text_structure.xml 103 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 9 minut 02</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Aleksander Pociej</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#AleksanderPociej">Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#AleksanderPociej">Otwieram trzydzieste piąte posiedzenie Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#AleksanderPociej">Chciałbym powitać wszystkich gości, państwa senatorów i państwa z Działu Petycji i Korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#AleksanderPociej">Mam propozycję. Ponieważ mamy gości zainteresowanych petycjami oznaczonymi w dzisiejszym porządku jako punkty szósty i ósmy, proponuję, żeby naszych gości nie zatrzymywać tutaj przy rozpatrywaniu innych petycji.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#AleksanderPociej">Proponuję rozpocząć od punktu szóstego, od petycji dotyczącej inicjatywy ustawodawczej w sprawie zmiany ustawy – Prawo farmaceutyczne i ustawy o podatku od towarów i usług w celu uregulowania zasad rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę państwa o krótkie zreferowanie tej petycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MarzenaKrysiak">Marzena Krysiak, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MarzenaKrysiak">Jest to petycja zbiorowa. Została wniesiona przez Związek Powiatów Polskich. Dotyczy zmiany art. 94 ustawy – Prawo farmaceutyczne oraz art. 43 ustawy o podatku od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MarzenaKrysiak">Autorzy petycji proponują zmianę brzmienia art. 94 ustawy – Prawo farmaceutyczne. Proponują, aby zobowiązać radę powiatu do ustalania planu dyżurów przy spełnieniu 2 warunków. Mowa o dyżurach całodobowych, dyżurach w dni świąteczne oraz w godzinach nocnych. Proponują, aby rada powiatu zobowiązana była do ustalania planu dyżurów przy spełnieniu 2 warunków.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MarzenaKrysiak">Po pierwsze, liczba mieszkańców miejscowości będącej siedzibą powiatu będzie liczyła nie więcej niż 40 tysięcy mieszkańców. Po drugie, w granicach powiatu będzie funkcjonował podmiot udzielający świadczeń nocnych i świątecznej opieki zdrowotnej w ramach sieci szpitali. Autorzy proponują, aby planem dyżurów objąć wyłącznie apteki ogólnodostępne. Wnioskują, by plan był uzgadniany z dyrektorem wojewódzkiego oddziału NFZ po zasięgnięciu opinii rady okręgowej izby aptekarskiej.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MarzenaKrysiak">W opinii autorów petycji w przypadku, gdyby postulaty zawarte w petycji nie zostały przyjęte… Alternatywnie proponują oni usunięcie całego art. 94 z ustawy – Prawo farmaceutyczne. Trzeba powiedzieć, że obecnie art. 94 prawa farmaceutycznego stanowi, że rozkład godzin pracy aptek ustala rada powiatu w drodze uchwały, czyli w drodze aktu miejscowego, po zasięgnięciu opinii wójtów, burmistrzów, prezydentów miast z terenu tego powiatu oraz opinii samorządu aptekarskiego. Rada powiatu przekazuje uchwałę ministrowi właściwemu do spraw zdrowia w terminie 2 dni roboczych od dnia jej podjęcia. Z kolei minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Aptekarskiej, określa rozporządzeniem maksymalną wysokość dopłat, które są pobierane przez aptekę za ekspedycję w porze nocnej, oraz określa grupę produktów leczniczych, za wydawanie których w porze nocnej nie pobiera się opłaty.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#MarzenaKrysiak">Jak wynika z argumentacji przywołanej przez autorów petycji – to są ich wnioski, uwagi praktyczne – prowadzący apteki odmawiają pełnienia dyżurów, uzasadniając odmowę negatywnymi skutkami ekonomicznymi dla prowadzonych przez nich placówek.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#MarzenaKrysiak">Obecnie w opiniowaniu uchwały rady powiatu biorą udział wójtowie. W praktyce występuje taka sytuacja, że wójtowie zgłaszają apteki we wszystkich gminach na terenie danego powiatu pomimo braku rzeczywistych potrzeb mieszkańców w tym zakresie oraz braku możliwości zapewnienia przez apteki obsady kadrowej. Pomimo że uchwała w sprawie rozkładu pracy aptek ogólnodostępnych ma charakter prawa miejscowego, to samorząd powiatowy nie ma żadnego instrumentu prawnego pozwalającego na egzekucję jej postanowień.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#MarzenaKrysiak">Związek Powiatów Polskich w uzasadnieniu podnosi, że wielokrotnie sygnalizował problem Ministerstwu Zdrowia i proponował, aby stworzyć nową regulację, która godziłaby interesy mieszkańców, realne możliwości zapewnienia obsady kadrowej w aptekach w porze nocnej i w dniach wolnych od pracy oraz możliwości finansowe budżetu państwa. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#AleksanderPociej">Zauważyłem, że wśród obecnych gości jest przedstawiciel Naczelnej Izby Aptekarskiej, pan mecenas Krzysztof Baka.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#AleksanderPociej">Czy pan mecenas chciałby zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#KrzysztofBaka">Krzysztof Baka, radca prawny. Reprezentuję Naczelną Radę Aptekarską.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#KrzysztofBaka">W imieniu naszego środowiska, Naczelnej Rady Aptekarskiej prosimy o poparcie tej petycji i podjęcie pilnych prac legislacyjnych nad zmianą przepisów dotyczących tzw. dyżurów aptek. Szczególnie obecna sytuacja, związana z epidemią, unaoczniła wadliwość tego rozwiązania. Apteki zawsze miały problemy z zabezpieczeniem kadrowym dyżurów. Te dyżury praktycznie… To była taka typowa działalność misyjna, ponieważ zapotrzebowanie na leki w nocy kończy się ok. godziny 23.00–24.00. Apteka funkcjonuje całą noc, musi utrzymywać farmaceutę, a praktycznie nie świadczy żadnych realnych usług farmaceutycznych.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#KrzysztofBaka">W momencie, kiedy rozpoczęła się epidemia, duża część farmaceutów i farmaceutek musiała skorzystać z urlopów czy zasiłków opiekuńczych, co spowodowało, że apteki praktycznie utraciły możliwość dyżurowania. Ten problem jest najbardziej widoczny w aptekach indywidualnych, w aptekach prowadzonych przez farmaceutów. W przypadku apteki prowadzonej przez jednego farmaceutę przy dużej liczbie dyżurów, co niestety się zdarzało i zdarza, nie ma możliwości zabezpieczenia usług w racjonalnych godzinach pracy. Podobnie jest w sytuacji, kiedy apteka pracuje w takim wymiarze czasu pracy, który nie pozwala zabezpieczyć omawianych świadczeń bez planowania godzin nadliczbowych.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#KrzysztofBaka">W związku z tym wspólnie ze Związkiem Powiatów Polskich podjęliśmy próbę wypracowania kompromisowego rozwiązania. Wiadomo, że istnieje, w naszej ocenie, nieadekwatność liczby i zakresu dyżurów, które ustalają rady powiatów… Rady powiatów kierują się różnymi względami, niekoniecznie zawsze są to tylko realne potrzeby pacjentów. Tak jak powiedziała pani, która jest sprawozdawcą, wójtowie w zasadzie w każdej gminie chcieliby mieć dyżur apteki, co nie odpowiada realnym potrzebom. Jest to chyba jedyny przypadek w systemie opieki zdrowotnej, kiedy są świadczone usługi farmaceutyczne, które w pewnej części można traktować też jako świadczenia zdrowotne, które są całkowicie nieodpłatne.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#KrzysztofBaka">Jest propozycja, aby to ucywilizować, usystematyzować, nadać temu wszystkiemu ramy jakichś obiektywnych kryteriów, które by pozwalały ustalać dyżury. W wyniku licznych konsultacji przyjęto, że w przypadku powiatów, w których miasto powiatowe liczy co najmniej 40 tysięcy osób, nie ma potrzeby tworzenia przymusowych, obligatoryjnych dyżurów, ponieważ potencjalna liczba pacjentów, którzy będą tam korzystać z apteki, jest w stanie zapewnić tej aptece możliwość funkcjonowania z wykorzystaniem mechanizmów rynkowych. Tak? Jest to na tyle duże miasto, że można liczyć, że zysk zapewni tam w miarę normalne funkcjonowanie.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#KrzysztofBaka">Drugie kryterium, bardzo istotne. Wzorowaliśmy się tutaj na rozwiązaniach dotyczących zabezpieczenia świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej. Przyjęliśmy, że tam, gdzie funkcjonuje placówka, która świadczy tego typu świadczenia zdrowotne, powinna być też apteka. Co istotne, w tym rozwiązaniu dyżury byłyby płatne według zryczałtowanej stawki, przy czym, jak przewiduje projekt, liczba dyżurów musiałaby być uzgodniona z płatnikiem, czyli z Narodowym Funduszem Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#KrzysztofBaka">Uważamy, że byłby podmiot, który byłby zainteresowany zabezpieczeniem tych świadczeń, czyli powiat, a równocześnie byłby podmiot, który korygowałby te potrzeby…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#AleksanderPociej">Panie Mecenasie, przepraszam bardzo, ale wchodzimy…</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#KrzysztofBaka">Nie. To…</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#AleksanderPociej">Odchodzimy daleko w stronę detali. Rozumiem, że w imieniu Naczelnej Rady Aptekarskiej wyraża pan poparcie dla idei zawartych w petycji. Mam nadzieję, że… Będę prosił pana i nasze biuro, jeżeli zdecydujemy… Będę prosił Biuro Legislacyjne o kontakt z państwem.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#AleksanderPociej">Jakby chciał pan coś dopowiedzieć, to proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#KrzysztofBaka">Tak, jedno zdanie. Oczywiście moje… Jak się czasem mówi, prawnicy wszystko są w stanie wykreować, ale ja powiem, że na ostatnim Krajowym Zjeździe Aptekarzy, który odbył się w styczniu, jednogłośnie podjęto uchwałę, w której wskazano na konieczność zmiany tych przepisów, ponieważ apteki nie są w stanie realizować norm, które obecnie obowiązują. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#AleksanderPociej">Czy ktoś jeszcze z gości obecnych na sali chciałby w tej sprawie zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#AleksanderPociej">Pan marszałek Borusewicz. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#BogdanBorusewicz">Ja chciałbym powiedzieć, że ta sytuacja jest nie do zaakceptowania. W Sopocie od wielu lat nie ma żadnej apteki, która dyżuruje w nocy. Sopot ma 37 tysięcy mieszkańców i nie ma tam żadnej takiej apteki. Mimo apeli do właścicieli aptek, do aptekarzy… W Sopocie w zasadzie są aptekarze. Te apele pozostają bez odzewu.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#BogdanBorusewicz">W związku z tym uważam… Wiem, że takie sytuacje są też w wielu innych miejscach, nie tylko w Sopocie. Jest tak w miastach, w których w czasie wakacyjnym liczba mieszkańców jest wielokrotnie większa. Uważam, że tę sytuację trzeba zmienić, i proponuję podjąć prace.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#BogdanBorusewicz">Nie będę wchodził w polemikę z panem mecenasem, bo działalność gospodarcza musi się wiązać z przychodem, z kosztami itd., trzeba zarabiać. Ale jednak farmaceuci, właściciele aptek, które są prowadzone… To nie jest tylko działalność gospodarcza. Są tu pewne obowiązki, tak jak w przypadku lekarzy, którzy muszą sprawować dyżury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#AleksanderPociej">Pan senator Mamątow.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#RobertMamątow">Ja chciałbym jeszcze zwrócić uwagę na to, co pan przed chwilą powiedział, na to, żeby takich dyżurów nie było w miejscowościach do 40 tysięcy mieszkańców. To jest dalsza degradacja małych miejscowości. Ja już nie mówię o gminach. Prawda? Pan powiedział, że każdy wójt gminy chciałby mieć u siebie dyżurującą aptekę. Ale zwróćmy uwagę na to, że te małe miejscowości są dzisiaj bardzo degradowane. Polikwidowano posterunki Policji, punkty pocztowe, nie ma autobusów, które by tam dojeżdżały, a teraz zniesiemy jeszcze dyżury aptek. W ten sposób będziemy całkowicie degradować mniejsze społeczności. Ten aspekt, o którym mówię, powinien tu, moim zdaniem, przeważyć, tak żebyśmy nie podejmowali prac nad tą petycją. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#AleksanderPociej">Pan marszałek Seweryński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#MichałSeweryński">Ja muszę dodać, mimo że to długo trwa, taką uwagę. Mnie zdumiewa ten wniosek, dlatego że obowiązujące prawo farmaceutyczne upoważnia rady powiatu do tego, żeby uregulowały pracę aptek, godziny pracy aptek w sposób elastyczny, dostosowany do potrzeb danej miejscowości. Ja tu widzę przede wszystkim konflikt o podłożu ekonomicznym. Aptekom nie opłaca się dyżurować w niedużych miejscowościach, bo mało kto przychodzi. No ale one spełniają, jak powiedział pan marszałek Borusewicz, rolę inną niż tylko komercyjną. Spełniają rolę służebną w systemie ochrony zdrowia. Wydaje mi się, że wszystko to, co chcielibyśmy uregulować ustawą, mogą elastycznie regulować rady powiatów, stosownie do potrzeb miejscowości, jej wielkości itd.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#MichałSeweryński">Ja jestem przeciwny podejmowaniu tej sprawy. W każdym razie mam wątpliwości, czy regulacja ustawowa wymusi dobre funkcjonowanie, takie, które zadowoli i aptekarzy, i ludność, która tam mieszka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#AleksanderPociej">Pan senator Borusewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#BogdanBorusewicz">Panowie Senatorowie, ja mam wrażenie, że jest źle, a ta regulacja może coś poprawić. Nie odwrotnie. Przywołuję przykład Sopotu. W obecnym stanie prawnym władze Sopotu, powiatu nic nie mogą zrobić. Aptekarze… Nic nie mogą.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#BogdanBorusewicz">Aptekarze odmawiają… Nie. Po prostu taka jest sytuacja. Ja, mówiąc o tym, żeby podjąć te prace, uważam, że to poprawi sytuację. Jest luka prawna. Nie można nakazać dyżuru właścicielowi apteki. Tak że jest odwrotnie.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#BogdanBorusewicz">Jeżeli chodzi o limit mieszkańców, to ja się tutaj zgadzam z panem senatorem. 40 tysięcy to jest limit, który wyłącza pewne miejscowości…</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#RobertMamątow">Przepraszam, że wchodzę w słowo, Panie Marszałku…</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#BogdanBorusewicz">Tak, tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#AleksanderPociej">Do mikrofonu, do mikrofonu.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#Gloszsali">Panie Senatorze, proszę włączyć mikrofon.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#RobertMamątow">Jeśli wprowadzimy taką zmianę i przyjmiemy propozycję, którą pan złożył – chodzi o miasta do 40 tysięcy mieszkańców – to Sopot się na to nie załapie, choćby pan chciał.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#BogdanBorusewicz">Wiem, ale…</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#AleksanderPociej">Mikrofony, mikrofony. Panowie, mikrofony.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#BogdanBorusewicz">My będziemy pracować nad tą zmianą.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę mi powiedzieć, czy obecna regulacja wymusza na właścicielach aptek dyżury w godzinach nocnych. To jest istotne. Bo jeżeli wymusza, to rozumiem, że jest tu jakieś zaniechanie władz Sopotu. A jeżeli nie wymusza, to uważam, że trzeba podjąć pracę nad ustawą i stworzyć taką regulację, która sprawi, że ludzie będą mieli w nocy możliwość zakupu leków…</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#AleksanderPociej">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#BogdanBorusewicz">…że nie będą musieli jechać do miasta wojewódzkiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#AleksanderPociej">Czy pozwolicie, Panowie Senatorowie, że ja się włączę do dyskusji?</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#AleksanderPociej">Mam takie wrażenie, że panowie senatorowie nie do końca znają sytuację. Przez ostatnie 30 lat pozwalano otwierać apteki każdemu przechodniowi i tych aptek jest teraz mnóstwo. Doprowadzono do sytuacji, w której rywalizują one ze sobą ekonomicznie jak sklepy monopolowe. I jeżeli chcemy mówić o jakiejkolwiek służbie, o etosie, to może wycofajmy leki ze stacji benzynowych? Odebrało się w ten sposób farmaceutom bardzo dużą część rynku i oddało się ją facetowi, który jedną ręką nalewa benzynę, a drugą sprzedaje leki przeciwbólowe.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#AleksanderPociej">Może warto wziąć pod uwagę w tej dyskusji również to, że pozwoliło się, żeby wielkie hurtownie prowadziły sieci aptek bez żadnej odpowiedzialności i etosu prowadzenia tych aptek? Mamy taką, a nie inną regulację dotyczącą marż. Mamy wymuszone, najniższe stawki w Europie, co doprowadziło do patologii w zakresie sprzedaży na Zachód.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#AleksanderPociej">Ja bym się jednak czasami wsłuchał w głos środowiska i w to, co mówił pan mecenas. Mam takie wrażenie, że w tej chwili mamy tutaj 3 kompletnie różne zdania. Ja się zgadzam, że należy nad tym pracować, ale należy iść w zupełnie innym kierunku, niż proponuje pan senator Borusewicz. A jeśli chodzi o kolejne 2 głosy, senatora Mamątowa i marszałka Seweryńskiego, to ja widzę to jakby z drugiej strony – należałoby nie pracować właśnie dlatego, że obecna sytuacja może pomóc wymusić ten… Mamy zupełną kakofonię w rozumieniu tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#AleksanderPociej">Najpierw pan marszałek Seweryński, za chwilę pani marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#MichałSeweryński">Panie Przewodniczący, pański głos wskazuje na daleko idące anomalie w funkcjonowaniu system aptecznego.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#AleksanderPociej">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#MichałSeweryński">Sytuacja wymagałby właściwie tego, żebyśmy podjęli prace legislacyjne w znacznie szerszym zakresie, aniżeli mówi petycja. I na to ja się zgadzam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#AleksanderPociej">Rozumiem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#AleksanderPociej">Pani marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#GabrielaMorawskaStanecka">Nie pozostaje mi nic innego, jak przychylić się do tego, co powiedział pan przewodniczący. Faktycznie rynek aptek jest z jednej strony… Dopóki nie wprowadzono przepisów, które powstrzymywały zakładanie aptek przez każdego, kto tylko chciał… Wprowadzono sprzedaż leków na stacjach benzynowych, w rossmannach, w kioskach, w każdym sklepie z prasą. Ja już nie mówię o reklamach leków i nie mówię o suplementach. Ten problem jest naprawdę bardzo szeroki i trzeba by go było uregulować, w tym kierunku należałoby pracować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#AleksanderPociej">W drodze wyjątku jeszcze jedno zdanie, choć już dużo zostało powiedziane.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#AleksanderPociej">Panie Mecenasie, pan sygnalizował, że chciałby pan zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#KrzysztofBaka">Proszę państwa, chyba doszło do nieporozumienia. Ten projekt wyraźnie stanowi, że w miejscowościach mających poniżej 40 tysięcy mieszkańców musi być ustalony plan dyżurów. To jest konstrukcja, która zapewni te świadczenia. Chcę wyraźnie podkreślić, że my nie walczymy o to, żeby mieć jakiś ekonomiczny profit. Tutaj tak naprawdę chodzi o wykonalność norm. One są obecnie nierealizowane nie dlatego, że farmaceuci chcą więcej zarabiać. Oni po prostu nie są w stanie zapewnić pełnienia tych dyżurów w takim wymiarze. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#AleksanderPociej">Przepraszam bardzo, pan sygnalizował, że chciałby zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#AleksanderPociej">Proszę się przedstawić. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#GrzegorzKubalski">Grzegorz Kubalski, zastępca dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich, a więc podmiotu, który wniósł petycję.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#GrzegorzKubalski">W nawiązaniu do dyskusji, która się rozwinęła, chciałbym powiedzieć jedną rzecz. Niewątpliwie, jeżeli patrzymy na funkcjonowanie rynku farmaceutycznego, to widzimy, że mamy tutaj do czynienia z bardzo licznymi problemami, chociażby tymi, które zostały tutaj wstępnie zasygnalizowane. Przedstawiciel samorządu będzie w stanie powiedzieć nieco więcej w tym zakresie. Jednak oczekiwanie na znalezienie docelowego rozwiązania wszystkich bolączek, które dotyczą rynku farmaceutycznego, będzie powodowało, że problem, z którym w tym momencie spotykają się zarówno powiaty, jak i przedstawiciele środowiska farmaceutów, będzie dalej nierozwiązany, mimo że tak na dobrą sprawę jest on znany pewnie od 10 lat.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#GrzegorzKubalski">Zdecydowaliśmy się na wniesienie petycji do Senatu, bo w toku prac Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego problem ten był przez nas podnoszony od dobrych kilku lat. Od mniej więcej 3 lat w Ministerstwie Zdrowia leży opracowany przez nas i przez środowisko aptekarskie projekt zmian przepisów. Cały czas słyszymy, że prace nad nim będą się toczyły. Upływają kolejne miesiące, kolejne lata, a sprawa nie jest rozwiązana. Problem nie tylko trwa, on narasta. Dlaczego?</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#GrzegorzKubalski">My jako powiaty jesteśmy obowiązani do ustalenia rozkładu godzin prac aptek ogólnodostępnych, uwzględniając również dyżury w porze nocnej. I mimo że mamy obowiązek ustalić to w postaci aktu prawa miejscowego, aktu prawa powszechnie obowiązującego, to nie mamy właściwie żadnych mechanizmów gwarantujących przestrzeganie tego, co zostało przyjęte. Przy czym fakt, że zdarzają się takie miejsca, gdzie nie jest to przestrzegane, bardzo często jest nie tyle konsekwencją złej woli ze strony konkretnych aptek, ile właśnie obecnej sytuacji na rynku farmaceutycznym. Bywają powiaty, w których co do zasady prawie wszystkie apteki zatrudniają jednego magistra farmacji. Zachowanie tam warunku dyżuru nocnego powodowałoby – jeżeli apteka miałaby nie być zamknięta – że musiałaby on pracować 36 godzin bez przerwy. Chodzi o osobę, która odpowiada za ekspedycje leków. Nie muszę mówić, że farmaceuta pracujący bez przerwy 36 godzin może stanowić niebezpieczeństwo dla pacjentów, dla tych, którzy przychodzą nabyć leki. Czystko ludzkie zmęczenie powoduje, że on może popełnić błąd.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#GrzegorzKubalski">Dokładnie tak samo jest w sytuacjach związanych z warunkami ekonomicznymi. Co do zasady… Pomijam duże miasta, gdzie apteki i tak są otwarte ze względu na rachunek ekonomiczny. W przypadku małych ośrodków miejskich, małych powiatów tak na dobrą sprawę dyżury nocne i dyżury świąteczne bardzo często są działaniem przynoszącym straty. Próg 40 tysięcy to był taki próg, który zdołaliśmy wspólnie ustalić…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#AleksanderPociej">Przepraszam pana bardzo. Tak samo jak w przypadku pana mecenasa… Usłyszeliśmy tę argumentację. Rozumiem, że jest to głos za podjęciem prac. Jest to również głos, który wskazywałby, że nie jest to jakaś inicjatywa ekonomiczna, tylko próba rozwiązania problemu, który na dzień dzisiejszy nie jest rozwiązany.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#AleksanderPociej">Pan marszałek Seweryński.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#AleksanderPociej">Aha, pan senator Mamątow.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#RobertMamątow">Prosimy z panem senatorem Seweryńskim o wycofanie naszych wniosków o niepodejmowanie prac.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#RobertMamątow">Żeby mieć większą wiedzę, wnosimy o wystąpienie do ministra zdrowia i ewentualnie ministra spraw wewnętrznych i administracji o informację na temat tego, jak wygląda dzisiaj sytuacja, jeśli chodzi o dyżury aptek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#AleksanderPociej">Jeśli chodzi o ministra zdrowia, to rozumiem, ale dlaczego mamy wystąpić do ministra spraw wewnętrznych?</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#BogdanBorusewicz">Bo on nadzoruje samorządy.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#AleksanderPociej">Rozumiem, dobrze.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#BogdanBorusewicz">Chodzi o informację, ile takich problemów jest…</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#AleksanderPociej">I o ustosunkowanie się do tej petycji.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#AleksanderPociej">Dobrze. W takim…</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#Gloszsali">My wycofaliśmy…</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#BogdanBorusewicz">Wniosek o podjęcie…</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#AleksanderPociej">Nie. Na razie jest inaczej.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#RobertMamątow">…Potem podejmiemy decyzję.</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#BogdanBorusewicz">Przed podjęciem, tak?</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#Gloszsali">Tak.</u>
          <u xml:id="u-30.12" who="#AleksanderPociej">Tak. Tak normalnie robimy, Panie Marszałku. Zgoda.</u>
          <u xml:id="u-30.13" who="#AleksanderPociej">W związku z tym jest prośba do pracowników sekretariatu o przygotowanie pism do Ministerstwa Zdrowia i ministerstwa spraw wewnętrznych z prośbą o opinie i informacje w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-30.14" who="#AleksanderPociej">Wrócimy do rozpatrywania tej petycji przy następnej okazji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.15" who="#AleksanderPociej">Możemy przejść do punktu ósmego, do petycji dotyczącej inicjatywy ustawodawczej w zakresie zmiany ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego, w celu objęcia zasłużonych honorowych dawców krwi i szpiku kostnego ulgą w transporcie publicznym.</u>
          <u xml:id="u-30.16" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę o zreferowanie tej petycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#JoannaBaranowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#JoannaBaranowska">Joanna Baranowska, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#JoannaBaranowska">Jest to petycja indywidualna. Przedmiotem petycji jest nadanie osobom, które są honorowymi dawcami krwi i szpiku kostnego, ulgi w wysokości 10% na przejazdy środkami komunikacji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#JoannaBaranowska">Petycjodawca proponuje, żeby osoby, które oddały co najmniej 15 l krwi w przypadku kobiet oraz 18 l krwi w przypadku mężczyzn, otrzymały właśnie taką ulgę. Dokumentem uprawniającym do ulgi byłaby książeczka honorowego dawcy krwi.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#JoannaBaranowska">Wznoszący petycję podkreśla, że każdy obywatel, który przekazuje ten najpiękniejszy i najcenniejszy dar, powinien zostać doceniony nie tylko w lokalnej komunikacji miejskiej, ale także w PKS i w PKP. Zdaniem autora proponowana zniżka mogłaby stanowić silną i dodatkową motywację do oddawania krwi, której nie można wytworzyć sztucznie, a która jest potrzebna wielu osobom, których życie i zdrowie jest zagrożone.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#JoannaBaranowska">Autor uważa, że nadanie 10-procentowej zniżki nie będzie dużym obciążeniem dla budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#JoannaBaranowska">Petycja dotyczy kilku ustaw. Pierwszą ustawą jest ustawa definiująca, kto jest zasłużonym honorowym dawcą krwi. Jest to ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi, która stanowi, że osoby, które oddały krew lub jej pochodne w odpowiedniej ilości, otrzymują wskazane w rozdziale 2 ustawy tytuły i odznaki. Najniższą odznaką jest odznaka „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi”. Kobiety otrzymują ją za oddanie co najmniej 5 l krwi, a mężczyźni – 6 l krwi. Najwyższą odznaką jest odznaka „Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu”. W tym przypadku chodzi o osoby, które oddały co najmniej 20 l krwi.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#JoannaBaranowska">Określenie „honorowy dawca krwi”, które jest w petycji, odnosi się do osoby, która oddała 15 i 18 l krwi. Jest to najwyższa odznaka… Jest to I stopień odznaki „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi”.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#JoannaBaranowska">Jeżeli chodzi o przywileje przysługujące osobom, które są zasłużonymi i honorowymi dawcami krwi, to reguluje to art. 9, który wskazuje, że osobie takiej przysługuje zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddaje krew lub w którym jest skierowana na badania lekarskie istotne przy oddaniu krwi, jest jej rekompensowany zarobek utracony w wyniku nieobecności w pracy analogicznie do przepisów wskazanych w prawie pracy, a także zwrot kosztów przejazdu do jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi, w której ta krew była oddana.</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#JoannaBaranowska">Jeżeli chodzi o osoby, które są dawcami szpiku, to jest tu odrębny akt prawny. Jest to ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu i przechowywaniu, przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów. Ta ustawa wskazuje w rozdziale 5, że dawcą przeszczepu jest osoba, która jednokrotnie oddała szpik lub regenerujące się komórki i tkanki. Osoba, która zrobiła to więcej niż raz, zostaje zasłużonym dawcą przeszczepu. Dawcy przeszczepu i zasłużonemu dawcy przeszczepu przysługują uprawnienia do korzystania poza kolejnością z laboratoryjnej opieki zdrowotnej, co wskazuje art. 23 ustawy.</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#JoannaBaranowska">Jeżeli chodzi o transport publiczny, to mamy tu 2 akty prawne. Pierwszy to jest ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, która określa zasady organizacji funkcjonowania oraz finansowania regularnego przewozu osób w środkach publicznego transportu zbiorowego, a także zasady refinansowania kosztów za realizację usług w zakresie ulg ustawowych oraz ulg ustanowionych na obszarze właściwym dla danego organizatora.</u>
          <u xml:id="u-31.11" who="#JoannaBaranowska">Jeżeli chodzi o ulgi ustawowe, to są one uregulowane w ustawie z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego. Tej ustawy nie stosuje się do komunikacji miejskiej. Ustawa przewiduje 8 ulg komunikacyjnych, procentowych – od ulgi wynoszącej 100%, czyli bezpłatnych przejazdów, do ulgi w wysokości 33%. Propozycja dotycząca 10% jest nowa. Grupy uprawnione do ulg to grupy społeczne lub zawodowe. Społeczne to np. dzieci i osoby niepełnosprawne, a zawodowe to służby mundurowe.</u>
          <u xml:id="u-31.12" who="#JoannaBaranowska">Chciałabym jeszcze dodać, że w części dotyczącej ulg ustanowionych na obszarze operatorów obsługujących dany obszar… Prześledziłam uchwały operatorów miejskich – chodzi o autobusy, tramwaje, trolejbusy – i zwróciłam uwagę na taką rzecz. W 3 miastach z kilku, które badałam, tj. Warszawie, Rzeszowie i Wrocławiu, ulgę w transporcie publicznym ma zarówno honorowy dawca krwi, jak i zasłużony dawca przeszczepu. Zasłużony, czyli ten, który oddał wielokrotnie. Dużo bardziej powszechne jest, że ośrodki miejskie dają ulgę honorowym dawcom krwi. Zasłużeni dawcy przeszczepu są jakby mniej dostrzegani przez lokalnych operatorów.</u>
          <u xml:id="u-31.13" who="#JoannaBaranowska">Chciałabym jeszcze dodać informację, że sprawa dotycząca nadania ulg osobom, które są honorowymi dawcami krwi, to jest sprawa, która pojawia się publicznie już od 2017 r. M.in. Ministerstwo Zdrowia i Ministerstwo Infrastruktury odniosły się do postulatu petycji, kiedy ten temat się pojawił – nie w Kancelarii Senatu, w Senacie, tylko w innych podmiotach. Ministerstwo Zdrowia w 2017 r. stwierdziło, że nie będzie popierać postulatu petycji, czyli nadania zniżek honorowym dawcom krwi. Ministerstwo Infrastruktury stwierdziło, że „zgodnie ze stanowiskiem rządu, wyrażonym przy okazji kolejnej propozycji rozszerzenia zakresu uprawnień do ulg dla nowej grupy, wprowadzenie jakichkolwiek zmian do ustawy o ulgach do czasu wypracowania kompleksowej polityki państwa w zakresie ulg na przejazdy, uszczelnienia systemu refundacji oraz nowelizacji ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym jest na chwilę obecną przedwczesne”. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#AleksanderPociej">Czy przedstawiciel Ministerstwa Zdrowia jest na sali? Czy chciałaby pani zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#AleksanderPociej">Bardzo bym prosił o przedstawienie się i krótkie zaprezentowanie stanowiska ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#AleksanderPociej">Musi pani nacisnąć… O, teraz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MałgorzataLorek">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#MałgorzataLorek">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#MałgorzataLorek">Małgorzata Lorek, dyrektor Narodowego Centrum Krwi.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#MałgorzataLorek">Nie znam tej opinii z 2017 r. Co do zasady przychylamy się do częściowego rozszerzenia uprawnień i ulg dla honorowych dawców krwi. Jest to rzeczywiście wyjątkowa grupa osób w naszym społeczeństwie, która się angażuje. Nawet w czasie epidemii w sposób wyjątkowy ci dawcy pokazali, że niezależnie od zagrożenia swojego bezpieczeństwa są gotowi pomagać tym, którzy tej krwi potrzebują oraz ratować zdrowie i życie.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#MałgorzataLorek">W tym roku minister zdrowia… Przygotowany został wstępny projekt ustawy o publicznej służbie krwi, w którym chcemy odnieść się również do częściowego zwiększenia przywilejów honorowych dawców krwi. Chcemy uhonorować nie tylko tę grupę dawców, którzy oddali 20 l. Jest również spora grupa dawców, którzy oddali 40 i 50 l. To zostało uregulowane.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#MałgorzataLorek">W kwestii ulgi rozmawiamy, współpracujemy z Ministerstwem Infrastruktury. Na razie konsensus nie został wypracowany. Jak będzie taka szansa i możliwość, przynajmniej jeżeli chodzi o uprawnienia do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego, to minister zdrowia poprze takie rozwiązanie, jeżeli będzie porozumienie.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#MałgorzataLorek">Odnosząc się do ulgowych przejazdów na terenie miast, powiem, że tak naprawdę w większości dużych miast, gdzie sprawnie funkcjonuje miejska komunikacja publiczna, takie rozwiązania zostały wprowadzone decyzją rady miasta. Są to dawcy, którzy oddali odpowiednio 15 lub 18 l w przypadku kobiet lub mężczyzn. Czyli to są wieloletni dawcy, tacy, którzy od wielu lat oddają krew i regularnie pomagają. Aczkolwiek trudniej byłoby to regulować, ingerować w to na poziomie ustawy. Minister popiera staranie się o zwiększenie uprawnień i wprowadzenie ulg dla honorowych dawców krwi w ustawie o uprawnieniach do ulgowych przejazdów. Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#AleksanderPociej">Jeżeli pani pozwoli, mam takie pytanie. Mamy tych wspaniałych, cudownych ludzi, którzy oddają krew za darmo, a państwo polskie od 30 lat nie potrafi sobie poradzić z wybudowaniem fabryki frakcjonowania osocza w Polsce. Na krwi tych ludzi, którzy oddają ją spontanicznie, za darmo, koncerny zagraniczne zarabiają ok. 100 milionów dolarów rocznie. Czy są prowadzone nad tym jakiekolwiek prace? Jest zalecenie WHO, że kraje, takie jak Polska, powinny mieć fabryki frakcjonowania ze względów epidemicznych, jak również ze względów militarnych. Kolejne ekipy w ministerstwie – to jest jak gdyby ponad podziałami – nie robią nic w tym kierunku, żeby sprowadzić do Polski i pieniądze, i tak ważną z punktu widzenia bezpieczeństwa rzecz. Czy są jakieś prace na ten temat, czy dalej nic się nie dzieje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MałgorzataLorek">Panie Przewodniczący!</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#MałgorzataLorek">W ubiegłym roku w kwietniu minister zdrowia powołał zespół, w skład którego wchodzili również przedstawiciele KPRM i różnych instytucji, które częściowo mają wpływ na wypracowanie rozwiązań. Pewne rozwiązania i wieloletni plan zostały zaproponowane w dokumencie, który jeszcze w ubiegłym roku trafił do kancelarii premiera. W tym roku miały się toczyć kolejne prace. Wdrożenie i wprowadzenie zmian wymagałoby porozumienia w szerszym aspekcie, między różnymi resortami. Niestety ze względu na sytuację, którą obecnie mamy, terminy tych prac zostały chwilowo przesunięte. Nie mogę podać tutaj szczegółów, ponieważ dokument został zastrzeżony przez ministra zdrowia. Pełne opracowanie jest obecnie w kancelarii i najprawdopodobniej w najbliższych miesiącach… Zmiana ustawy, o której wspominałam, zawiera pewne rozwiązania, które są niezbędne do dalszych prac i do umożliwienia produkcji tych leków w naszym kraju, jak również ich dystrybucji. Ta druga kwestia jest również nie bez znaczenia.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#MałgorzataLorek">Odniosę się do kwestii finansowych. Minister zdrowia co roku, określając wysokość opłat za krew i jej składniki, uwzględnia przychody z różnych źródeł, także centrów. To nie jest tak, że ktoś na tym zarabia. Tak naprawdę, gdyby osocze, które jest wykorzystywane do lecznictwa tylko w 23%, nie mogło być wydane do firmy je przetwarzającej, należałoby je po prostu zutylizować, co, po pierwsze, nie byłoby opłacalne ekonomicznie, a po drugie, z punktu widzenia takiej samowystarczalności w regionie i na poziomie europejskim, bo o tym mówi również Rada Europejska… Te leki częściowo trafiają do kraju. W ostatnich konkursach na zbycie osocza zawarte są klauzule, które zobowiązują odbiorcę osocza do dostarczenia części leków na rynek polski, a przynajmniej zaoferowania ich w publicznych przetargach. To ma miejsce, jest praktykowane. To jest takie chwilowe rozwiązanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#AleksanderPociej">Pani Dyrektor, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#AleksanderPociej">Wchodzimy już zbyt głęboko. Bardzo się cieszę, że są jakieś prace w tym zakresie. Ale w konkluzji, gdybym mógł usłyszeć… Mówiła pani, że pewne elementy, które się pojawiają w tej petycji, pojawiają się również w państwa projekcie. Czy w związku z tym uważa pani, że jest wskazane, żebyśmy pracowali nad tą petycją, czy też państwa prace wyczerpują zakres petycji? Nie chcielibyśmy dublować prac.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#MałgorzataLorek">Myślę, że nasze prace wyczerpują treść tej petycji, przy czym ta petycja dotyczy również dawców przeszczepu. W takim razie można by było kompleksowo potraktować… Nie wiem, czy jest tu pan z Ministerstwa Infrastruktury. Być może pan zabierze głos odnośnie do stanowiska Ministerstwa Infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#MałgorzataLorek">Co do stanowiska Ministerstwa Zdrowia to minister to popiera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#AleksanderPociej">Czyli mogę przyjąć, że… Z pani wypowiedzi wynika, że nad tym, co jest zawarte w tej petycji, państwo już pracujecie. Tak?</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#MałgorzataLorek">Tak, pracujemy nad tym, przy czym istotne jest tu jeszcze stanowisko ministra infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#AleksanderPociej">Oczywiście, tak. Zaraz go wysłuchamy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#AleksanderPociej">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#ArturBuzakowski">Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#ArturBuzakowski">Artur Buzakowski, Departament Budżetu, Ministerstwo Infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#ArturBuzakowski">Jest jakiś pogłos, nie wiem, czy można to jakoś regulować.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#ArturBuzakowski">Tak. Teraz? Nie wiem, spróbuję w takim razie…</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#AleksanderPociej">Może niech pan spróbuje…</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#ArturBuzakowski">Teraz dobrze? Chyba lepiej. Zdecydowanie.</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#ArturBuzakowski">Stanowisko Ministerstwa Infrastruktury niestety jest odmienne od przedstawionego przez panią. Wynika to z 2 aspektów.</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#ArturBuzakowski">Pierwszy to jest system ulg, który w tej chwili obowiązuje. Jest on bardzo skomplikowany. Dzieli się nie tylko na rodzaje transportu, czyli transport kolejowy, autobusowy, ale też rodzaje biletów – jednorazowe, miesięczne. Zróżnicowanie dotyczy też rodzaju przewozów. Tak? Są np. ulgi tylko na pociągi osobowe czy też pośpieszne, ekspresowe.</u>
          <u xml:id="u-39.9" who="#ArturBuzakowski">Z tej petycji nie wynika, w jakim zakresie te ulgi miałyby obowiązywać, w jakim rodzaju komunikacji. Czy we wszystkich? Czy dotyczyłyby tylko biletów jednorazowych, czy też miesięcznych? Nie tak dawno, dosłownie 2 tygodnie temu udzielaliśmy odpowiedzi rzecznikowi praw pacjenta w zakresie udzielenia ulgi dla zasłużonych dawców krwi i honorowych dawców krwi – zasłużonych dla zdrowia narodu. Pan rzecznik pomógł nam w tym zakresie, próbował oszacować ewentualne skutki wprowadzenia tych zmian. To jest już taki aspekt ekonomiczny. Podał nam 2 warianty.</u>
          <u xml:id="u-39.10" who="#ArturBuzakowski">Pierwszy to darmowe przejazdy, przy założeniu 4 takich przejazdów dla każdego uprawnionego, a drugi to wyższa ulga, wynosząca 49%, ale tylko w przypadku biletów jednorazowych i tylko w komunikacji kolejowej. Z tej petycji to nie wynika. I z tych szacunków wyszło, że przy grupie docelowej wynoszącej prawie 600 tysięcy osób – tylu jest dawców krwi – skutki dla budżetu byłyby na poziomie 180–190 milionów zł rocznie w zależności od wariantu, co stanowi na chwilę obecną 1/3 wszystkich środków budżetowych, jakie posiada minister infrastruktury na wszystkie ulgi, dla wszystkich grup uprawnionych, czyli uczniów, studentów, osób niepełnosprawnych, ich opiekunów itd. Tak więc z ekonomicznego punktu widzenia i w związku z możliwościami budżetowymi raczej negatywnie to opiniujemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo. To jest klarowne, jasne stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#AleksanderPociej">Czy któryś z panów senatorów chciałby zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#AleksanderPociej">Jest to dosyć ciężka sprawa do rozstrzygnięcia, bo nie mamy żadnej wątpliwości, że to jest grupa, która potencjalnie ratuje nam wszystkim życie. Jest to grupa, która jest wyjątkowo zasłużona dla ogółu. Jednocześnie te cyfry i te proporcje, które przed chwilą nam pan podał, też są dosyć potężne. Ja bym tutaj odniósł się do oświadczenia pani dyrektor, że prace w tym zakresie są prowadzone. My mamy od dawien dawna w tej komisji taki zwyczaj, że jeżeli rząd deklaruje, że pracuje nad jakimś tematem, to staramy się nie krzyżować…</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#AleksanderPociej">Czy pani dyrektor mogłaby nam jeszcze powiedzieć, jaki jest horyzont czasowy tej państwa regulacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#MałgorzataLorek">Projekt ustawy jest przygotowany i jest przed konsultacjami wewnętrznymi w Ministerstwie Zdrowia. Wspomniałam, że w zakresie tych ulg i ewentualnie procentów cały czas jest prowadzona rozmowa z Ministerstwem Infrastruktury. Na pewno kwestie uhonorowania w sposób szczególny tych dawców, którzy oddali 40 czy 50 l, i kolejnego stopnia odznaczenia są już tam zawarte. W kwestiach przejazdów są dyskusje związane właśnie z budżetem, ale jest szansa, że jeszcze w tym roku ten projekt będzie przekazany do konsultacji społecznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#AleksanderPociej">Pan marszałek Borusewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#BogdanBorusewicz">Ja widzę, że ten fragment projektu chyba nie przejdzie, dlatego że stanowisko Ministerstwa Infrastruktury jest jasne. Nie ma pieniędzy. Ja uważam, że akurat na takie sprawy pieniądze powinny być. Trzeba je przesunąć z innych wydatków. Rząd jest hojny w różnych innych sprawach społecznych, a akurat tutaj Ministerstwo Infrastruktury stwierdza, że nie ma pieniędzy i że na realizację tej ulgi potrzeba 1/3 zasobów pieniężnych, które ministerstwo ma na ulgi w ogóle. Może tę ulgę da się jakoś ścieśnić, w taki sposób, żeby oczywiście nie kilkaset tysięcy… Podejrzewam, że 600 tysięcy to jest liczba wszystkich krwiodawców – tak, Pani Dyrektor? – a nie tych, którzy mogliby skorzystać z tej ulgi. Czy to jest liczba osób, które oddały 18 lub 16 l? Ile osób by to naprawdę objęło, Pani Dyrektor?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#AleksanderPociej">Proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#MałgorzataLorek">Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#MałgorzataLorek">600 tysięcy dawców to jest grupa osób, które oddają krew w ciągu roku. Tak naprawdę przyjęcie tego do szacunków wskazuje… To dość szeroka grupa. Jeśli chodzi o najwyższe odznaczenie, to jest tu błąd, bo najwyższe odznaczenie to jest odznaka „Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu”. Są to dawcy, którzy oddali 20 l krwi. Takich dawców przybywa rocznie ok. 12 tysięcy. Tak naprawdę te ulgi mogą być przyznawane w sposób dość elastyczny – mogą dotyczyć czynnych dawców, litraż może być wyższy. Mimo wszystko tej grupie społecznej, zaangażowanej w pomoc innym należy przyznawać pewne uprawnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#BogdanBorusewicz">Ja zgłaszam wniosek o kontynuację prac nad tą petycją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#AleksanderPociej">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#AleksanderPociej">Pan marszałek Seweryński. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#MichałSeweryński">Panie Przewodniczący!</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#MichałSeweryński">Mamy taki zwyczaj w tej komisji, że czasami, wtedy, kiedy są prowadzone prace legislacyjne w rządzie, zawieszamy rozpatrzenie sprawy czy ostateczne podjęcie decyzji i dajemy sobie prawo, by za jakieś parę miesięcy zapytać, na jakim etapie są prowadzone prace. Jeżeli nie będzie tam żadnego postępu, wtedy my możemy podjąć własne działania. W ten sposób możemy się nie dublować, a jednocześnie nie odkładać sprawy raz na zawsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#AleksanderPociej">Jest to prawda.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#AleksanderPociej">O jakim horyzoncie czasowym mówimy?</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#Gloszsali">3 miesiące.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#AleksanderPociej">3 miesiące. Czy jest zgoda w komisji?</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#BogdanBorusewicz">Jest.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#AleksanderPociej">Ja się zgadzam z propozycją pana marszałka. Za 3 miesiące poproszę sekretariat o zasięgnięcie opinii i wystosowanie pisma do ministerstwa celem dowiedzenia się, co w tym temacie jest realizowane bądź nie.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#AleksanderPociej">Możemy przejść do punktu pierwszego. Po godzinie naszej pracy dotarliśmy do punktu pierwszego.</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę o scharakteryzowanie tej petycji. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#JoannaBaranowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#JoannaBaranowska">Joanna Baranowska, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#JoannaBaranowska">Jest to petycja indywidualna, wniesiona przez pana Sebastiana Adamowicza. Przedmiotem petycji jest propozycja uaktualnienia nazewnictwa i uporządkowania przepisów ustawy o partiach politycznych. Autor proponuje zmianę treści art. 22 i zastąpienie wyrazu „kasacja” frazą „skarga kasacyjna”. Proponuje też zmianę treści art. 45 ust. 2 ustawy poprzez wykreślenie przecinka i liczby „39” po nim.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#JoannaBaranowska">Autor petycji, uzasadniając swój wniosek, stwierdza, że ustawa o partiach politycznych odwołuje się do nieistniejącego środka zaskarżenia w postępowaniu cywilnym, a także do uchylonego przepisu tejże ustawy.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#JoannaBaranowska">Przedmiot petycji uregulowany jest w ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych. Art. 22 tej ustawy stanowi, że kasacja przysługuje jedynie od postanowień sądu drugiej instancji w przedmiocie wpisu lub wykreślenia wpisu z ewidencji z uwzględnieniem przepisów zawartych w ustawie o partiach politycznych oraz przepisów kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym. Przepisy o skardze kasacyjnej zostały wprowadzone do kodeksu postępowania cywilnego w 2004 r – nowelizacja k.p.c. oraz prawa ustroju sądów powszechnych.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#JoannaBaranowska">Art. 45 ustawy o partiach politycznych wskazuje okoliczności związane z likwidacją partii politycznej. Likwidacja następuje wskutek rozwiązania na podstawie uchwały uprawnionego statutowego organu partii lub postanowienia sądu o wykreśleniu wpisu partii z ewidencji z następujących przyczyn.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#JoannaBaranowska">Pierwsza przyczyna jest wskazana w art. 20 – brak zawiadomienia sądu o zmianie statutu partii, adresu siedziby, składzie organów uprawnionych w statucie do reprezentowania partii na zewnątrz oraz zaciągania zobowiązań majątkowych.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#JoannaBaranowska">Kolejna okoliczność jest zawarta w art. 21, w którym wskazuje się na wątpliwości co do zgodności z konstytucją celów oraz zasad działania partii politycznej zawartych w zmianach do statutu.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#JoannaBaranowska">Kolejny artykuł to art. 44, który wskazuje, że partię można wykreślić na podstawie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z konstytucją celów lub działalności partii politycznej.</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#JoannaBaranowska">Czwarta okoliczność likwidacji partii była wskazana art. 39, który mówił o obowiązku składania informacji o źródłach finansowania. Art. 39 został skreślony w 2001 r. ustawą – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej i Senatu Rzeczpospolitej Polskiej. Ustawa z 2001 r. w istotny sposób zmieniała zasady finansowania partii politycznych i składania sprawozdań. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#AleksanderPociej">Panowie Senatorowie, mnie się wydaje, że to jest tak proste, że powinniśmy to podjąć. Cała nasza inicjatywa będzie się tu sprowadzała do tego, co jest opisane w petycji, czyli wyczyszczenia ustawy. Ktoś zapomniał, dokonując zmian, zapisać te 2 proste rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#AleksanderPociej">Pan senator Seweryński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#MichałSeweryński">Pan przewodniczący ma rację. Możemy to zrobić, ale gdybyśmy tego nie zrobili, to się przecież nic nie stanie. To są takie przeoczenia przy nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, które do meritum sprawy niczego nie wnoszą. Ani nie utrudniają działalności partii politycznych, ani nie uniemożliwiają tych działalności. Jak się nadal używa pojęcia „kasacja” zamiast „skarga kasacyjna”, to wszystkie sądy wiedzą, o co chodzi. Prawda? Moim zdaniem… Tak samo jest z odesłaniem do nieistniejącego przepisu. Tego się po prostu nie stosuje i koniec.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#MichałSeweryński">Mnie się wydaje, że można by to spokojnie zostawić bez biegu. Partiom politycznym nie dzieje się żadna krzywda, ale oczywiście porządek w przepisach byłby większy. To są tak drobne uchybienia, że ja mam wątpliwości, czy ma się tym zajmować cały Senat.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#Gloszsali">Może do Rządowego Centrum Legislacji…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#AleksanderPociej">Do Rządowego Centrum Legislacji. Tak to robiliśmy do tej pory i chciałem to właśnie zaproponować.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#AleksanderPociej">Czyli rozumiem, że…</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#AleksanderPociej">Nie podejmujemy, ale chyba powinniśmy to przegłosować. Tak.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#AleksanderPociej">Kto jest za wnioskiem, żebyśmy nie podejmowali prac i jednocześnie przesłali to do Rządowego Centrum Legislacji?</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#komentarz">5</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#AleksanderPociej">5 głosów za takim rozwiązaniem, nikt się nie wstrzymał i nikt nie był przeciw.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę, przechodzimy do petycji oznaczonej nrem 2.</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#MonikaRuszczyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#MonikaRuszczyk">Monika Ruszczyk.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#MonikaRuszczyk">Petycja jest petycją indywidualną, wniesioną przez osobę fizyczną. Dotyczy zmiany ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, tak aby zwiększyć kontrolę nad stosowaniem prawa we wszystkich przejawach.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#MonikaRuszczyk">Autor w uzasadnieniu swojej petycji podnosi, że celem tej petycji jest przyjęcie takich zmian wspomnianej ustawy, dotyczy to art. 1 ustawy o Sądzie Najwyższym, aby dawały one sądom największą możliwą kontrolę nad stosowaniem prawa we wszystkich tego przejawach. W petycji podkreślono, że ustawa o Sądzie Najwyższym powinna wyczerpująco regulować daną dziedzinę spraw, nie pozostawiając poza zakresem swego unormowania istotnych elementów tej dziedziny, a także w ten sposób, by od przyjętych zasad regulacji nie było konieczności wprowadzania licznych wyjątków. Autor petycji proponuje konkretne brzmienie przepisu art. 1.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#MonikaRuszczyk">Przejdę teraz do stanu prawnego. Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym w art. 1 stanowi, że Sąd Najwyższy jest organem władzy sądowniczej powołanym do sprawowania wymiaru sprawiedliwości poprzez zapewnienie zgodności z prawem i jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych i sądów wojskowych, poprzez rozpoznawanie środków odwoławczych oraz podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne, a także poprzez kontrolę nadzwyczajną prawomocnych orzeczeń sądowych w celu zapewnienia ich zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, przez rozpoznanie skarg nadzwyczajnych. I przy tym punkcie chciałabym się zatrzymać. Otóż w tekście pierwotnym ten punkt stanowił, że Sąd Najwyższy jako organ władzy sądowniczej sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę nadzwyczajną prawomocnych orzeczeń sądowych w celu zapewnienia praworządności i sprawiedliwości społecznej przez rozpatrywanie skarg nadzwyczajnych.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#MonikaRuszczyk">Kolejne uprawnienie Sądu Najwyższego jako organu władzy sądowniczej, zgodnie z art. 1 pkt 2, to rozpatrywanie spraw dyscyplinarnych w zakresie określonym w ustawie. W kolejnych punktach mamy rozpoznawanie protestów wyborczych, stwierdzanie ważności wyborów do Sejmu i Senatu, wyboru prezydenta RP, wyborów do Parlamentu Europejskiego, rozpoznawanie protestów przeciwko ważności referendum ogólnokrajowego i referendum konstytucyjnego, a także stwierdzanie ważności tych referendów. Wśród uprawnień Sądu Najwyższego jest też opiniowanie projektów ustaw i innych aktów normatywnych, a także wykonywanie innych czynności określonych w ustawach.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#MonikaRuszczyk">Chciałabym jeszcze przypomnieć, że art. 10 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, że ustrój Rzeczypospolitej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Władzę ustawodawczą sprawują oczywiście Sejm i Senat, władzę wykonawczą – prezydent i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą – sądy i trybunały. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#AleksanderPociej">Oddaję głos panu senatorowi Mamątowowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#RobertMamątow">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#RobertMamątow">Część tych postulatów, które przedstawia petent, jest już zrealizowana, ale nie o tym chcę powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#RobertMamątow">My w Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji wiemy, co to znaczy dotykać ustaw o Sądzie Najwyższym. W zasadzie one wszystkie przechodziły przed naszą komisję i zawsze wywoływało to jakiś niepotrzebny rezonans, różne sytuacje, których na pewno chcielibyśmy uniknąć. Dlatego uważam, że dzisiaj, kiedy już zaczyna być, że tak powiem, ciszej o tym Sądzie Najwyższym, Sąd Najwyższy zajmuje się sprawami, do których jest powołany, wracanie do zmian przepisów o Sądzie Najwyższym byłoby błędem. Dlatego wnoszę o niepodejmowanie prac nad tą petycją. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#AleksanderPociej">Panie Senatorze, ja z zupełnie innego powodu, ale jestem tego samego zdania. Ja akurat uważam – z całym szacunkiem dla nas tutaj, mamy w swoim gronie profesora prawa – że to jest zbyt skomplikowana materia. To jest materia systemowa. Uważałem i uważam, że wszystkie te nowelizacje, które przychodziły do nas, były kompletnie niesystemowe, tak i teraz nie podejmuję się zmieniać w jakimś zakresie systemu. To jest zbyt poważna materia, żebyśmy my wychodzili z taką inicjatywą. Należałoby powołać do tego jakieś potężne grono konsultacyjne profesorów prawa, konstytucjonalistów. Ja nie czuję się do tego…</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#Gloszsali">A nie w formie petycji…</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#AleksanderPociej">Tak, nie w formie petycji. Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#AleksanderPociej">Pan marszałek Seweryński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#MichałSeweryński">Ja też będę głosował za tym, żebyśmy nie podejmowali pracy. Ja tylko tytułem przykładu powiem, że to, co proponuje petent, ma właśnie charakter kolizji z systemem wymiaru sprawiedliwości, nawet z konstytucją. Proszę zwrócić uwagę na pkt 8, na mocy którego Sąd Najwyższy miałby kontrolować praworządność sposobu powoływania i odwoływania sędziów, a to znaczy, że również aktów władczych prezydenta, bo to generalnie jest sposób powoływania i odwoływania. My wiemy, że to są prerogatywy, które żadnej kontroli nie podlegają, co oznacza po prostu konflikt z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#MichałSeweryński">Tak. To, co proponuje petent, jest po prostu sprzeczne z konstytucją. Wystarczy taka sprzeczność w jednym punkcie, żebyśmy nie musieli się tym zajmować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#AleksanderPociej">A ja jeszcze tylko tak zupełnie anegdotycznie. Kiedy ta petycja wpłynęła?</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#MichałSeweryński">8 grudnia.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#AleksanderPociej">Ósmego…</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#MonikaRuszczyk">Tak, 8 grudnia 2019 r.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#AleksanderPociej">Nie jestem pewien, czy wnoszący tę petycję po zmianie pierwszego prezesa Sądu Najwyższego dalej chciałby oddać te wszystkie uprawnienia Sądowi Najwyższemu.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#AleksanderPociej">Zarządzam głosowanie nad wnioskiem złożonym przez panów senatorów o niepodejmowanie prac nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#AleksanderPociej">4 głosy za niekontynuowaniem prac, nikt się nie wstrzymał, nikt nie był przeciw.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę o przedstawienie nam petycji nr 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WandaWójtowicz">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WandaWójtowicz">Wanda Wójtowicz, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#WandaWójtowicz">To jest petycja indywidualna, wniesiona przez osobę fizyczną. Dotyczy ona zmiany Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w celu wprowadzenia do jej treści zapisu art. 90 Konstytucji Słowenii.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#WandaWójtowicz">Autor petycji w uzasadnieniu wskazuje, że…</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#AleksanderPociej">Bardzo bym prosił o krótkie przedstawienie tej petycji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#WandaWójtowicz">Tak, będzie krótko, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#WandaWójtowicz">Autor wskazuje, że niezbędnym warunkiem udanego funkcjonowania każdej społeczności jest wewnętrzna zgoda. Taką wyjątkową społecznością jest demokratycznie wybrany parlament, a jego dobre funkcjonowanie to gwarancja dobrej wędrówki przez życie całego narodu. Ażeby było to możliwe, to wszyscy reprezentanci narodu powinni mieć jednakowe prawa i wzajemnie się szanować.</u>
          <u xml:id="u-60.7" who="#WandaWójtowicz">W opinii autora petycji w naszej 30-letniej demokracji cały czas trwa wojna na górze, która uniemożliwia rywalizującym ugrupowaniom politycznym wzajemną tolerancję oraz poszukiwanie kompromisowych rozwiązań trudnych problemów wielomilionowego narodu.</u>
          <u xml:id="u-60.8" who="#WandaWójtowicz">Autor petycji podnosi również, że Słoweńcy po uzyskaniu niepodległości w 1991 r. jako drudzy na świecie przyznali równe prawa posłom większości i opozycji, wprowadzając w art. 90 Konstytucji Republiki Słowenii z 23 grudnia 1991 r. zapis dotyczący referendum ustawodawczego w następującym brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-60.9" who="#WandaWójtowicz">„Zgromadzenie Państwowe może zarządzić referendum w sprawach podlegających regulacji ustawowej i związane jest jego wynikiem.</u>
          <u xml:id="u-60.10" who="#WandaWójtowicz">Zgromadzenie Państwowe może zarządzić referendum ustawodawcze z własnej inicjatywy, a musi je zarządzić, jeśli tego zażąda co najmniej 1/3 posłów, Rada Państwa lub 40 tysięcy wyborców.</u>
          <u xml:id="u-60.11" who="#WandaWójtowicz">Prawo udziału w referendum służy obywatelom, którzy posiadają prawa wyborcze. Propozycję uważa się za przyjętą, jeśli opowie się za nią większość wyborców uczestniczących w referendum.</u>
          <u xml:id="u-60.12" who="#WandaWójtowicz">Tryb przeprowadzenia referendum określa ustawa uchwalona przez Zgromadzenie Państwowe większością 2/3 głosów obecnych posłów”.</u>
          <u xml:id="u-60.13" who="#WandaWójtowicz">Autor petycji podaje, że wprowadzenie tych regulacji do Konstytucji Słowenii skutkuje prowadzeniem racjonalnej gospodarki, wejściem do strefy euro w 2018 r. i nadwyżką budżetową w wysokości 3,37%.</u>
          <u xml:id="u-60.14" who="#WandaWójtowicz">Jeżeli chodzi o naszą konstytucję, Konstytucję RP z dnia 2 kwietnia 1997 r., to sprawy referendum ogólnokrajowego reguluje jej art. 125. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#AleksanderPociej">Pierwszy zgłaszał się pan marszałek Seweryński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#MichałSeweryński">Panie Przewodniczący, nasza komisja nie podejmuje inicjatyw dotyczących zmiany konstytucji, a poza tym ta petycja ma charakter właściwie publicystyczny, więc nie spełnia standardów wniosku o zmianę przepisów prawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#AleksanderPociej">Pan senator Mamątow.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#RobertMamątow">Ja tylko uzupełnię.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#RobertMamątow">Zgadzam się w zupełności z panem profesorem, ale ja bym skierował tę petycję… Zdaje się, że przy panu prezydencie jest taka komórka do spraw zmian konstytucji. Przesłałbym to do ewentualnego wykorzystania.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#AleksanderPociej">No, główna oś to jest to referendum. Nie wiem, czy pan prezydent będzie chciał pracować akurat nad wprowadzaniem takich rozwiązań referendalnych.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#AleksanderPociej">Tak na marginesie, przypomniał mi się pewien tekst Jana Pietrzaka z lat osiemdziesiątych. Tutaj petent pisze o Słowenii, o tym, że tam jest tak fajnie i dobrze, a wtedy Jan Pietrzak proponował, żebyśmy się ze Szwedami zamienili na jakieś 100 lat i jeżeli oni sobie tutaj poradzą, będzie to oznaczało, że to z nami jest źle, a nie z okolicznościami wokół nas.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#AleksanderPociej">Ja się absolutnie przychylam do tego, co powiedział pan senator Mamątow.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#AleksanderPociej">Głosujemy nad wnioskiem senatora Mamątowa.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#AleksanderPociej">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#komentarz">4</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#AleksanderPociej">4 głosy za, nikt nie był przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#AleksanderPociej">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-65.8" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę o scharakteryzowanie następnej petycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#MaciejKowalski">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#MaciejKowalski">Maciej Kowalski, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#MaciejKowalski">Jest to petycja indywidualna, wniesiona przez osobę fizyczną. Petycja dotyczy usunięcia z kodeksu postępowania karnego art. 523 §1a, który został wprowadzony do procedury karnej ustawą z dnia 11 marca 2016 r. Przepis ten przyznał ministrowi sprawiedliwości wyjątkową kompetencję do wnoszenia kasacji opartej wyłącznie na zarzucie rażącej niewspółmierności kary. Regulacja ta obowiązuje od dnia 15 kwietnia 2016 r.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#MaciejKowalski">Jak słusznie zauważa wnoszący petycję, uprawnienie takie nie przysługuje skazanemu, wobec którego sąd odwoławczy wydał prawomocny wyrok kończący postępowanie. Uprawnienie wniesienia kasacji opartej wyłącznie na niewspółmierności kary nie przysługuje również rzecznikowi praw obywatelskich, co zdaniem autora petycji prowadzi do ograniczenia praw obywateli do rzetelnego postępowania. Autor stoi na stanowisku, że zarówno oskarżony, w tym momencie już skazany, jak i rzecznik praw obywatelskich, jako organ konstytucyjny stojący na straży praw i wolności człowieka, powinni posiadać możliwość wniesienia kasacji na takich samych zasadach jak minister sprawiedliwości, gdyż w przeciwnym razie dochodzi do nierówności stron.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#MaciejKowalski">Jeżeli chodzi o stan prawny, to stosownie do art. 523 §1 kodeksu postępowania karnego strona może wnieść kasację od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego kończącego postępowanie tylko z powodu tzw. bezwzględnych przyczyn odwoławczych lub innego rażącego naruszenia prawa, jeżeli miało ono istotny wpływ na treść orzeczenia. Może to być np. zarzut naruszenia prawa materialnego czy też naruszenia prawa procesowego. Kodeks postępowania karnego w art. 521 stanowi, że uprawnionym do wniesienia kasacji od każdego prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie jest prokurator generalny, rzecznik praw obywatelskich oraz rzecznik praw dziecka w zakresie, w jakim sprawy dotyczą naruszenia praw dziecka, niemniej jednak kasacja nie może być wniesiona wyłącznie z powodu zarzutu niewspółmierności kary. Stanowi o tym właśnie art. 523 §1. Tak jak wcześniej wspomniałem, ograniczenie to nie dotyczy kasacji wniesionej przez prokuratora generalnego w sprawach o zbrodnie.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#MaciejKowalski">Na koniec chciałbym też doprecyzować, że zgodnie z orzecznictwem… Może tak: ograniczenie wynikające właśnie z tego art. 523 §1a – chodzi o słowo „wyłącznie”, o wyłącznie zarzut niewspółmierności kary – nie oznacza, iż możliwe jest postawienie takiego zarzutu, o ile towarzyszy mu np. inny zarzut, zarzut prawa materialnego czy procesowego.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#MaciejKowalski">Chciałbym jeszcze dodać, że petycję wniósł skazany, który jako pierwszy skorzystał… minister w stosunku do niego jako pierwszego skorzystał z instytucji zawartych w art. 523 §1a i jego kara została zwiększona z 15 lat do 25 lat. To tyle. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#AleksanderPociej">Pani mecenas Mandylis.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#AleksanderPociej">Pani Mecenas, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#BeataMandylis">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#BeataMandylis">Biuro Legislacyjne zwraca się do państwa senatorów…</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#Gloszsali">Słabo słychać.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#BeataMandylis">Słabo słychać. Już przysuwam mikrofon.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#BeataMandylis">Zwracam się do państwa senatorów z prośbą o wysłuchanie pewnej informacji na temat tego przepisu, którego usunięcia domaga się osoba wnosząca petycję, petytor. Chodzi mianowicie o art. 523 §1 kodeksu postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#BeataMandylis">Ten przepis został wniesiony do kodeksu postępowania karnego w 2016 r. i wprowadził pewien wyłom od zasady Sądu Najwyższego jako sądu prawa. W komentarzu, w artykule pana prof. Kardasa, który wypowiadał się na ten temat, stwierdza on, że artykuł ten dotyczy kwestii kasacji, która zostaje wniesiona wyłącznie z powodu niewspółmierności kary. Wyłom od tej zasady uczyniono tylko na rzecz jednego podmiotu, a mianowicie prokuratora generalnego. Uprawnienia tego nie przyznano innym podmiotom kwalifikowanym, chodzi głównie o rzecznika praw obywatelskich. Należy jednak stwierdzić, że unormowanie zawarte w art. 523 §1a burzy dotychczasowy model kasacji, opartej wyłącznie na zarzucie obrazy prawa. Zmienia też charakter Sądu Najwyższego, który w zakresie zarzutu niewspółmierności kary przestaje pełnić funkcję sądu prawa, a staje się sądem faktu.</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#BeataMandylis">I teraz tak. Jeżeli chodzi o tę kwestię indywidualną, ponieważ petytor jest rzeczywiście dotknięty osobiście obowiązywaniem tego przepisu… Tutaj abstrahowałabym od tej sytuacji indywidualnej. Nie ma podstaw wątpić, że sądy orzekające w sprawach orzekały właściwie. Niezależnie od tego ciekawą kwestią podniesioną w tej petycji jest naruszenie zasady równości broni. Prawo do wniesienia kasacji na podstawie niewspółmierności kary przysługuje tylko prokuratorowi generalnemu. W tym przepisie było do tej pory napisane, że przysługuje ono „ministrowi sprawiedliwości – prokuratorowi generalnemu”, ale przepis ten zmieniono i pozostawiono tylko prokuratora generalnego, tak więc – jak tu w komentarzach się wskazuje – chodziło o to, żeby z tego uprawnienia do wniesienia kasacji mogli w imieniu prokuratora generalnego korzystać również prokuratorzy krajowi. W związku z tym należy wnioskować, że ta kasacja może stać się narzędziem realizowania zamierzeń prokuratury, która zawiedziona wyrokami, które zapadły w sądach, czy to okręgowych, czy apelacyjnych, czy innych, będzie chciała kontynuować swoją linię, czyli linię oskarżenia, która nie została zrealizowana w toku postępowań sądowych. Jednak brakuje nam tutaj stanowiska drugiej strony. Petytor wnosi o to, żeby uprawnić do wniesienia takiej kasacji również stronę.</u>
          <u xml:id="u-68.7" who="#BeataMandylis">Wydaje się, że wskazane byłoby nie tyle wykreślenie tego przepisu i pozbawienie prokuratora takiego uprawnienia, skoro ono już jest… Wydaje mi się, że trudno byłoby teraz, kiedy ten przepis już zaczął działać, został wdrożony do systemu, wycofywać go i apelować do Sejmu, żeby znowu zmieniał zdanie. Wydaje mi się, że wskazane byłoby poszerzenie – jeśli państwo senatorowie uznaliby, że należy kontynuować prace – i pójście w innym kierunku, który w sumie w tej petycji jest zasugerowany. Chodzi mianowicie o brak równości stron i dodanie w tym przepisie o możliwości wniesienia kasacji wyłącznie na podstawie niewspółmierności kary również rzecznika praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-68.8" who="#BeataMandylis">Wówczas te kasacje, mimo że prokurator generalny – trzeba powiedzieć otwarcie – ma prawo wnosić kasacje zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść… Jednak wydaje się, że bezpieczeństwo obywateli, wyrażone w stanowisku czy wynikające ze stanowiska rzecznika praw obywatelskich, byłoby istotne. Zatem dobrze by było w tym przepisie, który uprawnia do wnoszenia tej kasacji na podstawie wyłącznie niewspółmierności kary, dopisać rzecznika praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-68.9" who="#BeataMandylis">Można by było też pokusić się, żeby może nawet nie tyle kontynuować… Państwo senatorowie mogliby wystąpić o przedstawienie opinii czy to Prokuratury Krajowej, czy Ministerstwa Sprawiedliwości, jak oni to widzą, jaki jest powód, jaka jest podstawa tego, żeby prokurator generalny miał to uprawnienie, a już rzecznik praw obywatelskich go nie miał. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#AleksanderPociej">Pan marszałek Seweryński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#MichałSeweryński">Ja bym proponował, żebyśmy, zanim podejmiemy decyzję co do tego, co dalej robić z tą petycją, jak zwykle, zwrócili się opinię co najmniej do 2 podmiotów, do rzecznika praw obywatelskich i do ministra sprawiedliwości. To dotyczy zakresu ich kompetencji. No, minister sprawiedliwości jest jednocześnie prokuratorem generalnym, więc prokuratora krajowego już bym nie pytał. Wtedy mielibyśmy odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#MichałSeweryński">Mamy prawo przypuszczać, że gdybyśmy upoważnili zainteresowaną stronę do tego, żeby sama mogła wnosić taką kasację, to każdy by ją wnosił. To jest pewne, prawda? W każdym razie te 2 instytucje, które są w sposób jasny wskazane w opinii Biura Legislacyjnego, powinniśmy najpierw o to zapytać I czy się spodziewamy jakiejś konkretnej odpowiedzi, czy nie… Gdybyśmy mieli te wypowiedzi, to nasza decyzja byłaby bardziej uzasadniona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#AleksanderPociej">Zgadzam się. Jeżeli nie ma głosów sprzeciwu, to w ten sposób to rozstrzygniemy.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#AleksanderPociej">Ja tylko przypominam, że rzecznik praw obywatelskich już w obecnej sytuacji skarżył się, że nie ma możliwości opracowywania skarg nadzwyczajnych i że jego biuro jest zawalone, przepraszam za ten kolokwializm, robotą. A tutaj dodatkowo należałoby się dowiedzieć… Gdyby nastąpiło rozszerzenie w tym kierunku, to też należałoby pomyśleć o jakichś dodatkowych etatach…</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#AleksanderPociej">Tak. Tym bardziej potrzebna jest opinia.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#AleksanderPociej">Nikt się temu nie sprzeciwia. Wniosek pana marszałka Seweryńskiego został zaakceptowany. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę o przejście do następnego punktu i scharakteryzowanie następnej petycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#MaciejKowalski">Jeszcze raz Maciej Kowalski.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#MaciejKowalski">Jest to petycja indywidualna, wniesiona przez panią Renatę Sutor. Wnosząca zawarła kilka postulatów zmian prawa.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#MaciejKowalski">Pierwszy z nich dotyczy zmiany prawa cywilnego w zakresie wprowadzenia wyłącznej odpowiedzialności cywilnej producenta za produkt niebezpieczny, ponadto wprowadzenia regresu Skarbu Państwa w stosunku do sędziów sądów za wydanie wadliwych orzeczeń oraz wprowadzenia tzw. instytucji pozwu rodzinnego.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#MaciejKowalski">Wnosząca petycję postuluje zmiany ustawy o prawie bankowym oraz Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej poprzez upublicznienie kont bankowych każdego przedsiębiorcy, tak aby nabywca usługi czy produktu mógł sprawdzić poprawność numeru konta, wykonując przelew przez system bankowości elektronicznej.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#MaciejKowalski">Autorka petycji widzi także potrzebę zmiany prawa karnego i prawa o wykroczeniach w zakresie wprowadzenia do tych ustaw nowego przestępstwa, polegającego na wyłudzeniu usługi prawnej czy też lekarskiej.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#MaciejKowalski">Ja się może pokrótce odniosę do poszczególnych postulatów, jeżeli chodzi o stan prawny.</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#AleksanderPociej">Pokrótce.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#MaciejKowalski">Jeżeli chodzi o postulat wprowadzenia odpowiedzialności producenta za produkt niebezpieczny, to jest to już uregulowane w kodeksie cywilnym. Są to przepisy art. 449¹–449¹⁰.</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#MaciejKowalski">Jeżeli chodzi o pozew rodzinny, to należy tutaj zwrócić uwagę na tzw. ustawę o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, gdzie istnieje regulacja pozwu zbiorowego. Art. 2 ust. 1 tej ustawy stanowi, że ma ona m.in. zastosowanie w sprawach roszczeń z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.</u>
          <u xml:id="u-72.9" who="#MaciejKowalski">Jeżeli chodzi o regres Skarbu Państwa w stosunku do sędziów za wydanie wadliwych wyroków, to należy zauważyć, że to też jest już uregulowane w kodeksie cywilnym, m.in. w art. 417 §1. Tutaj też Sąd Najwyższy wypowiedział się co do odpowiedzialności sędziów. W orzeczeniu z 27 września 2012 r. stwierdził, że sędziowie nie korzystają z immunitetu w sprawach cywilnych i żadne przepisy nie wyłączają ich od cywilnej odpowiedzialności deliktowej wobec poszkodowanego za szkody wyrządzone z niezgodnym z prawem działaniem i zaniechaniem przy wykonywaniu władzy sądowniczej oraz przez wydanie niezgodnego z prawem orzeczenia.</u>
          <u xml:id="u-72.10" who="#MaciejKowalski">Jeżeli chodzi o upublicznienie rachunków bankowych, to możliwość sprawdzenia rachunku bankowego również już istnieje. Jest to uregulowane w ustawie o podatku od towarów i usług. Minister sprawiedliwości prowadzi taki wykaz, który jest udostępniony na stronie Ministerstwa Finansów, w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów. Tam znajdują się numery rachunków bankowych podatników podatku VAT.</u>
          <u xml:id="u-72.11" who="#MaciejKowalski">Jeżeli chodzi o wprowadzenie przepisów dotyczących wyłudzenia usługi prawnej czy też lekarskiej, to należy zauważyć, że kodeks karny w art. 286 reguluje taką kwestię. Trzeba tu jeszcze dodać, że do Sejmu wpłynęła taka sama petycja i Biuro Analiz Sejmowych sporządziło opinię na temat tych postulatów. Stanowisko Biura Analiz Sejmowych co do większości postulatów jest negatywne, nie zaleca podejmowania prac nad tą petycją. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#AleksanderPociej">Rekomendacja, wydaje mi się, jest jednoznaczna.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#AleksanderPociej">W świetle tego, co usłyszeliśmy, składam wniosek o niepodejmowanie prac nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#AleksanderPociej">Kto jest za moim wnioskiem?</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#komentarz">4</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#AleksanderPociej">4 głosy za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#AleksanderPociej">W związku z tym nie będziemy kontynuować prac nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-73.7" who="#AleksanderPociej">I teraz przechodzimy do petycji nr 7. Zdaje się, że to jest bardzo podobna petycja do tej porządkującej, dotyczącej partii.</u>
          <u xml:id="u-73.8" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę krótko ją scharakteryzować. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#JoannaBaranowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#JoannaBaranowska">Joanna Baranowska, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#JoannaBaranowska">Jest to kolejna petycja pana Sebastiana Adamowicza. Ma charakter porządkujący.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#JoannaBaranowska">Autor petycji proponuje zmianę treści przepisu art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka. Autor zauważa, że ust. 3 tego artykułu odwołuje się częściowo do uchylonych przepisów o odpowiedzialności za działalność i zaniechanie przy sprawowaniu władzy publicznej.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#JoannaBaranowska">Jeżeli chodzi o stan prawny dotyczący zagadnienia poruszanego w tej petycji, jest on zawarty w przywołanej już ustawie. Art. 2 ust. 3 odwołuje się do przepisów kodeksu cywilnego, tj. do art. 415–420². W zbiorze artykułów wskazanym powyżej art. 418 utracił moc 18 grudnia 2001 r. na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził jego niezgodność z art. 77 konstytucji, a art. 419 i 420 zostały uchylone w 2004 r. nowelą kodeksu cywilnego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#AleksanderPociej">Jasne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#AleksanderPociej">Panowie Senatorowie, czy uznajemy, że jest to na tyle poważne, że będziemy nad tym pracować, czy – tak jak w przypadku poprzedniej petycji stwierdzimy, że nie będziemy kontynuować prac, ale prześlemy tę petycję do centrum legislacji.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#AleksanderPociej">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#AleksanderPociej">Kto jest za niekontynuowaniem prac nad tą petycją i jej przesłaniem do centrum legislacyjnego?</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#komentarz">4</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#AleksanderPociej">W związku z wynikiem tego głosowania – nikt nie był przeciw temu wnioskowi ani nikt się nie wstrzymał – nie będziemy dalej pracować nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-75.7" who="#AleksanderPociej">Przechodzimy teraz do omówienia petycji dziewiątej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#MarzenaKrysiak">Marzena Krysiak.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#MarzenaKrysiak">Jest to petycja indywidualna, wniesiona przez osobę fizyczną.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#MarzenaKrysiak">Autor petycji wnosi o podjęcie szybkich i sprawnych działań dekomunizacyjnych w polskich sądach. Proponuje wprowadzenie do obowiązującego ustawodawstwa przepisów, które umożliwiałyby usuwanie z zawodu sędziów, którzy wywodzą się z okresu PRL-u. W uzasadnieniu do petycji wyraża sprzeciw wobec niesprawiedliwych, nieudolnych praktyk sędziów, którzy nie rozumieją wizji państwa demokratycznego. Powołuje się też w swojej petycji na informacje medialne, z których wynika, że obecnie kilkuset sędziów orzekających wywodzi się z tego okresu, a ok. 800 sędziów otrzymało nominacje od Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#MarzenaKrysiak">Analizując temat petycji, warto przytoczyć obowiązujące przepisy. Trzeba zacząć od Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, która w art. 180 ust. 1 wprowadza zasadę nieusuwalności sędziów z zawodu, a dodatkowo w art. 180 ust. 2 ogranicza możliwości przeniesienia sędziego do innej siedziby lub na inne stanowisko wbrew jego woli. Może to nastąpić jedynie na mocy orzeczenia sądu i tylko w przypadkach określonych w ustawie – Prawo o ustroju sądów powszechnych. Przeniesienie sędziego bez jego zgody na inne miejsce służbowe następuje wtedy, gdy wymaga tego wzgląd na powagę stanowiska sędziego, na podstawie orzeczenia sądu dyscyplinarnego wydanego na wniosek kolegium właściwego sądu lub Krajowej Rady Sądownictwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#AleksanderPociej">Wydaje mi się, że w świetle przytoczonych tutaj artykułów konstytucji… Proponuję, żebyśmy nie podejmowali pracy nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#AleksanderPociej">Kto z państwa jest za?</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#komentarz">4</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#AleksanderPociej">Decyzja o niekontynuowaniu prac nad tą petycją zapadła jednogłośnie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#AleksanderPociej">Przechodzimy do punktu dziesiątego.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#MonikaRuszczyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#MonikaRuszczyk">Monika Ruszczyk jeszcze raz.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#MonikaRuszczyk">Petycja jest petycją indywidualną, wniesioną przez osobę fizyczną. Dotyczy ona wprowadzenia zmian do art. 465 §2 kodeksu postępowania karnego, tak aby zapewnić dwuinstancyjność postępowania sądowego w przypadku złożenia zażalenia na postanowienie prokuratora o odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego lub o umorzeniu postępowania w sprawie.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#MonikaRuszczyk">Autor petycji w uzasadnieniu swojej petycji opisuje własne postępowanie przygotowawcze, prowadzone z jego zawiadomienia. Był osobą pokrzywdzoną w przedmiocie bezprawnego zniszczenia zabytkowego jazu zapory wodnej, która stanowiła część zabytkowego młyna. Wówczas postępowanie zostało umorzone ze względu na brak znamion czynu zabronionego.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#MonikaRuszczyk">Autor petycji, nie zgadzając się z decyzją prokuratury, skorzystał z zażalenia do właściwego sądu na to postanowienie. Sąd jednak podzielił stanowisko organu prowadzącego dochodzenie i utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#MonikaRuszczyk">Zdaniem petycjodawcy, brzmienie art. 465 §2 nie realizuje zasady określonej w art. 176 konstytucji, stanowiącej o dwuinstancyjności postępowania i obywatel tym samym jest pozbawiony prawa do pełnego i bezstronnego rozpoznania swojej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#MonikaRuszczyk">Przechodząc do stanu prawnego, należy wskazać na art. 306, który stanowi, że na postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa przysługuje zażalenie pokrzywdzonemu, instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie, a także osobie, która złożyła zawiadomienie, jeżeli wskutek przestępstwa doszło do naruszenia jej praw. Na postanowienie o umorzeniu śledztwa również przysługuje zażalenie i przysługuje ono stronom, instytucji państwowej lub samorządowej, która złożyła to zawiadomienie o przestępstwie, a także osobie, która złożyła zawiadomienie o przestępstwach określonych konkretnie w tym artykule.</u>
          <u xml:id="u-78.7" who="#MonikaRuszczyk">Dochodzenie może prowadzić Policja lub organy, o których mowa w art. 312, są to np. organy Straży Granicznej, ABW, Krajowej Administracji Skarbowej, CBA, Żandarmerii Wojskowej, a także inne organy, które wymienione są w przepisach szczególnych, chyba że prowadzi takie postępowanie prokurator.</u>
          <u xml:id="u-78.8" who="#MonikaRuszczyk">Zgodnie z art. 459 zażalenie przysługuje na postanowienie sądu zamykające drogę do wydania wyroku, chyba że ustawa stanowi inaczej.</u>
          <u xml:id="u-78.9" who="#MonikaRuszczyk">W art. 460 wskazano termin, w jakim wnosi się zażalenie. Jest to 7 dni od daty ogłoszenia postanowienia, a jeżeli ustawa nakazuje doręczenie postanowienia, te 7 dni liczy się od daty doręczenia.</u>
          <u xml:id="u-78.10" who="#MonikaRuszczyk">Postulowana jest zmiana art. 465. Przytoczę może brzmienie tego artykułu: „Przepisy dotyczące zażaleń na postanowienie sądu stosuje się odpowiednio do zażaleń na postanowienie prokuratora i prowadzącego postępowanie przygotowawcze”. I §2: „Na postanowienie prokuratora przysługuje zażalenie do sądu właściwego do rozpoznania sprawy, chyba że ustawa stanowi inaczej”.</u>
          <u xml:id="u-78.11" who="#MonikaRuszczyk">W tym aspekcie warto przywołać orzeczenie Sądu Najwyższego z 2015 r., który jednoznacznie wypowiedział się, że prawomocne postanowienie sądu o utrzymaniu w mocy postanowienia prokuratura o umorzeniu śledztwa w fazie in rem jest orzeczeniem kończącym postępowanie przygotowawcze. I w takim przypadku otwiera to drogę do zaskarżenia takiego postanowienia kasacją nadzwyczajną na podstawie art. 521. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#AleksanderPociej">Bardzo proszę, Pani Mecenas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#BeataMandylis">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#BeataMandylis">Szanowni Państwo, ja chciałabym może zacząć od dosyć mocnego sformułowania, a mianowicie od tego, że takie petycje jak ta nie powinny znajdować się w Senacie. Dlaczego? Dlatego że ta petycja właściwie nie jest petycją, tylko jest takim kolejnym środkiem odwoławczym, w którym osoba indywidualna chce załatwić własne sprawy.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#BeataMandylis">Jeżeli chodzi o wskazaną tu ścieżkę prawną jako niewłaściwą i do zmiany, to trzeba powiedzieć, że wszystkie te przepisy są właściwie zastosowane, w sposób zgodny z konstytucją. Osoba, która składa petycję, podnosi, że naruszona jest zasada dwuinstancyjności postępowania, co nie jest prawdą, ponieważ postanowienie zostało wydane przez prokuratora, a zaskarżone do sądu, czyli dwie instancje były. Jeżeli chodzi o zasadę dwuinstancyjności postępowania sądowego wskazaną w art. 176 konstytucji, to dotyczy ona dwuinstancyjności w stosunku do orzeczeń wydanych przez sądy. Czyli to też jest dwuinstancyjność, tylko że od orzeczenia sądu przysługuje czy powinno przysługiwać odwołanie do sądu drugiej instancji. Tutaj nie jest to zastosowane, ponieważ postanowienie wydał prokurator, jednak mimo to przysługiwało zaskarżenie do sądu.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#BeataMandylis">Inna kwestia. Jeżeli chodzi o tę sprawę, to nie wiadomo, czy osoba zgłaszająca była pokrzywdzonym, dlatego że zgodnie z tym opisem sprawa dotyczyła zabytkowego jazu. Tymczasem okazuje się, że on nie był zabytkiem, tylko miał wartość historyczną, co podobno wynika z opinii wojewódzkiego konserwatora sztuki. Teraz tak. Jeżeli ten pan petytor byłby pokrzywdzony, to miałby prawo do ścieżki wskazanej w art. 330 i art. 55 k.p.k., czyli do subsydiarnego aktu oskarżenia. Nie byłby wtedy powstrzymany takim postanowienie prokuratora i sądu, jakim zakończono jego sprawę. Stąd wnioskuję, że on nie był pokrzywdzonym, a tylko osobą zgłaszającą. Jeżeli zaś był osobą zgłaszającą, to trzeba powiedzieć, że od tego postanowienia, które wydał sąd, nie przysługuje kasacja, ponieważ Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów wypowiedział się, że postanowienie prokuratora, które było prowadzone w postępowaniu in rem, jednak nie jest postanowieniem kończącym postępowanie, możliwe jest dalsze prowadzenie danej sprawy, jeżeli ujawniłyby się jakieś inne okoliczności. Tylko w sprawie ad personam takie postępowanie byłoby postępowaniem kończącym postępowanie w sprawie.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#BeataMandylis">W związku z tym tak naprawdę kwestia zburzenia tego historycznego jazu jest kwestią, która może być ponownie objęta postępowaniem przygotowawczym, gdyby np. pojawiła się opinia, że to jest zabytek, jakaś inna opinia, bo można też jakąś… Chociaż wydaje mi się, że jeżeli to jest zabytek, to powinien być wpisany na jakąś listę zabytków. Prawda?</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#BeataMandylis">W tej sytuacji, Szanowni Państwo, nie ma podstaw, aby uznać, że nie została zrealizowana zasada dwuinstancyjności. To jest raz. A dwa: wnoszący tak naprawdę chce zmieniać przepisy, które są jak najbardziej poprawne, a kwestią jest tylko jego indywidualna sprawa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję bardzo, Pani Mecenas.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#AleksanderPociej">Tutaj raczej nie ma pola do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#AleksanderPociej">Zgłaszam wniosek o niekontynuowanie prac nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#AleksanderPociej">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#komentarz">5</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#AleksanderPociej">Nikt się nie sprzeciwił, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#AleksanderPociej">W związku z wynikiem głosowania nie będziemy kontynuować prac nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#AleksanderPociej">I bardzo proszę o omówienie punktu jedenastego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#MaciejKowalski">Maciej Kowalski, Dział Petycji i Korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#MaciejKowalski">Autor petycji stoi na stanowisku, że społeczeństwo oczekuje zmian w wymiarze sprawiedliwości w zakresie skrócenia czasu trwania postępowań sądowych. W tym celu postuluje zmiany kodeksu postępowania karnego i kodeksu postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#MaciejKowalski">W zakresie zmian kodeksu postępowania karnego zaproponował dodanie zapisów umożliwiających skrócenie postępowania poprzez wprowadzenie zasady wyznaczania rozprawy po rozprawie, to jest co najmniej raz w tygodniu, z możliwością odraczania rozpraw o 7 dni. Jednocześnie autor petycji wnosi o wprowadzenie na posiedzenia sądu pierwszej instancji obligatoryjnego stawiennictwa prokuratora oraz wymogu rozpoznania apelacji w ciągu 45 dni.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#MaciejKowalski">Kolejnym postulatem petycji jest wprowadzenie zapisów, które zwiększą rolę pokrzywdzonego poprzez umożliwienie złożenia zażalenia na postanowienie o oddaleniu wniosków dowodowych podczas postępowania karnego. Tutaj autorowi petycji prawdopodobnie chodziło o postępowanie przygotowawcze, czyli o postanowienie o oddaleniu wniosków dowodowych, które zostały złożone przez stronę w postępowaniu przygotowawczym.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#MaciejKowalski">Ponadto autor petycji postuluje zmiany w kodeksie postępowania cywilnego, które stanowiłyby o skróceniu postępowania cywilnego poprzez wyznaczenie przez sędziów terminów rozpraw co tydzień, z terminem odroczenia rozprawy na 7 dni oraz rozpatrzenia apelacji w ciągu 45 dni, tak jak w przypadku zmiany w odniesieniu do kodeksu postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#MaciejKowalski">Jeżeli chodzi o stan prawny, to należy tutaj zauważyć, że w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego udział oskarżyciela publicznego w rozprawie jest obowiązkowy, jeżeli oczywiście ustawa nie stanowi inaczej. Stanowi o tym art. 46 §1 i §2 kodeksu postępowania karnego. W postępowaniu karnym przewodniczący powinien dążyć do tego, aby rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło na pierwszej rozprawie głównej. Przewodniczący może również rozprawę główną w celu przygotowania przez strony wniosków dowodowych lub sprawozdania dowodów albo dla wypoczynku lub z innej ważnej przyczyny przerwać. Każdorazowa przerwa w rozprawie może trwać nie dłużej niż 42 dni. Stanowi o tym art. 401 kodeksu postępowania karnego. Sąd może również odroczyć rozprawę, ale tylko wtedy, gdy zarządzenie przerwy nie byłoby wystarczające.</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#MaciejKowalski">Jeżeli chodzi o oddalenie wniosku dowodowego w postępowaniu przygotowawczym, to należy zauważyć, że art. 459 kodeksu postępowania karnego stanowi, że zaskarżeniu zażaleniem podlegają takie postanowienia, które zamykają drogę do wydania wyroku i co do środka zabezpieczającego, oraz takie, w przypadku których ustawa wyraźnie przewiduje zażalenie.</u>
          <u xml:id="u-82.7" who="#MaciejKowalski">Chciałbym tu również dodać, że w zeszłym roku dokonano nowelizacji ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, która miała na celu usprawnienie, uproszczenie i przyspieszenie postępowań przed sądami w sprawach cywilnych. Nie będę tu przytaczać wszystkich artykułów, które zostały zmienione, ponieważ jest ich aż 300, w każdym razie miało to na celu usprawnienie postępowania cywilnego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#AleksanderPociej">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#AleksanderPociej">Tu też proponuję… W świetle tego, co usłyszeliśmy, składam wniosek o niekontynuowanie prac nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#AleksanderPociej">Kto jest za takim wnioskiem?</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#komentarz">5</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#AleksanderPociej">Komisja zdecydowała jednogłośnie o tym, żeby nie kontynuować prac nad tą petycją.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#AleksanderPociej">To wyczerpuje porządek naszego posiedzenia. W związku z tym dziękuję wszystkim.</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#AleksanderPociej">Zamykam to posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-83.7" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-83.8" who="#AleksanderPociej">Trzydzieste szóste? Nie, to było posiedzenie trzydzieste piąte. A zapraszam dzisiaj na godzinę 13.00 na trzydzieste szóste posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-83.9" who="#BogdanBorusewicz">Na 13.00, a nie na 12.00?</u>
          <u xml:id="u-83.10" who="#Gloszsali">Tak, tak, na 13.00.</u>
          <u xml:id="u-83.11" who="#AleksanderPociej">Tak, na 13.00.</u>
          <u xml:id="u-83.12" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-83.13" who="#AleksanderPociej">Tak jest, o 13.00 mamy wspólne posiedzenie komisji.</u>
          <u xml:id="u-83.14" who="#AleksanderPociej">Dziękuję państwu.</u>
          <u xml:id="u-83.15" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 10 minut 48</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>