text_structure.xml
7.88 KB
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na pismo z dnia 24.07.2006 r., znak: SPS-024-1482/06, w sprawie zapytania posła Wojciecha Romaniuka dotyczącego świadczeń z tytułu przymusowej pracy w Niemczech wypłacanych przez Fundację Polsko-Niemieckie Pojednanie dzieciom osób poszkodowanych przez III Rzeszę, przekazuję następujące informacje:</p>
<p xml:id="div-2">W latach 1992-2000 Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie wypłacała pomoc finansową dla niektórych ofiar prześladowań hitlerowskich.</p>
<p xml:id="div-3">Zgodnie z polsko-niemiecką umową międzyrządową z dnia 16.10.1991 r. pomoc ta była przeznaczona dla żyjących ofiar szczególnych prześladowań hitlerowskich w Polsce. Do października 1993 r. FPNP interpretowała te ustalenia w taki sposób, że w zasadzie wszyscy spadkobiercy osób żyjących w dniu 08.01.1992 r. (czyli w dniu przekazania pierwszej transzy finansowej przez rząd niemiecki) mogli złożyć dokumenty i otrzymać pomoc finansową. Takie postępowanie zostało zakwestionowane przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, będące w tym czasie ministrem właściwym dla FPNP. MPiPS stwierdził, że takie postępowanie jest sprzeczne z duchem umowy międzyrządowej, gdyż pomoc miała być przeznaczona dla osób bezpośrednio poszkodowanych, a nie ich spadkobierców. Sprawa znalazła swój finał w sądzie, który przyznał rację Ministerstwu Pracy. Sąd stwierdził, że sprzeczne ze statutem Fundacji było przyznanie spadkobiercom osób poszkodowanych prawa do ubiegania się o pomoc. W uzasadnieniu wyroku zapisano: (...) Uchwała nr 4/92 dodała ustęp drugi przyznający prawo do ubiegania się o pomoc na podstawie stwierdzenia praw do spadku spadkobiercom ofiar prześladowań, które zgodnie z kryteriami Fundacji były uprawnione do otrzymania pomocy, a zmarły po 8 stycznia 1992 roku. Uznać należy za prawidłowe stanowisko Sądu Wojewódzkiego w przedmiocie sprzeczności tego postanowienia ze Statutem Fundacji. (...) Celem Fundacji jest świadczenie pomocy ofiarom prześladowań nazistowskich a zasadą działania jest udzielanie bezpośredniej pomocy tym osobom. Powyższe wyraźnie wskazuje na ściśle określony krąg osób, które mogą ubiegać się o pomoc i rozszerzanie tego kręgu (...) nie jest dopuszczalne.</p>
<p xml:id="div-4">Kwestia powyższa nie dotyczy osób uprawnionych, które złożyły wniosek i którym została pomoc przyznana, a które wskutek zgonu nie zdążyły jej odebrać, bowiem (...) pomoc ta wchodzi w skład masy spadkowej˝.</p>
<p xml:id="div-5">W dalszej części uzasadnienia Sąd wyjaśnił, że: ˝Gdyby okazało się, że taka osoba żyła w dniu 8 stycznia 1992, ale do daty śmierci wniosku nie złożyła, to niedopuszczalne byłoby złożenie wniosku przez spadkobierców (...)˝.</p>
<p xml:id="div-6">Powyższe stwierdzenia jednoznacznie wskazują na to, że spadkobiercy zmarłej osoby poszkodowanej mogą otrzymać pomoc finansową jedynie w takim przypadku, kiedy pomoc taka została już przez Fundację przyznana, ale nie została odebrana wskutek zgonu beneficjanta.</p>
<p xml:id="div-7">W przypadku Pani Genowefy Klim-Klimaszewskiej mamy do czynienia z inną sytuacją. Ponieważ ojciec p. Klim-Klimaszewskiej zmarł przed powstaniem Fundacji, jego spadkobierczyni nigdy nie nabyła prawa do ubiegania się o wypłaty przez nie realizowane.</p>
<p xml:id="div-8">Niemożliwe jest również skorzystanie przez p. Genowefę Klim-Klimaszewską ze świadczeń humanitarnych w ramach II funduszu niemieckiego tj. ze środków niemieckiej Fundacji ˝Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość˝, która została powołana do życia przez Bundestag w drodze ustawy o utworzeniu Fundacji ˝Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość˝ z dnia 6 lipca 2000 r.</p>
<p xml:id="div-9">Środki przekazane przez stronę niemiecką mają charakter dobrowolnych świadczeń humanitarnych i to strona niemiecka określiła katalog osób uprawnionych do skorzystania z tych świadczeń.</p>
<p xml:id="div-10">Należy podkreślić, że rola FPNP w zakresie wypłaty tych świadczeń ogranicza się do pośredniczenia w ich przekazywaniu. Świadczeniami nie objęto wszystkich Polaków pokrzywdzonych przez III Rzeszę, lecz jedynie grupy pokrzywdzonych wymienione przez niemiecką ustawę.</p>
<p xml:id="div-11">W § 13 ust. 1 wymienionej ustawy wskazano, że ze świadczeń mogą skorzystać jedynie spadkobiercy tych byłych robotników, którzy żyli w dniu 16.02.1999 r. (tj. dniu ogłoszenia deklaracji o utworzeniu niemieckiego funduszu odszkodowawczego). W związku z tym, że pan Antoni Michaluk zmarł przed tym dniem (w 1975 r.), jego spadkobierczyni nie jest uprawniona do otrzymania świadczenia ze środków niemieckiej Fundacji ˝Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość˝.</p>
<p xml:id="div-12">Zasady odnoszące się do wypłaty powyższych świadczeń obowiązują w 76 krajach. Fundacja ˝Polsko-Niemieckie Pojednanie˝ zobowiązała się do ich stosowania na mocy umowy zawartej z Fundacją ˝Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość˝. W zakresie spraw merytorycznych (wypłat) FPNP podlega kontroli niemieckiej Fundacji. FPNP nie ma prawa zmiany kryteriów udzielania pomocy określonych przez niemiecką ustawę i nie otrzyma środków na wypłaty dla osób, które tych kryteriów nie spełniają.</p>
<p xml:id="div-13">Ustawa niemieckiego parlamentu jest w obecnej chwili jedynym aktem prawnym na całym świecie regulującym kwestie związane z wypłacaniem świadczeń finansowych dla niektórych ofiar prześladowań nazistowskich. Żaden inny akt prawny nie reguluje tych kwestii. Dodatkowo, jest to suwerenny akt prawny suwerennego państwa (czyli Republiki Federalnej Niemiec), a tym samym władze polskie nie mają prawa ingerować w jego treść.</p>
<p xml:id="div-14">Sprawa odszkodowań wojennych rozpatrywana była na konferencji jałtańskiej i poczdamskiej. Niemcy zostały zobowiązane do częściowego pokrycia strat i szkód, przy czym spłata miała następować poprzez przejmowanie mienia niemieckiego oraz dostawy bieżącej produkcji i wykorzystywanie niemieckiej siły roboczej. Podział świata na dwa wrogie obozy, jaki dokonał się w kilka lat po zakończeniu II wojny światowej, sprawił, że Niemcy nie spłaciły całości odszkodowań, a władze PRL (w roku 1953) zrzekły się należnej Polsce części reparacji wojennych w zamian za uznanie zachodniej i północnej granicy państwowej.</p>
<p xml:id="div-15">Z uwagi na ten fakt pretensje polskich obywateli wobec państwa niemieckiego lub też przedsiębiorstw niemieckich z tytułu strat majątkowych zaspokojone mogły być częściowo tylko ze środków Fundacji ˝Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość˝.</p>
<p xml:id="div-16">Dodatkowo pragnę wyjaśnić, iż Minister Skarbu Państwa jest fundatorem i ministrem właściwym dla FPNP, ale nie jest instancją odwoławczą w stosunku do poszczególnych rozstrzygnięć Fundacji w sprawach dotyczących wypłaty świadczeń. Nie ma również prawa do ustalania zasad, na jakich odbywają się wypłaty dla Polaków poszkodowanych przez III Rzeszę ani kompetencji do zmiany decyzji podejmowanych przez FPNP w kwestii wypłat.</p>
<p xml:id="div-17">Minister Skarbu Państwa nie ma też ustawowych uprawnień do prowadzenia w imieniu państwa polskiego ewentualnych negocjacji ze stroną niemiecką.</p>
<p xml:id="div-18">Z wyrazami szacunku</p>
<p xml:id="div-19">Sekretarz stanu</p>
<p xml:id="div-20">Paweł Szałamacha</p>
<p xml:id="div-21">Warszawa, dnia 31 lipca 2006 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>