text_structure.xml
10.9 KB
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na przekazane przy piśmie z dnia 8 maja 2007 r. zapytanie Pani Poseł Barbary Bubuli w sprawie umorzenia podatku dochodowego od osób fizycznych należnego od ławników sądowych z tytułu rekompensat pieniężnych za 2004 r., uprzejmie informuję.</p>
<p xml:id="div-2">W stanie prawnym obowiązującym w latach 2001-2003, ławnicy, na podstawie art. 172 § 3 i 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070, z późn. zm.), otrzymywali za czas wykonywania czynności w sądzie zróżnicowane świadczenia, uzależnione od tego, czy ławnik pozostawał w stosunku pracy, czy też nie. I tak pozostający w stosunku pracy ławnicy za czas zwolnienia od pracy w związku z wykonywaniem czynności w sądzie otrzymywali świadczenie w postaci równowartości utraconego wynagrodzenia za pracę w wysokości ustalanej jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, natomiast niepracującym ławnikom z tego tytułu wypłacano rekompensatę pieniężną.</p>
<p xml:id="div-3">Jednakże w wyniku nowelizacji ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych począwszy od 14 stycznia 2004 r. ujednolicono zasady wypłacania ławnikom świadczeń za czas wykonywania czynności w sądzie. Na podstawie obecnie obowiązujących regulacji ławnik otrzymuje z tego tytułu rekompensatę pieniężną. Jednocześnie przepisy ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych od początku jej obowiązywania tj. od 1 października 2001 r., przewidują, że ławnicy zamieszkali poza siedzibą sądu otrzymują diety oraz zwrot kosztów przejazdu i noclegu według zasad ustalonych w tym zakresie dla sędziów (art. 173 tej ustawy). Przechodząc na grunt przepisów podatkowych, należy zauważyć, iż podstawową zasadą podatku dochodowego od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania przejawiająca się w treści art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), zwanej dalej ˝ustawą˝. Przepis ten stanowi, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. A zatem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów enumeratywnie wymienionych przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych bądź dochodów, od których minister finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia. Z kolei, na podstawie art. 13 pkt 5 ustawy, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek.</p>
<p xml:id="div-4">Zatem, wszelkie świadczenia otrzymywane przez ławników w związku z wykonywaniem czynności w sądzie są przychodem tych osób, o którym mowa w powołanym wyżej przepisie ustawy. Równocześnie, w myśl art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy, wolne od podatku dochodowego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich - do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 2280 zł.</p>
<p xml:id="div-5">Powyższym zwolnieniem objęte są zatem diety oraz zwrot kosztów przejazdu i noclegu, otrzymywane przez ławników zamieszkałych poza siedzibą sądu. Natomiast ze zwolnienia nie korzystają ani rekompensaty pieniężne, ani otrzymywane w latach ubiegłych świadczenia w postaci równowartości utraconego wynagrodzenia za pracę. Należności te podlegają (podlegały) opodatkowaniu, co oznacza, że dokonujący ich wypłaty płatnik winien, na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, pobrać zaliczkę na podatek w wysokości 19% (w latach poprzedzających 2004 r. - zaliczkę lub na podstawie art. 41 ust. 4 - zryczałtowany podatek dochodowy). Podatnik natomiast ma (miał) obowiązek w zeznaniu podatkowym składanym do 30 kwietnia następnego roku obliczyć należny podatek dochodowy za dany rok podatkowy od sumy uzyskanych dochodów, z uwzględnieniem dochodu z tytułu rekompensat pieniężnych za czas wykonywania czynności w sądzie. Pamiętać jednak należy, iż pobór przez płatnika zryczałtowanego podatku dochodowego (przed 2004 r.) od świadczeń pieniężnych otrzymywanych przez ławników oznaczał, że świadczeń tych nie należało wykazywać w zeznaniu podatkowym. W tym miejscu istotne wydaje się przypomnienie ugruntowanego, wielokrotnie prezentowanego przez Trybunał Konstytucyjny w swych orzeczeniach poglądu, iż ˝wszelkie normy wprowadzające zwolnienia przedmiotowe mają charakter odstępstwa od zasady powszechności opodatkowania według jednakowych, tych samych dla każdego podatnika zasad˝. Konsekwencją powyższego jest wyjątkowy charakter ulg, odliczeń i zwolnień pojmowanych ściśle i nierozszerzająco. Dlatego też enumeratywny katalog zwolnień przedmiotowych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być poprzez interpretację rozszerzany.</p>
<p xml:id="div-6">W świetle powyższego przyjąć należy, że wolą ustawodawcy było zwolnienie od podatku wyłącznie rekompensat pieniężnych, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 52 i 53 ustawy. W przeciwnym bowiem wypadku w katalogu tym figurowałyby również rekompensaty pieniężne, które otrzymują ławnicy za czas wykonywania czynności w sądzie. Ponadto, na poparcie wyrażonego powyżej stanowiska pragnę zwrócić uwagę, iż interpretacja pojęcia diety, o którym mowa w powołanym wyżej przepisie, była również przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego. W wyroku z dnia 25 listopada 1997 r., sygn. akt U 6/97 Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że ˝wykładnia przepisów ustanawiających zwolnienia podatkowe, jako sui generis wyjątki od reguły opodatkowania, musi być wykładnią ścisłą. Jak wskazano wyżej, nieprecyzyjna redakcja art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy podatkowej, zamieszczenie w nim pojęć niezdefiniowanych ani w tej ustawie, ani w innym ustawach, nie ułatwia takiej wykładni. Aby uniknąć dowolności i wykładni za szerokiej, należy przyjąć zasadę, że kryteria rozumienia powyższych pojęć muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych, a tylko pomocniczo (w kwestiach nierozstrzygniętych przez ustawy) mogą odwoływać się do znaczeń pozaprawnych. Po pierwsze więc, do uznania określonego świadczenia za ˝dietę˝ bądź ˝kwotę stanowiącą zwrot kosztów˝ nie wystarczy takie nazwanie tego świadczenia przez świadczeniobiorcę lub stronę świadczącą, lecz konieczne jest, aby świadczenie było w taki właśnie sposób nazwane przez ustawę i następowało w wykonywaniu ustawowego uprawnienia do tego rodzaju świadczenia. Po drugie, ˝obowiązki˝ w rozumieniu wykładanego przepisu muszą mieć charakter obowiązków wykonywanych na podstawie ustawy w tym sensie, że funkcja, z pełnieniem której obowiązki o charakterze ˝obywatelskim˝ bądź ˝społecznym˝, wprowadza kryterium dodatkowe sytuujące daną funkcję w płaszczyźnie relacji państwo - obywatel albo społeczność - członek tej społeczności. O pełnieniu obowiązku obywatelskiego możemy mówić wtedy, gdy dana osoba uczestniczy w zawiadywaniu sprawami państwowymi jako obywatel, zgodnie z zasadami demokratyzmu instytucji publicznych (a nie np. osoba odpłatnie świadcząca usługi eksperckie czy jako pracownik wykonujący swe obowiązki zawodowe). Z pełnieniem obowiązków społecznych mamy zaś do czynienia wówczas, gdy dana osoba uczestniczy w pracy instytucji (w szczególności instytucji samorządu terytorialnego lub zawodowego) jako reprezentant pewnej społeczności w rozwiązywaniu problemów tej społeczności w jej interesie (tego rodzaju funkcje należy odróżnić od usług świadczonych w celach zarobkowych).</p>
<p xml:id="div-7">Zatem Trybunał Konstytucyjny wywiódł, że dla uznania otrzymywanego przez osobę wykonującą obowiązki społeczne lub obywatelskie świadczenia za ˝dietę˝, niezbędne jest ˝aby świadczenie było w taki właśnie sposób nazwane przez ustawodawcę˝. Tym samym Trybunał Konstytucyjny założył racjonalność ustawodawcy w nazywaniu świadczeń przyznawanych osobom pełniącym obowiązki społeczne lub obywatelskie. Odnosząc się natomiast do poruszonej w wystąpieniu kwestii umorzenia podatku należnego od rekompensat za czas wykonywania czynności w sądzie, uprzejmie informuję:</p>
<p xml:id="div-8">Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.) zawiera unormowania pozwalające na stosowanie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych. Na mocy art. 67a tej ustawy organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:</p>
<p xml:id="div-9">1) odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;</p>
<p xml:id="div-10">2) odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki określone w decyzji, o której mowa w art. 53a;</p>
<p xml:id="div-11">3) umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.</p>
<p xml:id="div-12">Umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa (art. 67a § 2 ustawy Ordynacja podatkowa). Decyzje w sprawie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych mają charakter uznaniowy. Organem właściwym do podejmowania decyzji w sprawie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych z tytułu podatków stanowiących dochód budżetu państwa jest stosownie do § 15 rozporządzenia ministra finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz.U. Nr 165, poz. 1371, z późn. zm.) właściwy organ podatkowy pierwszej instancji, który na podstawie całokształtu materiału dowodowego ocenia, czy w konkretnej sprawie wystąpiły przesłanki ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego i podejmuje w tym zakresie stosowną decyzję.</p>
<p xml:id="div-13">Z poważaniem</p>
<p xml:id="div-14">Podsekretarz stanu</p>
<p xml:id="div-15">Jacek Dominik</p>
<p xml:id="div-16">Warszawa, dnia 1 czerwca 2007 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>