text_structure.xml 107 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 11 minut 35)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Stanisław Gogacz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, myślę, że możemy już rozpocząć posiedzenie Komisji Ustawodawczej. Mamy kworum?</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#StanisławGogacz">Mamy kworum. Poproszę jeszcze o listę gości, którzy do nas przybyli.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#StanisławGogacz">Przedmiotem obrad naszej komisji jest… Może najpierw przywitam gości. Witam serdecznie wikariusza generalnego zakonu paulinów, ojca Mariusza Tabulskiego. Witamy serdecznie ojca. Witam serdecznie przedstawicieli wnioskodawców, czyli pana senatora Jana Żaryna, pana senatora Czesława Ryszkę, pana senatora Waldemara Kraskę, pana senatora przewodniczącego Jerzego Fedorowicza.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, przedmiotem obrad naszej komisji są pierwsze czytania projektów uchwał dotyczących ustanowienia roku 2017 rokiem osoby albo wydarzenia. Wnioski w tej sprawie zgodnie z regulaminem miały wpłynąć do 30 września i, jak się wydaje, wszystkie wpłynęły, bo nawet pocztą tradycyjną na pewno… Komisja Ustawodawcza jest zobowiązana do rozpatrzenia tych wniosków do końca października, co dzisiaj chcemy uczynić.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#StanisławGogacz">Państwo pamiętacie, że w trakcie obecnego roku nastąpiła zmiana regulaminu. Ona poszła w tym kierunku, żebyśmy my jako Komisja Ustawodawcza nie musieli w przygotowanym przez nas sprawozdaniu, oczywiście po głosowaniu, uwzględniać tylko tyle projektów uchwał, tyle propozycji, ile zakłada… Po pierwsze, zwiększyliśmy maksymalną liczbę tego typu uchwał, jakie może podjąć Senat – z 3 do 5. Po drugie, w ramach naszego sprawozdania możemy przyjąć więcej propozycji uchwał – oczywiście przedstawiamy je potem Senatowi – niż Senat może ich podjąć. Jak mówiłem, Senat może podjąć nie więcej niż 5 tego typu uchwał. My propozycji ustanowienia roku 2017 rokiem osoby lub wydarzenia mamy 6 i będziemy je dzisiaj rozpatrywać. Nie ma problemu, jeżeli wszystkie… Nie ma znaczenia, czy wszystkie uzyskają pozytywną, czy negatywną opinię, bo to i tak Senat będzie decydował o tym, które ostatecznie zostaną przyjęte. Senat podejmie decyzję o tym, jaką uchwałę podejmiemy.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, znamy kolejność poszczególnych projektów uchwał, które będziemy rozpatrywać. W związku z tym, że pan senator Fedorowicz, przewodniczący komisji kultury, jest sprawozdawcą piątej propozycji, a ma w tym czasie konferencję… Pan senator Żaryn, który jest sprawozdawcą punktu pierwszego, zgodził się na to, żeby pan senator Fedorowicz jako pierwszy sprawozdawał. I taką propozycję państwu przedstawiam.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#StanisławGogacz">Jeżeli nie będzie sprzeciwu, jeżeli będzie zgoda członków Komisji Ustawodawczej…</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#StanisławGogacz">W takim razie proszę pana senatora Fedorowicza, ażeby przedstawił nam projekt uchwały w sprawie ogłoszenia roku 2017 Rokiem Bolesława Leśmiana. To jest druk senacki nr 237, a pan senator jest przedstawicielem wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę o zreferowanie tego punktu, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JerzyFedorowicz">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JerzyFedorowicz">Wysoka Komisjo, na prośbę stowarzyszeń z Radomia i Hrubieszowa… Do naszej komisji kultury wpłynęła propozycja przyjęcia uchwały o ogłoszeniu roku 2017 Rokiem Bolesława Leśmiana z okazji osiemdziesiątej rocznicy śmierci tego wielkiego poety i sto czterdziestej rocznicy jego urodzin. Oczywiście odbyło się posiedzenie komisji w tej sprawie. Argumenty, które przekonały nas do pozytywnego zaopiniowania projektu tej uchwały dla celów procedowania Komisji Ustawodawczej, były oczywiste. One oczywiście znajdują się w uzasadnieniu, ale i w samym projekcie uchwały. Państwo macie to przed sobą. Nie chcę tego referować, bo większość osób doskonale orientuje się, kim był Bolesław Leśmian i jaki jest jego wkład w poezję, w kulturę polską.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JerzyFedorowicz">Chcę powiedzieć przy tej okazji, że jako były wieloletni wiceszef Komisji Kultury i Środków Przekazu… Mam takie doświadczenie z tamtych lat, że zwykle, jak podejmowaliśmy decyzję co do ogłoszenia danego roku rokiem jakiejś osoby, wśród tych kandydatów był człowiek kultury i sztuki. Zwykle, jeżeli podjęta była taka uchwała, przygotowywane były okolicznościowe uroczystości, wystawy, konkursy poetyckie itd. Jak przeczytałem sobie porządek obrad, zapoznałem się z kandydatami czy wydarzeniami… No, najpoważniejszym kandydatem według mnie jest Tadeusz Kościuszko, co w ogóle nie ulega najmniejszej wątpliwości. Taki rok będzie obchodzony w całej Polsce, bo 200-lecie… Notabene chciałbym panu profesorowi Żarynowi powiedzieć, że grałem Kościuszkę w przedstawieniu „Termopile polskie”.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Gloszsali">A nam też, czy tylko jemu?</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JerzyFedorowicz">Szanowni Państwo, ja zachęcam bardzo… Pan wiceprzewodniczący Ryszka, który jest człowiekiem pióra, też wspierał… I mam nadzieję, że wesprze tę kandydaturę. Jeżeliby się okazało, że nie przeszłoby to z powodu np. tego, że jest to rocznica sto czterdziesta, a nie sto pięćdziesiąta – czasami zdarzają się sytuacje, że musimy wybierać – to zawsze można skorzystać z możliwości ogłoszenia uchwały okolicznościowej. O tym bardzo serdecznie zawiadomiłem wnioskujących. To tyle, Panie Przewodniczący. Jeżeli są jakieś pytania, to chętnie odpowiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo panu senatorowi sprawozdawcy, przedstawicielowi wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#StanisławGogacz">Zgodnie z przyjętym sposobem naszej pracy, jeżeli chodzi o tego typu uchwały, proszę członków komisji czy też gości o wypowiadanie się co do treści projektu uchwały. Czy uchwała w takiej formie, z taką treścią jest państwa zdaniem adekwatna do naszych oczekiwań, czy też należałoby wnieść jakieś poprawki? Pan senator przedstawił ogólne sprawozdanie. Nie chcę tu czytać akapit po akapicie…</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#JerzyFedorowicz">Ja mogę coś dodać, żeby ułatwić…</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#StanisławGogacz">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JerzyFedorowicz">Od lat robię tak, że przygotowuję tego typu uchwały ze specjalistami. Pani profesor z Uniwersytetu Jagiellońskiego… Odbyłem z nią dłuższą konferencję i spotkanie. Ten projekt został bardzo solidnie procedowany w naszej komisji, analizowaliśmy wszystkie akapity, wszystkie przecinki itd. Na wszelki wypadek o tym szanowną komisję i pana przewodniczącego informuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, jeżeli…</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#StanisławGogacz">Pan senator Żaryn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JanŻaryn">Jeżeli ten głos miałby coś ważyć, chciałbym tylko powiedzieć, że uchwała jest zdecydowanie bardzo dobrze napisana i zredagowana. Moje pokolenie, a więc pewnie większość z nas tutaj, wychowywało się na twórczości Bolesława Leśmiana. Szczególnie „Przygody Sindbada Żeglarza” były w naszym dzieciństwie… No, sentyment do niego jest oczywiście olbrzymi, przynajmniej w moim pokoleniu. Pytanie tylko… W gruncie rzeczy wszystkie te propozycje są równie ważne. Nie mówię o ich atrakcyjności, tylko o wadze. Bardzo się cieszę, że pan senator zwrócił uwagę na tę ewentualność, że można byłoby ten tekst – moim zdaniem on już jest gotowy – procedować w późniejszym okresie jako tekst uchwały okolicznościowej. W ten sposób mielibyśmy, mówiąc kolokwialnie, z głowy jedną z uchwał okolicznościowych w okresie początku przyszłego roku. Musiałaby być to uchwała styczniowa, jak rozumiem. Ona powinna pojawić się w styczniu, czyli w miesiącu urodzenia Bolesława Leśmiana. Tak że ja mogę tylko podziękować panu senatorowi, że zgłosił tę kandydaturę. Proszę także podziękować pani profesor, że tak dobrze wykonała razem z panem to zadanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#StanisławGogacz">Myślę, że po tych słowach pana senatora Żaryna i wcześniejszym zaprezentowaniu tego projektu możemy przystąpić do dalszego procedowania. Przypomnę, że to Senat zdecyduje, które z 6 zaopiniowanych przez nas projektów uchwał ostatecznie otrzymają status uchwał o ogłoszeniu roku 2017 rokiem osoby lub wydarzenia. Jak powiedzieli pan senator sprawozdawca i pan senator Żaryn, gdyby nie udało się… Gdyby któryś z projektów uchwał, niekoniecznie ten, nie zyskał poparcia Senatu, jak najbardziej możliwa będzie konwersja tego na uchwałę okolicznościową. Pewnie dobrze to będzie przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#StanisławGogacz">Przystępujemy do głosowania. Czy pan mecenas chciałby… Nie.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#StanisławGogacz">Kto z państwa jest za przyjęciem projektu tej uchwały, za pozytywną oceną projektu tej uchwały?</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#komentarz">(11)</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#komentarz">(0)</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#komentarz">(1)</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, sprawozdawcą… Czy sprawozdawcą może być ten senator, który był reprezentantem wnioskodawców?</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#Gloszsali">Tak.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#StanisławGogacz">Czy pan senator zgadza się być sprawozdawcą tego projektu na posiedzeniu Senatu?</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#JerzyFedorowicz">Zgadzam się. Zgadzam się, tak.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#StanisławGogacz">Jeżeli nie ma innych głosów… Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#StanisławGogacz">Przystępujemy do rozpatrzenia kolejnego punktu, a jest to pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie ustanowienia roku 2017 Rokiem Władysława Raczkiewicza.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#StanisławGogacz">Druk senacki nr 279. Przedstawiciel wnioskodawców – senator Jan Żaryn.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#StanisławGogacz">Nie pozostaje mi nic do dodania prócz tego, że poproszę pana senatora o zreferowanie tego projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JanŻaryn">Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JanŻaryn">W przyszłym roku, w 2017, mija kolejna rocznica śmierci prezydenta Władysława Raczkiewicza – zmarł w czerwcu 1947 r. Jest to powód bezpośredni, dla którego chciałbym prosić komisję o pozytywne zaopiniowanie tego projektu uchwały. Z naszego punktu widzenia powodem głównym, dla którego postać ta jest godna uhonorowania, jest nie tylko fakt, iż był prezydentem w bardzo trudnym dla Polski okresie, czyli w latach 1939–1947, ale i fakt, iż był przed wojną marszałkiem Senatu, a także, co może szczególnie nas interesować z racji bieżących naszych kompetencji, prezesem Światowego Związku Polaków z Zagranicy. Uchwalenie tegoż roku rokiem Władysława Raczkiewicza byłoby świadectwem pewnej ciągłości, którą chcemy widzieć w pracach naszej Izby. Jesteśmy kontynuatorami tamtej tradycji II Rzeczypospolitej i opieki nad polskim wychodźstwem. Wydaje się, że postać Władysława Raczkiewicza jest tego dobrym symbolem, ale i pretekstem do tego, żeby łączyć Polonię i Polaków dziś żyjących w kraju.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#JanŻaryn">Od razu mogę powiedzieć, że w przyszłym roku, szczególnie w czerwcu 2017 r. będziemy organizować w Senacie ważną konferencję poświęconą Władysławowi Raczkiewiczowi. Pewne dzieła są już przygotowywane w kontakcie z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pomnik Raczkiewicza, o ile wiem, to jedyny na dziś w Polsce, znajduje się właśnie w Toruniu i tamto środowisko akademickie jest szczególnie zainteresowane tą postacią. A zatem są już pewne przygotowania dotyczące obchodów tej rocznicy śmierci prezydenta Raczkiewicza niezależnie od tego, czy rok 2017 ogłosimy Rokiem Raczkiewicza, czy też, jak ewentualnie w przypadku Bolesława Leśmiana, zdecydujemy się jedynie na uchwałę okolicznościową. Ze względu na kompetencje Senatu i na naszą dzisiejszą pracę nad wizerunkiem Senatu wydaje mi się, że warto byłoby, gdybyśmy rok 2017 poświęcili także tej postaci.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#StanisławGogacz">Mam informację, że teksty projektów uchwał, nad którymi się dzisiaj pochylamy, które analizujemy, były pod względem merytorycznym i stylistycznym sprawdzane przez osoby do tego powołane. Tak że mam nadzieję, że…</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#JanŻaryn">Bardzo przepraszam. Można jeszcze?</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#StanisławGogacz">Tak, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JanŻaryn">W tym przypadku bardzo wielką pomoc uzyskaliśmy od pana doktora Zbigniewa Girzyńskiego, który jest osobą, która… W przypadku projektu uchwały dotyczącej Bolesława Leśmiana podana osoba była osobą weryfikującą, formułującą główne akapity. W tym przypadku taką osobą był pan doktor Zbigniew Girzyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, jeżeli nie ma innych głosów…</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę, pan senator Cichoń, pan wiceprzewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#ZbigniewCichoń">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#ZbigniewCichoń">Ja jestem bardzo rad, że jest propozycja przyjęcia takiej uchwały, z tym że mam jedną uwagę. Jak patrzę na opis dokonań naszego prezydenta na uchodźstwie… Brakuje mi tutaj epizodu jego życia z lat najmłodszych. Przecież już przed uzyskaniem niepodległości przez Polskę był bardzo zaangażowany, a my tymczasem mówimy tu tylko o okresie międzywojennym. W związku z czym bym proponował, żeby ten drugi akapit, który dotyczy okresu międzywojennego, poprzedzić króciutkim passusem dotyczącym… Był on adwokatem i uczestnikiem I wojny oraz walk z bolszewikami, w związku z czym proponowałbym dopisać, że Władysław Raczkiewicz, adwokat, uczestnik I wojny i walk z bolszewikami… I dalszy ciąg tak, jak jest, że w okresie międzywojennym pełnił takie i takie funkcje. Taka jest moja propozycja. Nie wiem, czy państwo ją zaakceptujecie, ale wydaje mi się, że pominięcie okresu sprzed I wojny światowej chyba jest niecelowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JanŻaryn">Tak, oczywiście. Jego zawód jak najbardziej warto zaznaczyć, podobnie jak udział w wojnie 1920 r. Natomiast trzeba sprawdzić – ja mogę to oczywiście zaraz zrobić – w których wojskach on… Chyba w wojskach rosyjskich był w czasie I wojny światowej. No, źle brzmi słowo „uczestnik”, więc trzeba będzie zamienić je na jakieś…</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#Gloszsali">Może „żołnierz”?</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#JanŻaryn">Ale to trzeba sprawdzić, czy był żołnierzem, oficerem…</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#JanŻaryn">Jasne, jasne. Postaram się precyzyjnie… Ale jestem za tym. Tylko może nie słowo „uczestnik”.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#PiotrZientarski">Ale mówi się czasami: uczestnik walk.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#JanŻaryn">Uważacie, że jest to dopuszczalne? No dobrze.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#StanisławGogacz">Pierwsza wojna to nie tylko żołnierze. Prawda? To też inni uczestnicy… To jest szersze pojęcie.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#JanŻaryn">No dobrze, skoro…</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#Gloszsali">Nawet jak stali i patrzyli, to też uczestniczyli.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#Gloszsali">No właśnie.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze. Propozycja, Panie Senatorze, jest taka, żeby drugi akapit rozpoczynał się od słów… Proszę przeczytać.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#ZbigniewCichoń">Może tak: Władysław Raczkiewicz, adwokat, żołnierz I wojny światowej, walczący z bolszewikami…</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#StanisławGogacz">A słowa „w okresie międzywojennym” pomijamy?</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#JanŻaryn">Nie, nie. Właśnie przed tymi słowami dodajemy…</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#StanisławGogacz">Tak, rozumiem. Władysław Raczkiewicz, adwokat, uczestnik I wojny…</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#ZbigniewCichoń">Tak jest. Uczestnik albo żołnierz I wojny światowej i walk z bolszewikami…</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#Gloszsali">Może lepiej: „uczestnik”.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#JanŻaryn">Wolicie: „uczestnik”?</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#Wypowiedziwtlenagrania">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#StanisławGogacz">A dalej? Tak jest tu jest?</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#ZbigniewCichoń">Tak.</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#StanisławGogacz">Dobrze, dziękuję. W takim razie mamy…</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#JanŻaryn">A może: „uczestnik walk I wojny światowej”? Wtedy będzie, że tak powiem…</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#StanisławGogacz">Rola instytucji przedstawiciela wnioskodawców jest dla nas zbawienna, bo zawsze możemy dopytać. Jak rozumiem, to zdanie będzie brzmiało tak: Władysław Raczkiewicz, adwokat, uczestnik I wojny światowej i walk z bolszewikami, pełnił wiele ważnych funkcji… Tak?</u>
          <u xml:id="u-16.15" who="#JanŻaryn">Nie, nie. Tego nie pomijamy. W okresie międzywojennym pełnił wiele… Potem po prostu bez powtarzania nazwiska. Tak?</u>
          <u xml:id="u-16.16" who="#ZbigniewCichoń">Tak, tak, oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-16.17" who="#StanisławGogacz">Panie Senatorze, proszę w takim razie przeczytać proponowane brzmienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#JanŻaryn">Jak rozumiem, mogłoby to brzmieć w ten sposób: Władysław Raczkiewicz, adwokat, uczestnik walk w I wojnie światowej, obrońca… No nie wiem.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#ZbigniewCichoń">Może: obrońca niepodległości w walkach z bolszewikami?</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#JanŻaryn">…Obrońca niepodległości w walkach z bolszewikami w 1920 r., w okresie międzywojennym pełnił wiele ważnych funkcji politycznych i społecznych. Potem dwukropek… Można by to zdanie połączyć, bo tu brakuje orzeczenia. Trzeba by wprowadzić orzeczenie.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#StanisławGogacz">Panie Senatorze, to może w jakiś sposób połączyć… Może tak: uczestnik walk w I wojnie światowej i w roku 1920?</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#JanŻaryn">Dobrze. I w roku 1920… Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#StanisławGogacz">Proszę odczytać.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#JanŻaryn">Władysław Raczkiewicz, adwokat, uczestnik walk w okresie I wojny światowej i wojny 1920 r. z bolszewikami, w okresie międzywojennym pełnił wiele… I dalej tak, jak jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#StanisławGogacz">Jeżeli jest zgoda, jeżeli nie ma innych propozycji, to najpierw przegłosujemy… No właśnie, mamy przecież propozycję poprawki. To najpierw będziemy głosować nad tą poprawką.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#StanisławGogacz">Kto z państwa jest za przyjęciem poprawki, która została przedstawiona przez pana senatora Żaryna?</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#komentarz">(12)</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#komentarz">(0)</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#Gloszsali">Jednomyślnie za, tak że nie trzeba…</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#StanisławGogacz">Teraz przystąpimy do głosowania w sprawie przyjęcia projektu uchwały wraz ze zmianą wynikającą z przyjętej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#StanisławGogacz">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#komentarz">(12)</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#StanisławGogacz">Jednomyślnie za.</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, przystępujemy do…</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#Gloszsali">A sprawozdawca?</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#StanisławGogacz">Czy pan senator Żaryn zgadza się być sprawozdawcą?</u>
          <u xml:id="u-18.14" who="#JanŻaryn">Tak, oczywiście, bardzo chętnie.</u>
          <u xml:id="u-18.15" who="#StanisławGogacz">Dziękujemy bardzo. Jeżeli wszyscy się zgadzają…</u>
          <u xml:id="u-18.16" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, w punkcie kolejnym mamy pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie ustanowienia roku 2017 Rokiem Generała Józefa Hallera.</u>
          <u xml:id="u-18.17" who="#StanisławGogacz">Druk senacki nr 198. Przedstawiciel wnioskodawców – pan senator Jan Żaryn.</u>
          <u xml:id="u-18.18" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę, Panie Senatorze, o zreferowanie tego projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JanŻaryn">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#JanŻaryn">W roku 2017 nie ma wydarzenia, które by wiązało się w sposób bezpośredni… nie ma okrągłej rocznicy urodzin bądź śmierci generała Hallera, a na ogół z jedną z tych dwóch dat wiąże się poświęcenie komuś roku… Proszę o zaakceptowanie projektu uchwały poświęconej generałowi Hallerowi z kilku powodów. Jedna grupa powodów dotyczy kwestii merytorycznych, ściśle historycznych, a druga dotyczy czegoś, co wiąże się z pojęciem polityki historycznej.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#JanŻaryn">Pierwszy powód. Generał Józef Haller aktywnie uczestniczył w życiu politycznym i społecznym okresu I wojny światowej, ale także okresu wcześniejszego, dwudziestolecia międzywojennego, okresu II wojny światowej i powojnia. W związku z tym długim i bogatym życiem wiązana jest jego postać z wieloma instytucjami, wydarzeniami, które z kolei bardzo ściśle wiążą się z rokiem 2017. Może tak po kolei. W 2017 r. minie sto pięćdziesiąta rocznica powstania Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, pierwszego gniazda towarzystwa, które powstało w zaborze austriackim w 1867 r. Nie będę rozwijał tych informacji, one są w treści projektu uchwały. Chcę wskazać na coś, czego tutaj napisać nie mogłem, bo nie wypadało nawet, choć jest to prawda. Chodzi o to, że to Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” miało takie nieszczęście w polskiej historii, że nie mogło świętować dotychczasowych okrągłych rocznic – pięćdziesiąta rocznica przypadała na czas I wojny światowej, a stulecie przypadało na głęboki PRL. W związku z tym de facto po raz pierwszy możemy podnieść je do rangi takiej organizacji, o której pamiętać powinniśmy. Chyba nie ma co w tym gronie opowiadać, jak wiele osób z Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” wpisało się w historię Polski. 100 lat temu z kolei, czyli w 1917 r., decyzją prezydenta Poincaré i oczywiście Komitetu Narodowego Polskiego z Dmowskim i Paderewskim na czele powstała Błękitna Armia. Tu od razu na marginesie powiem, że według mojej wiedzy ta 100-letnia rocznica będzie honorowana przez co najmniej 2 państwa, jeżeli, rzecz jasna, wszystko dalej będzie się w tym kierunku toczyć, jeśli chodzi o przygotowania, a dokładniej przez Ministerstwo Obrony Narodowej Polski i odpowiednik tegoż ministerstwa francuski. Mam nadzieję, że sprawa caracali nie spowoduje zaniechań. Są szykowane takie uroczystości. Błękitna Armia dowodzona była przez generała Józefa Hallera, w związku z tym to 100-lecie w oczywisty sposób związane jest z jego postacią.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#JanŻaryn">Kolejna rzecz. Generał Haller w roku 1936 był współtwórcą bardzo ważnej struktury politycznej polskiej, czyli Frontu Morges. Efektem tego w roku następnym, czyli 1937 r – w roku 2017 będzie osiemdziesiąta rocznica tego wydarzenia – było powołanie Stronnictwa Pracy, czyli jednej z czterech główny partii polskich, które funkcjonowały w strukturach rządu polskiego na uchodźstwie i polskiego państwa podziemnego. Z tejże formacji Stronnictwa Pracy mieliśmy bardzo wielu polityków, w tym m.in. generała Hallera, przewodniczącego rady naczelnej tejże partii, który w związku z tym był ministrem w czasie rządów generała Sikorskiego.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#JanŻaryn">No i w końcu, w 2017 r. będziemy obchodzili, niejedną zresztą, o czym jeszcze będzie tutaj mowa w kontekście Jasnej Góry… W roku 2017 będziemy mieć liczne uroczystości związane z wizerunkiem Czarnej Madonny i Jasną Górą. Bez wątpienia jednym z najważniejszych ze znanych postaci XX wieku czcicieli Matki Boskiej Częstochowskiej był właśnie generał Józef Haller. A więc w kontekście roku 1957 r., kiedy on próbował przyjechać do ojczyzny, ale władze komunistyczne mu to uniemożliwiły, czy w kontekście dotyczącym obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, postać Hallera nam się pojawia.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#JanŻaryn">Rok 2017 byłby dobrym pretekstem także do tego, żebyśmy mogli przypomnieć postacie najbliższych krewnych Józefa Hallera, czyli jego brata rodzonego Cezarego Hallera oraz brata stryjecznego, generała Stanisława Hallera. Jeden i drugi zginęli jako bohaterowie Polski Walczącej w XX wieku. Cała ta rodzina mogłaby być w ten sposób uhonorowana. Nie chcę przedłużać i opowiadać o już istniejących inicjatywach, które wiążą się z obchodami roku Hallera czy ewentualnego roku Hallera… Jeżeli będzie taka potrzeba, to w szczegółach o tym opowiem.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#JanŻaryn">Na zakończenie ta druga kwestia, druga grupa powodów, związanych z tym, co ja nazywam polityką historyczną. Otóż nie ma cienia wątpliwości – mam nadzieję, że państwo też nie będą tego negowali – że w przyszłym roku, czyli w 2018 r. będziemy obchodzili 100-lecie niepodległości…</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#Gloszsali">Za 2 lata.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#JanŻaryn">W sensie rok po roku 2017, o którym dzisiaj mówimy. W roku 2018 będziemy obchodzili 100-lecie niepodległości. W związku z niepodległością – nikt tego nie kontestuje – wybijają nam się na pierwszy plan szczególnie 2, góra 3 postaci. Józef Piłsudski, który swoją aktywnością nam przesłania, że tak powiem, większość pozostałych osób, ale gdzieś tam pojawia się Roman Dmowski, choć raczej na dalekim zapleczu… Nie mówiąc o Ignacym Paderewskim, który w ogóle nam znika z horyzontu. Tak będzie też i w roku 2018. Stąd propozycja, żebyśmy w ramach równoważenia tego historycznego przekazu uznali, że postać generała Hallera jest warta tego, byśmy o niej przypomnieli rok wcześniej. Jak najbardziej jest do tego okoliczność historyczna. Ponadto zdajemy sobie sprawę, że w roku 2018 będziemy, rzecz jasna, zainteresowani tym, by inne postacie szczególnie honorować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#StanisławGogacz">Pan senator Żaryn mógłby na pewno bardzo dużo mówić…</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#StanisławGogacz">Jeden z miesięczników, który jest redagowany właśnie przez pana senatora, poświęcił całe swoje 100 stron postaci generała Hallera. To jest dobra wskazówka dla inicjatorów tego typu uchwał. Chodzi o to, żeby taka uchwała podjęta przez Senat, powiedziałbym, promieniowała, wywoływała różne wydarzenia, pozostawiała ślad w publikatorach, które się ukazują.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#StanisławGogacz">Pan senator Piotr Zientarski. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PiotrZientarski">Uważam, że postać generała Hallera jest godna tego, aby rok 2017 ogłosić rokiem generała. Ważne są w moim przekonaniu te kwestie, o których mowa jest na stronie 2. „Od młodości był czcicielem Matki Boskiej, powierzył swoje życie jej opiece. Po II wojnie światowej gen. Haller pozostał, jak wielu innych, na emigracji. Pod koniec życia zamierzał przybyć do Polski, korzystając z «odwilży», żeby pielgrzymować na Jasną Górę. Jednak 3 maja 1957 r. Hallera nie wpuszczono do ojczyzny” – uważam, że to jest bardzo ważne, bo to świadczy o jego osobowości. Był wyjątkowym czcicielem Matki Boskiej Częstochowskiej.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PiotrZientarski">Ale dalsza część tego akapitu jest jakąś wrzutką, tak jakbyśmy nie czcili… Jest przecież osobna propozycja – w moim przekonaniu bardzo ważna – o ustanowieniu roku 2017 Rokiem Koronacji Matki Bożej Częstochowskiej.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#Gloszsali">Obrazu.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#PiotrZientarski">Obrazu królowej… Tak, mam to w ręku. To jakby sugeruje, że tutaj, że tak powiem, robimy dwa w jednym. Tu dodatkowo sobie wrzucamy… Ale przecież mamy osobną propozycję. Jego stosunek do Matki Boskiej, uniemożliwienie mu pielgrzymki…</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#PiotrZientarski">To jak najbardziej, ale ten akapit, jako że on jest, powiedziałbym, rozszerzony w osobnej uchwale, którą za chwilę będziemy omawiać… Jak mówię, to sprawia wrażenie, że przy okazji chcielibyśmy załatwić 2 sprawy, a tak nie jest, bo przecież jest osobna propozycja. Takie jest moje zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#StanisławGogacz">No tak, gdyby to było w uzasadnieniu do tego projektu, to jeszcze miałoby sens, a tak to…</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JanŻaryn">Ja się zgadzam z panem senatorem, żeby to wykreślić. Powód jest oczywisty. Te 2 projekty uchwał powstawały niezależnie od siebie – ja pisałem swój, a senator Ryszka swój. Myśmy nie konsultowali tego aż tak głęboko, żeby treści te nie były ze sobą zbieżne. 300 lat temu, oczywiście z perspektywy roku 2017, odbyła się koronacja i mamy w związku z tym osobny projekt, osobną uchwałę. Oczywiście, bardzo proszę o skreślenie tego passusu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#StanisławGogacz">Jest więc propozycja wprowadzenia poprawki polegającej na tym, aby w przedostatnim akapicie, nie licząc tego, który mówi o publikacji w „Monitorze Polskim”, skreślić słowa… To jest chyba trzecie zdanie.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#Gloszsali">Czwarte zdanie.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#StanisławGogacz">Czwarte? Od słowa „jednak”…</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#Gloszsali">Nie, nie. Dalej.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#PiotrZientarski">Od słów „w dniu 8 września”…</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#StanisławGogacz">Tak, tak. Oczywiście, że tak. Począwszy od słów „w dniu 8 września”, a skończywszy na słowach „millenium chrztu Polski”.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#Gloszsali">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#StanisławGogacz">To zdanie wykreślamy.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem takiej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#komentarz">(8)</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#Gloszsali">Czyli za wykreśleniem?</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#StanisławGogacz">Tak, za wykreśleniem tego zdania.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#komentarz">(0)</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#komentarz">(0)</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, jeżeli nie ma innych propozycji…</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-24.20" who="#StanisławGogacz">Proszę, pan mecenas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#JakubZabielski">Dziękuję bardzo. Chciałbym uwagę wysokiej komisji zwrócić na akapit czwarty. W tym akapicie posłużono się skrótem FM. Ja zastanawiam się, czy z punktu widzenia tego, kto to będzie czytał, będzie jasne, co oznacza skrót FM. Można by użyć tutaj wyrazu „Front”, bez wyrazu „Morges”, ze względu na to, że…</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#JakubZabielski">Tak? W poprzednim zdaniu jest ten skrót rozwinięty, są tam wyrazy „Front Morges”. Być może stylistycznie byłoby lepiej, gdybyśmy tego nie powtarzali.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#JanŻaryn">Dobrze. Jaka wersja wygra, taka będzie dobra. Tak, to rzeczywiście wygląda niezbyt zgrabnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze. Czy to musimy przegłosować?</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#JakubZabielski">Tak, bo to jest poprawka. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, kto jest za…</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#LeszekPiechota">Można słówko?</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę, pan senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#LeszekPiechota">Chciałbym podziękować panu profesorowi za uhonorowanie postaci generała Hallera, także ze względów osobistych – mój dziadek był osobistym adiutantem generała. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#Gloszsali">Brawa!</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#Gloszsali">Gratulacje.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, czy są jeszcze jakieś wnioski, jakieś propozycje poprawek do tekstu? Jeżeli nie, to przystąpimy do głosowania nad propozycją zgłoszoną przez pana mecenasa.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#Gloszsali">Może, Panie Senatorze, w formie autopoprawki…</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#StanisławGogacz">To będzie autopoprawka, dobrze.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#Gloszsali">Przyjęliśmy to.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#PiotrZientarski">Przyjęliśmy.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#StanisławGogacz">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#StanisławGogacz">W takim razie przystępujemy do głosowania nad przyjęciem projektu ze zmianą wynikającą z przyjętej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#StanisławGogacz">Kto jest za? Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#komentarz">(10)</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#komentarz">(0)</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#komentarz">(0)</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, przechodzimy do następnego punktu…</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#Gloszsali">A sprawozdawca, Panie Senatorze?</u>
          <u xml:id="u-28.17" who="#StanisławGogacz">Sprawozdawca, no właśnie. Który z panów będzie sprawozdawcą?</u>
          <u xml:id="u-28.18" who="#Gloszsali">No to chyba wnuk…</u>
          <u xml:id="u-28.19" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-28.20" who="#StanisławGogacz">Czy pan senator, czy pan profesor? Bo 2 sprawozdawców chyba nie może… Czy pan senator się zgadza?</u>
          <u xml:id="u-28.21" who="#LeszekPiechota">Tak, dziękuję bardzo. Mam nadzieję, że pan profesor nie będzie…</u>
          <u xml:id="u-28.22" who="#JanŻaryn">Nie. Ja się bardzo cieszę.</u>
          <u xml:id="u-28.23" who="#LeszekPiechota">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-28.24" who="#StanisławGogacz">Jak to dobrze podkreślać najróżniejsze powiązania rodzinne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.25" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, przystępujemy do następnego punktu: pierwsze czytanie projektu uchwały o ustanowieniu roku 2017 Rokiem Koronacji Matki Bożej Częstochowskiej, Królowej Korony Polskiej w 300. rocznicę tego wydarzenia.</u>
          <u xml:id="u-28.26" who="#StanisławGogacz">Druk senacki nr 221. Przedstawiciel wnioskodawców – pan senator Czesław Ryszka.</u>
          <u xml:id="u-28.27" who="#StanisławGogacz">Chciałbym zwrócić państwa uwagę, że pomimo tego, iż w poprzednim projekcie uchwały wykreśliliśmy tak wyraziste zdanie, w tymże akapicie pozostała informacja, która sprawia, że… No, bardzo ładnie i płynnie przechodzimy od poprzedniego punktu do obecnego. Chodzi mi o to podkreślenie w tekście, że generał Józef Haller był czcicielem Matki Boskiej. Teraz przechodzimy właśnie do kwestii 300-lecia koronacji obrazu Matki Boskiej.</u>
          <u xml:id="u-28.28" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#CzesławRyszka">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#CzesławRyszka">Szanowni Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#CzesławRyszka">Ojciec generał zakonu paulinów zwrócił się do nas z prośbą o ustanowienie roku 2017 Rokiem Koronacji Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. 8 września 2017 r. przypadnie trzechsetna rocznica tej koronacji.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#CzesławRyszka">Nie muszę specjalnie nikomu przypominać, jaki jest charakter i miejsce jasnogórskiego sanktuarium wśród licznych miejsc kultu religijnego w naszym kraju. Jest to na pewno miejsce wyjątkowe, duchowa stolica Polski. Ta duchowa stolica Polski jest tam dlatego, że znajduje się tam wizerunek Matki Bożej, cudowny wizerunek czczony od ponad 600 lat w naszej ojczyźnie. Koronacja tego obrazu w roku 1717 wpisuje się w ciąg bezprecedensowych wydarzeń związanych z kultem oddawanym Matce Bożej Jasnogórskiej w Rzeczypospolitej. Przypomnę tylko – to jest w naszym projekcie uchwały – że w roku 1655, po cudownej obronie Jasnej Góry w czasie potopu szwedzkiego, 1 kwietnia 1656 r. w katedrze lwowskiej król Jan Kazimierz obrał Najświętszą Dziewicę Królową i Patronką Królestwa Polskiego. W zasadzie już wówczas mogłaby się dokonać koronacja tego obrazu, ale w tym czasie koronacji takiej jeszcze nie dokonywano poza Rzymem. Trzeba było czekać aż do roku 1717, aby, mówiąc wprost, dopełniło się to królewskie ślubowanie i ozdobienie obrazu jasnogórskiego papieskimi diademami i odtąd już publiczne używanie tytułu: Królowej Korony Polskiej. Podczas tej uroczystości, co również jest w projekcie uchwały… Uroczystość ta zjednoczyła w przygotowaniu i oczywiście akcie koronacyjnym króla Augusta II, posłów i senatorów Rzeczypospolitej, duchowieństwo i szlachtę. Była to, jednym słowem, ogólnonarodowa manifestacja wiary. Bardzo ważne jest, że później, kiedy Polska utraciła niepodległość, to właśnie ukoronowana Matka Boża Jasnogórska stała się jak gdyby patronką tych zrywów narodowych, kształtowania się idei wolności, niepodległości, nadziei na duchowe zwycięstwa.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#CzesławRyszka">Także współcześnie Jasna Góra jest miejscem i symbolem patriotycznej roli kultu maryjnego w naszej ojczyźnie. Stanowi główny ośrodek kultu i pielgrzymowania na ziemiach Polski. Jasnogórskie sanktuarium stanowi jedno z najważniejszych miejsc na mapie naszego kraju zarówno dla Polaków, jak też licznie przybywających pielgrzymów, turystów z całego świata. Jasna Góra jest takim ambasadorem polskości współcześnie. Kompleks klasztorno-sanktuaryjny jest swoistą skarbnicą narodowej tradycji i kultury, a pobyt w nim, oprócz ściśle religijnego celu, zawsze jest lekcją historii i patriotyzmu. Myślę więc, że ukazane tego historycznego wydarzenia, jakim była koronacja w roku 1717… Ustanowienie przez Senat roku 300-lecia koronacji będzie znaczącym wkładem w propagowanie patriotycznej i religijnej tradycji Rzeczypospolitej. Jasna Góra 8 września rozpoczęła obchody tego wydarzenia. Jeżeli pan przewodniczący pozwoli, to wicegenerał zakonu paulinów, ojciec Mariusz Tabulski, przedstawi inicjatywy, które podjęła Jasna Góra, żeby uczcić to wydarzenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#MariuszTabulski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#MariuszTabulski">To dla mnie zaszczyt, że mogę tutaj być, po raz pierwszy. Prócz uroczystości o charakterze duchowym, religijnym, które już rozpoczęliśmy wraz z przewodniczącym episkopatu i które będą w ciągu całego roku 2017 r. coraz liczniejsze… Wydarzenia kulminacyjne będą miały miejsce 26 sierpnia i 8 września. 26 sierpnia będziemy gościć legata papieskiego. Zaprosiliśmy episkopat i prezydenta Rzeczypospolitej, pana Andrzeja Dudę. Chciałbym zwrócić uwagę, że w naszym kalendarium, które przygotowaliśmy i które wciąż uzupełniamy nowymi inicjatywami, są zarówno działania o charakterze, powiedziałbym, propagandowym takie jak wydanie banknotu, wydanie znaczka jubileuszowego, jak i sesje naukowe czy koncerty muzyczne. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej „Gaude Mater”, który będzie miał właśnie taki charakter… Tworzone są utwory muzyczne, oratorium, które będzie podkreślało charakter patriotyczny Jasnej Góry. Są także inicjatywy pedagogiczne. Przygotowujemy się do zorganizowania konkursu na temat koronacji w szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach średnich, może nawet na uniwersytetach trzeciego wieku. Sesje w Częstochowie, na Jasnej Górze, ale też w województwie śląskim, w Katowicach… Narodowe Centrum Kultury będzie nas wspierało pewnymi publikacjami. Chciałbym również dodać, że „Mały Gość Niedzielny” już wydał pewne materiały dla dzieci, a przy okazji rorat wyda kolejne. Tych inicjatyw jest bardzo dużo w ciągu całego roku. Ja tylko wspomniałem o kilku. Będziemy propagować idee nie tylko duchowe, ale właśnie patriotyczne i pedagogiczne, ważne dla współczesnych Polaków, zwłaszcza młodych Polaków. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#StanisławGogacz">Bardzo dziękuję…</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#MariuszTabulski">Współorganizatorem tych wydarzeń w Polsce będzie konsulat Węgier i ministerstwo kultury Węgier, a to z racji tego połączenia, które od wieków zakon pauliński, który powstał na Węgrzech… Mamy bardzo dobre relacje z rządem Węgier, z prezydentem Węgier i z narodem węgierskim. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#StanisławGogacz">Godne pochwały, że do tego projektu uchwały dołączony jest program całorocznych obchodów. To z definicji powinno wynikać. Prawda? Skoro rok jest poświęcony postaci czy jakiemuś wydarzeniu, oznacza to, że przez cały rok, częściej czy rzadziej, jakieś uroczystości mają miejsce. My nie oczekujemy spełnienia tego warunku teraz, bo ten przepis dopiero w tym roku wszedł w życie. Propozycje uchwał, które do nas wpływają w tym roku, jeszcze nie muszą zawierać takiego programu wydarzeń, które będą miały miejsce, no ale w przyszłym roku będzie to konieczne. Godne pochwały jest to, że to jest takie poważne, takie solenne podkreślenie tego wydarzenia w postaci całorocznych wydarzeń, które ojciec przedstawił. Jako komisja bardzo za to dziękujemy. To wymaga podkreślenia. Myślę, że sprawozdawca tego projektu powinien o tym powiedzieć w trakcie posiedzenia Senatu, kiedy będą prezentowane te projekty uchwał.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#StanisławGogacz">Czy ktoś chciałby zabrać głos? Wiem, że pan senator zgłosił tekst z poprawkami. Tak?</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#CzesławRyszka">Nie, nie. To były tylko stylistyczne poprawki.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#StanisławGogacz">Czy to wymaga głosowania?</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#CzesławRyszka">Nic się nie zmieniło w tekście, po prostu…</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#MichałGil">Treść tych poprawek jest znana komisji, w związku z tym jeżeli…</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#StanisławGogacz">Czy ktoś chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-32.9" who="#StanisławGogacz">Pan senator Cichoń. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#ZbigniewCichoń">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#ZbigniewCichoń">Ja jako częstochowianin z urodzenia mam propozycję drobnej korekty. Mniej więcej w połowie stronicy, tam gdzie jest mowa o roku 1717… Po tym zdaniu proponowałbym dopisać, przed słowami „decyzją Stolicy Apostolskiej”, dwa słowa, a mianowicie: „wtedy to”. Wówczas zdanie to brzmiałoby tak: wtedy to decyzją Stolicy Apostolskiej pozwolono na koronację… Bo teraz mamy tu takie troszeczkę rozerwanie, że tak powiem, czasowe pewnych następstw. Chodzi o to, żeby wyraźnie podkreślić, że właśnie w 1717 r. ta decyzja zapadła i wtedy dokonano owej koronacji.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#Gloszsali">Mikrofon, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#ZbigniewCichoń">Nie, chodzi o wyrazy: „wtedy to”. Wtedy to decyzją Stolicy Apostolskiej pozwolono na koronację…</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#StanisławGogacz">Ma to sens.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#ZbigniewCichoń">No tak, papież wydaje pozwolenie, tak że to słowo jest jak najbardziej…</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-33.9" who="#ZbigniewCichoń">…uzasadnione. To wynika choćby z kodeksu prawa kanonicznego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#StanisławGogacz">To jest poprawka, którą powinniśmy przegłosować, jak rozumiem. Tak?</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#MichałGil">Jeżeli propozycja ta dostałaby aprobatę…</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#StanisławGogacz">Aprobatę autora zyskała, tak że możemy ją potraktować jako autopoprawkę. Dobrze, to nie będziemy nad tym głosować.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#StanisławGogacz">Pan senator Czerwiński, Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#JerzyCzerwiński">Drobna sprawa, przedostatni akapit. „Senat RP jest przekonany, iż przywołanie historycznego wydarzenia z roku 1717, i z tej okazji ustanowienie”… Tego przecinka po wyrazach „z roku 1717” chyba nie powinno tu być. Skoro już cyzelujemy ten tekst…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#StanisławGogacz">To jako autopoprawkę pan senator Ryszka, polonista, pisarz…</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#StanisławGogacz">Tak.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#StanisławGogacz">Pan senator Żaryn. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#JanŻaryn">Ja się zastanawiam – od razu mówię, że nie będę się upierał – czy nie byłoby warto przenieść do tego projektu tego zdania z projektu dotyczącego generała Hallera. Chodzi o to, żeby podkreślić, że minie 70 lat od rozpoczęcia Wielkiej Nowenny przygotowującej naród do obchodów millenium Chrztu Polski. To zdanie najbardziej pasowałoby w tym kontekście: „Sanktuarium Jasnogórskie wśród licznych miejsc kultu religijnego w Polsce pełni rolę wyjątkową, niezwykła jest też rola tego miejsca dla całego Kościoła powszechnego i wszystkich katolików”. I tutaj, po tych zdaniach, że 70 lat temu, w 1957 r… że mija rocznica Wielkiej Nowenny przygotowującej naród do obchodów millenium Chrztu Polski. Wydaje mi się, że to jest ważna data. Jak mówię, nie będę się upierał, bo rozumiem, że w ramach obchodów i tak wybrzmi ta data 3 maja 1957 r. i data 5 maja jako następstwo, czyli ogólnopolskie rozpoczęcie Wielkiej Nowenny w parafiach. 3 maja na Jasnej Górze… Tak się złożyło, że to nie była niedziela – to 5 maja była niedziela, w związku z tym można było to rozwinąć po całej Polsce. Ja bardziej pytam inicjatorów, czy uważacie, że takie zdanie jest zasadne, czy zaburza jakiś rytm wypowiedzi, który wiąże się z obchodami tejże rocznicy.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#MariuszTabulski">Jeśli mogę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#MariuszTabulski">W kalendarium, które mamy przygotowane, to wydarzenie jest ujęte. Na pewno godne to jest zauważenia, ale nie chcieliśmy…</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#Gloszsali">Bo i nawiedzenie by trzeba było jakoś ująć…</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#MariuszTabulski">Tak, rocznica nawiedzenia, 60-lecie… Tych wydarzeń jest sporo.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#JanŻaryn">Zgoda. I różne rocznice pielgrzymek z dwudziestolecia międzywojennego będą, w związku z czym… Rozumiem, że… Ja się nie upieram, choć jako historyk uważam, że ta była najważniejsza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#StanisławGogacz">Pan senator Ryszka. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#CzesławRyszka">Tych ważnych rocznicowych uroczystości na Jasnej Górze jest tak dużo, że nie ma co wybierać jednej z nich do tej uchwały, która dotyczy tylko roku koronacji.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#CzesławRyszka">Senator Cichoń proponuje, aby w ostatnim akapicie w przedostatnim zdaniu zamiast wyrazów „argumentem edukacyjnym” były wyrazy „elementem edukacyjnym”. Tak?</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#Gloszsali">Tak. To lepiej brzmi.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#CzesławRyszka">No dobrze.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#StanisławGogacz">Będzie lekcją i edukacją dla młodego pokolenia…</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#PiotrZientarski">To brzmi tak: będzie lekcją polskiego dziedzictwa i argumentem edukacyjnym dla młodego pokolenia.</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#Gloszsali">Tak jest teraz, a ma być zmienione…</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#CzesławRyszka">Tak, teraz mamy „argumentem edukacyjnym”. Jest propozycja, żeby to zmienić…</u>
          <u xml:id="u-41.9" who="#StanisławGogacz">Może: lekcją polskiego dziedzictwa i edukacją dla młodego pokolenia?</u>
          <u xml:id="u-41.10" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#StanisławGogacz">Potraktujemy to jako autopoprawkę. Dobrze?</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PiotrZientarski">A może: lekcją polskiego dziedzictwa dla młodego pokolenia?</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#StanisławGogacz">Lekcją polskiego dziedzictwa i edukacją…</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#CzesławRyszka">Nie, nie.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#StanisławGogacz">Dobrze. Czy to możemy jako autopoprawkę potraktować? Czy pan senator Ryszka wprowadza to jako autopoprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#CzesławRyszka">Tak, wprowadzam. Przeczytam tę końcówkę: będzie lekcją polskiego dziedzictwa, szczególnie dla młodego pokolenia.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#Gloszsali">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#StanisławGogacz">Bez myślnika?</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#CzesławRyszka">Może być myślnik.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze. Nie ma innych propozycji. Te, które były, w postaci autopoprawek przyjęliśmy.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#StanisławGogacz">Przystępujemy, skoro nie ma innych głosów, do przegłosowania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem projektu uchwały wraz ze zmianami, które wynikają ze zgłoszonych autopoprawek?</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#komentarz">(10)</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#StanisławGogacz">Wszyscy, tak? Jednomyślnie.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa, następny punkt…</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#Gloszsali">Sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#StanisławGogacz">A, jeszcze sprawozdawca. Czy pan senator Ryszka wyraża zgodę?</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#CzesławRyszka">Tak.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#StanisławGogacz">Dziękujemy, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#CzesławRyszka">Z radością.</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#StanisławGogacz">Z radością. To się nazywa piękne podejście do sprawy.</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#StanisławGogacz">Następny punkt, ostatni, który rozpatrujemy… Z tym że potrzebny nam będzie senator Kraska.</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#Gloszsali">Nie, teraz projekt uchwały o Kościuszce.</u>
          <u xml:id="u-44.14" who="#StanisławGogacz">Tak, dobrze.</u>
          <u xml:id="u-44.15" who="#StanisławGogacz">Pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie ustanowienia roku 2017 Rokiem Tadeusza Kościuszki.</u>
          <u xml:id="u-44.16" who="#StanisławGogacz">Druk senacki nr 176. Przedstawiciel wnioskodawców – pan senator Marek Pęk.</u>
          <u xml:id="u-44.17" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę, Panie Senatorze, o zreferowanie projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#MarekPęk">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#MarekPęk">Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#MarekPęk">Bardzo się cieszę, jestem bardzo zaszczycony, że mogę być przedstawicielem wnioskodawców takiej właśnie uchwały głównie z tego powodu, że jestem krakowianinem, a trudno znaleźć w Polsce miasto bardziej związane z Tadeuszem Kościuszką. Wspomnę tu chociażby o tym, że jego szczątki pochowane są na Wawelu, a na rynku krakowskim odbyła się jego słynna przysięga. Jestem zaszczycony również jako senator ziemi krakowskiej i okolicznych powiatów, bo w powiecie miechowskim znajduje się miejscowość Racławice – kolejne miejsce związane z Kościuszką, miejsce, gdzie odbyła się jakże ważna bitwa.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#MarekPęk">Proszę państwa, o Tadeuszu Kościuszce w kontekście historycznym chyba nie trzeba zbyt wiele mówić. Wszyscy wiemy, jak wielkiego formatu jest to postać. W przyszłym roku mija okrągła rocznica – rzeczywiście okrągła, bo z tym czasem są problemy – jego śmierci, a mianowicie rocznica dwusetna. Ja zainicjowałem podjęcie tej uchwały, ponieważ poprosiło mnie o to krakowskie środowisko Komitetu Kopca Kościuszki. Od razu chciałbym podziękować prezesowi tego komitetu, panu profesorowi Mieczysławowi Rokoszowi, który wystosował zarówno do mnie, jak i do pana marszałka oficjalnie pismo z prośbą o ustanowienie roku kościuszkowskiego i stworzył zrąb projektu uchwały, na którym pracowałem. Drugą osobą, która mi tutaj bardzo pomagała, jest jak zwykle nieoceniony w takich sytuacjach pan profesor, senator Jan Żaryn, za co mu też bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#MarekPęk">Proszę państwa, projekt tej uchwały powstał kilka miesięcy temu. On troszeczkę przeleżał na półce i jak tak na świeżo na niego spojrzałem… Chciałbym państwa poprosić, żebyście popatrzyli na akapit trzeci. On jest najdłuższy, najbardziej rozbudowany. Uważam, że w kilku miejscach są pewne błędy stylistyczne. Chciałbym zaproponować, żeby w pierwszym zdaniu zaczynającym się od słów „Szczególnie jednak przypomnieć należy”…</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#Gloszsali">W pierwszym zdaniu?</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#MarekPęk">Tak, w pierwszym zdaniu trzeciego akapitu. Proponowałbym słowa: „Szczególnie jednak należy przypomnieć”. Czyli nieco inny szyk i bez wyrazu „to”. I dalej tak, jak tu jest: „że Tadeusz Kościuszko był obrońcą Konstytucji 3 Maja w wojnie z 1792 r.”…</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#PiotrZientarski">A może bez słowa „jednak”?</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#MarekPęk">Może… No właśnie, chodzi o to, żeby to jakoś uporządkować.</u>
          <u xml:id="u-45.9" who="#Gloszsali">Za dużo niepotrzebnych słów.</u>
          <u xml:id="u-45.10" who="#MarekPęk">Tak, tak. Chciałbym, żebyśmy to po prostu skondensowali.</u>
          <u xml:id="u-45.11" who="#MarekPęk">I dalej, po wyrazach „z Rosją” są wyrazy „za udział w niej”. Nie wiem, czy nie byłoby lepiej, gdyby tu były słowa: „w której”. I dalej: „został przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego odznaczony złotym Orderem Virtuti Militari z pierwszego rozdawnictwa”.</u>
          <u xml:id="u-45.12" who="#MarekPęk">Następne zdanie bez zmian, a w kolejnym zdaniu, gdzie mamy: jako Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej w czasie powstania w 1794 r. był de facto przywódcą tak narodu, jak i całego państwa, zwłaszcza że jako pierwszy włączył – tu bez słowa „też” – chłopów polskich w dzieło walki o niepodległą.</u>
          <u xml:id="u-45.13" who="#MarekPęk">Rozważam też wykreślenie następnego akapitu, który ma właściwie znaczenie informacyjne. Tu jest mowa o tym, że zasługi Kościuszki doceniła Konferencja Generalna UNESCO. To jest właściwie jeden z argumentów, ażeby podjąć tę uchwałę. Te obchody będą miały charakter międzynarodowy, wręcz światowy, bym powiedział.</u>
          <u xml:id="u-45.14" who="#MarekPęk">Gorąco zachęcam, żebyśmy pozytywnie zaopiniowali projekt tej uchwały. Myślę, że jako Senat, który jest szczególnie powołany do upamiętniania takich wielkich postaci historycznych… Chciałbym, żebyśmy się w te międzynarodowe, światowe obchody włączyli, żeby Senatu tutaj nie zabrakło. Końcowy apel w przedostatnim akapicie rozpoczynający się od słów „Senat zwraca się do władz wojskowych, oświatowych, organizacji społecznych, środowisk kościuszkowskich, harcerzy, instytucji kultury i mediów” pokazuje, jak wieloaspektowa jest to postać – każda z tych instytucji, każde z tych środowisk będzie mogło się aktywnie w te obchody włączyć. Myślę, że będzie okazja do zorganizowania naprawdę szerokiej akcji edukacyjnej, wieloaspektowej. Tyle z mojej strony. Jeżeli są jakieś uwagi, to bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#StanisławGogacz">Panie Senatorze, ustalmy, jakie autopoprawki pan zgłasza. Trzeci akapit pierwsze zdanie… Skreślamy wyraz „jednak”. Tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#MarekPęk">Tak, skreślamy „jednak” i zamieniamy kolejność pozostałych słów. Czyli tu będzie: „należy przypomnieć”. Następnie skreślamy wyraz: „to”.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#StanisławGogacz">A „szczególnie” też skreślamy?</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#MarekPęk">Nie, nie.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#StanisławGogacz">A słowa „za udział w niej” zamieniamy na „za udział w której”. Tak?</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#MarekPęk">Tak. Wydaje mi się, że tak będzie…</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#MarekPęk">Nie? No to nie upieram się. No właśnie chciałbym się z państwem skonsultować.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#MarekPęk">Dobrze. Zgadzam się.</u>
          <u xml:id="u-47.9" who="#StanisławGogacz">I jeszcze wyraz „też” w dalszej części… Tam jak jest mowa o chłopach.</u>
          <u xml:id="u-47.10" who="#MarekPęk">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze. Dziękuję. A ten akapit…</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#JanŻaryn">Mam jeszcze poprawkę…</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#StanisławGogacz">Momencik. A akapit czwarty?</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#MarekPęk">Ten o UNESCO… Ja myślę, że on w tej uchwale jest zbędny, tak że…</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#MarekPęk">Tak? W takim razie wycofuję to.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#StanisławGogacz">Wymienione przed chwilą zmiany to autopoprawki. Myślę, że to zostało odnotowane. A jeśli chodzi o czwarty akapit, to przedstawiciel wnioskodawców wycofał wcześniejszą propozycję.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#MarekPęk">Tak. Pozostawiam…</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#StanisławGogacz">Ale są jeszcze propozycje panów senatorów.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#StanisławGogacz">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#JanŻaryn">Ja mam propozycję… Pan senator ma propozycję, żeby w zdaniu przedostatnim na drugiej stronie skreślić słowo „władz” i wprowadzić wyraz „środowisk”. Czyli byłoby tu: środowisk wojskowych, oświatowych, organizacji społecznych itd. Mnie się wydaje, że może lepiej byłoby zachować tu słowo „władz” i jednocześnie dodać „środowisk”. Wtedy brzmiałoby to tak: Senat zwraca się do władz i środowisk wojskowych… I dalej tak, jak jest. No, trudno nazwać władzą, nie wiem, harcerzy. Prawda? Brzmi to idiotycznie. A więc może połączyć władze i środowiska, a nie tylko ograniczać się do władz. Dalej bym skrócił… Proponowałbym zapis: o organizowanie i wspieranie rocznicowych obchodów, a do ogółu społeczeństwa, zwłaszcza zaś do młodzieży, o liczny udział w tych obchodach.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#JanŻaryn">Tak, a nie o inicjatywę…</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#MarekPęk">Dobrze. Przyjmuję to i wprowadzam autopoprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#StanisławGogacz">Momencik, bo musimy dokładnie ustalić, jakie zmiany nastąpiły. Sprowadzałoby się do brzmienia następującego: Senat zwraca się do władz i środowisk wojskowych, oświatowych, organizacji społecznych, środowisk kościuszkowskich…</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#StanisławGogacz">Mamy zatem „do władz i środowisk”, a później wymieniamy te środowiska… Organizacje też wymieniamy. Władze, środowiska, organizacje… To tak, jakby to były różne formy…</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#MarekPęk">No to może tak: Senat zwraca się do władz wojskowych oraz środowisk oświatowych, organizacji… Myślę, że władze wojskowe powinny tu być ujęte. Chodzi przecież o Ministerstwo Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#StanisławGogacz">Niech pan senator przeczyta, jak miałoby to brzmieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#MarekPęk">Senat zwraca się do władz wojskowych, organizacji, środowisk… Zaraz, bo sam się już zgubiłem… Senat zwraca się do władz wojskowych, środowisk oświatowych, organizacji społecznych, kościuszkowskich, harcerzy…</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#StanisławGogac">z: Wykreślamy wyraz „środowisk” przed wyrazem „kościuszkowskich”, tak?</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#MarekPęk">Tak, bo to jest powtórzenie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#StanisławGogacz">Czy to jest odnotowane, Panowie Legislatorzy?</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#Gloszsali">Tak.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#StanisławGogacz">Dobrze. To jest autopoprawka.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#StanisławGogacz">Pan senator Czerwiński się zgłaszał. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#JerzyCzerwiński">Ja mam dwie kwestie porządkowe i jedną taką bardziej ogólną. W tym akapicie, o którym przed chwilą mówiliśmy, powinien być zapis „Senat Rzeczypospolitej Polskiej”, czyli cała nazwa, tak jak zawsze.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#JerzyCzerwiński">W akapicie trzecim jest sformułowanie „z pierwszego rozdawnictwa”. Być może takie słowa stosowano dwieście czy sto kilkadziesiąt lat temu, ale teraz… No, wyraz „rozdawnictwo” teraz źle się kojarzy. Czy można by go czymś zastąpić?</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#ypowiedziwtlenagrania">Wypowiedzi w tle nagrania</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#MarekPęk">Proszę państwa, to jest określenie, którego użycie zawdzięczam panu profesorowi Rokoszowi, który jest specjalistą w tej dziedzinie. Myślę, że nieprzypadkowo…</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#MarekPęk">Myślę, że tak. To jest jakby wyróżnienie, że…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#JanŻaryn">Przepraszam, to nie jest wyróżnienie, tylko stwierdzenie faktu. Tadeusz Kościuszko dostał jako pierwszy Order Virtuti Militari. Ten order został ustanowiony w 1792 r. przez króla, a pierwszą bitwą w wojnie z Rosją, w maju 1792 r., była bitwa pod Zieleńcami. I za tę bitwę Tadeusz Kościuszko dostał Virtuti Militari.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#JanŻaryn">Mnie się wydaje, że wyraz „rozdawnictwo” jest właściwe – to król rozdawał…</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#StanisławGogacz">Panu senatorowi chodziło to, żeby oddać istotę rzeczy, ale innych słów użyć. Prawda?</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#JerzyCzerwiński">To może „nadania”? Jeśli autor akceptuje… Jeśli oczywiście można nadać order.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#StanisławGogacz">To byłoby wtedy: odznaczony złotym Orderem Virtuti Militari z pierwszego nadania. Czy byłaby zgoda na takie rozwiązanie?</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#StanisławGogacz">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#MarekPęk">Proszę państwa, ja nie jestem historykiem, nie jestem w stanie tak na szybko tego sprawdzić. Użyte określenie ma charakter, że tak powiem, nazwy własnej… Gdybyście państwo dali mi minutkę, to ja bym to ustalił.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#JerzyCzerwiński">I jeszcze jedna sprawa, Panie Przewodniczący, taka bardziej podstawowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#StanisławGogacz">Proszę. I bardzo proszę o ciszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#JerzyCzerwiński">My Tadeusza Kościuszkę czcimy przede wszystkim za udział w naszych walkach i za insurekcję kościuszkowską. Proszę zauważyć, że pierwsze zdanie tego projektu tak naprawdę mówi o niepodległości Stanów Zjednoczonych i o honorowym obywatelstwie francuskim. No, czegoś tu brakuje. Powinniśmy go wyróżnić przede wszystkim za insurekcję. Prawda? Propozycja jest taka, żeby to uzupełnić. Może to zdanie brzmiałoby w ten sposób: dnia 15 października 1817 r. w Solurze zmarł Tadeusz Kościuszko – jasne jest, o kogo chodzi – naczelnik insurekcji z 1794 r., polski i amerykański generał, uczestnik walk o niepodległość Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, obywatel honorowy Republiki Francuskiej. Wtedy jasna będzie, powiedziałbym, hierarchia zasług.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#StanisławGogacz">Panie Senatorze, proszę przeczytać raz jeszcze.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#JerzyCzerwiński">Pierwszy akapit: dnia 15 października 1817 r. w Solurze zmarł Tadeusz Kościuszko, naczelnik insurekcji z 1794 r., polski i amerykański generał, uczestnik walk o niepodległość Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, obywatel honorowy Republiki Francuskiej. To jest pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#JerzyCzerwiński">Kolejna rzecz. Informacja o tym, że był naczelnikiem insurekcji, jest w drugim akapicie. Tu jest też stwierdzenie, które, powiedziałbym, jest oczywiste – „w roku 2017 minie zatem 200 lat od jego zgonu”. Ono jest według mnie zbędne. Ja bym… Ten drugi akapit mówi o działalności Kościuszki w Stanach Zjednoczonych. Ja bym ten akapit przesunął, umieścił po akapicie obecnie trzecim – tak że ten akapit stałby się akapitem trzecim – i zmienił nieco jego treść. A więc po akapicie, który po tych wcześniejszych zmianach rozpoczyna się od słów „szczególnie należy przypomnieć”, byłby akapit takiej oto treści: ideały i dokonania Tadeusza Kościuszki przynoszą zaszczyt nie tylko narodowi polskiemu, ale i całej ludzkości, gdyż przyczynił się on do uzyskania niepodległości przez Stany Zjednoczone, za co otrzymał z rąk Jerzego Waszyngtona amerykański order Cyncynata i do dziś jest honorowany przez naród amerykański. A potem byłby akapit rozpoczynający się od słów „wielkość i dziejowe zasługi Kościuszki doceniła”. Nie wiem, czy to jest jasne. Chodzi o to, że najpierw mówimy o zasługach polskich – to jest akapit zaczynający się słowami „szczególnie należy przypomnieć” – potem amerykańskich, a na końcu o tym, dlaczego go czczą także inni, docenia UNESCO itp. A potem oczywiście nasz apel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#StanisławGogacz">Proszę, pan senator Pęk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#MarekPęk">Ja bym to musiał zobaczyć, bo jestem wzrokowcem, a to są duże zmiany. Jeśli chodzi o tę kolejność, to ona nie jest przypadkowa – tu decyduje chronologia. On najpierw był bohaterem amerykańskim, bo uczestniczył w tej wojnie. Później… To ma sens, że najpierw mówimy o Kościuszce jako amerykańskim generale uczestniku tych walk, a następnie o uczestniku insurekcji czy przywódcy insurekcji…</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#JanŻaryn">Przepraszam, Marku – czuję się, że tak powiem, udziałowcem tego tekstu – ale wydaje mi się, że pan senator ma rację. Zmieniamy koncepcję z chronologicznej na rzeczową i jest to zrozumiałe. My jako Senat szczególnie jesteśmy zainteresowani podkreśleniem wkładu Tadeusza Kościuszki w walkę o polską niepodległość, niezależnie od tego, jaka była kolejność zdarzeń. Pierwsze zdanie w takiej formule, jaka jest tutaj zaproponowana, od razu nam ustawia hierarchię wartości, czyli sygnalizuje, że podział będzie rzeczowy, a nie chronologiczny. Wydaje mi się, że to jest koncepcja słuszna. Ja osobiście przychylam się do propozycji pana senatora. Myślę, Marku, że one są dobre.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#MarekPęk">Ja się nie upieram. Upieram się jedynie przy tym określeniu „pierwszego rozdawnictwa”, chciałbym, żeby ono pozostało. Tak jak mówię, tak na szybko nie jestem w stanie tego precyzyjnie uzasadnić. Jak tu widzę, jest taki dokument historyczny, gdzie napisano, że w 1792 r. powołano kapitułę orderu, która decydowała o zasadach pierwszego zbiorowego rozdawnictwa. A więc to jest określenie historyczne.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#StanisławGogacz">A nie można tego dać w cudzysłowie?</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#Gloszsali">Historyk, który był na bakier z poprawnością językową…</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#MarekPęk">To jest określenie z 1792 r. Dlaczego nie możemy użyć nazwy oryginalnej, historycznej?</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#PiotrZientarski">Rozdawnictwo kojarzy się z takim powszechnym przyznawaniem, każdemu…</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#MarekPęk">A użycie tego w cudzysłowie nie rozwiązałoby sprawy? Takie określenie historyczne, oryginalna nazwa…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#StanisławGogacz">Musimy wziąć pod uwagę, że odbiorcy tej uchwały nie będą… My ten tekst wypracowujemy i wiemy, o co chodzi. Oni będą to odbierali tak, jak to będzie napisane. Stąd dobrze byłoby jakieś zmiany… Ja mówiłem o cudzysłowie, ale państwo mówią, że to niewiele by zmieniło, bo ten cudzysłów byłby niezauważalny.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#StanisławGogacz">Panie Senatorze – zwracam się do pana senatora Żaryna – pan pewnie zna sytuacje, w których sformułowanie stricte historyczne, z danej epoki trzeba przenieść na współczesny grunt. Prawda? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#JanŻaryn">Mnie się wydaje, że to jest slang historyków wojskowości i znawców procedury nadawania odznaczeń i orderów. My nie musimy się kierować slangiem – możemy określić dane zjawisko opisowo. Myślę, że pan profesor to uzna, chociaż w literaturze przedmiotu prawdopodobnie używa się tego sformułowania. W języku socjologów, politologów, chemików czy fizyków są różne sformułowania krążące w literaturze… Ale nas to nie zobowiązuje. Jeżeli uznamy, że słowo „nadania” jest bliższe powszechnemu rozumieniu danego zjawiska, to będzie ono po prostu słuszniejsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#MarekPęk">Panie Senatorze, to ja proponuję, żebyśmy z tego określenia zrezygnowali i po prostu pozostawili słowa: odznaczony złotym Orderem Virtuti Militari. Nie wchodźmy w dyskusję, czy z nadania, czy z rozdawnictwa itp.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#StanisławGogacz">Tak, Myślę, że to będzie najlepsze.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#StanisławGogacz">Poprosiłbym jeszcze, żeby pan senator Czerwiński przeczytał treść po zmianach, które zaproponował, tak żebyśmy mieli jasność. A później głos zabierze pan senator Zientarski.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#JerzyCzerwiński">Pierwszy akapit, pierwsze zdanie: dnia 15 października 1817 r. w Solurze zmarł Tadeusz Kościuszko, naczelnik insurekcji z 1794 r., polski i amerykański generał, uczestnik walk o niepodległość Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, obywatel honorowy Republiki Francuskiej.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#StanisławGogacz">Dobrze, tu mamy jasność. Zostało to odnotowane. Proszę dalej.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#JerzyCzerwiński">Zdanie drugie, a właściwie drugi akapit po części stałby się akapitem trzecim. Po akapicie rozpoczynającym się słowami „szczególnie należy przypomnieć” byłby akapit trzeci brzmiący tak: „Ideały i dokonania Tadeusza Kościuszki przynoszą zaszczyt nie tylko narodowi polskiemu, ale i całej ludzkości, gdyż przyczynił się on do uzyskania niepodległości przez Stany Zjednoczone, za co otrzymał z rąk Jerzego Waszyngtona amerykański order Cyncynata i do dziś jest honorowany przez naród amerykański”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#StanisławGogacz">Jest to odnotowane. Tak? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#StanisławGogacz">To dziękujemy. Myślę, że mamy jasność co do tych propozycji. Pan senator Pęk jako przedstawiciel wnioskodawców też to odnotował.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#StanisławGogacz">Ale wcześniej pan senator Zientarski się zgłaszał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PiotrZientarski">Ja chciałbym poprzeć te poprawki, które przedstawił pan senator Czerwiński, bo głównie to jest bohater polski, choć oczywiście również amerykański. Pamiętajmy o tym, że to jest też patron Polonii amerykańskiej, choć jej głównym patronem jest Kazimierz Pułaski. Pulaski Day w Nowym Jorku w październiku, w rocznicę śmierci pod Savannah… Generał Pułaski to jest też obrońca Częstochowy, konfederat barski, ojciec kawalerii amerykańskiej, czyli bohater obojga tych narodów. I tak np. na Kapitolu jest umieszczone tylko popiersie Pułaskiego, Kościuszki nie ma. To nie umniejsza zasług Kościuszki, ale… Bardzo słusznie przykładamy większą wagę do roli naczelnika Kościuszki, przypominając jego wielkie zasługi w walce o „wolność naszą i waszą”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#StanisławGogacz">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#AndrzejMisiołek">Ja chciałbym się odnieść do 2 kwestii związanych z tym projektem uchwały. Brakuje tutaj moim zdaniem istotnej rzeczy, a mianowicie wskazania czy stwierdzenia, że Tadeusz Kościuszko był jednym z czołowych polskich wolnomularzy. Należał do loży Galileusz… Może warto byłoby to podkreślić.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#AndrzejMisiołek">I druga kwestia, którą chciałbym podnieść. Ja nie jestem historykiem, ale czytałem swego czasu i profesora Jerzego Łojka, i Mariana Kukiela… Z tego, co pamiętam, co gdzieś tam wyczytałem, oni, powiedziałbym, nie bardzo cenili zasługi Kościuszki, a dla mnie profesor Jerzy Łojek jest wybitnym autorytetem jako historyk. Nie wiem, czy nie mamy tutaj jakiegoś takiego dysonansu. Gdyby pan profesor Żaryn spróbował się odnieść do tego jako fachowiec, jako profesor, jako historyk, znawca tej kwestii… Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#StanisławGogacz">Możemy różne wątki poruszać i możemy dyskutować, wzajemnie się uświadamiać, wykłady wygłaszać itd., ale chciałbym, żebyśmy przede wszystkim koncentrowali się na tekście tego projektu uchwały i sprowadzali swoje wypowiedzi głównie do propozycji poprawek. Pan senator powiedział o wolnomularzach. Pytanie, czy pan zgłasza poprawkę, żeby w tym tekście… Jeżeli chodzi o literaturę…</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę, pan senator Piechota.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#LeszekPiechota">Panie Przewodniczący, myślę, że takie stanowisko wobec wypowiedzi pana senatora Misiołka do końca nie jest właściwe. Jak rozumiem, pan senator Misiołek sugeruje… Chodzi w ogóle o zasadność tej uchwały. My niejako z góry akceptujemy, że ona ma być, ale jeszcze nad tym nie głosowaliśmy, tak więc… Ja rozumiem, że tu chodzi o podważenie zasadności zasług. Ja też nie jestem historykiem, ale wiedza na temat inspiracji jakobińskiej co do insurekcji kościuszkowskiej jest w tej chwili ogólnie znana. Konsekwencją tej insurekcji było to, że całkowicie straciliśmy niepodległość. Ta bitwa, wywołanie tej bitwy z Rosją carską przyczyniło się do uratowania rewolucji francuskiej, ale czy to cokolwiek korzystnego przyniosło Polsce, to ja bym dyskutował. Myślę, że w świetle pewnych wydarzeń historycznych trzeba by się zastanowić, czy takie walki, nawet z naszymi odwiecznymi wrogami, zawsze przyczyniają się do zachowania niepodległości Polski i czy postawy osób, które często działają nie z pobudek czysto patriotycznych, ale z inspiracji pewnych tajnych stowarzyszeń, powinniśmy honorować tutaj, w tym miejscu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo. Rozumiem, że nie ma wniosku formalnego o odrzucenie, o wprowadzenie poprawek…</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#LeszekPiechota">Nie, ja tylko proszę pana… Chodzi o zastanowienie się nad wycofaniem propozycji tej uchwały. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#StanisławGogacz">Czy pan składa taki wniosek?</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#LeszekPiechota">To jest wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#StanisławGogacz">O wycofanie tego projektu, tak?</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#LeszekPiechota">Tak jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#StanisławGogacz">Proszę państwa…</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#StanisławGogacz">Pan senator profesor Żaryn. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#JanŻaryn">Ja postaram się bardzo krótko, naprawdę. Historia masonerii to jest zupełnie osobny temat. Wśród polskich masonów było bardzo dużo dzielnych ludzi, co trzeba przyznać niezależnie od tego, czy jesteśmy zwolennikami tej organizacji, czy nie. Ja państwu mogę powiedzieć, że ja jako praktykujący katolik nie jestem zwolennikiem masonerii, czego nie muszę chyba tłumaczyć, bo to jest oczywiste. Walerian Łukasiński czy wielu innych naszych wspaniałych bohaterów było wolnomularzami i jednocześnie zdecydowanie wielkimi polskimi patriotami. A zatem zostawiłbym ten temat zupełnie na boku, bo to jest osobna historia.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#JanŻaryn">Niewątpliwie istnieje spór wśród historyków co do postaci Tadeusza Kościuszki – tu się odwołuję do drugiej kwestii podniesionej przez pana senatora. Jerzy Łojek i Marian Kukiel, ale szczególnie Jerzy Łojek, krytykowali Tadeusza Kościuszkę z zupełnie innego powodu. W polskiej historiografii dziewiętnasto-, dwudziestowiecznej, ale także dzisiaj, bardzo wyraźna jest tendencja do honorowania tych wszystkich Polaków, którzy w pewnym momencie dziejowym opowiedzieli się za Napoleonem Bonapartem. I żeby była jasność: nic dziwnego. Nasz hymn państwowy wiąże się z aktywnością Napoleona, więc trudne jest to do podważenia. Natomiast uprzejmie informuję, że fakt, iż ktoś był albo nie był za Napoleonem, naprawdę nie tworzy z niego ani bohatera, ani zdrajcy natychmiastowego. Tadeusz Kościuszko nie opowiedział się za Napoleonem. Zdecydowana większość polskiej elity ówczesnej nie chciała w tym widzieć rozumu politycznego, tylko tchórzostwo w związku z jego domniemanym… nie domniemanym, bo faktycznym niegdysiejszym uwięzieniem przez Rosjan. To był spór polityczny, w którym Tadeusz Kościuszko naprawdę miał argumenty do tego, żeby się nie opowiadać za Napoleonem Bonapartem, uważając, że niepodległa Polska ma powstać, tylko niekoniecznie dzięki temu politykowi. Podobnie Adam Jerzy Czartoryski, którego też nikt dzisiaj nie uważa za zdrajcę, tylko polskiego bohatera… To był drugi z wielkich ówczesnych, który nie opowiedział się za Napoleonem. Spór między historykami dotyczy bardziej kontekstu napoleońskiego niż samego życiorysu danej postaci. Dla wielu historyków, szczególnie tych aktywnych politycznie, nieopowiedzenie się za Napoleonem Bonapartem było skazą na życiorysie osób, którzy dokonali takiego wyboru, ale to naprawdę nie jest dowód na to, że to byli zdrajcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#StanisławGogacz">Czy ktoś chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#StanisławGogacz">Nie ma chętnych, więc proponuję, żebyśmy przystąpili do głosowań. Były zgłoszone wnioski, poprawki. Nie wszystkie poprawki można uznać za autopoprawki…</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#Gloszsali">Można.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#StanisławGogacz">Można? Bo pan się podpisał pod…</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#StanisławGogacz">Ale mamy jedną poprawkę, która… Pan mecenas ma prośbę, żeby dokładnie sformułować wniosek, który pan zgłosił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#LeszekPiechota">Pani tutaj sygnalizuje, że to musiałaby być rezygnacja wszystkich wnioskodawców… W tej sytuacji musiałbym zmienić ten wniosek na wniosek o odrzucenie projektu.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#StanisławGogacz">Czyli składa pan wniosek o odrzucenie projektu tej uchwały?</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#LeszekPiechota">Tak jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#Gloszsali">Najdalej idąca propozycja.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#StanisławGogacz">Tak, najdalej idąca. Wcześniejsze propozycje poprawek mają status autopoprawek, a ten wniosek powinniśmy teraz przegłosować.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem wniosku pana senatora Leszka Piechoty, ażeby odrzucić ten projekt uchwały zawarty w druku nr 176 dotyczący ustanowienia roku 2017 Rokiem Tadeusza Kościuszki z powodów, które pan uzasadnił?</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#StanisławGogacz">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#komentarz">(2)</u>
          <u xml:id="u-80.6" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-80.7" who="#komentarz">(8)</u>
          <u xml:id="u-80.8" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-80.9" who="#komentarz">(0)</u>
          <u xml:id="u-80.10" who="#StanisławGogacz">Teraz głosowanie nad przyjęciem projektu z poprawkami…</u>
          <u xml:id="u-80.11" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem projektu wraz ze zmianami wynikającymi z poprawek?</u>
          <u xml:id="u-80.12" who="#komentarz">(8)</u>
          <u xml:id="u-80.13" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-80.14" who="#komentarz">(0)</u>
          <u xml:id="u-80.15" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-80.16" who="#komentarz">(2)</u>
          <u xml:id="u-80.17" who="#StanisławGogacz">Kto będzie sprawozdawcą? Pan senator Pęk, jak rozumiem, bo pan przygotowuje… Skoro nie ma innych propozycji, to dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-80.18" who="#StanisławGogacz">Ogłaszam 5-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-80.19" who="#Gloszsali">10 minut…</u>
          <u xml:id="u-80.20" who="#StanisławGogacz">Dziesięć? W takim razie 10 minut przerwy. Wznawiamy obrady o godzinie 13.13. A może o 13.15? Dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#komentarz">(Przerwa w obradach)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#StanisławGogacz">Rozumiem, że jest kworum… Nie, nie ma kworum.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#Gloszsali">Jest. Na styk jest.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#StanisławGogacz">Na styk… Ale pani liczy pana senatora Kraskę.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#StanisławGogacz">Jest kworum.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#StanisławGogacz">Wznawiamy obrady Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#StanisławGogacz">Jesteśmy w punkcie dotyczącym pierwszego czytania projektu uchwały w sprawie ustanowienia roku 2017 Rokiem Władysława Biegańskiego.</u>
          <u xml:id="u-82.7" who="#StanisławGogacz">Druk senacki nr 165. Przedstawiciel wnioskodawców – pan senator Waldemar Kraska.</u>
          <u xml:id="u-82.8" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę, Panie Senatorze o zreferowanie tego projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WaldemarKraska">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#WaldemarKraska">Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#WaldemarKraska">W imieniu swoim i marszałka Karczewskiego, z którym przed chwilą rozmawiałem… Uczestniczymy w dużej konferencji kardiologicznej, kwiat polskiej kardiologii jest dzisiaj w Senacie. To zbiegło się z pracami nad projektem dotyczącym upamiętnienia pana doktora Władysława Biegańskiego. W przyszłym roku, w roku 2017, będziemy obchodzili 100-lecie jego śmierci. Mają państwo przed sobą projekt tej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#WaldemarKraska">W tym projekcie jest podniesiona i bardzo zaznaczona jego postawa jako lekarza. On z tego prowincjonalnego szpitalika w Częstochowie zrobił perełkę na miarę kliniki nie tylko ogólnopolskiej, ale i europejskiej. Pomijając jego zasługi w medycynie, które są niezaprzeczalne, powiedzieć należy, że był to człowiek o wielu pasjach i wielu różnych dokonaniach. Był np. bardzo aktywnym politykiem, posłem, choć tego nie podnosimy w tym projekcie uchwały. Był człowiekiem, który zaopiekował się dziećmi po śmierci prezydenta Narutowicza. Był człowiekiem wrażliwym na krzywdę ludzką, otwartym na ludzi chorych, ale także umiejącym odpowiedzieć na różne sytuacje, które w tym momencie w kraju… Jak wiemy, żył w bardzo ciekawych czasach, kiedy to Polska odzyskiwała niepodległość. Był aktywny nie tylko na forum medycyny, ale także na forum polityki.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#WaldemarKraska">Treść projektu uchwały jest dość krótka. Myślę, że nie muszę państwu jej czytać, bo macie ją państwo przed oczami. Jeżeli są jakieś pytania, ewentualnie uwagi, to oczywiście chętnie służę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#StanisławGogacz">Dziękujemy panu senatorowi za przedstawienie projektu tej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#StanisławGogacz">To był pierwszy projekt z tych sześciu, które do nas wpłynęły na początku roku, jeszcze przed zmianami w regulaminie.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#StanisławGogacz">Bardzo proszę państwa senatorów…</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#StanisławGogacz">Pan senator Cichoń, proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#ZbigniewCichoń">Ja po raz drugi jako częstochowianin chciałbym wyrazić uznanie dla tej inicjatywy pana senatora, pana doktora co do ustanowienia roku 2017 Rokiem Władysława Biegańskiego. To jest postać, która w Częstochowie wiele znaczy. Jego imieniem jest nazwany największy plac w Częstochowie, u podnóża Jasnej Góry, tam w okolicy cerkwi, która jest pozostałością czasów, w których Częstochowa była pod zaborem rosyjskim. W tej chwili to nie jest cerkiew, tylko kościół katolicki, ale ta piękna architektura została zachowana.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#ZbigniewCichoń">Był to człowiek, który realizował zawód lekarza, traktując go jako powołanie. Podpisuję się obydwiema rękami pod tą uchwałą, z małym tylko wtrętem. Proponowałbym – nie tylko z powodu mojego lokalnego patriotyzmu – żeby sformułowanie „z miejskiego szpitala w prowincjonalnej Częstochowie”… Chodzi o to, żeby owo „prowincjonalnej” wykreślić i napisać tu: z małego miejskiego szpitala w Częstochowie. No, wyraz „prowincja” ma najczęściej wydźwięk pejoratywny. Oczywiście ja nie uważam, żeby Częstochowa była dużą metropolią, zwłaszcza w owym czasie, ale jest to miasto pielgrzymkowe, tak że… To jest tak, jakby powiedzieć prowincja np. o Lourdes czy La Salette. Wydaje mi się, że gdybyśmy się tego przymiotnika „prowincjonalny” pozbyli, toby wydźwiękowi całej uchwały nie zaszkodziło, a byłoby bardziej elegancko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#StanisławGogacz">Co na to pan senator wnioskodawca?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WaldemarKraska">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#WaldemarKraska">Tutaj chodziło o to, że ten szpital był prowincjonalny. To był szpital dla chorych wenerycznie, który leczył ludzi na naprawdę bardzo podstawowym poziomie, ale dzięki doktorowi Biegańskiemu dźwignął się. Jeżeli państwo senatorowie uznacie to za stosowne, to ja jestem gotów ten wyraz „prowincjonalnej”…</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#StanisławGogacz">Skoro ta prowincjonalność odnosi się do szpitala, a nie do miasta, to może…</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#ZbigniewCichoń">No nie, skoro tu jest napisane: „w prowincjonalnej Częstochowie”.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#StanisławGogacz">Ale z wypowiedzi pana senatora zrozumiałem, że tu chodziło o szpital.</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#WaldemarKraska">Intencja moja była taka, żeby… Chodziło o podkreślenie tego, że to był rzeczywiście mały szpital.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#StanisławGogacz">Czy wykreślamy słowo „prowincjonalnej”? Czy może to być autopoprawka? Pan senator Kraska się zgadza. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#StanisławGogacz">Czy są jeszcze jakieś głosy?</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#StanisławGogacz">Pan senator Misiołek. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#AndrzejMisiołek">A może by inaczej zrobić, oczywiście jeżeli pan senator Kraska by się zgodził. Może zapiszmy tak: uczynił z prowincjonalnego, małego miejskiego szpitala w Częstochowie? Wówczas to słowo zostanie, ale odnosić się będzie do szpitala, a nie do miasta.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#StanisławGogacz">No ja tak myślałem…</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#WaldemarKraska">Zgadzam się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#StanisławGogacz">Uczynił z małego, prowincjonalnego miejskiego szpitala w Częstochowie ośrodek naukowy…</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#Gloszsali">Tak.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#StanisławGogacz">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#AndrzejMisiołek">A może słowo „miejski” pominąć i zostawić: prowincjonalnego szpitala w Częstochowie? Bo tu chodzi… Użycie słowa „prowincjonalny” ma sens. Chodzi o to, że zastał tam, powiedzmy, taki grajdołek, a zrobił z tego…</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#StanisławGogacz">Może tak: uczynił z małego, prowincjonalnego szpitala w Częstochowie ośrodek naukowy? Dobrze? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-90.8" who="#StanisławGogacz">To jako autopoprawkę traktujemy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-90.9" who="#StanisławGogacz">Pan senator Czerwiński. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#JerzyCzerwiński">Otóż nie pasuje mi trochę pierwsze zdanie. Powiem dlaczego. Czcimy człowieka za jego dokonania, a nie za to, że został wybrany przez mieszkańców swojego miasta na częstochowianina stulecia. Ten wybór to jest pewien efekt, skutek. Dołożenie tego fragmentu do tego pierwszego zdania – ja nie mówię, żeby się tego pozbyć z tekstu; powiem za chwilę, jak to można pogodzić – będzie wskazywało, że my niejako dokładamy się do wyróżnienia, które nadali wcześniej mieszkańcy Częstochowy. Pierwsze zdanie zostawiłbym w takiej postaci, ale to do przemyślenia: 29 stycznia 1917 r. zmarł Władysław Biegański, wybitny lekarz, badacz i etyk. I tu bym to zdanie zakończył. Charakterystyka osoby, potem jej historia… Tę frazę o tym wybraniu dołożyłbym do czwartego akapitu. On by brzmiał w ten sposób: Władysław Biegański jest jednym z wybitniejszych przedstawicieli polskiej szkoły filozoficzno-lekarskiej. Wywarł znaczący wpływ na rozwój polskiej medycyny, etyki i logiki, a także przyczynił się do rozwoju Częstochowy – miasta, w którym pracował. I teraz, po tym fragmencie, dołożyłbym to zdanie: za to wybrany został przez mieszkańców swego miasta na częstochowianina stulecia. Nie wiem, czy…</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#Gloszsali">Może bez słów „za to”? Tylko że wybrany został, albo w dowód uznania wybrany został…</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#JerzyCzerwiński">Bez „za to”? No dobrze. Wybrany został przez mieszkańców swego miasta na częstochowianina stulecia…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze. Czyli część zdania pierwszego dokładamy do zmienionego akapitu czwartego, po wyrazie „etyk” dajemy kropkę, a dalszą część tego zdania przenosimy do czwartego akapitu.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#JerzyCzerwiński">Tak, tylko troszeczkę byłby zmieniony układ. Najpierw zasługi dla Polski, medycyna, etyka i logika, a potem dla miasta, które zostały docenione i wyróżnione przyznaniem tego odznaczenia.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#StanisławGogacz">Czy pan senator Kraska jako autopoprawkę to przyjmuje?</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#WaldemarKraska">Zgadzam się.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#StanisławGogacz">Chyba ktoś jeszcze się zgłaszał. Nie?</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#StanisławGogacz">Panie Mecenasie, czy te autopoprawki pan odnotował?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#MirosławReszczyński">Panie Przewodniczący, prosiłbym o odczytanie dla jasności tego czwartego akapitu w całości. Pragnę też zwrócić uwagę na szósty akapit. Zmiana redakcyjna… Proponuję, aby zastosować tu pełną nazwę: Senat Rzeczypospolitej Polskiej. To jest początek szóstego akapitu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#StanisławGogacz">Senat Rzeczypospolitej Polskiej… Zgadza się.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#StanisławGogacz">Poprosimy pana senatora o odczytanie akapitu czwartego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#JerzyCzerwiński">Oczywiście. Treść czwartego akapitu po zmianach: „Władysław Biegański jest jednym z wybitniejszych przedstawicieli polskiej szkoły filozoficzno-lekarskiej. Wywarł znaczący wpływ na rozwój polskiej medycyny, etyki i logiki. Przyczynił się również do rozwoju Częstochowy – miasta, w którym pracował. Wybrany przez mieszkańców swego miasta na Częstochowianina Stulecia”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#StanisławGogacz">Nie wiem, Panie Senatorze, czy płynne jest przejście z pierwszego do drugiego zdania w tym akapicie. Może „który wywarł” albo coś takiego? Bo teraz to tak troszeczkę do siebie nie pasuje. Mamy „filozoficzno-lekarskiej”, a potem „wywarł znaczący wpływ”… Może: „który wywarł znaczący wpływ”? Ale jeżeli nie, to niech tak pozostanie, być może ja się mylę.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#JerzyCzerwiński">Obecnie tam są 2 zdania. Może jeszcze raz. Pierwsze zdanie pozostaje w takiej postaci, jak jest. Zdanie drugie: „Wywarł znaczący wpływ na rozwój polskiej medycyny, etyki i logiki”. I trzecie zdanie: „Przyczynił się również do rozwoju Częstochowy – miasta, w którym pracował”. I czwarte zdanie: „Wybrany przez mieszkańców swego miasta na Częstochowianina Stulecia”. I jest jasne, każda myśl jest osobno, w każdym zdaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#ZbigniewCichoń">Przepraszam bardzo…</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#StanisławGogacz">Pan senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#ZbigniewCichoń">Tylko czy możemy używać zdania bez orzeczenia? Trzeba by chyba napisać: „wybrany został”. Prawda? Bo samo sformułowanie „wybrany”…</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#Gloszsali">Słusznie, słusznie.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#ZbigniewCichoń">Wybrany został przez mieszkańców na…</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#komentarz">(Wypowiedzi w tle nagrania)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#StanisławGogacz">Dobrze. Te poprawki zostały odnotowane jako autopoprawki. Nie będziemy zatem głosować.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#StanisławGogacz">Czy są jeszcze jakieś uwagi do tekstu? Panie Mecenasie, czy pan zapisał wszystko?</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#MirosławReszczyński">Odnotowaliśmy to, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#StanisławGogacz">Jest jasność.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#StanisławGogacz">Przystępujemy do głosowania nad przyjęciem projektu ze zmianami wynikającymi z autopoprawek, które zostały zaakceptowane przez senatora sprawozdawcę.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#StanisławGogacz">Kto jest za przyjęciem projektu uchwały?</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#komentarz">(12)</u>
          <u xml:id="u-100.7" who="#StanisławGogacz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-100.8" who="#komentarz">(0)</u>
          <u xml:id="u-100.9" who="#StanisławGogacz">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-100.10" who="#komentarz">(0)</u>
          <u xml:id="u-100.11" who="#StanisławGogacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-100.12" who="#StanisławGogacz">Sprawozdawcą byłby… Kto był sprawozdawcą?</u>
          <u xml:id="u-100.13" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-100.14" who="#StanisławGogacz">O, tutaj jest pan senator, a ja szukam…</u>
          <u xml:id="u-100.15" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-100.16" who="#StanisławGogacz">Przyzwyczaiłem się, że panowie tam siedzą… Dobrze. Senator Kraska będzie sprawozdawcą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-100.17" who="#StanisławGogacz">Zamykam posiedzenie Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-100.18" who="#StanisławGogacz">Za 5 minut rozpoczniemy następne posiedzenie Komisji Ustawodawczej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 13 minut 31)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>