text_structure.xml 97.2 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#MartaGolbik">Witam członków Komisji oraz zaproszonych gości.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#MartaGolbik">Stwierdzam kworum.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#MartaGolbik">Porządek dzisiejszego posiedzenia, przyjęty przez prezydium, przewiduje rozpatrzenie informacji na temat wpływu na zdrowie tradycyjnych i nowatorskich produktów tytoniowych, produktów zawierających nikotynę oraz jednorazowych e-papierosów bez nikotyny. Przedstawia minister zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#MartaGolbik">Przystępujemy do realizacji porządku dziennego. Informuję, że materiały zostały wysłane do państwa posłów na maile oraz zostały zamieszczone w folderze SDI na iPadach.  Dostępne są również w formie papierowej. Proszę pana ministra Koniecznego o przedstawienie informacji.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#WojciechKonieczny">W ostatnich latach w Polsce pojawiły się nowe zagrożenia dla zdrowia publicznego, które utrudniają realizację skutecznej polityki antynikotynowej, jakimi są podgrzewane wyroby tytoniowe oraz elektroniczne papierosy. Przedmiotowe informacje potwierdzają dane Komisji Europejskiej, wskazujące, że w ostatnich latach wielkość sprzedaży podgrzewanych wyrobów tytoniowych na poziomie całej Unii Europejskiej wzrosła o 2009%. Niewątpliwie istotnym zagrożeniem dla krajowego zdrowia publicznego jest to, że młodzi konsumenci tego rodzaju wyrobów postrzegają niższe narażenie jako niższe ryzyko zdrowotne, czego obecnie nie można jednoznacznie potwierdzić. Należy zaznaczyć, że Polska powinna opierać swoje działania antynikotynowe na przepisach Ramowej Konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o ograniczeniu użycia tytoniu.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#WojciechKonieczny">Aktualnie Światowa Organizacja Zdrowia wskazuje, że istniejące dowody nie są jednoznaczne co do tego, czy podgrzewane wyroby tytoniowe oraz elektroniczne papierosy pomagają w rzuceniu palenia. W opinii WHO obecne dowody naukowe są niewystarczające do poparcia tez wskazujących na mniejsze narażenie zdrowotne dotyczące ekspozycji na aerozol wydzielany przez wyżej wymienione produkty. Podobne stanowisko w przedmiotowej sprawie prezentują Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Curie-Skłodowskiej – Państwowy Instytut Badawczy oraz Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#WojciechKonieczny">Warto również zwrócić uwagę, że Polska Akademia Nauk w raporcie „Polskie Zdrowie 2.0”  pod nazwą „Redukcja używania tytoniu i innych produktów zawierających nikotynę szczególnie wśród młodego pokolenia Polaków” wskazuje jednoznacznie, iż nie budzi wątpliwości, że decydenci zdeterminowani w walce o zdrowie mogą swoimi działaniami doprowadzić do znacznego spadku konsumpcji produktów zawierających nikotynę. Obrazuje to przykład Nowej Zelandii, gdzie rozpowszechnienie palenia tytoniu spadło  z 18% w 2007 r. do 8% w roku 2022. Przeczy to tezie promowanej przez producentów wyrobów tytoniowych i ich sojuszników, że znaczna część palaczy nie jest w stanie rzucić nałogu i należy zgodzić się na swobodne funkcjonowanie rynku produktów dostarczających nikotynę oraz że najlepszym rozwiązaniem jest oferowanie alternatywnych wobec tradycyjnych papierosów produktów w ramach tak zwanej strategii redukcji szkód, czyli harm reduction. Badania prowadzone w Polsce pokazują jednak, że wprowadzenie na rynek nowych produktów nikotynowych, bezpodstawnie reklamowanych jako bezpieczniejsze, poszerza jedynie grupę konsumentów uzależnionych od nikotyny.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#WojciechKonieczny">W ocenie Ministerstwa Zdrowia obecnie istnieją możliwości terapeutyczne pomagające złagodzić lub wyeliminować fizjologiczne i psychiczne skutki przerwania, zaprzestania palenia tytoniu. Dobór metod leczenia uzależnienia od tytoniu i nikotyny jest zawsze indywidualny i uwarunkowany jednostkowymi potrzebami pacjenta, aczkolwiek co do zasady wobec osób uzależnionych od tytoniu i nikotyny prowadzone są oddziaływania o charakterze farmakologicznym i psychoterapeutycznym. Ponadto na terenie Rzeczypospolitej Polskiej sprzedaż produktów leczniczych stosowanych w leczeniu uzależnienia od wyrobów tytoniowych, na przykład gumy do żucia, tabletek do ssania, aerozolu do stosowania w jamie ustnej, pastylek do ssania wymaga pozwolenia prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, poprzedzonego pozytywnym procesem oceny dokumentacji rejestracyjnej, charakteryzującej ich właściwości farmakodynamiczne, farmakokinetyczne oraz potwierdzającej ich skuteczność i bezpieczeństwo stosowania. Przedmiotowy proces rejestracyjny jest gwarantem realnej skuteczności oferowanych środków stosowanych w leczeniu zespołu uzależnienia od wyrobów tytoniowych. Oczywiście wtedy również możemy mówić o pewne bezpieczeństwie, gdyż produkty te są odpowiednia przebadane, jak też o kontroli, gdyż środki farmaceutyczne podlegają ścisłej kontroli.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#WojciechKonieczny">Odnosząc się do kwestii regulacji płynów beznikotynowych do elektronicznych papierosów, należy zaznaczyć, że obecnie procedowane są przepisy ustawowe mające na celu uregulowanie rynku płynów beznikotynowych do elektronicznych papierosów. Zaproponowane regulacje mają za zadanie objęcie przepisami ustawowymi tak zwanych płynów beznikotynowych do elektronicznych papierosów. Wyroby te stanowią wyraźne zagrożenie dla zdrowia publicznego, w szczególności młodego pokolenia i osób niepalących. Zaproponowane regulacje spowodują wprowadzenie zakazu ich sprzedaży osobom poniżej 18. roku życia, ograniczenie miejsc, gdzie możliwe będzie ich używanie, analogicznie jak w przypadku elektronicznych papierosów z płynem zawierającym nikotynę, wprowadzenie zakazu sprzedaży w automatach oraz sprzedaży na odległość, w tym przez Internet, wprowadzenie zakazu reklamy i promocji, konieczność zgłaszania informacji o tych wyrobach do prezesa Biura do Spraw Substancji Chemicznych, konieczność dostosowania ich składu do wymogów ustawy, na przykład zakaz stosowania substancji o właściwościach CMR, konieczność odpowiedniego oznakowania ich opakowań. Wyżej wymienione propozycje są zgodne z wytycznymi dla państw stron FCTC, wskazującymi na konieczność wprowadzenia dodatkowych regulacji odnoszących się do płynów z nikotyną oraz płynów beznikotynowych do elektronicznych papierosów, dotyczących między innymi wprowadzenia zakazu ich sprzedaży osobom nieletnim, wprowadzenia zakazu reklamy, promocji i sponsorowania oraz konieczność uregulowania kwestii kanałów sprzedaży tego rodzaju produktów.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#WojciechKonieczny">Ponadto aktualnie Ministerstwo Zdrowia finalizuje prace nad implementacją do prawa krajowego przepisów dyrektywy delegowanej z dnia 19 czerwca 2022 r. zmieniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w odniesieniu do zniesienia niektórych zezwoleń w przypadku podgrzewanych wyrobów tytoniowych. Przedmiotowe regulacje wprowadzają zakaz stosowania aromatów charakterystycznych, w tym aerozolu mentolowego w podgrzewanych wyrobach tytoniowych. Oczywiście rozwiązanie to powinno być wprowadzone rok temu, niestety poprzedni rząd nie przygotował nas do implementacji dyrektywy. W tej chwili jesteśmy w gronie bardzo niewielu państw, które nie wprowadziły dyrektywy. Oczywiście jesteśmy zagrożeni tym, że będziemy płacić odpowiednie kary. Stąd oczywiście Ministerstwo Zdrowia już od jakiegoś czasu było gotowe z implementacją, natomiast w tej chwili pojawiła się ona w parlamencie. Cieszymy się, że może to być szybko uchwalane. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#MarekTomaszHok">W takim razie otwieram dyskusję. Proszę bardzo. Pani przewodnicząca, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#WioletaTomczak">Mam też apel, jeżeli chodzi o dzisiejsze spotkanie, żebyśmy dużo czasu poświęcili na wysłuchanie strony społecznej. Zjawili się dzisiaj znamienici goście i eksperci w tym temacie. Widzę tutaj profesora Zatońskiego, bardzo się cieszę, profesora Jankowskiego, doktora Przewoźnika czy panią doktor Cedzyńską i innych gości. Są to osoby,  które w temacie ograniczenia używania w Polsce wyrobów tytoniowych działają naprawdę, odkąd byłam nastolatką. Trzeba wysłuchać takich autorytetów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#MarekTomaszHok">Pan poseł Czesław Hoc. Najpierw posłowie. Przepraszam państwa, mamy przyjętą taką procedurę w czasie trwania obrad naszej Komisji. Pan poseł Hoc.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#CzesławHoc">Druga sprawa. Jest przysłowie bodajże japońskie, szanuj swojego mistrza i nauczyciela, ale nigdy go nie naśladuj, jeżeli pali papierosy.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#CzesławHoc">Trzecia kwestia. Dlaczego tak się dzieje, że praktycznie cały czas mamy kampanie antynikotynowe, mamy bardzo szlachetne, bardzo szczytne akcje, wszyscy wiemy, że od chorób odtytoniowych rocznie umiera w Polsce ok. 70 tys. osób, na świecie rocznie umiera 8 mln osób i cały czas praktycznie jest status quo? Pomimo tego, że mamy piękne kampanie, różnego rodzaju akcje, cały czas jest tak, jak jest. Dlaczego praktycznie nie odpowiemy na pytanie albo może zapytam pana ministra, dlaczego tak jest, że przecież jak młody człowiek sięga po papierosa, to najpierw nie ma przyjemności, czyli nie ma jeszcze uzależnienia farmakologicznego, praktycznie nie ma jeszcze nawet uzależnienia psychicznego? A więc dlaczego sięga po papierosa, skoro pierwsze akty palenia wcale nie są przyjemne, a nawet bym powiedział, że są odrzucające? Mimo tego młodzi ludzie zastępują tych, którzy umierają. Starzy, starsi umierają z powodu chorób odtytoniowych. Jest to zjawisko bardzo psychologiczne, którego czasami nie można nawet wytłumaczyć, dlaczego tak się dzieje, że jest zastępowalność, tyle ile umiera, to tyle wchodzi nowych na rynek palenia papierosów, palenia tytoniu.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#CzesławHoc">I czwarta refleksja. Jest prężny, agresywny ruch antyszczepionkowy, jest obywatelski ruch antyszczepionkowy, mimo że na przykład rok temu Karikó i Weissman dostali Nagrodę Nobla właśnie za wynalezienie szczepionki mRNA, mimo że miliony ludzi zostało uratowanych tą szczepionką. Nie ma natomiast tak agresywnego, tak prężnego obywatelskiego ruchu antynikotynowego. Dlaczego? Przecież tutaj naprawdę umierają ludzie, to naprawdę jest trucizna, a nie ma obywatelskiego, agresywnego, prężnego, solidnego ruchu antynikotynowego. Należałoby się zastanowić, jaka dziwna jest sytuacja. Może gdybyśmy ujawnili albo doszli do źródeł takich decyzji, to może byśmy inaczej egzystowali, może te trucizny inaczej byśmy postrzegali, szczerze mówiąc, moglibyśmy inaczej je traktować.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#CzesławHoc">I ostatnia kwestia to palenie kobiet w ciąży. Mówiłem wczoraj o płodowym zespole ciężarnych, płodowym zespole dziecka, jeżeli ktoś pali w stanie błogosławionym, pije alkohol, a teraz również jeżeli chodzi o papierosy. Jak spowodować, jak dojść do świadomości pań, które są w ciąży, w stanie błogosławionym, żeby nie paliły papierosów, dlatego że naprawdę tak samo pali jej dziecko? Może tyle refleksji. Dziękuję bardzo. Nie wymagam zdecydowanych odpowiedzi, ponieważ zadałem to jako kwestie w ramach rozmyślenia i sytuacje do zastanowienia się.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#MarekTomaszHok">Pani poseł Małgorzata Niemczyk.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#MałgorzataNiemczyk">Niestety, ale mam takie wrażenie, że bardzo dużo rzeczy, jeżeli chodzi o całościowy system, w naszym kraju nie działa, przede wszystkim jeżeli chodzi o instytucje przeciwdziałające uzależnieniom. Mam wrażenie, że co chwilę pojawia się jakaś bezsilność. Alkotubki, teraz alkolody, za chwilę e-papierosy, które weszły hurtem na nasz rynek. Wydaje mi się, że dobrym rozwiązaniem byłoby, żebyśmy powołali bądź zmienili funkcjonujące instytucje w jakąś silną rządową instytucję, która by miała bardzo mocne zaplecze naukowe i badawcze. Moglibyśmy posłużyć się przykładem Czechów, którzy stworzyli całościową strategię narodową zdrowia w 2019 r. i już dzisiaj mają jej efekty. Jest wyraźny spadek osób palących aż o 7%. Myślę, że moglibyśmy skorzystać z ich działań i również mieć takie efekty w naszym kraju, dlatego że od 14 lat niezmiennie poziom osób palących w naszym kraju oscyluje wokół ok. 30%. Nic się tutaj nie zmienia. Natomiast młodzi ludzie deklarują, że bez problemu mogą kupić papierosy w punktach sprzedaży, mimo że jest ustawowy zakaz sprzedaży, mogą też kupić e-papierosy.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#MałgorzataNiemczyk">Chciałabym, żebyśmy porozmawiali również o zróżnicowanej szkodliwości różnych wyrobów nikotynowych. W związku z tym chciałabym zaproponować, żebyśmy zróżnicowali podejście fiskalne do tych wyrobów. Wszyscy krążymy wobec stawek akcyzy czy nie stawek akcyzy. Chciałabym, żebyśmy pochylili się i zastanowili, czy dobry byłby system klasyfikacji z oznaczeniem stopnia toksyczności emitowanych substancji, który byłby… Nie porównywalibyśmy, czy wyrób X jest bardziej trujący, czy bardziej toksyczny od wyrobu Y, ale w ramach klasyfikacji stopnia toksyczności, w zależności od stopnia toksyczności można by było w łatwy sposób nałożyć określoną akcyzę na dany wyrób, można by było zmusić firmy, które chcą sprzedawać w Polsce wyroby toksyczne, żeby musiały wykonać takie badania w specjalnie wskazanym przez rząd laboratorium, a nie żeby robili badania tam, gdzie im się podoba. Oczywiście środki finansowe na badania musieliby sami wyłożyć. Wydaje mi się, że samo by się to finansowało. Mam nadzieję, że przy takim podejściu bardzo szybko widzielibyśmy efekty.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#MałgorzataNiemczyk">Chciałabym zapytać, czy będzie pełny zakaz sprzedaży i zakaz używania płynów beznikotynowych. Czy w przypadku wyrobów, w ogóle nikotyny będzie obowiązywał podobny zakaz jak przy sprzedaży alkoholu, który musi być minimum w określonej odległości na przykład od szkoły czy od placówek oświatowych? Dzisiaj wiemy, że cały czas to wszystko jest w zasięgu ręki młodych ludzi. E-papierosy smakowe z nikotyną i e-papierosy  smakowe bez nikotyny. Czy implementacja, która będzie wchodzić, będzie obejmować tylko mentolowe, czy będzie obejmować również inne smaki? Jeżeli będziemy mieć możliwość kupowania w naszym kraju e-papierosów, to żeby były one tylko z nikotyną, tylko w wyznaczonych punktach i tylko dla dorosłych, a nie smakowe wszędzie, gdzie się da, jeszcze tym bardziej w imitujących, ozdobnych opakowaniach. Chodzi o to, żeby można było również pochylić się nad tematem, żeby opakowania przy wyrobach toksycznych i niezdrowych były szare albo czarne, żeby było to ujednolicone. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#MarekTomaszHok">Pan poseł Cieszyński.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#JanuszCieszyński">Szanowni państwo, mamy do czynienia z szeregiem bardzo dziwnych wydarzeń właśnie wokół aktów prawnych związanych z tytoniem i różnymi wyrobami okołotytoniowymi, zawierającymi nikotynę itd. W tajemniczych okolicznościach okazuje się, że z ustawy o podatku akcyzowym wypada akcyza na podgrzewacze. Dlaczego nikt tego nie tłumaczy? Pan się tu na mnie patrzy. Nie wiem, groźne spojrzenie, ale proszę państwa, my nie obawiamy się zadawać takich pytań. Co z innymi ustawami, które stanowią, że na przykład nie będzie aromatyzowanych papierosów? Cały czas tego nie ma. Oddala się to w czasie, a jednocześnie okazuje się, że w aktach prawnych, które są już przygotowywane, cały zasób, który w magazynie ma jedna konkretna firma, musi być wyprzedany w ciągu 14 dni.  To wszystko dzieje się w sytuacji, w której dyrektorem departamentu akcyzy w Ministerstwie Finansów jest pani, która była lobbystką jednej z firm tytoniowych. To są fakty. Dziennikarze do tego dotarli. Pani Edyta Białas-Giejbatow jest dyrektorem departamentu akcyzy. Widzę, że posłowie większości rządzącej patrzą na to z niedowierzaniem. To są fakty, można sprawdzić na stronie Ministerstwa Finansów. W takich okolicznościach zapadają decyzje warte miliardy złotych, która firma coś dostanie, która czegoś nie dostanie.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#JanuszCieszyński">Mam pytanie do pana ministra Koniecznego, skąd się wzięło opóźnienie. Wszyscy widzimy, że firmy tytoniowe grają absolutnie na faul. Pewnie część z państwa widziała ostatnio, jak nagrano panią minister Leszczynę, w jakichś okolicznościach, właśnie dopytując o jakieś ustawy. Była to ewidentna ustawka firm tytoniowych, żeby skompromitować przedstawiciela polskiego rządu. Moja sympatia do pani minister jest znana nie tylko na tej sali, ale bardzo dobrze się zachowała, obroniła się przed tym. Mam nadzieję, że dzisiaj, kiedy głos będzie zabierać strona społeczna – mam nadzieję, że parlamentarzystów to nie dotyczy – to każdy, kto pośrednio lub bezpośrednio wziął choćby złotówkę od firm tytoniowych, a widziałem, że liście gości są różne związki przedsiębiorców i różne inne agendy, które mają też swoich członków, powie to, mam nadzieję, że będzie to transparentne posiedzenie Komisji. Niektórzy parlamentarzyści oglądają się na mnie, ale nie, mam nadzieję, że was to nie dotyczy, kochani. Szanowni państwo, jest to naprawdę bardzo ważna dyskusja, natomiast ma ona sens tylko wtedy, kiedy odbywa się w sposób transparentny, z bardzo jasnym poinformowaniem o potencjalnych konfliktach interesów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#MarekTomaszHok">Pani poseł Skowrońska.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#KrystynaSkowrońska">Chciałabym państwa posłów… Ja też bym chciała, żeby młodzi ludzie nie palili, żeby ludzie byli zdrowi i żeby zniechęcać do palenia. Jeżeli dzisiaj pytacie, to ja was pytam, dlaczego przez ostatnie osiem lat nic nie zrobiliście w tym zakresie ani w zakresie, o którym mówiła pani poseł Niemczyk, między innymi dotyczącym paczek. Przecież wprowadziliśmy paczki, w sprzedaży są opakowania, które wypełniają normy dyrektywy, mówiące o szkodliwości palenia. Mają mieć określone kolory i pokazywać szkodliwość palenia.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#KrystynaSkowrońska">Chciałabym zapytać pana ministra o jedną rzecz. Jaką państwo podejmiecie przez resort akcję profilaktyczną, żeby do młodzieży, do młodych ludzi szerzej dotarło, jak szkodliwe jest palenie tytoniu, używanie papierosów, podgrzewaczy i tego wszystkiego z tym związanego, dlatego że to od decyzji młodych ludzi… Jednym z elementów jest zniechęcanie ze względu na ceny papierosów, a odziedziczone zostało po państwu, że ceny papierosów są jedne z najniższych w Europie. A zatem element cenowy jako bariery nie był realizowany. W tej chwili wchodzimy z kwotowym. Zobaczymy, czy państwo poprzecie projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym. Pan poseł Cieszyński pyta się o różne rzeczy. Jednym z elementów sprawdzianu, jak rzetelnie chcecie walczyć z uzależnieniem od palenia papierosów i pokazywać jego szkodliwość, będzie poparcie tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#KrystynaSkowrońska">Druga rzecz to akcja profilaktyczna pokazana przez resort zdrowia. Jest to rzeczą niezwykle, niezwykle istotną. Jeżeli chodzi o to, o czym państwo mówili, czyli o dostępność, tak, zgoda. Można by było zastanowić się, czy tak jak punkty sprzedaży z alkoholem muszą być oddalone od szkoły, tak samo nie powinno być w tym przypadku, żeby mogło być zastosowane co najmniej takie kryterium, żeby dostępność była niemożliwa dla ludzi młodych, a przynajmniej żeby była większa odległość, co byłoby jednym z wypełnionych tutaj gwarantów dostępności, o czym mówiliśmy przy alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#KrystynaSkowrońska">Teraz poparcie tego projektu. Możecie państwo złożyć poprawki, żeby akcyza była jeszcze wyższa. Nic nie stoi na przeszkodzie, jutro jest drugie czytanie. Jeżeli państwo o tym mówicie, to zobaczymy, sprawdzimy, czy tak będzie. Projekt jest taki sobie, proszę bardzo, wcale nie taki duży, żebyśmy rozmawiali.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#KrystynaSkowrońska">Do pana ministra. Jaką akcję profilaktyczną, reklamę czy antyreklamę papierosów państwo wdrożycie albo jak będziecie państwo rozmawiać z innymi resortami, na przykład edukacji, żeby była taka informacja? Ile środków z akcyzy alkoholowej i papierosowej będzie przeznaczone na sport, dlatego że sport jest jednym z elementów tego, żeby interesować młodych ludzi czym innym, nie siedzeniem przed smartfonem i szukaniem innych zainteresowań, w tym między innymi palenia tytoniu czy innych używek, w tym alkoholu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#MarekTomaszHok">Szanowni państwo, mamy sporo pytań. Jeszcze jest cała strona społeczna, która chciałaby zadać pytania. Wobec tego bardzo bym prosił o krótkie pytania. W tej chwili do głosu zapisana jest pani profesor, pani poseł Chybicka.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#AlicjaChybicka">Panie ministrze, a więc brakuje edukacji. Oni nie mają zielonego pojęcia, że jest to takie szkodliwe, że jest to przyczyną nowotworów, tak jak zapewne, chociaż w materiałach mamy to napisane, młodzi ludzie nie mają pojęcia, że e-papierosy wcale nie są mniej szkodliwe niż stare papierosy i że tak samo uszkadzają płuca, mają również niekorzystny wpływ na nasze geny. A zatem hipotetycznie… Ostatnio było to mówione na posiedzeniu zespołu dotyczącego chorób płuc. Są to pilne oraz bardzo potrzebne działania, dlatego że młode pokolenie idzie naprawdę w złym kierunku. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#MarekTomaszHok">Pan poseł Lorek. Pan poseł Lorek zgłaszał się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#GrzegorzLorek">Natomiast trzeba jeszcze powiedzieć, kto stoi za e-papierosami. Stoi Państwo Środka, a do tego Białoruś i Rosja. W naszym polskim interesie jest to, że żebyśmy oczywiście byli zdrowi, żeby Państwo Środka nie rozkładało nam na szachownicy warunków, tego, co mamy robić, co kupować. Ja bym chciał, żebyśmy myśleli w oparciu nie tylko o rozsądek polityczny, ale przede wszystkim w oparciu o zdrowie pacjentów i interes państwa polskiego, dlatego że w tym obszarze, jak powiedział przed chwilą pan poseł Cieszyński, jest wiele, powiedziałbym, nieprawidłowości. Jeżeli tak się dzieje, że lobbyści wpływają na sektor, to robi się bardzo niebezpiecznie dla państwa polskiego. Mam nadzieję, że odpowiednie organy podległe rządowi polskiemu to sprawdzą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#MarekTomaszHok">Teraz bez żadnej pomyłki, jak na poprzednim posiedzeniu Komisji, pan poseł Chrzan.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#TadeuszChrzan">Z drugiej strony już nie można słuchać, szanowni państwo, pani poseł. Pierwszy rok jeszcze jesteśmy w stanie zrozumieć, że wszystko wina PiS, ale teraz już pierwszy rok troszkę przeminął, więc może trzeba by się było wziąć do pracy i nie zwalać wszystkiego na PiS. Pan minister powiedział, że projekt implementujący dyrektywę, wprowadzający ją do polskiego porządku prawnego jest już w Sejmie. Chciałbym zapytać, od kiedy jest on w Sejmie, jeżeli rzeczywiście jest. Może to trochę wyjaśni to, o co pytał pan poseł Cieszyński, kto opóźnia prace. Jest także pytanie, czy rzeczywiście Komisja Europejska już wszczęła postępowanie naruszeniowe w związku z niewprowadzeniem dyrektywy i czy grozi nam, podobnie jak w przypadku prawa autorskiego, 13 700 euro dziennie kary za niewprowadzenie dyrektywy. Dziękuję. Od kiedy generalnie projekt jest w Sejmie, jeżeli w ogóle jest?</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#MarekTomaszHok">Jeszcze ostatni głos ze strony parlamentarzystów. Zapisany do pytań jest pan poseł  Napieralski. Później przejdziemy do państwa ze strony społecznej. Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#GrzegorzNapieralski">Jeżeli spojrzymy na dane, to są one przerażające. 32 mln w roku 2022, 100 mln  w roku 2020. Przecież to były wasze rządy. A więc skoro uważacie, że to jest takie złe i tacy byliście sprawni, potrafiliście ustawę przegłosować w trzy godziny w Sejmie i w Senacie, jak mieliście większość… Mówicie, że my czegoś nie potrafimy zrobić. To trzeba było to przegłosować za waszych rządów. To my tak naprawdę teraz zaczęliśmy się za to zabierać, porządkować rynek, a w szczególnie jednorazówki, które są plagą. Nie ma się z czego śmiać. Nie zrobiliście tego. My sprawdzimy dlaczego. My sprawdzimy, dlaczego tego nie zrobiliście. Ja wiem, że was prawda w oczy kole. Ja wiem, że dla was to jest złe, że nie potrafiliście. Skupię się tylko na jednorazówkach. Pierwszy papieros jednorazowy pojawił się cztery lata temu, czyli za rządów Prawa i Sprawiedliwości. Nie zrobiono nic.  Nie zrobiono nic w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-1.38" who="#MarekTomaszHok">Przechodzimy do strony społecznej. Pan profesor Zatoński, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-1.39" who="#WitoldZatoński">Po pierwsze, jak zaczynamy rozmawiać o papierosach, to musimy powiedzieć, że konwencjonalne papierosy to zupełnie inny produkt niż urządzenia do podawania nikotyny. Nie można ich mieszać, po pierwsze, dlatego że mają zupełnie inne działanie i porównywanie szkodliwości papierosów konwencjonalnych, które są rakotwórcze, kardiotoksyczne, pneumotoksyczne, z nikotyną, która uszkadza mózg, szczególnie młodych ludzi, ale nie ma innych działań… Dyskusja, co jest… Mój przyjaciel, profesor Zembala wielokrotnie mówił, że e-papierosy są bardziej szkodliwe, to fajnie, że e-papierosy są bardziej szkodliwe niż konwencjonalne. To fajnie. Mój przyjaciel. Był niezwykle dobrym chirurgiem, geniuszem, ale nie znał się na zdrowiu publicznym. To, że klinicysta coś mówi, to nie znaczy, że tak jest. Są one zupełnie inne. Po pierwsze, musicie to państwo przyjąć do wiadomości, że konwencjonalne papierosy to co innego, a co innego e-papierosy. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-1.40" who="#WitoldZatoński">Po drugie, analfabetyzm w tym zakresie jest ogromny. Myślę, że rzeczywiście coś trzeba zrobić, żebyśmy także jako inteligencja, która rządzi krajem, tak jak państwo, pewne rzeczy sobie uzupełniła. Przypomnę, że jak w 1914 r. szukano raka płuca, a rak płuca równa się palenie, to w zaledwie 1% wykonanych sekcji znajdowano raka płuca. W tej chwili w 30%. Wprowadzenie papierosów doprowadziło do wybuchu epidemii nowotworów, z którymi do tej pory żeśmy sobie nie poradzili i nie potrafimy sobie poradzić.</u>
          <u xml:id="u-1.41" who="#WitoldZatoński">Dlatego też głównym naszym celem… Jasne, że dzieci są najważniejsze i trzeba natychmiast doprowadzić do tego, nie wiem, w jaki sposób to wprowadzić, żeby nie były narażane na nikotynę, ale to jest zupełnie inna sprawa. Powinni to robić inni ludzie, powinniśmy to robić innymi metodami. Jeżeli nie rozwiążemy sprawy papierosów, to dwie grupy chorób, dużych chorób, onkologiczne, których dziesiątki procent są wywołane inhalacją dymu papierosowego, jak też choroby kardiowaskularne – pan profesor Jankowski chętnie o tym powie – nie będą w Polsce dobrze kontrolowane. Przede wszystkim tym się powinniśmy zająć. Szczerze mówiąc, jest to populistyczne, ale ja nie widziałem nikogo, kto umarł z powodu używania e-papierosów, natomiast w pewnych wypadkach to może być bardzo ważny czynnik harm reduction. To prawda, ale tylko u dorosłych, natomiast to, co się nazywa e-papierosem, powinno być sprzedawane w aptece, tak jak jest w niektórych krajach świata, ale nie chciałbym wchodzić w szczegóły.</u>
          <u xml:id="u-1.42" who="#WitoldZatoński">Chciałbym tylko zaalarmować do państwa, powiedzieć, że ze swoim sześćdziesięcioletnim doświadczeniem jestem do państwa dyspozycji, dlatego że my powinniśmy naprawdę zajmować się sprawami ważnymi dla Polski, ponieważ w Polsce mamy do czynienia z recesją zdrowotną. Jest normalna recesja zdrowotna i coś powinniśmy w tej sprawie zrobić. Zaraz poproszę moją współpracownicę o przedstawienie dosłownie przez dwie, trzy minuty kilku dokumentów, tego, co powinno stać się obiektem państwa uwagi. Nie może być tak, że od dziesięciu czy trochę więcej lat każdego roku wódka w Polsce jest tańsza, a od pewnego czasu, od 2016 r. papierosy w Polsce są tańsze każdego następnego roku. Razem z Bułgarami mamy najtańsze papierosy w Unii Europejskiej. Przecież w normalnym państwie jest to nie do przyjęcia. Mimo że Ministerstwo Finansów z nami współpracuje, mimo że są piękne publikacje, musi być jakaś egzekutywa tego. Ja wiem, że państwo nad tym pracujecie, tylko że nie ma co się kłócić między partiami, tylko najwyższy czas, żebyście państwo zjednoczyli wysiłki. Jest mi wstyd, że państwo tego nie zauważyliście, ale myśmy mieli najlepsze prawo zdrowia publicznego, jeżeli chodzi o alkohol, w 1982 r. wywołane przez Solidarność i w 1995 r. wywołane przez Zatońskiego. Zostało to wstrzymane. Dlaczego? Kto do tego doprowadził? Jakie lobby? Kto za to odpowiada? Kto powoła komisję, dlatego że dziesiątki tysięcy ludzi niepotrzebnie umarło? Są to poważne sprawy. Jeżeli nie ja, to moi wnuczkowie upomną się o to u państwa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-1.43" who="#MarekTomaszHok">Pracownik badawczy w Instytucie – Europejskie Obserwatorium Nierówności Zdrowotnych  Uniwersytetu Kaliskiego im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, dyrektor projektowy Fundacji „Promocja Zdrowia” Kinga Janik-Koncewicz:</u>
          <u xml:id="u-1.44" who="#MarekTomaszHok">Chciałabym uzupełnić to, co mówił pan profesor, ale przede wszystkim wrócić do tematu, nad którym dzisiaj się pochylamy, czyli do szkodliwości produktów nikotynowych. Po to, żeby w ogóle rozpatrywać ten temat, musimy sobie określić wielkość zjawisk dotyczących ekspozycji na czynniki ryzyka. W dorosłej populacji Polski tradycyjne papierosy pali codziennie ok. 7 mln Polaków i Polek, czyli 7 mln dorosłych osób w Polsce podaje sobie każdego dnia kilkanaście, kilkadziesiąt dawek dymu papierosowego, który zawiera substancje toksyczne, z czego dziesiątki mają udowodnione działanie rakotwórcze. Natomiast ENDS, czyli urządzeń do podawania nikotyny codziennie używa  ok. 3% mężczyzn i 1% kobiet, co mniej więcej daje ok. 700 tys. osób. A zatem mamy  7 mln versus 700 tys. osób. Odrębną grupę stanowią dzieci i osoby nastoletnie. Wśród osób w wieku 11–17 lat w 2016 r. ok. 22% dziewcząt i 31% chłopców używało ENDS co najmniej raz w ciągu ostatnich 30 dni.</u>
          <u xml:id="u-1.45" who="#MarekTomaszHok">PolNikoYouth Study prezentował podobne wyniki badania. Ponad połowa badanych osób nastoletnich nie miała problemów z zakupem wyrobów nikotynowych. Jedynie kilku procentom młodzieży odmówiono sprzedaży. Warto też nadmienić, że w Internecie są dziesiątki stron internetowych, gdzie spośród bardzo szerokiego asortymentu można zakupić różne formy ENDS, a jedyną formą ograniczenia dostępu dla osób nieletnich jest nieweryfikowalna deklaracja ukończenia 18. roku życia. Z całą pewnością badania potwierdziły, że nawet niewielkie dawki nikotyny mogą prowadzić do trwałych uszkodzeń rozwijającego się mózgu nastolatków. Używanie nikotyny powoduje uzależnienie oraz zaburzenia funkcji poznawczych, rozregulowanie funkcji kory czołowej i zaburzenia emocjonalne młodych osób. Osoby nastoletnie używające ENDS charakteryzują się częstszym występowaniem depresji, prób samobójczych, zachowań impulsywnych w porównaniu do osób nastoletnich, który sobie nie podają nikotyny. Ma to niezwykle ważne znaczenie dla kondycji psychicznej polskiej młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-1.46" who="#MarekTomaszHok">Kolejnym zagrożeniem płynącym ze stosowania ENDS przez młodych ludzi jest prawdopodobieństwo rozpoczęcia palenia tradycyjnych papierosów w przyszłości. Udowodniono, że osoby nastoletnie, które kiedykolwiek używały ENDS, mają czterokrotnie wyższe ryzyko rozpoczęcia palenia tradycyjnych papierosów w porównaniu do osób, które nigdy nie próbowały tych produktów.</u>
          <u xml:id="u-1.47" who="#MarekTomaszHok">Idea redukcji szkód polega na tym, że podając nikotynową terapię zastępczą czy używając urządzeń do podawania nikotyny, osoby nie dostarczają swojemu organizmowi dziesiątek szkodliwych i rakotwórczych substancji zawartych w dymie papierosowym. Taka forma pomocy osobom palącym tradycyjne papierosy powinna być zawężona do populacji osób uzależnionych od tytoniu. Branża producentów wykorzystała ideę redukcji szkód na skalę populacyjną, co w konsekwencji doprowadziło do epidemii używania waporyzatorów u dzieci i młodzieży w Polsce, jak również w innych krajach świata. Światowa Organizacja Zdrowia opublikowała raport o agresywnej strategii przemysłu nikotynowego, która ma prowadzić do uzależnienia od nikotyny kolejnych generacji młodych ludzi. Dostęp do ENDS wśród osób nastoletnich powinien być całkowicie ograniczony. Jednym ze sposobów na to jest przepisywanie ENDS na receptę, podobnie jak to wprowadzono na przykład w Australii i w innych krajach.</u>
          <u xml:id="u-1.48" who="#MarekTomaszHok">Na podsumowanie naszych rozważań chcielibyśmy też zwrócić z panem profesorem państwa uwagę na to, że doświadczenia innych krajów, które odnoszą sukcesy w działaniach dla ograniczenia zdrowotnych następstw palenia tytoniu pokazują, że jedynie wielostronna strategia kontroli tradycyjnych wyrobów tytoniowych oraz innych produktów tytoniowych może doprowadzić do skutecznego ograniczania negatywnych konsekwencji ich używania. Takie rozwiązanie są niezbędne także w Polsce. Powinniśmy dążyć do kompleksowej i spójnej narodowej strategii ograniczenia zdrowotnych następstw używania wyrobów nikotynowych na kolejne 20–30 lat, nie tylko na najbliższe lata. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-1.49" who="#MarekTomaszHok">Pracownik badawczy w Instytucie – Europejskie Obserwatorium Nierówności Zdrowotnych  Uniwersytetu Kaliskiego im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, dyrektor projektowy Fundacji „Promocja Zdrowia” Kinga Janik-Koncewicz:</u>
          <u xml:id="u-1.50" who="#MarekTomaszHok">Pani przewodnicząca Marcelina Zawisza i zaraz wrócimy do państwa.</u>
          <u xml:id="u-1.51" who="#MarcelinaZawisza">Jeżeli chodzi o leczenie uzależnienia od nikotyny, są skuteczne leki. Jest na przykład terapia substytucyjna, są to plastry i drażetki nikotynowe, są też tabletki z cytyzyną. Zwiększają one wydatnie szansę na rzucenie palenia nawet w pierwszym podejściu.  Jest to kwestia udowodniona w badaniach. Jest to ważne szczególnie dla młodych osób w kontekście bariery finansowej. To znaczy, w sytuacji, w której młoda osoba chciałaby rzucić palenie, kwestia pokrycia środków na zakup takiego produktu jest dosyć duża. Tak się składa, że po zeszłorocznej nowelizacji ustawy refundacyjnej pojawiła się w niej możliwość refundacji leków, które nie są objęte ochroną patentową, są rekomendowane w wytycznych klinicznych i które stosuje się powyżej 30 dni. Stanowi o tym art. 30a ustawy. Procedurę dla takich leków inicjuje minister zdrowia. Co najmniej dla plastrów i pastylek nikotynowych wydaje się, że ustawa daje możliwość zastosowania tego przepisu. Nie są objęte patentem. Terapia substytucyjna trwa powyżej 30 dni. Istnieją wytyczne postępowania. Dla leków z cytyzyną wymagana byłaby zmiana ustawy, dlatego że obowiązuje tutaj kwestia 30 dni. A zatem chciałabym zapytać, czy Ministerstwo Zdrowia rozważy procedurę zmierzającą do refundacji leków do rzucenia palenia. Chodzi zarówno o refundację preparatów nikotyny możliwą już teraz, jak też o prace przy nowelizacji ustawy refundacyjnej, żeby można było refundować wszystkie preparaty do tego celu. Kwestia prewencji jest jedną rzeczą, ale kiedy już mamy osobę uzależnioną, to musimy tak naprawdę zrobić wszystko, żeby osoba ta nie miała żadnej bariery w procesie rzucania palenia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-1.52" who="#MarekTomaszHok">Bardzo proszę. Proszę przedstawić się do mikrofonu. Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-1.53" who="#KrzysztofPrzewoźniak">Kilka postulatów ogólnych. Kiedy myślę o polityce zdrowia publicznego, obawiam się, że nieco żeśmy odeszli od tego, czym jest polityka zdrowotna. Trochę mówił już na ten temat profesor Zatoński. Mam też nadzieję, że inicjatywa podjęta przez Ministerstwo Zdrowia idzie właśnie w tym kierunku. Pierwsza sprawa to docenienie nauki, badań naukowych. Mam nadzieję, że zgromadzone i na tej sali, i poza tą salą grono ekspertów będzie wykorzystywane do projektowania nowych wniosków w zakresie zdrowia publicznego. Wnioski te są jasne, wynikają z bardzo wielu badań i bardzo wielu publikacji.</u>
          <u xml:id="u-1.54" who="#KrzysztofPrzewoźniak">Druga sprawa niezwykle ważna. Mam wrażenie, że od jakiegoś czasu w zakresie ustawy antytytoniowej, ale też ustawy, skrótowo mówiąc, antyalkoholowej prowadzimy politykę reaktywną. Tutaj anty tubki, tutaj e-papierosy, a nam jest potrzebna długoterminowa, na lata obliczona strategia oparta o najlepsze wzorce. Wzorcem strategii, która rok po roku jest realizowana, jest na przykład Norwegia. Są to gotowe dokumenty, które moglibyśmy wykorzystać również w naszej pracy. Oczywiście elementem strategii długoterminowej – apeluję o to do Ministerstwa Zdrowia, żeby za jakiś czas przyjąć właśnie taką strategię – jest coroczny plan działań i zapewnienie środków. Tak, tak. Norwegia, program, strategia są tutaj bardzo dobrym przykładem. Oczywiście chodzi tutaj o zapewnienie środków, które byłyby jakoś odniesione przynajmniej w stosunku do potrzeb. Dawniej mieliśmy 0,5% od podatku akcyzowego. Nigdy, mimo że było to zapisane ustawowo, nie dostaliśmy takich sum na realizację programu antytytoniowego, chociaż jak porównuję to, co było w przeszłości, gdyż miałem przyjemność przez wiele lat pracować z panem profesorem Zatońskim w tym obszarze, to proporcjonalnie rzecz biorąc, dostawaliśmy nieskończenie większe środki na ochronę zdrowia publicznego w tym zakresie niż to jest w tej chwili w gestii między innymi rządu.</u>
          <u xml:id="u-1.55" who="#KrzysztofPrzewoźniak">Kolejna sprawa. Moim zdaniem trzeba wrócić do wyniesienia na wyżyny polityki prewencyjnej i poukładać to sobie jakoś w polityce zdrowotnej. Jest ona najbardziej kosztowo efektywna. Wydajemy mnóstwo pieniędzy na to, co szpitalom de facto już nie do końca jest potrzebne, natomiast prawie nie wydajemy żadnych pieniędzy. Jest to jakieś 5% z wydatków w narodowym programie ochrony… leczenia chorób onkologicznych i w innych programach. Są to środki, które nie zapewniają tego, co mogłoby zapewnić. Mówię o pewnej rewolucji w zdrowiu publicznym.</u>
          <u xml:id="u-1.56" who="#KrzysztofPrzewoźniak">Wreszcie polityka ta powinna być nacelowana na ochronę zdrowia i zdrowie publiczne. Jeżeli mówimy o środkach, o podwyższaniu cen na e-papierosy, na wyroby tytoniowe, to bardzo bym chciał, żeby przynajmniej część pieniędzy z podatków szła na ochronę zdrowia, na zdrowie publiczne, na strategiczny program ochrony zdrowia przed następstwami używania tytoniu, a nie na zapychanie dziur w budżecie państwa. Jest to niezwykle istotna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-1.57" who="#KrzysztofPrzewoźniak">Teraz bardzo krótko, w punktach powiem, co moim zdaniem jest tutaj najważniejsze. Sprawy ad hoc. Dziękuję serdecznie Ministerstwu Zdrowia, że podjęło tę inicjatywę, jak mówię, trochę reaktywną, ale moim zdaniem idącą w dobrym kierunku. Absolutnie musimy zlikwidować sprzedaż papierosów jednorazowych, dlatego że jest to kompletna tragedia. W papierosach tych znajdują się również, jak ktoś tutaj powiedział, inne bardzo silne substancje, takie jak kokaina, a w Stanach Zjednoczonych również fentanyl. I to do nas prędzej czy później dotrze, jeżeli nie postawimy tamy. To pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-1.58" who="#KrzysztofPrzewoźniak">Druga sprawa niezwykle istotna. Dzieje się to nie tylko w przypadku e-papierosów, ale również w przypadku alkoholu. Jest to rola aromatów. Unia pomaga nam dyrektywą w tym zakresie, ale my ciągle nie potrafimy zrobić kroku naprzód, a musimy, ponieważ aromaty takie jak mentol przyspieszają niezwykle skutecznie, zwiększają niezwykle skutecznie absorpcję substancji psychoaktywnych takich jak nikotyna. Nie ma mowy o tym, żeby firmy tytoniowe dodawały je do tych wyrobów, niezależnie od tego, jakie to są aromaty, nie ma mowy o tym, żeby osobno nie sprzedawały, często w tych samych punktach kapsułek miętowych, a później osobno papierosów. Nawiasem mówiąc, w kapsułkach miętowych jest więcej mentolu niż w papierosach jeszcze parę lat temu.</u>
          <u xml:id="u-1.59" who="#KrzysztofPrzewoźniak">Sprawa niezwykle istotna to zakaz reklamy, promocji i sponsorowania czegokolwiek w punktach sprzedaży. Od lat o tym mówimy. Jest wytrych, że jest to informacja, ale de facto jest to na wielką skalę promocja tych wyrobów w punktach sprzedaży. Ktoś tutaj powiedział, chyba pani poseł…</u>
          <u xml:id="u-1.60" who="#KrzysztofPrzewoźniak">Wreszcie rzecz ostatnia. Tu się trochę różnimy od tego, co jest na rynku leczenia chorób odtytoniowych. Mamy w Polsce trzy placówki, które od Sasa do Lasa właściwie za nic leczą choroby, które są wywołane u 7 mln palaczy. Trzeba stworzyć system leczenia uzależnienia od tytoniu, fundować go i jednocześnie – to jest też mój postulat – refundować przynajmniej dla specjalnych grup pacjentów niektóre leki służące do leczenia uzależnienia od tytoniu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-1.61" who="#MarekTomaszHok">Bardzo proszę, teraz głos z tej strony.</u>
          <u xml:id="u-1.62" who="#MarekTomaszHok">Prezes zarządu głównego Polskiego Towarzystwa Zdrowia Publicznego prof. dr hab. Andrzej Fal:</u>
          <u xml:id="u-1.63" who="#MarekTomaszHok">Proszę państwa, wszyscy wiemy, że papierosy są za bardzo dostępne, alkohol również, dlatego że cena jest za niska, dlatego że punktów sprzedaży jest za dużo. Jesteśmy jednym z sześciu państw w Europie, jedynym z sześciu na 29, dlatego że tyle było wybranych, nie tylko Unia Europejska, ale 29, gdzie w ciągu ostatnich lat rośnie spożycie zarówno alkoholu, jak i papierosów. Obydwie te używki wzrastają w ilości konsumowanej w Polsce. W związku z tym apeluję o to samo, co poprzedni mówcy ze strony społecznej, żebyśmy porzucili koncepcję, że ksiądz wini pana, pan księdza, ponieważ to do niczego nie prowadzi. Proszę państwa, wydaje mi się, że tak naprawdę mamy trochę legislacji, która już jest, a nad resztą to wy musicie popracować. Trochę już jest, ale jej nie przestrzegamy. Kto przestrzega w Polsce zakazu sprzedaży papierosów bądź innych wyrobów z tej grupy młodzieży poniżej 18. roku życia? Kto restrykcyjnie przestrzega zakazu sprzedaży alkoholu na przykład w formie piwa? Są legislacyjnie istniejące ramy, które nie są absolutnie egzekwowane. W związku z tym to jest pierwsza rzecz, o której przestrzeganie czy egzekucję przez odpowiednie służby przez państwa pośrednio nadzorowane, żeby tak się jednak zadziało, apeluję.</u>
          <u xml:id="u-1.64" who="#MarekTomaszHok">Po drugie, proszę państwa, my troszeczkę nie koncentrujemy się na tym, jak pali, to co zrobić, jak pije, to co zrobić. Zapominamy o tym, aczkolwiek padły słowa o profilaktyce, o jej efektywności kosztowej, natomiast proszę państwa, 60% młodzieży przechodzi inicjację papierosową przed 13. rokiem życia. Badanie zostało opublikowane nie tak dawno. Myślę, że wszyscy je przynajmniej przejrzeliśmy. Połowa z nich to są ci, którzy inicjowali na tanich papierosach, a po druga połowa z nich to ci, którzy inicjowali na  e-papierosach. Teraz niezależnie od szkodliwości medycznej, fizjologicznej, chorobotwórczej, niewątpliwie szkodliwość dla zdrowia publicznego tych dwóch produktów jest taka sama, dlatego że mniej więcej po połowie dzieciaków zaczyna na tym palić. W związku z tym nie udawajmy, że tu nie ma problemu, że tylko zastanawiamy się, co zrobić z tymi, którzy już palą, dlatego że jest to wtórny problem. Jest to nie prewencja, tylko jest to profilaktyka drugorzędowa.</u>
          <u xml:id="u-1.65" who="#MarekTomaszHok">W związku z powyższym, proszę państwa, jeżeli mamy znikające gwiazdy, jest fantastyczny pomysł, opłata urządzeniowa, pomysł Ministerstwa Finansów, żeby wprowadzić do ustawy opłatę X złotych za każde urządzenie, za każdy e-papieros, za każdy podgrzewacz tytoniu, jeżeli nagle to znika i idzie do jakiejś innej ustawy, to przepraszam, z punktu widzenia Polskiego Towarzystwa Zdrowia Publicznego ja tego nie rozumiem. Co więcej, mamy dyrektywę, o której wszyscy mówią, że jesteśmy opóźnieni. Świetnie, wprowadźmy ją, ale dlaczego się zawężamy? Mamy prawo poszerzyć zapisy. Jak już otwieramy ustawę, to dlaczego nie rozszerzyć tego na inne aromaty, inne produkty zawierające aromaty. Jak już powiedziałem, w e-inicjacjach najbardziej kuszą produkty. Proszę państwa, spójrzcie na to badanie. 70% respondentów powiedziało, że sięgnęło po ten produkt, ponieważ był aromatyzowany. W związku z powyższym nie ograniczajmy się dyrektywą, tylko pójdźmy tak, żeby ustawa w końcu coś załatwiła, a nie była pozorowanym ruchem.</u>
          <u xml:id="u-1.66" who="#MarekTomaszHok">Kolejna rzecz, proszę państwa. Szukamy wzorców. Tu ktoś, pan doktor mówi o Norwegii, zgadzam się, ktoś mówi o Szwecji. Niewątpliwie, tylko trzeba przyznać, że Szwedzi akurat hołdują zasadzie harm reduction, która w Polsce jest bardzo kontrowersyjnym i gorącym tematem, ale dzięki temu mają 5% palących. Fakt, że snusowców mają następne 25% i podgrzewających tytoń mają następne 5%, natomiast nowotworów mają najmniej w Europie. O czymś to jednak mimo wszystko świadczy. Proszę państwa, zaklinam, trochę pragmatyzmu, a nie tylko tak, żeby na dzisiaj było dobrze, trochę pragmatyzmu i patrzenia na to, co mamy. Jest to evidence-based medicine, ale też jesteśmy wyposażeni w wiedzę po to, żeby przewidzieć, co się stanie. Są fizjologowie, lekarze, politycy, ekonomiści. Jak się tak zbiorą, to może być…</u>
          <u xml:id="u-1.67" who="#MarekTomaszHok">Proszę państwa, w czerwcu zeszłego roku do Biura Analiz Sejmowych przesłaliśmy analizę pokazującą siedem etapów istotnej redukcji palenia papierosów w Polsce. Bardzo dziękuję pani poseł Niemczyk za wypowiedź, dlatego że większość tych punktów była tam zawarta. I super. Jeżeli będzie to mapa drogowa, to ja jestem za. Ograniczenie ilości, dostępności, edukacja, akcyza celowana, to znaczy, bardzo prosto. Wiemy, że wszystkie te produkty szkodzą, natomiast akcyza może być celowana w zależności od rosnącej wiedzy o stopniu ich szkodliwości. Mam wielką prośbę do wszystkich, proszę państwa, jak również do ministerstwa, dlatego że znajduje się to w raporcie, w państwa informacji. Nie używajmy określenia  „bezpieczniejsze” dla żadnego produktu z tej grupy. Żaden z tych produktów nie jest bezpieczny. Może być mniej szkodliwy. Szukamy na to dowodów. Jest trochę badań, trochę jest w trakcie. Na pewno żaden nie jest bezpieczny. Panie ministrze, konkretne pytanie na koniec. Pan minister przedstawił fantastyczne plany. Mogę zapytać kiedy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-1.68" who="#MarekTomaszHok">Głos pani z tamtej strony. Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-1.69" who="#MarekTomaszHok">Członek Komitetu Nauk Fizjologicznych i Farmakologicznych Polskiej Akademii Nauk, konsultant wojewódzki w dziedzinie farmakologii klinicznej w województwie podlaskim, prodziekan do spraw współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym Wydziału Nauk o Zdrowiu, kierownik Zakładu Farmakologii Doświadczalnej i Zakładu Farmakologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, profesor na Wydziale Medycznym Uczelni Łazarskiego Halina Car:</u>
          <u xml:id="u-1.70" who="#MarekTomaszHok">Jestem farmakologiem oraz farmakologiem klinicznym. Wobec tego kiedy wysłuchuję państwa dyskusji, to po pierwsze, chciałabym powiedzieć, że my jako farmakolodzy doskonale wiemy, na czym polega działanie nikotyny, doskonale to sprawdzaliśmy, ponieważ kwestia narażenia na zdrowie na wydziałach nauk o zdrowiu powinna być priorytetem. Wobec powyższego absolutnie pan profesor i moi przedmówcy mówili o wyraźnych różnicach, na co są dowody. Można mówić o emisji składników przy poszczególnych produktach, o stopniu narażenia i efektach biologicznych. Podkreśla się to we wszystkich dokumentach, które są publikowane. Natomiast sam fakt tak zwanego zmniejszenia ryzyka pojawia się w takim dokumencie jak wytyczne leczenie uzależnienia od nikotyny. Moi studenci muszą to wiedzieć, ponieważ my uczymy ich leków, o których mówiła pani poseł. Jest tu wyraźnie powiedziane, że ta redukcja – zresztą moi przedmówcy powiedzieli to – była wykorzystywana do tego, żeby promować pewne produkty, ale chodzi tylko o śmiertelność i zgony z powodu palenia tytoniu.</u>
          <u xml:id="u-1.71" who="#MarekTomaszHok">Natomiast moje zasadnicze pytanie jest takie, który cel będziemy realizować, czy będziemy realizować cel Polski wolnej od dymu. Wtedy musimy przyjrzeć się temu, jak już powiedzieli inni, co możemy zrobić w tej kwestii, żeby wprowadzać programy, które w innych krajach są skuteczne. Wiadomo, że Szwecja, jak powiedział pan profesor, jest doskonałym przykładem, natomiast tradycja snusu czy też saszetek nikotynowych jest tam elementem, który został wprowadzony. Jak powiedział pan profesor Zatoński, nikotyna na samym początku była lekiem. Wszyscy mądrzy ludzie odeszli od tego ze względu na to, że działania niepożądane były zbyt istotne. Wiemy też, że działanie jest zależne od dawki. Mamy produkty zastępujące nikotynę przy uzależnieniach nikotynowych, gumy, plastry, aerozole zawierające nikotynę. Trzeba przyjrzeć się dwóm zasadniczym kwestiom. Jeżeli chcemy wyprowadzić palących z palenia, to musimy im dać coś, na czym będą mogli wyjść z nałogu. Chwała tym, co wychodzą od razu, ale przyjrzyjcie się państwo statystykom, ile razy palacze rzucają palenie. Wiecie państwo, że to nie jest łatwe, ponieważ jest to uzależnienie behawioralne. W wytycznych uzależnienia są oczywiście wszystkie leki, które do tej pory… Czekamy na to, panie ministrze, żeby były w końcu refundowane. Wareniklina jest dobrym preparatem. Nie ma refundacji, a jest dosyć drogim lekiem.</u>
          <u xml:id="u-1.72" who="#MarekTomaszHok">Przyjrzyjmy się także temu, co zrobimy z osobami, które nie palą, a słuchają tego, że to jest mniej szkodliwe. Wobec powyższego profilaktyka zdrowia, moim zdaniem, powinna zaczynać się od tego. Jestem wykładowcą farmakologii na dwóch uczelniach, uczę farmakologii, jak również toksykologii od tego roku. Wobec powyższego, proszę państwa, trzeba najpierw przyuczyć wszystkich studentów, którzy będą wykonywać zawody medyczne, którzy by mówili jednym głosem, wprowadzając lekcje edukacji zdrowotnej, trzeba przyjrzeć się nowym formom komunikacji z młodzieżą, ponieważ oni nie słuchają nas, osób, które stanowią przepaść pokoleniową. Po to, żeby do nich mówić jednym głosem, to trzeba młodych ludzi edukować na tyle, żeby to oni byli w stanie przekazać to, co my chcemy, żeby wiedzieli, że to także są szkodliwe produkty.</u>
          <u xml:id="u-1.73" who="#MarekTomaszHok">Kolejny element. Ponieważ jest tyle kosztów terapii chorób odtytoniowych, to proszę zwrócić uwagę, że jeżeli nawet będzie refundacja leków, to mamy tak zwane aspekty farmakoekonomiczne. Połóżmy na jednej szali, ile wydamy na terapię uzależnień. Może stworzylibyśmy więcej niż pięć poradni dla ciężko uzależnionych. Instytut Onkologii absolutnie poszedł do przodu z tym, żeby pomóc, dlatego że jest poradnia telefoniczna, ale zobaczmy, ile milionów wydajemy na leczenie chorób odtytoniowych. Mój postulat jest następujący. Każdy lekarz pierwszego kontaktu, gdzie właściwie powinno być zapisane całe społeczeństwo, powinien mieć informację w swojej historii choroby, że dany pacjent, dany człowiek jest palącą osobą, tak jak powinniśmy wpisywać, że jest otyły, ponieważ uzależnienie od nikotyny jest chorobą, a nie jest tylko nałogiem, co bardzo zmiękczamy. Proszę państwa, to jest choroba. Nie można tych ludzi zostawić samych sobie, tylko trzeba im pomóc, ponieważ wielu z nich nie ma tak dużej silnej woli, że potrafi wyjść z tego po prostu ot tak, podejmując sobie taką dowolną decyzję.</u>
          <u xml:id="u-1.74" who="#MarekTomaszHok">Natomiast sprawa leczenia uzależnienia od nikotyny to jest zupełnie inne punkt. Jeżeli się temu przyjrzymy, to wtedy rzeczywiście trzeba pomyśleć, w jaki sposób możemy wyprowadzać osoby uzależnione do stosowania coraz mniejszych dawek nikotyny. Przypomnę tylko, że harm reduction wzięło się z używania narkotyków, twardych narkotyków. Obecnie jest to metoda wychodzenia z uzależnienia z twardych narkotyków, która jest jedyną drogą do wyprowadzenia osób uzależnionych.</u>
          <u xml:id="u-1.75" who="#MarekTomaszHok">Tak naprawdę kolejna rzecz to jest aktualizacja wiedzy, cały czas aktualizowanie wiedzy. Proszę państwa, nie możemy opierać się na danych z roku 1980, z roku 1990, tylko patrzeć na to, co się dzieje aktualnie w roku 2024, słuchać, czytać i wiedzieć, co możemy zrobić w takich sytuacjach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-1.76" who="#MarekTomaszHok">Jeszcze jeden głos z tej strony. Zaraz przejdziemy do pani.</u>
          <u xml:id="u-1.77" who="#KrzysztofŁanda">Będę mówił bardzo krótko w kilku punktach. Właściwie w ogóle przed chwilą wylądowałem w Warszawie. Wracam z Brukseli, gdzie toczą się bardzo burzliwe dyskusje na temat polityki antytytoniowej. Kilka rzeczy chciałbym państwu po prostu naświetlić. Pierwsza rzecz jest taka, że w dokumentach Komisji Europejskiej bardzo wyraźnie są naświetlone dwa cele polityki antytytoniowej czy antynikotynowej. Pierwszy to ochrona tych, którzy dzisiaj palą papierosy zwykłe, żeby nie zachorowali na choroby odtytoniowe. Oni są uzależnieni od nikotyny, ale oni wdychają tysiące różnych toksyn. W związku z tym, jeżeli chodzi o kontinuum ryzyka, chcemy, żeby przechodzili na formy rekreacyjnego przyjmowania nikotyny, które są mniej szkodliwe albo żeby w ogóle rzucali palenie. Natomiast drugi cel to ochrona ludzi młodych przed inicjacją nikotynizmu.</u>
          <u xml:id="u-1.78" who="#KrzysztofŁanda">Teraz do tych dwóch kwestii trzeba podejść w sposób systematyczny. Proszę państwa, zrobiliśmy przegląd systematyczny dla różnych metod tobacco harm reduction. Jest to aktualny przegląd dotyczący trzech torów oceny. Pierwszy to zawartość toksyn w dymie, drugi to biomarkery, trzeci to patient-oriented outcomes, czyli punkty końcowe najważniejsze dla chorych, a więc zachorowanie na poważne choroby odtytoniowe.  Proszę państwa, w tej chwili o tym samym myśli Bruksela, żeby przyjrzeć się, jakie metody najlepiej działają, jakie zostały wdrożone w różnych krajach na świecie, żeby chronić młodych ludzi przed inicjacją nikotynizmu. Potem trzeba przeprowadzić przegląd systematyczny tych metod i zobaczyć, które z nich są najbardziej skuteczne, które w Polsce można by najłatwiej wdrożyć. Dla pana posła Hoka, który akurat chyba odszedł – jeszcze siedzi – chciałem powiedzieć, że my nie musimy powoływać nowej agencji dotyczącej…</u>
          <u xml:id="u-1.79" who="#KrzysztofŁanda">Proszę państwa, jeszcze jedna rzecz. Proszę państwa, my w Polsce nie możemy…  Oczywiście brak regulacji jest zły, ale nadregulacja również jest szkodliwa. Powinniśmy pamiętać o tym, co się wydarzyło w Stanach Zjednoczonych ze względu na prohibicję, zakaz sprzedaży alkoholu. Zobaczcie państwo, co teraz dzieje się w Australii, gdzie przesadzili, przeregulowali rynek w kierunku antynikotynizmu. Dzieją się tam straszne rzeczy, kwitnie mafia, nielegalny handel. Sam zakaz, proszę państwa, polityka zakazów nie jest dobra. Jeżeli będzie zbyt ostry zakaz, to pojawią się tacy, którzy będą na tym po prostu zarabiać. My musimy znaleźć optimum. Optimum to będzie również zmieniało się w kolejnych latach, ale uczmy się z historii. My historycznie pijemy alkohol jako społeczeństwa, historycznie byliśmy przyzwyczajeni do nikotynizmu. Gwarantuję państwu, że jeżeli ktoś wprowadziłby dzisiaj kompletny zakaz wyrobów nikotynowych, to taka polityka polegnie, legnie w gruzach, tak jak polityka prohibicji w Stanach Zjednoczonych.</u>
          <u xml:id="u-1.80" who="#KrzysztofŁanda">I ostatnia rzecz, która wynika z przeglądu systematycznego, kontinuum ryzyka, jest to, proszę państwa, less harm, less tax. Skłaniajmy palaczy, żeby przechodzili do form o niższej szkodliwości albo najlepiej żeby w ogóle rzucali palenie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-1.81" who="#MarekTomaszHok">Teraz głos z tej strony. Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-1.82" who="#MarekTomaszHok">Kierownik Poradni Pomocy Palącym przy Narodowym Instytucie Onkologii Magdalena Cedzyńska:</u>
          <u xml:id="u-1.83" who="#MarekTomaszHok">Deklaruję brak konfliktu jakichkolwiek, osobistych interesów. Chciałbym zacząć od tego, że są to dwa osobne zjawiska. Bardzo bym chciała, żebyśmy ich ciągle nie zestawiali, nie zestawiali e-papierosów i papierosów tradycyjnych, dlatego że w ten sposób wpadamy w pułapkę manipulacji. Wszystko, co zestawimy z papierosem tradycyjnym, który ma  7 tys. związków chemicznych, wypadnie lepiej, tylko że nie o to chodzi, dlatego że na końcu tej drogi spotkają się i użytkownicy papierosów elektronicznych, i użytkownicy papierosów tradycyjnych. A więc popatrzmy na papierosy tradycyjne jako na epidemię i absolutne zagrożenia zdrowia publicznego w Polsce oraz zajmijmy się tym. Skorzystajmy z najlepszych praktyk, które znamy z krajów, które już dzisiaj zostały wspomniane, jak Wielka Brytania, Szwecja, Norwegia czy Nowa Zelandia. Wykorzystajmy maksimum możliwości. Dajmy palaczom, przepraszam, osobom palącym maksimum tego, co możemy dać, zrefundujmy leki, stwórzmy system leczenia. Jest to jedna ścieżka, którą powinniśmy robić niezależnie.</u>
          <u xml:id="u-1.84" who="#MarekTomaszHok">Druga ścieżka to są papierosy elektroniczne, których nie zestawiajmy, tak jak już powiedziałam, z papierosami tradycyjnymi, gdyż wpadniemy w pułapkę, dlatego że jeżeli ciągle będziemy mówić, że jest to produkt lepszy, zdrowszy, atrakcyjniejszy, to za chwilę młodzież, której w tej chwili używającej e-papierosów mamy już bardzo dużo, prawdopodobnie przejdzie na papierosy tradycyjne. Nikotyna silnie uzależnia, jest psychoaktywna. Jeżeli ktoś się uzależni, będzie szukał nowych mediów dostarczania nikotyny. Na końcu prawdopodobnie spotkamy znowu użytkowników papierosów. Jeżeli chodzi o sukces, który odnieśliśmy, o którym mówił pan profesor Zatoński, od lat 80. do teraz, zatoczymy koło i za chwilę znajdziemy się w tym samym miejscu, dlatego że duża część z grupy młodych ludzi, którzy bezkrytycznie będą sięgać po e-papierosy, kiedyś prawdopodobnie stanie się użytkownikami papierosów tradycyjnych. Chciałabym mocno zwrócić na to uwagę.</u>
          <u xml:id="u-1.85" who="#MarekTomaszHok">Myślę, że potrzebujemy też uszczelnienia. Jak już rozmawiamy o e-papierosach, to potrzebujemy także uszczelnić sprzedaż. To, że można wejść na stronę internetową, kliknąć, że ma się 18 lat i kupić, co się chce, to w tej chwili jest skandal, niestety.  Tak samo jest, jeżeli chodzi o poduszeczki z nikotyną.</u>
          <u xml:id="u-1.86" who="#MarekTomaszHok">Jeżeli chodzi o lekarstwa versus e-papierosy, niektórzy mówią, że są mniej szkodliwe, niektórzy z tych, którzy są uzależnieni, przechodzą na nie, jest to harm reduction dla uzależnionych, dlatego że przechodzą na mniej niebezpieczną formę, tylko zobaczmy, na przykład spójrzmy na badanie, które ukazało się w bardzo dobrym czasopiśmie medycznym. Spójrzmy na tych, którzy rzucali palenie z papierosami elektronicznymi i nikotynową terapię zastępczą. Okazało się, że ci od e-papierosów mają większą częstość rzucania palenia niż ci od nikotynowej terapii zastępczej, tylko że jak się wczytamy w to badanie, to zobaczymy, że po roku ci, którzy rzucili z nikotynową terapią zastępczą, dalej nie palą, a ci, którzy używali e-papierosów, w dalszym ciągu ich używają, używa ich bardzo duża część tych osób, a wiemy, że nie są one bezpieczne. Nie rozpatrujemy ich jako takie, które są bezpieczniejsze niż papierosy tradycyjne, tylko spójrzmy na ich jednostkowe działanie na organizm człowieka i na bezpieczeństwo dla zdrowia. Wtedy to już jest problem. Chyba tylko tyle chciałam powiedzieć. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-1.87" who="#MarekTomaszHok">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-1.88" who="#PiotrJankowski">Bardzo dziękuję za zaproszenie i za zajęcie się problemem. Będę mówił krótko. Bardzo dziękuję panu profesorowi Zatońskiemu. Tak, rozmawiajmy o faktach. Tak, wszyscy wiemy, że papierosy, tytoń jest główną przyczyną zgonów Polaków, powodującą choroby układu krążenia, nowotwory, choroby płuc. Nie ma co do tego… Jest największym zagrożeniem zdrowotnym Polaków. Wiemy również, mamy dużą ewidencję naukową na ten temat, że alternatywne formy inhalacji nikotyny bądź innych związków, które znajdują się w produktach alternatywnych do papierosów, ich używanie jest niezdrowe. Nie poddawajmy się bałamutnemu marketingowi. Jest to szkodliwe. Jest duża ewidencja na ten temat. Trzeba to jasno powiedzieć. Tak, z przeglądów systematycznych, z metaanaliz wynika, że palenie papierosów elektronicznych zwiększa ryzyko zawału serca o 89%. Jest duża ewidencja na ten temat. 79%. Osoby, które używają papierosów elektronicznych, mają większe ryzyko wystąpienia zawału serca o 79%. Mają większe ryzyko wystąpienia astmy oskrzelowej o 33%. Dotyczy to również dzieci i młodzieży. Ryzyko wystąpienia astmy wśród dzieci i młodzieży, jeżeli używają papierosów elektronicznych, jest większe o 32%. Wiemy również, że stosowanie alternatywnych metod, produktów alternatywnych zwiększa dwuipółkrotnie ryzyko rozpoczęcia palenie papierosów tradycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-1.89" who="#PiotrJankowski">W związku z tym z punktu widzenia odpowiedzialności państwa, ministerstwa,  ale również posłów, nas wszystkich konieczne jest, żeby uchronić dzieci i młodzież od sięgania zarówno po tradycyjne wyroby tytoniowe, jak również po wyroby alternatywne. Przestrzegam przed bałamuctwem związanym ze stosowaniem – pani doktor Cedzyńska też tego użyła – harm reduction. Rzeczywiście było to ukute w czasach, gdy używano tego przy leczeniu uzależnienia od twardych narkotyków, ale obecnie ten termin jest wykorzystywany przez przemysł. Unikajmy używania tego sformułowania. Wszystkie te produkty są szkodliwe. Trzeba jasno to powiedzieć, że są szkodliwe dla zdrowia. Szkodliwe są też dla gospodarki, o czym dzisiaj nie rozmawiamy.</u>
          <u xml:id="u-1.90" who="#PiotrJankowski">Trzeba jasno powiedzieć, że w dobie, kiedy wszyscy borykamy się, gospodarki borykają się ze zmniejszającą się siłą roboczą, stosowanie, używanie zarówno papierosów tradycyjnych, jak i alternatywnych metod jest związane z większą absencją chorobową, z większym ryzykiem przejścia na rentę, nie tylko z kosztami bezpośrednimi, z większymi kosztami, z większymi nakładami na ochronę zdrowia. Przekraczają one wpływy z podatków. Trzeba to jasno powiedzieć. Jeżeli uwzględnimy koszty pośrednie, które będą narastały w Polsce, zobaczycie państwo, że będą one coraz większym problemem, to myślę, że wszystkie organizacje pracodawców, jak to zrozumieją, to będą lobbować za jak najszybszym wprowadzeniem dyrektywy do prawa polskiego. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-1.91" who="#PiotrJankowski">Będą zachęcać również państwa, posłów, rząd do jej rozszerzenia w zakresie zakazu stosowania środków koloryzujących, zapachowych, smakowych we wszelkich produktach, które mogą zastępować produkty tytoniowe, ale również doprowadzą do tego, że będzie zakaz eksponowania. W sumie pomysł jednolitych opakowań wyrobów tytoniowych jest bardzo dobry, sprawdza się. Polskie Towarzystwo Kardiologiczne rekomenduje zarówno jak najszybsze, bezzwłoczne, od najbliższego poniedziałku wdrożenie dyrektywy Unii Europejskiej, jak też rozszerzenie, wdrożenie, wprowadzenie w Polsce jednolitych opakowań na produkty tytoniowe, ale również na alternatywne produkty, co więcej, zakaz ich eksponowania. Jest to skandal, że przy kasach w supermarketach na wysokości wzroku są eksponowane produkty tytoniowe. Jest to po prostu skandal. Od poniedziałku powinno się to skończyć, a najpóźniej od 1 listopada. Być może 1 listopada jest dobrym momentem wdrożenia takich przepisów. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-1.92" who="#MarekTomaszHok">Proszę państwa, chciałem dać szansę, żebyśmy wysłuchali odpowiedzi pana ministra, gdyż padło wiele pytań. Na koniec – zbliżamy się do niego powolutku – trzy ostatnie krótkie wypowiedzi po stronie kobiet. Pani Rej, pani i pani.</u>
          <u xml:id="u-1.93" who="#IrenaRej">Od początku, odkąd sprawa e-papierosów i w ogóle papierosów była przedmiotem dyskusji, braliśmy w niej aktywny udział. Proponowaliśmy różnego rodzaju rozwiązania, zgłaszaliśmy swoje postulaty. Powiem tak. Na postulatach się skończyło tak naprawdę. Dzisiaj doszliśmy do wniosku, że sprawa papierosów dla dzieci i dla młodzieży, gdyż trzeba sobie jasno powiedzieć, że głównie o to chodzi, jest to problem, którego już nie wolno dalej pozostawić biegowi spraw, będziemy czekali aż unia pewne rzeczy zmieni, potem my się zmienimy, potem jeszcze coś zrobimy. Niestety tak to wygląda. Każde wprowadzenie jakichkolwiek rzeczy, które wymagają ustaw, wiąże się z ogromnym nakładem pracy, wobec czego jesteśmy zdania, że już dzisiaj można i powinno się, mówiliśmy na ten temat od przynajmniej roku, wprowadzić proste zakazy albo nakazy, które utrudnią to zarówno tym, którzy sprzedają papierosy, jak i tym, którzy chcą kupować e-papierosy.</u>
          <u xml:id="u-1.94" who="#IrenaRej">Pierwsza rzecz to przede wszystkim Biuro do spraw Substancji Chemicznych powinno zmienić swój styl. To nie wymaga żadnych ustaw. Po prostu powinno się zobowiązać tych, którzy zgłaszają papierosy, do szczegółowego podania danych, co jest w papierosach. Mówiliśmy o tym w tym budynku wielokrotnie przy okazji różnych spraw. Nic się nie zrobiło. Powiem więcej, panie, które wtedy reprezentowały ten urząd, po prostu były zdziwione tym że, coś takiego miałyby robić. Jeżeli tam nie można znaleźć zwolenników tego typu działań, to co mówić o reszcie?</u>
          <u xml:id="u-1.95" who="#IrenaRej">Następna sprawa. Dlaczego dzisiaj wzorem tego, jak kiedyś było z alkoholem, że nie można było sprzedawać alkoholu w bliskiej odległości od szkół i chyba także od obiektów sakralnych, nie można zrobić tak, żeby sklepy, które są blisko szkół, nie prowadziły sprzedaży papierosów?</u>
          <u xml:id="u-1.96" who="#IrenaRej">Trzecia rzecz. Dlaczego te same sklepy eksponują e-papierosy wśród słodyczy zamiast eksponować je tam, gdzie są papierosy? Są to rzeczy, które wymagają podjęcia prostych decyzji. Jeżeli w sprawie alkotubek byliśmy tacy szybcy i tacy skuteczni, to dlaczego w najprostszych rzeczach także nie jesteśmy skuteczni? Idźmy pewną drogą, zróbmy, co się da od ręki, a resztę piłujmy spokojnie. Znamy skutki, znamy przyczyny, róbmy to. Jesteśmy tu po to, Sejm jest po to, żeby mógł tę sprawy… Gorąco apelujemy o przyłączenie się do naszej akcji jak najszybszego działania, spokojnego procedowania ustawy, biorąc pod uwagę to, co mówił pan profesor Łanda, że nie można wylać dziecka z kąpielą. Spójrzmy na doświadczenie innych krajów, zobaczymy, jakie były skutki. Czy można przegrzać? Można. Nie róbmy tego. Idźmy powolnie, spokojnie, ale konsekwentnie, żeby eliminować cały ten proceder. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-1.97" who="#MarekTomaszHok">Idźmy powolnym, ale szybkim krokiem. Zbliżamy się do końca naszego posiedzenia. Jeszcze dwa głosy, bardzo proszę. Na końcu pani i później pani. Potem damy czas panu ministrowi na odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-1.98" who="#MarekTomaszHok">Główny specjalista w Zespole Zdrowia i Spraw Socjalnych w Biurze Rzecznika Praw Dziecka Justyna Oknińska-Janzen:</u>
          <u xml:id="u-1.99" who="#MarekTomaszHok">Jeszcze w maju tego roku rzeczniczka praw dziecka apelowała do resortu zdrowia o wprowadzenie całkowitego zakazu sprzedaży jednorazowych papierosów. Tak samo prosiła o wprowadzenie regulacji dotyczących reklamy różnego rodzaju wyrobów tytoniowych oraz sprecyzowania tych przepisów. Dziękuję szczególnie wszystkim tym osobom, które dzisiaj zabierając głos w dyskusji, wskazywały na szkodliwość wszystkich wyrobów tytoniowych, nie tylko papierosów, e-papierosów czy każdego innego wyrobu, ponieważ tak jak słusznie powiedział tutaj pan profesor Jankowski, wszystkie te produkty są szkodliwe dla zdrowia i mają swoje skutki. Fakt, że papierosy jako produkt funkcjonują na rynku od bardzo dawna. Dlatego też literatura fachowa pewnie jest bardzo bogata w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-1.100" who="#MarekTomaszHok">Niemniej jednak szkodliwość pozostałych produktów również nie budzi naszych wątpliwości, ważenie, jak bardzo szkodzą, przyjdzie z czasem. Dziękuję również panu profesorowi Jankowskiemu za to stanowisko, ponieważ jak wynika z wszelakich badań, niezależnie, z jakich źródeł byśmy korzystali, widzimy jedną zależność. Jeżeli chodzi o wszystkie wyroby tytoniowe, które w tej chwili są dostępne na rynku i które szczególnie cieszą się popularnością wśród najmłodszych użytkowników, o atrakcyjności tych wyrobów decyduje przede wszystkim ich smak, ich zapach, kolorowe opakowanie, brak obrzydliwego zapachu, który kojarzony jest z zapachem papierosów, ale również niska cena. W związku z tym postulujemy przede wszystkim ograbienie tych produktów, tych wyrobów, które są w tej chwili na rynku, z atrybutów atrakcyjności, które sprawiają, że są tak bardzo popularne wśród dzieci i młodzieży. Nie chcę tutaj przytaczać tych wszystkich argumentów, które padły już na sali, nie chcę powielać tych samych argumentów, żeby nie przeciągać, dlatego na dzisiaj dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-1.101" who="#MarekTomaszHok">Główny specjalista w zespole w Biurze Rzecznika Praw Dziecka Justyna Oknińska-Janzen:</u>
          <u xml:id="u-1.102" who="#MarekTomaszHok">Prosimy jeszcze o króciutki głos pani i będziemy kończyli.</u>
          <u xml:id="u-1.103" who="#MajaHerman">Jako specjalistka od zdrowia psychicznego chciałabym się odnieść do pytań pana posła Hoca, ale go nie ma. Chciałam odciążyć pana ministra Koniecznego. Nie wiem, może jestem młoda i może jeszcze nie wszystko wiem o życiu, ale jak zadaję pytanie, to zazwyczaj czekam na odpowiedź, aż ktoś mi odpowie. Wobec tego jestem bardzo zdziwiona, ale dobrze, do celu. Pan poseł pytał o to, dlaczego tak jest, że skoro jest to takie śmierdzące, niedobre, pierwsza inicjacja papierosowa, nikotynowa czy tytoniowa, jakkolwiek to nazwiemy, jest taka trudna, to dlaczego dzieci to robią. Odpowiedź jest bardzo prosta. Jako ludzie jesteśmy zwierzętami stadnymi, robimy coś stadem. Jeżeli stado robi to samo, to i my to robimy. A więc jeżeli coś jest atrakcyjne w grupie, to dzieci za tym idą. Mniej więcej od 7. roku życia dorośli tracą władzę rodzicielską, w przenośni, nad swoim dzieckiem, władzę tę przejmują rówieśnicy. Trzeba zadziałać w całą grupę, żeby miało to sens. Jak najbardziej tak, jeżeli chodzi o to, co mówiła przed chwilą pani przede mną, to, co mówił pan profesor, to, co mówiła pani profesor. Trzeba zmniejszyć atrakcyjność, zmniejszyć dostęp poprzez to, żeby te wszystkie produkty przestały być na ekspozycji, dlatego że są.</u>
          <u xml:id="u-1.104" who="#MajaHerman">Odległość od miejsc, gdzie jest duże skupisko dzieci, to jest jeszcze jedna rzecz, która jest bardzo istotna, bardzo ważna w tym zakresie, która musi się zdarzyć. Oczywiście także zakaz dodatków smakowych. Potem tak jak mówiła pani profesor, procedujemy wszystkie rzeczy. Drodzy państwo, jestem praktyczną. Przywykłam do tego, że przychodzi do mnie pacjent, a ja znajduję rozwiązanie. Uczestniczę w posiedzeniach Komisji i za każdym razem zastanawiam się, ile jeszcze można powiedzieć pięknych słów, zanim zacznie się cokolwiek dziać. Ode mnie to tyle przekazu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-1.105" who="#MarekTomaszHok">Chciałem tylko przypomnieć, że ten poseł Czesław Hoc pytał pana ministra, nie panią doktor, ale jeżeli pani odpowiedziała na pytanie… Po to, żeby zachować parytety, na koniec głos pana, ale króciutko, dosłownie tylko minutkę, dlatego że pan minister chciałby odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-1.106" who="#MarekTomaszHok">Ekspert Instytutu Zdrowia i Demokracji Grzegorz Ziemniak:</u>
          <u xml:id="u-1.107" who="#MarekTomaszHok">Wszystko zostało już powiedziane. Jak wskazali moi przedmówcy, proste rozwiązania są najlepsze. Wesprzyjmy ministerstwo w prostych rozwiązaniach. Jeżeli była mowa o tym, że dyrektywa delegowana jest najlepszym rozwiązaniem na wszystkie bolączki związane z dodatkowymi smakami, po prostu to rozszerzmy. Wesprzyjmy ministerstwo w rozszerzeniu tego o zakaz aromatów charakterystycznych na wszystkie kategorie produktów. Załatwi to temat, który jest kontrowersyjny od lutego. Wszyscy czekamy na to, aż wszystko się przewali i pójdzie do przodu, że będzie wniosek do Komisji Europejskiej o notyfikację.  Czekamy na to, wesprzemy ministerstwo, jesteśmy za tym, żeby było to jak najszybciej. I nie byłbym sobą, gdybym nie powiedział jak Katon ceterum censeo Carthaginem delendam esse,  ale Polska musi stworzyć całościowy, pełny, konsekwentny system przeciwdziałania uzależnieniom. Proszę, żebyśmy o tym pamiętali, dlatego że jest okazja do tego, żeby o tym dyskutować. Za chwilę będzie okazja przy okazji otworzenia ustawy o zdrowiu publicznym. Zróbmy to, zróbmy system, który będzie skuteczny, dlatego że ten, który mamy, jak widać po alkotubkach, po alkolodach, e-papierosach i różnych innych rzeczach, jest nieskuteczny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-1.108" who="#MarekTomaszHok">Naprawdę ostatni głos, ale już pół minuty panu zostało, dlatego że pan minister wyjdzie za chwilę i w ogóle nie uzyskamy odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-1.109" who="#MarcinGargas">Króciutkie pytanie dotyczące podatku akcyzowego i saszetek nikotynowych. Czy Ministerstwo Zdrowia będzie gdzieś interweniować, żeby również saszetki nikotynowe były objęte podatkiem akcyzowym, co oczywiście wpływa na dostępność tego produktu pod kątem dzieci i młodzieży?</u>
          <u xml:id="u-1.110" who="#MarekTomaszHok">Panie ministrze, czekał pan naprawdę długo, żeby odpowiedzieć na trudne, ale naprawdę bardzo zasadnicze i zasadne pytania. Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-1.111" who="#WojciechKonieczny">Proszę państwa, było bardzo dużo pytań. Naprawdę odpowiedzi trwałyby bardzo długo. To nie to, że pytania są jakieś takie, na które nie znamy odpowiedzi. Odpowiedzi są trudne, dlatego że pytania były trudne. Najwyżej proszę mi przerwać, jak czas się skończy, wtedy skończę. Będę odpowiadał chronologicznie, według tego, jak były zadawane pytania.</u>
          <u xml:id="u-1.112" who="#WojciechKonieczny">Oczywiście pani wiceprzewodniczącej Tomczak odpowiem w pierwszej kolejności, dlatego że pierwsza zadała pytanie. Poza tym pani wiceprzewodnicząca jest obecna, więc tym milej będzie mi się odpowiadało. Jakie będą dalsze kroki? Proszę państwa, jest to pytanie oczywiście bardzo otwarte, bardzo duże. Oczywiście intencją Ministerstwa Zdrowia jest eliminacja jak największej ilości szkodliwych substancji, które są w naszym otoczeniu, bez względu na to, jak je przyjmujemy, w jakiej formie, dlaczego. Oczywiście jak najbardziej to nam przyświeca. W tej chwili rzeczywiście jesteśmy w trakcie procedowania dwóch ustaw, o których dzisiaj mówiliśmy. Przejdę do nich dalej, kiedy będą dotyczące ich pytania, natomiast to nie znaczy, że na tym kończymy legislację. Jest również gotowy projekt dotyczący zakazu papierosów czy też e-papierosów jednorazowych. Jest on daleko idący i radykalny. Zakłada również eliminację z rynku wszelkich e-papierosów aromatyzowanych, bez względu na to, w jakiej są formie, czy są wielorazowe, jednorazowe czy inne. Taki projekt jest gotowy w Ministerstwie Zdrowia. Co do czasu, kiedy będzie wprowadzony pod obrady, nie znam terminu. Mogę tylko powiedzieć, że mój departament przygotował taki projekt. Jest on gotowy.</u>
          <u xml:id="u-1.113" who="#WojciechKonieczny">Natomiast oczywiście są też inne nasze prace, które będziemy toczyć nad doprecyzowaniem tego, co uznajemy za dopuszczalne na rynku i co uznajemy za niedopuszczalne na rynku. Odchodząc na chwilę od urządzeń i papierosów, które polegają na tym, że wdychamy jakieś substancje, są również produkty, które dostarczają nikotynę w inny sposób. Mówimy o saszetkach, o snusach. Jak wiemy, snusy są właściwie zabronione w Unii Europejskiej poza Skandynawią, ale też niecałą. Z racji jakichś tam tradycyjnych uwarunkowań kulturowych są tam dopuszczone, natomiast u nas są zakazane. My uznajemy saszetki nikotynowe jako imitację snusów, jako produkt powiązany. Uważamy, że również ich używanie powinno być w odpowiedni sposób uregulowane, ale jak rozumiem, dzisiaj nie jest to przedmiotem naszych obrad. W każdym razie jest to forma przyjmowania nikotyny, która też jest rzeczywiście szkodliwa. Argumentów o braku szkodliwości absolutnie tutaj nie przyjmujemy.</u>
          <u xml:id="u-1.114" who="#WojciechKonieczny">Czy mamy świadomość, że jest to trucizna legalnie sprzedawana? Tak, oczywiście mamy taką świadomość. Dlatego nasze stanowiska jak najbardziej jest tutaj zbieżne ze stanowiskiem WHO, ze stanowiskiem tych organizacji, które stawiają sobie za cel ochronę ludzi przed substancjami trującymi.</u>
          <u xml:id="u-1.115" who="#WojciechKonieczny">Dlaczego tak długo jest status quo, pytał jeden z panów posłów, bodajże z Prawa i Sprawiedliwości. Dlaczego tak długo, to oczywiście posłowie Prawa i Sprawiedliwości powinni odpowiadać na pierwszym miejscu, ponieważ my od momentu, kiedy przyszliśmy do Ministerstwa Zdrowia, zajmujemy się problemem tytoniu, nikotyny, alkoholu, tymi wszystkimi rzeczami, które wydaje nam się, że przez osiem lat były traktowane trochę po macoszemu. A więc status quo wynika bardziej nie z naszych działań. Próbujemy naruszyć status quo. Natomiast mogę powiedzieć tak. Dlaczego czasami jest tak, że nie nadążamy za pewnymi zdarzeniami? Branża nie śpi, mówi się, że branża nas wyprzedza. Coś w tym jest. Przeważnie złoczyńca wybiera czas i miejsce. Nie da się tak zrobić, żeby policjant stał przed każdym sklepem, który akurat… Więc my też nie możemy przewidzieć, co się pojawi, czy nie pojawią się za jakiś czas, nie wiem, na przykład tic tacki z nikotyną albo coś innego. Być może się pojawią. Tutaj oczywiście będziemy próbowali… Użyłem firmowej nazwy, ale jakieś tam pastylki do ssania. Staramy się tak zaprojektować nasze przepisy, żeby przewidzieć te zdarzenia, które mogą mieć miejsce, oraz zapobiec im.</u>
          <u xml:id="u-1.116" who="#WojciechKonieczny">Pani posłanka Niemczyk mówiła o Polskim Towarzystwie Pediatrycznym, o tym, że opakowania mają zastąpić, to znaczy, naśladują jakieś inne. No tak, są to próby obchodzenia przepisów przez branżę, które my staramy się zwalczać.</u>
          <u xml:id="u-1.117" who="#WojciechKonieczny">Było dosyć dużo na temat działalności Biura do spraw Substancji Chemicznych. Jesteśmy przygotowani do odpowiedzi na te pytania. Odpowiedź trwałaby bardzo długo, ale spróbuję ją skrócić. Biuro do spraw Substancji Chemicznych zatrudnia trzydzieści parę osób. Z trzydziestu paru osób sześć osób zajmuje się nikotyną, tytoniem i tymi sprawami. Bywa, że czeka tam 900 zgłoszeń różnych substancji, różnych rzeczy, które muszą przerobić, muszą sprawdzić. Biuro wypełnia swoją rolę tak, jak powinno wypełniać. Ma swoje przepisy, natomiast ustawa, którą będziemy procedować, daje nie to, że uprawnienia, tylko nowe obowiązki dla biura, żeby biuro również było zobowiązane badać te preparaty czy te urządzenia, które nie zawierają nikotyny, a które się pojawiają na rynku. Po to, żeby je zarejestrować, będą musiały przejść rejestrację biura. Generalnie było pytanie, czy biuro nie powinno badać. Tak, do biura zgłaszają się producenci, którzy chcą coś sprzedawać w Polsce. Muszą określić, jaka to jest substancja, co zawiera. Biuro sprawdza, czy jest to prawda. Jak najbardziej biuro wypełnia taką rolę, natomiast ze względów, które przed chwilą przytoczyłem, nie ma możliwości sprawdzania tego w sklepach, badania i zastępowania innych organów państwa. Jest to nie ta instytucja. Tutaj spoglądamy na Państwową Inspekcję Handlową, która naszym zdaniem jest uprawniona do tego, żeby badać bardzo dużo spraw związanych ze sprzedażą wyrobów nikotynowych, czy odbywa się ona zgodnie z różnymi obowiązującymi przepisami prawa, czy też nie. Na pewno nie można tutaj scedować tych obowiązków na sześć osób, które pracują w biurze w Łodzi.</u>
          <u xml:id="u-1.118" who="#WojciechKonieczny">Było pytanie o stawki akcyzy wraz ze stopniem toksyczności. Czy pracujemy nad tym? Nie, nie pracujemy nad tym.</u>
          <u xml:id="u-1.119" who="#WojciechKonieczny">Było też pytanie i nawiązanie do, jak rozumiem, less harm, less tax, nawiązanie do tego, że w Brukseli są planowane takie przepisy. Nie znamy tych przepisów. Przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia nie spotkali się z zaleceniami Unii Europejskiej, żeby wprowadzić takie przepisy. Nie mogę tego potwierdzić. A więc my również w tej chwili nie idziemy, chociaż muszę powiedzieć, że oczywiście stawki akcyzy i wszystkie związane z nimi rzeczy są procedowane przez Ministerstwo Finansów. Wobec trudno nam powiedzieć, nie chcemy tutaj zabierać głosu, nam nic nie wiadomo na ten temat, że coś takiego ma być narobione.</u>
          <u xml:id="u-1.120" who="#WojciechKonieczny">Niektóre pytania dotyczyły zaostrzenia różnych przepisów, norm itd. Niektóre z nich zachodzą o prawa Unii Europejskiej, wymagają zmian dyrektyw, notyfikacji, a więc może to nie jest do końca… Zresztą na przykład zakaz papierosów jednorazowych oczywiście również wymaga notyfikacji. Tutaj w niektórych zakresach jesteśmy zobowiązani odczekać odpowiedni czas. Niestety, to nie jest takie proste.</u>
          <u xml:id="u-1.121" who="#WojciechKonieczny">Było pytanie o implementację, czy zakazujemy tylko smaków mentolowych. Nie, jest to w ogóle zakaz aromatyzowania jako taki, w związku z czym nie dotyczy tylko mentolu.</u>
          <u xml:id="u-1.122" who="#WojciechKonieczny">Jednolite opakowania to też jest sprawa, która musi być rozstrzygnięta w ramach przepisów unijnych. Wychodzi to poza nasze zakresy. Prawdopodobnie wymagałoby, to znaczy wymagałoby to też notyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-1.123" who="#WojciechKonieczny">Pan poseł Cieszyński spytał o jednorazowe e-papierosy. Już odpowiedziałem. Mówił, że dyrektywa zakłada… to znaczy, nasza implementacja zakłada wyprzedaż w ciągu 14 dni.  Nie zgadzam się z tym. Jest to jakaś zła interpretacja tych przepisów. W projekcie, który jest procedowany, oczywiście po konsultacjach, po rozmowach, po uwzględnieniu różnych okoliczności zaproponowaliśmy dziewięciomiesięczny okres od wejścia w życie zmiany na to, żeby był czas na usunięcie z rynku, wyprzedaż tychże produktów. Jest to taki czas. Różne państwa na różnych etapach wdrażania dyrektywy dawały na to różne okresy. Były czasy dłuższe, były czasy krótsze. Z powodu pewnych uwarunkowań, o których nie mamy czasu mówić, przyjęliśmy dziewięciomiesięczny okres. Tak jest w tej chwili zapisane. Trafi to do parlamentu. Jakie będą dalsze losy, oczywiście nie do końca od nas to zależy.</u>
          <u xml:id="u-1.124" who="#WojciechKonieczny">Pan poseł Cieszyński pytał także o akcyzę, ale zmiany akcyzowe są procedowane w Ministerstwie Finansów. Było pytanie o pracowników, którym to podlega. To też jest pytanie do Ministerstwa Finansów. Ja nie ustosunkuję się do tego.</u>
          <u xml:id="u-1.125" who="#WojciechKonieczny">Skąd się wzięło opóźnienie? Tak jak mówiłem, główne opóźnienie wzięło się stąd, że przez kilka lat nie było żadnych prac. W tej chwili prace się toczą. Będziecie państwo mieli okazję oczywiście jak najszybciej się tym zająć. Miejmy nadzieję, że w najbliższym czasie.</u>
          <u xml:id="u-1.126" who="#WojciechKonieczny">Pani posłanka Skowrońska pytała o akcję profilaktyczną. Mogę powiedzieć, że w Ministerstwie Zdrowia bodajże w lipcu powstał departament edukacji i profilaktyki. Jest bardzo duże nastawienie właśnie na ten zakres działalności. Jest to bardzo duże docenienie roli edukacji i profilaktyki generalnie zdrowotnej. Oczywiście profilaktyka w zakresie zdrowia publicznego ma tutaj pierwszoplanową rolę tak, że spodziewam się, że będzie bardzo dużo działań. Działania również są. Nie chcę ich tutaj wymieniać, pani dyrektor jest do tego przygotowana, prosiłem, żeby się przygotowała, ale nie sądzę, żeby… Jeżeli będzie chęć, żebyśmy to doprecyzowali, to oczywiście możemy wymieniać…</u>
          <u xml:id="u-1.127" who="#WojciechKonieczny">Ile środków z akcyzy alkoholowej i z innej akcyzy pójdzie sport? Nie umiem tego powiedzieć. Oczywiście zależy to nie tylko bądź nawet… My przyjmiemy każde środki, które do nas trafią i pozwolą nam zwiększyć nacisk na profilaktykę. Jak najbardziej jesteśmy za tym.</u>
          <u xml:id="u-1.128" who="#WojciechKonieczny">Było pytanie, czy jest w Sejmie. Jeżeli wyraziłem się, że implementacja dyrektywy jest w Sejmie, to przepraszam. Implementacja jest jeszcze w KPRM, ale jest na bardzo zaawansowanym poziomie. Myślę, że niedługo będzie przyjęta przez Radę Ministrów i skierowana do parlamentu. Natomiast co do opóźnienia, to akurat mogę odpowiedzieć panu posłowi, przepraszam, nie zapamiętałem nazwiska, z Prawa i Sprawiedliwości, że 23 października, czyli za tydzień minie rok, od kiedy powinniście wprowadzić dyrektywę. Powinniście ją wprowadzić już rok temu. Nie wprowadziliście państwo, nie wiem dlaczego. Nie chcę zabierać głosu w tym zakresie. Tak się stało. My postaramy się jak najszybciej ją wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-1.129" who="#WojciechKonieczny">Pan poseł Napieralski pytał o pewne okoliczności, w których pojawiły się jednorazówki, że je tak nazwę. Otóż naszym zdaniem, nie mamy na to żadnych dowodów, ale prawdopodobnie było to nieco związane właśnie z dyrektywą. Skoro pojawiła się dyrektywa zakazująca aromatyzowanych produktów, być może producenci zaproponowali inne wyjście z tej sytuacji. Stąd się one pojawiły. Być może tak jest, można się tego domyślać, ale tego nie wiemy.</u>
          <u xml:id="u-1.130" who="#WojciechKonieczny">Pan doktor, pan profesor Przewoźniak mówił, że reagujemy reaktywnie. Nie zgodziłbym się z tym. Pracujemy nad tymi przepisami od wiosny, czyli od momentu, kiedy mogliśmy zacząć. Nad sprawami dotyczącymi alkoholu również pracujemy od wiosny, Musimy reagować reaktywnie, dlatego że czasami branża rzeczywiście nas zaskakuje. Nie możemy tego nie zauważać. Bywa i tak, ale jednocześnie prowadzimy prace wyprzedająco.</u>
          <u xml:id="u-1.131" who="#WojciechKonieczny">Pani posłanka Zawisza pytała, czy Ministerstwo Zdrowia chce refundować preparaty zawierające nikotynę i inne. Jeżeli chodzi o preparaty zawierające nikotynę, nie chcę się do końca wypowiadać, ponieważ nie nadzoruję departamentu, który prowadzi u nas politykę lekową i refundacyjną, ale może bardziej te, które nie zawierają nikotyny. Jeżeli doprowadzimy do sytuacji, że w aptece będą bardzo tanie preparaty zawierające nikotynę, może to odnieść odwrotny skutek. Wiecie państwo, co mam na myśli, a więc bardziej te, które nie są nikotynowe.</u>
          <u xml:id="u-1.132" who="#WojciechKonieczny">Co do Norwegii i podania jej jako przykładu, tutaj oprócz wszystkich rzeczy, które oczywiście są zbieżne z naszym myśleniem o tym, że programy powinny być na wiele lat, tak, jak najbardziej, mogę natomiast powiedzieć, że trzeba brać pod uwagę także położenie geograficzne Norwegii oraz pewne możliwości, które ma w zakresie ograniczenia wwozu do tego kraju. Polska jest jednak w innym miejscu. Mamy innych sąsiadów, inaczej to wszystko wygląda, jesteśmy krajem o innej gęstości zaludnienia, innej siatce drogowej, dystrybucyjnej itd. Nie można wprost przenieść przepisów z Norwegii czy Nowej Zelandii do Polski, ponieważ mamy pewne uwarunkowania geograficzne, kulturowe, demograficzne i inne, które po prostu są inne. Tak że jak najbardziej można się wzorować,  ale przeniesienie wprost nie sądzę, żeby było możliwe.</u>
          <u xml:id="u-1.133" who="#WojciechKonieczny">Była mowa o zakazie promocji, że nie pilnujemy zakazu reklamy, promocji itd. Mogę powiedzieć, że naprawdę Ministerstwo Zdrowia nie jest w stanie pilnować tego, że firma na przykład w sklepie udaje, że nie promuje papierosów czy czegoś innego i jak najbardziej ustawia baner promujący czy jakiś plakat, na dole małymi literkami wypisuje, że to jest cennik, pisze, że kosztuje to 15 zł, a cennik wolno wystawić. Nie jest to do Ministerstwa Zdrowia. To Państwowa Inspekcja Handlowa, która przychodzi do sklepu, wiedząc o tym, że jest to zakazane, powinna to zinterpretować w odpowiedni sposób. Mogę powiedzieć, że mamy tutaj trudności. To znaczy, o ile my staramy się uchwalić może nie tyle restrykcyjne prawo, co jak najbardziej dokładne prawo, o tyle jego egzekwowanie już nie będzie w dużej mierze do nas należało. Jeżeli sprawy są umarzane przez prokuraturę, nie są podejmowane z racji niskiej szkodliwości – dotyczy to zarówno papierosów, jak i alkoholu – to możemy apelować, żeby było inaczej, ale nie możemy doprecyzować jeszcze bardziej prawa. Prawo jest precyzyjne. Jeżeli ktoś obchodzi je w ten sposób, że nazywa cennikiem coś, co nie jest cennikiem, to naprawdę to już jest nie nasza interpretacja.</u>
          <u xml:id="u-1.134" who="#WojciechKonieczny">Pan profesor Fal zapytał, kiedy będziemy wprowadzać nasze plany. Tak jak mówię, dwie ustawy są po etapie Stałego Komitetu Rady Ministrów. Są na etapie między Stałym Komitetem Rady Ministrów a Radą Ministrów. Z Rady Ministrów już prosta droga do Sejmu. Więc mamy nadzieję, że w tym roku uda się przeprocedować obydwie ustawy, zmiany ustaw i że będą mogły być podpisane przez pana prezydenta, który, sądzę, że w tym przypadku jak najbardziej się z tym zgodzi.</u>
          <u xml:id="u-1.135" who="#WojciechKonieczny">Jaki jest nasz cel, czy Polska wolna od dymu? Była podana Szwecja i snus, działanie zależne od dawki, gumy, plastry itd. Skłaniamy się do tego, że gumy, plastry oraz inne środki jak najbardziej są dostępne w Polsce, są w aptekach, są przebadane, dodatki są znane. Wiadomo, jakie prawa ma farmaceuta, który wydaje taki towar. Może odmówić, jeżeli uważa, że szkodzi to komuś, kto przyszedł do apteki. Myślę, że jesteśmy zgodni w tym, że wtedy, kiedy nikotyna ma spełnić rolę leczniczą, to jak najbardziej powinna być dostępna w aptece, w odpowiedni sposób przebadana. Oczywiście nie jesteśmy temu przeciwni. Nie mamy żadnych planów zakazywania sprzedaży tego rodzaju preparatów w aptekach. Jak najbardziej uważamy, że jest to dobra droga. Zgadzamy się z tym, natomiast co do podejścia, jesteśmy za tym, żeby było jak najmniej zarówno tytoniu, jak i nikotyny w obrocie, żeby było tego na tyle mało, jak jest to możliwe.</u>
          <u xml:id="u-1.136" who="#WojciechKonieczny">Pan wiceminister Łanda nawiązał do nowelizacji polityki antynikotynowej. Według naszej wiedzy nowelizacja ma polegać na nowej dyrektywie tytoniowej, która ma być zaostrzona wobec dzisiejszej. Prawdopodobnie polska prezydencja w przyszłym roku będzie zobligowana do tego, żeby rozpocząć takie prace, ponieważ oczywiście potrwają one dłużej niż okres naszej prezydencji. Trudno powiedzieć, jak będziemy to prowadzić i jakie będą postanowienia Komisji Europejskiej, która, jak wiadomo, tworzy się i będzie wydawać decyzje w tym zakresie. A więc będziemy oczywiście to stosować. Wiemy oczywiście o tym, że wolą Unii Europejskiej, która jest wyrażona, jest dążenie, zalecenie tak zwanych środowisk wolnych od nikotyny, jest to, żeby je powiększać, żeby zwiększać zakres tych środowisk. Jak najbardziej oczywiście się z tym zgadzamy. Wiemy o takich pracach legislacyjnych w Unii Europejskiej, o innych nie, a uczestniczymy we wszystkich spotkaniach i jesteśmy na bieżąco.</u>
          <u xml:id="u-1.137" who="#WojciechKonieczny">Już odpowiedziałem na to przy okazji Biura do spraw Substancji Chemicznych. Mogę tylko powiedzieć, że zdajemy sobie sprawę, i biuro również, jak bardzo szkodliwe są substancje, które nie są nikotyną. Mamy ich wymienionych bardzo wiele. To nie jest tak, że w papierosach elektronicznych jest tylko jakaś para z dodatkiem nikotyny. Nie, jest tam bardzo dużo substancji, które służą różnym celom, żeby urządzenie było sprawne, żeby dostarczało. W dodatku łączą się ze sobą w podwyższonych temperaturach i czasami tworzą związki nie do końca przebadane. Nawet jeżeli nie mają w sobie nikotyny, to i tak są szkodliwe dla płuc, szczególnie młodych osób. Stąd też nasza inicjatywa, żeby do 18. roku życia były zakazane również preparaty beznikotynowe, ponieważ ich szkodliwość jest pewna. Jeżeli chodzi o to, że jest to do końca nieprzebadane, to można powiedzieć, że gdyby nie było papierosów tradycyjnych, tytoniowych, gdybyśmy dopiero dzisiaj wprowadzili je na rynek, to przez pierwsze dwa, trzy lata też nie bylibyśmy pewni, jak szkodzą. Tego, że wywołują nowotwory, inne zmiany degeneracyjne układu nerwowego i inne, dowiedzielibyśmy się po określonym czasie. Ktoś wprowadza jakieś preparaty chemiczne, które dzieci wdychają do płuc, i twierdzi, że nie są one szkodliwe. Nie są szkodliwe być może przez rok, przez dwa, pewnie różnie będzie to wyglądało, ale nie zgadzamy się, że nic tam nie ma. Jest to nieprawda.</u>
          <u xml:id="u-1.138" who="#WojciechKonieczny">Na pytanie rzecznika praw dziecka o zakaz papierosów jednorazowych już odpowiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-1.139" who="#WojciechKonieczny">Na pytanie pana profesora Ziemniaka o zakaz aromatów w ogóle również odpowiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-1.140" who="#WojciechKonieczny">Podatek akcyzowy na saszetki nikotynowe to było ostatnie pytanie. Nie należy to do nas, tylko do Ministerstwa Finansów, ale tak jak mówię, z punktu widzenia Ministerstwa Zdrowia preparaty doustne, które mają się wchłaniać przed śluzówki, takie, które dzisiaj są dostępne w aptekach, powinny być dostępne w aptekach i poddane odpowiednim przepisom, tym, którym podlegają wyroby farmaceutyczne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-1.141" who="#MartaGolbik">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny posiedzenia Komisji.</u>
          <u xml:id="u-1.142" who="#MartaGolbik">Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>