text_structure.xml
7.21 KB
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! W związku z przekazanymi przy piśmie z dnia 5 września br. Nr SPS-024-1604/06, zapytaniami Pani Poseł Sandry Lewandowskiej w sprawie uregulowania nieprawidłowości w zakresie płatności za studia niestacjonarne, w świetle wniosków pokontrolnych Departamentu Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego Najwyższej Izby Kontroli, po kontroli przeprowadzonej w 2005 r., uprzejmie przedkładam następujące wyjaśnienia.</p>
<p xml:id="div-2">Kontrola sprawdzająca pn. ˝Odpłatność za studia w państwowych szkołach wyższych˝, o której mowa w wystąpieniu Pani Poseł, była przeprowadzona w okresie II-IV kwartału 2005 r., a informacja NIK o wynikach tej kontroli została przedstawiona w marcu 2006 r. Działania te były więc realizowane w końcowym okresie prac parlamentarnych nad projektem oraz po wejściu w życie ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 164, poz. 1365 z późn. zm.). Sytuacja ta miała wpływ na zmianę uwarunkowań, zwłaszcza formalno-prawnych, wynikających z nowej ustawy, w odniesieniu do uwag i wniosków formułowanych w głównej mierze na podstawie poprzedniej ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65, poz. 385 z późn. zm.) i aktów wykonawczych do tej ustawy. W tym kontekście przedstawiono więc wyjaśnienie ówczesnego Ministra Edukacji i Nauki (pismo z dnia 29 marca 2006 r. Nr DSW-2-KM-0412-101/06) wobec uwag i wniosków zawartych we wspomnianej informacji NIK.</p>
<p xml:id="div-3">Nowa ustawa - Prawo o szkolnictwie wyższym uregulowała kompleksowo wiele kwestii, w niektórych obszarach szczegółowo, dotyczących systemu i funkcjonowania szkół wyższych. Przewidziała również wydanie 38 aktów wykonawczych. Spośród tych aktów dotychczas przygotowano i opublikowano 13 rozporządzeń. Zakończono uzgodnienia międzyresortowe 8 rozporządzeń, a 6 dalszych znajduje się w uzgodnieniach międzyresortowych. Trwają intensywne prace nad pozostałymi projektami aktów wykonawczych.</p>
<p xml:id="div-4">Jedną z regulacji ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym jest sprawa zakresu i wysokości ustalania opłat za świadczone usługi edukacyjne przez uczelnie publiczne, określona w postanowieniach art. 99 ust. 1-3 tej ustawy. Wskazują one, że do gestii rektorów uczelni publicznych należy ustalanie wysokości opłat za te usługi, przy czym za:</p>
<p xml:id="div-5">- kształcenie studentów i doktorantów na studiach niestacjonarnych,</p>
<p xml:id="div-6">- powtarzanie określonych zajęć na studiach stacjonarnych oraz stacjonarnych studiach doktoranckich z powodu niezadowalających wyników w nauce,</p>
<p xml:id="div-7">wysokość opłat nie może przekroczyć kosztów ponoszonych w zakresie niezbędnym do uruchomienia i prowadzenia w danej uczelni, odpowiednio studiów lub studiów doktoranckich oraz zajęć na studiach lub studiach doktoranckich, z uwzględnieniem amortyzacji i remontów. Jednocześnie ustawa przekazała do kompetencji senatów uczelni publicznych określanie szczegółowych zasad pobierania opłat, a w tym trybu i warunków zwalniania studentów lub doktorantów, w całości lub części tych opłat.</p>
<p xml:id="div-8">Podana zasada ustawowa ustalania wysokości opłat za kształcenie na studiach niestacjonarnych lub powtarzanie zajęć na studiach stacjonarnych nawiązuje do wytycznych wspomnianego, w wystąpieniu Pani Poseł, wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 listopada 2000 r. (SK 18/99 OTK 2000/7/258).</p>
<p xml:id="div-9">Należy również zauważyć, że w uzasadnieniu do wyroku Trybunał Konstytucyjny odniósł się do postanowień (wydanego na podstawie art. 30 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 1991 r. w sprawie zasad gospodarki finansowej uczelni (Dz.U. Nr 84, poz. 380 z późn. zm.) w zakresie pobierania opłat za zajęcia dydaktyczne w uczelniach państwowych, zwłaszcza w odniesieniu do zapisów § 8 pkt 2 i § 9 ust. 2 rozporządzenia. W uzasadnieniu stwierdza się, że choć § 9 ust. 2 rozporządzenia charakteryzuje się dużym stopniem ogólności co do określenia kompetencji rektora, to w świetle art. 23 ust. 2 pkt 2 wspomnianej ustawy, kompetencje rektora do ustalania wysokości opłat rozumiane być mogą tylko jako prawo organów autonomicznej uczelni do określania opłat w ramach obowiązującego obowiązku prawnego. Dalej zauważa się, że ustawa ta, interpretowana w zgodzie z konstytucją, przesądza o zasadach kształtowania odpłatności za studia, a zarazem stanowi gwarancję, iż odpłatność ta może być wprowadzona wyłącznie w celu zapewnienia dostępności do nauki oraz w zakresie i wysokości, w jakich niezbędny koszt studiów nie znajduje pokrycia w środkach publicznych. W świetle tej argumentacji, kompetencje do ustalania rodzajów zajęć dydaktycznych oraz wysokości opłat za te zajęcia ma charakter wyłącznie konkretyzujący. Ustawa bowiem pozostawiała bardzo wysoki zakres spraw, które mają być uregulowane rozporządzeniem Rady Ministrów.</p>
<p xml:id="div-10">W tym kontekście uzasadnienie wyroku nie kwestionowało zapisu § 9 ust. 1 rozporządzenia RM określającego, że podstawę ustalania odpłatności stanowi planowany koszt zajęć dydaktycznych, jak również nie nakazywało dalszego doprecyzowania uregulowań w tym zakresie we wspomnianym rozporządzeniu RM. W świetle tych uwarunkowań brak było przesłanek dla dokonywania, sugerowanych przez NIK, zmian omawianego rozporządzenia RM o charakterze ˝instrukcyjnym˝, poprzez szczegółowe określenie kryteriów i trybu ustalania wysokości opłat za zajęcia dydaktyczne.</p>
<p xml:id="div-11">W celu uporządkowania rynku odpłatnych usług edukacyjnych - między innymi - w zakresie kształtowania wysokości opłat, zarówno w uczelniach publicznych jak i uczelniach niepublicznych, w art. 160 ust. 3 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym ujęto zapis, na mocy którego warunki odpłatności za studia określa umowa zawarta między uczelnią a studentem w formie pisemnej.</p>
<p xml:id="div-12">W myśl art. 269 ust. 2 ustawy, postanowienie to obowiązuje od obecnego roku akademickiego 2006/2007, natomiast studenci przyjęci na studia przed wejściem w życie ustawy oraz w roku akademickim 2005/2006 wnoszą opłaty za zajęcia dydaktyczne na dotychczasowych zasadach do końca okresu studiów przewidzianego w programie studiów (art. 269 ust. 1 ustawy).</p>
<p xml:id="div-13">Wdrażane uregulowanie pozwala więc na objęcie kontrolą, również sądową, umów o odpłatne usługi edukacyjne i umożliwia eliminowanie niedozwolonych klauzul umownych w tym zakresie z obrotu prawnego.</p>
<p xml:id="div-14">Z wyrazami szacunku</p>
<p xml:id="div-15">Sekretarz stanu</p>
<p xml:id="div-16">Stefan Jurga</p>
<p xml:id="div-17">Warszawa, dnia 20 października 2006 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>