text_structure.xml
8.06 KB
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! W związku z zapytaniem Pani Poseł Renaty Beger z dnia 28 kwietnia 2006 r. (data wpływu do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego: 19 maja br.) w sprawie objęcia ochroną konserwatorską zabytkowych kolei wąskotorowych uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.</p>
<p xml:id="div-2">Przekształcenia gospodarcze wywołane procesem transformacji ustrojowej zapoczątkowanym w 1989 r., w tym także w zakresie transportu i drogownictwa, dotknęły również przestrzenne układy komunikacyjne. Istotny wzrost znaczenia transportu drogowego, wynikający z ówczesnej strategii państwa skierowanej na rozwój przewozów samochodowych kosztem lokalnego transportu kolejowego, doprowadził do stopniowej likwidacji poszczególnych sieci kolei wąskotorowych. Polskie Koleje Państwowe, uznawszy transport wąskotorowy za zbędny, podejmowały działania mające na celu całkowitą likwidację linii wąskotorowych.</p>
<p xml:id="div-3">W latach 90. XX w. nastąpił zanik wąskotorowego transportu kolejowego, przegrywającego w konkurencji z transportem drogowym, a w roku 2001 zamknięto ostatecznie ruch na wszystkich kolejach wąskotorowych PKP. Jednocześnie od końca 2001 r. trwa proces przekazywania majątku kolei wąskotorowych władzom samorządowym na podstawie ustawy o restrukturyzacji PKP. Przejęcie infrastruktury kolejowej od PKP jest pierwszym etapem w procesie rewaloryzacji poszczególnych linii wąskotorowych, jednakże wznowienie ruchu pociągów na tych szlakach wymaga wyłonienia operatora prowadzącego działalność przewozową niezależnie od jej charakteru i intensywności (przewozy pasażerskie, towarowe, turystyczne czy tylko okazjonalne). W większości przypadków funkcji operatorów podjęły się organizacje pozarządowe działające jako stowarzyszenia lub fundacje, zaś w przypadku 5 kolei wąskotorowych władze samorządowe powołały odpowiednie jednostki budżetowe.</p>
<p xml:id="div-4">Większość przejętych przez samorządy wąskotorowych linii kolejowych eksploatowanych jest w celach turystycznych. Ich operatorzy napotykają na duże trudności w utrzymaniu w bieżącej eksploatacji powierzonych ich pieczy szlaków komunikacyjnych, wynikające m.in. z:</p>
<p xml:id="div-5">- rygorystycznych wymagań technicznych określonych w przepisach eksploatacyjnych dotyczących taboru i urządzeń,</p>
<p xml:id="div-6">- zapewnienia bezpieczeństwa przewozów towarów i ludzi,</p>
<p xml:id="div-7">- awaryjności wysłużonego taboru (trudności z pozyskaniem części zamiennych),</p>
<p xml:id="div-8">- dewastacji budynków kolejowych i kradzieży torów, taboru, sprzętu i akcesoriów,</p>
<p xml:id="div-9">- braku dostatecznego dozoru szlaków.</p>
<p xml:id="div-10">Według danych na koniec 2005 r. sieć kolei wąskotorowych obejmuje na terenie Polski 41 linii (pasażerskich i towarowych), spośród których 32 koleje utrzymywane są w bieżącej eksploatacji, a 25 z nich wykorzystuje się do celów turystycznych. Do rejestru zabytków wpisanych jest 20 samodzielnych systemów (linii) kolei wąskotorowych, na podstawie 27 oddzielnych decyzji wojewódzkich konserwatorów zabytków. Wpisy do rejestru obejmują przestrzenne układy komunikacyjne składające się z: torowiska, budowli inżynieryjnych (mostów i przepustów), urządzeń zabezpieczenia ruchu (semaforów, wskaźników) i obiektów architektonicznych (dworców, parowozowni i wież wodnych).</p>
<p xml:id="div-11">Wspomniana w interpelacji Pani Poseł ˝Łobżenicka Ciuchcia˝ nie jest w chwili obecnej objęta ochroną prawną wynikającą z wpisu do rejestru zabytków, jednak, jak wynika z wyjaśnień Pana Romana Chwaliszewskiego, kierownika Delegatury w Pile Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Poznaniu, trwają prace nad objęciem Wyrzyskiej Kolei Dojazdowej zwanej ˝Łobżenicką Ciuchcią˝ ochroną konserwatorską. W tym celu sporządzona została dokumentacja konserwatorska nieruchomości tworzących ten szlak kolejowy, jak również jego zabytków ruchomych (taboru, sprzętu, urządzeń technicznych etc). Gdy tylko uregulowane zostaną sprawy własnościowe (obecnie starostwo powiatowe w Pile przejmuje kolejkę od PKP), podjęte będą działania w celu wpisania obiektu do rejestru zabytków, co umożliwi jego właścicielowi bądź posiadaczowi albo podmiotowi posiadającemu ten zabytek w trwałym zarządzie wystąpienie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z odpowiednim wnioskiem o udzielenie dotacji na dofinansowanie nakładów koniecznych na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przeznaczone na zabezpieczenie, zachowanie i utrwalenie substancji zabytkowej obiektu.</p>
<p xml:id="div-12">W odpowiedzi na pytanie Pani Poseł dotyczące możliwości udzielenia pomocy finansowej organizacjom społecznym i samorządowym, w tym Towarzystwu Wyrzyskiej Kolei Powiatowej w Białośliwiu, na zadania związane z opieką nad zabytkami uprzejmie informuję, że Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego może udzielić takiej pomocy w ramach ogłoszonych programów operacyjnych. Jednym z nich jest program operacyjny Dziedzictwo kulturowe, a jego priorytet 1: Rewaloryzacja zabytków nieruchomych i ruchomych dotyczy zadań związanych z pracami konserwatorskimi, restauratorskimi i robotami budowlanymi przy zabytkach. Informacje o regulaminie tego programu, uprawnionych wnioskodawcach, rodzaju kwalifikujących się zadań, trybie naboru i wyboru wniosków, a także formularz wniosku i wzory niektórych załączników zostały zamieszczone na stronie internetowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pod adresem www.mkidn.gov.pl /po.</p>
<p xml:id="div-13">Przy rozpatrywaniu wniosków mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568, z późn. zm.). Zgodnie z tą ustawą dotacja na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru może być skierowana wyłącznie do właściciela bądź posiadacza zabytku wpisanego do rejestru zabytków albo posiadającego taki zabytek w trwałym zarządzie. Pomoc finansowa może być udzielona w dwóch formach:</p>
<p xml:id="div-14">- na prace planowane do wykonania - przed ich podjęciem,</p>
<p xml:id="div-15">lub</p>
<p xml:id="div-16">- w formie refundacji części nakładów poniesionych w okresie trzech lat poprzedzających rok złożenia wniosku - po wykonaniu wszystkich prac wymienionych w pozwoleniu wydanym przez wojewódzkiego konserwatora zabytków.</p>
<p xml:id="div-17">O dotację w formie refundacji może ubiegać się wyłącznie wnioskodawca, którego działalność nie jest finansowana ze środków publicznych. Art. 77 ww. ustawy określa katalog prac i robót, które mogą zostać objęte pomocą finansową.</p>
<p xml:id="div-18">Koleje wąskotorowe przez lata wpisane były w krajobraz polskich wsi i małych miasteczek. Docierały one także na obrzeża wielkich miast. Byłoby niepowetowaną stratą gdyby znikły z tego krajobrazu bezpowrotnie. Na szczęście zagrożenie to minęło. Dzięki grupom entuzjastów, organizacjom społecznym i władzom samorządowym udało się wiele kolei wąskotorowych uratować od likwidacji i całkowitego zniszczenia. Co więcej, niektóre z nich odradzają się jako atrakcje turystyczne, promujące zabytki regionu i przynoszące mieszkańcom wymierne korzyści materialne.</p>
<p xml:id="div-19">Wyrażam nadzieję, iż powyższe wyjaśnienia usatysfakcjonują Panią Poseł.</p>
<p xml:id="div-20">Z wyrazami szacunku</p>
<p xml:id="div-21">Podsekretarz stanu</p>
<p xml:id="div-22">Tomasz Merta</p>
<p xml:id="div-23">Warszawa, dnia 30 maja 2006 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>