text_structure.xml
10.6 KB
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na nadesłane przez Pana Marszałka zapytanie Pana Posła Jacka Tomczaka w sprawie ˝planów Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie rozstrzygnięcia kwestii reprywatyzacji nieruchomości rolnych przejętych przez Skarb Państwa na mocy dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej˝ uprzejmie przedstawiam następujące wyjaśnienia w tej sprawie.</p>
<p xml:id="div-2">Na pytania Pana Posła czy w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi prowadzone są prace dotyczące projektu ustawy reprywatyzacyjnej oraz jakie rozwiązania reprywatyzacyjne Ministerstwo ocenia jako możliwe do zastosowania uprzejmie informuję, że organem właściwym w sprawach reprywatyzacji jest Minister Skarbu Państwa. Minister ten przygotował projekt ustawy o rekompensatach za przejęte przez państwo nieruchomości oraz niektóre inne składniki mienia. Projekt ten został przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany w dniu 19 października 2005 r. do Sejmu RP, a dnia 9 grudnia 2005 r. skierowany został do pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu (druk nr 133). Projekt ustawy zakłada, że rekompensata za przejęte przez państwo mienie będzie polegała na wypłacie świadczenia pieniężnego.</p>
<p xml:id="div-3">Odnosząc się natomiast do pytania jak przebiega zwrot majątków znacjonalizowanych na mocy dekretu PKWN z 1994 r., które były odebrane właścicielom z naruszeniem prawa uprzejmie wyjaśniam, że stosownie do postanowień art. 2 ust. 1 lit. e dekretu PKWN z 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz.U. z 1945 r. Nr 3, poz. 13) na cele reformy rolnej były przeznaczone nieruchomości ziemskie stanowiące własność albo współwłasność osób fizycznych lub prawnych, jeżeli ich rozmiar łączny przekraczał bądź 100 ha powierzchni ogólnej, bądź 50 ha użytków rolnych, a na terenie województw: poznańskiego, pomorskiego i śląskiego, jeśli ich rozmiar łączny przekraczał 100 ha powierzchni ogólnej niezależnie od wielkości użytków rolnych tej powierzchni. Majątki ziemskie spełniające powyższe normy obszarowe przechodziły na własność Skarbu Państwa bezzwłocznie (w dniu wejścia w życie dekretu - 13 września 1944 r.) i z mocy samego prawa.</p>
<p xml:id="div-4">Właściciele majątków ziemskich, kwestionując zasadność ich przewłaszczenia, mogli wystąpić do wojewódzkiego urzędu ziemskiego (obecnie wojewody) z wnioskiem o uznanie, że dana nieruchomość nie podpada pod działanie dekretu PKWN. W takim wypadku powinni oni przedłożyć dowody stwierdzające dokładny obszar tej nieruchomości z wyszczególnieniem użytków każdego rodzaju lub zwrócić się do wojewódzkiego urzędu ziemskiego o sporządzenie dowodów pomiarowych na swój koszt (§ 5 i 6 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r. w sprawie wykonania dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej).</p>
<p xml:id="div-5">Taka regulacja prawna przejmowania majątków na rzecz państwa powoduje, że w aktualnym stanie prawnym dawnym właścicielom majątków lub ich spadkobiercom przysługują dwie drogi dochodzenia swoich roszczeń. Pierwszą z nich jest złożenie do właściwego ze względu na położenie majątku wojewody wniosku o uznanie, że określona nieruchomość nie podpadała pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e dekretu PKWN. W takiej sytuacji wojewoda jako organ pierwszej instancji bada, czy w dacie przejęcia danego majątku (tj. w dniu 13 września 1944 r.) były spełnione wszystkie wymagane dekretem przesłanki pozwalające na jego znacjonalizowanie. Odwołanie od decyzji wojewody przysługuje do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.</p>
<p xml:id="div-6">Drugim sposobem zbadania legalności przejęcia majątku jest złożenie do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji stwierdzających, że dany majątek ziemski podpadał pod działanie dekretu PKWN. Z reguły są to decyzje zapadłe przed wojewódzkim urzędem ziemskim lub Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych w latach czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku. W takim wypadku postępowanie przed Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi toczy się na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczących stwierdzenia nieważności decyzji organów administracji.</p>
<p xml:id="div-7">W wyniku zakończenia postępowania, w zależności od procedury rozpatrywania wniosku oraz okoliczności faktycznych konkretnej sprawy, strona może uzyskać decyzję stwierdzającą, że dana nieruchomość ziemska podpadała (lub nie podpadała) pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e dekretu PKWN albo decyzję o stwierdzeniu (odmowie stwierdzenia) nieważności decyzji o podpadaniu majątku pod działanie przepisów dekretu z dnia 6 września 1944 r. Uzyskanie decyzji ostatecznej kończy postępowanie przed organami administracji.</p>
<p xml:id="div-8">W Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi z zakresu rewindykacji majątków rozpatrywane są wnioski i odwołania od decyzji o przejęciu na własność państwa nieruchomości rolnych z różnych tytułów prawnych, jak również skargi na decyzje o ustanowieniu przymusowego zarządu państwowego nad zakładami przetwórstwa rolno-spożywczego oraz na decyzje o przejęciu tych zakładów na własność Skarbu Państwa. Aktualnie do rozpatrzenia pozostaje 2048 spraw, przy czym w dalszym ciągu napływają nowe wnioski. Jest to liczba ogólna, spośród której (z uwagi na przyjęty w Departamencie sposób rejestracji podań) nie jest możliwym wyodrębnienie wniosków odnoszących się jedynie do przejmowania majątków na podstawie dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej.</p>
<p xml:id="div-9">Sprawy te są z reguły trudne i skomplikowane pod względem prawnym i faktycznym. Do ich rozpatrzenia niezbędne jest zgromadzenie sporej liczby dokumentów archiwalnych dotyczących przejęcia i rozdysponowania mienia. W wielu przypadkach brak jest dokumentów źródłowych, których mimo wszelkich poszukiwań nie udaje się odnaleźć, zachodzi zatem konieczność zlecania specjalistycznych opracowań geodezyjno-prawnych oraz operatów szacunkowych. Ponadto w dużej liczbie przypadków ze wzglądu na upływ czasu i naturalną wymianę pokoleń, wnioskodawcy nie zawsze potrafią przedstawić dowody, że są stroną w sprawie albo udowodnić kto był właścicielem przejętej nieruchomości. Powyższe okoliczności powodują, że określone Kodeksem postępowania administracyjnego terminy do załatwiania spraw ulegają znacznemu przedłużeniu.</p>
<p xml:id="div-10">Odpowiadając na pytanie: do kiedy Ministerstwo planuje zwrot wszystkich tych nieruchomości co do których sądy orzekły, że zostały one odebrane właścicielom wbrew prawu? - uprzejmie informuję, iż jak już wspomniano powyżej, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi po rozpatrzeniu wniosku strony i uznaniu go za zasadny może wydać decyzję stwierdzającą, że dana nieruchomość nie podpadała pod działanie art. 2 ust. 1 list. e dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej albo też decyzję o stwierdzeniu nieważności orzeczenia o podpadaniu danej nieruchomości ziemskiej pod działanie przepisów powyższego dekretu. Wydanie decyzji ostatecznej kończy postępowanie administracyjne prowadzone przed Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jednocześnie należy podkreślić, że do kompetencji Ministerstwa nie należy dokonywanie fizycznego zwrotu przejętych nieprawnie nieruchomości. W sytuacji gdy strona postępowania uzyska korzystną dla siebie decyzję, powinna się następnie zwrócić do właściwego sądu cywilnego z wnioskiem o uzgodnienie treści księgi wieczystej, z powództwem windykacyjnym czy też z powództwem o ustalenie prawa. Niekiedy dokonanie fizycznego zwrotu zabranej niezgodnie z prawem nieruchomości nie jest możliwe z uwagi na jej rozdysponowanie pomiędzy inne podmioty. W takiej sytuacji stronie przysługuje roszczenie o wypłacenie odszkodowania za poniesioną szkodę rzeczywistą, wnoszone na podstawie art. 160 K.p.a. do tego organu administracji, który wydał decyzję o stwierdzeniu nieważności orzeczenia o przewłaszczeniu danego majątku.</p>
<p xml:id="div-11">Z uwagi na dużą liczbę rozpatrywanych przez Ministerstwo spraw oraz znaczne trudności dowodowe występujące przy ich załatwianiu, a także na systematyczny wzrost liczby napływających wniosków, skarg i odwołań nie jest możliwym zachowanie kodeksowych terminów ich załatwienia. Strony są jednak informowane o przyczynach zwłoki i przewidywanych terminach załatwienia spraw.</p>
<p xml:id="div-12">Odnosząc się na koniec do pytań Pana Posła, czy i jakie zmiany organizacyjne mające na celu racjonalizację wykonywania własności nad nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa planuje Ministerstwo w stosunku do Agencji Nieruchomości Rolnych oraz czy Ministerstwo mając na względzie ewentualną reprywatyzację będzie należycie dbać o nieuszczuplenie majątku będącego własnością Skarbu Państwa, mogącego być w przyszłości przedmiotem rekompensat? - uprzejmie wyjaśniam, iż nadzór nad Agencją Nieruchomości Rolnych w zakresie restrukturyzacji oraz prywatyzacji mienia Skarbu Państwa użytkowanego na cele rolnicze, obrotu nieruchomościami i innymi składnikami majątku Skarbu Państwa użytkowanymi na cele rolne oraz zabezpieczenia majątku Skarbu Państwa sprawuje aktualnie Minister Skarbu Państwa. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi uznając jednak, iż to on powinien sprawować nadzór nad Agencją oraz działając zgodnie z programem Rządu ˝Solidarne Państwo˝ podjął już działania legislacyjne mające na celu zmianę przepisów w tym zakresie przygotowując projekt ˝ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz ustawy o działach administracji rządowej˝. Aktualnie prace nad projektem tej ustawy są przedmiotem działalności Sejmu RP.</p>
<p xml:id="div-13">Do czasu wprowadzenia zmian kompetencyjnych Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie jest właściwy do podejmowania działań w stosunku do Agencji Nieruchomości Rolnych.</p>
<p xml:id="div-14">Z poważaniem</p>
<p xml:id="div-15">Sekretarz stanu</p>
<p xml:id="div-16">Marek Zagórski</p>
<p xml:id="div-17">Warszawa, dnia 19 czerwca 2006 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>