text_structure.xml
16.7 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">W odpowiedzi na pytania przedstawione przez Pana Posła Jerzego Zawiszę przedstawiam poniżej analizę sytuacji z okresu podejmowania decyzji oraz obecny pogląd odnośnie możliwości podejmowania decyzji związanych z udostępnianiem majątku kopalń zlikwidowanych w celu reaktywacji działalności górniczej.</p>
<p xml:id="div-2">Aby uniknąć błędnych wniosków odnośnie zasadności podjęcia likwidacji KWK ˝Morcinek˝, należy na wstępie zaznaczyć, iż problem musi być rozpatrywany w odniesieniu do uwarunkowań prawnych, ekonomicznych i rynkowych, jakie były w czasie, gdy podejmowano decyzję o likwidacji tej kopalni.</p>
<p xml:id="div-3">Opierając się o posiadaną wiedzę, należy stwierdzić, iż Kopalnia Węgla Kamiennego ˝Morcinek˝ w Kaczycach zaprojektowana została jako kopalnia dwupoziomowa o zdolności wydobywczej 12 tys. ton węgla na dobę. Budowę kopalni ˝Morcinek˝, prowadzoną w ramach inwestycji centralnej i finansowaną kredytem bankowym, rozpoczęto w 1978 r. Ze względu na brak środków finansowych zrealizowano jedynie pierwszy etap przedsięwzięcia inwestycyjnego, związanego z budową kopalni o zdolności produkcyjnej do ok. 6-7 tys. ton węgla netto na dobę. Zakończenie budowy kopalni nastąpiło w 1993 r.</p>
<p xml:id="div-4">Należy podkreślić, iż decyzja o budowie kopalni ˝Morcinek˝ podjęta została przy niewystarczającym rozpoznaniu budowy geologicznej złoża i, jak można domniemywać, podyktowana została dążeniem do zagospodarowania zasobów w obszarze przygranicznym.</p>
<p xml:id="div-5">Złoże kopalni ˝Morcinek˝ udostępnione zostało 3 szybami, zlokalizowanymi na terenie zakładu głównego. Udostępnienie poziome złoża wykonane zostało w oparciu o wyrobiska szkieletu kamiennego na poziomach: ˝800 m˝ i ˝950 m˝. Na poziomie ˝1100 m˝ wykonano jedynie połączenia pomiędzy szybami, wstrzymując jego dalszą budowę. Eksploatację zasobów węgla w granicach złoża kopalni ˝Morcinek˝ rozpoczęto w grudniu 1986 r., w trakcie trwającego jeszcze procesu budowy tej kopalni. W złożu kopalni ˝Morcinek˝ udokumentowano węgiel koksujący typu 35.1-35.2 o średniej zawartości popiołu ok. 14% i udziale siarki poniżej 0,7%. Średnie parametry jakościowe węgla w złożu kopalni ˝Morcinek˝ nie odbiegały od parametrów jakościowych węgla ortokoksowego w złożach pozostałych kopalń Spółki. Według stanu na dzień 01.01.1998 r. wielkość zasobów do głębokości 950 m wynosiła:</p>
<p xml:id="div-6">- zasoby bilansowe - 89 694 tys. ton,</p>
<p xml:id="div-7">- zasoby przemysłowe - 22 000 tys. ton,</p>
<p xml:id="div-8">- zasoby operatywne - 12 100 tys. ton.</p>
<p xml:id="div-9">Wartość złoża zdecydowanie obniżały ponadto warunki geologiczno-górnicze, które na podstawie uzyskanych doświadczeń uznano jako bardzo trudne. Skomplikowana tektonika częstokroć wymuszała konieczność odrębnego udostępniania poszczególnych parcel eksploatacyjnych w strefach międzyuskokowych, ograniczając ich wymiary oraz wpływając na wydłużenie dróg transportowych i wentylacyjnych. Ruch kopalni prowadzony był w warunkach IV kategorii zagrożenia metanowego, III stopnia zagrożenia wodnego, zagrożenia pożarowego oraz zagrożenia klimatycznego wynikającego z wysokiej temperatury skał na głębokich poziomach. Wszystkie te czynniki wpływały negatywnie na kształtowanie się zdolności wydobywczej kopalni oraz uzyskiwane wyniki ekonomiczne. Napotkane bardzo trudne warunki górnicze oraz skomplikowana budowa geologiczna złoża kopalni, znacząco odbiegająca od przewidywań, okazały się głównymi czynnikami rzutującymi na nierentowność kopalni ˝Morcinek˝.</p>
<p xml:id="div-10">Mimo zrealizowanych przedsięwzięć restrukturyzacyjnych, między innymi w zakresie modernizacji wyposażenia technicznego i wprowadzenia czterozmianowej organizacji pracy na dole kopalni, osiągnięte w latach 1987-1997 wyniki produkcyjne w zakresie podstawowych wskaźników technicznych znacznie odbiegały od średnich wyników w JSW S.A.</p>
<p xml:id="div-11">Poniżej przedstawiono wielkość wydobycia kopalni, koszt jednostkowy produkcji oraz wynik na sprzedaży uzyskane w KWK ˝Morcinek˝ w latach 1987-1998.</p>
<p xml:id="div-12">Kopalnia ˝Morcinek˝ w latach 1987-1997 uzyskiwała ujemny wynik na sprzedaży. W 1997 r. przy koszcie jednostkowym 202,02 zł/tonę (w JSW S.A.: 146,64 zł/tonę) oraz cenie zbytu 152,79 zł/tonę (w JSW S.A.: 146,67 zł/tonę) kopalnia osiągnęła wynik jednostkowy na sprzedaży węgla -49,23 zł/tonę (w JSW S.A.: +0,03 zł/tonę). Główną przyczyną nieosiągania satysfakcjonujących wyników techniczno-ekonomicznych były bardzo trudne warunki górniczo-geologiczne, a w szczególności:</p>
<p xml:id="div-13">- słabe rozpoznanie złoża,</p>
<p xml:id="div-14">- skomplikowana tektonika, liczne uskoki, bogata mikrotektonika,</p>
<p xml:id="div-15">- małe wymiary pół eksploatacyjnych (wybieg ścian od 200 do 700 m),</p>
<p xml:id="div-16">- długie drogi udostępniania parcel eksploatacyjnych,</p>
<p xml:id="div-17">- zmienna miąższość, liczne rozwarstwienia i strefy zaniku pokładów,</p>
<p xml:id="div-18">- trudne warunki klimatyczne, wynikające z dużej głębokości,</p>
<p xml:id="div-19">- trudne warunki wodno-gazowe: III stopień zagrożenia wodnego i IV kategoria zagrożenia metanowego,</p>
<p xml:id="div-20">- duże zagrożenie pożarowe, wynikające ze stosunkowo krótkich okresów inkubacji pożarów,</p>
<p xml:id="div-21">- wysokie ciśnienie górotworu, wpływające bezpośrednio na wysokie koszty wykonania i utrzymania wyrobisk górniczych.</p>
<p xml:id="div-22">Choć więc o wynikowej zdolności produkcyjnej kopalni decydował front górniczy, stanowiący wąskie ogniwo produkcyjne ze względu na niekorzystną budowę złoża oraz zdolności technologiczne szybów i zakładu przeróbki mechanicznej węgla, tym niemniej na wyniki ekonomiczne kopalni wpływała również sytuacja na rynku węgla oraz ogólna sytuacja sektora górnictwa węgla kamiennego w tym czasie.</p>
<p xml:id="div-23">Poniżej przedstawiono wyniki ekonomiczne Kopalni Węgla Kamiennego ˝Morcinek˝ w latach 1990-1997.</p>
<p xml:id="div-24">Wykonane opracowania analityczno-projektowe wskazywały, iż możliwości poprawy rentowności kopalni w drodze zwiększenia zdolności wydobywczych są znacznie ograniczone. Główną przyczyną zaistniałej sytuacji było niedoinwestowanie przedsięwzięć w zakresie udostępnienia zasobów na etapie budowy tej kopalni. Według oceny, nakłady inwestycyjne związane z realizacją przedsięwzięć dla poprawy rentowności kopalni wielokrotnie przekraczały możliwości Spółki oraz możliwości pozyskania przez JSW S.A. kredytu inwestycyjnego. Szacunkowe nakłady na budowę nowego poziomu ˝1100 m˝ określano w kwocie ok. 250-300 mln zł (w cenach 1996 roku). Ewentualne wydatkowanie tak znacznych środków inwestycyjnych wymuszałoby jednocześnie znaczące ograniczenie działalności inwestycyjnej w pozostałych zakładach Spółki, w tym ograniczenie przedsięwzięć inwestycyjnych związanych z budową nowych poziomów w kopalniach ˝Borynia˝, ˝Pniówek˝ i ˝Zofiówka˝. W przypadku budowy nowego, głębokiego poziomu wydobywczego należało ponadto liczyć się ze spotęgowaniem stopnia zagrożenia bezpieczeństwa pracowników i zakładu górniczego. Jednocześnie rozbudowa poziomu ˝950 m˝ i budowa poziomu ˝1100 m˝, z uwagi na skomplikowane warunki geologiczne i słabe rozpoznanie złoża, byłyby przedsięwzięciami obarczonymi dużym ryzykiem gospodarczym, niegwarantującymi odpowiednich efektów ekonomicznych.</p>
<p xml:id="div-25">Prognozy zawarte w Biznesplanie na lata 1996-2005, Strategii Rozwoju JSW S.A. na lata 1996-2010 oraz innych materiałach analitycznych wskazywały na brak możliwości znaczącej poprawy jednostkowego wyniku na sprzedaży oraz wyniku finansowego.</p>
<p xml:id="div-26">Poniżej przedstawiono prognozę wyniku finansowego brutto kopalni ˝Morcinek˝ w latach 1998-2009.</p>
<p xml:id="div-27">W świetle przedstawionych powyżej uwarunkowań oraz biorąc pod uwagę istniejącą w 1997 r. sytuację na krajowym i światowym rynku węgla koksowego stwierdzono, że kopalnia ˝Morcinek˝ jest trwale nierentowna. Wniosek o trwałej nierentowności kopalni ˝Morcinek˝ potwierdzały opinie i ekspertyzy wykonane m.in. przez:</p>
<p xml:id="div-28">- Państwową Agencję Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego S.A. w Katowicach,</p>
<p xml:id="div-29">- Biuro Studiów i Projektów Górniczych w Gliwicach,</p>
<p xml:id="div-30">- Katedrę Inwestycji Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego w Katowicach,</p>
<p xml:id="div-31">- Katedrę Zarządzania i Restrukturyzacji w Górnictwie Politechniki Śląskiej w Gliwicach,</p>
<p xml:id="div-32">- Zespół Rzeczoznawców Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa w Rybniku.</p>
<p xml:id="div-33">Likwidacja KWK ˝Morcinek˝ pozwoliła poprawić kondycję JSW S.A., w szczególności poprzez:</p>
<p xml:id="div-34">- zasilenie pozostałych kopalń Spółki wykwalifikowanymi pracownikami z KWK ˝Morcinek˝,</p>
<p xml:id="div-35">- wykorzystanie maszyn i urządzeń z KWK ˝Morcinek˝ w innych kopalniach, przy braku wystarczających środków inwestycyjnych na zakupy i modernizacje.</p>
<p xml:id="div-36">Obecnie można się jedynie domyślać, iż zainteresowanie strony czeskiej złożem byłej kopalni ˝Morcinek˝ związane jest prawdopodobnie z dążeniem do uzyskania dostępu do infrastruktury technicznej byłej kopalni ˝Morcinek˝, w szczególności odtworzenia i wykorzystania szybu nr 5 jako szybu wentylacyjnego, oraz możliwością podjęcia eksploatacji:</p>
<p xml:id="div-37">- zasobów zalegających w granicach górniczej strefy ochronnej, ustanowionej wzdłuż granicy państwa, które nie były wcześniej eksploatowane z uwagi na ustalenia umowy międzyrządowej,</p>
<p xml:id="div-38">- zasobów w filarze ochronnym dla Zakładu Głównego, które nie mogły być eksploatowane w okresie działalności kopalni ˝Morcinek˝.</p>
<p xml:id="div-39">W przypadku KWK ˝Dębieńsko˝ decyzja o likwidacji tej kopalni podjęta została przez Gliwicką Spółkę Węglową z uwagi na brak rentowności tej kopalni.</p>
<p xml:id="div-40">W dniu 28.08.1997 r. Zarząd Gliwickiej Spółki Węglowej S.A. podjął uchwałę o częściowej likwidacji kopalni, tj. rejonu centralnego i północno-zachodniego:</p>
<p xml:id="div-41">termin rozpoczęcia likwidacji 1998 r.,</p>
<p xml:id="div-42">termin zakończenia wydobycia 1999 r.,</p>
<p xml:id="div-43">termin zakończenia likwidacji 1999 r.</p>
<p xml:id="div-44">W dniu 06.03.2000 r. Zarząd Gliwickiej Spółki Węglowej S.A. podjął uchwałę o całkowitej likwidacji kopalni:</p>
<p xml:id="div-45">termin rozpoczęcia likwidacji 01.07.2000 r.,</p>
<p xml:id="div-46">termin zakończenia wydobycia 31.12.2000 r.,</p>
<p xml:id="div-47">termin zakończenia likwidacji 30.09.2001 r.</p>
<p xml:id="div-48">Z uwagi na pogarszające się wyniki ekonomiczno-finansowe kopalni, w dniu 14.06.2000 r. Zarząd Gliwickiej Spółki Węglowej S.A. podjął uchwałę o przyspieszeniu terminu zakończenia wydobycia węgla z 31.12.2000 r. na 31.10.2000 r. Faktyczne zakończenie wydobycia nastąpiło 17.10.2000 r.</p>
<p xml:id="div-49">Postawienie w stan likwidacji KWK ˝Dębieńsko˝ stało się koniecznością. Zadecydowały o tym takie fakty jak trwała nierentowność kopalni i wyczerpanie w znacznej części zasobów zalegających w korzystnych warunkach geologiczno-górniczych.</p>
<p xml:id="div-50">W latach 1995-1999 kopalnia ponosiła straty ze sprzedaży węgla, które z roku na rok coraz bardziej pogłębiały się.</p>
<p xml:id="div-51">Jednostkowe wyniki ze sprzedaży węgla w latach 1995-1999 kształtowały się na poziomie odpowiednio: -8,54 zł/tonę, -9,98 zł/tonę, -18,22 zł/tonę, -30,98 zł/tonę i -54,02 zł/tonę.</p>
<p xml:id="div-52">Straty ze sprzedaży węgla powodowały systematyczne zwiększanie się straty finansowej netto, która w 1995 r. wynosiła 21,9 mln zł, natomiast w 1999 r. zwiększyła się do 66,9 mln zł. Dalsza działalność kopalni doprowadziłaby w roku 2000 do jeszcze znaczniejszego pogłębienia straty, oszacowanej na poziomie 111 mln zł.</p>
<p xml:id="div-53">Ponoszone straty finansowe były bezpośrednią przyczyną narastania zobowiązań, tj. z 70,09 mln zł w 1995 r. do 158,0 mln zł w 1999 r.</p>
<p xml:id="div-54">Wielkość zasobów operatywnych nadających się do górniczego zagospodarowania w partii leszczyńskiej w 2000 r. wynosiła 9 mln ton, jednak projektowana w tym czasie w rejonie zalegania autostrada A-1 uwięziłaby w filarze ochronnym ok. 4 mln ton węgla.</p>
<p xml:id="div-55">Ograniczone zasoby węgla, jak również niska jakość produktów handlowych przesądziły o braku możliwości realizacji programu naprawczego KWK ˝Dębieńsko˝. Dodatkowo wpływ na złą sytuację tej kopalni miały wysokie koszty ponoszone w związku z koniecznością pompowania i utylizacji wód słonych.</p>
<p xml:id="div-56">Przedłużanie podjęcia decyzji o terminie likwidacji KWK ˝Dębieńsko˝ mogłoby skutkować dalszym narastaniem strat w Gliwickiej Spółce Węglowej S.A.</p>
<p xml:id="div-57">Podjęcie decyzji o likwidacji kopalni zostało poprzedzone wykonaniem szeregu analiz i opracowań, mających na celu określenie sytuacji ekonomiczno-finansowej. Wszystkie analizy wykazywały, że kopalnia nie jest w stanie w dłuższym okresie być zakładem rentownym.</p>
<p xml:id="div-58">Sprzyjająca koniunktura na węgiel kamienny, szczególnie koksujący, spowodowała, że różne firmy zaczęły w ostatnim czasie zgłaszać się do różnych organów, w tym do Ministerstwa Gospodarki, z wnioskami o podjęcie wydobycia w kopalniach zlikwidowanych, w których pozostawiono część infrastruktury (np. ze względu na konieczność pompowania wody).</p>
<p xml:id="div-59">Minister Gospodarki posiada w zakresie udzielania koncesji na wydobywanie węgla pewne uprawnienia, mimo iż koncesję wydaje Minister Środowiska. Przed wydaniem koncesji Minister ten musi uzyskać od Ministra Gospodarki pozytywną opinię co do celowości jej wydania. W przypadku negatywnej opinii Ministra Gospodarki koncesja taka nie zostaje wydana.</p>
<p xml:id="div-60">Zdaniem Ministerstwa Gospodarki do momentu odwrócenia trendu spadkowego związanego z zapotrzebowaniem rynku na węgiel nie powinno się pozytywnie uzgadniać ewentualnych wniosków o udzielenie koncesji na prowadzenie wydobycia przez nowy podmiot gospodarczy. Minister Gospodarki, nadzorując realizację programów restrukturyzacji górnictwa, dąży do zrównoważenia podaży z popytem na węgiel.</p>
<p xml:id="div-61">Warunek taki został również zatwierdzony przez Komisję Europejską, akceptującą znaczną pomoc publiczną dla polskiego górnictwa węgla kamiennego.</p>
<p xml:id="div-62">Odnosząc się do problemu tworzenia miejsc pracy, pragnę poinformować Pana Posła, iż Minister Gospodarki będzie sprzyjać wszelkim inicjatywom związanym z tworzeniem miejsc pracy w nowoczesnych dziedzinach przemysłu, które będą stabilne i bezpieczne i które będą sprzyjać rozwojowi gospodarczemu Polski.</p>
<p xml:id="div-63">Pragnę również poinformować Pana Posła, iż z uwagi na bezpieczeństwo energetyczne państwa Minister Gospodarki nadzoruje działalność sektora górnictwa węgla kamiennego. W związku z tym również dokumenty związane z funkcjonowaniem w przyszłości tego sektora przygotowywane są przez Ministerstwo Gospodarki. Oczywiście Ministerstwo Gospodarki bierze pod uwagę opinie przygotowywane przez ekspertów z różnych dziedzin wiedzy.</p>
<p xml:id="div-64">Odpowiadając na ostatnie pytanie, pragnę poinformować, iż nadzór nad pracami koncepcyjnymi i programowymi zgodnie z regulaminem organizacyjnym Ministerstwa Gospodarki prowadzi członek kierownictwa ministerstwa odpowiedzialny za funkcjonowanie sektora górnictwa węgla kamiennego.</p>
<p xml:id="div-65">Sekretarz stanu</p>
<p xml:id="div-66">Paweł Poncyljusz</p>
<p xml:id="div-67">Warszawa, dnia 4 sierpnia 2006 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>