text_structure.xml
13.2 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">W związku z zapytaniem Pana Posła Tomasza Latosa w sprawie zjawiska tzw. fali oraz agresji i przemocy rówieśniczej w szkołach (SPS-024-1751/06) pragnę uprzejmie przekazać następujące informacje.</p>
<p xml:id="div-2">Zjawisko ˝fali˝ ma charakter przemocy zinstytucjonalizowanej i wiąże się z wchodzeniem nowych członków do zamkniętej grupy oraz ustalaniem hierarchii w tej grupie. Jest przejawem tzw. drugiego życia, czyli istnienia specyficznej patologii społecznej obejmującej całokształt funkcjonowania jednostki w izolowanej społeczności. Dotyczy wszystkich relacji interpersonalnych w grupie: ustalania statusu każdej jednostki, sposobu funkcjonowania w grupie, posiadanych przywilejów, zasad awansu w strukturze grupy itp.</p>
<p xml:id="div-3">˝Fala˝ w takim rozumieniu nie występuje w szkołach, ponieważ nie są one środowiskami zamkniętymi, uczniowie zaś posiadają znacznie szersze spektrum relacji interpersonalnych niż np. więźniowie lub żołnierze służby zasadniczej. Specyficznym problemem szkolnym jest zjawisko agresji i przemocy rówieśniczej, mogące przybierać różne formy (w badaniach wyodrębnia się 41 form zachowań agresywnych).</p>
<p xml:id="div-4">Ministerstwo Edukacji Narodowej traktuje kwestię przeciwdziałania wszelkim formom agresji i przemocy jako zadanie priorytetowe. Zadanie to jest realizowane kompleksowo, poczynając od dokładnej diagnozy problemu. Na zlecenie MEN realizowane są cykliczne ogólnopolskie badania nad agresją i przemocą wśród dzieci i młodzieży (1997, 2003). Przytoczone przez Pana Posła badanie przeprowadziło w marcu 2006 r. Centrum Badania Opinii Społecznej jako wprowadzenie do kampanii medialnej ˝Szkoła bez przemocy˝, uruchomionej pod patronatem Ministra Edukacji Narodowej. Badania przeprowadzono w oparciu o metodologię stosowaną w przywołanych wcześniej badaniach MEN.</p>
<p xml:id="div-5">Analiza porównawcza wyników przytaczanych powyżej badań wskazuje, że zasięg zjawiska przemocy wśród dzieci i młodzieży nie wzrasta od 1997 r., a jego poziom od kilku lat jest stabilny. Zgodnie z tymi badaniami nadal najczęstszą formą przemocy jest agresja werbalna uczniów wobec innych uczniów: 44% spośród nich deklaruje, że w ciągu bieżącego roku szkolnego zdarzyło im się być obrażanym (w 1997 r. agresji werbalnej ulegało 49,7% uczniów), o 31% koledzy rozpowszechniali szkodliwe kłamstwa (plotki) - w 1997 r. ofiarą pomówień padło 26,5% uczniów. Agresja fizyczna zdarza się rzadziej: 8% uczniów przyznaje, że zostali pobici (w 1997 r. - 9,4%), 11% zostało przemocą zmuszonych do zrobienia czegoś (w 1997 r. - 23,1%), a 29% zostało potrąconych lub przewróconych (w 1997 r. umyślnie potrąconych było 52,4%, zaś umyślnie przewróconych 22,9%).</p>
<p xml:id="div-6">Większość wskaźników dotyczących zachowań agresywnych w roku 1997, 2003 oraz 2006 nie różni się w istotnej mierze. Zatem można mówić o stabilizacji poziomu zjawiska agresji i przemocy w środowisku dzieci i młodzieży. Jednakże upowszechnienie wielu zachowań agresywnych jest znaczącym argumentem dla wzmocnienia działań o charakterze profilaktycznym.</p>
<p xml:id="div-7">Kontynuacja i wzmocnienie tych działań są szczególnie istotne wobec rosnącej liczby czynników pozaszkolnych sprzyjających agresji (w tym przede wszystkim należy wskazać na przekazy medialne kształtujące wzorce zachowań, gry komputerowe i Internet, niewydolność wychowawczą i brak poczucia bezpieczeństwa w rodzinach, wzrost poziomu neurotyzmu wśród młodzieży), a także konieczności łagodzenia czynników środowiska szkolnego wpływających na poziom agresji.</p>
<p xml:id="div-8">Ad 1. Podstawę prawidłowej realizacji zadań wychowawczych i profilaktycznych stanowią wiedza i umiejętności nauczycieli, ich przygotowanie do radzenia sobie z problemowymi zachowaniami uczniów. Przygotowanie nauczycieli do opanowania sytuacji kryzysowych, w tym do radzenia sobie z zachowaniami agresywnymi, zapewnia się przez wdrażanie odpowiednich regulacji prawnych, rozwijanie ukierunkowanego systemu szkoleń oraz upowszechnianie materiałów metodycznych.</p>
<p xml:id="div-9">Regulacje prawne dotyczące odpowiedniego przygotowania nauczycieli zawarte są w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004 r. w sprawie standardów kształcenia nauczycieli (Dz.U. Nr 207, poz. 2110). Przepisy cytowanego rozporządzenia wskazują, iż absolwent studiów wyższych o specjalności nauczycielskiej powinien być przygotowany merytorycznie nie tylko do nauczania wybranego przedmiotu, ale także do pełnienia funkcji wychowawczych i opiekuńczych wobec uczniów, do współpracy z innymi nauczycielami i rodzicami oraz społecznością lokalną, do umiejętności rozpoznawania potrzeb uczniów oraz rozwiązywania sytuacji konfliktowych. Opisane standardy dotyczą osób, które rozpoczęły studia w roku akademickim 2004/2005.</p>
<p xml:id="div-10">MEN podejmuje także działania mające szybciej wyposażyć obecnie zatrudnionych nauczycieli w kompetencje wychowawcze, stanowiące podstawę do opanowania wszelkich konfliktowych sytuacji. Szkolenia są organizowane lub koordynowane przez sieć centralnych i terenowych ośrodków doskonalenia nauczycieli.</p>
<p xml:id="div-11">Wśród najważniejszych szkoleń z tego obszaru należy wymienić:</p>
<p xml:id="div-12">- Trening Zastępowania Agresji Arnolda Goldsteina upowszechniany od kilku lat w szkołach ogólnodostępnych, jak i w placówkach o charakterze resocjalizacyjnym,</p>
<p xml:id="div-13">- stosowanie mediacji jako metody rozwiązywania konfliktów bez przemocy w środowisku szkolnym.</p>
<p xml:id="div-14">Wśród innych szkoleń dla nauczycieli z zakresu przeciwdziałania agresji i przemocy w środowisku szkolnym wymienić należy:</p>
<p xml:id="div-15">- ˝Zaburzenia zachowania u dzieci w kontekście funkcjonowania rodziny - diagnoza psychologiczno-pedagogiczna˝ - kurs doskonalący przeznaczony dla wychowawców, psychologów i pedagogów,</p>
<p xml:id="div-16">- ˝Szkoła wobec zagrożeń patologiami społecznymi. Rozpoznanie i przeciwdziałanie˝,</p>
<p xml:id="div-17">- ˝Jak sobie radzić z prowokacyjnymi zachowaniami uczniów˝ (szkolenie warsztatowe dla rad pedagogicznych),</p>
<p xml:id="div-18">- ˝Interwencja profilaktyczna w szkole˝,</p>
<p xml:id="div-19">- ˝Szkoła dla rodziców i wychowawców˝ (trening umiejętności wychowawczych dla nauczycieli i rodziców),</p>
<p xml:id="div-20">- ˝Diagnozowanie problemów dzieci i młodzieży jako punkt wyjścia do budowania szkolnego programu profilaktyki˝,</p>
<p xml:id="div-21">- ˝Przeciwdziałanie agresji i przemocy w szkole˝,</p>
<p xml:id="div-22">- ˝Sposoby radzenia sobie z trudnymi zachowaniami uczniów w szkole i reagowania na nieposłuszeństwo, odmowę uczęszczania do szkoły i inne zachowania destrukcyjne˝,</p>
<p xml:id="div-23">- ˝Negocjacje i mediacje jako skuteczne sposoby konstruktywnego rozwiązywania konfliktów w klasie i w szkole oraz w pracy z rodzicami˝,</p>
<p xml:id="div-24">- ˝Metody pracy z dziećmi i młodzieżą mającymi trudności w funkcjonowaniu społecznym˝,</p>
<p xml:id="div-25">- ˝Rodzice, nauczyciele, uczniowie - partnerzy w procesie wychowania w szkole˝,</p>
<p xml:id="div-26">- ˝Szkoła bez agresji˝,</p>
<p xml:id="div-27">- ˝Rola nauczycieli i rodziców w procesie wychowawczym i profilaktyce˝,</p>
<p xml:id="div-28">- ˝Ochrona zdrowia dzieci i młodzieży jako podstawowe zadania profilaktyki˝,</p>
<p xml:id="div-29">- ˝Samodzielność ucznia w aspekcie rozwiązywania różnorodnych problemów życiowych˝.</p>
<p xml:id="div-30">Do najważniejszych materiałów metodycznych upowszechnianych w celu podniesienia kompetencji wychowawczych nauczycieli w zakresie zapobiegania i przeciwdziałania zjawiskom agresji i przemocy na terenie szkół należą:</p>
<p xml:id="div-31">- opracowany z inicjatywy MEN i przekazany w 2005 r. do szkół za pośrednictwem kuratoriów oświaty poradnik metodyczny dla nauczycieli pt. ˝Agresja i przemoc w szkolnych działaniach profilaktycznych˝,</p>
<p xml:id="div-32">- opracowane w 2004 r. w ramach Programu Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży ˝Procedury postępowania nauczycieli i metody współpracy szkół z Policją w sytuacjach zagrożenia dzieci oraz młodzieży przestępczością i demoralizacją, w szczególności narkomanią, alkoholizmem, prostytucją˝.</p>
<p xml:id="div-33">Skuteczną formą doskonalenia nauczycieli w zakresie profilaktyki, a jednocześnie formą regularnego nadzoru pedagogicznego są coroczne spotkania przedstawicieli nadzoru pedagogicznego, metodyków i edukatorów - szkoleniowo-warsztatowe konferencje profilaktyczne, na których omawiane są aktualne problemy profilaktyki szkolnej i prowadzone warsztaty praktycznie przygotowujące do ich rozwiązywania.</p>
<p xml:id="div-34">Ad 2. Nadzór nad realizacją działań związanych z przeciwdziałaniem agresji i przemocy w środowisku szkolnym jest realizowany w dwóch głównych nurtach.</p>
<p xml:id="div-35">Pierwszy z nich dotyczy organizowania i finansowania realizacji regularnych badań reprezentatywnych, tj. przedstawionych wcześniej ogólnopolskich okresowych badań porównawczych dotyczących zasięgu i dynamiki zjawiska agresji i przemocy wśród dzieci i młodzieży. Badania te dostarczają wynikowych informacji o skuteczności podejmowanych działań profilaktycznych.</p>
<p xml:id="div-36">Drugi nurt stanowi realizowanie badań administracyjnych tego problemu oraz praktyka nadzoru pedagogicznego.</p>
<p xml:id="div-37">Ocena realizacji, jakości i efektywności działań profilaktycznych w oświacie jest realizowana wielostopniowo. Za wdrażanie i realizację szkolnego programu profilaktyki problemów dzieci i młodzieży odpowiedzialny jest dyrektor szkoły. Kurator oświaty monitoruje i ocenia realizację zadania w szkołach w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego. Ministerstwo Edukacji i Nauki, wdrażając rozwiązanie systemowe w zakresie profilaktyki szkolnej, przygotowuje odpowiednie rozwiązania legislacyjne, pilotuje i wdraża nowe rozwiązania, organizuje kształcenie i doskonalenie kompetencji profilaktycznych nauczycieli, opracowuje i upowszechnia narzędzia diagnostyczne, prowadzi monitoring i ewaluację działań profilaktycznych adresowanych do dzieci i młodzieży, realizowanych przez kuratoria.</p>
<p xml:id="div-38">Monitoring administracyjny działań profilaktycznych realizowany jest cyklicznie. W ramach monitorowania realizacji tego zadania w roku szkolnym 2003/2004 kuratoria oświaty zostały zobowiązane do diagnozy zachowań problemowych uczniów oraz oceny podejmowanych działań profilaktyczno-wychowawczych. Raport sporządzony na podstawie sprawozdań kuratorów oświaty pn. ˝Zagrożenie i zapobieganie niedostosowaniu społecznemu uczniów˝ został opracowany w 2005 r.</p>
<p xml:id="div-39">Należy podkreślić, że MEN w pełni docenia znaczenie nadzoru pedagogicznego dla właściwej realizacji działań profilaktycznych. Opracowując założenia rozwiązania systemowego w zakresie przeciwdziałania agresji i przemocy w środowisku szkolnym, przyjęto, iż właściwy nadzór nad realizacją tych zadań jest jednym z trzech najważniejszych działań systemowych.</p>
<p xml:id="div-40">Obecnie resort edukacji podjął działania na rzecz wzbogacenia oferty wychowawczej dla uczniów sprawiających trudności wychowawcze, w tym m.in. przejawiających agresję i przemoc. Minister Edukacji Narodowej powołał Zespół ds. wypracowania rozwiązań systemowych w zakresie pracy pedagogicznej i opiekuńczej z uczniami sprawiającymi trudności wychowawcze, w szczególności zagrożonymi niedostosowaniem społecznym lub niedostosowanymi. Zespół ten pracuje nad koncepcją szkół lub placówek specjalizujących się w pracy wychowawczej z tzw. trudną młodzieżą, które umożliwią rozszerzenie i wzmocnienie dotychczas realizowanych działań przeciwdziałających przemocy wśród dzieci i młodzieży.</p>
<p xml:id="div-41">Zapewniam Pana Marszałka oraz Pana Posła, że opisane problemy są przedmiotem szczególnej uwagi resortu edukacji. Planowane i podejmowane przez MEN działania zaradcze-diagnostyczne, legislacyjne, wspierające i kontrolne mają na celu eliminację opisanych przez Pana Posła zagrożeń oraz zapewnienie realizacji skutecznych, konsekwentnych, systemowych działań wychowawczo-profilaktycznych zapobiegających i przeciwdziałających agresji i przemocy w środowisku szkolnym.</p>
<p xml:id="div-42">Z poważaniem</p>
<p xml:id="div-43">Sekretarz stanu</p>
<p xml:id="div-44">Sławomir Kłosowski</p>
<p xml:id="div-45">Warszawa, dnia 18 października 2006 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>