text_structure.xml
11.5 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na pismo Pana Marszałka z dnia 8 maja br., znak: SPS-024-1064/06, przy którym przesłane zostało zapytanie Pana Posła Jacka Tomczaka w sprawie rewaloryzacji rent i emerytur osób, których akta płacowe zostały bezprawnie zniszczone, pragnę uprzejmie przedstawić, co następuje.</p>
<p xml:id="div-2">Zasady przechowywania dokumentacji osobowej i płacowej pracowników i udostępniania ich zainteresowanym nie były nigdy w przeszłości regulowane przepisami emerytalno-rentowymi.</p>
<p xml:id="div-3">Kwestia okresu przechowywania dokumentacji płacowej pracowników w okresie do 31 grudnia 1998 r. była regulowana dwutorowo:</p>
<p xml:id="div-4">- rozporządzeniami Rady Ministrów, wydawanymi do końca 1983 r. na podstawie dekretu o archiwach państwowych z 1951 r., a od 1984 r. na podstawie ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach,</p>
<p xml:id="div-5">- zarządzeniami wydawanymi przez Ministra Finansów, na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1950 r. w sprawie zakresu działania Ministra Finansów, określającymi m.in. terminy przechowywania dokumentów księgowych, w tym między innymi list płacy i kart zarobkowych.</p>
<p xml:id="div-6">Okresy przechowywania dokumentacji płacowej w jednych i drugich aktach prawnych były identyczne. Ponadto były one skorelowane z określoną w przepisach emerytalno-rentowych długością okresu, z którego wskazywało się najlepsze lata z zarobkami do podstawy wymiaru emerytury i renty.</p>
<p xml:id="div-7">Obowiązujące do 31 grudnia 1990 r. przepisy archiwalne (rozporządzenie Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 25 lipca 1984 r. w sprawie zasad klasyfikowania i kwalifikowania dokumentacji oraz zasad i trybu przekazywania materiałów archiwalnych do archiwów państwowych - Dz.U. z 1984 r. Nr 41, poz. 215) nie nakazywały, a jedynie zezwalały na zlikwidowanie dokumentacji płacowej pracownika po upływie 12 lat od zakończenia przez niego pracy w danym zakładzie. Stąd też część zakładów pracy jest w posiadaniu dokumentacji płacowej nawet z lat 50. ubiegłego stulecia.</p>
<p xml:id="div-8">Dopiero rozporządzenie Ministra Finansów z 15 stycznia 1991 r. w sprawie zasad prowadzenia rachunkowości (Dz.U. Nr 10, poz. 35) przedłużyło okres przechowywania dokumentacji płacowej. Poczynając od dnia 1 stycznia 1991 r. okres przechowywania list płacy, kart zbiorczych płac oraz innych dokumentów, na podstawie których można ustalić podstawę wymiaru emerytury lub renty, był uzależniony od okresów przewidzianych w przepisach emerytalno-rentowych określających zasady ustalania podstawy wymiaru świadczeń, które nie ustanawiają konkretnej daty granicznej. Dlatego też zakłady pracy zobowiązane są do przechowywania dokumentacji płacowej od 1 stycznia 1980 r.</p>
<p xml:id="div-9">Należy przypomnieć, że przez kilkadziesiąt powojennych lat podstawę wymiaru emerytury lub renty stanowił przeciętny miesięczny zarobek z okresu:</p>
<p xml:id="div-10">- ostatnich 12 miesięcy zatrudnienia albo</p>
<p xml:id="div-11">- kolejnych 24 miesięcy zatrudnienia dowolnie wybranych z ostatnich 12 lat zatrudnienia.</p>
<p xml:id="div-12">Dopiero ustawa z 17 października 1991 r. wprowadziła zasadę, zgodnie z którą do podstawy wymiaru emerytury lub renty należało wskazać zarobki osiągnięte w okresie:</p>
<p xml:id="div-13">1) kolejnych 3 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 12 lat kalendarzowych, jeżeli wniosek o świadczenie został zgłoszony do dnia 31 grudnia 1992 r.,</p>
<p xml:id="div-14">2) kolejnych 4 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 13 lat kalendarzowych, jeżeli wniosek o świadczenie został zgłoszony do dnia 31 grudnia 1993 r.,</p>
<p xml:id="div-15">i tak kolejno aż do 10 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych, jeżeli wniosek o świadczenie został zgłoszony po dniu 31 grudnia 1999 r.,</p>
<p xml:id="div-16">- przy czym okres ostatnich lat kalendarzowych liczył się wstecz od roku, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę.</p>
<p xml:id="div-17">Z uwagi na to, że w myśl ww. zasady praktycznie nie było możliwe sięgnięcie przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty do okresu sprzed 1979 r., trudności z uzyskaniem danych o zarobkach sygnalizowane były bardzo rzadko.</p>
<p xml:id="div-18">Generalnie problem z udokumentowaniem zarobków z okresu sprzed 1980 r. powstał dopiero po wejściu w życie z dniem 1 stycznia 1999 r. przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ustawa ta wprowadziła bowiem możliwość wskazywania do podstawy wymiaru nowo przyznawanych jak również przeliczanych emerytur i rent, a także dla potrzeb ustalenia kapitału początkowego - zarobków z 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o świadczenie, dowolnie wybranych z całego okresu pracy zawodowej (podlegania ubezpieczeniu).</p>
<p xml:id="div-19">Problemy osób chcących obecnie wskazać do podstawy wymiaru świadczenia lub dla potrzeb ustalenia kapitału początkowego zarobki z 20 dowolnych lat z całego okresu ubezpieczenia wynikają m.in. z tego, że w momencie zakończenia pracy w danym zakładzie, odbierając świadectwo pracy, nie zwróciły się przy tej okazji do właściwych służb zakładu o wystawienie zaświadczenia o zarobkach. Zakład pracy nie mógłby odmówić wystawienia zaświadczenia o zarobkach na prośbę pracownika, nie miał natomiast obowiązku wystawiania takiego zaświadczenia z urzędu.</p>
<p xml:id="div-20">Osoby, które kończąc pracę w danym zakładzie, zażądały wydania zaświadczenia o wysokości osiąganych zarobków lub wpisania tych zarobków do legitymacji ubezpieczeniowej, nie mają obecnie żadnego problemu z ich udokumentowaniem przy składaniu wniosku o nowe świadczenie, o ponowne ustalenie wysokości świadczenia już pobieranego, a także dla potrzeb ustalenia kapitału początkowego. Należy podkreślić, że wbrew informacjom publikowanym w niektórych mediach nigdy w przeszłości nie wydano aktu prawnego sankcjonującego praktykę niewpisywania przez niektóre zakłady danych o zatrudnieniu i wynagrodzeniu do legitymacji ubezpieczeniowych.</p>
<p xml:id="div-21">Dodatkowo pragnę poinformować, że ustawowy obowiązek prowadzenia przez pracodawcę akt osobowych i płacowych został wprowadzony do Kodeksu pracy dopiero w 1996 r. Na podstawie przepis art. 2981 Kodeksu pracy w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 24, poz. 110) Minister Pracy i Polityki Społecznej wydał rozporządzenie z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz.U. Nr 62, poz. 286). W związku z tym należy uznać, że dopiero od tego momentu sprawa zasad prowadzenia dokumentacji osobowej i płacowej przez pracodawców została właściwie uregulowana.</p>
<p xml:id="div-22">Odnośnie do zawartego w interpelacji pytania: Czy Ministerstwo ma wiedzę dotyczącą skali problemu i czy były podejmowane przez Ministerstwo jakieś kroki mające na celu strukturalne rozwiązanie tego problemu? - pragnę uprzejmie poinformować, że Ministerstwo i Zakład Ubezpieczeń Społecznych, mając na uwadze zgłaszane przez zainteresowanych trudności z udokumentowaniem wynagrodzeń z okresu sprzed 1980 r., już w lipcu 1999 r. zajęły w tej sprawie wspólnie następujące stanowisko:</p>
<p xml:id="div-23">˝Podstawowym dokumentem potwierdzającym wysokość wynagrodzenia w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty oraz dla potrzeb ustalenia kapitału początkowego jest zaświadczenie wystawione przez pracodawcę na druku ZUS Rp 7. Ustalenia podstawy wymiaru świadczenia (kapitału początkowego) można również dokonać na podstawie legitymacji ubezpieczeniowej zawierającej odpowiednie wpisy o okresach zatrudnienia i osiąganym w tych okresach wynagrodzeniu.</p>
<p xml:id="div-24">W przypadku braku w zakładzie pracy dokumentacji płacowej oraz braku wpisu o zarobkach w legitymacji ubezpieczeniowej istnieje możliwość ustalenia wysokości zarobków na podstawie dokumentacji zastępczej, tj. na podstawie akt osobowych pracownika, a więc na podstawie umów o pracę, pism o powołaniu, mianowaniu oraz innych pism określających wynagrodzenie pracownika, których okres przechowywania wynosi 50 lat od zakończenia pracy przez pracownika.</p>
<p xml:id="div-25">Dopuszcza się ustalanie przez zakład pracy wynagrodzenia określonego w dokumentacji osobowej stawką godzinową, pod warunkiem jednak, że w aktach osobowych pracownika zachowały się dane dotyczące ilości faktycznie przepracowanych godzin w danym okresie (dziennie, tygodniowo, miesięcznie).˝</p>
<p xml:id="div-26">Jak wynika z powyższego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych już od połowy 1999 r. stosuje korzystną dla zainteresowanych, rozszerzającą interpretację przepisów określających zasady dokumentowania wynagrodzenia.</p>
<p xml:id="div-27">Odpowiadając na pytanie: Jakie działania Ministerstwo podejmie w przyszłości, aby można było zadośćuczynić roszczeniom osób pokrzywdzonych wskutek bezprawnego zniszczenia ich akt płacowych? - pragnę poinformować, że resort pracy i polityki społecznej nie przewiduje żadnych działań w tym zakresie, ponieważ - jak już wcześniej wspomniano - nie było to bezprawne niszczenie dokumentacji płacowej. Możliwość zniszczenia akt płacowych pracowników po upływie 12 lat ich przechowywania wynikała z obowiązujących do końca 1990 r. przepisów rozporządzenia Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 25 lipca 1984 r. w sprawie zasad klasyfikowania i kwalifikowania dokumentacji oraz zasad i trybu przekazywania materiałów archiwalnych do archiwów państwowych (Dz.U. z 1984 r. Nr 41, poz. 215), wydanego na podstawie delegacji zawartej w obowiązującej wówczas ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz.U. z 1983 r. Nr 38, poz. 173, z późn. zm.).</p>
<p xml:id="div-28">Odnośnie do pytania: Dlaczego ZUS nie uwzględnia dowodów przedstawianych przez osoby, których akta płacowe zostały zniszczone? - pragnę poinformować, że obowiązujące przepisy nie dopuszczają możliwości dokumentowania zarobków zeznaniami świadków i nie przewiduje się dopuszczenia takiej możliwości w przyszłości. Natomiast, jak już wcześniej wspomniano, ZUS już od połowy lipca 1999 r. dopuszcza w praktyce możliwość dokumentowania zarobków w oparciu o dokumentację osobową pracownika, której okres przechowywania wynosił zawsze i nadal wynosi 50 lat od zakończenia przez pracownika pracy w danym zakładzie pracy.</p>
<p xml:id="div-29">Z wyrazami szacunku</p>
<p xml:id="div-30">Podsekretarz stanu</p>
<p xml:id="div-31">Kazimierz Kuberski</p>
<p xml:id="div-32">Warszawa, dnia 24 maja 2006 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>