text_structure.xml
18.1 KB
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">Odpowiadając na zapytanie poseł Sandry Lewandowskiej, przekazane przy piśmie z dnia 22 grudnia 2006 r., znak: SPS-024-2032/06, w sprawie zanieczyszczenia środowiska w regionie opolskim, powodowanym przenikaniem do niego ścieków, sztucznych nawozów oraz gnojowicy, uprzejmie przedstawiam następujące wyjaśnienia.</p>
<p xml:id="div-2">Analiza aspektów problemowych podniesionych w interpelacji poseł Sandry Lewandowskiej wskazuje przede wszystkim na potrzebę pilnego rozwiązania problemu zrzutu niedostatecznie oczyszczonych ścieków pochodzących z aglomeracji zlokalizowanych na terenie woj. opolskiego, jak również rozwiązanie uciążliwości produkcji prowadzonej na wymienionych terenach rolniczych.</p>
<p xml:id="div-3">Proces wyposażenia infrastruktury gminnej w niezbędne urządzenia do neutralizacji zanieczyszczeń zawartych w ściekach komunalnych do wymaganych standardów jakościowych jest procesem długofalowym, wiążącym się z ogromnymi nakładami finansowymi. Jak już wyjaśniałem w swojej wcześniejszej odpowiedzi na interpelację pani poseł, która dotyczyła zanieczyszczenia jeziora Turawskiego, resort środowiska wprowadził pakiet regulacji systemowych tworzących optymalne warunki do rozwoju oraz finansowania infrastruktury związanej z gospodarką ściekową. W rezultacie w 2003 r. został opracowany Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK), który został zaktualizowany w czerwcu 2005 r. Program ten stanowi instrument porządkujący realizację infrastruktury sanitacji w Polsce, mając na względzie postanowienia i terminy dyrektywy Rady 91/271/EWG dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. W przedmiotowym programie zostały również uwzględnione terminy i działania aglomeracji Opole w zakresie budowy i modernizacji sieci kanalizacyjnej, jak również inwestycje związane z osiągnięciem przez nią określonych prawem standardów oczyszczanych ścieków. Ponadto na podkreślenie zasługuje fakt, że na terenie województwa opolskiego w latach 2003-2005 prowadzono działania dotyczące budowy, rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków komunalnych, jak również budowy i modernizacji zbiorczych sieci kanalizacyjnych w 42 aglomeracjach. Dzięki ujęciu tych inwestycji w KPOŚK zostały stworzone optymalne warunki do rozwoju infrastruktury związanej z gospodarką ściekową dla tych gmin, w tym przede wszystkim w zakresie finansowania tych zadań ze źródeł funduszy unijnych, funduszy krajowych - Narodowy i Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, środków własnych inwestorów oraz środków EkoFunduszu. W związku z tym gminy te będą w stanie finansowo sprostać inwestycjom proekologicznym, których zasadniczym celem jest spełnienie obowiązujących standardów w zakresie odprowadzanych ścieków komunalnych.</p>
<p xml:id="div-4">W tym miejscu chciałbym odnieść się do poruszonej przez poseł Sandrę Lewandowską problematyki dotyczącej procedur wyznaczania aglomeracji, które mogą być ujęte w KPOŚK. Zdaniem pani poseł niektóre kryteria przyjęte przez Ministerstwo Środowiska mogą utrudniać gminom woj. opolskiego realizację zadań porządkujących gospodarkę ściekową. W związku z tym pragnę wyjaśnić, iż w procesie wyznaczania obszaru i granic aglomeracji i dalszej kwalifikacji danej inwestycji do Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych mają zastosowanie przepisy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic aglomeracji (Dz. U. Nr 283, poz. 2841), które obowiązuje od stycznia 2005 r. w niezmienionej formie (w roku 2006 dopuszczono dodatkowo możliwość uwzględniania projektowanych obszarów Natura 2000 w obszarze aglomeracji). W rozporządzeniu tym przyjęto jako główne kryterium wyznaczenia danej aglomeracji wskaźnik opłacalności finansowej realizacji sieci kanalizacyjnej. Wyznaczone na podstawie ww. rozporządzenia aglomeracje są ujmowane w KPOŚK, przy czym aglomeracje te są usystematyzowane w taki sposób, aby przez osiągnięcie jak największych efektów ekologicznych zapewnić realizację zobowiązań wynikających z członkostwa Polski we Wspólnocie Europejskiej. Osiągnięcie tego efektu jest związane z uregulowaniem gospodarki wodno-ściekowej przede wszystkim na terenach dużych aglomeracji, które powodują największe zanieczyszczenie środowiska wodnego. Natomiast na terenach gmin o małym zaludnieniu opracowano odrębny program wyposażenia aglomeracji poniżej 2000 RLM w oczyszczalnie ścieków i systemy kanalizacji sanitarnej. Program ten stanowi wykaz inwestycji planowanych do realizacji do 2015 r. w celu wyposażenia aglomeracji poniżej 2000 RLM w oczyszczalnie ścieków i systemy kanalizacji zbiorczej. Istotne jest, aby w procesie określania potrzeb inwestycyjnych realizacja zadań w zakresie gospodarki ściekowej na obszarze aglomeracji była uzasadniona zarówno ekonomicznie, technicznie, jak i środowiskowo. W przypadku gdy na terenie gminy występuje zbyt duże rozproszenie zabudowy, przez co budowa systemu kanalizacji zbiorczej nie przyniosłaby korzyści dla środowiska lub powodowałaby nadmierne koszty, należy zastosować systemy indywidualne lub inne odpowiednie rozwiązania zapewniające ten sam poziom ochrony środowiska.</p>
<p xml:id="div-5">Odnosząc się do kolejnej problematyki podniesionej w niniejszej interpelacji dotyczącej procedur obowiązujących w ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 i Nr 267, poz. 2255), pragnę zauważyć, iż nie wydaje się uzasadnione rozszerzanie dotychczasowego katalogu przesłanek określonych w art. 136 ust. 1 Prawa wodnego, które dają możliwość cofania wydanych dotychczas pozwoleń na zrzut oczyszczonych ścieków do wód lub do ziemi. Należy bowiem zauważyć, iż środki prawne określone w cytowanym przepisie nie zapewniają odszkodowania dotychczasowemu posiadaczowi takiego pozwolenia, stanowiąc tym samym rodzaj sankcji administracyjnej dla podmiotów niewywiązujących się z obowiązków określonych w pozwoleniach wodnoprawnych. Ponadto cytowana ustawa daje inne możliwości kontroli wydawanych już pozwoleń na pobór wód lub wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, pod kątem realizacji nabytych w nich uprawnień. Jedną z tych regulacji jest art. 136 ust. 2 Prawa wodnego, który uprawnia ograny właściwe do wydania pozwoleń wodnoprawnych do przeprowadzania, co najmniej raz na cztery lata, przeglądu ustaleń w tych pozwoleniach oraz do podejmowania czynności prawnych określonych w art. 136 ust. 1 tego prawa. Pragnę jednocześnie zauważyć, iż dział IX Prawa wodnego przewiduje zastosowanie sankcji w postaci kary grzywny wobec korzystających z wód w sposób niezgodny z warunkami ustalonymi w pozwoleniu wodnoprawnym. Również ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska zawiera przepisy o odpowiedzialności karnej w przypadku eksploatacji instalacji z naruszeniem warunków pozwolenia (art. 351). Ustawa ta zawiera ponadto system służący do egzekwowania przestrzegania standardów jakościowych określonych w pozwoleniach, który polega na wymierzaniu przez wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska administracyjnych kar pieniężnych. System ten, poprzez ustalenie dobowej kary pieniężnej za naruszenie określonych w pozwoleniach wskaźników zanieczyszczeń, ma dyscyplinować użytkowników środowiska, w tym również gminy, do nienaruszania ustalonych dla nich standardów jakościowych.</p>
<p xml:id="div-6">Kolejną kwestią poruszoną w niniejszej interpelacji, do której pragnę się ustosunkować, jest ochrona wód podziemnych Głównego Zbiornika Wód Podziemnych 333 Opole-Zawadzkie. Dla realizacji tego celu, na zlecenie Ministerstwa Środowiska, została sporządzona w 2006 r. dokumentacja hydrogeologiczna określająca warunki hydrogeologiczne dla ustanowienia obszaru ochronnego ww. zbiornika. Ustanowienie obszaru ochronnego dla ww. zbiornika pozowali na zastosowanie regulacji prawnych wynikających z ustawy Prawo wodne, zgodnie z którymi na tym obszarze będą obowiązywały zakazy, nakazy oraz ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów lub korzystania z wody w celu ochrony zasobów wód podziemnych przed degradacją jakościową i ilościową. W przypadku omawianego zbiornika zasadność ustanowienia obszaru ochronnego podyktowana jest przede wszystkim tym, iż na jego terenie występują obszary nieposiadające tzw. ciągłej pokrywy izolującej, która ograniczałaby migracje zanieczyszczeń z powierzchni terenu. W związku z powyższym na obszarach, gdzie nie ma odpowiedniej naturalnej izolacji należałoby w pierwszej kolejności uregulować gospodarkę wodno-ściekową oraz odpadową, aby nie dochodziło do skażenia wód podziemnych zwłaszcza związkami azotu.</p>
<p xml:id="div-7">Jednocześnie wyjaśniam, iż nowe regulacje prawne związane z wejściem Polski do UE wymuszają podjęcie szeregu zadań, m.in. prowadzenie badań monitoringu wód podziemnych. Od 2002 r. opolska sieć krajowa składa się 20 punków badawczych obejmujących różne poziomy wodonośne. Poziom triasowy obejmuje 3 punkty badawcze. Wyniki z monitoringu wód podziemnych Państwowy Instytut Geologiczny corocznie przedkłada w formie sprawozdania Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska. Dodatkowo w 2006 r. zostały wytypowane 4 studnie znajdujące się w obszarze szczególnie narażonym na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego. Zostały także wyznaczone miejsca dla 13 piezometrów, z których w przyszłości będą pobierane do badań wody gruntowe.</p>
<p xml:id="div-8">Ostatnim problemem podniesionym przez poseł Sandrę Lewandowską, który jest istotny w przypadku mieszkańców niektórych miejscowości woj. opolskiego zlokalizowanych w pobliżu ferm trzody chlewnej, jest uciążliwość zapachowa tej działalności oraz brak norm prawnych regulujących ww. kwestie. Odnośnie przedmiotowej problematyki uprzejmie wyjaśniam, że obowiązująca ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz.U. z 2006 r. Nr 129 poz. 902, z późn. zm.) zawiera w art. 222 upoważnienie fakultatywne dla Ministra Środowiska do wydania rozporządzenia w sprawie wartości odniesienia substancji zapachowych w powietrzu i metod oceny zapachowej jakości powietrza. Na podstawie tego artykułu Minister Środowiska może wydać akt szczegółowy zawierający m.in. wartości odniesienia dla substancji zapachowych. W resorcie środowiska opracowano dotąd kilka projektów rozporządzeń, mających na celu uregulowanie tego zagadnienia. Przeprowadzono szereg dyskusji, konsultacji merytorycznych i uzgodnień wewnątrzresortowych, w tym z Ministrem Zdrowia oraz wiodącymi w tej dziedzinie ośrodkami naukowymi. W czasie ich trwania powstało jednak wiele wątpliwości dotyczących praktycznego zastosowania proponowanych regulacji. Nowatorski w skali kraju charakter rozporządzenia oraz brak ogólnie obowiązujących przepisów unijnych wymaga bardzo ostrożnego podejścia do rozstrzygnięć formalnoprawnych tego zagadnienia. Między innymi dlatego też żaden z dotychczasowo przygotowanych projektów nie został skierowany do dalszych prac w drodze uzgodnień międzyresortowych. Prace nad prawnym uregulowaniem zagadnień dotyczących standardów zapachowej jakości powietrza podejmowane są od lat w wielu krajach Unii Europejskiej i nadal nie doprowadziły do sformułowania jednoznacznych definicji pojęć i kryteriów uciążliwości zapachu. Obecnie nie istnieją ogólnie obowiązujące przepisy unijne, które ujednolicałyby podejście do tego tematu, poza normą EN 13725 (aktualnie Polski Komitet Normalizacyjny ankietyzuje polskojęzyczną wersję tej normy). W zbiorze Polskich Norm znajduje się już - przyjęta metodą uznania - wersja anglojęzyczna tej normy. Po zakończeniu prac nad polskojęzyczną wersją normy i jej zatwierdzeniu przez Prezesa PKN norma ta będzie mogła być przywoływana w krajowych przepisach prawnych. Należy tutaj wyjaśnić, że norma ta określa jedynie metodykę prowadzenia pomiarów, natomiast nie odnosi się do sposobu oceny uzyskanych wyników, jak i nie ustala dopuszczalnych wartości dla substancji zapachowoczynnych w powietrzu. Badanie uciążliwości zapachu odbywa się subiektywną metodą sensoryczną obarczoną znacznym błędem powtarzalności wyników, co może być przyczyną ciągnących się latami odwołań i skarg. Rozważano także alternatywne rozwiązanie - przygotowanie projektu rozporządzenia na podstawie dopuszczalnych stężeń konkretnych substancji zapachowoczynnych, takich jak: amoniak, siarkowodór, merkaptany itp. Propozycja ta nie została jednak zaakceptowana. Metoda określania wartości odniesienia imiennie dla niektórych substancji w powietrzu nie rozwiązuje do końca kwestii uciążliwości zapachowej. Jakkolwiek bowiem rozporządzenie przygotowane na bazie stężeń substancji byłoby niewątpliwie łatwiejsze w przygotowaniu i w stosowaniu, niemniej jednak mogłoby być traktowane jako regulacja przejściowa, gdyż nie uwzględniałaby wszystkich aspektów uciążliwości zapachowej. Stężenia pojedynczych substancji mogą być w granicach normy, jednak, występując w połączeniach, odczuwane są jako bardzo uciążliwe zapachowo. Imienne określenie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu uregulowane jest poprzez rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2003 r. Nr 1 poz.12). Rozporządzenie to określa wartości odniesienia dla 167 substancji, w tym dla wymienionych imiennie takich substancji zapachowoczynnych, jak np.: aceton, amoniak, siarkowodór (ok. połowa podanych tam substancji jest zapachowoczynnych).</p>
<p xml:id="div-9">Na bazie dotychczas wykonanych opracowań, projektów i konsultacji rysują się dwa podstawowe kierunki rozwiązań problemu odorów w środowisku. Jeden z nich będzie dotyczył ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, która daje delegację do wydania rozporządzenia określającego warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie, uwzględniając m.in. kwestie ochrony środowiska, w tym odorów oraz możliwość wprowadzenia obowiązku stosowania najlepszych dostępnych technik. Natomiast drugi będzie polegał na wyraźnym zaadresowaniu, jak to ma miejsce w krajach UE, problemu odorów do najniższego szczebla samorządu terytorialnego, pozostawiając w jego gestii kontrolę zagadnień do rozstrzygnięcia w zakresie ochrony środowiska, kierując się zasadą znajdowania kompromisu pomiędzy lokalną społecznością a zakładami produkcyjnymi, usługowymi na danym terenie (np. w formie referendum), jako organu właściwego do spraw lokalizacji inwestycji.</p>
<p xml:id="div-10">Niezależnie od powyższego, pragnę wyjaśnić, że kwestie ograniczania negatywnego wpływu np. ferm drobiu i trzody chlewnej na otoczenie, w tym na środowisko, regulowane są przez prawo polskie poprzez szereg aktów prawnych, w tym m.in. ustawę z dnia 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 89, poz. 991 z późn. zm.), która generalnie zawiera zasady postępowania z nawozami naturalnymi. Ponadto funkcjonuje także rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie szczególnych wymagań, jakim powinny odpowiadać programy działań mających na celu ograniczanie odpływu azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. z 2003 r. Nr 4, poz. 44), jak również Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej, również odnoszący się do zagadnień odorów i ich ograniczania. Ponadto dla przedmiotowej problematyki istotna jest również ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r., Nr 207, poz. 2016, z późń. zm.), która daje delegację do wydania rozporządzenia określającego warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie, uwzględniając m.in. kwestie ochrony środowiska. Na jej podstawie Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w roku 1997 wydał rozporządzenie z dnia 7 października 1997 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 132, poz. 877), które reguluje m.in. sprawy związane z konstrukcją i usytuowaniem obiektów budowlanych, w których prowadzona jest produkcja zwierzęca. Obecnie trwają prace nad nowelizacją tego rozporządzenia, mające na celu dostosowanie jego zapisów do wymogów prawa unijnego - stosowanie najlepszych dostępnych technik. W ich trakcie resort środowiska zaproponował zwiększenie minimalnych odległości zbiorników na płynne odchody zwierzęce i płyt gnojowych od budynków mieszkalnych czy bezpośredniego otoczenia domostw.</p>
<p xml:id="div-11">Resort środowiska, korzystając z ww. upoważnienia z ustawy Prawo budowlane, analizuje, jakie dodatkowe kwestie należy jeszcze regulować w drodze rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie, jako sposobu normowania zagadnień ograniczania uciążliwości odorowych. Rozpatrywana jest również możliwość wprowadzenia nowych rozwiązań prawnych, wykraczających poza ww. delegację ustawy Prawo budowlane w drodze nowelizacji stosownych ustaw. Resort środowiska zaproponował wprowadzenie zapisów regulujących sprawy z zakresu usytuowania obiektów budowlanych mogących powodować uciążliwości zapachowe do projektu nowej ustawy o planowaniu przestrzennym. Kwestie te powinny być już uregulowane na etapie sporządzania dokumentów planistycznych, ze szczególnym uwzględnieniem udziału społeczności lokalnych przy sporządzaniu tych dokumentów.</p>
<p xml:id="div-12">Podsekretarz stanu</p>
<p xml:id="div-13">Andrzej Szweda-Lewandowski</p>
<p xml:id="div-14">Warszawa, dnia 12 stycznia 2007 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>