text_structure.xml 16.3 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <p xml:id="div-1">W związku z zapytaniem pana posła Huberta Costy w sprawie zagrożenia powodziowego w dorzeczu rzeki Kaczawy, przekazanym pismem z dnia 27 października br. (znak SPS-024-1847/06), uprzejmie przedstawiam stanowisko w przedmiotowej sprawie.</p>
        <p xml:id="div-2">Zadania z zakresu ochrony przed powodzią należą do ustawowych zadań ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej, tj. Ministra Środowiska, który nadzoruje działania Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej (ustawa z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej) - centralnego organu administracji rządowej właściwego w sprawach gospodarowania wodami, powołanego z dniem 1 lipca 2006 r. Prezes sprawuje natomiast nadzór nad działalnością dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej (ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne). Ponadto informuję, że zadania w zakresie melioracji wodnych, w tym także dotyczące zapytania pana posła Huberta Costy realizowane są przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W związku z powyższym odpowiedź na przedmiotową interpelację została uzgodniona z Wicepremierem Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi panem Andrzejem Lepperem.</p>
        <p xml:id="div-3">W odpowiedzi na pierwsze pytanie wyjaśniam, że planowane zadania zbiornikowe w dorzeczu rzeki Kaczawy posiadają przygotowanie dokumentacyjne na różnym poziomie:</p>
        <p xml:id="div-4">1. Suchy zbiornik wodny Rzymówka - opracowany został projekt budowlany i wykonawczy (do aktualizacji) oraz studium wykonalności przedsięwzięcia inwestycyjnego. Konieczne jest jeszcze opracowanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i przeprowadzenia dochodzeń formalnoprawnych.</p>
        <p xml:id="div-5">2. Zbiornik wodny Pielgrzymka - opracowano koncepcję programowo-przestrzenną oraz studium wykonalności przedsięwzięcia inwestycyjnego, natomiast miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest w trakcie uzgadniania.</p>
        <p xml:id="div-6">3. Suchy zbiornik wodny Grobla - opracowano studium wykonalności przedsięwzięcia inwestycyjnego i miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. W trakcie opracowania są materiały do uzyskania decyzji środowiskowych zgody na realizację inwestycji.</p>
        <p xml:id="div-7">Równocześnie wyjaśniam, że zadania te są zadaniami administracji rządowej zleconymi ustawami samorządowi województwa, a źródłem ich finansowania był dotychczas jedynie budżet państwa. Wobec pilnej konieczności wydatkowania znacznych środków finansowych na odbudowę zniszczonych obwałowań, budowli, cieków i infrastruktury przeciwpowodziowej po katastrofalnej powodzi w 1997 r. i lat następnych, występowało spowolnienie prac przygotowawczych kolejnych zadań, gdyż budżet państwa nie był w stanie ponieść tak dużych nakładów w krótkim czasie. Zasadniczą przyczyną opóźnień jest brak środków finansowych w konkretnych, rocznych planach rzeczowo-finansowych oraz problemy formalnoprawne, w tym na przykład związane z lokalizacją przyszłej kopalni kruszyw mineralnych na terenie planowanego zbiornika Rzymówka, a także częste zmiany przepisów prawnych. Mimo iż zadania te zostały ujęte w Programie dla Odry 2006, możliwości finansowania ich nie uległy poprawie, gdyż pierwotnie planowane kwoty na jego realizację były faktycznie ograniczane w stosunku do pierwotnych założeń.</p>
        <p xml:id="div-8">Odnośnie zaś hierarchii realizacji zbiorników w dorzeczu Kaczawy informuję, że wynika ona bezpośrednio ze skali zagrożenia powodziowego i przedstawia się następująco:</p>
        <p xml:id="div-9">- suchy zbiornik wodny Rzymówka,</p>
        <p xml:id="div-10">- zbiornik Pielgrzymka,</p>
        <p xml:id="div-11">- suchy zbiornik wodny Grobla.</p>
        <p xml:id="div-12">Zbiornik wodny Rzymówka zapewni bezpośrednią ochronę miasta Legnica i powiatu legnickiego do ujścia Kaczawy do Odry. Zbiornik Pielgrzymka zapewni ochronę terenów zlewni rzeki Skorej (gm. Pielgrzymka, Zagrodno, Chojnów, Miłkowice) oraz pośrednio ochronę miasta Legnica przed zagrożeniem ze strony rzeki Czarna Woda. Zbiornik Grobla zapewni natomiast ochronę wsi Grobla, Kwietniki, Wiadrów i Bolkowice gm. Paszowice. Planowane zbiorniki będą współdziałały z istniejącymi zbiornikami w zlewni rzeki Kaczawy.</p>
        <p xml:id="div-13">W kwestii źródeł finansowania tych inwestycji wyjaśniam, że do tej pory podstawowym źródłem finansowania dokumentacji oraz realizacji zadań wynikających z Programu dla Odry 2006 były środki budżetu państwa oraz dotacje Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Mimo ujęcia tych zadań w strategii Funduszu Spójności, obok innych zadań Programu dla Odry 2006 dotychczas nie było możliwości ubiegania się o te środki. Obecnie planuje się również pozyskanie środków unijnych. Wobec pojawiających się możliwości ubiegania się o fundusze UE zadania te są także zgłaszane do Sektorowego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Tym bardziej, że według wstępnych informacji zapewnienie finansowania będzie można uzyskać również dla opracowań dokumentacyjnych.</p>
        <p xml:id="div-14">Dodać należy, że zagadnienia gospodarki wodnej i ochrony przeciwpowodziowej stanowią elementy wielu podstawowych dokumentów województwa dolnośląskiego w tym m.in. Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego, Programu ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju województwa dolnośląskiego oraz Zintegrowanego programu wojewódzkiego. Zadania, które są przedmiotem zapytania, ujęto w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym dla Województwa Dolnośląskiego. Podstawowym dokumentem o zasadniczym znaczeniu jest jednak ˝Studium ochrony przed powodzią zlewni rzeki Kaczawy˝, którego celem jest ustalenie granic zasięgu wód powodziowych o określonym prawdopodobieństwie występowania oraz kierunki ochrony przed powodzią, do którego opracowania zobowiązany jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu.</p>
        <p xml:id="div-15">W studium tym w zależności od sposobu zagospodarowania terenu oraz ukształtowania tarasów zalewowych, terenów depresyjnych i bezodpływowych, ustala się:</p>
        <p xml:id="div-16">1. obszary wymagające ochrony przed zalaniem z uwagi na ich zagospodarowanie, wartość gospodarczą lub kulturową;</p>
        <p xml:id="div-17">2. obszary służące przepuszczaniu wód powodziowych, zwane dalej obszarami bezpośredniego zagrożenia powodzią;</p>
        <p xml:id="div-18">3. obszary potencjalnego zagrożenia powodzią.</p>
        <p xml:id="div-19">Ponadto elementem składowym studium będzie program przedsięwzięć modernizacyjno-inwestycyjnych z uwzględnieniem hierarchii pilności. Planowany termin zakończenia prac szacowany jest na II kwartał 2007 r.</p>
        <p xml:id="div-20">Odnośnie zaś pytania dotyczącego ustalenia relacji z Zielonogórskimi Kopalniami Surowców Mineralnych SA wyjaśniam, że budowa suchego zbiornika wodnego Rzymówka wiąże się z wykonaniem poprzecznej zapory ziemnej, która filarem ochronnym (po 100 m z każdej ze stron zapory) rozcina złoże żwiru i w związku z tym jest ewidentną przeszkodą (utrudnieniem) w jego wydobyciu oraz w znaczny sposób ogranicza ilość możliwego do pozyskania kruszywa. Zielonogórskie Kopalnie Surowców Mineralnych SA posiadają ważną do 2038 r. koncesję na wydobycie kruszyw (z zapisem uwzględniającym planowaną budowę zbiornika), jednak do tej pory nie uzgodniły niezbędnego dla kopalni ruchu górniczego. Z przedstawionych rozwiązań kopalnie sugerują zmniejszenie filara ochronnego do 50 m z każdej ze stron zapory, na co inwestor i projektant nie wyrażają zgody. Podejmowane próby wypracowania kompromisu nie doprowadziły do żadnych istotnych ustaleń, co w sytuacji braku środków na przygotowanie dokumentacyjne (miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego - MPZP, aktualizację istniejącej dokumentacji technicznej, wykupy pozostałych gruntów) oraz braku określenia przez kopalnię terminu rozpoczęcia eksploatacji, znacznie wydłuża termin rozpoczęcia realizacji zadania. Rozbieżność interesu Zielonogórskich Kopalni Surowców Mineralnych SA i interesu publicznego, jakim jest ochrona przed powodzią, wstrzymały dalsze prace projektowe i uniemożliwiły dalsze działania. Wydana kopalniom koncesja faktycznie utrudniła realizację bardzo ważnej i oczekiwanej inwestycji zabezpieczenia przed powodzią.</p>
        <p xml:id="div-21">W celu przedstawiania skutków społecznych i prawnych budowy zbiornika Rzymówka, konieczne jest przytoczenie faktów dotyczących historii zbiornika przeciwpowodziowego o pojemności 143 mln m3 z lokalizacją powyżej miasta Legnica ponad autostradą A4, która sięga lat 30. dwudziestego wieku. Późniejsze plany z lat 80. przewidywały lokalizację dwóch zbiorników na rzekach Nysa Szalona i Kaczawa o pojemności łącznej 85 mln m3 na potrzeby czynnej ochrony przeciwpowodziowej i rozwijającego się Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego wraz z modernizacją obwałowań. W 1978 r. oddano do eksploatacji zbiornik wodny Słup na rzece Nysa Szalona, realizując koncepcję budowy dwóch zbiorników retencyjnych w dorzeczu Kaczawy powyżej miasta Legnica. Stało się to już niestety po tragicznej dla Legnicy powodzi w 1977 r. Dwadzieścia lat później odwlekana w czasie budowa zbiornika Rzymówka mało nie doprowadziła do całkowitego zalania miasta w czasie historycznej powodzi 1997 r. Korzystając z zebranych doświadczeń powodziowych oraz rozpatrując racjonalne potrzeby i możliwości, zdecydowano się, począwszy od 1998 r., na przygotowanie dokumentacyjne zadania, umożliwiającego utworzenie sterowalnej rezerwy powodziowej rzędu 10-12 hm3 na rzece Kaczawa powyżej miasta Legnica. Ostatecznie podjęto decyzję o wybudowaniu ˝suchego˝ (bez stałego piętrzenia wody) zbiornika Rzymówka. Zbiornik został zaprojektowany przez Hydroprojekt Poznań w roku 2000, tj. jeszcze przed uchwaleniem Programu dla Odry 2006. Wprowadzone w latach 80. na terenie wsi Rzymówka ograniczenia urbanistyczne w postaci zakazu wznoszenia nowych oraz wykonywania modernizacji i remontów obiektów budowlanych doprowadziły do sytuacji, w której istniejące obiekty popadły w ruinę, a inwestycje infrastrukturalne omijały to sołectwo. Zmian w planach miejscowych dokonuje lokalny samorząd na wniosek zainteresowanych stron lub w związku z podjęciem działań wdrażających strategie rozwoju. Inwestycja z zakresu ochrony przed powodzią realizowana jest przez Skarb Państwa i to właśnie Skarb Państwa wprowadza dla tych inwestycji ograniczenia planistyczne i urbanistyczne, biorąc na siebie ciężar i odpowiedzialność za rzeczywiste straty obywateli wynikłe z takich ograniczeń. Obecnie budowa suchego zbiornika wodnego Rzymówka przewiduje likwidację tylko dwóch gospodarstw (siedlisk) na prawym brzegu rzeki Kaczawa oraz umożliwia wykonanie niezbędnych, gminnych inwestycji komunalnych. Budowa zbiornika wodnego wiąże się także z wykupieniem ok. 220 ha gruntów II i III klasy bonitacyjnej, choć nie zakłada wyłączenia tych terenów z produkcji rolnej. Grunty te po wykupie winny zostać wydzierżawione i użytkowane rolniczo, co zmniejszy przyszłe koszty eksploatacji. Brak gruntów rolnych zamiennych nie stanowi o istocie konfliktu w budowie zbiornika. W latach 2000-2002 rolnicy sprzedali ok. 110 ha swoich gruntów w planowanej czaszy zbiornika Zielonogórskim Kopalniom Surowców Mineralnych SA pod przyszłą kopalnię kruszyw i w związku z tym można przewidywać, że nie ułatwi to spraw formalnoprawnych dla inwestycji budowy zbiornika.</p>
        <p xml:id="div-22">Wyjaśniając zagadnienie zatwierdzania studium wykonalności omawianych inwestycji wyjaśniam, że Biuro Programu dla Odry 2006 zleciło i sfinansowało studium wykonalności trzech zbiorników w zlewni rzeki Kaczawy, tj. Rzymówki, Pielgrzymki i Grobli. Opracowanie zostało zakończone w 2005 r. i na wspólnym spotkaniu przedstawicieli Biura Programu dla Odry 2006, Wydziału Gospodarki Wodnej Urzędu Marszałkowskiego, Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych (przyszłego inwestora) oraz wykonawcy firmy ARCADIS Ekokonrem Sp. z o.o. we Wrocławiu, zostało przyjęte jako materiał wyjściowy do dalszego projektowania oraz podstawę do ubiegania się o unijne środku finansowe na realizację zadań. Brak jest natomiast podstaw prawnych do ubiegania się o wydanie decyzji zatwierdzającej studium wykonalności.</p>
        <p xml:id="div-23">Ponadto główną przyczyną utraty możliwości realizacji zbiornika w planowanym pierwotnie terminie była niewystarczająca wielkość środków finansowych przeznaczana na finalizację wykupu gruntów pod planowaną czaszę zbiornika i swoisty konflikt interesów ochrony przeciwpowodziowej z koncesjonowaną eksploatacją złóż kruszyw. Dokumentacja formalnoprawna została doprowadzona do etapu wniosku o wydanie decyzji wodnoprawnej. W związku z brakiem środków na wykupy gruntów pod planowaną czaszę zbiornika oraz upływający czas, pierwotna decyzja lokalizacyjna utraciła ważność. Staraniem lokalnej administracji i środowisk branżowych budowa zbiornika wodnego Rzymówka została wprowadzona na imienną listę zadań planowanych do realizacji w ramach wieloletniego Programu dla Odry 2006. Opracowany projekt budowlano-wykonawczy po roku 2000, nie uzyskawszy wymaganych pozwoleń i decyzji, stracił aktualność. Obecnie gmina Złotoryja powinna przystąpić do opracowania MPZP terenu zbiornika, lecz warunkuje zlecenie tego planu od pozyskania na ten cel środków od inwestora, ustawowo zobligowanego do jego sfinansowania. Biuro Programu dla Odry 2006 odmówiło sfinansowania tej fazy przygotowania dokumentacyjnego, a deficyt środków budżetu lokalnego nie pozwala na podjęcie takiego zobowiązania. Próby porozumienia i sfinansowania opracowania przez zainteresowane gminy Złotoryja, Krotoszyce, m. Legnica, Kunice i Prochowice nie dały dotychczas efektu. Nie bez znaczenia pozostaje także aspekt społeczny budowy zbiornika dla mieszkańców wsi Rzymówka. Dotychczasowy brak perspektyw finansowania inwestycji oraz zmiana bardzo wielu przepisów związanych z planowaniem przestrzennym, budownictwem i ochroną środowiska powodują konieczność aktualizacji opracowanych dokumentacji, gdyż w swym pierwotnym kształcie nie mogłyby stanowić podstawy do ubiegania się o fundusze unijne.</p>
        <p xml:id="div-24">W kwestii przebudowy mostu nad rzeką Kaczawą, dokonaną w związku z modernizacja odcinka autostrady A4, informuję, że wykonana ona została zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, a w szczególności po przeprowadzeniu dochodzenia wodnoprawnego. Most autostradowy nigdy nie posiadał funkcji budowli limitującej i w związku z tym nie było podstaw prawnych jej ustanowienia. Most po przebudowie uzyskał parametry powodujące większą przepustowość, co skutkować będzie w przyszłości ograniczeniem tworzenia się nieformalnego polderu zalewowego powyżej autostrady z jednej strony, a ˝łatwiejszym dostępem˝ wód powodziowych na tereny zurbanizowane miasta z drugiej. W związku z powyższym utworzenie sterowalnej retencji powodziowej rzędu 10-12 hm3 powyżej miasta i autostrady jest obecnie bezwzględną koniecznością, zwłaszcza że system obwałowań miejskich został rozbudowany z założeniem redukcji fali powodziowej o około 50 m3/s - redukcja fali powodziowej w zbiorniku Słup i w planowanym zbiorniku przeciwpowodziowym Rzymówka. Klasa II systemu obwałowań miejskich dla przepływu Qm = Q1%zr.= 210 m3/s nie odpowiada w obecnym stanie rzeczywistym potrzebom. Dla przepływu powodziowego z roku 1997 Q1997 = 258 m3/s w wielu miejscach przewyższenie obwałowań nie odpowiada wartościom normatywnym lub wręcz nie istnieje, a ˝zapas˝ do konstrukcji mostu drogowego w ciągu ul. Kartuskiej wynosi zaledwie 0,06 m. Natomiast przyjęta wartość bezpiecznego przepływu powodziowego dla miasta Legnica wynosi obecnie 210 m3/s.</p>
        <p xml:id="div-25">Podsekretarz stanu</p>
        <p xml:id="div-26">Andrzej Szweda-Lewandowski</p>
        <p xml:id="div-27">Warszawa, dnia 28 listopada 2006 r.</p>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>