text_structure.xml 364 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 03)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Bronisław Komorowski oraz wicemarszałkowie Ewa Kierzkowska i Krzysztof Putra)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#BronisławKomorowski">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#BronisławKomorowski">Bardzo proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#BronisławKomorowski">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panów posłów Jana Dziedziczaka i Mirosława Maliszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#BronisławKomorowski">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Jan Dziedziczak.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#BronisławKomorowski">Witam serdecznie panów posłów sekretarzy.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#BronisławKomorowski">Proszę o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JanDziedziczak">Uprzejmie informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JanDziedziczak">- Finansów Publicznych - godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#JanDziedziczak">- Sprawiedliwości i Praw Człowieka wspólnie z Komisją Gospodarki - godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#JanDziedziczak">- do Spraw Unii Europejskiej - godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#JanDziedziczak">- Śledczej do zbadania prawidłowości działań organów administracji rządowej w sprawie postępowań karnych związanych z uprowadzeniem i zabójstwem Krzysztofa Olewnika - godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#JanDziedziczak">- Rolnictwa i Rozwoju Wsi - godz. 11.30.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#JanDziedziczak">Wysoka Izbo! Pan marszałek zaprasza panie posłanki i panów posłów w dniu 6 listopada o godz. 11 na otwarcie w holu głównym gmachu Sejmu wystawy „W 20. rocznicę upadku muru berlińskiego” z udziałem przewodniczącego niemieckiego Bundestagu pana Norberta Lammerta.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#JanDziedziczak">Posiedzenie Parlamentarnego Zespołu Miłośników Motocykli i Samochodów odbędzie się w dniu dzisiejszym o godz. 10.15 lub 15 minut po zakończeniu głosowań w sali nr 12 w budynku G. Pan poseł Piotr Tomański zaprasza wszystkie panie posłanki i panów posłów zainteresowanych pracami tego zespołu do wzięcia udziału w posiedzeniu. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#BronisławKomorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę państwa, jeszcze raz też chciałbym prosić o udział w otwarciu wystawy poświęconej rocznicy obalenia muru berlińskiego z udziałem przewodniczącego Bundestagu pana Lammerta, między innymi dlatego, że to wydarzenie jest swoistym rewanżem, częścią wspólnego planu uczczenia 20. rocznicy odzyskania niepodległości i demokracji przez Polskę i inne kraje Europy Środkowo-Wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#BronisławKomorowski">Pragnę przypomnieć, że wspólnym staraniem polskiego parlamentu i niemieckiego Bundestagu w Berlinie stanął pomnik polskiej „Solidarności”. My także chcemy uhonorować i uczcić pamięć obalenia muru berlińskiego. O godz. 11 otwieramy wystawę w holu głównym Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#BronisławKomorowski">Proszę państwa, Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#BronisławKomorowski">Wniosek ten został paniom i panom posłom doręczony w druku nr 2466.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#BronisławKomorowski">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#BronisławKomorowski">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie wyboru składu osobowego Komisji Śledczej do zbadania sprawy przebiegu procesu legislacyjnego ustaw nowelizujących ustawę z dnia 29 lipca 1992 r. o grach i zakładach wzajemnych i wydanych na ich podstawie przepisów wykonawczych w zakresie dotyczącym gier na automatach o niskich wygranych i wideoloterii oraz do zbadania legalności działania organów administracji rządowej badających ten proces.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#BronisławKomorowski">Wniosek ten został paniom i panom posłom doręczony w druku nr 2465.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#BronisławKomorowski">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tej sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#BronisławKomorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 29. porządku dziennego: Wybór składu osobowego Komisji Śledczej do zbadania sprawy przebiegu procesu legislacyjnego ustaw nowelizujących ustawę z dnia 29 lipca 1992 r. o grach i zakładach wzajemnych i wydanych na ich podstawie przepisów wykonawczych w zakresie dotyczącym gier na automatach o niskich wygranych i wideoloterii oraz do zbadania legalności działania organów administracji rządowej badających ten proces (druk nr 2465).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#BronisławKomorowski">Prezydium Sejmu, na podstawie art. 20 ust. 1 w związku z art. 136c ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie wyboru składu osobowego tej Komisji Śledczej, zawarty w druku nr 2465.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#BronisławKomorowski">Informuję, że Prezydium Sejmu, na podstawie art. 136c ust. 8 regulaminu Sejmu, podjęło uchwałę o odrzuceniu wniosku pana posła Ludwika Dorna o skreślenie z listy kandydatów pana posła Mirosława Sekuły.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#BronisławKomorowski">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionych propozycji?</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#BronisławKomorowski">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#BronisławKomorowski">Zatem przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#BronisławKomorowski">Przypominam, że na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o sejmowej komisji śledczej wyboru składu osobowego komisji Sejm dokonuje bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#BronisławKomorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#BronisławKomorowski">Kto z pań i panów posłów jest za wyborem składu osobowego Komisji Śledczej do zbadania sprawy przebiegu procesu legislacyjnego ustaw nowelizujących ustawę z dnia 29 lipca 1992 r. o grach i zakładach wzajemnych i wydanych na ich podstawie przepisów wykonawczych w zakresie dotyczącym gier na automatach o niskich wygranych i wideoloterii oraz do zbadania legalności działania organów administracji rządowej badających ten proces, proponowanego w druku nr 2465, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#BronisławKomorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#BronisławKomorowski">Kto się wstrzymał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#BronisławKomorowski">W głosowaniu wzięło udział 427 posłów. Większość bezwzględna wynosi 214. Za oddano 410 głosów, 3 głosy były przeciw, 14 osób się wstrzymało.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#BronisławKomorowski">Stwierdzam, że Sejm bezwzględną większością głosów wybrał skład osobowy Komisji Śledczej do zbadania sprawy przebiegu procesu legislacyjnego ustaw nowelizujących ustawę z dnia 29 lipca 1992 r. o grach i zakładach wzajemnych i wydanych na ich podstawie przepisów wykonawczych w zakresie dotyczącym gier na automatach o niskich wygranych i wideoloterii oraz do zbadania legalności działania organów administracji rządowej badających ten proces.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#BronisławKomorowski">Informuję Wysoką Izbę, a przede wszystkim wszystkich członków świeżo wybranej Komisji Śledczej, że pierwsze posiedzenie Komisji Śledczej zwołuję na godz. 14.30 w sali konferencyjnej, oczywiście w dniu dzisiejszym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#BronisławKomorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#BronisławKomorowski">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Waldy Dzikowskiego i przeprowadził dyskusję, w trakcie której zgłoszono poprawki.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#BronisławKomorowski">W związku z tym Sejm ponownie skierował ten projekt ustawy do komisji w celu ich rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#BronisławKomorowski">Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 2433-A.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#BronisławKomorowski">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#BronisławKomorowski">Proszę pana posła Waldy Dzikowskiego o zabranie głosu w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#komentarz">(Głos z sali: My wszystko wiemy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#WaldyDzikowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! W trakcie drugiego czytania zgłoszono 22 poprawki. Skierowano je do Komisji Nadzwyczajnej. Komisja 18 zaopiniowała pozytywnie, negatywnie - 4. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#BronisławKomorowski">Bardzo dziękuję za zwięzłe przedstawienie sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#BronisławKomorowski">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#BronisławKomorowski">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 2433.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#BronisławKomorowski">Komisja w dodatkowym sprawozdaniu przedstawia poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#BronisławKomorowski">Poprawki od 1. do 20. zgłoszono do art. 1 projektu ustawy nowelizującej zawierającego zmiany do ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#BronisławKomorowski">W pierwszej kolejności rozpatrzymy poprawkę 4., w której wnioskodawcy proponują skreślić zmianę do art. 49 ustawy nowelizowanej stanowiącą, że głosowanie odbywa się w ciągu dwóch dni.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#BronisławKomorowski">Jej przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość poprawek: 1., 2., i 5.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#BronisławKomorowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#BronisławKomorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#BronisławKomorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 4. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#BronisławKomorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#BronisławKomorowski">Kto się wstrzymał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#BronisławKomorowski">W głosowaniu wzięło udział 429 posłów. Za oddano 226 głosów, przeciw - 202 głosy, 1 osoba się wstrzymała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#BronisławKomorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#BronisławKomorowski">W ten sposób, proszę państwa, poprawki: 1., 2. i 5. stały się bezprzedmiotowe.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#BronisławKomorowski">W poprawce 3. wnioskodawcy proponują skreślić zmianę 10.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#BronisławKomorowski">Z poprawką tą łączą się poprawki od 7. do 18.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#BronisławKomorowski">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#BronisławKomorowski">Komisja wnosi o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#BronisławKomorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#BronisławKomorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek: 3. i od 7. do 18., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#BronisławKomorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#BronisławKomorowski">Kto się wstrzymał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#BronisławKomorowski">W głosowaniu wzięło udział 429 posłów. Za oddano 415 głosów, przeciw - 14, nikt się nie wstrzymał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#BronisławKomorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#BronisławKomorowski">Poprawki: 4. i 5. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#BronisławKomorowski">W poprawce 6. wnioskodawcy przez dodanie art. 77a proponują, aby za agitację wyborczą nie uznawać działań edukacyjnych o zasadach demokratycznego państwa prawa przygotowujących do aktywności obywatelskiej oraz, prowadzonych w okresie kampanii wyborczej na zasadzie równości, działań informacyjnych o partiach politycznych, komitetach wyborczych i kandydatach uczestniczących w wyborach.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#BronisławKomorowski">Z poprawką tą łączą się poprawki 21. i 22.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#BronisławKomorowski">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#BronisławKomorowski">Komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#BronisławKomorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#BronisławKomorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek: 6., 21. i 22., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#BronisławKomorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#BronisławKomorowski">Kto się wstrzymał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#BronisławKomorowski">W głosowaniu wzięło udział 429 posłów. Za oddano 205 głosów, przeciw - 224, nikt się nie wstrzymał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#BronisławKomorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#BronisławKomorowski">Poprawki od 7. do 18. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#BronisławKomorowski">W poprawce 19. do art. 88ja wnioskodawcy proponują, aby przepis ten stosować do osoby, która nie dopuszcza lub utrudnia dopełnienie przez biegłego rewidenta obowiązków przy sporządzaniu opinii lub raportu dotyczącego sprawozdania wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#BronisławKomorowski">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#BronisławKomorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#BronisławKomorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 19. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#BronisławKomorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#BronisławKomorowski">Kto się wstrzymał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#BronisławKomorowski">W głosowaniu wzięło udział 427 posłów. Za oddano 427 głosów, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#BronisławKomorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#BronisławKomorowski">W poprawce 20. do art. 88k wnioskodawcy proponują zmianę odesłania.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#BronisławKomorowski">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#BronisławKomorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#BronisławKomorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 20. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#BronisławKomorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#BronisławKomorowski">Kto się wstrzymał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#BronisławKomorowski">W głosowaniu wzięło udział 427 posłów. Za oddano 427 głosów, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#BronisławKomorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#BronisławKomorowski">Poprawki 21. i 22. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#BronisławKomorowski">Przystępujemy zatem do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#BronisławKomorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Nadzwyczajną, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#BronisławKomorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#BronisławKomorowski">Kto się wstrzymał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#BronisławKomorowski">W głosowaniu udział wzięło 429 posłów. Za oddano 429 głosów, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#BronisławKomorowski">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#BronisławKomorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 25. porządku dziennego: Zmiany w składach osobowych komisji sejmowych (druk nr 2466).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#BronisławKomorowski">Prezydium Sejmu na podstawie art. 20 ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#BronisławKomorowski">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionej propozycji?</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#BronisławKomorowski">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#BronisławKomorowski">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#BronisławKomorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem zmian w składach osobowych komisji sejmowych, w brzmieniu proponowanym w druku nr 2466, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#BronisławKomorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#BronisławKomorowski">Kto się wstrzymał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#BronisławKomorowski">W głosowaniu wzięło udział 427 posłów. Za oddano 420 głosów, nikt nie był przeciw, 7 osób wstrzymało się od głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#BronisławKomorowski">Stwierdzam, że Sejm dokonał zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#BronisławKomorowski">Proszę państwa, ogłaszam 2 minuty przerwy i będziemy kontynuowali obrady.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 18 do godz. 9 min 21)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#EwaKierzkowska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#EwaKierzkowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 26. i 27. porządku dziennego: 26. Sprawozdanie z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych w roku 2007 (druk nr 691) wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka (druk nr 982). 27. Sprawozdanie z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych w roku 2008 (druk nr 2286) wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka (druk nr 2373).</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu generalnego inspektora ochrony danych osobowych pana Michała Serzyckiego w celu przedstawienia sprawozdań z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych w roku 2007 i 2008.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę o przeniesienie rozmów w kuluary.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie inspektorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#MichałSerzycki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie!</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#MichałSerzycki">Przedmiotem dzisiejszego wystąpienia przed Wysokim Sejmem jest sprawozdanie z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych za lata 2007–2008, stanowiące podsumowanie działalności generalnego inspektora. Jednocześnie jest to okazja, by ocenić stan przestrzegania przepisów obowiązującej w Polsce ustawy o ochronie danych osobowych, jak i skuteczność instrumentów prawnych, które mocą tego prawa przysługują generalnemu inspektorowi.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#EwaKierzkowska">Panie inspektorze, jedną chwilkę.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#EwaKierzkowska">Panie i panowie posłowie, bardzo proszę o przeniesienie rozmów w kuluary i o umożliwienie panu inspektorowi złożenia sprawozdań. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Feliks Fedorowicz: Właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#EwaKierzkowska">Proszę, panie inspektorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#MichałSerzycki">Jest to także okazja do przedstawienia Wysokiej Izbie wniosków wynikających z oceny tego stanu. Analizy tej generalny inspektor dokonuje m.in. w oparciu o wyniki bezpośrednich kontroli przeprowadzonych u administratorów danych osobowych, rozpatrywanych skarg dotyczących naruszeń ochrony danych, wydawanych opinii prawnych i orzecznictwa sądów administracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#MichałSerzycki">Działalność edukacyjno-informacyjna jest jednym z głównych priorytetów działalności generalnego inspektora, konsekwentnie realizowanym podczas tej kadencji. Wśród najważniejszych celów należy wymienić budowanie świadomości społecznej dotyczącej zasad ochrony danych osobowych, co w praktyce przełożyło się na: przeprowadzanie licznych szkoleń różnych podmiotów (w tym okresie było ich ok. 200), wydawanie poradników z cyklu abc ochrony danych osobowych, zawieranie porozumień z różnymi podmiotami w celu podejmowania wspólnych działań na rzecz ochrony prywatności i danych osobowych, opracowanie kodeksów dobrych praktyk, cykliczne organizowanie kampanii edukacyjnych z okazji obchodów Dnia Ochrony Danych Osobowych.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#MichałSerzycki">Natomiast w obszarze wyznaczonych przeze mnie zadań edukacyjnych znalazły się: konkursy na najlepszą pracę magisterską oraz licencjacką z dziedziny ochrony danych osobowych, stworzenie przy wykorzystaniu środków unijnych internetowej platformy edukacyjnej edu-GIODO, podpisanie porozumień o współpracy GIODO ze szkołami wyższymi, organizacja podyplomowych studiów z dziedziny ochrony danych osobowych, a także działania edukacyjne skierowane do dzieci, w tym przykładowo konkursy plastyczne dla uczniów szkół podstawowych, jako że szczególnie zależy nam na edukacji kierowanej do dzieci.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#MichałSerzycki">Efektem konsekwentnie realizowanej polityki edukacyjnej i działań informacyjnych jest wzrost świadomości polskiego społeczeństwa, co wykazały wyniki badań Eurobarometru przeprowadzonych w 2008 r. na zlecenie Komisji Europejskiej. Polska znalazła się na pierwszym miejscu wśród państw członkowskich Unii Europejskiej, deklarując najwyższą świadomość praw związanych z danymi osobowymi. Tak wysoki wynik jest zasługą systematycznie prowadzonej akcji propagowania przez generalnego inspektora zasad ochrony danych osobowych. Warto również podkreślić, że w porównaniu z poprzednimi badaniami przeprowadzonymi w 2006 r. jest to znaczący wzrost, o kilkanaście pozycji.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#MichałSerzycki">Zauważalny wzrost świadomości obywateli w dziedzinie ochrony danych osobowych niewątpliwie wpłynął na liczbę skarg kierowanych do Biura GIODO. W 2007 r. wpłynęło 796 skarg, a w 2008 r. - 986, co następnie przełożyło się na liczbę przeprowadzonych kontroli. W 2007 przeprowadzono 167 kontroli, zaś w roku następnym - 201. To największa liczba kontroli od pięciu lat. Wzrost ten spowodowany był również wejściem w życie ustawy o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Systemie Informacji Wizowej.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#MichałSerzycki">Chciałbym w tym miejscu jeszcze raz podkreślić, że przyczyn wzrostu liczby skarg należy upatrywać nie tylko w złej woli podmiotów naruszających prawo o ochronie danych, ale przede wszystkim we wzroście świadomości społeczeństwa co do zasad ochrony danych osobowych i jego aktywności w dochodzeniu przysługujących mu praw.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#MichałSerzycki">W 2007 r. generalny inspektor wydał 781 decyzji administracyjnych, natomiast w roku następnym wydał ich 914. W roku 2007 do biura generalnego inspektora wpłynęło 348 projektów aktów prawnych do zaopiniowania, zaś w roku następnym o 163 akty więcej, czyli aż 511.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#MichałSerzycki">Analiza tych projektów prowadzi do wniosku, iż od wielu lat obowiązywania prawa o ochronie danych osobowych podmioty inicjujące proces legislacyjny - czy to z sektora publicznego, czy prywatnego - niezmiennie przejawiają tendencję do pozyskiwania coraz szerszych uprawnień z zakresu przetwarzania danych.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#MichałSerzycki">Podsumowując wszystkie uchybienia dostrzeżone w przesłanych do zaopiniowania projektach, należy wskazać, że większość z nich dotyczyła chęci pozyskiwania przez różnego rodzaju podmioty coraz większego zakresu danych, nieadekwatnego do celów ich przetwarzania, lub takiego formułowania przepisów, z których wynika dowolność zakresu przetwarzania danych w zależności od swobodnego uznania administratora. Niemniej należy w tym miejscu bezwzględnie podkreślić istnienie zauważalnej tendencji do coraz częstszego uwzględniania zgłaszanych przez Biuro GIODO zastrzeżeń do poszczególnych projektów, tak w drodze prowadzonej korespondencji, jak i w wyniku uczestnictwa w pracach konferencji uzgodnieniowych i komisji prawniczych.</u>
          <u xml:id="u-48.10" who="#MichałSerzycki">Z punktu widzenia rejestracji zbiorów danych osobowych administratorzy danych w dalszym ciągu przy wypełnianiu formularza zgłoszenia popełniali wiele błędów. W roku 2007 zgłosili 4850 zbiorów, z czego z sektora administracji publicznej wpłynęło 65% ogólnej liczby zgłoszeń, a z sektora publicznego - 35%. W roku następnym administratorzy zgłosili 5776 zbiorów do rejestracji, z czego sektor publiczny - 62%, natomiast sektor prywatny - 38%. Zauważalny wzrost liczby zgłoszeń zbiorów do rejestracji spowodowany jest zarówno wzrostem świadomości prawnej administratorów, jak i możliwością zgłaszania zbiorów drogą elektroniczną, dzięki czemu spełnienie tego obowiązku stało się łatwiejsze i szybsze. Przyczyniło się do tego również opracowanie nowego wzoru zgłoszenia zbioru danych osobowych do rejestracji, określonego w załączniku rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie wzoru zgłoszenia zbioru danych do rejestracji generalnemu inspektorowi ochrony danych osobowych, wydanego na podstawie art. 46a ustawy o ochronie danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-48.11" who="#MichałSerzycki">Wprowadzona modyfikacja stworzyła możliwość przesłania wniosku również w przypadku, gdy wnioskodawca nie posiada bezpiecznego podpisu elektronicznego. Zmiany te usprawniły w znacznym stopniu proces rejestracji zbiorów. Wspomniane oprogramowanie wraz z rejestrem zbiorów danych osobowych tworzy elektroniczną platformę komunikacji z generalnym inspektorem ochrony danych osobowych, w skrócie platformę e-GIODO. Powyższa modyfikacja została opracowana nie tylko w celu minimalizacji błędów popełnianych przez wnioskodawców przy wypełnianiu formularza zgłoszenia, ale także po to, aby usprawnić proces rozpatrywania zgłoszeń. Zastosowane rozwiązania legislacyjne i techniczne doprowadziły do zmniejszenia się liczby decyzji o odmowie rejestracji i znacznie usprawniły sam proces.</u>
          <u xml:id="u-48.12" who="#MichałSerzycki">Natomiast w odniesieniu do zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa kierowanych przez GIODO w latach 2007–2008 do organów ścigania w dalszym ciągu utrzymuje się duża liczba przypadków zakończenia postępowania przygotowawczego bez sformułowania aktu oskarżenia. Podobnie jak w latach ubiegłych, najczęściej odmawiano wszczęcia postępowania przygotowawczego bądź wszczęte umarzano, wskazując, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego albo jego społeczna szkodliwość była znikoma. W roku sprawozdawczym 2007 na 18 zawiadomień tylko w 5 przypadkach postępowania przygotowawcze zakończyły się skierowaniem aktu oskarżenia do sądu, zaś w 2008 r. na 31 zawiadomień żadne nie znalazło finału w sądzie. Co ciekawe, w 2008 r. pojawiła się nowa przyczyna umarzania postępowań przez organy ścigania - przedawnienie karalności.</u>
          <u xml:id="u-48.13" who="#MichałSerzycki">Wobec powyższego jednym z priorytetów generalnego inspektora ochrony danych osobowych było spowodowanie poprzez wystąpienie do ministra sprawiedliwości zmiany postrzegania przez podległych mu prokuratorów spraw z zakresu ochrony danych jako błahych i mało ważnych. Zadanie to jest o tyle ważne, że coraz powszechniejsze jest zjawisko niekontrolowanego handlu na masową skalę bazami danych osobowych zgromadzonych i przetwarzanych w sposób sprzeczny z ustawą o ochronie danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-48.14" who="#MichałSerzycki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rozwój technologii informacyjnych powoduje niespotykany dotąd wzrost możliwości zbierania i wymiany informacji. Coraz więcej sfer naszego życia przenosi się do świata wirtualnego. Generalnie zjawisko to należy oceniać pozytywnie, gdyż dzięki niemu mamy m.in. łatwiejszy dostęp do usług świadczonych drogą elektroniczną, do informacji, co umożliwia nam efektywniejsze ich wykorzystanie czy też wpływa na obniżenie kosztów prowadzenia działalności. Mamy również więcej innowacyjnych modeli biznesowych.</u>
          <u xml:id="u-48.15" who="#MichałSerzycki">W świecie e-gospodarki bardzo ważne jest zaufanie konsumentów i kontrahentów do podmiotów zarówno sektora publicznego, jak i prywatnego. O ile podmioty sektora publicznego w swoich działaniach zobowiązane są pod rygorem prawnym przestrzegać zarówno przepisów własnych ustaw, jak i prawa o ochronie danych osobowych, to firmy prywatne wywiązują się z tego obowiązku, traktując tego rodzaju działania jako wyznacznik swojej wiarygodności wobec klientów i zagranicznych kontrahentów. Coraz częściej dobra firma to taka, która przestrzega również zasad ochrony danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-48.16" who="#MichałSerzycki">Rozwój nowoczesnych technologii staje się poważnym wyzwaniem i rodzi liczne pytania o granice prywatności we współczesnym świecie. Czy wciąż możemy mówić o realnej ochronie prywatności i danych osobowych? Czy stojące za tymi pojęciami koncepcje prawne nadal odpowiadają na potrzeby współczesnego człowieka, a obecnie obowiązujące przepisy są adekwatne do zagrożeń? Dyskusja na ten temat już się rozpoczęła w Europie. Komisja Europejska właśnie prowadzi w tej sprawie konsultacje.</u>
          <u xml:id="u-48.17" who="#MichałSerzycki">Należy zwrócić uwagę, że oprócz szerokich możliwości, które dają współczesne technologie, niosą one ze sobą również zagrożenia. Tworzące się społeczeństwo informacyjne w sposób nieuchronny zaczyna stawać się społeczeństwem nadzorowanym, w którym nasza aktywność może być w sposób niezauważalny dla nas śledzona i zapisywana. Abyśmy normalnie funkcjonowali w społeczeństwie, informacje o nas muszą się znaleźć w różnych bazach i systemach informatycznych. Bez tego nie moglibyśmy korzystać z różnych usług czy świadczeń. Jesteśmy poddawani swoistemu nadzorowi zarówno przez sektor gospodarczy, jak i przez organy państwa. Coraz częściej w sferze wymiany informacji te sektory się przenikają. Zjawisko to samo w sobie nie może być oceniane negatywnie, aczkolwiek obywatele powinni być świadomi związanych z tym zagrożeń. Niestety, korzystając z różnych możliwości, które daje nam Internet, nadal bardzo często zapominamy o jego specyfice i niezbędnych wymogach bezpieczeństwa przy korzystaniu z niego. Na całym świecie coraz większym problemem staje się kradzież danych osobowych lub, mówiąc prościej, kradzież tożsamości. Ponadto, w związku ze zwalczaniem przestępczości, próbuje się coraz częściej monitorować działania użytkowników, czego przykładem są przepisy o retencji danych transmisyjnych obejmujących informacje o ruchu w sieci. Musimy mieć świadomość tego, że interes państwa, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa publicznego i narodowego, zawsze będzie prowadzić do ograniczenia prawa do prywatności.</u>
          <u xml:id="u-48.18" who="#MichałSerzycki">Niepokojące jest też coraz powszechniejsze zjawisko wideonadzoru. Jego zastosowanie w wielu przypadkach nie znajduje uzasadnienia i na dodatek odbywa się bez podstaw prawnych. Wykorzystywanie technik zdalnego pozyskiwania obrazu lub dźwięku w miejscach publicznych lub prywatnych rodzi niebezpieczeństwo naruszenia konstytucyjnie chronionych praw i wolności obywateli. Choć przebywanie w takich miejscach wiąże się z ograniczeniem sfery prywatności jednostki, niemniej nie jest to równoznaczne z całkowitym jej wyłączeniem. Podstawowym problemem związanym z tym zjawiskiem jest brak jasnych reguł odnoszących się wprost do przetwarzania danych w systemach wideonadzoru. Dlatego konieczne jest wprowadzenie rozwiązań legislacyjnych, które gwarantowałyby spójność norm prawnych wobec tego zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-48.19" who="#MichałSerzycki">Podobny problem niejasności i braku spójności norm prawnych pojawia się w kontekście ochrony danych osobowych w stosunkach pracy. W związku z niedostosowaniem obowiązujących przepisów prawa pracy do potrzeb zarówno pracodawców, jak i pracowników, GIODO uznał konieczność wprowadzenia takich uregulowań w Kodeksie pracy, które wyważą interes obu stron stosunku pracy, czyli pracodawcom zapewnią właściwą kontrolę pracowników, a pracownikom - prawo do prywatności i ochrony danych osobowych. Wobec powyższego zamierzamy wystąpić do właściwych organów z propozycją zmiany w przepisach prawa pracy.</u>
          <u xml:id="u-48.20" who="#MichałSerzycki">Współczesne społeczeństwa muszą więc odpowiedzieć sobie na pytanie o granice ingerencji państwa w sferę wolności i praw obywatelskich, co wymaga przeprowadzenia debaty publicznej na ten temat. Niestety, nasze społeczeństwo w większości nie zdaje sobie sprawy ze specyfiki Internetu i związanych z tym zagrożeń dla prywatności i istniejących możliwości nadzoru. To zagrożenie nie jest dla nas zbyt widoczne, a dotyczy nas wszystkich, a szczególnie narażone są dzieci.</u>
          <u xml:id="u-48.21" who="#MichałSerzycki">Jak dowiodły badania, 64% dzieci zawiera znajomość przez Internet, 68% co najmniej raz otrzymało od osoby poznanej w sieci propozycję spotkania, 44% wzięło udział w spotkaniu. Wiele dzieci przekazuje osobom poznanym w Internecie prywatne informacje o sobie: adres domowy - 10%, numer telefonu - 45%, adres e-mailowy - 78%. Ponad 58% dzieci wysłało osobie poznanej w sieci swoje zdjęcie, a 47% robi to regularnie. Te dane są zatrważające. Mówiąc o powstawaniu społeczeństwa informacyjnego, należy podkreślić, że nie można zatrzymać rozwoju nowych technologii i nie powinno się tego robić. Warunkiem powstania społeczeństwa informacyjnego, które nie przekształci się w jakąś formę społeczeństwa totalitarnego, jest jednak zagwarantowanie podstawowych praw człowieka, w tym prawa do prywatności i ochrony danych osobowych. Dlatego też bardzo ważne jest zwiększenie świadomości społecznej w tym zakresie, poszanowanie prawa do prywatności i ochrony danych osobowych, a także przestrzeganie zasad bezpiecznego korzystania z Internetu. Te zasady muszą być traktowane tak, jak zasady ruchu drogowego. Powinno się uczyć ich ludzi od najmłodszych lat, gdyż we współczesnym świecie są tak samo istotne dla zapewnienia bezpiecznego życia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie panu generalnemu inspektorowi.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#EwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Olasa w celu przedstawienia sprawozdania komisji zawartego w druku nr 982.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#StanisławOlas">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przedłożone Sejmowi sprawozdanie z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych w roku 2007 i w roku 2008 stanowią wykonanie art. 20 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#StanisławOlas">Sprawozdanie, które zostało przedłożone posłom, w szczegółowy sposób informuje o strukturze organizacyjnej biura generalnego inspektora oraz środkach budżetowych będących w gestii inspektora. Zawiera ono wyniki kontroli danych osobowych przeprowadzonej w wybranych obszarach, między innymi w sektorach bankowym, w służbie zdrowia, administracji publicznej, w jednostkach ubezpieczeniowych bądź archiwach. Obszerny dział zawiera informacje dotyczące decyzji wydawanych przez sektory zatrudnienia, telekomunikacji, mieszkalnictwa oraz przez instytucje finansowe, komorników, prokuraturę i sądy.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#StanisławOlas">Sprawozdanie zawiera obszerny dział dotyczący opiniowania projektów ustaw i rozporządzeń odnoszących się do ochrony danych osobowych oraz podejmowanych przedsięwzięć w zakresie doskonalenia ochrony danych osobowych. Ważny dział stanowi sprawozdanie inspektorów dotyczące uczestnictwa w pracach międzynarodowych instytucji i organizacji. O intensywności prac generalnego inspektora świadczy liczba kontroli przeprowadzonych w latach 2007–2008 oraz liczba wystąpień o charakterze generalnym do centralnych organów państwa i innych podmiotów. Ważny element działalności generalnego inspektora w ostatnich latach stanowią szkolenia przeprowadzane w instytucjach i organizacjach.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#StanisławOlas">Waga ochrony danych osobowych wzrasta wraz z rozwojem nowych technologii, handlu elektronicznego oraz informatyzacji instytucji prywatnych i publicznych. Zapewnienie dostępu do gromadzonych danych osobowych grupom osób stwarza ryzyko nadużyć. Społeczeństwo oczekuje od państwa ochrony prywatności i danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#StanisławOlas">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego z zadowoleniem przyjmuje informacje dotyczące działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych w roku 2007 oraz w roku 2008 i będzie głosował za przyjęciem tych sprawozdań. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#EwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Maciejewskiego w celu przedstawienia sprawozdania komisji zawartego w druku nr 2373.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#KrzysztofMaciejewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przypadł mi zaszczyt przedstawienia Wysokiej Izbie sprawozdania Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka dotyczącego stanowiska w sprawie sprawozdania z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych w roku 2008, zawartego w druku nr 2286. W związku z powyższym pragnę poinformować Wysoką Izbę, iż Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka na posiedzeniu w dniu 21 października br. wysłuchała sprawozdania z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych za rok 2008. Sprawozdanie osobiście przedstawił generalny inspektor ochrony danych osobowych. Po dyskusji uzupełniającej sprawozdanie Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka postanowiła w jednomyślnym głosowaniu powyższe sprawozdanie przyjąć. Tak więc w imieniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka zwracam się do Wysokiej Izby, aby raczyła przyjąć sprawozdanie zamieszczone w druku nr 2286. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#EwaKierzkowska">Uprzejmie dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#EwaKierzkowska">Sejm ustalił, że w łącznej dyskusji nad tymi punktami porządku dziennego wysłucha 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#EwaKierzkowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę o zabranie głosu w imieniu klubu Platforma Obywatelska pana posła Damiana Raczkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#DamianRaczkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska w kwestiach zawartych w sprawozdaniach z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych, druki nr 982 i 2373.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#DamianRaczkowski">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Chcę powiedzieć, że od 1997 r., czyli od momentu uchwalenia ustawy o ochronie danych osobowych, szczegółowe informacje dotyczące nas, obywateli, są dobrem prawnie chronionym. Organem, który sprawuje nadzór kontrolny nad ochroną naszych danych osobowych, jest generalny inspektor ochrony danych osobowych, zwany również GIODO. Do podstawowych i ustawowych obowiązków generalnego inspektora należą przede wszystkim: kontrola zgodności przetwarzania danych z przepisami o ochronie danych osobowych, wydawanie decyzji administracyjnych oraz rozpatrywanie skarg w kwestiach dotyczących wykonania przepisów o ochronie danych osobowych, prowadzenie rejestrów zbiorów danych oraz udzielanie informacji o zarejestrowanych zbiorach, także opiniowanie projektów ustaw i rozporządzeń w zakresie zgodności z przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych i bezpośrednio wiążących się z ochroną danych, inicjowanie i podejmowanie przedsięwzięć mających na celu doskonalenie systemu ochrony danych osobowych i finalnie uczestniczenie w pracach międzynarodowych organizacji i instytucji zajmujących się problematyką ochrony danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#DamianRaczkowski">W zakresie kontroli zgodności przetwarzania danych z przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych rokrocznie GIODO dokonuje szczegółowej weryfikacji w wybranych sektorach zarówno publicznych, jak i prywatnych. Na przestrzeni ostatnich 2 lat, jak sygnalizował pan minister, łącznie przeprowadzono 350 kontroli, z czego 167 w roku 2007 i 201 w roku 2008. Kontrole te przeprowadzono w różnego rodzaju podmiotach, m.in. w jednostkach wykonujących zadania administracji publicznej, instytucjach finansowych, jednostkach służby zdrowia, firmach marketingowych czy chociażby w sektorze oświaty i szkolnictwa wyższego.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#DamianRaczkowski">Szanowni Państwo! Jak już wspomniałem, jedną z kompetencji GIODO jest wydawanie decyzji administracyjnych w postępowaniach wszczętych z urzędu lub na wniosek mających związek z naruszeniem ustawy o ochronie danych osobowych. W 2007 r. GIODO wydał 781 decyzji, podczas gdy w roku 2008 już 914. Ta tendencja wzrostowa występuje również w przypadku ilości skarg wpływających do GIODO dotyczących naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych. W 2006 r. liczba skarg wyniosła 712, w 2007 r. - 796, a w 2008 r. - 986 skarg. Skargi dotyczą naruszeń przepisów w różnego rodzaju obszarach, należy jednak zaznaczyć, że mimo tendencji wzrostowej w zakresie liczby wnoszonych skarg odnotowuje się spadek liczby zasadnych skarg w większości kontrolowanych sektorów. Jest to konsekwencja przede wszystkim ścisłego współdziałania generalnego inspektora ochrony danych osobowych i jego urzędu z poszczególnymi instytucjami, wzrostu świadomości obowiązujących procedur oraz orientacji GIODO na działalność informacyjno-edukacyjną w zakresie ochrony i przetwarzania danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#DamianRaczkowski">Jednym z ustawowych zadań GIODO jest również prowadzenie rejestru zbiorów danych osobowych, a także udzielanie informacji o zarejestrowanych zbiorach. Dzięki temu generalny inspektor może skutecznie nadzorować procesy przetwarzania danych osobowych. Kompetencja ta jest także gwarantem dostępu obywateli do informacji o tym, kto i na jakich zasadach prowadzi zbiory danych osobowych. Urząd generalnego inspektora stara się zminimalizować trudności, jakie niesie ze sobą rejestracja zbiorów danych osobowych. Korzystając ze strony internetowej GIODO, rejestracji można dokonać krok po kroku, zgodnie z przydatnymi instrukcjami umieszczonymi na stronie. Być może takie skądinąd prozaiczne uproszczenia, aczkolwiek warte opisania, stały się przyczyną wzrostu liczby zgłoszeń zbiorów danych do rejestracji, bo w 2007 r. zgłoszono 4850 zbiorów, a w 2008 r. liczba ta wzrosła niemal o 1000 i wynosiła 5776.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#DamianRaczkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wraz z rozwojem nowoczesnej technologii problem prawa do prywatności jednostki - o czym wspominał przed chwilą w swoim wystąpieniu pan minister - postrzegany przez pryzmat ochrony danych osobowych, zyskuje niewątpliwie na znaczeniu. Proces zmian zachodzących w pozyskiwaniu i przekazywaniu informacji stwarza także konieczność zwiększania zakresu działania i kontroli generalnego inspektora ochrony danych osobowych. Istotnym elementem aktywności generalnego inspektora jest jego działalność edukacyjna wykonywana przede wszystkim poprzez udzielanie odpowiedzi na pytania interesantów, jak również poprzez interpretację przepisów dotyczących materii ochrony danych osobowych. Aby zapewnić powszechny dostęp do informacji, generalny inspektor brał udział w konferencjach oraz seminariach - w kraju i za granicą - angażował się w liczne inicjatywy społeczne, prowadził szkolenia i konsultacje w zakresie ochrony danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#DamianRaczkowski">Dziś bardziej niż kiedykolwiek wcześniej ochrona naszych danych osobowych zyskuje na znaczeniu. W dobie rozkwitu nowoczesnych technologii i pogłębiania się informatyzacji życia codziennego zauważalna jest ogólna orientacja na wzajemne przenikanie się tego, co publiczne, i tego, co my, jako obywatele, staramy się zachować tylko dla siebie. Stwarza to niewątpliwie zagrożenie dla naszej prywatności. Generalny inspektor ochrony danych osobowych sprawuje kontrolę nad procesami gromadzenia, przechowywania i wymiany naszych danych, co umożliwia zminimalizowanie w znacznym stopniu tych niepożądanych skutków procesu ekspansji informacji, o której mówili moi przedmówcy.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#DamianRaczkowski">Konkludując, chciałbym podkreślić, że obecnie większość Polaków ma świadomość podstawowych przepisów dotyczących ochrony danych osobowych, w tym niemal połowa deklaruje, że ich dane chronione są skutecznie. Co za tym idzie, należy uznać, że generalny inspektor ochrony danych osobowych realizuje swoje zadania w sposób jak najbardziej właściwy i pełny. Dzięki jasnym procedurom i rozbudowanemu systemowi doradztwa w kwestiach ochrony danych osobowych dostęp obywatela do informacji z zakresu działania GIODO i ochrony praw jest dziś z pewnością znacznie łatwiejszy, niż to było w latach wcześniejszych.</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#DamianRaczkowski">Klub Platformy Obywatelskiej z uznaniem odnosi się do działań generalnego inspektora ochrony danych osobowych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#EwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Jaworskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#AndrzejJaworski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przyłączyć się do wniosków panów posłów sprawozdawców w sprawie przyjęcia przez Wysoki Sejm sprawozdania generalnego inspektora ochrony danych osobowych z działalności w roku 2007 (druk nr 691) oraz sprawozdania generalnego inspektora ochrony danych osobowych z działalności w roku 2008 (druk nr 2286). Na wstępie muszę jednak zwrócić uwagę na to, że sprawozdania te rozpatrywane są z wyraźnym opóźnieniem, co zapewne nie powinno mieć miejsca.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#AndrzejJaworski">Dostarczone przez GIODO obszerne sprawozdania zostały przygotowane profesjonalnie i rzeczowo. Zawierają prawne podstawy działalności GIODO, charakteryzują strukturę organizacyjną biura, szczegółowo odnoszą się do zmian w tym zakresie, informują o wykonaniu budżetu GIODO odpowiednio za rok 2007 i 2008. Trzeba podkreślić także wzrastającą ilość pracy tej jakże ważnej instytucji, chociażby poprzez zestawienia statystyczne, które przedstawił generalny inspektor ochrony danych osobowych. Należy także wspomnieć o uruchomionym w 2008 r. nowym źródle informacji o ochronie danych osobowych, jakim jest portal edukacyjno-informacyjny eduGIODO.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#AndrzejJaworski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość pozytywnie ocenia działania GIODO w 2007 i 2008 r. i będzie głosował za przyjęciem sprawozdań generalnego inspektora ochrony danych osobowych z działalności w tym okresie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#EwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jarosława Matwiejuka z klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#JarosławMatwiejuk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Generalny Inspektorze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Poselskiego Lewica w sprawie dwóch sprawozdań generalnego inspektora ochrony danych osobowych, tzn. sprawozdania z działalności generalnego inspektora za rok 2007 z wnioskami wynikającymi ze stanu przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych, druk nr 691, wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, druk nr 982, oraz sprawozdania z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych za rok 2008, także z wnioskami wynikającymi ze stanu przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych, druk nr 2286, wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, druk nr 2373.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#JarosławMatwiejuk">Generalny inspektor ochrony danych osobowych jest pozakonstytucyjnym organem do spraw ochrony danych osobowych, działającym na podstawie ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. Organ ten ma jednak konstytucyjne umocowanie w tym sensie, że w rozdziale II Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., traktującym o prawach i wolnościach człowieka i obywatela oraz jego obowiązkach, znajduje się zapis o gwarancji państwa polskiego dla prywatności życia i ochrony danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#JarosławMatwiejuk">Generalny inspektor kontroluje zgodność przetwarzania danych z przepisami ustawy, wydaje decyzje administracyjne, rozpatruje skargi w sprawach wykonania przepisów o ochronie danych osobowych, prowadzi rejestr zbiorów danych, opiniuje akty normatywne, które dotyczą tej problematyki, inicjuje i podejmuje przedsięwzięcia w zakresie doskonalenia ochrony danych osobowych. To w skrócie ustawowe ujęcie kompetencji tego organu. Dzisiaj trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie naszego państwa, naszego systemu prawnego, naszego społeczeństwa bez tego organu.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#JarosławMatwiejuk">W obu przedłożonych sprawozdaniach generalny inspektor nie tylko przybliża podstawy prawne swojej działalności, organizację, strukturę, wykonanie budżetu, ale również przedstawia to, co robił w ostatnich dwóch latach.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#JarosławMatwiejuk">Ważne miejsce w tym sprawozdaniu zajmują takie elementy jak kontrola przetwarzania danych osobowych w wybranych obszarach, ze szczególnym uwzględnieniem administracji publicznej i bezpieczeństwa państwa, wydawanie decyzji administracyjnych i rozpatrywanie skarg, prowadzenie rejestru zbiorów danych, opiniowanie projektów ustaw i rozporządzeń dotyczących ochrony danych osobowych, inicjowanie i podejmowanie przedsięwzięć w zakresie doskonalenia danych osobowych, wreszcie współpraca, m.in. międzynarodowa, dotycząca ochrony danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#JarosławMatwiejuk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Generalny Inspektorze! Charakterystyka działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych w 2007 r. oraz w 2008 r. wskazuje na aktywną, ożywioną i w pełni merytoryczną działalność na rzecz ochrony danych osobowych. Cieszy wzrost merytorycznej aktywności. Wyraża się on m.in. wzrostem liczby kontroli. Przypomnę, że w 2007 r. było ich 167, a w 2008 r. - 201. Najczęściej czynnościom kontrolnym poddawane były podmioty sektorów oświaty, mieszkalnictwa, biur podróży i marketingu, ale jak wszystko się podsumuje, okaże się, że i tak znaczna część kontroli jest spoza tego obszaru.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#JarosławMatwiejuk">Również znacząco wzrosła liczba kontroli terenowych. Szczególnie było to widoczne w 2007 r. - w zasadzie możemy powiedzieć o pewnym skoku - kiedy to prawie połowa wszystkich kontroli została dokonana poza Warszawą. To dobrze, że generalny inspektor wychodzi ze swoją działalnością niejako w teren.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#JarosławMatwiejuk">Tradycyjnie już najwięcej kontroli było przeprowadzanych z urzędu. Warto zaobserwować wzrost ich liczby w dwóch ostatnich latach ze 113 do 132. Tendencja wzrostowa występuje także w zakresie wydawanych decyzji administracyjnych. Z satysfakcją należy w związku z tym odnotować spadek skuteczności skarg na te decyzje i w ogóle na działalność głównego inspektora. Martwi jednak ogólna ocena wyników i przeprowadzonych kontroli. Martwi to, że większość kontrolowanych jednostek miała problemy z zastosowaniem odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych mających na celu zabezpieczenie danych przed ich udostępnieniem bądź zabraniem przez osobę nieuprawnioną, przetwarzaniem z naruszeniem ustawy oraz zmianą, utratą, uszkodzeniem lub zniszczeniem. Martwi także stan społecznej wiedzy na temat przepisów związanych z ochroną danych osobowych. Warto by było dogłębnie ustalić powody takiego stanu rzeczy. Wiemy, że pomimo wysiłków generalnego inspektora w tej materii jednak jest jeszcze trochę do zrobienia. Poszerzenie w społeczeństwie stanu wiedzy o ochronie danych osobowych jest, zdaje się, ważnym, ale jednocześnie stosunkowo wdzięcznym polem do działalności generalnego inspektora w najbliższym okresie. Trafne wydaje się również określenie w obu sprawozdaniach wniosków i kierunków działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych w najbliższym czasie.</u>
          <u xml:id="u-58.8" who="#JarosławMatwiejuk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Inspektorze Generalny! W imieniu Klubu Poselskiego Lewica pragnę poinformować, że w związku z powyższym popieramy przedłożone dwa sprawozdania z pana działalności za rok 2007 i 2008, z wnioskami, które pan przedłożył, wynikającymi ze stanu przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych, oraz stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Uznajemy pana działalność za dobrą, służącą realizacji pana kompetencji i, w skrócie mówiąc, służącą naszemu państwu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-58.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#EwaKierzkowska">Do zadania pytań zapisało się ośmioro pań i panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#EwaKierzkowska">Czy ktoś z państwa jeszcze miałby wolę zapisać się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#EwaKierzkowska">Pani poseł Jaruga-Nowacka, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#EwaKierzkowska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#EwaKierzkowska">Wyznaczam czas na zadanie pytania - 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę jako pierwszego o zabranie głosu pana posła Kazimierza Gwiazdowskiego z klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#KazimierzGwiazdowski">Pani Marszałek! Panie Inspektorze Generalny! Wysoka Izbo! W związku z przedstawionym sprawozdaniem z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych za rok 2007 chciałbym poruszyć sprawy nurtujące wielu samorządowców, a dotyczące ujawniania danych osobowych osób wnoszących skargę na działalność organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego. Prosiłbym o wyjaśnienie, czy zgodne z prawem jest ujawnianie w trakcie obrad rad gmin czy też powiatów danych osobowych osób skarżących, gdyż praktycznie niepodawanie tych danych nie jest możliwe. Czy zgodne z prawem jest podawanie imion i nazwisk tych osób w treści uchwał, jak również w uzasadnieniach do tych uchwał odczytywanych i podejmowanych publicznie na dostępnych sesjach rad gmin czy też powiatów? Czy burmistrzowie lub starostowie mogą następnie zamieszczać pełną treść tych uchwał w biuletynach informacji publicznej, biorąc pod uwagę fakt, że dane osobowe osób skarżących zostały już wcześniej ujawnione na publicznie dostępnych sesjach rad gmin lub powiatów? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Lech Kołakowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#LechKołakowski">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Inspektorze Generalny! Wysoka Izbo! W okresie sprawozdawczym generalny inspektor ochrony danych osobowych przeprowadził kontrolę podmiotów uprawnionych do bezpośredniego dostępu do Krajowego Systemu Informatycznego oraz skontrolował sposób wykorzystania i przetwarzania danych osobowych. W szeregu placówek stwierdził nieprawidłowość takiego postępowania. Pytanie pierwsze: Jakie konsekwencje zostały wyciągnięte wobec placówek niestosujących się do przepisów o ochronie danych osobowych? Drugie pytanie. Część kontroli wykazała nieprawidłowości w spółdzielniach mieszkaniowych. Skontrolowano 16 z nich, okazało się że w większości nie było osoby powołanej do administrowania bankiem danych osobowych. Jak ta sytuacja przedstawia się w pozostałej części kraju i w województwie podlaskim? I trzecie pytanie: Czy spółdzielnie, które nie mają powołanego administratora, zostaną pouczone bądź ukarane mandatem? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Wiesław Woda, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WiesławWoda">Pani Marszałek! Panie Inspektorze! Wysoki Sejmie! Realizujemy już od kilku lat ustawę o ochronie danych osobowych, można więc wyciągać pewne wnioski i pokusić się o uogólnienia. W związku z tym pytam pana inspektora: Czy dostrzega pan inspektor potrzebę zmian w ustawie o ochronie danych osobowych? Czy gdyby pan miał prawo inicjatywy legislacyjnej, wniósłby pan ewentualne propozycje? Po drugie: Czy coraz powszechniejsze montowanie kamer monitorujących na stacjach benzynowych, w bankach, w dużych sklepach odbywa się z zachowaniem wymogów ustawy? Czy te dane nie są wykorzystywane niezgodnie z ustawą? Po trzecie, czy tzw. osoby publiczne, a zwłaszcza członkowie ich rodzin, podlegają przepisom o ochronie danych osobowych? Czy niektóre media nie naruszają ustawy? I po czwarte, czy zdaniem pana inspektora oświadczenia majątkowe osób, które są zobowiązane do ich składania, powinny być publikowane, czy...</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#WiesławWoda">.‍..nie wystarczyłoby podawanie ich urzędom skarbowym i innym organom ścigania, jeśli oczywiście osoba zobowiązana naruszyłaby ustawy czy zasady zachowania odnoszące się do osób odpowiedzialnych za złożenie oświadczenia majątkowego? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pani poseł Bożena Kotkowska z klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#BożenaKotkowska">Pani Marszałek! Panie Inspektorze! Wysoka Izbo! Panie inspektorze, jest pan osobą, która stoi na straży konstytucyjnego prawa naszego społeczeństwa do ochrony danych osobowych. Ja tutaj mam sprawę niewyjaśnioną już od lat i chciałabym o nią zapytać. Czy chroni pan dane osobowe tylko osób ważnych w społeczeństwie, czy wszystkich obywateli? Niewyjaśniona została sprawa wykorzystywania danych osobowych przez prezydenta miasta, w wyniku czego została pokrzywdzona dana osoba i wyrzucona z organizacji. Chciałabym, żeby się pan ustosunkował do tej sprawy. Interesuje mnie również druga sprawa. Czy kontroluje pan operatorów sieci telefonicznych, czy zabezpieczają właściwie nasze numery telefoniczne, ponieważ SMS-y, które niejednokrotnie wszyscy z nas dostają, całe społeczeństwo, budzą kontrowersje? Czy tak jest na pewno? Czy kontroluje pan te sieci? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#AndrzejSzlachta">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Inspektorze! W sprawozdaniu z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych za 2007 r. podano, że zapewnienie skutecznej ochrony danych w kontekście nowych technologii, zwłaszcza związanych z Internetem, łącznością elektroniczną, administracją, biometrią czy zarządzaniem tożsamością, wymaga szeregu nierzadko długofalowych przedsięwzięć, a na to z kolei potrzebne są właściwe nakłady finansowe. Niestety w Biurze Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych nie były zagwarantowane wystarczające środki finansowe chociażby na działalność w zakresie edukacji społecznej. Stąd moje pytania do przedstawiciela rządu - nie widzę go - i do pana inspektora: Czy rząd zna potrzeby finansowe Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych i jakie są możliwości dofinansowania jego zadań w budżecie na 2010 r.? I pytanie do pana inspektora: Czy biuro pana inspektora występowało do rządu...</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#AndrzejSzlachta">‍...o zwiększenie dofinansowania na swoje funkcjonowanie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Jarosław Matwiejuk z klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#JarosławMatwiejuk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Inspektorze Generalny! Trzy pytania. Pytanie pierwsze: Jak pan ocenia funkcjonowanie systemu ochrony danych osobowych w kontekście konstytucyjnej wolności sumienia i religii oraz w kontekście funkcjonowania kościołów i innych związków wyznaniowych, które w naszym systemie prawnym mają istotną rolę i w życiu społecznym odgrywają także bardzo istotną rolę? To było pytanie pierwsze. Pytanie drugie: Czy prowadząc swoją działalność, także w odniesieniu do organów stojących na straży bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, funkcjonujących w segmencie bezpieczeństwa, nie spotkał się pan z problemami związanymi z funkcjonowaniem tych struktur, a jeżeli tak, to bardzo proszę o informację, na czym one polegały?</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#JarosławMatwiejuk"> Być może są jakieś kwestie związane z działalnością, np. czynnościami operacyjno-rozpoznawczymi, i ochroną danych osobowych pozyskiwanych osób, o których informacje są wtedy zdobywane. I jeszcze trzecie pytanie. Chciałbym zapytać, czy stan przestrzegania prawa o ochronie danych osobowych w woj. podlaskim w jakiś szczególny sposób różni się, odbiega od stanu przestrzegania tego systemu prawnego, tych przepisów w innych częściach kraju? Jeżeli tak, to na czym to polega? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Mirosław Pawlak, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#MirosławPawlak">Pani Minister! Wysoki Sejmie! Panie Inspektorze Generalny! Od chwili obowiązywania ustawy o ochronie danych osobowych narosło, odważam się to powiedzieć, wiele legend, a nawet mitów i tajemnic co do jej praktycznego stosowania. Uczestniczyłem przed laty w jednym ze szkoleń, gdzie mówiono, że już ponad 10 osób publicznych, jako zbiór, podlega rejestracji. Stąd moje pytania.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#MirosławPawlak">Pierwsze pytanie. Co kryje się za terminem „dane szczególnie chronione”? Proszę o konkretne przykłady.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#MirosławPawlak">Pytanie drugie. Pisząc o osobie podejrzanej lub oskarżonej po wszczęciu postępowania karnego, podaje się zwykle jej inicjały, a nie pełne brzmienie nazwiska. Jaka to jest ochrona takiej osoby, skoro w sądzie publicznie na wokandzie podaje się imię i nazwisko oskarżonego?</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#MirosławPawlak">Pytanie trzecie. Często zdarza się, że w instytucjach wojskowych zasięga się informacji o żołnierzu telefonicznie z imienia, nazwiska, a nawet używając numeru PESEL. Czy jest to zgodne z prawem? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Jerzy Gosiewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#JerzyGosiewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Inspektorze! Zgodnie z informacją z druku nr 2286 na stronie 156 jest zawarte stwierdzenie, że w ocenie organu rozpatrującego skargi żądanie pracodawcy od związków zawodowych imiennych list ich członków, korzystając z ochrony danego związku zawodowego, jest bezpodstawne. Zgodnie z ustawą o związkach zawodowych, aby utworzyć kolejny związek zawodowy, wystarczy tylko 10 pracowników, z czego ponad połowa to mogą być pracownicy funkcyjni, a przez to szczególnie chronieni. Brak informacji o członkostwie w związku zawodowym może całkowicie uniemożliwić pracodawcy właściwe egzekwowanie obowiązków pracowniczych. Może się zdarzyć, że związek przestaje istnieć zgodnie z prawem.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#JerzyGosiewski"> Dlatego też chciałbym zapytać, w jaki sposób pracodawca może sprawdzić, czy w kolejno tworzonym nowym związku zawodowym lub już w istniejącym jest wystarczająca ilość jego członków.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#JerzyGosiewski">Jeszcze jedno pytanie. Jakie są przyczyny zwiększającej się ilości skarg do generalnego inspektora danych osobowych? W 2006 r. było ich 712, w kolejnym więcej, a w 2008 aż 986. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Romuald Ajchler z klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#RomualdAjchler">Szanowna Pani Marszałek! Panie Inspektorze! Lewica ocenia pana pracę pozytywnie, zresztą mówił o tym pan poseł Matwiejuk, występując w imieniu klubu. W wyniku przeprowadzonych kontroli zebrał pan z pewnością odpowiedni materiał do przemyśleń. W związku z tym moje pytanie: Czy w wyniku przeprowadzanych kontroli, skarg, które, do pana wpływają, ma pan przemyślenia odnośnie do zmian przepisów prawa po to, aby wyeliminować ewentualnie błędy, które się powtarzają?</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#RomualdAjchler">W związku z powyższym mam też kolejne pytanie. Pan poseł Matwiejuk pytał o swoje województwo, a ja zapytam o województwo wielkopolskie, jak to jest w ocenie pana inspektora. Jak województwo wielkopolskie jest oceniane przez pana urząd i czy odbiega, a jeśli tak, jakie to są sytuacje, od innych województw, na tle kontroli, które pan przeprowadził? To tyle. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pani poseł Izabela Jaruga-Nowacka z klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#IzabelaJarugaNowacka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Inspektorze! Mam pytanie oparte na bardzo konkretnych wydarzeniach, a rzecz dotyczy ograniczonych możliwości działania, jak się wydaje, głównego inspektora ochrony danych osobowych w stosunku do danych będących w posiadaniu kościołów i związków wyznaniowych. W marcu opinię publiczną zbulwersował pewien fakt. Sprawa dotyczy wydarzeń, które miały miejsce w VI Liceum Ogólnokształcącym w Gdańsku. Jak pewnie Wysoka Izba pamięta, katecheta zebrał tam adresy i dane uczniów, którzy nie chodzą na religię, i przesłał je do parafii w miejscach ich zamieszkania. Rada rodziców wysłała protest w tej sprawie do kurii, argumentując, że doszło do złamania ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania oraz do naruszenia ochrony danych osobowych. Generalny inspektor stwierdził - to jest wiadomość z prasy - że ma ograniczone możliwości działania, ponieważ dane te...</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#IzabelaJarugaNowacka">.‍..są wyłączone z obszaru jego działania.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie inspektorze, czy w związku z tym widzi pan potrzebę zmian ustawowych, które wzmocnią bezpieczeństwo obywatelek i obywateli? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#EwaKierzkowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi pana Michała Serzyckiego, generalnego inspektora ochrony danych osobowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#MichałSerzycki">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Na początku chciałbym stwierdzić, że odpowiem bardzo dokładnie na każde z tych pytań na piśmie, dlatego że padło ich tutaj tyle, iż nie wiem, czy byłem w stanie wszystkie dokładnie zanotować. Z tego, co udało nam się zapisać, postaram się stworzyć krótkie wystąpienie, natomiast powtórzę, że na wszystkie pytania odpowiem każdemu z zadających na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#MichałSerzycki">Pierwsze pytanie, dane osób skarżących, czy można i czy powinno się je upubliczniać. Zgodnie z wyrokiem sądu administracyjnego, jaki posiadamy, jest to zbędne. Na posiedzeniach rady samorządu nie powinno dochodzić do ujawniania takich danych, w Biuletynie Informacji Publicznej również nie powinno to mieć miejsca. Mamy taki wyrok i jest potrzeba zmiany podejścia do tych spraw.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#MichałSerzycki">Wydajemy decyzje administracyjne nakazujące usunięcie uchybień. To jest kolejne pytanie, dotyczące tego, co dzieje się dalej, jeżeli stwierdzimy w wyniku kontroli, że ktoś nie respektuje ustawy o ochronie danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#MichałSerzycki">Do wszystkich pytań o poszczególne części kraju również odniosę się na piśmie, bo to wymaga innego przeanalizowania wyników, które mamy.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#MichałSerzycki">Wracam do pytania o sytuację, gdy w wyniku kontroli stwierdzamy, że nie ma administratora bezpieczeństwa informacji. Co z tym robimy? Oczywiście nakazujemy powołanie takiego administratora bezpieczeństwa informacji.</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#MichałSerzycki">Jak widzimy ustawę o ochronie danych osobowych, jakie są potrzebne zmiany? Przede wszystkim, moim zdaniem, powinniśmy być wyposażeni w więcej uprawnień, bo tak naprawdę obowiązków na generalnym inspektorze i na samym biurze spoczywa ogrom, natomiast jakbyśmy prześledzili, jakie mam możliwości, to zobaczylibyśmy, iż oprócz tego, że wydam decyzję administracyjną i ewentualnie, jeżeli wiem, że doszło do złamania prawa, skieruję sprawę do prokuratury, nie mam żadnych innych narzędzi, a każdy obywatel Rzeczypospolitej Polskiej, o ile wie, że doszło do złamania prawa, ma taki sam obowiązek złożenia sprawy w prokuraturze. W większości krajów europejskich urząd jest wyposażony chociażby w możliwość nakładania mandatów na tych, którzy nie przestrzegają ustawy o ochronie danych osobowych. Ponadto bardzo często zdarza się tak, że nie jesteśmy wpuszczani do firm na kontrolę. Staramy się oczywiście sobie z tym radzić, ale chociażby wyposażenie mojego urzędu w takie możliwości, jakie ma Najwyższa Izba Kontroli przy okazji kontroli, czyli nakładania mandatu na tych, którzy ją utrudniają, byłoby ze wszech miar zasadne.</u>
          <u xml:id="u-80.6" who="#MichałSerzycki">Jeśli chodzi o osoby publiczne, sytuacja wygląda tak, że zgodnie z konstytucją każdy ma prawo do prywatności.</u>
          <u xml:id="u-80.7" who="#MichałSerzycki">Konstytucja w żaden sposób nie określa grup, nie ma w niej mowy o tym, że osoby publiczne nie mają prawa do prywatności, osoby prywatne mają prawo do prywatności. Oczywiście, osoby publiczne mają w mniejszym stopniu prawo do prywatności i to jest związane z pełnieniem funkcji. Natomiast jak najbardziej osoby publiczne, chociaż w mniejszym, jeszcze raz podkreślam, zakresie, mają prawo do prywatności.</u>
          <u xml:id="u-80.8" who="#MichałSerzycki">Jeśli chodzi o publikacje prasowe, tu również mamy do czynienia z prawem do prywatności, ochroną danych osobowych, ale te sprawy dokładnie są określone w Prawie prasowym, a jeżeli nie Prawo prasowe, to kodeks cywilny i zapis o naruszeniu dóbr osobistych.</u>
          <u xml:id="u-80.9" who="#MichałSerzycki">Jeśli chodzi o oświadczenie majątkowe, zawsze osoby zajmujące się prawem do prywatności, zajmujące się ochroną danych osobowych będą przeciwstawiały się zbyt daleko idącej ingerencji w prywatność. Natomiast należy zadać sobie pytanie: prawo do prywatności po jednej stronie, a po drugiej stronie prawo do transparentności życia publicznego. Trzeba znaleźć jakiś element wspólny, jak to wyważyć, bo z jednej strony musimy mieć tego świadomość, i na pewno wszyscy mamy, bo wszyscy te oświadczenia składamy, że mogą one być powodem chociażby napaści na osoby, które składają takie oświadczenia. Mogą znaleźć się w zainteresowaniu grup, które będą wykorzystywały te oświadczenia w inny sposób. W wielu aktach prawnych jest to uregulowane i to ustawodawca tak zdecydował, natomiast potrzebna jest debata publiczna, jakie informacje można publikować i czy należy je publikować, może wystarczy, żeby analizowały to organy do tego powołane. Uważam, że jest potrzebna debata publiczna, żeby to wyważyć. Chodzi o bezpieczeństwo nas wszystkich, bo wszyscy musimy składać oświadczenia majątkowe, a z drugiej strony o prawo społeczeństwa do tego, aby życie publiczne było przejrzyste.</u>
          <u xml:id="u-80.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-80.11" who="#MichałSerzycki">Jeśli chodzi o sprawy dotyczące operatorów, przeprowadzamy kontrole dotyczące operatorów, wydajemy decyzje, natomiast było pytanie pani poseł dotyczące bardzo konkretnej sprawy, muszę ją przeanalizować, niestety nie jestem w stanie w tej chwili na nie...</u>
          <u xml:id="u-80.12" who="#komentarz">(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: Ogólne tło, czy wiadomo, że ingerować wprost...)</u>
          <u xml:id="u-80.13" who="#MichałSerzycki">To za chwilkę.</u>
          <u xml:id="u-80.14" who="#MichałSerzycki">Jeśli chodzi o finanse, bo było pytanie dotyczące finansów, jakie są potrzeby. Szanowni państwo, oczywiście gdyby było więcej pieniędzy, można by było więcej rzeczy stworzyć i na pewno starałbym się je wydać jak najlepiej, jak najuczciwiej, tak żeby można było jeszcze bardziej rozpropagować ideę ochrony danych osobowych i prywatności. Wiele rzeczy robimy własnym sumptem. ABC ochrony danych osobowych jest tworzone w naszej instytucji, w naszym biurze, pracują nad tym nasi pracownicy. Mogę jako przykład podać, że gdy wchodziła ustawa o Schengen, o systemie schengeńskim, generalny inspektor był zobowiązany do propagowania tego, a nie mieliśmy na to ani złotówki. Mogliśmy albo usiąść i płakać, albo podjąć walkę i własnym sumptem wydaliśmy bardzo fajną, bardzo ciekawą w treści ulotkę, moi pracownicy tworzyli do tego rysunki. Staramy się w miarę naszych możliwości nie składać broni, po prostu takie środki mamy, staramy się je wydawać jak najbardziej skutecznie, jak najbardziej efektywnie. Jest bardzo dużo różnych inicjatyw, gdybyśmy mieli więcej środków, to tych inicjatyw na pewno byłoby o wiele więcej.</u>
          <u xml:id="u-80.15" who="#MichałSerzycki">Ocena funkcjonowania ochrony danych osobowych w kontekście Kościoła. Oczywiście władztwo generalnego inspektora, jeśli chodzi o kościoły, jest ograniczone i w tym zakresie nie mamy zbyt dużo skarg, ale trafiają się takie sprawy, o jakich chociażby mówiła pani poseł. Rzeczywiście staramy się informować osoby związane z Kościołem o tych nieprawidłowościach. Ustawa nie daje możliwości kontrolowania wszystkich kościołów. Natomiast jeżeli chodzi o sprawę - nazwijmy ją - gdańską, to przede wszystkim chciałbym powiedzieć, że prokuratura umorzyła postępowanie. Ze swej strony, na ile pozwalają mi na to przepisy prawa, czyli ustawa o ochronie danych osobowych, wystąpiłem do kurii z zapytaniem, jak ta sprawa wyglądała, i otrzymałem odpowiedź, że były przetwarzane tylko i wyłącznie dane osobowe członków Kościoła. W związku z tym jest to zgodne z ustawą o ochronie danych osobowych, natomiast jeszcze raz chciałbym podkreślić, że w tej sprawie prokuratura umorzyła postępowanie, nie widząc żadnego przestępstwa. To, co mogłem zrobić, czyli zapytać, jak to wygląda, zrobiłem, a z kurii dostałem odpowiedź, że tylko i wyłącznie były przetwarzane dane osobowe członków Kościoła.</u>
          <u xml:id="u-80.16" who="#MichałSerzycki">Jeśli chodzi o służby specjalne i problem związany ze służbami specjalnymi, to były to głównie dwie sprawy. Jedna, wcześniejsza, dotyczyła Centralnego Biura Antykorupcyjnego, które niemalże domagało się dostępu on-line do ZUS-u. Na skutek naszej interwencji wycofano się z tego pomysłu i dostęp do zbiorów ZUS-owskich został stworzony zgodnie z przepisami prawa, ponieważ wcześniej - tak jak powiedziałem - CBA chciało mieć ten dostęp on-line.</u>
          <u xml:id="u-80.17" who="#MichałSerzycki">Kolejna sprawa, która dotyczyła służb specjalnych, to była sprawa związana z Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Otrzymaliśmy informację, że ma dostęp do całej korespondencji przekazywanej za pośrednictwem Poczty Polskiej. Została tam przeprowadzona trwająca bardzo długo wnikliwa kontrola, zadaliśmy szereg dodatkowych pytań. Udało się to wyjaśnić. Tak że były dwie sprawy dotyczące służb specjalnych.</u>
          <u xml:id="u-80.18" who="#MichałSerzycki">Jeżeli chodzi o wokandy i upublicznianie danych osobowych, to określają to odrębne przepisy prawa. Jeżeli chodzi o dane szczególnie chronione - jeden z panów posłów pytał o to - to art. 27 ustawy o ochronie danych osobowych określa, że za dane szczególnie chronione uważa się informacje o pochodzeniu rasowym, etnicznym, poglądach politycznych, przekonaniach religijnych lub filozoficznych, przynależności wyznaniowej, partyjnej lub związkowej, jak również dane o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach lub życiu seksualnym, orzeczeniach o ukaraniu i mandatach karnych.</u>
          <u xml:id="u-80.19" who="#MichałSerzycki">Jeśli chodzi o kwestię dotyczącą związków zawodowych, to nie zabraniam pozyskiwania danych od związków, ale uważam, że pracodawcy mogą pozyskiwać dane dotyczące konkretnych związkowców, pracowników, i w konkretnym postępowaniu, nie zaś w razie czego, na przyszłość, dane o wszystkich związkowcach w określonym zakładzie pracy.</u>
          <u xml:id="u-80.20" who="#MichałSerzycki">Szanowni państwo, jeśli na pozostałe pytania mógłbym odpowiedzieć szczegółowo na piśmie, to na tym zakończyłbym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-80.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#EwaKierzkowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#EwaKierzkowska">Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka wnosi o przyjęcie sprawozdań z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych w roku 2007 oraz 2008, zawartych odpowiednio w drukach nr 691 i 2286.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#EwaKierzkowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm wnioski komisji przyjął.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#EwaKierzkowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#EwaKierzkowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 28. porządku dziennego: Informacja rządu w sprawie sytuacji polskich rolników (druk nr 2448).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę o zabranie głosu pana ministra rolnictwa i rozwoju wsi Marka Sawickiego w celu przedstawienia informacji.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#EwaKierzkowska">Proszę uprzejmie, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#MarekSawicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Drodzy Rolnicy! Ponad 4 miesiące temu odbyła się w parlamencie debata na temat bezpieczeństwa żywnościowego. Dziś mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie informację o sytuacji polskich rolników, ze szczególnym uwzględnieniem warunków życia, opłacalności produkcji rolnej oraz pomocy ze strony instytucji podległych ministrowi rolnictwa i rozwoju wsi. Informację przygotowaną w ministerstwie 20 października przyjął rząd i została ona dostarczona paniom i panom posłom w formie pisemnej.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#MarekSawicki">W informacji tej przedstawiamy aktualną sytuację na poszczególnych rynkach, podjęte działania mające na celu stabilizację, głównie działania Agencji Rynku Rolnego, realizację płatności bezpośrednich oraz Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Omawiamy również funkcjonowanie programów pomocy krajowej i przedstawiamy wyniki w handlu zagranicznym artykułami rolno-spożywczymi. Myślę, że interesująca jest ta część opracowania, która porównuje dochody gospodarstw domowych rolników na tle innych grup społeczno-zawodowych, a także rozdział poświęcony warunkom życia, który został przygotowany przez ekspertów z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Instytut ten jest co prawda nadzorowany przez ministra rolnictwa, ale reprezentuje bardzo niezależne poglądy, w mojej ocenie, ocenie polityka, zbyt liberalne.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#MarekSawicki">Dla funkcjonowania rynków żywnościowych oraz ich zrównoważenia w dłuższym okresie ważne są: wielkość produkcji, zmiany cen produktów rolnych, ich wzajemne relacje, a także ich relacje do cen środków produkcji. Ceny produktów rolnych decydują przede wszystkim o poziomie przychodów rolniczych - proszę nie mylić przychodów z dochodami czy też zyskiem - a jednocześnie mają wpływ na ceny detaliczne produkowanej żywności. W okresie po akcesji Polski do Unii Europejskiej, mimo znaczącego wzrostu cen środków produkcji spowodowanego przez podwyższenie stawek podatku VAT do 22% i skokowego wzrostu cen energii oraz innych środków do produkcji rolnej, podwyżki cen otrzymywanych przez rolników nie zawsze rekompensowały skutki podwyżek cen środków produkcji. W okresie bezpośrednio przed akcesją, czyli w latach 2000–2003, indeks nożyc cen wynosił 88,6, był więc wyjątkowo niekorzystny dla rolnictwa. W latach 2004–2008 wskaźnik nożyc cen wyniósł średnio 98,5. Poziom tego wskaźnika był jednak bardzo zróżnicowany w poszczególnych latach. W pierwszym okresie po akcesji, w latach 2004–2006, wskaźnik ten wyniósł 102,2, a w roku 2007 - nawet 107. Wielokrotnie mówiłem o tym, że w roku 2007 na rynkach rolnych, szczególnie na rynku zbóż i mleka, pojawił się kapitał spekulacyjny. W tym właśnie roku ceny zbóż gwałtownie wzrosły, ponad 50% w stosunku do 2006 r., a następnie w roku 2008 równie gwałtownie spadły. Podobna sytuacja miała miejsce na rynku mleka. Równolegle w roku 2008 gwałtownie wzrosły ceny środków do produkcji, głównie nawozów, prawie o 40%, środków ochrony roślin o ok. 10%. Wskaźnik nożyc cen za 2008 r. wyniósł zaledwie 91,8. To nie był dobry rok dla rolników w naszym kraju, ale także dla rolników w całej Unii Europejskiej. Wyraźnie zaznaczył się tu wpływ ogólnoświatowego kryzysu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#MarekSawicki">Do Polski napływają z zewnątrz sygnały, że załamanie gospodarcze jest znacznie głębsze niż sądzono na początku kryzysu. Według obecnych szacunków PKB krajów Unii Europejskiej w 2009 r. zmniejszy się o 5%, gdy tymczasem w 2008 r. obserwowano w Unii wzrost tego wskaźnika o 0,9%, a w Polsce o ponad 4%. Silne tendencje recesyjne dotknęły takie potęgi gospodarcze jak Stany Zjednoczone, prognozowany spadek PKB - 2,9%; Japonię, spadek - 5,3%; Rosję, spadek aż o 8,5%. W rezultacie w skali ogólnoświatowej spadek PKB może w bieżącym roku wynieść ponad 1,5%.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#MarekSawicki">W tych warunkach wynik 1-procentowego wzrostu PKB w naszym kraju za pierwsze półrocze tego roku oraz zaplanowany w założeniach budżetowych na przyszły rok wzrost PKB o 1,2% należy oceniać pozytywnie. Co jednak nie oznacza, że nie widzę zagrożeń, widzę je, ale sytuacji w polskim rolnictwie nie można rozpatrywać w oderwaniu od wspomnianych faktów.</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#MarekSawicki">Nadużyciem politycznym jest ciągłe porównywanie sytuacji roku 2008 i 2009 do roku 2007, bez odnoszenia się do światowego kryzysu. Kłopoty na rynku pracy, wyhamowanie tempa wzrostu płac mogą wpływać i wpływają na zwiększenie bariery popytowej, również na artykuły spożywcze. Przykładem może być zmniejszony popyt na produkty mięsne. Dane z ostatnich miesięcy wskazują na to, że sytuacja w rolnictwie stabilizuje się, wskaźnik nożyc cen za dziewięć miesięcy tego roku był korzystny dla rolników i wyniósł 105. Skąd takie zmiany? Zmiany pozytywne, jednak nadal niedostrzegalne.</u>
          <u xml:id="u-84.6" who="#MarekSawicki">Otóż przemysł spożywczy jest jednym z nielicznych działów, w których odnotowano wzrost produkcji. W okresie styczeń-wrzesień produkcja artykułów rolno-spożywczych była o 2,8% wyższa niż przed rokiem. Skumulowany wskaźnik wzrostu cen skupu za okres 9 miesięcy wyniósł prawie 4%, przy jednoczesnym spadku cen środków produkcji o 1,6%, w tym nawozów - o ponad 12% i materiałów budowlanych - o ok. 5,5%. Na sytuację w rolnictwie pozytywny wpływ mają także wyniki handlu zagranicznego, jeśli chodzi o towary rolno-spożywcze. Za 8 miesięcy bieżącego roku dodatnie saldo wynosi ponad 1,5 mld euro, 12% eksportu to artykuły rolno-spożywcze. Rok wcześniej ten udział wynosił ok. 10. Największe dodatnie saldo w handlu artykułami rolno-spożywczymi odnotowaliśmy z kontaktach z Niemcami, prawie 300 mln euro, i Rosją, ponad 350 mln euro. To są nasi najbliżsi sąsiedzi.</u>
          <u xml:id="u-84.7" who="#MarekSawicki">W celu przeciwdziałania negatywnym skutkom kryzysu w rolnictwie w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowany został program działań stabilizacyjnych. Obejmuje on kilka obszarów. Przede wszystkim przyspieszenie absorpcji środków unijnych z Unii Europejskiej. Działanie to jest w pełni realizowane. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wypłaciła rolnikom i przetwórcom żywności ponad 10 mld zł z PROW 2007–2013, a do końca roku wypłaci kolejne 2,5 mld zł. Tempo i skala wypłat są najwyższe wśród wszystkich realizowanych programów unijnych.</u>
          <u xml:id="u-84.8" who="#MarekSawicki">Przyspieszyliśmy wypłatę płatności bezpośrednich. W grudniu 2008 r., tj. w pierwszym miesiącu wypłat, rolnicy otrzymali prawie 4,3 mld zł, czyli o ponad 2 mld więcej niż w grudniu roku 2007. Dołożymy starań, aby grudzień tego roku był jeszcze korzystniejszy dla rolników.</u>
          <u xml:id="u-84.9" who="#MarekSawicki">Przyspieszyliśmy wypłatę ONW. Płatności z tego tytułu zawsze były realizowane razem z płatnościami bezpośrednimi. W tym roku wypłatę z tytułu gospodarowania w niekorzystnych warunkach rozpoczęliśmy od 16 października. W ciągu pierwszych dwóch tygodni płatności te przekazano ponad 300 tys. rolników. W mijającym tygodniu płatności z tytułu ONW otrzymało ponad 100 tys. kolejnych rolników. W sumie za 2009 r. ponad 700 tys. rolników otrzyma ok. 1,3 mld zł z tytułu ONW.</u>
          <u xml:id="u-84.10" who="#MarekSawicki">W celu przyspieszenia wydatkowania środków z PROW 2007–2013 wprowadziliśmy dodatkowe nabory wniosków. W tym tygodniu agencja ogłosiła kolejny nabór w ramach działania: Zwiększenie wartości dodanej. O wsparcie z tego działania w pierwszej kolejności będą mogły ubiegać się grupy producentów oraz utworzone przez te grupy spółki i spółdzielnie. To jest nasze otwarcie się na poprawę konkurencyjności rolników wobec przetwórstwa i handlu. Dokonaliśmy zmian w PROW, które czekają na akceptację Komisji Europejskiej. Wśród nich wprowadzamy możliwość zaliczkowania projektów inwestycyjnych. Przewidujemy dodatkowe wsparcie dla sektora mleczarskiego, zwiększenie pomocy dla młodych rolników z 50 do 75 tys. zł, a także dodatkowe środki na energię odnawialną. Te zmiany są możliwe do wprowadzenia z uwagi m.in. na otrzymanie dodatkowego wsparcia w wysokości ok. 170 mln euro ze środków w ramach europejskiego planu odbudowy. Pieniądze te podzieliliśmy w następujący sposób: na modernizację gospodarstw rolnych zajmujących się produkcją mleka, także na zmianę kierunku produkcji w przypadku rezygnacji z produkcji mleka - 101,3 mln euro i 11,2 mln euro z budżetu krajowego, na retencje, melioracje - 33,8 mln euro i 3,8 mln euro z budżetu krajowego, na projekty w zakresie energii odnawialnej i szerokopasmowy Internet na obszarach wiejskich - 33,8 mln euro ze środków unijnych i 3,8 mln euro z budżetu krajowego.</u>
          <u xml:id="u-84.11" who="#MarekSawicki">Plan działań stabilizacyjnych przewiduje zmiany w instrumentach pomocy krajowej. Minimalne oprocentowanie kredytów preferencyjnych obniżyliśmy do 2%, wprowadziliśmy możliwość wydłużenia okresu spłaty kredytów o 2–3 lata. Agencja wprowadza ułatwienia w systemie gwarancji i poręczeń kredytowych. Zwiększyliśmy kwoty na dopłaty do materiału siewnego. Przypomnę, że w 2007 r. takim materiałem obsianych zostało 300 tys. ha, a w 2008 r. już ponad 600 tys. ha. Podobnie będzie w roku 2009. W przyszłym roku wprowadzamy dodatkowe wsparcie dla chowu bydła i owiec w województwach południowej i południowo-wschodniej Polski oraz dopłaty do upraw roślin wysokobiałkowych.</u>
          <u xml:id="u-84.12" who="#MarekSawicki">Jeśli chodzi o działania na rzecz wsparcia eksportu, w czerwcu Sejm uchwalił ustawę o funduszach promocji. Poprzednia koalicja pracowała nad tym i nie udało się tego wprowadzić. Teraz, dzięki poparciu opozycji, mamy taką ustawę. Na konta poszczególnych funduszy wpłynęła już kwota 11 mln zł, a przecież pierwsze wpłaty miały miejsce dopiero w październiku.</u>
          <u xml:id="u-84.13" who="#MarekSawicki">Bardzo ożywiliśmy działania promocyjne na rynkach europejskich i pozaeuropejskich w ramach programu „Poznaj dobrą żywność”. Wprowadziliśmy rozwiązania umożliwiające lepsze efekty kontroli jakości handlowej. W przyszłym tygodniu powołam komisje zarządzające funduszami promocji. Przypomnę, będzie tam 4 przedstawicieli przetwórców, 4 rolników i producentów i 1 przedstawiciel izby rolniczej. Zrezygnowałem z wytypowania czy powoływania przedstawiciela ministra rolnictwa, choć z różnych stron takie propozycje napływały.</u>
          <u xml:id="u-84.14" who="#MarekSawicki">Chcemy zwiększyć zasięg, jeśli chodzi o rynki trzecie. Szczególnie zaawansowane są rozmowy i wymiana dokumentów z Chinami, Koreą Południową, Singapurem, Wietnamem, a także z krajami arabskimi.</u>
          <u xml:id="u-84.15" who="#MarekSawicki">Szerzej wykorzystywane są unijne mechanizmy interwencyjne, m.in. na dopłaty do eksportu i do prywatnego przechowalnictwa. Szczegółowe działania w tym zakresie na poszczególnych rynkach zostały przedstawione w przekazanym paniom i panom posłom materiale. W tym miejscu chciałbym tylko podać pewne wielkości globalne. Od stycznia do października 2009 r. Agencja Rynku Rolnego wydatkowała 2,4 mld zł, czyli ponad dwukrotnie więcej niż w całym poprzednim roku i blisko 2,5 razy więcej niż w roku 2007.</u>
          <u xml:id="u-84.16" who="#MarekSawicki">Światowy kryzys oraz dobre zbiory w 2008 r. spowodowały spadek rynkowych cen zbóż. W 2009 r. Agencja Rynku Rolnego wznowiła zakupy interwencyjne na rynku zbóż. Ze zbiorów 2008 r. zakupiła obecnie na zapasy interwencyjne ponad 80 tys. t zbóż, w tym 79,2 tys. t jęczmienia i 1,4 tys. t pszenicy konsumpcyjnej, wydając na to ponad 42 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-84.17" who="#MarekSawicki">Agencja prowadzi także interwencje na rynku masła i odtłuszczonego mleka w proszku. Od marca 2009 r. zakupiła 973 t masła i 5,8 tys. t odtłuszczonego mleka w proszku po stałej cenie w ramach ustalonych limitów. Po wyczerpaniu przewidzianych limitów zakupy były kontynuowane na podstawie procedury przetargowej. Do końca października agencja posiadała w autoryzowanych magazynach prawie 2 tys. t masła i ponad 30 tys. t mleka w proszku. Wydatki z tego tytułu to ok. 125 mln zł. Już ponad dwa miesiące temu złożyłem wniosek do Komisji Europejskiej o to, aby mleko w proszku zdejmowane z rynku w ramach interwencji przeznaczyć na paszę, by nie zdarzyła się sytuacja, że za chwilę rynek zacznie się stabilizować, a zapasy interwencyjne będą upłynniane na rynku europejskim. Wtedy efekty interwencji unijnej i efekty interwencji na rynkach mleczarskich będą żadne.</u>
          <u xml:id="u-84.18" who="#MarekSawicki">Ważnym instrumentem są także refundacje do eksportu produktów rolno-spożywczych. W latach 2007–2009 do 15 października agencja wystawiła łącznie ponad 15 tys. pozwoleń na wywóz bądź przywóz towarów objętych refundacją, z czego 8,3 tys. pozwoleń dotyczyło wywozu. Eksporterzy cukru i glukozy otrzymali ponad 500 mln zł refundacji, mięsa wieprzowego i jego przetworów - ponad 102 mln zł, mleka i przetworów mlecznych - 62 mln zł. W 2007 r. na wypłaty refundacji wywozowych przeznaczono 308 mln zł, w 2008 r. - prawie 390 mln zł, w 2009 r. - na razie 81 mln zł, ale trzeba jednak pamiętać, że Komisja Europejska zniosła refundację do eksportu cukru, a te środki stanowiły znaczną kwotę. Ponadto mamy przed sobą jeszcze dwa miesiące. Trzeba też pamiętać, że po reformie rynku cukru w 2006 r. Polska i Unia Europejska stały się jego importerem, a więc dopłaty do eksportu są już zbyteczne.</u>
          <u xml:id="u-84.19" who="#MarekSawicki">W czasie trwającego kryzysu odbywał się także przegląd wspólnej polityki rolnej. Jego wyniki zasługują na pozytywną ocenę. Chciałbym szczególnie podkreślić, że w tym procesie byliśmy aktywni i mamy się czym pochwalić. Uzyskaliśmy możliwość kontynuowania obecnego prostego systemu płatności bezpośrednich do roku 2013. Węgrzy dokonali zmian i praktycznie wspólna polityka rolna im się rozsypała. Uzyskaliśmy dodatkowe środki w kwocie 90 mln euro, m.in. na wsparcie sektora mleczarskiego. Przypomnę, że była to pierwsza po 2004 r. propozycja wyrównania płatności w Unii Europejskiej, tzn. pierwsza dobrze skalkulowana i poparta przez pozostałych jedenaście nowych państw będących członkami UE oraz Portugalię, Finlandię i Hiszpanię. Ponadto sektor może liczyć na kolejne środki przewidziane dla producentów mleka w Unii w kwocie 280 mln, które Komisja obecnie zatwierdza do przekazania rolnikom. Polska uzyska 19,8 mln euro z kwoty, którą wczoraj zaproponowano.</u>
          <u xml:id="u-84.20" who="#MarekSawicki">Zablokowaliśmy istotne ograniczenia działań interwencyjnych na rynkach rolnych w ramach wspólnej polityki rolnej. Przypomnę, że propozycja Komisji zmierzała ku zniesieniu większości instrumentów interwencyjnych na rynku. Obecna sytuacja na rynku mleka wskazuje wyraźnie, że Polska miała rację, domagając się interwencji już w październiku ubiegłego roku. Gdyby ją przeprowadzono, znacznie mniej by kosztowała, a rynek byłby już dzisiaj stabilny. Sukcesem jest także rozłożenie w czasie do 2013 r. wymogów cross-compliance w zakresie dobrostanu zwierząt i do 2011 r. - bezpieczeństwa żywności.</u>
          <u xml:id="u-84.21" who="#MarekSawicki">Przed rozpoczęciem przeglądu wspólnej polityki rolnej praktycznie nikt nie wierzył, że nasze polskie wnioski i propozycje mają jakąkolwiek szansę. O wynikach przeglądu mówiłem w trakcie debaty w dniu 26 czerwca, a powtarzam dziś, bowiem nie mogę pozwolić na to, że sukces polskiego rządu, organizacji rolniczych, a nade wszystko samych rolników - bo przecież ich najbardziej wyniki przeglądu dotyczą - przedstawiany jest przez niektórych polityków jako niepowodzenie czy fakt mało znaczący.</u>
          <u xml:id="u-84.22" who="#MarekSawicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Debata rolna zawsze wzbudzała i wzbudza wiele emocji. To jest nieuniknione, gdyż dotyczy ona bardzo ważnego segmentu polskiej gospodarki, a nade wszystko ogromnej rzeszy rolników i mieszkańców wsi. Każdy ma prawo do rzetelnej oceny, analizy przyczyn konkretnych zjawisk czy zachowań. Ważne jest rozpatrywanie problemów rolnictwa i jego sytuacji dochodowej, warunków życia na podstawie wyników analiz dokonywanych przez jednostki do tego powołane, a przede wszystkim na podstawie faktów. Ważne, aby w tej dyskusji głos samych rolników i ich przedstawicieli nie tylko był słyszany, ale także wysłuchany. Pamiętam dyskusje z hodowcami trzody chlewnej, drobiu, producentami tytoniu czy mleka. Jeszcze 2 lata temu w tych dyskusjach byliśmy dla siebie stronami. Jestem przekonany, że dziś rozumiemy się lepiej i wierzę, że dziś jesteśmy partnerami.</u>
          <u xml:id="u-84.23" who="#MarekSawicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Proszę pozwolić mi w tym miejscu odnieść się do niektórych sformułowań zawartych w uzasadnieniu do wniosku o przeprowadzenie dzisiejszej debaty. Przede wszystkim pragnę podziękować panu marszałkowi za to, że ta debata się odbywa, że jest kolejna okazja do przedstawienia najważniejszych spraw dotyczących rolnictwa i obszarów wiejskich. Jest to także okazja do oceny działań podejmowanych przez rząd, przez mój resort i podległe mu agendy. Z uzasadnienia wnioskodawców wynika, że rząd nie ma programu. Myślę, że wszyscy zauważyli, także szanowna opozycja, że resort rolnictwa przestał być przedmiotem drwin i ataków mediów, że debata publiczna wokół rolnictwa jest bardziej merytoryczna, choć sytuacja rolnictwa i rolników jest nadal bardzo trudna.</u>
          <u xml:id="u-84.24" who="#MarekSawicki">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Drodzy Rolnicy! Przypomnę zasadnicze tezy dotyczące wsi i rolnictwa zawarte w exposé premiera. Rząd Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego zobowiązał się do wspierania rolników, do modernizacji gospodarstw, poprawy techniki i technologii produkcji rolnej, wspierania rozwoju infrastruktury stanowiącej o postępie cywilizacyjnym na obszarach wiejskich. Program rządu w sprawach wsi i rolnictwa został oparty na pięciu filarach.</u>
          <u xml:id="u-84.25" who="#MarekSawicki">Pierwszy z nich to aktywna polityka wobec Komisji Europejskiej. Rząd opowiedział się za utrzymaniem uproszczonych płatności bezpośrednich. W obecnym kształcie miały one obowiązywać do 2010 r. Tak jak wcześniej mówiłem, w wyniku przeglądu wspólnej polityki rolnej płatności zostały utrzymane do roku 2013. Również w przyjętym przez rząd w czerwcu 2009 r. stanowisku w sprawie przyszłej wspólnej polityki rolnej opowiadamy się za równymi warunkami konkurencji, za wyrównaniem dopłat, wsparciem rolnictwa w ramach płatności bezpośrednich, wsparciem rozwoju obszarów wiejskich i utrzymaniem co najmniej na obecnym poziomie działań interwencyjnych na rynkach rolnych. Gdyby nie twarda postawa Polski w tej sprawie, dzisiaj nie byłoby podstaw do interwencji na rynku mleka. We wszystkich dyskusjach, dokumentach, staram się o zapisy o konieczności wyrównania poziomu płatności pomiędzy starymi i nowymi państwami członkowskimi.</u>
          <u xml:id="u-84.26" who="#MarekSawicki">Drugi filar to usprawnienie pracy instytucji rządowych obsługujących wieś i rolnictwo. Sądzę, że nastąpił znaczący postęp. Wprowadziliśmy zasadę wcześniejszego informowania o naborach wniosków, uproszczenie procedur, możliwość składania wniosków pocztą. W miarę potrzeb wydłużyliśmy czas pracy w agencjach. W celu przyspieszenia rozpatrywania wniosków były okresy, w których agencje pracowały w systemie zmianowym.</u>
          <u xml:id="u-84.27" who="#MarekSawicki">Trzeci filar, przypominam, to produkcja żywności w zgodzie ze środowiskiem naturalnym. Dziś europejski konsument ma przekonanie o przewadze jakościowej polskich produktów wytwarzanych z poszanowaniem środowiska naturalnego, dlatego ponad 20% polskiej produkcji rolniczej jest eksportowane do Unii Europejskiej i państw trzecich.</u>
          <u xml:id="u-84.28" who="#MarekSawicki">Czwarty filar to wykorzystanie potencjału i możliwości rolnictwa do poprawy bilansu energetycznego Polski. Rynek energii odnawialnej rozwija się. Niezależnie od działań przewidzianych w PROW wprowadzony został program wsparcia dla wykorzystania majątku po likwidowanych cukrowniach do produkcji energii odnawialnej oraz program pomocy dla rolników podejmujących produkcję surowca na cele energetyczne w gminach, w których ograniczono produkcję buraków cukrowych na cele spożywcze. Na ukończeniu są prace legislacyjne tworzące warunki do budowy biogazowni w gospodarstwach rolnych i na terenie wsi. Trwa cykl szkoleń zorganizowanych z udziałem i pomocą Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Podjęliśmy trudną decyzję umożliwiającą wykorzystanie zbóż nieprzydatnych do celów konsumpcyjnych i paszowych na cele energetyczne. Sądzę, że odpowiednie rozporządzenie ministra gospodarki ukaże się w najbliższych dniach. Z mojej inicjatywy trwają prace nad przygotowywanym przez ministra gospodarki rządowym programem „Innowacyjna energetyka - rolnictwo energetyczne”. Także z mojej inicjatywy opracowana została kompleksowa informacja dotycząca realizacji wieloletniego programu promocji biopaliw. Dokument, który uzgodniono ze wszystkimi resortami, został przyjęty przez komitet Rady Ministrów 26 października. Rekomendowano go do rozpatrzenia przez rząd. W tym dokumencie zawarto nie tylko ocenę, ale i rekomendację.</u>
          <u xml:id="u-84.29" who="#MarekSawicki">Piąty filar stanowi dążenie do poprawy i stabilizacji dochodowości w sektorze rolnictwa. Problemy dotyczące dochodów, warunków pracy, relacji między dochodami a kosztami ponoszonymi przez rolników zostały przeanalizowane w materiale przekazanym Wysokiej Izbie. Piąty filar okazał się szczególnie istotny, ale i trudny do zrealizowania w warunkach bardzo głębokiego kryzysu.</u>
          <u xml:id="u-84.30" who="#MarekSawicki">Myślę, że ostatnie informacje dotyczące cen wskazują jednak na powolną poprawę sytuacji. Nie mogę zgodzić się z oceną wnioskodawców dotyczącą poszczególnych rynków. Faktycznie, w 2007 r. na skutek pojawiania się kapitału spekulacyjnego na rynkach światowych wzrosły ceny zbóż i mleka. Takie są fakty. Z tym nie polemizuję. Aby ocena była jednak rzetelna, należałoby przypomnieć, iż cena żywca wieprzowego przez ponad 2 lata, czyli w latach 2006–2007 oraz na początku 2008 r., wynosiła poniżej 3 zł za kg. Na rynku drobiu także nie było lepiej. Można wobec tego zadać pytanie, jaka wówczas była opłacalność hodowli trzody i drobiu. Nie chcę być złośliwy, ale oczekuję rzetelnych ocen. Ta zapaść cenowa w obszarze hodowli trzody i drobiu doprowadziła do zmniejszenia pogłowia o ponad 20% i dlatego dzisiaj zapotrzebowanie na paszę jest zdecydowanie mniejsze. Skoro wzrost cen zbóż i mleka, który miał miejsce w 2007 r., był zasługą ówczesnego rządu i ministrów rolnictwa, to dlaczego ów rząd i ci ministrowie nie poradzili sobie z problemami dotyczącymi rynku drobiu i wieprzowiny? Oczywiście to pytanie jest retoryczne. Funkcjonujemy na jednolitym rynku, otwartym na pół miliarda konsumentów, który jest zarazem bardzo liberalny, a więc wpływ, jaki mogą wywrzeć ministrowie na ceny, jest bardzo mały.</u>
          <u xml:id="u-84.31" who="#MarekSawicki">Poprawia się sytuacja na rynku mleka. Średnia cena w ubiegłym tygodniu wynosiła prawie 95 gr. Jest ona wprawdzie w dalszym ciągu niższa o 20% niż w roku 2007 i o 5% niższa niż rok temu, ale zarazem jest ona już prawie o 2% wyższa niż miesiąc temu. Ceny skupu są zróżnicowane regionalnie. To nie jest śmieszne. Ten kryzys jest faktem, czego wy nie dostrzegacie. Ceny są najwyższe w regionie północnym obejmującym województwa podlaskie, kujawsko-pomorskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie. Średnia cena przekracza tam 1 zł. Pewien zakład płaci nawet 1,40 zł. W centralnej Polsce są jednak także zakłady, w których cena często nie przekracza 60 gr.</u>
          <u xml:id="u-84.32" who="#MarekSawicki">Obserwujemy wzrost cen sprzedaży masła i mleka w proszku oraz serów dojrzewających. Będzie to mieć pozytywny wpływ na ceny skupu mleka w najbliższych miesiącach. Sytuacja na rynku mleka jest trudna w całej Unii Europejskiej. Niższe niż w Polsce ceny skupu odnotowało 9 państw, w tym takie państwa, jak Niemcy, Czechy, Belgia, Węgry. Najniższa cena, którą odnotowano na Litwie, wynosi zaledwie 15 eurocentów za kg, średnia cena w Unii - ok. 25 eurocentów za kg, a średnia cena w Polsce - 22,5 eurocenta za kg. Akurat kończą się targi Mleko - Expo 2009, które odbywały się w Pałacu Kultury i Nauki. Warto było je odwiedzić i porozmawiać z prezesami. Na konferencji prasowej poinformowali oni media, że sytuacja na rynku mleka poprawia się. Według ich przewidywań do końca roku można spodziewać się wzrostu cen jeszcze o ok. 15–20 gr na kg.</u>
          <u xml:id="u-84.33" who="#MarekSawicki">Ceny wieprzowiny kształtują się na poziomie średnim unijnym i wynoszą ok. 4 zł za kg. Są więc zbliżone do cen uzyskiwanych przez rolników w Niemczech, a wyższe niż w Danii czy Holandii.</u>
          <u xml:id="u-84.34" who="#MarekSawicki">Po spadkach cen we wrześniu i w październiku obserwujemy od 2 tygodni wzrost cen wieprzowiny. Mam nadzieję, że jest to tendencja trwała. Dość dobrze kształtują się ceny drobiu i żywca wołowego.</u>
          <u xml:id="u-84.35" who="#MarekSawicki">Omawiając sytuację na rynku zbóż, warto przeanalizować bilans. Otóż rozpoczęliśmy sezon 2009–2010 z zapasami na poziomie 3200 tys. t. W sezonie 2007–2008, na który tak często powołują się politycy opozycji, zapasy początkowo były ponad 4-krotnie niższe i wynosiły zaledwie 700 tys. t. Zbiory w obecnym sezonie szacowane są na poziomie 29,6 mln t, a więc o 2,6 mln t więcej niż w sezonie 2007–2008. Dodatkowo niższe jest zużycie zbóż przewidzianych na pasze. Taka sytuacja musi mieć wpływ na kształtowanie się cen. Zresztą niskie ceny są w całej Europie i na świecie. Trzeba jednak zauważyć, że w Polsce gospodarstwa wykorzystują na pasze ok. 16,7 mln t zbóż. Dla tych rolników cena rynkowa zboża ma mniejsze znaczenie. Polski eksport rolno-spożywczy stoi artykułami wysoko przetworzonymi, a nie surowcem. I dobrze, bo taki kierunek daje także miejsca pracy.</u>
          <u xml:id="u-84.36" who="#MarekSawicki">Dla hodowców i przetwórców ważna jest cena żywca i produktu przetworzonego, a ta kształtuje się na niezłym poziomie. Agencja Rynku Rolnego jest przygotowana do skupu interwencyjnego zbóż. Producenci mogą składać od 1 listopada oferty na pszenicę i jęczmień. Cena interwencyjna: 101,31 euro za tonę w mojej ocenie jest ustalona na chwilę obecną na zbyt niskim poziomie. W tej sprawie składałem już dwa razy wnioski do Komisji Europejskiej. Niestety, takie potęgi zbożowe jak Francja, Włochy czy Hiszpania żadnej zgody na podwyższenie ceny interwencyjnej wyrazić nie chcą.</u>
          <u xml:id="u-84.37" who="#MarekSawicki">Szacujemy, że do skupu interwencyjnego może trafić nawet 400 tys. t jęczmienia. Do końca października 58 firm zgłosiło chęć przechowywania ponad 55 tys. t zbóż. Zarzut, że rząd nie podejmuje żadnych działań interwencyjnych oraz nie korzysta z dostępnych mechanizmów Unii Europejskiej, w żaden sposób się nie broni. Przytoczę kilka liczb. Otóż w 2007 r., jak wspominałem wcześniej, Agencja Rynku Rolnego wydała na różne działania interwencyjne, refundacje wywozowe, różne programy wsparcia niewiele ponad 900 mln zł, a przecież w zakresie trzody i drobiu była zapaść. Była także interwencja na rynku cukru. W 2008 r. wydano już 1156 mln zł, a w okresie 10 miesięcy bieżącego roku prawie 2,4 mld zł. Oceniamy, że do końca 2009 r. wydatki Agencji Rynku Rolnego będą trzy razy większe niż w roku 2007.</u>
          <u xml:id="u-84.38" who="#MarekSawicki">Być może to moja wina, że o tych działaniach zbyt słabo informujemy opinię publiczną, ale związki zawodowe, branżowe, izby rolnicze te informacje otrzymują na bieżąco. Ze zdumieniem czytam w różnych artykułach, że drastycznie ograniczono finansowanie programu „Szklanka mleka”. W roku szkolnym 2008/2009 z programu skorzystało 2,4 mln uczniów. To jest ponad 10% więcej niż w poprzednim roku szkolnym i aż 3-krotnie więcej niż w roku szkolnym 2006/2007. Tylko w ostatnim roku szkolnym uczniowie spożyli blisko 76 tys. t mleka, tj. prawie 300 mln szklanek. W programie uczestniczy ponad 14 tys. placówek oświatowych, o 18% więcej niż rok wcześniej i 2,5-krotnie więcej niż 2 lata temu.</u>
          <u xml:id="u-84.39" who="#MarekSawicki">Dynamicznie rosną wydatki na realizację tego programu. W ciągu 10 miesięcy 2009 r. na ten program wydaliśmy 187,4 mln zł, ponad 17% więcej niż w całym roku 2008 i blisko 10-krotnie więcej niż w roku 2007. Warto wspomnieć, że program jest wspierany środkami unijnymi, krajowymi i środkami z funduszu promocji. W obecnym semestrze w programie tym uczestniczy prawie 3 mln uczniów. Ten program to nie tylko promocja spożycia mleka, ale także kształtowanie dobrych nawyków żywieniowych u młodego pokolenia. To ważna inwestycja w przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-84.40" who="#MarekSawicki">Równie dobrze zapowiada się realizacja nowego programu „Owoce w szkole”. W pierwszym semestrze funkcjonowania programu prawie 300 tys. dzieci z klas I-III otrzymuje świeże owoce i warzywa. Pojawiły się pewne trudności w dostarczaniu warzyw i owoców odpowiednio przygotowanych, ale obecnie jesteśmy na etapie zbierania informacji, przygotowywania korekty do programu i w drugim semestrze już będzie obowiązywała zasada dostarczania tych produktów bardziej dostosowanych do bieżących potrzeb. Na ten cel mamy 12 mln euro na bieżący rok szkolny i z pewnością w 100% środki te wykorzystamy.</u>
          <u xml:id="u-84.41" who="#MarekSawicki">Kolejna sprawa wymagająca skomentowania to dopłaty do materiału siewnego. Agencja Rynku Rolnego nie tylko kontynuuje dopłaty, ale znacząco zwiększyliśmy kwoty na ten cel. Zwiększyła się powierzchnia gruntów ornych objętych dopłatami. W 2008 r. wynosiła ona prawie 600 tys. ha. Mówiłem na wstępie, że rok wcześniej było to 300 tys. ha. Tak więc jest to prawie dwukrotnie więcej. W bieżącym roku do 25 października wypłaciliśmy rolnikom już ponad 60 mln zł. Nie jest również prawdą, że nie ma środków na dopłaty do oprocentowania kredytów preferencyjnych. W planie finansowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jest zapewniona kwota umożliwiająca uruchomienie akcji kredytowej na poziomie 4,8 mld zł. Nie ma żadnych zakłóceń w obsłudze wcześniej udzielonych kredytów preferencyjnych. Środki na kredyty klęskowe wykorzystamy w 100%. Jest pewne opóźnienie w udzielaniu nowych kredytów preferencyjnych. Obecnie pracujemy nad nowym płynnym systemem, gdyż banki twierdzą, że do kredytów preferencyjnych, przy obecnej niskiej stopie procentowej, muszą dokładać.</u>
          <u xml:id="u-84.42" who="#MarekSawicki">Klub Parlamentarny PiS podaje, iż obecny rząd zlikwidował finansowanie kilku programów wprowadzonych przez poprzednią koalicję. Ponieważ nie precyzujecie państwo, o jakie programy chodzi, jakie macie na myśli, chcąc uniknąć ewentualnych nieporozumień, pragnę poinformować Wysoką Izbę, iż bardzo ważne dla polskich rolników programy wsparcia są i będą realizowane. Przede wszystkim chodzi o ubezpieczenia społeczne. Wprowadzane od października br. zmiany dotyczą tylko największych gospodarstw powyżej 50 ha. Prace nad dalszą reformą systemu trwają i są prowadzone w ramach międzyresortowego zespołu. Informuję, że nie będzie żadnych zmian skutkujących zwiększeniem obciążeń dla rolników do czasu zdecydowanej poprawy dochodów w rolnictwie. Natomiast zgadzamy się z tym, że system ma być dla rolników i musi być szczelny. Zwracam uwagę resortowi finansów, że warto dać szansę rolnikom na zarabianie poza rolnictwem i nie przenosić ich wtedy do ZUS. Oczywiście KRUS-owscy rolnicy zarabiający poza rolnictwem powinni prowadzić pełną ewidencję dochodów i płacić podatki na zasadach ogólnych, a ubezpieczenie w KRUS płacić na podobnych zasadach jak w ZUS.</u>
          <u xml:id="u-84.43" who="#MarekSawicki">Kolejny projekt to paliwo rolnicze. Kwoty zwrotu podatku akcyzowego w cenie oleju napędowego wynosiły: w roku 2006 - 114,5 mln zł, przy stawce 38,7 zł na ha, w 2007 r. - 262 mln zł, przy stawce 47,3 zł na ha, zaś w 2008 r. - 499 mln zł, przy stawce 73,1 zł na ha. Zaplanowana na rok 2009 kwota 500 mln zł zostanie przekroczona. Na rok 2010 planujemy w budżecie na ten cel 600 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-84.44" who="#MarekSawicki">Z roku na rok coraz bardziej popularny jest program ubezpieczeń upraw roślin i zwierząt. I znów fakty. Wydatki na ten cel w 2006 r. to kwota 10 mln zł, w 2007 r. - 31,5 mln zł, w 2008 r. to już 150 mln zł. Plan na rok bieżący to 150 mln zł, w budżecie na rok przyszły - 300 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-84.45" who="#MarekSawicki">Zupełnie niezrozumiała jest opinia o braku środków na weterynarię. Od 2008 r. na terenie całego kraju jest realizowany program zwalczania choroby Aujeszkyego oraz innych chorób zakaźnych. W poprzedniej kadencji o zwalczaniu tej choroby mówiliśmy. W tej chwili zwalczanie to realizujemy. Na finansowanie zwalczania chorób zakaźnych zwierząt w budżecie na 2009 r. przewidziano prawie 10% więcej środków niż w 2008 r. Zabezpieczono także środki na zwiększenie zatrudnienia w Inspekcji Weterynaryjnej o prawie 1300 etatów w ciągu ostatnich 2 lat. Tak znacznego wzmocnienia służb weterynaryjnych nie notowano od wielu lat. Wszystkie działania omówione przeze mnie mają na celu zapewnienie z jednej strony rolnikom dochodów, ale z drugiej strony konsumentom bezpiecznej żywności po cenach dla nich akceptowalnych.</u>
          <u xml:id="u-84.46" who="#MarekSawicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Drodzy Rolnicy! Przy wykorzystaniu badań, głównie Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, analiza sytuacji ekonomicznej rodzin rolniczych, zwłaszcza na tle innych grup społeczno-ekonomicznych, jest kwestią ciągle bardzo aktualną i potrzebną. W wyniku przemian politycznych, gospodarczych i społecznych na przełomie lat 80. i 90. XX wieku w gospodarstwach tych nastąpił najwyższy na tle innych grup społeczno-zawodowych realny spadek dochodów, głównie wskutek spadku opłacalności produkcji rolniczej. Mówimy tu o gospodarstwach domowych, które utrzymują się głównie z rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-84.47" who="#MarekSawicki">W latach 2004–2008 przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny w gospodarstwie domowym rolników wzrósł z 510 zł na osobę do 890 zł na osobę, tj. o 64%, realnie o 49%. Chcę powiedzieć, że z tym wyliczeniem też się nie zgadzam, dlatego że w ten realny dochód wliczane jest spożycie artykułów rolno-spożywczych wyprodukowanych w gospodarstwie, liczonych po cenach detalicznych.</u>
          <u xml:id="u-84.48" who="#MarekSawicki">Mimo tak liczonego dochodu rolników nadal jest on niższy w porównaniu z dochodami pozostałych społeczno-ekonomicznych grup gospodarstw domowych. Wyjątek w stosunku do rolników stanowią gospodarstwa zatrudnionych na stanowiskach robotniczych i rencistów, w przypadku których przychody są jeszcze niższe.</u>
          <u xml:id="u-84.49" who="#MarekSawicki">Zmniejszyły się dysproporcje między dochodami gospodarstw domowych pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych - to grupa najzamożniejszych - a gospodarstwami rolników z 90% do 57%, analogicznie pracujących na własny rachunek z 73% do 51%, emerytów z 60% do 23%.</u>
          <u xml:id="u-84.50" who="#MarekSawicki">Ma miejsce znaczne zróżnicowanie dochodów między gospodarstwami domowymi w miastach i na wsi. Dochody mieszkańców wsi są znacznie niższe niż mieszkańców miast. Chociaż w latach 2004–2008 nastąpiło niewielkie zmniejszenie tych dysproporcji, to w dalszym ciągu dochód mieszkańca wsi w 2008 r. stanowił zaledwie 70% dochodu mieszkańca miasta. To jest rzeczywisty problem, problem nie tylko Polski, ale całej Europy i świata. Tu nie wystarczy sam minister rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-84.51" who="#MarekSawicki">W tym miejscu znów odwołuję się do wsparcia szeroko rozumianych organizacji rolniczych. Wspólnie musimy wytłumaczyć politykom i mieszkańcom miast, że wieś, obszary wiejskie nie są obciążeniem...</u>
          <u xml:id="u-84.52" who="#komentarz">(Głos z sali: A telewizja tak to pokazuje.)</u>
          <u xml:id="u-84.53" who="#MarekSawicki">...że obecny kryzys pokazał, iż rolnictwo to ważny segment gospodarki, to 12% eksportu, to także ważne miejsca pracy.</u>
          <u xml:id="u-84.54" who="#MarekSawicki">Ważnym elementem wsparcia dochodów rolników są środki unijne. Szczególne znaczenie mają płatności bezpośrednie, które otrzymuje około 1,5 mln rolników. Stawka jednolitej płatności obszarowej jest uzależniona od kursu wymiany w dniu 30 września. W tym roku ten kurs jest korzystny. Uwzględniając coroczne zwiększenie kwoty płatności w euro oraz poziom kursu wymiany, wysokość jednolitej płatności na 2009 r. wyniesie 507 zł do 1 ha, czyli o 49% więcej niż w ubiegłym roku.</u>
          <u xml:id="u-84.55" who="#MarekSawicki">Zgodnie z zapisem w traktacie akcesyjnym Polska ma prawo wypłacić z budżetu krajowego płatności uzupełniające. Powszechnie znane są trudności budżetowe w warunkach kryzysowych. Wydawać by się mogło, że w sytuacji wysokiego poziomu płatności podstawowej tzw. płatności uzupełniające mogłyby być niższe. Uwzględniając jednak bardzo trudną sytuację wielu gospodarstw rolnych, zaproponowałem Radzie Ministrów, aby płatności uzupełniające były ustalone na poziomie maksymalnym. Mój wniosek spotkał się ze zrozumieniem, chociaż przyznam, że dyskusja z ministrem finansów nie była łatwa, co w kontekście ministra finansów jest oczywiste. Za rok 2009 rolnicy otrzymają więc płatności na najwyższym możliwym poziomie. I tak producenci zbóż będą mieli dopłatę 863 zł do ha, jeśli chodzi o powierzchnię paszową - 1010 zł do ha. Maksymalne płatności otrzymają także producenci buraków cukrowych, ziemniaków skrobiowych, tytoniu, chmielu, owoców miękkich i pomidorów. Kwoty płatności będą miały znaczący udział w analizowaniu dochodów rolniczych i opłacalności produkcji rolnej za 2009 r.</u>
          <u xml:id="u-84.56" who="#MarekSawicki">Na zakończenie chciałbym zapewnić Wysoką Izbę, iż rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich jest i będzie jednym z priorytetów polityki państwa. Przed nami trudne debaty na temat przyszłej wspólnej polityki rolnej, kształtu unijnego budżetu. Doświadczenia ostatnich miesięcy, szczególnie na europejskim rynku mleka, pokazują, że wielu zjawisk nie da się przewidzieć, że trzeba szybko podejmować decyzje, wówczas koszty społeczne i gospodarcze mogą być mniejsze.</u>
          <u xml:id="u-84.57" who="#MarekSawicki">Rolnictwo europejskie to bardzo wrażliwy segment. Z jednej strony mamy wysokie i kosztowne wymagania stawiane producentom rolnym, z drugiej oczekiwania niektórych polityków co do pełnej liberalizacji obrotu towarami rolniczymi. Mam głębokie przekonanie, że dzisiejsza debata będzie znaczącym wkładem w ogólnoeuropejską dyskusję o kształcie wspólnej polityki rolnej, instrumentach wsparcia rozwoju obszarów wiejskich. Ocena bieżącej sytuacji, w tym dochodowej rolników, jest dobrą płaszczyzną do tej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-84.58" who="#MarekSawicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na moje zaproszenie naszej debacie przysłuchują się dzisiaj przedstawiciele związków zawodowych, związków branżowych, izb rolniczych. Serdecznie ich witam.</u>
          <u xml:id="u-84.59" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-84.60" who="#MarekSawicki"> Mam nadzieję, że za pomocą koalicyjnych mediów naszej debaty słuchają również rolnicy.</u>
          <u xml:id="u-84.61" who="#MarekSawicki">Pragnę podkreślić, że bardzo wysoko sobie cenię współpracę z organizacjami rolniczymi. Mogę zawsze liczyć na ich wsparcie w czasie podejmowania ważnych decyzji w Warszawie, a także w Brukseli. To oni przez swoich przedstawicieli w ramach COPA-COGECA przedstawiają wnioski, propozycje, formułują opinie. Bardzo wysoko oceniam współpracę ze związkami zawodowymi, związkami branżowymi - jeszcze raz chcę to podkreślić - oraz izbami rolniczymi. Niekiedy mam wrażenie, że rolnicy wykazują większą znajomość i zrozumienie sytuacji w rolnictwie niż niektórzy - podkreślam: niektórzy - politycy.</u>
          <u xml:id="u-84.62" who="#MarekSawicki">Mam prawo wyrażać taką ocenę, bowiem zgodnie ze złożoną deklaracją przy obejmowaniu przeze mnie urzędu ministra rolnictwa zapowiedziałem, że dialog z organizacjami rolniczymi będzie ważnym elementem mojej pracy. Tylko w tym roku odbyłem ok. 120 spotkań z przedstawicielami organizacji rolniczych. Staram się również, jak tylko czas pozwala, uczestniczyć w spotkaniach otwartych z rolnikami w terenie. Mam nadzieję, że za pośrednictwem mediów - jeszcze raz to podkreślam - coś z tej debaty trafi także do mieszkańców wsi i miast.</u>
          <u xml:id="u-84.63" who="#MarekSawicki">Na koniec pragnę powiedzieć nierolnikom i wszystkim mieszkańcom miast: nie zazdrośćcie rolnikom dopłat i wspólnej polityki rolnej, bo jedno i drugie prowadzone jest w waszym dobrze pojętym interesie, abyście codziennie na stole mogli mieć żywność wysokiej jakości, bezpieczną i po dostępnych cenach. Wierzcie mi, produkcja rolnicza jest trudna, kosztowna, wymaga ogromu pracy, wielkiej wiedzy i doświadczenia. Jest ciągle niestabilna, najbardziej zależna od warunków klimatycznych. Dzisiejsza debata to dobra okazja, abyśmy wspólnie, razem z rządem Rzeczypospolitej, podziękowali wszystkim rolnikom, przetwórcom i wszystkim pracującym na rzecz rolnictwa; podziękowali i życzyli lepszej przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-84.64" who="#MarekSawicki">Dziękuję za uwagę i wnoszę do Wysokiej Izby o przyjęcie informacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-84.65" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#EwaKierzkowska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#EwaKierzkowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#EwaKierzkowska">Pragnę pana ministra i państwa również poinformować, że nie ma transmisji naszej debaty w mediach.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Pani marszałek, trzeba zrobić przerwę i potem będzie.)</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#EwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Leszka Korzeniowskiego, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#LeszekKorzeniowski">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Pan minister w swoim wystąpieniu w sposób bardzo dokładny omówił aktualną sytuację polskiego rolnictwa, a dokumenty, które otrzymaliśmy, moim zdaniem bardzo dobrze przedstawiają aktualną sytuację na polskiej wsi. Nie ma specjalnie powodu, dla którego mielibyśmy to analizować czy powtarzać, bo to chyba nie na tym polega. Mamy zająć się omówieniem, nawet z politycznego punktu widzenia, tego, co dzieje się na polskiej wsi.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#LeszekKorzeniowski">Często spotykamy się w komisji rolnictwa z takim stwierdzeniem, iż rząd nic nie robi albo robi niewiele dla polskich rolników. Często staram się również tłumaczyć kolegom, szczególnie z opozycji, że minister rolnictwa i rozwoju wsi konsekwentnie podejmował i podejmuje działania, aby w ramach obecnej wspólnej polityki rolnej Wspólnota aktywnie realizowała działania interwencyjne. Warto zaznaczyć, iż wszystkie wynikające ze wspólnej polityki rolnej mechanizmy rynkowe są uruchamiane przez Komisję Europejską na mocy przepisów wspólnotowych, zatem poszczególne państwa Unii Europejskiej, w tym Polska, nie mają możliwości samodzielnego wprowadzania innego rodzaju wsparcia dla rynków rolnych. To jest clou tego, czym jesteśmy od roku 2004, od momentu wejścia do Unii, kiedy wszyscy żeśmy zdecydowali o tym. Tak jak powiedziałem kiedyś: nie ma chyba żadnej partii politycznej w obecnym Sejmie, która była przeciwna wtedy.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#LeszekKorzeniowski"> Ja mówię za PiS w tym momencie. I taka jest realna prawda, proszę państwa. Zrobiliśmy to, wstąpiliśmy do Unii i dzisiaj musimy iść z tą Unią, czy nam się to podoba bardziej, czy mniej.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#komentarz">(Poseł Michał Wojtkiewicz: Ja nie głosowałem za UE.)</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#LeszekKorzeniowski">No więc pan nie musiał głosować. Zresztą to widać, że...</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#LeszekKorzeniowski"> Wcale bym się nie cieszył, gdyby pan głosował.</u>
          <u xml:id="u-86.8" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Ale pan jest bardzo niegrzeczny.)</u>
          <u xml:id="u-86.9" who="#LeszekKorzeniowski">Proszę państwa, ale ja tutaj nie przychodzę po to, żeby być grzecznym czy niegrzecznym. Ja mam pewien określony cel i mam zamiar go zrealizować.</u>
          <u xml:id="u-86.10" who="#komentarz">(Poseł Izabela Kloc: Ale potrzebna jest kultura.)</u>
          <u xml:id="u-86.11" who="#LeszekKorzeniowski">Proszę państwa, i teraz tak. Koledzy mówią o tym, że w rolnictwie jest tak źle, że budżet jest źle skonstruowany. I oto jest dokument, druk nr 2190-A, dodatkowe sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009. I co tu mamy? Poprawki zgłoszone przez kolegów z Prawa i Sprawiedliwości. Te poprawki opiewają na kwotę ponad 1400 mln zł. Państwo proponują, żeby w części 83: Rezerwy celowe zmniejszyć wydatki na finansowanie projektów z udziałem środków Unii Europejskiej. Chyba w tym jest trochę hipokryzji, bo z jednej strony dbałość o rolnictwo, wielka troska, a z drugiej strony takie podkradanie trochę temu rolnictwu, bo 1400 mln zł to jest bardzo poważna kwota, którą chcielibyście państwo przeznaczyć na inne, również ważne cele. Ale jeżeli mówimy o rolnictwie i chcemy je traktować poważnie, szczególnie w tym towarzystwie, to takich rzeczy nie powinniśmy robić, jakkolwiekby na to patrzeć. To jest rzecz taka, która mnie osobiście w żaden sposób nie odpowiada.</u>
          <u xml:id="u-86.12" who="#LeszekKorzeniowski">W tym materiale, o którym tutaj mówiłem, omówione są sytuacje na ważniejszych rynkach rolnych: mięsa, mleka, drobiu, zboża itd. - nie będziemy tego powtarzać. Mieliśmy określoną sytuację w roku 2008. Wspominał o tym minister Sawicki, że kapitał spekulacyjny bardzo mocno zadziałał na rynku, co spowodowało rozwarcie się nożyc i zbyt raptowny wzrost cen produktów rolnych, a to pociągnęło za sobą w konsekwencji wzrost cen środków do produkcji. Dzisiaj ten rynek się w znacznej mierze stabilizuje i każdy z państwa, kto śledzi dzisiejsze ceny na rynku rolnym, widzi, że bardzo ładnie staniały nawozy mineralne...</u>
          <u xml:id="u-86.13" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Staniały... Ile?)</u>
          <u xml:id="u-86.14" who="#LeszekKorzeniowski">Staniały, staniały. Bardzo staniały.</u>
          <u xml:id="u-86.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Ile?)</u>
          <u xml:id="u-86.16" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Ale w porównaniu z...)</u>
          <u xml:id="u-86.17" who="#LeszekKorzeniowski">W porównaniu z cenami, które były wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-86.18" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-86.19" who="#LeszekKorzeniowski"> No tak.</u>
          <u xml:id="u-86.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-86.21" who="#LeszekKorzeniowski"> Nie, no, dzisiaj saletra w Puławach kosztuje około 700 zł. Nie będziemy się kłócić o 10 zł. Już dawno jej cena przekraczała 1000 zł chwilami. Tak więc jest ewidentna obniżka cen. Oczywiście, my na to nie mamy żadnego większego wpływu, natomiast w jakiejś mierze ma rolnictwo. Dlaczego? Dlatego że przy tak wysokich cenach praktycznie zatrzymała się sprzedaż nawozów mineralnych w Polsce albo została w znacznej mierze ograniczona. To zmusiło niejako producentów do obniżki cen, ale to jest jakby sprawa wtórna. Wspominał o tym również pan minister Sawicki, że dopłaty bezpośrednie w tym roku są zdecydowanie wyższe. Przypomnę, że całe dopłaty bezpośrednie to jest kwota około 12,7 mld zł. To są środki finansowe, które trafią na polską wieś i które w coraz większej części stanowią tak zwany dochód rolniczy. W coraz większym procencie dopłaty bezpośrednie i różnego rodzaju bonusy płynące z Unii Europejskiej wpływają na zwiększenie czy polepszenie rentowności polskiego rolnictwa. Jest to jednak też zatrważające, bo to z kolei powoduje, że sama działalność rolnicza jest mało rentowna, i gdyby nie dopłaty bezpośrednie, to praktycznie na wsi polskiej nie byłoby rentowności pozwalającej na funkcjonowanie polskiego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-86.22" who="#LeszekKorzeniowski">Co jeszcze, proszę państwa? Tak jak powiedziałem na początku, my jesteśmy po to, żeby ocenić politykę rolną ministra Sawickiego w sensie politycznym. Jako przedstawiciel Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska przyjmuję informację przedstawioną przez pana ministra Sawickiego pozytywnie, gratuluję panu ministrowi takiej postawy i takiej polityki, i zapewniam, że Platforma Obywatelska będzie wspierała pana ministra w tej pracy przez cały najbliższy czas. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Jarosława Kaczyńskiego w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#JarosławKaczyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Działalność obecnego gabinetu, obszar, w którym funkcjonuje, może być podzielony na dwie części. Część pierwsza to jest sfera niepowodzeń, a część druga to sfera klęski. Służba zdrowia, finanse publiczne, mimo pewnej poprawy w tym roku także absorpcja środków europejskich, sfera obrony narodowej, polityki zagranicznej - ostatnio mieliśmy pewne wydarzenie z ministrem Sikorskim - to jest właśnie sfera klęski. I jest jeszcze jedna sfera klęski, naprawdę wielkiej - to jest wieś, to jest rolnictwo. Przy czym jest tu pewna różnica. O ile, jeśli chodzi o tamte sfery, trudno przypuszczać, by Platforma Obywatelska rzeczywiście tego chciała - to jest po prostu kompletna nieumiejętność, branie się przez piłkarzy do rządzenia krajem...</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#JarosławKaczyński">.‍..- o tyle w wypadku rolnictwa jest także pytanie o intencje, pytanie o stosunek partii, która ma wielką niechęć, ogromną niechęć do zasady solidarności społecznej wobec wsi, bo sprawa solidarności wobec wsi to jest przede wszystkim sprawa, która sprowadza się do jednego - do zasady równości. A w polskich warunkach, w Polsce roku 2009, to jest to dążenie do tego, by nastąpiło zrównanie, oczywiście w jakiejś perspektywie, możliwie najbliższej, między miastem i wsią, między poziomem życia na wsi i poziomem życia w mieście. To jest ten cel, który powinien być realizowany, jeśli się tego rodzaju koncepcje, jeżeli się tego rodzaju ideologię, bo to można nazwać ideologią, wyznaje. Ale jeśli spojrzeć choćby na decyzje odnoszące się do przesunięcia środków europejskich, jeśli chodzi o tereny, które są szczególnie wiejskie, a które zostały przez poprzedni rząd uprzywilejowane, bo teren był bogatszy, jeżeli spojrzeć na koncepcję metropolii, to, mimo że nie jest to formułowane wprost, owej przyjaźni do wsi tutaj nie widać. A ta przyjaźń, to działanie zmierzające do wyrównania sprowadza się, proszę państwa, do jednego - do pieniędzy. Wieś potrzebuje pieniędzy. Dużo więcej pieniędzy w kieszeniach rolników, dużo więcej pieniędzy na inwestycje zarówno infrastrukturalne, szeroko rozumiane, jak i na to wszystko, co się nazywa inwestycjami w kapitał ludzki.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#JarosławKaczyński"> Powtarzam, tego potrzebuje polska wieś. I każdy, kto tej polityki nie realizuje, nie realizuje tego zasadniczego narodowego celu, bo to jest cel narodowy, by polska wieś i polskie miasto były traktowane na równi. Do tego to się sprowadza w praktyce. Otóż to jest po pierwsze ilość pieniędzy w budżecie na wieś. To jest wykorzystanie tych środków, które mają charakter zewnętrzny, europejski. PROW to jest sprawa cen. Sprawa cen - wysokich cen produktów rolnych i niskich cen, możliwie niskich cen, umiarkowanych w każdym razie cen, środków produkcji. To jest, proszę państwa, także sprawa środków europejskich, które można by uzyskać.</u>
          <u xml:id="u-88.5" who="#JarosławKaczyński">I teraz, szanowni państwo, przyjrzyjmy się sytuacji. Przyjrzyjmy się sytuacji wedle tego porządku, który został ustalony przez pana premiera Tuska, kiedy tutaj przemawiał w swoim wystąpieniu inauguracyjnym. Mówił o pięciu filarach odnoszących się do wsi. Sądzę, że najważniejsze z nich to pierwszy i ostatni, pierwszy i piąty. Nie wiedzieć czemu ten dotyczący cen jest piąty. Ale pierwszy filar to miała być aktywna polityka w Unii Europejskiej. No i rzeczywiście mamy aktywną politykę, składającą się z szeregu porażek. One oddzielnie mogą być traktowane jako coś stosunkowo niewielkiego, choć nie w każdym wypadku, natomiast łącznie stanowią naprawdę sferę już bardzo poważnego, nazwijmy to tak, niedociągnięcia. Wszystko jedno, czy to dotyczy owoców miękkich, lnu, konopi, skrobi ziemniaczanej, gdzie mają być wycofywane dopłaty, czy to dotyczy rynku mięsa wieprzowego, gdzie ma być zakazany skup interwencyjny, czy to dotyczy ograniczeń do 3 mln t interwencyjnego skupu, jeżeli chodzi o pszenicę, to wszędzie mamy to samo, wszędzie te polskie interesy nie zostały uwzględnione. Wszędzie mamy porażki. A można by to ciągnąć. Tu, proszę państwa, jest też clou całej sytuacji, bo równość, o której mówiłem, to nie może być tylko równość tu w Polsce, bo ona jest tylko pewnym planem, pewnym założeniem, możliwym do zrealizowania, miejmy nadzieję, w stosunkowo krótkim czasie. Ale na pewno to są lata. To jest jeszcze wiele lat. W tej chwili ta relacja między miastem i wsią jest jeszcze bardzo, ale to bardzo niekorzystna. Chodzi o dopłaty. Mój przedmówca był łaskaw mówić o tym, że mamy 12 mld zł, ale powinniśmy mieć 20. Powinniśmy mieć równość, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-88.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-88.7" who="#JarosławKaczyński"> Chciałbym jasno powiedzieć, że jeżeli ten rząd, który najwyraźniej chce przewodzić Unii Europejskiej w drugiej połowie 2011 r., kiedy to będzie polska prezydencja, nie potraktuje zasady bezwzględnej równości dopłat jako priorytetu tej prezydencji, więcej, jako priorytetu priorytetów, to znaczy, że nie liczy się z interesem polskiej wsi, więcej, nie liczy się z polskim interesem narodowym. </u>
          <u xml:id="u-88.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-88.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale obłuda.)</u>
          <u xml:id="u-88.10" who="#JarosławKaczyński">Jest, szanowni państwo, priorytet czy filar, jak to mówił premier Tusk, piąty, nie wiedzieć czemu, to przecież bardzo ważna sprawa, chodzi o ceny. Oczywiście można stworzyć taką koncepcję, jaką stworzył pan poseł Korzeniowski, że wysokie ceny są złe. W istocie wysokie ceny są nadużyciem. Otóż proszę państwa, polska wieś od 20 lat, bo nie będę oceniał poprzedniego okresu, jest właściwie permanentnie w stanie postu, jeżeli chodzi o gotówkę. Ten post został przerwany w latach 2006–2007. On w tej chwili wraca.</u>
          <u xml:id="u-88.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-88.12" who="#JarosławKaczyński"> Wtedy ceny były bardzo, bardzo wysokie, a ceny środków produkcji były umiarkowane. Możecie oczywiście państwo protestować, tak jak zwykle protestujecie przeciwko prawdzie, ale prawda zwycięży. </u>
          <u xml:id="u-88.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-88.14" who="#komentarz">(Głos z sali: To zasługa Leppera.)</u>
          <u xml:id="u-88.15" who="#JarosławKaczyński">Wszystko jedno, kto, panie pośle, ale ceny za naszego rządu były bardzo wysokie i spadły w wielu dziedzinach poniżej 50%, nie licząc inflacji, taka jest prawda.</u>
          <u xml:id="u-88.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-88.17" who="#JarosławKaczyński">A ceny środków produkcji, niezależnie od wahań, do których pan poseł Korzeniowski się odwoływał, bo oczywiście to się waha, wiadomo, jaki to jest rynek, generalnie rzecz biorąc, zdecydowanie wzrosły, po prostu strumień pieniędzy dla wsi zdecydowanie się zmniejszył. To jest prawda. To jest istota rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-88.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-88.19" who="#JarosławKaczyński"> O to tutaj chodzi. Powtarzam: wieś, żeby się rozwijać, żeby nadrabiać tę ciągle ogromną stratę do miasta, musi być wspierana, musi mieć coraz więcej pieniędzy. Tych pieniędzy musi przybywać szybciej, niż przybywa ich gdzie indziej, to jest podstawa.</u>
          <u xml:id="u-88.20" who="#JarosławKaczyński">Były także inne filary. Przebudowa instytucji czy w każdym razie jakieś korekty w instytucjach, które obsługują wieś. Żadnej reformy nie ma, natomiast oczywiście są zmiany personalne na zasadzie: teraz, bez słowa w środku, my.</u>
          <u xml:id="u-88.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-88.22" who="#JarosławKaczyński">Tak to rzeczywiście jest, łącznie ze mianami ustawowymi, jeżeli to jest potrzebne. Miało być uwzględnienie elementów ekologicznych, na razie jest tylko dopuszczenie GMO, nie wiem, czy to jest taki wielki sukces, na szczęście ograniczone dopuszczenie GMO. Miała być produkcja energetyczna. Tu rzeczywiście pod pewnymi względami sytuacja jest nie najgorsza, tyle tylko, że to ma sens dziś stojący pod wielkim znakiem zapytania, bo na świecie brakuje żywności i trudno powiedzieć, czy to jest rzeczywiście dobry kierunek, a nawet, jeżeli przyjąć, że dobry, to on powinien się wpisywać w te nasze 20%, które powinniśmy mieć, środków odnawialnych...</u>
          <u xml:id="u-88.23" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-88.24" who="#JarosławKaczyński">...bo inaczej będziemy płacić kary. A co mamy? Wywozimy ogromną większość rzepaku do Niemiec i Austrii. To oni dzięki temu mogą realizować tę zasadę. To nie jest dobra sytuacja. Mamy, krótko mówiąc, niepowodzenie. Premier Tusk nie mówił nic o wydatkach budżetowych, może wykazał umiejętność przewidywania i stosowną w polityce ostrożność. Rzeczywiście, te wydatki zdecydowanie spadają. To jest kolejny element tej realnej polityki, jaką prowadzicie wobec wsi.</u>
          <u xml:id="u-88.25" who="#JarosławKaczyński">Jak to można podsumować? Otóż można podsumować to tak. PSL ma pewnie dobrą wolę, ale jest za słabe, a Platforma Obywatelska, niezależnie od tego, co mówi i kogo tutaj wysyła, po prostu polskiej wsi nie lubi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-88.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#EwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Pomajdę z klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#EwaKierzkowska">Pan poseł Wojciech Pomajda, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#EwaKierzkowska">Proszę uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Proszę odnotować anemiczne brawa dla posła Pomajdy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WojciechPomajda">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#WojciechPomajda">Poczekam, aż klub Prawa i Sprawiedliwości ochłonie.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#WojciechPomajda">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Panowie Prezesi! Cieszę się, że w tak zacnym gronie pan minister dzisiaj uczestniczy w tej debacie, bo chyba po raz pierwszy panowie prezesi mogą się przysłuchiwać tej debacie i w niej uczestniczyć.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#WojciechPomajda">Drodzy państwo, jestem zaskoczony wystąpieniem, którego przed chwilą mogłem wysłuchać.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Pozytywnie.)</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#WojciechPomajda">Szczerze mówiąc, zapraszam pana prezesa do pracy w komisji rolnictwa, bo ten potencjał nie może się marnować w innym miejscu.</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-90.8" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Już poszedł.)</u>
          <u xml:id="u-90.9" who="#WojciechPomajda">Chciałbym, żebyśmy...</u>
          <u xml:id="u-90.10" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-90.11" who="#WojciechPomajda">Bardzo proszę, panie i panowie z PiS-u, też muszę się trochę skoncentrować. Wy jesteście rozbawieni tym wystąpieniem.</u>
          <u xml:id="u-90.12" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-90.13" who="#WojciechPomajda"> Pewnie tak jak my, ale zbierzmy myśli, sprawa jest poważna, i przeprowadźmy tę debatę w sposób merytoryczny.</u>
          <u xml:id="u-90.14" who="#komentarz">(Poseł Izabela Kloc: Na tyle poważna, że wystąpił pan prezes.)</u>
          <u xml:id="u-90.15" who="#WojciechPomajda">Panie ministrze, tak naprawdę pana informacja i ten dokument, który otrzymaliśmy wcześniej, w pełni zaspokajają naszą potrzebę uzyskania dodatkowych informacji. To jest dokument bardzo komplementarny, odnoszący się do wielu aspektów dnia dzisiejszego funkcjonowania rolnictwa, ale także do tych lat. Tak naprawdę trudno cokolwiek tej informacji zarzucić w tym sensie, że ona jest. Pan minister też powiedział, i to jest tak naprawdę główne przesłanie tej informacji, wniosek z tej informacji, to padło z ust pana ministra, że trzeba odnotować realny spadek dochodów na wsi.</u>
          <u xml:id="u-90.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-90.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Jednak.)</u>
          <u xml:id="u-90.18" who="#WojciechPomajda">Czy jeśli chodzi o działania pana ministra, resortu, jest wystarczająco dużo możliwości czy instrumentów, które zmieniłyby tę sytuację, mam wątpliwości. Wydaje się, że mimo działań na forum Unii Europejskiej, przede wszystkim w Komisji Europejskiej, w relacji z Komisją Europejską, sytuacja się nie poprawia. Gdy patrzymy na naszą ostatnią debatę, która odbyła się przed wakacjami, debatę, która odbyła się w ubiegłym roku, to okazuje się, że tak naprawdę stoimy w miejscu. Nawet jesteśmy w trudniejszej sytuacji, bo mieliśmy kryzys gospodarczy, mamy kryzys gospodarczy. Chociaż zgadzam się z opiniami ekspertów ekonomistów, że tak naprawdę ten kryzys w gospodarce nie dotknął w dużym stopniu polskiego rolnictwa. On musnął nasze rolnictwo, natomiast go nie dotknął. Sytuacja na rynkach rolnych nie jest wywołana tak naprawdę kryzysem gospodarczym na świecie, tylko dekoniunkturą na rynkach czy w pewnych branżach, czy nadprodukcją w innych.</u>
          <u xml:id="u-90.19" who="#WojciechPomajda">Co za tym idzie? Gdy mówimy o rozregulowaniu tych rynków, być może pójdę dalej, postawię pewną tezę, hipotezę, z którą państwo niekoniecznie musicie się zgodzić, to jest moja opinia, to powinniśmy się zastanowić, czy te rynki, czy te instrumenty, które w tej chwili funkcjonują, już nie przesterowały, nie wprowadziły zbyt dużego interwencjonizmu, nad którym tak naprawdę w tej chwili trudno zapanować. Te instrumenty powodują w tej chwili konieczność uruchamiania kolejnych. Mamy ewidentny przykład rynku mleka z ostatnich miesięcy. To jest bardzo ważne zagadnienie na debatę o podłożu naukowym, ekonomicznym, na pewno nie na dzisiaj, ale trzeba pod tym kątem o tych koncepcjach myśleć. Pan minister je nazywa liberalnymi, powiedziałbym, że one są bardziej racjonalne niż populistyczne. Jeśli chodzi o sytuację na rynkach światowych, patrzmy na to, bo nie jesteśmy wyspą, możemy mówić o rynku europejskim, rynku wspólnotowym, to okazuje się, że niestety te mechanizmy, które obowiązywały do dzisiaj, są nieskuteczne.</u>
          <u xml:id="u-90.20" who="#WojciechPomajda">Mówimy o grupach producenckich, że one w jakimś stopniu mogą pomóc naszemu polskiemu rolnictwu w funkcjonowaniu, organizacji, lepszym zorganizowaniu się rolników. Pan minister przywitał jednak wszystkie związki branżowe, a zapomniał o polskiej spółdzielczości. Tam są też jej przedstawiciele.</u>
          <u xml:id="u-90.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-90.22" who="#WojciechPomajda"> Jeżeli mówimy o grupach, które rodzą się w ogromnych bólach i raczkują w tej chwili, to może wróćmy do sprawdzonych mechanizmów, które bardzo skutecznie funkcjonują w całej Europie, i wcale nikt się nie wstydzi, że to jest spółdzielczość - prawdziwa spółdzielczość rolnicza, gdzie właścicielami są rolnicy.</u>
          <u xml:id="u-90.23" who="#WojciechPomajda">Nie mogę odnieść się do wszystkich punktów, które omawiał pan minister, bo po prostu mam ograniczony czas, ale poruszę jeszcze kilka kwestii dotyczących tak naprawdę dnia dzisiejszego. Jestem bardzo zdziwiony wczorajszą decyzją koalicji rządzącej, jeśli chodzi o odrzucenie ustawy o ubezpieczeniach. Jest to projekt opozycji, fakt, ale, panie ministrze, mogliśmy nad nim pracować, on szedł w dobrym kierunku, można było przyjąć poprawki, założyć pewne rozwiązania. Ubezpieczenia dla rolników są w tej chwili czymś bardzo istotnym i kluczowym. Trzeba to wesprzeć, aby one stały się bardziej powszechne. Państwo mówicie, że będzie projekt rządowy. On kiedyś będzie, jednak mogliśmy już teraz procedować. Rząd miał prawo przy pomocy posłów koalicji wprowadzić swoje poprawki, bylibyśmy już kilka kroków do przodu, sprawa byłaby procedowana.</u>
          <u xml:id="u-90.24" who="#WojciechPomajda">Kolejna kwestia dotyczy finansowania ośrodków doradztwa rolniczego. Znam dokładnie te mechanizmy i wiem, że resort rolnictwa w tym zakresie jest zakładnikiem ministra finansów. Tak naprawdę budżety wojewodów są wynikiem decyzji ministra finansów. Mamy jednak do czynienia z sytuacją, że jednostki ośrodków doradztwa rolniczego przeszły pod zarządzanie, pod nadzór merytoryczny do struktur urzędów marszałkowskich. Jednocześnie wojewodowie dostali dyspozycje, żeby ściąć po 10% z budżetów. Czym to skutkuje, drodzy rolnicy? Na przykład w Mazowieckim Ośrodku Doradztwa Rolniczego może być zwolnionych 180 osób, w łódzkim - 90 osób, w wielkopolskim - 20, w podlaskim - 100 osób. To dotyczy też Podkarpacia i innych województw. Nie możemy dopuścić do tego, panie ministrze, żeby w momencie, kiedy trwają pierwsze kontrole cross-compliance, zasady zgodności - w następnych latach będą egzekwowane od rolników kolejne elementy, jeśli chodzi o te zasady, dobrostan zwierząt itd. - byli zwalniani ludzie z ośrodków doradztwa rolniczego, chyba że jest to strategiczna decyzja i jest taki cel tego rządu, tej koalicji, żeby prywatyzować doradztwo. To powiedzmy to jasno. Nasi rolnicy nie są przygotowani jeszcze w tej chwili na pełne, 100-procentowe korzystanie z doradztwa państwowego. Jeżeli nie stać ich na ubezpieczenia, to jak w tej chwili może być ich stać na prywatne doradztwo - technologiczne, ekonomiczne i to związane z wykorzystaniem funduszy Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-90.25" who="#WojciechPomajda">Wczoraj media donosiły - nie mam tego potwierdzonego, znam to tylko z przekazu medialnego - o nieszczęsnej wypowiedzi pana ministra Sikorskiego. Nie chcę tego nawet powtarzać, bo to jest trybuna sejmowa, szanujmy słowa. Wszyscy słyszeliśmy z przekazów medialnych, co wymsknęło się panu ministrowi Sikorskiemu w kontekście relacji z Rosją. Od dzisiaj, od samego rana, przed tą debatą, towarzyszy mi taka myśl, że pierwszy strzał tak naprawdę, który możemy dostać za tę wypowiedź, dotyczyć może rynków rolnych. Pan minister mówi, że Rosja jest jednym z naszych większych odbiorców - Niemcy, Rosja - naszych produktów z sektora żywnościowego, rolno-spożywczego. Przerabialiśmy już niedawno, dwa lata temu, może trochę krócej, ile potrzeba było zabiegów dyplomatycznych, ile wysiłku kosztowało to, aby z powrotem wprowadzić na rynki rosyjskie zarówno produkty zwierzęce, jak i roślinne. Apeluję do pana ministra, aby na posiedzeniu Rady Ministrów uczulił pana premiera, że takie wypowiedzi są bardzo szkodliwe, również dla tego sektora, i pierwsze tego skutki pojawią się prawdopodobnie właśnie w sektorze rolnym.</u>
          <u xml:id="u-90.26" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-90.27" who="#WojciechPomajda">Już kończę, pani marszałek, ale jeszcze jeden element, dosłownie jedno zdanie na temat wspólnej polityki rolnej i jej przyszłości. Na zaproszenie pana ministra uczestniczyłem w bardzo interesującej debacie na temat przedefiniowania celów wspólnej polityki rolnej po roku 2013, z udziałem najwybitniejszych ekspertów w tym zakresie w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-90.28" who="#WojciechPomajda">Drodzy państwo, mamy do czynienia z czymś - dla mnie - kuriozalnym. Nie będziemy już mówili o wspólnej polityce rolnej jako o narzędziu, które ma kreować produkcję czy zabezpieczać rolnikom ceny na odpowiednim poziomie, tylko ma to być coś, co zabezpiecza dobra publiczne. Postawię dużą kawę temu, kto jest w stanie te dobra publiczne zdefiniować.</u>
          <u xml:id="u-90.29" who="#WojciechPomajda">W tej chwili na forum Unii Europejskiej trwa debata, jak zdefiniować dobro publiczne. Tak naprawdę jest to sięganie prawą ręką do lewego ucha, bo próbując coś przedefiniować, będziemy musieli przedefiniować filozofię wspólnej polityki rolnej, a tak naprawdę będzie ona w dalszym ciągu służyła temu, aby zachować przyzwoitą dochodowość w produkcji rolnej. Nie będzie to nic innego, bo tu nic innego nie da się wymyślić...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WojciechPomajda">...ani poprzez zachowanie krajobrazu, zabezpieczenie środowiska itd. Różne sytuacje, różne elementy mogą wchodzić tu w grę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WojciechPomajda">Pani marszałek, bardzo dziękuję i przepraszam za przedłużenie czasu.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#WojciechPomajda">Panu ministrowi życzę powodzenia.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#EwaKierzkowska">W imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego głos zabierze pan poseł Stanisław Kalemba.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#StanisławKalemba">Pani Marszałek! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Mam zaszczyt, ale i odpowiedzialność podejść bardzo poważnie do tej debaty dotyczącej sytuacji polskich rolników. Uwaga nasuwa się taka: trzeba mieć dużo pokory wobec tego, co dzieje się w rolnictwie, potrzeba jest mniej populizmu, a więcej pracy, rzetelności. Jako syn chłopski mogę zapewnić, że rolnicy nie dadzą się nabrać na takie chwyty. Nie ukrywam, że niektórzy przedmówcy bardzo mi się narazili, ale nie wykorzystam tego, bo nie lubię tego robić. Będę mówił o sprawach rolnictwa merytorycznie.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#StanisławKalemba">Otóż polscy rolnicy zarówno w Polsce, ale od 2004 r. także na jednolitym rynku europejskim, na rynku światowym, w niezwykle ciężkich konkurencyjnych warunkach, przy nierównych prawach, ciężko pracują. Tam gdzie nie ma ograniczeń kwotami, limitami, produkują coraz więcej, stabilizują sytuację gospodarczą, ekonomiczną, produkując dobrą żywność. Wraz z przetwórcami produkują żywność, która poszukiwana jest na rynkach europejskich i światowych. W czasie kryzysu światowego ma to kapitalne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#StanisławKalemba">Produkcja w podstawowych kierunkach to czołówka europejska. Polscy rolnicy nie tylko są w stanie zaopatrzyć 38 mln Polaków w dobrą żywność, ale znaczną część tej żywności sprzedają na zewnątrz. Przez ostatnie lata i w tym roku Polska zwiększa dodatnie saldo w tej wymianie. W okresie siedmiu miesięcy br. wpływy ze sprzedaży, mam na myśli eksport, to 6,3 mld zł. Co prawda eksport żywności spadł, ale w całej gospodarce spadł o 22,5%, a udział eksportu polskiej żywności w całości wynosi 12%.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#StanisławKalemba">Trzeba jasno podkreślić, że import był znacznie niższy i za 7 miesięcy bieżącego roku saldo w tej wymianie wyniosło na plus 1290 mln euro i jest wyższe o 77% niż to miało miejsce w roku ubiegłym, bo wtedy wynosiło 720 mln euro. Saldo z Unią Europejską jest dodatnie i wynosi 1,4 mld euro, zwiększyło się w tym okresie o 200 mln euro. Świadczy to o tym, jak polska żywność jest poszukiwana. Przede wszystkim jest to efekt pracy rolników i przetwórców. Kryzys nie zahamował eksportu polskiej żywności, mimo kryzysu eksport polskiej żywności kwitnie. W wielu sieciach, m.in. handlowych, sprzedaż będzie większa o około 200 mln zł. Polska żywność jest jedną z najlepiej sprzedawanych w Wielkiej Brytanii, ustępuje jedynie chińskiej.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#StanisławKalemba">Rośnie handel ze Wschodem. To, co było przeszkodą, usunęliśmy. Eksport do Federacji Rosyjskiej wzrósł w roku 2009 o 33%. Warto zwrócić uwagę, że w roku bieżącym zebrano prawie 30 mln t zboża wyprodukowanego przez polskich rolników, to jest o ponad 7% więcej niż w roku ubiegłym, wyprodukowaliśmy prawie 2 mln t mięsa wieprzowego, prawie 400 tys. t mięsa wołowego, 1,2 mld t mięsa drobiowego. Jesteśmy potęgą w Europie, jak też eksporterem. Hurtowa sprzedaż mleka do celów przetwórczych w 2008 r. wyniosła prawie 9,5 mln t, ponad 200 tys. t wiśni, truskawek, a jabłek 2 mln 831 t. Jesteśmy największym producentem jabłek w Europie, trzecim w świecie po Chinach i Stanach Zjednoczonych. To jest efekt pracy polskich rolników, a my mówimy, że nic nie potrafimy robić, że źle robimy i tanio sprzedajemy.</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#komentarz">(Poseł Michał Wojtkiewicz: A po ile te jabłka są w tym roku?)</u>
          <u xml:id="u-96.7" who="#StanisławKalemba">Niestety, w gazetach redaktorzy piszą m.in. tak, dlatego mówię o tej produkcji w czasie tej debaty, cytuję: Polska wieś nie żyje z produkcji żywności, tylko z dotacji. Takie legendy, mity podaje się w gazetach. Dalej pani profesor pisze: Wieś polska jest największą szarą strefą nie tylko w Polsce, ale być może w całej Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-96.8" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Szarą strefą, a to dobre, super.)</u>
          <u xml:id="u-96.9" who="#StanisławKalemba">O takich mitach pisze pani profesor. Mówię o tym, bo rolnicy sami się bronią swoją produkcją, nie jest tak źle, jak tutaj mówiono. Natomiast potrzebują wsparcia i pomocy, tylko że ci, którzy dzisiaj mówią o pomocy, proponowali Unii Europejskiej zmniejszenie dopłat na rolnictwo i przeniesienie ich na zbrojenia. PSL tego nie mówił.</u>
          <u xml:id="u-96.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.11" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: A kto to mówił? Pan prezes Kaczyński.)</u>
          <u xml:id="u-96.12" who="#StanisławKalemba">Podaję taki przykład: mamy nierówne dopłaty. I tutaj się zgadzam. Pierwszoplanowym zadaniem po roku 2013 będzie zrównanie dopłat. Nie może być tak, że dzisiaj w Danii płatności do jednego hektara wynoszą 2630 euro, a polski rolnik otrzymuje 700–800 zł. Co do tego się zgadzamy.</u>
          <u xml:id="u-96.13" who="#StanisławKalemba">W związku z tym, że wokół rolnictwa, polskich rolników tworzy się tyle legend, mitów, podaje się tyle nieprawdziwych informacji, manipuluje się nimi, warto podkreślić, że polski rolnik otrzymuje tylko jedną trzecią, jedną drugą dopłat do produkcji, a ceny środków do produkcji są na jednolitym rynku podobne. Wspólna polityka rolna to środki finansowe z budżetu, subwencje, dotacje przekazywane na tańszą dla konsumentów żywność, a rolnicy w tym tylko pośredniczą. Dopłaty nie stanowią nadwyżki finansowej rosnących dochodów rolników, tylko pokrywają znaczną część wzrostu kosztów, szczególnie środków produkcji. Trzeba dziś podkreślić, że bez dopłat żywność w Polsce i Unii Europejskiej byłaby droższa o 30–40%. Za to zapłaciliby konsumenci, w tym też rolnicy z rodzinami. Znacznie powiększyłby się wtedy obszar biedy. To nie tak, że w 2007 r. rolnicy najbardziej się wzbogacili, jak pisano - o 20%, tylko zmniejszyli swoje straty. Był to rok wyjątkowy, ale dochody już w 2008 r. spadły i na świecie, i w Unii Europejskiej, i w Polsce. Wszędzie rolnicy znaleźli się w bardzo trudnej sytuacji. Ceny produktów rolnych spadają, a ceny środków do produkcji rosną. W 2008 r. dochody rolników obniżyły się po rekordowym 2007 r. o ok. 16–20% i to nie podlega dyskusji. Przede wszystkim trzeba podkreślić, że w latach 1995–2008 dochody domowych gospodarstw rolnych na wsi były niższe o ok. 30% od ogółu dochodów gospodarstw domowych, włącznie z wymawianymi dopłatami unijnymi, będącymi obiektem zazdrości. Dla utrzymania rozwoju polskich gospodarstw rolnych i ich modernizacji, doprowadzenia do konkurencyjności na jednolitym rynku Unii Europejskiej potrzebne jest większe wsparcie. Po pierwsze, trzeba zrównać płatności w całej Unii Europejskiej z płatnościami w krajach piętnastki. Po drugie, należy zwiększyć wsparcie z budżetu krajowego. Od razu dodam, że wszystkie wydatki na rolnictwo zaplanowane w roku 2010 są o 12% wyższe aniżeli w roku 2008. Mówię to bardzo odpowiedzialnie. To jest ok. 56–57 mld zł, włącznie z wydatkami na KRUS, który uratowaliśmy i na który są niesłuszne ataki.</u>
          <u xml:id="u-96.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.15" who="#StanisławKalemba"> Wsparcie jest wskazane, m.in. wg instytutu gospodarki żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-96.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Koszty produkcji.)</u>
          <u xml:id="u-96.17" who="#StanisławKalemba">Eksperci mówią tak, że rolnicy mają prawo i obowiązek domagać się większego wsparcia rolnictwa, i o to będziemy zabiegali.</u>
          <u xml:id="u-96.18" who="#StanisławKalemba">W związku z tym nie będę omawiał szczegółowej sytuacji na rynkach...</u>
          <u xml:id="u-96.19" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-96.20" who="#StanisławKalemba">...ale chciałbym powiedzieć wyraźnie, że nie jest prawdą, jakoby wszystkie ceny dwa lata temu były wyższe od tych, które są dzisiaj. Mogę podać konkretny przykład. Jeżeli chodzi o cukier, to produkujemy go o kilkaset tysięcy ton mniej, a to za sprawą waszej reformy - PiS-u i rządu wtedy, żeby było jasne, od początku do końca.</u>
          <u xml:id="u-96.21" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-96.22" who="#StanisławKalemba">Za PSL-u można było produkować 2 mln t cukru, a dzisiaj tylko 1 mln 405. To jest wynik waszych rozmów, czyli mniej można produkować i ceny buraków będą niższe, natomiast wyższe są ceny np. wieprzowiny - o 1,5 zł.</u>
          <u xml:id="u-96.23" who="#komentarz">(Głos z sali: Wyższe są ceny?)</u>
          <u xml:id="u-96.24" who="#StanisławKalemba">Przy niższych cenach zboża opłacalność jest taka, jaka powinna być. Wtedy była cena 3 zł za kilogram żywca.</u>
          <u xml:id="u-96.25" who="#komentarz">(Poseł Eugeniusz Kłopotek: Nie 3 zł, a 2,5 zł.)</u>
          <u xml:id="u-96.26" who="#StanisławKalemba">Teraz podam przykład, bo nie tylko o pieniądze chodzi. Większość cen jest korzystniejsza niż była: drobiu, wołowiny, wieprzowiny i wielu innych produktów. Jeżeli chodzi o mleko, to sytuacja się skomplikowała.</u>
          <u xml:id="u-96.27" who="#StanisławKalemba">Jeżeli pani marszałek pozwoli, to powiem jeszcze o jednej rzeczy. Nie tylko chodzi o pieniądze. W jakim stanie przejęliśmy Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa dwa lata temu? To był horror. Nie było żadnych systemów informatycznych, nie było, powiedziałbym, wdrożonych zadań. Dzisiaj na wszystkie zadania agencja uzyskała pełną akredytację, a wtedy tysiące ludzi stało przed oddziałami regionalnymi, gdzie nie było...</u>
          <u xml:id="u-96.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.29" who="#StanisławKalemba">...ani informatyzacji, ani zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-96.30" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-96.31" who="#StanisławKalemba"> Chciałbym tutaj, a mówię tylko prawdę...</u>
          <u xml:id="u-96.32" who="#komentarz">(Poseł Mieczysław Kasprzak: Tak było. Wstyd!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#EwaKierzkowska">Panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#StanisławKalemba">Chciałbym w imieniu klubu...</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Szkoda, że pan prezes tego nie słucha.)</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#StanisławKalemba">...powiedzieć, że informacja jest pełna, rzetelna i dawno takiej nie było. Wiemy też, co trzeba zrobić, żeby tę sytuację poprawić, bo ona jest bardzo trudna.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Kiedy?)</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#StanisławKalemba">Chodzi m.in. o biopaliwa, sprawę dopłat do ubezpieczeń, zrównanie dopłat z unijnymi...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#StanisławKalemba">Jeżeli chodzi o biopaliwa, to w kwietniu bieżącego roku ukazały się dwie nowe dyrektywy, które dają możliwość większego zaangażowania surowców krajowych.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#StanisławKalemba">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za przyjęciem tej informacji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#EwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu mojego pomocnika pana posła Wojciecha Mojzesowicza, który jest niezrzeszony. Dziękuję, panie pośle, za pomoc w prowadzeniu obrad.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WojciechMojzesowicz">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Myślę, że mówiliśmy o wszystkim, tylko najmniej o rolnikach i obecnej sytuacji. Chciałbym powiedzieć jedną rzecz. Panie ministrze, ja bym się pokusił i podziękował tym, którzy od 2004 r. aż do pana przyjścia kierowali tym resortem. Kiedy pan minister mówi, że zwiększa się dopłaty do paliwa rolniczego, to mówi pan prawdę, ale ta dopłata w postaci zwrotu akcyzy została wprowadzona wcześniej. Mówi pan o zwiększaniu środków na dopłaty do materiału siewnego, to prawda. Mówi pan też o tym, że korzystne ceny w 2007 r. to spekulacja. Drogi panie ministrze, ja jestem rolnikiem i chciałbym, żeby całe życie tak na mnie spekulowano.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#WojciechMojzesowicz"> Naprawdę. Pan też by chciał, bo ma pan przecież jakieś gospodarstwo, z tego, co się orientuję.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Obszarnicy.)</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#WojciechMojzesowicz">Myślę, że mój dziadek już kiedyś słuchał, panie pośle, o obszarnikach. Jestem dobrym polskim chłopem i wstyd, że pan mi tu przypomina czasy stalinowskie. Wstyd, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#WojciechMojzesowicz"> Pan mówi o obszarnikach w polskim Sejmie? O obszarnikach pan mówi? Wstyd, panie pośle, wstyd. </u>
          <u xml:id="u-102.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-102.8" who="#WojciechMojzesowicz">Teraz do rzeczy. Chciałbym powiedzieć, że pan minister podniósł sprawę...</u>
          <u xml:id="u-102.9" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-102.10" who="#WojciechMojzesowicz">Przepraszam, pani marszałek, albo koledzy pozwolą mówić, albo...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#EwaKierzkowska">Panowie posłowie, bardzo proszę o umożliwienie panu posłowi zabrania głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WojciechMojzesowicz">Chciałbym powiedzieć, że pan minister słusznie zauważył, że obniżyliście oprocentowanie kredytów na zakup ziemi. Powiedział pan w czerwcu, że 2,5 mln ha trafi do rolników. Rolnicy pytają mnie, gdzie jest te 2,5 mln ha. Mówi pan, że obniżył pan oprocentowanie kredytów do 2%. Panie ministrze, podniósł pan oprocentowanie z 1,2% do 3,5%, a potem pan obniżył. To jest typowa manipulacja.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Tak samo jak z nawozami.)</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#WojciechMojzesowicz">Chciałbym powiedzieć, panie ministrze, że rzeczywiście wysłał pan do Brukseli bardzo wiele wniosków, i za to pana doceniam. Będziemy czekać na efekty. My też musieliśmy wysyłać wnioski w każdej sprawie, także w przypadku paliwa rolniczego i dopłat do roślin energetycznych, ale finał był taki i doprowadziliśmy do tego, że jest dopłata do roślin energetycznych, do paliwa rolniczego i do materiału siewnego.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki: No i co? Jak wyglądacie?)</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#WojciechMojzesowicz">Następna sprawa: biogazownie. Panie ministrze, od dwóch lat odeszliście od wsparcia biopaliw na rzecz biogazowni. To pan i ja wspólnie mówiliśmy o bioestrach i bioetanolu. Czy pan uważa, że polski chłop przy tej mizerii jest dzisiaj w stanie budować biogazownie? Żeby dostać zwrot, jak mówią fachowcy, trzeba doprowadzić do tego, żeby były one nierentowne.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#WojciechMojzesowicz">Jeżeli chodzi o te tzw. ceny spekulacyjne z 2007 r., to wtedy za 1,5 tony żyta kupowano tonę drogiego nawozu, saletry. Dzisiaj potrzeba 2,5 tony żyta.</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#WojciechMojzesowicz"> Wspominał pan o cenach trzody. Mówił pan, i zgadzam się z panem, że my, jako szefowie resortu - ja były, a pan obecny - mamy na to mały wpływ, ale mówmy prawdę. Euro ma duży wpływ na to, co się dzieje na rynku. Jeżeli pan mówi o beznadziejnych cenach trzody w 2007 r., to rzeczywiście były beznadziejne, bo sam jestem producentem, ale kilogram trzody kosztował 1 euro. Dzisiaj kilogram trzody kosztuje przeciętnie 4 zł, a euro kosztuje 4,25 zł. </u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-104.9" who="#WojciechMojzesowicz"> Te korzystne, wydawałoby się, ceny trzody wynikają z kursu euro.</u>
          <u xml:id="u-104.10" who="#WojciechMojzesowicz">Jeszcze jedno zdanie. Jeżeli chodzi o ceny zbóż, to bardzo często podnosi się fakt, że produkcja trzody nam się opłaca, bo są niskie ceny zbóż. Zamykając temat rachunku ekonomicznego...</u>
          <u xml:id="u-104.11" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: A Lepper pracował, to go zamknęliście.)</u>
          <u xml:id="u-104.12" who="#WojciechMojzesowicz">Zgadza się.</u>
          <u xml:id="u-104.13" who="#WojciechMojzesowicz">Natomiast, panie ministrze, wie pan o tym, że za 300 zł nie da się wyprodukować zboża i ta produkcja musi wtedy spaść. Jeżeli chodzi o pogłowie, chcę wyraźnie zaznaczyć: nie porównujmy 20 mln, które było kiedyś, do, powiedzmy, 16 mln, które jest teraz. Kiedyś tucznik rósł 10–12 miesięcy, a teraz rośnie 6, w związku czym stado podstawowe jest o wiele mniejsze. Wynika to właśnie z tego.</u>
          <u xml:id="u-104.14" who="#WojciechMojzesowicz">Jeżeli chodzi o reformę KRUS, to chciałbym powrócić do kwestii tych tak zwanych obszarników. Kiedyś moja mama nie poszła do ogólniaka, ponieważ dziadek był obszarnikiem, bo miał 35 ha. Dlatego nie mogli przyjąć jej do szkoły średniej, a o studiach nie było nawet mowy. Jest mi przykro, że po tylu latach na tej sali usłyszałem takie słowa. Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-104.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#EwaKierzkowska">Do zadania pytań zgłosiło się 46 pań i panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#EwaKierzkowska">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zapisać się na listę?</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#EwaKierzkowska">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#EwaKierzkowska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#EwaKierzkowska">Wyznaczam czas na zadanie pytania...</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzy minuty. Pani marszałek, prosimy.)</u>
          <u xml:id="u-105.7" who="#EwaKierzkowska">...na jedną minutę.</u>
          <u xml:id="u-105.8" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-105.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, to jest przecież debata rolna.)</u>
          <u xml:id="u-105.10" who="#EwaKierzkowska">O zabranie głosu bardzo proszę pana posła Zbigniewa Babalskiego z klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-105.11" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#ZbigniewBabalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ziemia jest największą wartością dla polskiego rolnika, o czym pan wielokrotnie mówił. Rok temu rzucił pan hasło „Polska ziemia dla polskich rolników”. W październiku ubiegłego roku w myśl tego hasła została powołana podkomisja do spraw zmiany ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Ta podkomisja, panie ministrze, zebrała się raz, po to żeby wybrać ze swojego grona przewodniczącego. Spotkaliśmy się raz tylko, dlatego że nie mamy nad czym pracować.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#ZbigniewBabalski">Po przeprowadzeniu rozmów z rolnikami śmiem twierdzić, że hasło, które pan rzucił, nie tylko wywołało niepokój wśród rolników mających duże i małe gospodarstwa, ale wręcz ich skłóciło. Panie ministrze, chciałbym zapytać pana, kiedy pan przejdzie od haseł, deklaracji, słów do czynów. Kiedy przedstawi pan w Sejmie założenia projektu ustawy, o której mówił pan, że powinna umożliwić polskim rolnikom nabycie ziemi? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Szymon Stanisław Giżyński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę uprzejmie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#SzymonStanisławGiżyński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Czy w imię społecznego spokoju i solidaryzmu rząd zamierza przygotować czytelny przekaz, iż dopłaty bezpośrednie należne za 2009 r., które są i tak wyższe w stosunku do dopłat z roku poprzedniego, nie zrekompensują rolnikom wyższych kosztów produkcji i spadków cen w skupie większości artykułów rolnych?</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#SzymonStanisławGiżyński">Powstaje w Polsce potężny rynek konsumpcji, ale, niestety, nie produkcji żywności ekologicznej. W codziennie otwieranych w kraju nowych sklepach tak zwanych ekologicznych dominuje pseudoekologiczna żywność pochodząca z Azji, w tym przede wszystkim z Chin, ale także z Włoch, Niemiec, Czech i od innych sąsiadów, co odbywa się kosztem zdrowych, stricte rolniczych, polskich produktów. Jak rząd chce zapobiec pogorszeniu się i tak szkodliwej dla polskiego rolnictwa oraz zdrowia polskich konsumentów sytuacji?</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#SzymonStanisławGiżyński">Jak rząd zamierza przełamać impas w kwestii dotyczącej obrony interesów polskich rybaków, których zmusza się do przestrzegania niekorzystnych dla nas kwot połowowych, podczas gdy inne kraje nadbałtyckie permanentnie ignorują przypisane im kwoty połowowe, nie ponosząc z tego tytułu żadnej kary?</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#SzymonStanisławGiżyński">W jaki sposób resort rolnictwa zamierza wykorzystać okres prezydencji Polski w Unii Europejskiej, przypadający na drugą połowę 2011 r., aby osiągnąć zgodne z polską gospodarczą racją stanu priorytety - chodzi przede wszystkim o te, o których mówił tutaj przede mną pan prezes Jarosław Kaczyński, ale także i o te powszechnie znane, a nawet o te, które rząd sam sobie wyznaczył - w zakresie systemu finansowania wspólnej polityki rolnej po 2013 r., co do której niektórzy unijni hegemoni zgłaszają postulaty odmienne od naszych? Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Jerzy Rębek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#JerzyRębek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Na stronach internetowych ministerstwa możemy przeczytać, że renty strukturalne otrzymuje ok. 65 tys. rolników, którzy po ukończeniu 55 lat zdecydowali się na przekazanie gospodarstw następcom. Resort rolnictwa stara się o zgodę Komisji Europejskiej na zwiększenie środków na to działanie w ramach przesunięć, aby można było kontynuować program rent strukturalnych. Panie ministrze, nie podejmuje się żadnych działań, które byłyby odczuwane przez rolników. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa odpowiada ciągle: nie ma żadnej informacji. Rolnicy są tym naprawdę poruszeni, nawet mają poczucie krzywdy, która jest im wyrządzana. Od początku tego roku nie podjęto żadnej decyzji, nie została uruchomiona żadna dodatkowa transza, która pozwoliłaby uzyskać renty strukturalne. Mówiono już dzisiaj o tym, że rolnictwo, rolnicy potrzebują dodatkowego wsparcia. To jest ogromne wsparcie dla ludzi, którzy chcą przekazać gospodarstwa swoim następcom. Zgodnie z rozporządzeniem ministra rolnictwa i rozwoju wsi potrzeba na przyjmowanie wniosków 30 dni od dnia podania do publicznej wiadomości tej informacji. W tym roku, jak się wydaje, jest to już niemożliwe. Chciałbym usłyszeć od pana ministra, jakie są szanse na to, aby ten proces ruszył. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pani poseł Gabriela Masłowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#GabrielaMasłowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#GabrielaMasłowska">Panie Ministrze! Bardzo dobrze znana jest mi sytuacja wsi lubelskiej, zagłębia żywnościowego, zagłębia produkcji owoców, zwłaszcza owoców miękkich. Mam częsty kontakt z tymi ludźmi i to, co tam obserwuję i o czym mówią i piszą do nas rolnicy oraz rady powiatów i gmin, i izba rolnicza - a to są alarmujące sygnały - nijak się ma do tego, o czym pan dzisiaj tu mówił, co trochę przypomina mi, pan wybaczy, propagandę sukcesu. Nie mogę po prostu sprowadzić tych dwóch spraw do wspólnego mianownika. Wiem, że w październiku 2008 r. powstał dezyderat w wielu kwestiach, komisja rolnictwa postulowała pewne działania, m.in. w wystąpieniu do Komisji Europejskiej o wzmocnienie ochrony unijnego rynku przed importem produktów owocowo-warzywnych, w szczególności koncentratu, przez wprowadzenie barier celnych na wzór dotyczących truskawki, wycofanie się z dopuszczenia koncentratu z limonki, rozszerzenie mechanizmu dopłat do pozostałych owoców na wzór dotyczącego malin i truskawek, co poprawiłoby sytuację mieszkańców wsi lubelskiej, powiatów kraśnickiego, janowskiego. Postulowano także, aby pan wystąpił o dostosowanie prawa polskiego w kwestiach zrównania przepisów obowiązujących polskiego rolnika w zakresie mrożenia, suszenia...</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#GabrielaMasłowska">...uproszczenia procedur dotyczących zatrudniania pracowników sezonowych itd. Pytam, czy tego typu postulaty zostały przez pana zrealizowane i w jakim stopniu, bo docierają do mnie sygnały, że, niestety, nie zostały one przez pana zrealizowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#GabrielaMasłowska">A co z pszczelarstwem, panie ministrze? Pszczelarze alarmują, że giną pszczoły. Dwukrotny dezyderat, pod wpływem lobby handlarzy środkami chemicznymi...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#GabrielaMasłowska">...w komisji rolnictwa upadł. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Jan Kulas, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Daj popalić.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#JanKulas">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Panie ministrze, słusznie wezwał pan do rzeczowej, konkretnej, odpowiedzialnej debaty. Chcę powiedzieć, jako poseł woj. pomorskiego, że w moim rejonie takie debaty często z rolnikami się odbywają. Szczere, dobre, czasami aż do bólu, mają miejsce. W tym momencie, panie ministrze, chciałbym podziękować za te spotkania i konsultacje pana ministra, wiceministra Kazimierza Plocke z rolnikami na Kaszubach, Kociewiu, Żuławach i Powiślu. To były naprawdę dobre spotkania. Wiem, ile to wysiłku kosztowało, ale to procentuje. W dialog społeczny na pewno zawsze warto inwestować.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#JanKulas">Panie i Panowie! W Europie jest oczywiście kryzys finansowy. Dotyka on nie tylko Europę i świat, ale siłą rzeczy musi dotykać także Polskę i rolników. Dlatego w tej trudnej sytuacji każde działanie rządu powinno być docenione. W związku z tym z uwagą wysłuchałem informacji pana ministra o dopłatach do paliwa rolniczego. Kwota 600 mln zł na rok 2010 wydaje się wystarczająca. Dobrze, panie ministrze, że udało się przyspieszyć wypłaty dopłat bezpośrednich, bo to jest bardzo ważne dla rolników. Dobrze także, że są dopłaty do materiału siewnego. Można by tych przykładów przytoczyć więcej.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#JanKulas">Jeżeli chodzi o pytania, to interesuje mnie bardzo wspieranie eksportu polskich artykułów rolno-spożywczych, i to w różnych kierunkach, ale szczególnie w kierunku wschodnim. Chciałbym zapytać o wspieranie polskiego eksportu szczególnie do Rosji.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#JanKulas">I ostatnie pytanie dotyczy współpracy z samorządem rolniczym. Samorząd sam w sobie jest zawsze wysoką wartością: Jak układa się generalnie współpraca z samorządem rolniczym? Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Andrzej Bętkowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#AndrzejBętkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Czytam informację o sytuacji polskich rolników ze szczególnym uwzględnieniem warunków życia, opłacalności produkcji rolnej oraz pomocy ze strony instytucji podległych Ministerstwu Rolnictwa i Rozwoju Wsi dla mieszkańców wsi, zawartą w druku nr 2448. Jest tam napisane czarno na białym i podpisane wszystko przez premiera Donalda Tuska. Na str. 61 m.in. możemy przeczytać: „W 2008 r. dochody rodzin rolniczych kształtowały się najbliżej poziomu dochodów rodzin najuboższych w kraju, tj. robotników i rencistów”. Na str. 64: „W 2008 r. przeciętny miesięczny nominalny dochód rozporządzalny w wiejskich gospodarstwach domowych wynosił 835,85 zł na osobę i był blisko o 30% niższy niż w miejskich gospodarstwach domowych”. Na str. 68: „Ludność wiejska ma znacznie gorszy dostęp do służby zdrowia w porównaniu z mieszkańcami miast. Dotyczy to większości aspektów funkcjonowania służby zdrowia”. I na str. 70: „Niestety, 2008 r. nie był korzystny pod względem dochodów dla polskich rolników. Dane rachunków makroekonomicznych oraz dane FADN wskazują na kilkunastoprocentowe obniżenie się dochodów rolników i pogłębienie się dysparytetu dochodowego pomiędzy rolnikami a innymi aktywnymi zawodowo grupami społecznymi. Dotyczy to także dysparytetu wynagrodzenia za pracę, który jest jeszcze głębszy”. Pytam więc: Czym rząd...</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#AndrzejBętkowski">.‍..tłumaczy swoją porażkę w bitwie o polską wieś, bo skoro miało się wszystkim żyć lepiej, to nie można całej winy za tak tragiczną sytuację na wsi zwalać li tylko.....</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#AndrzejBętkowski">...na silne wahania cen zbóż? Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#EwaKierzkowska">Pytania zadaje pan poseł Jerzy Gosiewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#JerzyGosiewski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#JerzyGosiewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jeden z moich przedmówców stwierdził, że wartość sprzedaży polskich artykułów rolno-spożywczych do krajów Wspólnoty Niepodległych Państw jedynie minimalnie wzrosła, natomiast zdecydowanie zmniejszył się eksport tych towarów do pozostałych krajów europejskich, lepiej rozwiniętych niż nasz kraj. Wielkość tej sprzedaży ma ogromne znacznie dla polskich rolników. W przedstawionej informacji nie znalazłem żadnej analizy spadku eksportu polskich artykułów rolno-spożywczych. W informacji znajduje się dużo ogólnych stwierdzeń bez powoływania się na konkretne przedsięwzięcia, który mogłyby podnieść opłacalność produkcji rolnej. Na str. 41 możemy przeczytać, że minister rolnictwa i rozwoju wsi, będąc odpowiedzialnym za realizację wspólnej polityki rolnej, której celem jest m.in. dostarczenie konsumentom wysokiej jakości żywności po rozsądnych cenach, wystąpił z inicjatywą powołania Międzyresortowego zespołu do spraw zwiększenia przejrzystości rynku itd.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#JerzyGosiewski">Panie ministrze, czy powoływanie kolejnych takich grup, zespołów roboczych to według pana recepta na podniesienie jakości żywności i zwiększenie eksportu? Dlaczego przedłużył pan okres wprowadzenia w Polsce, zawartego w ustawie o paszach, zakazu stosowania GMO w żywieniu zwierząt?</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#JerzyGosiewski"> Mija czas, jakość żywności w wyniku importu tych pasz pogarsza się. Jakie inicjatywy europejskie przedstawił pan, by wprowadzić w końcu w Polsce zakaz stosowania importowanych pasz z GMO w żywieniu zwierząt?</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Jest 40 posłów. Dziękujemy bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#JerzyGosiewski">Tylko wolna... Pani marszałek, na układ odpornościowy, który i pani doskwiera, a życzę dużo zdrowia...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#JerzyGosiewski">...również prawdopodobnie ma wpływ właśnie stosowanie pasz z GMO w żywieniu zwierząt. Tylko wolna od GMO żywność w Polsce byłaby zdecydowanie....</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#EwaKierzkowska">Panie pośle, dziękuję panu uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#JerzyGosiewski">...bardziej konkurencyjna od tej samej żywności oraz... opłacalna, i to nieprawda, panie ministrze, że nie ma pan wpływu....</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Panie pośle, proszę słuchać pani marszałek.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#JerzyGosiewski">...na wysokość cen.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Trzeba słuchać pani marszałek.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#JerzyGosiewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#EwaKierzkowska">Proszę o zadanie pytania pana posła Roberta Telusa, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#RobertTelus">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Sytuacja w rolnictwie nie jest taka, jak wy mówicie. Sytuacja w rolnictwie jest bardzo zła i myślę, że chyba się nie pomylę, jak powiem, że po II wojnie światowej nie było takiej sytuacji, jaka jest w tej chwili, za waszych rządów, za rządów Platformy Obywatelskiej i PSL. I nieprawdą jest to, co mówi pan przedstawiciel Platformy, że staniały nawozy. Staniały, ale od 2008 r., kiedy za tego rządu podrożały o 200%. Następnym kłamstwem, manipulacją jest to, że sprzedaliśmy najwięcej jabłek. Prawda, ale po ile? Po 16 gr, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Kalemba: W ubiegłym roku wyeksportowaliśmy ponad 1 mln jabłek.)</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#RobertTelus">I to jest właśnie manipulacja.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#RobertTelus">Jeżeli jest tak dobrze, to dlaczego jest tak źle? Spytajcie rolników, jak jest. Sytuacja jest bardzo zła. Jest brak działań rządu, żeby w jakikolwiek sposób pomóc rolnikom, są tylko same obietnice. Podam przykład. Niedawno pan minister wyszedł i powiedział, że trzeba się przyjrzeć cenom, trzeba skontrolować marże, różnice między cenami hurtowymi a cenami detalicznymi. Bardzo dobre działanie, bo mleko w hurcie u rolnika kosztuje 54 gr, a w sklepie 2 zł 50 gr i mieszkańcy miast myślą: wina rolników. Bardzo dobre działanie, ale co? Skończyło się na obietnicy, nie ma żadnych działań. A co jest? Ataki na nasze działania, nasze inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#RobertTelus">Przykład wczorajszej ustawy o ubezpieczeniach. Ubezpieczenia leżą przez dwa lata. Jest ustawa, która bardzo źle działa. Wczoraj złożyliśmy jako Prawo i Sprawiedliwość ustawę, która została oczywiście odrzucona. Na czyj wniosek? PSL. Dziwne.</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#RobertTelus"> Na wniosek PSL. Nasze dezyderaty, które są w komisjach: dezyderat na temat nawozów, dezyderat na temat mleka, dezyderat na temat pszczół - wszystko upada. Na czyj wniosek? Polskiego Stronnictwa Ludowego i Platformy Obywatelskiej. Pytanie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#EwaKierzkowska">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#RobertTelus">Jest tylko chwalenie się...</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#RobertTelus">Jeszcze tylko jedna rzecz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#EwaKierzkowska">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#RobertTelus">Jest tylko chwalenie się...</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#RobertTelus">Pani marszałek...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę o zadanie pytania i skończenie swojej wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#RobertTelus">Już pytam, jeszcze tylko jedna kwestia. Chwalenie się. To jest jedna z pięknych stron tego rządu...</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#EwaKierzkowska">Panie pośle, dziękuję bardzo. Przekroczył pan czas zadawania pytania o 30 sekund. Panie pośle, dziękuję panu uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#RobertTelus">To pytam: Czy temu rządowi - jest to już bardzo konkretne pytanie - chodzi o zlikwidowanie polskiego rolnictwa, tak jak zlikwidowaliśmy przemysł?</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Prowokacja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#RobertTelus">Bo w tej chwili prywatne są tylko polskie rolnictwo i lasy.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Tak nie wolno. Jak panu nie wstyd? Kolego, jak pan może? Porządek musi być.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#EwaKierzkowska">Panie pośle, bardzo mi przykro, wyłączyłam panu mikrofon. Nadużył pan wyznaczonego czasu.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę o zadanie pytania pana posła Marka Kwitka z Prawa i Sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#MarekKwitek">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Zacznę może od pytania do pana. Ze zdziwieniem usłyszałem dzisiaj w pańskiej wypowiedzi, że na wsi jest kryzys. Nie mam w tym momencie czasu na przytaczanie pana wypowiedzi sprzed pół roku, półtora roku, kiedy pan mówił, że na wsi kryzysu nie ma i nie będzie. Co się nagle stało, że ten kryzys pan dostrzega? Tym kryzysem zaczyna pan w tym momencie tłumaczyć wszelkie niepowodzenia własnej polityki czy polityki rządu pana Donalda Tuska.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#MarekKwitek">Chciałbym odnieść się przede wszystkim do sytuacji panującej na rynku owoców i warzyw. Przede wszystkim sytuacja jest tragiczna, produkcja jest nieopłacalna. Praktycznie mamy załamanie tej produkcji, bankructwa polskich gospodarstw sadowniczych.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#MarekKwitek">Bolesny jest obraz, jaki jest widoczny dla nas wszystkich, zwłaszcza kiedy widzimy, że ciężki trud pracy sadowników wygląda w ten sposób, iż 30–40% owoców pozostaje na drzewach. Widać to było na przykładzie wiśni, jabłek, moreli właśnie m.in. w zagłębiu sadowniczym w Sandomierskiem. Rolnicy są zrozpaczeni, zdesperowani, wręcz wściekli na politykę rządu, a w zasadzie na jej brak. W tym roku nawet nie było żadnych protestów, bo wydaje się, że jest to bez sensu. Nie można rolników pozostawiać samych wobec potężnych holdingów, które dyktują ceny.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#MarekKwitek">Co w tym momencie politycy Platformy są w stanie powiedzieć...</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-148.5" who="#MarekKwitek">‍...polskim rolnikom, co mają robić? Wycinać sady? Przestawiać się na inną, bardziej opłacalną produkcję? Jaką? Czy w najbliższym czasie ta sytuacja nagle ulegnie zmianie, zaczną powstawać grupy producenckie, nagle sytuacja poprawi się, jeśli chodzi o konsumpcję owoców? Przecież to się nie zmieni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#MarekKwitek">Konieczna jest w tym zakresie zdecydowana polityka rządu. Co politycy Platformy, którzy mają...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#EwaKierzkowska">Panie pośle, dziękuję panu uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#MarekKwitek">...wyjechać na wieś, powiedzą rolnikom? Tak, jak obraz Wiejskiej wygląda? Co rząd zaczyna robić...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#EwaKierzkowska">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#MarekKwitek">...żeby ta sytuacja uległa zmianie, żeby nie doszło do dalszej zapaści...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#MarekKwitek">...na wsi? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#EwaKierzkowska">Szanowni Państwo! Panie i Panowie Posłowie! To jest czas na zadawanie pytań. Proponuję, aby zacząć swoją wypowiedź od zadania pytania, żebyśmy później nie mieli problemu z tym, że przerywam wypowiedź. Później, w miarę zaoszczędzonego czasu, możecie państwo próbować kontynuować swoją wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę o zadanie pytania pana posła Dariusza Bąka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę uprzejmie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#DariuszBąk">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W ostatnich dniach w mediach ukazała się następująca informacja. Prezydent Francji Nicolas Sarkozy oświadczył, że 20-procentowy spadek cen produktów rolnych przy 1-procentowym spadku cen produktów konsumpcyjnych, żywnościowych zagraża produkcji rolnej we Francji. W tej sytuacji prezydent Sarkozy, nie szukając winnych, stworzył bezprecedensowy plan wsparcia rolnictwa, w którym na pomoc dla francuskich rolników przeznaczył 1 mld euro w postaci preferencyjnych kredytów oraz 650 mln euro nadzwyczajnego wsparcia ze strony państwa w formie dotacji. Prezydent Francji podkreślił przy tym, że chodzi o to, aby każdy rolnik będący w trudnej sytuacji mógł poprawić swoją sytuację finansową i jeszcze zainwestować.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#DariuszBąk">Prezydent Francji nie rzuca zaklęcia: „By żyło się lepiej”, tylko dotuje francuskich rolników, by poprawić ich sytuację finansową i pobudzić działalność inwestycyjną na obszarach wiejskich. A co robi nasz minister? Nasz minister ciągle mówi o sprawie, a nic nie robi. I, panie ministrze, kiedy wreszcie odezwie się w was odrobina przyzwoitości i honoru, żeby nie uciekać od odpowiedzialności, bo wy jako rząd jesteście odpowiedzialni za dbanie o polską przyszłość i o polskie rolnictwo. Wy zagrażacie swoim działaniem suwerenności naszego państwa. Chcecie zniszczyć polskiego rolnika. Wieś polska jest wypłukana ze środków finansowych. W komunizmie właśnie obowiązkowe dostawy przez 21 lat wypłukiwały wieś ze środków finansowych.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#DariuszBąk"> Wy dzisiaj robicie to w inny sposób, rzucając na otwarte morze, na głębiny, rolników nieprzygotowanych, żeby konkurowali na wolnym rynku z rolnictwem starej piętnastki. Tam się nie liczą, tak jak wy, pokornie z tym, co nakazuje Unia, tylko robią. I zachęcam do odwagi, panie ministrze. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#EwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Elżbietę Rafalską, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#ElżbietaRafalska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej zaczął być realizowany program dopłat do spożycia mleka i przetworów mlecznych, zwany inaczej „Szklanka mleka”. To niezły program, program, z którego, mam nadzieję, korzystają dzieci w przedszkolach, szkołach podstawowych, średnich, gimnazjach, ale również rolnicy. Tylko jest pewien problem, panie ministrze. Już 2008 r. Agencja Rynku Rolnego zakończyła z długami, 50-milionowymi zobowiązaniami wobec tego programu. W tym roku dwukrotnie zmienialiśmy budżet agencji. W roku 2009 zobowiązania wobec mleczarni mają wynosić 29 mln, a projekt budżetu przewiduje 89 mln na dopłaty do tego programu. To stanowczo za mało, bo żeby zaspokoić wszystkie potrzeby, na ten cel trzeba byłoby przeznaczyć 200 mln zł. Czy w takiej sytuacji resort - trwają prace nad budżetem - przewiduje jednak urealnienie wysokości dopłat? Czy przypadkiem pan minister nie chce polskim dzieciom zaproponować szklanki mleka w dni targowe: poniedziałki, środy i piątki, a być może będzie wariant tańszy: w dni nietargowe, we wtorki i w czwartki? A być może państwo chcecie, żeby programy co do tych soków owocowo-warzywnych uzupełniały się z programem „Szklanka mleka”, bo nie stać nas dzisiaj na to, żeby w pełni realizować obydwa projekty? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Jarosław Żaczek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#JarosławŻaczek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W głosowaniu nad tą informacją za dwa tygodnie większość sejmowa, przyjmując tę informację, ustali, że w rolnictwie nie jest źle, jest dobrze, a rząd i minister rolnictwa robią wszystko, aby tę sytuację poprawić. Wystarczy jednak pojechać na wieś. Rolnictwo znajduje się w głębokim kryzysie: spadają dochody gospodarstw, przestaje być opłacalna produkcja praktycznie wszystkiego, a to, co teraz wydaje się dochodowe, jak hodowla trzody, za rok może przynosić straty.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#JarosławŻaczek">Pańskie przemówienie, panie ministrze, niczego nie zmieni. W tym wszystkim najgorsze jest to, że kryzys uderza przede wszystkim w gospodarstwa rodzinne, dla których rolnictwo jest jedynym źródłem utrzymania. To właśnie one miały stanowić o sile naszego rolnictwa, miały być jego fundamentem. Teraz wiele z tych gospodarstw bankrutuje. Działania są podejmowane - taka jest powszechna opinia - z opóźnieniem, prowadzone opieszale albo wcale ich nie ma i pozostają tylko słowami, hasłami rzuconymi na potrzeby chwili, jak na przykład: pełny zwrot akcyzy w cenie paliwa rolniczego, 2,5 mln ha ziemi dla rolników czy powołanie zespołu do monitorowania działań podmiotów w łańcuchu żywnościowym, walka z marżami. Kiedy ten zespół, panie ministrze, zostanie wreszcie powołany? Kiedy nastąpi realizacja wszystkich tych zapowiedzi z początku kadencji? Panie ministrze, analizowanie i monitorowanie sytuacji nie wystarczy, nikt już więcej się na to nie nabierze.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#JarosławŻaczek">I jeszcze jedno szczegółowe pytanie. Na 13 listopada zaplanowane było pana spotkanie z plantatorami chmielu. Panuje krytyczna sytuacja na tym rynku. Bez podania przyczyn pan to spotkanie odwołał. Kiedy do tego spotkania może dojść? Jakie działania zamierza pan podjąć, żeby plantatorom chmielu pomóc?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#JarosławŻaczek">I jedna uwaga, którą kieruję do pana posła Kasprzaka. Na Lubelszczyźnie kułakami, obszarnikami...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#JarosławŻaczek">...byli rolnicy, którzy posiadali po wojnie 10 ha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#EwaKierzkowska">Panie pośle, dziękuję panu bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#JarosławŻaczek">Ta uwaga była naprawdę nie na miejscu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Wojciech Pomajda, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WojciechPomajda">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#WojciechPomajda">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Bardzo krytycznie oceniam zapowiedź wprowadzenia ustawy w sprawie gruntów, które są w dyspozycji Agencji Nieruchomości Rolnych, a tak naprawdę w dyspozycji dzierżawców. To zła ustawa i mam takie przeświadczenie, że jest to próba przeprowadzenia kolejnej reformy rolnej pod płaszczykiem wzmocnienia gospodarstw rodzinnych. Jak pan minister sobie wyobraża sytuację, kiedy podejmiecie takie działania i po wieloletnich dzierżawach, nakładach w tych gospodarstwach nagle będzie odbierana ziemia dzierżawcom, którzy też mieli plan długofalowego gospodarowania, mają zaciągnięte kredyty? Kto będzie pokrywał koszty zaskarżeń, bo na pewno w ramach Kodeksu cywilnego takie zaskarżenia będą wnoszone? Jest pełna podstawa do tego, żeby takie zaskarżenia były, żeby na bazie obowiązującego prawa skarżyć rząd czy budżet państwa w sprawie zwrotu poniesionych nakładów? Ponadto tak naprawdę ta ustawa może uderzyć w gospodarstwa o charakterze towarowym...</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#WojciechPomajda">‍...- to są gospodarstwa, które dają 80% produkcji na rynek - i będzie to też miało niestety wpływ na eksport, o którym tak mówimy dumnie i szumnie, że on jest satysfakcjonujący i że bilans mamy dodatni. Ten eksport wynika z produkcji prowadzonej właśnie w gospodarstwach towarowych. Jeżeli ograniczymy powierzchnię tych gospodarstw, to produkcja towarowa w Polsce...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WojciechPomajda">...niestety przejdzie do historii.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#WojciechPomajda">Panie ministrze, krótkie pytanie: Jaki jest faktyczny cel tego projektu?</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#EwaKierzkowska">Zarządzam jednominutową przerwę techniczną.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani marszałek...)</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#EwaKierzkowska">Panie pośle, po przerwie. Jedna minutka przerwy technicznej.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min 38 do godz. 12 min 40)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#EwaKierzkowska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Mieczysława Kasprzaka, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#MieczysławKasprzak">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W informacji przedstawionej nam przez pana ministra jest wspomniane o tym, że Agencja Rynku Rolnego wspiera najbiedniejsze rodziny, najbiedniejszych mieszkańców naszego kraju i że przeznacza się na ten cel dość znaczne kwoty pieniędzy. W bieżącym roku będzie to 280 mln zł. Chciałbym szerzej zapytać, co ramach tego programu jest realizowane, jaka żywność jest dostarczana i z jakich to jest środków, czy to są środki z naszego budżetu, czy to są środki unijne.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#MieczysławKasprzak">Kolejna sprawa - pan minister wspomniał o tym - to owoce i warzywa dla szkół, dla dzieci. Ten program dopiero wystartował. Chcę powiedzieć, że dobrze się stało, że pan minister zamierza zmienić funkcjonowanie tego programu, gdyż w związku z tym zgłasza się wiele zastrzeżeń i uwag, szczególnie na terenach oddalonych od dużych aglomeracji miejskich, dlatego że tam żadna instytucja, żadna firma nie chce się podjąć dostarczania tych owoców. Ja mam szereg uwag w tym zakresie. Przedstawię je panu ministrowi, ponieważ to funkcjonuje, ale nie tak, jakbyśmy się spodziewali. Przedstawię to w najbliższym czasie.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#MieczysławKasprzak">Mając również na uwadze dopłaty do produkcji, chciałbym zapytać o tytoń, bo wiele było w tym zakresie interwencji. Ja osobiście również interweniowałem u pana ministra, jak ten problem zostanie rozwiązany na najbliższy okres. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Henryk Gołębiewski, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#HenrykGołębiewski">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#HenrykGołębiewski">Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Gwałtowne załamanie hodowli trzody chlewnej, które notujemy w ostatnich kilkunastu miesiącach, powoduje bardzo gwałtowny ujemny wzrost salda obrotu mięsem. Te dane są zawarte na stronie 16. To jest trzykrotny ujemny wzrost w porównaniu z rokiem minionym. W tym czasie, panie ministrze, Hiszpania stała się potentatem w hodowli trzody chlewnej, zwiększyła eksport o ponad 40%, użyję sformułowania, wypierając Polskę z rynków, które były niejako naszymi tradycyjnymi rynkami. Jak to się stało, że Hiszpanie potrafili ten efekt uzyskać, a my niestety notujemy swoistą zapaść?</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#HenrykGołębiewski">Pytanie kolejne. Panie ministrze, czy prawdą jest, że dokładne badania satelitarne powierzchni działek wykazały, że jest daleko idąca rozbieżność pomiędzy wymiarami powierzchni działek w aktach notarialnych a tymi rzeczywistymi? I czy prawdą jest, że z tego tytułu Polska będzie płaciła bardzo wysokie kary, sięgające kilkuset milionów złotych? Jeżeli takowa konieczność wystąpi, to z jakich środków - czy z budżetu państwa, czy też obciąży się tym rolników - zostanie zapłacona ta bardzo wysoka kara? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Stanisław Kalemba, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#StanisławKalemba">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#StanisławKalemba">Panie Ministrze! Mam takie pytanie. Kiedy wejdzie pod obrady Sejmu czy kiedy zostanie zgłoszony projekt ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego? Każdego dnia otrzymuję w związku z tym pytania od rolników w Wielkopolsce, z rodzinnych gospodarstw, które przez wiele pokoleń zachowały prywatną własność, również w czasach stalinowskich. Obecnie mają następców, mają sprzęt. Oni nie chcą nikomu zabierać, ale mają prawo do tego, żeby powiększyć gospodarstwa, o 4, 5, może 10 ha, z tych areałów, które je otaczają, kilkaset czy tysiąc hektarów. Chyba nie chcą nikomu zabierać, tylko chcą, żeby w imię solidarności ktoś się z nimi podzielił. I o to są ciągle pytania.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#StanisławKalemba">Drugie pytanie. Panie ministrze, zgłaszaliśmy projekt ustawy o spółdzielczości. Jeżeli chodzi o możliwość podniesienia dochodów rolniczych, to po prostu musi, powinno nastąpić wejście rolników w przetwórstwo - w to następne ogniwo - i w handel. I w ten sposób można, na wzór państw Unii Europejskiej... To jest, uważam, ważna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#StanisławKalemba">I ostatnie pytanie. Doradztwo rolnicze przejęły urzędy marszałkowskie. Tak rozmawiamy w grupie posłów i jest, sądzę, wola, żeby zwiększyć budżet dla jednostek doradztwa rolniczego w ramach budżetu ministerstwa rolnictwa. Czy pan minister by się przychylił do takich działań? Bo uważam, że to jest po prostu nieodzowne. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje poseł Wiesław Woda, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WiesławWoda">Pani Marszałek! Panie Ministrze! W trakcie czerwcowej debaty sejmowej na temat bezpieczeństwa żywności mówił pan minister o wynikach przeglądu wspólnej polityki rolnej. Kraje członkowskie w wyniku przeglądu otrzymały kwoty na nowe wyzwania i w ramach tzw. europejskiego planu naprawy gospodarczej. W przedłożonym nam materiale jest informacja o planowanych kierunkach ich wykorzystania. Chciałbym, by pan minister był łaskaw podać, jakie są to ostatecznie kwoty i jak zostaną one wykorzystane. Dodatkowo chciałbym zapytać, czy Polska otrzyma jakieś wsparcie w ramach 280 mln euro, które Komisja przyznała ostatnio dla sektora mleczarskiego.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WiesławWoda">Dalej, ONW. Czy dopuszczalne są jeszcze korekty, jeśli chodzi o tereny gmin, miejscowości w ramach obszarów o szczególnie niekorzystnych warunkach?</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#WiesławWoda">Trzecie pytanie, scalanie gruntów. Znane mi są miejscowości, w których scalenie trwa nawet 25 lat. W związku z tym jest konieczność przeprowadzenia zmian w ustawie o scalaniu gruntów. Czy takie prace trwają?</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#WiesławWoda">Wreszcie jako pszczelarz z wielkim niepokojem patrzę na sytuację polskiego pszczelarstwa i mówię o niej. Jakie działania podejmie pan minister w ramach pomocy w zakresie zwalczania chorób pszczół, w zakresie hodowli pszczół?</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#WiesławWoda">I wreszcie ostatnie pytanie. Na polskie rynki - na szczęście nasz bilans w handlu zagranicznym jest dodatni - trafia żywność złej jakości.</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#WiesławWoda"> Ostatnio głośna sprawa - 200 ton puszek z mięsem wycofanym ze Szwecji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WiesławWoda">Pytanie, jakie są działania rządu teraz i na przyszłość, by takim importerom...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WiesławWoda">...powiedzieć: dość, nam takiej żywności na polskim rynku nie potrzeba. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Mirosław Koźlakiewicz, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#MirosławKoźlakiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Pozwolę sobie nie zgodzić się z tezą pana premiera Kaczyńskiego, że Platforma nie lubi rolnictwa. Znam co najmniej kilkudziesięciu posłów z Platformy, nawet niezwiązanych z rolnictwem, którym sprawy rolnictwa leżą na sercu. Nie zgadzam się również z taką tezą, wypowiedzianą bodajże przez jednego z posłów Lewicy, że kryzys globalny nie wpływa na to, co dzieje się w rolnictwie. To nie jest tak, że rolnictwo jest wyłączone z tego krwioobiegu gospodarki. To, co się dzieje na rynkach finansowych, również w przemyśle, ma odzwierciedlenie również w sytuacji w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#MirosławKoźlakiewicz">Kryzys globalny na rynku mleka - bo za takowy trzeba uważać to, co się dzieje na rynku mleka, ponieważ nie tylko w Unii Europejskiej, ale i w Stanach Zjednoczonych ceny mleka spadają - spowodował m.in., że niektórzy rolnicy wycofują się z produkcji mleka, chociaż tendencje w tej chwili są dobre, bo zbliżamy się do ceny złotówki za 1 litr mleka. Myślę, że 1,50 zł to byłoby bardzo dobrze, chyba jest to nie do uzyskania. Rolnicy nie wytrzymują tej trudnej sytuacji, wycofują się z produkcji i przechodzą na chów bydła mięsnego.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#MirosławKoźlakiewicz">Panie ministrze, czy możemy w jakiś sposób wesprzeć chów bydła mięsnego? Ponieważ w przypadku utrzymywania bydła mlecznego przychód jest mniejszy, większy, ale jest każdego miesiąca. Natomiast tu rolnicy oczekują rok, czasem dwa lata na jakiekolwiek przychody. Czy jest szansa, może nie powrotu do tego, co było - ale gdyby tak było, to też byłoby dobrze - gdybyśmy dopłacali do mamek? A jeśli nie, to może jakaś inna forma wsparcia tej branży, która się naprawdę dobrze rozwija? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Jarosław Rusiecki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#JarosławRusiecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#JarosławRusiecki">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panowie Ministrowie! Warto, abyśmy sobie dzisiaj uzmysłowili, prowadząc debatę rolną, jaka jest tożsamość, jakie są korzenie polskiego społeczeństwa, a przez to i polskiego rolnictwa. Polskie społeczeństwo to społeczeństwo wywodzące się ze wsi. Myślę, że istotą jest to, aby prowadząc politykę narodową, mieć to na pierwszym planie, aby ta polityka była polityką zintegrowaną, polityką, która daje szanse równomiernego rozwoju, nie tylko tym, którzy pędzą szybką lokomotywą, wielkim metropoliom, ale również polskiej biednej wsi. Myślę, że tego nie ma. Wzór mamy sprzed kilku dni - prezydent Francji, rząd francuski dofinansują ogromną kwotą rolników francuskich. A my co? Pan premier zadowala się poklepywaniem, uśmiechami i tylko pozorami.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#JarosławRusiecki">Szanowni państwo, powiedziano, że dobrze, że ta informacja jest, bo jest. Na jeden element chciałbym zwrócić uwagę. Pan minister zachwyca się eksportem. Ale spójrzmy na import cukru. W najbliższym czasie czeka nas to, że 200 tys. t cukru z importu trafi na polski rynek. Czy warto było przeprowadzać zmiany i likwidować cukrownie w Polskiej Spółce Cukrowej?</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Kto to robił?)</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#JarosławRusiecki">Kto to robił? Państwo to robiliście. Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-189.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#JarosławRusiecki">Państwo to robiliście, bo uprawialiście politykę na kolanach wobec Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Krzysztof Lipiec, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#EwaKierzkowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#KrzysztofLipiec">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#KrzysztofLipiec">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Papier wszystko przyjmie, a rzeczywistość skrzeczy. Sugeruję, aby kiedy pan minister będzie przygotowywał kolejny raport o sytuacji polskich rolników, pojechać na polską wieś, porozmawiać z rolnikami i w oparciu o ten bogaty materiał taką informację rządu przedstawić Wysokiej Izbę. Ja tę wiedzę mam, bo z rolnikami się spotykam. Na polskiej wsi jakoś nie widzę polityków Platformy Obywatelskiej, a nawet Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie może być.)</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#KrzysztofLipiec">Sądzę, że gdyby ten raport powstał w oparciu o takie informacje, dzisiejsze wystąpienie pana ministra lepiej przez Sejm byłoby przyjęte. Bo to przecież tak nie jest, że urzędnicy wiedzą lepiej, jak się żyje polskiemu rolnikowi. Żyje mu się bardzo źle.</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#KrzysztofLipiec">Chciałbym się zatrzymać nad jednym wątkiem wystąpienia pana ministra, apelem do mieszkańców polskich miast, aby rolnika lepiej postrzegali w związku z jego działalnością. To nie tak trzeba traktować. Mieszkańcy polskich miast doceniają ciężką pracę polskich rolników, ale nie rozumieją, dlaczego tak jest, że przy załamujących się z dnia na dzień rynkach produkcji rolniczej w polskich miastach w sklepach to, co polski rolnik wyprodukuje, z dnia na dzień jest coraz droższe.</u>
          <u xml:id="u-193.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-193.6" who="#KrzysztofLipiec">To jest wręcz skandaliczna sytuacja, którą może polski rząd ogarnąć, bo dysponuje takimi mechanizmami, a w tej materii nic nie robi. Śmiem wątpić w to, ale czy - oby tak nie było - polski rząd nie chce skłócić polskiej wsi z polskimi miastami? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pani poseł Barbara Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#BarbaraBartuś">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Propagandę można uprawiać. Można mówić, że jest cudownie. Ale tak źle w rolnictwie jak teraz to już nie było dawno. Przychodzą do mnie rolnicy - ja pochodzę z krańców Polski, z krańców Małopolski, gdzie są małe gospodarstwa, ale zostaje zboże do sprzedania - i pytają, gdzie zboże mają sprzedać, nawet jeżeli to zboże jest tak tanie, ale zboże to jest wartość. Gdzie to zboże sprzedać?</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#BarbaraBartuś">Pytam pana ministra: Co tak naprawdę ministerstwo rolnictwa, co rząd polskiego państwa zrobiły w ciągu tych dwóch lat tej kadencji dla polskiego rolnika? Bo ja się obawiam, że poza propagandą to nic.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#BarbaraBartuś">Jeżeli mówię o propagandzie, mam na to dowód. W maju przybiegła do mnie starsza kobieta, rolniczka, która przed wyborami do europarlamentu dostała pismo od ministra rolnictwa, w którym było napisane, że ktoś zły chce naruszyć KRUS, ktoś zły chce zrobić coś złego rolnikowi, ale my, dobrzy, do tego nie dopuścimy. Tylko że ta kobieta tego pisma nie zrozumiała, przeraziła się tylko, że coś złego będzie robione, ktoś zagraża rolnictwu.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#BarbaraBartuś">Pytam więc raz jeszcze: Co rząd, co ministerstwo rolnictwa, poza propagandą, tak naprawdę zrobiło dla polskich rolników? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-195.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Romuald Ajchler, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#RomualdAjchler">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#RomualdAjchler">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Otóż dzisiaj rolnicy dowiedzieli się, że są w błędzie. Warunki ekonomiczne, jakie panują na wsi, nijak się mają do tych wystąpień, do tego, co było tu mówione.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#RomualdAjchler">Proponowałbym panu ministrowi, aby przesłać im wypowiedzi z tej dzisiejszej debaty dotyczące sytuacji, jaka jest w polskim rolnictwie. Rolnicy dowiedzieliby się, że do dzisiaj byli w błędzie, bo jest odwrotnie, niż oni to odczuwają. Dowiedzieliby się, że wszystko się opłaca, że jest dobrze, a będzie jeszcze lepiej. Przynajmniej takie wrażenie odniosłem po wysłuchaniu tej dzisiejszej debaty.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#RomualdAjchler">Przykro mi, panie ministrze, tak można było wywnioskować, szczególnie ze stwierdzenia, że minister de facto nie ma wpływu na ceny, środki produkcji. W pewnym sensie ma pan rację, ale tylko w pewnym sensie, bo ma pan wpływ na zmianę strategii. O dziwo, tej strategii państwo nie macie. Nie wiecie, co zrobić, aby poprawić warunki ekonomiczne na polskiej wsi.</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#RomualdAjchler">Jeśli na rynku występuje nadwyżka np. 2–2,5 mln t zbóż, to należałoby się zastanowić, co zrobić, żeby się nie pojawiała. W informacji o programie wprowadzania roślin motylkowych gruboziarnistych na str. 44 pisze pan o tym, panie ministrze, ale w ciągu 3 miesięcy ten program zmienił się - zamiast 500 tys. ha jest 180 tys. ha. Finansowania tego programu nie będzie. Jeśli więc chodzi o środki, które przeznaczacie na finansowanie - już kończę, pani marszałek - te 60 euro, które proponujecie, z tego, panie ministrze, nic nie będzie. W dalszym ciągu nie odciąży pan, nie zdejmie pan z rynku 2 mln ha...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Mojzesowicz: Nie boimy się pracować nad rządem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#RomualdAjchler">...bo nie zaproponuje pan programu - już kończę, pani marszałek - który byłby na tyle racjonalny, by mógł być zaakceptowany przez rolników. Nie ograniczy pan także importu soi, która...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#RomualdAjchler">...wpływa niekorzystnie na bilans wymiany między poszczególnymi...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#RomualdAjchler">...rynkami.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#RomualdAjchler">Dziękuję, panie pośle Mojzesowicz, za uśmiech. Pozdrawiam pana serdecznie, a panią marszałek przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#EwaKierzkowska">O zadanie pytania proszę pana posła Jacka Kozaczyńskiego z klubu Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#EwaKierzkowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#JacekKozaczyński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, jak można porównywać wielkość handlu z Rosją, jeśli chodzi o rok 2007 i 2009? Z tego, co tu przed chwilą słyszeliśmy, tak jak źle jest dzisiaj, to jeszcze nie było. Tak to spadło...</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Bo tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#JacekKozaczyński">Usłyszymy o tym, dlatego o to pytam. Państwo też mogliby czasami o coś zapytać, a nie tylko stwierdzać, bo też wszystkiego nie wiecie.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#JacekKozaczyński">Następne pytanie: Czy wzrost cen ziemi to, zdaniem pana ministra, stały trend, czy chwilowy wyskok? Jak to się ma do wielkości sprzedaży przez Agencję Nieruchomości Rolnych?</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#JacekKozaczyński">Kolejne pytanie: Czy w 2010 r. będzie zmieniony wzór wniosku o przyznanie płatności obszarowych i płatności do obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania, tzw. ONW? Jeśli tak, to dlaczego? Wprowadza to zamęt wśród rolników, którzy przyzwyczaili się do obecnej formy wniosków, jakie wypełniali w poprzednich latach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Henryk Kowalczyk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#HenrykKowalczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! Rzeczywiście informacja była obszerna, postawiona diagnoza, no, prawie trafna. A faktycznie jest znacznie gorzej niż przed dwoma, trzema laty. Brakowało mi w tej informacji tylko dróg wyjścia z tej sytuacji, programu, sposobu i metody, jak należy jej zaradzić. Nawet jeśli coś z tej informacji wynikało, jakieś sposoby zaradzenia sytuacji, np. poprzez aktywność ministerstwa na forum Unii Europejskiej, to ta aktywność najczęściej była bardzo spóźniona. Tak było w 2008 r., jeśli chodzi o reakcję na załamanie rynku mleka, tak samo było, jeśli chodzi o reakcję na załamanie rynku zbóż. Reagowano zdecydowanie zbyt późno.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#HenrykKowalczyk">Natomiast chciałbym skupić się na jednym segmencie. Ostatnio po dramatycznej sytuacji na rynku mleka ogłoszono wielki sukces, oto Unia Europejska wesprze producentów mleka kwotą 280 mln euro. Jak powiedział pan minister, 19,5 mln trafi dla polskich producentów.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#HenrykKowalczyk">Panie ministrze, nie wiem, czy pan przeliczył, ale to jest niespełna 1 gr do litra mleka. I jest to kwota jednorazowa, wypłacona raz i koniec. Więc jakie pomysły ma pan minister na podział kwoty mlecznej?</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#HenrykKowalczyk"> Nie bardzo sobie wyobrażam, żeby każdemu rolnikowi dorzucić ten grosz, a właściwie nawet niecały grosz. I tak wygląda to wsparcie, ta kwota to mniej więcej 80 mln zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#HenrykKowalczyk">Tylko przypomnę, że np. na rekompensaty za rezygnację z kwot mlecznych...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#HenrykKowalczyk">...przeznaczono w 2007 r. 120 mln zł z budżetu krajowego. Na przyszły rok planuje się 100 tys. zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#HenrykKowalczyk">Śmieszna kwota, która rzeczywiście nawet może wystarczyć, bo ustalona stawka 5 gr za litr poniża rolników.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#EwaKierzkowska">Panie pośle, serdecznie panu dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pani poseł Maria Zuba, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę uprzejmie, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#MariaZuba">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#MariaZuba">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Premier Tusk ogłosił w swoim exposé, że jego rząd uporządkuje i uprości system dopłat unijnych. W woj. świętokrzyskim gospodarstwa rolne są rozdrobnione, często np. gospodarstwo ok. 10-hektarowe tworzy kilkanaście działek ewidencyjnych. Aby prawidłowo wypełnić wniosek o dopłaty, rolnicy muszą dołożyć wielu starań i to czynią. Po pierwszych doświadczeniach, jeśli chodzi o korzystanie z dopłat, dziś chcą z nich rezygnować. Powodem determinacji rolników są utrudnienia, jakie wciąż napotykają. Otóż od lat płacą podatki rolne od gruntów w oparciu o wpisy w księgach wieczystych dokonane na podstawie pomiarów geodezyjnych. Po pierwszym okresie korzystania z dopłat rolnicy zostali skontrolowani przez inspektorów Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Inspektorzy nie mieli uwag, nie wnosili żadnych wniosków, jeżeli chodzi o rzetelność wypełnienia wniosków. Tymczasem obecnie rolnicy otrzymują zawiadomienia, że zgodnie z informatycznym systemem geograficznym ich działki mają inną powierzchnię, najczęściej mniejszą niż dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#MariaZuba"> Wobec tego rolnicy kierują do mnie pytanie: Czyżby powierzchnia Polski się zmniejszyła? Pytają mnie, a ja chciałabym zapytać pana ministra: Czym skutkuje to zawiadomienie? Co ciąży na rolnikach? Jakie będą kolejne działania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w tym zakresie? Ponieważ jest to bardzo szczegółowy problem, ale powszechny w naszym województwie, bardzo proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Kazimierz Gołojuch, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#KazimierzGołojuch">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#KazimierzGołojuch">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pan premier Donald Tusk w exposé wygłoszonym w Sejmie 23 listopada 2007 r., prawie dwa lata temu, mówił, że rząd będzie dążył do poprawy dochodowości produkcji w rolnictwie. Potwierdził to również pan, panie ministrze, podczas dzisiejszego wystąpienia mówiąc o tzw. V filarze. Ale rzeczywistość po tych dwóch latach jest zupełnie inna. Dochodowość rolnictwa dramatycznie spadła. I mówię to nie na podstawie informacji zasłyszanych czy przeczytanych w prasie, ale informacji ze spotkań z rolnikami na zebraniach wiejskich, ze spotkań z przedstawicielami izb rolniczych, którzy mówią, że tak źle w rolnictwie, sadownictwie, na rynku owoców i warzyw, jak w ostatnim roku, w roku 2008, nie było od 30 lat. Przytaczam to za przedstawicielem izby rolniczej, którą reprezentuje, w województwie podkarpackim.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#KazimierzGołojuch">Jeśli chodzi o sady, szanowni państwo - jabłka wiszą i są napisy „Sady do oberwania”. Wiśnie zasuszone jeszcze są po dzień dzisiejszy na drzewach. Czy to nie jest odzwierciedleniem tego, że w rolnictwie jest źle, że nie opłaca się tych owoców zrywać? Niestety, tak jest.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#KazimierzGołojuch">Ceny jabłek. Dziś sadownicy mówią: jabłko przemysłowe 14 gr za kilogram. Czy należy coś zrobić? Oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-217.5" who="#KazimierzGołojuch">Co zamierza zrobić rząd, żeby tę sytuację w rolnictwie poprawić? Co zamierza zrobić rząd, aby rynek owoców był opłacalny, aby produkcja w polskim rolnictwie była opłacalna?</u>
          <u xml:id="u-217.6" who="#KazimierzGołojuch">To są pytania, które kieruję i w imieniu własnym, i polskich rolników. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-217.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Józef Piotr Klim, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#JózefPiotrKlim">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Zdajemy sobie sprawę z tego, że udział w dochodowości rolników środków z dopłat bezpośrednich to ok. 40–50%. Można je różnie liczyć, ale zdajemy sobie sprawę z tego, że system dopłat do roku 2013 za bardzo się nie zmieni i że rozpoczęła się dzisiaj tak naprawdę walka o zmiany systemu po roku 2013. Tu jest wielka oczywiście odpowiedzialność rządu, na tyle, że dzisiaj w Paryżu pan premier Donald Tusk wspólnie z prezydentem Francji o tym rozmawia. To jest wyraz szacunku dla polskiej wsi i troski o nią.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#JózefPiotrKlim">Sprawa druga. Jest wielką zasługą to, że rząd polski udrożnił kanał eksportowy do takich państw, jak Rosja czy Ukraina. Na to niektórzy nie zwracają uwagi. Ponad 20-krotny wzrost eksportu np. wieprzowiny, jeżeli chodzi o ostatnie dwa lata, absolutny postęp w negocjacjach, rozmowach z takimi państwami, jak Chiny czy inne państwa azjatyckie. To jest właściwy kierunek działań, to są realne możliwości rządu w zakresie poprawy dochodowości gospodarstw.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#JózefPiotrKlim">I chciałbym zwrócić uwagę na trzy jeszcze kwestie. Otóż, po pierwsze, liczę na to, że program uprawy roślin motylkowych w Polsce wypali, że będzie to program, który może spowodować zmiany struktury zasiewów. Liczę na to, że będzie to nie tylko 180 tys. ha, ale może więcej, i chciałbym prosić w tej sprawie, panie ministrze, o słowo komentarza.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#JózefPiotrKlim">Po drugie, chciałbym dołączyć się do głosów na temat środków finansowych dla ODR-ów.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-219.5" who="#JózefPiotrKlim"> Województwo podlaskie ma taką specyfikę, że wymaga ona od ODR-ów wielkiej pracy.</u>
          <u xml:id="u-219.6" who="#JózefPiotrKlim">I, po trzecie, nie byłbym sobą, gdybym nie spytał o losy inwestycji biogazowni, która ma powstać na miejscu Cukrowni Łapy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-219.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Witold Kochan, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WitoldKochan">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mamy obecnie przepisy dotyczące wprowadzania na rynek mięsa świeżego oraz produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do przetwarzania w ramach działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej. Sankcjonują one przypadki rozbioru tusz i produkcji mięsa przez drobne podmioty gospodarcze w przypadku, gdy dostawa żywności realizowana jest z zakładu detalicznego do innych zakładów detalicznych. Dotyczy to podmiotów takich, jak sklepy rzeźnickie, wędzarnie, smażalnie ryb, sklepy wiejskie, ale także niektóre supermarkety, to znaczy te, które kupują towar u detalistów. Brak jest podobnych regulacji dotyczących rynku owoców i warzyw, co uniemożliwia funkcjonowanie drobnych przetwórni. Obecnie, kiedy produkcja wyrobów tradycyjnych znajduje coraz większe uznanie u konsumentów, takie uregulowania, mam wrażenie, stają się niezbędne. Umożliwiałoby to powstawanie drobnych przetwórni i pozyskiwanie na ten cel środków unijnych, a przede wszystkim powstawanie alternatywnego źródła dochodów dla ludności wiejskiej. Stąd pytanie: Czy nie należałoby się zastanowić nad stworzeniem regulacji prawnych dotyczących rynku owoców i warzyw podobnych do uregulowań wprowadzonych odnośnie do rynku mięsa? Odpowiedź na to pytanie wydaje się szczególnie ważna dla części rolników z okręgu nowosądeckiego, który reprezentuję. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Informacja o sytuacji polskich rolników potwierdza pogłębianie się dysproporcji dochodów rolników w porównaniu do innych grup zawodowych i dramatycznej sytuacji dochodowej w roku bieżącym pogłębiającej ten stan. Chciałbym to pokazać na przykładzie wyników badań przeprowadzonych we wrześniu w gospodarstwach w woj. łódzkim, m.in. w gospodarstwach o dominującej produkcji zbożowej. W przypadku pszenicy ozimej wartość produkcji przy plonie 50 kwintali w cenie 48 zł za kwintal łącznie z dopłatami bezpośrednimi to 3009 zł. Koszty pośrednie, paliwa, ubezpieczenia, podatki i inne opłaty, nawozy, środki ochrony roślin, bez kosztów pracy rolnika, to 4133 zł. Rolnik traci na hektarze 1124 zł. W przypadku żyta jest to 1384 zł przy plonie 30 kwintali i cenie 28 zł za kwintal. W przypadku jęczmienia przy plonie 40 kwintali mamy stratę w wysokości 1103 zł.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Panie Ministrze! Mówił pan dziś, że dla producentów trzody chlewnej mniejsze znaczenie mają niższe ceny zbóż używanych z własnego gospodarstwa. Pragnę się nie zgodzić, bo każda produkcja powinna być opłacalna.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki"> Podczas poprzedniej debaty, 27 sierpnia, zapowiedział pan działania na rzecz zdjęcia nadwyżek zbóż poprzez przeznaczenie ich na bioetanol czy na zapasy państwowe, ale póki co efektów nie widać. Czekanie rolników na lepsze ceny też nie dało rezultatów.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Pytanie: Czy i kiedy polski rząd zamierza podjąć akcję zmierzającą do rzeczywistego wyrównania poziomu dopłat dla rolników po 2013 r., m.in. popierając działania podjęte już przez wiceprzewodniczącego Komisji Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Parlamentu Europejskiego pana posła Janusza Wojciechowskiego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Czy rząd uzna sprawę rolnictwa za swój priorytet w ramach polskiej prezydencji w Unii Europejskiej...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">...w drugiej połowie 2011 r., gdyż wśród obecnych priorytetów tego priorytetu nie ma? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Artur Dunin, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#EwaKierzkowska">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#ArturDunin">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałem tu mówić konkretnie o pewnych sprawach związanych z rolnictwem, ale po wystąpieniu pana prezesa Kaczyńskiego po prostu nie można się do niego nie odnieść, ponieważ było cyniczne, przepełnione nienawiścią i tak naprawdę niewnoszące nic do dzisiejszej dyskusji o rolnictwie. Najlepszym dowodem był fakt, iż po swoim wystąpieniu pan prezes sobie wyszedł, bo tak ma głęboko polskie rolnictwo.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Dolata: A gdzie jest przewodniczący komisji?)</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#ArturDunin">Państwa też było więcej, ale rozumiem, że byliście tutaj jako klaka dla pana prezesa.</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#ArturDunin">Wracam do zagadnień merytorycznych. Chciałbym podziękować, panie ministrze, za bardzo rzetelnie przygotowaną informację. Bardzo serdecznie dziękuję. Będę przekazywał tę informację na spotkaniach, które odbywam z rolnikami. Chciałbym jednak zapytać o parę rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Skoro jest tak dobrze, to po co on gada?)</u>
          <u xml:id="u-229.5" who="#ArturDunin">Chciałbym zapytać, na jakim etapie jesteśmy, jeśli chodzi o zwalczanie choroby Aujeszkyego. Zdajemy sobie sprawę, że jeżeli będziemy krajem wolnym od tej choroby, to uda nam się utrzymać obecne rynki zbytu, ale też pozyskać nowe, to jest jedna rzecz.</u>
          <u xml:id="u-229.6" who="#ArturDunin">Chciałbym się również zapytać, czy w ministerstwie dalej trwają prace nad regulacjami w KRUS, bo dochodzą do nas takie sygnały. Chciałbym się czegoś na ten temat dowiedzieć od pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-229.7" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-229.8" who="#ArturDunin"> Razem z posłem z PSL bardzo prosimy o zwiększenie środków dla ODR-ów. Czas się kończy, niestety, ale...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#ArturDunin">Ale chciałbym jeszcze zapytać...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#ArturDunin">Chciałbym jeszcze powiedzieć, bo tych informacji zabrakło, że...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#EwaKierzkowska">Panie pośle, dziękuję panu uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Dziękujemy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#ArturDunin">Takie ustawy, jak ustawa o artykułach rolno-spożywczych, ustawa o weterynarii czy ustawa o funduszach rolniczych, są bardzo dobrymi ustawami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#ArturDunin">Prosimy o dalszą współpracę. Dziękuję bardzo i przepraszam za przekroczenie czasu.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Michał Wojtkiewicz, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#EwaKierzkowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#MichałWojtkiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Panie ministrze, tak po ludzku chciałbym panu współczuć, ale nie mogę, dlatego że weszliście w układ z Platformą Obywatelską w sposób świadomy. Platforma Obywatelska opowiada się za gospodarką liberalną, a działań tej gospodarki niestety nie da się przełożyć na rolnictwo chociażby z dwóch powodów: po pierwsze, społecznych, a drugie, związanych z szeroko rozumianą ochroną środowiska. Obojętnie jak bardzo pan minister chciałby zaklinać rzeczywistość liczbami świadczącymi o tym, jak dobra jest sytuacja w rolnictwie, to fakty mówią za siebie. Zapraszam pana ministra na Podkarpacie, na tereny górskie, podgórskie. Niech pan minister zobaczy, ile pól jest co roku porzucanych i leży odłogiem. Ich ilość wzrasta z roku na rok. To świadczy o tym, jaki jest stan polskiego rolnictwa. Wiem, że nie macie poparcia Platformy Obywatelskiej. Świadczy o tym nawet wypowiedź pana Leszka Korzeniowskiego, który był kompletnie nieprzygotowany, co nadrabiał arogancją, próbując ubliżać innym osobom. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#komentarz">(Głos z sali: To już przesada.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Marek Matuszewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#MarekMatuszewski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Pan minister mówił, że przyspieszacie, upraszczacie, wydłużacie pracę agencji rolnych, że chcecie, aby polscy rolnicy byli konkurencyjni - także młodzi rolnicy, a tacy są też tu, na galerii sejmowej - a rząd wspiera polskich rolników. Panie ministrze, są to tylko słowa, które nie mają pokrycia w rzeczywistości. Podajmy konkretne przykłady. Rolnicy z woj. łódzkiego w kwietniu tego roku złożyli ok. 1500 wniosków na modernizację gospodarstw rolnych. Na dzień dzisiejszy rozpatrywany jest dopiero mniej więcej 200. wniosek. Minęło ponad pół roku. W takim tempie ostatni rolnik podpisze umowę może za rok, a na zwrot pieniędzy z agencji będzie czekał następny rok. Takie są fakty. Polscy rolnicy chcą inwestować i planować działania w swoich gospodarstwach z odpowiednim wyprzedzeniem, ale wobec takiej pomocy i pracy agencji rolnych jest to niemożliwe. Panie ministrze, obecnie pana rządzenie można porównać do sytuacji, w której samolot leci, ale bez pilota.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#MarekMatuszewski">Chciałbym odnieść się jeszcze do wypowiedzi pana posła Dunina ze Zgierza, który po raz kolejny dał upust swojemu cynizmowi i swojej nienawiści. Panie pośle, pan prezes Kaczyński broni polskich rolników. Jest mi wstyd, że panu się to nie podoba. Wiem, jak pan głosuje. Ostatnio na posiedzeniu komisji rolnej głosował pan za tym, aby nie zwiększać środków pieniężnych przeznaczanych dla wojewódzkich ośrodków doradztwa rolniczego. Pana cynizm i obłuda w stosunku do rolników są po prostu nie do opisania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Tyle było jadu w tej wypowiedzi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#EwaKierzkowska">Pan poseł Dunin w trybie sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#ArturDunin">Pani marszałek, bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#ArturDunin">Pan poseł Matuszewski czuje w stosunku do mnie wielką nienawiść, ponieważ jesteśmy z tego samego miasta, ale w drugą stronę to samo.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Do rzeczy.)</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#komentarz">(Poseł Marek Matuszewski: Prostuj, kolego.)</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#ArturDunin">Chciałbym powiedzieć, kolego, że tak jest.</u>
          <u xml:id="u-243.5" who="#ArturDunin">A wie pan, dlaczego tak głosowałem, panie kolego?</u>
          <u xml:id="u-243.6" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Wiśniewska: On nie stosuje się do regulaminu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#EwaKierzkowska">Panie pośle, może spróbowałby pan jednak sprostować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#ArturDunin">Dlatego, że panowie złożyliście poprawkę po prostu na podstawie nie tego paragrafu, co trzeba. Na budżet rolnictwa należy patrzeć racjonalnie, a nie ot, tak sobie.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Wiśniewska: To po co pan pytał?)</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#ArturDunin">Dziękuję bardzo panu posłowi, który nie ma zielonego pojęcia o rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Przesada.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pani poseł Mirosława Masłowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę nie generalizować.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#MirosławaMasłowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dlaczego obecny rząd nie korzysta z dostępnych możliwości, które daje Unia Europejska, jeżeli chodzi o poprawę sytuacji na wsi? Dlaczego na przykład nie podnosi kwoty dopłat do paliwa rolniczego powyżej 85 gr, w sytuacji, kiedy może ona wynosić 1,04 zł? Co rząd zrobił, żeby poprawić złą sytuację na rynku zboża? Pod koniec rządów PiS żyto kosztowało ok. 500 zł za tonę, a obecnie kosztuje 150 zł za tonę. Cena pszenicy wynosiła prawie 900 zł za tonę, a obecnie wynosi ok. 400 zł za tonę. Ten rząd ograniczył również interwencję w odniesieniu do skupu pszenicy. Dochód mieszkańców wsi jest ciągle znacznie niższy niż mieszkańców miast. Nie dąży się do solidaryzmu społecznego. Brak jest równości, na co zwrócił uwagę w swoim wystąpieniu pan premier Kaczyński. A przecież to powinno być celem narodowym. Najważniejsze pytanie: Czy rząd coś robi, żeby między cenami producentów owoców, warzyw i mięsa a cenami na rynku sprzedaży nie było tak bardzo znaczącej różnicy? Chodzi o to, żeby pośrednik mógł zarabiać kilkanaście procent, ale żeby to nie były - tak jak jest w tej chwili, kiedy jabłka kosztują kilkanaście groszy, a płacimy za nie 3–5 zł - wielokrotności. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Zbigniew Dolata, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#ZbigniewDolata">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Gdyby Polska była monarchią, to pan minister byłby nadwornym kronikarzem jego królewskiej mości, bowiem w opisie sytuacji, jaka panuje w rolnictwie, to jest całkiem, całkiem, natomiast, niestety, jeśli chodzi o działania, to już jest znacznie gorzej. Panu ministrowi można tych zarzutów merytorycznych postawić bardzo wiele, ale jest kilka takich spraw, w przypadku których minister rzeczywiście może wszystko. Nie we wszystkich obszarach może, ale są takie obszary, w których może wszystko. Takim ważnym obszarem jest kwestia polskiej samowystarczalności, jeśli chodzi o zapotrzebowanie na białko i program wsparcia roślin strączkowych. Pan minister zapowiadał - zresztą bardzo szeroko, byliśmy razem gośćmi w programie rolniczym „Tydzień” - że ten program będzie odpowiadał na potrzeby, jakie ma polska gospodarka w tym zakresie. Wiemy, że te potrzeby dotyczą ok. 500–600 tys. ha upraw roślin strączkowych. I co się okazuje? Okazuje się, że program, który pan minister przygotował, niestety, z góry skazany jest na niepowodzenie wbrew temu, co twierdził pan poseł Klim. Dlaczego? Dlatego, że poziom wsparcia jest bardzo niewielki, to jest 60 euro do 1 ha. Plan, który pan minister otrzymał od polskich naukowców...</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#ZbigniewDolata">...i program, zakładał, że to powinno być ok. 500 zł do 1 ha, a jest niecałe 250 zł. Zapisano w tym programie, że objętych będzie 180 tys. ha, a jeśli będzie przekroczenie, to poziom wsparcia będzie niższy. To z góry skazuje nas na to, że ten program nie będzie zrealizowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#ZbigniewDolata">Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#ZbigniewDolata">I jeszcze uwaga do pani marszałek, żeby pani marszałek jednak reagowała na takie wypowiedzi...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#ZbigniewDolata">...jak wypowiedź pana posła Kasprzaka...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#ZbigniewDolata">...które gdzieś tam trącą czasami stalinowskimi. One nie powinny mieć miejsca w polskim Sejmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#komentarz">(Oklaski, poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pani poseł Jadwiga Wiśniewska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#JadwigaWiśniewska">Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Sytuacja na polskiej wsi jest tragiczna. Sfera biedy jest coraz większa. To za rządów Platformy i PSL doszło do niekontrolowanego wzrostu cen nawozów sztucznych, środków ochrony roślin, maszyn i urządzeń produkcji rolniczej, nastąpiła destabilizacja rynków rolnych, mleka, zbóż, wieprzowiny, owoców i warzyw, cukru. Drastycznie spadła dochodowość w rolnictwie. Sytuacja ta jest efektem braku polityki rolnej rządu. Polski budżet na 2010 r. przewidziany dla rolnictwa jest w naszej ocenie antyrolniczy i antywiejski. Panie ministrze, czy celem koalicji PO-PSL jest zniszczenie polskiego rolnictwa? Pan doskonale wie, jaka jest bieda na polskiej wsi. Chciałabym zapytać pana o pańską opinię na temat nowelizacji prawa w zakresie karania osób handlujących przysłowiową pietruszką, jabłkami, ziemniakami. Ci rolnicy, żeby mieć na przeżycie, jadą do miasta, sprzedają swoje płody rolne z tzw. koszyka. Chciałabym znać opinię pana, jako przedstawiciela PSL i ministerstwa, w sprawie tej nowelizacji. Obłudą jest wystąpienie posła Platformy, który upomina się o zwiększenie środków dla ośrodków doradztwa rolniczego, bowiem to posłowie Platformy głosowali przeciw poprawce Prawa i Sprawiedliwości, która zmierzała do zwiększenia tychże środków. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, pani poseł. Również za dyscyplinę czasową.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, pytanie zadaje pan poseł Józef Racki, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#JózefRacki">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panowie Ministrowie! Dziękuję za obszerną informację, zawartą w druku nr 2448, o sytuacji polskich rolników, ze szczególnym uwzględnieniem warunków życia, opłacalności produkcji rolnej oraz pomocy ze strony instytucji podległych Ministerstwu Rolnictwa i Rozwoju Wsi dla mieszkańców wsi. Ta informacja jest niezmiernie pouczająca. Dzięki niej widzimy, jak w rolnictwie przesuwa się działanie jak gdyby w kształcie sinusoidy. Ta sinusoida raz jest amplitudą większą, a raz mniejszą. I to jest problem tej gospodarki, gospodarki, która pracuje pod chmurką.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#JózefRacki">Panie ministrze, media donoszą, ale i pan minister mówił o tym, że Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ogłosiła kolejny nabór, jeśli chodzi o składanie wniosków, w ramach działania: Wartość dodana. Nabór ma się odbywać dwuetapowo. Czy mógłby pan minister wytłumaczyć nam, dlaczego w dwóch etapach? Jaki jest limit wsparcia przewidziany w ramach tego naboru? Dla ilu firm wystarczy środków? Kiedy pojawi się możliwość zaliczkowania działań inwestycyjnych w ramach PROW? Powielam również jak gdyby pytanie w sprawie choroby Aujeszkyego. Jaki jest przewidywany termin zakończenia prac? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Zdzisław Czucha, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#ZdzisławCzucha">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Warto przyjść na tę debatę, bo czasami człowiek może dowiedzieć się czegoś o sobie, ale czegoś nieprawdziwego. Pan prezes Kaczyński mówi bowiem: Platforma nie lubi wsi.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal, fakty mówią za siebie.)</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#ZdzisławCzucha">Ja zaś jestem człowiekiem ze wsi i lubię wieś, a należę do Platformy Obywatelskiej. Szkoda tylko, że pan prezes Kaczyński...</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Dolata: O czym pan mówi?)</u>
          <u xml:id="u-261.4" who="#ZdzisławCzucha">Szanowna pani marszałek...</u>
          <u xml:id="u-261.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie przeszkadzajcie.)</u>
          <u xml:id="u-261.6" who="#ZdzisławCzucha">Szkoda tylko, że pan premier Kaczyński nie mówi tego, co lubi. Bo ja nie słyszałem, żeby pan prezes Kaczyński mówił, że lubi polską wieś. Nie może tego powiedzieć, skoro przy poprawkach, o których mówił pan poseł Klim, w związku z nowelizacją budżetu chcieliście panowie zabrać 1400 mln zł, miało się to dokonać kosztem wsi.</u>
          <u xml:id="u-261.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal.)</u>
          <u xml:id="u-261.8" who="#ZdzisławCzucha">Odsyłam do druku i poprawki PiS...</u>
          <u xml:id="u-261.9" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Dolata: Sami zabieraliście.)</u>
          <u xml:id="u-261.10" who="#ZdzisławCzucha">Szanowni państwo, to boli. W związku z tym moje pytania, panie ministrze: Jakie byłyby skutki, gdyby koalicja Platformy i PSL pozwoliła zabrać te pieniądze z budżetu przewidziane na realizację wspólnej polityki rolnej? Jakie byłyby skutki? Czym pan minister uzupełniłby te środki? I pytanie kolejne: Szanowny panie ministrze, w jakim stanie zastaliśmy system rent strukturalnych?</u>
          <u xml:id="u-261.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Ile wam płacą, panie pośle?)</u>
          <u xml:id="u-261.12" who="#ZdzisławCzucha">Czy dzisiaj...</u>
          <u xml:id="u-261.13" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-261.14" who="#ZdzisławCzucha">.‍..są środki na renty strukturalne? W jaki sposób racjonalnie przygotowano system rent strukturalnych i dlaczego dzisiaj polscy rolnicy są pozbawieni tego instrumentu? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-261.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-261.16" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Brawo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Waldemar Andzel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WaldemarAndzel">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Oczywiście pan poseł z Platformy Obywatelskiej chyba nie wie do końca, o co tu pytał kolegów z Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#WaldemarAndzel">Ale do rzeczy. Polskie Stronnictwo Ludowe ma bardzo optymistyczne spojrzenie na sytuację polskich rolników, oczywiście Platforma Obywatelska także. Nie ma się jednak czemu dziwić, ponieważ Platforma Obywatelska nie przejmuje się polskimi rolnikami, o czym może świadczyć wiele podjętych już decyzji. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego uratowana została głównie dzięki Prawu i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#WaldemarAndzel"> Oczywiście jest też w tym pewna zasługa PSL.</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: No, no.)</u>
          <u xml:id="u-263.5" who="#WaldemarAndzel">I w tym przypadku trzeba uznać prawdę. Ale PSL kłamał, kiedy mówił, że nie było informatyzacji za poprzedniego rządu w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Taka informatyzacja była. Zapomina się także o tym, że upartyjnił agencję głównie przez działaczy Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-263.6" who="#WaldemarAndzel">Mam pytania: Czy rząd w pełni kontroluje produkcję żywności genetycznie modyfikowanej, w skrócie GMO? Jak rząd zamierza przeciwdziałać realnemu spadkowi dochodów na wsi w ostatnich dwóch latach? Jak rząd zamierza zadbać o poprawę sytuacji rolników podczas prezydencji Polski w Unii Europejskiej? I ostatnie pytanie: Czy rząd zamierza zniszczyć polskie rolnictwo? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-263.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-263.8" who="#komentarz">(Głos z sali: No, nie.)</u>
          <u xml:id="u-263.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Nawet jego koledzy są oburzeni.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Jarosław Stawiarski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#JarosławStawiarski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Najpierw zwrócę się do pana ministra z taką informacją. Spotkał się ze mną rolnik z woj. lubelskiego, który gospodaruje już kilkadziesiąt lat, i powiedział, że od przyszłego roku jego ziemia będzie leżała odłogiem. Rolnik ten ma 6 ha, czyli jest to taki standardowy przykład polskiego rolnika. Powiedział, żebym przekazał to panu. Oprócz tego utrzymuje się z innej pracy, bo musi. Oprócz rolnictwa wykonuje wolny zawód, ale jest pasjonatem rolnictwa, bo jest synem chłopa, i po prostu bardzo poważnie traktuje to rolnictwo.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#JarosławStawiarski">Jeśli chodzi o sprawy, które chciałbym poruszyć w tym krótkim pytaniu do pana marszałka, to mam pytanie, czy państwo w ministerstwie rolnictwa pracujecie nad statusem pracownika rolnego. To jest bardzo potrzebna ustawa. Szczególnie sadownicy z woj. lubelskiego, rolnicy, którzy korzystają z tych usług, dopominają się o to, żeby status pracownika rolnego został ściśle zdefiniowany i żeby można było z tego korzystać.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#JarosławStawiarski">Co dalej z grupami producenckimi? Czy myślicie państwo o tym, by mogły być uregulowania prawne obejmujące grupy producenckie sadowników, jeśli chodzi o owoce miękkie, żeby członkowie tych grup mogli być także producentami półproduktów, np. soku jabłkowego? To jest bardzo ważne.</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#JarosławStawiarski">I jeszcze jedno krótkie pytanie: Czy w planie stabilizacyjnym pana premiera Donalda Tuska z tych wielkich miliardów jest coś przeznaczone na wieś w formie kredytów, gwarancji? Ja bowiem nigdzie tego nie doczytałem, a wiemy, że nawet najwięksi rolnicy w Polsce, wielcy sadownicy, którzy mają doskonale przygotowane chłodnie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#JarosławStawiarski">...i tzw. warsztat pracy, już niedługo będą mieli kłopoty, jeśli nie dostaną pomocy finansowej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Krzysztof Popiołek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#KrzysztofPopiołek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! 4 marca tego roku skierowałem do pana interpelację poselską w sprawie braku możliwości zaliczkowania przedsięwzięć inwestycyjnych realizowanych przez rolników. Pytałem, czy podjął pan starania, aby wzorem samorządowców czy przedsiębiorców rolnik też mógł uzyskać zaliczkę na swoje przedsięwzięcie, tym bardziej, co wszyscy tu podkreślali, że na polską wieś trafia teraz dużo mniej pieniędzy. Rolnicy, chcąc zrealizować inwestycje z udziałem środków pomocowych, muszą zaciągnąć kredyty, czyli następuje kolejny zbędny drenaż i tak już pustej kasy rolnika. Niestety nie uzyskałem odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#KrzysztofPopiołek">Panie Ministrze! Być może chciał mnie pan zlekceważyć, ale w tym swoim zachowaniu raczej zlekceważył pan rolników i ich problem.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#KrzysztofPopiołek">Ponieważ mam jeszcze trochę czasu, chciałbym skierować wypowiedź do pana posła z Platformy, który zarzucał, że poprawki PiS zmierzają do zabrania rolnikom pieniędzy. Chciałbym zapytać pana rolnika, ile z rezerwy nr 8, bo o nią chodziło...</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Pana rolnika?)</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#KrzysztofPopiołek">...wykorzystano środków w latach 2008 i 2009. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-269.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Krzysztof Maciejewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#KrzysztofMaciejewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Choćby nie wiem, jak wiele zostało powiedziane z tej mównicy, to poziom życia na polskiej wsi nie podwyższy się, jeżeli nie będzie konkretnych działań będących odpowiedzią na pytania, jakie słyszymy na spotkaniach z rolnikami. Ja w takich spotkaniach uczestniczę dosyć często i na każdym z nich słyszę o biedzie polskiego rolnika i o stale niestety pogarszającej się sytuacji na wsi. Dzisiaj poza całą masą lepszych bądź gorszych wskaźników tak naprawdę nie słyszałem, co polski rząd zrobi, aby można było usłyszeć choć jedno pozytywne zdanie w trakcie odbywanych z rolnikami spotkań.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#KrzysztofMaciejewski">Wychodząc naprzeciw wielu potrzebom polskiej wsi, pragnę zapytać pana ministra, czy polski rząd czyni jakieś starania w zakresie regulacji prawnych, aby rolnik mógł przetworzyć i sprzedać wyhodowaną przez siebie zwierzynę. Wiem, że takie uregulowania istnieją w niektórych krajach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#EwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Jakub Rutnicki, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#JakubRutnicki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#JakubRutnicki">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wiele tutaj zostało dziś powiedziane, ale chciałbym też się skoncentrować na trochę innym aspekcie szansy i rozwoju polskiej wsi. Nie mówię tutaj o informatyzacji agencji, ale o powszechnym dostępie do bezprzewodowego Internetu, jeżeli chodzi o polską wieś, bo uważam, że dzięki temu programowi, który w tej chwili powoli jest wdrażany poprzez regionalne programy operacyjne, jest wielka szansa na to, aby edukacja na wieś mogła dotrzeć znacznie szybciej. Moje pytanie brzmi: Czy ministerstwo będzie angażować się w te projekty? Np. wielkopolski program operacyjny przewiduje taką możliwość, a myślę, że jest to dobry kierunek i asumpt do tego, aby zacząć mówić np. o handlu w małych gospodarstwach rolnych.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#JakubRutnicki">I drugie pytanie, dotyczące Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, szczególnie jeżeli chodzi o różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej, bo też to jest program, który może pomóc gospodarstwom rolnym, też w tym, by można było zacząć myśleć o małym biznesie. Szczególnie w Wielkopolsce ten program cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem i wykorzystaliśmy już wszystkie środki. W niektórych województwach tak nie było. I pytanie: Czy w 2010 r. ewentualnie będzie taka szansa, żeby te rezerwy z województw, gdzie nie będą one do końca wykorzystane, można było przerzucić do tych regionów, gdzie chęć pozyskiwania środków na własny biznes jest czy byłaby większa? Bo to jest też na pewno wielka szansa dla polskiej wsi. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Jacek Bogucki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#JacekBogucki">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Jaka jest sytuacja polskich rolników w połowie waszej kadencji, po dwóch latach? Wystarczy pojechać na wieś i porozmawiać. Rynek zbóż, rynek mleka. Dlaczego pod pana rządami rolnicy nie mogą godnie żyć z tej produkcji? Rynek cukru; ktoś tu mówił o historycznych 2 mln. Gdy oddawaliśmy wam władzę, Polska miała prawie 1800 tys. ton. Wy dopuściliście do dobrowolnego oddania 360 tys., a są takie kraje, jak Wielka Brytania, Francja, Holandia, Dania, Austria, Litwa, które lepiej ochroniły swój rynek, swoje kwoty. Co konkretnego uzyskał pan dla polskich rolników w negocjacjach dotyczących przyszłej polityki rolnej Unii po 2013 r.? A może będzie panu łatwiej powiedzieć, co już pan zdążył stracić? Dlaczego dopuścił pan do zagrożenia istnienia państwowego doradztwa rolniczego? Gdzie pan był, kiedy trzeba było złożyć wniosek o zwiększenie środków na wypłatę wynagrodzeń dla nauczycieli w szkołach rolniczych? Gdzie są biopaliwa? Gdzie są ubezpieczenia rolne? Panie ministrze, czy pan nie chce nic zrobić dla polskiego rolnictwa, czy pan po prostu nie umie? A może w obecnej Radzie Ministrów nie ma już ministra reprezentującego interesy rolników? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#komentarz">(Poseł Wiesław Woda: No nie...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Piotr Waśko, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#PiotrWaśko">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Od kilku lat mimo stałego i stabilnego poziomu pogłowia bydła mlecznego produkcja mleka w Polsce wzrasta o kilka procent rocznie. Powoduje to m.in. nadwyżki produkcji, a co za tym idzie, obniżenie cen skupu mleka. Przy stałych kosztach przetwarzania mleka i zmienności koniunktury przetwórnie przerzucają koszty na rolników, obniżając cenę skupu. Sam pan minister powiedział o tym, że ceny wahają się od 60 gr do 1,40 zł. Jakie działania podejmie rząd w zakresie konsolidacji mleczarń i jakie przeznaczy na to środki, by w przyszłości obniżyć koszty odnośnie do mleka?</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#PiotrWaśko">Panie ministrze, przepisy unijne umożliwiają przyznanie dodatkowych środków z budżetu państwa na specjalne wsparcie bezpośrednie rolników oprócz dopłat współfinansowanych z Unii Europejskiej. Rząd koalicji PO i PSL przewidział cztery mechanizmy pomocowe. Jednym z nich jest program wsparcia upraw roślin strączkowych i motylkowych zastępujących pasze modyfikowane genetycznie. Realizacja tego programu pozwoli na objęcie uprawami ok. 180 tys. ha, przy stawce dodatkowej płatności ok. 60 euro do hektara. Czy program ten, zresztą po raz pierwszy wprowadzony, będzie realizowany po roku 2012, tak by objąć nim około 500 tys. ha upraw i całkowicie wyeliminować import paszy modyfikowanej? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#EwaKierzkowska">Pana posła Milczarza nie ma.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#EwaKierzkowska">W związku z tym informuję państwa, że lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#EwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu ministra rolnictwa i rozwoju wsi pana Marka Sawickiego.</u>
          <u xml:id="u-278.4" who="#EwaKierzkowska">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#MarekSawicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziękuję bardzo za przeprowadzoną debatę. W sposób szczególny chcę podziękować wszystkim tym, którzy do problemu próbowali się odnieść bardzo merytorycznie, i stwierdzam z przyjemnością i z satysfakcją, że większość posłów tak do tej sprawy podeszła.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#MarekSawicki">Mam duży problem, pani marszałek, z odpowiedzią na pytania z tego powodu, że nie wiem, czy zadający pytania czynili to po to, żeby je zadać, czasami obrazić, i poszli, nie chcą znać na nie odpowiedzi, czy mam teraz pytanie po pytaniu odpowiadać.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jesteśmy.)</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#MarekSawicki">Panowie posłowie, do was mam szczególną prośbę, zwłaszcza do panów Kowalczyka, Boguckiego. Powiem tak. Nie dziwię się premierowi Kaczyńskiemu i ministrowi rolnictwa będącemu dwa czy trzy razy krótko tym ministrem, bo rzeczywiście był nim krótko, ale wy ministrami rolnictwa, wiceministrami byliście przez dwa lata, a sposób, w jaki sprawy czasami podnosicie, o nich mówicie, niestety świadczy o dużej waszej niekompetencji, a jeśli nie, to z pewnością o daleko posuniętej hipokryzji.</u>
          <u xml:id="u-279.4" who="#komentarz">(Poseł Jacek Bogucki: To nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-279.5" who="#MarekSawicki">Panie Bogucki, na litość boską, niech pan nie prowadzi sporu na temat 360 tys. ton cukru. Na piśmie dzień po dniu, data po dacie, nazwisko po nazwisku, także kolegi prezesa z pańskiego regionu, wszystko pan dostał i pan wie, że akurat wtedy, kiedy myśmy już przyszli, w sprawie cukru nie było nic do zrobienia. Niech pan się nie uśmiecha i niech pan nie kłamie. A jeśli pan uważa, że ja z tej trybuny kłamię, to niech pan poda mnie do sądu.</u>
          <u xml:id="u-279.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-279.7" who="#MarekSawicki">To niech pan poda mnie do sądu w sprawie reformy cukru, której żeście dokonali w roku 2006. Powiem szczerze: ciszej nad tą trumną, bo jest takie stare przysłowie „świnia wór rwie i kwiczy”. W sprawie cukru PSL nie miał nic do powiedzenia i bardzo prosiłbym, żeby pan drugi raz do tego nie wracał. Już kiedyś to przysłowie z tej trybuny przytoczyłem.</u>
          <u xml:id="u-279.8" who="#MarekSawicki">Nie będą odnosił się do wypowiedzi pana Jarosława Kaczyńskiego...</u>
          <u xml:id="u-279.9" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Nie ma do czego.)</u>
          <u xml:id="u-279.10" who="#MarekSawicki">...dlatego że powiedział i poszedł.</u>
          <u xml:id="u-279.11" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Tak szanuje polską wieś.)</u>
          <u xml:id="u-279.12" who="#komentarz">(Poseł Wiesław Woda: Poszedł czołgi zamawiać.)</u>
          <u xml:id="u-279.13" who="#MarekSawicki">Tak jak wcześniej powiedziałem, merytorycznego wystąpienia w tym było niewiele, stąd jest mi jeszcze bardziej przykro, bo wydawało mi się, że skoro przewodniczący klubu zabiera głos w tak ważnej sprawie, to jest to ważne i dla PiS-u i ten przewodniczący dopilnuje, żeby debata, dyskusja miała charakter merytoryczny.</u>
          <u xml:id="u-279.14" who="#MarekSawicki">Chcę powiedzieć tak, odnosząc się do wystąpienia pana posła Pomajdy i do spraw związanych ze spadkiem dochodu. Zresztą chcę to powiedzieć wszystkim posłom. W mojej informacji dzisiaj przedstawionej i w materiale, który żeście dostali, nie zagłaskuję rzeczywistości, nie podaję danych nieprawdziwych. Podaję, gdzie nastąpił spadek, dlaczego, przyczyny, skutki tego wszystkiego. A ciągle w waszych wypowiedziach słyszałem, że mówię o tym, jak w rolnictwie jest bardzo dobrze. Tak, są takie dziedziny, gdzie dochody spadły, ale są i takie dziedziny, gdzie nieco się poprawiło. Czy poprawiło się w sposób wystarczający? Nie. Zdecydowanie wszyscy chcielibyśmy więcej. Ale, panie pośle Bogucki, ministrze, na litość boską, czy pan naprawdę urwał się dzisiaj z choinki, czy pan nie widzi, że jest kryzys, że jednak mimo wszystko na ceny żyta pan ciągle się powołuje czy tu przez Wojciecha Zarzyckiego podawane ceny pszenicy. Było zrobić kalkulację przy prosiętach. Było zrobić kalkulację przy indyku. Było zrobić kalkulację przy gęsi. Było zrobić kalkulację przy drobiu. Zobaczylibyśmy, jak ona wychodzi. Tak więc zawsze można jedno przedstawić, inne pominąć. Ja się z tym zgadzam, panie pośle Szczęsny Zarzycki.</u>
          <u xml:id="u-279.15" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki: Jak nie tę produkcję... To od zboża się zaczyna.)</u>
          <u xml:id="u-279.16" who="#MarekSawicki">Kwestia odrzucenia dyskusji nad systemem ubezpieczeń i opowiadanie o tym, że ubezpieczenia nie są realizowane. 4,5 mln ha. Przypomnę, ile było trzy lata temu. Niecałe sto. Moi drodzy, wiem, że system zbyt wolno się rozwija, ale wiem, że w taki sposób, w jaki żeśmy to przyjęli, przez was, później przez nas było to nowelizowane, dalej się tego systemu nie pociągnie, bo jest to tylko i wyłącznie kierowanie środków do ubezpieczycieli. Obecnie trzeba znaleźć inny system, inny sposób, tak żeby zachęcić rolnika do powszechności.</u>
          <u xml:id="u-279.17" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: To dajcie.)</u>
          <u xml:id="u-279.18" who="#MarekSawicki">A właśnie przygotowujemy. Przygotowujemy i damy, panie pośle. Ale co nagle, to po diable.</u>
          <u xml:id="u-279.19" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ooo...)</u>
          <u xml:id="u-279.20" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Ale zdążycie?)</u>
          <u xml:id="u-279.21" who="#komentarz">(Głos z sali: Oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-279.22" who="#MarekSawicki">Kwestia kolejna. Chciałbym, żebyśmy nie powtarzali wypowiedzi zacnych rosyjskich polityków. O tym, jak bardzo mi zależy na rynku rosyjskim, pan doskonale wie, ale wczoraj rozmawiałem z ministrem Sikorskim i ta wypowiedź, którą rzekomo podnoszą Rosjanie, nie miała miejsca. Myślę, że niepotrzebnie próbujemy nawzajem napuszczać się na siebie.</u>
          <u xml:id="u-279.23" who="#MarekSawicki">Nowa wspólna polityka rolna i dobra publiczne. Ta dyskusja wchodzi dopiero w początkową fazę. To, że stare państwa unijne proponują różne rozwiązania, doskonale o tym wiemy. To, że nurty liberalne są bardzo silne w Europie, też nie jesteście tego nieświadomi. Tylko problem polega na tym, że w materiałach, w dokumentach i w wystąpieniach, które przedstawiam, cały czas zwracam uwagę na to, że wspólna polityka rolna po 2013 r. musi zachować wspólnotowy, solidarnościowy charakter. Raz. Dwa, musi być w wymiarze finansowym nie niższa niż obecnie. I trzy, co jest ważne, jeszcze będzie cztery, musi być zachowany filar pierwszy, wsparcie bezpośrednie rolników i interwencja na rynku, i filar drugi, który w mojej ocenie jest mniej ważny niż pierwszy, przynajmniej dla Polski jeszcze przez długie lata, to jest rozwój obszarów wiejskich. I nie możemy się zgodzić na to, żebyśmy nie mieli systemu wyrównanych płatności po roku 2013.</u>
          <u xml:id="u-279.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-279.25" who="#MarekSawicki">Wczoraj podczas rozmów we Francji o projekcie deklaracji przygotowanym przez Francuzów, w którym chcieli napisać, że są za wznowieniem wspólnej polityki rolnej czy za odnowieniem jej po 2013, powiedziałem: bez słowa „odnowienie”. Za modyfikacją zmierzającą w kierunku wyrównania. To ma być wyrównanie, a nie wznowienie. Bo wznowienie czy odnowienie to znaczy, że powracamy do starego systemu. Myślę, że tu chyba jest zgoda i że nie musimy się przekonywać. Sądzę, że szczególnie w tej Izbie, jeśli chodzi o posłów zajmujących się rolnictwem, jest w wielu sprawach zgoda. I dlatego gorąca prośba, może nierealna w polityce: trochę mniej jadu, trochę mniej hipokryzji, trochę mniej cwaniactwa, bo rolnicy też czasami tego słuchają. Wiedzą, pamiętają, słyszą...</u>
          <u xml:id="u-279.26" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Dzisiaj nie słuchają, wstyd.)</u>
          <u xml:id="u-279.27" who="#MarekSawicki">Niestety pewnie obecna władza telewizji publicznej zrezygnowała już z rolnictwa i z prezentowania naszej debaty społeczeństwu.</u>
          <u xml:id="u-279.28" who="#MarekSawicki">Kwestia wypowiedzi pana ministra Mojzesowicza odnośnie do roku 2007 i jakby polemiki ze mną, że wzrost tych cen był wynikiem spekulacji. Chcielibyśmy, jako rolnicy, to fakt, żeby te ceny cały czas były na takim poziomie. Tylko sam doskonale wiesz, że nie było to realne. Wiedziałeś, że po tych wzrostach będą szybkie upadki. Wiesz, jak funkcjonuje rynek.</u>
          <u xml:id="u-279.29" who="#MarekSawicki">Panie ministrze, naprawdę, przy tamtych cenach zboża i wieprzowiny czy drobiu nie dało się utrzymać ekonomiki, jeśli chodzi o trzodę chlewną. Sam mówiłeś wtedy, że do tucznika trzeba było dołożyć 100 zł. Do tucznika - 100 zł. Dobrze, że teraz na tuczniku można zarobić 18 zł. To nie są kokosy. Tak podaje instytut ekonomiki rolnictwa. 18 zł to nie są wielkie pieniądze. Nie mówię o tym, że to są wielkie kokosy. To są...</u>
          <u xml:id="u-279.30" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Mojzesowicz: 18 zł, myślałem, że więcej.)</u>
          <u xml:id="u-279.31" who="#MarekSawicki">Ano widzisz.</u>
          <u xml:id="u-279.32" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Mojzesowicz: To mnie, Marek, zasmuciłeś.)</u>
          <u xml:id="u-279.33" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-279.34" who="#MarekSawicki">Być może w twoim gospodarstwie jest nieco więcej. Jeśli stwierdzasz, że jest więcej, niż podaje instytut ekonomiki rolnictwa, to dobrze byłoby o tym powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-279.35" who="#komentarz">(Głos z sali: A biopaliwa?)</u>
          <u xml:id="u-279.36" who="#MarekSawicki">Nie odeszliśmy od biopaliw. Problem polega na tym, już o tym z tej mównicy mówiłem, że była ustawa, była zmiana ustawy, niestety brakowało identyfikacji. Dopiero po zmianie rządu, kiedy instytucje rządowe i w tamtej kadencji, i w tej kadencji przepychały się między sobą, kto ma zgłosić notyfikację, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zgłosił to w lutym 2008 r., od sierpnia mamy notyfikację. Od sierpnia możemy zacząć to realizować w takim wymiarze, jaki wspólnie zakładaliśmy. Mam nadzieję, bo też przez Komitet Ekonomiczny została przyjęta informacja o wspieraniu, o pomocy dla rynku biopaliw, że po tej informacji zmieni się podejście do pewnych spraw również Ministerstwa Finansów w zakresie rozliczania podatku akcyzowego, w zakresie ulgi dla osób prawnych, która weszła na mocy nowych przepisów. Nie lekceważmy biogazowni, bo dzisiaj wszyscy są zachwyceni elektrowniami wiatrowymi, ale jest to inwestycja dużego biznesu i pieniądze dla dzierżawcy i tego biznesu, a jeśli będziemy inwestowali w biogazownie, to przede wszystkim mamy trwałe dostawy gazu, biogazu czy energii elektrycznej, i mamy produkty uboczne, surowce rolnicze, które będziemy w tych biogazowniach zużywać, a są to dodatkowe dochody dla rolników. Nie warto tego lekceważyć, tym bardziej że w ramach rządowych programów przekazano na to kilka działań, kilka strumieni finansowych.</u>
          <u xml:id="u-279.37" who="#MarekSawicki">Pan poseł Babalski pytał o ziemię, kiedy będzie ustawa. Było już posiedzenie komitetu. Mam nadzieję, że na następnym posiedzeniu rządu, albo kolejnym, sprawa zostanie rozpatrzona przez Radę Ministrów i że z tym projektem przyjdziemy do Sejmu, że te zapowiedzi będą mogły zostać zrealizowane. Zobaczcie, jak bardzo jesteśmy podzieleni na sali sejmowej. Inne zdanie na ten temat ma poseł Pomajda, inne zdanie ma poseł Kalemba, jeszcze inne zdanie mają posłowie PiS-u. Uważam, że między ziemią a rolnikiem niepotrzebny jest pośrednik. Warto, żeby ten proces sprzedaży ziemi zakończyć. Problem polega na tym, prezes Wojciech Pomajda zwrócił na to uwagę, że są gospodarstwa, jest ustalona struktura. Nie próbujemy tego rujnować. Jeśli będzie wyłączenie 30%, nie zrujnuje to żadnego dużego gospodarstwa. To jest ostatnia szansa, żeby rolnicy mający małe i średnie gospodarstwa mogli skorzystać na powiększeniu. Chciałbym zwrócić uwagę na to, że w wyniku zakazu sprzedaży ze względu na tzw. roszczenia, czy pseudoroszczenia, z 1998 r., za czasów premiera Buzka, prawie 600 tys. ha ziemi, która mogłaby podlegać normalnemu obrotowi i sprzedaży, zablokowano. To są głównie grunty Wielkopolski, woj. kujawsko-pomorskiego, a tam są dobre ziemie, dobrzy rolnicy, którzy czekają na możliwość powiększenia gospodarstw. Wierzę, że ruszymy. Dlaczego są problemy? Panie ministrze, był pan dwa lata w resorcie. Pan wie, jak bardzo mocno urzędnicy agencji i pracownicy innych ministerstw pilnują księstwa i władztwa, jakie przez 20 lat...</u>
          <u xml:id="u-279.38" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: A pan ile jest?)</u>
          <u xml:id="u-279.39" who="#MarekSawicki">Przekazano dzierżawcom władztwo nad państwową ziemią. Dziś część polityków, część urzędników bardziej martwi się o los dzierżawcy niż o przywrócenie państwowego władztwa nad jego majątkiem.</u>
          <u xml:id="u-279.40" who="#MarekSawicki">Myślę, że dzisiaj nie jest czas, żeby mówić o celach prezydencji, że tej sprawie powinniśmy poświęcić oddzielną debatę, bo jest to problem zbyt ważny, żeby go potraktować kilkoma zdaniami. Taki projekt przez ministerstwo rolnictwa został przekazany i proponuję, żeby go w pierwszej kolejności rozpatrzyć w komisji rolnictwa, omówić, wtedy będziemy mogli wspólnie dyskutować na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-279.41" who="#MarekSawicki">Pan poseł Rębek poruszył sprawę rent strukturalnych, mówił, że rolnicy są poruszeni i czekają. Gdyby, panie pośle Rębek, przy podziale PROW 2007 policzono, ile potrzeba pieniędzy na renty strukturalne, na obsługę przyjętych wniosków, ilu rolników jeszcze czeka, gdybyśmy chcieli zaspokoić potrzeby rolników dotyczące rent strukturalnych, trzeba by było na to przeznaczyć cały PROW. Po prostu nie było pieniędzy. Tak je rozdzielono, że gdy mieliśmy bardzo mocny złoty, praktycznie brakowało na obsługę rent strukturalnych w starym portfelu. To, o co ja złożyłem, o te 360, 362 mln, żeby je przesunąć... To jest szansa na to, że być może jeszcze w przyszłym roku zrobimy jeden nabór na 7 tys. I to wszystko. Więcej z inwestycji, z modernizacji nie zabierzemy, z rolno-środowiskowych nie zabierzemy, bo rolnicy aspirujący do tych innych programów mówią: przepraszamy bardzo, niby dlaczego mamy tylko dać na renty. To jest problem, który dla Polski Południowej, dla Polski Wschodniej, gdzie mieszkam, jest bardzo ważny, bo mamy tam małe gospodarstwa, chętnych na renty strukturalne jest wielu. Ale siłą rzeczy całego PROW na renty strukturalne nie zabierzemy.</u>
          <u xml:id="u-279.42" who="#MarekSawicki">Pani Masłowska mówi o ochronie unijnego rynku w obszarze owoców miękkich. Problem polega na tym, że tam są różne interesy, różni importerzy. Jak mamy interes Polski w zakresie ochrony chociażby rynku truskawki czy jabłka, nie jest on tożsamy z interesem Niemiec czy Francji. Część barier czy stawek importowych została przywrócona, ale nowych, niestety, Unia Europejska wprowadzić nie chce.</u>
          <u xml:id="u-279.43" who="#MarekSawicki">Kwestia wspierania eksportu na Wschód. Co było najważniejsze, to przede wszystkim zmiana politycznej atmosfery i odblokowanie embarga, które mieliśmy od 2005 r. Dziś, czy się komu nie podoba, czy nie podoba, jednak sprzedajemy Rosji. Jeśli chodzi o trzodę chlewną, to w tej chwili największa sprzedaż żywca wieprzowego, a także materiału hodowlanego, to jest rynek rosyjski. To są wartości, które uzyskujemy w handlu z trzody i z owoców, z trzody i z jabłek. I jeśli tu niektórzy podnoszą trudny problem jabłek i jabłek przemysłowych, to trzeba wyraźnie powiedzieć, że sadownicy w produkcji przy nasadzeniach nie kierowali się produkcją przemysłową. To jest nasadzenie i produkcja głównie na cele deserowe, konsumpcyjne, a produkcja przemysłowa jest niejako celem ubocznym. Jeśli bierzemy proporcje, to jest 50 na 50. Gdybyśmy w tym roku od stycznia, a praktycznie od listopada ubiegłego roku nie mieli rosyjskiego rynku na jabłka, wszystkie zepsułyby się, że tak powiem, w chłodniach. A tak jednak kilkaset tysięcy ton poszło na rynek rosyjski. Jeszcze w listopadzie, grudniu było to powyżej 80 gr i zdecydowanie powyżej złotego od stycznia. Były ceny nawet po 1,5 zł. Więc warto mieć dobre relacje z sąsiadami, bo od czasu do czasu tam, gdzie blisko, sprzedaje się łatwiej.</u>
          <u xml:id="u-279.44" who="#MarekSawicki">Pan poseł Kulas pytał o współpracę z samorządem rolniczym. Ja powiem szczerze - i to także było w moim wystąpieniu - i z samorządem rolniczym, i ze spółdzielczością, której, przepraszam, nie wymieniłem, miał rację poseł Pomajda, i ze związkami zawodowymi, i z izbami rolniczymi naprawdę współpracuje mi się dobrze, co nie oznacza, że łatwo. Dzisiaj wspólnie przygotowujemy stanowiska, propozycje, wspólnie bronimy naszych interesów, także na forum europejskim. Jak powiedziałem, ciągle mam wrażenie, że lepiej rozumiemy się ze związkami, z samorządem rolniczym, ze spółdzielczością niż z niektórymi politykami w opozycji.</u>
          <u xml:id="u-279.45" who="#komentarz">(Poseł Jacek Bogucki: Niż z rolnikami.)</u>
          <u xml:id="u-279.46" who="#MarekSawicki">Jeżdżę dużo, panie pośle Bogucki, tak że wie pan dokładnie, że w pańskim województwie parę razy byłem. Spotykam się z rolnikami. I powiem panu, że z rolnikami rozmawia się rzeczowo do momentu, dopóki nie ma trzech polityków opozycji, a czasami nie tylko, którzy zaczynają w tej dyskusji ze sobą konkurować. Bo z rolnikami rozmawia się rzeczowo, a nie demagogicznie, oni rozumieją obecną sytuację. Wiedzą, że ona jest trudna, ale też zdają sobie sprawę z tego, że to, co jest możliwe, jest robione.</u>
          <u xml:id="u-279.47" who="#MarekSawicki">Żeby nie odpowiadać na wszystkie te pytania, co rząd zrobił, czy chce zniszczyć rolnictwo, panie i panowie posłowie, jeszcze raz bardzo proszę: przejrzyjcie materiał, który przedłożyłem, będziecie mieli stenogram z mojego wystąpienia. Nie chciałbym do tego wracać i na okrągło tego opowiadać, bo to nie ma sensu. Rozumiem prawa opozycji, koalicji, trzeba było to wypowiedzieć, więc wypowiedzieliście. Przyjmuję to z uszanowaniem i z pokorą. Ale też nie udawajmy czasami, że nie wiemy, na jakim świecie żyjemy.</u>
          <u xml:id="u-279.48" who="#MarekSawicki">Jeśli chodzi o kwestię zakazu dotyczącego pasz genetycznie modyfikowanych, mamy jeszcze to memorandum, mamy jeszcze ten okres. Chcę, żebyśmy mieli też wszyscy świadomość, że na ostatnim spotkaniu Rady Ministrów w Luksemburgu dwa tygodnie temu Komisja Europejska zgłosiła wniosek o dopuszczenie kolejnych trzech odmian kukurydzy genetycznie modyfikowanej ze Stanów Zjednoczonych na rynek europejski. W sierpniu na rynku europejskim pojawiła się soja z domieszkami tej kukurydzy. Powstało pytanie, czy chodzi o dostęp soi z domieszkami, czy dostęp nowych linii kukurydzy. Z przeczytanych dokumentów i informacji wynika, że chodzi jednak o dopuszczenie trzech nowych linii kukurydzy. Powiedziałem wtedy zdecydowanie: nie, Polska nie zgadza się na ten import. Chciałbym tylko, żeby obrońcy naszego środowiska przed GMO, wszyscy obrońcy tego środowiska, patrząc w oczy hodowcom drobiu i trzody, powiedzieli: Tak, chronimy środowisko europejskie. Nie pozwalamy na uprawy roślin genetycznie modyfikowanych w Europie i nie pozwalamy na import nasion na cele paszowe.</u>
          <u xml:id="u-279.49" who="#MarekSawicki">Przepraszam bardzo, ale ja z filozofią, która została przedstawiona przez Komisję dwa tygodnie temu, że oto mamy chronić Europę przed uprawą, ale mamy otworzyć jeszcze szerzej wrota na import, nie zgadzam się, dlatego że też mamy nasze zboże, też mamy naszą kukurydzę. I jeśli wszyscy w całej Europie tak postawimy sprawę, to jest szansa, że obronimy Europę od roślin genetycznie modyfikowanych. Jeśli będziemy sprawę stawiali inaczej, to wykończymy europejską hodowlę. Nie wytrzyma ona konkurencji z hodowlą zewnętrzną.</u>
          <u xml:id="u-279.50" who="#MarekSawicki">Tak więc trzeba ciągle pytać polityków, czy reprezentują interesy rolników i swojego społeczeństwa, czy reprezentują interesy koncernów paszowych.</u>
          <u xml:id="u-279.51" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Strączkowe.)</u>
          <u xml:id="u-279.52" who="#MarekSawicki">O, została jeszcze kwestia programu dotyczącego roślin strączkowych. Wiem, że chciałoby się od razu zacząć od 2 mln ha. Zacznijmy od tych 180 tys. Jeśli w przyszłym roku okaże się, że jest to pula w pełni wydana, to proszę bardzo, podwoimy ją w roku następnym. Nie będzie to pochodziło tylko z tych środków dodatkowych, z programów unijnych, ale będziemy mogli także przesuwać to z kopert narodowych. Ten program nie musi zakończyć się w latach 2010, 2011, 2012. On może być rozwijany. Z koperty narodowej będziemy mogli w ramach 10% robić przesunięcia i w związku z tym będziemy mogli wesprzeć również produkcję tych roślin motylkowych.</u>
          <u xml:id="u-279.53" who="#MarekSawicki">Chcę także powiedzieć, żebyśmy nie płakali i nie wracali ciągle do tego programu „Szklanka mleka”, bo naprawdę jest tyle pieniędzy, tylu uczniów, którzy są tym objęci, chyba że tutaj w Sejmie wspólnie zdecydujemy, że mleko i owoce w szkole mają mieć charakter powszechny i każde dziecko ma je dostać. Następnym etapem powinna być w takim razie propozycja: podręczniki dla wszystkich uczniów za darmo. Bogate państwa, tak, niektóre z nich stać na takie decyzje. Pytanie, czy my jesteśmy już aż tak bogaci.</u>
          <u xml:id="u-279.54" who="#MarekSawicki">Chcę też zaznaczyć, że jeśli chodzi o program „Owoce w szkole”, przyglądamy się tej sprawie. Chciałbym powiedzieć, że w mediach jest znowu więcej gry interesów i lobbingu w związku z tym, kto będzie dostarczał te owoce, niż tak naprawdę troski o dzieci, które powinny uczyć się, zdobywać, kształtować ten nawyk jedzenia owoców w szkole. Cały czas zastanawiam się - myślę, że komisja rolnictwa mogłaby się w tę dyskusję włączyć - czy powinno być ograniczenie do jabłek, gruszek i soku marchewkowego, czy jednak powinniśmy zdecydować się na to, żeby był asortyment 4–5 rodzajów owoców, 4–5 rodzajów warzyw. Jeśli tak...</u>
          <u xml:id="u-279.55" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Byle nie banany.)</u>
          <u xml:id="u-279.56" who="#MarekSawicki">Nie. Opisano mnie gdzieś tam w prasie za to, że w związku z programem ograniczam się tylko do produktów europejskich.</u>
          <u xml:id="u-279.57" who="#MarekSawicki">Chcę także powiedzieć, że jeśli chodzi o te programy z dodatkowych środków, o których także mówiłem w wystąpieniu, to jest 90 mln po przeglądzie wspólnej polityki rolnej, z czego 1/3 przeznaczamy na mleko, 1/3 na energię odnawialną i 1/3, o ile dobrze pamiętam, na Internet, już w tej chwili nie powiem tego tak na 100%. 19,8 mln z tych 170 mln to są małe pieniądze. Byłem jedynym ministrem, który zwrócił uwagę komisji, żeby nie dzielić tego na państwa. Dać te 280 mln przez 2 miesiące na podwyższoną cenę interwencyjną. Bo to, co dzisiaj jest mleczarstwu potrzebne, to impuls, by wyrwać cenę z dołka. Większość państw jednak chce to rozdzielić. Jak rozdzielimy? Będzie to sugestia czy zalecenie, by rozdzielić według kryteriów Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, czy będzie pełna swoboda? Z pewnością nie damy tego, jak mówił pan minister, po groszu do litra. Z pewnością będzie to przeznaczone albo na modernizację gospodarstw, albo w jakiejś części na działania konsolidacyjne.</u>
          <u xml:id="u-279.58" who="#MarekSawicki">O tych działaniach konsolidacyjnych, o tym problemie, też dużo mówiono. Chciałbym zwrócić uwagę na to, że jeśli chodzi o ten nabór wniosków na zwiększanie wartości dodanej, w pierwszej kolejności będą mogły w nim uczestniczyć grupy producentów. Mogą oni uczestniczyć w inwestycjach po raz pierwszy, poza producentami owoców i warzyw. Następnie, w uzupełnieniu, będą wchodziły przedsiębiorstwa. W nowym roku, przy nowym naborze, będą środki na regionalne centra dystrybucji, o czym tu wcześniej z trybuny sejmowej mówiłem. Centra dystrybucji będą mogły mieć charakter branżowy, np. związany z branżą mleczarską, lub międzybranżowy. Może to być branża mleczarska, mięsna, owoców i warzyw, wiele branż w jednym centrum. To właśnie jest nasza propozycja, jeśli chodzi o aktywne przeciwdziałanie dominacji handlu.</u>
          <u xml:id="u-279.59" who="#MarekSawicki">Wiele osób podnosiło problem dotyczący łańcucha żywnościowego. Odpowiem tak: nie będzie łatwo. Wiedzą o tym wszystkie państwa członkowskie i wszyscy ministrowie w Unii Europejskiej. Sarkozy już ma pozew do sądu za to, że powiedział, iż sieci handlowe we Francji wykorzystują rolników. Użył jakiegoś mocniejszego zwrotu, nie pamiętam, jakiego, i sieci złożyły pozew. Ja się pozwów nie boję. Bardzo uważam na swoje wypowiedzi dotyczące handlu. Jeszcze raz powtarzam, ceny i marże nie są tu najważniejsze. Najważniejszą sprawą są terminy płatności i dodatkowe opłaty, jakie nie należą się handlowcom, a nakładane są na dostawców, wymusza się te dodatkowe haracze.</u>
          <u xml:id="u-279.60" who="#MarekSawicki">Kwestia zespołu jest już po uzgodnieniach. Wczoraj po zwolnieniu z Komisji Prawniczej podpisałem wniosek do pana premiera o powołanie tego zespołu. Można by robić to bez zespołu, ale nie chciałbym brać na siebie całej odpowiedzialności w tej wojnie, jaka przetoczy się między rolnikami, przetwórstwem i handlem. Chcę mieć w tym także sojuszników - ze skarbu państwa, z finansów, z ochrony konkurencji i konsumentów, z gospodarki, żeby mieć większą siłę oddziaływania na ten sektor.</u>
          <u xml:id="u-279.61" who="#MarekSawicki">Chciałbym też zwrócić uwagę na to, o co pytał poseł Koźlakiewicz, chodzi o hodowlę bydła mięsnego. Po zmianach we wspólnej polityce rolnej nie możemy wprowadzać nowych kierunków wsparcia, jeśli chodzi o określoną produkcję. Dlatego też w ramach wsparcia dotyczącego warunków środowiskowych dla pięciu województw południowej i południowo-wschodniej Polski wprowadzamy dopłaty, chodzi o krowy i owce, żeby na tych terenach nie rozszerzały się nieużytki. Dopłaty będą do 10 sztuk, i powyżej 10 owiec także. Przewidziana jest dopłata 145 euro do sztuki bydła, a jeśli chodzi o owce, o ile dobrze pamiętam, 35 euro. Takie wsparcie chcemy wprowadzić dla tych regionów, żeby produkcja nie była tam wygaszana.</u>
          <u xml:id="u-279.62" who="#MarekSawicki">Nie będzie zmiany, jeśli chodzi o kwestie związane z ONW. Na forum Unii Europejskiej toczy się dyskusja, ale żadnych zmian, jeśli chodzi o przyszły rok, nie będzie, natomiast we wnioskach znajdą się te dwie pozycje dotyczące dopłat do owiec i bydła, będzie też ta kolejna pozycja, rubryka dotycząca roślin motylkowych.</u>
          <u xml:id="u-279.63" who="#MarekSawicki">Podnoszono problem związany z tymi nieszczęsnymi ortofotomapami. Tak, od 2004 r., od 2006 r. mieliśmy obowiązek przejścia na system ewidencji lotniczej czy ewidencji satelitarnej. Niestety wiemy, że kiedy powstał nasz system ewidencji gruntów, były to lata 60., 70., pomiar nie zawsze oznaczał pomiar. Oczywiście wszyscy pamiętamy, jak szkoliliśmy rolników, kiedy w 2004 r. wstępowaliśmy do Unii Europejskiej. Wnioski powinny być składane na podstawie rzeczywistych pomiarów i nikt z nas nie zaprzeczy, że mieliśmy wykonać te rzeczywiste pomiary. Dzisiaj ze względu na to, że jest to także błąd administracyjny, urzędniczy, wszyscy rolnicy, którzy dostali wezwania do uzupełnienia, wyjaśnienia, poprawy, którzy na podstawie ortofotomap mają inaczej wymierzoną działkę, mają prawo pójść do powiatowego biura i jeszcze raz z urzędnikiem zmierzyć grunt. Nawet jeśli będzie różnica na niekorzyść rolnika, jeśli działka będzie mniejsza, to rolnik nie będzie ponosił za to żadnych kar wstecz. Natomiast dalsze płatności będzie uzyskiwał już zgodnie z rzeczywistym pomiarem. I nie jest tak, że działki są zawsze mniejsze, bo działki są także większe, przy tym pomiarze stwierdza się także większe.</u>
          <u xml:id="u-279.64" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Jurgiel: Wszystko musi wyjść na zero.)</u>
          <u xml:id="u-279.65" who="#MarekSawicki">Czy wyjdzie na zero, trudno powiedzieć, ale być może tak wyjdzie.</u>
          <u xml:id="u-279.66" who="#MarekSawicki">Jeszcze kwestia rynku owoców, warzyw i koncentratów. Dwa, trzy tygodnie temu spotkałem się z przetwórcami, z producentami koncentratu i zapytałem, czy jest możliwość, żeby 51 przetwórców dogadało się i żebyśmy w Polsce stworzyli dla tego sektora, dla tego wąskiego kierunku produkcji, jedną bramkę do sprzedaży ich produktu. Spróbujemy, mówią. Ale od razu powiedzieli, że będzie bardzo trudno. Oni dzisiaj konkurują między sobą o każdy odbiór, o każdą odbieraną od nich beczkę koncentratu. Chcemy doprowadzić do takiej sytuacji, żeby razem ustalali cenę i warunki odbioru, być może wtedy da się podnieść kilka groszy na przemysłowym jabłku czy na truskawce.</u>
          <u xml:id="u-279.67" who="#MarekSawicki">Panie i Panowie Posłowie! Naprawdę było dużo pytań, wiele z nich się powtarzało. Mam taką prośbę. Do każdego z nich, tak jak i poprzednio, również ustosunkujemy się na piśmie, przyślemy wam pełną informację. Jeszcze raz dziękuję za dyskusję. Jeśli do niektórych tematów podchodzę zbyt emocjonalnie, to dlatego że, tak jak panowie posłowie, też mam własne odczucia, więc proszę mi wybaczyć. I wierzę, że tak jak przez te dwa lata udawało nam się wspólnie rozwiązywać wiele ważnych i trudnych spraw, tak również i w czekającym nas najbliższym okresie uda się tę współpracę, dobrą współpracę utrzymać. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-279.68" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-279.69" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Krzysztof Putra)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#komentarz">(Poseł Jacek Bogucki: Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#KrzysztofPutra">Panie pośle, już jest piątek, po południu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#JacekBogucki">Panie marszałku, pan minister kilkakrotnie mnie przywoływał, więc...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#KrzysztofPutra">Akurat nie prowadziłem obrad, więc nie jestem w stanie tego stwierdzić, ale wierzę na słowo, a słowo powinno mieć w tej Izbie bardzo dużą wartość.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#JacekBogucki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie ministrze, nie skłoni mnie pan do tego, żebyśmy się sądzili, z dwóch zasadniczych powodów. Pierwszy jest taki, że ja pochodzę ze stron, gdzie sprawy honorowe zawsze załatwiało się inaczej, nie w sądach. Drugi jest taki, że nawet jeśli pan minister przyrównywał mnie w swoich odniesieniach do trzody chlewnej, to mnie pan nie obraził. Przez wiele lat hodowałem trzodę chlewną i wiem, jak to się robi. To są naprawdę bardzo fajne zwierzęta, panie ministrze, w przeciwieństwie do niektórych polityków.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: To było bardzo nieeleganckie.)</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#JacekBogucki">Panie ministrze, pan nie zrozumiał tego, co mówiłem o rynku cukru. Nie będę milczał, jeśli chodzi o ten temat, bo wiem, że byłoby to panu na rękę. Zacznijmy od tego, że prezes Zarządu Krajowej Spółki Cukrowej funkcjonującego pod rządami pana ministra był powołany jeszcze przez was, gdy byliście we wcześniejszej koalicji z Lewicą. Myśmy nie zmieniali w zarządzie prezesa.</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#JacekBogucki">Odnośnie do tego, że tam był przedstawiciel Podlasia, to trzeba powiedzieć, że to nie pierwszy człowiek, który, gdy doszliście do władzy, zdradził interesy Łap - nie jakiejś konkretnej partii, tylko Łap - z których się wywodził. W zamian za to później go awansowaliście z członka zarządu na pełniącego obowiązki, pewnie za decyzje, które wam były na rękę.</u>
          <u xml:id="u-283.4" who="#JacekBogucki">Panie ministrze, Krajowa Spółka Cukrowa jest spółką Skarbu Państwa. Była nią i jest. Chciałbym to wyjaśnić. Ponieważ ona była i jest spółką Skarbu Państwa, to rząd poprzez ministra skarbu może w 100% wpływać na jej decyzje, jak każdy właściciel, zgodnie z Kodeksem handlowym. Decyzje w sprawie obliczenia kwoty cukrowej zapadły pod pana rządami, gdy pan był ministrem rolnictwa, i pod rządami Donalda Tuska. Wydano je wszystkie w tym czasie, natomiast ostatnie obniżenie o ponad 7% kwoty cukrowej, zupełnie niewymagane przez Unię Europejską, nastąpiło, kiedy na pewno mógł pan wpłynąć na tę decyzję. Nie zaprzeczy też pan, że do 2010 r., zgodnie z zapisami reformy rynku cukru, nikt nie odebrałby ani jednego kilograma z tej kwoty prawie 1 mln 800, którą mieliśmy, gdy wam oddawaliśmy władzę. Biorąc pod uwagę obecną sytuację na rynku cukru, podejrzewam, że Unia Europejska takim krajom, jak wymieniałem: Wielkiej Brytanii i jeszcze kilku innym, które zredukowały te kwoty tylko o 13,5%, nie odbierze nic, bo sytuacja się zupełnie zmieniła. Musi pan przyznać, że to był błąd. Być może nie do przewidzenia, ale to wasz błąd, który mści się teraz, ponieważ duża część Polski nie produkuje buraków cukrowych, a importuje cukier, i konsumenci polscy muszą płacić za niego więcej.</u>
          <u xml:id="u-283.5" who="#JacekBogucki">Jak słuchałem pana wypowiedzi, to myślałem, że mieliście szczęście, ponieważ trafili się wam poprzednicy, którzy rządzili przez dwa lata, i nastąpił wtedy kryzys, bo inaczej byście się nie wytłumaczyli z tego, co robicie.</u>
          <u xml:id="u-283.6" who="#JacekBogucki">Nie odpowiedział pan minister na pytania dotyczące spraw doradztwa rolniczego i szkół rolniczych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-283.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#KrzysztofPutra">Jest mi bardzo przykro, ale nie byłem w stanie stwierdzić, czy to było sprostowanie, czy nie, bo nie prowadziłem obrad.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#KrzysztofPutra">Pan minister chciałby jeszcze zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-284.3" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#MarekSawicki">Panie ministrze Bogucki, jednak wszystkich nas obowiązuje dokument i prawo. Bardzo bym prosił pana o zapoznanie się z nim. Prześlę jeszcze raz panu te wszystkie instrumenty i dokumenty i będzie wiadomo, w którym roku i kiedy były podpisane. Naprawdę trzeba wykazać dużo złej woli, i pan doskonale o tym wie, żeby dokumenty, które wysyłała Krajowa Spółka Cukrowa na podstawie wcześniej przyjętych zarządzeń, rozporządzeń i reformy w Brukseli, dawały prezesowi Agencji Rynku Rolnego wyłącznie prawo do ich cofnięcia, w razie gdyby wniosek został sporządzony niezgodnie z prawem, które żeście przyjęli. Minister rolnictwa nawet nie mógł się już w tym czasie do żadnych dokumentów dotknąć. Gdyby prezes Agencji Rynku Rolnego uchylił wniosek zarządu, o którym pan mówił, to pozwano by go do sądu, a wniosek wysłano by ponownie do Komisji. Bardzo prosiłbym pana, żeby pan przejrzał te dokumenty, bo myślę, że wystarczy przepychanek.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#MarekSawicki">Co do nauczycieli, to rozumiem pana troskę, ale pan doskonale wie, że żadna szkoła rolnicza nie jest w sytuacji takiej, że nie wypłaca się pensji. Do końca roku pieniędzy na płace starczy. Poradzimy sobie z tym bez pomocy opozycji.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#MarekSawicki">Natomiast jeśli chodzi o ośrodki doradztwa rolniczego, to gorąco zachęcam do tego, żeby doradcy, oprócz pracy przy wypełnianiu wniosków, skorzystali z nowego programu unijnego w zakresie świadczonych usług z zakresu doradztwa rolnikom i również tam pozyskali część środków potrzebnych na ich działalność. Myślę, że w sytuacji, w której będziemy mieli doradztwo państwowe, owo pilnowanie i informowanie o wspólnej polityce rolnej, czy nam się to podoba, czy nie, spowoduje, że przy korzystaniu ze środków unijnych wykształcą się dwa piony doradcze. Zresztą i tak część tego doradztwa jest prywatna, bo doradcy, wypełniając wnioski po godzinach, biorą za to pieniądze. Jeśli poradziliśmy sobie, jako rolnicy, z prywatną weterynarią i funkcjonuje to, jak pan wie, nie najgorzej, to poradzimy sobie również i z doradztwem państwowym, i prywatnym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#KrzysztofPutra">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#KrzysztofPutra">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie przedstawionej informacji.</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#KrzysztofPutra">Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-286.4" who="#KrzysztofPutra">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 53. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-286.5" who="#KrzysztofPutra">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-286.6" who="#KrzysztofPutra">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze zgłosić się do oświadczenia?</u>
          <u xml:id="u-286.7" who="#KrzysztofPutra">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-286.8" who="#KrzysztofPutra">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-286.9" who="#KrzysztofPutra">Jako pierwszy oświadczenie wygłosi pan poseł Szymon Giżyński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-286.10" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#SzymonStanisławGiżyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Powodem i motywem mojego oświadczenia jest okryty zasłużoną, złowieszczą, niechlubną sławą Codex Alimentarius, czyli Kodeks Żywnościowy, będący zbiorem obowiązujących w skali międzynarodowej norm, procedur i praktyk, stanowiących wytyczne dla międzynarodowych i narodowych służb kontroli przemysłu, a nawet całego sektora rolno-spożywczego i związanego z nim zaplecza naukowo-eksperckiego. Codex Alimentarius pozostaje w trybach dwóch ONZ-owskich centrali: Organizacji ONZ ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) i Światowej Organizacji Zdrowia, dzielnie wspieranych przez coraz bardziej represyjne dyrektywy Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#SzymonStanisławGiżyński">Wielce ciekawe i symptomatyczne są źródła, inspiracje i początki Kodeksu Żywnościowego. Jednym z jego głównych pomysłodawców był w roku 1963 Fritz ter Meer, w czasach, gdy Niemcy wybrali na swojego kanclerza Adolfa Hitlera, członek zarządu koncernu IG Farben, czyli innymi słowy producent m.in. śmiercionośnego i zbrodniczego cyklonu B. Fritz ter Meer sądzony wśród pozostałych niemieckich zbrodniarzy w procesach norymberskich za zbrodnie wojenne odsiedział w więzieniu ledwie 4 lata, wyciągnięty stamtąd przez Rockefellerów i także przez Rockefellerów wciągnięty już w połowie lat 50. na stanowisko prezesa zarządu firmy Bayer. W latach 60. Fritz ter Meer brylował wśród podobnych sobie tuzów z wielkich koncernów farmakologicznych w pracach nad Kodeksem Żywnościowym. Stworzono solidne podwaliny, by w 1996 r. niemiecka reprezentacja wielkich niemieckich koncernów chemicznych i farmakologicznych wystąpiła z propozycją, żeby nie sprzedawać żadnych ziół, witamin i minerałów w celach profilaktycznych i leczniczych. Te niemieckie supozycje funkcjonują już w Codex Alimentarius, niby jako nieobowiązująca norma, ale jednak norma.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#SzymonStanisławGiżyński">W sukurs niemieckim gigantom farmakologicznym przychodzi jak zwykle nieoceniona Bruksela, wprowadzając dla państw członkowskich Unii Europejskiej swoje restrykcyjne innowacje, wiodące nieuchronnie ku sytuacji, gdy na przydomową uprawę własną owoców, warzyw i ziół trzeba będzie uzyskiwać urzędnicze zezwolenia, a obrót naturalnymi witaminami oraz suplementami minerałów i ziół może być uznany za nielegalny. Zależność jest tu prosta: zioła, minerały, naturalne witaminy, żywność pozbawiona pozostałości po pestycydach, sztucznych dodatków i innych trujących środków, wzrost zapotrzebowania na żywność organiczną, lepsze zdrowie całej populacji - to wszystko stanowi realne zagrożenie dla globalnych interesów przemysłu chemicznego i farmaceutycznego w sytuacji mniejszego spożycia i zapotrzebowania na syntetyczne leki.</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#SzymonStanisławGiżyński">Całkiem możliwe, iż wskutek sprzężonych działań ONZ i Unii Europejskiej już od 1 stycznia 2010 r. będziemy coraz częściej skazani na spożywanie zapaskudzonej, czyli skażonej i szkodliwej, żywności. Mocą różnych diabelskich pomysłów wszelkie produkty żywnościowe w celu ich, w cudzysłowie, oczyszczenia będą szprycowane kobaltem, cezem i promieniami gamma. Żeby już wszystkim absurdom stało się zadość, tym samym nakazem zostaną potraktowane również uprawy i hodowle ekologiczne, gdzie roślinom będzie się zadawać pestycydy i środki chemiczne, a zwierzętom przeznaczonym na ubój podawać antybiotyki i hormony wzrostu. Żeby było już zupełnie śmiesznie, a nawet postmodernistycznie, tak spreparowana żywność nadal będzie stemplowana etykietą, jako ekologiczna. Czy to wszystko oznacza, że opisywane tutaj szaleństwo ze świata już puka do naszych drzwi, że Hannibal ad portas? Nie. Forpoczty tej antyludzkiej, a tym samym antypolskiej, zmowy już przekroczyły nasze krajowe opłotki. Oto rozporządzenie ministra zdrowia sprzed miesiąca, z 6 października 2009 r., rygorystycznie i drastycznie ogranicza możliwości dokonywania sprzedaży i zakupu produktów leczniczych poza aptekami. Z polskich sklepów zielarsko-medycznych rozporządzeniem pani minister Ewy Kopacz znikają do niedawna jeszcze dopuszczone do sprzedaży podstawowe maści, żele, plastry czy witaminy. Skutki? 80% sklepów zielarskich i punktów aptecznych grozi likwidacja. Rusza tym samym kolejna fala bezrobocia, i to w grupie pracowniczej wysoko wyspecjalizowanej i stale podnoszącej swoje kwalifikacje. Klienci sklepów zielarskich, częstokroć osoby starsze i schorowane, czują się pokrzywdzeni i zdezorientowani. Protestuje m.in. izba zielarsko-medyczna, Polski Komitet Zielarski, Krajowa Rada Suplementów i Odżywek, Polskie Towarzystwo Promocji Zdrowego Życia i Żywności. Cieszą się natomiast i oblizują wargi rekiny ze światowych koncernów chemicznych i farmakologicznych oraz ich polscy lobbyści i poplecznicy. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-287.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#KrzysztofPutra">Pan poseł Waldemar Andzel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#WaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 7 listopada będziemy obchodzić 142. rocznicę urodzin Marii Skłodowskiej-Curie, polskiej dwukrotnej laureatki nagrody Nobla w dziedzinie chemii za odkrycie polonu i radu, a także w fizyce za odkrycie zjawiska promieniotwórczości. Jako pierwsza kobieta w historii otrzymała ona tytuł profesora paryskiej Sorbony.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#WaldemarAndzel">Przyszła na świat w warszawskiej rodzinie nauczycielskiej. Maria jako najmłodsza z pięciorga rodzeństwa rozwijała się szybko, w atmosferze wyjątkowo sprzyjającej wczesnemu zrozumieniu istoty, wartości, jakie dać może życie umysłowe i praca naukowa. Swoją edukację rozpoczęła w prywatnej szkole, a następnie w żeńskim gimnazjum, które ukończyła z wyróżnieniem w postaci złotego medalu. Niestety, sytuacja materialna zmusiła ją do pracy guwernantki. Ambitna w swoich działaniach, w 1891 r. wyjechała do Paryża, aby podjąć studia na tamtejszym uniwersytecie. Nie mogła tego zrobić w Warszawie, gdyż kobietom w tym okresie nie zezwalano na studiowanie. Została przyjęta w poczet studentów Sorbony. Bardzo ciężkie warunki mieszkaniowe i trudna sytuacja finansowa nie zniechęcały jej do ciężkiej pracy. W 1893 r. uzyskała licencjat z fizyki, osiągając najlepsze wyniki w swojej grupie, i rozpoczęła pracę w laboratorium Lippmana. W 1894 r. poznała Pierre'a Curie. Wspólne zainteresowania, pasja poznawcza i zrodzone nagle uczucie doprowadziły ich rok później przed ołtarz.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#WaldemarAndzel">Badania prowadzone przez państwa Curie dały imponujące rezultaty. Odkryli oni nowy pierwiastek, który na cześć ojczyzny Maria nazwała polonem. Sukces tylko wzmógł determinację Marii w dążeniu do prawdy naukowej. Jej pasja odkrywcza stała się wręcz legendarna. W niezwykle trudnych warunkach pracowała niemal bez wytchnienia. Nie zrażał jej brak odpowiedniego sprzętu ani wystarczających środków finansowych. W 1903 r. odniosła kolejne sukcesy. Uniwersytet Paryski uznał jej doktorat, a szwedzka akademia przyznała jej i jej mężowi Nagrodę Nobla z dziedziny fizyki za pracę nad promieniotwórczością. Po tragicznej śmierci męża władze uczelni nadały jej tytuł profesora oraz zaproponowały objęcie stanowiska piastowanego przez Pierre'a Curie. W listopadzie 1911 r. jako pierwsza osoba na świecie otrzymała po raz drugi Nagrodę Nobla. Było to uhonorowanie jej zasług w dziedzinie chemii, a dokładnie badań dotyczących własności chemicznych i fizycznych odkrytych przez nią pierwiastków polonu i radu oraz metod ich wyodrębniania, oczyszczania i mierzenia aktywności promieniotwórczej. Mimo iż na stałe osiadła we Francji, nie zapomniała o swojej ojczyźnie. Podejmowała inicjatywy na rzecz badań naukowych w warszawskiej pracowni radiologicznej. Do roku 1933 prowadziła jeszcze wykłady w Sorbonie, choć jej stan zdrowia wyraźnie się pogarszał. Zmarła 4 lipca 1934 r. w sanatorium Sancellemoz w Sabaudii i została pochowana obok Pierre'a Curie w jego rodzinnej miejscowości. W 1995 r. ciała obojga małżonków przeniesiono do paryskiego Panteonu (był to pierwszy przypadek pochowania w Panteonie kobiety).</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#WaldemarAndzel">Podsumowując, warto przywołać słowa Marii Skłodowskiej-Curie: „Ludzkość potrzebuje również marzycieli, których bezinteresowne dążenie do celu jest tak potężne, że nie potrafią oni zwracać uwagi na własną korzyść materialną”. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#KrzysztofPutra">Pan poseł Andrzej Ćwierz, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#AndrzejĆwierz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Są takie szkoły, które mają szczególne zasługi dla społeczności lokalnej. Szkoły, które promieniują nauką, promieniują wychowaniem, które mają wpływ na to, jak dany region się rozwija. Nie tak dawno, w dniach 9–11 października 2009 r., odbyły się w Jarosławiu, moim mieście, uroczystości związane z obchodami 125-lecia istnienia I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika. Szkoła ta należy do najstarszych i najlepszych placówek oświatowych na Podkarpaciu. W ubiegłorocznym rankingu szkół „Perspektyw” I Liceum Ogólnokształcące w Jarosławiu znalazło się na pozycji siódmej w województwie, a w kraju zajęło 101 miejsce.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#AndrzejĆwierz">Jest to szkoła o bogatej i pięknej historii, sięgającej czasów zaborów. Żyjące w zniewolonym narodzie słowa Zamoyskiego: takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie, nabrały w tym czasie szczególnego znaczenia. Walkę z wrogiem zaczęto prowadzić nie mieczem, lecz słowem, poprzez wykształcenie ludzi mądrych, oddanych sprawie niepodległości. W Jarosławiu, będącym pod zaborem austriackim, staraniem władz miejskich powołano do życia w 1884 r. CK Niższe Gimnazjum po to, by edukacja i odpowiednie wychowanie młodego pokolenia świadczyły o wartości i sile narodu. Pierwszy egzamin dojrzałości odbył się w 1892 r. i od tego momentu szkoła przyjęła nazwę CK Wyższe Gimnazjum. Kształciła się tu młodzież nie tylko z Jarosławia, ale i z całej okolicy, z całego obecnego powiatu jarosławskiego.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#AndrzejĆwierz">Burzliwe początki XX wieku - I wojna światowa, odzyskanie niepodległości, wojna o granice - nie pozostały bez wpływu na jarosławskie gimnazjum. Młodzi chłopcy w uczniowskich mundurkach zasilili szeregi polskich bohaterów walczących na wszystkich możliwych frontach. Okres 20-lecia międzywojennego wpłynął pozytywnie na szkolnictwo średnie w Jarosławiu, a mury państwowego gimnazjum opuszczali już nie tylko doskonale wykształceni absolwenci, ale przede wszystkim wychowani na ponadczasowych wartościach i ideałach patrioci.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#AndrzejĆwierz">II wojna światowa poczyniła wielkie spustoszenie wśród społeczności szkolnej, jednak lata okupacji nie złamały ducha polskości i niezłomnej wiary w zwycięstwo. Niestety, na prawdziwe zwycięstwo i wolność trzeba było poczekać jeszcze ponad 40 lat. Przez cały okres komunizmu i transformacji ustrojowej aż po dzień dzisiejszy szkoła pozostawała najważniejszą placówką oświatową w mieście i chlubą jej mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-291.4" who="#AndrzejĆwierz">I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Jarosławiu jest szkołą czerpiącą z tradycji, ale także doskonale realizującą wyzwania XXI w. Młodzież uczestniczy w różnego rodzaju projektach unijnych, w olimpiadach przedmiotowych, konkursach ogólnokrajowych i regionalnych, a także w wymianach międzynarodowych, zawodach sportowych, innowacjach pedagogicznych, działalności społecznej i charytatywnej. Nauczyciele z pasją i sumiennością uczą, pomagają, kierują, wychowują. To od ich pracy i poświęcenia w wielkim stopniu zależy wykreowanie odpowiedzialnego i mądrego obywatela, świadomego obowiązków wobec narodu i państwa. Takimi absolwentami może szkoła się poszczycić od początku swojego istnienia. Wiele nazwisk zapisało się złotymi zgłoskami w historii i nauce naszego narodu. Trzeba wymienić przede wszystkim takich absolwentów, jak: Antoni Chruściel, generał, dowódca powstania warszawskiego, Czesław Mączyński, generał i dowódca obrony Lwowa w 1918 r., Franciszek Leja - wybitny matematyk, światowej sławy profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. Adam Gruca - chirurg i ortopeda, Feliks Młynarski - jeden z twórców słynnej reformy walutowej ministra Grabskiego, wiceprezes Banku Polskiego i Banku Emisyjnego, czy też Mieczysław Orłowicz - jeden z najwybitniejszych geografów i krajoznawców, organizator pierwszego komitetu olimpijskiego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-291.5" who="#AndrzejĆwierz">Obecnie również szkoła może pochwalić się wybitnymi absolwentami, do których należą profesorowie wyższych uczelni, a także biskupi, parlamentarzyści, artyści i dziennikarze. Wielu z nich przyjechało w dniach obchodów 125-lecia do swej Alma Mater, aby uświetnić jej jubileusz.</u>
          <u xml:id="u-291.6" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-291.7" who="#AndrzejĆwierz"> Wśród nich znaleźli się m.in. sędzia Bogusław Nizieński, prof. Konrad Wojciechowski, prof. Piotr Podolec z Krakowa, z Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. Jerzy Eider - rektor państwowej szkoły wychowania fizycznego w Szczecinie, niektórzy parlamentarzyści, w tym również wygłaszający te słowa. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-291.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#KrzysztofPutra">Głos zabierze pan poseł Krzysztof Jurgiel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#KrzysztofJurgiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę wygłosić oświadczenie w związku dzisiejszym wystąpieniem pana ministra Marka Sawickiego podczas debaty sejmowej na temat sytuacji polskiego rolnictwa, ponieważ klub miał tylko 10 minut, a z naszej strony głos zabierał pan premier. Tak więc chciałbym teraz powiedzieć kilka słów na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#KrzysztofJurgiel">Otóż stwierdzam, że już pierwsze miesiące rządów koalicji PO-PSL doprowadziły do tego, że sytuacja w polskim rolnictwie ulegał drastycznemu pogorszeniu. Dzisiaj, po dwóch latach rządzenia, sytuacja ta jest jeszcze bardziej tragiczna. Najbardziej dramatycznym przejawem tego procesu jest to, że wielu rolnikom grożą dzisiaj postępowania sądowe i egzekucje komornicze. Pogłębiają się obszary biedy na polskiej wsi.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#KrzysztofJurgiel">Minister rolnictwa Marek Sawicki, mimo licznych zapowiedzi, do dzisiaj nie przedstawił programu dla polskiego rolnictwa. Powoływał liczne zespoły robocze, powołał nawet zespół złożony z byłych ministrów rolnictwa, i na tym kończyło się jego działanie na rzecz polskiej wsi. Można zatem stwierdzić, że działania ministra Sawickiego obliczone są jedynie na przetrwanie na wyznaczonym stanowisku rządowym. I tak piastowanie urzędu przez Marka Sawickiego można uznać za największy sukces tego rządu w dziedzinie rolnictwa. Jednak na wsparcie naszych rolników i rolnictwa zabrakło rządowi Donalda Tuska sił, pomysłów i pieniędzy. Przede wszystkim jednak zabrakło chęci realizacji przecież i tak skromnych obietnic wyborczych składanych polskim rolnikom jesienią 2007 r. Nie chciano się zajmować czy też uznano, że nie warto się zajmować polskim rolnictwem i obszarami wiejskimi.</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#KrzysztofJurgiel">Dramat w polskim rolnictwie rozwija się. Sytuacja, w jakiej obecnie znaleźli się polscy rolnicy, to: brak strategii rządu dla polskiego rolnictwa w odniesieniu do poszczególnych branż; brak troski rządu o sprawy polskiej wsi na forum Unii Europejskiej; rosnące ceny środków do produkcji rolnej; opóźnienie w wykorzystaniu środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich i polityki spójności; zdestabilizowane rynki rolne, niskie ceny zbóż, warzyw, mięsa i mleka; chaos w administracji rolnej; zła sytuacja dochodowa rolników; brak aktywnej polityki społecznej; niszczenie polskiego rynku cukru, zamykanie cukrowni; brak skutecznego pakietu antykryzysowego; brak reakcji na słuszne dezyderaty Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.</u>
          <u xml:id="u-293.4" who="#KrzysztofJurgiel">Premier Donald Tusk, przedstawiając exposé nowego rządu w listopadzie 2007 r., oparł politykę rolną na pięciu filarach. I teraz cytuję: Pierwszy filar według pana premiera Donalda Tuska to aktywna polityka wobec Komisji Europejskiej. Mówił: Zdecydowanie opowiadamy się za utrzymaniem uproszczonego systemu dopłat rolniczych jako fundamentu wspólnej polityki rolnej, który przez lata dobrze służył polskiemu rolnictwu. Nie ma żadnych racjonalnych przesłanek dla podnoszenia przez Polskę kwestii zniesienia dopłat bezpośrednich. Konsekwentnie natomiast będziemy dążyć do wykorzystania wszystkich środków wspólnej polityki rolnej.</u>
          <u xml:id="u-293.5" who="#KrzysztofJurgiel">Jak to wygląda w praktyce? Aktywna polityka wobec Komisji Europejskiej to poparcie przez ministra Marka Sawickiego porozumienia ministrów rolnictwa w sprawie przeglądu wspólnej polityki rolnej, zawartego 20 listopada 2008 r. Dla Polski porozumienie jest niekorzystne, zawiera szereg rozwiązań, które obniżą, wpłyną na mniejszą konkurencyjność gospodarstw polskich rolników.</u>
          <u xml:id="u-293.6" who="#KrzysztofJurgiel">Przechodzę do szczegółów. Zasada wzajemnej zgodności - nie uregulowano kwestii uproszczenia wzajemnej zgodności poza ustaleniem, że państwa członkowskie nie muszą naliczać kar mniejszych niż 100 euro.</u>
          <u xml:id="u-293.7" who="#KrzysztofJurgiel">Drugie: uprawy energetyczne - zlikwidowano płatności do upraw energetycznych.</u>
          <u xml:id="u-293.8" who="#KrzysztofJurgiel">Rynek owoców miękkich - likwidacja od 2012 r. płatności do owoców miękkich, tzn. malin i truskawek, wprowadzonych na wniosek Polski w 2007 r.</u>
          <u xml:id="u-293.9" who="#KrzysztofJurgiel">Oddzielenie wsparcia w sektorach - likwidacja od 2012 r. wsparcia powiązanego z produkcją w sektorach suszu paszowego, lnu, konopi uprawianych na włókno oraz skrobi ziemniaczanej.</u>
          <u xml:id="u-293.10" who="#KrzysztofJurgiel">Rynek tytoniu - likwidacja od 2010 r. płatności bezpośrednich w formie powiązanej z produkcją w sektorze tytoniu.</u>
          <u xml:id="u-293.11" who="#KrzysztofJurgiel">Rynek mleka - likwidacja kwot mlecznych od 2015 r., jak również likwidacja dopłat do prywatnego przechowywania serów oraz dopłat do zakupu śmietanki, masła i masła skoncentrowanego.</u>
          <u xml:id="u-293.12" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-293.13" who="#KrzysztofJurgiel">Jeszcze kilka. Dokończę, pani marszałku.</u>
          <u xml:id="u-293.14" who="#KrzysztofJurgiel">Rynek zbóż - wprowadzono limit 3 mln t w skali Unii Europejskiej dotyczący prowadzenia skupu interwencyjnego pszenicy.</u>
          <u xml:id="u-293.15" who="#KrzysztofJurgiel">I wreszcie rynek mięsa wieprzowego - zlikwidowano możliwość skupu interwencyjnego mięsa wieprzowego.</u>
          <u xml:id="u-293.16" who="#KrzysztofJurgiel">Dzisiaj omówiłem pierwszy filar. Pozostały mi 4 filary, a więc na następnych posiedzeniach Sejmu w oświadczeniach przedstawię te 4 filary. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-293.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#KrzysztofPutra">Pan poseł Tadeusz Iwiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#TadeuszIwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wczoraj późnym wieczorem zakończyła się parlamentarna procedura legislacyjna polegająca na nowelizacji Kodeksu karnego, Kodeksu postępowania karnego, Kodeksu karnego wykonawczego oraz Kodeksu karnego skarbowego, która doprowadziła m.in. do zmiany art. 256. Ten artykuł do tej pory brzmiał następująco - cytuję: „Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”. Ten potrzebny i słuszny zapis sprawdzał się przez wiele lat.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#TadeuszIwiński">25 września, gdy dokonywano w intencji, za którą opowiadały się wszystkie 4 kluby, nowelizacji Kodeksu karnego, a tą intencja było zaostrzenie kar w stosunku do pedofilów, poseł Prawa i Sprawiedliwości z Polski południowej, którego nazwiska nie wymienię, zgłosił znienacka poprawkę, która polegała na tym, że dodano do owego artykułu 3 paragrafy, w tym najistotniejszy, który zacytuję: „Tej samej karze podlega, kto w celu rozpowszechniania produkuje, utrwala lub sprowadza, nabywa, przechowuje, posiada, prezentuje, przewozi lub przesyła druk, nagranie lub inny przedmiot, zawierające treść określoną w § 1 - bo dotychczasowy zapis przekształci się w § 1 - albo będące nośnikiem symboliki faszystowskiej, komunistycznej lub innej totalitarnej”.</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#TadeuszIwiński">Ten poseł pewnie chce przejść do historii jak znany szewc z Efezu, kiedyś greckiego, teraz tureckiego, Herostrates, który z desperacji podpalił świątynię Artemidy w Efezie. Brakuje kryteriów, brakuje określenia, czym jest symbol komunistyczny, definicji.</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#TadeuszIwiński">Co działo się później? Otóż w głosowaniu, ponieważ zostało to wprowadzone znienacka, w chaosie legislacyjnym, bo i taki się zdarza, wbrew stanowisku Ministerstwa Sprawiedliwości ta poprawka przeszła. Przeciwko niej głosowało 55 rozsądnych posłów, w tym 10 z Platformy Obywatelskiej, łącznie z marszałkiem Bronisławem Komorowski, dalekim przecież od sympatii do tzw. komunizmu.</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#TadeuszIwiński">Wierzyliśmy, że w Senacie - i prowadziliśmy rozmowy w tym kierunku - kwestia zostanie wyjaśniona. Niestety tak się nie stało. Cała sprawa używania symboli ideologicznych i możliwości regulowania tego przez prawo jest szalenie delikatna. Żeby nie było wątpliwości, wszelkie zbrodnie nazistowskie, faszystowskie, stalinowskie, zbrodnie rewolucji kulturalnej w Chinach, Pol Pota w Kambodży i inne tego rodzaju powinny być jednoznacznie potępione. Czym innym jest jednak sytuacja, w której np. w Polsce dzisiaj niektóre prawicowe ugrupowania bezrozumnie wrzucają do jednego worka wszystkie procesy zachodzące po wojnie do 1989 r., określając je mianem komunizmu.</u>
          <u xml:id="u-295.5" who="#TadeuszIwiński">Co to znaczy: symbol komunizmu? Dla jednych to może być Pałac Kultury w Warszawie, dla innych seriale o kapitanie Klossie czy czterech pancernych, dla jeszcze innych koszulki z wizerunkiem Che Guevary czy Lenina. Do tego trzeba dodać, że m.in. we Francji, Grecji i w wielu innych państwach Unii Europejskiej działają legalnie partie komunistyczne. Co więcej, największym państwem na świecie, Chinami, rządzi Komunistyczna Partia Chin.</u>
          <u xml:id="u-295.6" who="#TadeuszIwiński">Polska, mając tego typu zapis, przekształciłaby się w skansen. Nie ma drugiego takiego państwa, w którym nie tylko przyjęto by taką ustawę, ale w którym byłoby to w ogóle do pomyślenia. Możemy się więc przekształcić w swoistego rzadkiego ptaka, rara avis, kuriozum w Europie.</u>
          <u xml:id="u-295.7" who="#TadeuszIwiński">Panie marszałku, w nader interesującej opinii prawnej na omawiany temat, którą właśnie otrzymałem z Biura Analiz Sejmowych, wskazuje się, że uchwalony art. 256 § 2 musi być interpretowany w sposób zawężający, tak aby uwzględnić przepisy polskiej konstytucji, szczególnie art. 13 i 54. Każdorazowo zatem wykładni musiałyby dokonywać organy wymiaru sprawiedliwości, która to wykładnia nie mogłaby doprowadzić do karalności za dokonanie czynu wymienionego w tym przepisie w odniesieniu do symbolu komunistycznego, który nie wiąże się z totalitarnymi metodami i praktykami działania.</u>
          <u xml:id="u-295.8" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-295.9" who="#TadeuszIwiński">Jeśli mogę jeszcze poprosić o czas, panie marszałku, bo to jest dość istotna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-295.10" who="#TadeuszIwiński">Prowadziłoby to do zamieszania prawnego, swoistego chaosu, a momentami mogłoby ośmieszać polskie sądownictwo.</u>
          <u xml:id="u-295.11" who="#TadeuszIwiński">Złożoność tej kwestii, niepojętej dla ludzi myślących w kategoriach czarno-białych, a zwłaszcza dla Herostratesa z Bielska-Białej, ujawniła się w pełni w ubiegłym roku w Strasburgu, gdy Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok w sprawie Vajnai przeciwko Węgrom. Skarżący został skazany za używanie w trakcie demonstracji w Budapeszcie niewielkiego symbolu czerwonej gwiazdy naszytej na kurtkę. Nie będę wchodził w szczegóły, ale Trybunał uznał, że doszło do ewidentnego naruszenia art. 10 europejskiej konwencji praw człowieka i uznał odpowiedzialność władz węgierskich. Nie idźmy zatem tą drogą, bo w naszym przypadku dodatkowo musiałoby to oznaczać naruszenie art. 54 Konstytucji RP.</u>
          <u xml:id="u-295.12" who="#TadeuszIwiński">Panie marszałku, nie pozwólmy na to, żeby nieprzemyślane nowelizacje prawa ośmieszały Polskę znaną historycznie z tolerancji, żeby Polska przekształcała się w swoisty skansen Europy. Informuję zarazem, że w przypadku dokończenia procesu legislacyjnego, jeśli chodzi o tę ustawę, klub Lewica zaskarży ów zapis do Trybunału Konstytucyjnego. Być może jeszcze, w nawiązaniu do przeprowadzonych przeze mnie dzisiaj rozmów z posłem Januszem Palikotem, wierzę, że komisja „Przyjazne Państwo” zdoła usunąć ów kuriozalny przepis polskiego prawodawstwa zanim znajdziemy się w czarnej księdze Guinnessa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#KrzysztofPutra">Pan poseł Jan Rzymełka, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#JanRzymełka">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#JanRzymełka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje dzisiejsze oświadczenie będzie dotyczyło pewnej refleksji na temat świąt obchodzonych w pierwszych dniach listopada, czyli Święta Zmarłych i Zaduszek, a także dzisiejszej wizyty przewodniczącego parlamentu niemieckiego, Bundestagu, pana Norberta Lammerta. Chciałbym mianowicie poruszyć temat dotyczący stanu polskich pamiątek, polskich grobów wojennych, wojskowych na terenie Niemiec.</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#JanRzymełka">Moja wiedza w tym zakresie pozwala mi powiedzieć, że Polacy bardzo dbają o groby swoich najbliższych. Jest to nasza słowiańska tradycja. Cmentarze w tych właśnie uroczystych dniach w całej Polsce pełne są kwiatów i zniczy. Natomiast cmentarze poległych polskich żołnierzy za granicą, nie tylko w Niemczech, są nad wyraz skromne.</u>
          <u xml:id="u-297.3" who="#JanRzymełka">Mamy ministra, pana Przewoźnika, odpowiedzialnego za to, ale on dzisiaj zajmuje się bardziej sprawami związanymi z Katyniem, z naszymi grobami, które dopiero odkrywamy za wschodnią granicą, natomiast sprawy związane z grobami za zachodnią granicą zostały zaniedbane. Mam wiele sygnałów, że jedynie pojedyncze osoby, Polacy lub Niemcy z sympatii do Polski, zapalają tam znicze, natomiast państwo jako takie, przedstawiciele instytucji polskich zapomnieli o tych grobach. Do 1985 r., 1986 r. te groby były bardzo zadbane, odbywały się tam uroczystości, ceremonie i nagle to ucichło.</u>
          <u xml:id="u-297.4" who="#JanRzymełka">Popatrzmy, jak wygląda to w Polsce. Panie marszałku, mamy około 6 czy 8 niemieckich cmentarzy wojskowych, gdzie z godnością pochowani zostali żołnierze, którzy polegli na polskich terenach. To niemiecki rząd te cmentarze utrzymuje i one są w doskonałej kondycji. Szkoda tylko, że nie ma symetrii. Moje oświadczenie skierowane jest do pana Przewoźnika, by zwrócił na to uwagę, żeby również groby wojskowe znajdujące się za zachodnią granicą były zadbane. Dbajmy o pamięć naszych żołnierzy poległych na terenie Niemiec, społeczeństwo powinno oddać im należną cześć, należny hołd. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#AndrzejSzlachta">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W 2009 r. przypadają dwie ważne rocznice dotyczące osoby Ryszarda Kaczorowskiego, byłego prezydenta na uchodźstwie: 20 lat od powołania na urząd prezydenta Rzeczypospolitej i 90. rocznica urodzin, dlatego dzisiejsze oświadczenie poselskie pragnę poświęcić życiu i działalności Ryszarda Kaczorowskiego.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#AndrzejSzlachta">Ryszard Kaczorowski urodził się 26.11.1919 r. w Białymstoku w rodzinie szlacheckiej herbu Jelita. Był młodszym synem Wacława i Jadwigi z Sawickich Kaczorowskich. Przed wojną był instruktorem harcerskim w Białymstoku. Po zajęciu miasta przez Armię Czerwoną tworzył Szare Szeregi, gdzie pełnił funkcję komendanta okręgu. W 1940 r. został aresztowany przez NKWD i skazany na karę śmierci, zamienioną na 10 lat łagrów. Został wywieziony na Kołymę. Odzyskał wolność po podpisaniu układu Sikorski-Majewski i wstąpił do Armii Polskiej w ZSRR formowanej przez generała Andersa. Przeszedł z nią, z 2. korpusem, szlak bojowy, walcząc m.in. pod Monte Cassino.</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#AndrzejSzlachta">Po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, gdzie ukończył Szkołę Handlu Zagranicznego. Działał aktywnie w ZHP na emigracji. Był naczelnikiem harcerzy w latach 1955–67, a następnie przewodniczącym ZHP na uchodźstwie w latach 1967–88. Pełnił też funkcję komendanta reprezentacji polskiej na Międzynarodowym Jubileuszowym Jamboree 1957 oraz komendanta Światowego Zlotu Harcerstwa na Monte Cassino w 1969 r. i w Belgii w 1982 r. Działał na forum Rady Narodowej, która pełniła rolę parlamentu na emigracji. W 1969 r. został ministrem do spraw krajowych. W 1989 r. po nagłej śmierci Kazimierza Sabbata objął stanowisko prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie. Prezydent Ryszard Kaczorowski powierzył dalsze pełnienie urzędu premiera polskiego rządu emigracyjnego Edwardowi Szczepanikowi, sprawującemu tę funkcję od 1986 r. W 1990 r. w asyście Wincentego Broniwój-Orlińskiego przekazał insygnia prezydenta II Rzeczypospolitej prezydentowi Lechowi Wałęsie.</u>
          <u xml:id="u-299.3" who="#AndrzejSzlachta">Ryszard Kaczorowski jest honorowym obywatelem 30 miast polskich, w tym miasta Rzeszowa. Miałem honor jako prezydent Rzeszowa wręczyć ten tytuł Ryszardowi Kaczorowskiemu. W 2004 r. Ryszard Kaczorowski został mianowany przez królową Elżbietę II honorowym kawalerem I klasy (Rycerzem Krzyża Wielkiego) brytyjskiego Orderu św. Michała i św. Jerzego. Odznaczenie to otrzymał za rozwój kontaktów polsko-brytyjskich oraz za wybitne zasługi dla Polonii brytyjskiej. Prezydent Ryszard Kaczorowski posiada najwyższe odznaczenie Rzeczypospolitej Polskiej - Krzyż Wielki Orderu Orła Białego. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#KrzysztofPutra">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#KrzysztofPutra">Informacja o wpływie interpelacji, zapytań oraz odpowiedzi na nie została paniom i panom posłom doręczona w druku nr 2452.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#KrzysztofPutra">Na tym kończymy 53. posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#KrzysztofPutra">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-300.4" who="#KrzysztofPutra">Porządek dzienny 54. posiedzenia Sejmu, zwołanego na dni 18, 19 i 20 listopada 2009 r., został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-300.5" who="#KrzysztofPutra">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-300.6" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-300.7" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 14 min 51)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>