PPC / ppc

text_structure.xml 84.6 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 9 minut 32</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Stanisław Gogacz</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#StanisławGogacz">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#StanisławGogacz">Otwieram posiedzenie senackiej Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#StanisławGogacz">W porządku posiedzenia są 3 punkty. Są to punkty dotyczące pierwszych czytań projektów uchwał w sprawie ustanowienia roku 2020… Mamy tu właśnie propozycje ustanowienia roku 2020 Rokiem Ojca Józefa Marii Bocheńskiego, Rokiem Świętego Jana Pawła II oraz Rokiem Bitwy Warszawskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#StanisławGogacz">Jeżeli chodzi o przedstawiciela wnioskodawców co do wszystkich tych trzech punktów, to jest nim pan senator Jan Żaryn.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#StanisławGogacz">Witam gości, witam Biuro Legislacyjne, witam oczywiście pana senatora Żaryna jako przedstawiciela wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, jeżeli nie ma innych propozycji, to proponuję, żebyśmy przystąpili do rozpatrzenia punktu pierwszego porządku obrad, czyli tego, który jest w druku nr 1310.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#StanisławGogacz">I bardzo proszę pana senatora Jana Żaryna o zreferowanie tego projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JanŻaryn">Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JanŻaryn">Projekty, wszystkie 3, są przed nami, no, ale oczywiście przeczytam je po kolei, w takiej kolejności jaką pan przewodniczący ustali. A na razie oczywiście…</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#StanisławGogacz">Panie Senatorze, najpierw pierwszym projektem się zajmujemy.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#JanŻaryn">Tak jest, na razie pierwszy projekt, czyli ten dotyczący propozycji ustanowienia roku 2020 Rokiem Ojca Józefa Marii Bocheńskiego. Postać bez wątpienia jedna z wyjątkowych w naszych dziejach XX wieku. Jego wielowątkowy życiorys pozwala sądzić, że jeżeli podejmiemy tę uchwałę, to pojawi się dużo więcej inicjatyw obchodów tego roku niż tylko te zawarte w ramowym programie obchodów, który państwo otrzymali w załączniku. Myślę, że właśnie z racji tej wielowątkowości życiorysu ojca Józefa Marii Bocheńskiego będziemy inicjatorami czy taką stroną pobudzającą do różnego rodzaju inicjatyw.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#JanŻaryn">Wielowątkowość tego życiorysu polega m.in. na tym, że jego część nie zmieściła się, można powiedzieć, w tym projekcie uchwały. Dlatego o tym mówię, że ta część jest akurat mnie osobiście bliska ze względu na moje badania naukowe. No, ale uznałem, że nie są one podstawą do tego, żeby stanowić prawo w Polsce. Ale na tym posiedzeniu chcę wspomnieć o tym, że był on także długoletnim rektorem Polskiej Misji Katolickiej w Szwajcarii, czyli opiekunem Polonii – co tutaj, w naszym senackim miejscu, wydaje się ważne – m.in. w tak ważnym roku jak rok 1966, kiedy w związku z tym był odpowiedzialny za obchody milenijne w Szwajcarii, prowadzone tam przez kościół powszechny i polski na emigracji. Ale to taki dodatek. Przede wszystkim ojciec Józef Maria Bocheński był oczywiście filozofem oraz bardzo znanym krytykiem marksizmu i leninizmu. Pewnie jeśli to zdanie powiem, to część z nas się pod nim podpisze: w okresie PRL wychowywaliśmy się na jego różnych tekstach. Ja na pewno.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#JanŻaryn">A teraz przeczytam propozycję uchwały w sprawie ustanowienia roku 2020 Rokiem Ojca Józefa Marii Bocheńskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#JanŻaryn">„W dniu 8 lutego 2020 roku przypada 25. rocznica śmierci Ojca Józefa Marii Bocheńskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#JanŻaryn">Wśród polskich uczonych zajmuje On miejsce wyjątkowe. Reprezentuje najważniejszą polską szkołę filozoficzną, zwaną lwowsko-warszawską.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#JanŻaryn">Urodził się 30 sierpnia 1902 roku w Czuszowie. Studiował prawo na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, ekonomię na Uniwersytecie w Poznaniu, filozofię we Fryburgu, teologię w Rzymie. W 1926 roku wstąpił do seminarium, a potem do Zakonu Kaznodziejskiego św. Dominika. W latach 1934–1940 był profesorem logiki w Angelicum w Rzymie. Habilitował się z logiki w roku 1938 na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1945 roku był profesorem na Uniwersytecie we Fryburgu, na którym w okresie 1964–1966 pełnił urząd rektora.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#JanŻaryn">Walczył podczas wojen w 1920 i 1939 roku. W stopniu podpułkownika służył jako kapelan w II Korpusie gen. Władysława Andersa («De virtute militari. Zarys etyki wojskowej», Kraków 1993</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#JanŻaryn">Po wojnie Bocheński pozostał na emigracji. Jest znany w świecie jako zwolennik filozofii analitycznej. Podejmował próby modernizacji tomizmu za pomocą logiki formalnej («Logika religii», Warszawa 1990, «Istota i istnienie Boga», 1993). Jego prace zostały opublikowane w ponadmilionowym nakładzie w wielu krajach, co jest bardzo rzadkie w przypadku filozofów.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#JanŻaryn">Osobną częścią dorobku Bocheńskiego są naukowe analizy marksizmu-leninizmu («Lewica, religia, sowietologia», Warszawa 1996). Na Zachodzie był uważany za głównego znawcę filozoficznych problemów marksizmu, był także założycielem Instytutu Europy Wschodniej oraz wydawcą ponad 50 tomów monografii w serii «Sovietica», a także 35 roczników kwartalnika «Studies in Soviet Thought». Bibliografia prac Bocheńskiego obejmuje ponad 100 publikacji książkowych, z których ponad 20 przetłumaczono na język polski.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#JanŻaryn">Całe życie bronił prawd wiary, praw logiki oraz wspierał Polaków walczących o wolność.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#JanŻaryn">Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanawia rok 2020 Rokiem Ojca Józefa Marii Bocheńskiego, by w 25. rocznicę śmierci oddać hołd temu wybitnemu naukowcowi, kapłanowi i patriocie.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#JanŻaryn">Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej «Monitor Polski»”.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#JanŻaryn">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#StanisławGogacz">Uzasadnienie…</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#JanŻaryn">I w uzasadnieniu… Ale myślę, że uzasadnienie możemy sobie przeczytać, nie ma powodu, żebym… Myślę, że ten mój komentarz wstępny już wystarczy.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#StanisławGogacz">Tzn. nie chodzi o uzasadnienie, tylko o planowany ramowy program…</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#JanŻaryn">Tak, ale to mamy na ostatniej stronie. Myślę, że każdy z nas jest w stanie sobie to przeczytać. A najważniejsza jest treść uchwały i to, czy się z jej treścią zgadzamy, czy chcemy ewentualnie wprowadzić jakieś poprawki. Ja oczywiście jestem do dyspozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#StanisławGogacz">Jak rozumiem, ten ramowy program, który został tu właśnie dołączony, spełnia wymogi regulaminowe, tak?</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#StanisławGogacz">No, właśnie w regulaminie to jest dokładnie zdefiniowane.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#StanisławGogacz">Kto z państwa chciałby zabrać głos, jeżeli chodzi o przedstawiony projekt uchwały?</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#StanisławGogacz">Ktoś chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#StanisławGogacz">Panie Senatorze, czy w akapicie czwartym jest przywołane źródło, czy… Czy pan, przywołując tę właśnie pracę „De virtute militari”…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JanŻaryn">To są wszystko tytuły Ojca Bocheńskiego. Akurat ten dotyczy jego przeżyć jako kapelana wojskowego. Ale to są jego prace, nie o nim, tylko jego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#StanisławGogacz">A tu właśnie… Bo tu jest, że do seminarium, a potem do zakonu. To znaczy, że najpierw był… Czy nie można po prostu napisać, jeżeli to było zakonne seminarium, że do zakonu wstąpił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JanŻaryn">Nie, seminarium było seminarium diecezjalnym. On początkowo zamierzał być kapłanem diecezjalnym. I zrezygnował z tegoż seminarium, wstąpił do zakonu i w związku z tym do postulatu i potem były następne piętra wykształcenia zakonnego. Tak więc to jest taki, no, oczywiście skrót jego kariery, ale to jest zgodne z prawdą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, jeżeli nie ma pytań, to proponuję po prostu… Nie ma żadnych poprawek, nawet interpunkcyjnych, jeżeli chodzi o przecinki, o kropki, nie ma niczego takiego, tak? Biuro Legislacyjne też tutaj nie zgłasza tutaj uwag, nie proponuje żadnych takich zmian. Czyli, jak rozumiem, tekst jest bardzo dobrze przygotowany. W takim razie nie pozostaje mi nic innego jak…</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#StanisławGogacz">A, jeszcze pan senator Czerwiński…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JerzyCzerwiński">…nie byłby sobą…</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">Wesołość na sali</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#JerzyCzerwiński">A tak już poważnie, to tutaj kilkakrotnie w tekście występuje słowo „Bocheński”, bez żadnego dodatku. Może to poprzedzić, skoro nie wymieniamy pełnych imion…</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#JanŻaryn">„Ojciec”.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#JerzyCzerwiński">… słowem „Ojciec” albo w skrócie: „o. Bocheński”. Wtedy to będzie takie bardziej…</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#JanŻaryn">Grzeczne.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#JerzyCzerwiński">O, właśnie.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#JerzyCzerwiński">Tam, gdzie w tekście występuje tylko nazwisko „Bocheński”, poprzedzić je dodatkiem „ojciec”. Albo napisać „o. Bocheński”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze. To taka jest propozycja. Myślę, że to jest propozycja zaakceptowana przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#StanisławGogacz">W takim razie poddaję pod głosowanie tekst uchwały z propozycją właśnie tej zmiany, żeby zaznaczyć, że tu chodzi o ojca Bocheńskiego, żeby było „o” z kropką.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały?</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#komentarz">11</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#komentarz">0</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#komentarz">0</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#StanisławGogacz">Stwierdzam, że uchwała uzyskała akceptację komisji.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#StanisławGogacz">Kto będzie sprawozdawcą? Czy pan senator Jan Żaryn?</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#JanŻaryn">Mogę być. Ale wnioskodawców jest dwóch, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#StanisławGogacz">A, dwóch jest…</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#JanŻaryn">Tak. I jeden nazywa się Stanisław Gogacz.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#StanisławGogacz">Dobrze, to w takim razie, jeżeli nie ma innych propozycji, to ja oczywiście bardzo chętnie. To w takim razie ja będę sprawozdawcą. Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#StanisławGogacz">Teraz przechodzimy w takim razie do punktu drugiego: pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie ustanowienia roku 2020 Rokiem Świętego Jana Pawła II; druk senacki nr 1311.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę pana senatora Jana Żaryna o przedstawienie projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JanŻaryn">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JanŻaryn">Oczywiście przypominam, że rok 1920 to rok urodzenia papieża Jana Pawła II. I przypominam, że Sejm już podjął uchwałę ustanawiającą rok 2020 Rokiem Św. Jana Pawła II. I zanim przeczytam, to tylko powiem, że ten planowany ramowy program obchodów jest zdecydowanie bardzo zminimalizowany wobec tego, co nas w rzeczywistości czeka. Także nas, jako parlamentarzyści – no, życzę nam wszystkim, byśmy nimi pozostali – bo będziemy najprawdopodobniej aktywnie uczestniczyć… Jedną z propozycji, które są dopiero na etapie przygotowań – ale myślę, że wolno mi się tą informacją podzielić, choć proszę mnie potem nie gonić po korytarzach, jeśli okaże się, że nic z tego nie wyszło – jest pielgrzymka parlamentarzystów, czyli senatorów i posłów, do Rzymu i spotkanie z papieżem Franciszkiem właśnie w tym roku 2020. Ale to są przygotowania, które prowadzi kościół, i w związku z tym… Oni mają swój tryb podejmowania decyzji, który, no, nie jest związany datami z naszym trybem podejmowania uchwał. A teraz…</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#AleksanderPociej">Mogę prosić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#AleksanderPociej">Szanowni Koledzy, ja myślę, że każdy z nas przeczytał ten tekst wcześniej. Będziemy go słuchać na posiedzeniu plenarnym. Może przejdźmy do uwag. Bo każdy z nas przeczytał uchwałę, nie czytajmy teraz, dobrze?</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#JanŻaryn">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#AleksanderPociej">I od razu bym przedstawił jedną swoją uwagę do tego tekstu. Koniec pierwszej strony, ostatnie zdanie: „Beatyfikował 1340 osób, kanonizował 483, w tym św. Faustynę Kowalską, orędowniczkę Bożego Miłosierdzia”. To nie jest uwaga dotycząca św. Faustyny, tylko generalna: papież kanonizował ośmioro Polaków, jak tutaj przed chwilą sprawdziliśmy…</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#BarbaraZdrojewska">Dziewięcioro.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#AleksanderPociej">Dziewięcioro. Może nie wymieniajmy tej jednej osoby.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#AleksanderPociej">Wydaje mi się, że to jest taki trochę dysonans…</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#BarbaraZdrojewska">Tak, ja przeczytam też…</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#AleksanderPociej">I to jest jedyny…</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#BarbaraZdrojewska">Św. Jadwiga…</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#AleksanderPociej">No, właśnie, św. Jadwiga też. Próby porównywania są chyba niepotrzebne. Ja bym tylko ten fragment tutaj… Tzn. z moich…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JanŻaryn">Oczywiście, nie ma problemu. Tylko żebyśmy wiedzieli, żeby państwo wiedzieli, dlaczego ja wstawiłem akurat tę świętą, żeby wytłumaczyć… Bo ja też wiem, ilu papież kanonizował Polaków i Polek. Ale chodzi o to, że bez wątpienia Boże Miłosierdzie stanowiło od początku do końca pontyfikatu Jana Pawła II bardzo ważne dla niego wyzwanie. I fakt, że jego ostatnia pielgrzymka do Polski, w 2001 r., miała miejsce w Łagiewnikach i niejako zwieńczyła całe starania papieża o to, żeby św. Faustyna stała się patronką Bożego Miłosierdzia, miał w pontyfikacie papieża olbrzymie znaczenie. I świadkami tego jesteśmy do dzisiaj. Każdy, kto wchodzi do kościoła katolickiego na jakimkolwiek fragmencie globu, widzi, że w każdym kościele jest obraz „Jezu, ufam Tobie”, obraz Bożego Miłosierdzia. I to jest po prostu znak rozpoznawczy pontyfikatu. Ani żaden wcześniejszy papież, ani żaden późniejszy nigdy nie był takim orędownikiem Bożego Miłosierdzia.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#JanŻaryn">Ja się zastanawiałem jak to wprowadzić. Czy w osobnym zdaniu, które by mogło być za bardzo pobożnościowe, czy też w takim krótkim wtrąceniu. No, i zrobiłem tak, jak zrobiłem. Jeśli to skreślimy, to z kolei odbierzemy papieżowi ten jego znak rozpoznawczy. Tak więc zastanówcie się po prostu…</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#JanŻaryn">No, nie no, jak nie będzie nic o Bożym Miłosierdziu, to zabierzemy papieżowi… I to jest oczywiste. Ale możemy oczywiście odebrać, nie ma problemu. Tylko, no, uznajmy, że tak powiem, pontyfikat…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#StanisławGogacz">Chyba żeby może właśnie po tym słowie „miłosierdzia” dodać: „które stało się podstawą pontyfikatu”. I wtedy byśmy wiedzieli, byłoby od razu uzasadnienie.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#StanisławGogacz">Pan senator, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PiotrZientarski">Na stronie drugiej mamy na samym początku: „Dialog z człowiekiem prowadził także za pośrednictwem licznych encyklik”. I teraz chodzi mi o to zdanie: „Jako intelektualista, filozof i poeta, ale także aktor, miał doskonały kontakt ze światem kultury, intelektualistów i celebrytów”. Ja myślę, że to słowo „celebrytów”, no, nie jest takie…</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#Gloszsali">Najlepsze.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PiotrZientarski">Właśnie, najlepsze.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PiotrZientarski">Myślę, że „ludzie kultury”… Celebryci to też ludzie kultury. Aktorzy przecież również. Ja myślę, że „ze światem kultury i intelektualistów” wystarczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#StanisławGogacz">Czyli pan senator proponuje…</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PiotrZientarski">Skreślenie słowa „celebrytów”.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#StanisławGogacz">Wykreślić „celebrytów”…</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#PiotrZientarski">„Celebrytów”, tak. Bo „celebryci”…</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#StanisławGogacz">Zostawić „intelektualistów”.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#StanisławGogacz">Kto chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#MarekBorowski">Ja mam uwagę do drugiego akapitu, a ściślej do jego końcówki, gdzie jest powiedziane: „wyzwalając Polaków, stał się zatem głównym architektem przełomu 1989 r.”. No, nie wydaje mi się, żeby można było tak zdecydowanie to określić, że Jan Paweł II był głównym architektem. Z pewnością przyczynił się… Można go nazwać jednym z architektów, ale nie głównym.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#MarekBorowski">No, więc ja proponuję, żeby to… I to sformułowanie „wyzwalając Polaków”. To jest takie bardzo, powiedziałbym, podniosłe sformułowanie, ale ono może być rozumiane w taki sposób, że właśnie wyzwolił… No, nie wyzwolił, Polacy wyzwolili się sami. Niemniej jednak to, że papież dopominał się o prawo narodów ujarzmionych przez Związek Sowiecki do wolności, było oczywiście pewnym elementem, który na to wyzwolenie wpływał. Tak więc moja propozycja jest taka, żeby te 2 zdania – one byłyby połączone – brzmiały tak: „jako papież Słowianin od początku swego pontyfikatu Jan Paweł II dopominał się o prawo narodów ujarzmionych przez Związek Sowiecki do wolności; głosząc to, stał się jednym z architektów przełomu 1989 r.” itd.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#MarekBorowski">Nie, nie, „jednym z architektów”. Bo już ilu głównych…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#StanisławGogacz">Czy pan senator Żaryn chciałby się do tego odnieść?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#JanŻaryn">Ja nie czuję się, że tak powiem, aż tak przywiązany do swojego tekstu, żeby go bronić jak niepodległości. Tak więc jeżeli państwo w większości uznają, że to sformułowanie jest lepsze, to ja nie będę miał pretensji. Niemniej jednak oczywiście każde zdanie tutaj przeze mnie wprowadzone ma swoje znaczenie. I dla mnie akurat najważniejszym było nie to, co podkreślił senator Borowski, tzn. czy papież był głównym, czy nie głównym architektem przełomu, tylko właśnie sformułowanie „wyzwalając Polaków”. Ale ponieważ to sformułowanie jest dużo potężniejsze, bo graniczące nie tylko z życiem politycznym, mające… No, pamiętajcie, że mówimy o osobie świętej. I rok też jest Świętego Jana Pawła II. Mam nadzieję, że tego nikt nie chce zmienić tytułu. Tak więc ta świętość gdzieś powinna wybrzmiewać w tekście, jeżeli chcemy rozumieć, o kim mówimy. Ale, powtarzam, wersja pana senatora Borowskiego jest jak najbardziej składna i wewnętrznie spójna, nie mam w związku z tym żadnych zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#JanŻaryn">Podobnie w kwestii wyrazu „celebrytów”. Choć znowu, żeby państwo wiedzieli, jaka była intencja, powiem, że moją intencją było to, żeby właśnie z tego wyrazu, który dzisiaj jest ewidentnie nacechowany negatywnie, przynajmniej w środowisku, które ja reprezentuję… Celebryta to jest osoba, która jest niespełna rozumu, w sensie pewnej postawy. No, są memy różnego rodzaju, włączanie się w jakieś rozgrywki wewnątrzśrodowiskowe… Oczywiście nie mówię czymś innym niż taki oczywisty język popularny. Uważam, że właśnie papież to środowisko zachęcał do bycia w innej przestrzeni, spotykając się z nimi. No, bo sam był aktorem, może miał po prostu lepszą wrażliwość niż my. Tak więc stąd taka propozycja. Ale powtarzam, na 100% nie jest to dla mnie najważniejsze. Grunt, że w moim odczuciu, powtórzę jeszcze raz, słowo „celebryci” to jest raczej, niestety w sposób zasłużony przez to środowisko, określenie pejoratywne. A chciałbym, żeby nie było pejoratywne, tak jak papież też chciał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#StanisławGogacz">Jeżeli chodzi o propozycję pana senatora Marka Borowskiego, o wprowadzenie zapisu, że papież był jednym z architektów, to powinno się jednak dodać „jednym z głównych architektów”. No, bo jednak tu by się trochę – albo bardzo – pozycja papieża rozmyła, jeżeli byłby jednym z wielu. A chodzi tu o to, żeby był w tej grupie – jeżeli już – głównych architektów.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę, po kolei. Pan przewodniczący, a później panowie Cichoń i Zientarski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#AleksanderPociej">Ja chciałbym po pierwsze wyrazić, że doskonale rozumiem, dlaczego senator Żaryn użył właśnie tego słowa „celebryci”, ale rozumiem też drugą stronę, że to może gdzieś tam uwierać. Ale akurat tutaj ja przychylam się do tego sformułowania.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#AleksanderPociej">Chciałbym jednak prosić, żeby zapisać… To jest to zdanie dotyczące… Chciałbym prosić senatora Żaryna o skreślenie jednak sformułowania „wyzwalając Polaków”. Ja rozumiem, że chodzi również o tę część duchową…</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PiotrZientarski">Zgodził się już, zgodził się, tak.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#AleksanderPociej">Tak jest, tak.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#AleksanderPociej">A co do wspomnianego przed chwilą zdania to przychyliłbym się do zapisania go tak, jak powiedział pan senator Gogacz, tzn. żeby było „jednym z głównych”. Jednak z każdej…</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#AleksanderPociej">Tak, w wersji senatora Borowskiego, tylko z dodatkiem, że „jednym z głównych”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#StanisławGogacz">Czy pan senator Borowski chciałby się odnieść? Nie.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę, pan senator Cichoń.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#MarekBorowski">Nie zgadzam się, ale się nie upieram.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#StanisławGogacz">Pan senator Cichoń, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#ZbigniewCichoń">Proszę państwa, ja mam taką propozycję dotyczącą tej redakcji zdania związanego z wpływem na 1989 r. Czy byście państwo nie zaakceptowali takiego sformułowania: „ożywiając w Polakach poczucie wolności i odwagę, stał się głównym architektem przełomu”? Bo, proszę państwa, to jest istota sprawy, że myśmy mieli to poczucie, a on wywołał ożywienie tego poczucia, przede wszystkim odwagę w Polakach. To jest jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#ZbigniewCichoń">Druga kwestia. Jeśli chodzi o siostrę Faustynę Kowalską, to jestem tego zdania co pan profesor Żaryn. Warto o niej wspomnieć o tyle, że to nie jest święta lokalna, tylko święta, która ma wymiar światowy.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#PiotrZientarski">No, wszyscy święci mają wymiar światowy.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#ZbigniewCichoń">Mają wymiar w kościele powszechnym, w tym sensie światowy. Ale jej kult jako świętej rzeczywiście jest wyróżniający się. I chyba dlatego to było intencją pana profesora, żeby właśnie o niej, a nie o kim innym wspomnieć.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#ZbigniewCichoń">I wreszcie trzecia kwestia, kwestia tych nieszczęsnych „celebrytów”. Ja wiem – przynajmniej wydaje mi się, że wiem – o co panu profesorowi mogło chodzić. Prawdopodobnie chodziło panu o to, że papież miał kontakt z mediami. W związku z czym słowo „celebryci” bym zamienił na „świat mediów”. Bo to też była cecha charakterystyczna Ojca Świętego, że z każdym potrafił porozmawiać, a zwłaszcza z mediami, to go wyróżniało.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#PiotrZientarski">No, z mediami, z młodzieżą też.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#ZbigniewCichoń">No, wiadomo, że celebryci się ocierają o media. W związku z tym taka propozycja, żeby tych „celebrytów” zastąpić „mediami”. Bo to by troszeczkę wypełniło tę pustkę wynikającą ze skreślenia owych „celebrytów”.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#PiotrZientarski">A, ja mam jeszcze…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#StanisławGogacz">Tak, tylko w świecie kultury to chyba i media się znajdują.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę, pan senator…</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#ZbigniewCichoń">Nie zawsze kultura do mediów się przebija.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#StanisławGogacz">Pan senator Zientarski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PiotrZientarski">Ja popieram te propozycje, które tutaj padły, i tę dotyczącą mediów też. Tzn. propozycje dotyczące zmian, które proponował pan…</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PiotrZientarski">No, tak, ale dlatego, że… Propozycje, które zostały już omówione i, można powiedzieć, zaakceptowane. Chcę jeszcze dodatkowo potwierdzić, że te propozycje są bardzo słuszne. A w kontekście drugiego akapitu, a szczególnie drugiego zdania… Tam jest napisane: „papież wyzwolił w nas”… i gdyby znowu miało być „wyzwalając Polaków”, to nie byłoby wiadomo, czy to chodzi o wyzwolenie w nas czy wyzwolenie Polaków. Ale proponuję – bo tutaj była też o tym mowa – ażeby napisać: „papież wyzwolił w nas odwagę i energię”. Tu proponował to słowo pan senator Cichoń. I wydaje się, że wtedy… „Papież wyzwolił w nas odwagę i energię prowadzącą do powstania w sierpniu wielkiego ruchu «Solidarność»”.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#StanisławGogacz">Ale to sformułowanie, że papież stał się jednym z głównych architektów…</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#PiotrZientarski">A, nie, to…</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#StanisławGogacz">…chyba konsumuje to, co właśnie zostało powiedziane przed chwilą, to jest…</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#PiotrZientarski">No, ale my to tutaj mamy.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#ZbigniewCichoń">…bardziej powszechne…</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#PiotrZientarski">No, właśnie. Ja mówię o drugim zdaniu w drugim akapicie, tym, gdzie jest „papież wyzwolił w nas energię”. Wydaje mi się, że nie tylko energię, ale odwagę i energię.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#StanisławGogacz">Tak, ale to byśmy musieli enumeratywnie…</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#PiotrZientarski">No właśnie.</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#StanisławGogacz">…wymieniać, w szczegółach, wszystko, co papież wyzwolił. Tak że…</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#StanisławGogacz">No, dobrze, ale…</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę, pan senator Czerwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Przewodniczący, Wysoka Komisjo…</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PiotrZientarski">To ja cofam propozycję. Cofam propozycję.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#JerzyCzerwiński">…w tym zdaniu, które zaczyna się od „jako intelektualista”, wykreślamy słowo „celebrytów”. Ja bym wstawił w to miejsce słowo „naukowców”. Bo mimo wszystko…</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#PiotrZientarski">Ale już jest „intelektualistów”.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#Gloszsali">Jest „intelektualistów”.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#JerzyCzerwiński">Jest „intelektualistów”, ale naukowiec i intelektualista to jest co innego, wbrew pozorom.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#komentarz">Wesołość na sali</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#PiotrZientarski">To jest zupełnie co innego.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#JerzyCzerwiński">Ja chciałbym jednak skończyć myśl. Otóż…</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#PiotrZientarski">Nie, nie, absolutnie nie intelektualista…</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#JerzyCzerwiński">Proszę państwa, no, przecież to nasz papież jak gdyby zakończył proces Galileusza po ponad 300 czy 400 latach. Tak więc tym bardziej należy się w takim tekście wspomnienie o tym. Bo to jest według mnie dość duża zasługa, próba zbliżenia nauki z kościołem. A to się rozpoczęło właśnie za naszego papieża i trwa do tej pory.</u>
          <u xml:id="u-30.12" who="#BeataMandylis">Przepraszam, jeśli można, Panie Przewodniczący…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, pani mecenas teraz.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę, Pani Mecenas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#BeataMandylis">Jeśli można, chciałabym tutaj może zaproponować, gdyby państwo wyrazili zgodę, żeby zamiast…</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, pani mecenas się wypowiada.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#BeataMandylis">…tych intelektualistów i celebrytów dodać, że miał doskonały kontakt z osobami ze świata nauki, kultury i sztuki.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#Glosyzsali">O! I to jest najwłaściwsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, reasumuję: pierwsza propozycja poprawki, na którą się, jak rozumiem, zgodziliśmy, dotyczy drugiego akapitu, ostatniego zdania, które miałoby brzmieć „wyzwalając Polaków, stał się zatem jednym z głównych architektów”…</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#Glosyzsali">Nie, nie.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#AleksanderPociej">Przepraszam, Panie Przewodniczący, to niech Marek Borowski przeczyta, bo to była propozycja senatora Marka Borowskiego, z naszym dodaniem „ głównych”.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#StanisławGogacz">No, to w takim razie proszę o odczytanie jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#MarekBorowski">Znaczy moja propozycja była taka: „głosząc to – to jest nawiązanie do poprzedniego zdania – stał się jednym z architektów przełomu”. A państwo dodali „głównych”, „jednym z głównych architektów przełomu”.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#komentarz">Brak nagrania</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#StanisławGogacz">Następna propozycja dotyczy następnego akapitu…</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#StanisławGogacz">Słucham?</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#AleksanderPociej">Przegłosujmy to, żeby już skończyć.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#StanisławGogacz">Ale musimy nad tym głosować?</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#StanisławGogacz">W takim razie jest propozycja, żeby przegłosować sformułowanie, które sprowadza się do propozycji pana senatora Marka Borowskiego, z dodaniem słowa „głównych”.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#StanisławGogacz">Kto jest za takim właśnie rozwiązaniem?</u>
          <u xml:id="u-35.8" who="#komentarz">11</u>
          <u xml:id="u-35.9" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-35.10" who="#komentarz">0</u>
          <u xml:id="u-35.11" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-35.12" who="#komentarz">1</u>
          <u xml:id="u-35.13" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, następna propozycja dotyczy następnego akapitu. Tu chodzi o zapis pod koniec tego akapitu, dotyczący beatyfikacji i kanonizacji. W tekście wymieniona jest osoba św. Faustyny Kowalskiej, a jest propozycja, żeby nie wymieniać nikogo.</u>
          <u xml:id="u-35.14" who="#MarekBorowski">Dziewięcioro Polaków…</u>
          <u xml:id="u-35.15" who="#PiotrZientarski">„W tym dziewięcioro Polaków”.</u>
          <u xml:id="u-35.16" who="#StanisławGogacz">A, „w tym dziewięcioro”, w to miejsce…</u>
          <u xml:id="u-35.17" who="#AleksanderPociej">„Dziewięcioro Polaków”.</u>
          <u xml:id="u-35.18" who="#GrażynaSztark">„Polaków”.</u>
          <u xml:id="u-35.19" who="#AleksanderPociej">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-35.20" who="#StanisławGogacz">Czyli słowa „w tym św. Faustynę Kowalską” zastąpić słowami „w tym dziewięcioro Polaków”. Dobra.</u>
          <u xml:id="u-35.21" who="#StanisławGogacz">Kto jest za…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#JanŻaryn">Znaczy ja mam oczywiście prośbę, żeby tego nie przyjmować.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PiotrZientarski">Czyli co, w ogóle bez tego, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#StanisławGogacz">Jest propozycja pana senatora Żaryna, żeby zostawić to, co było.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, w takim razie kto jest za tym, żeby w miejsce słów „św. Faustynę Kowalską” wpisać słowa „dziewięciu Polaków”?</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#BeataMandylis">Ja przepraszam, ale właśnie…</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#komentarz">Brak nagrania</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#AleksanderPociej">Przepraszam bardzo, przepraszam, kwestia językowa: gdyby to byli mężczyźni, to „dziewięciu Polaków”, a „dziewięcioro Polaków” to znaczy, że to byli kobiety i mężczyźni.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#PiotrZientarski">Tak, tak.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#StanisławGogacz">To teraz, w takim razie, proszę państwa, będziemy głosować.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#StanisławGogacz">Kto jest za tym, żeby dokonać tej zmiany, a kto jest za tym, żeby nie dokonywać tej zmiany? Niedokonanie tej zmiany sprawia, że pozostajemy przy obecnym tekście.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#StanisławGogacz">Kto jest za dokonaniem przedstawionej zmiany?</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#komentarz">4</u>
          <u xml:id="u-37.10" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-37.11" who="#komentarz">6</u>
          <u xml:id="u-37.12" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-37.13" who="#komentarz">1</u>
          <u xml:id="u-37.14" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, pozostaje ten zapis, który jest w tekście.</u>
          <u xml:id="u-37.15" who="#StanisławGogacz">Następna propozycja. No, tu mamy propozycję, jeżeli chodzi o słowo, określenie „celebrytów”. I tu, jak rozumiem, propozycja pani mecenas jest taka, można powiedzieć, dominująca. Chodzi o to, żeby w miejsce słowa „celebrytów”… żeby było „ze światem kultury”…</u>
          <u xml:id="u-37.16" who="#Gloszsali">I nauki.</u>
          <u xml:id="u-37.17" who="#PiotrZientarski">„Kultury i nauki”.</u>
          <u xml:id="u-37.18" who="#StanisławGogacz">„Ze światem kultury, nauki i sztuki”.</u>
          <u xml:id="u-37.19" who="#Glosyzsali">Nie, nie.</u>
          <u xml:id="u-37.20" who="#PiotrZientarski">„Kultury i nauki”.</u>
          <u xml:id="u-37.21" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
          <u xml:id="u-37.22" who="#StanisławGogacz">Może jednak tę sztukę zostawmy, bo papież przecież przygotował poematy, wystawiał…</u>
          <u xml:id="u-37.23" who="#Gloszsali">Ale to jest kultura.</u>
          <u xml:id="u-37.24" who="#StanisławGogacz">No, ale zawsze się mówi „kultura i sztuka”, prawda?</u>
          <u xml:id="u-37.25" who="#Gloszsali">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-37.26" who="#ZbigniewCichoń">Nie na darmo jest ministerstwo kultury i sztuki.</u>
          <u xml:id="u-37.27" who="#StanisławGogacz">Czyli bez głosowania przyjmujemy…</u>
          <u xml:id="u-37.28" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-37.29" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, to odczytam, jak to zdanie miałoby brzmieć: „jako intelektualista”…</u>
          <u xml:id="u-37.30" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-37.31" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, ja odczytam, jak to miałoby brzmieć: „Jako intelektualista, filozof i poeta, ale także aktor, miał doskonały kontakt ze światem nauki i kultury”.</u>
          <u xml:id="u-37.32" who="#ZbigniewCichoń">Kultury, nauki i sztuki.</u>
          <u xml:id="u-37.33" who="#komentarz">Wesołość na sali</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#BarbaraZdrojewska">Przepraszam, może się odezwę.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#BarbaraZdrojewska">Ja bardzo dziękuję, Pani Mecenas, że pani przychodzi ze swoimi wnioskami i propozycjami, ale jednak chciałabym zwrócić uwagę na to, że sztuka jest immanentną częścią kultury. I to zawsze jest wymieniane. Dlatego też… Kiedyś tak było, kiedyś tak się to nazywało, zlikwidowano to, no i według obecnej nauki… Jestem kulturoznawcą i trochę wiem, co mówię. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#ZbigniewCichoń">Proszę państwa, chociażby z tego względu, że jest to uchwała dotycząca Ojca Świętego, pamiętajmy o jego wypowiedziach do artystów, do ludzi właśnie sztuki. I z tego powodu proponowałbym jednak użycie tego sformułowania, mimo że, no, jeśli tak hiperlogicznie myśleć, to oczywiście pani senator ma rację, że sztuka jest częścią kultury. O ile oczywiście nie jest pseudosztuką, tak jak np. dzieła Nergala czy jakichś tam innych pseudoartystów. Tak że ja bym jednak to określenie „sztuka” pozostawił, dlatego że Ojciec Święty w swoich wypowiedziach do ludzi sztuki, zwłaszcza w swoim liście do ludzi sztuki… No, zapisał się on jako właśnie ten, który obdarzał ich szczególną atencją. I w związku z tym, skoro podejmujemy o nim tę uchwałę, to warto by o tej sztuce jednak wspomnieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Przewodniczący, Wysoka Komisjo, ja bym jednak powrócił do tej pierwotnej propozycji pani legislator – ja ją jednocześnie przejmuję – aby to było sformułowanie: „filozof i poeta, ale także aktor, miał doskonały kontakt z osobami ze świata nauki, kultury i sztuki”. My się nie zwracamy tą uchwałą tylko do kulturoznawców, ale do osób, nazwałbym to, potocznie rozumujących. A w potocznym rozumieniu sztuka i kultura jednak są rozdzielane. No, możemy się z tym kłócić, ale tak po prostu jest.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#komentarz">Brak nagrania</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#StanisławGogacz">Głosujemy nad propozycją senatora Czerwińskiego.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#StanisławGogacz">Proszę o odczytanie jeszcze raz, jak to całe zdanie by brzmiało.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#JerzyCzerwiński">„Jako intelektualista, filozof i poeta, ale także aktor, miał doskonały kontakt z osobami ze świata nauki, kultury i sztuki”. No i potem ciąg dalszy: „a jednocześnie docierał ze swym nauczaniem” itd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#JanŻaryn">Tak, z tych wszystkich propozycji poprawka pana senatora Czerwińskiego wydaje mi się najbardziej koncyliacyjna wobec wszystkich wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#StanisławGogacz">W takim razie przechodzimy do głosowania, najpierw nad tą poprawką. A jeżeli ta poprawka przejdzie, to nad pozostałymi nie będziemy głosować.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem poprawki senatora Czerwińskiego?</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#komentarz">8</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#komentarz">1</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#komentarz">4</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#StanisławGogacz">2 przeciw…</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#PiotrZientarski">Nie, wstrzymujący się, wstrzymujący się.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#StanisławGogacz">A, wstrzymujący się.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#Glosyzsali">Przeszło.</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#StanisławGogacz">Czyli przeszło.</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#StanisławGogacz">I więcej poprawek nie ma.</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#StanisławGogacz">Głosujemy nad całym tekstem z przyjętymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-44.14" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem tego tekstu?</u>
          <u xml:id="u-44.15" who="#komentarz">13</u>
          <u xml:id="u-44.16" who="#StanisławGogacz">Jednogłośnie za.</u>
          <u xml:id="u-44.17" who="#StanisławGogacz">W takim razie czy pan senator Żaryn będzie sprawozdawcą?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#JanŻaryn">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#StanisławGogacz">W takim razie przechodzimy do następnego punktu. Następny punkt to jest pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie ustanowienia roku 2020 Rokiem Bitwy Warszawskiej; druk senacki nr 1312.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę pana senatora Żaryna o przedstawienie projektu uchwały. Myślę, że zachowamy taką konwencję jak poprzednio, tzn. po prostu nie będziemy czytać tekstu projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#JanŻaryn">Tak jest, Panie Przewodniczący. Propozycja pana senatora Pocieja niech nadal obowiązuje.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#JanŻaryn">Ja znowu przypomnę, że Sejm już uchwalił rok 2020 Rokiem Bitwy Warszawskiej. I niewątpliwie to wydarzenie, stulecie Cudu nad Wisłą, będzie ewidentnie jednym z najważniejszych wydarzeń, jeśli chodzi o kreowanie przez państwo polskie polskiej polityki historycznej, zarówno w kontekście zewnętrznym, jak i wewnętrznym. I w związku z tym wydaje się, że także Senat powinien się wpisać swoim autorytetem w te planowane obchody.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#JanŻaryn">Oczywiście znowu, jeżeli państwo mają – a tak się na ogół zdarza – propozycje ulepszenia tekstu, poprawki, to ja nie jestem stroną upierającą się zbytnio. Tak więc bardzo proszę o przyjęcie tejże uchwały, albo w wersji bez poprawek, albo w wersji ulepszonej, z poprawkami. Dziękuję, bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#StanisławGogacz">Mam pytanie, Panie Senatorze. W pierwszym akapicie, w ostatnim zdaniu jest sformułowanie „rewolucja permanentna”. Ja jestem ciekaw, czy to jest określenie, które funkcjonuje w nazewnictwie historycznym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#JanŻaryn">Tak, to jest obowiązujące sformułowanie doktryny Lwa Trockiego. Istniały w świecie bolszewickim oczywiście dyskusje na temat tego, czy rewolucja permanentna ma być stałym elementem polityki zagranicznej Związku Sowieckiego, czy też – w wersji, która ostatecznie zwyciężyła w stalinowskiej Rosji – najpierw powinno być ugruntowywanie ustroju i zdobyczy socjalizmu na terenie już zdobytej Rosji i tych części byłych kolonii carskich, które stanowiły wielką Rosję. Tak że to jest sformułowanie, które w kontekście najazdu na Polskę jest elementem doktryny wygrywającej w tym czasie w Rosji bolszewickiej – bo jeszcze nie było Związku Sowieckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#StanisławGogacz">Pani senator Grażyna Sztark.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#GrażynaSztark">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#GrażynaSztark">Też miałam właśnie zadać pytanie o tę „permanentną rewolucję”. Ale gdyby zmienić… Bo teraz zdanie rozpoczyna się od „Zamierzone zdobycie polskiej stolicy stanowiło kolejny etap rewolucji permanentnej”. A gdyby zacząć od „Zdobycie polskiej stolicy miało stanowić kolejny etap rewolucji permanentnej”, to trochę inaczej by to brzmiało, prawda? I tutaj pan senator Żaryn wyraził…</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#JanŻaryn">Tak.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#GrażynaSztark">…że tak powiem, aprobatę dla tej propozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#StanisławGogacz">Jest propozycja wykreślenia słowa „zamierzone” i rozpoczęcia zdania od „zdobycie”.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#GrażynaSztark">Tak. A dalej: „miało stanowić”. „Zdobycie miało stanowić”.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#JanŻaryn">Tak. Miało stanowić i się nie zrealizowało.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#GrażynaSztark">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#StanisławGogacz">„Zdobycie miało stanowić”. Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#StanisławGogacz">To bardzo proszę… Ale wcześniej pan senator Pociej, przewodniczący Pociej.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#AleksanderPociej">Zaraz powiem, jeżeli pan senator Żaryn skończy dyskusję…</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#AleksanderPociej">Ja mam taką sugestię. Chciałbym wyrzucić z tego tekstu 2 zdania, a właściwie 2 połówki zdań, które opowiadają nie o tym, co się wydarzyło, tylko o tym, co się dzieje dzisiaj. I tak: w akapicie trzecim na stronie pierwszej, który zaczyna się od „100 lat temu”… Raz, dwa, trzy, cztery… Piąta linijka. Wers wcześniej jest taka kontynuacja zdania: „bohaterstwem odznaczył się ks. Ignacy Skorupka, który zginął pod Ossowcem”…</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#Glosyzsali">Ossowem.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#AleksanderPociej">Ossowem, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#AleksanderPociej">I dalej: „co roku odbywają się tam uroczystości upamiętniające te chwalebne wydarzenia”. Prosiłbym o wykreślenie tego. No, bo to nie jest uchwała o tym, że do dzisiaj ktoś o tym lokalnie pamięta, tylko mówimy o tamtych wydarzeniach. Tak więc to jest pierwsza moja propozycja.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#AleksanderPociej">I ostatni akapit, przedostatnia linijka na pierwszej stronie: „poprowadził swoich Strzelców Kaniowskich 15 sierpnia do boju i zamknął w ten sposób bolszewikom wjazd do stolicy”. Prosiłbym, żebyśmy zrobili tu kropkę, ponieważ dalszy ciąg zdania – „w Radzyminie znajduje się cmentarz wojenny, do którego pielgrzymował w czerwcu 1999 r. Jan Paweł II” – no, znowu zawiera nie najważniejszą informację, ponieważ Jan Paweł II pielgrzymował do bardzo wielu miejsc w czasie swojego pontyfikatu i przyjeżdżając do Polski. Prosiłbym o niewpisywanie tych 2 zdań. One są tutaj, jak myślę, no, niepotrzebne. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#StanisławGogacz">Czy pan senator Żaryn odniesie się?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#JanŻaryn">Tak.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#JanŻaryn">Jeśli chodzi o drugie zdanie, to bardzo proszę, żeby państwo nie posłuchali pana senatora. To jest bardzo ważna informacja, zarówno z punktu widzenia Radzymina, jak i faktu, że…</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#JanŻaryn">No, tak, ale nadal proszę, niezależnie od tego, czy to się państwu podoba, czy nie. Niemniej jednak rzeczywiście i pierwsze, i drugie z tych przywołanych zdań wynika z faktu, że, no, mam bardzo bliski związek z tą ziemią, ponieważ jestem senatorem tej ziemi, i wiem, jak mocno jest rzeczywistość 1920 r. tam ta celebrowana. I nic dziwnego, że chciałem, rzecz jasna, to wprowadzić. I dobrze państwo to odczytali. Niemniej jednak nie widzę powodu, żebym tego nie musiał wręcz podkreślać. Więc podkreślam: merytorycznie uważam, że informacja o tym, że Jan Paweł II tam pielgrzymował, jest bardzo ważna w kontekście roku 1920. Bo wiadomo, że pielgrzymował do wielu innych miejsc, ale to akurat nie jest temat tej uchwały. Ale rzeczywiście, z tego pierwszego zdanie można oczywiście śmiało wykreślić „co roku odbywają się tam uroczystości upamiętniające tamte chwalebne wydarzenia”. Niemniej jednak uprzejmie informuję, jaki był mój zamysł: wpisałem to, ponieważ wiem, że na tej ziemi rzeczywiście jest to wydarzenie celebrowane. I to jest dość oczywiste, bo to była niezwykła bitwa, w związku z tym… Tak powinno być w Polsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#StanisławGogacz">Ja proponuję, żebyśmy od razu przegłosowali to drugie zdanie. Bo co do pierwszego to nie ma dyskusji, wykreślamy.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#StanisławGogacz">Pan marszałek, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#MarekBorowski">Znaczy ja uważam, że tutaj trzeba unikać wszelkich zapisów, które sprawiałyby wrażenie, że ktoś prowadzi jakąś kampanię wyborczą. Ja chcę powiedzieć, że w takiej sytuacji ja będę wnioskował o dodanie tutaj zdania o tym, że na Pradze – a tam właśnie kandyduję – w liceum Władysława IV zbierali się młodzi ludzie, którzy prosto stamtąd poszli do bitwy, łącznie z księdzem Skorupką. No, zdecydowanie podtrzymuję tutaj propozycję, żeby jednak wykreślić wspomniany fragment i, że tak powiem, nie mieszać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, ale tu nie ma dyskusji co do wykreślenia tego fragmentu „co roku odbywają się tam uroczystości upamiętniające tamte chwalebne wydarzenia”. To jest bez dyskusji…</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PiotrZientarski">Może „co roku w całej Polsce odbywają się”…</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#StanisławGogacz">Nie, to nie… Ale to wykreślamy. No, wykreślamy i już nie poprawiamy po prostu. No, bo o czym tu rozmawiać?</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#StanisławGogacz">Panie Senatorze, ale to jest wykreślone, już nie…</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#StanisławGogacz">A, jak rozumiem, jeżeli chodzi o zdanie o pielgrzymce Jana Pawła II, to pan senator jest za, jest głos przeciw, tak że ja proponuję, żebyśmy głosowali.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#StanisławGogacz">Kto z państwa jest za tym, żeby… No, właśnie, co pierwsze?</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#Gloszsali">Wykreślić.</u>
          <u xml:id="u-59.9" who="#StanisławGogacz">Kto jest za tym, żeby wykreślić ten zapis?</u>
          <u xml:id="u-59.10" who="#komentarz">5</u>
          <u xml:id="u-59.11" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciwny wykreśleniu?</u>
          <u xml:id="u-59.12" who="#komentarz">5</u>
          <u xml:id="u-59.13" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-59.14" who="#komentarz">2</u>
          <u xml:id="u-59.15" who="#StanisławGogacz">Czyli propozycja przeszła, tak?</u>
          <u xml:id="u-59.16" who="#PiotrZientarski">Nie przeszła.</u>
          <u xml:id="u-59.17" who="#komentarz">Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Beata Mandylis:</u>
          <u xml:id="u-59.18" who="#StanisławGogacz">Nie przeszła. Czyli pozostajemy przy tekście, który jest zapisany.</u>
          <u xml:id="u-59.19" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, jako następny zgłaszał się pan senator Zientarski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PiotrZientarski">Ja zwracam się do autora. Chodzi mi o sam początek. Mam pewną wątpliwość, chociaż rozumiem intencje, nie wiem, czy to jest właściwie napisane. „Odrodzona Polska musiała jeszcze długo walczyć o swój kształt terytorialny” – to jest jasne. I teraz problem jest ze zdaniem drugim: „Walce o granice na wszystkich frontach towarzyszyła także wojna z wrogiem, który zamierzał odebrać nam nie tylko terytoria polskie, ale także wolność i niepodległość”. No, z teorii państwa wynika jednak, że władztwo państwowe to jest na określonym terytorium. Niepodległość jest na określonym terytorium. I teraz stawiamy tutaj pewną dychotomię, że właściwie… No, odebrać terytoria, ale także wolność. Czy tutaj… Czy to jest w ogóle potrzebne? I czy to powinno być tak sformułowane, czy może „zamierzał nam odebrać świeżo uzyskaną wolność i niepodległość”? Albo „ledwo co uzyskaną”? Czy też może wystarczy „walka o kształt terytorialny”? No, mam tu wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#StanisławGogacz">No, tak jak pan senator właśnie mówi, żeby istniało państwo, muszą być właśnie te 3 elementy: musi być władza…</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PiotrZientarski">Otóż to…</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#StanisławGogacz">…terytorium i ludzie.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#PiotrZientarski">Tak jest, tak jest.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę. A później pan Czerwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#JanŻaryn">Bardzo proszę nie zmieniać tego zdania, Panie Senatorze, Drogi Piotrze. W twojej wypowiedzi znalazło się kluczowe słowo: „dychotomia”. I właśnie o to chodzi. Tylko Rosja sowiecka była tą, która chciała nam odebrać całą państwowość. A z pozostałymi sąsiadami, jak np. z Czechami o Śląsk Cieszyński… Czesi nie walczyli z państwem polskim, tylko walczyli o fragment terytorium. To jest ta różnica, mówię oczywiście przykładowo. Tak samo Niemcy, Litwini, Ukraińcy. Mieliśmy różne… Ale nikt poza bolszewikiem nie chciał odebrać nam państwowości, całej państwowości, czyli właśnie wolności i niepodległości. I ta dychotomia jest tutaj w tym zdaniu specjalnie użyta, to podwójne rozumienie przeciwników. Mogliśmy się spierać o fragmenty i raz wygrywaliśmy, raz przegrywaliśmy. Na Śląsku, można powiedzieć, że popołam, bo… A z Rosją bolszewicką nie była to walka o to, czy fragmenty polskich Kresów będą w Rosji, czy w Polsce, tylko o to, czy będzie Polska, czy jej nie będzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#StanisławGogacz">To jest właśnie taka bardzo trudna dyskusja. Bo oczywiście, tu się wydawało, że jak mamy wolność i niepodległość, to mamy w tym momencie i grunt, i ziemię, i ludzi itd… A pan senator Żaryn wskazuje jednak na fragmenty Rzeczypospolitej, które, no, były odrywane od Polski. Czy też były próby ich odrywania od Polski. No, i, jak rozumiem, chce w tym określeniu zawrzeć ten problem. Ale to jest dyskusja na…</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#StanisławGogacz">Pan senator Czerwiński tak? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Przewodniczący, Wysoka Komisjo, ja akurat w tym poprzednim temacie całkowicie się zgadzam z profesorem Żarynem. Bo Rosja sowiecka nie chciała zająć naszego terytorium, to tak jakby przy okazji… Może inaczej: zajmując nasze terytorium, chciała unicestwić państwo polskie. To jest zupełnie coś innego.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#JerzyCzerwiński">Nie no, tutaj są opisane 2 zjawiska. Jedno to jest walka o terytoria sporne, np. na Śląsku – to obejmowało nie tylko walkę zbrojną, lecz także plebiscyty itd. – a drugie zjawisko to jest kwestia obrony państwowości jako takiej. I to miało miejsce tylko w związku z wojną z Rosją, tzn. w kontaktach z Rosją.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#JerzyCzerwiński">Ja mam inną sprawę. Mianowicie w drugim akapicie są wymienione postacie historyczne, naczelny wódz Józef Piłsudski itd., a potem jest „w końcu ludność stolicy i całego państwa”. To słowo, ta fraza „w końcu” może być dwojako odczytana. Albo jako „na końcu tego wyliczenia”, czyli jako fraza mająca tylko charakter stylistyczny, albo… Może się też narodzić taka interpretacja, że ludność stolicy przystąpiła do walki na końcu, jakby zmuszona przez wodzów.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#JerzyCzerwiński">Nie, ja bym po prostu wykreślił to „w końcu”, tak żeby było po przecinku „ludność stolicy i całego państwa”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#StanisławGogacz">Jak rozumiem, jest zgoda wszystkich, prawda?</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#Glosyzsali">Tak, tak.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#komentarz">Brak nagrania</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#MarekBorowski">Mnie zainteresował w szczególności akapit na drugiej stronie, zaczynający się od słów „Wspominając bohaterską walkę Polaków”. Tam dalej jest: „ze szczególną wdzięcznością pamiętamy o tych, którzy nieśli nam różnorodną pomoc, w tym o nuncjuszu apostolskim” – i tutaj jest dłuższy fragment o nuncjuszu apostolskim – a potem: „Pamiętamy francuskich i amerykańskich oficerów wspierających nas na polu walki, węgierskich przyjaciół dostarczających nam niezbędnej amunicji”. No, zwracam uwagę, że raczej tą amunicją wygraliśmy, a mniej modlitwą nuncjusza.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#JanŻaryn">To jest bardzo subiektywnie.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#MarekBorowski">Ja się zgadzam, ale proponowałbym zachować miarę, tzn. odwrócić to i zapisać tak: „Wspominając bohaterską walkę Polaków, ze szczególną wdzięcznością pamiętamy o tych, którzy nieśli nam różnorodną pomoc. Pamiętamy francuskich i amerykańskich oficerów wspierających nas na polu walki, węgierskich przyjaciół dostarczających nam niezbędnej amunicji. Wspominamy także nuncjusza apostolskiego, Achillesa Rattiego” itd., tam dalej trzeba już tylko zmieniać przypadki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa…</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#StanisławGogacz">Czy senator Żaryn…</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#MarekBorowski">Z tym że to nie…</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#StanisławGogacz">…chce się odnieść do tej propozycji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#JanŻaryn">Nie, nie. Zdecydowanie pan senator Borowski ma dzisiaj dobry dzień i jego poprawki są rewelacyjne.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#komentarz">Wesołość na sali</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#JanŻaryn">Gorzej z komentarzem, ale treść poprawki rewelacyjna.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#MarekBorowski">Ale to jeszcze nie koniec.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#Gloszsali">Ale przegłosujmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze, przegłosujmy.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#StanisławGogacz">Jest propozycja, żeby w akapicie trzecim od końca po słowie „pomoc” postawić kropkę i rozpocząć zdanie od: „Pamiętamy francuskich i amerykańskich oficerów” i itd., a później, na końcu, wstawić fragment o Piusie, tzn. nuncjuszu apostolskim.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem…</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#Gloszsali">Ale nie było sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#Gloszsali">Wszyscy się zgodzili.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#StanisławGogacz">Ale na co się…</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#Gloszsali">No na to, co przeczytałeś.</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#StanisławGogacz">Na taką propozycję?</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#Glosyzsali">Tak, tak.</u>
          <u xml:id="u-69.9" who="#StanisławGogacz">W takim razie, skoro wszyscy się zgodzili, to bardzo proszę o następną propozycję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#MarekBorowski">Pan przewodniczący chciał być przeciw, ale w tej sytuacji zrezygnował.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#komentarz">Wesołość na sali</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#MarekBorowski">Dobrze, druga poprawka. We fragmencie „Dziś, w setną rocznicę tamtych wydarzeń, wdzięczni Opatrzności Bożej za łaskę zwycięstwa i uratowania Europy przed nawałnicą bolszewicką” proponuję, proszę państwa, skreślić słowa „wdzięczni Opatrzności Bożej za łaskę zwycięstwa i uratowania Europy przed nawałnicą bolszewicką”. Żeby było: „Dziś, w setną rocznicę tamtych wydarzeń, Senat wolnej Polski ustanawia rok 2020 Rokiem Bitwy Warszawskiej”. No, bo, proszę państwa, znowu włączamy tu wątek religijny. Ja rozumiem, że dla wielu osób pewne zdarzenia, pewne zjawiska, może nawet zwycięstwa były wynikiem łaski Bożej, ale nie jest to powszechne przekonanie. Ponadto, jeżeli się przyjmie ten punkt widzenia, to co powiemy o sytuacjach, w których Polska doznawała tragicznych porażek? Jak to wtedy wyjaśnić? No, nie włączajmy takich spraw po prostu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#StanisławGogacz">Pan senator Żaryn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#JanŻaryn">No, tym razem moje drogi z senatorem Borowskim się rozeszły. Rzecz jasna, moja prośba jest taka, żeby pozostawić ten fragment. Bo jesteśmy, jako naród, jako wspólnota narodowa… Mam nadzieję, że jesteśmy wdzięczni Opatrzności Bożej. I nawet osoby niewierzące mogą to przyjąć do wiadomości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę, pani senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#BarbaraZdrojewska">Ja chciałabym powiedzieć – notabene, jako osoba wierząca – że dla mnie takie sformułowanie byłoby do przyjęcia, ale podejrzewam… Ale zastanówmy się, Szanowni Państwo, czy my chcemy takiej uchwały, którą może zaakceptować cały Senat. Być może są wśród nas osoby niewierzące albo uważające, że to nie Opatrzność Boża spowodowała to zwycięstwo, tylko zbrojny opór Polaków. I dajmy szansę tym osobom, które są niewierzące, zagłosować za ustawą. Nie róbmy z uchwał Senatu uchwał religijnych, no, naprawdę. Chciałabym się o to zwrócić do państwa, do pana, Panie Senatorze Żaryn, żebyśmy dali wszystkim szansę zagłosować za tą uchwałą, uczcić to, naprawdę. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#StanisławGogacz">Pan przewodniczący Pociej.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#BarbaraZdrojewska">Nie umniejszając…</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#PiotrZientarski">Pan marszałek…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#AleksanderPociej">Ja bym również prosił senatora Żaryna o zweryfikowanie tego zdania. I tutaj odwołuję się do całego tekstu pana profesora. Mówimy przede wszystkim o Piłsudskim, mówimy o naszych generałach, mówimy o bezprecedensowym wysiłku żołnierzy polskich. Mówimy o tym, że my, Polacy, z czego jesteśmy dumni, wygraliśmy…</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#PiotrZientarski">Z bolszewikami.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#AleksanderPociej">…z bolszewikami, decydującą bitwę, jedną z 18 decydujących bitew. I to my, Polacy, daliśmy oddech całemu kontynentowi na 21 lat, najprawdopodobniej zatrzymaliśmy zmiany, które później, po II wojnie światowej, niestety nam narzucono. Cała ta filozofia uchwały… Na koniec stwierdzamy, że tak naprawdę to Opatrzność zdziałała, a nie my sami. Bardzo bym prosił o wykreślenie tego fragmentu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#StanisławGogacz">Pan senator Czerwiński. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#JerzyCzerwiński">Pozwolę się nie zgodzić tutaj z przedmówcami z 2 względów. Pierwszy wzgląd jest taki, że w uchwale już występuje pojęcie cudu nad Wisłą…</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#MarekBorowski">Właśnie, ja się jeszcze do tego odniosę, tak…</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#komentarz">Wesołość na sali</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#BarbaraZdrojewska">Ale to jest w cudzysłowie…</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#JerzyCzerwiński">Świetnie, to pojęcie jest w cudzysłowie i prezentuje pewien ogląd bitwy, który jest powszechny w historiografii. To już wtedy, w trakcie tej bitwy było tak traktowane. Pamiętajmy o tym, że my opisujemy pewną rzeczywistość historyczną.</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#BarbaraZdrojewska">Tak nazywane…</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#JerzyCzerwiński">Świetnie. Z pewnością nie bez przyczyny. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-78.7" who="#JerzyCzerwiński">Po drugie, już samo to, że jest zespolenie święta państwowego i święta kościelnego w jednej dacie, też ma pewien walor. Ale co najważniejsze? Prosiłbym o dokładne przeczytanie tego tekstu, tego akapitu czy tego zdania. „Dziś, w setną rocznicę tamtych wydarzeń, wdzięczni”. Tu nie jest napisane, że wdzięczny Opatrzności Bożej jest Senat, tylko „wdzięczni Opatrzności Bożej za łaskę zwycięstwa”, my jako naród, a takie jest powszechne rozumienie tej bitwy. Wobec tego nie powinniśmy wykrzywiać historii, rozumienia tej bitwy, jakie ma naród. Dopiero potem jest napisane „Senat wolnej Polski ustanawia”. To nie Senat jest wdzięczny Opatrzności Bożej, tylko my jako naród jesteśmy wdzięczni Opatrzności Bożej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#StanisławGogacz">Poddamy to pod głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#BarbaraZdrojewska">Ja tylko zwrócę państwu uwagę na pewną sprawę, dosłownie jedno zdanie, to znaczy opowieść. Były egzaminy na studia na historii, u nas na wydziale. Przyszła dziewczyna i na pytanie, co to jest cud nad Wisłą, powiedziała, na czym polegał cud nad Wisłą. Otóż powiedziała, że cud nad Wisłą polegał na tym, że po drugiej stronie Wisły stanęła Matka Boska, rozchyliła swój płaszcz i zatrzymała wojska bolszewickie. Chcę powiedzieć, że egzamin oblała. I myślę, że każdy z nas… W każdym razie wzbudziła dużo śmiechu. Dziewczyna miała takie wyobrażenie o cudzie nad Wisłą.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#BarbaraZdrojewska">Chciałabym zwrócić uwagę, że…</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#StanisławGogacz">Takie wyobrażenie w tekstach historycznych często się spotyka. To nie jej wyobrażenie…</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#BarbaraZdrojewska">Ale nie, to nie jest doprowadzenie ad absurdum, tylko zwracam…</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#StanisławGogacz">…gdzieś po prostu przeczytała.</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#BarbaraZdrojewska">Ale zwracam uwagę, Szanowni Państwo, jeszcze raz, że nie wszyscy są przekonani, że to Opatrzności Bożej zawdzięczamy. Jeżeli mamy występować w imieniu wszystkich Polaków jako Senat, to szanujmy różne poglądy. Tylko o to jeszcze raz apeluję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, musimy…</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#AleksanderPociej">Przepraszam…</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#StanisławGogacz">Ale jedno zdanie…</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#PiotrZientarski">…jedno zdanie…</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#StanisławGogacz">Są 2 poglądy. Przegłosujmy to.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#AleksanderPociej">Ja rozumiem, ale chcę wrócić do pewnej sprawy. My z prof. Żarynem wielokrotnie prowadziliśmy dyskusje na temat Narodowej Demokracji i wszyscy tutaj, mam nadzieję, wiemy, że Narodowa Demokracja, która jest, jak pan senator Żaryn wie, ze względów rodzinnych bliska mojemu sercu, ukuła to wyrażenie „cud nad Wisłą”, żeby odebrać Piłsudskiemu zasługę wygrania w tej bitwie. Zwracam się do państwa, jeżeli ktokolwiek jest tu piłsudczykiem, po drugiej stronie… To nie jest rozmowa niewierzących z wierzącymi, bo to nie dzieje się na tej podstawie. Nie powielajmy propagandy, która chciała zabić Piłsudskiego łapką na myszy po zwycięskiej bitwie. Myszy też można…</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#PiotrZientarski">Tak, absolutnie…</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#AleksanderPociej">Tak chciałbym postawić naszą dyskusję, a nie w ten sposób, że to jest rozmowa wierzących z niewierzącymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PiotrZientarski">Ja jeszcze chcę, jeśli można… Proszę zwrócić uwagę, Panowie, bądźmy poważni. Przecież element religijny jest w tej uchwale, tak, jest w tej uchwale. Kolego Profesorze Janie, bardzo cię proszę, przecież jest napisane „dziękując Matce Bożej za wstawiennictwo w sierpniu”, jest podziękowanie Matce Bożej za wstawiennictwo, „Naczelny Wódz udał się na czele narodu”…</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#ZbigniewCichoń">Na Jasną Górę.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#PiotrZientarski">…na Jasną Górę. Czyli jest mowa o wstawiennictwie Matki Bożej. To jest fakt historyczny, dobrze. Czy w takim razie jeszcze raz mamy wracać do tego i dziękować Opatrzności, czy nie? Dziś, w setną rocznicę tamtych wydarzeń, Senat… Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, jest propozycja…</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#MarekBorowski">…Wnioskodawca.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#PiotrZientarski">No, zastanówmy się poważnie. Mamy tu podziękowanie za wstawiennictwo.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#StanisławGogacz">Pan senator Borowski. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#MarekBorowski">Nie spieszyłem się i koledzy w zasadzie powiedzieli to, co chciałem powiedzieć, także to, jaka była geneza tego, z czym tu wystąpiłem. Przecież nie kwestionuję tego poprzedniego zdania, bo to jest fakt historyczny, wódz udał się w tym celu itd., jasne. Ale tu rzeczywiście jest spór polityczny. Senator Żaryn, który gdyby dzisiaj endecja istniała, to z całą pewnością byłby jej członkiem, w wielu uchwałach forsuje ten punkt widzenia, prawda? Tak więc…</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#MarekBorowski">Tak więc chcę jasno powiedzieć, że jeżeli będziemy wchodzili w spór sprzed – ilu? – 100 lat, jeżeli w tej chwili będziemy wchodzili w spór sprzed 100 lat, to nie podejmiemy tej uchwały jednomyślnie. To jest po prostu bez sensu. Po co wchodzić w ten spór? Po co jest ten zwrot?</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#AleksanderPociej">…Pan prezes Kaczyński mógłby się dowiedzieć…</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#MarekBorowski">Tak że tu nie chodzi o to, żeby teraz np. gloryfikować kogokolwiek…</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#BarbaraZdrojewska">Dajcie dokończyć.</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, ale pan senator Borowski…</u>
          <u xml:id="u-85.8" who="#MarekBorowski">Panie Senatorze Zientarski…</u>
          <u xml:id="u-85.9" who="#StanisławGogacz">Pan senator Borowski teraz przemawia. Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-85.10" who="#MarekBorowski">Chodzi o to, żeby w ten spór nie wchodzić. My tu nie gloryfikujemy nikogo, żadnej ze stron. Wszystkie stronnictwa, wszyscy byli zaangażowani wtedy w tę walkę, może poza Komunistyczną Partią Polski, ale przecież PPS, ruchy ludowe itd., wszyscy byli zaangażowani. W związku z tym nie próbujmy teraz wywoływać duchów przeszłości. Chodzi o to, żeby nie forsować tu jednego poglądu i tyle. Dlatego obstaję przy tym i proszę kolegów, żeby ten fragment wykreślić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, poddaję pod głosowanie propozycję pana…</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#StanisławGogacz">Nie, ale to…</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#StanisławGogacz">W takim razie jeszcze raz się spotkamy w trakcie obrad Senatu.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę, pan przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#ZbigniewCichoń">Proszę państwa, ja uważam, że skoro wspominamy w poprzednim akapicie o Matce Bożej, to rzeczywiście jest pytanie, czy powtarzać to jeszcze raz. No, to jest swoiste superfluum, jak to prawnicy nazywają, czyli coś, co jest zbyteczne, bo już raz zostało w przepisie wyrażone. Tu chodzi nie o przepis, tylko o uchwałę, ale rzeczywiście mamy tu wzmiankę o tym, że działo się to wszystko za sprawą Matki Bożej i że marszałek Piłsudski w związku z tym udał się na Jasną Górę.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#ZbigniewCichoń">W tej sytuacji ja tutaj powiem szczerze, jak to widzę, bo wydaje mi się, że mam do tego pewne prawo moralne, wszyscy państwo wiecie, że jestem człowiekiem wierzącym, a nawet bardzo, też chociażby jako prezes Stowarzyszenia Rodzin Katolickich na całą Archidiecezję Krakowską. Otóż uważam – jeżeli mogę, to apelowałbym ewentualnie do kolegi prof. Żaryna – że możemy z tego zapisu zrezygnować i pozostawić sformułowanie: dziś, w setną rocznicę tamtych wydarzeń, pomni zwycięstwa i uratowania Europy przed nawałnicą bolszewicką, Senat wolnej Polski ustanawia rok 2020 Rokiem Bitwy Warszawskiej.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#ZbigniewCichoń">Taka jest moja propozycja…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#ZbigniewCichoń">…i myślę, że Matka Boska się na nas nie obrazi.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#StanisławGogacz">W takim razie przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#StanisławGogacz">Jest propozycja pana senatora Borowskiego, państwo w dyskusji o tym też mówiliście, aby…</u>
          <u xml:id="u-88.5" who="#PiotrZientarski">Pana senatora też…</u>
          <u xml:id="u-88.6" who="#StanisławGogacz">Ale…</u>
          <u xml:id="u-88.7" who="#PiotrZientarski">Senatora Cichonia.</u>
          <u xml:id="u-88.8" who="#AleksanderPociej">Senator Borowski…</u>
          <u xml:id="u-88.9" who="#PiotrZientarski">To jest podobne.</u>
          <u xml:id="u-88.10" who="#StanisławGogacz">Pani Mecenas, proszę odczytać propozycję, jaka została zgłoszona.</u>
          <u xml:id="u-88.11" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
          <u xml:id="u-88.12" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, ale…</u>
          <u xml:id="u-88.13" who="#PiotrZientarski">Senatora Cichonia.</u>
          <u xml:id="u-88.14" who="#StanisławGogacz">Czyli senatora Cichonia, tak?</u>
          <u xml:id="u-88.15" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
          <u xml:id="u-88.16" who="#ZbigniewCichoń">Ja przedstawiłem propozycję sformułowania, ale…</u>
          <u xml:id="u-88.17" who="#StanisławGogacz">Ale poprawki…</u>
          <u xml:id="u-88.18" who="#komentarz">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
          <u xml:id="u-88.19" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, pytam pana senatora Cichonia, czy zgłasza poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-88.20" who="#ZbigniewCichoń">Zgłaszam o tej treści: pomni zwycięstwa…</u>
          <u xml:id="u-88.21" who="#StanisławGogacz">Pomnik zwycięstwa?</u>
          <u xml:id="u-88.22" who="#ZbigniewCichoń">Pomni zwycięstwa…</u>
          <u xml:id="u-88.23" who="#Glosyzsali">Pomni zwycięstwa…</u>
          <u xml:id="u-88.24" who="#StanisławGogacz">Pani Mecenas, Szanowni Państwo…</u>
          <u xml:id="u-88.25" who="#PiotrZientarski">Czyli bez Opatrzności…</u>
          <u xml:id="u-88.26" who="#StanisławGogacz">Ale, Panie Senatorze, prosiłem, żeby nie zabierać głosu bez zgłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-88.27" who="#StanisławGogacz">Pani mecenas odczyta teraz propozycję, która została zgłoszona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#AldonaFigura">Przedostatni akapit uchwały w brzmieniu: „Dziś, w setną rocznicę tamtych wydarzeń, pomni zwycięstwa i uratowania Europy przed nawałnicą bolszewicką, Senat wolnej Polski ustanawia rok 2020 Rokiem Bitwy Warszawskiej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#komentarz">8</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#komentarz">4</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#StanisławGogacz">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#komentarz">0</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#StanisławGogacz">Stwierdzam, że poprawka uzyskała akceptację komisji.</u>
          <u xml:id="u-90.8" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę, kto jest, jeżeli chodzi… Rozumiem, że już kończymy, głosujemy nad całością.</u>
          <u xml:id="u-90.9" who="#PiotrZientarski">Tak, nad całością.</u>
          <u xml:id="u-90.10" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem tekstu uchwały wraz z przyjętymi poprawkami?</u>
          <u xml:id="u-90.11" who="#komentarz">12</u>
          <u xml:id="u-90.12" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-90.13" who="#komentarz">0</u>
          <u xml:id="u-90.14" who="#StanisławGogacz">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-90.15" who="#komentarz">0</u>
          <u xml:id="u-90.16" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-90.17" who="#StanisławGogacz">Zamykam posiedzenie…</u>
          <u xml:id="u-90.18" who="#JanŻaryn">A sprawozdawca?</u>
          <u xml:id="u-90.19" who="#StanisławGogacz">A, jeszcze sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-90.20" who="#StanisławGogacz">Kto z państwa się zgłasza? Czy pan senator Żaryn… Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-90.21" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-90.22" who="#StanisławGogacz">Zamykam posiedzenie Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-90.23" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 10 minut 43</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>