text_structure.xml
36.7 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#MarekSawicki">Stwierdzam kworum.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#MarekSawicki">Witam prezesa Mariana Banasia wraz z całą ekipą. Witam panią poseł. Witam panów posłów.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#MarekSawicki">Porządek dzienny posiedzenia przewiduje informację prezesa Najwyższej Izby Kontroli, dotyczącą planu pracy NIK na 2025 r. Czy są uwagi do porządku dziennego posiedzenia? Nie ma uwag. Stwierdzam, że porządek dzienny posiedzenia został przyjęty.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#MarekSawicki">Przystępujemy do realizacji porządku dziennego. Bardzo proszę pana prezesa NIK, pana Mariana Banasia, o przedstawienie planu pracy NIK na 2025 r.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#MarianBanaś">W 2025 r. działalność kontrolna NIK będzie koncentrowała się na obszarach, które mają decydujące znaczenie dla bezpieczeństwa państwa, jego rozwoju i jakości życia obywateli. Wysoka Komisjo, opracowanie planu pracy jest wieloetapowym, złożonym procesem. Uczestniczą w nim wszystkie jednostki organizacyjne NIK, radcy prezesa NIK i członkowie Kolegium NIK. Obszary przewidziane do kontroli oraz tematy do planu pracy NIK na 2025 r. typuje powołany zarządzeniem prezesa NIK komitet sterujący oraz grupa planowania kontroli. Podstawą do sformułowania tematów kontroli jest prowadzona ustawicznie przez specjalistów z poszczególnych departamentów i delegatur NIK analiza ryzyka w kluczowych dla funkcjonowania państwa obszarach. W trakcie przygotowywania planu pracy przeanalizowano 397 propozycji tematów kontroli, z czego 238 tematów zostało zgłoszonych przez jednostki administracyjne NIK, w tym również pojedynczych kontrolerów, a 159 analizowanych tematów to sugestie podmiotów zewnętrznych. Podczas planowania kontroli staramy się też wychodzić naprzeciw oczekiwaniom państwa posłów, dlatego NIK włącza do planu pracy propozycje tematów kontroli zgłaszane m.in. przez organy Sejmu. Do planu pracy NIK na 2025 r. komisje sejmowe zgłosiły 104 propozycje tematów kontroli. Zostały one wnikliwie przez nas przeanalizowane. Chcę z satysfakcją podkreślić, że sugerowane przez posłów tematy kontroli były w wielu przypadkach zgodne z tematami wyłonionymi w trakcie naszych analiz. Ta zbieżność wskazuje na trafne typowanie obszarów wymagających kontroli. Komisja do Spraw Kontroli Państwowej zarekomendowała 46 tematów kontroli. NIK uwzględniła w planie pracy na 2025 r. blisko jedną czwartą, czyli 30%, tych propozycji. Obszary kluczowe dla funkcjonowania państwa zostaną zbadane w trakcie 90 kontroli planowych.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#MarianBanaś">Wysoka Komisjo, NIK uznała, że priorytetowym obszarem badań powinno pozostać zapewnienie bezpieczeństwa narodowego. To w obecnym czasie zadanie najistotniejsze dla naszego państwa. W planie pracy na 2025 r. uwzględnione zostały kontrole badające bezpieczeństwo państwa w szerokim, wieloaspektowym ujęciu. NIK skontroluje m.in. zapewnienie bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej w portach morskich RP oraz funkcjonowanie Polskiej Grupy Zbrojeniowej i podmiotów zależnych, a także stan przygotowań Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej na wypadek zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa. Spodziewaną wartością tej kontroli będzie dokonanie diagnozy stanu przygotowań poszczególnych formacji oraz w przypadku zdiagnozowania nieprawidłowości rekomendowanie działań, które poprawią poziom bezpieczeństwa państwa. Skontrolujemy też przygotowanie do realizacji zadań przez służbę kontrterrorystyczną Policji, osiągnięcie zdolności do realizacji zadań przez Wojska Obrony Terytorialnej, pozyskanie i wdrożenie na potrzeby Sił Zbrojonych RP armatohaubic samobieżnych K9, reglamentację dostępu do broni palnej.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#MarianBanaś">Część wydatków ponoszonych na obronność była dotychczas niedostępna dla kontroli NIK. W 2022 r. w Banku Gospodarstwa Krajowego został utworzony Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych. Zmieniony sposób pozyskiwania środków na cele obronne, poza budżetem państwa MON, spowodował wyłączenie znaczonych wydatków spod corocznej kontroli wykonania budżetu państwa. NIK w 2025 r. zbada oszacowanie, gromadzenie i wydatkowanie środków z Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#MarianBanaś">NIK przyjrzy się także budowie zapory elektronicznej na granicy polsko-rosyjskiej oraz inwestycjom na zabezpieczenia fizyczne i elektroniczne na granicy Rzeczpospolitej Polskiej z Republiką Białorusi. NIK poświęci wiele uwagi zagadnieniom cyberbezpieczeństwa. NIK również skontroluje przygotowania szpitali do funkcjonowania w sytuacjach kryzysowych, ochronę ujęć wód stanowiących infrastrukturę krytyczną, zabezpieczenia i ochronę muzeów, na wypadek sytuacji kryzysowych. Uwarunkowanie geopolityczne, wojna za naszą wschodnią granicą – te okoliczności spowodowały, że ponad dwie trzecie kontroli zaplanowanych przez NIK do realizacji w 2025 r. w różnym stopniu i w różnych perspektywach odnosi się do szeroko rozumianego zapewnienia bezpieczeństwa narodowego.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#MarianBanaś">Istotnym obszarem badań NIK będą również finanse i gospodarka. Konstytucja RP stawia naczelny organ kontroli państwowej w roli strażnika finansów publicznych. Dbając o zgodne z prawem, gospodarne, celowe i rzetelne wydatkowanie środków publicznych, skontrolujemy wykonanie budżetu państwa i realizację założeń polityki pieniężnej w 2024 r. – tę kontrolę już rozpoczęliśmy. NIK sprawdzi także m.in. wybrane elementy gospodarki finansowej Narodowego Banku Polskiego i Banku Gospodarstwa Krajowego, realizację „Krajowego planu odbudowy i zwiększenia odporności” ze szczególnym uwzględnieniem wyboru i realizacji inwestycji przez samorząd gminny, a także wybrane wydatki spółek z udziałem Skarbu Państwa oraz podmiotów zależnych i powiązanych oraz wydatkowanie środków z Funduszu Reprywatyzacji, bowiem NIK w ramach kontroli wykonania budżetu państwa w 2023 r. wskazywała na potrzebę zmian w zasadach jego funkcjonowania.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#MarianBanaś">NIK zaplanowała również szereg badań w obszarach istotnych z perspektywy codziennej jakości życia obywateli i spraw społecznych. NIK sprawdzi, czy szpitale kliniczne prawidłowo realizowały swoje zadania w zakresie działalności leczniczej, dydaktycznej i naukowej, czy program „Samodzielność – aktywność – mobilność” jest skutecznym narzędziem wsparcia osób z niepełnosprawnościami oraz czy rządowe programy mieszkaniowe były realizowane prawidłowo i skutecznie.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#MarianBanaś">W obszarze dotyczącym środowiska naturalnego zbadane zostaną m.in. działania na rzecz ograniczenia zagrożeń wynikających z zanieczyszczenia wód powierzchniowych płynących oraz zapewnienia prawidłowej reakcji na takie zagrożenia. Skontrolujemy też przeciwdziałanie skutkom susz.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#MarianBanaś">Wysoka Komisjo, NIK w 2025 r. będzie kontynuowała kontrole rozpoczęte w ubiegłym roku, w tym kontrolę zleconą przez marszałka Sejmu – finansowanie Kościołów i innych związków wyznaniowych oraz niektórych związanych z nimi podmiotów przez jednostki publiczne. W kontroli tej uczestniczy trzynaście departamentów i delegatur NIK, to bardzo szeroka kontrola, która angażuje duży zespół kontrolerów.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#MarianBanaś">NIK w 2025 r. będzie również aktywna na arenie międzynarodowej. Przewidujemy czynny udział w pracach INTOSAI i EUROSAI, a także kontynuację prac nad kontrolami międzynarodowymi, zarówno w charakterze koordynatora, jak i uczestnika takich kontroli. We współpracy z najwyższymi organami kontroli Litwy, Słowacji, Czech i Ukrainy NIK przeprowadzi kontrolę realizacji prawa do nauki dla dzieci z Ukrainy w polskich szkołach. Tu muszę państwu zaznaczyć, że Kolegium NIK 15 stycznia bieżącego roku zatwierdziło nowy tytuł i cel głównej kontroli. Uległ on zmianie w związku z porozumieniem dotyczącym prowadzenia tej skoordynowanej kontroli zawartym pomiędzy najwyższymi organami kontroli Polski, Litwy, Czech, Słowacji i Ukrainy. NIK będzie prowadzić równoległe kontrole doraźne. Na bieżąco reagujemy na sygnały o nieprawidłowościach.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#MarianBanaś">Wysoka Komisjo, NIK badając poszczególne instytucje i różnorodne zagadnienia, przez lata swojej działalności zgromadziła ogromną wiedzę, która jest pomocnym narzędziem w administrowaniu krajem. Na podstawie naszych analiz, sugestii komisji sejmowych i innych podmiotów zewnętrznych oraz skarg otrzymywanych od obywateli precyzyjnie typujemy do kontroli dziedziny obarczone ryzykiem występowania poważnych systemowych nieprawidłowości. W trakcie kontroli wykonujemy swoistą fotografię rzeczywistości i formułujemy konkretne wnioski, które mogą przyczynić się do naprawy państwa – taka jest właśnie nasza podstawowa misja, którą NIK wypełnia i będzie wypełniać w interesie obywateli i państwa.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#MarianBanaś">Dziękuję państwu za uwagę. Jednocześnie chcę państwu powiedzieć, że są z nami moi zastępcy, jak i również pozostali pracownicy, którzy zajmują się planowaniem i nadzorem nad kontrolami. Tak że jeżeli będą pytania, to państwo macie tu w pełni kompetentny zespół do udzielenia odpowiedzi. Dziękuję za uwagę.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#MarekSawicki">Otwieram dyskusję. Kto z pań posłanek, panów posłów, chce się wypowiedzieć, zabrać głos? Pan poseł Witek się patrzy i nie wie. Bardzo proszę.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#PrzemysławWitek">Ja czekałem, aż poseł Szarama coś powie i żeby od razu… Ale dziękuję.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#PrzemysławWitek">A na co chciałem zwrócić szczególną uwagę – tu będę miał do was, NIK-owców, pytanie, bo wiem, że to był zawsze problem. Problem ten, zdaje się, w ostatnich latach się zwiększył czy mocno jakby nabrzmiał. Mamy kontrolę Departamentu Gospodarki Skarbu Państwa i Prywatyzacji, gdzie chcemy skontrolować wybrane wydatki spółek z udziałem Skarbu Państwa oraz podmiotów zależnych i powiązanych. Pamiętam, że w NIK mieliśmy taką ekspertyzę pana profesora Nowaka-Fara, który jak nas spółki wiecznie wyganiały i nie pozwalały nam się kontrolować… Temat wybrzmiał i tu wszyscy przyznamy, że faktycznie, kiedy w ubiegłych latach chcieliśmy wejść do Orlenu, to był ten spór. I jak sobie NIK zamierza teraz poradzić? A o ile pamiętam, ustawa w tym zakresie, kompetencje z niej wynikające i inne przepisy nie zostały skorygowane. Ja zakładam, że teraz są trochę inne czasy i te spółki mogą nas wpuszczać na te kontrole, ale problem pozostał i to nie może być zależne od tego, że rządzi taka czy inna opcja albo że prezesa się lubi czy nie lubi. Ambitny temat, ale mnie się wydaje, że ciągle obwarowany tym wysokim ryzykiem – nazwijmy to – dobrego bądź złego samopoczucia zarządów spółek.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#PrzemysławWitek">Bardzo dobra inicjatywa Departamentu Infrastruktury – rządowe programy mieszkaniowe. Coś, z czym ciągle, od 1990 r., nie potrafimy sobie w tym państwie dać rady albo robimy to lepiej lub gorzej. Mogę się domyślić, czego to będzie dotyczyło, ale to fajnie, bo jest cała duża inicjatywa prowadzona przez Krajowy Zasób Nieruchomości. Dobrze by było wiedzieć, czy zapoczątkowany za rządu PiS kierunek teraz się broni i czy wydatki ponoszone z budżetu państwa są zasadne, bo już rozpoczęły się budowy. W samym moim Lublińcu powstaje blok – to dobrze, natomiast warto by było wiedzieć, czy to są inwestycje zasadne, nieprzepłacane, czy value for money było przeprowadzone w sposób właściwy. To ważna sprawa.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#PrzemysławWitek">Widzę, że ktoś się pokusił – Departament Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego – o kontrolę funkcjonowania Centralnego Ośrodka Sportu oraz ośrodków przygotowań olimpijskich. Z pozoru by się wydawało, że to odgrzewany kotlet, bo w NIK robiono już sporo tych kontroli, ale w świetle tych świetnych ostatnich wyników naszych olimpijczyków – i nie mówię tu o paraolimpijczykach, tylko o tym sporcie olimpijskim – to wiemy, że trzeba się za to zabrać. Natomiast czy macie metodologię? Czy robimy to metodologia brytyjską? Czy robimy po naszemu i wyjdzie to co zawsze?</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#PrzemysławWitek">Bardzo ważna kontrola – Departament Porządku i Bezpieczeństwa Wewnętrznego – stan przygotowań Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej na wypadek zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa. Mam pytanie – czy to będzie oklauzulowane? Superważna kontrola. Chciałoby się, żeby w tej kontroli obok departamentu wiodącego – bo tak sobie to wyobrażam – mogły uczestniczyć jednostki terenowe. Jak wy to macie zaplanowane? Czy to jeszcze nie jest ten czas? Bo to jest bardzo poważna, nie wiem, czy nie najważniejsza kontrola. Już z tytułów wygląda, że klauzula by się nadawała. Pytam z ciekawości.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#PrzemysławWitek">Departament Pracy, Spraw Społecznych i Rodziny – wszystkie tematy, ja sobie tu napisałem roboczo, że wszystkie są OK, bo wszystkie są absolutnie w najwyższym stopniu trafione.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#PrzemysławWitek">Departament Środowiska – świetna kontrola przeciwdziałań skutkom suszy. Z pozoru nudna jak flaki z olejem, ale tak naprawdę my mamy deficyt wody większy niż Egipt. To jest coś, co jak będzie dobrze zrobione, to już dziś pozwoli podejmować właściwe ruchy.</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#PrzemysławWitek">Departament Zdrowia – choć nie jestem w Komisji Zdrowia, to jeśli chodzi o podstawową opiekę zdrowotną finansowaną ze środków publicznych, czyli ten nasz POZ, dziękuję NIK za zaproszenia i proszę o jeszcze.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#PrzemysławWitek">Panele ekspertów – to się zawsze dobrze udaje. Nie chcę przez delegatury przechodzić, bo musiałbym znowu chwalić Katowice, trochę Opole i Wrocław, a wszystkie zgłosiły dużo dobrych tematów. Podobają mi się Kielce, gdzie może wreszcie się dowiemy prawdy o działalności stadnin koni w Michałowie i Janowie Podlaskim, bo kiedy ta stadnina popadła w swoje kłopoty, przypisywaliśmy to różnym kierownictwom. I teraz, jeżeli to się pozmieniało, to chciałbym, żebyśmy zobaczyli, jak wygląda sytuacja i co stało na przeszkodzie rozwoju tego pięknego sportu i tej hodowli.</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#PrzemysławWitek">Dziękuję państwu i dziękuję za dobrze przygotowany plan. Wiem, że został mocno przedyskutowany na Kolegium NIK, więc to jest moim zdaniem dobrej jakości, ambitny produkt. Dacie radę – jak zawsze. Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#MarekSawicki">Bardzo proszę, pani poseł Bodnar.</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#MarekSawicki">Dobrze, kto z pań posłanek i panów posłów jeszcze chce zabrać głos? No to jednak pan poseł przewodniczący Szarama został przymuszony i z chęcią zabierze głos.</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#WojciechSzarama">Tu, szanowni państwo, jest zaplanowana spora liczba kontroli nieplanowanych – 20%. To jest dużo. I we wprowadzeniu, w pierwszym zdaniu, jest napisane, że NIK realizuje swoje zadania na podstawie rocznego planu pracy, który jest uchwalany przez Kolegium NIK i przedkładany Sejmowi RP, taka jest podstawa działania. Państwo zdecydowaliście się na nieco inną drogę, mówiąc o uelastycznieniu tychże kontroli. Też chciałem zwrócić uwagę, że państwo dokonaliście już pewnego uelastycznienia polityki kadrowej, co zdaniem wielu jest niezgodne z ustawą. A teraz to uelastycznienie tych przeprowadzanych kontroli. Też tu powstaje takie pytanie, czy to jest zgodne z ustawą, na podstawie której działa NIK. Czy to jest zgodne z tym przepisem, który mówi, że działa się na podstawie planu przedkładanego Sejmowi RP. Bo kontrole doraźne siłą rzeczy będą realizowane w jakiś sposób, w którym ani Sejm, ani Komisja nie zostaną wcześniej poinformowane. Jakby można było uzyskać informacje, co państwo rozumiecie przez kontrole doraźne rozpoznawcze. W jaki sposób to będzie działało? Na jakiej podstawie? Kontrole doraźno-rozpoznawcze, a później kontrole sprawdzające. W jaki sposób zapadają decyzje o tych kontrolach doraźnych, a w szczególności o tych kontrolach rozpoznawczych? Bo plan pracy NIK jest wręcz uchwalany przez Kolegium NIK. Te kontrole doraźne rządzą się nieco innymi prawami. Ponieważ tu zostało dokonane jeszcze takie dodatkowe rozróżnienie, więc prosiłbym o przekazanie informacji, w jaki sposób to będzie funkcjonować.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#WojciechSzarama">No jest to ogrom zadań, co przy ograniczonych środkach NIK… Bo wiemy, że niestety ten plan finansowy, który NIK założyła, nie będzie mógł być zrealizowany, Sejm ograniczył środki przeznaczone na NIK. Więc jest to ogrom zadań, który tu został przewidziany. Te kontrole doraźne w 20% będą dodatkowo powodować obciążenie kontrolerów, pracowników. Jak państwo organizacyjnie widzicie rozwiązanie tych spraw? Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#MarekSawicki">Pan przewodniczący Kostuś.</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#TomaszKostuś">Ambitny, przekrojowy, interdyscyplinarny, a przede wszystkim bardzo potrzebny – tak mógłbym jednym zdaniem określić plan pracy NIK na 2025 r. Oczywiście gospodarka, środowisko, ochrona zdrowia, infrastruktura – to wszystko jest ważne. To zawsze było i jest w tym planie, ale najważniejsze – i za to chciałem serdecznie podziękować – są kontrole związane z szeroko pojętym bezpieczeństwem. Bo nie ma dzisiaj ważniejszej kwestii niż bezpieczeństwo, co jest wpisane w misję polskiej prezydencji, co wynika wprost z sytuacji międzynarodowej, co wynika wprost z tego, co dzieje się za naszą wschodnią granicą. Za to chciałbym raz jeszcze bardzo serdecznie podziękować. Chciałbym jednocześnie zapytać, czy te wszystkie kontrole mają klauzulę zastrzeżoną? Innymi słowy – czy będziemy mieli wgląd w wyniki tych kontroli? Czy jednak w trybie specjalnym – jeżeli będzie taka możliwość – będziemy mogli się z nimi zapoznać? To jest sprawa pierwsza.</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#TomaszKostuś">I sprawa druga – korzystając z okazji, chciałbym zapytać o kontrolę, którą wywołałem w ubiegłbym roku. Dokładnie rok temu. Wtedy pozwoliłem sobie zaproponować kontrolę doraźną dotyczącą dostępu do broni palnej, w szczególności w tym segmencie broni kolekcjonerskiej. Wiem, że ta kontrola została podjęta. Wiem, ponieważ kontaktowano się ze mną, żeby uszczegółowić. Jeżeli pan prezes nie ma teraz takiej informacji, to jutro, pojutrze – ja oczywiście mogę na taką informację spokojnie poczekać.</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#TomaszKostuś">I na koniec sprawa trzecia – czy dobrym wzorem ostatnich lat możemy liczyć na to, że jeżeli będzie taka sytuacja, wymagająca pilnie podjętych działań, jeżeli będzie sytuacja wątpliwa, to czy możemy zwracać się w ciągu roku o przeprowadzenie kontroli doraźnych? Oczywiście w sytuacjach szczególnych, uzasadnionych, ważnych i istotnych ze względu na interes państwa. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#MarekSawicki">Czy jeszcze ktoś z pan posłanek i panów posłów? Jeszcze pani poseł Bodnar. Bardzo proszę.</u>
<u xml:id="u-1.35" who="#MarekSawicki">Witamy gościnnie panią poseł Skowrońską na naszym posiedzeniu.</u>
<u xml:id="u-1.36" who="#MarekSawicki">Pani poseł, mam osobiste doświadczenia z tymi TBS-ami i z tym zachwytem części lewicowego, że tak powiem, naszego gremium sejmowego – i powiem szczerze, że po dziesięciu latach uczestniczenia w takim programie całe szczęście z tego się wywinąłem. Jest to naprawdę rzecz warta zbadania, bo w mojej ocenie jest to wielka pula do różnego rodzaju oszustw, którym niestety konsumenci czekający na niby łatwe mieszkanie są poddawani. Tak że to bardzo dobra uwaga.</u>
<u xml:id="u-1.37" who="#MarekSawicki">Panie prezesie, bardzo proszę, teraz pan ma głos. Może pan odpowiadać na wszystkie zadane pytania i jeszcze więcej.</u>
<u xml:id="u-1.38" who="#MarianBanaś">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, odpowiadam może od ostatniego pytania, kontroli dotyczącej dostępu do broni palnej. Oczywiście my robimy kontrolę wstępną, rozpoznawczą – i to jest odpowiedź również na pytanie pana posła Szaramy, że właśnie w tej rozpoznawczej kontroli dopiero badamy podstawowy problem i w wyniku tego rozpoznania robimy kontrolę planową. To jest po to, aby nie tracić niepotrzebnie czasu i nie wchodzić w pewne obszary, gdzie nie mamy zrobionej dokładnej analizy ryzyka. Dzięki temu oszczędzimy czas, pieniądze, ale również wejdziemy w takie obszary, które wymagają, krótko mówiąc, naprawy.</u>
<u xml:id="u-1.39" who="#MarianBanaś">Kolejne pytanie dotyczyło tego czasu kontroli doraźnej. Proszę państwa, robimy kontrole doraźne, bo wychodzą takie sprawy w ciągu roku, gdzie obywatele, posłowie i różne organizacje zwracają się do nas o pilne przeprowadzenie kontroli. Jest to tryb uproszczony, który pozwala nam szybko odpowiedzieć na pytania, które są problematyczne i wywołują wiele emocji w społeczeństwie. Żeby tego uniknąć, załatwiamy to przy pomocy tego typu kontroli. A ustawa wyraźnie mówi, że robimy kontrole planowe, jak i również doraźne. Więc tutaj nie ma żadnej sprzeczności, tak jak pan powiedział, że łamiemy tutaj jakiekolwiek reguły i pozwalamy sobie na daleko idącą elastyczność. Tak jak nam pan to zarzuca kolejny raz, chociaż to jest nieprawda, że w przypadku polityki kadrowej coś nadużyliśmy. Chodzi o kontrolę spraw dotyczących konkursów. Otóż był audyt, który ostatnio prezentowaliśmy, który potwierdził, że żadnego naruszenia prawa nie zrobiliśmy, wszystko robimy lege artis. Głównie chodzi o efekty naszej kontroli, żebyście państwo rzeczywiście mieli do dyspozycji materiał, który wpływa na ulepszanie funkcjonowania państwa, w tym części administracyjnej i samorządowej. Taki jest nasz główny cel. Ale również żebyśmy zaoszczędzali pieniądze, które czasem niestety są niegospodarnie wydawane.</u>
<u xml:id="u-1.40" who="#MarianBanaś">Jeśli chodzi o spółki Skarbu Państwa, to, proszę państwa, różnie z tym bywało. Została wywołana spółka Orlen – państwo doskonale wiecie, że były nawet takie momenty, że nawet stamtąd się zwracano do nas, żebyśmy robili kontrolę. Potem przyszedł okres taki, że nam zabraniano wchodzić, mimo że żadne przepisy nie zabraniają nam takich uprawnień. W związku z czym myśmy przygotowali projekt ustawy, który jest w tej chwili złożony u marszałka, aby rozwiać wszelkie wątpliwości. Tam ta sprawa jest dokładnie dopracowana, żeby nie było żadnych wątpliwości, że mamy prawo kontrolowania wszystkich spółek Skarbu Państwa, jak również fundacji, które te spółki Skarbu Państwa tworzą. Bo się robi w ten sposób – i to ostatnio miało miejsce – że duże pieniądze przekazywane były do fundacji i uznawane za pieniądze prywatne. No, proszę państwa, w jaki sposób mogą być to prywatne pieniądze, kiedy ani spółka nie ma nad tym kontroli i nikt nie wie, co się z tymi pieniędzmi robi? A po prostu chodzi tu nie o miliony, ale czasem o miliardy. Bo z takim zjawiskiem mamy do czynienia. Więc po to jest NIK. Po to właśnie wyciągamy wnioski i przygotowaliśmy zmianę ustawy, aby to wszystko uregulować i aby NIK miała uprawnienia – żeby nie było najmniejszej wątpliwości.</u>
<u xml:id="u-1.41" who="#MarianBanaś">Jeśli chodzi o kwestie bezpieczeństwa – to proszę państwa, to jest teraz najważniejsza dla nas sprawa, bo tu nie ma lewa, prawa, tu wszyscy musimy być zgodni, bo tu chodzi o nasze bezpieczeństwo i naszą egzystencje. Więc w pierwszej kolejności badamy te sprawy, żebyśmy doskonale wiedzieli, jeśli wydajemy niemałe pieniądze na bezpieczeństwo, czy one są prawidłowo wydawane. Czy są one efektywne. Czy my jesteśmy przygotowani pod każdym względem i czy wszystkie formacje, które się tym powinny zajmować, wypełniły wszystkie zadania i wydały pieniądze w sposób właściwy. Dlatego tu te kontrole zaplanowaliśmy. Oczywiście w większości to są jawne informacje, ale wy jako posłowie macie zawsze dostęp do naszych protokołów i wystąpień, tak że jak państwo będziecie sobie życzyć, to po naszych kontrolach spokojnie można przyjść i wszystko sobie przejrzeć i zapoznać się z materiałami. Ja sądzę, że ma to olbrzymie znaczenie. Tak samo, jeśli chodzi o kwestie służby zdrowia i ośrodków sportu – tu chodzi o to, żeby nasza młodzież miała możliwość ćwiczenia, uzyskiwania sprawności. Bo proszę państwa, jest problem naboru młodzieży, która pod względem fizycznym jest niesprawna, do wojska. To jest też bardzo poważny problem i myślę, że ten temat będzie przez nas dosyć mocno zbadany.</u>
<u xml:id="u-1.42" who="#MarianBanaś">Jeśli chodzi o sprawozdania finansowe dotyczące działań przeciwpowodziowych – tu, proszę państwa, bardzo ważny temat. My prowadziliśmy poważną kontrolę, państwo się z nią zapoznali, olbrzymie pieniądze były wydane. Dzięki nam został zbudowany zbiornik – akurat on zdał egzamin, bo gdyby ta budowa nie została zakończona, mam na myśli Racibórz, to sytuacja po tej powodzi, która miała miejsce w Kłodzku, wyglądałaby zupełnie inaczej. Zbiornik zrobił swoje, aczkolwiek trzeba sobie jasno powiedzieć, że cztery inwestycje, które tam miały być zakończone, nie zostały zakończone – i skończyło się, jak się skończyło. Więc tu chodzi o to, żebyśmy zwracali jednak uwagę… Bo m.in. działania państwa i opinii publicznej wpływają na to, że ci, którzy decydują o tym, którzy powinni to zrobić, robią to szybciej i sprawniej.</u>
<u xml:id="u-1.43" who="#MarianBanaś">Jeśli czegoś nie dopowiedziałem, to bardzo proszę o ewentualne powtórzenie, ale jeszcze mój zastępca, Piotrek, chciał państwu coś więcej powiedzieć.</u>
<u xml:id="u-1.44" who="#PiotrMiklis">Jeżeli chodzi o pytanie pana Przemysława Witka dotyczące tego, czy kontrola COS będzie kontrolą value for money – trochę mniej, bo to będzie kontrola inwestycyjna, natomiast właśnie skończyliśmy i jest w opracowaniu informacja z kontroli wykorzystania środków przez polskie związki sportowe. To jest kontrola, która może nie w pełni metodologią brytyjską, ale odpowie na pytanie, co podatnik dostaje za pieniądze przekazane do związków sportowych i ile kosztuje medal. Bo takie pytanie zadali Brytyjczycy po klęsce na olimpiadzie w Sydney, a z perspektywą organizacji olimpiady w Londynie w 2012 r. W Londynie zajęli drugie miejsce w klasyfikacji medalowej, o ile się nie mylę.</u>
<u xml:id="u-1.45" who="#PiotrMiklis">Jeżeli chodzi o kontrolę rządowych programów mieszkaniowych – to jest kontrola, która domyka. W tym roku jesteśmy na finiszu kontroli funkcjonowania Rządowego Funduszu Rozwoju Mieszkalnictwa, a ta kontrola, która jest anonsowana w naszym planie pracy, będzie podsumowywała wysiłki na tym polu ponoszone przez poszczególne rządy w o wiele dłuższym horyzoncie czasowym. Dziękuję bardzo. Tyle uzupełnienia.</u>
<u xml:id="u-1.46" who="#MarekSawicki">Pan przewodniczący Szarama. W drugiej turze zgłosił się jako pierwszy.</u>
<u xml:id="u-1.47" who="#WojciechSzarama">Jeszcze raz, ja to pytanie sprecyzuję: kto decyduje o przeprowadzeniu kontroli doraźnej rozpoznawczej?</u>
<u xml:id="u-1.48" who="#MarekSawicki">Pani poseł Izabela Bodnar.</u>
<u xml:id="u-1.49" who="#MarekSawicki">Poseł Koszutska.</u>
<u xml:id="u-1.50" who="#UrszulaKoszutska">Pytania są następujące – proszę powiedzieć mi, czy państwo już wiecie, jakie spółki z udziałem Skarbu Państwa zamierzacie kontrolować w 2025 r. Drugie pytanie dotyczy obszaru zdrowia. Ponieważ wiemy, że takim strategicznym obszarem jest rynek apteczny. On też służy bezpieczeństwu. Czy państwo kiedyś rozważaliście kontrolę z obszaru runku aptecznego? Szczególnie jeśli chodzi o koncerny, które są na naszym krajowym rynku. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-1.51" who="#MarekSawicki">Pani poseł Krystyna Skowrońska, bardzo proszę.</u>
<u xml:id="u-1.52" who="#KrystynaSkowrońska">Przyszłam na posiedzenie, aby się dowiedzieć po nieszczęśliwych sytuacjach, kiedy w Orlenie nie wpuszczono przedstawicieli NIK, żeby przeprowadzili kontrolę. W tej sprawie w poprzedniej kadencji odbyła się Komisja do Spraw Kontroli Państwowej i jej pełne wyjaśnienia. Chciałam się zapytać pana prezesa, czy w związku z tym odbyliście państwo kontrolę. Jakie były jej wyniki? Gdzie możemy zapoznać się z raportem? To jest rzecz istotna i to, o czym pan prezes powiedział, jest pokazaniem, jak transparentnie mają być wydawane pieniądze publiczne. Mnie przynajmniej zawsze uczono, że NIK wchodzi wszędzie, nawet do podmiotu prywatnego, aby zbadać wydatkowanie pieniędzy publicznych. I w tym zakresie udziały Skarbu Państwa są środkami publicznymi. A to, co państwa spotkało, panie prezesie – przypominam sobie gorącą atmosferę Komisji w tej sprawie. Uprzejmie bym poprosiła o informacje. Jeżeli jest to możliwe, to proszę o krótkie wypowiedzenie się dziś w tej sprawie, a jeśli są wyniki kontroli, to chętnie się z nimi zapoznam.</u>
<u xml:id="u-1.53" who="#KrystynaSkowrońska">W kontekście wypowiedzi pana posła Szaramy – chciałabym zapytać pana posła przewodniczącego Szaramę, czy pan poseł zwrócił się do MSZ. Bo sama kontrola to jest jakiś czas zdarzenia, o którym pan mówił. Czy pan spróbował sposobem pilnej interwencji, aby informację o tym problemie przekazać do MSZ albo do rządu? To w sprawie tego, o czym pan mówił, o problemie w konsulacie czy ambasadzie w Filipinach. Takie mam pytanie do pana posła, bo jeżeli będzie planowana nawet kontrola, to mija jakiś okres czasu. A zatem każdemu, który powziął taką informację – panu posłowi również – przysługuje zgłoszenie niezwłoczne i obowiązek przekazania takiej informacji o nieprawidłowości i przestępstwie. Bo łapówkarstwo to jest przestępstwo. W tym przypadku ja, jeżeli miewam różną wiedzę na temat zdarzeń, które wymagają pilnego poinformowania organów państwa, to tak czynię. I chciałam się zapytać, czy pan przewodniczący poza zadaniem dzisiejszego pytania poinformował stosowne organy. W tym kontekście zadanego pytania, ja go nie będę powtarzała, jak będzie, bo bardzo nas interesuje sprawa tego, żeby w sposób transparentny, zgodny z przepisami, bezpieczny dla kraju były wydawane wizy obywatelom innych państw. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-1.54" who="#MarekSawicki">Czy pan poseł Szarama chce odnieść się do pytania pani poseł Skowrońskiej?</u>
<u xml:id="u-1.55" who="#MarekSawicki">Teraz panie prezesie, pana czas.</u>
<u xml:id="u-1.56" who="#MarianBanaś">Jeśli chodzi o kontrolę Orlenu, pani poseł, to chcę powiedzieć, że jesteśmy na finiszu tej drugiej kontroli, bo myśmy wcześniej robili kontrolę w oparciu o Ministerstwo Aktywów Państwowych – no niestety, nie zostaliśmy wpuszczeni do Orlenu. Teraz jest zupełnie inna sytuacja, mamy dostęp, tę kontrolę będziemy kończyć lada moment. Tak że jak wszystkie sprawy i procedury zostaną uprawomocnione, to będzie można się całkowicie zapoznać z wystąpieniem.</u>
<u xml:id="u-1.57" who="#MarianBanaś">Odnośnie do spółek i o jakie spółki chodzi – to my mamy tu zaznaczony obszar, natomiast już szczegółowo to będziemy w trakcie analizy ryzyka z kontrolerami decydować, w które podmioty będziemy wchodzić.</u>
<u xml:id="u-1.58" who="#MarianBanaś">Jeszcze pan prezes.</u>
<u xml:id="u-1.59" who="#PiotrMiklis">Jeszcze, za pozwoleniem pana prezesa, jeżeli chodzi o spółki komunalne – ja ciągle jestem emocjonalnie związany z delegaturą wrocławską, którą kierowałem przez kilka lat. Śląsk Wrocław – właśnie jest w toku kontrola doraźna dotycząca zaangażowania miasta i jego instytucji w ten klub sportowy.</u>
<u xml:id="u-1.60" who="#PiotrMiklis">Jeśli chodzi o spółki Skarbu Państwa, o których pan prezes już wspomniał… Chyba wszystko. Dostęp do broni – drugi kwartał…</u>
<u xml:id="u-1.61" who="#JacekKozłowski">Jeszcze troszkę uzupełniając, jeśli pan prezes pozwoli, to, co pan prezes powiedział w odpowiedzi panu posłowi Szaramie o kontrolach doraźnych – mamy trzy typy kontroli doraźnych. To są kontrole sprawdzające, czyli kontrole, gdzie sprawdzamy realizację wniosków z kontroli planowych, które zrealizowaliśmy. Mamy kontrole rozpoznawcze, które są kontrolą uproszczoną, która pozwala nam potwierdzić, czy istnieje rzeczywiście ryzyko uzasadniające przygotowanie przyszłej kontroli planowej. To zawsze było w NIK. Mamy trzeci typ kontroli doraźnych – to są kontrole wynikające z takich doraźnie pojawiających się skarg, problemów, na które zwracają uwagę media. I za każdym razem te kontrole są analizowane i opiniowane w Departamencie Strategii przed podjęciem decyzji o realizacji takiej kontroli. Oczywiście dominują kontrole planowe i muszą dominować, ale NIK musi zachować też zdolność do podjęcia kontroli w uzasadnionych sytuacjach – tam, gdzie konieczność szybszej reakcji i realizacji wynika ze skarg, interpelacji poselskich, analizy publikacji medialnych. To są kontrole krótsze niż planowe. To są kontrole realizowane w trybie doraźnym, ale one muszą być. Nie możemy zrezygnować z kontroli doraźnych.</u>
<u xml:id="u-1.62" who="#MarekSawicki">Jeszcze pan prezes, bardzo proszę. Wszyscy prezesowie chcą się dziś wypowiedzieć. Jakaś premia jest przewidziana, panie prezesie?</u>
<u xml:id="u-1.63" who="#MichałJędrzejczyk">Ja tylko w nawiązaniu do kontroli doraźnej i pytania pana posła. Tylko chciałbym tu dodać, że kwestie, o które pan pyta, reguluje zarządzenie prezesa NIK z dnia 22 lutego 2020 r. w sprawie szczegółowych zasad przygotowania kontroli i zadań kontrolerów, zasad sporządzania informacji o wynikach kontroli. Tam ta procedura jest opisana. To zarządzenie jest publicznie dostępne w BIP. Można się z nim zapoznać. Ja tylko zaznaczę, że to, o czym mówił pan prezes Jacek – z wnioskiem o taką kontrolę doraźną zwraca się dyrektor jednostki kontrolnej. Oczywiście w tym zakresie zgodę na przeprowadzenie takiej kontroli podejmuje prezes bądź wiceprezes NIK zgodnie z tym zarządzeniem, po wcześniejszej opinii radcy prezesa NIK i Departamentu Strategii, który jest odpowiedzialny za plan pracy. A więc tu nie ma możliwości, żeby prezes czy wiceprezes polecił komuś przeprowadzenie kontroli doraźnej. Zawsze z takim wnioskiem występuje kontrolna jednostka organizacyjna i my podejmujemy te decyzje dopiero po zasięgnięciu opinii radcy prezesa i Departamentu Strategii. Więc ten proces opiniowania jest bardzo skrupulatny, szczegółowy i gdy nie ma analizy ryzyka, to takich kontroli nie podejmujemy z uwagi na ograniczone zasoby i środki finansowe w tym zakresie. Takich przypadków, gdzie odmawiamy przeprowadzenia kontroli, jest też bardzo wiele. Po prostu nie mamy na to środków.</u>
<u xml:id="u-1.64" who="#MarekSawicki">Zamykam dyskusję. Pan poseł Witek chciał otworzyć szóstą turę. Na to już nie pozwalam. Stwierdzam, że Komisja…</u>
<u xml:id="u-1.65" who="#MarekSawicki">Stwierdzam, że Komisja zapoznała się z planem pracy NIK na 2025 r.</u>
<u xml:id="u-1.66" who="#MarekSawicki">Wobec wyczerpania porządku dziennego zamykam posiedzenie Komisji. Dziękuję zaproszonym gościom na czele z panem prezesem Marianem Banasiem. Dziękuję pani poseł Krystynie Skowrońskiej za gościnny udział w Komisji. Dziękuję panom i paniom posłom. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>