text_structure.xml
20.8 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#MarekSawicki">Stwierdzam kworum.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#MarekSawicki">Witam zaproszonych gości z krajowej rady izb regionalnych, witam zastępcę przewodniczącego, panią Ewę Czołpińską, witam bardzo panią naczelnik Agnieszkę Szymańską i witam Martę Podleśną-Porczak. A przede wszystkim witam nowe panie posłanki w składzie naszej Komisji, przepraszam, że przedtem tego nie uczyniłem. Serdecznie witam i mam nadzieję, że nasza współpraca będzie harmonijna i owocna</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#MarekSawicki">Drodzy państwo, stwierdzam kworum.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#MarekSawicki">Czy są uwagi do porządku dziennego? Nie widzę, w związku z tym przystępujemy do realizacji porządku obrad. Jest to informacja przewodniczącego Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych o wynikach kontroli „Wynagrodzenia w jednostkach samorządu terytorialnego”. I rozumiem, że pani Szymańska jest gotowa do prezentacji, tak? Bardzo proszę. Bo tak widziałem, że pani już się ustawiła przy komputerze, dlatego tak pozwalam sobie wyznaczyć.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#AgnieszkaSzymańska">Wydatki z tytułu wynagrodzeń stanowią istotną pozycję w budżetach jednostek samorządu terytorialnego, a prawidłowość ich dokonywania jest istotnym elementem procesów związanych z gospodarowaniem środkami publicznymi oraz obowiązkami pracodawcy i realizacją praw pracowników w tym zakresie. Celem kontroli koordynowanej było sprawdzenie prawidłowości ustalania i wypłacania wynagrodzeń oraz pozostałych świadczeń związanych ze stosunkiem pracy, to jest: nagród jubileuszowych, odpraw emerytalnych i rentowych, ekwiwalentów za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz dodatkowego wynagrodzenia rocznego pracowników i jednostek samorządu terytorialnego.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#AgnieszkaSzymańska">Wskazane zagadnienia zbadano na podstawie wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w urzędach gmin na stanowiskach urzędniczych, a kontrolą objęto rok 2022. Kontrolę koordynowaną przeprowadzono w 40 gminach wiejskich, 34 gminach miejsko-wiejskich i 17 gminach miejskich. Łącznie kontrolą objęto 91 jednostek samorządowych. W 2022 r. wydatki na wynagrodzenia w kontrolowanych jednostkach wyniosły ok. 419 mln zł i w tych jednostkach zatrudnionych było 6600 pracowników, a pracowników zatrudnionych na stanowiskach urzędniczych, których wynagrodzenia kontrolowaliśmy, było 5827.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#AgnieszkaSzymańska">W ramach kontroli koordynowanej sprawdzono zagadnienia dotyczące: ustalenia regulaminu wynagradzania, poszczególnych składników wynagrodzenia, to jest wynagrodzenia zasadniczego, dodatku za wieloletnią pracę, dodatku funkcyjnego, dodatku specjalnego, także świadczeń z tytułu stosunku pracy – nagrody jubileuszowej, odprawy emerytalnej, rentowej, ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz dodatkowego wynagrodzenia rocznego.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#AgnieszkaSzymańska">Zagadnienia dotyczące wynagrodzeń zbadano na podstawie dokumentacji związanej ze stosunkiem pracy 661 pracowników zatrudnionych na wspomnianych stanowiskach urzędniczych, pracowników zatrudnionych w 2022 r. Kontrolą objęto 91 wójtów, 91 skarbników, 63 zastępców wójta, 416 pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, w tym 59 sekretarzy.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#AgnieszkaSzymańska">Ustalenia kontroli przeprowadzonych przez poszczególne regionalne izby obrachunkowe pozwalają na stwierdzenie, że realizacja zadania dotyczącego naliczenia i wypłaty wynagrodzeń pracownikom samorządowym zatrudnionym w urzędach gmin na stanowiskach urzędniczych w zdecydowanej większości wykonywana jest prawidłowo. Kontrolowane jednostki co do zasady przestrzegały obowiązujących przepisów prawa regulujących poszczególne zagadnienia związane z ustaleniem wynagrodzeń – zarówno tych miesięcznych, jak i nagród jubileuszowych, odpraw, ekwiwalentów i dodatkowego wynagrodzenia rocznego.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#AgnieszkaSzymańska">Stwierdzone w trakcie kontroli koordynowanej nieprawidłowości i uchybienia nie miały w poszczególnych jednostkach charakteru powszechnego i najczęściej spowodowane były bądź nieprawidłową interpretacją przepisów, bądź ich nieprzestrzeganiem. Nieprawidłowości te skutkowały wypłaceniem pracownikom świadczeń w kwocie zawyżonej ogółem o niespełna 860 tys. i zaniżonej o prawie 119 tys. zł w tej badanej próbie.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#AgnieszkaSzymańska">Przechodząc do szczegółowych już ustaleń kontroli koordynowanych, chciałabym się odnieść do regulaminu wynagradzania – od tych zagadnień rozpoczynaliśmy kontrolę. Regulaminy wynagradzania były opracowywane we wszystkich jednostkach, przy czym w kilku z nich wystąpiły sytuacje, że regulaminy te zawierały ustalenia niezgodne z przepisami prawa dotyczącego wynagrodzeń, a mianowicie zawierały ustalenia dotyczące pracowników zatrudnionych na podstawie powołania, których to regulaminy wynagradzania nie powinny dotyczyć, bowiem zgodnie z przepisami prawa mają one dotyczyć pracowników zatrudnionych na umowie o pracę. Przy czym z wyjaśnień pracowników kontrolowanych jednostek wynikało, że zawarcie w tychże regulaminach wynagradzania pracowników zatrudnionych na podstawie powołania w zakresie dodatków specjalnych i przyznawanych im nagród było spowodowane potrzebą przejrzystego ustalenia zasad, warunków ustalania tychże dodatków.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#AgnieszkaSzymańska">Ponadto w regulaminach zawarto niezgodne z przepisami prawa zasady ustalania dodatków specjalnych, które regulowały kwestię tego, że mogą być one przyznawane na czas nieokreślony za trudne warunki pracy, co naruszało przepisy ustawy o pracownikach samorządowych.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#AgnieszkaSzymańska">Natomiast w zakresie badanych składników wynagrodzeń – wynagrodzenia zasadniczego, dodatków funkcyjnych, dodatków za wieloletnią pracę czy dodatku specjalnego – najczęściej występujące nieprawidłowości dotyczyły ustalania wynagrodzenia zasadniczego w wysokości wyższej bądź niższej niż przewidziana w regulaminach wynagradzania.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#AgnieszkaSzymańska">Ponadto stwierdzono nieprawidłowe ustalenia okresów zatrudnienia uprawniających do przyznanej stawki dodatków za wieloletnią pracę bądź też przyznawania dodatków za wieloletnią pracę w niewłaściwym terminie.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#AgnieszkaSzymańska">W czasie kontroli zostały również stwierdzone nieprawidłowości dotyczące dodatków specjalnych, które niezgodnie z przepisami prawa przyznawano na czas nieokreślony, nie wskazywano ustawowych przesłanek uzasadniających przyznanie tych dodatków, a także wystąpiły sytuacje, kiedy dodatki specjalne przyznawano w wysokościach niezgodnych z regulaminem wynagradzania.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#AgnieszkaSzymańska">Ponadto stwierdzono pojedyncze przypadki nieprawidłowości w przypadku wynagrodzeń wójtów gmin, a mianowicie dotyczyły one w jednym przypadku niepodjęcia uchwały dostosowującej wynagrodzenia wójta gminy do znowelizowanych przepisów ustawy o pracownikach samorządowych i rozporządzenia dotyczącego wynagradzania pracowników samorządowych. W rezultacie wójt otrzymywał wynagrodzenie, które było niższe niż kwota minimalna wynagrodzenia dla wójta.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#AgnieszkaSzymańska">W czasie kontroli stwierdziliśmy także sytuacje, kiedy wójtom były wypłacane nagrody pieniężne i dodatki do wynagrodzenia z pracę w niedzielę i święta, co nie powinno mieć miejsca. W tym obszarze skutki ujawnionych nieprawidłowości w zakresie wynagrodzeń stanowiły kwotę zawyżoną o ponad 835 tys. zł, a zaniżoną o ponad 85 tys. zł. I to były największe kwoty z rezultatów finansowych tej kontroli.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#AgnieszkaSzymańska">Dalej przejdę do kolejnych zagadnień, które były badane w czasie kontroli koordynowanej, a mianowicie nagród jubileuszowych. W 2022 r. w skontrolowanych jednostkach wypłacono pracownikom zatrudnionym na stanowiskach urzędniczych 652 nagrody na kwotę niemal 7 mln zł. Kontrolą objęliśmy 294 nagrody, to jest jakieś 45% wypłaconych świadczeń. Nieprawidłowości w zakresie nagród jubileuszowych zostały stwierdzone w 52 przypadkach i były one najczęściej spowodowane nieprawidłowym obliczeniem okresów zatrudnienia uprawniających do nagrody, co w konsekwencji powodowało, że były sytuacje, kiedy nagrody zostały przyznane pracownikom mimo nienabycia prawa do tych nagród.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#AgnieszkaSzymańska">Ponadto stwierdziliśmy, że nagrody zostały obliczone na podstawie wynagrodzenia nieprzysługującego pracownikowi w dniu nabycia prawa lub dniu wypłaty tej nagrody albo też na podstawie wynagrodzenia obliczonego niezgodnie z obowiązującymi zasadami dotyczącymi ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, które to przepisy należy stosować przy obliczaniu podstawy wynagrodzeń w obliczaniu tych świadczeń.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#AgnieszkaSzymańska">Kolejnym zagadnieniem były odprawy emerytalne. W 2022 r. w kontrolowanych jednostkach wypłacono 123 odpraw na kwotę ponad 4,5 mln zł. Kontrolą objęliśmy ok. 80% tych świadczeń i 98 odpraw wypłaconych pracownikom. W wyniku kontroli prawidłowości ustalania i wypłaty odpraw, w przypadku 4 pracowników stwierdziliśmy nieprawidłowości, które dotyczyły nieprawidłowej wysokości przyznanych odpraw w związku z tym, że do podstawy ich obliczenia nie uwzględniono wszystkich należnych składników wynagrodzenia, co spowodowało zaniżenie tych świadczeń.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#AgnieszkaSzymańska">Kolejnym obszarem objętym kontrolą były odprawy rentowe. W kontrolowanych jednostkach były wypłacone 4 odprawy na kwotę 91 tys. zł. I akurat przy kontroli prawidłowości ustalania tych świadczeń nie zostały stwierdzone żadne nieprawidłowości.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#AgnieszkaSzymańska">Kolejnym zagadnieniem wynagrodzeń, które zostało poddane kontroli, są ekwiwalenty za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. W 2022 r. pracownikom na stanowiskach urzędniczych w objętych kontrolą jednostkach wypłacono 182 świadczenia na kwotę prawie 600 tys. zł. Kontrolą objęto ekwiwalenty pieniężne wypłacone 133 pracownikom. W czasie kontroli tychże zagadnień w przypadku świadczeń wypłaconych 11 pracownikom stwierdzono nieprawidłowości, a dotyczyły one nieprawidłowego obliczenia liczby dni urlopu niewykorzystanego, błędnie ustalonego wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczenia tychże ekwiwalentów, a także zastosowania niewłaściwego współczynnika, który służy do obliczania wysokości ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#AgnieszkaSzymańska">Ostatnim zagadnieniem objętym kontrolą było dodatkowe wynagrodzenie roczne, czyli tzw. trzynastka. Tu stwierdziliśmy, że wszystkie jednostki objęte kontrolą w ustawowym terminie, to jest do 31 marca 2023 r., wypłaciły pracownikom dodatkowe wynagrodzenie roczne za 2022 r. – w kwocie ponad 29 mln zł. Prawidłowość ustalenia tych świadczeń sprawdzono w odniesieniu do 652 pracowników. Nieprawidłowości ustalono w 58 przypadkach, a polegały one najczęściej na nieprawidłowym obliczaniu podstawy tego dodatkowego wynagrodzenia rocznego, a mianowicie na nieprawidłowym uwzględnianiu składników wypłacanych nieperiodycznie bądź nieuwzględnianiu składników, które były wypłacane periodycznie. Nieprawidłowości dotyczyły najczęściej dodatków specjalnych.</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#AgnieszkaSzymańska">Ponadto stwierdzone zostały przypadki nieprawidłowego wliczenia do podstawy dodatkowego wynagrodzenia rocznego nagród uznaniowych, a także niezmniejszenia podstawy tego wynagrodzenia za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy, co również nie powinno mieć miejsca.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#AgnieszkaSzymańska">Proszę państwa, ogółem nieprawidłowości stwierdzone przy wypłacie właśnie nagrody jubileuszowej, ekwiwalentów za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, odpraw emerytalnych i dodatkowego wynagrodzenia rocznego skutkowały wypłatą wynagrodzeń w zawyżonej wysokości na kwotę prawie 24 tys. i w zaniżonej wysokości na kwotę ok. 33 tys. zł.</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#AgnieszkaSzymańska">W postępowaniu pokontrolnym do kierowników kontrolowanych jednostek w zakresie tematu kontroli koordynowanej zostały wystosowane 173 wnioski pokontrolne. Kierownicy wszystkich jednostek złożyli stosowne zawiadomienia o wykonaniu tychże wniosków pokontrolnych. Do jednego wniosku pokontrolnego jedna z kontrolowanych jednostek złożyła zastrzeżenia do kolegium właściwej miejscowo izby. Zastrzeżenie to zostało oddalone.</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#AgnieszkaSzymańska">Natomiast w przypadku 4 kontrolowanych jednostek do właściwych miejscowo rzeczników dyscypliny finansów publicznych złożono zawiadomienia o możliwości popełnienia czynów skutkujących odpowiedzialnością za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#AgnieszkaSzymańska">Podsumowując ustalenia kontroli przeprowadzonych przez wszystkie regionalne izby obrachunkowe, można powiedzieć, że realizacja zadania dotyczącego wypłaty wynagrodzeń w zdecydowanej większości wykonywana jest prawidłowo. Niemniej jednak stwierdzone nieprawidłowości powodowane były nieprzestrzeganiem przepisów prawa – tak jak już to zostało powiedziane – bądź nieprawidłową ich interpretacją. Ustalenia zawarte w protokołach kontroli, wyjaśnienia pracowników kontrolowanych jednostek, te stwierdzone właśnie w czasie kontroli koordynowanej nieprawidłowości wskazują na potrzebę doprecyzowania lub zmiany przepisów prawa. Kontrola uwidoczniła trzy obszary, na które chcielibyśmy zwrócić uwagę, gdzie można by było dokonać zmian w przepisach prawa bądź je doprecyzować:</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#AgnieszkaSzymańska">Po pierwsze, byłyby to zmiany dotyczące sposobów i warunków przyznawania dodatków specjalnych i ewentualnych innych dodatków dla pracowników zatrudnionych na podstawie powołania, dla których przepisy regulujące wynagrodzenia pracowników samorządowych nie zostały określone. Tak jak wspomniałam, regulaminy wynagradzania, które każda z jednostek powinna posiadać – i skontrolowane przez nas jednostki posiadały – dotyczą pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, a nie na podstawie powołania.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#AgnieszkaSzymańska">W drugim obszarze, gdzie przepisy prawa powodowały wiele stwierdzonych nieprawidłowości, zmiany dotyczyłyby możliwości wliczania niezakończonego okresu zatrudnienia w przypadku pracowników zatrudnionych w tym samym urzędzie równolegle na dwóch stanowiskach, na podstawie dwóch umów o pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy w sytuacji, kiedy do zatrudnienia na tych dwóch stanowiskach nie doszło jednocześnie. W takiej sytuacji chodzi o możliwość wliczania niezakończonego okresu zatrudnienia do okresów uprawniających do dodatku za wieloletnią pracę i nagrody jubileuszowej czy też odpraw emerytalnych bądź rentowych.</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#AgnieszkaSzymańska">I kolejny obszar dotyczy doprecyzowania przepisów dotyczących dodatków specjalnych, gdzie również nieprawidłowości związane z dodatkami specjalnymi w czasie kontroli skutkowały wieloma nieprawidłowościami. To doprecyzowanie dotyczyłoby określenia okresowości przyznawania tych dodatków, a także ich uwzględniania bądź nieuwzględniania w podstawie obliczenia nagród jubileuszowych, ekwiwalentów za niewykorzystany urlop, odpraw emerytalnych i rentowych czy dodatkowego wynagrodzenia rocznego w sposób pozwalający na jednolite i niebudzące wątpliwości stosowanie przepisów w tym zakresie, a także zapewniające możliwość ustalenia należnego pracownikom wynagrodzenia zgodnego z przepisami prawa.</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#AgnieszkaSzymańska">To tyle z mojej strony. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#MarekSawicki">Czy ewentualnie jeszcze pani przewodnicząca Czołpińska chciała coś dodać? Bo tak nie udzieliłem pani głosu…</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#EwaCzołpińska">Oczywiście te wnioski, które dotyczą potrzeby zmiany przepisów, są dosyć istotne mimo tego, że wymiar nieprawidłowości, o którym mówiliśmy – jak wspominała pani naczelnik – nie jest na tyle istotny. Ale w codziennym funkcjonowaniu jednostek samorządu terytorialnego czyste i klarowne przepisy, które pozwalają na jednoznaczne zastosowanie, zawsze służą nam wszystkim. Tak że to tyle z naszej strony, bardzo dziękujemy państwu za zaproszenie i za możliwość przedstawienia wyników kontroli.</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#MarekSawicki">Powiem tak – troszkę z doświadczenia samorządowego, parlamentarnego i rządowego – nie wydaje mi się, że jako parlament jesteśmy w stanie tak ukształtować przepisy prawne, żeby eliminowały w pełni jakiekolwiek błędy i odmawiały interpretacji zarówno wykonującym prawo, jak i kontrolującym jego wykonanie. Więc te trzy spostrzeżenia, trzy uwagi są ciekawe, ale boję się, że jak zaczniemy w Sejmie to doprecyzowywać, to przeregulujemy i znowu będą problemy interpretacyjne. Tu patrzę na kolegę, byłego nik-owca…</u>
<u xml:id="u-1.35" who="#PrzemysławWitek">Zwracam się do pań i bardzo dziękuję za ciekawą i szczegółową, ale też naprędce zrobioną prezentację. To jest dla nas ważne. Dla mnie najważniejsze są dwie rzeczy:</u>
<u xml:id="u-1.36" who="#PrzemysławWitek">Po pierwsze, doczytałem, że wszystkie skontrolowane jednostki wdrożyły wnioski pokontrolne. To dobrze, to znaczy, że sprecyzowaliście je punktowo, właściwie i w sposób przejrzysty.</u>
<u xml:id="u-1.37" who="#PrzemysławWitek">Po drugie, ten materiał – jestem trochę większym optymistą niż pan przewodniczący, może dlatego, że jestem tu bardzo krótko – jestem właśnie na etapie analizy wniosków de lege ferenda Najwyżej Izby Kontroli. Jest ich sporo, to są wszystko wnioski o zmianę prawa, to są tak naprawdę leżące na stole, gotowe produkty, które pozwolą nam na lepszą legislację. Włączę te trzy elementy do interpelacji kierowanych do poszczególnych ministrów. Wiem, jak ministrowie dzisiaj będą reagowali na to, że poseł z Koalicji Obywatelskiej składa takie interpelacje, ale trudno.</u>
<u xml:id="u-1.38" who="#MarekSawicki">Kto następny?</u>
<u xml:id="u-1.39" who="#UrszulaKoszutska">Martwi mnie to, że pan nas jeszcze nie rozróżnia, ale myślę, że wiele przed nami.</u>
<u xml:id="u-1.40" who="#UrszulaKoszutska">Przede wszystkim chciałabym paniom podziękować za tę bardzo szczegółową prezentację i sprawozdanie dotyczące kontroli. Mam pytanie bardziej odnośnie do metodologii tych badań. Bo zawsze mnie intrygowało, w jaki sposób państwo zbieracie te jednostki samorządu terytorialnego do kontroli i pracowników, którzy również tej kontroli podlegają.</u>
<u xml:id="u-1.41" who="#UrszulaKoszutska">A po drugie, bardzo chętnie zgodzę się z panem posłem, że te proponowane tutaj wnioski są rzeczywiście istotne. Również z mojej perspektywy, gdzie przez kilkanaście lat byłam dyrektorem jednostki samorządowej i uważam, że doprecyzowanie przepisów ma ogromne znaczenie dla regulacji pewnych wynagrodzeń, świadczeń, ale też wprowadza w zespole spokój – każdy wie, co go czeka, ale też jako dyrektorzy mieliśmy podstawę prawną, która pozwalała nam reagować w sposób jasny, precyzyjny i przewidywalny. Dziękuję serdecznie.</u>
<u xml:id="u-1.42" who="#MarekSawicki">Przekonała mnie pani, tak że wycofuję swoje wcześniejsze słowa. Kto jeszcze chciał zabrać głos? Panie chciały się odnieść. Bardzo proszę, pani naczelnik Szymańska.</u>
<u xml:id="u-1.43" who="#MarekSawicki">Stwierdzam, że wyczerpaliśmy już dyskusję, więc ją zamykam. Komisja zapoznała się z informacją regionalnych izb obrachunkowych. Dziękuję paniom, dziękuje paniom i panom posłom.</u>
<u xml:id="u-1.44" who="#MarekSawicki">Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>