text_structure.xml
13.7 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 8 minut 18)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Michał Seweryński)</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#MichałSeweryński">Dzień dobry państwu.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#MichałSeweryński">Otwieram posiedzenie senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#MichałSeweryński">Witam panów senatorów, witam zaproszone osoby reprezentujące instytucje: panią Sylwię Spurek, zastępcę rzecznika praw obywatelskich, pana Piotra Mierzejewskiego, zastępcę dyrektora Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego, panią Jolantę Zaborską, radcę ministra w Departamencie Administracji Publicznej MSWiA. Pan legislator również jest z nami, witam.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#MichałSeweryński">Proszę państwa, przedmiotem naszego dzisiejszego posiedzenia jest wystąpienie rzecznika praw obywatelskich dotyczące skarg składanych przez obywateli w trybie działu VIII kodeksu postępowania administracyjnego do organów i dołączony wniosek, ażeby była w tym przypadku możliwa kontrola sądu administracyjnego.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#MichałSeweryński">Może zatem oddam głos pani rzecznik, żeby pokrótce zreferowała sprawę, a potem rozpoczniemy dyskusję.</u>
<u xml:id="u-3.5" who="#MichałSeweryński">Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#SylwiaSpurek">Bardzo dziękuję.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#SylwiaSpurek">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#SylwiaSpurek">Bardzo dziękuję, że Wysoka Komisja zdecydowała się tak szybko zająć sprawą zgłoszoną przez rzecznika praw obywatelskich. Ta sprawa dotyczy, tak jak pan przewodniczący już wskazał, skarg, które składane są przez obywateli do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego, skarg, które składane są w trybie przepisów działu VIII kodeksu postępowania administracyjnego. Do rzecznika praw obywatelskich wpływają pisma, wystąpienia obywateli, których skargi nie są rozpoznawane w ustawowym terminie. Przypomnę, że zgodnie z przepisami organ, do którego wpłynęła skarga, powinien załatwić skargę bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w ciągu miesiąca. Niestety, zdarzają się takie sytuacje, kiedy rada miasta czy rada gminy zwleka z załatwieniem skargi obywatela ponad rok. I to jest niewątpliwy problem.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#SylwiaSpurek">Przedmiotem naszego wystąpienia jest sytuacja, w której obywatele nie mają skutecznych narzędzi dochodzenia swojego konstytucyjnego prawa do rozpoznania skargi. Na niezałatwienie sprawy w ustawowym terminie służy bowiem stronie zażalenie do organów wyższego stopnia. Tym organem wyższego stopnia jest samorządowe kolegium odwoławcze. Jednak samorządowe kolegia odwoławcze odmawiają merytorycznego rozpoznania tego zażalenia, odwołując się do przepisów regulujących ich kompetencje. Także wojewodowie, jako organy nadzoru określone w odpowiednich ustawach samorządowych, nie mają efektywnych narzędzi do spowodowania rozpatrzenia tych skarg w terminie.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#SylwiaSpurek">W naszej ocenie to konstytucyjne prawo obywatela do skargi powinno być uregulowane w taki sposób, żeby właśnie w takich sytuacjach bezczynności organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego obywatel mógł dochodzić swojego roszczenia przed sądem administracyjnym. Sądy administracyjne, zgodnie z przepisami prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, nie mają jednak takich kompetencji. Te kompetencje nie są wskazane m.in. w art. 3 §2 pkt 9. Te przepisy prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi my analizowaliśmy i sądy administracyjne na gruncie tych przepisów nie mogą rozpoznawać właśnie takich sytuacji, w których obywatele do nas się zwracają. To powoduje, że obywatele nie mają skutecznych narzędzi dochodzenia tego roszczenia, a inne organy nie są właściwe. W naszej ocenie, tak jak wspomniałam, właściwym organem byłby sąd administracyjny, co wymagałoby interwencji ustawodawcy właśnie w postaci nowelizacji prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Bardzo dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#MichałSeweryński">Bardzo dziękuję.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#MichałSeweryński">Czy przedstawicielka ministerstwa spraw wewnętrznych chciałaby się wypowiedzieć? Nie.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#MichałSeweryński">Pan by się chciał wypowiedzieć? Też nie.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#MichałSeweryński">Biuro Legislacyjne przedstawiło opinię, a nawet projekt odpowiednich zmian ustawowych, więc poproszę pana o krótkie zreferowanie tego.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#SzymonGiderewicz">Projekt zmierza do uwzględnienia postulatu rzecznika praw obywatelskich, aby dokonać zmiany art. 3 §2 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zmiana ta umożliwi wnoszenie skarg do sądu administracyjnego na bezczynność organów obowiązanych do załatwienia skarg obywateli złożonych w trybie określonym w dziale VIII kodeksu postępowania administracyjnego. W obecnym stanie prawnym takie wniesienie skargi oczywiście nie jest, tak jak już zaznaczyła pani rzecznik, możliwe.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#SzymonGiderewicz">Jesteśmy winni jedną uwagę czy komentarz dotyczący tego projektu. Należy zauważyć, że kodeks postępowania administracyjnego w dziale VIII oprócz postępowania w sprawie skarg reguluje także postępowanie dotyczące wniosków. Jest także ustawa o petycjach, która określa tryb rozpatrywania petycji. Wszystkie te procedury, dotyczące zarówno skarg, wniosków, jak i petycji, zachowują pewne podobieństwo, bo odnoszą się do zbliżonych spraw. Stąd wydaje się, że jeżeli uznamy argumenty rzecznika za uzasadnione, to powinny one objąć także wnioski i petycje. I to zawiera przygotowany przez nas projekt ustawy, kursywą są wyróżnione słowa „wnioski” i „petycje”.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#SzymonGiderewicz">Pierwotny projekt został przez nas jeszcze dopracowany i poszerzony o konsekwencje, czyli jest tu nie tylko zmiana art. 3 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ale uwzględniony jest także art. 149 tej ustawy, który dotyczy orzeczeń w przypadku uwzględnienia skargi na bezczynność lub przewlekłość postępowania, tzn. jest dodana nowa jednostka redakcyjna: art. 149a. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#MichałSeweryński">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#MichałSeweryński">Panowie Senatorowie, jest jeszcze, w ostatniej chwili nam doręczona, opinia Naczelnego Sądu Administracyjnego, która generalnie rzecz biorąc, jest opinią negatywną co do postulatu wniesionego przez rzecznika praw obywatelskich. Pozwolę sobie przytoczyć kilka sformułowań: „Wprowadzenie kontroli sądu administracyjnego w tym zakresie – tzn. postulowane przez rzecznika – musiałoby z konieczności być ograniczone i sprowadzać się jedynie do zbadania, czy organ administracji udzielił w terminie odpowiedzi na skargę, wniosek lub petycję, z pominięciem oceny prawidłowości udzielenia odpowiedzi na tę skargę, wniosek lub petycję. Oznacza to, że ochrona udzielona przez sąd administracyjny nie byłaby skuteczna, ponieważ organ mógłby łatwo uwolnić się od zagrożenia związanego ze skargą do sądu poprzez udzielenie wymijającej lub zdawkowej odpowiedzi”. Ta opinia zwraca również uwagę na to, że rozszerzenie kognicji sądu administracyjnego w sposób proponowany przez rzecznika powodowałoby znaczne zwiększenie ilości spraw rozpoznawanych przez sądy administracyjne, które już i teraz są bardzo obłożone sprawami. Mogłoby to doprowadzić do zmniejszenia sprawności rozpoznawania w zawisłych przed sądem administracyjnym sprawach, w których ochrony wymaga indywidualny i realny interes prawny obywateli i innych podmiotów. W innym miejscu jest kontynuacja tej myśli. Prawo do sądu, o jakie w tym wystąpieniu rzecznika chodzi, powinno co do zasady w pierwszym rzędzie służyć ochronie indywidualnych praw podmiotowych obywatela zagrożonych w wyniku działań administracji niezgodnych z prawem. Tymczasem instytucja skargi powszechnej, wniosku czy petycji znajduje znacznie szersze zastosowanie i wykazuje bardziej cechy właściwe dla społecznych form kontroli administracji. Czyli prawo do sądu tak, ale tam, gdzie chodzi o ochronę praw indywidualnych, a nie taką formę kontroli społecznej administracji, której skargi, wnioski i petycje miałyby służyć. Czyli generalnie rzecz biorąc, jest to opinia negatywna.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#MichałSeweryński">Pan legislator słusznie zaznaczył, że jeżeli przyjąć argumenty rzecznika, to oczywiście postulowana zmiana jest stosunkowo prosta do przeprowadzenia.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#MichałSeweryński">Trzeba jeszcze zwrócić uwagę na to, o czym jest mowa także i w wystąpieniu rzecznika praw obywatelskich, że pewna forma kontroli, chociaż pozasądowa, sprawowana przez kolegia odwoławcze jest dzisiaj wprowadzona, ale jest problem skuteczności tej ochrony.</u>
<u xml:id="u-7.4" who="#MichałSeweryński">Po tym referacie, po wystąpieniu pani rzecznik i po zreferowaniu opinii Biura Legislacyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, otwieram dyskusję panów senatorów w tej sprawie.</u>
<u xml:id="u-7.5" who="#MichałSeweryński">Jakie wnioski, wypowiedzi się nasuwają? Bo jest jeszcze oczywiście taka kwestia, że wprawdzie jest przedstawicielka Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, ale nie przedstawia opinii, i nie ma opinii Ministerstwa Sprawiedliwości w tej sprawie.</u>
<u xml:id="u-7.6" who="#MichałSeweryński">Co panowie senatorowie chcieliby wnieść w tej sprawie jako argumenty?</u>
<u xml:id="u-7.7" who="#MichałSeweryński">Pan senator Martynowski. Proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#MarekMartynowski">Dziękuję, Panie Profesorze.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#MarekMartynowski">Ja chciałbym zgłosić taki postulat, żebyśmy jednak poczekali na tę opinie Ministerstwa Sprawiedliwości i wtedy podjęli decyzję. W tej chwili chyba za mało jest tych opinii, bo jest jedna negatywna i…</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#Gloszsali">I jedna pozytywna.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#MarekMartynowski">No właśnie.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#MichałSeweryński">Opinia Biura Legislacyjnego jest pozytywna, z zastrzeżeniem, że jeżeli uzna się za udowodnione i przekonujące argumenty podniesione w wystąpieniu rzecznika praw obywatelskich. No ale chodzi właśnie o to, żebyśmy mogli w pełni je zweryfikować.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#MichałSeweryński">Czy są jakieś inne wnioski panów senatorów? Nie ma.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#MichałSeweryński">Mnie się wydaje, że jest zgodne z procedurą postępowania naszej komisji to, żebyśmy wysłuchali pełnej opinii strony rządowej. Mamy tylko opinię Naczelnego Sądu Administracyjnego. No, można ją uznać za trochę pro domo sua, ale są przedstawione argumenty z doktryny i z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, który nigdy prawa do sądu nie uważa za prawo absolutne i bezwzględne. Chodzi o to, że w przypadku skarg, petycji i wniosków najczęściej nie wchodzą w grę kwestie naruszania praw indywidualnych obywateli, tylko raczej sprawy o charakterze postulatu legislacyjnego.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#MichałSeweryński">Więc mnie się wydaje, że ze względu na potrzebę pełnego zbadania sprawy wniosek pana senatora jest w pełni roztropny. Proponuję zatem, żebyśmy się zgodzili na przerwanie dalszego rozpatrywania tej petycji… przepraszam, tego wystąpienia, bo to nie jest petycja – rzecznika praw obywatelskich bez podejmowania ostatecznej uchwały w tej sprawie. I po złożeniu, o co… Apelujemy, zwłaszcza do pani, która reprezentuje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, bo możemy, gdyż jest bezpośredni kontakt, żeby ta opinia w stosunkowo krótkim czasie mogła być przedłożona. A do Ministerstwa Sprawiedliwości wystąpimy na piśmie. Zresztą do ministerstwa administracji również wystąpimy na piśmie o przedstawienie opinii w tej sprawie.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#MichałSeweryński">Jeżeli panowie senatorowie nie zgłaszają wniosków przeciwnych, to uznajemy, że to zawieszenie dalszego rozpatrywania jest najlepszym rozwiązaniem.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#MichałSeweryński">Zatem zamykam posiedzenie komisji.</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#MichałSeweryński">Wznowimy je w momencie, w którym nadejdą wskazane opinie.</u>
<u xml:id="u-9.7" who="#MichałSeweryński">Dziękuję pani rzecznik, dziękuję państwu, dziękuję panom senatorom.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 8 minut 31)</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>