text_structure.xml
12.6 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na pismo Pana Marszałka z dnia 31 maja br., znak: SPS-024-2777/07, przy którym przesłane zostało zapytanie posła Eugeniusza Wycisły w sprawie wskazania rodzajów dokumentów niezbędnych do ustalenia wysokości emerytur i rent, pragnę przedstawić stanowisko Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w tej sprawie.</p>
<p xml:id="div-2">Zasady przechowywania dokumentacji osobowej i płacowej pracowników nie były nigdy w przeszłości regulowane przepisami emerytalno-rentowymi. Kwestia okresu przechowywania dokumentacji płacowej pracowników w okresie do 31 grudnia 1998 r. była regulowana dwutorowo:</p>
<p xml:id="div-3">- rozporządzeniami Rady Ministrów, wydawanymi do końca 1983 r. na podstawie dekretu o archiwach państwowych z 1951 r., a od 1984 r. na podstawie ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach,</p>
<p xml:id="div-4">- zarządzeniami wydawanymi przez ministra finansów - na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1950 r. w sprawie zakresu działania ministra finansów - określającymi między innymi terminy przechowywania dokumentów księgowych, w tym między innymi list płac i kart zarobkowych.</p>
<p xml:id="div-5">Okresy przechowywania dokumentacji płacowej w jednych i drugich aktach prawnych były identyczne. Ponadto były one skorelowane z określoną w przepisach emerytalno-rentowych długością okresu, z którego wskazywało się najlepsze lata z zarobkami do podstawy wymiaru emerytury i renty.</p>
<p xml:id="div-6">Należy przypomnieć, że przez kilkadziesiąt powojennych lat podstawę wymiaru emerytury lub renty stanowił przeciętny miesięczny zarobek z okresu:</p>
<p xml:id="div-7">- ostatnich 12 miesięcy zatrudnienia albo</p>
<p xml:id="div-8">- kolejnych 24 miesięcy zatrudnienia dowolnie wybranych z ostatnich 12 lat zatrudnienia.</p>
<p xml:id="div-9">Dopiero ustawa z 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1991 r. Nr 104, poz. 450) wprowadziła zasadę, zgodnie z którą do podstawy wymiaru emerytury lub renty należało wskazać zarobki osiągnięte w okresie:</p>
<p xml:id="div-10">- trzech kolejnych lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 12 lat kalendarzowych, jeżeli wniosek o świadczenie został zgłoszony do dnia 31 grudnia 1992 r.;</p>
<p xml:id="div-11">- czterech kolejnych lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 13 lat kalendarzowych, jeżeli wniosek o świadczenie został zgłoszony do dnia 31 grudnia 1993 r., i tak kolejno aż do 10 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych, jeżeli wniosek o świadczenie został zgłoszony po dniu 31 grudnia 1999 r., przy czym okres ostatnich lat kalendarzowych liczył się wstecz od roku, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę.</p>
<p xml:id="div-12">Z uwagi na to, że w myśl wyżej wymienionej zasady praktycznie nie było możliwe sięgnięcie przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty do okresu sprzed 1979 r., trudności z uzyskaniem danych o zarobkach sygnalizowane były bardzo rzadko.</p>
<p xml:id="div-13">Dopiero rozporządzenie ministra finansów z dnia 15 stycznia 1991 r. w sprawie zasad prowadzenia rachunkowości (Dz.U. Nr 10, poz. 35) przedłużyło okres przechowywania dokumentacji płacowej. Poczynając od dnia 1 stycznia 1991 r., okres przechowywania list płacy, kart zbiorczych płac oraz innych dokumentów, na podstawie których można ustalić podstawę wymiaru emerytury lub renty, był uzależniony od okresów przewidzianych w przepisach emerytalno-rentowych określających zasady ustalania podstawy wymiaru świadczeń, które nie ustanawiają konkretnej daty granicznej. Dlatego też zakłady pracy zobowiązane są do przechowywania dokumentacji płacowej od 1 stycznia 1980 r.</p>
<p xml:id="div-14">Poczynając od 1 stycznia 2003 r., przepis art. 125a ustawy emerytalnej, dodany ustawą z dnia 18 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z dnia 31 grudnia 2002 r. Nr 241, poz. 2074), zobowiązuje płatników składek do przechowywania list płac, kart wynagrodzeń i innych dowodów, na podstawie których następuje ustalenie podstawy wymiaru emerytury lub renty, przez okres 50 lat od dnia zakończenia przez ubezpieczonego pracy u danego płatnika.</p>
<p xml:id="div-15">Dodatkowo pragnę poinformować, że ustawowy obowiązek prowadzenia przez pracodawcę akt osobowych i płacowych został wprowadzony do Kodeksu pracy dopiero w 1996 r. Przepisem art. 298</p>
<p xml:id="div-16">Kodeksu pracy (w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 24, poz. 110), minister pracy i polityki socjalnej został wówczas upoważniony do określenia zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji pracowniczej. Minister pracy i polityki społecznej wykonując to upoważnienie, wydał rozporządzenie z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz.U. Nr 62, poz. 286). W związku z tym należy uznać, że dopiero od tego momentu sprawa zasad prowadzenia dokumentacji osobowej i płacowej przez pracodawców została właściwie uregulowana.</p>
<p xml:id="div-17">Pragnę podkreślić, że nie można zgodzić się ze stwierdzeniem, iż likwidowanie przez pracodawców dokumentacji osobowej po upływie 12 lat od zakończenia przez pracownika pracy w danym zakładzie było nieuzasadnione, ponieważ wynikało z przepisów rozporządzenia ministra nauki, szkolnictwa wyższego i techniki z dnia 25 lipca 1984 r. w sprawie zasad klasyfikowania i kwalifikowania dokumentacji oraz zasad i trybu przekazywania materiałów archiwalnych do archiwów państwowych (Dz.U. z 1984 r. Nr 41, poz. 215), wydanego na podstawie delegacji zawartej w ustawie z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 673 z późn. zm.).</p>
<p xml:id="div-18">Generalnie problem z udokumentowaniem zarobków z okresu sprzed 1980 r. powstał dopiero po wejściu w życie z dniem 1 stycznia 1999 r. przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ustawa ta wprowadziła bowiem możliwość wskazywania do podstawy wymiaru nowo przyznawanych jak również przeliczanych emerytur i rent zarobków z 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o świadczenie, dowolnie wybranych z całego okresu pracy zawodowej (podlegania ubezpieczeniu).</p>
<p xml:id="div-19">Problemy osób chcących obecnie wskazać do podstawy wymiaru świadczenia lub dla potrzeb ustalenia kapitału początkowego zarobki z 20 dowolnych lat z całego okresu ubezpieczenia wynikają m. in. z tego, że w momencie zakończenia pracy w danym zakładzie, odbierając świadectwo pracy, nie zwróciły się przy tej okazji do właściwych służb zakładu o wystawienie zaświadczenia o zarobkach. Zakład pracy nie mógłby odmówić wystawienia zaświadczenia o zarobkach na prośbę pracownika, nie miał natomiast obowiązku wystawiania takiego zaświadczenia z urzędu.</p>
<p xml:id="div-20">Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej i Zakład Ubezpieczeń Społecznych, mając na uwadze zgłaszane przez zainteresowanych trudności z udokumentowaniem wynagrodzeń z okresu sprzed 1980 r., już w lipcu 1999 r. zajęły w tej sprawie następujące wspólne stanowisko. Zgodnie z tym stanowiskiem w przypadku braku w zakładzie pracy dokumentacji płacowej oraz braku wpisu o zarobkach w legitymacji ubezpieczeniowej, istnieje możliwość ustalenia wysokości zarobków na podstawie dokumentacji zastępczej, tj. na podstawie akt osobowych pracownika, a więc na podstawie umów o pracę, pism o powołaniu, mianowaniu oraz innych pism określających wynagrodzenie pracownika, których okres przechowywania wynosi 50 lat od zakończenia pracy przez pracownika.</p>
<p xml:id="div-21">Wystawiając zaświadczenie o wynagrodzeniu dla potrzeb emerytalno-rentowych na podstawie dokumentacji zastępczej (akt osobowych pracownika), należy uwzględnić w zaświadczeniu tylko te składniki wynagrodzenia określonego w aktach osobowych, które przysługiwały bezwarunkowo w czasie trwania zatrudnienia jako stałe składniki w określonej wysokości, np. wynagrodzenie zasadnicze, stałe dodatki określone kwotowo itp. Inne składniki wynagrodzenia, np. premie i nagrody mogą być uwzględnione tylko wówczas, jeżeli zachowana dokumentacja wskazuje niewątpliwie na ich faktyczną wypłatę w określonej wysokości, od której została odprowadzona składka na ubezpieczenie społeczne.</p>
<p xml:id="div-22">Dopuszcza się ustalanie przez zakład pracy wynagrodzenia określonego w dokumentacji osobowej stawką godzinową, pod warunkiem jednak, że w aktach osobowych pracownika zachowały się dane dotyczące liczby faktycznie przepracowanych godzin w danym okresie (dziennie, tygodniowo, miesięcznie).</p>
<p xml:id="div-23">Pragnę jednocześnie poinformować, że w latach 2003-2004 do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej zgłaszane były ze strony niektórych posłów oraz rzecznika praw obywatelskich propozycje zmian w przepisach emerytalno-rentowych, polegających na wprowadzeniu najniższego wynagrodzenia lub przeciętnego wynagrodzenia w danej branży czy gałęzi gospodarki jako zastępczej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za te lata, za które zainteresowany nie jest w stanie przedłożyć dokumentów o wysokości wynagrodzenia.</p>
<p xml:id="div-24">Minister Pracy i Polityki Społecznej po dogłębnym przeanalizowaniu tych propozycji uznał, iż z uwagi na zakres podmiotowy proponowanego rozwiązania oraz kondycję finansową budżetu państwa, jak i Funduszu Ubezpieczeń Społecznych rozważanie nowelizacji ustawy emerytalnej w proponowanym kierunku nie jest możliwe.</p>
<p xml:id="div-25">Po pierwsze, zakres podmiotowy proponowanych rozwiązań byłby bardzo szeroki, dotyczyłby bowiem tych wszystkich osób, które z powodu nieudokumentowania wysokości zarobków osiąganych w okresie pracy zawodowej nie mają ustalonej podstawy wymiaru emerytury i renty, jak też osób, które przy ustalaniu podstawy wymiaru miały tzw. miejsca zerowe. Według szacunków dokonanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych skutki finansowe proponowanych rozwiązań spowodowałoby wzrost wydatków z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych rzędu 0,3 mld zł rocznie.</p>
<p xml:id="div-26">Po drugie, wprowadzenie takiej możliwości mogłoby prowadzić do manipulacji polegającej na wskazywaniu do uzupełnienia lat, w których była relatywnie wysoka relacja najniższego wynagrodzenia do przeciętnego wynagrodzenia, co byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami ubezpieczeń społecznych.</p>
<p xml:id="div-27">Po trzecie, doprowadziłoby to do nierównego traktowania świadczeniobiorców, ponieważ stawiałoby w korzystniejszej sytuacji osoby, które skorzystałyby na ewentualnej zmianie przepisów w stosunku do osób, które w okresie od 1 stycznia 1999 r. do chwili obecnej, ustalając podstawę wymiaru emerytury lub renty lub ponownie ustalając wysokość pobieranego świadczenia, takiej możliwości nie miały i często mają z tego powodu zaniżone świadczenia.</p>
<p xml:id="div-28">W świetle powyższego, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej stoi na stanowisku, że nie jest możliwe dopuszczenie możliwości dokumentowania zarobków dla potrzeb ustalania podstawy wymiaru emerytury lub renty innymi środkami dowodowymi niż zaświadczeniem o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk ZUS Rp-7), wydanym przez zakład pracy lub jego następcę prawnego na podstawie posiadanej dokumentacji płacowej lub w przypadku jej braku, na podstawie dokumentacji osobowej, lub wpisem o zarobkach w legitymacji ubezpieczeniowej.</p>
<p xml:id="div-29">Z poważaniem</p>
<p xml:id="div-30">Podsekretarz stanu</p>
<p xml:id="div-31">Romuald Poliński</p>
<p xml:id="div-32">Warszawa, dnia 11 czerwca 2007 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>