text_structure.xml
6.49 KB
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! Nawiązując do pisma z dnia 7 marca 2006 r. (sygn. SPS-024-585/06), przekazującego zapytanie Posła na Sejm RP Pani Gabrieli Masłowskiej w sprawie prawidłowości podjęcia przez radę miasta uchwały o wygaśnięciu mandatu radnego, uprzejmie przedstawiam następujące informacje.</p>
<p xml:id="div-2">Zgodnie z art. 190 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (tj.: Dz.U. z 2003 r. nr 159, poz. 1547, z późn. zm.), wygaśnięcie mandatu radnego następuje wskutek zaistnienia wskazanych w ww. artykule przesłanek, tj.: odmowy złożenia ślubowania, pisemnego zrzeczenia się mandatu, naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem określonych w odrębnych przepisach funkcji lub działalności, wyboru na wójta (burmistrza, prezydenta miasta), utraty prawa wybieralności lub brak tego prawa w dniu wyborów, skazania prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne, śmierć. We wszystkich przypadkach wygaśnięcie mandatu stwierdza organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego w drodze uchwały (art. 190 ust. 2 Ordynacji), a w wypadku niewywiązywania się z tego obowiązku - wojewoda w drodze zarządzenia zastępczego, zgodnie z art. 98a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.). We wszystkich przypadkach, z wyjątkiem utraty biernego prawa wyborczego lub jego braku w dniu wyborów, wygaśnięcie mandatu następuje z mocy prawa z chwilą zaistnienia danego zdarzenia. Mandat radnego wygasa wskutek zaistnienia okoliczności określonych w art. 190 ust. 1 Ordynacji. Uchwała, o której mowa w art. 190 ust. 2 Ordynacji, jest podejmowana po zaistnieniu zdarzenia, które z mocy prawa powoduje wygaśnięcie mandatu. W przypadku, gdy przesłanka skutkująca wygaśnięciem mandatu nie zaistniała - wówczas mandat nie wygasa nawet wtedy, gdy uchwała o jego wygaśnięciu została podjęta.</p>
<p xml:id="div-3">Według utrwalonego w orzecznictwie poglądu akty, w których stwierdzane jest wygaśnięcie mandatu radnego mają charakter deklaratoryjny (wyrok TK z 8 kwietnia 2002 r., SK 18/1, OTK-A 2002/16 oraz uchwała 7 sędziów NSA z dnia 23 października 2000 r., OPS 13/00, ONSA/2/50). Akty deklaratoryjne nie tworzą nowych sytuacji prawnych, lecz stwierdzają ich powstanie z mocy samego prawa. Potwierdzają jedynie w sposób wiążący, że w danej sytuacji wynikają z ustawy lub innego aktu normatywnego określone uprawnienia, obowiązki lub zdarzenia. Dlatego też akty deklaratoryjne wywołują skutki prawne wstecz, ex tunc, czyli od momentu, w jakim dany stan prawny zaistniał. Akt taki stwarza nową sytuację prawną w zakresie prawa procesowego. Od chwili wydania aktu deklaratoryjnego zainteresowane podmioty mogą skutecznie powoływać się na skutki prawne stwierdzone takim aktem. Należy więc uznać, iż uchwała (lub zarządzenie zastępcze) stwierdzająca wygaśnięcie mandatu z mocy prawa spełnia funkcję porządkującą, autorytatywnie wyjaśnia sytuację prawną radnego i przez to służy ochronie interesów zarówno radnego, jak i rady. Brak takiej uchwały sprawia, że konsekwencje pewnych zdarzeń, przewidziane wprost przez ustawodawcę, pozostają w zawieszeniu. Dopiero akt stwierdzający wygaśnięcie mandatu pozwala zmaterializować się w pełni woli ustawodawcy. Warunkiem wywoływania określonych skutków prawnych przez akty deklaratoryjne jest uprzednie ich powstanie z mocy prawa.</p>
<p xml:id="div-4">Zgodnie z obowiązującymi regulacjami, po stwierdzeniu wygaśnięcia mandatu radnego, podejmowane są czynności zmierzające do uzupełnienia składu rady. Rodzaj procedury zależy od liczby mieszkańców gminy. W gminach powyżej 20 000 mieszkańców, po stwierdzeniu wygaśnięcia mandatu radnego, rada gminy podejmuje uchwałę o wstąpieniu w jego miejsce kandydata z tej samej listy, który w wyborach uzyskał kolejno największą liczbę głosów i nie utracił prawa wybieralności (art. 194 ust. 1 Ordynacji). W gminach mniejszych wojewoda zarządza wybory uzupełniające (art. 193 Ordynacji).</p>
<p xml:id="div-5">Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia zgodności z prawem i w tym zakresie wyłączną kompetencją wojewodów oraz regionalnych izb obrachunkowych (nie zaś MSWiA) pozostaje rozstrzyganie o bycie prawnym uchwał organów stanowiących gmin. W zakresie powierzonych funkcji organy te realizują przyznane prawem kompetencje z urzędu i jedynie ich ocenie pozostawiono, czy wobec konkretnej uchwały rady gminy zachodzą przesłanki uzasadniające jej naruszenie. Ostatecznej weryfikacji rozstrzygnięć nadzorczych oraz aktów organów jednostek samorządu terytorialnego dokonują sądy administracyjne. Ocena, czy wskazywane okoliczności wymagają podjęcia władczych działań, jest więc wyłączną domeną organów nadzoru. Ewentualne uznanie przez wojewodę, iż nie zachodzą przesłanki uzasadniające wdrożenie instrumentów nadzorczych, nie wyklucza możliwości podjęcia przewidzianych prawem działań przez uprawnionych obywateli. W przypadku uznania przez zainteresowanych, iż kwestionowana uchwała z zakresu administracji publicznej narusza ich interes prawny lub uprawnienie, istnieje możliwość jej zaskarżenia do sądu administracyjnego. Skargę tę można wnieść - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - w imieniu własnym lub reprezentując grupę mieszkańców gminy, którzy wyraża na to pisemną zgodę (art. 101 ustawy o samorządzie gminnym). Należy jednak zastrzec, iż w przypadku uchwały o wygaśnięciu mandatu radnego z powodu utraty biernego prawa wyborczego lub jego braku w dniu wyborów zainteresowanemu przysługuje odwołanie do sądu okręgowego w terminie 7 dni od dnia jej doręczenia (art. 191 Ordynacji). Każdorazowa decyzja o skorzystaniu z przysługującego danemu podmiotowi uprawnienia jest jego suwerennym rozstrzygnięciem, którego weryfikacji dokonuje wyłącznie sąd.</p>
<p xml:id="div-6">Z poważaniem</p>
<p xml:id="div-7">Sekretarz stanu</p>
<p xml:id="div-8">Arkadiusz Czartoryski</p>
<p xml:id="div-9">Warszawa, dnia 31 marca 2006 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>