text_structure.xml 14.1 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na zapytanie pana posła Ireneusza Rasia, nadesłane przy piśmie z dnia 7 marca br. (znak: SPS-024-2375/07), dotyczące informacji nt. poziomu wykorzystania środków unijnych przez samorządy w Polsce, przesyłam następujące wyjaśnienia.</p>
        <p xml:id="div-2">W perspektywie finansowej 2004-2006 na realizację Narodowego Planu Rozwoju Polska otrzymała środki strukturalne z budżetu Wspólnoty w wysokości 12,8 mld euro, w tym ok. 8,6 mld euro na realizację przedsięwzięć współfinansowanych z funduszy strukturalnych w ramach siedmiu programów operacyjnych i dwóch Inicjatyw Wspólnotowych: Interreg III oraz EQUAL. Kwota rzędu 4,2 mld euro została przeznaczona na realizację dużych inwestycji z zakresu infrastruktury transportowej i ochrony środowiska w ramach Funduszu Spójności.</p>
        <p xml:id="div-3">Uwzględniając osiągnięte na koniec lutego 2007 r. wskaźniki realizacji NPR 2004-2006, należy podkreślić, że niemal wszystkie programy operacyjne cieszyły się dużym zainteresowaniem potencjalnych beneficjentów funduszy unijnych. Wartość złożonych wniosków o dofinansowanie, przekraczająca kwotę 67,5 mld zł, dofinansowania ze środków unijnych, tj. ok. 200% przyznanej alokacji, pokazuje wyraźnie skalę potrzeb, jakie istnieją wśród wszystkich grup zainteresowanych aplikowaniem o wsparcie przedsięwzięć z budżetu UE. Pomimo faktu, że korzystanie z pomocy umożliwia realizację projektów wielu podmiotom, najliczniejszą grupą beneficjentów są jednostki samorządu terytorialnego, których projekty stanowią blisko połowę wartości wszystkich realizowanych w Polsce projektów.</p>
        <p xml:id="div-4">Samorządy województw, powiatów i gmin mogą aplikować o środki w ramach większości programów operacyjnych, jednak programem o największym udziale JST jest Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego, na którego realizację województwa otrzymały 2,9 mld euro (program ten, jako jedyny w obecnej perspektywie, jest wdrażany poprzez komponenty regionalne). Ponadto JST mają możliwość uzyskać dofinansowanie w ramach programów Inicjatywy Wspólnotowej Interreg III A (w 12 województwach), a także jako beneficjenci niektórych działań w następujących programach: Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich (działanie 2.2 Scalanie gruntów, działanie 2.3 Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego, działanie 2.5 Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi), Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i przetwórstwo ryb (działanie 3.1 Ochrona i rozwój zasobów wodnych, działanie 3.3 Rybacka infrastruktura portowa), Sektorowy Program Operacyjny Transport oraz Sektorowy Program Operacyjny Rozwój zasobów ludzkich (działanie 1.2 Perspektywy dla młodzieży, działanie 1.3 Przeciwdziałanie i zwalczanie długotrwałego bezrobocia). Wszystkie wymienione działania z SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, SPO Rozwój zasobów ludzkich oraz programy IW Interreg III A są wdrażane na poziomie regionalnym przez samorządy bądź urzędy wojewódzkie.</p>
        <p xml:id="div-5">Wykres 1. Rozkład udzielonego wsparcia według kategorii beneficjentów (stan na czerwiec 2006 r.).</p>
        <p xml:id="div-6">Źródło: opracowanie własne na podstawie bazy danych projektów zebranej przez instytucję zarządzającą Podstawami Wsparcia Wspólnoty.</p>
        <p xml:id="div-7">Zgodnie z danymi przedstawionymi na wykresie samorządy stanowią najliczniejszą grupę beneficjentów. Największy udział, według danych na koniec czerwca 2006 r.</p>
        <p xml:id="div-8">, w wartości wszystkich realizowanych projektów przez samorządy miały gminy (80% tej kategorii), następnie powiaty oraz województwa, w przypadku których średnia wartość inwestycji była najwyższa. Ogółem w Polsce blisko 67% gmin realizowało projekty współfinansowane ze środków unijnych. Wskaźnik ten był najwyższy w woj. świętokrzyskim, pomorskim oraz kujawsko-pomorskim i kształtował się na poziomie 80%. Projekty o największej wartości dofinansowania realizowały natomiast duże gminy miejskie (Warszawa, Szczecin, Wrocław, Kraków, Łódź, Bydgoszcz). Większość środków samorządy przeznaczyły na realizację inwestycji infrastrukturalnych. Ponad 90% wartości wszystkich projektów dotyczyło infrastruktury transportowej, środowiskowej oraz społecznej, współfinansowanej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Funduszu Spójności.</p>
        <p xml:id="div-9">Odnosząc się do stopnia wykorzystania środków przez samorządy, należy zaznaczyć, iż programy i działania, których beneficjentami są JST, cechują się z reguły wysokim poziomem refundacji na rzecz beneficjentów. Niemniej w przypadku ZPORR od początku realizacji uwidoczniły się różnice na poziomie regionów, zarówno w tempie kontraktowania środków, jak i wartości dokonywanych płatności. Wysokość zrealizowanych wniosków o płatność waha się od 34% do 57% alokacji dla danego regionu. Województwami, które najprężniej wykorzystują komponenty regionalne programu, są województwa: małopolskie, lubuskie, podlaskie, świętokrzyskie i kujawsko-pomorskie, natomiast województwami o niskim wskaźniku płatności są: dolnośląskie, warmińsko-mazurskie, mazowieckie oraz łódzkie.</p>
        <p xml:id="div-10">Tabela 1. Wartość podpisanych umów oraz dokonanych płatności w stosunku do alokacji</p>
        <p xml:id="div-11">na cały okres programowania - z wyłączeniem działania 1.6 oraz priorytetu 4</p>
        <p xml:id="div-12">(ujęcie regionalne; stan na koniec lutego 2007 r.).</p>
        <p xml:id="div-13">Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych od instytucji zarządzającej PO.</p>
        <p xml:id="div-14">Należy jednak mieć na uwadze fakt, że ogólne wykorzystanie przez województwa alokacji na lata 2004-2006 w ramach ZPORR jest wysokie i na poziomie całego programu wydatkowanie na rzecz beneficjentów na koniec lutego br. wyniosło 4,9 mld zł, co stanowi 42,3% przyznanych środków. Należy zatem uznać, że pomimo istniejących różnic w poziomie absorpcji funduszy strukturalnych pomiędzy regionami samorządy wykazały się dużą sprawnością organizacyjną w realizacji przedsięwzięć prorozwojowych.</p>
        <p xml:id="div-15">Projekty o mniejszej wartości były realizowane z udziałem środków Europejskiego Funduszu Społecznego, co wynika bezpośrednio z wysokości przyznanej alokacji oraz specyfiki udzielanego wsparcia. JST stanowiły dominującą grupę beneficjentów także w odniesieniu do projektów dotyczących rozwoju zasobów ludzkich i zatrudnienia (na koniec czerwca 2006 r. było to 44% wartości wszystkich przedsięwzięć realizowanych z tej kategorii). Należy także zaznaczyć, że działania wdrażane przez wojewódzkie urzędy pracy w ramach SPO Rozwój zasobów ludzkich cechuje wysoki poziom dokonanych refundacji na rzecz beneficjentów programu. Na koniec lutego br. w ramach działań 1.2 Perspektywy dla młodzieży oraz 1.3 Przeciwdziałanie i zwalczanie długotrwałego bezrobocia stopień wydatkowania środków z EFS wyniósł odpowiednio 71,5% i 54,4% alokacji przyznanej na te działania, przy średniej dla Programu na poziomie 38% alokacji na lata 2004-2006.</p>
        <p xml:id="div-16">Tabela 2. Wartość podpisanych umów oraz dokonanych płatności w ramach SPO RZL z działania</p>
        <p xml:id="div-17">1.2 Perspektywy dla młodzieży oraz działania 1.3 Przeciwdziałanie i zwalczanie długotrwałego bezrobocia</p>
        <p xml:id="div-18">(ujęcie regionalne; stan na koniec grudnia 2006 r.).</p>
        <p xml:id="div-19">Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych od instytucji zarządzającej PO.</p>
        <p xml:id="div-20">Odmienny charakter od powyżej opisanych, co bezpośrednio rzutuje na tempo wydatkowania środków unijnych, mają działania z udziałem JST, realizowane w ramach programów: SPO Restrukturyzacja... i SPO Rybołówstwo... Zarówno działania dotyczące scalania gruntów, gospodarki wodnej, jak i infrastruktury portowej charakteryzują się niewielkim poziomem dokonanych refundacji. Przyczynami mającymi bezpośredni wpływ na taki stan rzeczy były z jednej strony opóźnienia w uruchomieniu działań, z drugiej zaś złożoność ww. inwestycji, wymagających odpowiedniego przygotowania i zgromadzenia specjalistycznej dokumentacji technicznej. Wysokich płatności na rzecz beneficjentów ww. działań należy spodziewać się w 2007 r.</p>
        <p xml:id="div-21">Nawiązując do podniesionej przez pana posła kwestii problemów w wykorzystaniu środków unijnych, należy zauważyć, iż najistotniejsze problemy przedstawiają się następująco:</p>
        <p xml:id="div-22">- Przedłużające się procedury wynikające z konieczności stosowania przez beneficjentów przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych;</p>
        <p xml:id="div-23">- Trudności związane z wypełnianiem wniosków o płatność oraz popełniane przez beneficjentów błędy, skutkujące przedłużającym się procesem rozliczeń;</p>
        <p xml:id="div-24">- Przedłużająca się weryfikacja wniosków o płatność, wynikająca m.in. z obszerności załączanej dokumentacji oraz braków kadrowych w instytucjach dokonujących rozliczeń;</p>
        <p xml:id="div-25">- Konieczność uzyskania wymaganych decyzji środowiskowych w przypadku projektów infrastrukturalnych.</p>
        <p xml:id="div-26">W celu usprawnienia absorpcji środków z funduszy strukturalnych pod koniec 2005 r. opracowany został przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, w konsultacji z Ministerstwem Finansów, Program naprawczy zwiększający absorpcję funduszy strukturalnych w ramach Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006, zatwierdzony przez Radę Ministrów w dniu 6 grudnia 2005 r. Celem programu było, obok zwiększenia poziomu wydatkowania w 2006 r., także zapewnienie systemowo odpowiedniego poziomu absorpcji w całym okresie realizacji NPR (tzn. do 2008 r.) oraz ułatwienie potencjalnym beneficjentom dostępu do środków i sprawniejsze rozliczanie ich wydatkowania.</p>
        <p xml:id="div-27">W wyniku podjętych działań osiągnięty został główny cel krótkoterminowy, tj. do końca 2005 r. przekazano do Komisji Europejskiej wnioski o refundację na kwotę 346,8 mln euro (4,04% alokacji), wobec ok. 300 mln euro założonych w ww. programie naprawczym.</p>
        <p xml:id="div-28">Ponadto podjęte zostały działania długoterminowe mające doprowadzić do poprawy absorpcji środków, do których po stronie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego należały m.in.</p>
        <p xml:id="div-29">- nowelizacja ustawy o Narodowym Planie Rozwoju, mająca na celu uelastycznienie systemu wdrażania, m.in. poprzez odstąpienie od wydawania wzorów umów, sprawozdań oraz wniosków o dofinansowanie w formie rozporządzeń, zniesienie wymogu powoływania komitetu sterującego,</p>
        <p xml:id="div-30">- uproszczenie procedur przetargowych w wyniku nowelizacji ustawy Prawo zamówień publicznych,</p>
        <p xml:id="div-31">- usprawnienia instytucjonalne związane z zarządzaniem programami, w tym służące przyspieszeniu działania instytucji wdrażających w poszczególnych programach,</p>
        <p xml:id="div-32">- wprowadzenie uproszczeń w systemie wdrażania usprawniających proces rozliczeń środków UE oraz ograniczających obowiązki i obciążenia beneficjentów - m.in. nowelizacja rozporządzenia ministra gospodarki i pracy z dnia 22 września 2004 r. w sprawie trybu, terminów i zakresu sprawozdawczości dotyczącej realizacji Narodowego Planu Rozwoju, trybu kontroli realizacji Narodowego Planu Rozwoju oraz trybu rozliczeń (m.in. wprowadzenie trybu półrocznego w sprawozdawczości w miejsce sprawozdawczości kwartalnej, dopuszczenie możliwości uzupełnienia lub poprawienia błędów formalno-rachunkowych we wniosku o płatność przez pracownika instytucji przyjmującej wniosek),</p>
        <p xml:id="div-33">- utworzenie specjalnych grup roboczych na poziomie programów operacyjnych w celu wypracowania uproszczeń systemu wdrażania oraz przyjętych procedur, mających zastosowanie w poszczególnych programach.</p>
        <p xml:id="div-34">Wprowadzone w ramach Programu naprawczego uproszczenia w systemie wdrażania programów i projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych przyniosły zdecydowany wzrost absorpcji środków - wartość dokonanych refundacji na koniec października 2005 r. wynosiła 1,45 mld zł, co stanowiło 4,35% przyznanych środków, natomiast w chwili obecnej kwota wydatków poniesionych na rzecz beneficjentów funduszy strukturalnych to 12,15 mld zł, co wyczerpuje 36% alokacji dla Polski na lata 2004-2006. Wspomniane uproszczenia systemowe przyczyniły się do ułatwienia dostępu do środków i usprawnienia realizacji projektów przez wszystkich beneficjentów, w tym JST.</p>
        <p xml:id="div-35">Podsumowując powyższe, pragnę jeszcze raz podkreślić, że jednostki samorządu terytorialnego to nie tylko najliczniejsza grupa odbiorców unijnej pomocy, ale także grupa bardzo aktywna i skuteczna w ubieganiu się o dofinansowanie projektów. Zdobyte przez samorządy wszystkich szczebli doświadczenia w realizacji NPR 2004-2006 niewątpliwie przełożą się także na sprawne wykorzystanie środków kolejnej perspektywy finansowej 2007-2013.</p>
        <p xml:id="div-36">Z poważaniem</p>
        <p xml:id="div-37">Minister</p>
        <p xml:id="div-38">Grażyna Gęsicka</p>
        <p xml:id="div-39">Warszawa, dnia 23 marca 2007 r.</p>
        <p xml:id="div-40">Dane na koniec 2006 r. z bazy projektów są obecnie w opracowaniu przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i będą dostępne na koniec marca br.</p>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>