text_structure.xml
7.04 KB
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na pismo Pana Marszałka z dnia 31 maja 2007 r., znak: SPS-024-2768/07, dotyczące zapytania posłów Czesława Litwina i Zenona Wiśniewskiego w sprawie wyjaśnienia obowiązujących przepisów dotyczących statusu prześladowanych i kombatantów, uprzejmie informuję:</p>
<p xml:id="div-2">Zgodnie z ustawą z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR (Dz. U. Nr 87, poz. 395, ze zm.) uprawnienie do świadczenia pieniężnego przysługuje osobom, które przedłożą dowody podlegania represjom, określonym w art. 2 ustawy. W myśl tego przepisu represjami w rozumieniu ustawy są:</p>
<p xml:id="div-3">1) osadzenie w obozach pracy przymusowej w okresie wojny w latach 1939-1945 z przyczyn politycznych, narodowościowych i religijnych,</p>
<p xml:id="div-4">2) deportacja (wywiezienie) do pracy przymusowej na okres co najmniej 6 miesięcy z terytorium państwa polskiego, w jego granicach sprzed dnia 1 września 1939 r., na terytorium:</p>
<p xml:id="div-5">a) III Rzeszy i terenów przez nią okupowanych w okresie wojny w latach 1939-1945,</p>
<p xml:id="div-6">b) Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i terenów przez niego okupowanych w okresie od dnia 17 września 1939 r. do dnia 5 lutego 1946 r. oraz po tym okresie do końca 1948 r. z terytorium państwa polskiego w jego obecnych granicach.</p>
<p xml:id="div-7">W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Sądu Najwyższego ukształtował się utrwalony już pogląd, zgodnie z którym o deportacji, w rozumieniu ustawy, można mówić także w stosunku do dziecka zarówno wtedy, gdy zostało ono wywiezione wraz z rodzicami na roboty przymusowe, jak i gdy wywieziona na roboty przymusowe kobieta urodziła dziecko w miejscu wykonywania tych robót (wyrok NSA z 19 sierpnia 2004 r. sygn. akt OSK 135/04, opubl. ONSAiWSA z 2005 r Nr 1, poz. 15). Przywołany powyżej wyrok NSA spowodował wzrost liczby wniosków o przyznanie uprawnienia do świadczenia pieniężnego, kierowanych przez osoby, które urodziły się w ostatnim okresie trwania II wojny światowej na terytorium III Rzeszy i terenach przez nią okupowanych. Osobom tym Kierownik Urzędu przyznaje uprawnienie do świadczenia pieniężnego, o ile po urodzeniu się przebywały na wyżej wskazanych terenach przez okres minimum sześciu miesięcy (art. 2 pkt 2 ustawy).</p>
<p xml:id="div-8">Za datę zakończenia represji uznaje się datę wyzwolenia (zajęcia) miejscowości, w której przebywał wnioskodawca, przez wojska koalicji antyhitlerowskiej.</p>
<p xml:id="div-9">Zgodnie z art. 1 ust. 1 wymienionej wyżej ustawy świadczenie pieniężne przysługuje osobom, które w okresie podlegania represjom określonym w ustawie były obywatelami polskimi i są nimi obecnie oraz posiadają stałe miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.</p>
<p xml:id="div-10">Odnosząc się do żądania zaliczenia okresu życia płodowego do okresu represji oraz biorąc pod uwagę treść art. 1 ust. 1 ustawy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 15 marca 2006 r. sygn. akt II SA/Go 754/05 stwierdził, ˝iż zarówno w okresie podlegania represjom w czasie II wojny światowej, jak i obecnie nasciturus (dziecko poczęte) nie był i nie jest obywatelem polskim i nie posiada osobowości prawnej. Zgodnie z przepisem art. 8 § 1 ustawy Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.) zdolność prawną ma każdy człowiek od chwili urodzenia. Nasciturus nie mógł być zatem podmiotem praw majątkowych, nie był zatem ofiarą represji w rozumieniu cytowanych wyżej przepisów ustawy. Także z tego powodu nie znajduje uzasadnionych podstaw żądanie zaliczenia do okresu, w którym (wnioskodawca) podlegał represjom z tytułu pracy przymusowej, okresu prenatalnego˝.</p>
<p xml:id="div-11">W przedmiocie uprawnień nasciturusa wypowiedział się także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku. W wyroku z dnia 27 października 2005 r. sygn. akt II SA/Bk 503/05 Sąd stwierdził, że: ˝W ocenie Sądu stanowisko reprezentowane przez skarżącą, zgodnie z którym okres represji w jej przypadku powinien być liczony od dnia poczęcia (...), nie zasługuje na uwzględnienie (...). Po uchyleniu § 2 art. 8 Kodeksu cywilnego generalnie możność warunkowego stania się podmiotem praw przez nasciturusa dopuszczana jest jedynie wówczas, gdy wynika to wprost z przepisów szczególnych (...), jednak ustawa o świadczeniu pieniężnym (...) takiej szczególnej regulacji nie zawiera. Dlatego też okres represji (...) nie może być liczony od dnia poczęcia.˝.</p>
<p xml:id="div-12">Przedstawiona wyżej wykładnia sądowa przepisów ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym (...) ugruntowana została ostatecznie wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 października 2006 r. sygn. akt II OSK 1013/06, oddalającym skargę kasacyjną Rzecznika Praw Obywatelskich. W wyroku tym NSA stwierdził, że: ˝(...) nie sposób przyjąć, iż dziecko poczęte posiada obywatelstwo polskie i w związku z tym okres życia prenatalnego należy wliczyć do okresu podlegania represjom, o których mowa w ustawie o świadczeniu pieniężnym (...). Z tych względów należy przyjąć, iż w przypadku dziecka urodzonego w okresie deportacji (wywiezienia) matki do pracy przymusowej, okres przed urodzeniem dziecka, w którym dziecko nie posiada obywatelstwa polskiego, nie jest okresem podlegania represjom w rozumieniu art. 1 ust. 1 w związku z art. 2 pkt 2 lit. a ustawy o świadczeniu pieniężnym (...). Kwestia ta ma zasadnicze znaczenie w przypadku represji polegającej na deportacji (wywiezieniu) do pracy przymusowej, ponieważ minimalny okres podlegania tej represji został określony na 6 miesięcy (art. 2 pkt 2 lit. a ustawy o świadczeniu pieniężnym (...)˝.</p>
<p xml:id="div-13">Biorąc pod uwagę przytoczone przepisy art. 1 ust. 1, w związku z art. 2 pkt 2 lit. a, ustawy o świadczeniu pieniężnym (...) oraz orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i wojewódzkich sądów administracyjnych, zawierające wykładnię sądową tych przepisów, należy stwierdzić, że w obecnym stanie prawnym nie jest możliwe uznanie okresu prenatalnego (od poczęcia do urodzenia) za okres podlegania przez dziecko represjom w rozumieniu ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę.</p>
<p xml:id="div-14">Z poważaniem</p>
<p xml:id="div-15">Minister</p>
<p xml:id="div-16">Anna Kalata</p>
<p xml:id="div-17">Warszawa, dnia 19 czerwca 2007 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>