text_structure.xml 44 KB
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 13 minut 27</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Kazimierz Wiatr</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#KazimierzWiatr">Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#KazimierzWiatr">Otwieram posiedzenie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej poświęcone rozpatrzeniu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, druk senacki nr 691.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#KazimierzWiatr">Witam panie i panów senatorów, w części obecnych zdalnie. Witam naszych gości. Pani minister Marzena Machałek, sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki… Witamy panią minister, widzimy. Pan Tomasz Rzymkowski, sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki; pan Jerzy Jakubczuk, dyrektor Departamentu Współpracy z Samorządem Terytorialnym, Ministerstwo Edukacji i Nauki; Tomasz Głowacki, zastępca dyrektora Departamentu Kształcenia Ogólnego, Ministerstwo Edukacji i Nauki; pani Elżbieta Neroj, zastępca dyrektora Departamentu Wychowania i Edukacji Włączającej, Ministerstwo Edukacji i Nauki; pan Grzegorz Cwalina, zastępca dyrektora Biura Ministra, Ministerstwo Edukacji i Nauki; pani Urszula Witkowska, naczelnik w Departamencie Kształcenia Ogólnego, Ministerstwo Edukacji i Nauki; pani Elżbieta Wysokińska, radca w Departamencie Współpracy z Samorządem Terytorialnym, Ministerstwo Edukacji i Nauki – ta lista jest bardzo długa – pani Katarzyna Rytel, specjalista do spraw legislacji w Departamencie Prawa Oświatowego, Ministerstwo Edukacji i Nauki; pani Irena Goźlińska, specjalista do spraw legislacji w Departamencie Prawa Oświatowego, Ministerstwo Edukacji i Nauki; pani Joanna Chmielewska, doradca sekretarza stanu, Ministerstwo Edukacji i Nauki; pan Grzegorz Pochopień, ekspert zewnętrzny, Ministerstwo Edukacji i Nauki; pan Marcin Smolik, dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej; pan Karol Dudek-Różycki, przewodniczący Polskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Przedmiotów Przyrodniczych; pan Łukasz Sporny, Centrum Chemii w Małej Skali w Toruniu; pan Grzegorz Kusy, zastępca dyrektora Departamentu Programów Naukowych i Inwestycji, Ministerstwo Edukacji i Nauki; pan Michał Wujek, zastępca dyrektora Departamentu Programów Naukowych i Inwestycji, Ministerstwo Edukacji i Nauki; pani Danuta Drypa, główny legislator w Kancelarii Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Witam panie i panów senatorów, panią sekretarz, naszą obsługę techniczną.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#KazimierzWiatr">I przystępujemy do rozpatrzenia ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#KazimierzWiatr">Jak rozumiem, pani minister ją przedstawi.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#KazimierzWiatr">Pani Minister, bardzo prosimy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MarzenaMachałek">Już, już, zaczynam, tylko muszę najpierw tutaj włączyć odpowiednie przyciski…</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MarzenaMachałek">Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MarzenaMachałek">Jest to rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty i innych ustaw. On zawiera 2 komponenty. Pierwszy komponent szczegółowo omówi pan minister Rzymkowski. To dotyczy kwestii egzaminacyjnych. Drugi komponent dotyczy wsparcia psychologiczno-pedagogicznego i pomocy psychologiczno-pedagogicznej, określenia standardów zatrudnienia psychologów, pedagogów, pedagogów specjalnych oraz innych specjalistów w szkołach, przedszkolach i w innych placówkach. Ta ustawa jest bardzo potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MarzenaMachałek">Jeśli chodzi o sprawy egzaminacyjne, poproszę o rozwinięcie pana ministra Rzymkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#TomaszRzymkowski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#TomaszRzymkowski">Szanowni Państwo, przyjęta ustawa reguluje przede wszystkim kwestie związane z egzaminem ósmoklasisty i egzaminem maturalnym. Sprawy dotyczą przyszłorocznej matury i przyszłorocznego egzaminu ósmoklasisty.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#TomaszRzymkowski">Jeżeli chodzi o kwestie związane z tym co, już było deklarowane w ubiegłym roku przez Ministerstwo Edukacji i Nauki, czyli utrzymaniem egzaminu ósmoklasisty w dotychczasowym kształcie, czyli zasad, zgodnie z którymi ósmoklasista podchodzi do egzaminu z języka polskiego, języka obcego nowożytnego i matematyki… Odchodzimy od propozycji, która była wcześniej formułowana, aby był dodatkowy przedmiot do wyboru. Z tego zrezygnowaliśmy. I jeśli chodzi o egzamin maturalny, to również wracamy do tych rozwiązań, które obowiązywały przed sytuacją epidemiczną, pandemiczną, czyli zdawania egzaminów na podstawie programu nauczania, a nie wytycznych egzaminacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#TomaszRzymkowski">Pewne kwestie pewnie będą poruszone podczas pytań, będziemy tutaj szczegółowo o nich mówić. Ale to są takie generalne uwagi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#KazimierzWiatr">Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#MarzenaMachałek">Teraz ja przejdę, Panie Przewodniczący, Panie Senatorze, Wysoka Komisjo, jeśli można…</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#KazimierzWiatr">Tak.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#MarzenaMachałek">…do kolejnej kwestii, czyli zmiany w ustawie dotyczącej standardów zatrudnienia specjalistów. Jest to komponent, który został dołączony do wspomnianej ustawy. Związane jest to z tym, że bardzo nam zależy, żeby można było zatrudniać specjalistów już od 1 września. Po raz pierwszy wprowadzamy takie rozwiązanie systemowe dotyczące właśnie zatrudnienia nauczycieli, szczególnie specjalistów, w publicznych i niepublicznych szkołach i przedszkolach. Obecnie w tych ogólnodostępnych placówkach jest 21 tysięcy specjalistów. My to zwiększymy docelowo do 51 tysięcy. Od 1 września będzie to 38–39 tysięcy specjalistów. To jest bardzo ważna kwestia. Na to jest przeznaczone oczywiście ponad pół miliarda złotych, 520 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#MarzenaMachałek">Przypomnę, że 1 marca wprowadziliśmy do systemu dodatkowe godziny i to na to było 180 milionów zł, na godziny wsparcia psychologiczno-pedagogicznego. Chcemy, by od 1 września można było zatrudnić – bo będą na to przekazane środki – specjalistów. Oczywiście, przygotowywaliśmy się do tego wcześniej. Jest to element takiego szerszego programu wsparcia dzieci, rodzin i uczniów. Ale w tej sytuacji pocovidowej i w sytuacji wojny w Ukrainie jest to tym bardziej pilna i potrzebna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#MarzenaMachałek">Jeśli będzie trzeba odpowiedzieć na szczegółowe pytania, jak będą wyglądały te standardy, jak będą naliczane środki, to tutaj jestem do dyspozycji, razem z ekspertami. Niemniej jednak my tutaj regulujemy te kwestie w sposób ogólny, a szczegółowy podział subwencji będzie przyjęty w stosownym rozporządzeniu, które będzie można wydać po uchwaleniu tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#MarzenaMachałek">Chcę tylko dodać, że my już wstępnie rozesłaliśmy do szkół informacje na temat tego, jak to wszystko będzie wyglądało, żeby szkoły się do tego przygotowywały. Zwłaszcza że w Sejmie w czasie posiedzenia był w zasadzie tylko jeden głos przeciw tej ustawie, tak więc wydaje się, że jest ona niekontrowersyjna, wręcz potrzebna i wskazana. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#KazimierzWiatr">Bardzo dziękuję, Pani Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#KazimierzWiatr">Pani Legislator, bardzo proszę o opinię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#DanutaDrypa">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#DanutaDrypa">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#DanutaDrypa">Biuro Legislacyjne zgłasza 2 uwagi do przedmiotowej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#DanutaDrypa">Pierwsza z nich dotyczy art. 5 pktu 4, przepisu art. 30d wprowadzonego w ustawie – Prawo oświatowe. Przepis ten umożliwia ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania powoływanie zespołów doradczych lub ekspertów w celu przedstawienia opinii lub ekspertyzy na jego potrzeby. Wprowadzona regulacja nie zawiera przepisów, które precyzują warunki, jakie miałyby spełniać osoby wchodzące w skład zespołów doradczych czy też powoływane w charakterze ekspertów. I również regulacja ta nie określa trybu, na podstawie którego mogłyby być tworzone zespoły doradcze. W związku z tym rozwiązanie to może budzić obawy, że minister będzie powoływał ekspertów i tworzył zespoły doradcze w sposób uznaniowy.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#DanutaDrypa">Konkludując: w opinii biura zasadne wydaje się rozważenie możliwości przyjęcia poprawek, które miałyby na celu dookreślenie wprowadzonej regulacji w tym właśnie zakresie. Niemniej jednak biuro nie zawarło takiej propozycji w opinii.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#DanutaDrypa">Uwaga druga związana jest z terminami, które przewiduje przedmiotowa ustawa. Mianowicie są to terminy, do upływu których minister czy też inne podmioty muszą wykonać określone czynności. I jeden z tych terminów to jest dzień 1 maja br. A kolejny termin to jest dzień 15 maja. I w związku z tym, że należy uwzględnić harmonogram prac nad przedmiotową ustawą, czas na ewentualne stanowisko Sejmu do stanowiska Senatu i czas na podpisanie ustawy przez prezydenta i ogłoszenie, należy również rozważyć przyjęcie poprawek, które miałyby na celu zmianę tych terminów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#KazimierzWiatr">Bardzo dziękuję, Pani Legislator.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#KazimierzWiatr">Szanowni Państwo, otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#KazimierzWiatr">I zgłaszając się do tej dyskusji, chciałbym w odniesieniu do drugiej uwagi omówionej przez panią legislator zgłosić poprawkę, która przesuwa te przytoczone tutaj terminy, w pierwszym przypadku z 15 maja na 13 czerwca 2022 r. a w drugim przypadku – z 1 maja na 13 czerwca 2022 r. I zaraz przedstawię pani legislator te poprawki na piśmie, podpisane przeze mnie.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#KazimierzWiatr">Jednocześnie informuję, że wpłynęły też poprawki pana senatora Koniecznego, wzorcowo przygotowane na piśmie i podpisane. Pan senator zaraz je przedstawi. Tych poprawek jest 6. Ich wspólną cechą jest to, że przesuwają pewne terminy.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#KazimierzWiatr">Panie Senatorze, proszę o krótki komentarz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WojciechKonieczny">Tak. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WojciechKonieczny">Rzeczywiście, to jest 6 poprawek, ale właściwie to jest, można powiedzieć, 6 punktów, ponieważ wszystko zawiera się w tym, żeby zrezygnowanie z 30-procentowego progu w przypadku przedmiotu dodatkowego i zawężenie katalogu wymagań było przedłużone o jeden rok szkolny. Motywuję to tym, że, no, mamy technika 5-letnie, gdzie są uczniowie, którzy teraz, w pandemii, w tych trudnych warunkach uczyli się zdalnie i na pewno będą mieli pewne trudności z opanowaniem całego materiału. I tak jak te wcześniejsze roczniki będą miały pewne ułatwienia, tak sądzę, że w przypadku wspomnianych uczniów techników te ułatwienia również powinny być zastosowane. W przypadku braku uwzględnienia tej poprawki będą oni w pewien sposób poszkodowani. Ale również uczniowie pierwszej klasy liceum… No, teraz też szkoły były w dużej mierze na nauce zdalnej. Również nie wiadomo, jak to się do końca rozwinie, czy jesienią jeszcze nie będziemy mieli jakiejś podobnej sytuacji. Może nie w całej Polsce, ale gdzieś punktowo, trudno powiedzieć. Dlatego uważam, że już dzisiaj, rozważając omawianą ustawę, można by ten jeden rok szkolny dodać. I to jest sens tych wszystkich poprawek. One po prostu nawiązują do tego i uwzględniają to w przepisach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#KazimierzWiatr">Bardzo dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#KazimierzWiatr">Czy ktoś z państwa się zgłasza?</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#Gloszsali">Nikt.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#KazimierzWiatr">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#KazimierzWiatr">Szanowni Państwo, tutaj pan… Ale nie wiem…</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#Gloszsali">Łukasz Sporny, to jest pan z Torunia.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#KazimierzWiatr">Już, już pana zapowiem.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#KazimierzWiatr">Zgłasza się – i udzielam panu głosu, prosimy o zwartą wypowiedź – pan Łukasz Sporny z Centrum Chemii w Małej Skali w Toruniu.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#KazimierzWiatr">Bardzo prosimy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#ŁukaszSporny">Dziękuję bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#ŁukaszSporny">Szanowni Państwo Senatorowie! Szanowni Państwo Ministrowie! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#ŁukaszSporny">Przepraszam, ja tylko pozwoliłem sobie się zgłosić, ponieważ na państwa ręce indywidualnie przekazywaliśmy w imieniu Stowarzyszenia Nauczycieli Przedmiotów Przyrodniczych – to jest takie największe stowarzyszenie nauczycieli wszystkich przedmiotów przyrodniczych – ale i instytucji, takich jak Polska Akademia Nauk, największe towarzystwa naukowe chemiczne, fizyczne, geograficzne, biologiczne etc., etc., po prostu liczne towarzystwa, pismo, które skierowaliśmy do pana ministra Czarnka w sprawie dotyczącej egzaminu ósmoklasisty z przedmiotu dodatkowego. Mam tu na myśli całkowitą rezygnację z możliwości zdawania z przedmiotu dodatkowego, która to możliwość – na pewno państwo również doskonale pamiętacie – była pomysłem od samego początku. I w pierwszych informatorach, które pojawiły się odnośnie do egzaminów, była właśnie również możliwość wyboru przedmiotu dodatkowego.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#ŁukaszSporny">Wysłuchaliśmy już wcześniej tego, co było na posiedzeniu komisji sejmowej, i bardzo państwu dziękujemy za ten głos, ale tam szczególnie pan dyrektor Smolik mówił, że to wszystko było konsultowane ze środowiskami rodziców, uczniów, nauczycieli itp. No, Drodzy Państwo, z naszej strony to wygląda troszkę inaczej. Wyrażamy olbrzymią obawę, że przedmioty przyrodnicze zostaną po prostu w znaczący sposób zdegradowane, że ich rola w szkole podstawowej się zmniejszy. I powiem państwu dlaczego. Sam jestem tego najlepszym przykładem. Udział w rekrutacji do kolejnej szkoły według wyników z matematyki może jeszcze jest sensowny, ale według wyników z języka polskiego… Przyznam państwu, że nie jestem wysokich lotów polonistą, tymczasem, no, chemię jakoś skończyłem. I jakoś udało mi się w profilu biologiczno-chemicznym kontynuować moją edukację przyrodniczą.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#ŁukaszSporny">Poproszę państwa pięknie: gdybyście państwo byli tak wspaniali, żeby pochylić się nad tym egzaminem dodatkowym, nad możliwością wyboru… Bo tutaj jest mowa o całkowitej rezygnacji. Lada moment nasi uczniowie, którzy są fenomenalni w skali europejskiej, co pokazują chociażby badania PISA – przecież oni będą diagnozowani – z automatu i przez brak wyćwiczenia pewnych umiejętności, nawet rozwiązywania arkuszy, bo to jest również pewna umiejętność, zostaną zdegradowani w skali z całej Unii Europejskiej, Europy czy w ogóle wśród wszystkich tych, którzy są badani. Poniesie to zaraz za sobą kolejny problem, kiedy pozornie wydaje nam się, że my, jako osoby współpracujące, pracujące w szkołach, działające z nauczycielami, mamy jeden problem z głowy. Ale to nie jest, Drodzy Państwo, w naszej opinii i w opinii tych wszystkich jednostek, rozwiązanie całościowe.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#ŁukaszSporny">Proszę, żebyście państwo zwrócili uwagę, że wspomniane pisma sygnowały również osoby o wiele mądrzejsze ode mnie, jak organizatorzy olimpiad przedmiotowych. Olimpiada to jest bardzo wąska forma diagnozy, w której naprawdę bardzo mała liczba osób biorących udział w tych egzaminach, w tych różnych etapach, będących w stanie zdobyć odpowiednie kwalifikacje czy uprawnienia. A jeden zewnętrzny egzamin klasyfikacyjny jest nie tylko informacją zwrotną dla wszystkich uczniów, dla nauczycieli, lecz także naprawdę pozwala, żeby ten nasz poziom edukacji po prostu został podciągnięty, co już udało się państwu, wspólnymi staraniami komisji zrobić. Wyrażamy szczerą obawę – i naprawdę, proszę państwa, apelujemy, żeby się nad tym pochylić – że brak egzaminu po prostu wrzuca nas w pewne ramy, które teoretycznie mają ułatwić sytuację uczniom, rodzicom, nauczycielom, ale w praktyce związują ręce i wydłużają… przenoszą na dalsze etapy możliwość specjalizacji czy weryfikacji tego, czy dokonało się dobrych wyborów życiowych. A to jest przecież bardzo ważny etap. Przypomnę państwu chociażby, że uczniowie, o których mówimy, w tym wieku, mniej więcej, mogą już zdawać – dobrowolnie, co prawda, a nie obowiązkowo – egzamin na prawo jazdy. Czy rezygnacja z tego egzaminu spowodowałaby zmniejszenie liczby wypadków? Nie wydaje nam się.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#ŁukaszSporny">Jest ze mną jeszcze pan dr Karol Dudek-Różycki, razem z którym przygotowywaliśmy wspomniane pismo, i on na pewno jeszcze za chwilę potwierdzi – jeżeli państwo tutaj pozwolicie dopuścić do głosu również jego osobę – jak jest to znaczące z perspektywy jednostek akademickich. Bo jest to również kongres rektorów uczelni, tak jak powiedziałem, wszystkie towarzystwa, które działają w naszym kraju… Proszę, żebyście państwo uwzględnili również ten głos. Serdecznie dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#KazimierzWiatr">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#KazimierzWiatr">Zgłaszał się pan senator Zdrojewski. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#BogdanZdrojewski">Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#BogdanZdrojewski">Generalnie chciałbym wesprzeć tę inicjatywę pana Łukasza Spornego, jak również pana Karola Dudka-Różyckiego, który podpisał się pod wspomnianym listem, który otrzymałem. Uważam… Na samym początku uważałem, że to, o czym mówimy, to jest jakieś czasowe rozwiązanie. Potem przyjrzałem się temu i okazało się, że to jest, generalnie rzecz biorąc, na zawsze. Ja znam dosyć dobrze, z różnych powodów, olimpiady, które odbywają się w szkołach podstawowych, i wiem, że protest botaników, chemików i fizyków w omawianej tu materii należy uszanować. Bo to, o czym tu mowa, zmniejsza od razu, automatycznie, rangę tych olimpiad, w których dzieci fantastycznie się w tym okresie rozwijają. One szukają swoich pasji, swoich zainteresowań. I to nie są pasje wyłącznie w szkole. Ci nauczyciele właśnie botaniki, chemii, fizyki etc., etc. są przeważnie pasjonatami i bardzo często wyprowadzają dzieci też poza szkołę, aby, krótko mówiąc, uczyły się pozytywnej wiedzy o ekologii, o florze, o faunie, o szacunku do tego wszystkiego, co nas otacza. I według mojej oceny likwidacja takiego egzaminu dezawuuje te wszystkie wysiłki, jak i również cele, które stawiamy sobie w chwili obecnej, które stawiamy sobie także jako państwo. I wydaje mi się, że korekta w tej materii nie jest kosztowna – a może być to kosztowne, jeżeli ona nie nastąpi – i jest dosyć prosta. Trzeba pamiętać, jaki to jest przedmiot: z wyboru, de facto. Tak więc to jest jakby potwierdzenie określonych predyspozycji, pasji etc., etc.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#BogdanZdrojewski">I ostatnia sprawa. Wrócę do tematu olimpiad. Dla mnie te olimpiady są strasznie ważne. Uważam, że dzieci, rywalizując w olimpiadach, nie rywalizują przeciwko sobie, tylko rywalizują o to, aby mieć większą wiedzę i tą wiedzą ze sobą nawzajem się dzielić. Tak więc to są fantastyczne zajęcia. To jest coś, co mobilizuje nauczycieli, mobilizuje rodziców, doprowadza do takich aktywności zewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#BogdanZdrojewski">Tak więc ja całym sercem chciałbym wesprzeć tę jedną uwagę do omawianej ustawy, abyśmy jednak nie doprowadzili do czegoś, co będzie likwidacją przede wszystkim bardzo pozytywnych, bezcennych motywacji do rozwijania zainteresowań w określonym obszarze, z mojego punktu widzenia bardzo istotnym. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#KazimierzWiatr">Bardzo dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#KazimierzWiatr">Czy pan senator zgłasza jakąś poprawkę w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#BogdanZdrojewski">Tak, chciałbym zgłosić taką poprawkę. Mam nadzieję, że Biuro Legislacyjne…</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#KazimierzWiatr">A czy brzmienie tej poprawki jest nam znane?</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#BogdanZdrojewski">Mam nadzieję, że Biuro Legislacyjne mi w tym pomoże. Bo samo pismo oczywiście do wszystkich dotarło. Tak więc jesteśmy w stanie chyba wyrzucić to wyłączenie, które się pojawiło… Być może także… No, są reprezentanci ministerstwa, być może samo ministerstwo zaproponuje określoną korektę w tej materii. Byłoby to bezcenne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#KazimierzWiatr">Szanowni Państwo, proponuję taki tryb postępowania.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#KazimierzWiatr">Teraz prosił o zabranie głosu pan Karol Dudek-Różycki, przewodniczący Polskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Przedmiotów Przyrodniczych. Prosiłbym o krótką wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#KazimierzWiatr">Następnie poproszę o opinię panią minister.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#KazimierzWiatr">A ja w międzyczasie spróbuję odszukać tę korespondencję, która dotarła. Jeśli to, co tam jest zawarte, nadaje się do tego, żeby było poprawką, no, to przedstawimy to pani legislator i ustalimy, co tutaj będziemy z tym robić.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#KazimierzWiatr">Jednocześnie patrzę z niepokojem na zegarek, ponieważ tak jak mieliśmy kłopot, żeby do tej sali wejść o określonej porze, tak chcielibyśmy udostępnić innym tę salę w porze, w której się do tego zobowiązaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#KazimierzWiatr">Tak że bardzo proszę o zabranie głosu pana Karola Dudka-Różyckiego, przewodniczącego Polskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Przedmiotów Przyrodniczych. Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#Gloszsali">Proszę włączyć mikrofon.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#KazimierzWiatr">Tak, proszę włączyć mikrofon.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#KarolDudekRóżycki">Słychać mnie?</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#Gloszsali">Tak.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#KarolDudekRóżycki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#KarolDudekRóżycki">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#KarolDudekRóżycki">Właściwie pan senator Zdrojewski oddał wszystko to, co chcielibyśmy państwu przekazać. Niemniej jednak ja chciałbym z punktu widzenia nauczyciela – bo jestem też czynnym nauczycielem liceum – powiedzieć, z takiej ludzkiej perspektywy, jak sytuacja wygląda od czasów, kiedy tego egzaminu po prostu nie ma. No, bo to doświadczenie mamy dlatego, że po gimnazjum był egzamin z przedmiotów przyrodniczych, uczniowie zdawali egzamin, który zawierał treści z geografii, biologii, fizyki i chemii. I wtedy uczeń miał jasną informację zwrotną, na jakim poziomie jest jego edukacja, czy ocena, którą wystawił mu nauczyciel pod koniec szkoły gimnazjalnej, jest oceną, która jakby pokazuje jego stan wiedzy, czy też ma szansę tę ocenę jeszcze zweryfikować. Bo pamiętajmy, że w naszym systemie edukacyjnym ocena niekiedy ma charakter zbyt uznaniowy. Taki egzamin zewnętrzny był dla ucznia niejako ratunkiem i pewną taką obiektywną oceną. Teraz dochodzimy do takiej sytuacji, kiedy rzesza nauczycieli zgłasza nam np. taki problem: uczeń przychodzi do szkoły ponadpodstawowej z piątką czy szóstką z chemii, po czym okazuje się, że on nie zdaje sobie sprawy, co to jest wzór H₂O czy że symbol „O” oznacza tlen. Mili Państwo, ta sytuacja będzie się pogarszać. Oczywiście, wiele czynników miało na to wpływ, również zdalne nauczanie itd. Ale nie ulega kwestii, że ta lista stowarzyszeń, dziekanów, kongresu rektorskiego, popierających tę kwestię, jest tak długa, że… Bardzo byśmy państwa prosili, żeby właśnie z troską o edukację, bez względu na preferencję polityczną – bo przecież pamiętajmy, że w skład naszego stowarzyszenia wchodzą osoby różne, z różnymi upodobaniami politycznymi – pochylić się nad tą kwestią edukacyjną. Jeżeli państwo nie chcą, aby ten egzamin był do wyboru, proponujemy, żeby powrócić ewentualnie do takiego rozwiązania, jakie było po gimnazjum, co zgłaszają Polska Akademia Nauk, wydziały chemiczne, biologiczne czy komitet olimpiad. To by był jeden – taki, jak był po gimnazjum – egzamin z przedmiotów przyrodniczych. Przecież nikogo to w żaden sposób nie obciąża. A jednocześnie pamiętajmy, że to nauki przyrodnicze – z całym szacunkiem dla rozwoju humanistycznego – są odpowiedzialne za rozwój właśnie nowych technologii. Chociażby niedawna sprawa szczepionek – to wszystko jest za sprawą dobrego poziomu nauk przyrodniczych. A konsekwencje odsunięcia tego egzaminu na zawsze w niebyt może potem będą widoczne, za lat kilka, na studiach wyższych. Bo już są widoczne w szkole ponadpodstawowej. Tak więc nie chciałbym być, że tak powiem, czarnym wróżbitą, ale to, o czym tu mówimy, może doprowadzić po prostu do edukacyjnej katastrofy w dziedzinie nauk przyrodniczych.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#KarolDudekRóżycki">Jeszcze dodam tylko o tej poprawce, bo tutaj była mowa… Wczoraj zwrócił się do nas pan senator Pęcherz. Myśmy przygotowali taką propozycję poprawki, pan senator prosił o to. Tak więc jeżeli państwo sobie życzą, oczywiście mogę to tutaj w jakiejś formie udostępnić. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#KazimierzWiatr">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#KazimierzWiatr">I proszę panią minister o ustosunkowanie się do tych wypowiedzi, które miały miejsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#MarzenaMachałek">Bardzo dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#MarzenaMachałek">Panie Przewodniczący! Szanowna Komisjo! Szanowni Goście!</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#MarzenaMachałek">Bardzo dziękujemy za te uwagi.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#MarzenaMachałek">W kwestii egzaminacyjnej oddam głos panu ministrowi Rzymkowskiemu, ale też zwrócę uwagę na to, że bardzo ważne jest, żeby w odpowiednim tempie uchwalić te przepisy – dotyczą one też i wymagań egzaminacyjnych – i żeby to wszystko było jasne, czytelne, byśmy mogli już pewne sprawy ogłaszać, żeby wszyscy wiedzieli, w jakiej są sytuacji. Zależy nam także, żeby nie przedłużać i szybko też wprowadzić kwestie dotyczące standardu zatrudnienia specjalistów.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#MarzenaMachałek">A teraz, jeśli chodzi o odpowiedzi w szczegółach na pytania, wątpliwości, to zabierze głos pan minister Rzymkowski. I jeśli będzie taka potrzeba to, jak myślę, pan dyrektor Smolik opowie o tym, w jaki sposób wzmacniamy przedmioty przyrodnicze. Bo to nie jest tak, że to się nie dzieje. Być może informacje to dobrze wyjaśnią.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#MarzenaMachałek">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#TomaszRzymkowski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#TomaszRzymkowski">Panie Przewodniczący, Wysoka Komisjo, najpierw odniosę się do uwag Biura Legislacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#TomaszRzymkowski">Mianowicie jeśli chodzi o pierwszą uwagę, dotyczącą powoływania ekspertów, doradców ministra, to są to przepisy analogiczne do ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce, jeśli chodzi o kompetencje ministra właściwego. Tego typu przepisy funkcjonują. I nie rozumiem zdziwienia, że tego typu zespoły doradcze mogą być powoływane przez ministra edukacji i nauki. Bo tego typu zespoły doradcze i eksperckie są powoływane na podstawie przepisów dotyczących szkolnictwa wyższego i nauki.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#TomaszRzymkowski">Jeśli chodzi o drugą uwagę, a jednocześnie też poprawkę, którą zgłosił pan przewodniczący, to w pełni popieramy tutaj kwestie przesunięcia vacatio legis w 2 zaproponowanych przepisach.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#TomaszRzymkowski">Jeśli chodzi o trzecią uwagę, to za chwilę oddam też głos panu dyrektorowi Smolikowi, dyrektorowi Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, ale w imieniu ministerstwa, Szanowni Państwo, powiem przede wszystkim, że musimy stanąć w prawdzie, tzn. powiedzieć, że my niczego nie likwidujemy. Bo można zlikwidować coś, co istnieje, a my mówimy o propozycji, która funkcjonowała, propozycji pojawienia się dodatkowego, czwartego przedmiotu egzaminacyjnego na egzaminie ósmoklasisty. Tak więc my w żaden sposób nie likwidujemy czegokolwiek. Ta propozycja może się w przyszłości ponownie pojawić. Ale w chwili obecnej nie widzimy takiej potrzeby, aby tych uczniów jeszcze dociążać dodatkowym, czwartym egzaminem w ósmej klasie.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#TomaszRzymkowski">Jeśli chodzi o badanie jakości kształcenia w zakresie poszczególnych przedmiotów w ramach edukacji na poziomie szkoły podstawowej, to my ustawicznie badamy poziom kształcenia w zakresie poszczególnych przedmiotów. O tym również może za chwilę wspomni pan dyrektor Smolik. I w żaden sposób nie deprecjonujemy żadnego przedmiotu. I chcielibyśmy, aby w tej formule, która w tej chwili funkcjonuje i spotyka się z aprobatą wielu środowisk, również samych uczniów, żeby egzamin był z 3 przedmiotów, czyli języka polskiego, języka obcego nowożytnego do wyboru i matematyki… Uważamy, że to jest właściwy zestaw 3 przedmiotów egzaminacyjnych dla ósmoklasistów.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#TomaszRzymkowski">I wszelkie olimpiady przedmiotowe, dotyczące konkretnych nauk, my, jako Ministerstwo Edukacji i Nauki, jak najbardziej wspieramy. Doceniamy tych nauczycieli i te środowiska, którzy promują nauki przyrodnicze, nauki ścisłe w każdym aspekcie, jeśli to się tylko pojawia.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#TomaszRzymkowski">No, i tyle z mojej strony. Oddam głos panu dyrektorowi Smolikowi…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#KazimierzWiatr">Panie Ministrze, ale jakby pan się jeszcze ustosunkował do poprawek zgłoszonych przez pana senatora Koniecznego…</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#TomaszRzymkowski">Tych dotyczących terminów?</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#KazimierzWiatr">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#TomaszRzymkowski">Panie Przewodniczący, my jesteśmy przeciwni robieniu jakichkolwiek wyrw w systemie. Uważamy, że te terminy, które zostały zaproponowane, są po prostu dobre.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#TomaszRzymkowski">A jeśli chodzi o uczniów w technikach – bo ten argument się tutaj pojawił – ja rozumiem troskę pana senatora, ale pamiętajmy o tym, że uczniowie w technikach mają o jeden rok dłuższą edukację aniżeli uczniowie w liceach. Równie dobrze ten argument może działać w dwie strony. Jest tak, jak to pan senator przedstawił, ale równie dobrze działa to w drugą stronę, tzn. ten argument może zostać użyty do skrytykowania… Tak więc jesteśmy przeciwni tym poprawkom dotyczącym wydłużenia tych terminów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#KazimierzWiatr">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#TomaszRzymkowski">Pan dyrektor Smolik, jeśli można, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#KazimierzWiatr">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#MarcinSmolik">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#MarcinSmolik">Szanowna Komisjo! Państwo Ministrowie! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#MarcinSmolik">Tak jeszcze troszkę ad vocem, à propos egzaminu z tego czwartego, wybranego przedmiotu na egzaminie ósmoklasisty. Tutaj, jak już mówiłem w czasie posiedzenia komisji sejmowej, sytuacja nie jest prosta. Bo oczywiście każde rozwiązanie, czy to wprowadzenie egzaminu, czy rezygnacja z egzaminu, ma plusy i minusy. Po rozważeniu tego wszystkiego, co się zaczęło dziać, jeśli chodzi o egzaminy ósmoklasisty z przedmiotu do wyboru, podjęta została decyzja o tym, aby jednak tego nie wprowadzać. To nie jest tak, że ten egzamin kiedykolwiek był, jak powiedział pan minister. Nie rezygnujemy z czegoś, co funkcjonowało, tylko po prostu nie wprowadzamy rozwiązania, które było planowane od tego roku, a z racji covidowych nie zaistniało. Wychodzimy z założenia, że jeśli chodzi o kwestie rekrutacyjne, te 3 przedmioty, które są w tej chwili, w zupełności wystarczą. To nie oznacza, że rezygnujemy w ogóle z badania umiejętności uczniów, jeśli chodzi o przedmioty przyrodnicze czy historię. Od tego roku centralna komisja i okręgowe komisje będą przeprowadzały, troszkę na wzór… Nie chcę powiedzieć, że na wzór PISA, no, bo to nie jest taka skala badania, ale każdego roku będzie przeprowadzane badanie w zakresie 2 przedmiotów z listy 5, które były wskazane, tak abyśmy mieli jakąś informację zwrotną na temat ogólnego poziomu umiejętności uczniów. Chodzi tutaj o populację. W tym roku zaplanowaliśmy historię i geografię, w przyszłym roku i na kolejne lata są zaplanowane kolejne przedmioty, z wykorzystaniem takich samych zadań w kolejnych populacjach, co umożliwi nam po raz pierwszy tak naprawdę porównywanie poziomu umiejętności uczniów w poszczególnych rocznikach, coś, czego nie jesteśmy w stanie robić przy okazji samego egzaminu, ze względu na to, że zadania, które są wykorzystane w egzaminie, są każdego roku inne i są one publikowane, bo jest to dokument, który stanowi informację publiczną. Tak więc nie rezygnujemy w ogóle z badania poziomu umiejętności.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#MarcinSmolik">A to, co powiedział tutaj pan dr Dudek-Różycki… Ta informacja zwrotna przekazywana przez egzamin gimnazjalny, jeśli chodzi o przedmioty przyrodnicze, była dość ograniczona. To też już mówiłem w czasie posiedzenia komisji sejmowej. W arkuszu były 24 zadania z 4 przedmiotów, czyli każdy przedmiot był reprezentowany przez 6 zadań, co powodowało, że troszkę przypadkowości się wkradało do tego egzaminu. Informacja zwrotna, nawet jeśli jakakolwiek była, była na bardzo ogólnym poziomie. I tak naprawdę danemu uczniowi wiele to nie dawało, a była to kwestia wykorzystywana w postępowaniu rekrutacyjnym. Bo postępowanie rekrutacyjne do szkół ponadpodstawowych – wtedy ponadgimnazjalnych – obejmowało 6 przedmiotów. W tej chwili te 3 przedmioty, które są na egzaminie ósmoklasisty, czyli polski, matematyka i język obcy, w połączeniu z wynikami na świadectwie, w zupełności wystarczają do skutecznego przeprowadzenia rekrutacji do szkół ponadpodstawowych. A, tak jak powiedziałem, poziom umiejętności ósmoklasistów, jeśli chodzi o przedmioty przyrodnicze, historię, będzie badany cyklicznie, na zasadzie po prostu badania przeprowadzanego na reprezentatywnej grupie uczniów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#KazimierzWiatr">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#Gloszsali">Dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#KazimierzWiatr">Szanowni Państwo, patrzę na zegar i widzę, że musimy dyscyplinować naszą dyskusję. Ja rozumiem, że padły w sprawie egzaminu z przedmiotów przyrodniczych argumenty obu stron.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#KazimierzWiatr">Do pana senatora Zdrojewskiego chciałbym się zwrócić, że sprawdziłem całą korespondencję, jaka do nas dotarła, i niestety nie ma tam proponowanego zapisu poprawki, dlatego proponuję, żeby to przenieść na posiedzenie plenarne, bo chyba nie mamy innego wyjścia.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#KazimierzWiatr">A w tej chwili mamy zgłoszone 2 grupy poprawek.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#KazimierzWiatr">Jeśli pani legislator wyrazi zgodę, to przegłosowalibyśmy je w 2 blokach. Tak?</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#KazimierzWiatr">Pierwsza grupa poprawek dotyczy zrealizowania postulatu pani legislator związanego z procesem legislacyjnym i zmiany terminów. Te poprawki zgłosiłem ja. One dotyczą zmiany terminu z 15 maja na 13 czerwca br. i z 1 maja na 13 czerwca br.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#KazimierzWiatr">Kto jest za przyjęciem tych poprawek? Proszę o podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#KazimierzWiatr">I zdalne głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#Gloszsali">1, 2…</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#KazimierzWiatr">3, Pani Elżbieto.</u>
          <u xml:id="u-26.11" who="#Gloszsali">A, 3, tak.</u>
          <u xml:id="u-26.12" who="#KazimierzWiatr">Pan marszałek tak cicho tutaj usiadł, ale jest ważny, pan profesor, marszałek.</u>
          <u xml:id="u-26.13" who="#KazimierzWiatr">I prosimy też o głosowanie zdalnie.</u>
          <u xml:id="u-26.14" who="#KazimierzWiatr">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-26.15" who="#Gloszsali">3.</u>
          <u xml:id="u-26.16" who="#KazimierzWiatr">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-26.17" who="#KazimierzWiatr">Proszę o zbiorcze wyniki.</u>
          <u xml:id="u-26.18" who="#Gloszsali">8, 1, 1.</u>
          <u xml:id="u-26.19" who="#KazimierzWiatr">8 – za, 1 – przeciw, 1 senator się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-26.20" who="#KazimierzWiatr">Teraz poprawki pana senatora Koniecznego. Tych poprawek jest 6. One wszystkie powodują przesunięcie czasowe. Pan senator o tym mówił.</u>
          <u xml:id="u-26.21" who="#KazimierzWiatr">Kto jest za tymi poprawkami? Proszę o podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-26.22" who="#Gloszsali">Na sali 1 senator.</u>
          <u xml:id="u-26.23" who="#KazimierzWiatr">I zdalne głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-26.24" who="#KazimierzWiatr">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-26.25" who="#Gloszsali">Na sali 2 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-26.26" who="#KazimierzWiatr">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-26.27" who="#Gloszsali">Nikt.</u>
          <u xml:id="u-26.28" who="#KazimierzWiatr">Proszę o zbiorcze wyniki.</u>
          <u xml:id="u-26.29" who="#Gloszsali">7, 3, 0</u>
          <u xml:id="u-26.30" who="#KazimierzWiatr">7 – za, 3 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-26.31" who="#KazimierzWiatr">Zatem głosujemy nad ustawą wraz z poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-26.32" who="#KazimierzWiatr">Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-26.33" who="#Gloszsali">3 osoby.</u>
          <u xml:id="u-26.34" who="#KazimierzWiatr">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-26.35" who="#KazimierzWiatr">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-26.36" who="#KazimierzWiatr">Proszę o zbiorcze wyniki.</u>
          <u xml:id="u-26.37" who="#Gloszsali">7, 0, 3.</u>
          <u xml:id="u-26.38" who="#KazimierzWiatr">7 senatorów za, nikt nie był przeciw, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-26.39" who="#KazimierzWiatr">No, i sprawozdawca. Nie wiem, pan senator Zdrojewski już ma 2 ustawy… Może, Panie Senatorze Konieczny, pan by się podjął? Ma pan te terminy…</u>
          <u xml:id="u-26.40" who="#WojciechKonieczny">Przepraszam, Panie Przewodniczący, ale nie tym razem.</u>
          <u xml:id="u-26.41" who="#KazimierzWiatr">To co, pan senator Zdrojewski będzie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#BogdanZdrojewski">Tak, bardzo chętnie.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#BogdanZdrojewski">I ja zapowiadam, że zgłoszę tę poprawkę dotyczącą przedmiotów przyrodniczych.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#KazimierzWiatr">Jak rozumiem, Panie Senatorze, w oddzielnym wystąpieniu pan senator zgłosi.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#BogdanZdrojewski">W oddzielnym wystąpieniu oczywiście, zawsze tego pilnuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#KazimierzWiatr">Ale jeśli mielibyśmy utrzymać passę, to mamy dzisiaj jeszcze 2 ustawy, tak że…</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#BogdanZdrojewski">Rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#KazimierzWiatr">…ale to zobaczymy, jak to będzie przebiegało.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#BogdanZdrojewski">Nie będę aplikować.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#KazimierzWiatr">Szanowni Państwo, wyczerpaliśmy porządek obecnego posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#KazimierzWiatr">Bardzo dziękuję naszym gościom. Dziękuję pani minister Machałek, sekretarzowi stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki, panu ministrowi Rzymkowskiemu, sekretarzowi stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki. Dziękuję przedstawicielom Ministerstwa Edukacji i Nauki. Dziękuję naszym gościom z, nazwijmy to, strony społecznej, bo i Polskie Stowarzyszenie Nauczycieli Przedmiotów Przyrodniczych, i… No, właśnie umknęło mi… Pan zabierał głos… Ale wiemy, o co chodzi, tak więc bardzo państwu…</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#KazimierzWiatr">Tak, Centrum Chemii w Małej Skali w Toruniu.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#BogdanZdrojewski">Łukasz Sporny i Karol Dudek-Różycki.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#KazimierzWiatr">Tak, tak, tak, oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#KazimierzWiatr">Szanowni Państwo, bardzo wszystkim dziękuję. Dziękuję sekretarzowi komisji. Dziękuję naszej obsłudze.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#KazimierzWiatr">Zamykam posiedzenie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#KazimierzWiatr">Jednocześnie informuję, że kolejne posiedzenie odbędzie się o 15.00 w sali plenarnej.</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#KazimierzWiatr">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 14 minut 05</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>