text_structure.xml
31.1 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na zapytanie pana posła Lecha Kołakowskiego (nr SPS-024-2627/07) z dnia 16 kwietnia br. w sprawie pokrycia kosztów wynikających ze wzrostu zadań oświatowych w szkołach i placówkach prowadzonych przez miasto Łomża - uprzejmie proszę o przyjęcie następujących informacji i wyjaśnień.</p>
<p xml:id="div-2">Zadania oświatowe związane z prowadzeniem (dotowaniem) przez jednostki samorządu terytorialnego szkół i placówek oświatowych finansowane są poprzez jednolity system części oświatowej subwencji ogólnej. Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1966, z poźń. zm.) wielkość części oświatowej subwencji ogólnej dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego ustala corocznie ustawa budżetowa (art. 27).</p>
<p xml:id="div-3">Część oświatową subwencji ogólnej - po odliczeniu 0,6% rezerwy ustawowej subwencji (art. 28 ust. 2 ww. ustawy) - dzieli się między jednostki samorządu terytorialnego (art. 28 ust. 5), biorąc pod uwagę zakres realizowanych przez te jednostki zadań oświatowych, z uwzględnieniem w szczególności:</p>
<p xml:id="div-4">- typów i rodzajów szkół i placówek,</p>
<p xml:id="div-5">- stopni awansu zawodowego nauczycieli,</p>
<p xml:id="div-6">- liczby uczniów i wychowanków w szkołach i placówkach oświatowych (wyłączając zadania związane z dowozem uczniów oraz zadania związane z prowadzeniem przedszkoli ogólnodostępnych i oddziałów ogólnodostępnych w przedszkolach z oddziałami integracyjnymi).</p>
<p xml:id="div-7">Zgodnie z przepisami art. 33 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy minister właściwy do spraw finansów publicznych informuje właściwe jednostki samorządu terytorialnego o ˝rocznych planowanych kwotach części subwencji ogólnej i planowanych wpłatach, przyjętych w projekcie ustawy budżetowej, oraz o planowanej kwocie dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych˝ - w terminie do dnia 15 października roku bazowego.</p>
<p xml:id="div-8">W związku z powyższym minister finansów pismem z dnia 11 października 2006 r., nr ST3-4820-25/2006, poinformował wszystkie jednostki samorządu terytorialnego o wstępnej wysokości subwencji ogólnej na 2007 r., w tym części oświatowej subwencji ogólnej, oraz o sposobie jej kalkulacji.</p>
<p xml:id="div-9">Wstępne kwoty części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego na rok 2007 określone zostały na podstawie:</p>
<p xml:id="div-10">- określonej w projekcie ustawy budżetowej na rok 2007 wysokości części oświatowej subwencji ogólnej;</p>
<p xml:id="div-11">- wstępnego, roboczego projektu rozporządzenia ministra edukacji narodowej w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2007;</p>
<p xml:id="div-12">- danych dotyczących liczby uczniów (sprawozdania GUS dla roku szkolnego 2005/2006) - w odniesieniu do odpowiednich wag w ramach kwoty uzupełniającej (SOB) i kwoty na zadania pozaszkolne (SOC);</p>
<p xml:id="div-13">- wstępnej bazy danych o liczbie uczniów na dzień 10 września 2006 r. (meldunek o liczbie uczniów EN-8) - w odniesieniu do bazowej kwoty subwencji (SOA);</p>
<p xml:id="div-14">- danych dotyczących liczby nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego wykazanych w sprawozdaniach EN-3 na dzień 10 września 2005 r. (na rok szkolny 2005/2006).</p>
<p xml:id="div-15">Wykorzystane do naliczenia planowanych na 2007 r. kwot części oświatowej subwencji ogólnej dane o liczbie uczniów w roku szkolnym 2006/2007 według stanu na dzień 10 września 2006 r. (druki EN-8) nie były danymi ostatecznymi.</p>
<p xml:id="div-16">Natomiast ostateczne kwoty części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego na rok 2007 określone zostały na podstawie wielkości kwotowych przyjętych w ustawie budżetowej na rok 2007, danych statystycznych ujętych w sprawozdaniu EN-3 o stanie zatrudnienia na dzień 10 września 2006 r. oraz danych o liczbie uczniów według stanu na początek roku szkolnego 2006/2007 (zweryfikowanych przez poszczególne JST), a także rozporządzenia ministra edukacji narodowej z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2007 (Dz. U. Nr 246, poz. 1799). Zatem ostateczne kwoty części oświatowej subwencji ogólnej dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego uległy zmianie w stosunku do kwot wstępnych.</p>
<p xml:id="div-17">Zgodnie z art. 28 ust. 6 ww. ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego algorytm podziału subwencji oświatowej uzależnia wysokość przyznawanych środków od skali i struktury realizowanych zadań, mierzonych liczbą uczniów i wychowanków, z uwzględnieniem stopni awansu zawodowego nauczycieli. Konstrukcja algorytmu opiera się na kluczowym i podstawowym założeniu, iż środki subwencyjne dzielone są według kryteriów jednolitych i powszechnych, a zatem identycznych dla wszystkich JST. Uwzględnione w algorytmie regulacje oparte są na rozwiązaniach polegających na zastosowaniu zasady, że ˝pieniądz idzie za uczniem˝, co oznacza naliczanie subwencji na podstawie liczby uczniów uczęszczających do szkół placówek oświatowych prowadzonych bądź dotowanych przez poszczególne gminy, powiaty i województwa samorządowe.</p>
<p xml:id="div-18">Zatem uprzejmie informuję pana marszałka, że nie jest możliwe naliczenie części oświatowej subwencji ogólnej dla wybranych jednostek samorządu terytorialnego według zasad innych niż ujęte w ww. rozporządzeniu ministra edukacji narodowej w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2007.</p>
<p xml:id="div-19">Ponadto pragnę poinformować pana marszałka, że ostateczna kwota części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2007 dla miasta Łomży w części gminnej określona została w wysokości 26 803 847 zł. Kwota ta jest wyższa od kwoty subwencji oświatowej w roku 2006 (bez zwiększeń z 0,6% rezerwy) o 983 341 zł (tj. o 3,8%). Należy dodatkowo zaznaczyć, że w szkołach prowadzonych i dotowanych przez miasto Łomża w zakresie zadań gminy liczba uczniów w roku szkolnym 2006/2007 - w porównaniu do roku szkolnego 2005/2006 - uległa zmniejszeniu o 6,18%, a uczniów przeliczeniowych ogółem - o 4,28%. Ponadto należy podkreślić, że w związku ze spadkiem liczby uczniów w stosunku do roku 2006 kwota części oświatowej subwencji ogólnej przypadająca na jednego ucznia rzeczywistego w mieście Łomża uległa zwiększeniu o 10,16%.</p>
<p xml:id="div-20">Natomiast ostateczna kwota części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2007 dla miasta Łomża w części powiatowej została określona w wysokości 35 514 612 zł. Kwota ta jest o 8,9% (2 902 423 zł) wyższa od kwoty subwencji oświatowej w roku 2006 (bez zwiększeń z 0,6% rezerwy). W szkołach prowadzonych i dotowanych przez miasto Łomża w części powiatowej liczba uczniów w roku szkolnym 2006/2007 - w porównaniu do roku szkolnego 2005/2006 - uległa zmniejszeniu o ok. 0,7%, a przeliczeniowych wzrosła o 0,4%. Kwota części oświatowej subwencji ogólnej przypadająca na jednego ucznia rzeczywistego w mieście Łomża w części powiatowej wzrosła o 9,2%.</p>
<p xml:id="div-21">Natomiast odnosząc się do problemów dotyczących niewystarczających środków na zadania oświatowe, w tym też na podwyżki wynagrodzeń dla nauczycieli w 2007r., w mieście Łomża, uprzejmie informuję:</p>
<p xml:id="div-22">nie ulega wątpliwości, że samorząd terytorialny pełni szczególną rolę w obowiązujących rozwiązaniach ustrojowych Rzeczypospolitej Polskiej. Wynika to bezspornie m.in. z art. 15 i 16 Konstytucji RP stanowiących, iż ustrój terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia decentralizację władzy publicznej, a samorząd terytorialny uczestniczy w jej sprawowaniu. Przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych samorząd wykonuje:</p>
<p xml:id="div-23">- w imieniu własnym,</p>
<p xml:id="div-24">- na własną odpowiedzialność,</p>
<p xml:id="div-25">- na podstawie własnego budżetu.</p>
<p xml:id="div-26">Powyższe zapisy rozstrzygają o istocie i charakterze prawnym wzajemnych relacji, w zakresie wykonywania zadań publicznych, między administracją rządową i samorządową, co znajduje odzwierciedlenie w przepisach ustaw.</p>
<p xml:id="div-27">Zarówno administracja rządowa, jak i samorząd terytorialny urzeczywistniają zadania publiczne, poruszając się zawsze w granicach określonych normami konstytucyjnymi i przepisami ustaw oraz dysponując przy tym określonymi środkami działania. Przepisy te są zatem w jednakowy sposób wiążące dla administracji rządowej i samorządu terytorialnego.</p>
<p xml:id="div-28">Nie może zatem ulegać wątpliwości, iż w sytuacji, w której dochodzi do różnicy poglądów, za kluczowe w takiej sytuacji należy uznać przede wszystkim odwołanie się do obowiązujących aktów prawa;</p>
<p xml:id="div-29">odnosząc powyższe do sfery działań oświatowych, należy podkreślić, iż właściwymi przepisami są tu przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), w tym przede wszystkim art. 5-5d. Zgodnie z art. 5 i 5a ustawy o systemie oświaty zakładanie i prowadzenie publicznych szkół i placówek należy do zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego.</p>
<p xml:id="div-30">Wydaje się zatem, iż poza sporem jest fakt, iż zadania oświatowe nie są równocześnie zadaniami administracji centralnej, finansowanymi w ramach dotacji czy też bezpośrednio z budżetu państwa;</p>
<p xml:id="div-31">dokonując analizy sposobu finansowania zadań oświatowych (ściśle w kontekście wskazanych powyżej rozstrzygnięć), jego racjonalności i celowości, niezbędne jest w konsekwencji odniesienie się do potrzeby, istoty i celu wyodrębnienia części oświatowej subwencji ogólnej.</p>
<p xml:id="div-32">O zakresie, sposobie i źródle finansowania zadań oświatowych przesądzają przepisy art. 5a ust. 3 ustawy o systemie oświaty. W myśl tych przepisów środki niezbędne na realizację zadań oświatowych, w tym na:</p>
<p xml:id="div-33">- wynagrodzenia nauczycieli,</p>
<p xml:id="div-34">- utrzymanie szkół i placówek,</p>
<p xml:id="div-35">zagwarantowane są w dochodach jednostek samorządu terytorialnego.</p>
<p xml:id="div-36">Dochodami samorządów terytorialnych, w myśl art. 167 ust. 2 Konstytucji RP, są:</p>
<p xml:id="div-37">- dochody własne,</p>
<p xml:id="div-38">- subwencje ogólne (w tym część oświatowa tej subwencji),</p>
<p xml:id="div-39">- dotacje celowe z budżetu państwa.</p>
<p xml:id="div-40">Powyższe oznacza, iż ustawodawca również w zakresie oświaty nie kreuje tu rozwiązań prawnych pozwalających w jakikolwiek sposób sytuować źródła dochodów z wydatkami. Przeciwnie rozstrzygnięcia parlamentu RP w zakresie finansowania samorządów mogą być (i są) na gruncie tych przepisów dokonywane w sposób zróżnicowany, tj. w oparciu o określanie udziału samorządów w podatkach, poprzez przekazywane subwencje i dotacje celowe lub też - jak się to dzieje obecnie - zarówno w pierwszej, jak i drugiej formie.</p>
<p xml:id="div-41">Proporcje w zakresie ustalania struktury dofinansowania samorządów (w relacji dochody własne - subwencje) mogą i są przez ustawodawcę modyfikowane w zależności od potrzeb i obiektywnych warunków - na mocy stosownych przepisów ustaw. Zarówno subwencje, jak i dotacje nie są więc pozostawione swobodnemu uznaniu jakichkolwiek jednostkowych czynników publicznych czy innych organów administracji rządowej - bowiem rozwiązania takie nie mogą prowadzić do uzależnienia samorządów od jednostkowych decyzji. Główną przesłanką działań ustawodawcy w zakresie konstrukcji finansowania samorządów stało się określanie rozwiązań determinujących stanowienie wystarczających kwot łącznych, bez wydzielonej struktury rzeczowej. Stało się tak po to, aby samorząd terytorialny i jego organy podejmowały samodzielne decyzje w zakresie dysponowania posiadanymi środkami. W ten sposób zostają odzwierciedlone konstytucyjne zasady działania i wykonywania przez samorząd powierzonych zadań samodzielnie i na własną odpowiedzialność, gwarantujące jednostkom samorządu terytorialnego przede wszystkim autonomiczność działania.</p>
<p xml:id="div-42">Należy zauważyć, że powołując takie rozstrzygnięcia prawne, ustawodawca nie miał jednak na celu powołania szczególnego trybu finansowania (za pomocą części oświatowej subwencji ogólnej) poszczególnych wydatków na zadania oświatowe w samorządach, w tym np. na utrzymanie świetlic szkolnych. Konstrukcja taka stałaby w bezpośredniej sprzeczności ze wskazaną powyżej zasadą zabezpieczania środków na te zadania w łącznych dochodach samorządowych i zasadą samodzielności JST. Należy bowiem wskazać, iż faktyczne skutki finansowe realizacji zadań oświatowych nie są kategorią obiektywną. Są one w skutkach obarczone przede wszystkim indywidualną decyzją każdego samorządu, a zatem decyzją niezależną od rządu RP, parlamentu RP, ministra edukacji narodowej czy ministra finansów.</p>
<p xml:id="div-43">Faktyczne skutki finansowe realizacji zadań oświatowych wynikają m.in. z następujących kompetencji organizacyjnych i formalnych samorządu, wykonywanych przez każde z ponad 2,8 tys. samorządów odrębnie, stosownie do lokalnych potrzeb i oczekiwań:</p>
<p xml:id="div-44">- zatwierdzanie arkusza organizacyjnego szkoły, w którym jest określana szczegółowa organizacja nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym, w tym również liczba etatów nauczycielskich;</p>
<p xml:id="div-45">- ustalanie wysokości wynagrodzeń nauczycielskich na poziomie wyższym, niż przewidziany w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.);</p>
<p xml:id="div-46">- dokonywanie stałej analizy w zakresie racjonalności utrzymywania dotychczasowej sieci szkół i w konsekwencji ewentualne inicjowanie procesu ich likwidacji, z uwzględnieniem możliwości przeniesienia uczniów do innych szkół w oparciu o art. 59 ustawy o systemie oświaty;</p>
<p xml:id="div-47">- dokonywanie analizy pod kątem racjonalizacji wyposażenia szkół i placówek oraz bieżących opłat, remontów i inwestycji.</p>
<p xml:id="div-48">Ustawodawca powołując takie rozstrzygnięcie w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (prawo do ustalania jedynie kryteriów podziału przesądzonej ustawą budżetową kwoty), wskazał przede wszystkim i urzeczywistnił zakres współodpowiedzialności ministra właściwego ds. oświaty i wychowania za całokształt działań edukacyjnych państwa. Poprzez nadanie rangą ustawy kompetencji ministrowi oświaty należy rozumieć nadanie uprawnienia do określania zasad rozdysponowania części środków finansowych na zadania publiczne, z uwzględnieniem celów i potrzeb państwa (zdefiniowane w przepisach ustaw samorządowych zadania samorządu dotyczą działania głównie na rzecz lokalnej wspólnoty samorządowej, którą tworzą mieszkańcy danej gminy, powiatu, samorządu województwa). Jest to rozwiązanie spójne i bezpośrednio odwołujące się do potrzeby, a nawet konieczności, wykonywania i realizacji celów a także zadań globalnych państwa w oparciu o podmioty od administracji rządowej konstytucyjnie odrębnie usytuowane (samorządy).</p>
<p xml:id="div-49">Nieuprawnione jest zatem:</p>
<p xml:id="div-50">- wydzielanie zadań oświatowych z całokształtu zadań samorządowych i spostrzeganie ich jako zadań zleconych przez administrację centralną,</p>
<p xml:id="div-51">- sytuowanie wydatków na zadania oświatowe wyłącznie pod kątem wysokości części oświatowej subwencji ogólnej,</p>
<p xml:id="div-52">- sytuowanie części oświatowej subwencji ogólnej jako źródła finansowania poszczególnych i wybranych (lub wszystkich) zadań oświatowych.</p>
<p xml:id="div-53">W świetle obowiązujących i przytoczonych wyżej przepisów jedynym punktem odniesienia w zakresie bilansowania środków na zadania własne (w tym zadania oświatowe) mogą być łączne dochody danego samorządu, a zatem również te wynikające ze stosownego udziału w podatkach.</p>
<p xml:id="div-54">Odnosząc się do zarzutu o niemożności zabezpieczenia środków na wynagrodzenia nauczycieli w wystarczającej wysokości, zaznaczyć należy, że opracowywanie i uchwalanie budżetu jednostki samorządu terytorialnego odbywa się z zachowaniem przepisów ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104, z późn. zm.). Projekt budżetu jednostki samorządu terytorialnego musi nawiązywać swoim zakresem i konstrukcją do wymagań, jakie nakłada na niego ustawa o finansach publicznych. Konieczne jest zatem objęcie tym projektem wszystkich zadań o charakterze obligatoryjnym. Przy czym należy jednak pamiętać, że Konstytucja RP gwarantuje samorządom terytorialnym samodzielność finansową, czyli prawo do samodzielnego prowadzenia gospodarki finansowej na podstawie własnego budżetu, czyli dysponowania dochodami w celu realizacji prawnie określonych zadań. Jeżeli jednostka samorządu terytorialnego przyjmuje uchwałę budżetową nie uwzględniając obowiązujących przepisów ustaw, w szczególności zapisów ustawy budżetowej na dany rok, musi mieć świadomość, że to ona poniesie za to wyłączną odpowiedzialność. Bez względu na podejmowane integralne decyzje jednostka samorządu terytorialnego nie może jednak zaniechać wykonania zadania, które z mocy ustawy ma dla niej charakter obligatoryjny;</p>
<p xml:id="div-55">zdecentralizowanie finansowania zadań oświatowych jest zatem konsekwencją wcześniejszego zdecentralizowania wszelkich kompetencji w zakresie przepisów przesądzających o ostatecznej wysokości skutków finansowych zadań oświatowych wykonywanych przez poszczególne JST. W rezultacie w każdym samorządzie faktyczne skutki realizacji zadań są inne i zróżnicowane. Z oczywistych względów wszelkie ocenianie w kategoriach nadwyżka/niedobór przy realizacji zadań, odnosząc się tylko do jednej z części dochodów (np. części oświatowej subwencji) i do kwot dzielonych na samorządy według jednolitego kryterium (algorytm podziału części oświatowej subwencji ogólnej), jest niemożliwe. Nie dopuszczają tego obowiązujące przepisy oraz logiczna analiza posiadanych uprawnień.</p>
<p xml:id="div-56">Ustalanie przez dany samorząd jakichkolwiek nadwyżek czy niedoborów - w konfrontacji z przyznaną częścią subwencji oświatowej (faktyczny standard finansowania) - stanowić powinno kluczową informację własną dla inicjowania dopuszczalnych prawem działań organizacyjnych samorządu w systemie oświaty.</p>
<p xml:id="div-57">Należy jednocześnie przypomnieć następujące fakty oraz podkreślić ich znaczenie dla istoty omawianego problemu:</p>
<p xml:id="div-58">a) w latach 2000-2007 nastąpił znaczny wzrost nakładów z budżetu państwa - w ramach części oświatowej subwencji ogólnej - z 19,4 mld zł w roku 2000 do ponad 28,2 mld zł w roku 2007. W tym okresie subwencja oświatowa wzrosła zatem o ponad 45%. Żaden z podmiotów publicznych nie odnotował porównywalnego wzrostu środków.</p>
<p xml:id="div-59">Należy tu jednocześnie podkreślić, iż w analizowanym wyżej okresie, tj. w latach 2000-2007, nastąpił w skali ogólnokrajowej znaczący spadek liczby uczniów ogółem. Wyniósł on aż 1213 tys. osób, co stanowi 16,3% (w stosunku do roku 2000). W analizowanym okresie liczba nauczycieli (w przeliczeniu na pełne etaty) zatrudnionych w szkołach i placówkach publicznych (z wyłączeniem nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach ogólnodostępnych i oddziałach ogólnodostępnych w przedszkolach z oddziałami integracyjnymi) zmniejszyła się o 5,8%;</p>
<p xml:id="div-60">b) wyjątkowo pozytywne zmiany w kierunku realnej możliwości osiągania długofalowej stabilizacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego zapoczątkowało wejście w życie ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.</p>
<p xml:id="div-61">Ustawa wprowadziła większą decentralizację dochodów poprzez zwiększenie dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego (zwiększone procentowe udziały w podatkach dochodowych PIT - od osób fizycznych i CIT - od osób prawnych) oraz wyzwoliła do tej pory słabo widoczną samodzielność samorządów zarówno w zakresie pozyskiwania dochodów własnych, jak i w zakresie podejmowania decyzji dotyczących planowania wydatków i ich racjonalizacji w długofalowej perspektywie.</p>
<p xml:id="div-62">Efekty wejścia w życie nowej ustawy zaistniały już w 2004 r. Zdecydowana większość samorządów od tego czasu odnotowuje nadal znaczny i nieplanowany wzrost dochodów, determinujący w konsekwencji znaczącą nadwyżkę budżetową w poszczególnych jednostkach samorządu terytorialnego.</p>
<p xml:id="div-63">Rosnąca poprawa sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego nie jest ponadpublicznym zyskiem i musi wpływać na odpowiedzialne i skuteczne wypełnianie zadań, w tym zadań oświatowych - odpowiednio do faktu, iż to państwo przepisami ustaw zainicjowało właśnie taki, celowy wzrost dochodów;</p>
<p xml:id="div-64">c) w 2004 r. przeprowadzono dużą systemową nowelizację ustawy Karta nauczyciela. Ustawa z dnia 15 lipca 2004 r. o zmianie ustawy Karta nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 179, poz. 1845) wprowadziła szereg rozwiązań korzystnych z punktu widzenia samorządów. W szczególności zmiany objęły regulacje dotyczące zasad awansu zawodowego, zatrudniania nauczycieli, zasad wynagradzania, wypłaty poszczególnych składników wynagrodzenia, uprawnień nauczycieli do urlopu dla poratowania zdrowia, kompetencji ministra edukacji oraz samorządu w zakresie stanowienia wynagrodzeń nauczycielskich.</p>
<p xml:id="div-65">Wprowadzone regulacje skutecznie uporządkowały sferę kształtowania budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz ustanowiły czytelną regułę planowania wydatków samorządów i państwa w zakresie środków na wynagrodzenia nauczycieli, jak również obniżyły tempo wzrostu wydatków płacowych na nauczycieli;</p>
<p xml:id="div-66">d) w roku 2007, na skutek stosownych zapisów w ustawie budżetowej na rok 2007, część oświatową subwencji ogólnej zwiększono do wysokości 28 204 949 tys. zł, tj. w stosunku do przewidywanego wykonania w roku 2006 o kwotę 1 423 991 tys. zł (5,32%). Z prowadzonych analiz wynika, że udział średnich wynagrodzeń nauczycieli, gwarantowanych art. 30 ust. 3 i 4 ustawy Karta nauczyciela, w części oświatowej subwencji ogólnej utrzymujący się od kilku lat na poziomie średnim w kraju powyżej 80%, w roku 2007 obniża się poniżej tego poziomu i tylko w ok. 4% wszystkich JST utrzyma się na poziomie przekraczającym 100%. W ustawie budżetowej na rok 2007 kwota bazowa dla nauczycieli ukształtowała się w wysokości 1 888,59 zł i wzrosła w stosunku do roku 2006 o 5%;</p>
<p xml:id="div-67">e) corocznie w rezerwie celowej pozostającej w dyspozycji ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania zabezpieczane są środki finansowe na pokrycie kosztów postępowań egzaminacyjnych i kwalifikacyjnych dla nauczycieli ubiegających się o awans zawodowy. Środki te w formie dotacji celowej przekazywane są do samorządów organizujących postępowania egzaminacyjne;</p>
<p xml:id="div-68">f) kwestia dotycząca gwarancji państwa w zakresie środków na finansowanie zadań oświatowych na wniosek samorządów była wielokrotnie przedmiotem prac Trybunału Konstytucyjnego. W jego orzecznictwie ustabilizowany jest pogląd, że gwarancje państwa w ramach środków budżetowych dotyczą tylko ˝środków niezbędnych˝ i nie ograniczają samorządu w jego samodzielnych decyzjach w zakresie wydatkowania innych własnych środków na realizację zadań oświatowych i na faktycznie wypłacane wynagrodzenia. Wielokrotnie analizowana przez Trybunał Konstytucyjny, wyprowadzana z art. 167 ust. 1 konstytucji, zasada samodzielności finansowej i odpowiedniości udziału w dochodach publicznych jednostek samorządu w zakresie finansowania zadań własnych oznacza, ˝by odpowiedniość (...) udziału odnosiła się nie tylko do odpowiedniej wydajności finansowej źródła, z którego dochody [te] płyną, ale także do odpowiedniości form prawnych, jakie te dochody przybierają w nawiązaniu do charakteru zadań powierzonych samorządowi. Z istoty bowiem zadania własnego wynika, iż jego finansowanie musi mieć charakter samodzielny i kreatywny, tzn. organy samorządu muszą mieć zagwarantowane prawo decydowania w określonej mierze o zakresie i sposobie realizacji zadania ustawowo zdefiniowanego lub co najmniej o sposobie jego realizacji i źródłach finansowania˝ (wyrok TK z 28 czerwca 2001 r., sygn. U 8/00, wyrok TK z dnia 18 września 2006 r., sygn. K 27/05).</p>
<p xml:id="div-69">Trybunał Konstytucyjny podkreślał wielokrotnie, że jednostka samorządu terytorialnego, zarzucając nieadekwatność środków finansowych do zadań (naruszenie art. 167 ust. 1 konstytucji), nie może ograniczyć się do stwierdzenia, że dochody z tytułu subwencji oświatowej nie wystarczają na finansowanie podległych jej placówek oświatowych. Konstytucja RP nakłada na ustawodawcę obowiązek zachowania proporcji między wysokością dochodów jednostek samorządu terytorialnego a zakresem przypadających im zadań. Ocena zachowania tej proporcji musi uwzględniać całokształt dochodów jednostek samorządu terytorialnego danego szczebla. Stąd też odpowiedniość wyposażenia samorządu w dochody przeznaczone na realizację zadań własnych na ogół nie wyraża się wprost i jedynie w konkretnych kwotach ani procentach przekazanych środków, lecz w zespole cech, które pozwalają łączyć harmonijnie samodzielność wykonywania i finansowania zadania z taką wysokością środków, płynących z przekazanego ustawowo źródła oraz z taką formą prawną, by tej samodzielności nie zniweczyć, ani też nie uniemożliwiać w ogóle wykonywania zadania.</p>
<p xml:id="div-70">Odnosząc się do prośby pana posła Antoniego Kołakowskiego o udzielenie miastu Łomża dodatkowego wsparcia finansowego, uprzejmie pana marszałka informuję:</p>
<p xml:id="div-71">Ministerstwo Edukacji Narodowej nie dysponuje w swoim budżecie środkami finansowymi, które bezpośrednio mogłyby zostać przeznaczone na zasilenie budżetów poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego na zadania oświatowe, które należą do zadań własnych.</p>
<p xml:id="div-72">Subwencja oświatowa jest w rezultacie jedną z części subwencji ogólnej (będącą częścią dochodów JST), a nie dotacją. Stosownie do art. 27 i 28 ust. 1 ww. ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego sposób jej ustalania jest bezwzględnie przesądzony (nie ma związku z ponoszonymi wydatkami w JST) i odzwierciedlany corocznie w ustawie budżetowej. Ponadto warto zauważyć, że część oświatowa subwencji ogólnej, w tym również rezerwa tej części subwencji, nie jest instrumentem dla łagodzenia różnic w poziomie dochodów pomiędzy poszczególnymi jednostkami samorządu terytorialnego. Do tego celu służy część wyrównawcza subwencji ogólnej, która jest jednym ze źródeł dochodów JST. Zgodnie z przepisami ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego takie czynniki, jak poziom dochodów podatkowych poszczególnych samorządów, niska gęstość zaludnienia, stopa bezrobocia, znajdują swoje odzwierciedlenie w wysokościach kwoty podstawowej oraz kwoty uzupełniającej wchodzących w skład części wyrównawczej subwencji ogólnej.</p>
<p xml:id="div-73">Ostateczne kwoty części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2007 dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego będą mogły być zwiększone jedynie ze środków 0,6% rezerwy subwencji oświatowej. Podział środków finansowych z tej rezerwy dokonywany jest wyłącznie w oparciu o kryteria jej rozdysponowania. Po ich uzgodnieniu ze stroną samorządową KWRiST, odrębnym pismem MEN z dnia 27 marca br. nr DE-3-339-6d/07, wszystkie jednostki samorządu terytorialnego zostały poinformowane o tytułach kryteriów, wymaganych dokumentach i terminach składania wniosków w zakresie poszczególnych kryteriów. Ponadto kryteria te zostały zamieszczone na stronie internetowej resortu edukacji narodowej (www.men.gov.pl).</p>
<p xml:id="div-74">Wśród ˝Kryteriów podziału 0,6% rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2007˝ zawarte są kryteria umożliwiające dofinansowanie JST m.in.:</p>
<p xml:id="div-75">- z tytułu wzrostu zadań szkolnych w I półroczu roku budżetowego 2007, polegającego na zwiększeniu łącznej liczby uczniów w szkołach i placówkach dotowanych przez JST w stosunku do danych przyjętych do naliczenia algorytmem części oświatowej subwencji ogólnej na 2007 r.,</p>
<p xml:id="div-76">- z tytułu wzrostu zadań szkolnych i pozaszkolnych od 1 września 2007 r.,</p>
<p xml:id="div-77">- w zakresie wyposażenia w sprzęt szkolny i pomoce dydaktyczne oddanych do użytku do dnia 28 września 2007 r.:</p>
<p xml:id="div-78">- pomieszczeń do nauki w nowo wybudowanych obiektach szkół i placówek oświatowych;</p>
<p xml:id="div-79">- nowych pomieszczeń do nauki pozyskanych wyniku modernizacji lub adaptacji pomieszczeń niewykorzystanych na cele dydaktyczne,</p>
<p xml:id="div-80">- kosztów związanych z wypłatą odpraw dla nauczycieli zwalnianych w trybie art. 20 Karty nauczyciela, a także nauczycieli przechodzących na emeryturę na podstawie art. 88 Karty nauczyciela.</p>
<p xml:id="div-81">Po przeanalizowaniu kryteriów podziału rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej miasto Łomża będzie mogło ewentualnie wystąpić z wnioskiem o zwiększenie części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2007 z 0,6% rezerwy.</p>
<p xml:id="div-82">Z wyrazami szacunku</p>
<p xml:id="div-83">Podsekretarz stanu</p>
<p xml:id="div-84">Sylwia Sysko-Romańczuk</p>
<p xml:id="div-85">Warszawa, dnia 17 maja 2007 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>