam się gorzej, żebyście musiały iść do lekarza, żebyście musiały odmeldować użycie tabletki „dzień po”.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#BartoszArłukowicz">Ciszej!</u>
          <u xml:id="u-242.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-242.6" who="#BartoszArłukowicz">Robili wszystko, co mogli, składali poprawki, wnioski mniejszości, a na koniec złożyli wniosek o odrzucenie ustawy. Ale mam dobrą wiadomość: Komisja Zdrowia wnioskuje do Wysokiego Sejmu o odrzucenie tego wniosku i przyjęcie ustawy tabletka „dzień po”.</u>
          <u xml:id="u-242.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 185.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#Marszałek">Komisja przedstawia wnioski mniejszości…</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#Marszałek">Tak, pani poseł?</u>
          <u xml:id="u-243.5" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Sójka: Czy mogę zabrać głos w sprawie tego…)</u>
          <u xml:id="u-243.6" who="#Marszałek">Nie, pani poseł. Nie przewiduję pytań w tym bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-243.7" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale sprawozdawca okłamał wszystkich…)</u>
          <u xml:id="u-243.8" who="#Marszałek">Rozumiem, ale pani poseł nie jest sprawozdawcą. Pani poseł zabierała głos w dyskusji. W tym punkcie zabiera głos wyłącznie sprawozdawca albo przedstawiciel rządu. Nie ma innej możliwości. Nie dopuściłem do pytań w tym bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-243.9" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Sójka: Ale czy mogłabym…)</u>
          <u xml:id="u-243.10" who="#Marszałek">Nie, pani poseł, nie ma takiego trybu, w którym mogłaby pani teraz zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-243.11" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 185.</u>
          <u xml:id="u-243.12" who="#Marszałek">Ta dyskusja po prostu już się odbyła.</u>
          <u xml:id="u-243.13" who="#Marszałek">Komisja przedstawia wnioski mniejszości, a także w dodatkowym sprawozdaniu wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-243.14" who="#Marszałek">W pierwszej kolejności pod głosowanie poddam…</u>
          <u xml:id="u-243.15" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-243.16" who="#Marszałek">Poseł sprawozdawca komisji, czyli poseł Arłukowicz.</u>
          <u xml:id="u-243.17" who="#Marszałek">W pierwszej kolejności pod głosowanie poddam wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-243.18" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-243.19" who="#Marszałek">Jego przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość pozostałych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-243.20" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-243.21" who="#Marszałek">Przepraszam, muszę zamienić zdanie z panią poseł.</u>
          <u xml:id="u-243.22" who="#Marszałek">Nie, pani poseł. Ta dyskusja już się odbyła, było pani wystąpienie, poznaliśmy wszystkie argumenty. Posłowie są na tyle dojrzali, żeby podjąć w tej chwili decyzję bez kolejnego rozciągania tego tematu.</u>
          <u xml:id="u-243.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-243.24" who="#Marszałek">Jak powiedziałem, poddam pod głosowanie wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-243.25" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tego wniosku, a jego przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość pozostałych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-243.26" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-243.27" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu ustawy w całości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-243.28" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-243.29" who="#Marszałek">Kto jest przeciw wnioskowi o odrzucenie projektu ustawy w całości?</u>
          <u xml:id="u-243.30" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-243.31" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Za odrzuceniem czy za przyjęciem? Jak pan sformułował?)</u>
          <u xml:id="u-243.32" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu ustawy w całości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk — dokładnie to powiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-243.33" who="#Marszałek">Głosowało 417 posłów. 95 — za, 315 — przeciw, 7 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-243.34" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-243.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-243.36" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo PiS!)</u>
          <u xml:id="u-243.37" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-243.38" who="#Marszałek">Tak?</u>
          <u xml:id="u-243.39" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-243.40" who="#Marszałek">Ale ja nie mówię, że to był państwa wniosek.</u>
          <u xml:id="u-243.41" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale pan sprawozdawca powiedział…)</u>
          <u xml:id="u-243.42" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Musimy anulować…)</u>
          <u xml:id="u-243.43" who="#Marszałek">Nie, droga pani poseł, przecież jasno powiedziałem, że głosujemy nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy w całości. Bycie za tym wnioskiem oznacza odrzucenie ustawy w całości, a bycie przeciwko — odwrotnie. Co było niejasne?</u>
          <u xml:id="u-243.44" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-243.45" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: …głosowali przeciwko swojemu wnioskowi, a to nie był nasz wniosek…)</u>
          <u xml:id="u-243.46" who="#Marszałek">Dobrze. To ja to powiem publicznie, dobrze?</u>
          <u xml:id="u-243.47" who="#Marszałek">Pani poseł Bartuś informuje, że ten wniosek, który teraz był głosowany, nie jest wnioskiem Prawa i Sprawiedliwości i to głosowanie, które odbyło się przed chwilą, ze strony klubu Prawa i Sprawiedliwości było głosowaniem w pełni świadomym.</u>
          <u xml:id="u-243.48" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-243.49" who="#Marszałek">Rozumiem, że Izba przyjęła tę informację do wiadomości, z czego się cieszę, i przechodzimy dalej. Proszę więc nie szydzić z posłów Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-243.50" who="#Marszałek">Wszystkie wnioski mniejszości zostały zgłoszone do art. 1 projektu ustawy…</u>
          <u xml:id="u-243.51" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-243.52" who="#Marszałek">Ale już proszę o ciszę, bo wchodzimy w głosowanie nad poprawkami i potrzebna jest precyzja i spokój. Proszę państwa o spokój, żeby każdy z nas mógł zagłosować świadomie.</u>
          <u xml:id="u-243.53" who="#Marszałek">Wszystkie wnioski mniejszości zostały zgłoszone do art. 1 projektu ustawy nowelizującej…</u>
          <u xml:id="u-243.54" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-243.55" who="#Marszałek">Halo, proszę o spokój, głosowanie nad ważną ustawą.</u>
          <u xml:id="u-243.56" who="#Marszałek">Wszystkie wnioski mniejszości zostały zgłoszone do art. 1 projektu ustawy nowelizującej zawierającego zmiany do ustawy — Prawo farmaceutyczne.</u>
          <u xml:id="u-243.57" who="#Marszałek">W 1. wniosku mniejszości do art. 94 ust. 8 pkt 2 wnioskodawcy proponują skreślić lit. b.</u>
          <u xml:id="u-243.58" who="#Marszałek">Z tym wnioskiem łączy się 2. wniosek mniejszości i nad tymi wnioskami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-243.59" who="#Marszałek">Przystępujemy więc do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-243.60" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków mniejszości 1. i 2., zechce teraz podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-243.61" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-243.62" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-243.63" who="#Marszałek">Głosowało 421 posłów. 169 — za, 232 — przeciw, 20 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-243.64" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wnioski mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-243.65" who="#Marszałek">W 3. wniosku mniejszości do art. 94 wnioskodawcy proponują nowe brzmienie ust. 20.</u>
          <u xml:id="u-243.66" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-243.67" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 3. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-243.68" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-243.69" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-243.70" who="#Marszałek">Głosowało 422 posłów. 188 — za, 232 — przeciw, 2 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-243.71" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-243.72" who="#Marszałek">W 4. wniosku mniejszości do art. 96 wnioskodawcy proponują m.in. inne brzmienie dodawanego ust. 5d.</u>
          <u xml:id="u-243.73" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-243.74" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 4. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-243.75" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-243.76" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-243.77" who="#Marszałek">Głosowało 418 posłów. 192 — za, 223 — przeciw, 3 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-243.78" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-243.79" who="#Marszałek">Przystępujemy teraz do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-243.80" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu z druku nr 185, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-243.81" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-243.82" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-243.83" who="#Marszałek">Głosowało 421 posłów. 224 — za, 196 — przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-243.84" who="#Marszałek">Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy — Prawo farmaceutyczne.</u>
          <u xml:id="u-243.85" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-243.86" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7. porządku dziennego: Pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy Tak dla rodziny, nie dla gender (druk nr 25) — kontynuacja.</u>
          <u xml:id="u-243.87" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu, który teraz poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-243.88" who="#Marszałek">Odrzucenie…</u>
          <u xml:id="u-243.89" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-243.90" who="#Marszałek">W czym mogę pomóc, pani poseł?</u>
          <u xml:id="u-243.91" who="#komentarz">(Głos z sali: Chciałabym dosłownie 30 sekund przedtem powiedzieć, bo…)</u>
          <u xml:id="u-243.92" who="#Marszałek">Nie ma dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-243.93" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma?)</u>
          <u xml:id="u-243.94" who="#Marszałek">Głosujemy po prostu, nie ma dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-243.95" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu, który poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-243.96" who="#Marszałek">Odrzucenie tego wniosku oznaczać będzie, że Sejm, zgodnie z propozycją zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu, skierował ten projekt ustawy do Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-243.97" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-243.98" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy zawartego w druku nr 25, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-243.99" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-243.100" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-243.101" who="#Marszałek">Głosowało 423 posłów. 234 — za, 189 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-243.102" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-243.103" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8. porządku dziennego: Pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. — Prawo o zgromadzeniach oraz niektórych innych ustaw (druk nr 26) — kontynuacja.</u>
          <u xml:id="u-243.104" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu, który teraz poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-243.105" who="#Marszałek">Odrzucenie tego wniosku oznaczać będzie, że Sejm, zgodnie z propozycją zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu, skierował ten projekt ustawy do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-243.106" who="#Marszałek">Przystępujemy teraz do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-243.107" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy zawartego w druku nr 26, zechce teraz podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-243.108" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-243.109" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-243.110" who="#Marszałek">Głosowało 422 posłów. 233 — za, 189 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-243.111" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-243.112" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3. porządku dziennego: Sprawozdanie Ministra Sportu i Turystyki z realizacji ustawy z dnia 15 lipca 2020 r. o Polskim Bonie Turystycznym za okres od sierpnia 2020 r. do sierpnia 2023 r. wraz ze stanowiskiem Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki.</u>
          <u xml:id="u-243.113" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie przedstawionego sprawozdania, który poddam teraz pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-243.114" who="#Marszałek">Odrzucenie tego wniosku będzie oznaczało, że Sejm sprawozdanie przyjął do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-243.115" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Jeszcze raz.)</u>
          <u xml:id="u-243.116" who="#Marszałek">Powtarzam: odrzucenie tego wniosku będzie oznaczało, że Sejm sprawozdanie przyjął do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-243.117" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-243.118" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-243.119" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie sprawozdania zawartego w druku nr 168, zechce teraz podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-243.120" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-243.121" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-243.122" who="#Marszałek">Głosowało 423 posłów. 17 — za, 406 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-243.123" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie sprawozdania odrzucił, a tym samym przyjął sprawozdanie do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-243.124" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Wybór uzupełniający do składu osobowego Komisji Śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości działań podjętych w celu przygotowania i przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 roku w formie głosowania korespondencyjnego (druk nr 220).</u>
          <u xml:id="u-243.125" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu na podstawie art. 5a ustawy o sejmowej komisji śledczej przedłożyło wniosek w sprawie wyboru uzupełniającego do składu osobowego komisji śledczej.</u>
          <u xml:id="u-243.126" who="#Marszałek">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionej propozycji?</u>
          <u xml:id="u-243.127" who="#Marszałek">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-243.128" who="#Marszałek">Przypominam, że na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o sejmowej komisji śledczej zmian w składzie osobowym komisji Sejm dokonuje bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-243.129" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-243.130" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku w brzmieniu z druku nr 220, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-243.131" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-243.132" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-243.133" who="#Marszałek">Głosowało 424 posłów. Większość bezwzględna — 213. 419 — za, nikt nie był przeciw, 5 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-243.134" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm bezwzględną większością głosów podjął uchwałę w sprawie wyboru uzupełniającego do składu osobowego Komisji Śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości działań podjętych w celu przygotowania i przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 roku w formie głosowania korespondencyjnego.</u>
          <u xml:id="u-243.135" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Zmiany w składach osobowych komisji sejmowych (druk nr 221).</u>
          <u xml:id="u-243.136" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu na podstawie art. 20 ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-243.137" who="#Marszałek">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionych propozycji?</u>
          <u xml:id="u-243.138" who="#Marszałek">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-243.139" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-243.140" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku w brzmieniu z druku nr 221, zechce teraz podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-243.141" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-243.142" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-243.143" who="#Marszałek">Głosowało 422 posłów. 420 — za, nikt nie był przeciw, 2 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-243.144" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-243.145" who="#Marszałek">Na tym kończymy blok głosowań.</u>
          <u xml:id="u-243.146" who="#Marszałek">Prowadzenie obrad przejmuje pan marszałek Piotr Zgorzelski.</u>
          <u xml:id="u-243.147" who="#Marszałek">Zarządzam 5 minut przerwy. Przerwa do godz. 15.55.</u>
          <u xml:id="u-243.148" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 15 min 50 do godz. 15 min 58)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PiotrZgorzelski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11. porządku dziennego: Informacja Prezesa Rady Ministrów w sprawie działań rządu w związku z protestem rolników w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#PiotrZgorzelski">Proszę ministra rolnictwa i rozwoju wsi pana Czesława Siekierskiego o przedstawienie informacji.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#PiotrZgorzelski">Jednocześnie tych wszystkich państwa, którzy prowadzą dyskusję, prosiłbym o przeniesienie jej poza salę sejmową lub wyciszenie, aby umożliwić panu ministrowi przedstawienie informacji w ciszy, spokoju i powadze.</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#CzesławSiekierski">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Szanowni Państwo! Rolnicze protesty miały już miejsce jesienią 2023 r. i były pochodną błędów podejmowanych przez poprzednio rządzących. Rolnicy protestowali wtedy w związku z nadmiernym importem surowców rolnych z Ukrainy, spadkiem opłacalności produkcji, a także rosnącymi kosztami, w szczególności w związku ze wzrostem cen energii, nawozów oraz środków ochrony roślin.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#CzesławSiekierski">Jednym z pierwszych działań, które podjęło nowe kierownictwo resortu rolnictwa, było doprowadzenie do porozumienia z protestującymi rolnikami na granicy w Medyce. Przed Wigilią została zawieszona blokada na granicy.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#CzesławSiekierski">Obecnie protestujący rolnicy słusznie wyrażają sprzeciw wobec sytuacji, w której znalazło się rolnictwo w Polsce. Główne powody protestu rolników to nieracjonalne i zbyt wygórowane wymogi zielonego ładu, nadmierny napływ towarów rolno-spożywczych z Ukrainy i spadek opłacalności produkcji rolnej. Wcześniej rządzący nie dostrzegli pogarszających się warunków ekonomicznych prowadzenia działalności rolniczej. Za zapowiedziami i obietnicami nie szły konkretne rozwiązania bądź pojawiały się one z dużym opóźnieniem. Stąd polscy rolnicy znaleźli się w bardzo trudnej sytuacji ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#CzesławSiekierski">Założenia zielonego ładu wzbudzają protesty rolników w Polsce i Europie, gdyż oznaczają wprowadzenie ograniczeń produkcji rolnej. Komisja Europejska posunęła się za daleko, jeśli chodzi o wymogi związane z zielonym ładem. Kiedy występują zagrożenia na rynku spowodowane nadmiernym importem z Ukrainy, wysoką inflacją i wzrostem kosztów produkcji, nie można obciążać rolników dodatkowymi zadaniami, które mają przeciwdziałać zmianom klimatycznym. Dlatego konieczne jest odejście od rygorystycznych i kosztownych zasad zielonego ładu, które ograniczają produkcję rolniczą.</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#CzesławSiekierski">Po naszych interwencjach w obszarze zielonego ładu Komisja Europejska wycofała się z ograniczenia o 50% stosowania środków ochrony roślin. Ponadto uprościła zasadę ugorowania 4% gruntów ornych, dając możliwość uprawy roślin bobowatych, motylkowych lub międzyplonów ścierniskowych. Nie będzie jednak można stosować przy ich uprawie środków ochrony roślin, co też jest niezasadne. Nasze działania w tym zakresie są skuteczne i jest to dobra informacja dla wszystkich rolników.</u>
          <u xml:id="u-245.5" who="#CzesławSiekierski">Jednocześnie pojawiają się również głosy, że będzie ograniczane pogłowie zwierząt. Chcę stanowczo podkreślić, że nie ma żadnych innych przepisów, które zmuszałyby rolników do ograniczenia pogłowia zwierząt. W Polsce produkcja zwierzęca jest traktowana priorytetowo. Jest duże wsparcie finansowe ze środków WPR, w ramach dobrostanu zwierząt, są dopłaty do produkcji, a także dopłaty do ras zachowawczych.</u>
          <u xml:id="u-245.6" who="#CzesławSiekierski">Jednakże z całą mocą chcę podkreślić, że Komisja Europejska musi zrozumieć protestujących rolników, że wszelkie zmiany powinny być uczciwe, a kolejne pomysły na transformację klimatyczno-środowiskową muszą być przejrzyste, racjonalne, przygotowane w ścisłej współpracy z rolnikami. Dlatego oczekujemy od europejskiego komisarza do spraw rolnictwa przejrzystości w działaniu i jasnego zobowiązania Komisji Europejskiej do maksymalnego ograniczenia i uproszczenia wymogów zielonego ładu. To oczekiwania, które dziś wyrażają nasi rolnicy.</u>
          <u xml:id="u-245.7" who="#CzesławSiekierski">Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Na skutek zbyt dużego otwarcia obszaru Unii Europejskiej i napływu towarów z Ukrainy największe straty ponieśli właśnie rolnicy polscy. Nie ma wątpliwości, że trzeba pomagać Ukrainie, ale otwarcie na import produktów rolnych do Unii nie może być takie, jakie jest obecnie, gdyż rolnicy z Polski i innych krajów unijnych nie wytrzymają konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-245.8" who="#CzesławSiekierski">Jeśli chodzi o wymianę handlową z Ukrainą, to w 2023 r. Polska odnotowała nadwyżkę handlu ogółem z Ukrainą w kwocie 6,9 mld euro, a więc w roku 2023 mamy nadwyżkę w wysokości prawie 7 mld euro w handlu z Ukrainą ogółem. Natomiast w przypadku handlu rolno-spożywczego wartość eksportu z Polski do Ukrainy w 2023 r. wyniosła troszkę ponad 1 mld euro. Z kolei wartość importu z Ukrainy do Polski — ok. ponad 1,6 mld euro. A więc deficyt, różnica między importem a eksportem wynosi 650 mln euro na niekorzyść Polski. Podaję te liczby, abyśmy mieli świadomość tego, że całkowite zamknięcie granicy może spowodować wstrzymanie polskiego eksportu towarów do Ukrainy, co może skutkować likwidacją wielu miejsc pracy. Przypominam, że mamy istotny eksport polskich przetworów mlecznych do Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-245.9" who="#CzesławSiekierski">Uregulowanie handlu rolnego z Ukrainą jest jednym z priorytetów resortu rolnictwa, który zabiega o to, aby wypracować jak najlepsze rozwiązania i decyzje. Były one zgłaszane podczas rozmów z unijnym komisarzem do spraw handlu panem Dombrovskisem oraz ministrami rolnictwa wielu krajów Unii podczas ostatniego posiedzenia Rady Unii do spraw rolnictwa w styczniu tego roku. Kolejne spotkanie Rady ministrów rolnictwa Unii odbywa się w najbliższy poniedziałek w Brukseli. Tam również będę w tych sprawach rozmawiał i składał propozycje rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-245.10" who="#CzesławSiekierski">Jednocześnie od połowy stycznia w ministerstwie rolnictwa prowadzone są rozmowy bilateralne z Ukrainą, na które Komisja Europejska wyraziła swoje przyzwolenie. Jesteśmy przeciwni daleko posuniętej liberalizacji handlu z Ukrainą, która ma obowiązywać do czerwca 2025 r. w ramach tzw. kolejnego ATM-u. Dążymy do wypracowania porozumienia dwustronnego z Ukrainą, które mogłoby skutecznie zastąpić obecne krajowe embargo na zboża, ale także rozszerzyłoby zakres ochrony naszego rynku o inne wrażliwe produkty, takie jak cukier, drób, jaja, mrożone maliny, sok jabłkowy, olej słonecznikowy, olej rzepakowy.</u>
          <u xml:id="u-245.11" who="#CzesławSiekierski">Docelowo chcemy, aby były wprowadzone istotne ograniczenia w napływie wrażliwych towarów z Ukrainy z uwzględnieniem szczegółowych kontroli na granicy. Odnośnie do sytuacji na granicy chcę podkreślić, że przepływ towarów z Ukrainy podlega kontroli wielu służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i jakość żywności i pasz, a kontrole są prowadzone zgodnie z unijnymi i krajowymi przepisami. Ministerstwo rolnictwa jest w stałym kontakcie z podległymi mu inspekcjami prowadzącymi kontrolę w zakresie importu, importowanych towarów. Myślę tu o Inspekcji Weterynaryjnej, o inspekcji fitosanitarnej, o inspekcji jakości żywności, a także o Krajowej Administracji Skarbowej czy sanepidzie, które pełnią kluczową rolę w dopuszczaniu do obrotu towarów importowanych spoza Unii, w tym z Ukrainy. Krajowa Administracja Skarbowa kontrolowała także napływ tzw. zboża technicznego.</u>
          <u xml:id="u-245.12" who="#CzesławSiekierski">Obecnie prowadzimy przegląd procedur na wszystkich etapach kontrolnych produktów rolno-spożywczych na granicy z Ukrainą realizowanych przez nasze służby celne. Szukamy też sposobów na poprawę koordynacji działań wszystkich służb granicznych. W mojej ocenie ta koordynacja jest w zakresie kompetencji ministerstwa spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-245.13" who="#CzesławSiekierski">Szanowni Państwo! Oprócz postulatów związanych z zielonym ładem i nadmiernym importem z Ukrainy rozumiemy potrzeby rolników związane z jak najszybszym otrzymaniem należnych środków z tytułu płatności bezpośredniej. Mamy pełną świadomość, że rolnicy nie mają obecnie jak finansować nowych wydatków związanych z uruchomieniem produkcji rolniczej. Zbliża się wiosna, dlatego kierownictwo resortu oraz agencja zabiegają o jak najszybszą wypłatę kolejnych płatności.</u>
          <u xml:id="u-245.14" who="#CzesławSiekierski">Rok 2023 był pierwszym rokiem wdrożenia reformy WPR i konieczne było wprowadzenie wielu zmian. Jedną z ważniejszych zmian był obowiązek wdrożenia w ramach płatności bezpośrednich tzw. ekoschematów. Konieczne było m.in. dostosowanie systemu informatycznego agencji. Niestety z powodu zaniedbań poprzedniego kierownictwa agencji odpowiednie oprogramowanie nie zostało przygotowane na czas. Obecnie podejmowane są działania w celu jak najszybszego uruchomienia rozwiązań, które pozwolą na naliczanie pozostałych do wypłaty płatności. Płatności w ramach ekoschematów powierzchniowych będą wypłacane w pierwszych dniach marca br. Wczoraj na stronach ministerstwa podaliśmy stawki dla poszczególnych ekoschematów obszarowych.</u>
          <u xml:id="u-245.15" who="#CzesławSiekierski">Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Zgodnie ze złożoną producentom rolnym obietnicą zabezpieczyliśmy środki w obecnym budżecie na, po pierwsze, dopłaty do kukurydzy — 1 mld zł. Pamiętajmy o tym, że poprzedni rząd nie zabezpieczył w budżecie środków finansowych na dopłaty do kukurydzy. Uruchomiliśmy nabór wniosków dla producentów kukurydzy. Rolnicy mogą zatem składać wnioski do końca lutego. Wysokość pomocy jest zróżnicowana, wynosi od 1 tys. zł do 500 zł, w zależności od województwa.</u>
          <u xml:id="u-245.16" who="#CzesławSiekierski">Mamy środki na pomoc klęskową, w tym suszę i niekorzystne zjawiska atmosferyczne — kolejny 1 mld zł. Nabór wniosków przez agencję rozpocznie się 29 lutego i potrwa do 15 marca. Wypłata pomocy rozpocznie się w marcu br. gospodarstwom rolnym, w których szkody wyniosły powyżej 30% średniej rocznej produkcji roślinnej. Ministerstwo rolnictwa analizuje możliwość objęcia pomocą również gospodarstw, w których wystąpiły szkody wynoszące do 30% średniorocznej produkcji roślinnej.</u>
          <u xml:id="u-245.17" who="#CzesławSiekierski">Od dzisiaj są dopłaty do oprocentowania kredytów płynnościowych i skupowych — ok. 1 mld zł. Limit akcji kredytowej dla tych kredytów na lata 2023 i 2024 określony został na poziomie 12,5 mld zł. W bieżącym roku ten limit wynosi 2,9 mld zł — będziemy zabiegać o jego zwiększenie. Wydłużony został okres udzielenia tych kredytów, do 30 czerwca 2024 r.</u>
          <u xml:id="u-245.18" who="#CzesławSiekierski">Dopłaty do paliwa rolniczego to 1,66 mld zł. Nabór wniosków trwa od 1 do 29 lutego. Stawka zwrotu podatku akcyzowego, zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej, wynosi 1,46 zł do 1 l. Wypłata dotacji nastąpi w kwietniu.</u>
          <u xml:id="u-245.19" who="#CzesławSiekierski">Otrzymaliśmy zgodę Komisji Europejskiej na wypłatę rekompensat producentom rolnym z tytułu braku zapłaty za sprzedane produkty rolne podmiotom skupującym, które stały się niewypłacalne w 2023 r. W ustawie budżetowej na 2024 r. zaplanowano na ten cel 100 mln zł. Do końca marca br. w oddziałach KOWR-u trwa nabór wniosków.</u>
          <u xml:id="u-245.20" who="#CzesławSiekierski">Od początku 2024 r. producenci rolni mogą zawierać umowy ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich od strat spowodowanych niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi, mamy umowę podpisaną z dziewięcioma zakładami ubezpieczeń. Dopłaty do składki ubezpieczenia wynoszą 65%. Na dopłaty do składek ubezpieczeniowych w 2024 r. przewidziano kwotę 920 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-245.21" who="#CzesławSiekierski">Z budżetu Unii na rolnictwo i rozwój wsi beneficjenci wspólnej polityki rolnej otrzymają w 2024 r. za pośrednictwem Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa łącznie 25,9 mld zł, a więc prawie 26 mld zł, w ramach dopłat bezpośrednich, ekoschematów, interwencji rolno-środowiskowych, wsparcia pszczelarstwa i sektora owoców i warzyw oraz na inwestycje i rozwój gospodarstw rolnych.</u>
          <u xml:id="u-245.22" who="#CzesławSiekierski">Ponadto niezbędne jest zwiększenie pomocy finansowej dla rolników w 2024 r., na które bardzo liczą. Na forum rządu przedstawione zostały potrzeby finansowe, wynikające z postulowanych przez środowisko rolnicze programów pomocowych, chodzi m.in. o dopłaty do zbóż, dopłaty do nawozów, podwyższenie dopłat do paliwa, wsparcie sektora trzody chlewnej oraz podatek rolny. To będzie przedmiotem dalszych prac Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-245.23" who="#CzesławSiekierski">Szanowni Państwo! Na koniec mojego wystąpienia chciałbym zwrócić się do polskich rolników.</u>
          <u xml:id="u-245.24" who="#CzesławSiekierski">Drodzy Rolnicy! Nowe kierownictwo resortu od samego początku prowadziło i w dalszym ciągu prowadzi rozmowy z protestującymi rolnikami. Chcielibyśmy, aby efektem naszej wspólnej pracy było porozumienie w sprawie rozwiązania bieżących problemów oraz wypracowanie programu na przyszłość. Te rozmowy chcemy rozpocząć w przyszłym tygodniu. To jest kontynuacja tych rozmów, które prowadziliśmy dotychczas. Rozumiemy problemy, z jakimi obecnie borykają się polscy rolnicy. Jest to wyzwanie, które wymaga zaangażowania i ustaleń na najwyższym poziomie krajowym oraz europejskim. Jednak pamiętajmy o tym, że wszystkiego nie da się naprawić z dnia na dzień, z tygodnia na tydzień czy z miesiąca na miesiąc. 8 poprzednich lat zaniedbań w rolnictwie zrobiło swoje, ale ostatnie 2 miesiące wytężonej pracy i zaangażowania przynoszą pierwsze efekty.</u>
          <u xml:id="u-245.25" who="#CzesławSiekierski">Naszym wspólnym celem jest silne polskie i europejskie rolnictwo, które potrafi się obronić przed nieuczciwą konkurencją i decyzjami, które nie uwzględniają specyfiki prowadzenia produkcji rolniczej. Rolnicy nie potrzebują specjalnej instrukcji. Rolnicy dobrze wiedzą, co i jak produkować, kiedy stosować odpowiednie nawozy, jak dbać o środowisko i dobrostan zwierząt. Dlatego dzisiaj jesteśmy razem z naszymi rolnikami w dążeniu do rozwiązań i decyzji, które zapewnią im stabilność, opłacalność produkcji rolniczej i zabezpieczenie żywności dla naszego społeczeństwa. Bezpieczeństwo żywnościowe zapewniają polscy rolnicy, a to jest polska racja stanu. Dlatego w sprawach tak istotnych jak interes polskiego rolnictwa potrzebna jest mądrość działania i wspólne wyjście poza polityczne interesy i podziały. Bardzo dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-245.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#PiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowego oświadczenia w imieniu koła.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Robert Telus, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#RobertTelus">Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawić nasze stanowisko w sprawie informacji, której udzielił pan minister w sprawie bardzo trudnej sytuacji w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#RobertTelus">Jak państwo pamiętacie, od 15 kwietnia 2023 r. zatrzymaliśmy, zamknęliśmy całkowicie granicę na wszystkie produkty. Niektórzy mówią, że chodzi tylko o cztery produkty. Nie, zatrzymaliśmy granicę, jeżeli chodzi o wszystkie produkty. Po co to zrobiliśmy? Nie przeciwko Unii Europejskiej, nie przeciwko Ukrainie, jak niektórzy mówią, tylko po to, żeby obudzić Unię Europejską, bo Unia Europejska w ogóle nie widziała do tej pory tego problemu. A kto stworzył problem? Stworzyła go Unia Europejska. Unia Europejska i partie tam rządzące.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Komisarz Wojciechowski.)</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#RobertTelus">To są te same partie, drodzy państwo, dokładnie te same partie, które są w tej chwili w polskim rządzie. To oni zdecydowali, żeby zwolnić Ukrainę z cła. To oni zdecydowali, żeby Ukraina dostarczała produkty do Europy. My postawiliśmy się temu. Wtedy wszyscy nas krytykowali, Unia Europejska mówiła, że łamiemy prawo. Ale co mówili wtedy posłowie PSL-u i posłowie Platformy Obywatelskiej?</u>
          <u xml:id="u-247.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#PiotrZgorzelski">Przepraszam bardzo, panie pośle, momencik.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#PiotrZgorzelski">Chciałbym prosić o uspokojenie dyskusji na sali, ponieważ będzie jeszcze możliwość, żeby dyskutować, ale nie w takiej formule.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#RobertTelus">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#RobertTelus">A co mówili wtedy posłowie Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego? Przypomnijcie sobie: wyprowadzacie nas z Unii, ta decyzja nas wyprowadzi z Unii. A to była decyzja ważna dla polskiego rolnictwa, to była decyzja, która była w interesie polskiego rolnictwa i to była decyzja, która obudziła nie tylko Unię, ale również pięć przygranicznych krajów, gdyż stworzyliśmy koalicję pięciu krajów i walczyliśmy wspólnie, ponad podziałami politycznymi. Żebyście państwo wiedzieli: w krajach przyfrontowych są różne grupy partyjne, rządzą różne partie, ale razem walczyliśmy o polskie, o nasze wspólne rolnictwo, i to nam się udało. 2 maja Unia Europejska wprowadziła zakaz — na nasz wzór. Wcześniej nas straszyli sankcjami, karami, a później na nasz wzór wprowadzili zakaz dotyczący czterech zbóż. No, ale długo to nie wytrzymało, drodzy państwo, dlatego że 15 września znowu przeważyła polityka. Polityka grupy Webera, polityka grupy, którą tworzy Timmermans, tzw. polityka klimatyczna spowodowała, że znowu otworzyli granice. Ale polski rząd Prawa i Sprawiedliwości był twardy w negocjacjach z Unią Europejską i znowu wprowadziliśmy embargo, które obowiązuje do dzisiaj, na cztery zboża i również na produkty zbożowe.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#RobertTelus">Ale, drodzy państwo, to nie wszystko. Wprowadziliśmy również, bo jest bardzo trudna sytuacja rolnicza, więc trzeba pomóc rolnikom przetrwać ten okres… Dlatego wprowadziliśmy historycznie duże dopłaty pomocowe dla polskiego rolnika: w sumie 15 mld zł, z tego 10 mld w zeszłym roku.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#RobertTelus">Dziś pan minister się chwali dopłatami i tym, co zrobiono, że są dopłaty do kukurydzy. To jest nasza decyzja. Nie było środków, bo to było w ostatnim tygodniu przed wyborami. Była decyzja, że to będzie z rezerwy premiera, a nie z suszowego, jak wy zrobiliście, bo zabraliście z suszowego. A była decyzja, że ten 1 mld zł na kukurydzę ma być z rezerwy premiera. I daliśmy dopłaty do zbóż, do paliwa, dopłaty do kukurydzy, dopłaty do malin…</u>
          <u xml:id="u-249.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Do nawozów.)</u>
          <u xml:id="u-249.7" who="#RobertTelus">…i dopłaty do nawozów. To było 10 mld wypłaconych w zeszłym roku. Proszę porozmawiać z rolnikami. Rolnicy mówią, że to ich uratowało, pozwoliło im przetrwać. Wiem o tym, że niektórzy, ci, którzy wychodzili na barykady, krzyczeli, że to jest rząd dopłata+, że dajecie dopłaty, że z dopłaty się nie da wyżyć. Oczywiście, że tak. Wiemy, że dopłata to nie jest to, co rozwinie polskie rolnictwo, ale pozwoli przetrwać polskiemu rolnictwu. Jeżeli ktoś to krytykuje, a dziś jest nawet wiceministrem, to znaczy, że się nie zna na rolnictwie, nie zna się na sytuacji, to znaczy, że po prostu nie dorósł do tego, żeby odpowiadać za polskie rolnictwo. Tak, jest to dopłata+, możecie się z tego śmiać, ale to pozwoliło… Ale wy to wprowadźcie — wy tego nie wprowadzacie. Wy do tej pory nie zrobiliście tak naprawdę nic, bo to, co dzisiaj pan minister powiedział, to są nasze decyzje, które my podjęliśmy, tj. rząd Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-249.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-249.9" who="#RobertTelus">Minister chwali się kukurydzą i chwali się kredytem z oprocentowaniem 2%. Najpierw akcja kredytowa — 10 mld, później jeszcze pani minister Gembicka dołożyła 2,5 mld i dziś wy się tym chwalicie. Ale co zrobiliście, co daliście polskiemu rolnikowi w tej bardzo trudnej sytuacji?</u>
          <u xml:id="u-249.10" who="#RobertTelus">Drodzy Państwo! Nawet nie złożyliście wniosku do Unii Europejskiej, bo od tego trzeba zacząć: od wniosku do Unii Europejskiej o zgodę na wypłaty środków dla polskich rolników. Nie ma nic.</u>
          <u xml:id="u-249.11" who="#RobertTelus">Już to powiedziałem kilkakrotnie i proszę się, panie ministrze, nie obrażać, ale miałem tę wielką przyjemność współpracować z prezesem Jarosławem Kaczyńskim, z premierem Mateuszem Morawieckim, którzy rozumieli polskie rolnictwo i którzy wiedzieli, że trzeba w takiej sytuacji być z polskim rolnikiem i nie uciekać na…</u>
          <u xml:id="u-249.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-249.13" who="#RobertTelus">…narty jak to robi pana szef, który uciekł na narty w takim ważnym momencie. Wiedzieliśmy, że to jest nasz obowiązek, żeby być z rolnikami w tej sytuacji. I dlatego byliśmy z rolnikami. Oczywiście, że nawet wtedy proponowano nam licencje.</u>
          <u xml:id="u-249.14" who="#RobertTelus">Panie Ministrze! Drodzy Państwo! Jeżeli pójdziecie w te licencje, to będzie największy błąd. Licencja, którą wydaje Kijów… Dziś w Kijowie jest wojna, jest wielka korupcja. I licencję to Kijów będzie wydawać? Jakie produkty będą mogły wjeżdżać do Polski? No, z uzgodnieniem z Polską. Ale co będziemy wtedy mieli do powiedzenia? Trzeba zbudować prawdziwe narzędzia, żeby produkty ukraińskie pojechały tam, gdzie były przed wojną, do krajów afrykańskich, do krajów arabskich. Te produkty były produkowane przed wojną, tam jechały, a nie do Europy; dziś zalewają Europę, a nie jadą tam. Takie narzędzia ma zbudować Unia Europejska. Oczywiście, że nie polski rząd, ale Unia Europejska, ale wy macie na to naciskać. Embargo, o które w tej chwili apelujemy, jest tylko i wyłącznie po to, żeby nacisnąć Unię Europejską i ją obudzić. Żeby oni nie myśleli tym lewackim myśleniem klimatycznym, tylko pomyśleli, że musimy zadbać o bezpieczeństwo żywnościowe: o bezpieczeństwo żywnościowe Polski, a również o bezpieczeństwo żywnościowe Europy.</u>
          <u xml:id="u-249.15" who="#RobertTelus">Nie wiem dlaczego. A może wiem, może to biznes rządzi w Unii Europejskiej, a nie logika. Może rządzą interesy biznesowe, a nie logika. To, kto na tym ma zarabiać, a nie logika. Uważam, że powinna rządzić logika, a logika wiąże się z bezpieczeństwem żywnościowym.</u>
          <u xml:id="u-249.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-249.17" who="#RobertTelus">Bezpieczeństwo żywnościowe jest obok albo nad bezpieczeństwem energetycznym i bezpieczeństwem militarnym, bo żołnierze też muszą mieć pożywienie. To jest najważniejsze, to jest racja stanu, polska racja stanu. Rozmowy nie są potrzebne, panie ministrze. Do kiedy mają trwać rozmowy z rolnikami? Gdy trwały protesty w województwie zachodniopomorskim czy w Dorohusku, to jechałem tam na jeden dzień.</u>
          <u xml:id="u-249.18" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Tak panu podziękowali w tych wyborach.)</u>
          <u xml:id="u-249.19" who="#RobertTelus">Brał pan poseł udział w tych rozmowach?</u>
          <u xml:id="u-249.20" who="#RobertTelus">Minął jeden dzień, minęła jedna noc, wyjechałem — już było po proteście. Złożyli 16 postulatów. W 8 miesięcy jako rząd Prawa i Sprawiedliwości zrealizowaliśmy 14 z tych postulatów. To jest właśnie prawdziwe działanie, a nie rozmowy. To nie są te czasy.</u>
          <u xml:id="u-249.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-249.22" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: A przez 8 lat…)</u>
          <u xml:id="u-249.23" who="#RobertTelus">Drodzy Państwo! Mamy w tej chwili bardzo trudną, skomplikowaną sytuację. Trwa wojna na Ukrainie. Trzeba pomagać Ukrainie, ale z drugiej strony protestują rolnicy. Trzeba znaleźć rozwiązania, a żeby znaleźć rozwiązania, nie trzeba prowadzić rozmów, ale trzeba to zrobić. Podam przykład, panie ministrze: 6 kwietnia zostałem ministrem, a po 9 dniach, 15 kwietnia, zostało wprowadzone embargo na produkty ukraińskie.</u>
          <u xml:id="u-249.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-249.25" who="#RobertTelus">Wy mieliście już ponad 70 dni, ponad 70 dni, a nie ma w tej sprawie żadnej decyzji, takiej decyzji, która byłaby w interesie polskiego rolnictwa. Interes polskiego rolnictwa to interes Polski. Myślę, że wszyscy to wiemy, ale potrzebne są działania.</u>
          <u xml:id="u-249.26" who="#RobertTelus">Nie bójcie się Unii Europejskiej. Bardziej bójcie się swoich wyborców, bardziej bójcie się Polaków, bardziej bójcie się rolników, bardziej bójcie się o bezpieczeństwo żywnościowe, ale nie bójcie się Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-249.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-249.28" who="#RobertTelus">Rozumiem, że w Unii Europejskiej Donald Tusk realizował politykę Timmermansa, bo był szefem Unii Europejskiej, ale tu, w Polsce powinien…</u>
          <u xml:id="u-249.29" who="#RobertTelus">To przez was. Mówię tutaj bardziej do PSL-owców, bo tak naprawdę jeżeli mówimy o embargu, to i minister Hetman, i minister Siekierski są z PSL-u. Kto wami rządzi? Wy o tym decydujecie, czy rządzi wami Donald Tusk, który realizował politykę klimatyczną, tę lewacką politykę, która zamyka polskie rolnictwo? Widać, że nie macie nic do powiedzenia. Nie dajcie się, bo to jest w interesie polskiego rolnictwa i rolnicy będą was za to oceniać.</u>
          <u xml:id="u-249.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-249.31" who="#RobertTelus">Drodzy Państwo! Jest jeszcze kolejna sprawa — klimat. Wyszedł tutaj ostatnio pan Kosiniak-Kamysz i powiedział, że komisarz Wojciechowski… No, drodzy państwo, nie wiem, czy o tym wiecie, czy pamiętacie o programie z 2016 r., programie Polskiego Stronnictwa Ludowego przyjętym na 12. zjeździe Polskiego Stronnictwa Ludowego. Jak się nazywał?</u>
          <u xml:id="u-249.32" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: A w 2020 r. Morawiecki był w Brukseli.)</u>
          <u xml:id="u-249.33" who="#RobertTelus">Nazywał się: nowy zielony ład. W Brukseli nawet się im jeszcze o tym nie śniło. Timmermans jeszcze nawet nie wiedział, że może istnieć coś takiego. To program Polskiego Stronnictwa Ludowego: nowy zielony ład.</u>
          <u xml:id="u-249.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-249.35" who="#RobertTelus">To wy obudziliście Timmermansa, żeby realizował tę lewacką politykę przeciwko Unii Europejskiej…</u>
          <u xml:id="u-249.36" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-249.37" who="#RobertTelus">…przeciwko Europie, przeciwko europejskiemu rolnictwu, przeciwko polskim rolnikom i przeciwko Polsce. My na to nie pozwolimy. Rolnicy na to nie pozwolą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-249.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-249.39" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Grudzień 2020 r., Morawiecki w Brukseli.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#PiotrZgorzelski">Muszę powiedzieć, panie pośle, że ładnie pan to wykombinował.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Ale tak było.)</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#PiotrZgorzelski">Dziękujemy bardzo.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#PiotrZgorzelski">Szanowni Państwo! Myślę, że pogodzą nas goście, grupa samorządowców z powiatu toruńskiego, która przyjechała na zaproszenie pana posła Marcina Skonieczki. Witamy bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszamy panią poseł Małgorzatę Gromadzką, która przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#MałgorzataGromadzka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Rolnicy i Mieszkańcy Wsi! Obowiązkiem państwa jest zapewnienie rolnikom bezpieczeństwa ekonomicznego i prawnego, gdyż są gwarantami naszego bezpieczeństwa żywnościowego. Władze mają obowiązek doceniać trud pracy rolnika przez cały rok, a nie tylko w czasie dożynek. Sytuacja, w jakiej znaleźli się polscy rolnicy, jest tragiczna. Nie dość, że nie wiedzą, za ile sprzedadzą swoje produkty, to jeszcze muszą się martwić, czy w ogóle je sprzedadzą. Najgorszym, co może spotkać człowieka, który wykonuje tak ciężką pracę od świtu do nocy, jest brak odpowiedniego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#MałgorzataGromadzka">Problem zbytu produktów rolniczych nie powstał w ciągu ostatnich 2 miesięcy, szanowni państwo, ale trwa co najmniej od 2 lat. Rząd Donalda Tuska musi zmierzyć się z kolejnym problemem odziedziczonym od poprzedników, którzy swoimi wypowiedziami sprawiają wrażenie, jakby zostali dotknięci skutkami co najmniej amnezji. Chcielibyście, państwo z PiS-u, wmówić społeczeństwu, że to wina Tuska. Nie da się, nikt wam nie uwierzy, dlatego tak bardzo tęsknicie za brakiem tuby propagandowej, jaką była zawłaszczona telewizja.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#MałgorzataGromadzka">Wszyscy zgadzamy się, że trzeba pomóc napadniętemu sąsiadowi, ale nie kosztem polskiego rolnika. Najpierw otworzyliście granice, żeby po kilku miesiącach je zamykać, a przynajmniej udawać, że zamykacie je przed niekontrolowanym napływem towarów z Ukrainy. W międzyczasie wasza pomysłowość zmaterializowała się pod postacią wprowadzenia do nomenklatury rolniczej nowego pojęcia: zboże techniczne. Bez badań zalało ono Polskę. Dodatkowo bez sprzeciwu przyjęliście zapisy tzw. zielonego ładu, czyli pakietu unijnych ustaw, które mają umożliwić Europie osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. Jest tam obowiązek wprowadzenia m.in. ugorowania przynajmniej 4% powierzchni gruntów rolnych. Dzieje się to w czasie kryzysu, który wiąże się z nadmiernym importem produktów rolnych, które zgodnie z polityką państwa i Unii Europejskiej de facto miały być eksportowane korytarzami tranzytowi do innych krajów, na inne kontynenty za pomocą kolei czy statków. Czy ktoś pomyślał wówczas o przekierowaniu środków na rozbudowę kolei, portów oraz o budowaniu tzw. centrów dystrybucji?</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#MałgorzataGromadzka">Podczas pierwszego posiedzenia komisji rolnictwa zabrałam głos w sprawie zakresu procedury wydzierżawienia portu w Gdyni spółce prywatnej, uwaga, z kapitałem zakładowym na poziomie 5 tys. zł. Zawnioskowaliśmy wtedy o unieważnienie tej procedury w celu umożliwienia wzięcia udziału w procedurze Krajowej Grupie Spożywczej.</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#MałgorzataGromadzka">Należy powiedzieć, że port w Gdyni obsługuje głównie przeładunek i transport produktów rolnych drogą morską. Port w Gdyni stanowi ważne zaplecze społeczno-gospodarcze. Przy tym należy podkreślić, że oprócz podjęcia uchwały intencyjnej przez rząd w 2022 r. w sprawie infrastruktury portów gdańskich przez poprzednią władzę, szanowni państwo, nie zostało zrobione nic.</u>
          <u xml:id="u-251.7" who="#MałgorzataGromadzka">Pytam, gdzie są te szczelne korytarze, którymi ukraińskie zboże miało być transportowane do portów, a potem drogą morską do Azji i Afryki. Ile wybudowaliście dodatkowych elewatorów i baz przeładunkowych? Ile środków pozyskaliście z Unii Europejskiej w ramach Krajowego Planu Odbudowy na te cele? Ważne jest to, że w tej chwili są podejmowane działania w kierunku przeprowadzenia rewizji działań prowadzonych przez Krajową Grupę Spożywczą i uaktywnienia jej w kierunku przypisanej ustawowo roli. Jaki system nadzoru transportu zbudowaliście, że tyle spółek w Polsce mogło kupić ukraińskie zboże? Zadam w tym momencie kolejne pytanie fachowcom z PiS-u od rolnictwa: Dlaczego nie zostawiliście przy transporcie towarów z Ukrainy rozwiązania, jakie funkcjonuje np. podczas transportu tytoniu od polskich producentów? Komu zależało na tym, żeby ten system kontroli był dziurawy jak przysłowiowy ser szwajcarski? Już niedługo dowiemy się, kto i ile na tym zarobił.</u>
          <u xml:id="u-251.8" who="#MałgorzataGromadzka">Wasze nieudolne działania to pasmo fatalnych dla polskich rolników i sadowników skutków, których twarzą został tańczący z gaśnicą minister Telus. Niestety, biorąc pod uwagę i rozpoznając działania, jakie były podejmowane przez rząd PiS-u od momentu wybuchu wojny, należy wskazać jednogłośnie, że pomoc polegała na braku szukania rozwiązań systemowych i długofalowych, na działaniach doraźnych, tzw. gaszeniu pożaru, gdy on już wybuchł. Nie zapominamy również w tym momencie, tak dla porównania, o polskich transportowcach, którzy przegrywają na rynku przewozów, bo zlekceważyliście sprawę dyrektywy dotyczącej pracowników delegowanych. Później przegraliście sprawę dotyczącą pakietu mobilności. Dorzuciliście jeszcze do tego Polski Ład, a na koniec zgodziliście się bezwiednie na umowę pomiędzy Unią Europejską, Ukrainą i Mołdawią. Ale żeby tego było mało, jeszcze dobiliście transportowców i rolników zielonym ładem. Też nie mieliście wpływu na jego ostateczny kształt? Mieliście, bo zielony ład powstał na Nowogrodzkiej. Był to sztandarowy program PiS-u przeniesiony na grunt Unii Europejskiej, a jego twarzą nie był nikt inny jak komisarz rolnictwa Janusz Wojciechowski z PiS-u — wasz człowiek, który to potwierdził publicznie, człowiek o wielkich umiejętnościach integrowania ludzi z całej Unii Europejskiej, rolników. Polscy rolnicy w dobie tak poważnego kryzysu nie są, szanowni państwo, w stanie konkurować z produktami z Ukrainy, które są produkowane przez agroholdingi, ale nie tylko, ponieważ rolnicy produkujący ogórki szklarniowe mówią o ogórku sprowadzanym z Rosji, który również zalewa nasz rynek.</u>
          <u xml:id="u-251.9" who="#MałgorzataGromadzka">Raport NIK-u zmiażdżył waszą politykę rolną w okresie 2022–2023 r. Ówczesny minister rolnictwa udzielił wywiadu, podczas którego odniósł się do kwestii zakłóceń rynkowych. I co? I zadeklarował, że jeżeli rolnicy sprzedadzą w II półroczu 2022 r. zboże, to sprzedadzą je po wyższej cenie. Nie było żadnej innej decyzji, tylko taka. I co się stało? Wielka narodowa tragedia. Ocena sytuacji na krajowym rynku zbóż była błędna, nie była oparta na absolutnie żadnych analizach. Nie zawarto oceny ryzyk związanych z liberalizacją handlu z Ukrainą i analizy koniecznych działań w celu zapobieżenia zakłóceniom na krajowym rynku rolnym. Dalsze działania państwa okazały się spóźnione i nieefektywne. Brak odpowiednich działań i rozmów na poziomie Unii Europejskiej spowodował skutki, które mamy w tej chwili. Należy zadać pytanie, gdzie był komisarz do spraw rolnictwa z PiS-u. Cytuję jego słowa: rynek europejski potrzebuje zwiększonego przywozu, szczególnie kukurydzy, do państw członkowskich. To słowa komisarza Wojciechowskiego, który z całą mocą popierał utrzymanie otwartej granicy z Ukrainą. Należy nadmienić, że w takiej sytuacji nie były również podejmowane działania w zakresie pozyskania funduszy czy zabezpieczenia środków finansowych na uszczelnienie granic. Dlaczego państwo mówicie, że granice nie są szczelne? A co wy robiliście, żeby te granice uszczelnić? Gdzie była zintegrowana praca służb fitosanitarnych, celno-skarbowych, granicznych? Pisałam nawet — zachęcam do zajrzenia na moją stronę — interpelację w zakresie celników i ich sytuacji na przejściu granicznym w Hrebennem. Obecnie wymaga to, pomimo podjętych działań i szukania najlepszych z możliwych obecnie rozwiązań przez wojewodów i służby w celu poprawy tej tragicznej sytuacji na granicy i jej uszczelnienia, wprowadzenia zintegrowanego systemu, jego weryfikacji. Stąd niezbędny jest dłuższy okres, podczas którego ten system zostanie zbadany i zweryfikowany, a co najważniejsze — doprowadzi do tego, że zboże i inne produkty rolne nie pozostaną w naszym kraju, szczególnie te, które napływają ze wschodu.</u>
          <u xml:id="u-251.10" who="#MałgorzataGromadzka">Słuchałam wtorkowej wypowiedzi przewodniczącego „Solidarności” Rolników Indywidualnych w Radiu ZET, który po chwili namysłu w swojej wypowiedzi odpowiedział, że poprzedni rząd niewiele zrobił. Pytam, gdzie pan był w latach 2022–2023, jak rozgrywały się losy polskiego rolnictwa. Uwaga, ten pan w ostatnim półroczu zaangażował się w kampanię wyborczą swojej żony kandydującej z listy PiS-u. To jest pokłosie braku działań i niekompetencji oraz próby zawłaszczania sobie polskiej wsi.</u>
          <u xml:id="u-251.11" who="#MałgorzataGromadzka">Podstawowym celem rządu i resortu rolnictwa oraz naszym, parlamentarzystów, jest przede wszystkim zatrzymanie tej narodowej tragedii. Pierwsze działanie będzie polegało na zmianie w zielonym ładzie poprzez odstąpienie od ograniczenia o 50% stosowania środków ochrony roślin oraz zniesienie obowiązku ugorowania 4% gruntów ornych. Polska prowadzi również rozmowy ze stroną ukraińską na szczeblu rządowym. Równolegle prowadzi rozmowy z Unią Europejską. Należy podkreślić, że został podtrzymany zakaz importu do Polski zbóż, rzepaku i słonecznika oraz niektórych produktów przetwórstwa, tj. mąki pszennej, śrut, otrębów i makuchów. Jednocześnie są prowadzone, tak jak wcześniej wspominałam, intensywne negocjacje z Unią Europejską w celu wypracowania dwustronnego porozumienia, które rozszerzałoby zakres ochrony polskiego rynku o pozostałe produkty rolne. I tak jak wcześniej minister Siekierski powiedział, nie możemy zapominać, że nasi producenci prowadzą również handel z Ukrainą. W 2022 r. zanotowano nadwyżkę w wymianie handlowej w wysokości ponad 3 mld euro. W przypadku handlu rolno-spożywczego jest to ponad 1 mld euro. Całkowite zamknięcie granicy może spowodować wstrzymanie polskiego eksportu towarów rolnych do Ukrainy, co może skutkować likwidacją wielu miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-251.12" who="#MałgorzataGromadzka">W marcu planowane jest uruchomienie pomocy dla producentów kukurydzy oraz wypłata tej pomocy.</u>
          <u xml:id="u-251.13" who="#MałgorzataGromadzka">Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska będzie zabiegał z pełną odpowiedzialnością i skutecznością o jak najszybsze uwzględnienie postulatów protestujących polskich rolników. Będziemy was wspierać we wszystkich działaniach, będziemy również wspierać w działaniach rząd i ministra rolnictwa. Pamiętajcie, że nie jesteście sami. Również dołączam się do słów ministra rolnictwa dotyczących jego planów w stosunku do resortu i zmian w polityce rolnej. Dziękuję państwu bardzo.</u>
          <u xml:id="u-251.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Marcina Skonieczkę, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#MarcinSkonieczka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Prowadzone w całej Polsce protesty rolników są wynikiem nieudolnych rządów Prawa i Sprawiedliwości w ostatnich 8 latach i złych decyzji podejmowanych od 2019 r. przez Janusza Wojciechowskiego, europejskiego komisarza do spraw rolnictwa i rozwoju wsi.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#MarcinSkonieczka">Kumulacja złych decyzji miała miejsce w pierwszej połowie 2022 r. Przypomnijmy, to wtedy, po wybuchu pełnoskalowej wojny w Ukrainie, została zamknięta droga morska na Morzu Czarnym. Ukraina nie mogła wywozić swoich produktów rolnych tą drogą, a właśnie nią eksportowała zdecydowaną większość tych produktów. Wtedy polski rząd powiedział — i dobrze — że trzeba pomóc Ukrainie, ale wprowadził Polaków w błąd. Powiedział, że otworzymy granice, że ukraińskie zboże będzie transportowane tranzytem przez Polskę do polskich portów i stamtąd popłynie do biednych krajów w Afryce. Eksperci mówili wtedy, że Polska nie ma odpowiedniej infrastruktury kolejowej, że nie ma przygotowanych portów, ale politycy PiS-u mówili, że to nie jest problem, że damy radę. I co się okazało? Okazało się, że wprowadzili nas błąd. Właśnie w tym okresie — przez rok od otwarcia granic — do Polski wpłynęło 4 mln t zboża — to wynika z raportu NIK-u — ale tylko 700 tys. t zostało przewiezione tranzytem. To jest raport NIK.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Ale to jest kłamstwo, panie pośle, to jest kłamstwo.)</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#MarcinSkonieczka">Czyli większa część zboża — 3400 tys. t — została w Polsce. To stanowiło, jak mówi raport NIK, 10% krajowej produkcji. Było to bardzo duże zakłócenie na rynku produktów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Nie, to jest kłamstwo.)</u>
          <u xml:id="u-253.5" who="#MarcinSkonieczka">Pan minister mówił wiele o embargo. Embargo było, ale już po tym, jak to zboże wpłynęło. Przypomnę, że w tym czasie wpłynęło też tzw. zboże techniczne, które do dzisiaj budzi obawy konsumentów, bo nie wiadomo, gdzie poszło i czy znajduje się w polskich produktach.</u>
          <u xml:id="u-253.6" who="#MarcinSkonieczka">W tym czasie, szanowni państwo… O co rolnicy mają żal od 2022 r.? To trzeba powtarzać, bo ten problem trwa do dzisiaj. Niektórzy rolnicy w czerwcu 2022 r. posłuchali ministra Kowalczyka, który przed żniwami, kiedy cena pszenicy konsumpcyjnej w województwie kujawsko-pomorskim wynosiła 1800 zł za 1 t, mówił do rolników: nie sprzedawajcie zboża, cena będzie jeszcze wyższa. Rolnicy posłuchali ministra, bo mieli do niego zaufanie. Wielu rolników nie sprzedało tego zboża. I co się stało? Od tego dnia cena zboża systematycznie spadała. Pod koniec roku wynosiła 800 zł. Dzisiaj jest podobnie — wynosi 750–800 zł. Te dopłaty, które były, nie pozwoliły rolnikom odrobić strat poniesionych dlatego, że posłuchali ministra waszego ówczesnego rządu.</u>
          <u xml:id="u-253.7" who="#MarcinSkonieczka">Podobna historia dotyczyła nawozów. To też chciałem przypomnieć. W październiku 2022 r., kiedy saletra amonowa kosztowała 4 tys. za 1 t, prezes Azotów Puławy wyszedł i powiedział: rolnicy, kupujcie nawozy, bo na wiosnę ceny będą jeszcze wyższe. To też się okazało nieprawdą. Ci rolnicy, którzy posłuchali prezesa i kupili wtedy nawozy, stracili dziesiątki, a nawet setki tysięcy złotych i również tych strat nie odrobili.</u>
          <u xml:id="u-253.8" who="#MarcinSkonieczka">Temu wszystkiemu towarzyszyło to, że zmniejszał się popyt na zboża m.in. przez to, że spadło pogłowie zwierząt w Polsce. To też jest efekt rządów PiS. Podam przykład trzody chlewnej. W czerwcu 2015 r. — to dane z GUS — pogłowie wynosiło 11 600 tys. sztuk, a w czerwcu 2023 r. — 9 400 tys. sztuk. Czyli widzimy, że…</u>
          <u xml:id="u-253.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Największy spadek był za rządów Platformy Obywatelskiej.)</u>
          <u xml:id="u-253.10" who="#MarcinSkonieczka">Mówię o państwa rządach i o tym, że jak rządził PiS, to pogłowie spadało, co wpłynęło na to, że zmniejszył się popyt na zboża.</u>
          <u xml:id="u-253.11" who="#MarcinSkonieczka">Z jednej strony mieliśmy spadek cen produktów rolnych. Rolnicy mają mniejsze przychody. Z drugiej strony systematycznie rosły koszty, o których mówiłem, np. koszty nawozów. Rosły też koszty np. naprawy maszyn rolniczych. Mam przykład: w 2021 r. godzina serwisu kosztowała 150 zł, a dzisiaj kosztuje 350 zł.</u>
          <u xml:id="u-253.12" who="#MarcinSkonieczka">Rolnicy mają więc obiektywne powody, żeby dzisiaj protestować. Wzrosły im koszty produkcji, spadły przychody i są w naprawdę trudnej sytuacji. Do tego dochodzą problemy z wdrożeniem nowego systemu dopłat bezpośrednich, ekoschematów. Kiedy wchodziliśmy do Unii Europejskiej, to mieliśmy jeden z najprostszych systemów w całej Unii i rolnicy to doceniali. Dzisiaj ta biurokracja jest naprawdę bardzo rozbudowana. Wielu rolników nie decyduje się na ekoschematy ze względu na to, że są bardzo skomplikowane. Kiedy z nimi rozmawiam, to mówią, że nawet jeśli wykorzysta się wszystkie ekoschematy, które rolnik może wykorzystać, to te dopłaty i tak są o 30% mniejsze niż rok czy 2 lata temu. To nie jest zmiana, której oczekiwali.</u>
          <u xml:id="u-253.13" who="#MarcinSkonieczka">Jeśli chodzi o zielony ład… Minister Telus przywoływał program PSL-u, który nazywał się nowy zielony ład, ale to była tylko nazwa. Jeśli chodzi o państwa dokonania, to przypomnę wielokrotnie powtarzany tutaj cytat z wypowiedzi Janusza Wojciechowskiego, który pisał w grudniu 2021 r.: Zielona reforma wspólnej polityki rolnej powstała w Warszawie i nazywała się najpierw programem rolnym PiS. Rozumiem, że państwo próbujecie się z tego wycofać, ale to wy rządziliście przez 8 lat i od 2019 r. to wasz komisarz jest w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-253.14" who="#MarcinSkonieczka">Chciałem zwrócić uwagę na jedną bardzo ważną dla Polski 2050 rzecz. Mówimy o tym, że rozwiązania dotyczące zielonego ładu nie powinny generować kosztów dla polskich rolników. Jesteśmy za tym, żeby to było tak realizowane, żeby te zmiany były korzystne, a jeżeli coś robimy, to Unia powinna zwrócić poniesione koszty. Koszty prowadzenia tej polityki nie powinny być przerzucane na rolników. Natomiast zielony ład to nie tylko rolnictwo. Emisja CO2 z rolnictwa w Unii Europejskiej to jest ok. 10%. Pozostała większa część to budynki, transport, przemysł i oczywiście produkcja energii. W tych dziedzinach oczywiście jesteśmy za tym, żeby kontynuować redukcję emisji CO2, gdyż naszym jednym z najważniejszych zadań jest walka o to, żeby zmniejszyć emisję CO2, bo mamy kryzys klimatyczny. Jeśli nie podejmiemy działań, to czeka nas katastrofa klimatyczna.</u>
          <u xml:id="u-253.15" who="#MarcinSkonieczka">Przytoczę może cytat z paryskiego porozumienia klimatycznego z 2015 r., który mówi wyraźnie, że walka z globalnym ociepleniem nie koliduje z dbaniem o bezpieczeństwo żywnościowe. Właśnie w tej preambule zapisano, że zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego i likwidacja głodu mają zasadniczo pierwszeństwo przed ważnym celem, jakim jest zapobieganie dalszemu ocieplaniu klimatu.</u>
          <u xml:id="u-253.16" who="#MarcinSkonieczka">Szanowni Państwo! Chciałbym jeszcze podkreślić to, co mówił dzisiaj pan minister Siekierski, że konkretne działania zostały już podjęte przez rząd koalicji 15 października, że został uszczelniony tranzyt zboża przez Polskę, że dzisiaj nie ma takiej sytuacji, żeby to zboże zostawało w Polsce. I co też ważne, trwają rozmowy dotyczące wprowadzenia dwustronnego porozumienia określającego wysokość kontyngentów poszczególnych towarów. To rzeczywiście jest potrzebne i szkoda, że nie zostało wcześniej wykonane.</u>
          <u xml:id="u-253.17" who="#MarcinSkonieczka">Podsumowując, poniesione na skutek rządów Prawa i Sprawiedliwości straty przez polskich rolników są trudne do odrobienia. Nowy rząd uszczelnił tranzyt zboża, dziś nie trafia ono na polski rynek. Trwają negocjacje z Ukrainą. A jeśli chodzi o klub Polska 2050 — Trzecia Droga, to w pełni popieramy postulaty polskich rolników, bo w pełni rozumiemy ich trudną sytuację ekonomiczną.</u>
          <u xml:id="u-253.18" who="#MarcinSkonieczka">Na koniec powiem, że trzeba pomagać Ukrainie, to jest oczywiste, bo Ukraina walczy również za nas i o nasze bezpieczeństwo. Więc jak najbardziej w tym zakresie musimy podjąć wszelkie starania, żeby walczyła jak najdłużej i z sukcesem. Ale oczywiście jak się pomaga, to najpierw trzeba zadbać o swoje bezpieczeństwo, więc nie możemy pomagać kosztem naszych mieszkańców, Polek i Polaków. Nie możemy przerzucać kosztów pomocy, jak to było zrobione wcześniej, na polskich rolników. Tak więc pomaganie Ukrainie — jak najbardziej, ale nie kosztem polskich rolników. Naszym zadaniem jest dbanie o interesy Polek i Polaków. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-253.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Telus.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#RobertTelus">Ja rozumiem oczywiście takie boksowanie się w Sejmie, bo to też na tym czasami polega.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#RobertTelus">Tylko sprostowanie. Panie pośle, wjechało do Polski ok. 3,5 mln t, a wyjechało przez ten czas, kiedy ja byłem ministrem, ok. 9–10 mln t. Proszę zobaczyć: produkcja polska to 35 mln. To tylko takie porównanie.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#RobertTelus">Druga rzecz. Pani poseł mówiła tutaj o kontroli. Każdy transport, który był w Polsce w momencie, gdy był prowadzony tranzyt, od 15 kwietnia był konwojowany. To było wtedy krytykowane, że za dużo kosztowało. Ale było to…</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#komentarz">(Poseł Marta Wcisło: A co wcześniej się działo? Nic.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#RobertTelus">Jeszcze jeden temat, jeszcze tylko jedno. Nie kontrole, tylko były prowadzone badania.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Na jakiej zasadzie?)</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#RobertTelus">A to jest wielka różnica. Są tu fachowcy z ministerstwa…</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Mirosław Maliszewski przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę…</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Zimoch: Panie marszałku, ale proszę, żeby pan Telus zapisał się do dyskusji, a nie…)</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Do oświadczenia…)</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan Telus jako minister.)</u>
          <u xml:id="u-258.6" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo, głos zabiera teraz pan poseł Maliszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#MirosławMaliszewski">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Rzeczywiście rolnicy dzisiaj protestują, i to protestują słusznie. Trzeba dokonać analizy, jaka jest przyczyna tego protestu. Najpierw trzeba by zastanowić się, którzy rolnicy protestują. Bo to nie są ci rolnicy, którzy w minionych latach bankrutowali, którzy nie umieli sobie na rynku poradzić. Dzisiaj protestują rolnicy towarowi, ci, którzy w swoich gospodarstwach produkują na sprzedaż, którzy mają z tego znaczące dochody, czy mieli z tego znaczące dochody. Rolnicy aktywni, rolnicy przede wszystkim młodzi, rolnicy, którzy w ostatnich latach zainwestowali ogromne pieniądze w swoje gospodarstwa. Rolnicy optymiści, którzy widzieli dla siebie szansę na wspólnym rynku, że tę konkurencję będą wygrywać. Ci rolnicy zostali w pewnym momencie pozbawieni opieki państwa albo państwo w pewnym momencie doprowadziło do tego, że ci rolnicy mieli problemy, popadli w te problemy. Dzisiaj mają ogromne kłopoty i wyszli na ulicę. Więc jakie to są problemy i jakie były ich przyczyny? Rolnicy to podnoszą, a my dzisiaj musimy dokonać jeszcze raz analizy — i wielokrotnie będziemy to powtarzać — przyczyn tych problemów.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#MirosławMaliszewski">Pierwsza przyczyna to oczywiście polityka Europejskiego Zielonego Ładu. Rolnicy uznali tę politykę, która została zaproponowana przez komisarza Janusza Wojciechowskiego, za politykę, która była swoistym wotum nieufności do nich. Bo skoro mówiło się im: macie zredukować nawozy, macie zredukować środki ochrony roślin, macie ugorować jakąś część swojego gospodarstwa, to rolnicy odebrali to jako atak na siebie, że im się nie pozwala realizować tego, co doskonale do tej pory robili. Można by szukać na tej sali, i to próbują niektórzy robić ze strony PiS-u, szukać odpowiedzialnych i szukać winnych.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#MirosławMaliszewski">Gdy patrzę na tę salę od lewa do prawa, to wzrok kieruje mi się jednak w tę stronę, w prawą stronę. Bo kto w tym czasie był i odpowiadał także za politykę Europejskiego Zielonego Ładu? Ministrem rolnictwa był członek PiS-u, premierem był członek PiS-u, komisarzem do spraw rolnictwa był członek PiS-u. Więc do kogo mamy mieć pretensję i do kogo macie państwo pretensję, mówiąc, że to ktoś inny wprowadził.</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Do europejskiej partii.)</u>
          <u xml:id="u-259.4" who="#MirosławMaliszewski">Mało tego. Janusz Wojciechowski, będę teraz cytował tylko jego. Janusz Wojciechowski powiedział, że to nie jest polityka jakiegoś Timmermansa, tylko powiedział: To jest polityka moja, która jest emanacją polityki, która powstała na Nowogrodzkiej, a więc polityki PiS-u.</u>
          <u xml:id="u-259.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Jaka partia rządziła?)</u>
          <u xml:id="u-259.6" who="#komentarz">(Głos z sali: A jaka rządziła w Polsce?)</u>
          <u xml:id="u-259.7" who="#MirosławMaliszewski">To jest powtórka piątki dla zwierząt. W Polsce wyraziliście wotum nieufności wobec rolników, przenieśliście to na forum Unii Europejskiej, wprowadzając Europejski Zielony Ład.</u>
          <u xml:id="u-259.8" who="#MirosławMaliszewski">Druga rzecz, która legła u podstaw protestów rolników, to to, co się stało w relacjach z Ukrainą. Nadmierny import, zniesienie kontyngentów ilościowych, zniesienie ceł. I też można oskarżać kogokolwiek. Ale znowu zadajmy sobie pytanie: Czy ktoś na tej sali, po tej stronie tej sali miał na to wpływ, skoro ministrem rolnictwa był członek PiS-u, premierem był członek PiS-u, komisarzem do spraw rolnictwa był członek PiS-u? Jakoś nie słyszałem w tamtym momencie, a więc wiosną 2022 r., żeby któraś z wymienionych osób powiedziała „nie” otwarciu tej granicy. Nie, powtarzaliście ustami waszych polityków, że ten import jest korzystny. Jak na jednym z posiedzeń komisji rolnictwa zapytaliśmy ówczesnego ministra, premiera Kowalczyka, co sądzi o protestach rolników na granicy, którzy sygnalizują, że napływa do Polski zboże z Ukrainy w niekontrolowany sposób, odpowiedział: to są wymysły jakichś organizacji, które podburzają społecznie, bo chcą wywołać jakiś efekt polityczny, a import zboża do Polski jest importem korzystnym. Za chwilę powtórzył to komisarz Wojciechowski, który niedługo potem, na kolejnym posiedzeniu komisji rolnictwa, powtórzył te słowa, mówiąc, że ta wymiana jest dla Polski bardzo korzystna.</u>
          <u xml:id="u-259.9" who="#MirosławMaliszewski">Jak ona jest korzystna? Może podajmy tu już nie tylko przykład zbóż, ale podajmy też przykład malin, które również nie zostały objęte tym embargiem, a których import z Ukrainy ma ogromnie destabilizujący wpływ na sytuację wielu polskich rolników. Maliny nie zostały objęte embargiem, maliny nawet nie były w kręgu zainteresowań, żeby wprowadzić ograniczenie importu z Ukrainy. Mógłbym tu znowu tych polityków cytować. Chcę, żebyście państwo to zrozumieli i nauczyli się, żeby takich błędów w przyszłości nie popełniać.</u>
          <u xml:id="u-259.10" who="#MirosławMaliszewski">Polskie podmioty, które były uczciwe, które kupowały maliny od polskich producentów w 2022 r. i 2023 r., mają dzisiaj te maliny zgromadzone, ale nie mają ich gdzie sprzedać. Kupowały te maliny za grubo ponad 10 zł za 1 kg, chcąc uczciwie zapłacić polskim producentom. Dzisiaj te maliny są warte 22 zł, bo tu trzeba doliczyć koszt schłodzenia i przechowywania. Podmioty, które nadmiernie importowały, którym pozwoliliście na ten import, kupowały maliny za 5, 6, 7 zł za 1 kg. Jak dzisiaj te uczciwe polskie podmioty — częściowo to są polskie rodzinne firmy, które również skorzystały z pomocy europejskiej, które również zastawiły swój majątek — mają wytrzymać konkurencję z takimi nieuczciwymi podmiotami? Doprowadzicie do tego, co już się dzieje, że te firmy bankrutują, te firmy padają, te firmy za chwilę będą elementem postępowań syndykalnych, te firmy za chwilę wyjdą w formie przetargów na rynek i będzie licytacja. I jak myślicie? Kto te firmy przejmie? Przejmą je ci, którzy na tym rynku już stworzyli kilka lat temu monopol.</u>
          <u xml:id="u-259.11" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Chrzan: No ale wy rządzicie teraz.)</u>
          <u xml:id="u-259.12" who="#MirosławMaliszewski">I to wy doprowadzicie do tego, że nastąpi prywatyzacja bis, drugi etap prywatyzacji, bo te firmy trafią w ręce tych, którzy za waszym przyzwoleniem doprowadzili do załamania sytuacji na tym rynku. Mało tego, ci, którzy sprowadzali te maliny, bardzo często korzystali z kredytów preferencyjnych, których im udzieliliście, albo robiąc to złośliwe, albo nieuczciwie, nie wiedząc o tym, albo nieuczciwie, wiedząc o tym i świadomie pozwalając na to. To jest analiza prawdziwych przyczyn protestów polskich rolników.</u>
          <u xml:id="u-259.13" who="#MirosławMaliszewski">Teraz jak z tego wyjść? Mówicie, że wprowadziliście embargo, chwaląc się tym, że to świetne działanie, że taką mieliście odwagę. Embarga nie wprowadziliście dlatego, że dokonaliście analizy rynku.</u>
          <u xml:id="u-259.14" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Chrzan: Ale konkrety, konkrety.)</u>
          <u xml:id="u-259.15" who="#MirosławMaliszewski">Embargo wprowadziliście tylko dlatego, że zbliżały się wybory parlamentarne, bo gdybyście troszczyli się o polskich rolników, to nie wprowadzilibyście tego embarga 15 kwietnia 2023 r., tylko…</u>
          <u xml:id="u-259.16" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Chrzan: Konkrety, co zrobicie.)</u>
          <u xml:id="u-259.17" who="#MirosławMaliszewski">…nie pozwolilibyście na otwarcie europejskiego rynku na import z Ukrainy, a pozwoliliście na to. Ani jeden głos z waszej strony nie mówił wówczas, że trzeba zatrzymać dopływ produktów z Ukrainy na rynek europejski.</u>
          <u xml:id="u-259.18" who="#MirosławMaliszewski">A więc nie szukajcie dzisiaj winnego w jakimkolwiek innym miejscu niż wśród was. Wy doprowadziliście do tej sytuacji i też nie próbujcie teraz tych słusznych protestów rolników, tak, tych zmarzniętych rolników, tak, tych, którzy dzisiaj stoją na granicy, tak, tych, którzy dzisiaj blokują ronda, przekuć na to, żeby powiedzieć, że to nie wy doprowadziliście do tego, że oni musieli iść na ulice. To już jest skandal, jak to robicie. Wy dzisiaj powinniście się schować, powinniście w tej sprawie nie zabierać głosu, powinniście ewentualnie powiedzieć tylko jedno słowo, powiedzieć „przepraszam” tym rolnikom za to, że wasza błędna polityka, skupiona tylko na wyzysku politycznym tych ludzi, doprowadziła do ich tragedii.</u>
          <u xml:id="u-259.19" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Chrzan: Nie podajesz żadnego konkretu, co zrobicie.)</u>
          <u xml:id="u-259.20" who="#MirosławMaliszewski">I teraz co z tym zrobić? Minister Siekierski przedstawił kilka rozwiązań. Nie jest oczywiście łatwo wprowadzić takie embargo, jak wy proponujecie, jak wy nalegacie na takie embargo. W tej sprawie trzeba uzyskać zgodę całej Komisji Europejskiej…</u>
          <u xml:id="u-259.21" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Chrzan: Aha.)</u>
          <u xml:id="u-259.22" who="#MirosławMaliszewski">…ale są zapowiedzi, które przedstawił minister, w zgodzie z prawem europejskim, że jeżeli na rynku któregoś produktu dojdzie do załamania albo jeżeli przewidujemy załamanie tego rynku, to każdy kraj członkowski będzie mógł wprowadzić ograniczenia w imporcie. To jest rozwiązanie, które pozwoli chronić polski rynek wewnętrzny, polskich producentów przed importem, czego wy nie umieliście zrobić, bo oprócz szukania wszędzie dookoła wrogów, szczególnie w Komisji Europejskiej, gdzie nie umieliście rozmawiać, doprowadziliście do tragedii. Trzeba umieć rozmawiać i prowadzić dialog z innymi, a nie tylko próbować uderzać pięścią w stół i przekonywać do swoich racji, a racji nie macie, także przekonywać do tych racji wtedy, kiedy toczyła się dyskusja na temat zielonego ładu, na temat otwarcia tego rynku.</u>
          <u xml:id="u-259.23" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Chrzan: Cały czas mówisz o przeszłości.)</u>
          <u xml:id="u-259.24" who="#MirosławMaliszewski">Doprowadziliście do tego, że wiele polskich firm, polskich podmiotów dzisiaj przeżywa tragedię gospodarczą, polscy rolnicy przede wszystkim. Ci uczciwi, którzy kupowali od polskich rolników, są na drugim miejscu. Jedni i drudzy mają dzisiaj ogromne problemy, bo koszty wzrosły, także wskutek waszej bezradności albo bezsilności, albo celowych działań, a z drugiej strony nie mają możliwości uzyskania za swoje produkty dobrych cen.</u>
          <u xml:id="u-259.25" who="#MirosławMaliszewski">Ale zaczynacie prowadzić jeszcze jedną perfidną grę. Wykorzystujecie dzisiaj polskich rolników — tu mówię mocne słowa — którzy nie raz są poddawani prowokacjom, którzy mogą dzisiaj spowodować, że ten proces, który leży w interesie Polski, doprowadzi do tego, że konflikt zakończy się na korzyść Ukrainy, proces, żeby nie było złych relacji między Unią Europejską a Ukrainą, żeby nie było złych relacji między Polską a Ukrainą. Doprowadziliście do tego, że bezradni, zrozpaczeni polscy rolnicy są dzisiaj przez niektóre środowiska wykorzystywani do tego, aby te relacje popsuć i zniszczyć. I to już jest fundamentalnie zła polityka prowadzona przez was.</u>
          <u xml:id="u-259.26" who="#MirosławMaliszewski">Chciałem też powiedzieć, że to, co proponuje minister Siekierski w spokojnych, racjonalnych, rozsądnych słowach, wykorzystanie jego dobrej pozycji i znajomości prawa europejskiego, jego kontaktów z politykami europejskimi, ale także to, co robi w relacjach z Ukrainą w rozmowach bilateralnych, i to, co dzisiaj zapowiedział, mówiąc o uszczelnieniu kontroli na granicach, bo to przecież nie rolnicy mają te granice kontrolować, to mają kontrolować służby… Zastanówcie się, co z tymi służbami zrobiliście w ciągu 8 minionych lat, gdzie te służby były likwidowane, a gdzie te służby były rozbudowywane.</u>
          <u xml:id="u-259.27" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Chrzan: Obsesję masz na tym punkcie. Powiedz coś konkretnego.)</u>
          <u xml:id="u-259.28" who="#MirosławMaliszewski">To są błędy, do których doprowadziliście, a które minister Siekierski ze swoim zespołem będzie naprawiał. Jestem głęboko przekonany, że ku zadowoleniu polskich rolników, z problemami, bo te rozmowy nie idą łatwo, doprowadzimy do tego, że poprawimy sytuację polskich rolników, uratujemy przyszłość ich gospodarstw, polskich firm, a zaniedbania, do których wy doprowadziliście, postaramy się zniwelować. Dziękuje bardzo.</u>
          <u xml:id="u-259.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-259.30" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Chrzan: Nic nie powiedziałeś konkretnego, nic.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pan poseł Tadeusz Tomaszewski, który przedstawi stanowisko klubu Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowni Panowie Ministrowie! Rolnicy, związki zawodowe, izby rolnicze, myśliwi i pszczelarze od wielu dni protestują na ulicach w Polsce, ale i w całej Unii Europejskiej. Lewica z ogromnym szacunkiem i zrozumieniem odnosi się do zgłaszanych przez protestujących postulatów.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#TadeuszTomaszewski">Jedną z przyczyn, które legły u podstaw dzisiejszych protestów, była decyzja Unii Europejskiej, która chcąc pomóc Ukrainie walczącej z rosyjskim najeźdźcą, zaoferowała lądową alternatywę eksportu przez jej terytorium. Zniesiono limity ilościowe na ukraińską pszenicę, rzepak, kukurydzę i słonecznik.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#TadeuszTomaszewski">W czerwcu 2022 r. pan Henryk Kowalczyk w wywiadzie radził rolnikom czekać ze sprzedażą zboża, bo później będzie droższe. W raporcie Najwyższa Izba Kontroli stwierdza jasno, że wypowiedź pana ministra Kowalczyka miała katastrofalne skutki, a jego, cytuję, ocena sytuacji na krajowym rynku zbożowym była błędna i nieoparta na żadnych analizach.</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#TadeuszTomaszewski">Wolne powierzchnie w polskich magazynach szybko wypełniły produkty z Ukrainy. Import pszenicy ze Wschodu wzrósł rok do roku 170-krotnie, a kukurydzy 300-krotnie. Już w 2022 r. polskie firmy, przy bierności, a właściwie za zgodą rządu PiS, sprowadziły ok. 3,5 mln t zboża i roślin oleistych. Kolejne żniwa polskich rolników to wysoka inflacja, a w efekcie szok cenowy w przypadku nawozów, środków ochrony roślin i paliwa. Zboże i inne produkty zza wschodniej granicy dalej zalewały nasz rynek. W trakcie kampanii wyborczej PiS wprowadził jednostronne embargo na kluczowe produkty, które okazało się dziurawe i nieskuteczne.</u>
          <u xml:id="u-261.4" who="#TadeuszTomaszewski">Ceny pszenicy spadają drastycznie. Dzisiaj podmioty skupujące w Wielkopolsce, w powiecie gnieźnieńskim, proponują cenę 600–700 zł za tonę pszenicy. Nawozy i środki do produkcji rolnej są nadal bardzo drogie. Izby rolnicze, banki spółdzielcze informują o przeszkodach prawnych w kredytowaniu rolnictwa wynikających z nowelizacji przyjętej w poprzednim parlamencie ustawy o tzw. pożyczce konsumenckiej. Informowałem o tym pana ministra w stosownej interpelacji.</u>
          <u xml:id="u-261.5" who="#TadeuszTomaszewski">Spada dramatycznie w ostatnich latach opłacalność produkcji rolnej — mimo wprowadzenia przez rząd prawicy różnych form finansowania rolnictwa. Rolnicy mówią wyraźnie, że nie chcą kolejnych dopłat i jałmużny, ale chcą sprzedawać produkty po cenach dających szansę na godne życie i odtwarzanie produkcji. Po 8 latach polityki rolnej PiS i rządów w Komisji Europejskiej w ostatnich 5 latach komisarza z PiS pana Janusza Wojciechowskiego kilka tysięcy polskich gospodarstw, polskich rodzin, może z powodów ekonomicznych przestać istnieć.</u>
          <u xml:id="u-261.6" who="#TadeuszTomaszewski">Protestujący rolnicy oczekują od nowego rządu i Komisji Europejskiej odejścia od obecnej wersji Europejskiego Zielonego Ładu i wypracowania wspólnie z ich reprezentacją nowej wspólnej polityki rolnej. Oczekują zakazu wprowadzania w obecnej formie na nasz rynek i na rynek Unii Europejskiej produktów z Ukrainy oraz wprowadzenia ceł na te produkty. Postulują rozbudowę infrastruktury portowej, ograniczenie biurokracji w rolnictwie oraz zwiększenie limitu pomocy de minimis z 25 tys. do 50 tys. euro. Wnioskują także o odstąpienie od zakazu stosowania nawozów azotowych między listopadem a końcem lutego.</u>
          <u xml:id="u-261.7" who="#TadeuszTomaszewski">Koalicyjny Klub Parlamentarny Lewicy opowiada się za pilnym dialogiem z reprezentacją protestujących rolników. Pan minister Siekierski mówił o tym, że jest gotowy w każdej chwili i w przyszłym tygodniu takie rozmowy się odbędą. Wspieramy działania pana ministra na forum Komisji Europejskiej zmierzające do wycofania nieracjonalnych wymogów zielonego ładu — programu rolnego PiS, jak pisał wcześniej pan Janusz Wojciechowski. Oczekujemy szybkiego wypracowania dwustronnego porozumienia z Ukrainą, które obejmie również ochronę naszego rynku, jeśli chodzi o takie wrażliwe produkty jak cukier, drób, jaja, owoce miękkie, miód, sok jabłkowy i oleje. Bardzo liczymy na skuteczne i ofensywne w tej sprawie działania pana premiera Donalda Tuska wspólnie z przywódcami Unii Europejskiej i Ukrainy. Jak słyszymy, takie spotkania odbędą się w najbliższym czasie.</u>
          <u xml:id="u-261.8" who="#TadeuszTomaszewski">W tej jakże trudnej sytuacji ekonomicznej gospodarstw Lewica oczekuje od rządu, po pierwsze, szybkiej wypłaty dopłat bezpośrednich, po drugie, zwiększenia dodatkowej pomocy finansowej dla rolników, rolniczych spółdzielni produkcyjnych, grup producenckich, ale także gospodarstw będących własnością Skarbu Państwa. Pan minister w liście do rolników mówił o tym, że będzie zabiegał o te dodatkowe środki na forum rządu. Domagamy się także sprawnego wprowadzenia pomocy finansowej dla producentów kukurydzy i wypłaty pomocy suszowej — tych środków, które są zabezpieczone w budżecie, ale co ważne, o czym dzisiaj wspomniał pan minister, dobrze by było, żeby w tej sytuacji zafunkcjonowała ta pomoc również dla gospodarstw, w których suszowe szkody wynosiły poniżej 30%. To by była również istotna zmiana i pomoc.</u>
          <u xml:id="u-261.9" who="#TadeuszTomaszewski">Oczekujemy szybkiego wznowienia płynnościowych kredytów z oprocentowaniem 2% i usunięcia ewentualnych przeszkód formalnoprawnych, o których już mówiłem, wsparcia merytorycznego rolników wnioskujących o środki z Krajowego Planu Odbudowy w celu zakupu i montażu silosów oraz o środki na ochronę wód przed azotanami z budżetu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, uproszczenia procedur związanych z inwestycjami w OZE i poprawy efektywności energetycznej gospodarstw. Tak, wiem, że to jest inne ministerstwo, ale to jest wspólna polityka rządu i musi ona uwzględniać również taką kwestię. Martwi nas fakt, że bez konsultacji ze środowiskiem łowieckim, Polskim Związkiem Łowieckim, jeden z resortów mówi, że ma własne pomysły na to i bez tych konsultacji znów dzieli to środowisko, a myśliwi są teraz razem na proteście z rolnikami.</u>
          <u xml:id="u-261.10" who="#TadeuszTomaszewski">Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Sytuacja jest nadzwyczajna. Trzeba dialogu z reprezentacją rolników i konkretnymi działaniami rządu dążyć do porozumienia i rozwiązywania problemów zgłaszanych przez protestujących rolników. To jest w interesie nas wszystkich, konsumentów i producentów dbających o bezpieczeństwo żywności w Polsce. Jestem przeciwny temu, abyście państwo mówili, że macie zasługi, abyście państwo mówili, że macie pomysły lepsze od innych. Rolnicy na protestach mają biało-czerwone flagi, to jest nasza drużyna. I my dla niej jako reprezentanci tutaj wybrani musimy pracować zgodnie, poszukując jak najlepszych rozwiązań. Nie powinniśmy wypominać sobie zasług, bo to nie rozwiązuje tych problemów. Gdyby było tak dobrze, to ich by nie było na ulicach, w ciągach komunikacyjnych, nie byłoby ich na granicy.</u>
          <u xml:id="u-261.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Głosowali…)</u>
          <u xml:id="u-261.12" who="#TadeuszTomaszewski">Dlatego też Lewica będzie wspierać wszystkich tych, którzy dążą do porozumienia i rozwiązywania tych problemów.</u>
          <u xml:id="u-261.13" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowny Panie Ministrze! Mówił pan o tym, że polskie służby kontrolują przepływ towarów. Do tej działalności, do tych słów trzeba odbudować zaufanie, bo na dzień dzisiejszy występujący rolnicy wyraźnie mówią, że nie mają tu zaufania, że te procedury są nieszczelne. W związku z powyższym w koordynacji, tak jak pan wspomniał, z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji… Jest to bardzo potrzebne, żeby wiarygodność podejmowanych przez rząd działań była zapewniona również w opinii rolników.</u>
          <u xml:id="u-261.14" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Koalicyjny Klub Parlamentarny Lewicy będzie wpierał działania rządu, oczekując od nas wszystkich, począwszy od Lewicy, wspólnej działalności na rzecz biało-czerwonej drużyny polskich rolników. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-261.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#PiotrZgorzelski">Na mównicę zapraszam pana posła Krzysztofa Bosaka, który przedstawi stanowisko klubu parlamentarnego Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#KrzysztofBosak">Panie Marszałku! Przede wszystkim cieszymy się, że ten punkt został włączony do porządku obrad. To na nasz wniosek odbywa się debata o sytuacji rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#KrzysztofBosak">Trwają protesty rolnicze. Konfederacja solidaryzuje się z protestującymi rolnikami. Uważamy, że w tej chwili polskie rolnictwo jest absolutnie niszczone. Wynika to ze złożenia z jednej strony działań Rosji, która sparaliżowała międzynarodowe szlaki handlowe, z drugiej strony — z absolutnie destrukcyjnych polityk Unii Europejskiej. To Unia Europejska gwarantowała stabilizowanie polskiego rynku rolnego. Ta obietnica została złamana, ona została złamana przy po poparciu PiS, Platformy, Lewicy, PSL. Wszystkie te partie były za tym, żeby ten rynek europejski na produkty rolne pod pretekstem wojny otworzyć. Można więc wam wszystkim pogratulować, powiedzieć: wasze dążenia zostały spełnione i dziś polskie społeczeństwo zderza się z konsekwencjami waszej polityki. Wasze dążenia były tak samo głupie i pozbawione jakiegokolwiek planu i przewidywania jak działania Brukseli. Bruksela nie przeprowadziła analiz, nie przeprowadziła wyliczeń, co się stanie, jak się otworzy rynek rolny. Było gadanie o tranzycie, ale nikt — poza może panem ministrem Ardanowskim — nie przeprowadził analiz w zakresie tego, jak ten tranzyt miałby iść, którędy, dokąd miałby jechać, gdzie miałoby być to rozładowane. A kiedy pan minister przedstawił, że przeprowadzenie tego tranzytu jest niemożliwie, jego głos został całkowicie zignorowany.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#KrzysztofBosak">Tak więc polityka rządu PiS była polityką świadomej zdrady. Urzędnik rządowy na najwyższym szczeblu ostrzegał, że niemożliwe jest zrobienie tego, co planowaliście, co obiecaliście, i został zdymisjonowany, a następnie dwóch kolejnych ministrów, czyli Kowalczyk i obecny tu na sali minister Telus, zajmowało się mydleniem oczu rolnikom, przekonywaniem, że niby oni mają na to jakieś sposoby. I było wymyślanie — pamiętamy to doskonale — że będą silosy na końcu linii szerokotorowej, zbudujemy port zbożowy w Gdyni. Wszystko to okazało się kłamstwami: nie ma portu zbożowego, nie rozpoczęto jego budowy, nie powstały silosy budowane z Amerykanami, nie stworzono w uzgodnieniu z Brukselą żadnych szlaków transportowych. Dopiero jak protesty rolnicze wybuchły, zaczęło się zastanawianie się, co tu zrobić. Co tu zrobić, myśleli w rządzie. I wymyślili: może będziemy plombowali ciężarówki. Ale o tym, że zaplombowane ciężarówki przejadą granicę, zostaną przepakowane i towar wróci, nikt już nie pomyślał, a nawet jak ktoś pomyślał, to nikt się nie zastanawiał, jak temu zapobiec, bo cel był cały czas propagandowy.</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#KrzysztofBosak">Zmienił się rząd, pozostała metodyka. Mamy obecnie wystawionego na pierwszy front propagandy ministra Kołodziejczaka, który jest w rządzie, ale zachowuje się tak, jakby był w opozycji. Mówi: wspierajcie mnie, wspierajcie mnie, wtedy będzie lepiej. Panie ministrze, ale jakby miało być lepiej, toby było lepiej. Wasza siła negocjacyjna w Brukseli jest zerowa, bo nie chcecie zrobić tego, co proponuje Konfederacja. A Konfederacja proponuje jedną prostą i bardzo konkretną rzecz: rozszerzyć embargo, zadziałać jednostronnie i wówczas Bruksela usiądzie do stołu rozmów. W tej chwili traktują was jako miękkich polityków, wiedzą, że mają was na musiku, bo wy musicie udowadniać, że jesteście proeuropejscy, praworządni, stosujecie się do całego prawa unijnego. Skoro się stosujecie, to nic nie zrobicie, a jak chcecie zadziałać twardo, to zadziałajcie twardo. Wtedy przyjdzie koza do woza, czyli eurokrata przyjdzie do stołu rozmów, usiądzie z ministrem Siekierskim, Kołodziejczakiem, chyba że w międzyczasie Donald Tusk was zmieni i zaczną się poważne rozmowy.</u>
          <u xml:id="u-263.5" who="#KrzysztofBosak">My przedstawiliśmy projekt rozporządzenia, bo wiemy, że pan się skarżył w mediach, że urzędnicy jeszcze z poprzedniego rządu nie chcą pana słuchać, nie chcą może napisać projektu rozporządzenia — my zrobiliśmy to dla was. To projekt rozporządzenia przygotowany wraz z rolnikami, rozporządzenie ministra rozwoju i technologii — to akurat nie pański resort, ale partia PSL jak najbardziej, minister Hetman. Podpowiadamy dobre rozwiązania, żeby rozszerzyć to o cukier, o susz paszowy, o nasiona, o chmiel, o len i konopie, owoce i warzywa. Przypominamy, że rząd PiS-u dotował ukraińską konkurencję. Nawet sadzonki tam wysyłaliście, żeby bardziej się ta konkurencja dla polskiego sadownika rozwinęła. Gratulacje — osiągnęliście sukces. Konkurencja jest bardzo dobrze rozwinięta, niszczy właśnie naszą gospodarkę. Ale idźmy dalej. Chodzi też o produkty z przetworzonych owoców i warzyw, tytoń, wołowinę, cielęcinę, mleko i przetwory mleczne, wieprzowinę, baraninę, kozinę, jaja, mięso drobiowe, alkohol etylowy pochodzenia rolniczego, produkty pszczele. To wszystko wam podpowiadamy. Jedno rozporządzenie ministra można wydać w 1 dzień i zaczynają się negocjacje. Tak się prowadzi politykę. Ale wpierw trzeba zrezygnować z tego, że się zostanie poklepanym po plecach w Brukseli jako dobry Europejczyk. Trzeba wziąć to na klatę, że pojedzie się do Brukseli, a tam ktoś będzie niezadowolony. Jesteście gotowi prowadzić taką politykę? Czy chcielibyście być klepani po plecach i w Brukseli, i na barykadach czy na blokadach rolniczych? No tak się nie da. Może stąd ten dysonans wizerunkowy między panem ministrem Kołodziejczakiem a panem ministrem Siekierskim i premierem Tuskiem. Gramy na dwóch fortepianach, obstawiamy dwa fronty. Ale rolnicy nie są głupi i widzą waszą grę. I dlatego coraz gorsza jest atmosfera podczas pańskich wystąpień na protestach rolniczych, bo ludzie już się połapali, że jesteście w rządzie i ponosicie odpowiedzialność za to, co się dzieje.</u>
          <u xml:id="u-263.6" who="#KrzysztofBosak">Teraz idźmy dalej. Na czym polega wasza polityka mydlenia oczu? Bo omówiłem politykę mydlenia oczu przez rząd PiS-u, więc teraz zdemaskujmy wasze metody. Chwalicie się, że będziecie teraz modyfikować rozporządzenia unijne, żeby móc ogłaszać sukcesy. Na czym wasz rzekomy sukces polega? Na tym, że teraz będą kwoty w rozporządzeniu przedłużonym, zdaje się, już w tej chwili po raz trzeci, po raz trzeci ma być już rozporządzenie przedłużone. Przypomnijmy, że jak poprzednio było przedłużane, to przy poparciu rządu PiS-u. Tu, w Polsce, w mediach mówiliście: skandal, nie zgadzamy się, a w Brukseli: tak, popieramy. To jest wasza polityka, pełna hipokryzji, będziemy o tym przypominać przez lata, bo zasługujecie na to, żeby przez lata o tym mówić. Natomiast wy jak robicie? Mówicie: wynegocjowaliśmy kwoty. I kwoty mają być w tej chwili na import cukru, mięsa drobiowego, jaj względem roku 2023. Otóż jest to rok, w którym eksport w niektórych obszarach wzrósł kilka razy, a w niektórych wzrósł nawet 20 razy. Konkretne przykłady: kontyngent przed wojną dla cukru wynosił 20 tys. t, import w 2023 r. wynosił 470 tys. t, mięso drobiowe — kontyngent przed wojną wynosił 90 tys. t, import w 2023 r. wynosił 175 tys. t, jaja — import przed wojną… kontyngent wynosił 6 tys. t, a import w 2023 r. 35 tys. t. Jeżeli rokiem referencyjnym będzie rok 2023, to wasz sukces jest całkowicie pozorny. Następnie opowiadacie o tym, że będziecie jakiś traktat dwustronny zawierać. Jaki traktat dwustronny? Co ten traktat ma zagwarantować? Na wzór Rumunii, gdzie rumuńscy rolnicy nadal protestują i żaden problem nie jest rozwiązany?</u>
          <u xml:id="u-263.7" who="#KrzysztofBosak">Kilka pytań szczegółowych o politykę rządu — zobaczymy, czy doczekamy się odpowiedzi. Jak polski rząd na posiedzeniu Rady Unii Europejskiej zagłosuje w sprawie bezcłowego handlu z Ukrainą na trzeci sezon? Po raz kolejny poprzecie, czy będziecie mieli odwagę być przeciw? Czy polski rząd buduje na poziomie Unii Europejskiej większość dla zablokowania tego rozporządzenia? My jako polscy politycy uczestniczymy cały czas w spotkaniach międzynarodowych. Mieliśmy tutaj nie dalej jak wczoraj delegację Komisji Spraw Zagranicznych z Izby Gmin. Dostaliśmy z Ministerstwa Spraw Zagranicznych instrukcję, żeby powiedzieć o tym, że ma być tam nauka języka polskiego, ale nie dostaliśmy nic w sprawie handlu międzynarodowego ani wobec brytyjskiej delegacji, ani wobec żadnej innej. Pytanie, czy to jest element polskiej polityki międzynarodowej, czy nie — budowanie w tej sprawie jakiejś koalicji. Jeżeli tak, to gdzie informacja dla polityków, gdzie instrukcja odpowiednia?</u>
          <u xml:id="u-263.8" who="#KrzysztofBosak">Dalej. Czy rząd popiera utrzymanie rozporządzenia ministra rozwoju z dnia 15 września w sprawie zakazu importu, czyli embargo? Będzie utrzymanie tego na cztery towary czy nie będzie?</u>
          <u xml:id="u-263.9" who="#KrzysztofBosak">Dalej. Premier zapowiedział, że jest zwolennikiem uregulowania dwustronnych relacji handlowych na wzór umowy ukraińsko-rumuńskiej. Jak ma wyglądać ta umowa? Jaki miałby być skutek prawny, skoro wspólna polityka handlowa jest wyłączną kompetencją Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-263.10" who="#KrzysztofBosak">Dalej idźmy. Nieprawidłowości w imporcie. Zostało 1,5 minuty, ale pomówmy o tym przez chwilkę. To akurat dorobek PiS-u, więc zwracam się w tę stronę. Wynik kontroli Najwyższej Izby Kontroli kontrolowanej przez waszego członka rządu z grudnia 2023 r. Co ta kontrola ujawniła? Że na Ukrainie dochodziło do korupcji na dużą skalę i potwierdzenia w dokumentach nie miały właściwie żadnej wiarygodności. Że lubelski i podkarpacki urząd celno-skarbowy realizował działania w zakresie importu zboża i rzepaku z terytorium Ukrainy zgodnie z wytycznymi ministra finansów — zgodnie z wytycznymi, a pamiętajmy, że to było, Ministerstwo Finansów, oczko w głowie premiera Morawieckiego. Że działania nie zapobiegały przypadkom dopuszczenia do obrotu i wykorzystania sprowadzonego zboża i rzepaku na cele inne niż określone w zgłoszeniu celnym, np. tzw. cele techniczne — przypomnijmy, że pojęcie zboża technicznego nie występuje w porządku prawnym, to wasz wynalazek, wy to wymyśliliście, żeby później zdjąć kontrolę. Że największy wzrost importu zbóż z Ukrainy nastąpił w drugiej połowie 2022 r., kiedy do Polski sprowadzano w każdym miesiącu ponad 250 tys. t zbóż, a w listopadzie i grudniu ponad 360 tys. t, i że było to raportowane cotygodniowo, z Ministerstwa Finansów informacje do ministerstwa rolnictwa. Wiedzieliście, co się dzieje, tylko ukrywaliście to przed społeczeństwem.</u>
          <u xml:id="u-263.11" who="#KrzysztofBosak">Pytanie do rządu o zapasy zboża. Proszę o informacje, jakie w Polsce mamy zapasy zboża. Czy resort posiada informacje, ile lat zajmie nam zużycie tych wszystkich zapasów? O politykę klimatyczną pytam: Czy wy to w ogóle popieracie, czy macie zamiar renegocjować politykę klimatyczną? Czy wasze stanowisko w sprawie Fit for 55 i Europejskiego Zielonego Ładu jest takie samo jak PiS-u, tzn. że w Unii Europejskiej wszystko poprzecie, a tu będziecie udawali, że krytykujecie? I pytanie o ograniczenie hodowli zwierząt i o całą związaną z tym biurokrację: Czy popieracie zakazywanie, komplikowanie przepisów biurokratycznych, czy może przyjmiecie stanowisko rozsądne, wolnościowe, jakie prezentuje Konfederacja, że rolnik ma być wolnym przedsiębiorcą produkującym żywność i zabezpieczającym polskie bezpieczeństwo żywnościowe. Na te wszystkie pytania oczekujemy od was odpowiedzi, nie unikniecie konkretów, zadbamy o to.</u>
          <u xml:id="u-263.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#PiotrZgorzelski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Jarosława Sachajkę, który przedstawi stanowisko koła Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pan minister wie, że osobiście go bardzo lubię i szanuję, ale w swoim wystąpieniu pan wszystko pomieszał. Nie wiem dlaczego. Pan powiedział, że wcześniej rządzący nie zauważyli pogarszających się warunków ekonomicznych. Panie ministrze, właśnie zauważyli, za późno może, ale zauważyli. Np. były dopłaty do pszenicy i to wtedy, kiedy kosztowała 1100 zł. W tej chwili ona kosztuje 680 zł, a państwo nie zauważają, że pogarszają się warunki rolników.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#JarosławSachajko">Wtedy była dopłata od 2100 zł do 3000 zł i w tej chwili trzeba natychmiast ten pomysł Prawa i Sprawiedliwości powtórzyć. Trzeba poszukać w budżecie 20 mld zł. Skoro PiS mógł znaleźć, to mam nadzieję, że i państwo mogą. Panie ministrze, czy mogą państwo znaleźć te 20 mld zł, żeby w tej chwili incydentalnie pomóc rolnikom?</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#JarosławSachajko">Zgodę na import wszystkich produktów rolnych z Ukrainy w pierwszych dniach wojny wydały Komisja Europejska i Parlament Europejski.</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Dokładnie.)</u>
          <u xml:id="u-265.5" who="#JarosławSachajko">No przecież państwo to robili, państwo głosowali za tym. Oczywiście zostaliśmy przez Komisję Europejską okłamani, niestety nie pierwszy raz. Miały być korytarze humanitarne, silosy. I co z tego wyszło? No nic nie wyszło. Dlatego zostało wydane rozporządzenie, spóźnione, ale zostało wydane, o zakazie handlu na terytorium Polski czterema nasionami. I teraz, panie ministrze, trzeba to rozszerzyć o pięć, sześć kolejnych kluczowych produktów i nie bać się tego. Podobno państwo mają takie dobre relacje z Ukrainą. A zresztą mamy ministra Kołodziejczaka, który powiedział, że jak będzie mógł, to pojedzie do Brukseli, i nie wyjedzie, aż tego nie załatwi.</u>
          <u xml:id="u-265.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-265.7" who="#JarosławSachajko">Dlaczego pan nie pozwala pojechać ministrowi Kołodziejczakowi i tego załatwić?</u>
          <u xml:id="u-265.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Co on tu robi?)</u>
          <u xml:id="u-265.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Co on tu robi? Do Brukseli.)</u>
          <u xml:id="u-265.10" who="#JarosławSachajko">Panowie, panowie, spokojnie.</u>
          <u xml:id="u-265.11" who="#JarosławSachajko">Pan minister powiedział, że Komisja Europejska za daleko się posunęła z zielonym ładem. Tak, za daleko się posunęła, ale można wykorzystać parę rzeczy, które w tej chwili się otworzyły dzięki komisarzowi Wojciechowskiemu. Np. może trzeba byłoby zacząć uczciwie płacić za rolnictwo węglowe. Niech się państwo odczepią od lasów. Lasy trzeba ciąć i budować z nich domy, robić meble itd., a płacić uczciwie rolnikom 2, 3, 4 tys. za magazynowanie CO2 właśnie w glebie, za zwiększanie próchniczności. To jest zgodnie… Należy zabrać pieniądze z ochrony środowiska dla jakichś dziwnych organizacji, które wydają ulotki i niszczą środowisko, i dać te pieniądze rolnikom.</u>
          <u xml:id="u-265.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-265.13" who="#JarosławSachajko">Dalej, retencja wody. Kolejny fantastyczny pomysł. To właśnie rolnicy powinni dostać pieniądze za retencjonowanie wody na swoich łąkach. Jest to dziesięciokrotnie tańsze niż budowanie zbiorników, które i tak po 30 latach trzeba od początku odmulać, a na łąkach u rolników będzie to czyściutka woda. Tych łąk mamy masę.</u>
          <u xml:id="u-265.14" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Dokładnie.)</u>
          <u xml:id="u-265.15" who="#JarosławSachajko">Dać rolnikom kolejne 2–3 tys. do 1 ha i rolnicy przypilnują tego.</u>
          <u xml:id="u-265.16" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Czego pan nie radził PiS-owi?)</u>
          <u xml:id="u-265.17" who="#JarosławSachajko">Proszę nie pokrzykiwać, pani poseł, zaraz będą pytania.</u>
          <u xml:id="u-265.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-265.19" who="#JarosławSachajko">Na koniec należy szybko wprowadzić rozwiązania systemowe, czyli ustawowo zapewnić opłacalność, pewność i bezpieczeństwo produkcji. Trzeba przyjąć pakiet ustaw, które pan minister miał u siebie w ministerstwie, przez miesiąc leżało, przygotowany ze mną i z panią minister Gembicką. Skoro pan minister nie chciał ich wykorzystać, to są złożone teraz do laski marszałkowskiej, więc trzeba to zacząć robić. Naprawdę ten pakiet ustaw reguluje wiele dziedzin. Jest i dla małych, i dla średnich, i dla dużych. I dla produkcji roślinnej, i dla produkcji zwierzęcej, i dla ekologicznej również. Wszystko idzie do przodu, tylko trzeba to zrobić. Ja spełniam moje obietnice wyborcze, ustawy są przygotowane, a państwo tutaj ze swojego programu PSL-u zawartego na pięciu stronach nie zrobili jeszcze nic. Jest tutaj mowa o ustawie kaucyjnej i o innych rzeczach. Aczkolwiek państwo mogą powiedzieć, że to jest na całą kadencję. Okej. Widzę kiwającego ministra Krajewskiego. No powinien pan przeprosić, bo okazało się, że ustawy kaucyjnej nie będzie. A pan o niej krzyczał jeszcze w tej kadencji, że ona była potrzebna, a okazuje się, że jej nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-265.20" who="#JarosławSachajko">Ale mamy Koalicję Obywatelską, 100 konkretów na 100 dni, od 59. możemy zacząć czytać. Przedstawimy projekt zwiększenia przestrzeni magazynowej i budowy nowego terminala, port zbożowy w Gdańsku, odbudujemy polską tradycję hodowli świń, budżet pokryje całość kosztów bioasekuracji, wprowadzimy dla rolników fundusz stabilizacyjny pokrywający straty spowodowane oszustwami pośredników i szkodami łowieckimi. 62. — obniżymy koszty prowadzenia gospodarstw, zapewnimy wsparcie dla inwestycji w biogazownie, farmy fotowoltaiczne oraz pompy ciepła, zapewnimy czystą i tanią wodę dla produkcji rolnej, postawimy na budowę lokalnych systemów zatrzymujących wodę w glebie, rolnik ma prawo skorzystać z wody, która spadnie na jego grunt.</u>
          <u xml:id="u-265.21" who="#JarosławSachajko">Panie Ministrze! Zostało dwadzieścia kilka dni, a jeszcze ustaw nie ma, więc może czas się brać do roboty, a nie opowiadać.</u>
          <u xml:id="u-265.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękujemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#JarosławSachajko">Dziękuję, panie marszałku, i przypominam o programie PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#PiotrZgorzelski">Teraz przystępujemy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#PiotrZgorzelski">Informuję Wysoką Izbę, że ze względu na dużą ilość chętnych, a także na to, że mamy duże opóźnienie czasowe, ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#komentarz">(Poseł Marta Wcisło: No nie, półtorej.)</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#komentarz">(Głos z sali: 1,5 minuty.)</u>
          <u xml:id="u-268.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale pani poseł Wcisło ma dzisiaj imieniny, dostanie dłużej.)</u>
          <u xml:id="u-268.6" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Marcin Porzucek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#MarcinPorzucek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Nie dostrzegam już pana posła Paszyka na sali, ale jest pan poseł, pan minister Krajewski z ładną naklejką na piersi. Obaj panowie przez cały ubiegły rok licytowaliście się, kto więcej razy z tej mównicy będzie domagał się kaucji. Pytam: Gdzie są te kaucje, panie ministrze? Tak często pan o tym mówił. Od 2 miesięcy jest pan ministrem i co pan w tym zakresie zrobił?</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#MarcinPorzucek">Kolejna sprawa. Mówił o tym przed chwilą mój przedmówca. Pytanie: Do jakiego poziomu musi zejść cena skupu za 1 t pszenicy, byście państwo powiedzieli rolnikom, za ile będą sprzedawać pszenicę i inne zboża?</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#MarcinPorzucek">I ostatnia sprawa. W ostatnich dniach zagraniczne dyskonty prowadzą wojnę cenową. W dużej mierze są to produkty, przy wytwarzaniu których potrzebne jest zboże. Chciałbym zapytać: Czy rząd monitoruje bezpieczeństwo tych produktów dla konsumentów oraz uczciwą konkurencję wobec wytwórców i innych placówek handlowych?</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Michał Szczerba, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#PiotrZgorzelski">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Sławomir Ćwik, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#SławomirĆwik">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od jakiegoś czasu słyszymy — ta dyskusja także tutaj się przetacza — że sytuacja w rolnictwie to jest wina albo Ukrainy, albo Unii Europejskiej. Pytam się: Dlaczego pozwalamy sobie na taką narrację? Ta sytuacja, destabilizacja na rynkach rolnych, nie tylko Polski, ale też całej Unii Europejskiej, to jest przede wszystkim wynik agresji Rosji na Ukrainę i zdestabilizowania cen i rynków. O tym powinniśmy pamiętać i nie powinniśmy dopuszczać do sytuacji, jak dzisiaj, w której posłowie klubu Konfederacja wychodzą z sali, kiedy cały Sejm przyjmuje poprzez aklamację uchwałę, w której wyraża aprobatę, że Ukraina broni swojego terytorium przed Rosją…</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Pan chce nas zamknąć w sali?)</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#SławomirĆwik">…a także interesu świata zachodniego, zachodniej demokracji.</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Chce pan nas zamknąć? Chce nas pan tu zatrzymać siłą?)</u>
          <u xml:id="u-271.4" who="#SławomirĆwik">Panie pośle, niech pan już lepiej nic nie mówi.</u>
          <u xml:id="u-271.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-271.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Ojoj…)</u>
          <u xml:id="u-271.7" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Zróbmy listę obecności, kto był.)</u>
          <u xml:id="u-271.8" who="#SławomirĆwik">Natomiast sytuacja na rynkach rolnych jest tak skomplikowana, że tutaj nie ma jednego, pojedynczego, prostego rozwiązania. To jest aspekt wielowątkowy i nad tym powinniśmy pracować. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-271.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Andrzej Grzyb, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#AndrzejGrzyb">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałem zapytać o rzecz następującą. Chodzi o kwestię kształtowania planu strategicznego wspólnotowej polityki rolnej w Polsce. Przez 2 lata ten plan strategiczny był w Polsce opiniowany. Również był opiniowany przez organizacje społeczne i przez izby rolnicze. Mogę powiedzieć, że na 300 poprawek z Wielkopolski, które do tego planu zostały zgłoszone, 180 zgłosiła Wielkopolska Izba Rolnicza. Pytanie: Ile z propozycji organizacji związkowych oraz izb rolniczych, które dotyczyły istotnych elementów, jak krytyki ekoschematów w obecnym kształcie, zostało uwzględnionych w tym planie strategicznym? Czy uwzględniono rzeczywiście oczekiwania rolników? Przecież oni to sygnalizowali. Rozumiem, że kwestia wojny na Ukrainie, wszystkiego, co się stało, to jest okres następny, już po zatwierdzeniu tego planu strategicznego. Ale pierwsze sygnały dotyczące pewnej nierealności tych propozycji w zakresie ekoschematów i tej polityki, która nazywa się „Od pola do stołu”… Nie zielonego ładu, tylko „Od pola do stołu”. Przecież to jest zasadniczy program, który został przygotowany przez Komisję Europejską pod przewodnictwem pana komisarza Wojciechowskiego. Tak się on nazywa. Nie zielony ład, tylko „Od pola do stołu”. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Mówił pan w swoim wystąpieniu o tych działaniach służb i różnych straży, KAS-u, które funkcjonują na granicy i pilnują właściwych procedur związanych z importem czy wpływem do Polski m.in. ukraińskiej żywności. Ponieważ np. sanepid podlega innemu ministrowi, KAS — innemu, jeszcze inne służby — innemu ministrowi, chciałbym zapytać: Kto dziś koordynuje pracę tych wszystkich służb? Czy jednak tutaj nie potrzeba zdecydowanego wzmocnienia, po pierwsze, tych służb, po drugie, pewnej społecznej kontroli? Chodzi o to, żeby można było uwiarygodnić, że to rzeczywiście są działania podejmowane na rzecz bezpieczeństwa żywności wpływającej do Polski, ale także te wszystkie kwestie, które są wynikiem ewentualnie wspólnego porozumienia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Witold Tumanowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#WitoldTumanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Obecnie obowiązuje plombowanie i konwojowanie tranzytu zboża ukraińskiego przez Polskę. Pytanie brzmi: Czy jest to cały czas realizowane i jaki jest tego koszt? Według wyników kontroli NIK z grudnia 2023 r. koszt jednego konwoju kilku pojazdów wynosi 4 tys. zł. Jaki to jest koszt dla budżetu państwa? Ile takich konwojów się odbyło? Dlaczego to polski podatnik ma ponosić te koszty, a nie firmy, które na tym zarabiają?</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#WitoldTumanowicz">Nie bądźmy naiwni, większość firm rolno-spożywczych na Ukrainie to firmy z kapitałem zachodnim. Notowane są one na giełdach w Unii Europejskiej i wiemy, że pomimo wojny i nieuczciwej konkurencji zarabiają miliony dolarów. Cała ta rzekoma pomoc dla Ukrainy, która otrzymała prewencyjny dostęp do unijnego rynku, to tak naprawdę zabezpieczenie interesów wielkich zachodnich koncernów i ukraińskich oligarchów. Trzeba przypomnieć, że jednocześnie po stronie ukraińskiej wciąż obowiązują cła, więc dostęp do rynku jest asymetryczny. Niech prezydent Zełenski nie wylewa krokodylich łez, tylko pilnuje uczciwych zasad handlu i rozprawi się z korupcją na Ukrainie. I nie ważcie się rozganiać protestów rolników żadnymi fortelami. Jak rozwiążecie ich problemy, to rolnicy sami wrócą do domów, bo nie są tam dla przyjemności. Do roboty.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#PiotrZgorzelski">A zatem teraz pan poseł Jarosław Sachajko, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałem jeszcze raz teraz konkretnie zapytać: Czy uda się panu ministrowi znaleźć te 20 mld zł, żeby do tych kilku kluczowych produktów znaleźć dopłaty? Bo cena wielu produktów jest po prostu nieakceptowalna, znacznie poniżej kosztów produkcji. I druga rzecz, która jest, wydaje mi się, też w tej chwili ważna i cenna. Chodzi o to, żeby spróbować przekierować bardzo dużo środków z ochrony środowiska właśnie na rolnictwo. To rolnicy mogą chronić środowisko. Chodzi tu o rolnictwo węglowe, o którym mówiłem, retencję wody. Środki z paru innych programów powinny iść do kieszeni bezpośrednio rolników, a oni już o klimat i ochronę środowiska zadbają. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Fryderyk Sylwester Kapinos, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#FryderykSylwesterKapinos">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! „Solidarność” rolników indywidualnych sformułowała swoje postulaty, które chcę z tego miejsca odczytać.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#FryderykSylwesterKapinos">Likwidacja unijnego zielonego ładu, likwidacja ekosystemów w unijnej polityce rolnej, zatrzymanie napływu produktów rolnych z Ukrainy, ustawowe powołanie reprezentatywnej komisji rolniczego dialogu społecznego i wojewódzkich komisji rolniczego dialogu społecznego jako form szerokiego dialogu społecznego w rolnictwie, ustawowe wprowadzenie cen minimalnych na podstawowe produkty: mleko, trzoda, wołowina, zboża, uruchomienie natychmiastowego skupu interwencyjnego zbóż np. na poziomie 303 euro za 1 t pszenicy, podjęcie zmian organizacyjnych w Krajowej Grupie Spożywczej, która na zasadzie działalności globalnej będzie skupiała wszystkie działy produkcji zwierzęcej i roślinnej wraz z krajowym handlem i przetwórstwem w najistotniejszych gałęziach, przywrócenie wcześniejszych emerytur dla rolników w celu wzmocnienia wymiany pokoleniowej na wsi, ustawowe uregulowanie kwestii prowadzenia działalności rolniczej na wsi, które poprzez stworzenie rolniczej przestrzeni produkcyjnej zapewni pierwszeństwo dla produkcji rolniczej na terenach wiejskich, odstąpienie od szkodliwych w tym zakresie rozwiązań unijnych, wprowadzenie obligatoryjnego systemu kontroli wag i urządzeń pomiarowych w punktach skupu płodów rolnych oraz systemu kontroli skupu i obrotu produktów rolnych, wprowadzenie dopłaty do paliwa — 2 zł do 1 l w 2024 r.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#FryderykSylwesterKapinos">Proszę o informację prezesa Rady Ministrów odnośnie do zamierzeń rządu w sprawie realizacji tych postulatów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ta się zna na rolnictwie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#KlaudiaJachira">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Protesty rolników przelewają się przez kraj. W pełnych oburzenia głosach jak mantra przewija się zielony ład. Czym jest ten znienawidzony zielony ład? Jest to strategia walki z degradacją naszego otoczenia obejmująca wszystkie unijne kraje i dziedziny gospodarki, nie tylko rolnictwo, strategia, o której rozmawia się w duchu kompromisu, zresztą jak zawsze w Unii. Nie chodzi o żadne zagrożenia, ale o szansę, szansę na to, byśmy nie zdegradowali ziemi, nie zniszczyli doszczętnie środowiska i nie wytruli się wzajemnie, szansę na zdrowsze jedzenie. Zielony ład to wsparcie, ograniczenie biurokracji dla rolnictwa mniejszego, ekologicznego, skracanie łańcuchów dostaw, program „Od pola do stołu”.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Uuu…)</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#KlaudiaJachira">To dopłaty dla wsi na przestawienie swoich przedsiębiorstw na odnawialne źródła energii, a co za tym idzie, na czystą i nawet pięć razy tańszą energię z wiatru i słońca. Czy to są jakieś zagrożenia? Gdzie tu widzicie zagrożenia?</u>
          <u xml:id="u-283.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Hipokryzja.)</u>
          <u xml:id="u-283.5" who="#KlaudiaJachira">Czy trzeba wzywać Putina na pomoc, żeby rozprawił się ze znienawidzonym rządem i Unią? Czy trzeba blokować całą wschodnią granicę i narażać na niebezpieczeństwo walczącą Ukrainę? Czy 20 lat hojnych unijnych dopłat dla polskiego rolnictwa nic już nie znaczy?</u>
          <u xml:id="u-283.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-283.7" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Oligarchowie sobie poradzą.)</u>
          <u xml:id="u-283.8" who="#KlaudiaJachira">Wystarczy mieć pole, a unijne pieniądze płyną.</u>
          <u xml:id="u-283.9" who="#KlaudiaJachira">Jako posłanka Zielonych jestem pewna: nie ma alternatywy dla szansy, jaką jest zielony ład.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech mówi.)</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze, jeszcze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#KlaudiaJachira">Tak jak nie ma alternatywy dla życia, zdrowia i środowiska naturalnego.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Replay, replay, panie marszałku. Bis poprosimy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marcin Skonieczka, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#PiotrZgorzelski">Momencik, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#PiotrZgorzelski">Panie pośle, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#MarcinSkonieczka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W trakcie mojego wystąpienia z tej strony sali usłyszałem kwestionowanie danych, o których mówiłem, więc pozwolę sobie odczytać informację NIK-u z 23 listopada. W okresie od marca 2022 r. do marca 2023 r. Ukraina wyeksportowała 10 mln t do pięciu krajów przyfrontowych: Polski, Słowacji, Węgier, Rumunii i Bułgarii. Do Polski, tak jak mówiłem podczas mojego wystąpienia, wjechało ponad 4 mln t zboża i nasion roślin oleistych, z tego tranzytem objęto 700 tys. t, a 3400 tys. t zostało w kraju. Import docelowy do Polski stanowił ok. 10% zbiorów krajowych tych roślin, w nawiasie: ok. 35 mln t w 2022 r. To jest informacja ze strony NIK-u.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#MarcinSkonieczka">Panie Ministrze! A pan został ministrem po tym okresie, bo 7 kwietnia. Mówiłem więc o danych przed tym, jak pan był ministrem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Ale to tranzyt… Ja zaraz panu wytłumaczę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marek Sawicki.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#MarekSawicki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze Telus, proszę nie przeszkadzać. Może pan minister Telus nie przeszkadzać?</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#komentarz">(Poseł Marta Wcisło: Proszę nie przeszkadzać.)</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#MarekSawicki">Panie Ministrze Siekierski! Mam pytanie. Kto przygotowywał krajowy plan strategiczny, ponad 1400 stron? Kim byli ministrowie? Minister, wiceministrowie — jakie mieli wykształcenie, jakie mieli przygotowanie w dziedzinie rolnictwa?</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#MarekSawicki">Chcę także zapytać, czy rzeczywiście — chodzi o to, co mówią politycy PiS — mamy jakiekolwiek embargo na cztery rodzaje zboża. Bo ja słyszałem, że są na dwa: na kukurydzę i na pszenicę. Nie na nasiona słonecznika i rzepaku. Jeśli więc o rolnictwie mamy dzisiaj dyskutować z dyletantami, ignorantami, którzy kompletnie na rolnictwie się nie znają, to skutki ich rządów dzisiaj właśnie mamy w praktyce na blokadach rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-289.5" who="#MarekSawicki">Chcę jeszcze zapytać, panie ministrze, dlaczego Polska nie złożyła żadnego wniosku do Komisji Europejskiej o udrożnienie tranzytu zboża, produktów ukraińskich przez Polskę, modernizację kolei, zakup wagonów, modernizację portu, chociażby tego w Gdyni. Czyżby chodziło o to, że gdyby zmodernizowany port w Gdyni był teraz wydzierżawiony prywatnemu podmiotowi, to trzeba byłoby zwracać pomoc publiczną?</u>
          <u xml:id="u-289.6" who="#MarekSawicki">Czas najwyższy, panie ministrze, żeby wystąpić do Unii Europejskiej o pieniądze…</u>
          <u xml:id="u-289.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas.)</u>
          <u xml:id="u-289.8" who="#MarekSawicki">…żeby nam także pozwolili na modernizację naszego tranzytu przez Polskę towarów ze Wschodu.</u>
          <u xml:id="u-289.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Braun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże polskim producentom rolno-spożywczym. Szczęść Boże protestującym. Na pohybel tym, którzy ich straszą i nękają, zwłaszcza w ostatnich dniach.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#GrzegorzBraun">Jeszcze pan premier Tusk nie zdążył ogłosić, że szykuje pułapkę na polskich rolników, zaliczając drogi prowadzące do granicy i same przejścia graniczne do infrastruktury krytycznej, jeszcze nie zdążył tego ogłosić, a już na Podkarpaciu straszono rolników, że jeśli znajdą się w pobliżu linii szerokotorowej, to będą płacić miliony.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#GrzegorzBraun">Panie Ministrze! Pytanie brzmi, czy pan coś wie o przygotowaniach do tego stanu wojennego+, stanu wojennego 2.0 turbo na Podkarpaciu, na Lubelszczyźnie.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#GrzegorzBraun">Czy wie pan coś o tym, jakie oddziały prewencji już się tam szykują, żeby pacyfikować tych, którzy wedle tego projektu premiera Tuska znaleźliby się na spalonym? Nie jesteście w stanie reagować adekwatnie do tej sytuacji, ponieważ jesteście bezradni wobec własnej propagandy i podżegaczy wojennych. Wszystko dla Ukrainy, słudzy Ukrainy meldują się na rozkaz. Nie jesteście asertywni wobec dogmatu utrzymywania Polski w eurokołchozie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Mariusz Krystian, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#MariuszKrystian">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Tak wychodzi, że jeżeli chodzi o opowiadanie bajeczek typu: szczęśliwej Polski już czas, to jesteście bardzo dobrzy, natomiast jeśli chodzi o rozwiązywanie realnych problemów, to wtedy jesteście bezradni. Po 50 dniach sprawozdania władzy Donald Tusk pojechał na ferie. Czym zajmowaliśmy się na tym posiedzeniu Sejmu? Pigułką wczesnoporonną dla nastolatek. Czy pojawił się chociaż jeden rządowy projekt ustawy, który rozwiązywałby czy próbowałby rozwiązać problemy rolników? Nie było niczego takiego. W związku z tym w kontekście protestu rolników to posiedzenie było zmarnowane, a przecież jego skala jest ogromna.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#MariuszKrystian">Setki rolników z regionu, z którego pochodzę, z powiatów wadowickiego, suskiego, oświęcimskiego, chrzanowskiego i myślenickiego wyjechało na drogi, ponieważ problem jest realny.</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#MariuszKrystian">Nie wiecie, co zrobić? Skorzystajcie z rozwiązań, które były już wprowadzone przez rząd Prawa i Sprawiedliwości. Zablokujcie granice, wprowadźcie dopłaty do zboża. W piątek przyjeżdża Ursula von der Leyen. Miejcie odwagę powiedzieć jej prawdę prosto w oczy. Nie opowiadajcie po raz kolejny bajeczek w stylu: szczęśliwej Polski już czas. Czas pomóc polskim rolnikom. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-293.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-293.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Marta Wcisło, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#MartaWcisło">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! To, co dzisiaj dzieje się na polskiej wsi, to pokłosie 8 lat waszych rządów. Przez 8 lat zaoraliście polską wieś, a 2022 r. to czas dorżnięcia polskiej wsi. Gdy mówiliśmy, że do Polski napływa szerokim strumieniem zboże z Ukrainy, mówiliście, że to nieprawda, a minister Kowalczyk mówił: kłamstwem jest to, że zboże z Ukrainy zalewa polski rynek, rolnicy mogą czuć się bezpiecznie. Tak mówił wasz minister. Gdy mówiliśmy, że to zboże jest w cenach dumpingowych, minister Kowalczyk mówił, że sam chętnie kupiłby to zboże z Ukrainy. Gdy mówiliśmy, że polski rynek zalewa zboże techniczne, minister Kowalczyk mówił, że to incydent. Ten incydent to 300 tys. t, które zostały przywiezione z Ukrainy najczęściej, szanowni państwo, w cementowozach. Straszyliście Polki i Polaków robakami, a sami sprowadzaliście zboże z robakami, m.in. z rozkruszkiem mącznym. Prokuratura prowadzi śledztwo w tej sprawie. Kwintesencją waszej polityki są słowa waszego prezesa, który mówił: chłopi są pazerni, daje im się parę złotych przed wyborami i zagłosują.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie kłam.)</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#MartaWcisło">Dziś powinniście przeprosić rolników i uderzyć się w piersi, bo to, co się dzieje, to wasza wina.</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Przeproś.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#PiotrZgorzelski">Przede wszystkim pani poseł nie kłamie, mówi prawdę.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A skąd pan wie?)</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#PiotrZgorzelski">Poza tym, szanowni panowie, którzy tak krzyczą, pani poseł ma dzisiaj imieniny.</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-296.4" who="#komentarz">(Głos z sali: A gdzie cukierki?)</u>
          <u xml:id="u-296.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Wszystkiego najlepszego.)</u>
          <u xml:id="u-296.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Sto lat, sto lat…)</u>
          <u xml:id="u-296.7" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę, pan poseł Krzysztof Paszyk, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#KrzysztofPaszyk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#KrzysztofPaszyk">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Drodzy Posłowie z PiS-u z Posłem Porzuckiem na czele! Polskie Stronnictwo Ludowe od pierwszych sygnałów dotyczących wwozu na teren Polski zboża z Ukrainy, w tym zboża technicznego…</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Pytanie…)</u>
          <u xml:id="u-297.3" who="#KrzysztofPaszyk">Pozwoliliście na to, panie pośle Porzucek. Pana ludzie, pana koledzy dopuścili się skandalu, wprowadzając kategorię zboża technicznego. Zrobili to pana zaprzyjaźnieni urzędnicy. Nie zakrzyczy pan tego dzisiaj, choćby nie wiadomo co. Mówiliśmy o kaucjach i o korytarzu tranzytowym. Gdyby był pan trochę bardziej rozsądny i pomyślał…</u>
          <u xml:id="u-297.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-297.5" who="#KrzysztofPaszyk">To miało sens w pierwszym roku wojny, kiedy wjeżdżała tu największa ilość tego zboża. Czy pan, pośle Porzucek, umie liczyć? Pewnie umie pan liczyć. Ocenia się, że 10 mln, 20 mln, a nawet 30 mln t zboża wjechało na teren Polski wtedy, kiedy byliście całkowicie bierni. Wtedy, panie pośle Porzucek, już pan przebiera nogami z nerwów, tranzyt i kaucje miały sens.</u>
          <u xml:id="u-297.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie kłam.)</u>
          <u xml:id="u-297.7" who="#KrzysztofPaszyk">Gdyby miał pan trochę dobrej woli i chęci ogarnięcia tego problemu, to bez trudu by się pan o tym dowiedział.</u>
          <u xml:id="u-297.8" who="#KrzysztofPaszyk">Mówiliśmy o systemie kaucyjnym i tranzycie nie tylko wtedy, kiedy biernie siedzieliście. Protestowaliśmy przeciwko słowom prezesa Kaczyńskiego, który mówił, że przecież zboże w ogóle nie jest groźne…</u>
          <u xml:id="u-297.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas.)</u>
          <u xml:id="u-297.10" who="#KrzysztofPaszyk">…że zboże ukraińskie w ogóle nie jest groźne. To są konkretne słowa lidera Zjednoczonej Prawicy. Protestowaliśmy też wtedy, kiedy pan minister Telus, zamiast zajmować się realnymi problemami, jeździł po festynach i wygłupiał się z gaśnicą.</u>
          <u xml:id="u-297.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas.)</u>
          <u xml:id="u-297.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Krzysztof, czas.)</u>
          <u xml:id="u-297.13" who="#KrzysztofPaszyk">Panie marszałku, powiem dosłownie ostatnie zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#PiotrZgorzelski">Panie pośle, powinien pan wiedzieć, że także tej stronie udzielam kilkunastominutowej prolongaty, jeżeli jest wygłaszana wypowiedź, którą należy zakończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#KrzysztofPaszyk">Z pewnością pan poseł Porzucek bardzo dobrze pamięta, jak protestowaliśmy tu jako posłowie PSL-u, kiedy pana partyjny kolega, pan Kowalczyk, wielokrotnie zachęcał rolników, żeby nie sprzedawali zboża, mówił, że zboże będzie dużo droższe, żeby zostawili je w tych magazynach. Dzisiaj je mają i mogą je sprzedawać za ceny sprzed 30 lat. To jest zasługa pana środowiska.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#KrzysztofPaszyk">Powiem ostatnie zdanie. Zalecam panu posłowi Porzuckowi, żeby zaprzyjaźnił się z prawdziwymi rolnikami z naszego regionu, z tymi, którzy gospodarują na 30 ha czy 40 ha, a mniej słuchał obszarników, którzy go sponsorują. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Włodzimierz Skalik, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#PiotrZgorzelski">Nie, panie pośle. Niegrzecznie się pan odzywał.</u>
          <u xml:id="u-300.4" who="#PiotrZgorzelski">Teraz pan poseł Skalik podchodzi do mównicy.</u>
          <u xml:id="u-300.5" who="#komentarz">(Poseł Marcin Porzucek: Byłem dziesięciokrotnie wymieniony.)</u>
          <u xml:id="u-300.6" who="#PiotrZgorzelski">Pan się niegrzecznie odzywał do pana posła Paszyka, zarzucając mu kłamstwo.</u>
          <u xml:id="u-300.7" who="#komentarz">(Poseł Marcin Porzucek: W jaki sposób? Jakie kłamstwo?)</u>
          <u xml:id="u-300.8" who="#PiotrZgorzelski">No nie wiem, pan mówił „kłamiesz”.</u>
          <u xml:id="u-300.9" who="#komentarz">(Poseł Marcin Porzucek: No to co? To jest niegrzeczne czy stwierdzenie faktu? Czyli nie mam prawa do odniesienia się do dziesięciokrotnego wymienienia mojego nazwiska w negatywnym kontekście?)</u>
          <u xml:id="u-300.10" who="#PiotrZgorzelski">Nie, nie było negatywnego kontekstu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#WłodzimierzSkalik">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przepraszamy za utrudnienia, mamy zielony ład do obalenia. To jest jedno z haseł, które da się dostrzec na protestach polskich rolników.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#WłodzimierzSkalik">Drodzy rolnicy, nie przepraszajcie nas, my w pełni rozumiemy te protesty i z nimi się w pełni identyfikujemy.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#WłodzimierzSkalik">Chciałbym, korzystając z tej okazji, panie ministrze, przekazać na pańskie ręce postulaty komitetu protestacyjnego rolników województwa opolskiego, jak również rolników powiatu oławskiego, strzelińskiego, brzeskiego i wrocławskiego. Składamy to również na ręce pana premiera.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#WłodzimierzSkalik">Mam do pana pytanie. Otrzymał dzisiaj pan konkretne narzędzie, projekt rozporządzenia, który opracowała Konfederacja. Kiedy pan je wdroży w życie, pański rząd, pan z pańskimi współpracownikami?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#PiotrZgorzelski">Proszę teraz pana posła Czesława Hoca, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#CzesławHoc">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Polskie rolnictwo to sól naszej polskiej ziemi, sól naszej gospodarki narodowej. To bezpieczeństwo żywnościowe w aspekcie naszej, tradycyjnej i zdrowej żywności, której zazdrości nam cały świat. Polska wieś to szczery patriotyzm — tyle ojczyzny, ile ziemi. Rząd Prawa i Sprawiedliwości zawsze prowadził przyjazny dialog partnerski z rolnikami. Dowodem tego jest chociażby porozumienie w Szczecinie z panem ministrem Robertem Telusem podczas protestu rolników w Zachodniopomorskiem. To my zablokowaliśmy skandaliczny wykup polskiej ziemi na tzw. słupy przez firmy zagraniczne. Różnego rodzaju dopłaty, w tym suszowe.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#CzesławHoc">To bardzo przykre i smutne, że kosztem własnego i rodziny poświęcenia, kosztem materialnym oraz niejednokrotnie kosztem zdrowia to polscy rolnicy muszą dzisiaj walczyć o dobro polskiego i europejskiego rolnictwa, gdy tymczasem obecny rząd jest mało zdecydowany i nieskuteczny wobec rozkazów eurokratów unijnych.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#CzesławHoc">Zatem pytanie, konkretne, już padło. Do Polski jutro przyjeżdża szefowa Komisji Europejskiej pani Ursula von der Leyen. Czy pan premier Donald Tusk i pan, panie ministrze rolnictwa, oficjalnie oświadczycie, że Europejski Zielony Ład jest do kosza i że Polska nakłada rozszerzone embargo na produkty rolne z Ukrainy?</u>
          <u xml:id="u-303.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Artur Szałabawka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#ArturSzałabawka">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#ArturSzałabawka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zielony ład, czyli inaczej samozagłada Europy prowadzona przez szaleńców klimatycznych. Ważniejsze są inne rzeczy, bo jak to w Internetach, wszystko jest i czarno na białym widać wyniki głosowania nad zielonym ładem w 2020 r. 23 posłów z Polski, czyli Bartosz Arłukowicz, Buzek, Duda, Halicki, Hetman, Jarubas, Kalinowski, Sikorski, Róża Thun, Balt, Belka — wszyscy głosowali za tym zielonym ładem. Tylko Prawo i Sprawiedliwość: Bielan, Joachim Brudziński — cały klub europosłów Prawa i Sprawiedliwości głosował przeciwko.</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#ArturSzałabawka">Mam pytanie, takie krótkie, do pana ministra. Jak pan chce przekonać tych europosłów, też z pana klubu, którzy zdecydowanie głosowali za zielonym ładem, a teraz udają, że jest troszeczkę inaczej? No ale nic się nie zmieniło. Pan przede wszystkim musi w Europie przekonać europosłów ze swojego klubu i z tych innych, żeby zmienili zdanie i swoje nastawienie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-305.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Do 2020 r. minister Ardanowski — odwołany za piątkę dla zwierząt. Potem kolejni. Minister Kowalczyk: nie opłaca się kupować rolnikom, bo będzie wyższa cena. Minister Kowalczyk odwołany, problem pozostał. Następnie pan minister Telus, zapowiedzi szumne: silosy, wsparcie, a na końcu ta gaśnica. Nie ugasił pan problemu, panie ministrze, problem pozostał.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale to my gaśnicą nie posługiwaliśmy się.)</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#KrystynaSkowrońska">Problem pozostał. I teraz, jeżeli mówimy o problemie od 2022 r., to państwo weźcie ten okres i odpowiedzialność za niego na siebie. Przecież do Brukseli jeździł pan premier Morawiecki. I co on załatwił dla rolników? Co pan Telus załatwił na końcu dla rolników?</u>
          <u xml:id="u-307.3" who="#komentarz">(Głos z sali: 10 mld.)</u>
          <u xml:id="u-307.4" who="#komentarz">(Głos z sali: 15 mld.)</u>
          <u xml:id="u-307.5" who="#KrystynaSkowrońska">I teraz, jeżeli ma być poważna dyskusja — z pieniędzy z KPO przepadło nam 4,7 mldeuro i państwo dzisiaj mówicie: znajdźcie pieniądze. Już wiemy, jak się kończyła inflacja.</u>
          <u xml:id="u-307.6" who="#KrystynaSkowrońska">Panie ministrze, oczekuję na strategiczny plan i rolnicy panu życzą powodzenia w tej akcji. Spotykałam się z oszukaną wsią, wtedy kiedy pan minister był na Podkarpaciu i na spotkaniu w Rzeszowie 6 stycznia. Pomimo że było święto, rozmawialiśmy z rolnikami.</u>
          <u xml:id="u-307.7" who="#KrystynaSkowrońska">Proszę państwa, tego, co wyście zepsuli przez 8 lat, od 2022 r., nie da się naprawić w dzień czy tydzień. Nie da się tego naprawić w 1 tydzień. Sojusz wasz, nasz i rozmowa z rolnikami i strategia na przyszłość — to powinno być planem. Po tym poznaje się Polaków, jak rolnikom dobrze życzą, a nie wzajemnie szczują na rząd, żeby tego problemu nie udało się rozwiązać. Kibicujemy rolnikom, kibicujemy rządowi, żeby udało się problem rozwiązać. Panie ministrze, panu szczególnie.</u>
          <u xml:id="u-307.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-307.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Macie pracować, a nie kibicować.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#KrystynaSkowrońska">Proszę pana, cały czas pracowałam, cały czas jestem z rolnikami, niech pan wierzy, spotykam się zawsze z rolnikami, z izbami rolniczymi… Proszę mi nie zarzucać, że nie pracuję. Może pan ze mną pojechać i zobaczyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#PiotrZgorzelski">Nikt nigdy nie zarzuci pani poseł Krystynie Skowrońskiej tego, że nie pracuje. Jest doświadczoną parlamentarzystką i wszyscy o tym dobrze wiemy.</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan poseł zarzucił.)</u>
          <u xml:id="u-310.3" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Piotr Polak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#PiotrPolak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#PiotrPolak">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Proszę wysłuchać dramatycznego SMS-a od protestującego rolnika Jerzego Adamczyka spod Dorohuska: Panie pośle, prosimy o pilną interwencję na terminalu przeładunkowym w Dorohusku, to jest dokładnie kolonia Świerże. Samochody załadowywane są prosto z wagonów ukraińskim zbożem marnej jakości. Nikt tego nie kontroluje. Policja obstawiła teren, żebyśmy nie dochodzili. Ukraińcy chodzą z bejsbolami i nie pozwalają podejść. Ja nie wiem, czy żyjemy w państwie polskim, czy na Ukrainie? Jeśli jest to państwo polskie, to chyba powinno obowiązywać polskie prawo. Policja nie powinna w taki sposób postępować z nami, rolnikami. Prosimy o interwencję. Moje nazwisko: Jerzy Adamczyk.</u>
          <u xml:id="u-311.2" who="#PiotrPolak">Szanowny Panie Ministrze Michale! Jeśli jest taka sytuacja na przejściach granicznych na wschodzie — przedwczoraj w prasie ukazały się informacje, że w styczniu tego roku w porównaniu do stycznia roku ubiegłego dziesięciokrotnie zmalała liczba kontroli na granicy wschodniej różnych służb, wszystkich służb, które obsługują te przejścia — to włos się jeży na głowie. I mój apel do pana Michała. Panie Michale, nie wiem, czy pan słyszał wystąpienie swojej koleżanki Jachiry z tej mównicy. Miałem telefon przed chwilą od protestujących rolników. Niech pan zaprosi panią Jachirę na rozmowę, wytłumaczy tej pani, jak wyglądają problemy polskiego rolnictwa, bo tych dyrdymałów, jakie wygłaszała z tej mównicy, było żal i smutno słuchać. Wielki żal i smutek.</u>
          <u xml:id="u-311.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Na protesty ją zaprosi.)</u>
          <u xml:id="u-311.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-311.5" who="#PiotrPolak">Dziękuję. Pytania były.</u>
          <u xml:id="u-311.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Kazimierz Plocke, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#KazimierzPlocke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Protesty rolników nie zrodziły się w ciągu ostatnich 2 miesięcy. One mają swoje podłoże w sytuacji sprzed kilku lat. Chciałem zwrócić uwagę na trzy elementy. Po pierwsze, strategia: od pola do stołu. Dyskutowaliśmy na temat tej strategii w komisji rolnictwa. Wówczas komisarz Wojciechowski powiedział, że droga produktu od pola do stołu wynosi ok. 160 km, że komisarz na poziomie europejskim zrobi wszystko, ażeby ten dystans został zmniejszony. Czym się skończyło? Wiemy, wielką klapą.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#KazimierzPlocke">Drugi problem to jest krajowy plan strategiczny. Wielokrotnie dyskutowaliśmy, wielokrotnie ten program był poprawiany. Organizacje rolnicze, związki branżowe i samorząd rolniczy składały swoje uwagi do tego programu. Niestety w dziewięćdziesięciu kilku procentach zostały odrzucone. Rolnicy dokładnie wiedzieli, że jest z tym kłopot.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#KazimierzPlocke">I wreszcie trzecia sprawa, panie ministrze, czyli osławiony, krytykowany zielony ład. Chciałbym poznać, jeżeli pan minister dysponuje informacją i wiedzą, jakie było stanowisko polskich organizacji rolniczych zrzeszonych w ramach COPA-COGECA w tym względzie, czyli wobec zielonego ładu. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-313.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jakub Rutnicki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#JakubRutnicki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#JakubRutnicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszystkim wielki szacunek dla rolników za ich trud, za ciężką pracę. Ale tutaj jest też przedziwna sytuacja, bo gdy 2 lata temu premier Donald Tusk ostrzegał przed tym, że napływają miliony ton niekontrolowanego zboża z Ukrainy, wtedy PiS nie robił nic, wręcz krzyczał i atakował premiera Tuska, że to przecież rosyjska propaganda. A wiecie, co w tym czasie, i to mówię do rolników, było najgorsze? Bo teraz tutaj wielu posłów z Wielkopolski krzyczy, mówiąc w interesie rolnika. Wtedy załatwialiście pod dzierżawy, pod dzierżawy dla swoich, dla brata pana wiceministra, dla pana kolegi, pana Ajchlera. Pamięta pan człowieka, który wspierał PiS? Wtedy rolnicy przychodzili do mnie i mówili, że to jest skandal, że ta ziemia powinna trafić do nich na poddzierżawy. Wtedy posłów PiS-u nie było — przychodzili do was — bo wtedy interesy załatwialiście dla swoich. Taka jest prawda. Jeszcze wtedy wymyśliliście specjalną nazwę: zboże techniczne. Chciałbym zapytać, panie ministrze: Czy ktoś za to odpowie? I chciałbym też zapytać o szansę, czyli o możliwość wykorzystywania nadwyżki ziarna do produkcji biopaliw. Czy możemy w tej sprawie podjąć poważne działania? A za poddzierżawy powinniście kiedyś tutaj przyjść i przeprosić. Wtedy chroniliście swoich, wtedy was nie było.</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Ryszard Bartosik, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#RyszardBartosik">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze Siekierski i panie wiceministrze Krajewski, znam panów od wielu lat jako posłów. I chciałbym zapytać, co się z wami porobiło, bo byliście ludźmi pracowitymi tutaj, w Sejmie, a podobno nic nie robicie w ministerstwie. Przynajmniej tak twierdzi Michał Kołodziejczak, nagrywa to i puszcza w świat. Pan minister mówi, że są wzmożone kontrole na granicy, że jest wszystko w porządku, a pan Michał Kołodziejczak nagrywa i mówi co innego. Szanowni panowie ministrowie, może czasami warto zabrać dziecku komórkę. Wtedy jest większa możliwość odnośnie do pracy.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#RyszardBartosik">Chciałbym zapytać o następujące kwestie. Czy będą wprowadzone dopłaty do nawozów, dopłaty do zbóż? Kiedy wprowadzicie na granicy takie kontrole, jakie powinny być?</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#RyszardBartosik">I chciałbym ostrzec rolników. Po hasłem infrastruktura krytyczna, drodzy rolnicy, może kryć się to, że za chwilę zostaniecie usunięci z dróg. Uważajcie tam na siebie, bo Donald Tusk może to zrobić, może użyć siły. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-317.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-317.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak za waszych rządów byliśmy usuwani.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Iwona Maria Kozłowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Panowie Ministrowie! Mieszkam w małej wsi w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim. Od lat widzę ciężką pracę moich sąsiadów w małej miejscowości Zabartowo, słyszę pracę ciągników i kombajnów. I rozumiem, że rolnicy walczą nie tylko o godne życie, ale oni walczą po prostu o przetrwanie. To, że borykają się z problemami, trwa od dawana. Rolnicy mówili, i nadal to powtarzają, że nie chcą ciągłej pomocy i litości. Postulują, aby sami mogli utrzymać swoje gospodarstwa i swoje rodziny, bez pomocy zewnętrznej. Chcą, aby ich praca po prostu była opłacalna. Rząd PiS przez 8 lat nie zadbał o polską wieś. Liczył tylko, ile głosów otrzyma od mieszkańców w wyborach. Nie podjął rozmów z Brukselą. Zabrakło dyskusji na temat wspólnej polityki rolnej. Rząd nie konsultował swoich działań ze środowiskiem rolników. Były tylko obietnice, obietnice i wciąż obietnice. Rolnik jest mądry, rolnik jest dumny i należy z nim rozmawiać jak z partnerem. Obecne ministerstwo rolnictwa zbiera dzisiaj pokłosie niedbalstwa i braku odpowiedzialności poprzedniego rządu PiS. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Kazimierz Gwiazdowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#KazimierzGwiazdowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Sześć organizacji rolniczych przedstawiło swoje wnioski dotyczące rozporządzenia z 31 stycznia 2024 r. Chcą, aby progi przewozowe dla każdego towaru rolnego — chodzi o liberalizację handlu — wyznaczane w oparciu o średnią roczną lub kwartalną były połączone… Progi z lat 2021–2022, a nie z lat 2022–2023. Do tego skrócenie — 10 dni zamiast 21 dni. Organizacje nie zgadzają się też na wyłączenie zbóż i nasion oleistych, jeśli chodzi o automatyczne środki ochrony. Czy pan minister poprze propozycje, które zgłaszają te organizacje ekologiczne?</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#KazimierzGwiazdowski">Przysłuchując się dzisiejszej debacie, należy stwierdzić, że to wszystko to jest wina PiS-u. Protesty to wina PiS-u, to co się dzieje na protestach, to też jest wina PiS-u. A może to jest wina obecnie rządzącej kolacji? Przysłuchuję się pani Jachirze czy też temu, mówi pani Hennig-Kloska…</u>
          <u xml:id="u-321.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Przez 2 miesiące.)</u>
          <u xml:id="u-321.3" who="#KazimierzGwiazdowski">…która chce zmieniać Prawo łowieckie, ograniczyć wycinkę drzew w lasach czy też ewentualnie stworzyć park w Puszczy Białowieskiej, gdzie chce odbierać rolnikom grunty rolne. To wszystko powoduje, że polska wieś jest tą sytuacją zaniepokojona. Panie ministrze, myślę, że pan będzie miał duże problemy właśnie z koalicją, jeśli chce pan uspokoić polską wieś. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-321.4" who="#komentarz">(Poseł Iwona Maria Kozłowska: A gdzie pytanie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Norbert Jakub Kaczmarczyk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#NorbertJakubKaczmarczyk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#NorbertJakubKaczmarczyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zapytać pana ministra o podstawową rzecz. Dzisiaj rozmawiamy na temat trudności związanych z handlem, tranzytem zbóż z Ukrainy i problemów rolników. Ważna dzisiaj informacja: infrastruktura krytyczna na granicy z Ukrainą. Co się za tym kryje? Z jednej strony mogą padać argumenty, że w ten sposób te protesty zostaną rozgonione i rolnicy będą musieli wrócić do domów, nie załatwiając swoich spraw, a z drugiej strony… Czy moglibyście państwo wyjść na mównicę i odpowiedzieć nam, czy to działanie ma doprowadzić do sytuacji, w której np. mafie, które osłaniają to zboże w taki sposób, że w czarnych ciężarówkach przyjeżdżają ludzie i rozganiają rolników z protestów… Czy infrastruktura krytyczna, ochrona służb i wojska mają doprowadzić do tego, że z jednej strony rolnicy wrócą do domów, a z drugiej strony te mafie, które osłaniają zboże, również zostaną rozgonione? Czy w ten sposób chcecie załatwić ten problem? To jest informacja, którą chcielibyśmy uzyskać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#GrzegorzLorek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałem najpierw podziękować rolnikom za wzorowe przeprowadzenie akcji, niestwarzanie problemów i naprawdę dużą cierpliwość oraz przeprosić ich w imieniu Wysokiej Izby, że musieli to robić. Każdy strajk jest koniecznością i nie powinno do niego dochodzić.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#GrzegorzLorek">Szanowni Państwo! Jednym z powodów protestu rolniczego jest także sytuacja na rynku wieprzowiny. Wiem, że ponad 1,5 miesiąca temu rolnicy, producenci wieprzowiny spotkali się z ministerstwem rolnictwa. Do tej pory nie ma odpowiedzi. Panie ministrze, co dalej z tym sektorem rolnictwa, co z wieprzowiną? Jaką pan ma nich ofertę dla producentów?</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#GrzegorzLorek">Przed chwilą miałem telefon z granicy. Policja wystąpiła do rolników z apelem o rozejście się, w przeciwnym wypadku — to wiąże się z wpisaniem terenu przygranicznego do strefy infrastruktury krytycznej państwa — Policja będzie musiała interweniować. Panie ministrze, apeluję: nie róbcie tego. Mam informacje od rolników z całego kraju. Wszyscy tam pojadą. Naprawdę apeluję: nie róbcie tego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-325.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-325.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Czego?)</u>
          <u xml:id="u-325.5" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Monika Wielichowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Gembicką, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#AnnaGembicka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałabym uzyskać odpowiedź na pytanie: Co wy właściwie zrobiliście, żeby pomóc polskim rolnikom, oprócz gadania? Jakie ustawy i rozporządzenia przyjęliście? Bo ja, odchodząc z ministerstwa, zostawiłam wam pakiet kilkunastu ustaw, w tym ustawę gwarantującą rolnikom godną cenę za ich produkty, ustawę obniżającą czynsze dzierżawne z KOWR, lokalną półkę wspierającą polskie produkty czy ustawę wprowadzającą obowiązek oznaczania polską flagą.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#AnnaGembicka">Panie Ministrze! Niech pan nie kłamie, że to wy przyjęliście przepisy dotyczące dopłat do kukurydzy, bo to my przyjęliśmy to rozporządzenie i to nasz minister finansów osobiście zapewnił mnie, że będą na to pieniądze. Pan ma pretensje do nas, że przyszedł pan minister Domański z Platformy i powiedział, że pieniędzy nie ma i nie będzie. Czego się pan minister spodziewał po koalicjancie?</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#AnnaGembicka">Pani poseł z województwa kujawsko-pomorskiego mówiła, że trzeba rozmawiać. Tak, trzeba rozmawiać, a nie używać gazu wobec rolników, tak jak było pod Kujawsko-Pomorskim Urzędem Wojewódzkim.</u>
          <u xml:id="u-327.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-327.4" who="#AnnaGembicka">Panie Ministrze! Naprawdę trzeba wziąć się do pracy. Zacytuję pana zastępcę pana Kołodziejczaka: od podejmowania decyzji jest Siekierski. Zacznijcie od niego wymagać. Zacznijcie wymagać od Siekierskiego.</u>
          <u xml:id="u-327.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-327.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Zdradził pana.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Cieciórę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#KrzysztofCiecióra">Szanowna Pani Marszałek! Panie ministrze! Wysoka Izbo! Przyznam, że myślę, że ta dyskusja nie zmierza w takim kierunku, jakiego oczekują rolnicy przysłuchujący się tej debacie, a wyzwania, które stoją przed nami, przed rządem, są ogromne. Zupełnie zapominamy o istocie problemu, jaki nas dotyka, bo tylko w zeszłym roku, kiedy wybuchły wojna i kryzys i kiedy rzuciło zboże na rynek, Rosja, która przed wybuchem wojny na Ukrainie eksportowała ok. 10 mln t, po wybuchu wojny wyeksportowała ok. 100 mln t. I to była główna przyczyna kryzysu, jaki wybuchł na rynkach światowych, którego konsekwencje dzisiaj ponosimy.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#KrzysztofCiecióra">Tylko w tym roku, do końca lutego 2024 r., Rosja wyeksportuje 30 mln t, a w tym sezonie oficjalnie dobiją do co najmniej 50 mln t tego, co eksportują. I to jest prawdziwy problem, ponieważ oni będą dalej eksportować w latach kolejnych.</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#KrzysztofCiecióra">To oznacza, że kryzys, jaki nas czeka, nie dotyczy tylko poprzedniego roku, obecnego roku, ale to będą też lata następne. I to jest moje pytanie do rządu, również wobec tego, co się obecnie dzieje w Unii Europejskiej: Czy państwo w ogóle macie tego świadomość? Czy bierzecie to pod uwagę? Czy przygotowujecie się na długotrwały kryzys, który będzie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#KrzysztofCiecióra">…na rynku zboża w Europie? Nie tylko w Polsce, w całej Europie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Zbigniewa Dolatę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#ZbigniewDolata">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Prawdziwe stanowisko koalicji 13 grudnia wobec postulatów rolników przedstawiła pani Klaudia Jachira. Ona powiedziała wprost, że ma być więcej zielonego ładu, że ma być otwarcie granicy polsko-ukraińskiej na produkty z Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#komentarz">(Poseł Magdalena Małgorzata Kołodziejczak: Nic takiego nie powiedziała.)</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#ZbigniewDolata">Przynajmniej nie owijała w bawełnę. Wy staracie się być bardziej przebiegli i staracie się wręcz podczepić pod te protesty rolników, mówicie tutaj o białoczerwonej drużynie rolniczej, ale przecież to ona miała rację. To wasi europosłowie głosowali za Fit for 55, to przecież chyba pan premier Tusk wycofał pozwy, które rząd pana premiera Mateusza Morawieckiego złożył do TSUE właśnie w sprawie tego pakietu.</u>
          <u xml:id="u-333.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Z Trybunału Sprawiedliwości.)</u>
          <u xml:id="u-333.4" who="#ZbigniewDolata">Wszystkie te podstawowe szaleństwa tzw. polityki klimatycznej premier Morawiecki zakwestionował, a wy teraz te pozwy wycofujecie, czyli, krótko mówiąc, mówicie dokładnie to samo, co powiedziała tutaj pani Klaudia Jachira.</u>
          <u xml:id="u-333.5" who="#ZbigniewDolata">I naprawdę nie traktujcie rolników jak ludzi, którzy nie potrafią logicznie myśleć. Widzą, co robicie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#ZbigniewDolata">I to, że się próbujecie podczepić pod ich protesty, nic wam nie da, bo oni oczekują od was działania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#ZbigniewDolata">Jeśli zakwestionujecie wasze wcześniejsze działania, czyli krótko mówiąc, zaprotestujecie przeciwko szaleństwom zielonego ładu, jeśli zamkniecie granicę z Ukrainą…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#ZbigniewDolata">…na import produktów, to wtedy będziemy mogli o czymś rozmawiać. Dopóki tego nie zrobicie, jesteście kompletnie niewiarygodni.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Pawła Sałka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#MonikaWielichowska">Czas — 1 minuta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#PawełSałek">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Patrząc na tę dyskusję na temat nowego zielonego ładu, trzeba zapytać chyba o to, kiedy to się zaczęło, więc przechodząc już konkretnie do pytań, panie ministrze, chciałem zadać pytanie: Kiedy w europejskiej polityce klimatycznej znalazł się sektor rolnictwa? To jest pierwsze pytanie. Drugie pytanie: Jakie rozporządzenie Parlamentu i Rady Unii Europejskiej wprowadziło cel redukcyjny w ramach gazów cieplarnianych w rolnictwie? Czyli kiedy sektor rolnictwa osiągnął swój cel, który ma być realizowany? Następne pytanie: W ramach jakiego filaru europejskiej polityki klimatycznej jest rolnictwo i kiedy to rolnictwo się tam znalazło jako sektor? To bardzo ważne pytania, panie ministrze. Jakie decyzje Rady Europejskiej, zaznaczam: Rady Europejskiej, z którego roku wprowadziły do europejskiej polityki klimatycznej rolnictwo jako sektor?</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#PawełSałek">Jeszcze jedno. Przepraszam, pani marszałek. Kolejna sprawa związana z tym, co przed chwilą powiedział pan poseł Dolata. Bardzo dobre pytanie i chciałbym to powtórzyć: Czy rząd premiera Donalda Tuska wycofa skargę na rozporządzenie: Effort Sharing Regulation? I drugie pytanie: Czy rząd Donalda Tuska wycofa skargę na temat rozporządzenia land use, land use change and forestry? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-341.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jana Ardanowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#JanKrzysztofArdanowski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Tej debacie przysłuchują się rolnicy. Jaki mogą wyciągnąć wniosek? Ano z Reja: Ksiądz pana wini, pan księdza/ A nam, prostym rolnikom, zewsząd nędza.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#JanKrzysztofArdanowski">Zamiast szukać odpowiedzi na fundamentalne, zasadnicze pytania, które stoją przed rolnictwem europejskim, które wynikają również z ideologii klimatycznej Unii Europejskiej, której fragmentem jest tzw. zielony ład, ideologii, która prowadzi do tego, że trzeba zredukować produkcję żywności w Europie, również kosztem upadku gospodarstw, i zastąpić żywność produkowaną w Unii dla prawie 500 mln ludzi żywnością sprowadzaną czy z Ameryki Południowej, z Nowej Zelandii, z Australii, czy z Ukrainy. Jeżeli na to nie odpowiemy, to żadne działania kolejnych ministrów nigdy nie będą skuteczne.</u>
          <u xml:id="u-343.2" who="#JanKrzysztofArdanowski">Zamiast odpowiedzi na te zasadnicze pytania, jest taki rytuał, który się pojawia zawsze: cep polityczny czy, jak ktoś woli, kłonica albo orczyk, tj. przypominanie sobie, wytykanie, kto bardziej zawinił. Wszyscy w jakiś sposób ponoszą odpowiedzialność za to, co się działo w rolnictwie przez ostatnie lata.</u>
          <u xml:id="u-343.3" who="#JanKrzysztofArdanowski">I powinniśmy stanąć w prawdzie i szukać rozwiązań, które mogą być zrealizowane tylko wtedy, jeżeli polityki wobec wsi nie będziemy traktowali wyłącznie w kategoriach politycznych. A rolników nie tylko pozdrawiam, bo rytuał pozdrawiania i szacunku jest zawsze potrzebny, tutaj szczególnie go widać, ale powiem tak: Pędźcie od siebie wszystkich polityków.</u>
          <u xml:id="u-343.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Katarzynę Sójkę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#KatarzynaSójka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#KatarzynaSójka">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Twarzą PSL-u, koalicji 13 grudnia, Platformy Obywatelskiej jest właśnie wypowiedź pani poseł Jachiry, jak również głosowanie z 15 stycznia 2020 r. w sprawie rezolucji, które poparła właśnie ta koalicja. Tylko Prawo i Sprawiedliwość nie głosowało za zielonym ładem.</u>
          <u xml:id="u-345.2" who="#KatarzynaSójka">Szanowni Państwo! Protestują w Polsce rolnicy, również rolnicy z powiatu ostrzeszowskiego, którzy spotkali się ze mną, z którymi ja się spotkałam, i chcą przekazać na ręce pana ministra, na ręce pana premiera Donalda Tuska swoją petycję, która mówi o tym, czego się domagają. Domagają się tego, by stał się porządek na granicy z Ukrainą, by wobec zielonego ładu to nie pani Klaudia Jachira wyznaczała państwa cele. Ja pozwolę sobie to przekazać, jest tutaj również numer telefonu do przedstawiciela, który będzie chciał, by się z nim skontaktować, bo rolnicy dzisiaj mówią, że protestują, że nikt na nich nie zwraca uwagi. Mówią o tym, że nie ma mediów ogólnopolskich, które by przekazały, w jaki sposób te protesty wyglądają.</u>
          <u xml:id="u-345.3" who="#KatarzynaSójka">Szanowni Państwo! Kiedy my rządziliśmy, wbrew Komisji Europejskiej wprowadziliśmy embargo, a dzisiaj to wy podobno macie uśmiechnięte relacje z Komisją Europejską, z Unią Europejską. Dlaczego w tym momencie nie działacie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-345.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jacka Boguckiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#MonikaWielichowska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#MonikaWielichowska">To zapraszam panią poseł Annę Kwiecień, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#AnnaKwiecień">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#AnnaKwiecień">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Oczywiście ja osobiście cenię sobie pana ministra. Cenię sobie pana ministra, bo znamy się od wielu lat i często obserwowałam faktyczną troskę o rolnictwo z pana strony. I muszę panu powiedzieć, że to, że zdradził pana pan Kołodziejczak, to jest mały pikuś. Gorsza sprawa, moim zdaniem, to jest to, co się zadziało w styczniu tego roku na Ukrainie i co powiedział Donald Tusk. A co on powiedział? I co powiedział na konferencji pan premier Denys Szmyhal? Powiedział wprost, że ustalono całkowite otwarcie granicy na produkty z Ukrainy. Ta sprawa została załatwiona. Sprawa niezakłóconego ruchu naszego towaru przez polską granicę. Co pan na to, panie ministrze? Bo to jest prawdziwy problem, bo okazuje się, że my tu się wszyscy kłócimy, a w styczniu tak naprawdę już podjęto wiążące decyzje i podjął je premier. Czy pan wiedział o tym?</u>
          <u xml:id="u-347.2" who="#AnnaKwiecień">Druga sprawa. Kwestia, która została tutaj poruszona, czyli wycofywanie skarg z Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. My się kłócimy, państwo nam zarzucacie sprawy związane z Polskim Ładem, ale nie kto inny, tylko wasz rząd dzisiaj wycofuje skargi…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#AnnaKwiecień">…które rząd Mateusza Morawieckiego wniósł właśnie na szaleństwo Polskiego Ładu. Co pan na to, panie Kołodziejczak? Niech pan się do tego odniesie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Teresę Pamułę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#TeresaPamuła">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Jestem tutaj przedstawicielem obywateli z powiatu lubaczowskiego, a szczególnie rolników. Spotkałam się z rolnikami z gminy Cieszanów, którzy powiedzieli mi, że są w bardzo trudnej sytuacji. Cały czas są na granicy, i w Hrebennem, i w Medyce, i nie ma żadnych odpowiedzi od pana ministra. Przyjechał pan minister Kołodziejczak i co? Zaczął kontrolować. Co zaczął kontrolować? Najpierw chciał robić kontrolę poselską, zgubiła mu się legitymacja, za chwilę się znalazła, po przepychankach z rolnikami zaczął kontrolować.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Chyba sobie pani coś wymyśliła.)</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#TeresaPamuła">Panie ministrze, trzeba użyć swojej rangi ministra i przekazać panu prezesowi Donaldowi Tuskowi postulaty. Całkowite zamknięcie granicy, o to proszą rolnicy z Podkarpacia.</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#MonikaWielichowska">Pan poseł Dariusz Matecki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#DariuszMatecki">Szanowna Pani Marszałek! Koalicjo Tuska! Wy jesteście jak lisy, które wyżarły kury z kurnika, a później wychodzą i mówią, jak to chronić kurnik.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Hejterze, zejdź.)</u>
          <u xml:id="u-353.2" who="#DariuszMatecki">Kto tworzył ideologiczne pomysły zielonego ładu? Partia Europejskich Socjalistów i Europejska Partia Ludowa — w tym czasie, kiedy Donald Tusk był przewodniczącym Rady Europejskiej, a później EPL-u. Dzisiejsza próba rozbicia protestów polskich rolników jest czymś skandalicznym. Tusk poprzez tzw. infrastrukturę krytyczną chce blokować protesty.</u>
          <u xml:id="u-353.3" who="#komentarz">(Poseł Iwona Maria Kozłowska: Premier Tusk.)</u>
          <u xml:id="u-353.4" who="#DariuszMatecki">Kiedyś strzelaliście do górników. Ci, którym chcecie przywracać emerytury, strzelali do stoczniowców. Teraz może będziecie strzelać do rolników? Postulaty rolników są bardzo proste: wypowiedzieć zielony ład, zrezygnować z destrukcyjnych dla Europy pakietów klimatycznych, bezwzględnie zablokować import produktów rolnych z Ukrainy, w tym wyjaśnić kwestie związane z tzw. tranzytem zboża. Jak to jest, że miał być tranzyt, a nagle pojawia się wielka lista firm, które miały kupować zboże z Ukrainy na polski rynek?</u>
          <u xml:id="u-353.5" who="#komentarz">(Głos z sali: A teraz to wasza sprawa. To, co się działo za waszych rządów.)</u>
          <u xml:id="u-353.6" who="#DariuszMatecki">Pytania do pana ministra rolnictwa. Proszę o pełną, potwierdzoną listę firm, które kupowały zboże, i listę produktów spożywczych, które trafiły na polski rynek. Polacy mają pełne prawo wiedzieć, co jedzą, czy byli truci. A wy, moralesy, nie krzyczcie.</u>
          <u xml:id="u-353.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-353.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Hejterze, zejdź.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#MonikaWielichowska">Pan poseł Robert Telus, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#RobertTelus">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, tak w ogóle to ja panu współczuję z wielu względów, bo nie ma pan poparcia swojego premiera. I tu już niejednokrotnie było widać, że kolega minister — wiceminister, pana podwładny — pana krytykuje, i to jeszcze w takich brzydkich słowach. To jest naprawdę trudna sytuacja i ja pana rozumiem. Ale był pan chyba 16 lat w Unii Europejskiej, był pan w tej samej partii co w tej chwili Weber, w Europejskiej Partii Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#komentarz">(Poseł Iwona Maria Kozłowska: Pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#RobertTelus">W 2019 r. artykuł: Europejska Partia Ludowa wyraziła poparcie dla propozycji zielonego ładu.</u>
          <u xml:id="u-355.3" who="#komentarz">(Poseł Iwona Maria Kozłowska: Czas ucieka. Pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-355.4" who="#RobertTelus">W 2009 r. tylko posłowie PiS pytali, czy Komisja Europejska sama rozumie, jak radykalnie plan ten wpłynie na gospodarkę, zwłaszcza państw Europy Środkowej. Europosłowie PO i PSL pozytywnie przyjęli Europejski Zielony Ład. 2019 r., Adam Jarubas, myślę, że pan zna: uważamy, że konieczne jest wypełnienie zobowiązań z porozumienia paryskiego, które wzywa do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Wypowiedź z ostatnich dni pana Webera: jesteśmy partią zielonego ładu. No i dzisiejsza wypowiedź pani Jachiry, koleżanki pana ministra Kołodziejczaka z tej samej partii, że wystarczy dać chłopom pole, a środki same z Unii płyną. To jest po prostu skandal. Mam nadzieję, że pan od tego się odcina.</u>
          <u xml:id="u-355.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-355.6" who="#komentarz">(Poseł Iwona Maria Kozłowska: A gdzie pytanie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Zbigniewa Boguckiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Właśnie. Gdzie jest pan Kowalski?)</u>
          <u xml:id="u-356.3" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Pytanie jest, czy pan od tego się odcina.)</u>
          <u xml:id="u-356.4" who="#MonikaWielichowska">Został pan, panie pośle, zapowiedziany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#ZbigniewBogucki">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Te największe od lat protesty, które widzimy, protesty rolnicze, to jest walka. To jest walka o bezpieczeństwo żywnościowe Polski. Ale te protesty rolnicze — nie wiem, czy państwo zauważyliście — przetaczają się także przez Niemcy i przez Francję. Tam jako żywo Prawo i Sprawiedliwość nie rządziło w ostatnich latach. Chodzi o zielony ład, ten zielony ład, za którym państwo europosłowie, eurodeputowani głosowali, a parlamentarzyści Prawa i Sprawiedliwości byli temu przeciwni.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#komentarz">(Poseł Iwona Maria Kozłowska: Program Wojciechowskiego, tworzony w Warszawie.)</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#ZbigniewBogucki">Natomiast jeżeli chodzi o Ukrainę i napływ zboża z Ukrainy, to pamiętam taką sytuację, kiedy z ministrem Telusem pod Szczecinem spotkaliśmy się z naszymi rolnikami, rozmawialiśmy do godz. 2 w nocy, spisaliśmy postulaty, następnego dnia te postulaty podpisaliśmy. Przeznaczyliśmy na to 10,5 mld zł, żeby zareagować na sytuację.</u>
          <u xml:id="u-357.3" who="#ZbigniewBogucki">Pytanie: Gdzie jest, panie ministrze, pana szef, premier Tusk? Czy spotka się z rolnikami? Czy zareaguje? Czy wyasygnuje odpowiednie środki? I czy wprowadzicie odpowiednie akty legislacyjne, głównie rozporządzenie? Kiedy to nastąpi? Bo to dzisiaj interesuje rolników. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-357.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-357.5" who="#komentarz">(Poseł Iwona Maria Kozłowska: A gdzie jest były premier Morawiecki, który…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Golińską, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#MałgorzataGolińska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Zainspirowana zwłaszcza wystąpieniem pani poseł Jachiry wspomnę, że Europejska Partia Ludowa ustami swojego przewodniczącego przesądziła już polityczny spór w Polsce o to, kto stoi za ideologicznym szaleństwem, jakim jest zielony ład, przeciw któremu protestują rolnicy w całej Europie, a który rozgrzewa, i to rozgrzewa w tym negatywnym aspekcie, polskich rolników.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#MałgorzataGolińska">Manfred Weber jasno wskazał: Jeśli chodzi o zielony ład, chciałbym podkreślić, że jesteśmy dumni z tego, co robimy w ramach zielonego ładu. Wyznaczamy linię i kierunek, w którym musimy podążać. Zielony ład należy do Europejskiej Partii Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#MałgorzataGolińska">Czyli mamy jasność: zielony ład należy do Europejskiej Partii Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-359.3" who="#komentarz">(Poseł Iwona Maria Kozłowska: Nie, do Wojciechowskiego.)</u>
          <u xml:id="u-359.4" who="#MałgorzataGolińska">A wiecie państwo, kto jeszcze należy do Europejskiej Partii Ludowej? Platforma Obywatelska i PSL. A wiecie państwo, kto rządzi w Polsce? M.in. Platforma Obywatelska i PSL.</u>
          <u xml:id="u-359.5" who="#komentarz">(Poseł Iwona Maria Kozłowska: A kto rządził w Polsce? Kto jest komisarzem?)</u>
          <u xml:id="u-359.6" who="#MałgorzataGolińska">W czyich rękach jest więc narzędzie do zablokowania niekorzystnych dla rolników zapisów zielonego ładu? W rękach m.in. Platformy Obywatelskiej i PSL-u.</u>
          <u xml:id="u-359.7" who="#komentarz">(Poseł Iwona Maria Kozłowska: Kto jest komisarzem?)</u>
          <u xml:id="u-359.8" who="#MałgorzataGolińska">I naprawdę wszelkie próby zrzucania tej odpowiedzialności na kogoś innego są albo próbą uniknięcia odpowiedzialności, albo świadomym działaniem, które miałoby zatwierdzić zielony ład do dalszej realizacji.</u>
          <u xml:id="u-359.9" who="#MałgorzataGolińska">A skoro to powyższe już mamy rozstrzygnięte, mam pytanie do pana ministra: Kiedy konkrety dla rolników inne niż włączenie przejść granicznych w infrastrukturę krytyczną, które to działanie rolnicy odebrali jako próbę zastraszania ich? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-359.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-359.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Zbigniewa Sosnowskiego, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#ZbigniewSosnowski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowni Panowie Ministrowie! Otóż jaka jest dzisiaj sytuacja w rolnictwie, wszyscy doskonale wiedzą, a szczególnie wiedzą to polscy rolnicy. Na pytanie, kto zawinił, myślę, że odpowiedź jest prosta: zawinili ci, którzy sprawowali władzę — już nie mówię, że przez 8 lat — przez ostatnie 4 lata. I tu nikt nie ma wątpliwości. To tylko nieudolność i brak sprawczości doprowadziły do tego, że mamy taką sytuację.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#ZbigniewSosnowski">Ale dzisiaj polscy rolnicy nie chcą już słyszeć tego, o czym mówił pan minister Ardanowski. Mają po prostu dość słuchania nas. A zatem ludzi interesuje przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-361.2" who="#ZbigniewSosnowski">Pytam zatem, panie ministrze: Jakie działania — proszę o wymienienie ich enumeratywnie — pan podjął na arenie międzynarodowej i tu, wewnątrz kraju, jak również jakie działania pan podejmie, żeby ułatwić życie polskim rolnikom? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-361.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszamy panią poseł Magdalenę Kołodziejczak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#MagdalenaMałgorzataKołodziejczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zaczynam pierwszą kadencję pracy tutaj, w parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Poprzedni pan marszałek zamknął listę, a pani pozwala…)</u>
          <u xml:id="u-363.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda!)</u>
          <u xml:id="u-363.3" who="#MagdalenaMałgorzataKołodziejczak">Ale przepraszam, czy to panu przeszkadza? Czy to panu przeszkadza, panie były ministrze rolnictwa? Pan zabierał głos kilka razy, a zostałam sprowokowana do tej wypowiedzi m.in. pana wystąpieniami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł, ja tylko powiem słowo do pana posła.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, temat jest tak ważny, że każdemu, kto będzie chciał jeszcze się dopisać, a nie zabierał głosu, umożliwię zapis. Myślę, że rolnicy akurat będą chcieli posłuchać.</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#komentarz">(Głos z sali: To ja skorzystam.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#MagdalenaMałgorzataKołodziejczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jestem pierwszą kadencję w Sejmie. Byłam przez 21 lat wójtem gminy wiejskiej Pruszcz Gdański. Jestem z województwa pomorskiego. Mam przed oczami wiosnę i jesień na Żuławach, gdzie rolnicy ubabrani w błocie wyciągali z ziemi to, co wyprodukowali. Dzisiaj piszą również do mnie: ratujcie. Jestem, muszę powiedzieć, zażenowana tą dyskusją, bo ja byłam przekonana, że państwo z prawej strony powiedzie: okej, zawaliliśmy sprawę, nie dopilnowaliśmy, ale teraz musimy wspólnie dołożyć starań, żeby pomóc tym ludziom, którzy tam stoją na zimnie, a my siedzimy tutaj w ciepełku i bierzemy pieniądze m.in. z ich podatków.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-365.2" who="#komentarz">(Głos z sali: To róbcie coś.)</u>
          <u xml:id="u-365.3" who="#MagdalenaMałgorzataKołodziejczak">W związku z tym bardzo proszę, żebyście państwo powiedzieli: mea culpa, a także powiedzieli: jeżeli przydamy się, to my wam pomożemy.</u>
          <u xml:id="u-365.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Do roboty.)</u>
          <u xml:id="u-365.5" who="#MagdalenaMałgorzataKołodziejczak">Do pracy również, drodzy państwo posłowie.</u>
          <u xml:id="u-365.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-365.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jacka Czerniaka, klub Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#JacekCzerniak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#JacekCzerniak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kiedy słuchałem pana ministra Telusa, który apelował, żeby pięścią w stół uderzyć w Brukseli i przedstawić swoje racje, to zastanawiałem się, czy ta nauka, czy te sugestie mają uzasadnienie merytoryczne. Bo kiedy był przyjmowany pakiet Fit for 55, to pana szef, ówczesny premier Morawiecki zgodził się na to.</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Ale to nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-367.3" who="#JacekCzerniak">Chociaż mówił, że się nie zgodził, ale odpowiedzi co do jego zgody udzielił pan minister Ziobro i nazwał pana premiera miękiszonem. Panie ministrze, niech pan nie przeszkadza.</u>
          <u xml:id="u-367.4" who="#JacekCzerniak">Jeżeli mówimy o rozporządzeniu ATM, to w 2022 r. to rozporządzenie było przyjęte w ramach konsensusu — kiedy wybuchła wojna na Ukrainie, wszyscy mówili, że trzeba pomagać Ukrainie. Rozporządzenie Rady i Parlamentu Europejskiego mam na myśli oczywiście. Później ono było przedłużane. I kiedy Prawo i Sprawiedliwość sprawowało władzę, kiedy co roku przedłużano to rozporządzenie, ja z tej mównicy zadałem pytanie, jakie jest stanowisko rządu polskiego w tej sprawie. A stanowisko było takie, że ta sprawa była na liście A, czyli bez dyskusji przyjęta. Przyjmowaliście to rozporządzenie bez dyskusji, a dzisiaj mamicie rolników, że walczyliście o ich interes. No dajcie spokój.</u>
          <u xml:id="u-367.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Stefana Krajewskiego, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#StefanKrajewski">Odrzucenie Europejskiego Zielonego Ładu oznaczałoby ustawienie się na marginesie i innego rodzaju kłopoty; to plan, w którym warto uczestniczyć nawet za pewną cenę.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#StefanKrajewski">Kto to powiedział? 19 maja 2021 r. prezes Jarosław Kaczyński. Dzisiaj sprzeciwiacie się najważniejszemu politykowi. Wymieniany był tu często Wojciechowski, wymieniani byli ministrowie, ale prezes Kaczyński tak twierdził i chyba zdania do dziś nie zmienił.</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#StefanKrajewski">Pytanie do posłów PiS-u: Ile pieniędzy zainwestowaliście w te silosy, elewatory, które miały powstać? Ile pieniędzy zainwestowaliście w porty zbożowe? Bo tutaj mówicie cały czas… Czemu pani minister Gembicka nie zrealizowała tych projektów, które nam przekazała? Mieliście 8 lat na to, żeby te projekty przyjąć. Nie zrobiliście tego, więc dzisiaj daremne żale i pretensje. Dzisiaj straszycie wszystkich krytyczną infrastrukturą, ale nie przeszkadzało wam, jak wprowadziliście w 183 miejscowościach stan wyjątkowy i kiedy o godz. 6 rano wyprowadzaliście protestujących rolników w kajdankach z domu. Są na to dowody. Pod Łodzią tak się działo. Musieliśmy interweniować w tej sprawie. Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-369.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Kazimierza Bogusława Chomę…</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Gembicka: Pani marszałek… w kwestii sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-370.3" who="#MonikaWielichowska">…Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-370.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Gembicka: Zostałam wymieniona przez pana ministra.)</u>
          <u xml:id="u-370.5" who="#MonikaWielichowska">Nie ma sprostowań teraz. Nie jesteśmy w trybie sprostowań.</u>
          <u xml:id="u-370.6" who="#komentarz">(Poseł Anna Gembicka: Ale zostałam wymieniona przez pana ministra, który mnie wzywał do odpowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-370.7" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł…</u>
          <u xml:id="u-370.8" who="#komentarz">(Poseł Anna Gembicka: Ale pan minister mnie wezwał do odpowiedzi, no to chciałabym odpowiedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-370.9" who="#MonikaWielichowska">Nie wzywał pani do odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-370.10" who="#komentarz">(Poseł Anna Gembicka: Ale wzywał. Panie ministrze, chciał pan, żebym mu odpowiedziała.)</u>
          <u xml:id="u-370.11" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-370.12" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-370.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani minister, pani źle zrozumiała.)</u>
          <u xml:id="u-370.14" who="#komentarz">(Poseł Anna Gembicka: Moralesy, cicho!)</u>
          <u xml:id="u-370.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-370.16" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#KazimierzBogusławChoma">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-371.2" who="#KazimierzBogusławChoma">Jest pewien problem z jakimś uczciwym zachowaniem się wobec rolników. Siedzicie tutaj i rozmawiacie. Panie wiceministrze Kołodziejczak, na protestach w Chodlu mówił pan, jak to pan działa, jak pan broni rolników. Po co pan tu siedzi i traci czas? Trzeba coś robić. Trzeba im pomagać. Nie ma problemu, żeby również dopisać maliny, żeby zablokować na granicy ukraińskiej. Jaki macie program dla malin, dla tych setek plantatorów, którzy…</u>
          <u xml:id="u-371.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Rok temu był kłopot z malinami…)</u>
          <u xml:id="u-371.4" who="#KazimierzBogusławChoma">Rok temu właśnie, droga pani, była dopłata. Bierzcie przykład z ministra Telusa i załóżcie tę pomoc, również jeśli chodzi o maliny…</u>
          <u xml:id="u-371.5" who="#komentarz">(Poseł Iwona Maria Kozłowska: A dlaczego była dopłata? Bo były problemy.)</u>
          <u xml:id="u-371.6" who="#KazimierzBogusławChoma">…a nie — przyjdzie zbiór malin i powiecie, że nic nie można było zrobić. Teraz trzeba reagować, pracować. Weźcie się do roboty.</u>
          <u xml:id="u-371.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Szymona Szynkowskiego vel Sęka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Jedno regularnie powtarzane kłamstwo wymaga tutaj sprostowania, bo ono wraca jak bumerang. Pan poseł Czerniak, pan minister Czerniak powiedział, że pan premier Morawiecki zgodził się na Fit for 55. Tak nie jest.</u>
          <u xml:id="u-373.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak nie?)</u>
          <u xml:id="u-373.3" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Polska na tym etapie, na którym było to głosowane w Radzie Unii Europejskiej, sprzeciwiała się tym propozycjom w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-373.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Weta nie było.)</u>
          <u xml:id="u-373.5" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Mało tego, zaskarżyliśmy również kilkanaście aktów prawnych przyjętych mimo naszego sprzeciwu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Natomiast słyszę, że te pozwy do TSUE mają być wycofywane. Jeżeli tak by było, to chyba jest dość jasne, kto jest za pakietem Fit for 55, i niewątpliwie nie jest to rząd Zjednoczonej Prawicy i Mateusz Morawiecki.</u>
          <u xml:id="u-373.6" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Natomiast ja mam pytanie, pani marszałek, panie ministrze, czy polski rząd jest na tyle zdeterminowany, żeby pomóc polskim rolnikom, żeby tak jak wtedy, kiedy był kryzys na wiosnę zeszłego roku, jednostronnie wprowadzić embargo. Bo my wtedy, kiedy nastąpił kryzys, nie czekaliśmy na decyzję instytucji unijnych, tylko spotykaliśmy się wieczorem w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów — wiem, bo w takich spotkaniach uczestniczyłem — i decydowaliśmy…</u>
          <u xml:id="u-373.7" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Po 2 latach.)</u>
          <u xml:id="u-373.8" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">…żeby jednostronnie wprowadzić embargo. Dopiero później reagowała Unia Europejska. Czy państwo jesteście dzisiaj gotowi, żeby w tak zdeterminowany i zdecydowany sposób również zadziałać?</u>
          <u xml:id="u-373.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-373.10" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Buhaha. I kto to mówi?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Kazimierza Gołojucha…</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-374.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Co to jest?)</u>
          <u xml:id="u-374.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Co tu się dzieje?)</u>
          <u xml:id="u-374.5" who="#MonikaWielichowska">Co się stało?</u>
          <u xml:id="u-374.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Kołodziejczak już drugi raz… na ostatnim miejscu.)</u>
          <u xml:id="u-374.7" who="#MonikaWielichowska">Nie kłóćmy się o miejsca, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-374.8" who="#MonikaWielichowska">Pan poseł Kazimierz Gołojuch, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-374.9" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-374.10" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#KazimierzGołojuch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Trwają protesty rolników w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani spojrzy, jaka kolejka.)</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#komentarz">(Głos z sali: To już drugi raz.)</u>
          <u xml:id="u-375.3" who="#KazimierzGołojuch">Do naszych biur poselskich są wysyłane pisma, są telefony z zaproszeniem na granicę. Chcę powiedzieć, że w pełni solidaryzuję się, i myślę, że tutaj wszyscy solidaryzujemy się z polskimi rolnikami. Ci rolnicy formułują wiele postulatów. Chcą m.in. likwidacji unijnego zielonego ładu, chcą likwidacji ekoschematów i są zainteresowani tym, żeby w pełni ich produkcja była opłacalna, żeby w 2024 r. dopłaty do paliwa rolniczego wynosiły 2 zł do litra.</u>
          <u xml:id="u-375.4" who="#KazimierzGołojuch">Rolnicy walczą o bezpieczeństwo polskiej żywności. Tutaj, panie ministrze, chcę zapytać: Jakie zamierza pan podjąć działania na arenie międzynarodowej, szczególnie w Unii Europejskiej, żeby wesprzeć te działania polskich rolników? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-375.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Michała Kołodziejczaka, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#MonikaWielichowska">Panie ministrze, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#MichałKołodziejczak">Dzisiaj na ulicach, na granicy jest wielu naszych przyjaciół — moich, waszych — naszych wspólnych znajomych, którzy się nie dzielą politycznie na jedną czy drugą partię. Ja słyszę tutaj, że ktoś pokazuje SMS-a. Ja też dostaję od rolników. I mówią tak…</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan jest ministrem. Decyduje.)</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#MichałKołodziejczak">…my nie chcemy, żeby ta debata wyglądała w ten sposób, żeby jedni drugim skakali do oczu. W ten sposób nie rozwiążemy żadnych problemów.</u>
          <u xml:id="u-377.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale co pan robi?)</u>
          <u xml:id="u-377.4" who="#MichałKołodziejczak">Ale zobaczcie… I właśnie w taki sposób się zachowujecie. Jeżeli uważacie, że w taki sposób rozwiążecie jakikolwiek problem polskich rolników, no to nie rozwiążecie.</u>
          <u xml:id="u-377.5" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-377.6" who="#MichałKołodziejczak">Możemy dzisiaj sobie wytykać, co, kto, kiedy, czego nie zrobił. Problemy w polskim rolnictwie są skumulowane łącznie, można powiedzieć, z 20 lat.</u>
          <u xml:id="u-377.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Decyzje.)</u>
          <u xml:id="u-377.8" who="#MichałKołodziejczak">W ostatnich 2 latach kumulacja była naprawdę bardzo duża. Ale nam dzisiaj to nic nie da, jeżeli będziemy sobie wytykać jedni drugim.</u>
          <u xml:id="u-377.9" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Decyzje.)</u>
          <u xml:id="u-377.10" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: Do roboty się weź.)</u>
          <u xml:id="u-377.11" who="#MichałKołodziejczak">I albo będzie to, o czym mówię… Tutaj dzisiaj zapowiadam rozmowy z rolnikami od przyszłego tygodnia, żeby wypracować wspólne porozumienie.</u>
          <u xml:id="u-377.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Do roboty.)</u>
          <u xml:id="u-377.13" who="#MichałKołodziejczak">To jest już ustalone z wieloma grupami, które dzisiaj stoją na drodze, by wypracować wspólne porozumienie z rolnikami i z rządem.</u>
          <u xml:id="u-377.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Decyzje.)</u>
          <u xml:id="u-377.15" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Ale decyzje, nie rozmowy.)</u>
          <u xml:id="u-377.16" who="#MichałKołodziejczak">A dlaczego wy umniejszacie dzisiaj problemom rolniczym, mówiąc tylko i wyłącznie o granicy i mówiąc o zielonym ładzie?</u>
          <u xml:id="u-377.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo nic nie robicie.)</u>
          <u xml:id="u-377.18" who="#MichałKołodziejczak">Są jeszcze problemy, które dotyczą rynku trzody chlewnej…</u>
          <u xml:id="u-377.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Dopłat.)</u>
          <u xml:id="u-377.20" who="#MichałKołodziejczak">…hodowli, które mówią o handlu w Polsce, który jest ograniczony przez oligopole wywierające potężny wpływ.</u>
          <u xml:id="u-377.21" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Ale czekamy na decyzje.)</u>
          <u xml:id="u-377.22" who="#MichałKołodziejczak">Trzeba wprowadzić szerokie zmiany. Nie róbcie polityki — ani jedni, ani drudzy, ani trzeci na polskich rolnikach. Nie róbcie. Wy chcecie robić na problemach polskich rolników politykę.</u>
          <u xml:id="u-377.23" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani marszałek, 10 minut.)</u>
          <u xml:id="u-377.24" who="#MichałKołodziejczak">Nie róbcie tego.</u>
          <u xml:id="u-377.25" who="#MichałKołodziejczak">I pan, panie Telus, jeden, drugi, to jest… Ja gdybym tutaj nie był, tobym tego nie widział.</u>
          <u xml:id="u-377.26" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Pytanie zadaj.)</u>
          <u xml:id="u-377.27" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas.)</u>
          <u xml:id="u-377.28" who="#MichałKołodziejczak">Drodzy Rolnicy! Dzisiaj to wygląda tak: posłowie z prawej strony wychodzą…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#MichałKołodziejczak">…obrażają, krzyczą i później schodzą wielce zadowoleni, uśmiechnięci, jak to komuś dowalili.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakie pytanie, pani marszałek, jest?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#MichałKołodziejczak">W ten sposób dowalacie tylko i wyłącznie polskim rolnikom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#MichałKołodziejczak">Polskie rolnictwo ponad interes partyjny.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-383.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-383.3" who="#MichałKołodziejczak">Polskie rolnictwo ponad te wszystkie podziały polityczne.</u>
          <u xml:id="u-383.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#MonikaWielichowska">Proszę zejść z mównicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#MichałKołodziejczak">Dziękuję bardzo. Problemy trzeba rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-385.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie było pytania.)</u>
          <u xml:id="u-385.3" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Wymienił moje nazwisko, pani marszałek. Niesprawiedliwa jest pani marszałek. Jednym pani pozwala, drugim nie.)</u>
          <u xml:id="u-385.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Terlecki był sprawiedliwy.)</u>
          <u xml:id="u-385.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Pewnie, że był.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jacka Boguckiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-386.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#JacekBogucki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! No ktoś tu próbuje nas uczyć kultury.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#komentarz">(Poseł Iwona Maria Kozłowska: Minister, nie ktoś.)</u>
          <u xml:id="u-387.2" who="#JacekBogucki">Ktoś tu próbuje mówić o tym, żeby nie krzyczeć, żeby nie…</u>
          <u xml:id="u-387.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-387.4" who="#JacekBogucki">O człowieku, ile ty się nadarłeś w ministerstwie, kiedy ja tam byłem.</u>
          <u xml:id="u-387.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-387.6" who="#JacekBogucki">Ale meritum sprawy jest trochę inne. Problemy polskiego rolnictwa to rzeczywiście wiele lat.</u>
          <u xml:id="u-387.7" who="#JacekBogucki">Ja bardzo pana ministra szanuję, bo znamy się od lat, współpracowaliśmy. Kiedy ja byłem w resorcie, pan minister był w Komisji Europejskiej, był tam jako przewodniczący komisji rolnictwa. No ale z kim pan ma pracować, z takimi ludźmi? Z takimi, którzy nic w życiu nie zrobili dobrego? Którzy nie potrafią niczym zarządzać?</u>
          <u xml:id="u-387.8" who="#komentarz">(Głos z sali: No bez sensu.)</u>
          <u xml:id="u-387.9" who="#JacekBogucki">Pan po prostu nie ma ludzi do współpracy.</u>
          <u xml:id="u-387.10" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Proszę pana, niech pan nie obraża ludzi.)</u>
          <u xml:id="u-387.11" who="#JacekBogucki">Gdy 8 lat temu z ministrem Jurgielem przyszliśmy do pracy, to my się wzięliśmy za robotę, bo wtedy sytuacja na rynkach rolnych była jeszcze gorsza niż teraz.</u>
          <u xml:id="u-387.12" who="#komentarz">(Poseł Iwona Maria Kozłowska: Widać tę robotę.)</u>
          <u xml:id="u-387.13" who="#JacekBogucki">Po was, po PO-PSL. A teraz wy, zamiast cokolwiek robić, tylko próbujecie sobie pijar budować.</u>
          <u xml:id="u-387.14" who="#komentarz">(Poseł Iwona Maria Kozłowska: A wy co?)</u>
          <u xml:id="u-387.15" who="#JacekBogucki">I, panie ministrze, jak załatwił dzisiaj pana przed tą debatą Donald Tusk? Otóż ogłosił infrastrukturę krytyczną na granicy. Zablokował możliwość protestowania i kontrolowania przez rolników tego, co wjeżdża. Zablokował możliwość dochodzenia swoich realnych praw.</u>
          <u xml:id="u-387.16" who="#JacekBogucki">Panie Ministrze! Przecież tu nie chodzi o to, żeby polskie rolnictwo się rozwijało. Tuskowi chodzi o to, żeby zaorać polską wieś, a przy okazji zaorać PSL.</u>
          <u xml:id="u-387.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Tylko protest wam w głowie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam ministra rolnictwa i rozwoju wsi pana Czesława Siekierskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#CzesławSiekierski">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Mam oczywiście dylemat, dlatego że oprócz wypowiedzi w imieniu klubów poselskich, kół, głos zabrało ponad 45 posłów. Stąd gdyby tylko odpowiadać proporcjonalnie do czasu, po 1 minucie, to wiemy, jaki byłby rezultat.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#CzesławSiekierski">Ale powiem tak: stanowisko resortu rolnictwa i ministra było jednoznaczne — stanęliśmy po stronie rolników. Mówiliśmy, że protestują w słusznej sprawie, bo sytuacja jest wyjątkowo trudna. Jest to pewien efekt szeregu uwarunkowań — i wewnętrznych, i zewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-389.2" who="#CzesławSiekierski">O zaniedbaniach wewnętrznych mówiliśmy, ale także pamiętajmy, jakie są ceny zbóż na rynkach światowych, jakie są zapasy zboża, jakie są zapasy zboża także w Polsce, i o tym, że oczywiście musimy podjąć pewne działania, aby przygotować się do żniw. W związku z tym to wszystko jest wyjątkowe, bo jest taki bardzo niekorzystny zbieg sytuacji, do tego doszła wojna na Ukrainie, która spowodowała istotne zaburzenia poprzez otwarcie rynku unijnego na towary z Ukrainy. Decyzja ta jest decyzją, którą trzeba ocenić krytycznie, bo nie było dokonanej analizy, co się stanie na rynku europejskim. Stąd w pewnym momencie były także działania europejskie związane z embargiem, z blokadą, jeśli chodzi o rynek europejski. I myślę, że tutaj bez względu na opcje mamy w wielu sprawach zbliżone spojrzenie, choć ono się różni, bo przecież się trzeba różnić. Nawet jeśli mamy zbliżone poglądy, to trzeba się różnić, trzeba się trochę pokłócić. Oczywiście w tych sprawach związanych z rolnictwem, w tej sytuacji jako minister rolnictwa prosiłbym o pewne zbliżenie poglądu.</u>
          <u xml:id="u-389.3" who="#CzesławSiekierski">Nie jest też tajemnicą — tu patrzę w kierunku kolegów z Konfederacji — że odegraliście i odgrywacie określoną rolę w tych protestach. Ja nie wiem, czy taka jest funkcja Konfederacji…</u>
          <u xml:id="u-389.4" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Brawo, my!)</u>
          <u xml:id="u-389.5" who="#CzesławSiekierski">Oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-389.6" who="#CzesławSiekierski">To jest rola związków, to nie jest rola ugrupowań politycznych. Tak że w końcowym efekcie do tych działań także dobili koledzy z PiS. W polityce można robić różne rzeczy, ale myślę, że jest pewien interes, interes nadrzędny.</u>
          <u xml:id="u-389.7" who="#CzesławSiekierski">Wreszcie myślę, że rolnicy protestują, bo uważają, że te zasady, które im się próbuje narzucać, idą za daleko. Polscy rolnicy, rolnicy europejscy wiedzą, jak produkować, mają doświadczenia, mają ogromną wiedzę. Myślę, że został naruszony ich pewien, tak to nazwijmy, honor produkcyjny, bo te zasady naruszają ich pozycję jako producentów. Rzeczywiście rolnictwo europejskie, rolnictwo polskie jest tak zróżnicowane, że trudno narzucić jednolite schematy działań. Stąd ja o tych sprawach mówiłem na posiedzeniu Rady ministrów rolnictwa Unii Europejskiej. Poruszałem te problemy handlu także na spotkaniu z komisarzem Dombrovskisem w różnych wariantach. Minister Szłapka też był, też w tym uczestniczył, tak samo minister Hetman. Tak więc prowadzimy dialog z Komisją Europejską i rzeczywiście wiele rzeczy zostało zmienionych, jeśli chodzi o zielony ład, jeśli chodzi o ograniczenia w zakresie zużycia pestycydów czy jeśli chodzi o ugorowanie. Nad wieloma rzeczami jeszcze dalej dyskutujemy. Tak że jest pewien postęp. I, proszę państwa, nie ma takiej możliwości, żebyśmy ten zielony ład wyrzucili do kosza.</u>
          <u xml:id="u-389.8" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: A dlaczego nie?)</u>
          <u xml:id="u-389.9" who="#CzesławSiekierski">My go musimy zracjonalizować, bo za nim przemawiają pewne racje. Wiele zapisów zielonego ładu rolnicy stosują. Chodzi o wieloletnie doświadczenia związane ze zmianowaniem, płodozmianem itd. Mówię o tym, że Komisja poszła za daleko, ale wiele racji za tym ładem przemawia. Myślę, że dogadamy to na szczeblu europejskim, takie jest zdanie innych ministrów. W poniedziałek jest posiedzenie Rady ministrów rolnictwa Unii Europejskiej. 1 marca przyjeżdża minister rolnictwa Niemiec, później wiceminister rolnictwa Francji. Będziemy wspólnie wywierać pewnie zwiększony nacisk na to, aby w jakiś sposób doprowadzić do osiągnięcia pewnej normalności.</u>
          <u xml:id="u-389.10" who="#CzesławSiekierski">Proszę państwa, powiedzmy sobie to szczerze: przecież ten zielony ład wyście podpisywali, wyście zaproponowali. Pamiętacie, jak były wysyłane te zasady? To był chyba maj. Pamiętam, że nawet nie daliście obejrzeć nam w parlamencie tego, co wysyłacie do Brukseli, bo trzeba było wysłać. I później się okazało, że mieliśmy jeszcze 2 tygodnie na pracę. Myśmy nie wiedzieli, coście wysłali. Czy wiedziały związki, organizacje rolnicze? Według mojej informacji — nie. Ani izby rolnicze, ani organizacje związkowe nie były uczestnikami w procesie konsultacji w ramach przygotowania zielonego ładu. Stąd mamy taki skutek, jaki mamy.</u>
          <u xml:id="u-389.11" who="#CzesławSiekierski">Wreszcie, jeśli chodzi o problemy związane z Ukrainą, to proszę państwa, prawda jest taka, że rzeczywiście napływ towarów jest duży. Teraz jest znaczne ograniczenie. Zmniejszona liczba kontroli wynika także z mniejszych przepływów zboża czy innych towarów w ujęciu tranzytowym. Mieliśmy szereg uwag do kontroli, ale one systematycznie się poprawiają. Po porostu jest tu pewien nadzór, pewne zainteresowanie, współpraca. Widzimy efekty kontroli. Możemy pokazać, ile i jakich produktów zostało cofniętych, tak przez Inspekcję Weterynaryjną, jak przez inspekcję jakości kontroli, a więc jest widoczny postęp. Kontrola będzie wzmocniona. To wywoła pewne ograniczenia, bo wydłużą się kolejki, ale po prostu musimy z tego instrumentu skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-389.12" who="#CzesławSiekierski">Proszę państwa, to łatwo powiedzieć, że trzeba zamknąć granice. Mówiłem w swoim wystąpieniu o tym, o eksporcie, o relacjach, jakie mamy wyniki, saldo w eksporcie ogólnym, saldo w odniesieniu do towarów rolno-żywnościowych, a zapytajcie jeszcze producentów o kwestię produktów mleczarskich. Trzeba te problemy ważyć. Prowadzimy z Ukrainą rozmowy bilateralne na poziomie technicznym. Chcemy, żeby było to licencjonowanie, tak krytykowane przez was, wprowadzenie pewnych kwot, które chcemy uzgodnić. Mamy problem, jaki uzgodnić okres referencyjny. Bo nie możemy się zgodzić na okres referencyjny 2022–2023. Chcemy, żeby ten okres referencyjny obejmował jeszcze 2021 r., a może sięgniemy jeszcze dalej.</u>
          <u xml:id="u-389.13" who="#komentarz">(Głos z sali: 2020 r., 2021 r.?)</u>
          <u xml:id="u-389.14" who="#CzesławSiekierski">I naprawdę w tej chwili 95% zboża jest wywożone z Ukrainy przez kanał czarnomorski. A więc wiele rzeczy się rozwiązuje. Postawimy także sprawy związane ze zwiększonym udziałem Unii Europejskiej, jeśli chodzi o wsparcie w zakresie pomocy w przypadku transportu, wywiezienia zboża, tej nadwyżki, z Europy, w tym z Ukrainy, także z Polski. Po prostu musimy zrobić opróżnienie magazynów w kontekście zbliżających się żniw.</u>
          <u xml:id="u-389.15" who="#CzesławSiekierski">Kończąc, powiem, że chciałbym, żebyśmy też popatrzyli inaczej na łańcuch żywnościowy. W łańcuchu żywnościowym rolnik jest najsłabszy, stąd przywiązujemy ogromną wagę do spraw integracji pionowej, do pewnego organizowania się rolników. O tym wszyscy na długi czas zapomnieliśmy. To jest sektor, który jest wyjątkowo wrażliwy, sektor, który jest bardzo zależny od uwarunkowań klimatycznych, a także od wyzwań zewnętrznych, globalizacyjnych. Pandemia i wojna na Ukrainie pokazały, że to nie jest tak, że wszystko można kupić, wszystko można sprzedać. Bo można czegoś nie dowieźć.</u>
          <u xml:id="u-389.16" who="#CzesławSiekierski">A więc ja chciałbym, żebyśmy trochę inaczej, głębiej patrzyli na problemy rolników. Będziemy rozmawiać z rolnikami. Tak, rozmawiamy od początku. Jeździliśmy na spotkania i jeździmy. Byliśmy wielokrotnie na granicy. Myślę, że są efekty tych naszych wyjazdów. Jest otwarcie. Oczywiście to prawda, tak, zostawiliście rozporządzenie, jeśli chodzi o zakup kukurydzy, tylko że to nie było zapisane w budżecie. Nie było w projekcie budżetu, który zostawiliście, zapisanych kwot na zakup kukurydzy, bo chcieliście to przeprowadzić poza budżetem. Wiele rzeczy tego typu finansowaliście czy to z pomocy związanej z wojną na Ukrainie, czy to z innych środków pozabudżetowych. Stąd jest też określona sytuacja budżetowa. Nie zostawimy rolników pomimo pewnych trudności, także budżetowych. Bo też kończy się okres związany z tymi… Jeszcze do końca czerwca są poluzowania wynikające z wojny na Ukrainie i tej możliwości pomocy. Chcemy także z tego skorzystać. Na zakończenie chcę powiedzieć, że oczywiście udzielimy odpowiedzi na pytania w formie pisemnej. Tu pan minister…</u>
          <u xml:id="u-389.17" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-389.18" who="#CzesławSiekierski">Tak że oczywiście tych odpowiedzi będzie sporo, bo pytań jest dużo. Bardzo dziękuję za możliwość prowadzenia tej dyskusji. Myślę, że pomimo tego, że te odpowiedzi wynikały z różnych uwarunkowań, także politycznych, to chyba jednak wszyscy życzymy rolnikom jak najlepiej. I myślę, że żaden minister… Ja się mogę różnić z ministrem Telusem, ale nie podejrzewam, żeby którykolwiek z ministrów chciał coś zrobić nie tak dla rolników. Rozumiem uwarunkowania polityczne naszej dyskusji, ale znamy realia, znamy rzeczywistość i myślę, że nawet jak wypowiadamy swoje poglądy, to też wiemy, która część jest prawdziwa, a która nie.</u>
          <u xml:id="u-389.19" who="#CzesławSiekierski">Kończąc, chcę powiedzieć, że bardzo dziękuję za dyskusję, weźmiemy to wszystko pod uwagę. Będziemy się kierować najlepszymi przesłankami, które płynęły z tych wypowiedzi. Chcę podziękować także wszystkim uczestnikom z departamentów resortu rolnictwa, agencji, inspekcji, a także kolegom z innych resortów, bo jest i Krajowa Administracja Skarbowa, jest sanepid. Wszyscy jesteśmy po to, żeby realizować swoje powinności, swoje zobowiązania wobec rolników. Bardzo państwu dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-389.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#MonikaWielichowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#MonikaWielichowska">Marszałek Sejmu proponuje, aby Sejm przyjął informację prezesa Rady Ministrów w sprawie działań rządu w związku z protestem rolników w Polsce do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-390.3" who="#MonikaWielichowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-390.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Sprzeciw! Sprzeciw!)</u>
          <u xml:id="u-390.5" who="#MonikaWielichowska">Sprzeciw usłyszałam. Rozpatrzymy go w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-390.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Teraz?)</u>
          <u xml:id="u-390.7" who="#MonikaWielichowska">Na następnym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-390.8" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-390.9" who="#komentarz">(Głos z sali: A czemu?)</u>
          <u xml:id="u-390.10" who="#MonikaWielichowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12. porządku dziennego: Informacja dla Sejmu i Senatu RP o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w okresie lipiec-grudzień 2023 r. (przewodnictwo Hiszpanii w Radzie Unii Europejskiej) wraz z komisyjnym projektem uchwały (druki nr 193 i 217).</u>
          <u xml:id="u-390.11" who="#MonikaWielichowska">Proszę pana ministra do spraw Unii Europejskiej pana Adama Szłapkę o przedstawienie informacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#AdamSzłapka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić 40. półroczne sprawozdanie Rady Ministrów z udziału Polski w pracach Unii Europejskiej. Sprawozdanie to prezentuje informację o aktywności Polski na forum Rady Unii Europejskiej przez pryzmat priorytetów politycznych Hiszpanii, która od 1 lipca do 31 grudnia 2023 r. sprawowała prezydencję w Radzie Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#AdamSzłapka">Przede wszystkim skupię się na informacji konkretnej, skrótowej. Wszyscy posłowie dostali tę informację, taki raport rozbudowany wcześniej. Skupię się na przedstawieniu tej aktywności przez pryzmat priorytetów politycznych Hiszpanii, która w tym czasie sprawowała prezydencję.</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#AdamSzłapka">Prezydencja hiszpańska przypada na czas dalszego pogarszania się sytuacji geopolitycznej na świecie. Unia musiała zmierzyć się z kolejnym, obok trwającej wojny Rosji przeciwko Ukrainie, kryzysem politycznym i humanitarnym, tym razem na Bliskim Wschodzie. Nie bez znaczenia na przebieg prezydencji była również wewnętrzna sytuacja polityczna w Hiszpanii — długotrwałe wysiłki na rzecz sformułowania większości zdolnej do zbudowania rządu.</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#AdamSzłapka">Program prezydencji hiszpańskiej obejmował cztery priorytety strategiczne: reindustrializację Unii Europejskiej, zagwarantowanie jej otwartej autonomii strategicznej, zieloną transformację i akceptację środowiskową, promowanie większej sprawiedliwości społecznej i gospodarczej, wzmocnienie jedności europejskiej. Pokrótce odniosę się do każdego z tych priorytetów.</u>
          <u xml:id="u-391.4" who="#AdamSzłapka">Zapewnienie otwartej autonomii strategicznej wymaga m.in. działań na rzecz zmniejszenia zależności gospodarki od państw trzecich, zwłaszcza w odniesieniu do surowców krytycznych, energii, technologii podwójnego zastosowania, żywności, leków oraz infrastruktury. Z tego względu należy docenić osiągnięte przez prezydencję hiszpańską porozumienie w odniesieniu do aktu o surowcach krytycznych, który poszerza zdolność Unii w zakresie monitorowania i wzmacniania łańcuchów wartości dotyczących zasobów mineralnych i surowców leżących w strategicznym zainteresowaniu Unii Europejskiej. To jest szczególnie ważne w kontekście trwającej wojny w Ukrainie i relacji czy braku stosownych relacji z Rosją. Polska niezmiernie podkreśla rolę jednolitego rynku w tym obszarze.</u>
          <u xml:id="u-391.5" who="#AdamSzłapka">Na uwypuklenie zasługują działania prezydencji hiszpańskiej zmierzające do rozbudowy i wzmocnienia architektury nowego modelu gospodarki cyfrowej Unii, a zwłaszcza przyjęcie podejścia ogólnego odnośnie do aktów sprawy infrastruktury gigabajtowej. Akt ten jest niezwykle ważny dla ułatwienia i przyspieszenia budowy nowoczesnych sieci telekomunikacyjnych kluczowych dla wzmacniania konkurencyjności Unii. Chodzi też o zawarcie porozumienia w odniesieniu do aktu w sprawie sztucznej inteligencji, mając na uwadze zawarte w nim rozwiązania dotyczące ochrony demokracji i wartości.</u>
          <u xml:id="u-391.6" who="#AdamSzłapka">W obszarze zielonej transformacji i adaptacji środowiskowej priorytety nadano reformie rynku energii elektrycznej. Nadrzędny cel, jaki sobie postawiła tutaj prezydencja hiszpańska, to była budowa niezawodnego systemu elektroenergetycznego, który jest odporny na skutki zawirowań na rynku surowców i chroni odbiorców końcowych. Kompromis osiągnięty w odniesieniu do tego projektu uwzględnia derogację dotyczącą możliwości stosowania rynku mocy dla węgla, co jest szczególnie ważne z punktu widzenia Polski.</u>
          <u xml:id="u-391.7" who="#AdamSzłapka">Prezydencja hiszpańska położyła również nacisk na budowę zielonej gospodarki, która gwarantuje konkurencyjność Unii i wspiera tworzenie miejsc pracy w tym obszarze. Polska podkreśla znaczenie zasady neutralności technologicznej i prawa państw członkowskich do decydowania o swoim miksie energetycznym, w tym do rozwoju energetyki jądrowej. Poparliśmy wypracowany podczas prezydencji hiszpańskiej tekst podejścia ogólnego projektu rozporządzenia w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie z uwagi na włączenie technologii nuklearnej w zakresie technologii strategicznych.</u>
          <u xml:id="u-391.8" who="#AdamSzłapka">Prezydencja hiszpańska postawiła także na ambitne podejście w obszarze społecznym, szczególnie w odniesieniu do inicjatywy mającej na celu poprawę warunków pracy, ograniczenie ubóstwa, zmniejszenie nierówności oraz wspieranie słabszych grup na rynku pracy. Doceniamy wysiłek Hiszpanów włożony w negocjacje tego projektu dyrektywy w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych, choć do chwili obecnej nie udało się doprowadzić do wypracowania tekstu akceptowalnego zarówno dla Rady, jak i dla Parlamentu Europejskiego. Liczymy na zakończenie prac w bieżącym cyklu instytucjonalnym. Przyjęcie tych regulacji jest bardzo ważne w kontekście ochrony praw pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-391.9" who="#AdamSzłapka">Włączyliśmy się także w prowadzone podczas prezydencji hiszpańskiej prace nad reformą paktu stabilności i wzrostu. Polska opowiadała się za stworzeniem ram zarządzania gospodarczego, które wzmocnią inwestycje, zwłaszcza w sektorach energetycznych, strategicznych. Dzięki determinacji prezydencji hiszpańskiej udało się osiągnąć porozumienie w Radzie. Wypracowany kompromis uwzględniał priorytetowe dla nas rozwiązania pozwalające na szczególne traktowanie wydatków i inwestycji w obronność w procedurze nadmiernego deficytu. Zostało utrzymane to w porozumieniu zawartym w Parlamencie Europejskim już podczas prezydencji belgijskiej. Tutaj wielka zasługa w tym zakresie pana ministra Andrzeja Domańskiego, bo to już było na ostatnim etapie, to 20 grudnia zostało wypracowane.</u>
          <u xml:id="u-391.10" who="#AdamSzłapka">Doceniamy wysiłki prezydencji hiszpańskiej podjęte w celu kontynuacji wszechstronnego wsparcia Unii dla Ukrainy walczącej z rosyjską agresją oraz działania na rzecz utrzymania jedności państw członkowskich w tym obszarze, takie jak kontynuacja wsparcia humanitarnego dla uchodźców ukraińskich przebywających na terenie Unii, w tym przedłużenie ochrony tymczasowej dla grup do marca 2025 r.</u>
          <u xml:id="u-391.11" who="#AdamSzłapka">Polska aktywnie uczestniczyła w procesie przygotowania 12. pakietu sankcji przeciwko Rosji, który udało się przyjąć w grudniu 2023 r. W pakiecie tym uwzględniono szereg naszych propozycji, np. zakaz importu diamentów, LPG oraz eksportu usług ICT oraz kolejne sankcje indywidualne.</u>
          <u xml:id="u-391.12" who="#AdamSzłapka">Polska z zadowoleniem przyjęła działanie prezydencji hiszpańskiej ukierunkowane na utrzymanie wysokiej dynamiki procesu rozszerzenia. Dużą rolę prezydencja hiszpańska przywiązywała do kwestii związanych z paktem w sprawie migracji i azylu. To zostało wypracowane na podstawie mandatu Rady Unii Europejskiej przyjętego… Do listopada 2023 r. wypracowano porozumienie z Parlamentem Europejskim. W lutym ten pakt został przyjęty przy jednoznacznym sprzeciwie rządu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-391.13" who="#AdamSzłapka">Polska podziela uwypuklone w programie prezydencji hiszpańskiej stanowisko dotyczące wzmocnienia wymiaru zewnętrznego migracji ukierunkowanego na ograniczenie nielegalnej emigracji do Unii i przeciwdziałania jej przyczynom. Skuteczna ochrona granicy zewnętrznej kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania strefy Schengen powinna być priorytetem i w tym kontekście warto odnotować duży sukces prezydencji hiszpańskiej, jakim było przełamanie wieloletniego impasu w Radzie w sprawie przyjęcia Bułgarii i Rumunii do strefy. To się wydarzyło pod koniec grudnia.</u>
          <u xml:id="u-391.14" who="#AdamSzłapka">Polska od samego początku podchodziła z rezerwą do inicjowanych podczas prezydencji hiszpańskiej dyskusji na temat kwestii instytucjonalnych. Tutaj stanowisko rządu jest konsekwentnie przeciwne. Sprzeciwiamy się propozycji Parlamentu Europejskiego w sprawie reformy traktatów.</u>
          <u xml:id="u-391.15" who="#AdamSzłapka">To krótki, powiedziałbym, rys historyczny dotyczący tego, co się wydarzyło, natomiast potrzebny jest tutaj pewien komentarz, bo ta prezydencja przypadła na czas bardzo szczególny, a mianowicie na czas zmian instytucjonalnych w Polsce. Wszyscy państwo wiecie, że 15 października odbyły się w Polsce wybory, więc ten czas prezydencji dzieli się na… Słucham?</u>
          <u xml:id="u-391.16" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Kojarzymy.)</u>
          <u xml:id="u-391.17" who="#AdamSzłapka">Tak.</u>
          <u xml:id="u-391.18" who="#AdamSzłapka">Ten czas prezydencji dzieli się na czas rządu Mateusza Morawieckiego i czas po 13 grudnia, czas po zaprzysiężeniu rządu Donalda Tuska.</u>
          <u xml:id="u-391.19" who="#AdamSzłapka">Przedstawię krótki komentarz. Oprócz tego, co powiedziałem, to są dosyć oczywiste sprawy, trzeba przyznać, że rząd Mateusza Morawieckiego był bardzo aktywny w czasie prezydencji hiszpańskiej. Szczególnym rodzajem aktywności było tropienie kwestii gender. W tej sprawie w dokumentach unijnych polski rząd złożył minimum 15 oświadczeń. Co więcej, co też jest, jak myślę, warte odnotowania, rząd PiS sprzeciwił się projektowi dyrektywy w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Trudno jest znaleźć jakiekolwiek uzasadnienie sprzeciwu wobec tej dyrektywy. Trudno jest to zrozumieć. Została podjęta taka decyzja.</u>
          <u xml:id="u-391.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Wystarczy to przeczytać.)</u>
          <u xml:id="u-391.21" who="#AdamSzłapka">8-letnie rządy Prawa i Sprawiedliwości w ogóle przypadały na czas bardzo dużych trudności, szczególnie w tym ostatnim okresie, bardzo dużych trudności związanych z sytuacją wewnętrzną w koalicji rządzącej, co miało bardzo duży wpływ na to, jak w ogóle Polska funkcjonowała w Unii Europejskiej. Trzeba przyznać, że Prawo i Sprawiedliwość bardzo często było po prostu zakładnikiem polityki Solidarnej Polski czy później Suwerennej Polski. Często zdarzały się takie sytuacje, że stanowisko polskiego rządu w jakichś konkretnych sprawach było już wypracowane, zostało przyjęte, było pozytywne względem jakichś rozwiązań, a potem następował szantaż czy interwencja ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości, które w danym przypadku nie było do tego uprawnione, a do tego sprawiało, że Polska głosowała w danej sprawie przeciwko jakimś rozwiązaniom. Przykładem może być sprzeciw wobec mandatu rady dotyczącego nadzwyczajnego instrumentu rynku wewnętrznego.</u>
          <u xml:id="u-391.22" who="#AdamSzłapka">Podaję tylko ten przykład, natomiast ten szantaż i bycie zakładnikiem Solidarnej Polski ma fundamentalne znaczenie z punktu widzenia Polski i Polaków, bo bycie zakładnikiem Zbigniewa Ziobry i Solidarnej Polskiej skutkowało tym, że zarówno podczas prezydencji hiszpańskiej, jak i w czasie poprzednich lat Polska nie była w stanie złożyć wniosku do Komisji Europejskiej o pozyskanie środków z Krajowego Planu Odbudowy.</u>
          <u xml:id="u-391.23" who="#AdamSzłapka">Należy też odnotować, przed chwilą mieliśmy debatę na temat rolnictwa, że z kompletnie dla mnie niejasnych przyczyn zrezygnowano z uczestnictwa w spotkaniach platformy koordynacyjnej Unia Europejska-Ukraina do spraw eksportu produktów rolno-spożywczych, która jest jedną z przestrzeni, gdzie można było wypracowywać jakieś rozwiązania w tej sprawie. Ambasador Sadoś nie uczestniczył w tych spotkaniach. Trudno jest mi teraz ustalić, czy wynikało to z instrukcji, jakie dostał od rządu, czy po prostu był to osobisty bojkot, ale faktem jest to, że w nich nie uczestniczył. Wpisywało się to we wcześniejsze działania. Mieliśmy dyskusję dotyczącą rolnictwa, nie podczas prezydencji hiszpańskiej, ale wcześniej, jednak polski rząd dwa razy konsekwentnie to popierał, a jest to jedną z praprzyczyn tego całego zamieszania, z którym mamy teraz do czynienia.</u>
          <u xml:id="u-391.24" who="#AdamSzłapka">Co się wydarzyło w tym bardzo krótkim okresie od 13 grudnia? Po pierwsze, należy docenić, chociaż akurat w tym zakresie stanowisko rządu w żadnej mierze się nie zmieniło, zdecydowane wysiłki prezydencji hiszpańskiej w sprawie przyspieszenia spraw związanych z akcesją Ukrainy i Mołdawii. To przede wszystkim wielki sukces, a także wielkie zaangażowanie pana premiera Donalda Tuska w to, że 14 grudnia Rada Europejska podjęła decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Ukrainą i Republiką Mołdawii oraz o przyznaniu Gruzji statusu kraju kandydującego. Jest to przełomowa decyzja, ważna decyzja, ważna z punktu widzenia Polski. Kontynuacją tej decyzji była decyzja podjęta na radzie 1 lutego tego roku o przyznaniu Ukrainie 50 mld pomocy.</u>
          <u xml:id="u-391.25" who="#AdamSzłapka">Odniosę się do prezydencji hiszpańskiej, do tego, co się zmieniło już po 13 grudnia. Polska docenia wysiłki prezydencji hiszpańskiej dotyczące przeglądu dialogu o praworządności w radzie. W obecnym kontekście geopolitycznym ochrona wartości, na których Unia Europejska się opiera, w tym zasady praworządności, nabrała szczególnego znaczenia. Z tego względu Polska ostatecznie poparła konkluzję prezydencji w sprawie oceny dorocznego dialogu o praworządności z 12 grudnia 2023 r. To też ważny krok w przywracaniu praworządności w Polsce, jeśli chodzi o pokazanie, że Polska jednak akceptuje wartości, które są zapisane w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej. Oczywiście Polska ostatecznie poparła też dyrektywę dotyczącą przemocy wobec kobiet i przemocy domowej.</u>
          <u xml:id="u-391.26" who="#AdamSzłapka">Jeśli chodzi o to, co jest fundamentalnie ważne z naszego punktu widzenia, bo podsumowuje wcześniejszą niemoc, to 15 grudnia 2023 r. Polska złożyła pierwszy wniosek o wypłatę środków z KPO. W tej sprawie spodziewamy się jak najlepszych informacji w najbliższym czasie. Jest to niezwykle ważna informacja dla Polski. To jedna z takich podstawowych zmian, jeśli chodzi o kwestie związane z ostatnimi miesiącami.</u>
          <u xml:id="u-391.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-391.28" who="#AdamSzłapka">To, co jest też szczególnie ważne, to fakt, że od razu po zaprzysiężeniu, także już w czasie trwania prezydencji hiszpańskiej, Polska — szczególnie Ministerstwo Sprawiedliwości, a tutaj pracowaliśmy wspólnie — przygotowała action plan, który został w tym tygodniu we wtorek zaprezentowany na posiedzeniu Rady Unii Europejskiej, i tym samym formalnie rozpoczęliśmy zakończenie, wychodzenie z procedury z art. 7, w której Polska jest od 2017 r. Ta prezentacja została bardzo pozytywnie przyjęta przez państwa członkowskie Rady Unii Europejskiej, z wyjątkiem Węgier, ale tego się spodziewaliśmy. W tym przypadku to był sojusznik poprzedniego rządu. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-391.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#MonikaWielichowska">Proszę pana posła Andrzeja Grzyba o przedstawienie uzasadnienia projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#AndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Występując w imieniu Komisji do Spraw Unii Europejskiej, chciałbym powiedzieć, że dokument, który został przedłożony Komisji do Spraw Unii Europejskiej, która jest organem wyspecjalizowanym w drodze specjalnej ustawy, jeżeli chodzi o polski parlament, w sprawach dotyczących Unii Europejskiej… Tak jak słusznie powiedział pan minister, po raz 40. taki dokument został przedłożony.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#AndrzejGrzyb">Ale jednocześnie chcę powiedzieć, że nie każde sprawozdanie z półrocznych prezydencji było rozpatrzone przez Wysoką Izbę. Możemy powiedzieć, że historycznie częstokroć bywało tak, że sprawozdania informujące o aktywnym udziale Polski w okresie poszczególnych prezydencji były składane w czasie odłożonym co najmniej o miesiąc, o 2 miesiące, a czasami o pół roku, a nieraz dłużej.</u>
          <u xml:id="u-393.2" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Wałęsa: Dłużej.)</u>
          <u xml:id="u-393.3" who="#AndrzejGrzyb">To sprawiło, że zacierał się obraz tego, co było istotne w okresie prezydencji. Tym razem jest inaczej, bo mamy, mija niespełna 6–7 tygodni od momentu zakończenia prezydencji hiszpańskiej. Życzyłbym Wysokiej Izbie, ale również chciałbym prosić pana ministra, aby w przyszłości była to powszechna praktyka, żeby w czasie nieodległym od złożenia sprawozdania przez państwo kończące prezydencję, a jednocześnie od rozpoczęcia prezydencji przez nowe państwo członkowskie, to sprawozdanie było przedkładane.</u>
          <u xml:id="u-393.4" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Wałęsa: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-393.5" who="#AndrzejGrzyb">To ma wtedy sens. Jeżeli nie będzie takiej praktyki, to, że tak powiem, kompetencja Sejmu, ale również Senatu do oceny aktywności Polski w Unii Europejskiej w okresie kolejnych półrocznych prezydencji po prostu nie ma sensu.</u>
          <u xml:id="u-393.6" who="#AndrzejGrzyb">W ogóle uważam, że niezależnie od tego, że są te kompetencje jako organu wyspecjalizowanego, działającego na podstawie specjalnej ustawy — mówię o Komisji do Spraw Unii Europejskiej, ona posiada i stanowi 10% politycznego składu polskiego parlamentu — to my mamy zbyt mało dyskusji, które dotyczą akurat polskiej aktywności w tym zakresie. Wyobrażałbym sobie jako pożądane — zresztą w poprzedniej kadencji składaliśmy to też jako propozycję poselską — aby np. po posiedzeniu Rady Europejskiej była tu chociaż krótka informacja prezesa Rady Ministrów, jakie są efekty tego posiedzenia Rady Europejskiej. Nie wszyscy czytają konkluzje, które się ukazują. A potem czasami odnosimy wrażenie, że oto Komisja Europejska albo jakaś inna instytucja Unii Europejskiej jest źródłem, że tak powiem, naszych sukcesów albo kłopotów, w zależności od tego, jak to określamy. A tak naprawdę to decydentem politycznym jest Rada Europejska. To ona w okresach swojej, że tak powiem, aktywności w ramach szczytów daje wytyczne polityczne do innych instytucji europejskich, takich jak chociażby Komisja, co należy czynić, i to wyraźnie wskazując, co ma czynić sama Komisja i poszczególne formaty Rady Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-393.7" who="#AndrzejGrzyb">Zwracam więc na to uwagę, korzystając z tego przywileju, że jestem sprawozdawcą, bo uważam, że powinniśmy sobie to uświadomić, że mamy jako Izba takie prawo: oczekiwać takich informacji. Myślę, że rząd nie będzie się w tej sprawie uchylał, a wręcz przeciwnie, sądzę, że to jest ważna prerogatywa, że może przedstawić te efekty. Nie mamy takiego trybu, a sądzę, że powinniśmy nad tym pracować, żeby taki tryb wprowadzić do naszego regulaminu.</u>
          <u xml:id="u-393.8" who="#AndrzejGrzyb">Chcę tutaj zwrócić uwagę, że kluczowy priorytet dla obowiązku sprawozdawcy, jak przedstawił to ambasador Hiszpanii na posiedzeniu Komisji, ale też to było prezentowane przez premiera rządu w Parlamencie Europejskim, to kwestia reindustrializacji Unii Europejskiej, zapewnienia jej otwartej autonomii strategicznej. To jest efekt tego wszystkiego, czego doświadczyliśmy w wyniku COVID-u. Okazało się, że po pierwsze zerwały się łańcuchy dostaw.</u>
          <u xml:id="u-393.9" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Nie się. Zerwano je.)</u>
          <u xml:id="u-393.10" who="#AndrzejGrzyb">Po drugie, okazało się, że wyeksportowaliśmy miejsca pracy w ciągu kilkudziesięciu ostatnich lat poza państwa członkowskie Unii Europejskiej. Okazało się, że zabrakło nam np. niektórych leków. Już nie mówię o tym, że substancje czynne do wielu tych leków są produkowane poza Europą, w szczególności w Indiach i w Chinach. To jest więc pierwszy wniosek.</u>
          <u xml:id="u-393.11" who="#AndrzejGrzyb">Po drugie, słyszeliśmy, że w Polsce również sektor automotive produkujący samochody musiał odstawiać je na place i one były niekompletne. Dlaczego? Bo zabrakło półprzewodników, jak się mówi popularnie, czipów. Stąd decyzja strategiczna o tym, żeby przywrócić produkcję półprzewodników również w państwach członkowskich Unii Europejskiej, przywrócić również produkcję niektórych leków w państwach europejskich. To jest ta strategiczna autonomia, której potrzebujemy. Nawet musieliśmy kupować maseczki czy ubrania ochronne w Chinach. To jest lekcja, której powinniśmy się nauczyć. Wymieniłem tylko dwa przykłady, które są bliskie, ale takich przykładów jest więcej.</u>
          <u xml:id="u-393.12" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Fabryka Intela.)</u>
          <u xml:id="u-393.13" who="#AndrzejGrzyb">To jest też szansa dla nas jako dla państwa, które ma duże możliwości w zakresie rozwoju produkcji, jeżeli chodzi o niektóre komponenty, które dopływały np. z państw azjatyckich i które np. wstrzymywały, ze względu na te kłopoty związane z zerwaniem łańcucha dostaw, komponowanie finalnych produktów w państwach członkowskich Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-393.14" who="#AndrzejGrzyb">Drugi temat to oczywiście zielona transformacja, w końcu cały ten 5-letni okres został określony jako okres zielonego ładu. Niezależnie od tego, czy go lubimy czy nie lubimy, ten program został zatwierdzony. Kto go zatwierdził? Rada Europejska, premierzy państw i rządów, a Komisja tylko przygotowała dokumenty wykonawcze. Czy to oznacza, że wszystkie elementy tego zielonego ładu są udane? No nie wszystkie, więc musimy je korygować. Myślę, że będziemy świadkami, jak sądzę, też pewnych przełomowych decyzji, chociażby dotyczących sektora automotive. Ostatnie negocjacje na to wskazują, że wrócą, że tak powiem, czy odwrócone zostaną pewne tendencje w tym zakresie — nie chciałbym tego wyprzedzać.</u>
          <u xml:id="u-393.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlaczego?)</u>
          <u xml:id="u-393.16" who="#AndrzejGrzyb">Promowanie większej sprawiedliwości społecznej i gospodarczej, bo istotnie ten czas kryzysowy pokazał, że wystąpiło chociażby ubóstwo energetyczne, w szczególności w związku ze wzrostem cen energii. Nie wszędzie w sposób należyty zostało to zrekompensowane i wzmocnienie jedności europejskiej to jest też obowiązek państw członkowskich. Prezydencja przypadła na bardzo trudny okres turbulencji, które działy się w szczególności w Europie. Najważniejsza jest oczywiście sprawa wojny Rosji przeciwko Ukrainie, ale też pojawił się nowy kryzys — na Bliskim Wschodzie, również kłopoty związane z Morzem Czerwonym i atakiem na szlaki dostaw, które limitują rozwój europejskiej gospodarki. Oczywiście wszystko to, co również się dzieje na Bliskim Wschodzie. Przecież to nie poprawia bezpieczeństwa, tylko wręcz rujnuje to bezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-393.17" who="#AndrzejGrzyb">Okres przewodnictwa był również okresem trudnym dla samej Hiszpanii, która nie mogła sformować rządu i dopiero w listopadzie ten rząd został sformułowany. Natomiast w zakresie regulacji ja bym podkreślił kilka elementów w imieniu komisji: że dokończono prace nad regulacjami dotyczącymi Artificial Intelligence Act, a więc sztucznej inteligencji. To jest pewien przełom i wydaje mi się, że my też w tej izbie, w Sejmie, nie poświęciliśmy należytej uwagi akurat tym przełomowym decyzjom. One będą miały ogromny wpływ, jeżeli chodzi o skutki gospodarcze, ale też na wyzwania związane z edukacją w Polsce. Nie doceniamy jeszcze, jak sądzę, na obecnym etapie wagi tych przyjętych regulacji, a w szczególności ochrony nas przed skutkami sztucznej inteligencji, która będzie ingerująca również w nasze życie i prywatne, i społeczne.</u>
          <u xml:id="u-393.18" who="#AndrzejGrzyb">Ponadto kwestia reformy rynku energetycznego czy rozporządzenia o odbudowie zasobów środowiskowych, czy też dyrektywy w sprawie należytej staranności w obszarze zrównoważonego rozwoju — due diligence. Proszę państwa, polecałbym Wysokiej Izbie zajęcie się akurat tą dyrektywą. Ona jest bardzo specyficzna, ale przecież naszych firm będzie dotykała sprawa ESG, czyli raportowania, która wykroczy poza normalne regulacje, które były w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu. Tam dochodzą jeszcze kwestie środowiskowe. A więc myślę, że powinniśmy zwrócić na to uwagę.</u>
          <u xml:id="u-393.19" who="#AndrzejGrzyb">W tym okresie, jak już wspomniał pan minister, zakończono negocjacje dotyczące rozszerzenia Unii Europejskiej, otwierając na szczycie grudniowym negocjacje z Ukrainą oraz z Mołdową oraz dając perspektywę kandydata czy statusu kraju kandydującego Gruzji. Oczywiście pod warunkiem, że Gruzja wypełni nałożone na nią obligacje w zakresie demokracji wewnętrznej i innych elementów, które są w tej chwili niemożliwe do zaakceptowania w całości.</u>
          <u xml:id="u-393.20" who="#AndrzejGrzyb">Oczywiście to, co wywoływało również w Polsce wiele kontrowersji, również w Wysokiej Izbie, to jest kwestia paktu dotyczącego azylu i imigracji. To bardzo trudna regulacja, nikt pewnie z tego finalnego dokumentu nie jest zadowolony, natomiast to, co było właściwe dla tej dyskusji — eksponowano w sposób nadmierny zagrożenia, które z tego wynikają. Te zagrożenia są, nie należy ich bagatelizować, tylko trzeba też umieć pokazać, jakie są osiągnięcia w tym zakresie, jeżeli chodzi o przyjęcie uchodźców z Ukrainy, i to eksponować z naszej, polskiej strony. To jest nasz dobry sposób prezentowania, jak Polska w sytuacji kryzysowej się do tego odniosła.</u>
          <u xml:id="u-393.21" who="#AndrzejGrzyb">Jednocześnie było przyjęcie rezolucji Parlamentu Europejskiego, który zaakceptował, co prawda niewielką liczbą głosów, bo to było tylko 17 głosów, sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych Parlamentu Europejskiego w sprawie zmian traktatowych czy zmian instytucjonalnych w Unii Europejskiej, chyba lepiej byłoby tak powiedzieć. Zaadresowano jednocześnie przesłanie do poszczególnych instytucji europejskich, co one powinny w rozumieniu Parlamentu Europejskiego zrobić. Mam nadzieję, że przyjdzie jeszcze czas na rozmowę, w jaki sposób powinniśmy z tym postępować, ale ta ostatnia decyzja Rady pokazuje, że państwa członkowskie jako gospodarze traktatu nie mają ochoty wszczynać dalszej tej procedury. Uważam, że to jest dobry sygnał, bo podważanie w chwili obecnej zasady jednomyślności w tych obszarach, w których ona istnieje, czy próba zmiany kompetencji instytucji europejskich w obecnych warunkach, kiedy mamy tyle turbulencji i tyle różnych problemów, to jest co najmniej rzecz nieroztropna, żeby nie użyć tutaj bardziej mocnych słów.</u>
          <u xml:id="u-393.22" who="#AndrzejGrzyb">W mojej ocenie sprawna prezydencja może nadać dynamiki sprawom w procesie legislacji prowadzonej przez Parlament i poszczególne formaty Rady Unii Europejskiej, bo przecież i Parlament, i poszczególne formaty Rady Unii Europejskiej są kolegislatorami, co też często umyka opinii publicznej w Polsce. To nie jest jednoosobowo, tylko przez Parlament stanowione prawo, to ministrowie stosownie do zagadnienia: środowiska, gospodarki, handlu, energii, współuczestniczą w tym procesie legislacyjnym. Dopiero tzw. uzgodnienie, które ma swoją nazwę, pomiędzy tymi instytucjami doprowadza do finału. I ten finał tych negocjacji musi być jeszcze zatwierdzony zarówno przez radę, jak również przez parlament. Ale mogę powiedzieć, że tu należy akurat pochwalić prezydencję hiszpańską, że spośród 200 trilogów, które ona przeprowadziła, dało to możliwość zakończenia 71 aktów prawnych. Oczywiście zawsze mi się pojawia takie pytanie: Czy potrzeba aż tylu regulacji? Bo okazuje się, że to jest też coś, co jest przedmiotem krytyki społecznej. Nadmiar regulacji europejskich powoduje również, że tak powiem, pewną niechęć do nowych inicjatyw, które są konieczne w pewnych obszarach, które okazują się być właściwe, chociażby cały program onkologiczny czy zwalczanie chorób cywilizacyjnych. 5% europejskiego społeczeństwa choruje np. na choroby — przepraszam, jeżeli nie użyję właściwego słowa — neurodegeneratywne. Poszukiwanie skutecznych leków np. na choroby onkologiczne — tego nie da się zrobić w pojedynczym kraju, ale to jest możliwe do zrobienia w ramach funduszy europejskich. I myślę, że akurat tego typu poczynania znajdują społeczną akceptację, bo to jest w interesie społecznym.</u>
          <u xml:id="u-393.23" who="#AndrzejGrzyb">To, co wydaje mi się też ważne, dotyczy tego, że Hiszpania ma tę umiejętność prowadzenia negocjacji z państwami członkowskimi, żeby znaleźć pewien kompromis. Kompromis i balans — to są takie dwa słowa, które są kluczowe w tych instytucjach europejskich. Czasami je lekceważymy w Polsce. Chodzi o to, aby znaleźć takie rozwiązanie, które spowoduje, że każdy czuje się wygrany. Ta zasada win-win jest tutaj niezmiernie ważna.</u>
          <u xml:id="u-393.24" who="#AndrzejGrzyb">Chciałbym na koniec powiedzieć, że oczywiście został przyjęty również budżet na 2024 r. Jest to już czwarty budżet w obecnych wieloletnich ramach finansowych. Zobaczcie państwo, jak szybko się zbliżamy do końca tej perspektywy finansowej. Jednocześnie zawsze najważniejsze jest to, jak wyglądały przepływy finansowe dla naszego wyobrażenia pomiędzy tymi środkami i funduszami, które wpłynęły z budżetu unii do naszego budżetu, a tymi, które musieliśmy wpłacić jako składkę. I ten bilans w tym półroczu, półroczu, nie roku, kończącym rok 2023 to ponad 1472 mln na plus. Czy tak będzie dalej? To wszystko zależy od tego, jakie zadania zostaną postawione, jakie będą koszty rozszerzenia i przyjęcia nowych państw członkowskich, do czego jako Polska też się zobowiązaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-393.25" who="#AndrzejGrzyb">W imieniu komisji wnoszę o przyjęcie uchwały aprobującej przedłożone sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-393.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#MonikaWielichowska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 15-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowego oświadczenia w imieniu koła.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#MonikaWielichowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-394.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Szymona Szynkowskiego vel Sęka z Prawa i Sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Sytuacja jest rzeczywiście w tym punkcie, który jest punktem regularnym obrad Sejmu, co pół roku, dość specyficzna, ponieważ pan minister relacjonuje pracę Polski reprezentowanej przez zdecydowaną większość tego czasu przez pana premiera Mateusza Morawieckiego oraz ministrów w trakcie prezydencji hiszpańskiej w drugiej połowie ubiegłego roku. Ja z kolei w imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwości jako były minister ds. Unii Europejskiej mam zaszczyt wobec Wysokiej Izby do tej informacji przedstawianej przez pana ministra, m.in. obejmującej w znacznej mierze moją pracę, się w imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwości odnosić. Ale wykorzystam tę rzeczywiście dość oryginalną okazję do tego, żeby podkreślić wobec Wysokiej Izby, co było podczas prezydencji hiszpańskiej ważne z punktu widzenia polskiej racji stanu, nie z punktu widzenia Mateusza Morawieckiego, Szymona Szynkowskiego vel Sęka, tego czy innego polityka, tylko z punktu widzenia polskiej racji stanu, co w mojej opinii jest kluczowe, co było przedmiotem naszego szczególnego zainteresowania i aktywności, co w związku z powyższym w mojej opinii winno być w trakcie prezydencji belgijskiej, obecnie trwającej, w drugiej połowie tego roku, czyli prezydencji węgierskiej, i wreszcie w pierwszej połowie 2025 r. podczas polskiej prezydencji, do której intensywnie, mam nadzieję, panie ministrze, się przygotowujemy, być tymi priorytetami naszej polityki unijnej, naszej polityki zagranicznej, budowania koalicji, podkreślania spraw dla nas ważnych.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Pierwsza sprawa to kwestia, która zajmuje mnie, ale myślę, że powinna zajmować wszystkich odpowiedzialnych polityków w sposób szczególny, bo dotyczy kluczowej z punktu widzenia państwa polskiego sprawy, czyli suwerenności państwa, takiej ustrojowej, systemowej i głęboko rozumianej. To kwestia propozycji zmian traktatowych przyjętych przez Parlament Europejski w październiku ub.r., a więc właśnie podczas hiszpańskiej prezydencji. Ta sprawa była przedmiotem uwagi rządu w drugiej połowie ub.r. Była przedmiotem uwagi rządu także wcześniej, kiedy po raz pierwszy pojawiały się sygnały, że taka propozycja w ogóle może pojawić się na stole. Jeszcze nie było jasne, czy to się pojawi jako propozycja państw członkowskich, grupy państw członkowskich, czy to będzie jakaś propozycja ekspercka. Został powołany francusko-niemiecki zespół ekspertów, który pracował nad pewnymi propozycjami, ale okazało się, że ta wiodąca ścieżka w Parlamencie Europejskim to była ścieżka art. 48 Traktatu o Unii Europejskiej, który po raz pierwszy w historii został uruchomiony. I została przegłosowana. Została przegłosowana rzeczywiście niewielką większością głosów. Została przegłosowana, bo europosłowie koalicji 13 grudnia…</u>
          <u xml:id="u-395.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie ma takiej nazwy.)</u>
          <u xml:id="u-395.3" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">…konkretnie europosłowie Lewicy i Polski 2050, zagłosowali za tą propozycją. Gdyby nie ich głosy, ta propozycja w Parlamencie Europejskim by upadła, bezprecedensowe otwarcie procedury z art. 48 nie miałoby miejsca. Ale tak się nie stało. Europosłowie koalicji 13 grudnia na forum plenarnym poparli tę propozycję, ona uzyskała większość. Wcześniej europosłowie koalicji 13 grudnia, także Platformy Obywatelskiej, w komisjach popierali te rozwiązania, później się z tego wycofali już na forum plenarnym. Mówię o posłach Platformy Obywatelskiej. To był ten pierwszy piwot, jak nazywam tę zmianę stanowiska Donalda Tuska, który nakazał europosłom Platformy Obywatelskiej zmianę ich pozycji w tym temacie. Ale finisz jest taki, że Parlament Europejski tę propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-395.4" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">My jeszcze, tak jak mówię, długo przed debatą i decyzją Parlamentu Europejskiego w tej sprawie wskazywaliśmy na te zagrożenia. Pierwszy raz taki głos publicznie padł ze strony pana premiera Mateusza Morawieckiego w Heidelbergu. W trakcie jego przemówienia na Uniwersytecie w Heidelbergu o ważnych kwestiach dla przyszłości Europy odnosił się tam do zagrożeń związanych z centralizacją Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-395.5" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Kiedy ta debata w Parlamencie Europejskim trwała, rząd również był aktywny. Rozmawiał z naszymi partnerami w innych stolicach, podejmował działania mające na celu uświadomienie politykom, ale także opinii publicznej w Polsce, w wielu innych krajach zagrożeń związanych z tą sprawą. Niestety ta decyzja zapadła.</u>
          <u xml:id="u-395.6" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Wówczas podjęliśmy decyzję, że z jednej strony przeprowadzimy szczegółową analizę międzyresortową tutaj, w Polsce, która pozwoli nam odpowiedzieć na pytanie, jakie konkretne zagrożenia dla obywateli wiążą się z propozycją zmian traktatowych, ale z drugiej strony poinformujemy naszych partnerów już w takich rozmowach poświęconych właśnie tej sprawie o tych zagrożeniach. M.in. ja udałem się z taką misją do kilkunastu stolic naszych partnerów z Unii Europejskiej. Te wyjazdy były uzupełniane również o wizyty wiceministrów, rozmowy z ambasadorami.</u>
          <u xml:id="u-395.7" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Kiedy rząd Mateusza Morawieckiego zbliżał się do końca swojej misji, zostało to skonkludowane w formie takiego 20-stronicowego dokumentu przyjętego przez Radę Ministrów, obrazującego zagrożenia związane ze zmianami traktatowymi. Ten dokument przekazałem panu ministrowi Szłapce na spotkaniu 13 grudnia, kiedy przekazywałem mu urząd, kiedy przekazywałem mu gabinet. Nie chciałem mu przekazywać zbyt dużo dokumentów, bo minister ds. Unii Europejskiej na co dzień ma dużo dokumentów do czytania. Pan minister dopiero zaczynał swoją misję, więc uznałem, że należy przekazać mu jedną rzecz, ale rzecz najważniejszą, właśnie zobrazowanie tych zagrożeń na piśmie opracowane przez polski rząd z prośbą o kontynuację w tej sprawie, z prośbą o to, żeby rząd nie ustawał w wysiłkach, żeby tym sprawom się sprzeciwiać.</u>
          <u xml:id="u-395.8" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Wczoraj rozmawialiśmy na ten temat na posiedzeniu Komisji do Spraw Unii Europejskiej i stanowisko rządu, to formalne, to pisemne, jest negatywne. To trzeba odnotować z satysfakcją. Cieszę się, że formalne stanowisko rządu wobec tej propozycji jest negatywne, acz jestem rozczarowany, że jest ono tak ogólne, że nie zawiera zdefiniowania tych zagrożeń, że dostrzega zagrożenia dla Unii Europejskiej, w dużo skromniejszy sposób odnotowując zagrożenia dla naszego kraju. Z troską myślę przede wszystkim o interesie mojego kraju, Unii Europejskiej co najwyżej w drugiej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-395.9" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Panie Ministrze! Apeluję o to, żeby panu nie zabrakło determinacji, żeby sprzeciwiać się tym szkodliwym propozycjom. Proszę nie bagatelizować tej sprawy i nie mówić, tak jak to wczoraj miało miejsce na posiedzeniu komisji, że ta sprawa jest już zamknięta. Ta sprawa, po pierwsze, moim zdaniem zamknięta nie jest.</u>
          <u xml:id="u-395.10" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Wałęsa: Jest zamknięta.)</u>
          <u xml:id="u-395.11" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Kiedy pytałem o to, panie ministrze, szanowni państwo posłowie, skąd ta informacja, że ta sprawa jest zamknięta, czy jest jakiś dokument zamykający procedurę z art. 48, czy jest choćby jakieś oświadczenie przewodniczącego Rady Europejskiej, a może innego ważnego polityka, że te kwestie już są kwestiami, które nie będą dalej procedowane, nie usłyszałem odpowiedzi, żeby coś takiego miało miejsce. Nawet jeżeli ta sprawa nie wróci w tym cyklu instytucjonalnym, to jestem niestety przekonany, bo widzę, jaka jest determinacja europejskich polityków, którzy te zmiany postulują, że ta sprawa wróci w nowym cyklu instytucjonalnym.</u>
          <u xml:id="u-395.12" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Musimy być do tego przygotowani, bo to jest sprawa fundamentalnej odpowiedzi na pytanie, czy o cenie energii dla polskich obywateli będzie decydowała Warszawa, czy będą decydowały Berlin i Bruksela, czy o obronie polskich granic będzie decydował rząd w Warszawie, czy będą decydowali politycy w innych krajach, czy o tym, jak skonstruowane są wieloletnie ramy finansowe, będziemy decydować w Unii Europejskiej jednomyślnie, a więc także z możliwością sprzeciwu rządu polskiego, czy będzie tam decyzja podejmowana zwykłą większością, a więc interes Polski będzie mógł być pominięty, czy o programach edukacyjnych będzie się decydowało na poziomie europejskim, czy będzie o tym decydował polski minister edukacji, czy o tym, jaka jest polityka zdrowotna, będzie decydował polski minister zdrowia, czy to będzie ustalane gdzie indziej…</u>
          <u xml:id="u-395.13" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Wyście chcieli, żeby były gdzie indziej.)</u>
          <u xml:id="u-395.14" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Podatki.)</u>
          <u xml:id="u-395.15" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">…czy o podatkach, obciążeniach dla obywateli będzie się decydowało w Warszawie, czy będą ustalane w innych stolicach.</u>
          <u xml:id="u-395.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-395.17" who="#komentarz">(Głos z sali: I kto to mówi?)</u>
          <u xml:id="u-395.18" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Odpowiedzi na te wszystkie pytania trzeba zawrzeć w swoim sprzeciwie wobec zmian traktatowych.</u>
          <u xml:id="u-395.19" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-395.20" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Pan poseł pokrzykuje, ale ja pana informowałem, tak jak całą Wysoką Izbę, że zanim jeszcze te…</u>
          <u xml:id="u-395.21" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Krytykuje pan własną politykę.)</u>
          <u xml:id="u-395.22" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">…propozycje zmian traktatowych się pojawiły, wyrażaliśmy wobec tych centralistycznych, szkodliwych propozycji swój zdecydowany sprzeciw, a dzisiaj pozostaje nam apelować do rządu, żeby wykazał co najmniej tyle samo determinacji, żeby ten sprzeciw podobnie w tej sprawie wyrażać.</u>
          <u xml:id="u-395.23" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Druga kwestia to kwestia migracji, wyzwania, przed którym stoi cała Unia Europejska, ale na które znajduje fałszywe recepty i fałszywe odpowiedzi. Nie jest właściwą receptą na rozwiązanie kryzysu migracyjnego zaproponowanie obowiązkowego mechanizmu relokacji uchodźców. Przeciwnie, zaproponowanie takiego mechanizmu jest de facto czynnikiem przyciągającym nielegalną migrację, uruchamiającym mafie przemytnicze, które dostając sygnał, że Unia Europejska będzie rozlokowywała migrantów tutaj, na miejscu, bardzo chętnie tych nielegalnych migrantów do Unii Europejskiej dowiozą. Musimy zwalczać migrację w krajach pochodzenia, uszczelniając granice, realizując takie projekty, które uświadomią, że granice europejskie są zamknięte, i płacąc również pieniądze na to, żeby zwiększać szanse ludzi, którzy za wszelką cenę chcą przyjechać do Europy, w krajach ich pochodzenia. 1 euro wydane w kraju pochodzenia nielegalnych migrantów to 1 euro wydane znacznie efektywniej niż to 1 euro, które wydalibyśmy tutaj, w Unii Europejskiej, na relokację nielegalnych migrantów. To rzecz pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-395.24" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Rzecz druga. My jako Polska, jako suwerenny kraj mamy prawo nie zgodzić się na to, żeby ktoś narzucał nam, kto do nas przyjedzie bez możliwości weryfikacji, bez możliwości kontroli. Mamy prawo nie zgodzić się na to, żeby nie mieć wpływu na liczbę osób, które przyjadą, i nie mieć wpływu na wysokość kar, które zostaną na Polskę nałożone, jeśli nie przyjmie migrantów. Dlatego sprzeciwialiśmy się rozwiązaniom paktu migracyjnego. Te rozwiązania mimo to zostały przyjęte większością kwalifikowaną, ale dzisiaj ta sprawa nie jest jeszcze przegrana. Można w tej sprawie wyrażać zdecydowany sprzeciw, mało tego, można zapowiedzieć, że akty prawne, które ewentualnie w tej sprawie — trzeba próbować do tego nie dopuścić — zostaną przyjęte, będą zaskarżone do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Oczekiwałbym ze strony pana ministra deklaracji, że tak właśnie uczyni rząd. Uważam, że trzeba zrobić wszystko, żeby Polska miała wpływ na to, kto do nas przyjeżdża, i nie godziła się na tego rodzaju szkodliwe propozycje i mechanizmy.</u>
          <u xml:id="u-395.25" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Trzecia rzecz. Kwestia transformacji energetycznej, której Polska chce, na której przeprowadzenie, myślę, jesteśmy gotowi, ale w tempie ewolucyjnym, a nie rewolucyjnym.</u>
          <u xml:id="u-395.26" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Co pan opowiada?)</u>
          <u xml:id="u-395.27" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Należy wprowadzać zmiany w naszym miksie energetycznym, panie pośle. To opowiadam.</u>
          <u xml:id="u-395.28" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Niech pan je w domu wprowadza za własne pieniądze. Za własne pieniądze niech pan to robi.)</u>
          <u xml:id="u-395.29" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Nasz miks energetyczny jest gotowy na zmiany, ale na pewno nie kosztem polskich obywateli i na pewno nie kosztem ideologicznej rewolucji. Dlatego z niepokojem przyjąłem informację, że rząd zamierza wycofać — mam nadzieję, że to są tylko informacje medialne i nieprawdziwe — skargi do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej na akty prawne wchodzące w skład pakietu Fit for 55. Życzyłbym sobie, żeby te skargi zostały podtrzymane, żeby rząd utrzymał to, co udało się wywalczyć premierowi Morawieckiemu, czyli utrzymanie taksonomii energii atomowej jako elementu tzw. zielonej energii. To jest bardzo ważne. Chcemy budować swoją niezależność energetyczną również w oparciu o atom. To powinno być kontynuowane. Na pewno nie powinniśmy czynić kroku wstecz po to, żeby ustępować ideologicznym zapędom przyspieszania z celami klimatycznymi. Jeżeli słyszę, że pani wiceminister Zielińska domaga się od Unii Europejskiej, żeby celem klimatycznym do 2040 r. była redukcja na poziomie 90%, to widzę tu dokładnie przeciwny kierunek. Widzę tutaj, niestety, chęć wpisania się w rewolucję ideologiczną, która ma kosztem polskiego obywatela wprowadzać nierealistyczne, zabójcze dla gospodarki propozycje.</u>
          <u xml:id="u-395.30" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: I kto to mówi?)</u>
          <u xml:id="u-395.31" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Wreszcie rzecz ostatnia. Państwo mówicie, że chcecie rozwijać współpracę w ramach Trójkąta Weimarskiego. Jest sprawa, w której niewątpliwie można to robić — rozszerzanie Unii Europejskiej. Rzecz w tym, że rząd premiera Mateusza Morawieckiego — także ze wsparciem pana prezydenta Andrzeja Dudy — również wykorzystywał ten format po to, żeby zachęcać naszych partnerów do otwierania szerzej drzwi Unii Europejskiej na takie kraje jak Ukraina, Mołdawia czy Gruzja, ale również na kraje Bałkanów Zachodnich. Tę politykę należy kontynuować. My z Niemcami i z Francją mamy wiele sprzecznych interesów. Tam Trójkąt Weimarski nie pomoże. To może być ewentualnie forum do wyłożenia polskiej racji stanu. Warto to wykorzystywać. My też to robiliśmy. Natomiast jest sprawa, w której rzeczywiście trzeba naszych partnerów z Trójkąta Weimarskiego zachęcać do szybszego działania. Chodzi o rozszerzenie Unii Europejskiej. Polska zawsze była adwokatem rozszerzenia Unii Europejskiej na kierunku wschodnim — partnerstwo wschodnie. Dzisiaj jesteśmy też adwokatem rozszerzania Unii Europejskiej na kierunku bałkańskim. Prosimy, by rząd dalej się w to angażował i szukał koalicji także wśród największych państw Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-395.32" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Panie Ministrze! Zarysowałem tylko najważniejsze sprawy, w przypadku których oczekujemy kontunuowania naszych działań. Zbliżają się wybory do Parlamentu Europejskiego, za chwilę będzie wybierana nowa Komisja Europejska, za chwilę będzie 20-lecie polskiej obecności w Unii Europejskiej, wreszcie za chwilę będzie polska prezydencja w Unii Europejskiej. Są narzędzia do tego, żeby twardo stawiać postulaty związane z polską racją stanu. Pan jako minister do spraw Unii Europejskiej w swojej limuzynie — mam nadzieję, że dla pana jeszcze starczyło tych limuzyn, bo zdaje się, że państwo macie ponad 130 ministrów i brakuje już dla nich limuzyn — usiadł na tylnym siedzeniu. Ważne jest, żeby pan pamiętał, że w zawiadywaniu polityką europejską nie może pan siedzieć na tylnym siedzeniu. Pan ma twardo chwycić kierownicę i decydować, dokąd zmierza ta polityka. To pan definiuje cele. Cały aparat, który jest panu podległy, służy temu, żeby te wyznaczane przez pana cele, które, mam nadzieję, będą spójne z polską racją stanu, były realizowane. Panu pewnie często wiele osób będzie tłumaczyć, że czegoś się nie da, że jakaś dyskusja jest zamknięta, że pewne decyzje już zapadły…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#MonikaWielichowska">Proszę kończyć, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#MonikaWielichowska">Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk:</u>
          <u xml:id="u-396.2" who="#MonikaWielichowska">Kończę, dosłownie 20 sekund.</u>
          <u xml:id="u-396.3" who="#MonikaWielichowska">…że pewne sprawy nie są możliwe. To pan trzyma kierownicę w swoich rękach. Jeśli będzie pan nią odpowiedzialnie sterować, na pewno i opozycja udzieli panu wsparcia. Liczymy, że w kluczowych sprawach rząd będzie kontynuował nasze działania. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-396.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-396.5" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-396.6" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Karolinę Pawliczak z Koalicji Obywatelskiej, która współdzieli, rozumiem, czas z panem posłem Jarosławem Wałęsą.</u>
          <u xml:id="u-396.7" who="#MonikaWielichowska">Pierwsza będzie pani Karolina Pawliczak.</u>
          <u xml:id="u-396.8" who="#MonikaWielichowska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#KarolinaPawliczak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#KarolinaPawliczak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! By zapewnić kontynuację działań państw członkowskich sprawujących 6-miesięczne prezydencje w 2009 r. traktatem lizbońskim wprowadzony został system trioprezydencji. Oznacza to współpracę trzech kolejno po sobie sprawujących prezydencję państw. Kraje te przygotowują wspólnie z Komisją Europejską 18-miesięczny program pracy stanowiący platformę współpracy. Na podstawie tego programu każde z trzech państw opracowuje własny bardziej szczegółowy 6-miesięczny program.</u>
          <u xml:id="u-397.2" who="#KarolinaPawliczak">1 lipca 2023 r. Hiszpania przejęła po Szwecji półroczną prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Na swój semestr ustaliła cztery priorytety: zapewnienie otwartej autonomii strategicznej, postęp w zielonej transformacji i adaptacji środowiskowej, promowanie większej sprawiedliwości społecznej i gospodarczej oraz wzmocnienie jedności europejskiej. A trzeba dodać, że w ciągu minionych 6 miesięcy wiele się działo w Unii Europejskiej, wydarzyło się wiele, więc i władze w Madrycie mogły się bardziej wykazać. Podstawowym osiągnięciem było rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z Ukrainą i Mołdawią, w przypadku których kluczowe było ominięcie weta premiera Węgier Wiktora Orbána.</u>
          <u xml:id="u-397.3" who="#KarolinaPawliczak">Za prezydencji Hiszpanii udało się też dopiąć negocjacje dotyczące kontrowersyjnego dla rządu PiS paktu o migracji i azylu, którego celem ma być usprawnienie unijnych procedur granicznych i równomierne rozłożenie ciężaru migracyjnego na wszystkie państwa członkowskie.</u>
          <u xml:id="u-397.4" who="#KarolinaPawliczak">W II półroczu 2023 r. kontynuowano debatę o długoterminowej konkurencyjności Unii Europejskiej, perspektywie na przyszłość po 2030 r. Polska przedstawiła tutaj wstępną propozycję wskaźnika, który ma pokazywać tendencje odnoszące się do wpływu pomocy publicznej na integralność jednolitego rynku i ma być punktem do analizy tego zagadnienia w ramach cyklu monitorowania długoterminowej konkurencyjności Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-397.5" who="#KarolinaPawliczak">Jeśli chodzi o inne ważniejsze przepisy, to zawarto porozumienie w kwestii nowych reguł fiskalnych oraz przełomowego rozporządzenia o sztucznej inteligencji. Sukcesem zakończono również negocjacje dotyczące reformy rynku elektrycznego, rozporządzenia o odbudowie zasobów środowiskowych, dyrektywy o pracownikach platform internetowych oraz dyrektywy w sprawie należytej staranności w obszarze zrównoważonego rozwoju. Prezydencja hiszpańska za priorytetową uznała także sprawiedliwą społecznie zieloną transformację i adaptację środowiskową, podkreślając, że działania na rzecz minimalizacji skutków zmian klimatu powinny uwzględniać konieczność walki z ubóstwem energetycznym.</u>
          <u xml:id="u-397.6" who="#KarolinaPawliczak">Podczas tej prezydencji Polska wraz z innymi państwami członkowskimi wspierała kontynuację realizacji kompleksowego programu współpracy transatlantyckiej. Niezwykle ważne jest to, że w trakcie tej prezydencji zajmowano się ewaluacją prezydencji z listopada 2019 r. dotyczącą dialogu — tak ważnego dla nas przecież — na temat praworządności.</u>
          <u xml:id="u-397.7" who="#KarolinaPawliczak">W ramach przygotowania do wyborów do Parlamentu Europejskiego prezydencja hiszpańska wypracowała również jednomyślność w sprawie decyzji dotyczącej ustalenia składu Parlamentu Europejskiego, na podstawie której powiększono jego skład o 15 mandatów, do 720. Polska wynegocjowała jeden mandat więcej, czyli obsadzi 53, a nie 52 mandaty.</u>
          <u xml:id="u-397.8" who="#KarolinaPawliczak">Podsumowując, Madryt zwraca uwagę na sukcesy, podkreślając, że w ciągu 6 miesięcy odbyło się ponad 200 unijnych trilogów, a w sprawie 71 różnych aktów prawnych negocjacje zakończono sukcesem. „Chociaż liczba ta jest wysoka, głównym osiągnięciem jest skala tego, co zostało uzgodnione” — czytamy na hiszpańskiej stronie prezydencji. Od lipca do końca grudnia prezydencja hiszpańska zorganizowała 23 nieformalne spotkania, które odbyły się w 21 różnych hiszpańskich miastach.</u>
          <u xml:id="u-397.9" who="#KarolinaPawliczak">Od początku tego roku prezydencję w Radzie Unii Europejskiej przejęła Belgia. To ona odziedziczy po Hiszpanii te kwestie, których mimo dobrej woli nie udało się zamknąć. Jedną z nich są plany reform instytucjonalnych Wspólnoty — to jeden z tych tematów, w których stanowiska państw członkowskich były niestety różne i nie wypracowano jednolitego kierunku. To też zadanie na przyszłość dla nas. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-397.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jarosława Wałęsę, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#JarosławWałęsa">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#JarosławWałęsa">Trzeba przyznać, że to była bardzo ciekawa prezydencja, bo przypadała na czas dalszego pogarszania się sytuacji geopolitycznej na świecie — z jednej strony mieliśmy przecież wojnę Rosji w Ukrainie, ale jednocześnie mieliśmy też kryzys polityczny i humanitarny na Bliskim Wschodzie, a do tego doszedł jeszcze fakt, że w Hiszpanii, która sprawowała prezydencję, przez długi czas nie można było sformować rządu. Tymczasem w programie przedstawionym 1 lipca, na początku prezydencji, te priorytety, można powiedzieć, były bardzo ambitne. Dla mnie szczególnie istotnym priorytetem było wzmocnienie jedności europejskiej, zarówno w wymiarze wewnętrznym, jak i zewnętrznym — to był jeden z głównych priorytetów. Wydaje mi się, że to działanie Polska powinna uznać i uznaje za kluczowe, ponieważ jeśli popatrzymy na to w kontekście wyzwań geopolitycznych, przed którymi stoi Unia Europejska, to jak najbardziej wzmacnianie jedności europejskiej jest tu wskazane.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#JarosławWałęsa">Ciekawym pomysłem prezydencji hiszpańskiej było kontynuowanie prac na rzecz ograniczania nadmiernej zależności Unii Europejskiej od państw trzecich w kluczowych obszarach, m.in. poprzez realizację koncepcji otwartej autonomii strategicznej Unii Europejskiej oraz konsultacje założeń europejskiej strategii bezpieczeństwa gospodarczego. To jest kolejny element, z którym Polska mogła się zgodzić i jak najbardziej wspierać te starania.</u>
          <u xml:id="u-399.3" who="#JarosławWałęsa">Ciekawym pomysłem była również praca nad reformą rynku energii elektrycznej w celu poprawy ochrony Unii Europejskiej przed manipulacją na hurtowym rynku energii. To znowu jest coś, co jest żywotnie ciekawe z punktu widzenia Polski.</u>
          <u xml:id="u-399.4" who="#JarosławWałęsa">Dużo było tutaj mówione, szczególnie przez przedstawiciela PiS-u, na temat rewizji procedur decyzyjnych w Unii Europejskiej. Należy zwrócić uwagę na to, że podczas nieformalnego spotkania Rady Europejskiej 6 października ub.r. liderzy we wspólnej deklaracji uzgodnili, że w związku z przyszłym rozszerzeniem Unia musi przeprowadzić niezbędne prace i reformy wewnętrzne. Jednak Polska wyrażała pogląd, i w dalszym ciągu jest to podtrzymywane, że reformy wewnętrzne równoległe do procesu rozszerzenia nie mogą stać się warunkiem akcesji dla nowych państw członkowskich. Polska zwracała uwagę na to, że w świetle decyzji Rady Europejskiej z 14 i 15 grudnia ub.r. opóźnienie procesów rozszerzenia naruszyłoby wiarygodność Unii Europejskiej wobec państw kandydujących. Dlatego Polska sprzeciwiała się odchodzeniu w tym kontekście od jednomyślności, zwracała uwagę na ryzyko marginalizacji państw członkowskich, zwłaszcza tych mniejszych, i to by doprowadziło w konsekwencji do stopniowej dezintegracji Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-399.5" who="#JarosławWałęsa">Bardzo ważną rzeczą, która jest troszeczkę przerysowana w naszej Izbie, szczególnie w Komisji do Spraw Unii Europejskiej, było to, o czym wspomniał pan poseł vel Sęk, czyli rezolucje Parlamentu Europejskiego dotyczące zmian traktatów. Procedura jest bardzo prosta, jeśli chodzi o samo przekazywanie takiej informacji. Parlament Europejski może przedstawiać dane stanowisko, następnie to stanowisko trafia do Rady Europejskiej, do Komisji Europejskiej, do parlamentów krajów członkowskich. Jeżeli Rada chciałaby kontynuować ten temat i naprawdę rozwijać dyskusję na temat propozycji zmiany traktów Parlamentu Europejskiego, to zawiązałby się konwent, zawiązałaby się szersza współpraca, która doprowadziłaby do dalszych prac nad tym pomysłem.</u>
          <u xml:id="u-399.6" who="#JarosławWałęsa">Tymczasem co się stało w Radzie Europejskiej, kiedy ta notyfikacja trafiła na posiedzenie Rady? Nic się nie stało. Rada Europejska przyjęła te wiadomości, następnie temat umarł śmiercią naturalną. Więc naprawdę poświęcanie dużo więcej czasu niż ten temat wymaga, jest po prostu niewskazane. Tematu po prostu nie ma. Dyskusja nad tą propozycją Parlamentu Europejskiego została zakończona. W kontekście nadchodzących wyborów do Parlamentu Europejskiego, gdzie musimy zdawać sobie sprawę z tego, że w świetle najnowszych sondaży przyszła kompozycja Parlamentu Europejskiego będzie bardziej eurosceptyczna niż obecnie, takie propozycje po prostu nie będą miały miejsca. Może nie z perspektywy polskiej. Tutaj według sondaży PiS straci co najmniej nawet 10 mandatów…</u>
          <u xml:id="u-399.7" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: 20.)</u>
          <u xml:id="u-399.8" who="#JarosławWałęsa">…więc to, jeśli chodzi o naszą reprezentację, może tylko wzmocnić nasze głosy w Parlamencie Europejskim. Ale tak jak powiedziałem, te zmiany, które nastąpią po nadchodzących wyborach do Parlamentu Europejskiego, jednocześnie pogrzebią przynajmniej tę propozycję, która została zawarta i przekazana w ubiegłym roku. Także tutaj naprawdę dyskutowanie o tym w dalszym ciągu po prostu nie ma sensu.</u>
          <u xml:id="u-399.9" who="#JarosławWałęsa">Jedną ciekawą rzeczą, o której wspomniała już moja koleżanka klubowa, jest to, że prezydencja hiszpańska wypracowała jednomyślność, jeśli chodzi o skład Parlamentu Europejskiego w przyszłym rozdaniu, to znaczy zwiększoną liczbę mandatów o 15 i Polska zamiast jednego uzyska dwa dodatkowe mandaty. Z tego też powinniśmy się cieszyć, to jest dodatkowy polski głos w tej Izbie, który jest na pewno jak najbardziej niezbędny.</u>
          <u xml:id="u-399.10" who="#JarosławWałęsa">Tym chciałbym zakończyć, potwierdzając to, że bardzo się cieszę, że ta debata odbywa się w takim przyspieszonym tempie, ponieważ dobrze jest reagować w czasie rzeczywistym na to, jak postępują i przedstawiane są prace danej prezydencji i ogólnie instytucji Unii Europejskiej. Cieszę się, że możemy reagować i odpowiadać na wszelkie wątpliwości w czasie rzeczywistym. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-399.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Adama Gomołę, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#AdamGomoła">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Polski 2050 — Trzeciej Drogi dotyczące informacji dla Sejmu i Senatu o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w II półroczu 2023 r. w trakcie trwania prezydencji hiszpańskiej. Był to czas prezydencji Hiszpanii, kraju, który w jej trakcie przechodził okres burzliwych przemian. W lipcu wybory, potem ponad 4 miesiące konstytuowania się nowego rządu i ten okres skończył się w listopadzie, więc nietrudno jest domyślić się, że te wydarzenia przełożyły się na efektywność pracy Hiszpanii i tej prezydencji hiszpańskiej w czasie jej trwania. Niemniej udało się wypracować wiele ważnych decyzji, wiele ważnych propozycji, które będą wpływały na najbliższe wydarzenia, również wybory europarlamentarne. Ale tutaj nie o Hiszpanię chodzi, ale przede wszystkim o to, że to był niezwykle trudny i burzliwy czas dla Polski, dla Ukrainy i dla Europy. Ukraina miała za sobą już 1,5-roczne zmagania w czasie wojny z agresją rosyjską. Dzięki wzmożonej pomocy ze strony sojuszników, Stanów Zjednoczonych, ale właśnie także państw Unii Europejskiej, udało się zatrzymać tempo postępu tych działań związanych z agresją rosyjską. Natomiast na przełomie I i II półrocza 2023 r. żywiliśmy ogromne nadzieje związane z kontrofensywą ukraińską. Niestety, te oczekiwania okazały się zbyt optymistyczne. Dla Unii Europejskiej był to czas także decyzji i dyskusji o charakterze strategicznym. Celem prezydencji było to, by Unia Europejska przyczyniła się do poprawy jakości życia obywateli i była wyposażona w mechanizmy, które pomogą jej odpowiadać na największe wyzwania. Priorytet nadano zachowaniu jedności Unii i zagwarantowaniu jej odpowiedniej pozycji globalnej.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#AdamGomoła">Hiszpania określiła cztery priorytety swojej prezydencji i były to: reindustrializacja Unii Europejskiej i zagwarantowanie jej autonomii strategicznej, zielona transformacja, podniesienie poziomu sprawiedliwości społecznej oraz…</u>
          <u xml:id="u-401.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Transformacja cyfrowa.)</u>
          <u xml:id="u-401.3" who="#AdamGomoła">…przede wszystkim wzmocnienie jedności europejskiej, to był czwarty punkt. Każdy z tych priorytetów jest ważny także z perspektywy polskiej. Postaram się bardzo krótko ustosunkować do wymienionych punktów.</u>
          <u xml:id="u-401.4" who="#AdamGomoła">Szczególnie istotny z punktu widzenia naszego kraju jest właśnie punkt czwarty. Kiedy u granic agresor nie odpuszcza, Unia Europejska czuwa. Prezydencja hiszpańska włożyła wiele wysiłku w kontynuowanie wsparcia humanitarnego, w szczególności poprzez wydłużenie ochrony tymczasowej dla Ukraińców i uchodźców do marca 2025 r. Oczywiście najważniejsza jest tutaj także decyzja o wsparciu militarnym, ale ona była podejmowana na poziomie indywidualnych państw członkowskich. W czasie prezydencji, o której mowa, przyjęto pakiet 12 sankcji przeciwko Rosji, także tych, które zaproponowała Polska. Trzeba jasno podkreślić, że stanowisko Unii pozostaje niezmienne — Ukrainę trzeba wspierać w dramatycznej sytuacji najazdu wojsk Putina.</u>
          <u xml:id="u-401.5" who="#AdamGomoła">Kluczowym elementem proaktywnych działań Unii Europejskiej był szczyt państw Unii w Brukseli 14 grudnia 2023 r., na którym podjęto historyczną decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Ukrainą i z Mołdawią, a także o przyznaniu Gruzji statusu kraju kandydującego. Chciałoby się powiedzieć: nareszcie. Nasza koalicja wspiera inicjatywy służące rozszerzeniu Unii Europejskiej oraz akcesyjne ambicje Czarnogóry, Ukrainy, Mołdawii i Gruzji.</u>
          <u xml:id="u-401.6" who="#AdamGomoła">To jeżeli chodzi o wschodnią granicę. A granica południowa to z kolei działania związane z paktem migracyjnym, bardzo ważne zresztą, bo pokazują prawdziwą solidarność w Unii Europejskiej. Kiedy bronimy wschodniej flanki, to tak samo kraje wschodniej flanki są solidarne z krajami południowymi, które mierzą się z falą napływu uchodźców i migrantów z Afryki i Azji czy generalnie Bliskiego Wschodu. A więc pan, panie ministrze, krytykując tutaj mechanizm solidarności finansowej, niejako naraża się też, czuję, swojemu prezesowi, prezesowi partii Prawo i Sprawiedliwość, który w 2014 r. sam nawoływał do tego, żeby taki mechanizm wprowadzić. Warto o tym pamiętać. To tak z troski, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-401.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-401.8" who="#AdamGomoła">Przejdę teraz do wcześniejszych punktów w priorytetach prezydencji hiszpańskiej.</u>
          <u xml:id="u-401.9" who="#AdamGomoła">Odnośnie do reindustrializacji, czyli samowystarczalności Europy i szczelności — to bardzo ważne dwa pojęcia, jeżeli chodzi o to, abyśmy nie byli podatni na szantaże z zewnątrz, szczególnie z Rosji czy też Chin. Tutaj warto podkreślić przyjęty akt o surowcach krytycznych, który uniezależni gospodarkę unijną od państw reżimów totalitarnych, w szczególności w kontekście energii, technologii podwójnego zastosowania, ważnej, jeżeli chodzi o ograniczanie zdolności militarnej Rosji, surowców krytycznych, żywności, infrastruktury i leków. To krok do budowania silnej i niezależnej Unii jako podmiotu, z którym trzeba się liczyć, a który wciąż wypracowuje nowe koncepcje, umacnia się, a nie, jak dezinformuje wschodnia propaganda, jest na skraju rozpadu. Docenić należy też fakt starań krajów członkowskich na rzecz rozwoju gospodarki cyfrowej Unii Europejskiej. Dla Polski istotne jest to, iż pracowano nad modelem usprawnienia budowy nowych sieci telekomunikacyjnych. Kończąc ten punkt — ważna informacja dla przedsiębiorców: podjęto rozmowy w przedmiocie pomniejszenia ich obowiązków sprawozdawczych przy działalności, szacuje się, że aż o 1/4. Polska oczywiście te rozwiązania poparła.</u>
          <u xml:id="u-401.10" who="#AdamGomoła">W kwestii zielonej transformacji, tematu tak ważnego dla Polski, prezydencja hiszpańska sfinalizowała m.in. reformę rynku energii elektrycznej. Budowa proekologicznej gospodarki ma być konkurencyjna oraz dawać szansę na nowe miejsca pracy. Dla Polski nie pozostawało to bez znaczenia, dlatego dążyła do uczestniczenia w procesie decyzyjnym dotyczącym miksu energetycznego, w tym rozwoju energetyki jądrowej.</u>
          <u xml:id="u-401.11" who="#AdamGomoła">Tu ważna uwaga: cały czas podkreślanie tego, że te dążenia do neutralności klimatycznej są niejako rewolucją ideologiczną. Także jedna uwaga, panie ministrze: „ideologiczny” to nie jest słowo pejoratywne. Może tak wyszło państwu w badaniach fokusowych, ale z samej definicji słowa ono oznacza po prostu ideę. Jeżeli tą ideą w kontekście transformacji klimatycznej ma być racjonalność, to tak, jest to ideologiczne. Natomiast to polega na ewolucji, a nie rewolucji.</u>
          <u xml:id="u-401.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Ideologia a idea…)</u>
          <u xml:id="u-401.13" who="#AdamGomoła">Jeżeli mamy myśleć o czymś ideologicznym, to była to państwa obstrukcja w zakresie wprowadzenia transformacji klimatycznej. Pan bardzo często przytacza dane mówiące o tym, że nam w miksie energetycznym udział OZE wzrósł z 15% do ponad 20%. Ale porównując to do innych krajów europejskich — to jest tempo żółwie. Tu musimy absolutnie przyspieszyć, oczywiście mając na względzie to, jak opóźnieni w tym jesteśmy. W związku z tym jako koalicja 15 października będziemy naciskać na to, aby to wsparcie dla krajów takich jak Polska było z przelicznika procentowo jak największe.</u>
          <u xml:id="u-401.14" who="#AdamGomoła">W tym miejscu trzeba też dodać, że to, że dzisiaj tysiące polskich rolników zmagają się z problemami, to jednoznaczna wina PiS, z jego komisarzem unijnym panem Januszem Wojciechowskim na czele. Poniesiecie państwo za to odpowiedzialność. Zostawiliście rolników z tym problemem samych. Napływ ukraińskiego zboża, owszem, został wstrzymany po bardzo głośnych nawoływaniach jeszcze za czasów, kiedy byliśmy w opozycji, ale nic z tych decyzji, które zostały podjęte już za późno, nie zwróci tym rolnikom tego, co utracili, chodzi o te szkody, które ponieśli. Możemy się cieszyć, że za efekty rozpoczynającej się, trwającej już prezydencji belgijskiej będzie w 100% odpowiedzialny ze strony Polski rząd 15 października.</u>
          <u xml:id="u-401.15" who="#AdamGomoła">Przechodzę do kolejnych punktów. Z punktu widzenia naszego państwa istotne były tematy społeczne odnoszące się do pomniejszenia problemu ubóstwa i eliminowania nierówności społecznych. Tutaj nie ma wątpliwości. Zasypywanie tych nierówności między zachodem i północą a południem i wschodem czy też między miastami a obszarami poza wielkimi aglomeracjami miejskimi będzie kluczowe do tego, aby utrzymać integralność Unii Europejskiej, będzie kluczowe, abyśmy mieli poczucie, że jesteśmy wspólnotą na równych zasadach, na równych prawach. W związku z tym bardzo się cieszę, że doszło do tak wielu działań na tym polu w czasie II półrocza 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-401.16" who="#AdamGomoła">Czas przewodzenia przez Hiszpanię to też sukces na poziomie rozszerzenia strefy Schengen. Od 31 marca 2024 r. zostaną nią objęte także Bułgaria i Rumunia w zakresie kontroli osób na wewnętrznych granicach powietrznych i morskich. I chyba nie ma wątpliwości, że to właśnie swoboda przepływu osób jest największym dobrodziejstwem integracji europejskiej, które powinniśmy szerzyć, o które powinniśmy jak najmocniej dbać.</u>
          <u xml:id="u-401.17" who="#AdamGomoła">Jeśli chodzi o Polskę, II półrocze 2023 r. przyniosło najpierw intensywną kampanię wyborczą, a następnie sukces koalicji sił demokratycznych. Wielka zmiana, jaka nastąpiła w Polsce, miała bezpośrednie przełożenie na pozycję i postrzeganie Polski w całej Unii Europejskiej. Rząd PiS latami izolował nas od Europy przez swoje aroganckie i pełne godnościowej wyższości działania. Ustawił nas w pozycji kraju, który chce być jednocześnie w Unii i poza nią. To była polityka niczym z czasów chłopskiego syna Chruszczowa, który był usłyszany przez to, że po prostu głośno walił butem w stół. Nasza słyszalność będzie polegała na tym, że nasz głos będzie wielogłosem: wielogłosem na podstawie sojuszy budowanych przez silne, wzajemne, partnerskie relacje, ale jednocześnie przez twardy głos w obronie polskich interesów. Tak prowadzi się dyplomację. Dziś nasza słyszalność będzie polegała właśnie na tym wielogłosie.</u>
          <u xml:id="u-401.18" who="#AdamGomoła">Rząd PiS stał tutaj, jeżeli chodzi o budowanie sojuszy, w jednym rzędzie wyłącznie z Węgrami Viktora Orbána, które dzisiaj pozostały same sobie, z którymi poróżnił się nawet dopiero wtedy, gdy Orbán jednoznacznie wsparł Putina. Poza retoryką stosunek rządów PiS do Brukseli przez swoje bezsensowne, straceńcze działania w sferze wymiaru sprawiedliwości i praw człowieka doprowadził do zablokowania środków, jakie miały do nas popłynąć zarówno na Krajowy Plan Odbudowy, jak i z funduszy spójności w ramach unijnej perspektywy finansowej 2021–2027.</u>
          <u xml:id="u-401.19" who="#AdamGomoła">Nasz rząd koalicji 15 października od chwili powstania 2 miesiące temu ustawił sprawy dotyczące odbudowy rządów prawa i odblokowania środków unijnych w centrum swojej uwagi. Już 2 tygodnie naszych rządów wystarczyły na to, aby pierwsze środki zablokowane do tej pory przez ponad 2 lata, na które się zadłużyliśmy, przypominam, już trafiły na polskie konta.</u>
          <u xml:id="u-401.20" who="#AdamGomoła">Jako klub Polski 2050 wyrażamy wielki optymizm, że Polska wreszcie wróciła na bezpieczne i rozwojowe ścieżki Unii Europejskiej. Że dziś pukamy do drzwi różnych ambasad na całym świecie i mówimy jedno podstawowe słowo: wróciliśmy.</u>
          <u xml:id="u-401.21" who="#AdamGomoła">Ostatnie lata to czas naznaczony błędami PiS, gdy chodzi o rolę i pozycję Polski w Europie. Ale dziś znów jesteśmy w domu, w europejskim domu. Znów jesteśmy przez instytucje Unii Europejskiej uznawani za szanowanego i istotnego partnera, a obecny rząd prezentuje postawę doceniającą naszą wspólną Unię Europejską, bo przecież taka postawa odpowiada poglądom ogromnej części naszego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-401.22" who="#AdamGomoła">Klub Parlamentarny Polski 2050 — Trzeciej Drogi zagłosuje za przyjęciem uchwały o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach unijnych w II półroczu 2023 r. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-401.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Macieja Koniecznego, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-402.2" who="#MonikaWielichowska">Nie, przepraszam bardzo, pana posła Andrzeja Grzyba, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-402.3" who="#MonikaWielichowska">Pan poseł Maciej Konieczny jeszcze chwilę poczeka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#AndrzejGrzyb">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#AndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Trochę się zmartwiłem, że pani marszałek nie była uprzejma mnie wymienić, ale dziękuję już za tę zmianę.</u>
          <u xml:id="u-403.2" who="#AndrzejGrzyb">Chciałbym powiedzieć w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, że popieramy tę uchwałę, która została zaprezentowana przez Komisję do Spraw Unii Europejskiej, o zatwierdzeniu tego sprawozdania, które dotyczy priorytetów prezydencji hiszpańskiej i aktywności polskiego rządu w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-403.3" who="#AndrzejGrzyb">I oczywiście w pełni jestem zgodny w sprawie opinii, którą wyraził pan poseł Szynkowski vel Sęk, że to jest dorobek dwóch rządów. Właściwie w większości sprawy były prowadzone przez rząd Prawa i Sprawiedliwości i jego współkoalicjantów, ale finał tego okresu prezydencji już był prowadzony przez obecny rząd. I skutkiem działalności obecnego rządu są również decyzje, które m.in. aktywują sprawę czy uruchamiają sprawę funduszy z Krajowego Planu Odbudowy.</u>
          <u xml:id="u-403.4" who="#AndrzejGrzyb">Natomiast w priorytetach prezydencji hiszpańskiej chciałbym zwrócić jeszcze raz uwagę na autonomię strategiczną Unii Europejskiej i założenia europejskiej strategii bezpieczeństwa gospodarczego. To jest coś, co niestety nie zostało dokończone z początku, a właściwie z połowy, sprzed dwóch kadencji, z 2010 r. Wtedy ówczesny komisarz do spraw gospodarki pan Antonio Tajani, obecny minister spraw zagranicznych Włoch, przedstawił m.in. raport dotyczący polityki przemysłowej Unii Europejskiej. Kolejny raport, który był wtedy rozpatrywany, to był raport dostępu do tzw. pierwiastków ziem rzadkich. W chwili obecnej mówimy o zasobach pierwiastków krytycznych, do których m.in. też należą nie tylko pierwiastki ziem rzadkich, ale również wszelkie inne pierwiastki, które limitują rozwój gospodarczy. Europa jest generalnie uboga w te pierwiastki. Mówię o pierwiastkach ziem rzadkich, ale również w surowce krytyczne. I z tego punktu widzenia uważam, że okres od tamtej inicjatywy pana komisarza Tajaniego został niejako zaniedbany w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-403.5" who="#AndrzejGrzyb">Dlaczego? Dlatego że wtedy postawiono diagnozę, że, po pierwsze, żeby była stabilna gospodarka w europejskich państwach członkowskich, to minimum 20% PKB musi pochodzić z realnej wytwórczości.</u>
          <u xml:id="u-403.6" who="#AndrzejGrzyb">Kryzys. Niektórzy nie zgadzali się z tym, ale kryzys okresu COVID-owego pokazał, że usługi są bardzo wrażliwe na tego typu wydarzenia, następuje proces zamykania wielu obszarów usług. Natomiast produkcja przemysłowa w dalszym ciągu podtrzymywała funkcjonowanie naszej gospodarki europejskiej w państwach członkowskich. Ale żeby ona mogła się rozwijać, musi być zabezpieczenie surowcowe. To zabezpieczenie surowcowe — w szczególności dla nowych technologii, chociażby w zakresie IT — bez tych surowców krytycznych, bez pierwiastków ziem rzadkich jest bardzo, ale to bardzo ograniczone. Zwracam na to uwagę, ponieważ mierzymy się z tym chociażby przy elektryfikacji transportu. Możemy różnie to oceniać, ale bez dostępu np. do litu, którego nowe miejsca pozyskania znajdujemy m.in. w Szwecji, w Portugalii, potencjalnie na Ukrainie, na tych obszarach, które są objęte konfliktem… To pokazuje też, jak one są potrzebne, stąd też ta współpraca w szczególności z państwami afrykańskimi oraz Ameryki Południowej.</u>
          <u xml:id="u-403.7" who="#AndrzejGrzyb">Drugi temat, który chciałbym podjąć, to kwestia tzw. rezerwy rolnej. Kryzys wywołany m.in. uruchomieniem czy zlikwidowaniem barier celnych w obrotach gospodarczych między Ukrainą a Unią Europejską spowodował destabilizację rynków, w szczególności rynków zbożowych, ale nie tylko. W konsekwencji m.in. polski rząd wskazał na to, że konieczny jest taki instrument, który będzie mógł być aktywowany w warunkach kryzysowych — w chwili obecnej mamy pogarszającą się sytuację na rynkach rolnych — które są powodowane m.in. przez konflikt, przez wojnę na Ukrainie i oczywiście konsekwencje otwarcia granic celnych na towary rolne z Ukrainy. Źródłem finansowania tej rezerwy, jak stwierdzono, ma być oczywiście budżet europejski. Powinien być przeznaczony na interwencję na rynkach rolnych zarówno w zakresie produktów roślinnych, jak i zwierzęcych. Ten instrument jednak nie powinien zastępować istniejących instrumentów interwencji czy zarządzania ryzykiem, które są obecnie dostępne w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-403.8" who="#AndrzejGrzyb">Trzeci element, na który chciałem zwrócić uwagę, to pakiet gazowo-wodorowy. Są to nowe regulacje dotyczące ustanowienia wspólnych zasad odnośnie do rynków wewnętrznych gazów odnawialnych i gazu ziemnego. Jednocześnie należy podkreślić, że jest potrzeba i wola przedłużenia tych instrumentów kryzysowych, które zostały podjęte w zakresie akurat tych rynków z grudnia 2022 r. Uważam, że to jest bardzo roztropna decyzja.</u>
          <u xml:id="u-403.9" who="#AndrzejGrzyb">Ponadto przyspieszenie rozwiązań w zakresie rozwoju energii odnawialnej, w szczególności zaś likwidacji barier, jeżeli chodzi o przyłączenie nowych prosumentów czy producentów, którzy nie reprezentują zawodowej energetyki. W Polsce to jest naprawdę poważny mankament. Mogę powiedzieć, że są sygnały, iż mamy w Polsce podmioty, które mają tzw. promesę na przyłączenie do sieci, a z drugiej strony mamy potencjalnych inwestorów, którzy takiej promesy nie otrzymują i dostają informację, że ci, którzy są kolekcjonerami takich, że tak powiem, decyzji o możliwości przyłączenia do sieci, są gotowi odstąpić za stosowną, bardzo sowitą opłatą np. komuś, kto chce wybudować biogazownię. 1 MW na takim rynku to ok. 1 mln zł — odstępne za to, żeby można było uzyskać szansę na przyłączenie do sieci.</u>
          <u xml:id="u-403.10" who="#AndrzejGrzyb">Na koniec chciałbym jeszcze zwrócić uwagę na jedną kwestię, która wiąże się z tą debatą, którą tutaj m.in. podniósł pan minister Szynkowski vel Sęk. Chodzi o kwestię zmian traktatowych inicjowanych debatą w Parlamencie Europejskim. Oczywiście ma to swoje źródło. To źródło też jest związane z faktem, że podjęliśmy decyzję o rozpoczęciu negocjacji rozszerzeniowych. Przy czym uważam, że to jest fałszywy krok, bo najpierw powinniśmy odpowiedzieć sobie na pytanie, ile to rozszerzenie będzie nas kosztowało. Musimy wiedzieć, jakie będą konsekwencje ekonomiczne. Łatwo powiedzieć politycznie: rozszerzamy się. Ale jakie będą konsekwencje finansowe tego rozszerzenia? Kalkulacje wskazują, że w okresie siedmioletnim przyłączenie Ukrainy według tych standardów prowadzonych polityk może według obecnych cen wynosić ok. 200 mld. To jest zwiększenie budżetu Unii Europejskiej według roku 2018, kiedy skalkulowano ten obecny budżet do roku 2027 według tych cen. To jest zwiększenie o 1/6.</u>
          <u xml:id="u-403.11" who="#AndrzejGrzyb">Ale jeszcze są oczywiście kwestie przygotowawcze i większość płatników będących płatnikami do budżetu Unii Europejskiej stanie się płatnikami netto. Drugi element, który jest z tym związany, to oczywiście pytanie o to, czy chcemy zwiększać nasz wkład do budżetu, bo musiałby on być podniesiony gdzieś z 1,1 dochodu narodowego brutto do ok. 1,4 dochodu narodowego brutto każdego państwa członkowskiego. Wtedy musielibyśmy redukować polityki. Czy jesteśmy gotowi na redukcję np. w polityce spójności? Tu musi następować wyrównanie poziomów w funkcjonowaniu tych państw nowych czy względnie w polityce rolnej, która ma też niespełna 30% udziału w budżecie unijnym każdego roku, również w tej perspektywie 7-letniej. Dopiero ta odpowiedź powinna być źródłem pytania o ewentualne zmiany traktatowe czy instytucjonalne, choć wydaje mi się, że pod tym względem ta dyskusja jest dalece przedwczesna. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-403.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#MonikaWielichowska">Teraz już zapraszam pana posła Macieja Koniecznego z klubu Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-404.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#MaciejKonieczny">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Lewica oczywiście tę informację poprze. Chciałbym dołączyć się do tych uwag, które mówią o tym, że dobrze jest omawiać te prezydencje bezpośrednio po ich zakończeniu. Bo faktycznie aż się zdziwiłem. Tak patrzę sobie, będzie jakaś prezydencja, myślę: znowu będzie coś sprzed 2 lat i zupełnie jałowa rozmowa, nie na temat. A tu się okazuje, że da się, można taką informację omawiać chwilę po zakończeniu prezydencji, kiedy to wszystko jeszcze bezpośrednio nas dotyczy.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#MaciejKonieczny">Zacznę od takiej ogólnej refleksji: jak myślę, kilka ostatnich informacji było zupełnie odmiennych od tego, do czego się przyzwyczailiśmy, gdy myśleliśmy o Unii Europejskiej jeszcze parę lat temu. Powiedziałbym, że miło już było. Te łatwe czasy sprzed pandemii, sprzed wojny się skończyły. Minęły te czasy, w których myśleliśmy o Unii jako o zupełnie niemrawym, skostniałym bycie, niezdolnym do zmiany i dostosowania się do rzeczywistości. Oto rzeczywistość niestety dość brutalnie zmusiła Unię do weryfikacji pewnych swoich sposobów działania i okazało się, że Unia potrafi się zmieniać. I to dobrze, bo wyzwań przed nami jest dużo. Już kwestia COVID-u pokazała, że Unia jest w stanie odpowiadać dużo ambitniej na wspólne wyzwania, niż to robiła wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-405.2" who="#MaciejKonieczny">Oczywiście kolejnym ogromnym wyzwaniem, jednym z głównych wyzwań, które przypadło na okres hiszpańskiej prezydencji, była kwestia wojny w Ukrainie i rosyjskiej napaści. I tutaj raz jeszcze możemy powiedzieć, że sporo się udało. Ambitnym projektem jest instrument wsparcia Ukrainy na lata 2024–2027, choć może okazać się on niewystarczający wobec obrotu wydarzeń, jaki ma miejsce w Stanach Zjednoczonych i tego, że być może ta pomoc z drugiej strony oceanu może nie dotrzeć. Także kwestia przedłużenia ochrony tymczasowej dla uchodźców ukraińskich w Europie. To jest istotne dla tych setek tysięcy milionów osób, które zmuszone były z Ukrainy uciekać i które także w znacznej części w Polsce teraz układają sobie życie i szukają bezpieczeństwa. I to jest ważne, że także one zyskały to poczucie bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-405.3" who="#MaciejKonieczny">Ale jeżeli mówimy o tych wyzwaniach, to mówimy także o kwestii różnorako rozumianej autonomii Unii Europejskiej. W kontekście prezydencji hiszpańskiej w dużej mierze była mowa o autonomii gospodarczej przemysłowej. Chodzi o kwestie reindustrializacji Europy i uświadamiania sobie faktu, który do nas dotarł z całą mocą w trakcie pandemii COVID, że takie naiwne podejście do globalizacji, w której mamy wolny handel ogólnoświatowy i każdy towar może w jeden dzień do nas dopłynąć, i tak naprawdę nie musimy nic u siebie produkować, bo wszystko jest ogólnie dostępne — to się okazało nieprawdą. Najpierw z powodu pandemii, a chwilę późnej z powodu zaostrzenia się globalnej sytuacji geopolitycznej. Okazało się, że takie globalistyczno-kapitalistyczne naiwne podejście do handlu się nie sprawdziło i że Unia Europejska musi u siebie produkować leki, że Unia Europejska musi u siebie produkować najnowsze technologie, bo inaczej się okaże, tak jak w przypadku pandemii, że nagle nie możemy dostać rzeczy z Chin, czy może się okazać, że nasze bezpieczeństwo strategiczne jest niezabezpieczone przez brak np. zaawansowanych procesorów. Ważne jest, żebyśmy rozwiązywali ten problem na poziomie Unii Europejskiej, bo konkurujemy z bytami o dużo większej skali niż państwo polskie. Ten efekt skali jest niezbędny, żeby tę strategiczną autonomię uzyskać, i to musi się dziać na poziomie europejskim. Cieszy, że ta świadomość przekłada się na kolejne działania i że ta prezydencja także była tego przykładem.</u>
          <u xml:id="u-405.4" who="#MaciejKonieczny">Kolejne wyzwania to są wyzwania klimatyczne. I tutaj też wojna w Ukrainie uświadomiła nam, jak te rzeczy się łączą. Chodzi o kwestię bezpieczeństwa energetycznego i kwestię bezpieczeństwa klimatycznego. Tak naprawdę to bankructwo głównie niemieckiej polityki oparcia energetyki europejskiej na paliwach kopalnych z Rosji pokazało, że kierunek źródeł czystych, zielonych, czyli energii z atomu i odnawialnych źródeł energii, nie tylko jest korzystny w związku ze zmianami klimatu, ale także daje nam niezależność. A więc warto pamiętać i uświadomić sobie, że te rzeczy się łączą. I stąd też ten rosnący sceptycyzm wobec polityk klimatycznych Unii Europejskiej jest tutaj także z perspektywy bezpieczeństwa wątpliwy. Ale oczywiście te polityki muszą być dostosowane do realiów poszczególnych krajów, a realia polskie jako kraju, który w największym stopniu jest oparty na energii z węgla, są specyficzne.</u>
          <u xml:id="u-405.5" who="#MaciejKonieczny">I tutaj jeszcze powiem, że jeżeli jesteśmy przy kolejnych 6 miesiącach, w których nie udało się uzyskać notyfikacji w przypadku pomocy publicznej dla polskiego górnictwa, to oznacza, że umowa społeczna zawarta przez rząd Prawa i Sprawiedliwości z górnikami wciąż jest tylko na papierze. Jak widać, były ważniejsze sprawy do dogadania. Chociażby kwestia demolowania sądownictwa okazała się raz jeszcze ważniejsza niż zapewnienie bezpieczeństwa górnikom i pracownikom wszystkich przemysłów powiązanych.</u>
          <u xml:id="u-405.6" who="#MaciejKonieczny">Kolejna rzecz, którą warto docenić w kontekście Unii Europejskiej, to kwestia relacji z wielkimi korporacjami. Jeżeli chodzi o tę prezydencję, to jest chociażby kwestia uregulowania pracy platformowej. Mamy do czynienia z nowymi technologiami w rękach wielkich korporacji, co przekłada się często na pogorszenie jakości pracy i standardów pracy np. pracowników właśnie platformowych. Mówimy tutaj o dostawcach, ale nie tylko. Mówimy o tych wszystkich, którzy samodzielnie mierzą się z wielką korporacją poprzez pracę platformową i tracą chociażby te zabezpieczenia, na które tradycyjnie mogli liczyć pracownicy w Europie. I tutaj Unia Europejska jest tą siłą, która jest w stanie postawić się wielkim korporacjom. Często skutecznie to robiła, czego najbardziej sympatycznym i przyjemnym przykładem, który większość z nas ma w kieszeni, są ustandaryzowane chociażby wtyczki do urządzeń elektronicznych, na które nie wszyscy mieszkańcy świata mogą liczyć. I powiem to jeszcze raz: żeby się postawić tym wielkim korporacjom, potrzebna jest siła więcej niż jednego państwa. Pod tym względem sprawna Unia Europejska jest przydatna.</u>
          <u xml:id="u-405.7" who="#MaciejKonieczny">Tutaj poruszę temat kontrowersyjny i trochę się jednak odróżnię w kwestii dyskusji o reformie podejmowania decyzji w Unii Europejskiej. To nie jest wymysł Niemiec, że poszerzenie i powiększenie Unii Europejskiej powinno się wiązać z jakąś reformą podejmowania decyzji, jeżeli Unia Europejska ma sprawnie radzić sobie z wyzwaniami współczesności. I skrajnie defensywnym i tchórzliwym podejściem do polityki europejskiej jest założenie, że jedyną możliwością ochraniania polskich interesów w Unii Europejskiej jest weto. To jest pomysł, który faktycznie może przejść w ławach poselskich Prawa i Sprawiedliwości, które niespecjalnie radziło sobie z budowaniem sojuszy i koalicji na poziomie europejskim. Musimy mieć świadomość, że wobec tych wszystkich wyzwań, o których była mowa, potrzebujemy sprawnej Unii Europejskiej, która jest w stanie podejmować decyzje i konkurować z innymi podmiotami na arenie globalnej, a tego w obliczu zwiększania liczby państw, które w tym projekcie uczestniczą, nie da się zrobić przy szeroko obowiązującym prawie weta. Nie znaczy to, że nie powinniśmy w ramach tej dyskusji zadbać jak najlepiej o polskie interesy i zabezpieczenie takich mechanizmów decyzyjnych, które będą dla nas najkorzystniejsze. Boję się przy tym, że takie zero-jedynkowe podejście spowoduje, że zamiast zadbać o przyjęcie sposobu podejmowania decyzji, który łączy sprawność podejmowania decyzji z zabezpieczeniem naszych interesów, będziemy albo blokować działania Unii Europejskiej, które są w naszym interesie, albo zostaniemy po prostu bez tych korzystnych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-405.8" who="#MaciejKonieczny">I jeszcze jedna rzecz, czyli kwestia azylu. Polska jest państwem granicznym i jest kryzys na granicy. Hybrydowe działania ze strony Łukaszenki, sztuczne wywieranie presji migracyjnej na polską granicę, a także kwestia wojny w Ukrainie i przyjęcia ogromnej liczby uchodźców pokazały dosadnie, że to Polska jest państwem granicznym i to w naszym interesie są mechanizmy solidarnościowe, jeżeli chodzi o uchodźców. O ile w 2015 r. ktoś mógłby mieć co do tego wątpliwości, to dzisiaj nie powinien. Mechanizm, który zakłada rekompensaty finansowe wobec tych państw, które w większym stopniu muszą ponosić koszty związane z migracją, jest po prostu mechanizmem sprawiedliwym, który koniec końców okaże się być w polskim interesie. I raz jeszcze: powinniśmy rozmawiać o charakterze tych mechanizmów solidarnościowych, a nie wyrzucać je do kosza. Przyznam, że jestem zaniepokojony, że obecny rząd tak łatwo dał się w tej kwestii zaszantażować prawej stronie sceny politycznej, szczególnie że te argumenty, w których pojawia się rzekoma niezdolność Polski do przyjęcia paru tysięcy osób bądź zapłacenia — a pewnie nawet i to nie w związku z tym, ile osób przyjęliśmy z Ukrainy — jakiegoś ekwiwalentu finansowego, który zupełnie nie współgra ze skalą chociażby migracji zarobkowej do naszego kraju… Tu mamy kilka tysięcy, tu mamy kilkaset tysięcy, tu mamy kompletny brak kontroli, tu mamy kompletną histerię. To pokazuje, że są to argumenty obłudne i nastawione tylko na polityczny zysk, a nie na pragmatykę, sensowną i racjonalną politykę migracyjną, która musi dziać się także na poziomie europejskim.</u>
          <u xml:id="u-405.9" who="#MaciejKonieczny">Byłem przekonany, że będę mówił krócej, ale już dziękuję. Raz jeszcze: Lewica tę informację przyjmie.</u>
          <u xml:id="u-405.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Włodzimierza Skalika, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#WłodzimierzSkalik">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wielu Polaków, jak się z nimi rozmawia, zastanawia się, jak to jest, że ta Unia Europejska, że Europa tak lewaczeje. Nieraz cisną się na usta stare zawołania: Precz z komuną!</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#WłodzimierzSkalik">Przyjrzyjmy się białej księdze, tej fundamentalnej księdze, która odnosi się do podstawowych wartości Unii Europejskiej. Komisja Europejska w dziele pt. „Biała księga w sprawie przyszłości Europy. Refleksje i scenariusze dotyczące przyszłości UE-27 do 2025 r.” wymienia tylko jedno źródło ideowe jej dalszego rozwoju — napisany w duchu ideologii marksistowskiej manifest z Ventotene „Europa wolna i zjednoczona”. Jego autorzy: komunista Altiero Spinelli i lewicowy radykał Ernesto Rossi zakładają federalizację Europy niezależnie od woli mieszkańców kontynentu, i to jasno, wyraźnie podkreślają. Imieniem Altiero Spinellego nazwano główny budynek Parlamentu Europejskiego i, a jakże, w oficjalnych dokumentach dostępnych na stronie Parlamentu Europejskiego jest on nazywany ojcem Europy. Jaki ojciec, takie dzieci.</u>
          <u xml:id="u-407.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-407.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-407.4" who="#WłodzimierzSkalik">Właśnie, pan poseł chciałby, żeby to zawołanie, ten gest były symbolem Europy, ale my to powstrzymamy.</u>
          <u xml:id="u-407.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-407.6" who="#WłodzimierzSkalik">Spinelli twierdził: aby sprostać potrzebom, rewolucja europejska musi mieć charakter socjalistyczny. Nie dziwcie się zatem, państwo, że jest taka radość lewicy po lewej i lewicy po prawej. Manifest z Ventoten to komunistyczny koszmar Unii Europejskiej, to również komunistyczny koszmar Rzeczypospolitej. Po owocach ich poznamy, a więc tu owocem jest Europejski Zielony Ład, a przecież to jest pomysł na zniewolenie, wywłaszczenie i totalną kontrolę zwykłych ludzi. Sprzeciwiamy się powierzaniu Unii Europejskiej nakładania na Polaków kolejnych podatków, kolejnych danin. Dość tego. Gdy słyszymy o kwestiach suwerenności państwa polskiego, jest ono przede wszystkim postrzegane w kontekście zmian traktatowych i rezygnacji z jednomyślności. Niestety zupełnie pomija się kwestię utraty suwerenności w zarządzaniu systemem ochrony zdrowia Polaków na rzecz Światowej Organizacji Zdrowia. Polska za rządów Prawa i Sprawiedliwości abdykowała. Ta abdykacja jest podtrzymywana, ponieważ Komisja Europejska została upoważniona do negocjowania w imieniu państwa polskiego tych zasad, które zostaną wprowadzone.</u>
          <u xml:id="u-407.7" who="#WłodzimierzSkalik">Gdy czyta się te projektowane zmiany, włos na głowie się jeży. Jest zbyt mało czasu, by mówić o tych zagrożeniach wynikających ze zmian przepisów, międzynarodowych przepisów zdrowotnych IHR 2005. Będziemy wnosić o debatę w Sejmie w tym zakresie. Jest to o tyle niebezpieczne, że te bardzo złe pomysły Światowej Organizacji Zdrowia mają być wdrożone, o zgrozo, wyłącznie decyzją ogólnego zgromadzenia Światowej Organizacji Zdrowia w maju tego roku z pominięciem procesu ratyfikacji w parlamentach państw członkowskich. Sprzeciwiamy się temu i liczymy na wsparcie ze strony polskiej reprezentacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-407.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Witolda Tumanowicza, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#WitoldTumanowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Politykę Unii Europejskiej można nazwać plagami europejskimi, na które zresztą zgodził się rząd PiS. Są to m.in. podatki europejskie, opłaty za samochody z silnikami spalinowymi, certyfikaty energetyczne dla budynków, zgoda na wspólny europejski dług, narzucanie polityki zielonego ładu polskiemu rolnictwu oraz umowa z Ukrainą, która doprowadziła do zalewu polskiego i unijnego rynku przez produkty rolno-spożywcze, które nie muszą spełniać tak rygorystycznych norm jak te w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#WitoldTumanowicz">Bardzo dziwne jest to, że Unia Europejska od lat wprowadza coraz to bardziej wyśrubowane normy w rolnictwie, by z dnia na dzień wpuścić produkty, które w żaden sposób ich nie spełniają. Jest to tylko pozornie dziwne. Gdy zwrócimy uwagę na notowania na zachodnich giełdach agroholdingów zarabiających miliony dolarów na tej umowie, jeśli wiemy, że to kapitał zachodni, to walka Unii Europejskiej o ich interes przestaje być taka dziwna. Przedstawię porównanie przychodów agroholdingów w trzecim kwartale 2023 r. z przychodami w trzecim kwartale 2022 r. MHP: wzrost do 809 mln dolarów z 595 mln, Astarta: wzrost do 391 mln euro z 341 mln. IMC: wzrost z 61 mln do 98 mln. Kernel w 2022 r. zanotował 3,5 mld przychodu i 300 mln zysku. Życzyłbym polskim rolnikom i wszystkim innym podobnych przychodów i zysków, ale obecnie polski rolnik produkuje poniżej opłacalności i dlatego zmuszony jest protestować.</u>
          <u xml:id="u-409.2" who="#WitoldTumanowicz">Kolejna unijna plaga to szaleńcza dekarbonizacja w imię religii klimatyzmu. To premier Morawiecki w grudniu 2020 r. nie zawetował pakietu Fit for 55, a minister Urszula Zielińska zadeklarowała ostatnio nawet 90%, co jest, przypomnę, celem wypracowanym ostatnio na Radzie Unii Europejskiej. Tak naprawdę nie uzyskałem odpowiedzi, jaki jest teraz cel obecnego rządu.</u>
          <u xml:id="u-409.3" who="#WitoldTumanowicz">Jest oczywiście jeszcze pakt migracyjny, zupełnie nieludzka polityka przymusowych przesiedleń. W czasie kampanii wszystkie siły polityczne słusznie krytykowały masową i niekontrolowaną migrację, natomiast tylko Konfederacja jest w tym wiarygodna. Za rządów PiS odnotowano rekordowy poziom imigracji, przebiliśmy nawet Niemcy. Z kolei wśród polityków Platformy Obywatelskiej wciąż są politycy, którzy robili zadymę na granicy polsko-białoruskiej, a europosłowie związani z uśmiechniętą koalicją głosowali za paktem.</u>
          <u xml:id="u-409.4" who="#WitoldTumanowicz">Przechodzę do zmian traktatowych. Poseł Konieczny mówi, że tchórzliwe byłoby utrzymywanie prawa weta. Nie trzeba przecież go używać, naprawdę, ale chyba każdy normalny człowiek wie, że jeśli ma się prawo weta, to ma się też silniejszą pozycję negocjacyjną. To jest chyba oczywiste dla każdego, kto kiedykolwiek brał udział w jakichkolwiek negocjacjach.</u>
          <u xml:id="u-409.5" who="#WitoldTumanowicz">Jeśli chodzi o Platformę Obywatelską, to nie spodziewam się po niej niczego innego jak tylko szkodliwej polityki, która będzie służalcza wobec brukselskich biurokratów, i przyjęcia wszystkich pomysłów pogłębiających federalizację, natomiast wy po tej stronie sali macie teraz wygodną pozycję, gdyż przestaliście rządzić. Poseł Szynkowski vel Sęk liczy chyba na to, że Polacy o tym zapomną, ale Polacy poznali się na waszej polityce wobec Unii Europejskiej, polityce machania szabelką w Polsce, przed polską opinią publiczną, ale prowadzonej na kolanach w Brukseli. Tam Morawiecki godził się na wszystko, za co przecież krytykowali go nawet politycy z tzw. Suwerennej Polski. Będę wam to przypominał, żebyście o tym nie zapomnieli. Mieliście do wyboru suwerenność albo pieniądze z KPO. Postanowiliście sprzedać kolejne części suwerenności, a pieniędzy z KPO nie otrzymaliście. Nie pozwolimy, by Polacy o tym zapomnieli. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-409.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Grzegorza Brauna, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże!</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#GrzegorzBraun">I ratuj się kto może, kiedy przynależność Polski do eurokołchozu jest nadal dogmatem lewicy z lewej i lewicy z prawej. Zjednoczony front eurokołchozowo-wojenno-COVID-owo-chanukowy rad byłby trzymać Polaków za twarz pod pretekstem modernizacji, postępu itd.</u>
          <u xml:id="u-411.2" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: Dobrze, że jest jeden sprawiedliwy.)</u>
          <u xml:id="u-411.3" who="#GrzegorzBraun">Panie Ministrze! Do tego, co powiedzieli tu moi koledzy, dodam niewiele, dodam kontekst historyczny. Mowa była o ojcach założycielach, którzy byli komunistami. Byli też i naziści jak Walter Hallstein, prawnik, profesor z tej NSDAP-owskiej profesury, bodajże jeden z autorów traktatów rzymskich. Tak, już w powiciu był to projekt totalniacki. Goebbels z Ribbentropem, jak się zaczęło troszkę sypać na froncie zachodnim, ruszyli z takim projektem: nowa Europa. Gadzinowa prasa, także polskojęzyczna, publikowała wówczas takie wstępniaki: nowa Europa. To mogliby spokojnie dzisiaj drukować w „Gazecie Wyborczej”. Tam trzeba by tylko Żydów zamienić na reakcjonistów, nacjonalistów, ale cała filozofia brania Europy za twarz po to, żeby przez Brukselę realizować niemieckie interesy, niemiecką rację stanu — to się nie zmieni. To się nie zmieni. A dziś Polska wzięta w dwa ognie, Polacy namawiani — namawiać niestety wielu nie trzeba — by rezygnować ze zdrowego rozsądku, abdykować z suwerenności na rzecz eurokołchozu z jednej strony, no i na rzecz Ukrainy. Słudzy Ukrainy meldują się na rozkaz w każdym miejscu: i w Kijowie, i w Warszawie, i w Brukseli.</u>
          <u xml:id="u-411.4" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: Słudzy Rosji również.)</u>
          <u xml:id="u-411.5" who="#GrzegorzBraun">W interesie tych, którzy chcieliby realizować totalniackie projekty, ma być zaorane polskie rolnictwo, ma być zamknięte polskie górnictwo, doktryny zielone, tęczowe mają być aplikowane Polakom, co skutkować będzie odcięciem od korzeni cywilizacyjnych, skutkować będzie — i już skutkuje — wynarodowieniem, pomieszaniem serc i umysłów. To, że Polska jest dzisiaj z jednej strony drenowana na rzecz wojny Moskali z Ukraińcami, drenowana z zasobów finansowych, prestiżowych zasobów, ponieważ mężykowie stanu z Warszawy rozjeżdżają się po świecie po to, żeby wszystko dla Ukrainy… Ale jednocześnie Polska jest pod presją polityki eurokołchozowej. To wielkie nieszczęście. To jest droga do wywłaszczenia, to jest droga do samolikwidacji państwa polskiego, do jego przemiany, a to w land eurokołchozowy, a to jakiś Ukropol — dobrze, jeśli nie od razu Ukropolin.</u>
          <u xml:id="u-411.6" who="#GrzegorzBraun">Za okupacji nie pierwszej, ale niestety nie ostatniej de facto, okupacji niemieckiej, Niemcy też Polskę modernizowali. Były takie bekanntmachung ogłoszenia: co wolno, czego nie wolno, co nakazane. No i ponieważ pan minister Siekierski dzisiaj mówił, że wiele tam jest pożytecznych rzeczy np. w zielonym ładzie, to przypomnę, że niemieckie plakaty przewidywały karę śmierci za wyjeżdżanie na drogę furmanką bez lampy stajennej pod pawężą. Pożyteczna rzecz, prawda. Dużo wypadków nawet i dzisiaj się zdarza: że ktoś na jakąś nieoświetloną furę wjedzie. Ale czy do tego trzeba rozstrzelania? Czy do tego trzeba przymusu? Czy do tego, żeby zdrowy rozsądek triumfował, nie mogą Polacy rządzić się sami u siebie na swoim? My w Konfederacji jesteśmy zdania, że mogą i, uwaga, mają taki obowiązek, a wy nie macie prawa abdykować z suwerenności. Nie ma takiego prawa w Rzeczypospolitej, w konstytucji nie ma takiego artykułu, że jak się znudzi władzy władanie i jak zechce abdykować na rzecz rady komisarzy ludowych w Brukseli, to wolno prezydentowi ścigać się z premierem po pióro czy długopis w jakiejś Lizbonie, kto pierwszy podpisze.</u>
          <u xml:id="u-411.7" who="#GrzegorzBraun">Jesteście zdrajcami, jesteście sprzedawczykami, sprzedawczykami jednymi w podskokach i z szerokim uśmiechem na twarzy, a wy — tak, panie ministrze — wyprzedawaliście polską suwerenność na szybkie raty. To, że pan potem ze swoim premierem przyjeżdżał tutaj i rozdzierał szaty widowiskowo, to nie zmienia faktu, że jesteście sprzedawczykami polskiej suwerenności. I tego nic już nie zmieni. Bo pan nie wróci do tramwaju rządowego. Będzie pan tutaj od czasu do czasu mógł tylko występować i krytykować tę politykę, której pan był wcześniej ochoczym wykonawcą, pod tym pretekstem, że dzisiaj pański następca robi to samo. Ale przeszliście do historii jako ci, którzy postawili w stan likwidacji państwowość polską, Najjaśniejszą Rzeczpospolitą, która zawsze niedoskonale i niedostatecznie, ale jest jedynym sposobem zabezpieczania wolności, bezpieczeństwa i tradycji wolnych Polaków.</u>
          <u xml:id="u-411.8" who="#GrzegorzBraun">Zaproszę jeszcze na manifestację przeciwko kwotom migracyjnym, które są nam narzucane. W najbliższą sobotę o godz. 12 z placu Trzech Krzyży na plac Zamkowy przejdą polscy patrioci, którym nie podoba się i którzy sprzeciwiają się polityce eurokołchozu w tym i w innych wymiarach. Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-411.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#GrzegorzBraun">A, pani marszałek, zgłaszam jeszcze formalnie, że my wnosimy rzecz jasna o odrzucenie tego sprawozdania. Konfederacja wnosi o odrzucenie tego sprawozdania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#MonikaWielichowska">Wysoka Izbo! Do głosu zapisało się 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#MonikaWielichowska">Wyznaczam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-414.2" who="#MonikaWielichowska">Pierwszego zapraszam pana posła Michała Szczerbę, ale nie widzę go.</u>
          <u xml:id="u-414.3" who="#komentarz">(Poseł Maciej Konieczny: Brak.)</u>
          <u xml:id="u-414.4" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Klaudię Jachirę, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-414.5" who="#MonikaWielichowska">1 minuta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#KlaudiaJachira">Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Jaki jest udział Polski w pracach Unii w II półroczu 2023 r., czyli jeszcze przez większość czasu, kiedy rządził w Polsce PiS? Ogólnie można by powiedzieć, że skromny, ale nie oddaje to istoty problemu. Owszem, w czasie, kiedy wszystkie kraje Unii odbudowywały swoje gospodarki, korzystając z pieniędzy z KPO, za PiS-u Polska nie dostała ani centa, bo gamonie z rządu za późno złożyły wniosek. A reszta kwoty została zablokowana przez Unię, bo Kaczyński wolał gnębić niepokornych sędziów i majstrować przy trybunale, niż odbudowywać gospodarkę. Unia niepokoiła się też poziomem korupcji w Polsce, i słusznie, bo audyty przeprowadzane już po oddaniu władzy przez PiS wskazują na systemowe okradanie państwa polskiego przez PiS-owców. Zaniepokojenie urzędników unijnych budziły też brak w Polsce wolności mediów, upartyjnienie państwa i brak pluralizmu. Mówiąc w skrócie, byliśmy niechlubnym przykładem tego, jak z pupilka Unii można w krótkim czasie stać się…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#KlaudiaJachira">…zawalidrogą, na którego nie działają już napomnienia i groźby.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#KlaudiaJachira">Na szczęście przyszedł 15 października, polski naród przemówił, zmienił władzę, a premier Tusk…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#KlaudiaJachira">…pojechał do Brukseli, i my, i nasi przyjaciele z Hiszpanii, z prezydencji hiszpańskiej, i cała Unia mogliśmy odetchnąć z ulgą.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#MonikaWielichowska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-420.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jarosława Wałęsę, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#JarosławWałęsa">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Ja już o tym mówiłem poprzednio i kilka osób też na to zwracało uwagę, ale chciałem jeszcze przypomnieć tę sytuację z poprzedniej kadencji, kiedy o prezydencji mówiliśmy 8 miesięcy po fakcie. Tak że tak naprawdę mówiliśmy o tym, jak już zakończyła się kolejna prezydencja. Dzisiaj mówimy o prezydencji, która zakończyła się 6 tygodni temu.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#JarosławWałęsa">Chciałbym prosić, pani marszałek, żebyśmy zwracali na to uwagę i żebyśmy po zakończonej prezydencji odbywali debaty jak najszybciej, żebyśmy mogli na żywo i na gorąco omawiać te najważniejsze kwestie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Witolda Tumanowicza, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#WitoldTumanowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jeden z elementów unijnej polityki, przy akceptacji rządu PiS zresztą, to wprowadzenie świadectw energetycznych dla budynków. Od 1 kwietnia nie będzie można sprzedać domu jednorodzinnego bez takiego świadectwa. Będzie to dla Polaków zatem kolejny kosztowny i absurdalny obowiązek. W największych polskich miastach za uzyskanie świadectwa charakterystyki energetycznej trzeba zapłacić od kilkuset do ponad 1500 zł. Do tej pory grzywna za brak świadectwa wynosiła 10 tys. zł. Świadectwo energetyczne w praktyczne oznacza wyższe ceny domów, mieszkań i najmu. Jeśli kogoś nie będzie stać na dostosowanie się do wymogów, otrzyma karę, a do tego nie będzie miał możliwości zbycia nieruchomości. W rzeczywistości absurdalne unijne przepisy przesiąknięte klimatyczną ideologią mogą doprowadzić do wywłaszczeń.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#WitoldTumanowicz">Pytanie brzmi: Jak rząd ma zamiar przeciwdziałać skutkom tej szkodliwej unijnej polityki? Dodatkowo jeszcze pytanie o cel klimatyczny. O to już pytałem, ale jaki jest obecnie cel realizowany przez Polskę? Proszę o odpowiedź na piśmie, czy jest to 90% redukcji, jak zadeklarowała Rada Unii Europejskiej, a jeśli nie, to jaki jest realizowany poziom, jeżeli chodzi o tę szaleńczą politykę? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-423.2" who="#komentarz">(Poseł Artur Jarosław Łącki: Bez kozery powiem: 150.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Zbigniewa Boguckiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#ZbigniewBogucki">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Jak powinny wyglądać wektory polskiej polityki w Unii Europejskiej? Tak dla Unii Europejskiej ojczyzn opartej na chrześcijańskim dziedzictwie, na prawie rzymskim, na filozofii greckiej. Nie dla zmian traktatowych, ograniczania suwerenności i odrzucenia tych fundamentów — dla tego nie. Tak dla transformacji ustrojowej, ale rozsądnej, rozłożonej w czasie, uwzględniającej polski potencjał gospodarczy i nasze zasoby naturalne. Nie dla ideologicznych projektów klimatycznych narzucanych nam z góry. Tak dla wzajemnego wsparcia i solidarności w odpychaniu zagrożenia z Moskwy. Nie dla przymusowej relokacji migrantów i takiej polityki migracyjnej, jaka była prezentowana w ramach polityki welcomen. I wreszcie tak dla współpracy, ale współpracy opartej na wzajemności. My to pokazaliśmy w przypadku projektu Baltic Pipe, gdzie pięknie z Duńczykami zbudowaliśmy naszą suwerenność energetyczną.</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#ZbigniewBogucki">Panie ministrze, czy pan zgadza się z takimi wektorami polskiej polityki w Unii Europejskiej? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-425.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Grzegorza Lorka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#GrzegorzLorek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jednym z elementów tej prezydencji, która była wymieniona, była sztuczna inteligencja albo jest sztuczna inteligencja, albo będzie sztuczna inteligencja. Uważam, że to będzie bardzo duży problem. Tu słusznie jeden z moich przedmówców wskazał, że powinniśmy podejść do tego tematu bardziej personalnie.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#GrzegorzLorek">Zwracam się do pana ministra, a jednocześnie do rządu polskiego z prośbą o odpowiedź i chciałbym tę odpowiedź dostać na piśmie. Jakie działania będziemy w tej sprawie podejmować? Bo ta sztuczna inteligencja już weszła do naszego kraju, istnieje w Internecie, za chwilę zderzymy się z jej rzeczywistością w naszych szkołach. Jakie państwo proponują ustawy w tej sprawie? Jakie działania podjęliście w Brukseli w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-427.2" who="#GrzegorzLorek">Ostatnie pytanie. Jakie jest stanowisko rządu polskiego w Brukseli w sprawie polskich rolników, w sprawie zielonego ładu, w sprawie zablokowania importu żywności z Ukrainy do Polski? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Brauna.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, do pana chcę się zwrócić jeszcze z informacją. Ponieważ wniosek o odrzucenie jest bezprzedmiotowy w pierwszym czytaniu, to jeśli dojdziemy do drugiego czytania, to wtedy poprawką może pan zgłosić wniosek o odrzucenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#GrzegorzBraun">Tak, bo to uchwała, a nie ustawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#MonikaWielichowska">Chyba że nie dojdziemy, bo np. zgłosi pan sprzeciw, to wtedy nie będziemy mieć dzisiaj drugiego czytania, tylko w bloku głosowań będziemy głosować nad pana sprzeciwem.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#MonikaWielichowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#GrzegorzBraun">Sprzeciw, pani marszałek, z ostrożności procesowej, sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-431.1" who="#GrzegorzBraun">Panie Ministrze! Czy ja dobrze rozumiem, że cała ta polityka totalniactwa i obłędu, które tutaj są w szerokiej skali prezentowane, jest polityką bezalternatywną? Poważni ludzie, jak idą na plac — kiedyś to tak się odbywało, były jakiejś giełdy — to na ogół nie robią tak, że znajdują upatrzone auto, rzucają się właścicielowi na szyję i mówią: Kochany panie, tylko od pana kupię. A teraz proszę mi zaproponować dobrą cenę. Poważni ludzie mają jakąś alternatywę. Poważni ludzie, jak negocjują, to starają się nie sprawiać wrażenia klientów zniewolonych do tego, by zawrzeć transakcję z tym a nie innym kontrahentem.</u>
          <u xml:id="u-431.2" who="#GrzegorzBraun">Więc pytanie byłoby takie: Czy w archiwach przepastnych, które pan po ministrze tu obecnym Szynkowskim vel Sęku odziedziczył, jest jakiś plan B? Czy jest jakiś plan B, plan polexitu, jakaś mapa drogowa wyprowadzenia Polski z tej krainy niewoli? Jeśli nie, to czy pan pracuje nad takim scenariuszem? A jeśli pan nie pracuje, to bardzo pana proszę, żeby pan to do protokołu i ad acta, i przed sądem historii wyraźnie powiedział, że żadnej alternatywy się nie przewiduje, że przyjaźń z tym euro-Związkiem Sowieckim ma być…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#GrzegorzBraun">…dozgonna, do ostatniego dnia, do końca świata i jeden dzień dłużej. Proszę to wyraźnie powiedzieć, żeby się Polacy nie łudzili.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#GrzegorzBraun">Nie macie alternatywy, chcecie eurokołchozowego zamordyzmu, chcecie, żebyśmy tracili domy, gospodarstwa. Chcecie zaorania polskiego rolnictwa, zniszczenia, zamknięcia polskiego górnictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#MonikaWielichowska">Przekroczył pan czas o minutę, bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#GrzegorzBraun">Tego wszystkiego chcecie.</u>
          <u xml:id="u-437.1" who="#GrzegorzBraun">Dziękuję pani, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-437.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Włodzimierza Skalika, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#MonikaWielichowska">1 minuta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#WłodzimierzSkalik">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Art. 55 międzynarodowych przepisów zdrowotnych przewiduje, iż projektowane zmiany tych przepisów powinny w swym ostatecznym kształcie jako projekty być zaprezentowane państwom członkowskim nie później niż 4 miesiące przed terminem ich przyjęcia. Projektowane zmiany światowych przepisów zdrowotnych mają być zatwierdzone w maju tego roku. Okazuje się, że minął styczeń i takich zaprezentowanych gotowych projektów nie ma.</u>
          <u xml:id="u-439.1" who="#WłodzimierzSkalik">I pytanie do pana, panie ministrze: Czy polski rząd będzie oczekiwał od Unii Europejskiej, która nas reprezentuje wobec WHO, że w związku z tym, że ten przepis nie będzie tutaj uwzględniony, na najbliższym światowym zgromadzeniu ogólnym WHO te zmiany nie będą procedowane? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-439.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Kazimierza Gołojucha, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#KazimierzGołojuch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W czasie prezydencji hiszpańskiej w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2023 r. Polska podjęła wiele działań służących polskiej racji stanu, o czym mówił sprawozdawca mojego klubu pan minister Szymon Szynkowski vel Sęk. W okresie prezydencji hiszpańskiej polski rząd z premierem Morawieckim na czele uświadamiał krajom Unii Europejskiej, jak niebezpieczne są zmiany traktatów Unii Europejskiej, które mogą doprowadzić do utraty suwerenności.</u>
          <u xml:id="u-441.1" who="#KazimierzGołojuch">Mam pytanie do pana ministra. Czy pan minister będzie stał na straży działań, które nie dopuszczą do zmian traktatowych? Bo pomimo deklaracji obecny rząd nie przedstawił w tej kwestii żadnego dokumentu, również Unia Europejska nie wycofała się z prób zmierzających do tychże zmian. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-441.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-442.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Krystynę Skowrońską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Unii Europejskiej zależy, aby dzięki funduszom europejskim państwa były bardziej nowoczesne, solidarne, bezpieczne i dostatnie. Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności zakłada cztery cele, m.in. odporność i konkurencyjność gospodarki, zieloną energię, transformację cyfrową. Komponent ten, jeśli chodzi o dotacje czy pożyczki, został zmarnowany przez rząd Prawa i Sprawiedliwości. Bo chcę powiedzieć, że we wrześniu, podczas prezydencji hiszpańskiej, 4 września wypłacono środki z KPO. Włochy — 56 mld, Hiszpania — 36 mld i było to 53% KPO. Litwa — 37% środków przyznanych dla Litwy. A Polska ile?</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#KrystynaSkowrońska">I mam jeszcze jeden temat, ważny, jak myślę, do poruszenia w kontekście prezydencji. Zgłaszałam kiedyś, podczas poprzedniej prezydencji hiszpańskiej, to było parę lat temu, żeby procedować nad dyrektywami czy projektami dyrektyw — przed, w trakcie i po — z udziałem parlamentów krajowych i z udziałem eurodeputowanych, którzy są z naszego kraju. Wtedy łatwiej byłoby przyjmować dyrektywy.</u>
          <u xml:id="u-443.2" who="#KrystynaSkowrońska">Chodzi mi o to, ile straciliśmy szans związanych z wypłatą pieniędzy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-443.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Artura Łąckiego, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-444.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Aha, i na piśmie poproszę, panie ministrze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#ArturJarosławŁącki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie ministrze, nie ma się co oszukiwać, trzeba sobie powiedzieć to jasno: przez 8 lat rządów Prawa i Sprawiedliwości akceptacja dla Unii Europejskiej w Polsce spadła. Spada, dlaczego spada? No, sączenie propagandy nacjonalistycznej przez siedzących tutaj…</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Patriotycznej.)</u>
          <u xml:id="u-445.2" who="#ArturJarosławŁącki">…posłów pana Skalika czy Tumanowicza to jest jedno. Ale sączenie propagandy populistyczno-egoistycznej ze strony PiS-u doprowadziło do tego, że Polacy jednak troszeczkę mniej są skłonni, żeby być w Unii. Przez 8 lat nie wydano złotówki na propagandę, na to, żeby chwalić, zachwalać i mówić, że jest to jeden z najlepszych programów. Bo to jest jeden z najlepszych programów, które w Europie powstały. Jest to program, który pozwolił na to, żeby przez prawie 80 lat, dokładnie teraz 79 lat, w Europie jest pokój. W krajach, które zrzesza Unia Europejska, jest pokój. I to jest najważniejsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-445.3" who="#ArturJarosławŁącki">Panie ministrze, czy ma pan w swoim budżecie pieniądze na to, żeby zrobić reklamę, porządną reklamę Unii Europejskiej, żeby Polacy zobaczyli, że Unia Europejska jest właśnie tą instytucją czy tym związkiem, w którym warto być, w którym warto funkcjonować, który trzeba zmieniać, który trzeba reformować, ale który trzeba hołubić? Chociażby dlatego, że mamy 80 lat pokoju w Polsce. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-445.4" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Zalety — migrantów. To na pewno przynosi bezpieczeństwo. Źródło bezpieczeństwa.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Golińską, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-446.2" who="#MonikaWielichowska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#MałgorzataGolińska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-447.1" who="#MałgorzataGolińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wśród wielu ważnych aspektów prezydencji wymienionych w przedstawionej informacji zabrakło jednej ważnej informacji. To właśnie w trakcie tej prezydencji odszedł szaleńczy klimatystyczny autokrata Timmermans. Oczywiście nie oznacza to, że razem z nim z Komisji Europejskiej odeszły niebezpieczne pomysły doprowadzenia Europy do bycia tzw. zieloną wyspą na mapie świata, niestety wyspą cofającą się w rozwoju, z rozwarstwieniem społecznym i z dramatami ludzi. Została jeszcze, i jak słyszeliśmy, nie zamierza się cofać, wiodąca partia, Europejska Partia Ludowa, do której należą Platforma Obywatelska i PSL. Słyszymy nawet, że teraz ma nastąpić jeszcze podnoszenie tych klimatycznych ambicji, co niestety jest entuzjastycznie witane przez ministrów PO-wskiego rządu.</u>
          <u xml:id="u-447.2" who="#MałgorzataGolińska">Pytanie do pana ministra. W języku dyplomacji, gdy minister polskiego rządu jedzie na posiedzenie Rady Unii Europejskiej z instrukcją zatwierdzoną w resorcie, a udzielając nam informacji dla mediów, mówi kwestie szkodliwe dla Polski, to jest tam jako osoba prywatna czy wciąż reprezentuje rząd? A jeśli mówi w imieniu rządu, to czy potwierdza pan minister, że obecny rząd chce być jeszcze bardziej aktywny klimatycznie? Natomiast jeśli mówi prywatnie, kto pokrywa koszty jej pobytu i jakie konsekwencje zostaną wyciągnięte wobec pani minister, która właśnie w ten sposób się zachowała? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-447.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszamy pana posła Szymona Szynkowskiego vel Sęka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-449.1" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Panie Ministrze! Jedno pytanie dotyczące kwestii zmian traktatowych, bo mnie jednak porusza to, że państwo to bagatelizujecie. Bardzo chciałbym, żeby ta dyskusja była zamknięta, ale mam głębokie obawy, że niestety tak nie jest. A moje pytanie wynika z faktu, że zbliża się, na początku marca odbędzie się spotkanie — to jest propozycja Senatu, gospodarzem będzie Senat — przedstawicieli komisji do spraw europejskich Sejmu i Senatu oraz francuskiego Zgromadzenia Narodowego i niemieckiego Bundestagu, w formacie Trójkąta Weimarskiego parlamentarzystów.</u>
          <u xml:id="u-449.2" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Otrzymałem dzisiaj zaproszenie na to spotkanie. W programie tego spotkania są moim zdaniem bardzo rozsądnie zaproponowane dwa tematy. Pierwszy temat to kwestie rozszerzenia, perspektywa tego rozszerzenia i konsekwencje dla polityk unijnych. To dobrze, bo w formacie Trójkąta Weimarskiego trzeba partnerów wciągać w popieranie rozszerzenia.</u>
          <u xml:id="u-449.3" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">I drugi temat: Treaty Revision — Opportunities and Threats, Rewizja traktatów — szanse i zagrożenia. No więc jest temat reformy traktatów czy nie ma tematu reformy traktatów, skoro zdominowany przez państwa Senat proponuje, żeby na ten temat dyskutować?</u>
          <u xml:id="u-449.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#MonikaWielichowska">Lista posłów zapisanych do głosów została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-450.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam ministra do spraw Unii Europejskiej pana Adama Szłapkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#AdamSzłapka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję za debaty, głosy i w większości jednak oświadczenia. Pytań było niewiele. Na te szczegółowe będziemy oczywiście, tak jak było w większości przypadków, odpowiadać na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-451.1" who="#AdamSzłapka">Było sugestia czy było pytanie pana posła Wałęsy, czy mogłoby się tak dziać, że informacja o prezydencji, która się zakończyła, może się odbywać bezpośrednio po zakończeniu tej prezydencji. Otóż tak, może. Wydaje się, że to jest zupełnie naturalny zwyczaj, nowy w jakiejś mierze dla tej Izby, ponieważ informacje o dwóch ostatnich prezydencjach, czyli szwedzkiej i czeskiej, w ogóle nie zostały Wysokiej Izbie udzielone. Bardzo serdecznie gratuluję ówczesnej większości.</u>
          <u xml:id="u-451.2" who="#AdamSzłapka">Natomiast chciałbym się odnieść do wystąpień, ponieważ pan minister Szynkowski vel Sęk, starając się to robić jednak w sposób retorycznie zrównoważony, mówił o sprawach, które są dalekie od rzeczywistości, bo starałem się przedstawić oczywiście prezydencję w sposób, powiedziałbym, jak najbardziej faktograficzny, natomiast pan roztoczył tu wizję bardzo rzetelnego i, powiedziałbym, stanowczego dbania o interes Polski. To nie dotyczy tylko ostatnich kilku miesięcy prezydencji. To dotyczy w ogóle polityki ostatnich lat. Powiedzmy sobie szczerze: to była katastrofa.</u>
          <u xml:id="u-451.3" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: Zależy, jak kto oceniać.)</u>
          <u xml:id="u-451.4" who="#AdamSzłapka">Oceniać to na prostych liczbach. Ile wniosków przez 3 lata, od czasu, kiedy można to było robić, jeśli chodzi o fundusze KPO, złożył polski rząd? Ani jednego. Ani jednego wniosku. To są konkretne pieniądze dla polskiej gospodarki, z których mogli korzystać polscy obywatele. Pierwszy wniosek o wypłatę z KPO został złożony 15 grudnia. 15 grudnia — Polska straciła 1000 dni. Być może to nie jest wina pana ministra w tym konkretnym przypadku. Ale daliście się szantażować Ziobrze, Kalecie i tym wszystkim swoim koalicjantom i Polska straciła. My nadrobimy ten czas oczywiście. Będziemy składać te wnioski, ale jednak te pieniądze mogłyby już pracować dla polskiej gospodarki. To jest pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-451.5" who="#AdamSzłapka">A druga sprawa, mówił o tym poseł sprawozdawca, przedstawiciel Polski 2050, ja też powiedziałem o tym dwa słowa — sytuacja w rolnictwie. Gdzie mamy tego źródło? Dzisiaj jest wojna w Ukrainie, trzeba Ukrainie pomagać, to jest oczywiste. Ale sytuacja geopolityczna dziś, w lutym 2024 r., w lutym 2023 r. i pod koniec lutego 2022 r. nie była inna. Wtedy rozpoczęła się wojna, trwała wojna i trwa wojna. To rząd Prawa i Sprawiedliwości bezwarunkowo, dwukrotnie, zgodził się na ATM, czyli na realną, pełną liberalizację handlu.</u>
          <u xml:id="u-451.6" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: A jakie było wówczas stanowisko Koalicji Obywatelskiej?)</u>
          <u xml:id="u-451.7" who="#AdamSzłapka">Zgodziliście się, teraz już jest zmiana w tym zakresie. To jest druga rzecz.</u>
          <u xml:id="u-451.8" who="#AdamSzłapka">Panie Ministrze! Bo pan mnie tutaj zaczepia zupełnie niepotrzebnie, bo przechodzę teraz do kwestii traktatowych.</u>
          <u xml:id="u-451.9" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: Pytam.)</u>
          <u xml:id="u-451.10" who="#AdamSzłapka">To będzie też trochę odpowiedź na pytanie pani minister.</u>
          <u xml:id="u-451.11" who="#AdamSzłapka">Od samego początku stanowisko wyrażone także w naszej rozmowie, którą pan przywoływał, w grudniu 2023 r. było jasne. Polski rząd jest przeciwny zmianom traktatowym w zakresie zaproponowanym przez Parlament Europejski.</u>
          <u xml:id="u-451.12" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: Było takie.)</u>
          <u xml:id="u-451.13" who="#AdamSzłapka">Mówiliśmy to w sposób jasny, jest to w dokumentach dotyczących naszego stanowiska i pan o tym wiedział. Wiedział pan też dokładnie, jakie jest stanowisko wielu państw członkowskich. Pan doskonale wiedział…</u>
          <u xml:id="u-451.14" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: A jakie było stanowisko europosłów Platformy?)</u>
          <u xml:id="u-451.15" who="#AdamSzłapka">Przez całą kampanię wyborczą próbowaliście wykorzystywać tę sprawę tylko i wyłącznie czysto politycznie — żeby się budować, żeby zwiększać polaryzację. Pan doskonale wiedział już po wyborach, jaka jest sytuacja, jakie jest stanowisko. Wiedział pan, że nie ma w ogóle mowy o rewizji traktatów.</u>
          <u xml:id="u-451.16" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: A europosłowie Platformy?)</u>
          <u xml:id="u-451.17" who="#AdamSzłapka">Nie ma w ogóle o tym mowy. W związku z tym skoro pan mnie tak zaczepia, to ja panu na tę pana zaczepkę odpowiem, bo uważam, że to są rzeczy, które powinny paść.</u>
          <u xml:id="u-451.18" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: Właśnie. Europosłowie jakie mieli stanowisko?)</u>
          <u xml:id="u-451.19" who="#AdamSzłapka">Panie Ministrze! Pan doskonale wiedział po wyborach, że jest zupełnie inna większość, że większość się ukonstytuowała i wybrała pana marszałka. Pan doskonale wiedział, że w gruncie rzeczy demokratyczny mandat pana już nie obejmuje.</u>
          <u xml:id="u-451.20" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: A dlaczego?)</u>
          <u xml:id="u-451.21" who="#AdamSzłapka">Zgodził się pan być w tzw. rządzie dwutygodniowym i wykorzystał pan te 2 tygodnie, chociaż w zasadzie pan doskonale wiedział, że pan za chwilę nie będzie prezentował stanowiska rządu. Pan wykorzystał ten czas na prezentowanie swojego osobistego stanowiska i to kosztowało polskiego podatnika prawie 730 tys. zł. Nie ma żadnej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-451.22" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: To chyba dobrze, że pracowałem.)</u>
          <u xml:id="u-451.23" who="#AdamSzłapka">Nie wiem, czy dobrze, że wiedząc, że zostanie pan odwołany… Nie sądzę, że pan wtedy pracował. Niestety.</u>
          <u xml:id="u-451.24" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: Miałem siedzieć i nic nie robić czy miałem pracować?)</u>
          <u xml:id="u-451.25" who="#AdamSzłapka">Więc to jest druga rzecz. Kwestie traktatu. Pan doskonale zdawał sobie sprawę…</u>
          <u xml:id="u-451.26" who="#komentarz">(Poseł Iwona Maria Kozłowska: Pani marszałek…)</u>
          <u xml:id="u-451.27" who="#AdamSzłapka">…z tego, jakie jest stanowisko większości, która wygrała wybory, i wiedział pan, że już nie reprezentuje pan większości. Sorry.</u>
          <u xml:id="u-451.28" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: Europosłowie popierali te zmiany.)</u>
          <u xml:id="u-451.29" who="#AdamSzłapka">Ostatnia rzecz. Z jedną rzeczą fundamentalnie nie jestem w stanie się zgodzić: z hipokryzją i z kłamstwem. Nie odnoszę się w tym przypadku do pana kłamstw, do pana hipokryzji, ale brzydzę się kłamstwami premiera Mateusza Morawieckiego.</u>
          <u xml:id="u-451.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-451.31" who="#AdamSzłapka">Mówił pan o pakiecie, o migracji i o azylu. Pan doskonale wie, że wszystkie dokumenty, które zostały w tej sprawie wypracowane, zostały wypracowane za rządów Mateusza Morawieckiego. Jeżeli weźmiemy konkretny… Pan mówił, że rząd Mateusza Morawieckiego we wszystkich sprawach się sprzeciwiał.</u>
          <u xml:id="u-451.32" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: Kiedy był kompromis w tej sprawie?)</u>
          <u xml:id="u-451.33" who="#AdamSzłapka">W sprawie projektu rozporządzenia ustanawiającego unijne ramy przesiedleń stanowisko rządu było takie, żeby się wstrzymać. Natomiast ja nie mówię o tym.</u>
          <u xml:id="u-451.34" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: Ale to jest tylko element.)</u>
          <u xml:id="u-451.35" who="#AdamSzłapka">Po pierwsze, pan Mateusz Morawiecki w sposób naprawdę haniebny kłamie, mówiąc, powtarzając teraz cały czas, że obecny polski rząd zgadza się na przymusową relokację. To jest nieprawda. Jeśli chodzi o wszystkie akty z tego paktu migracyjnego… Polski rząd zagłosował przeciw we wszystkich tych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-451.36" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: Zaskarżył?)</u>
          <u xml:id="u-451.37" who="#AdamSzłapka">Po drugie, w tych aktach nie ma przymusowej relokacji.</u>
          <u xml:id="u-451.38" who="#AdamSzłapka">Trzecia sprawa jest fundamentalna, najważniejsza i o niej też powiem, bo to dotyczy kwestii prezydencji. Panie ministrze, pan reprezentował rząd i reprezentował premiera Morawieckiego. Kłamiecie w sprawie migracji. Kłamiecie, że my w tej sprawie zmieniliśmy jakiekolwiek stanowisko. My od samego początku — powtarzamy to — głosowaliśmy na posiedzeniu Rady Unii Europejskiej przeciw. To w czasie belgijskiej prezydencji została wykryta afera — polski rząd, polski MSZ wpuścił do Polski tysiące migrantów i naraził także bezpieczeństwo całej Unii Europejskiej, bo Polska jest w strefie Schengen. To jest obrzydliwa hipokryzja ze strony rządu Mateusza Morawieckiego, to jest obrzydliwa hipokryzja ze strony samego Mateusza Morawieckiego, który dzisiaj kłamie publicznie w mediach, kłamie na Twitterze. To jego rząd jest odpowiedzialny za aferę wizową. Niestety afera wizowa bardzo mocno podważyła wiarygodność Polski, wiarygodność poprzedniego rządu</u>
          <u xml:id="u-451.39" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: Nie było żadnej afery wizowej.)</u>
          <u xml:id="u-451.40" who="#AdamSzłapka">Teraz skutecznie odbudowujemy tę wiarygodność. w Polsce jest komisja, która bada tę aferą wizową. Myślę, że bardzo wiele osób prędzej czy później poniesie za to odpowiedzialność. Pan pewnie doskonale wie, że również w Parlamencie Europejskim jest komisja, która też się będzie nad tym zastanawiała i będzie tę sprawę badała, bo Polska jest w strefie Schengen. Nie może być zgody na to, że premier wychodzi na mównicę, wychodzi do mediów, pisze na Twitterze kłamliwe rzeczy, ale sam doprowadził do tego, że w Polsce była afera wizowa. Na tym chcę skończyć. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-451.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-451.42" who="#komentarz">(Poseł Szymon Szynkowski vel Sęk: To są priorytety w pańskiej pracy teraz?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#MonikaWielichowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-452.2" who="#MonikaWielichowska">Proponuję, aby Sejm niezwłocznie…</u>
          <u xml:id="u-452.3" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Mogę się już sprzeciwić, pani marszałek?)</u>
          <u xml:id="u-452.4" who="#MonikaWielichowska">Ja odczytam regułkę, a pan się sprzeciwi. Możemy się tak umówić?</u>
          <u xml:id="u-452.5" who="#MonikaWielichowska">Proponuję, aby Sejm niezwłocznie przystąpił do drugiego czytania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-452.6" who="#MonikaWielichowska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-452.7" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Sprzeciwiam się. Sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-452.8" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-452.9" who="#MonikaWielichowska">Sprzeciw usłyszałam.</u>
          <u xml:id="u-452.10" who="#MonikaWielichowska">Nad sprzeciwem będziemy głosować w bloku głosowań na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-452.11" who="#MonikaWielichowska">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 6. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej…</u>
          <u xml:id="u-452.12" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: W obecności pani marszałek proszę o odpowiedź na piśmie na to pytanie, na które odpowiedź nie padła.)</u>
          <u xml:id="u-452.13" who="#MonikaWielichowska">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 6. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-452.14" who="#MonikaWielichowska">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-452.15" who="#MonikaWielichowska">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-452.16" who="#MonikaWielichowska">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-452.17" who="#MonikaWielichowska">Ktoś się zgłasza?</u>
          <u xml:id="u-452.18" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Skalik: Tak. Włodzimierz Skalik.)</u>
          <u xml:id="u-452.19" who="#MonikaWielichowska">Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam zatem za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-452.20" who="#MonikaWielichowska">Do oświadczeń zgłosiło się 22 posłów.</u>
          <u xml:id="u-452.21" who="#MonikaWielichowska">Wyznaczam czas — 1,5 minuty.</u>
          <u xml:id="u-452.22" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Łukasza Kmitę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-452.23" who="#MonikaWielichowska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-452.24" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Grzegorza Brauna, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże! Dobry wieczór.</u>
          <u xml:id="u-453.1" who="#GrzegorzBraun">W trybie oświadczenia poselskiego chciałbym nadrobić pewną zaległość, nie moją, bo jest to zaległość Prezydium Sejmu, które w ostatnich dniach, tygodniach przyjęło doprawdy fatalną praktykę nierówności wobec prawa, co wyraża się nieudzielaniem mi głosu w trybie sprostowania, głównie przez kolegów obecnie zasiadającej pani marszałek. Chodzi o zdarzenie, które miało miejsce w dniu dzisiejszym, tj. łajdackie insynuacje wysunięte pod moim adresem, i to całkiem bezpośrednio, z wymieniem mojego nazwiska przez premiera Donalda Tuska, który skorzystał ze swojego wilczego prawa, prawa silniejszego, a żyrantem jego łajdactwa był marszałek Hołownia, odmawiając mi prawa do sprostowania. Insynuacja była w tym, że nawiązując do najścia bezpieki, policji i prokuratury na niezależne wydawnictwo Freedom pod pretekstem tropienia literatury antysemickiej zawierającej akty kłamstwa oświęcimskiego…</u>
          <u xml:id="u-453.2" who="#GrzegorzBraun">Pani marszałek pozwoli, ze dokończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję. Do kropki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#GrzegorzBraun">I co ciekawe, przypis, premier był najwyraźniej dobrze zbriefowany w tej sprawie, czyli premier wie, że na jego szychcie bezpieka cenzuruje przekaz, wybiera z półki książki prokurator i nominuje wydawców na prawomyślnych i nieprawomyślnych. Otóż premier insynuował, że w sprawie Oświęcimia, Auschwitz-Birkenau…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#GrzegorzBraun">…niemieckiego, nazistowskiego obozu miałbym sytuować się po stronie…</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Wystarczy.)</u>
          <u xml:id="u-457.2" who="#GrzegorzBraun">…ni mniej, ni więcej oprawców, autorów zagłady. Do protokołu dyktuję, że w Oświęcimiu, bodajże w 1943 r., dokonał żywota brat cioteczny mojej mamy, młodziutki Aleksander Stawiski, który nie dożył 18. urodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, na coś się umówiliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#GrzegorzBraun">A zatem insynuacje pod moim adresem sytuujące mnie, moją rodzinę po stronie innej w tych dziejach niż strona polska, w Polsce, wedle probierza, jakim jest to, gdzie stało ZOMO, a gdzie ci, którzy są z drugiej strony, którzy sadzali w Oświęcimiu…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, panie pośle. Z przykrością stwierdzam, że nie dotrzymuje pan słowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#GrzegorzBraun">…którzy, podpisawszy volkslistę, być może stali tam na straży, są podłe, a niedopuszczanie do tego, bym ujął się w tej sprawie i bronił dobrego imienia mojej rodziny, jest piętrowym łajdactwem, w które zaangażowany był marszałek Hołownia. Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Romana Fritza, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#MonikaWielichowska">Przypominam, że ma pan 1,5 minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#RomanFritz">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dalej będzie o premierze Donaldzie Tusku, który dzisiaj, niedawno, zapowiedział, że w najbliższych godzinach, czyli dziś, wprowadzone zostaną na listę infrastruktury krytycznej przejścia graniczne z Ukrainą, że wskazane zostaną odcinki dróg i torów kolejowych, ergo uśmiechnięta, nowoczesna, europejska i serduszkowa ekipa zamierza rozwiązać problem z rolnikami metodami siłowymi. Ten sam Donald Tusk, premier, dziś na konferencji prasowej powiedział, cytuję: nie możemy pozwolić na to, aby przy granicy polsko-ukraińskiej, korzystając z protestów rolników, aktywni byli ci, którzy jawnie i bezwstydnie wspierają Putina, służą propagandzie rosyjskiej i kompromitują państwo polskie, kompromitują nas, Polaków, i kompromitują także protestujących. Jak się okazuje, proszę państwa, Władimir Putin dobry na wszystko. Z tą samą narracją spotkałem się niedawno, w poniedziałek, 19 lutego, w Pradze, kiedy wsparliśmy w towarzystwie międzynarodowym również rolników protestujących w Pradze. Tam też rząd czeski mówił, że na pewno ci rolnicy sprzyjają Putinowi itd. Proszę państwa, powagi. Kto to mówi? Mówi to ten sam Donald Tusk, który spotykał się z tym wrażym Putinem 8 lutego 2008 r. w Moskwie, 1 września 2009 r. na sopockim molo — pamiętna, 70. rocznica…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#RomanFritz">Pani marszałek, proszę pozwolić. Kończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#MonikaWielichowska">Do kropki, proszę, do kropki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#RomanFritz">…wybuchu II wojny światowej — a potem 10 kwietnia 2010 r. Państwo pamiętacie pamiętne żółwiki z tym wrażym Putinem w Smoleńsku.</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#RomanFritz">Postscriptum: dziś, 22 lutego mija rocznica zabicia w roku 1947…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#RomanFritz">…Józefa Kurasia „Ognia”. Ten rząd rewolucji chce wymazać go z podręcznika historii. Cześć i chwała bohaterom!</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-469.2" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Cześć!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Grzegorza Lorka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#GrzegorzLorek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dzień Myśli Braterskiej przypadający na 22 lutego to wielkie święto harcerzy i harcerek na całym świecie. Zostało ustanowione dla upamiętnienia założyciela skautingu Roberta Baden-Powella. Tradycyjnie w tym dniu harcerze przekazują podziękowania wszystkim przyjaciołom harcerstwa. Jak wiecie państwo, harcerstwo polskie od zarania dziejów, od roku 1910, wpisuje się w historię państwa polskiego. Harcerze byli na wszystkich frontach I wojny światowej, II wojny światowej. Harcerze uczestniczyli w walce o niepodległość państwa polskiego i w Bitwie Warszawskiej, także w powstaniu warszawskim.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#GrzegorzLorek">Harcerstwo polskie wpisało się przepięknie do historii naszego państwa. Niech Dzień Myśli Braterskiej przypomina nam o wartościach, jakie niesie z sobą harcerska przyjaźń i braterstwo. Wszystkim harcerkom i harcerzom życzę siły, zapału do rozwoju i satysfakcji w podejmowaniu działań oraz wielu radości. Dziękuję wam, że jesteście, że w tak trudnych czasach, w czasach komórek, Internetu chcecie służyć państwu polskiemu wszędzie tam, gdzie jesteście. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-471.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Iwonę Kozłowską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 28 stycznia 2024 r. jubileusz setnych urodzin obchodził major Bolesław Danielkiewicz. Pragnę krótko przedstawić historię życia tego ważnego bydgoszczanina.</u>
          <u xml:id="u-473.1" who="#IwonaMariaKozłowska">Pan Bolesław Danielkiewicz urodził się w 1924 r. we wsi Cichostów w województwie lubelskim. Do konspiracji wszedł za sprawą swojego ojca, żołnierza Armii Krajowej, który zginął w 1943 r. — po akcji, którą dowodził Jan Piwnik, ps. Ponury. Nastoletni wtedy Bolesław został z mamą i dwiema siostrami. W 1944 r. rodzina postanowiła uciec przed Armią Czerwoną do Warszawy. W tym samym roku, w wieku 20 lat, otrzymał wezwanie do wojska z przydziałem do 11. Pułku Artylerii Haubic Wojska Polskiego. W 1944 r. walczył o przyczółki na zachodnim brzegu Wisły. Jego jednostka uczestniczyła w walkach w rejonie Starej Odry, Ruppiner Kanal i Haweli, a szlak bojowy zakończyła 8 maja 1945 r. pod obecnym Stołczynem.</u>
          <u xml:id="u-473.2" who="#IwonaMariaKozłowska">Jako oficer służył w wojsku jeszcze przez rok po zakończeniu wojny. Za swoją walkę został odznaczony krzyżem Armii Krajowej. Po wojnie pan major rozpoczął studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1952 r. już jako magister chemii otrzymał posadę w Zakładach Chemicznych Rokita w Brzegu Dolnym, w województwie dolnośląskim.</u>
          <u xml:id="u-473.3" who="#IwonaMariaKozłowska">Swoją żonę, panią Gertrudę, poznał na studiach. Powiedział o niej: „Zawsze mówiłem, że znaleźć taką dziewczynę to skarb. Wszyscy ją hołubili, byłem trochę zazdrosny. W naszym domu była szefem, umiała naprawić radio, telewizor, ugotować i uszyć”. W 1959 r. para zamieszkała w Bydgoszczy, gdzie oboje znaleźli zatrudnienie w zakładach chemicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#MonikaWielichowska">Pani poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Już kończę, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-475.1" who="#IwonaMariaKozłowska">Po wspólnie przeżytych 70 latach w wieku 95 lat odeszła pani Gertruda. Pan major do dziś mieszka w Bydgoszczy. Do niedawna regularnie spotykał się z przyjaciółmi z wojska i uczelni. Jest dumnym członkiem Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych w Bydgoszczy, którego prezesem od wielu lat jest pan Jerzy Krzemiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Pan Bolesław Danielkiewicz jest osobą bardzo pogodną i ciepłą, a historie, które opowiada w sposób barwny i obrazowy, okrasza wesołymi anegdotami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Życzę panu majorowi jeszcze wielu lat życia w tak doskonałym zdrowiu jak dotychczas. Bardzo dziękuję. Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-479.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-480.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Joannę Wichę z klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#JoannaWicha">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! 2139 — tyle prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży odnotowano w 2023 r. Poznaliśmy te dane dzięki Fundacji GrowSpace, która w styczniu opublikowała te informacje. Informacje stawiające nas, dorosłych, i nas, polityków, przed koniecznością podjęcia natychmiastowych działań. Trzeba koniecznie znaleźć odpowiedź na pytanie: Dlaczego ponad 2 tys. młodych osób, które powinny z ciekawością wkraczać w życie, podejmuje decyzję, aby je zakończyć? 146 tych prób zakończyło się śmiercią. Co gorsze, liczba ta rośnie z roku na rok. Nadmienię, że przywołana statystyka obejmuje wyłącznie zarejestrowane próby, czyli te, które zakończyły się interwencją służb. A o ilu nie wiemy? Ile młodych osób po takiej próbie pozostaje bez pomocy psychologa, bez systemowego wsparcia?</u>
          <u xml:id="u-481.1" who="#JoannaWicha">Z tego miejsca apeluję i będę apelowała w Ministerstwie Edukacji o wprowadzenie prewencji suicydalnej do szkół, edukowanie kadry pedagogicznej oraz uczniów w tej kwestii. Tak samo ważne jest monitorowanie oraz wspieranie grup i osób szczególnie zagrożonych kryzysem zdrowia psychicznego, a także systemowe zaopiekowanie dzieci i młodych osób, które doświadczyły samobójstwa w rodzinie lub bliskim otoczeniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-481.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-482.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Waldemara Andzela, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#WaldemarAndzel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oświadczenie w sprawie cen paliw. Gdzie ta benzyna po 5,19 zł, panie premierze Tusk, no gdzie? Koalicja 13 grudnia obiecała Polkom i Polakom tańsze paliwo. Przez całą kampanię wyborczą wmawialiście obywatelom, że PiS równa się drożyzna, a skoro tak, to Platforma równa się — co? To ja panu powiem: Platforma równa się…</u>
          <u xml:id="u-483.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Praworządność.)</u>
          <u xml:id="u-483.2" who="#WaldemarAndzel">…wścieklizna, cenowa wścieklizna. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-483.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Norberta Pietrykowskiego, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-484.1" who="#MonikaWielichowska">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-484.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Piotra Górnikiewicza, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-484.3" who="#MonikaWielichowska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-484.4" who="#MonikaWielichowska">To zapraszam pana posła Witolda Tumanowicza, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-484.5" who="#MonikaWielichowska">Pan poseł jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#WitoldTumanowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Narasta agresja ze strony ukraińskiej. Jest to zagrożenie dla bezpieczeństwa naszych obywateli. Po wydarzeniach w Dorohusku protestujący rolnicy zostali zaatakowani przez ukraińskiego wiceministra, który groził naszym obywatelom przemocą i agresją. Wiceminister Kaczka przypisał chęć zabijania Ukraińców Rafałowi Meklerowi i polskim przewoźnikom, mimo że Mekler, nieustannie nękany groźbami lub pomówieniami, nawet nie brał udziału w zdarzeniach w Dorohusku.</u>
          <u xml:id="u-485.1" who="#WitoldTumanowicz">Polscy rolnicy, jak Hubert Ojdana, stają się celem gróźb i zastraszania za ujawnianie nielegalnych praktyk importowych. Wszyscy są wpisani na listę wrogów Ukrainy organizacji Myrotworec. Organizacja ta ma nieoficjalne powiązania z ukraińskimi służbami specjalnymi.</u>
          <u xml:id="u-485.2" who="#WitoldTumanowicz">Nie możemy pozwolić na dalsze zastraszanie i agresję wobec Polaków. Pamiętajmy, że naszym obowiązkiem jest dbać o bezpieczeństwo i interesy naszych obywateli. Natomiast Donald Tusk wprowadza na listę infrastruktury krytycznej przejścia graniczne z Ukrainą oraz odcinki dróg i towarów kolejowych. Już wiemy, po co była prowokacja z transparentem na traktorze, prowokacja znana nam z marszy niepodległości. Możemy spodziewać się, że rząd uśmiechniętej Polski będzie chciał rozgonić protestujących siłą. Natomiast klucz do rozwiązania protestów jest prosty: spełnić postulaty rolników, zakończyć absurdalną i szkodliwą politykę klimatyczną oraz przywrócić uczciwą konkurencję. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-485.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-486.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Adama Dziedzica, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-486.2" who="#MonikaWielichowska">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-486.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Dorotę Marek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-486.4" who="#MonikaWielichowska">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-486.5" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Zbigniewa Boguckiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-486.6" who="#MonikaWielichowska">Pan poseł jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#ZbigniewBogucki">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Dzisiaj większość rządowa obroniła ministra sprawiedliwości, prokuratora generalnego pana Bodnara. A co jest jego największym osiągnięciem? Największym osiągnięciem jest coś, co można by określić jako bodnaryzacja prawa. Co się kryje za tym terminem? Przychodzą mi na myśl czasy rewolucji francuskiej i Robespierre, który mówił, że dla wrogów wolności nie ma wolności, i który hołdował wielkiemu terrorowi.</u>
          <u xml:id="u-487.1" who="#ZbigniewBogucki">Dzisiaj tak źle nie jest, ale jeżeli patrzy się na to, co państwo robicie, a w szczególności pan minister Bodnar, z prawem, to można powiedzieć, że hołdujecie zasadzie: dla wrogów praworządności, tych, których uważacie za wrogów, nie ma praworządności. Będzie terror neopraworządności. Bo jeżeli minister sprawiedliwości, prokurator generalny, profesor prawa pytany przez dziennikarzy, jakie są podstawy jego działania, jaki jest przepis, który pozwala na pewne zachowania, odpowiada, że poszukuje tej podstawy, to myślę, że każdy przyzwoity człowiek, każdy przyzwoity prawnik powiedziałby: mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa i po prostu złożyłby ten urząd. Państwo dzisiaj go obroniliście tylko po to, żeby dalej dewastować polski system prawny, żeby poszukiwać podstaw i nie działać w myśl art. 7 polskiej konstytucji, czyli artykułu, który mówi o zasadzie praworządności. Cóż, będziemy państwa dalej kontrolować, będziemy patrzeć na to, co robicie, a czas rozliczenia kiedyś przyjdzie.</u>
          <u xml:id="u-487.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-488.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Norberta Kaczmarczyka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#NorbertJakubKaczmarczyk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-489.1" who="#NorbertJakubKaczmarczyk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jako że Sejm jest organem kontrolnym i sprawuje kontrolę nad rządem i kwestią związaną z tym, co rząd robi bądź czego nie robi, chciałbym, aby pani marszałek — i zwracam się tutaj z uprzejmą prośbą — zwróciła się do ministrów, którzy nie wykonują swojej pracy ze względu na to, że nie odpowiadają na interpelacje poselskie. A w tym przypadku, dzisiaj toczyła się debata na temat rolnictwa. Przypomnę: chociażby 6 grudnia 2023 r. — interpelacja nr 209, którą napisałem i złożyłem, w sprawie decyzji i stanowiska Unii Europejskiej dotyczącego blokad transportowych na granicy Polski z Ukrainą. Chodziło tutaj o przywrócenie zezwoleń dla firm transportowych z Ukrainy, które chciały przekraczać naszą granicę. Minister zmienił w tym przypadku adresata na ministra infrastruktury, natomiast do tej pory nie ma żadnej odpowiedzi. Nie było żadnej prolongaty, tak naprawdę żadnej decyzji w tej sprawie. Kolejna interpelacja nr 1198, 28 stycznia 2024 r., dotycząca protestu polskich przewoźników, którzy domagają się zawieszenia ceł na towary importowane z Ukrainy na terenie Unii Europejskiej. Głównie chodziło o to, jakie działania podejmuje resort w celu wprowadzenia ograniczeń w liberalizacji handlu produktami spożywczymi z Ukrainą. I tutaj otrzymałem odpowiedź: przedłużenie terminu odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-489.2" who="#NorbertJakubKaczmarczyk">A więc proszę panią marszałek, jeżeli jesteśmy organem kontrolnym, aby rzeczywiście ministrowie wzięli się do pracy. Moja ogromna prośba, by te interpelacje, skoro nie mogą dotrzeć systemem elektronicznym, pani przekazała odpowiednim ministrom. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-489.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-490.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Andrzeja Zapałowskiego, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-490.2" who="#MonikaWielichowska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-490.3" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Golińską, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#MałgorzataGolińska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-491.1" who="#MałgorzataGolińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ciekawa jest wizja przyszłości Polski, którą zmianami w podstawie programowej rysuje nam pani minister edukacji. Można to podsumować krótko: lepiej, żeby młodzi ludzie o zbyt wielu rzeczach się nie dowiedzieli. Dlaczego? Bo mogą odkrywać, kiedy są poddawani manipulacji, mogą nauczyć się myśleć krytycznie, mogą łączyć skutki z przyczyną. Stąd już niebezpiecznie blisko, żeby zrozumieć, że podejmowane decyzje pociągają za sobą konsekwencje, że wiążą się z odpowiedzialnością. A wtedy mogą zacząć analizować, jakie działania warto podejmować, a od których lepiej odstąpić. Zaczną krytycznie oceniać sączone im do umysłów treści, a może nawet zareagują, jak usłyszą kłamstwo albo oszczerstwo. Bardzo trudno będzie na nich wpływać. Bardzo trudno będzie sterować ich emocjami, mówiąc np., że jakieś decyzje podjęto na podstawie analiz, podczas gdy tych analiz nawet nie zlecono. Albo gdy usłyszą, że polskie lasy przestały pochłaniać dwutlenek węgla. Mogą w to tak łatwo nie uwierzyć i w konsekwencji mogą nie zgodzić się na likwidację setek czy tysięcy miejsc pracy w imię tzw. ratowania tzw. ginących lasów. Albo nie uwierzą koalicji ośmiu gwiazdek, że 100 konkretów na pierwsze 100 dni rządów wcale nie oznacza, że chodziło o pierwsze 100 dni rządów. A więc lepiej, żeby młodych nie uczyć. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-491.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Włodzimierza Skalika, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#WłodzimierzSkalik">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Uśmiechnięty marszałek Szymon Hołownia skierował wniosek do Komisji Etyki Poselskiej o ukaranie posła Grzegorza Brauna i mnie. Za co? Za skierowanie 30 listopada ub.r. pisma do dyrektora Światowej Organizacji Zdrowia, w którym to piśmie zawiadamiamy dyrektora, że w Polsce jest prawo, którego powinien również przestrzegać, ponieważ wiemy, że Światowa Organizacja Zdrowia zamierza zmienić swoje przepisy w stopniu dalekim, przesuwającym kompetencje z Ministerstwa Zdrowia właśnie do WHO, i tego typu zmiana, tego typu umowa międzynarodowa powinna być przedmiotem ratyfikacji. W tym piśmie zwróciliśmy dyrektorowi WHO uwagę, że w Polsce obowiązuje konstytucja, która mówi w art. 90, iż wszystkie umowy międzynarodowe, traktaty powinny być ratyfikowane przez polski Sejm, i z tego też powodu Komisja Europejska, która została upoważniona przez rząd Mateusza Morawieckiego do reprezentowania Polski wobec WHO, nie ma prawa nas reprezentować.</u>
          <u xml:id="u-493.1" who="#WłodzimierzSkalik">Okazuje się, że marszałek nie jest zainteresowany faktem rysującego się bezprawia i prześladuje posłów, którzy jako jedyni zwracają uwagę na ten haniebny fakt. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-494">
          <u xml:id="u-494.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-494.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Ireneusza Zyskę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-495">
          <u xml:id="u-495.0" who="#IreneuszZyska">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Dzisiaj, 22 lutego 2024 r., przypada 77. rocznica śmierci mjr. Józefa Kurasia „Ognia” — żołnierza Wojska Polskiego, uczestnika wojny obronnej 1939 r., żołnierza Służby Zwycięstwu Polski, Konfederacji Tatrzańskiej, Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich, legendarnego dowódcy zgrupowania partyzanckiego „Błyskawica”, wielkiego polskiego patrioty i niezłomnego wojownika o pełną niepodległość i suwerenność Polski.</u>
          <u xml:id="u-495.1" who="#IreneuszZyska">Józef Kuraś za swoją walkę z niemieckim okupantem poniósł największą ofiarę, większą niż ofiara własnego życia. 29 czerwca 1943 r. Niemcy zamordowali jego ojca, żonę i dwuletniego syna i spalili jego rodzinny dom.</u>
          <u xml:id="u-495.2" who="#IreneuszZyska">O celach jego walki świadczy treść listu wysłanego przez „Ognia” jako dowódcę zgrupowania partyzanckiego „Błyskawica” do Bolesława Bieruta, w którym napisał: Oddział partyzancki „Błyskawica” walczy o wolną, niepodległą i prawdziwie demokratyczną Polskę. Walczyć będziemy tak o granice wschodnie, jak i zachodnie. Nie uznajemy ingerencji Związku Sowieckiego w sprawy wewnętrzne polityki państwa polskiego. Komunizm, który pragnie opanować Polskę, musi zostać zniszczony.</u>
          <u xml:id="u-495.3" who="#IreneuszZyska">Kilka dni temu minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podjęła skandaliczną decyzję o zaprzestaniu przez podlegający jej Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych organizacji wydarzeń upamiętniających Józefa Kurasia „Ognia” oraz Brygadę Świętokrzyską Narodowych Sił Zbrojnych.</u>
          <u xml:id="u-495.4" who="#IreneuszZyska">Pani Minister Dziemianowicz-Bąk! Panie Premierze Tusk! Koalicjo 13 grudnia! Nie zmienicie polskiej historii. Nie uda się wam wymazać z niej polskich bohaterów, żołnierzy niezłomnych, takich jak mjr Józef Kuraś „Ogień”. Wkrótce dzień 1 marca, Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Chcę zapewnić, że polscy patrioci pamiętają i oddadzą hołd polskim bohaterom, w tym mjr. Józefowi Kurasiowi „Ogniowi”. Cześć i chwała bohaterom!</u>
          <u xml:id="u-495.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-496">
          <u xml:id="u-496.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-496.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Dariusza Mateckiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-497">
          <u xml:id="u-497.0" who="#DariuszMatecki">Szanowna Pani Marszałek! Kilka dni temu na proteście rolników w Myśliborzu obiecałem, że przypomnę jeszcze jeden protest rolników z Pomorza Zachodniego. Chodzi o decyzję Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Chodzi o ziemię, która powinna wracać do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa na skutek wygasania wieloletnich dzierżaw, a potem trafiać w ręce lokalnych polskich rolników. Chodzi o przedłużenie przez KOWR umowy — to jest akurat przykład — ze spółką Babinek, za którą stoi Francuz. Ta spółka przez 30 lat dzierżawiła kilkaset hektarów i nie wiadomo dlaczego spółce przedłużono umowę na kolejne 20 lat, kiedy polscy rolnicy myśleli, że będą mogli dostać tę ziemię, będą mogli ją uprawiać. Pytanie też w interpelacji skieruję do ministra rolnictwa z prośbą o interwencję — nie tylko w tej sprawie, ponieważ podobnych sytuacji, kiedy zagranicznym podmiotom przedłużane są umowy dzierżawy, jest więcej, m.in. również w gminie Przelewice na Pomorzu Zachodnim.</u>
          <u xml:id="u-497.1" who="#DariuszMatecki">Uważam, że polska ziemia powinna być w polskich rękach i polscy rolnicy zawsze powinni być traktowani priorytetowo. Liczę tutaj na interwencję ministra, który jest z PSL-u, a poseł Jarosław Rzepa z PSL-u wielokrotnie bywał na tych protestach. Liczę, że pomogą, razem z nami, posłami, że bez względu na opcję polityczną pomożemy tym rolnikom. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-498">
          <u xml:id="u-498.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-498.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Kazimierza Gołojucha, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-499">
          <u xml:id="u-499.0" who="#KazimierzGołojuch">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W całej Polsce trwają protesty rolników, z którymi się solidaryzuję. „Solidarność” Rolników Indywidualnych sformułowała swoje postulaty, które chcę z tego miejsca odczytać.</u>
          <u xml:id="u-499.1" who="#KazimierzGołojuch">W związku z tragiczną sytuacją gospodarstw rodzinnych żądamy: likwidacji unijnego zielonego ładu; likwidacji ekoschematów w unijnej polityce rolnej; zatrzymania napływu produktów rolnych z Ukrainy; ustawowego powołania reprezentatywnej komisji rolniczego dialogu społecznego i wojewódzkich komisji rolniczego dialogu społecznego jako form szerokiego dialogu społecznego w rolnictwie; ustawowego wprowadzenia cen minimalnych na podstawowe produkty: mleko, trzoda, wołowina, zboża, uruchomienia natychmiastowego skupu interwencyjnego zbóż; podjęcia zmian organizacyjnych w Krajowej Grupie Spożywczej, która na zasadzie działalności globalnej będzie skupiała wszystkie działy produkcji zwierzęcej i roślinnej wraz z krajowym handlem i przetwórstwem w najistotniejszych gałęziach; przywrócenia wcześniejszych emerytur dla rolników w celu wzmocnienia wymiany pokoleniowej na wsi; ustawowego uregulowania kwestii prowadzenia działalności rolniczej na wsi; wprowadzenia obligatoryjnego systemu kontroli wag i urządzeń pomiarowych w punktach skupu płodów rolnych oraz systemu kontroli skupu i obrotu produktów rolnych; wprowadzenia dopłaty do paliwa w wysokości 2 zł do litra w 2024 r.</u>
          <u xml:id="u-499.2" who="#KazimierzGołojuch">Rolnicy walczą o bezpieczeństwo żywnościowe Polski. Należy podjąć pewne działania w Unii Europejskiej i na arenie międzynarodowej, aby rozwiązać problemy naszego rolnictwa i ten apel kieruję do ministra rolnictwa i polskiego rządu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-499.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-500">
          <u xml:id="u-500.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-500.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Marcina Józefaciuka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-501">
          <u xml:id="u-501.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Jutro obchodzony jest Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją. Jest to niezwykle ważny dzień. A jeszcze większy jest to problem. Polska przechodzi kryzys zdrowia psychicznego, co jest niezaprzeczalne. Depresja dotyczy młodych i dorosłych, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Statystycznie w Polsce jedna na sześć osób dorosłych doświadcza depresji, a ostatnie dane wskazują, że 300 mln ludzi na świecie jest dotkniętych tą chorobą.</u>
          <u xml:id="u-501.1" who="#MarcinJózefaciuk">Przyczyn depresji jest wiele. Niektóre z nich to czynniki genetyczne, zmiany poziomu neuroprzekaźników w mózgu, choroby przewlekłe, stresujące wydarzenia w życiu czy też sytuacja zawodowa, szkolna lub materialna. Jeśli chodzi o objawy depresji, są to stopniowa utrata radości z życia i odczuwania przyjemności, ograniczenie aktywności życiowej, stopniowa utrata dotychczasowych zainteresowań, myślenie depresyjne, lęk, spadek apetytu lub spadek libido. To tylko kilka symptomów. Ale jest dobra wiadomość. Depresja jest chorobą, z którą można walczyć: farmakoterapia, psychoterapia, psychoedukacja, fototerapia, dieta czy aktywność fizyczna. Najważniejsze jest jednak przyznanie się do choroby, porzucenie wstydu oraz poszukiwanie pomocy. Jednak z drugiej strony patrząc, ważne jest również to, że jeśli my widzimy kogoś, kto ma problem, powinniśmy zareagować. Lepiej jest jednak przeprosić za reakcję, niż żałować, że nic się nie zrobiło.</u>
          <u xml:id="u-501.2" who="#MarcinJózefaciuk">A tak z innej beczki, zgodnie z obietnicą, szanowna pani marszałek, serdecznie pani dziękuję za cierpliwość i uśmiech w trakcie prowadzenia oświadczeń poselskich do późnych godzin wieczornych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-501.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-501.4" who="#komentarz">(Poseł Renata Rak: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-501.5" who="#komentarz">(Poseł Artur Jarosław Łącki: Brawo! Dzień bez wazeliny dniem straconym.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-502">
          <u xml:id="u-502.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-502.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Artura Jarosława Łąckiego, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-502.2" who="#MonikaWielichowska">Zobaczymy, z czym pan poseł dzisiaj przyszedł się oświadczyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-503">
          <u xml:id="u-503.0" who="#ArturJarosławŁącki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wczoraj debatowaliśmy nad sprawozdaniem ministra sportu z realizacji ustawy o polskim bonie turystycznym. Ograniczenia czasowe nie pozwoliły mi odnieść się do wszystkich aspektów dotyczących tego tematu. Przyznam się, że nie mogłem wyjść ze zdumienia, jeśli chodzi o politykę, jaką prowadził rząd premiera Morawieckiego. Z uporem godnym lepszej sprawy brnęli w różne wydumane inwestycje, kupowali Pegasusa z pieniędzy przeznaczonych dla ofiar przemocy, przekopywali Mierzeję Wiślaną dla kilkuset jachtów, a jak zdarzyło im się wykreować naprawdę fajny produkt, to zlikwidowali go parę miesięcy przed wyborami, nie wykorzystując nawet wszystkich przeznaczonych na to środków. Cóż, tylko pogratulować. Ale to ich problem, my zaś powinniśmy się zastanowić, jak przywrócić polski bon turystyczny.</u>
          <u xml:id="u-503.1" who="#ArturJarosławŁącki">Branża turystyczna i branże z nią powiązane nadal nie podniosły się po COVID-owym armagedonie. Nadal potrzebują mądrego, przemyślanego wsparcia państwa, a takim wsparciem może być bon turystyczny, który przecież w całości realizowany jest w Polsce. Środki przeznaczone na ten cel zwrócą się wielokrotnie. Pozwolą odbudować się polskiej turystyce i przetrwać małym, rodzinnym, polskim firmom, które są tej turystyki filarem. Nie można zapomnieć, że wprowadzenie do obrotu takiego bonu jest także sposobem na ograniczenie szarej strefy.</u>
          <u xml:id="u-503.2" who="#ArturJarosławŁącki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Branża turystyczna, podobnie zresztą jak rolnictwo, jest branżą podwyższonego ryzyka. Może nawet bardziej, bo jej wyniki zależą nie tylko od pogody, ale również od sytuacji politycznej i stopnia poczucia bezpieczeństwa obywateli. Dlatego będę gorąco namawiał pana ministra oraz koleżanki i kolegów z komisji kultury fizycznej i sportu do podjęcia prac nad ustawą o bonie turystycznym. Uważam, że w porozumieniu z branżowymi zrzeszeniami możemy stworzyć nowoczesne narzędzie, które będzie wsparciem i kołem zamachowym dla polskiej turystyki. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-503.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-504">
          <u xml:id="u-504.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-504.1" who="#MonikaWielichowska">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-505">
          <u xml:id="u-505.0" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo Szanowni Państwo! Za 2 dni — 24 lutego przypada 2. już rocznica rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Jest to data bardzo symptomatyczna. Data ta wyznacza bowiem cezurę między dwoma światami. Pierwszy to świat błogiej nieświadomości i życia w, jak się dzisiaj okazuje, „iluzji bezpieczeństwa”. Drugi natomiast to świat brutalnej rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-505.1" who="#BarbaraBartuś">Przed tą datą żyliśmy w przekonaniu, że wojny to już tylko historia, o której uczymy się z podręczników i która zbytnio obciąża podstawy programowe w szkole. Po tej dacie okazało się, że pełnoskalowe wojny są niestety jak najbardziej realne i mogą, i toczą się tuż przy granicach ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-505.2" who="#BarbaraBartuś">Dziś żyjemy w wolnym i bezpiecznym kraju. Ale niestety tak nie musi być zawsze, o czym świadczy przykład Ukrainy. Wolność to nie jest dar, to jest zadanie. Musimy robić wszystko, aby ją utrzymać, a w ostateczności, gdyby do tego doszło, to musimy za nią walczyć i być gotowymi nawet zapłacić za najwyższą cenę.</u>
          <u xml:id="u-505.3" who="#BarbaraBartuś">Strażnikiem i gwarantem naszej wolności jest Wojsko Polskie. Przez ostatnie 8 lat Prawo i Sprawiedliwość robiło wszystko, co możliwe, aby wzmocnić naszą armię. Zwiększaliśmy jej liczebność, tworzyliśmy nowe jednostki wojskowe, dokonywaliśmy zakupów nowoczesnego sprzętu. Dziękuję panu ministrowi Mariuszowi Błaszczakowi za nową jednostkę wojskową, za lekki batalion górski w Wojnarowej w gminie Korzenna, dziękuję za to, że na Sądecczyznę wraca wojsko.</u>
          <u xml:id="u-505.4" who="#BarbaraBartuś">Obecnie rządząca koalicja coraz głośniej mówi o rezygnacji z niektórych kontraktów zbrojeniowych, o potrzebie ponownego rozważenia, czy potrzebujemy tak licznej armii.</u>
          <u xml:id="u-505.5" who="#BarbaraBartuś">Pragnę w tym miejscu z całą mocą podkreślić, że zdecydowanie potrzebujemy jak najsilniejszej armii. Stare porzekadło mówi: kto nie chce utrzymywać własnej armii, będzie utrzymywał cudzą.</u>
          <u xml:id="u-505.6" who="#BarbaraBartuś">Bez względu na to, jaką opcję polityczną reprezentujemy, pamiętajmy, że Polska jest naszym wspólnym domem. Dlatego wszyscy wspólnie musimy troszczyć się o jej rozwój i bezpieczeństwo. Wyciągnijmy wnioski z toczącej się wojny na Ukrainie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-506">
          <u xml:id="u-506.0" who="#ElżbietaBurkiewicz">Chce dziś wspomnieć Aleksieja Nawalnego, rosyjskiego opozycjonistę, który po latach cierpienia i tortur poniósł śmierć w rosyjskiej kolonii karnej.</u>
          <u xml:id="u-506.1" who="#ElżbietaBurkiewicz">W dniu 16 lutego 2024 r. rosyjskie media podały informację, że Aleksiej Nawalny zmarł. Od wielu lat podejmował odważną walkę o demokrację w Rosji. Walczył o uczciwość w polityce i nagłaśniał korupcję na szczytach władzy. Wiedział, że stawia na szali własne życie, a mimo to nie ustawał w swoich działaniach opozycjonisty. Wszystko to, co robił, spowodowało, że został uznany przez reżim Putina za największego wroga.</u>
          <u xml:id="u-506.2" who="#ElżbietaBurkiewicz">W roku 2021 przeżył próbę otrucia i mimo świadomości wielkiego zagrożenia wrócił do Rosji. Został aresztowany i po pokazowym procesie skazano go na wieloletnie więzienie. Był poddawany torturom i szykanom. Miejsce odbywania wyroku więzienia stało się miejscem jego tragicznej śmierci.</u>
          <u xml:id="u-506.3" who="#ElżbietaBurkiewicz">Pragnę wyrazić głęboki szacunek wobec Aleksieja Nawalnego — człowieka, który potrafił mówić głośno o przestępstwach polityków, o łamaniu praw człowieka, o wielu niegodziwościach reżimu Putina.</u>
          <u xml:id="u-506.4" who="#ElżbietaBurkiewicz">Cześć jego pamięci!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-507">
          <u xml:id="u-507.0" who="#CzesławHoc">Trzy razy nie dla pigułki „dzień po”</u>
          <u xml:id="u-507.1" who="#CzesławHoc">1. Nie dla pigułki wczesnoporonnej. W znakomitszej większości przypadków przyjęcie pigułki „dzień po” to oczywisty efekt wczesnoporonny. Zarówno pigułka EllaOne, w której czynną substancją jest octan uliprystalu, działający jako syntetyczny modulator receptora progesteronowego, jak i pigułka Escapelle, czyli lewonorgestrel, pochodna progesteronu, powodują zahamowanie (blokowanie) progesteronu zwanego hormonem macierzyństwa. Progesteron jest warunkiem sine qua non zaistnienia ciąży, najpierw jest niezbędny do procesu owulacji, czyli uwolnienia z jajnika (pęcherzyka Graafa) komórki jajowej zdolnej do zapłodnienia, a następnie warunkuje wędrowanie już zapłodnionej komórki jajowej, czyli zygoty z jajowodu do macicy i jej implantację, czyli zagnieżdżenie. W ogóle jest niezbędnym hormonem do podtrzymania ciąży. Zatem, przyjęcie pigułki „dzień po” z założenia dotyczy przypadków, w których doszło już do powstania zygoty, czyli wczesnego okresu zarodka. Brak progesteronu całkowicie uniemożliwia przemieszczenie zarodka (embrionu) do jamy macicy, zatem jest to efekt wczesnoporonny. Notabene teoretycznie nie ma potrzeby przyjęcia pigułki, jeśli do ryzykownego współżycia doszło przed owulacją.</u>
          <u xml:id="u-507.2" who="#CzesławHoc">2. Nie dla wieku 15 lat. Kodeks karny (k.k.) w art. 200. § 1 nakłada karę pozbawienia wolności od 2 do 15 lat na tego, kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej 15. roku życia, zatem z automatu każdy aptekarz jest zobowiązany zawiadomić prokuraturę w przypadku, gdy zgłosi się małoletnia w dniu urodzin lub do ok. 3–4 dni po dniu urodzin. Tak więc niejako legitymizujemy bardzo cienką i niesamowicie wrażliwą kwestię dotyczącą granicy wieku i ryzykownego zachowania.</u>
          <u xml:id="u-507.3" who="#CzesławHoc">Należy także podkreślić pewną niespójność w kwestii logiki postrzegania zakazów i pozwoleń. Oto osoba przed ukończeniem 18. roku życia nie może zakupić napoju energetycznego, ale już po ukończeniu 15. roku życia może nabyć bez recepty pigułkę „dzień po”. Litości.</u>
          <u xml:id="u-507.4" who="#CzesławHoc">3. Nie dla zakupu bez recepty. Najpierw ogólne informacje. Pigułka „dzień po”: nie może być traktowana jako alternatywa dla tradycyjnej antykoncepcji; nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, m.in. chorobami wenerycznymi, wirusem HIV, wirusem HPV, wirusem WZW typu C; to siła działania równa ok. 10 tabletkom antykoncepcyjnym; wywołuje niekorzystny wpływ na skomplikowaną i bardzo wrażliwą oś podwzgórzowo-przysadkowo-gonadalną, w tym ujęciu — jajnika, działającą na zasadzie sprzężenia zwrotnego, ujemnego i dodatniego, w układzie hormonalnym. To może implikować bardzo niekorzystne, odległe skutki, tym bardziej przy kilkukrotnych przypadkach przyjęcia pigułki w odstępach czasu, m.in. w aspekcie zaburzeń hormonalnych czy nawet niepłodności. Dlaczego jest niezbędna recepta.</u>
          <u xml:id="u-507.5" who="#CzesławHoc">Należy dokonać wykluczenia i zachować szczególną ostrożność u pacjentek z wcześniejszym wystąpieniem ciąży pozamacicznej, przypadkami stanu zapalnego jajowodów, ciężką niewydolnością wątroby, ciężką migreną, zaawansowaną astmą, przyjmujących leki immunosupresyjne, np. przy przeszczepach narządów, w tym doustne glikokortykosteroidy, z powikłaniami sercowo-naczyniowymi, chorobą Crohna lub wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego (colitis ulcerosa).</u>
          <u xml:id="u-507.6" who="#CzesławHoc">Pozyskanie informacji o konieczności kontroli w sytuacji nieustabilizowanego cyklu miesięcznego. Nadto sytuacyjna edukacja lekarza w kwestiach ewentualnego problemu z określeniem dni płodnych, by ta „awaria” nie była szkodliwie nadużywana.</u>
          <u xml:id="u-507.7" who="#CzesławHoc">Należy pamiętać też, że w składzie tabletek znajduje się laktoza. Dlatego też pacjentki z rzadką dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (alaktazja) lub zespołem złego wchłaniania glukozy i galaktozy nie powinny stosować pigułki.</u>
          <u xml:id="u-507.8" who="#CzesławHoc">Kwestia różnego czasu działania, m.in. w przypadkach wymiotów, przerwy w karmieniu piersią, chodzi o co najmniej 36 godzin, i inne. To są bardzo istotne kwestie i tylko lekarz potrafi to merytorycznie i racjonalnie ocenić.</u>
          <u xml:id="u-507.9" who="#CzesławHoc">Całkowicie odrębną kwestią dotyczącą pigułki „dzień po” jest przekreślenie wymiaru aksjologicznego, a więc wartości, nade wszystko szczególnego aspektu daru płodności, trywializowanie seksualności człowieka jako pewnego rodzaju eksperymentu czy też nawet zabawy, przekreślenie zasady ochrony godności człowieka, wypowiedzianej w art. 30 Konstytucji RP. A wszystko to także w społecznym entourage’u realnego ujemnego przyrostu naturalnego i tzw. niżu demograficznego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-508">
          <u xml:id="u-508.0" who="#FryderykSylwesterKapinos">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pojawiają się w ostatnim czasie artykułowane przez polityków obecnej większości parlamentarnej niezwykle niepokojące komentarze dotyczące funkcjonowania Funduszu Medycznego. O jego politycznym charakterze mówił również pan Wojciech Konieczny, sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia, na posiedzeniu sejmowej Komisji Zdrowia w dniu 25 stycznia br. Co więcej, nie padła wówczas jasna deklaracja o utrzymaniu funkcjonowania tego jakże potrzebnego programu. Środki gromadzone w Funduszu Medycznym są bowiem poświęcone na wsparcie działań zmierzających do poprawy zdrowia i jakości życia w Polsce przez zapewnienie dodatkowych źródeł finansowania, m.in. profilaktyki i leczenia chorób cywilizacyjnych, w tym chorób nowotworowych.</u>
          <u xml:id="u-508.1" who="#FryderykSylwesterKapinos">Podnoszenie irracjonalnej tezy o politycznym charakterze Funduszu Medycznego w przestrzeni publicznej powoduje zaniepokojenie zarówno w branży medycznej, jak i naukowej. Tym bardziej że zostały ogłoszone i częściowo rozstrzygnięte nabory wniosków w ramach funduszu, a działania zmierzające do ich realizacji zostały podjęte.</u>
          <u xml:id="u-508.2" who="#FryderykSylwesterKapinos">Mam nadzieję, że w najbliższym czasie padnie odpowiedź na niezwykle ważne pytanie: W jakim terminie zostaną przez minister zdrowia podpisane umowy z beneficjentami i kiedy zostaną uruchomione środki w przypadku konkursu w ramach subfunduszu infrastruktury strategicznej dla 19 placówek medycznych z całego kraju, w tym z województwa podkarpackiego: szpitala uniwersyteckiego w Rzeszowie oraz szpitala onkologicznego w Brzozowie, które miały otrzymać odpowiednio 300 mln zł i 147 mln zł?</u>
          <u xml:id="u-508.3" who="#FryderykSylwesterKapinos">Drugim pytaniem jest to, czy Ministerstwo Zdrowia ma zamiar podjąć działania zmierzające do likwidacji Funduszu Medycznego. A jeśli tak, to z jakich środków ma zamiar sfinansować zadania wpisane w jego zakres działania?</u>
          <u xml:id="u-508.4" who="#FryderykSylwesterKapinos">Warto również, aby Ministerstwo Zdrowia wyjaśniło brak jasnego stanowiska odnośnie do utrzymania funkcjonowania Funduszu Medycznego w sytuacji ciągłego niedofinansowania służby zdrowia, gdy należy wciąż zwiększać na nią nakłady, co robił rząd Prawa i Sprawiedliwości, a nie je zmniejszać. Nie ma bowiem możliwości, aby Narodowy Fundusz Zdrowia brał na siebie tego typu zadania.</u>
          <u xml:id="u-508.5" who="#FryderykSylwesterKapinos">Raz jeszcze podkreślę: czas na jasne stanowisko Ministerstwa Zdrowia w tych sprawach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-509">
          <u xml:id="u-509.0" who="#AnnaKwiecień">Bank centralny i jego prezes prof. Adam Glapiński był i ciągle jest atakowany przedtem przez opozycję, a teraz już przez rządzących, za nieskuteczną walkę z inflacją, ale twarde dane GUS pokazują, że działania podejmowane przez Radę Polityki Pieniężnej były niezwykle skuteczne. Jedenastokrotne podniesienie stóp procentowych z 0,1% do 6,75% od października 2021 r. do września 2022 r. przyniosło pozytywny skutek: inflacja spadła od marca 2023 r. do stycznia 2024 r. aż o 14.5 punktu procentowego. Wszystkiego tego udało się dokonać tylko przy niewielkim spowolnieniu wzrostu gospodarczego i utrzymaniu dobrej sytuacji na rynku pracy: ciągle jesteśmy w czołówce krajów UE o najniższym poziomie bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-509.1" who="#AnnaKwiecień">Może więc najwyższy czas, żeby czołowi politycy Platformy z Donaldem Tuskiem na czele przeprosili prezesa NBP prof. Adama Glapińskiego i wreszcie przestali gadać o stawianiu go przed Trybunałem Stanu. Przypomnijmy, że po 2-dniowych obradach Rady Polityki Pieniężnej, RPP, w lutym tego roku, 6 i 7 lutego, wprawdzie pozostawiła ona stopy procentowe NBP na dotychczasowym poziomie, to — jak mówił prof. Glapiński po tym posiedzeniu — inflacja w marcu może się znaleźć poniżej celu inflacyjnego. Jednak prof. Glapiński przypomniał, że zerowa stawka VAT na żywność wprowadzona jeszcze przez rząd Morawieckiego będzie obowiązywała tylko do końca marca, bo jak wszystko wskazuje, rząd Tuska jej nie przedłuży, a zamrożenie cen nośników energii — tylko do połowy roku i ono także przez nowy rząd nie zostanie przedłużone, co jego zdaniem będzie powodem wzrostu inflacji już w II połowie tego roku. Właśnie z tego powodu, jak przewiduje NBP, inflacja może latem tego roku powrócić do poziomu 6%, a być może wzrosnąć nawet do 8%, ale zdaniem prezesa Glapińskiego z powrotem znajdzie się w celu inflacyjnym do końca 2025 r. W związku z taką prognozą inflacji raczej nie należy się spodziewać dalszego obniżania stóp procentowych, a gdyby inflacja w II połowie tego roku wybuchła z większą mocą, niż wynika to z prognoz NBP, to dopiero wtedy należy liczyć się z decyzjami Rady o podwyższeniu stóp procentowych.</u>
          <u xml:id="u-509.2" who="#AnnaKwiecień">Tymczasem coraz więcej sygnałów wskazuje na to, że Tusk spróbuje przejęcia NBP siłą. Staje się to oczywiste nie tylko dla polityków w Polsce, lecz także komentatorów za granicą. Polski rząd przygotowuje się do podjęcia bezprecedensowych działań przeciwko szefowi Narodowego Banku Polskiego. Tusk dał w tej sprawie zielone światło — poinformował Bloomberg, czyli największa na świecie agencja prasowa, która specjalizuje się w dostarczaniu informacji na temat rynków finansowych. Tusk chce za wszelką cenę odbić NBP. Wydaje się, że jest mu to potrzebne do tego, aby wejść do systemu ERM II, który jest przedsionkiem strefy euro.</u>
          <u xml:id="u-509.3" who="#AnnaKwiecień">Przypomnę, że pod wnioskiem do prezesa Europejskiego Banku Centralnego podpisuje się zarówno prezes NBP, jak i Ministerstwo Finansów. Następnie poufnie negocjują wysokość kursu i przez 2 lata prowadzą działania. Dla europejskich biurokratów obecność Polski w strefie euro jest ważna. Po pierwsze, wejście piątej gospodarki UE i rozwijającego się kraju byłoby ważnym sygnałem. Po drugie, Polska dysponuje rezerwami. To kwoty niebagatelne, bo sięgają 180 mld dolarów, z czego 12% jest w złocie.</u>
          <u xml:id="u-509.4" who="#AnnaKwiecień">Podsumowując: ataki na prof. Adama Glapińskiego są bezpodstawne, a faktyczne powody to próba wprowadzenie euro i rezygnacja z suwerenności finansowej państwa Polskiego. I to właśnie chce przeprowadzić Donald Tusk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-510">
          <u xml:id="u-510.0" who="#AnnaPieczarka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ta inwestycja była długo wyczekiwana przez mieszkańców Tarnowa i regionu tarnowskiego. Oddany został właśnie do użytku nowoczesny odcinek drogi wojewódzkiej z mostem nad Dunajcem, najdłuższym w Małopolsce, łączący zachodnią część Tarnowa z autostradą A4 w Wierzchosławicach.</u>
          <u xml:id="u-510.1" who="#AnnaPieczarka">Autostrada A4 między Szarowem a Tarnowem została otwarta w 2012 r. Nie wykonano jednak drogi, którą kierowcy mogliby po zjechaniu z autostrady w Wierzchosławicach dostać się do Tarnowa i okolic. Ruch samochodowy odbywał się wąskimi drogami lokalnymi oraz nieprzystosowanym do tego celu mostem w ciągu drogi powiatowej w Ostrowie. Wskutek dużego natężenia pogarszał się stan techniczny obiektu i po pewnym czasie musiał zostać przez samorząd powiatu tarnowskiego wzmocniony i gruntownie wyremontowany.</u>
          <u xml:id="u-510.2" who="#AnnaPieczarka">Planowana budowa łącznika wciąż napotykała na różne przeszkody. Sytuację zmienił dopiero obecny zarząd województwa małopolskiego. W 2019 r. podpisane zostało porozumienie pomiędzy lokalnymi samorządami zainteresowanymi jak najszybszym powstaniem łącznika oraz Grupą Azoty — największym przedsiębiorstwem i pracodawcą w regionie.</u>
          <u xml:id="u-510.3" who="#AnnaPieczarka">W krótkim czasie wykonano olbrzymią pracę. Podjęto negocjacje z Wodami Polskimi, które zgodziły się na obniżenie wymogów odnośnie do podpór pod mostem, co znacznie obniżyło koszty. Dokonano montażu finansowego i takich przesunięć w budżecie Małopolski, aby zabezpieczona była wystarczająca ilość środków finansowych na realizację tej inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-510.4" who="#AnnaPieczarka">Niedawno oddano do użytku nowy odcinek drogi wojewódzkiej pozwalający kierowcom szybko dojechać do A4 i dostać się z autostrady do Tarnowa i okolic. Ułatwiać to będzie zwykłe życie ludziom, ale także wpływać korzystnie na rozwój gospodarczy Tarnowa i regionu.</u>
          <u xml:id="u-510.5" who="#AnnaPieczarka">Dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do zrealizowania tego imponującego i bardzo potrzebnego przedsięwzięcia drogowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-511">
          <u xml:id="u-511.0" who="#TadeuszTomaszewski">Oświadczenie poselskie w sprawie planowanych zmian w podstawie programowej kształcenia ogólnego dotyczących powstania wielkopolskiego 1918–1919</u>
          <u xml:id="u-511.1" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowna Pani Marszałek! Rozpoczęły się konsultacje społeczne dotyczące projektu zmiany podstawy programowej kształcenia ogólnego. Według obecnej propozycji zmian w programie historii przekazywanej w liceach ogólnokształcących i technikach z treści nauczania w zakresie podstawowym wypadłby punkt dotyczący genezy powstania wielkopolskiego 1918–1919 oraz jego znaczenia dla odrodzenia się państwa polskiego i obrony jego niepodległości w 1920 r. Z zakresu rozszerzonego wypadłby z kolei punkt dotyczący sposobów upamiętnienia heroizmu Polaków na przykładzie m.in. Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918–1919. Propozycje te zostały bardzo źle odebrane wśród mieszkańców Wielkopolski, w tym nauczycieli historii.</u>
          <u xml:id="u-511.2" who="#TadeuszTomaszewski">Wspólne działania samorządu województwa wielkopolskiego, Sejmu RP, prezydenta RP i rządu doprowadziły do należytego umiejscowienia w naszej historii roli zwycięskiego powstania.</u>
          <u xml:id="u-511.3" who="#TadeuszTomaszewski">Wnoszę do pani minister o pilne wsłuchanie się w opinię w tej sprawie marszałka województwa wielkopolskiego pana Marka Woźniaka. W pełni popieram zawarte tam argumenty i jako honorowy ambasador Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego 1918–1919 wnoszę o pozostawienie obowiązujących zapisów dotyczących powstania wielkopolskiego w podstawie programowej. Wobec powyższego uprzejmie proszę panią ministrę o zainteresowanie się powyższą sprawą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-512">
          <u xml:id="u-512.0" who="#MonikaWielichowska">Informacja o wpływie interpelacji, zapytań oraz odpowiedzi na nie dostępna jest w Systemie Informacyjnym Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-512.1" who="#MonikaWielichowska">Na tym kończymy 6. posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-512.2" who="#MonikaWielichowska">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-512.3" who="#MonikaWielichowska">Porządek dzienny 7. posiedzenia Sejmu, zwołanego na dni 6, 7, 8 marca 2024 r., został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-512.4" who="#MonikaWielichowska">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-512.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-512.6" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 21 min 50)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>