text_structure.xml
19.6 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#WandaNowicka">Nasz porządek dzienny przewiduje rozpatrzenie informacji ministra spraw wewnętrznych i administracji na temat realizacji przez Rzeczpospolitą Polską postanowień Konwencji Ramowej o ochronie mniejszości narodowych. Drugi punkt to sprawy bieżące. Czy są jakieś uwagi do porządku dziennego? Jeżeli nie, to możemy przystąpić do jego realizacji.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#WandaNowicka">Powiem też tylko, że chyba szkoda, że tak mało posłów i posłanek było na rocznicowej konferencji z mniejszościami i o problematyce mniejszości, organizowanej tutaj pod patronatem marszałka Hołowni z okazji 20. rocznicy przyjęcia ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Wydaje się, że konferencja była bardzo udana, podsumowująca zarówno dokonania, jak i też problemy, z których nie wszystkie zostały rozwiązane, jeśli chodzi o realizację konwencji, a również pewne pomysły na przyszłość, co należałoby zrobić, żeby sytuację poprawić, m.in. poprzez ewentualną nowelizację tej ustawy. Rząd prawdopodobnie przygotuje taką nowelizację. To tylko tak sygnalizuję tym osobom, które na konferencji nie były, że padły takie zapowiedzi. Jak mówię, szkoda, że ci z państwa, którzy na niej nie byli, a chyba rzeczywiście w większości… Mówię tu o posłach i posłankach. Duża strata. Nie wiem, czy ona była w jakiś sposób rejestrowana i można by ją obejrzeć. Pytam pani Doroty.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#WandaNowicka">Teraz możemy już przystąpić do rozpatrzenia informacji ministra spraw wewnętrznych i administracji na temat realizacji przez RP postanowień Konwencji Ramowej o ochronie mniejszości narodowych.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#WandaNowicka">Chciałabym przy tej okazji przywitać bardzo serdecznie po raz pierwszy na naszym posiedzeniu komisyjnym nową osobę z ministerstwa – dyrektorkę Departamentu Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych panią Katarzynę Kownacką. Pani będzie pewnie prezentowała też tę informację albo koleżanka. Natomiast dwa słowa proszę powiedzieć o sobie, żebyśmy panią mogli lepiej poznać.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#KatarzynaKownacka">Powiem, że z urodzenia jestem Podlasianką, więc dorastałam w regionie nasyconym mniejszościami. Myślę, że ta wrażliwość tam się zbudowała. Od 26 lat, czyli od momentu rozpoczęcia studiów magisterskich, mieszkam na Opolszczyźnie, więc mam ogromny zaszczyt, że życie mnie tak pokierowało, że mieszkałam, dorastałam i pracowałam zawodowo w tych regionach, które są mniejszościami bardzo nasycone. Jeśli chodzi o drogę zawodową, byłam dziennikarzem i rzecznikiem prasowym, jak też pracownikiem administracji samorządowej przez ponad 6 lat, więc mam nadzieję, że doświadczenia zawodowe zaprocentują. Jeszcze na koniec argument dotyczący tego, czym się zajmowałam, bo od 3 lat jestem też w pełni akademikiem. Od 2005 r. współpracowałam z Uniwersytetem Opolskim, którego jestem absolwentką. Moja działalność badawcza koncentruje się również wokół mniejszości i mam nadzieję jej nie zawiesić. Najpierw była to mniejszość żydowska, bo zajmowałam się tym, co dotyczyło mojego poprzedniego regionu zamieszkania, czyli zbrodnią jedwabieńską, na łamach prasy polskiej. Praca doktorska poświęcona była mniejszości niemieckiej i jej poczynaniom w procesach wyborczych od lat 90. do 2019 r., bo wtedy tak okres zamknęłam.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#KatarzynaKownacka">Mam nadzieję, że to wszystko zaprocentuje, że będę godnie i dobrze służyć mniejszościom, bo tak swoją rolę postrzegam, a wszystkie zadania, które ma wobec nich państwo, będę wypełniać z należytą starannością.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#KatarzynaKownacka">To się zazwyczaj odbywa w ten sposób, że przedstawiciele komitetu doradczego przyjeżdżają do Polski i w regionach zamieszkałych przez mniejszości odbywają spotkania, monitorują i rozmawiają o realizacji tej konwencji. Po tych spotkaniach w regionach jest spotkanie z przedstawicielami administracji publicznej. To jest takie doprecyzowanie tego wszystkiego, co jest ustalane na spotkaniach z mniejszościami. Na tej podstawie komitet doradczy sporządza opinię, która jest przyjmowana na posiedzeniu plenarnym zwykłą większością głosów i przedstawiana Komitetowi Ministrów Rady Europy, a następnie przekazywana państwu-stronie, w tym przypadku Rzeczypospolitej, do ewentualnych sprostowań. Po upływie 60 dni jest przekazywana państwu-stronie do ewentualnego komentarza. Opinia jest publikowana na stronie Rady Europy, a tym samym zamyka się kolejny cykl monitoringu.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#KatarzynaKownacka">Jeśli chodzi o szósty raport, to tak jak w poprzednim przypadku będziemy prosić o wkład do tego raportu wszystkie organy i instytucje odpowiedzialne za wykonywanie postanowień konwencji ramowej. Nie wiem, czy listę państwu przytaczać, bo jest ona w informacji. Zwrócimy się też do niezależnych ekspertów, żeby ocenili, jak zapisy tej konwencji są realizowane w kolejnym okresie. Szósty raport będzie dotyczył lat 2022–2026.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#KatarzynaKownacka">Poprzedni raport został sformułowany w ten sposób, że były w nim wyodrębnione poszczególne, najważniejsze artykuły zapisane w konwencji ramowej. Były to raczej nie zestawienia rzeczy realizowanych, tylko aktualizacje tego, co wynikało w wcześniejszego raportu. Wskazane są tam zmiany, jakie nastąpiły, jeśli chodzi o realizację konwencji ramowej w minionych latach. Poprzedni raport dotyczył lat 2017–2021, o ile pamiętam.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#KatarzynaKownacka">To jest taki dokument, w którym zestawione są wszystkie dotowane i realizowane działania na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym. Ostateczna wersja projektu zostanie skierowana do konsultacji międzyresortowych i przedstawiona Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Warto dodać, że zanim piąty raport został przyjęty i przesłany do komitetu doradczego, jego wersja była konsultowana z mniejszościami narodowymi. Część ich uwag została uwzględniona w tym drugim dokumencie dotyczącym piątego raportu, a część w formule zbiorczej informacji i dodatkowego zestawienia tabelarycznego została załączona i jest też dostępna na naszych stronach internetowych. To, co nie zostało uwzględnione w dokumencie głównym, jest więc do analizy w tej tabeli zbiorczej.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#WandaNowicka">Proszę państwa, mam też jedną uwagę merytoryczną. Serdecznie dziękuję za tę prezentację i informację na ten temat, bo pewnie większość z państwa, a mówię tu o mniejszościach, wie, że jest taki instrument jak konwencja ramowa dotycząca ochrony mniejszości, ale naprawdę zachęcam wszystkie organizacje do korzystania z różnych instrumentów prawnoczłowieczych na świecie. To jest mechanizm międzynarodowy, tym razem oczywiście europejski. Jest on używany przez organizacje do tego, żeby podejmować ważne problemy. Cieszę się z tej informacji, o której tu pani powiedziała, że kiedyś były uwagi i one też były w raportach wykorzystywane, bo to jest dobra praktyka, że jak mniejszość zgłasza jakieś uwagi do raportu, to rząd nie musi się nawet z nimi zgadzać, ale informuje, że tak wygląda sytuacja i że takie uwagi zostały zgłoszone.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#WandaNowicka">Bardzo serdecznie zachęcam do zabierania głosu w dyskusji, którą teraz otwieram. Kto z państwa chciałby zabrać głos w tej sprawie? Do mikrofonu oczywiście.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#GrzegorzKuprianowicz">Na tym etapie jesteśmy właściwie w środku pomiędzy okresami raportowania, bo raport, o którym wspomniano, obejmował lata 2017–2021, a kolejny będzie obejmował lata 2022–2026, więc jesteśmy niejako pośrodku. Nie ma sensu w tej chwili wchodzić w kwestie szczegółowe. Natomiast chciałbym zwrócić uwagę, że poprzedni raport, który został przedłożony w roku 2023, obejmuje okres bardzo trudny dla mniejszości z różnych względów. Myślę, że tutaj to raczej nie budzi wątpliwości.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#GrzegorzKuprianowicz">To ten okres, kiedy atmosfera społeczna wobec mniejszości zaczęła się zmieniać na niekorzyść, gdy ze strony poszczególnych przedstawicieli państwa pojawiły się działania skierowane bezpośrednio w mniejszości narodowe i etniczne, co wpłynęło na ich sytuację. To też okres, gdy w różnych sferach funkcjonowania mniejszości doszło nawet do skomplikowania ich sytuacji. Chociażby taka kwestia jak system życia kulturalnego mniejszości. Właśnie od roku 2016, a potem szczególnie w latach 2017–2019, nastąpił okres stałego zaostrzania zasad realizowania zadań przez podmioty działające na rzecz zachowania tożsamości mniejszości, co doprowadziło do sytuacji bardzo trudnej, której skutki odczuwamy także w tej chwili. Warto też zwrócić uwagę, że właśnie w okresie z poprzedniego raportu doszło do wyrażania w sposób publiczny przez przedstawicieli państwa zasady wzajemności wobec mniejszości. Możemy tutaj wspomnieć chociażby wystąpienia ówczesnego wojewody lubelskiego Przemysława Czarnka z roku 2018 czy innych przedstawicieli państwa, którzy mówili o stosowaniu polityki wzajemności wobec mniejszości. Warto też zwrócić uwagę, że schyłek roku 2021 to początek przygotowań do działań, które potem w roku 2022 zaowocowały otwartą już prawną dyskryminacją mniejszości niemieckiej. Te działania rozpoczęły się jeszcze w 2021 r., czyli w okresie obejmowanym przez ten raport, który został przygotowany.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#GrzegorzKuprianowicz">Myślę, że warto o tym przypomnieć, ponieważ czytając sam raport, trudno znaleźć w nim ślady tych problemów, o których tutaj mówię. Oczywiście to nie jest czas, aby te wątki rozwijać. Warto jednak, jak myślę, to zaznaczyć.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#GrzegorzKuprianowicz">Ten raport obejmował również bardzo trudny dla wszystkich, w tym również dla mniejszości, czas pandemii. Może nawet powiem więcej, że dla mniejszości był on szczególnie trudny. Już tłumaczę, dlaczego. Jeśli chodzi o działalność różnych instytucji kulturalnych, to w ramach swoich możliwości i normalnego funkcjonowania starały się one dostosowywać do warunków pandemii, a więc zmieniając formę swoich działań, na ile to było oczywiście możliwe. W przypadku mniejszości nie było to możliwe i takich zmian nie można było dokonać, ponieważ mniejszości swoje życie kulturalne opierają na jednorocznych grantach z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Aby więc cokolwiek zmienić w projekcie, trzeba było uzyskać zgodę grantodawcy. Pandemia pokazała więc jak w soczewce te problemy, przed którymi stoją mniejszości narodowe i etniczne.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#GrzegorzKuprianowicz">Jak mówię, nie będę tego rozwijał, natomiast chcę zaznaczyć, że mamy wielką nadzieję, że ten czas do roku 2026, który pozostał nam do końca okresu oceny, będzie czasem dobrych zmian. Dwa dni temu odbyła się w Sejmie konferencja z okazji 20-lecia ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, gdzie padły bardzo ważne deklaracje z ust marszałka Sejmu pana Szymona Hołowni oraz ministra spraw wewnętrznych i administracji pana Tomasza Siemoniaka, a przede wszystkim z ust współprzewodniczącego KWRiMNiE ze strony rządowej pana ministra Tomasza Szymańskiego. Bardzo liczymy na to, że jesteśmy na drodze ku systemowym zmianom, które stworzą lepsze warunki do zachowania przez mniejszości ich języka, tradycji, kultury. Liczymy na stworzenie takich warunków, aby ten raport o realizacji przez Polskę konwencji ramowej, który będzie powstawał w 2027 r., był piękną laurką pokazującą, jak dużo zmieniło się na lepsze.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#GrzegorzKuprianowicz">Kończąc, chciałem też zwrócić uwagę, że w trakcie przygotowywania ostatniego raportu za lata 2017–2021 ten organ, który zazwyczaj wyrażał najwięcej uwag wobec raportu, czyli KWRiMNiE, a ściślej strona mniejszościowa komisji wspólnej, nie funkcjonował normalnie. Chciałbym przypomnieć, że właśnie wtedy w roku 2022, gdy trwały prace nad raportem, większość członków komisji wspólnej ze strony mniejszości zawiesiła swój udział w jej obradach na znak protestu przeciwko otwartej dyskryminacji prawnej mniejszości niemieckiej. To też wpłynęło na możliwość pracy nad tym raportem ze strony mniejszości.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#GrzegorzKuprianowicz">Jeszcze raz na koniec, patrząc też na nową panią dyrektor, chciałbym wyrazić wielką nadzieję na to, że jesteśmy u progu wielkich i pozytywnych zmian systemowych, jeśli chodzi o politykę państwa wobec mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#WandaNowicka">Proszę państwa, czy ktoś chciałby jeszcze zabrać głos? Widzimy pana Ryszarda Gallę, doradcę marszałka Hołowni do spraw mniejszości. Bardzo proszę.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#RyszardGalla">Natomiast na potwierdzenie tych działań, które już zostały zapoczątkowane, chciałbym państwa poinformować, że jesteśmy praktycznie na etapie przygotowania projektu ustawy, tej tzw. małej nowelizacji, o której mówił pan marszałek Hołownia. Mam nadzieję, że praktycznie w ciągu kilku godzin ten dokument zostanie już poddany konsultacjom, bo jest specjalna procedura. Czyli pokazujemy, że już działamy. To samo jest po stronie MSWiA. Pan minister Siemoniak, a szczególnie pan minister Szymański, powiedzieli bardzo wyraźnie o próbie utworzenia zespołu roboczego. Myślę, że to też jest ten element, który zapoczątkuje pewne prace przygotowawcze do większej nowelizacji. Mamy więc dzisiaj niesamowicie sprzyjający klimat, aby móc w tej kadencji kilka rzeczy poczynić dla dobra mniejszości narodowych i etnicznych. To bardzo cieszy, że będziemy mogli nad tym popracować. Oczywiście to zależy od dwóch stron, czyli i od strony rządowej, i od strony mniejszościowej, jak prace będą się toczyły, ale mamy szansę na to, że naprawdę jesteśmy w stanie poczynić wiele działań, na które czekaliśmy od wielu lat.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#RyszardGalla">Chciałbym podziękować także wszystkim za uczestnictwo we wczorajszej konferencji i przy zwiedzaniu wystawy. Chciałbym tutaj bardzo wyraźnie powiedzieć, że wystawa jest do dyspozycji. Dzisiaj już tworzy się kolejka, jeśli chodzi o jej wypożyczenie. Myślę, że co najmniej przez rok ona będzie odwiedzała różne zakątki Polski i że będzie elementem edukacyjnym. Muszę państwu powiedzieć, że wczoraj w ciągu dnia miałem okazję kilkakrotnie przechodzić obok tej wystawy i za każdym razem widziałem tam młodych ludzi ze swoimi opiekunami, którzy oglądali tę wystawę, a opiekunowie im po prostu tłumaczyli, co to są mniejszości i gdzie one się mieszczą. Było to bardzo ciekawe i pouczające. Bardzo za wszystko dziękuję.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#WandaNowicka">Proszę państwa, mam również zgłoszenie pani Anny Chipczyńskiej z Żydowskiego Stowarzyszenia Czulent, która jest z nami zdalnie. Bardzo proszę o zabranie głosu. Pani Anno, czy jest pani z nami? Widocznie coś się stało, bo pani się sama zgłosiła, więc to nie jest tak, że naprawdę ją wystraszyłam, prawda?</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#WandaNowicka">W oczekiwaniu na to, że pani Anna się ponownie podłączy, to może skorzystam i podam już taką informację, o której państwo nie słyszeli, bo rozumiem, że nie mówił o tym pełnomocnik Galla. Mianowicie jaki pomysł będzie realizowany w Sejmie, a który również wesprze mniejszości – powiedziałabym – w sposób operacyjny? Jeżeli taką ustawę przyjmiemy, w Sejmie pojawi się niewielka ustawa, która zapewni środki finansowe na funkcjonowanie sekretariatu wspierającego mniejszości. Rzeczywiście przedstawiciele mniejszości uczestniczą w różnych ciałach za darmochę, że tak powiem potocznie, co oczywiście jest ograniczeniem i barierą zarówno w uczestnictwie, jak i w aktywności, więc ma się pojawić taka komórka i to rzeczywiście będzie jakieś wsparcie finansowe. Myślę, że to będzie duże wsparcie dla mniejszości.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#WandaNowicka">A teraz już poprosiłabym o zabranie głosu panią Annę, która do nas wróciła. Słuchamy.</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#AnnaChipczyńska">Chciałabym ad vocem nawiązać m.in. do wypowiedzi pana ministra Tomasza Szymańskiego o konieczności działań raczej efektywnych, a nie tylko efektownych 1oraz o poszerzaniu perspektyw w raportowaniu. Chcielibyśmy zarekomendować bardziej innowacyjne podejście do tego tematu poprzez włączenie nowych, pojawiających się aktorów, jakimi są eksperckie organizacje mniejszościowe czy koalicje intersekcjonalne. Mówię o nich, gdyż w ciągu ostatnich 10 lat sporo się zadziało na naszym rynku organizacji mniejszościowych. Pojawia się coraz więcej organizacji zajmujących się tematami strażniczymi oraz działających na polu lokalnym, krajowym, ale także międzynarodowym i na forum Unii Europejskiej.</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#AnnaChipczyńska">Proponujemy zatem zastosowanie modeli partycypacyjnych, które angażowałyby organizacje eksperckie zarówno w procesie zbierania danych, jak też i tworzenia analiz. Takie podejście pozwoli na lepsze uwzględnienie złożonych perspektyw. W tych organizacjach często głos zabierają także kobiety i młodzież, których punkt widzenia też powinien być uwzględniony. A współpraca z koalicjami intersekcjonalnymi, czyli takimi, które włączają w rzeczywistości różne organizacje mniejszościowe i są przez nie tworzone, pozwoli nam na głębszą analizę potrzeb społeczności i spojrzenie na nie z perspektywy wewnętrznej. Uważamy, że to będzie miało szczególne znaczenie dla bardziej efektywnych analiz, a w szerszym kontekście dla budowania lepszych polityk. Takie innowacyjne podejście mogłoby być dla nas dobrą praktyką. Mogłoby być również promowane chociażby wśród innych państw członkowskich Rady Europy.</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#AnnaChipczyńska">To nasza propozycja. Mam nadzieję, że ciekawa i że spotka się z przychylnością z państwa punktu widzenia. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#WandaNowicka">Proszę państwa, nie słyszę już więcej pytań ani komentarzy w tej sprawie, więc tym razem już zamykam dyskusję.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#WandaNowicka">Przechodzimy do punktu drugiego. Czy są jakieś sprawy różne, które posłowie bądź posłanki chcieliby złożyć? Jeśli nie, bo nie widzę, to zamykam posiedzenie.</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#WandaNowicka">Chyba to jest rekordowo krótkie posiedzenie albo jedno z najkrótszych posiedzeń Komisji. Zawsze są jednak o wiele dłuższe. Do zobaczenia na szlakach sejmowych.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>