text_structure.xml 84.6 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#WaldyDzikowski">Dzień dobry. Witam panie i panów posłów. Witam panią minister Piterę. Witam pana ministra Sosnowskiego, który reprezentuje rząd. Witam pana ministra Czaplickiego z Państwowej Komisji Wyborczej. Witam również nasz sekretariat oraz Biuro Legislacyjne.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#WaldyDzikowski">Szanowni państwo, dzisiejszy porządek obrad naszej Komisji obejmuje rozpatrzenie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy – Kodeks wyborczy (druk nr 3989) oraz rozpatrzenie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Kodeks wyborczy (druk nr 3990). Czy są jakieś uwagi do porządku obrad? Proszę bardzo, pan poseł Wójcik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MarekWójcik">Panie przewodniczący, proszę o zmianę kolejności rozpatrywanych punktów. Chciałbym, abyśmy w pierwszej kolejności rozpatrywali punkt drugi, czyli druk nr 3990, a później punkt pierwszy dzisiejszego porządku obrad.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Pan poseł sygnalizował, że to wynika z tego, iż musi on być również obecny na innych posiedzeniach Komisji. Czy są uwagi do tej zmiany? Czy jest sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu. W takim razie zaczniemy od druku nr 3990. Proszę państwa, przypominam, że był to projekt komisyjny. W związku z tym myślę, że procedowanie nad kwestią zawartą w tym projekcie pójdzie nam bardzo szybko. Pomimo tego będę czytał każdą zmianę po kolei. Jeżeli będą uwagi, to proszę Biuro Legislacyjne, pana ministra Czaplickiego, przedstawicieli rządu oraz panie i panów posłów o sygnalizowanie tych uwag. Jeżeli nie będzie sprzeciwu, to będę przyjmował daną zmianę.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#WaldyDzikowski">Szanowni państwo, czy są jakieś uwagi do nazwy projektu ustawy? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy tytuł projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do art. 1. Czy są jakieś uwagi do zmiany nr 1? Proszę bardzo, pan poseł Wójcik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MarekWójcik">Mam pewną prośbę. Wprawdzie ona nie dotyczy zmiany nr 1. Myślę jednak, że po zmianie pierwszej to powinno być procedowane. Wynika to z tego, że po konsultacjach Państwowa Komisja Wyborcza zauważyła potrzebę doregulowania procedur związanych z głosowaniem korespondencyjnym za granicą. Taki zbiór poprawek został przygotowany. Konkretnie obejmuje on jedenaście zmian. Zmiany te zostały państwu dostarczone przed posiedzeniem Komisji, więc powinny one być na tym posiedzeniu. Natomiast te zmiany nie wprowadzają nowych jakości, tylko doprecyzowują procedury związane z głosowaniem korespondencyjnym za granicą. W związku z tym proponuję, abyśmy głosowali nad tymi poprawkami łącznie. To jest jedenaście zmian. Jeżeli będzie potrzeba ich szczegółowego omówienia, to jest przedstawiciel Państwowej Komisji Wyborczej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Czy są jeszcze jakieś uwagi? Jeżeli nie ma uwag do zmiany nr 1, to pan poseł może kontynuować przedstawianie propozycji zmiany dotyczącej głosowania korespondencyjnego dla obywateli przebywających za granicą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#MarekWójcik">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Jak już zaznaczyłem Państwowa Komisja Wyborcza zauważyła potrzebę opracowania pewnego rodzaju korekt w zakresie procedury głosowania. Myślę, że najlepiej przedstawi to sam pan minister. W związku z tym prosiłbym, aby pan przewodniczący przekazał głos panu ministrowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#WaldyDzikowski">Proszę bardzo, pan minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#KazimierzCzaplicki">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Szanowni państwo, Państwowa Komisja Wyborcza pracuje obecnie nad aktami wykonawczymi do Kodeksu w zakresie jej dotyczącym. Dotyczy to m.in. projektu uchwały o warunkach technicznych głosowania korespondencyjnego. W trakcie prac Państwowa Komisja Wyborcza zauważyła, że obecnie obowiązujące przepisy, które dotyczą tego rozdziału, ale również i wcześniejsze przepisy wymagają pewnej korekty, co pozwoli na uniknięcie wszelkiego rodzaju nieporozumień. Otóż wydaje nam się, że zasadnym byłoby, aby na obszarze właściwości terytorialnej każdego konsula, który tworzy obwody głosowania wskazywano, która komisja wyborcza jest właściwa dla głosowania korespondencyjnego. Jak wiadomo, konsul tworzy obwody głosowania, a Minister Spraw Zagranicznych wydaje rozporządzenie. Z obecnych przepisów nie wynika dokładnie, czy to ma być tylko jedna komisja, czy może więcej komisji. Nie wiadomo, czy każda komisja, która jest utworzona za granicą ma być właściwa do przyjmowania kopert zwrotnych i kart do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#KazimierzCzaplicki">Państwowa Komisja Wyborcza mając na względzie fakt, że wyborca powinien mieć pełną świadomość głosowania korespondencyjnego i jego warunków, proponuje właśnie ten cały zestaw poprawek. W ramach tych poprawek mamy m.in. zmianę, która dotyczy art. 14 § 2. Przepis ten mówi, że Minister Spraw Zagranicznych po zasięgnięciu opinii, w drodze rozporządzenia, określa obwody głosowania, ich liczbę oraz siedziby. Proponujemy, aby do tego przepisu dodać zdanie drugie, które wskazywałoby, że w tym rozporządzeniu podaje się również adres, czyli wskazuje się, która komisja obwodowa na obszarze właściwości terytorialnej konsula jest właściwą dla przyjmowania kopert zwrotnych. Chodzi o to, która komisja jest właściwa do głosowania korespondencyjnego. W obecnej sytuacji można powiedzieć, że każda komisja jest właściwa. Oznacza to, że do każdej komisji wyborca miałby prawo zgłaszać chęć głosowania korespondencyjnego. W naszej ocenie takie rozwiązanie w znacznym stopniu utrudniłoby pracę zarówno obwodowej komisji wyborczej, konsulowi, ale również i samemu wyborcy. W związku z tym uważamy, że jeżeli na obszarze właściwości terytorialnej konsula w Chicago jest jedenaście komisji obwodowych, to w rozporządzeniu należy wskazać, która z nich jest właściwa dla głosowania korespondencyjnego. Właściwie to wszystko. Pierwsza poprawka zawarta w art. 14 § 2 wyraźnie wskazuje właśnie tę tendencję.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#KazimierzCzaplicki">Ponadto proszę zwrócić uwagę, że przy obecnych przepisach wyborca musiałby dwa razy zgłaszać wniosek. Pierwszy z nich dotyczyłby wpisania go do spisu wyborców, a drugi zgłoszenia możliwości głosowania korespondencyjnego. Tymczasem te dwa zgłoszenia praktycznie się potwierdzają. Dodatkowo propozycje Państwowej Komisji Wyborczej umożliwią pewne działania. W tej chwili przepis brzmi tak, że konsul przekazuje obwodowej komisji wyborczej karty do głosowania, które wpłynęły do niego najpóźniej trzeciego dnia przed dniem wyborów. Wynika z tego, że jeżeli takie karty wpłynęłyby do niego dwa dni przed wyborami lub w dniu wyborów, to wówczas one nie byłyby brane pod uwagę. W związku z tym wyborca mógłby mieć uzasadnione pretensje, że z przyczyn obiektywnie od niego niezależnych nie mógł wziąć udziału w głosowaniu. W tej sytuacji, gdyby była co najmniej jedna komisja obwodowa na obszarze właściwości terytorialnej, konsul przekazywałby wszystkie karty, które dotrą do niego do zakończenia głosowania. Czasami jest tak, że komisja obwodowa jest za ścianą w konsulacie. Tym samym wyborca miałby większe możliwości prawidłowego oddania głosu. W związku z tym ta cała idea Państwowej Komisji Wyborczej została przedstawiona w tych jedenastu poprawkach. Dzięki temu uniknęlibyśmy również innych problemów. Zgodnie z art. 72 § 4 wyborca, który głosował korespondencyjnie może głosować osobiście w lokalu. Przepraszam, czy to oznacza, że on może głosować dwa razy? Przecież zgodnie z art. 3 Kodeksu wyborczego może głosować tylko raz. W związku z tym te poprawki zmierzają do uporządkowania i uproszczenia procedury głosowania korespondencyjnego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Czy mają państwo jakieś uwagi do bloku poprawek dotyczących głosowania korespondencyjnego? Chodzi o doprecyzowanie tej kwestii. Nie słyszę uwag. W takim razie uznaję, że przyjęliśmy ten blok poprawek.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 2. Czy są uwagi do zmiany nr 2? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 2.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 3. Czy są uwagi do zmiany nr 3? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 3.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 4. Czy są uwagi do zmiany nr 4? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 4.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 5. Czy są uwagi do zmiany nr 5? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 5.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 6. Czy są uwagi do zmiany nr 6? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 6.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 7. Czy są uwagi do zmiany nr 7? Proszę bardzo, pan poseł Marek Wójcik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MarekWójcik">Panie przewodniczący, mam prośbę o dodanie dodatkowej zmiany po zmianie nr 6. Jest to propozycja poprawki w art. 111 § 5a. Poprawka dotyczy sprostowań, które mogą być publikowane w wyniku orzeczenia sądu. Chodzi o to, aby sprostowania, które zgodnie z wyrokiem sądu mają być publikowane w radiu lub telewizji, nie były wliczane do czasu reklam. Wynika to z tego, że stosowna ustawa reguluje to, jaki jest czas reklam w poszczególnych mediach. Gdyby ta poprawka nie została uchwalona mogłoby dojść do sytuacji, w której wyrok sądu nie mógłby być zrealizowany. Oznaczałoby to, że takie sprostowanie nie mogłoby być w sposób praktyczny wyemitowane na antenie stacji telewizyjnej lub radiowej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Czy są jakieś uwagi do zgłoszonej poprawki? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy tę poprawkę. Do zmiany nr 7 nie było żadnych uwag. W związku z tym uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 7.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 8. Czy są uwagi do zmiany nr 8? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 8.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 9. Czy są uwagi do zmiany nr 9? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 9.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 10. Czy są uwagi do zmiany nr 10? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 10.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 11. Czy są uwagi do zmiany nr 11? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 11.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 12. Czy są uwagi do zmiany nr 12? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 12.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 13. Czy są uwagi do zmiany nr 13? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 13.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 14. Czy są uwagi do zmiany nr 14? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 14.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 15. Czy są uwagi do zmiany nr 15? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 15.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 16. Czy są uwagi do zmiany nr 16? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 16.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 17. Czy są uwagi do zmiany nr 17? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 17.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 18. Czy są uwagi do zmiany nr 18? Proszę bardzo, pan poseł Jan Kochanowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JanKochanowski">Czy tutaj chodzi o podział na okręgi wyborcze, numery i granice oraz liczbę radnych wybieranych w okręgu na wniosek marszałka sejmiku? Przecież organem jest zarząd. W takim razie czy tutaj nie powinniśmy wpisać, że to się odbywa na wniosek zarządu? Marszałek przecież nie jest organem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#WaldyDzikowski">Proszę bardzo, pan profesor Marek Chmaj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MarekChmaj">Szanowni państwo, to prawda, że organem samorządu województwa jest zarząd województwa. Niemniej jednak marszałek, jako taki, jest organem administracji. On jednoosobowo wydaje decyzje administracyjne, postanowienia itd. W związku z tym nic nie stoi na przeszkodzie, aby marszałek jednoosobowo składał taki wniosek. Oczywiście możemy to zmienić na zarząd. W tym przypadku mamy dużą dowolność. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Proszę bardzo, pan poseł Jan Kochanowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JanKochanowski">Wnoszę poprawkę polegającą na wpisaniu do tego przepisu zarządu. To jest organ. Myślę, że podział na okręgi wyborcze jest ważnym zadaniem i w związku z tym to zarząd powinien wystąpić z wnioskiem do sejmiku. Chciałbym zaznaczyć, że dzieje się tak w przypadku większości uchwał, które są zgłaszane. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#WaldyDzikowski">Czy ja mógłbym prosić o przytoczenie poprzedniej wersji przepisu? Proszę bardzo, pan mecenas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WojciechMiller">Szanowni państwo, zmiana w tym przepisie sprowadza się jedynie do zmiany odesłania do art. 462. Natomiast w pozostałym zakresie nie ma żadnych zmian. Obecnie przepis art. 463 § 1 również mówi o marszałku, a nie o zarządzie. Ponadto obowiązująca ustawa mówi o marszałku województwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Czy pan poseł podtrzymuje swoją poprawkę? Panie pośle Kochanowski, czy pan podtrzymuje swoją poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JanKochanowski">Panie przewodniczący, podtrzymuję swoją poprawkę. To zadanie należy do zarządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#WaldyDzikowski">Dobrze. Zgłoszono poprawkę, zgodnie z którą ten podział ma być dokonywany na wniosek zarządu województwa, a nie marszałka.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#WaldyDzikowski">Kto z pań i panów jest za przyjęciem poprawki pana posła Kochanowskiego? Dziękuję. Kto jest przeciw? Dziękuję. Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#WaldyDzikowski">Przy 3 głosach za, 6 przeciw i braku osób wstrzymujących się od głosu, propozycja poprawki pana posła Kochanowskiego została odrzucona. W związku z tym, że nie ma uwag uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 18.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 19. Czy są uwagi do zmiany nr 19? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 19.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 20. Czy są uwagi do zmiany nr 20? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 20.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 21. Czy są uwagi do zmiany nr 21? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 21.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 22. Przypominam, że zmiana ta dotyczy Łodzi. Czy są uwagi do zmiany nr 22? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 22.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do art. 2. Czy są uwagi do zmiany nr 1? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 1 w art. 2.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do zmiany nr 2. Czy są uwagi do zmiany nr 2? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy zmianę nr 2.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do art. 3. Czy są uwagi do art. 3? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy art. 3.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#WaldyDzikowski">Czy mają państwo jeszcze jakieś uwagi do całości projektu ustawy? Nie słyszę uwag. Czy jest sprzeciw do projektu ustawy? Nie słyszę. Uznaję, że przyjęliśmy sprawozdanie Komisji z całości ustawy z druku nr 3990. Na posła sprawozdawcę proponuję pana posła Marka Wójcika. Czy pan poseł wyraża zgodę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#MarekWójcik">Wyrażam zgodę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#WaldyDzikowski">Czy są jakieś inne propozycje? Nie słyszę. W takim razie uznaję, że wybraliśmy posła sprawozdawcę. Termin dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych wyznaczam do godziny 18.00. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do punktu drugiego dzisiejszego porządku obrad, który obejmuje rozpatrzenie druku nr 3989. Przypominam państwu, że dyskutowaliśmy na temat zmiany liczby mandatów w czterech okręgach. Chodzi o zmniejszenie liczby mandatów w Białymstoku, Szczecinie, Gliwicach i Opolu. Jednocześnie zwiększamy o jeden liczbę mandatów w okręgach Warszawa 1, Warszawa 2, Nowy Sącz i Kraków.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#WaldyDzikowski">Proszę państwa, w zasadzie nie ma sensu już dyskutować nad tym, jakie zmiany należałoby tu wprowadzić. Pozostaje tylko jedna kwestia polegająca na przegłosowaniu przez Komisję tego druku w całości, ponieważ trudno jest tu dokonywać jakichkolwiek zmian. Chciałbym tylko powiedzieć, że dobrym obyczajem zawsze było, że takie zmiany były dokonywane na wniosek Państwowej Komisji Wyborczej, która ze względu na zmianę normy przedstawicielskiej kierowała ten wniosek do Marszałka Sejmu. Następnie marszałek kierował ten wniosek do Komisji i dopiero po przedstawieniu przez nią sprawozdania Sejm podejmował decyzję w tej sprawie. W związku z tym chciałbym powiedzieć, że decyzja w tej sprawie zostanie podjęta przez Sejm w trakcie głosowania. Szanując jednak demokrację w naszej Komisji udzielę pan posłowi głosu. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#MarekAst">Panie przewodniczący, otóż właśnie mój Klub przygotował dużą liczbę zmian do tej ustawy. Pan poseł Orzechowski zarzucał mi ostatnio, że nie bardzo pracowaliśmy nad tą ordynacją. W takim razie teraz chcemy nad nią popracować i przy okazji tej nowelizacji chcielibyśmy wprowadzić kilkanaście zasadniczych poprawek, które naprawią błędy popełnione przez Wysoką Izbę w trakcie uchwalania Kodeksu wyborczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#WaldyDzikowski">Panie pośle, czy pan poseł Orzechowski jest z tej Komisji? Przyznam się szczerze, że go nie znam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#MarekAst">Przepraszam, miałem na myśli pana posła Olszewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#WaldyDzikowski">Dobrze. W takim razie chciałbym nieśmiało przypomnieć, że poprawki, które można zgłosić muszą dotyczyć zakresu materii tej ustawy. Mogą one dotyczyć zmian w okręgach, które były zgłoszone, jako nasza inicjatywa. Można przykładowo zgłosić poprawkę, że ten mandat nie będzie w Białymstoku, a na przykład w Szczecinie i to wszystko. Pozostałe poprawki wykraczają poza materię ustawy i są niekonstytucyjne. Zwrócę się jeszcze w tej sprawie do Biura Legislacyjnego. Spodziewałem się tak intensywnej pracy ze strony Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwości, ale jednocześnie proszę o zastanowienie się, czy to jednak nie wykracza poza materię ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#MarekAst">Panie przewodniczący, o ile się nie mylę, to poprawki zawsze można zgłosić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#WaldyDzikowski">Chodzi o to, że te poprawki mogą wykraczać poza zakres ustawy. Widzę, że moje nieśmiałe ostrzeżenie nie skutkuje i w związku z tym proszę, aby pan poseł przedstawił swoje poprawki. W takim razie będziemy pytali Biuro Legislacyjne oraz pana profesora o zasadność i konstytucyjność tych poprawek. Proszę bardzo, po kolei.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#MarekAst">Nasze poprawki rozpoczynają się od art. 2. Jeżeli pan przewodniczący zechce przystąpić do procedowania projektu, to zaczniemy od art. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#WaldyDzikowski">Proszę bardzo, pan poseł Jan Kochanowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#JanKochanowski">Chciałbym się dowiedzieć, na podstawie jakiego artykułu my dokonujemy tych zmian. Interesuje mnie konkretnie, który przepis ustawy mówi o tym, że musimy dokonać tej zmiany. Dotyczy to również trybu tej zmiany i tego, w jakim okresie ona powinna być dokonana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#WaldyDzikowski">Panie pośle, jesteśmy przygotowani na taką ewentualność. Tam nie jest napisane, że musimy dokonać tych zmian. Jeżeli dobrze pamiętam, to jest tam napisane, że Sejm dokonuje zmian. Również pytałem o to, na jakiej podstawie to się odbywa. Panie pośle, za moment ten artykuł zostanie odczytany. Jeżeli dobrze pamiętam, to chodzi tutaj o art. 170 lub któryś następny. Proszę bardzo, Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WojciechMiller">Szanowni państwo, rozumiem, że powinienem odczytać teraz przepis ustawy – Ordynacja wyborcza do Sejmu i Senatu. Analogiczny przepis znalazł się w Kodeksie wyborczym. Zgodnie z art. 138 Ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu „Państwowa Komisja Wyborcza przedkłada Sejmowi wnioski w sprawie zmiany granic okręgów wyborczych i liczby posłów w nich wybieranych, jeżeli konieczność taka wynika ze zmian w podziale terytorialnym państwa lub zmiany w liczbie mieszkańców w okręgu wyborczym lub w kraju”.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WojciechMiller">Z kolei ust. 2 mówi, że „dokonywanie zmian granic powiatów pociągających za sobą zmiany granic okręgów wyborczych jest niedopuszczalne w okresie 12 miesięcy poprzedzających upływ kadencji Sejmu, jak i w okresie od zarządzenia wyborów w razie skrócenia kadencji Sejmu aż do dnia stwierdzenia ważności wyborów.”. Ust. 3 brzmi następująco: „Sejm dokonuje, z zastrzeżeniem ust. 4, zmian w podziale na okręgi wyborcze z przyczyn, o których mowa w ust. 1, nie później niż na 3 miesiące przed dniem, w którym upływa termin zarządzenia wyborów do Sejmu.”. Natomiast zgodnie z ust. 4 „w razie skrócenia kadencji Sejmu zmian w podziale na okręgi wyborcze nie dokonuje się.”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Proszę bardzo, pan poseł Jan Kochanowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#JanKochanowski">Chciałem się utwierdzić w przekonaniu, że jeżeli nie ma tendencji zmiany liczby ludności, czyli zmiana ta dotyczy ułamków pięćdziesięciotysięcznych lub dziesięciotysięcznych, to Sejm nie ma podstaw do wprowadzania zmian i odbierania jednego mandatu jakiemuś okręgowi i przekazywania go innemu. Nie widzę w tym przepisie takiego uzasadnienia. W moim przekonaniu nie ma zasadniczej tendencji do zmian ludnościowych w okręgach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WaldyDzikowski">Będziemy głosowali nad całością. Panie pośle, ja to rozumiem. Mamy odmienne zdanie na ten temat, ale zdecydujemy o tym w głosowaniu. Jeżeli nie ma żadnych uwag do art. 1, to uznaję, że przyjęliśmy ten artykuł.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do art. 2. Panie pośle, rozumiem, że tutaj mamy tych jedenaście poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#MarekAst">Jest ich więcej niż jedenaście. Panie przewodniczący, być może Komisji będzie się łatwiej pracowało, kiedy te poprawki będą się znajdowały przed oczami członków Komisji. W związku z tym może dobrze byłby skserować materiał, który przygotowałem na dzisiejsze posiedzenie. Decyzja należy do państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#WaldyDzikowski">Panie pośle, ufam panu. Proszę przedstawić te poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#MarekAst">To jest wybór pana przewodniczącego. A zatem poprawka nr 1 miałaby następującą treść: „Art. 2 otrzymuje brzmienie: »Art. 2. W ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112 i Nr 26, poz. 134) wprowadza się następujące zmiany: 1) Załącznik nr 1 otrzymuje brzmienie określone w załączniku do niniejszej ustawy.«;”. Czyli tutaj ta pierwsza cześć pozostaje bez zmian. Później następują kolejne punkty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WaldyDzikowski">Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#MarekAst">Przejdę do zmiany nr 2. Zgodnie z ta zmianą w art. 2 po pkt 1 dodaje się pkt 2–4 w brzmieniu: „2) Art. 264 otrzymuje brzmienie: »Art. 264. 1. W celu przeprowadzenia wyborów do Senatu tworzy się na obszarze poszczególnych województw okręgi wyborcze. 2. W okręgu wyborczym wybiera się od 2 do 4 senatorów. 3. Okręg wyborczy obejmuje obszar województwa lub jego części. Granice okręgu wyborczego nie mogą naruszać granic okręgów wyborczych utworzonych dla wyborów do Sejmu.«;”;</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#MarekAst">3) Po art. 264 dodaje się art. 264a w brzmieniu: „Art. 264. 1. W poszczególnych województwach wybiera się:</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#MarekAst">1) w województwie dolnośląskim – 8 senatorów;</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#MarekAst">2) w województwie kujawsko-pomorskim – 5 senatorów;</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#MarekAst">3) w województwie lubelskim – 6 senatorów;</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#MarekAst">4) w województwie lubuskim – 3 senatorów…”.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#MarekAst">To będzie dokładnie tak jak to było wcześniej. Rozumiem jednak, że muszę to odczytać do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WaldyDzikowski">Znamy ten podział.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#MarekAst">To będzie dokładnie tak jak wcześniej. „2. Jeżeli województwo nie jest jednym okręgiem wyborczym do Sejmu, to liczbę senatorów wybieranych w okręgu wyborczym ustala się, uwzględniając jednolitą wojewódzką normę przedstawicielstwa. 3. Jednolitą wojewódzka normę przedstawicielstwa, o której mowa w ust. 2, określa się, dzieląc liczbę mieszkańców województwa przez liczbę senatorów wybieranych w danym województwie. 4. Liczbę senatorów wybieranych w poszczególnych okręgach wyborczych, ich numery i granice, a także siedziby okręgowych komisji wyborczych określa załącznik nr 2 do ustawy. 5. Informację o okręgu wyborczym podaje się do wiadomości wyborcom danego okręgu wyborczego w formie obwieszczenia Państwowej Komisji Wyborczej najpóźniej w 52 dniu przed dniem wyborów. Druk i rozplakatowanie obwieszczeń zapewnia Krajowe Biuro Wyborcze.;</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#MarekAst">4) »uchyla się załącznik nr 2;«;”;</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#MarekAst">Przechodzimy do poprawki nr 3. Panie przewodniczący, czy pan zamierza procedować w ten sposób, że będzie pan poddawał pod głosowanie i dyskusję każdą poprawkę, czy po prostu mam przedstawić wszystkie poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WaldyDzikowski">Myślę, że będziemy to robić po kolei, tym bardziej, że te poprawki dotyczą różnych artykułów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#MarekAst">Panie przewodniczący, w takim razie do tej pory przedstawiłem poprawki nr 1 i 2. Poprawka nr 1 ma charakter stricte legislacyjny. Z kolei poprawka nr 2 ma charakter merytoryczny. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Proszę bardzo, Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WojciechMiller">Szanowni państwo, pan przewodniczący zasygnalizował już tę kwestię. W naszej ocenie przedstawione przez pana posła poprawki wykraczają poza zakres przedłożenia. Przypominam, że celem tego projektu jest wykonanie wniosku Państwowej Komisji Wyborczej złożonego na podstawie przepisów ustawy. W związku z tym pierwsze zastrzeżenie dotyczy zakresu poprawek. Natomiast drugie zastrzeżenie odnosi się do tego, że jest to istotna zmiana w prawie wyborczym.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WojciechMiller">Chciałbym zauważyć, że ustawa – Kodeks wyborczy inaczej określa podział na okręgi wyborcze do Senatu i liczbę senatorów wybieranych w tych okręgach. Biorąc pod uwagę, że Kodeks najprawdopodobniej będzie miał zastosowanie do najbliższych wyborów, dokonywanie w nim zmiany będzie niezgodne z orzeczeniem dotyczącym terminu, w jakim istotne zmiany w prawie wyborczym mogą być wprowadzane.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#WojciechMiller">Natomiast nasza trzecia uwaga odnosi się do konsekwencji tej poprawki. Wydaje się, że oprócz zmian, które przedstawił pan poseł należałoby dokonać zmian również w innych przepisach. W związku z tym wydaje się, że ta poprawka nie jest kompletna i nie zawiera konsekwencji. Tymczasem zgodnie z regulaminem Sejmu poprawka powinna zawierać wynikające z jej przyjęcia konsekwencje dla tekstu projektu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Proszę bardzo, pan profesor Marek Chmaj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#MarekChmaj">Szanowni państwo, zgadzam się z panem mecenasem. Ten projekt powinien być odrębnym projektem ustawodawczym podpisanym bądź przez grupę posłów, bądź przyjętym przez Komisję. Ponadto taki projekt winien posiadać uzasadnienie oraz informacje o jego skutkach finansowych. To jest pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#MarekChmaj">Druga sprawa, pamiętajmy o tym, że Kodeks wyborczy wchodzi w życie 1 sierpnia. Nie wiemy jeszcze, którego dnia zarządzi wybory prezydent Komorowski. Jeżeli zarządzi je przed 1 sierpnia, to wówczas wybory będą się odbywały na podstawie dotychczasowych przepisów. Z kolei jeżeli wybory będą zarządzone po pierwszym sierpnia, to wówczas będą się one odbywać na podstawie Kodeksu wyborczego. Nowelizacja dotyczy Kodeksu wyborczego. Wynika z tego, że jeżeli istnieje ryzyko, że najbliższe wybory parlamentarne będą się odbywały na podstawie Kodeksu wyborczego, to ta nowelizacja, która ma istotny charakter, bo zmienia zasady system wyborczy do Senatu będzie niekonstytucyjna. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Czy ktoś jeszcze z pań i panów posłów chciałby zabrać głos w tej sprawie? Proszę bardzo, pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#JacekBogucki">Panie przewodniczący, trudno się zgodzić z takim uzasadnieniem. W tej samej ustawie zmieniamy przecież Kodeks wyborczy, który jeszcze nie obowiązuje w zakresie okręgów do Sejmu. Przepisy Kodeksu wyborczego dotyczące sposobu zmiany okręgów wyborczych są identyczne jak w art. 261 dotyczącym Senatu. W związku z tym, jeżeli można dokonać zmiany Kodeksu jeszcze nieobowiązującego w zakresie wyborów do Sejmu, to trudno odmówić możliwości dokonywania takich zmian w zakresie wyborów do Senatu.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#JacekBogucki">Chciałbym zwrócić uwagę tylko na jeden fakt. Mianowicie pracując nad Kodeksem wyborczym w zakresie okręgów do Senatu, Sejm nie miał żadnej możliwości korygowania błędów oraz podziału na okręgi. Ten podział został zaproponowany, jako zmiana senacka i w taki sposób został przyjęty. Chciałbym przedstawić panu przewodniczącemu oraz siedzącej obok mnie pani minister podział dotyczący województwa podlaskiego. Otóż województwo podlaskie ma stracić mandat sejmowy przez pięćdziesiąt tysięcznych. Jednak, jako nauczyciel matematyki nie dyskutuję z liczbami, nawet gdybyśmy mieli tutaj do czynienia z jedną tysięczną. Podział tego województwa został dokonany w ten sposób, że jeden okręg to jest miasto Białystok, powiat białostocki oraz powiat Sokulski, które mają czterysta dziewiętnaście tysięcy mieszkańców. Drugi okręg stanowią miasto Suwałki, powiat Suwałki, powiat sejneński, augustowski, moniecki, grajewski, kolneński, łomżyński, miasto Łomża i powiat zambrowski. To razem daje czterysta osiemdziesiąt jeden tysięcy mieszkańców. Z kolei trzeci okręg obejmuje powiaty wysokomazowiecki, bielski, hajnowski i siemiatycki, które razem mają dwieście osiemnaście tysięcy mieszkańców. Mamy tutaj ponad dwukrotną różnicę już w momencie uchwalania ustawy. Ona oczywiście spełnia normę przedstawicielstwa, która jest tak określona, że różnice pomiędzy największym i najmniejszym okręgiem są czterokrotne. Niemniej jednak taka norma przedstawicielstwa nie spełnia ani zasady logiki, ani podziału historycznego, ani też podziału geograficznego. Równie dobrze twórcy tego projektu mogli dokonać podziału zgodnego z dotychczasowymi związkami społecznymi i gospodarczymi, które są bliższe normie przedstawicielstwa. Nie ma żadnego uzasadnienia żeby taki podział pozostał i został wprowadzony w życie.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#JacekBogucki">Jeżeli Komisja nie zechce podjąć tego tematu, jako przedstawiciel parlamentu, będę zmuszony złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przeciwko twórcom tego podziału, którzy we własnym osobistym interesie dokonali takiego podziału. Dotyczy to oczywiście konkretnych senatorów, którzy mogą na takim podziale skorzystać. Ktoś to tworzył i ktoś tak musiał podzielić to województwo. Przekazuję pani minister mapkę z podziałem. Równie prosto i jednoznacznie można było podzielić województwo w taki sposób, żeby ta norma przedstawicielstwa była zbliżona i zachowana. Jest to karygodne, żeby w taki sposób były wprowadzane tak ważne przepisy. Tymczasem dzisiaj, kiedy dyskutujemy na temat tego, czy można zmienić jeszcze podział na okręgi w Senacie odpowiedź Biura Legislacyjnego jest taka, że to nie jest możliwe. Czy państwo kwestionowaliście również ten sposób wprowadzenia podziału przez Senat, który uchwaliliśmy niedawno? Czy rzeczywiście nikt nie widzi w tym podziale naruszenia zasad określania norm przedstawicielstwa i podziału na okręgi? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. My cały czas pracujemy nad projektem ustawy dotyczącym Ordynacji wyborczej do Sejmu Rzeczypospolitej i Senatu Rzeczypospolitej oraz ustawy – Kodeks wyborczy i zmieniamy materię ustawy tylko w zakresie dotyczącym liczby mandatów w czterech okręgach. Chodzi o to, że w czterech okręgach będzie o jeden mandat mniej, a w czterech o jeden więcej. Do tego cały czas mówimy o Sejmie. Mam nadzieję, że znajdujemy się w Sejmie na tyle długo, że wiemy, co to jest projekt ustawy i zakres ustawy oraz co można zgłaszać, a czego nie można zgłaszać. Zawsze uważałem, że ta Komisja nie nazywa się tylko Nadzwyczajną, ale że ona rzeczywiście jest nadzwyczajna, ponieważ nie ma w niej komedii. W związku z tym my pracujemy nad poważnymi sprawami, a nie nad rzeczami, których nie rozumiemy, albo nie chcemy rozumieć. My spotkaliśmy się tutaj w poważnym gronie. Pani minister niech rozpatrzy zażalenie pana posła i sprawdzi, czy jest ono warte pochylenia się nad nim, tym bardziej, że my nie zmienialiśmy granic okręgów.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#WaldyDzikowski">Proszę państwa, moim zdaniem nie ma więcej nad czym dyskutować. Sprawa jest oczywista i prosta. Mamy przedstawione dwie poprawki. Będzie głosować je rozłącznie. Zgłaszam sprzeciw do tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#WaldyDzikowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 1? Dziękuję. Kto jest przeciw? Dziękuję. Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#WaldyDzikowski">Przy 1 głosie za, 7 przeciw i braku osób wstrzymujących się od głosu, poprawka nie uzyskała pozytywnej rekomendacji Komisji.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do poprawki nr 2. Kto z pan i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 2? Dziękuję. Kto jest przeciw? Dziękuję. Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#WaldyDzikowski">Przy 1 głosie za, 7 przeciw i braku osób wstrzymujących się od głosu, poprawka nie uzyskała pozytywnej rekomendacji Komisji. Panie pośle, proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#MarekAst">Przechodzę do poprawki nr 3, w której po art. 153 dodaje się art. 153a w brzmieniu: „Art. 153a § 1. Pełnomocnik wyborczy komitetu lub osoba przez niego upoważniona, którzy zarejestrowali ogólnopolskie listy wyborcze mogą wyznaczyć obserwatorów wyborczych do każdej powiatowej komisji wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#MarekAst">§ 2. Obserwator wyborczy przy wykonywaniu swoich czynności posługuje się dokumentem wydanym przez Państwową Komisję Wyborczą.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#MarekAst">§ 3 Obserwator wyborczy podczas wykonywania swoich czynności ma na względzie, że:</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#MarekAst">1) działania i czynności organów wyborczych, jak również dane i informacje – z wyjątkiem zastrzeżonych ustawowo – są jawne i powszechnie dostępne. Powszechność i jawność procedury wyborczej nie może naruszać tajności głosowania;</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#MarekAst">2) obecność obserwatorów wyborczych nie może zakłócać pracy organów wyborczych i nie mogą oni wydawać im poleceń;</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#MarekAst">3) przewodniczący obwodowej komisji wyborczej jest odpowiedzialny za utrzymanie porządku i spokoju w lokalu wyborczym i w jego otoczeniu oraz zapewnienie powagi aktu głosowania.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#MarekAst">Środki podejmowane w tym zakresie obowiązują wszystkich, w tym także obserwatorów wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#MarekAst">§ 4 Obserwatorzy wyborczy mają prawo obserwować pracę obwodowych komisji wyborczych oraz powiatowych komisji wyborczych od jej rozpoczęcia aż do zakończenia i ustalania wyników głosowania i przekazania protokołów okręgowej komisji wyborczej, na takich samych zasadach jak mężowie zaufania.</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#MarekAst">§ 5 Obserwatorzy wyborczy mają prawo przebywać w lokalu wyborczym również po zakończeniu głosowania.</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#MarekAst">§ 6 Przepisy ust. 6 stosuje się odpowiednio do obserwacji pracy obwodowych komisji wyborczych, powiatowych komisji wyborczych, okręgowych komisji wyborczych i Państwowej Komisji Wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-54.10" who="#MarekAst">§ 7 Obserwator wyborczy przedstawia komisarzowi wyborczemu sprawozdanie, w którym stwierdza, czy ustalenie wyników głosowania przeprowadzone zostało rzetelnie i zgodnie z zasadami prawa wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-54.11" who="#MarekAst">§ 8 Jeżeli obserwator wyborczy stwierdzi istotne nieprawidłowości w ustaleniu wyników głosowania, zawiadamia o tym niezwłocznie komisarza wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-54.12" who="#MarekAst">§ 9 Państwowa Komisja Wyborcza określa w drodze uchwały:</u>
          <u xml:id="u-54.13" who="#MarekAst">1) wysokość diet oraz szczegółowe zasady, na których przysługują diety, zryczałtowane diety oraz zwrot kosztów podróży i noclegów osobom powołanym do pełnienia funkcji obserwatorów wyborczych,</u>
          <u xml:id="u-54.14" who="#MarekAst">2) warunki korzystania z dni zwolnienia od pracy na czas udziału w pracach obserwatora wyborczego – biorąc pod uwagę zakres wykonywania obowiązków obserwatora wyborczego”.</u>
          <u xml:id="u-54.15" who="#MarekAst">To jest wszystko w ramach poprawki nr 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Panie pośle, lubię pana, ale trudno mi to obserwować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#MarekAst">Tutaj chodzi o wprowadzenie instytucji obserwatora.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#WaldyDzikowski">Dobrze. Pozwólcie państwo, że nie będę was pytał o zdanie, ponieważ to zdanie będzie dokładnie takie samo. Poprawka ta jest niekonstytucyjna, wykracza poza materię ustawy i zmienia reguły gry. Generalnie chodzi o to, że wykracza poza projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#WaldyDzikowski">Kto z pan i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 3? Dziękuję. Kto jest przeciw? Dziękuję. Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#WaldyDzikowski">Przy 1 głosie za, 6 przeciw i braku osób wstrzymujących się od głosu, poprawka nie uzyskała pozytywnej rekomendacji Komisji. Proszę bardzo, pan poseł Marek Ast.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#MarekAst">Przechodzę do poprawki nr 4. W art. 2 po pkt 5 dodaje się pkt 6–18 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#MarekAst">„6) Art. 38 otrzymuje brzmienie: »Art. 38, Głosować można wyłącznie osobiście.«;</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#MarekAst">7) W art. 51 § 1otrzymuje brzmienie: »§ 1. Głosować może tylko wyborca wpisany do spisu wyborców, a także wyborca dopisany do spisu zgodnie z przepisami § 2–4.«;”;</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#MarekAst">8) Uchyla się rozdział 7;</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#MarekAst">9) W art. 228 w § 1uchyla się pkt 3;</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#MarekAst">10) W art. 270 w § 1 uchyla się pkt 3;</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#MarekAst">11) W art. 357 w § 2 uchyla się pkt 3;</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#MarekAst">12) W art. 360 w § 2 uchyla się pkt 3;</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WaldyDzikowski">Panie pośle, to jest likwidacja głosowania korespondencyjnego dla obywateli polskich przebywających za granicą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#MarekAst">Dokładnie tak.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#MarekAst">13) W art. 442 w § 2 uchyla się pkt 3;</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#MarekAst">14) W art. 488 w § 3 uchyla się pkt 3;</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WaldyDzikowski">Panie pośle, rozumiem, że jest to dobrze przygotowane pod względem legislacyjnym. To jest głosowanie czysto merytoryczne. Chodzi o likwidację głosowania korespondencyjnego. Jest to znany temat. To jest poprawka nr 4. Pozwólcie państwo, że przegłosujemy tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WaldyDzikowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 4? Dziękuję. Kto jest przeciw? Dziękuję. Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#WaldyDzikowski">Przy 1 głosie za, 6 przeciw i braku osób wstrzymujących się od głosu, poprawka nie uzyskała pozytywnej rekomendacji Komisji. Proszę bardzo, pan poseł Marek Ast.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#MarekAst">Panie przewodniczący, na samym końcu chciałem złożyć wniosek o to, żeby to były wnioski mniejszości. W takim razie może powinienem to robić przy każdym punkcie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WaldyDzikowski">W zasadzie to przy każdym punkcie powinien być złożony wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#MarekAst">Jeżeli zgłoszę te poprawki w drugim czytaniu, to znowu będziemy musieli powtarzać tę procedurę na posiedzeniu Komisji. W takim układzie wszystkie poprawki traktujemy, jako wniosek mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WaldyDzikowski">Dokładnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#MarekAst">Przechodzę do poprawki nr 5. W art. 2 po pkt 18 dodaje się pkt 19 w brzmieniu: „19) W art. 39 po § 7 dodaje się § 8 i 9 w brzmieniu: »§ 8. W trakcie pracy obwodowych komisji wyborczych w lokalu, o którym mowa w § 1 prowadzony jest monitoring za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk. § 9 Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi w drodze rozporządzenia warunki techniczne prowadzenia monitoringu w lokalach wyborczych.«;”. Chodzi tutaj o wprowadzenie nowej instytucji monitoringu wyborczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 5? Dziękuję. Kto jest przeciw? Dziękuję. Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#WaldyDzikowski">Przy 1 głosie za, 6 przeciw i braku osób wstrzymujących się od głosu poprawka nie uzyskała pozytywnej rekomendacji Komisji. Przechodzimy do poprawki nr 6. Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#MarekAst">Poprawka nr 6. W art. 2 po pkt 19 dodaje się pkt 20 w brzmieniu: „20) W art. 40 po § 3 dodaje się § 3a w brzmieniu: »§ 3a. Karta do głosowania powinna zawierać unikalny znak służący do weryfikacji celu, dla którego została wyprodukowana (hologram) i numer seryjny.«;”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WaldyDzikowski">Tutaj mamy wprowadzenie nowej instytucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#MarekAst">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 6? Dziękuję. Kto jest przeciw? Dziękuję. Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#WaldyDzikowski">Przy 1 głosie za, 6 przeciw i braku osób wstrzymujących się od głosu poprawka nie uzyskała pozytywnej rekomendacji Komisji. Przechodzimy do poprawki nr 7. Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#MarekAst">W art. 2 po pkt 20 dodaje się pkt 21 w brzmieniu: „21) W art. 40 § 5 otrzymuje brzmienie: »§ 5 Wzór kart do głosowania ustala minister właściwy do spraw administracji w porozumieniu z Państwową Komisją Wyborczą.«;”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 7? Dziękuję. Kto jest przeciw? Dziękuję. Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#WaldyDzikowski">Przy 1 głosie za, 6 przeciw i braku osób wstrzymujących się od głosu, poprawka nie uzyskała pozytywnej rekomendacji Komisji. Przechodzimy do poprawki nr 8. Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#MarekAst">Poprawka nr 8. W art. 2 po pkt 21 dodaje się pkt 22 w brzmieniu: „22) W art. 154:</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#MarekAst">a) § 1 otrzymuje brzmienie: »§ 1. Członkom komisji wyborczych przysługują: 1) diety oraz zwrot kosztów podróży i noclegów; 2) zryczałtowane diety za czas związany z wykonywaniem zadań członka komisji w przypadku członków okręgowych, powiatowych, rejonowych i terytorialnych komisji wyborczych oraz za czas związany z przeprowadzeniem głosowania w przypadku członków obwodowych komisji wyborczych.«.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#MarekAst">b) § 4 otrzymuje brzmienie: »§ 4. Członkowi obwodowej, powiatowej lub terytorialnej komisji wyborczej w związku z wykonywaniem zadań przysługuje do 5 dni zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia.«;”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 8? Dziękuję. Kto jest przeciw? Dziękuję. Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#WaldyDzikowski">Przy 1 głosie za, 6 przeciw i braku osób wstrzymujących się od głosu, poprawka nie uzyskała pozytywnej rekomendacji Komisji. Przechodzimy do poprawki nr 9. Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#MarekAst">W art. 2 po pkt 22 dodaje się pkt 23 w brzmieniu: „23) Po rozdziale 7 dodaje się 7a: »Rozdział 7a Powiatowa komisja wyborcza.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#MarekAst">Art. 186a § 1. Powiatową komisję wyborczą powołuje spośród wyborców w wyborach do Sejmu i Senatu, w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej, w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz w wyborach wójtów najpóźniej w 21 dniu przed dniem wyborów – starosta,</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#MarekAst">§ 1a. W miastach na prawach powiatu rada miasta, w drodze uchwały, na wniosek prezydenta tworzy powiatowe komisje wyborcze,</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#MarekAst">§ 1b. Obszar działania jednej powiatowej komisji wyborczej powinien obejmować od 100000 do 200000 mieszkańców. W przypadkach uzasadnionych miejscowymi warunkami obszar działania jednej komisji powiatowej może obejmować mniejszą liczbę mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#MarekAst">§ 1c. § 1a stosuje się odpowiednio do dzielnic miasta stołecznego Warszawy.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#MarekAst">§ 2. W skład powiatowych komisji wyborczych powołuje się:</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#MarekAst">1) od 6 do 8 osób spośród kandydatów zgłoszonych przez pełnomocników wyborczych lub upoważnione przez nich osoby;</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#MarekAst">2) jedna osobę wskazaną przez starostę spośród pracowników samorządu powiatowego.</u>
          <u xml:id="u-76.8" who="#MarekAst">§ 3. Kandydatami, o których mowa w § 2 pkt 1, mogą być tylko osoby ujęte w stałym rejestrze wyborców danego powiatu.</u>
          <u xml:id="u-76.9" who="#MarekAst">§ 4. Pełnomocnik wyborczy lub upoważniona przez niego osoba może zgłosić tylko po jednym kandydacie do każdej powiatowej komisji wyborczej na obszarze okręgu wyborczego, w którym została zarejestrowana zgłoszona przez niego lista kandydatów na posłów, posłów do Parlamentu Europejskiego, radnych lub zarejestrowany został kandydat na Prezydenta Rzeczypospolitej, senatora lub wójta. Zgłoszenia w wyborach do Sejmu i Senatu, w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej dokonuje się najpóźniej w 23 dniu przed dniem wyborów. Zgłoszenia w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz w wyborach wójtów dokonuje się najpóźniej w 30 dniu przed dniem wyborów.</u>
          <u xml:id="u-76.10" who="#MarekAst">§ 5. Zgłoszenie do składu powiatowej komisji wyborczej następuje po uzyskaniu zgody osoby, której ma dotyczyć.</u>
          <u xml:id="u-76.11" who="#MarekAst">§ 6. W przypadku zgłoszenia do składu powiatowej komisji wyborczej liczby kandydatów przekraczającej dopuszczalny skład komisji, skład komisji ustala się w drodze publicznego losowania przeprowadzonego przez starostę.</u>
          <u xml:id="u-76.12" who="#MarekAst">§ 7. Jeżeli liczba kandydatów zgłoszonych w trybie, o którym mowa w § 4, jest mniejsza od dopuszczalnego minimalnego składu liczbowego komisji, uzupełnienia jej składu dokonuje starosta spośród osób ujętych w stałym rejestrze wyborców tego powiatu. Przepis § 5 stosuje się odpowiednio.</u>
          <u xml:id="u-76.13" who="#MarekAst">§ 8. Pierwsze posiedzenie powiatowej komisji wyborczej zwołuje starosta.</u>
          <u xml:id="u-76.14" who="#MarekAst">§ 9. Powiatowa komisja wyborcza na pierwszym posiedzeniu wybiera spośród siebie przewodniczącego i jego zastępcę. Skład komisji podaje się niezwłocznie do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-76.15" who="#MarekAst">§10. Państwowa Komisja Wyborcza określa sposób zgłaszania kandydatów na członków powiatowych komisji wyborczych, wzór zgłoszenia oraz zasady powoływania tych komisji, w tym tryb przeprowadzania losowania, o którym mowa w § 6.</u>
          <u xml:id="u-76.16" who="#MarekAst">Art. 186b § 1. Wygaśnięcie członkostwa w powiatowej komisji wyborczej następuję w przypadku:</u>
          <u xml:id="u-76.17" who="#MarekAst">1) zrzeczenia się członkostwa;</u>
          <u xml:id="u-76.18" who="#MarekAst">2) o którym mowa w art. 153 § 2;</u>
          <u xml:id="u-76.19" who="#MarekAst">3) Śmierci członka komisji;</u>
          <u xml:id="u-76.20" who="#MarekAst">4) utraty prawa wybierania;</u>
          <u xml:id="u-76.21" who="#MarekAst">5) niespełnienia warunku, o którym mowa w art. 186a § 3;</u>
          <u xml:id="u-76.22" who="#MarekAst">6) odwołania.</u>
          <u xml:id="u-76.23" who="#MarekAst">§ 2. Starosta odwołuje członka powiatowej komisji wyborczej w przypadku niewykonywania lub nienależytego wykonywania obowiązków przez członka komisji.</u>
          <u xml:id="u-76.24" who="#MarekAst">§ 3. Uzupełnienie składu powiatowej komisji wyborczej następuje w trybie i na zasadach określonych w przepisach o jej powołaniu. Przepis art. 186a § 9 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.«;”. To jest koniec tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 9? Dziękuję. Kto jest przeciw? Dziękuję. Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#WaldyDzikowski">Przy 1 głosie za, 6 przeciw i braku osób wstrzymujących się od głosu, poprawka nie uzyskała pozytywnej rekomendacji Komisji. Przechodzimy do poprawki nr 10. Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#MarekAst">Poprawka nr 10. W art. 2 po pkt 23 dodaje się pkt 24 w brzmieniu: „24) Rozdział 9 otrzymuje brzmienie: »Rozdział 9 Ustalanie wyników głosowania w obwodzie.«;”. Bardzo proszę panie o nieprzeszkadzanie mi, ponieważ muszę się skupić na przedstawianiu tych poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WaldyDzikowski">Panie pośle, oczywiście zaraz doprowadzę tę kwestię do porządku. Proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#MarekAst">Dziękuję bardzo. „Rozdział 9 Ustalanie wyników głosowania w obwodzie.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#MarekAst">Art. 69. Niezwłocznie po zakończeniu głosowania przewodniczący obwodowej komisji wyborczej w obecności jej członków zapieczętowuje otwór urny wyborczej. W sytuacji wykorzystania więcej niż jednej urny wyborczej czynności tej dokonuje się wobec każdej z nich.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#MarekAst">Art. 70 § 1. Wyniki głosowania w obwodzie ustalają powiatowe komisje wyborcze powołane w tym celu w każdym powiecie. § 2. Powiatowa komisja wyborcza ustala wyniki głosowania w poszczególnych obwodach właściwych dla przeprowadzanych wyborów, których zasięg odpowiada obszarowi właściwego powiatu. § 3. Powiatowa komisja wyborcza ustala wyniki głosowania poprzez przeliczenie głosów znajdujących się w urnach wyborczych dostarczonych z obwodowych komisji wyborczych.”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#WaldyDzikowski">Panie pośle, czy to jest długa zmiana? Może pan nam powie tylko o idei tej zmiany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#MarekAst">Panie przewodniczący, wydaje się jednak, że tę poprawkę należy przytoczyć w całości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WaldyDzikowski">Panie pośle, jeżeli pan chce czytać te poprawki, to my oczywiście cierpliwie zaczekamy. Chodzi tylko o to, że poseł mógłby przedstawić, na czym polegają zmiany w stosunku do obecnego brzmienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#MarekAst">Panie przewodniczący, rzecz dotyczy ustalenia wyników głosowania w obwodzie. Przede wszystkim chodzi o ustalenie zadań dla powiatowej komisji wyborczej, która zostaje zaproponowana w wyniku poprzedniej zmiany zgłoszonej przez nasz Klub.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WaldyDzikowski">Chciałbym powiedzieć, ze my rozumiemy istotę zmiany i w związku z tym chcielibyśmy przejść do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#MarekAst">Jeżeli pan przewodniczący tak proponuje, to niech tak będzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WaldyDzikowski">Tak właśnie proponuję. Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 10? Dziękuję. Kto jest przeciw? Dziękuję. Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#WaldyDzikowski">Przy 1 głosie za, 5 przeciw i braku osób wstrzymujących się od głosu, poprawka nie uzyskała pozytywnej rekomendacji Komisji. Przechodzimy do poprawki nr 11. Proszę bardzo, pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#MarekAst">Panie przewodniczący, pragnę pana w jakiś sposób usatysfakcjonować i w związku z tym nie zgłoszę już poprawki nr 11. Kończymy na dziesięciu poprawkach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo, panie pośle. Proszę państwa, czy ktoś jeszcze ma jakieś uwagi do art. 2? Proszę bardzo, pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#JacekBogucki">Panie przewodniczący, przed głosowaniem chciałbym usłyszeć odpowiedź zarówno przedstawicieli Krajowego Biura Wyborczego, Biura Legislacyjnego, jak i eksperta Komisji. Chodzi o uwagi wskazane w piśmie od Państwowej Komisji Wyborczej, które dotyczą podziału na okręgi do Sejmu i Senatu. Otóż w piśmie, na podstawie którego został przygotowany projekt ustawy pisze się, że uwagi do podziału na okręgi wyborcze do Sejmu odnoszą się także do podziału ustalonego w Kodeksie wyborczym. Pan przewodniczący zresztą potwierdził, że projekt został przygotowany na podstawie tego pisma. To co zostało zawarte w tym piśmie sugeruje, że zmieniając ordynację wyborczą należałoby zmienić także Kodeks wyborczy. Jednak w Kodeksie wyborczym zapisano inną datę, która brana jest pod uwagę przy ocenie liczby mieszkańców i normy przedstawicielstwa. W Kodeksie wyborczym jest teraz mowa o końcu trzeciego kwartału. Natomiast, jeżeli dobrze pamiętam, to w ordynacji wyborczej mówiło się o końcu roku.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#JacekBogucki">Na następnej stronie państwo piszecie, że wprawdzie zgodnie z art. 203 § 4 w związku z art. 261 § 5 Kodeksu wyborczego Państwowa Komisja Wyborcza przeprowadza analizę zgodności podziału na okręgi do Sejmu i Senatu, z zasadami ustawowymi na podstawie danych według stanu na koniec trzeciego kwartału poprzedzającego rok, w którym upływa kadencja Sejmu. Jednak z uwagi na fakt, że Kodeks nie wszedł w życie Komisja, jak wskazano wyżej, dokonała ustaleń na podstawie danych na 31 grudnia i w końcowej części tego akapitu jakby zaleca, że podział okręgów do Senatu powinien być zmieniany dopiero w następnej kadencji 2011–2015. W takim razie chciałbym zapytać, na jakiej podstawie inaczej traktuje się Kodeks wyborczy, który jest odrębną ustawą, w sprawie podziału na okręgi do Sejmu, a inaczej do Senatu? Chciałbym wiedzieć, jaka jest tego podstawa prawna. Przecież, gdyby literalnie zastosować przepisy ordynacji wyborczej i Kodeksu wyborczego, to w tej chwili jest podstawa do tego, aby dokonać zmiany podziału okręgów do Sejmu i ewentualnie do Senatu, na podstawie dotychczasowej ordynacji wyborczej. Natomiast nie ma żadnych podstaw prawnych, które pozwalają na zmianę podziału okręgów do Sejmu i Senatu na podstawie Kodeksu wyborczego. W związku z tym powinno dojść do takiej sytuacji prawnej, że Sejm zmienia podział na okręgi do Sejmu poprzez zmianę ordynacji wyborczej, ale bez jednoczesnej zmiany podziału wynikającego z Kodeksu Wyborczego. Jeżeli już Sejm miałby zmieniać podział wynikający z Kodeksu wyborczego, to powinien go zmienić także w przypadku Senatu, gdzie w jednym z województw norma przedstawicielstwa została przekroczona. Chciałbym wiedzieć, czy mój tok rozumowania jest zgodny z literą prawa, logiką i z tym, co powinniśmy zrobić. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Ze swojej strony mogę jedynie powiedzieć, że dokonujemy zmiany obecnie obowiązującej ordynacji wyborczej, ponieważ ona jest dla nas podstawą. To wynika z tytułu projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#JacekBogucki">Panie przewodniczący, artykuł, o którym pan teraz mówi…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WaldyDzikowski">Panie pośle, to ja prowadzę posiedzenie Komisji. Proszę mi dać skończyć. Chciałem powiedzieć, że zmiany są dokonywane na podstawie obecnej ordynacji wyborczej i również na tę ordynację powołuje się Państwowa Komisja Wyborcza. Natomiast załącznik do Kodeksu wyborczego zostanie zmieniony z chwilą wejścia Kodeksu w życie, czyli 1 sierpnia 2011 roku. Jeżeli panu nie wystarczą moje słowa, to poproszę przedstawicieli Państwowej Komisji Wyborczej i Biura Legislacyjnego o wyjaśnienie tej kwestii. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#KazimierzCzaplicki">Dziękuję bardzo. Rozumiem, że pan poseł dysponuje pismem Państwowej Komisji Wyborczej skierowanym do Marszałka Sejmu. Nie wiem, skąd pan poseł wywiódł, że Państwowa Komisja Wyborcza wnosi o dokonanie zmian w Kodeksie wyborczym. W piśmie jest wyraźnie wskazane, że Państwowa Komisja Wyborcza zgodnie z art. 138 ust. 1 Ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu zgłasza propozycje i kierunki zmian w liczbie posłów wybieranych w tych czterech okręgach. To się odbywa na podstawie jeszcze obowiązującej ordynacji. Natomiast to, o czym pan powiedział nie zawiera wniosku Państwowej Komisji Wyborczej o dokonanie zmian w Kodeksie wyborczym. Państwowa Komisja Wyborcza jedynie zauważa, że w Kodeksie wyborczym podział na okręgi wyborcze i liczba posłów wybieranych do Sejmu jest dokładnie taka sama, jak w obowiązującej ordynacji wyborczej do sejmu. To wszystko.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#KazimierzCzaplicki">Proszę zwrócić uwagę, że PKW nie wnosi wyraźnie o dokonanie zmian w Kodeksie wyborczym. Wynika to z tego, że nie można dokonać zmian w podziale na okręgi wyborcze do Senatu w obowiązującej ordynacji, ponieważ nie ma do tego przewidzianego odpowiedniego trybu. W związku z tym Państwa Komisja Wyborcza nie mogłaby proponować czegokolwiek w wyborach do Senatu w Kodeksie wyborczym. Tam również są „dziury”. Zresztą w piśmie wskazaliśmy, że w województwie śląskim ta norma przedstawicielstwa i liczba senatorów nie odpowiada art. 261 Kodeksu wyborczego. Tylko tyle i wyłącznie tyle zawiera pismo Państwowej Komisji Wyborczej do Marszałka Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#KazimierzCzaplicki">Panie pośle, w związku z tym proszę nie wybiegać poza treść pisma Państwowej Komisji Wyborczej, z którego jakoby miało wynikać, że Państwowa Komisja Wyborcza mówi Marszałkowi Sejmu, iż trzeba dokonać zmian w Kodeksie wyborczym w okręgach wyborczych do Sejmu. To wszystko. Jeszcze raz powtarzam, że zgodnie z art. 138 ust. 1 Państwowa Komisja Wyborcza przedkłada wniosek dotyczący zmiany w obowiązującej jeszcze ordynacji wyborczej do Sejmu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Proszę bardzo, pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#JacekBogucki">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. W takim razie bardzo przepraszam i oddaję honor. Przeczytałem pierwsze pełne zdanie, czyli drugi akapit na stronie czwartej. Brzmi ono następująco: „…dlatego też wskazane uwagi do podziału na okręgi wyborcze do Sejmu odnoszą się także do podziału ustalonego w Kodeksie wyborczym.”. Na tej podstawie uznałem, że mamy tutaj do czynienia z bezpośrednią sugestią, że Kodeks wyborczy należałoby również zmienić. Być może to była moja nadinterpretacja.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#JacekBogucki">W związku z tym mam pytanie do Biura Legislacyjnego i naszych ekspertów. Chciałbym wiedzieć, czy w związku z tym, co powiedział pan przewodniczący, art. 2 nie wykracza poza zakres pisma przekazanego Marszałkowi Sejmu przez Państwową Komisję Wyborczą i czy na tej podstawie nie powinno się odstąpić od jego rozpatrywania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Panie pośle, chciałbym tylko przypomnieć, że Państwowa Komisja Wyborcza swoim pismem sygnalizuje Marszałkowi Sejmu możliwość zmiany normy przedstawicielskiej i sugeruje pewne kwestie, które później będą rozstrzygnięte przez Prezydium Sejmu i stosownie przez odpowiednią komisję. W tym przypadku chodzi o Komisję Nadzwyczajną do rozpatrzenia niektórych projektów ustaw z zakresu prawa wyborczego. Po piśmie skierowanym do nas przez Marszałka Sejmu przedstawiliśmy inicjatywę legislacyjną naszej Komisji, która jest zawarta w projekcie ustawy, który ma pan przed sobą. Taka była nasza inicjatywa i my pracujemy na podstawie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#WaldyDzikowski">Natomiast pismo skierowane przez Państwową Komisję Wyborczą było tylko inspiracją do tego, aby powstała taka, a nie inna inicjatywa. Zresztą była to inspiracja o charakterze ustawowym. Rozumiem, że Biuro Legislacyjne uszczegółowi jeszcze kwestię dotyczącą art. 2. Z chwilą wejścia w życie Kodeksu wyborczego, 1 sierpnia 2011 roku przestaje obowiązywać obecna ordynacja wyborcza. Należy przy tym zaznaczyć, że jeden z załączników Kodeksu dotyczy podziału na okręgi. Proszę bardzo, pan mecenas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WojciechMiller">Dziękuję bardzo. Szanowni państwo, jak już wspomniałem, w chwili obecnej nie wiemy, na jakiej podstawie wybory zostaną przeprowadzone. Wspominał o tym również pan profesor. Wybory mogą być przeprowadzone na podstawie obowiązującej jeszcze ordynacji wyborczej lub na podstawie Kodeksu wyborczego. Pismo Państwowej Komisji Wyborczej zostało złożone na podstawie przepisu art. 138 Ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu, ponieważ analogiczny przepis, który ma tutaj zastosowanie nie wszedł jeszcze w życie wraz z Kodeksem wyborczym.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#WojciechMiller">W związku z tym, że załącznik nr 1 w Kodeksie wyborczym jest analogiczny do załącznika w Ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu państwo zdecydowali, podejmując inicjatywę komisyjną, żeby również znowelizować Kodeks. Chodziło o to żeby nie doszło do sytuacji, w której znowelizowany byłby jedynie załącznik do ordynacji do Sejmu, a tymczasem wybory odbyłyby się na podstawie Kodeksu wyborczego, ponieważ zostały zarządzone po 1 sierpnia 2011 roku. W takiej sytuacji brzmienie załącznika do Kodeksu wyborczego różniłoby się już od znowelizowanego załącznika do ordynacji, która przestanie obowiązywać z dniem 1 sierpnia. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Proszę bardzo, pan profesor Marek Chmaj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#MarekChmaj">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Szanowni państwo, w pełni podzielam zdanie pana mecenasa. Chciałbym również odnieść się do ostatniego argumentu. Nie możemy stworzyć sytuacji, w której prezydent wybierając datę zarządzenia wyborów decyduje, ilu w danym okręgu jest wybieranych posłów. Te przepisy muszą być ze sobą spójne i muszą być takie same. Zatem uważam, że art. 2 jest konsekwencją obecnych rozwiązań. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Proszę bardzo, pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#JacekBogucki">Chciałbym dodać jeszcze jedno zdanie. W takim razie, dlaczego tak konsekwentnie panowie to podkreślają i dlaczego Komisja nie brała pod uwagę tej sprzeczności, która istnieje w podziale na mandaty do Senatu?</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#JacekBogucki">Oczywiście to prezydent będzie decydował, czy wybory będą przeprowadzone na podstawie ordynacji, czy też na podstawie Kodeksu wyborczego. Niemniej jednak w tych przepisach istnieje jeszcze różnica dotycząca normy przedstawicielstwa. Zgodnie z informacją Państwowej Komisji Wyborczej norma przedstawicielska do Senatu w myśl Kodeksu wyborczego nie będzie zgodna ze stanem faktycznym. W związku z tym liczba wybieranych kandydatów nie będzie zgodna z normą przedstawicielstwa. W takim układzie wydaje się, że pytaniem retorycznym jest to, dlaczego Komisja nie zainteresowała się tym tematem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Cieszę się, że pan zakończył swoją wypowiedź sformułowaniem, że to jest pytanie retoryczne. Jeżeli istnieje jakaś kwestia do rozwiązania, to oczywiście inicjatywa jest po stronie grupy posłów. Jeżeli pan poseł uważa, że warto się tym zająć, to proszę bardzo. My w tej chwili rozmawiamy o zakresie materii ustawy dotyczącej zmiany liczby mandatów w okręgach do Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#WaldyDzikowski">Czy są jeszcze jakieś uwagi do art. 2? Proszę bardzo, pan poseł Jan Kochanowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#JanKochanowski">Generalnie, jak widać, sytuacja trochę się gmatwa i nie jest taka prosta, jak na początku sobie to założyliśmy. Proponowałbym Komisji, żebyśmy w ogóle nie przyjmowali tej ustawy. Nie ma takiej konieczności. To nie jest jakaś zasadnicza kwestia, która wpływa na wynik wyborczy. W związku z tym można spokojnie poczekać aż Kodeks wejdzie w życie i wtedy dokonać analizy na podstawie tendencji zmian ludnościowych. Następnie można wprowadzić odpowiednie zmiany w późniejszym terminie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. To jest apel, który pewnie zostanie wyrażony na sali sejmowej. Czy są jeszcze jakieś merytoryczne uwagi do art. 2? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy art. 2.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#WaldyDzikowski">Przechodzimy do art. 3. Czy są uwagi do art. 3? Nie słyszę uwag. Uznaję, że przyjęliśmy art. 3.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#WaldyDzikowski">Zagłosujemy teraz nad całością projektu ustawy. Kto z pań i panów posłów jest za sprawozdaniem z druku nr 3989?</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#WaldyDzikowski">Przy 4 głosach za, 1 przeciw i 1 głosie wstrzymującym się Komisja przyjęła sprawozdanie. Na posła sprawozdawcę proponuje pana posła Adama Żylińskiego. Czy są jakieś inne propozycje? Nie słyszę innych propozycji. Uznaję, że Komisja wybrała posła sprawozdawcę w osobie pana posła Adama Żylińskiego. Termin dla MSZ wyznaczam do godziny 18.00. Mamy jeszcze sprawy różne. W tym zakresie głos zabierze pani minister Julia Pitera. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#JuliaPitera">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Korzystając z tego, że jest z nami kierownik Krajowego Biura Wyborczego chciałbym zwrócić się do państwa ze sprawą, która jest szalenie istotna dla przebiegu wyborów, zwłaszcza w kontekście oszustw wyborczych. Bardzo trudno jest ująć to w przepisach prawa. Natomiast z całą pewnością można byłoby ująć to przykładowo w jakichś rozporządzeniach wydanych przez komisarza wyborczego. Otóż pozwoliłam sobie sprawdzić, w jakich warunkach przebiegały oszustwa wyborcze w tej kadencji. Na tej podstawie mogę stwierdzić, że gdyby kabiny do głosowania nie były zasłonięte, te oszustwa nie byłyby możliwe. W większości miast w Polsce dzisiaj nie ma zasłanianych kabin. W Warszawie stoją po prostu stoliki. Ludziom trzeba zagwarantować warunki do skreślenia karty, możliwie w dyskretny sposób gwarantujący anonimowość. Niestety w rozmaitych miejscach nadal stoją zasłonięte kabiny. W związku z tym powiem państwu, jak ta sytuacja wygląda. We Włocławku zwrócono się do komisarza wyborczego z prośbą o to, żeby kabiny nie były zasłonięte. Dzięki temu po raz pierwszy od dawna nie było tam oszustw wyborczych. W Wałbrzychu mieliśmy zasłonięte kabiny. W Płocku również zwróciliśmy się do komisarza, żeby kabiny nie były zasłonięte. Niestety komisarz się na to nie zgodził. Nie wiem, dlaczego podjął taką decyzję. Wiem o trzech zawiadomieniach do prokuratury.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#JuliaPitera">System fałszerstw wyborczych polegający na zamianie kart skreślonych przed komisją wyborczą i wniesieniu ich do lokalu, a następnie zamienieniu ich za parawanem wymaga uniknięcia wzroku innych ludzi oraz samej komisji. W związku z tym w momencie, w którym zostanie spełniony postulat, o którym mówię, nie będzie warunków do podmiany kart do głosowania. Dlatego też zwracam się do pana ministra o to, żeby jednak w jakiś sposób uregulować tę kwestię. Nie ma innej możliwości uniknięcia tych fałszerstw, jak tylko spowodowanie, że będziemy widzieć, co dzieje się w komisji. Zwracam państwa uwagę na fakt, że nigdzie nie ma zapisanego obowiązku zasłaniania kabin. W związku z tym zamierzam napisać oficjalne pismo w tej sprawie. U mnie, na ulicy Madalińskiego od lat nie ma parawanów. Stoją tam tylko stoliki i to wszystko. Są również stoliki oddzielane takimi ściankami, ale zasłanianych kabin nie wdziałam już od dawna. Tam gdzie te oszustwa były stosowano kabiny zasłonięte storami. Tam można wejść, wyjąć zza pazuchy skreślone karty, które są przygotowane przez osobę, która płaci na zewnątrz, a następnie schować czyste karty i wrzucić do urny karty skreślone.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#JuliaPitera">Chciałabym zaznaczyć, że są to proste rozwiązania, ale jednocześnie one znakomicie rozwiązują problem. Czasami szukamy wyrafinowanych rozwiązań, jak na przykład system monitoringu. Jednak trzeba sobie zadać pytanie, kto to będzie oglądał. W związku z tym apeluję, abyśmy rozwiązywali nasze problemy najprostszymi metodami. W związku z tym zgłaszam ten najprostszy sposób. Mamy niewiele czasu, ale uważam, że możemy rozwiązać ten problem. W przeciwnym wypadku ten problem będzie się powtarzał w każdych wyborach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo, pani minister. Proszę bardzo, pan minister Czaplicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#KazimierzCzaplicki">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Myślę, że możliwości oszustw wyborczych jest znacznie więcej niż tylko ta, o której wspomniała pani minister. Przykładem może być chociażby Wałbrzych i Opole, gdzie handlowano kartami do głosowania. W takiej sytuacji pomieszczenie za zasłoną nie jest konieczne. Na chwilę obecną nie widzę związku pomiędzy pomieszczeniami za zasłoną, a stolikami, na których stoją rzędy. Należy również zaznaczyć, że gdy były same stoliki, a nie było pomieszczeń za zasłoną, to zgłaszano protesty wyborcze, że nie zachowuje się tajności głosowania. W związku z tym, teoretycznie, kabina za zasłoną powinna służyć temu, żeby nikt nie widział, jak ktoś głosuje.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#KazimierzCzaplicki">Oczywiście Państwowa Komisja Wyborcza będzie mogła wydać wyjaśnienia dla wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, ponieważ to oni są odpowiedzialni za przygotowanie lokalu wyborczego. Państwowa Komisja Wyborcza będzie mogła również zwrócić uwagę obwodowej komisji wyborczej, że powinna to sprawdzać. Natomiast, pani minister, nie wiem, czy tego rodzaju wytyczne Państwowej Komisji Wyborczej nie wywołają zjawiska polegającego na składaniu protestów i skarg mówiących o tym, że odsłania się te kabiny po to, żeby komisja widziała jak ktoś głosuje. Naprawdę, to są bardzo trudne sytuacje. Chodzi o to, żebyśmy przypadkiem nie przesadzili w drugą stronę. Osłona w tej kabinie jest właśnie po to, żebyśmy mogli spokojnie oddać głos.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#KazimierzCzaplicki">Poza tym tych kabin może być dużo. Wyborcy skarżą się również na to, że tych kabin jest za mało i że przez to muszą czekać albo głosować na parapecie, gdzie każdy może zajrzeć im przez ramię. To jest właśnie ten problem, z którym się borykamy. W związku z tym chcemy zwrócić się do wójtów i burmistrzów o to, aby oni zapewnili odpowiednią liczbę tych pomieszczeń za osłoną. Tak się o tym mówi. Wspomina się o osłonie, która pozwoliłaby uchronić osobę głosująca przed nieupoważnionym wglądem osoby postronnej do karty i sprawdzeniem, jak obywatel głosuje. Jeżeli pani minister skieruje takie wystąpienie, to oczywiście Państwowa Komisja Wyborcza na nie odpowie, zgodnie z duchem Kodeksu wyborczego. Natomiast ja w tej chwili absolutnie nie mogę się zobowiązać, że tak to będzie, ponieważ ja nie jestem Państwową Komisją Wyborczą. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo, panie ministrze. Proszę bardzo, pani minister Pitera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#JuliaPitera">W takim razie, jakie są możliwe środki do tego, żeby zapobiegać temu zjawisku. Nie widzę innej możliwości, która pozwoliłaby przeciwdziałać tak dokonywanym oszustwom wyborczym. Może powiem, na czym to polega, ponieważ nie wszystkie osoby mogą sobie zdawać z tego sprawę. Pierwsza osoba wchodzi do komisji obwodowej, odbiera kartę, a następnie wchodzi do kabiny, składa ją, wsadza pod kurtkę i wychodzi na zewnątrz. Tymczasem tam już czeka samochód, do którego ona wsiada i wręcza określonej osobie puste karty do głosowania. Następnie za te puste karty do głosowania osoba ta otrzymuje zapłatę w takiej, czy innej formie. Później skreśla się krzyżyki i daje się karty następnej osobie. Osoba ta wchodzi do komisji wyborczej i dostaje swoje karty, po czym wchodzi do kabiny, chowa swoją kartę, a do urny wrzuca kartę skreśloną wcześniej. Tak się zaczyna właśnie ten łańcuszek. Jest to metoda dobrze znana i opisana.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#JuliaPitera">Doskonale wiemy, że jeżeli będzie zasłonięta kabina, to takie działania będą możliwe. Jeżeli to będą kabiny przysłonięte do polowy, to takie zachowanie nie będzie już możliwe. Siedzącemu człowiekowi, nawet osłoniętemu z trzech stron trudno będzie dokonać takiej czynności. W momencie, gdy mamy do czynienia z zasłoniętą kabiną można to robić bez najmniejszych przeszkód. Po prostu nie widzę innej możliwości rozwiązania tego problemu. W związku z tym, najprawdopodobniej będziemy musieli nadal zmagać się z tym problemem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję bardzo. Myślę, że temat został zasygnalizowany. Rzeczywiście jest on poważny, ponieważ bulwersuje on nas wszystkich. Wszyscy znamy przypadki kupowania głosów. Dobrze byłoby, gdyby takie działania nigdy się nie pojawiły. Nie wiem, jakie jest panaceum na to zjawisko.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#WaldyDzikowski">Kiedyś rozmawialiśmy na ten temat z panią poseł Rozpondek. Być może dobrym rozwiązaniem byłoby wprowadzenie rozwiązań z Belgii. Tam głosowanie jest obowiązkowe, a w przypadku opuszczenia wyborów przewidziana jest kara. Może gdyby za niepójście do wyborów była przewidziana kara w wysokości pięciuset złotych, to wówczas trudno byłoby kupować głosy za taką sumę. Póki co nie dorośliśmy chyba jeszcze do tego. W związku z tym musimy szukać innych środków, które zlikwidowałyby to zjawisko. Abstrahuję już tutaj od takich kwestii, jak kultura, wychowanie oraz pojmowanie demokracji i głosowania. Pani minister, rozumiem, że pismo zostanie wysłane. Na pewno będzie na nie odpowiedź. Być może na którymś z posiedzeń Komisji podyskutujemy na ten temat. Jest to bardzo ważna kwestia, szczególnie w kontekście nadchodzących wyborów. Dziękuję państwu bardzo, za udział w posiedzeniu Komisji. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>