text_structure.xml
10.2 KB
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na zapytanie Posła na Sejm RP Pani Elżbiety Wiśniowskiej z dnia 15 marca 2007 r. w sprawie wykorzystywania przez władze samorządowe powiatu tatrzańskiego przepisów o wywłaszczeniu w interesie indywidualnych osób, a nie w interesie publicznym, przekazane pismem Marszałka Sejmu RP z dnia 22 marca 2007 r. (sygn. SPS-024-2452/07), uprzejmie przedstawiam następujące informacje.</p>
<p xml:id="div-2">Na wstępie pragnę zaznaczyć, że instytucja wywłaszczenia jest jedną z form pozyskania gruntów (obok cywilnoprawnej umowy kupna-sprzedaży) dla realizacji celu publicznego. Zgodnie z art. 21 ust. 2 Konstytucji RP wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem. Oznacza to, że prawa konstytucyjnie chronione nie mają charakteru absolutnego. Dopuszczalne jest zatem ograniczenie prawa własności ze względu na realizację celu publicznego, przy czym istotne jest wskazanie przyczyny oraz zachowanie zasady proporcjonalności. Dodatkowo należy podkreślić, iż własność oraz inne prawa majątkowe podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej, a ponadto własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności.</p>
<p xml:id="div-3">Szczegółowe regulacje dotyczące zasad podziału oraz wywłaszczania nieruchomości zawarte są w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j.: Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603, z późn. zm.). Zgodnie z art. 112 ust. 2 cytowanej ustawy wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. Podkreślenia wymaga fakt, że możliwe jest dokonanie wywłaszczenia jedynie nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele publiczne albo nieruchomości, dla których wydano decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Ponadto przepis art. 6 omawianej ustawy zawiera katalog celów publicznych mogących stanowić podstawę wywłaszczenia. Jednakże w każdym przypadku wywłaszczenie nieruchomości na cele publiczne jest dopuszczalne wyłącznie wówczas, gdy cele te nie mogą być zrealizowane w inny sposób i jeżeli nie można nabyć praw do nieruchomości w drodze umowy cywilnoprawnej.</p>
<p xml:id="div-4">Stosownie do przepisów art. 97 i 98 ustawy o gospodarce nieruchomościami o tym, w jaki sposób będzie podzielona nieruchomość, w zasadzie decyduje właściciel. Jeżeli projektowany podział nieruchomości jest zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, nikt poza właścicielem nieruchomości nie może decydować o sposobie przebiegu granic działek na jego nieruchomości. Uprawnienia właściciela w tym zakresie mogą być ograniczone tylko w przypadkach, kiedy z mocy wyraźnego przepisu podział nieruchomości może być dokonany z urzędu lub na wniosek strony, która nie jest właścicielem nieruchomości.</p>
<p xml:id="div-5">Podziału nieruchomości bez wniosku jej właściciela można dokonać m.in. wówczas, gdy podział ten jest niezbędny do realizacji celów publicznych (art. 97 ust. 3 pkt 1 cytowanej ustawy), czyli także wtedy, gdy konieczne jest wydzielenie działek pod budowę drogi publicznej. Podziału dokonuje się wówczas z urzędu i różni się on tym od podziału dokonanego na wniosek właściciela nieruchomości, że działki gruntu wydzielone pod drogę publiczną nie stają się z mocy prawa własnością jednostek samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa. Jeżeli właściciel nieruchomości nie zgodzi się jej wyzbyć w drodze czynności prawnej (sprzedaży, zamiany itp.), konieczne będzie wywłaszczenie tej nieruchomości (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 13 lipca 2000 r., sygn. II SA/Gd 1024/99). Organem właściwym w sprawach wywłaszczenia jest starosta, który wykonuje w tym przypadku zadania z zakresu administracji rządowej. Zgodnie z art. 113 ww. ustawy nieruchomość może być wywłaszczona tylko na rzecz Skarbu Państwa albo na rzecz jednostki samorządu terytorialnego. Wywłaszczeniem może być objęta cała nieruchomość albo jej część. Wywłaszczenie części nieruchomości wymaga wydania decyzji zatwierdzającej podział nieruchomości. Pozostała część nieruchomości (niepodlegająca wywłaszczeniu) nadal stanowi własność podmiotu, którego pozbawiono prawa własności części nieruchomości. Jeżeli jednak pozostała część nieruchomości (niewywłaszczona) nie nadaje się do prawidłowego wykorzystania na dotychczasowe cele, na żądanie właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości nabywa się tę część w drodze umowy na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, w zależności od tego, na czyją rzecz następuje wywłaszczenie. Wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego muszą poprzedzić rokowania między starostą (bądź organami wykonawczymi jednostki samorządu terytorialnego) a właścicielem bądź użytkownikiem wieczystym nieruchomości, a także osobą, której przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe. Przedmiotem rokowań są wszystkie elementy umowy, a w szczególności cena i sposób uregulowania należności. W trakcie przeprowadzania rokowań może zostać zaoferowana również nieruchomość zamienna. Dopiero wówczas gdy rokowania nie przyniosą zamierzonego skutku, czyli gdy właściciel nie zgadza się na sprzedaż bądź na sprzedaż za oferowaną cenę, może zostać złożony wniosek o wywłaszczenie. Wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego następuje z dniem doręczenia zawiadomienia stronom lub z dniem określonym w ogłoszeniu o wszczęciu postępowania, wywieszonym w urzędzie starostwa powiatowego. Postępowanie wywłaszczeniowe prowadzi i wydaje decyzję starosta wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej. Starosta jest zobowiązany do złożenia wniosku o ujawnienie wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego w księdze wieczystej nieruchomości, której to postępowanie dotyczy. Po wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego starosta przeprowadza rozprawę administracyjną, na której zainteresowane strony mają możliwość wypowiedzenia się. Zainteresowani muszą zostać powiadomieni o rozprawie przynajmniej 7 dni wcześniej. W postępowaniu wywłaszczeniowym nie ma możliwości zawarcia ugody administracyjnej. Rozstrzygnięcie zależy od starosty, który ustala także, w drodze decyzji, wysokość odszkodowania, za jaką następuje wywłaszczenie. Wysokość odszkodowania ma odpowiadać wartości nieruchomości bądź wartości wywłaszczanego prawa. Ustala się je po uwzględnieniu stanu i wartości wywłaszczanej nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu. Za podstawę ustalania wysokości odszkodowania przyjmuje się wartość rynkową nieruchomości określaną według zasad wyceny wskazanych w art. 149-159 ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz.U. Nr 207, poz. 2109, z późn. zm.). Jednocześnie należy zaznaczyć, iż kwestię wywłaszczeń nieruchomości pod budowę dróg publicznych reguluje ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. Nr 80, poz. 721, z późn. zm.). Od dnia wejścia w życie nowelizacji przedmiotowej ustawy, tj. od dnia 16 grudnia 2006 r., dotyczy ona również dróg gminnych. Zatem jeżeli postępowanie wywłaszczeniowe, o którym mowa w zapytaniu Pani Poseł, zostało wszczęte po wejściu w życie wspomnianej nowelizacji, możliwe jest, że jest prowadzone zgodnie z przepisami wymienionej ustawy. Ponadto uprzejmie informuję, iż na podstawie opisanych przez Panią Poseł działań władz samorządowych powiatu tatrzańskiego związanych z wywłaszczeniem nieruchomości stanowiącej własność Pana Józefa K., nie jest możliwe dokonanie oceny, czy ww. organy nadużywają prawa, czy też działania tych organów są zgodne z obowiązującym prawem. Należy bowiem zauważyć, iż postępowanie administracyjne w sprawie wywłaszczenia nieruchomości jest postępowaniem dwuinstancyjnym, a zatem prawo zapewnia kontrolę administracyjną w zakresie działań podejmowanych przez organ I instancji. W razie działań ww. organów niezgodnych z prawem osobom posiadającym interes prawny przysługuje możliwość złożenia skargi do sądu administracyjnego.</p>
<p xml:id="div-6">Odnosząc się do kwestii dokonywania zmian w dokumentacji geodezyjnej, należy podkreślić, że ewidencja gruntów i budynków jest prawnie zabezpieczona przed nieuprawnionym dokonywaniem w niej zmian. Zgodnie bowiem z przepisami rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. Nr 38, poz. 454) obowiązkiem starosty, jako organu prowadzącego tą ewidencję, jest z jednej strony utrzymywanie ewidencji w zgodności z wydawanymi przez organy administracyjne lub sądy decyzjami, orzeczeniami i innymi aktami lub materiałami źródłowymi, z których wynikają zmiany danych ewidencyjnych, a z drugiej strony - rejestrowanie wyłącznie zmian, które zostały w przewidziany prawem sposób udokumentowane. Wszystkie zmiany wprowadzane do ewidencji gruntów i budynków katalogowane są w ˝Dzienniku zmian˝, w którym w razie wątpliwości można sprawdzić podstawę dokonanej zmiany. Pragnę również zaznaczyć, iż zgromadzone w operacie ewidencyjnym dane o gruntach, budynkach, lokalach są jawne, a jawność ta dotyczy również dokumentów uzasadniających wpisy do operatu ewidencyjnego.</p>
<p xml:id="div-7">Z wyrazami szacunku</p>
<p xml:id="div-8">Sekretarz stanu</p>
<p xml:id="div-9">Jarosław Zieliński</p>
<p xml:id="div-10">Warszawa, dnia 6 lipca 2007 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>