text_structure.xml
9.86 KB
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na zapytanie Pana Posła Mieczysława Marcina Łuczaka z dnia 4 października br. (nr SPS-024-3494/07) w sprawie obowiązkowego przygotowania przedszkolnego sześciolatków, uprzejmie Pana Marszałka informuję.</p>
<p xml:id="div-2">Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) szczegółowo określa zadania jednostek samorządu terytorialnego w dziedzinie oświaty oraz ich kompetencje w tym zakresie. W myśl przepisów tej ustawy do zadań własnych gmin należy m.in. zakładanie i prowadzenie publicznych przedszkoli. Ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 137, poz. 1304) wprowadziła z dniem 1 września 2004 r. obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne dla dzieci w wieku 6 lat. Należy jednak zauważyć, że ww. ustawa nowelizująca ustawę o systemie oświaty nie nałożyła na gminy obowiązku prowadzenia tzw. zerówki jako zadania własnego, bowiem w poprzednim stanie prawnym dziecko w wieku 6 lat miało prawo do odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego i obowiązkowym zadaniem własnym gminy było zapewnić możliwość realizacji tego uprawnienia. Zmiana przepisów ustawy o systemie oświaty w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 27 czerwca 2003 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw nie spowodowała więc zwiększenia zadań w odniesieniu do gmin, gdyż nadal - tak jak poprzednio - ciążył na nich ten sam obowiązek zapewnienia realizacji rocznego przygotowania przedszkolnego dzieciom w wieku 6 lat. Natomiast w sposób zasadniczy zmieniła się sytuacja dziecka (jego rodziców czy też opiekunów), gdyż uprawnienie zostało zamienione na obowiązek. W roku szkolnym 2003/2004 97,6% populacji dzieci sześcioletnich korzystało z rocznego przygotowania przedszkolnego, mimo że nie było ono wówczas obowiązkowe. W roku szkolnym 2004/2005 - po wprowadzeniu obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego - odsetek dzieci sześcioletnich uczęszczających do ˝zerówek˝ wzrósł tylko nieznacznie i ukształtował się na poziomie 98,1%. Wskaźniki powyższe są niższe niż 100%, gdyż niewielka część populacji dzieci sześcioletnich rozpoczyna wcześniej naukę w pierwszej klasie szkoły podstawowej. Jak wynika z powyższych danych, już przed wprowadzeniem obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego prawie cała populacja dzieci sześcioletnich realizowała roczne przygotowanie przedszkolne. Dokonana nowelizacja przepisów ustawy o systemie oświaty nie mogła wiązać się z istotnym obciążeniem budżetów gmin, gdyż już przed zmianą przepisów ustawy o systemie oświaty ˝zerówki˝ funkcjonowały w zdecydowanej większości gmin, w tym również gmin wiejskich.</p>
<p xml:id="div-3">Zgodnie z art. 16 ust. 2 Konstytucji RP samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych samorząd terytorialny wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Do istoty samorządu terytorialnego należy zasada samodzielności wykonywania zadań publicznych. Zasada ta została wyrażona w art. 165 ust. 2 konstytucji. Jednym z istotnych elementów samodzielności jednostek samorządu terytorialnego jest samodzielność finansowa, tzn. prawo samodzielnego prowadzenia gospodarki finansowej - pobierania dochodów określonych w ustawach (władztwo dochodowe) oraz dysponowania nimi - w granicach określonych przez ustawy - dla realizacji prawnie określonych zadań (władztwo wydatkowe). Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego wymaga zapewnienia im dochodów umożliwiających realizację zadań publicznych przypisanych tym jednostkom. Odpowiednie gwarancje w tym zakresie zostały ustanowione w art. 167 Konstytucji RP.</p>
<p xml:id="div-4">W myśl art. 167 ust. 2 Konstytucji RP do dochodów jednostek samorządu terytorialnego zaliczamy:</p>
<p xml:id="div-5">1) dochody własne;</p>
<p xml:id="div-6">2) subwencje ogólne;</p>
<p xml:id="div-7">3) dotacje celowe z budżetu państwa.</p>
<p xml:id="div-8">Zgodnie z art. 5a ust. 3 ustawy o systemie oświaty środki niezbędne na realizację zadań oświatowych, w tym na wynagrodzenia nauczycieli oraz utrzymanie szkół i placówek, zagwarantowane są w dochodach jednostek samorządu terytorialnego. W świetle art. 28 ust. 5 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1966, z późn. zm.) zadania związane z:</p>
<p xml:id="div-9">a) prowadzeniem przedszkoli ogólnodostępnych (w tym także ˝zerówek˝) i oddziałów ogólnodostępnych w przedszkolach integracyjnych,</p>
<p xml:id="div-10">b) dowożeniem dzieci 6-letnich do publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych (art. 14a ust. 3 ustawy o systemie oświaty),</p>
<p xml:id="div-11">nie są finansowane w ramach części oświatowej subwencji ogólnej. Zadania te powinny być finansowane z dochodów własnych gmin, których źródła zostały wskazane w art. 4 ust. 1 ww. ustawy.</p>
<p xml:id="div-12">W poniższej tabeli przedstawione zostały dane o wysokości wykonania w latach 2003-2006 dochodów własnych gmin (bez miast na prawach powiatu), a także wysokości wydatków ponoszonych przez gminy na prowadzenie przedszkoli:</p>
<p xml:id="div-13">za lata 2003 i 2004 brak jest danych o wysokości wydatków poniesionych przez gminy na funkcjonowanie oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych ze względu na brak w latach 2003 i 2004 odrębnego rozdziału w klasyfikacji budżetowej - rozdział 80103 oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych został wprowadzony do klasyfikacji budżetowej od 2005 r.</p>
<p xml:id="div-14">W latach 2003-2006 dochody własne gmin systematycznie wzrastały i w roku 2006 wyniosły 24 507 971 tys. zł. W analizowanym okresie dochody własne gmin wzrosły o 43,7%, a wydatki na prowadzenie przedszkoli uległy zwiększeniu o 16,7%. Jednocześnie udział wykonania wydatków poniesionych przez gminy na prowadzenie przedszkoli (łącznie z oddziałami przedszkolnymi w szkołach podstawowych) w relacji do dochodów własnych uległ zmniejszeniu z 12,1% w roku 2003 do 9,8% w roku 2006. Natomiast udział wykonania wydatków ponoszonych przez gminy na prowadzenie oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych w odniesieniu do wykonania dochodów własnych gmin wynosił w roku 2006 ok. 1,6%.</p>
<p xml:id="div-15">Obecnie nie wydaje się w praktyce możliwe finansowanie na szerszą skalę obowiązku prowadzenia ˝zerówek˝ ze środków dodatkowych, niepochodzących z dochodów własnych gmin. Ewentualne wykorzystanie innych niż dochody własne źródeł dochodów gmin, np. dotacji celowych, środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, może być jedynie uzupełnieniem głównego źródła finansowania ˝zerówek˝ - dochodów własnych.</p>
<p xml:id="div-16">Prowadzenie przedszkoli (w tym oddziałów zerowych) jest zadaniem własnym gmin i obecnie nie jest możliwe finansowanie tego zadania przez inne niż gmina jednostki. Wydaje się, że ewentualna zmiana w przyszłości sposobu finansowania zadań związanych prowadzeniem ˝zerówek˝ (lub szerzej: wszystkich przedszkoli) poprzez objęcie tych zadań np. systemem części oświatowej subwencji ogólnej powinna wiązać się z jednoczesnym zmniejszeniem wysokości dochodów własnych gmin, np. udziałów gmin we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) i podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) oraz stosownym zwiększeniem kwoty części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego.</p>
<p xml:id="div-17">Jednocześnie uprzejmie informuję, że w Ministerstwie Edukacji Narodowej przygotowane zostały w bieżącym roku założenia do realizacji rządowego programu wspierania rozwoju i edukacji małego dziecka, planowanego do realizacji w latach 2008-2009.</p>
<p xml:id="div-18">Program ten może stanowić merytoryczną alternatywę wobec koncepcji przyspieszenia obowiązku szkolnego 6-latków oraz rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego dzieci 5-letnich, proponuje stymulowanie i wspieranie rozwoju małego dziecka. Jednocześnie program zakłada opracowanie skutecznego rozwiązania systemowego w zakresie upowszechnienia wychowania przedszkolnego, w tym także w małych, wiejskich środowiskach. Ponadto program przewiduje uzyskanie przez jednostki samorządu terytorialnego pełnej swobody w zakresie stosowanych form organizacyjnych wychowania przedszkolnego, ograniczanych dotychczas do ram programowych i organizacyjnych przedszkola.</p>
<p xml:id="div-19">Projekt jest kompatybilny do rozwiązań realizowanych w zakresie polityki małego dziecka w wielu krajach europejskich, obejmuje trzy obszary uznawane za kluczowe (edukacja rodziców, poradnictwo specjalistyczne i edukacja przedszkolna), przy jednoczesnym uwzględnieniu i poszanowaniu polskiej specyfiki społecznej i ustrojowej, zasady subsydiarności państwa wobec rodziny oraz respektowaniu zasady zwiększania kompetencji samorządów lokalnych. Projekt jest planowany do realizacji w ramach programów operacyjnych nowego okresu programowania w latach 2007-2013 (Program Operacyjny ˝Kapitał ludzki˝).</p>
<p xml:id="div-20">Z wyrazami szacunku</p>
<p xml:id="div-21">Podsekretarz stanu</p>
<p xml:id="div-22">Sylwia Sysko-Romańczuk</p>
<p xml:id="div-23">Warszawa, dnia 9 listopada 2007 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>