text_structure.xml
10.8 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! W nawiązaniu do pisma z dnia 24 stycznia 2006 r., znak: SPS-024-334/06, poniżej przedstawiam stanowisko wobec kwestii podniesionych w zapytaniu Pani Poseł Genowefy Wiśniowskiej dotyczącym regulacji prawnych w zakresie zapasów obowiązkowych paliw ciekłych.</p>
<p xml:id="div-2">Podstawą do rozpoczęcia prac nad nowelizacją ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw była kompleksowa ocena obowiązującego stanu prawnego w zakresie tworzenia i utrzymywania rezerw państwowych oraz zapasów obowiązkowych paliw ciekłych i dotychczasowych doświadczeń w jego praktycznym stosowaniu.</p>
<p xml:id="div-3">Ustawa ta była kilkakrotnie nowelizowana, przy czym najistotniejsze znaczenie dla procesu budowy zapasów obowiązkowych paliw ciekłych miała nowelizacja z dnia 6 września 2001 r. Nowelizacja ta m.in. zniosła próg w zakresie produkcji i importu, po przekroczeniu którego powstawał obowiązek tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych paliw ciekłych, rozciągając ten obowiązek na wszystkich producentów i importerów paliw ciekłych.</p>
<p xml:id="div-4">Zmiana ta miała także za zadanie wdrożenie wymogów wynikających z prawodawstwa unijnego, w tym przede wszystkim dyrektywy 68/414/EEC nakładającej na państwa członkowskie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej obowiązek utrzymania minimalnych zapasów surowej ropy naftowej i/lub produktów ropopochodnych oraz zobowiązań podjętych w ramach negocjacji z Unią Europejską, w tym przede wszystkim realizację harmonogramu rozbudowy zapasów paliw ciekłych. W ramach negocjacji Polska otrzymała zgodę na okres przejściowy do końca roku 2008, w ciągu którego zobowiązała się do systematycznej rozbudowy zapasów paliw ciekłych zgodnie z następującym harmonogramem: 31.12.2002 - 50 dni, 31.12.2003 - 58 dni, 31.12.2004 - 65 dni, 31.12.2005 - 72 dni, 31.12.2006 - 80 dni, 31.12.2007 - 87 dni i 31.12.2008 - 90 dni.</p>
<p xml:id="div-5">Przyjęto, iż realizacja ww. zobowiązania w zakresie harmonogramu rozbudowy zapasów minimalnych paliw ciekłych będzie następować poprzez tworzenie i utrzymywanie zapasów w ramach dwóch równoległych systemów:</p>
<p xml:id="div-6">- państwowych rezerw gospodarczych, których poziom w okresie przejściowym będzie pokrywał 14-dniowe zużycie krajowe oraz</p>
<p xml:id="div-7">- zapasów obowiązkowych paliw ciekłych, tworzonych przez producentów i importerów paliw ciekłych zgodnie z następującym harmonogramem: 31.12.2002 - 36 dni, 31.12.2003 - 44 dni, 31.12.2004 - 51 dni, 31.12.2005 - 58 dni, 31.12.2006 - 66 dni, 31.12.2007 - 73 dni, 31.12.2008 - 76 dni.</p>
<p xml:id="div-8">Słabości funkcjonowania systemu zapasów potwierdziła praktyka w zakresie ich nadzorowania, prowadzona w oparciu o ustawę przez Prezesa Agencji Rezerw Materiałowych. Znalazły one swoje odzwierciedlenie w procesie rozbudowy zapasów paliw ciekłych: i tak wg stanu na 31 grudnia 2003 r. zapasy zabezpieczały 37,15 dni krajowego zużycia (zamiast 44 dni), a wg stanu na dzień 31 grudnia 2004 r. - 45,5 dnia (zamiast 51 dni).</p>
<p xml:id="div-9">Opóźnienia w budowie zapasów obowiązkowych przeniosły się na opóźnienia w wypełnianiu uzgodnionego w ramach negocjacji akcesyjnych oraz zapisanego w Traktacie Akcesyjnym obowiązku utrzymywania minimalnych zapasów ropy naftowej i/lub produktów naftowych w zakresie ich rozbudowy do poziomu odpowiadającego 90 dniom konsumpcji wewnętrznej.</p>
<p xml:id="div-10">Analiza funkcjonowania sytemu w tym kształcie wykazała, iż największy wpływ na zakłócenia w jego funkcjonowaniu, w tym na proces rozbudowy zapasów paliw ciekłych, miały:</p>
<p xml:id="div-11">- brak wyraźnego zobowiązania podmiotów objętych obowiązkiem tworzenia zapasów obowiązkowych do systematycznego ich powiększania podczas okresu przejściowego,</p>
<p xml:id="div-12">- luki w uprawnieniach Prezesa ARM odpowiedzialnego za nadzorowanie systemu zapasów paliw ciekłych w stosunku do podmiotów uchylających się od wypełniania zobowiązań dotyczących tworzenia i utrzymywania zapasów paliw ciekłych, przekładające się w praktyce na brak powszechności tego obowiązku.</p>
<p xml:id="div-13">Obowiązujący system prawny dotyczący zapasów w praktyce nakładał obowiązek tworzenia zapasów w wysokości przewidzianej harmonogramem tylko na 6 podmiotów (producentów), natomiast pozostałe firmy mogły korzystać z wolniejszej ścieżki budowy zapasów (mając obowiązek utrzymywania zapasów co najmniej siedmiodniowych w okresie przejściowym) aż do końca okresu przejściowego, tj. do roku 2008, co skutkowało tym, że udział tych ostatnich w tworzeniu zapasów obowiązkowych był niewielki - wynosił zaledwie 4,82%.</p>
<p xml:id="div-14">W zakresie uprawnień Prezesa ARM problem odnosił się przede wszystkim do kwestii rejestracji przedsiębiorstw objętych ustawowym obowiązkiem tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych - brak precyzyjnych uregulowań prawnych dotyczących obowiązku rejestrowania się przedsiębiorców, jak również nakładania kar pieniężnych za niewywiązanie się z obowiązków określonych ustawą i rozporządzeniami wykonawczymi, ujemnie wpływał na systematyczność powiększania zapasów, ponieważ niektóre firmy nie dokonywały rejestracji i w ogóle nie tworzyły wymaganych zapasów lub po dokonaniu rejestracji tworzyły je w sposób niesystematyczny, wielkościach nieodzwierciedlających faktycznie dokonanej produkcji czy realizowanego importu.</p>
<p xml:id="div-15">Tak więc głównym celem ostatniej nowelizacji było zwiększenie efektywności funkcjonowania systemu zapasów obowiązkowych poprzez wyeliminowanie podstawowych źródeł opóźnień w procesie ich tworzenia i zapewnienie w ten sposób warunków dla realizacji przez Polskę zobowiązań negocjacyjnych.</p>
<p xml:id="div-16">Wprowadzone zmiany miały na celu przede wszystkim zapewnienie realizacji harmonogramu rozbudowy zapasów paliw ciekłych oraz zwiększenia stabilności i kompletności tego systemu. Założono, że jedynie przedsiębiorstwa nowe, wchodzące na rynek po wejściu w życie ostatniej nowelizacji ustawy będą mogły w pierwszym roku swojej działalności utworzyć mniejszy zapas w wysokości 7 dni deklarowanej produkcji lub przywozu paliw ciekłych na terytorium Polski, w kolejnych latach będą musiały jednak dorównać do tempa określonego harmonogramem ujętym w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 19 grudnia 2005 r. w sprawie harmonogramu tworzenia zapasów paliw ciekłych (Dz. U. Nr 266, poz. 2240). Zmiana ta wyeliminuje nierównomierne rozłożenie obowiązku utrzymywania zapasów i podstawową przyczynę opóźnień w realizacji harmonogramu rozbudowy zapasów.</p>
<p xml:id="div-17">W praktyce konsekwencją wejścia w życie art. 2 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw (Dz. U. Nr 143, poz. 1201) może być zwiększenie obciążeń finansowych oraz spowodowanie przejściowych trudności infrastrukturalno-logistycznych w stosunku do niektórych przedsiębiorców zajmujących się produkcją lub przywozem paliw ciekłych na terytorium Polski, którzy będą musieli szybciej niż zakładały przepisy art. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o zmianie ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw (Dz. U. Nr 129, poz. 1442) utworzyć zapasy obowiązkowe paliw ciekłych. Z prawnego punktu widzenia przepis art. 2 ustawy z 2005 r. zrównuje zasady tworzenia obowiązkowych zapasów paliw ciekłych przez podmioty włączone w system zapasów obowiązkowych (z wyjątkiem podmiotów, o których mowa w art. 16a, obejmując je wszystkie tym samym reżimem prawnym.</p>
<p xml:id="div-18">Przepis art. 2 niewątpliwie zmienia warunki prowadzenia działalności gospodarczej przez niektórych przedsiębiorców objętych obowiązkiem tworzenia i utrzymywania zapasów, należy jednak zauważyć, że:</p>
<p xml:id="div-19">1) wprowadzone zmiany nie były całkowitym zaskoczeniem dla uczestników rynku paliw ciekłych, ponieważ docelowa wielkość zapasów obowiązkowych oraz końcowa data ich osiągnięcia są elementami prawa powszechnie obowiązującego (nie wprowadzono tutaj zmian) zmianie ulega tempo ich rozbudowy w dotychczasowych ramach,</p>
<p xml:id="div-20">2) nowe obowiązki wprowadzono z dosyć długim okresem vacatio legis (kilka miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy), co zapewniło adresatom art. 2 ustawy niezbędny czas na dostosowanie się do mniej korzystnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej,</p>
<p xml:id="div-21">3) wytwarzanie, przetwarzanie oraz przywóz paliw ciekłych stanowią działalność reglamentowaną prawnie, o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa energetycznego państwa, która z natury rzeczy podlega ściślejszym ograniczeniom administracyjno-prawnym niż przedsięwzięcia podejmowane w ramach swobody prowadzenia działalności gospodarczej.</p>
<p xml:id="div-22">Art. 2 ustawy z 2005 r. ingeruje w stosunki prawne ˝w toku˝, przez co zmienia sytuację podmiotów, które zainicjowały swoją działalność oraz funkcjonowały do końca 2005 r. w oparciu o ˝stare˝ przepisy. Skutki tego artykułu, w momencie wejścia w życie ustawy oddziaływały głównie na przyszłość, modyfikując podstawę prawną prowadzonej już działalności gospodarczej. W tym kontekście nie można zatem postawić zarzutu niezgodnej z Konstytucją retroaktywności art. 2 ustawy z 2005 r. (ustanawia on regułę intertemporalną bezpośredniego działania znowelizowanego prawa).</p>
<p xml:id="div-23">Należy także zwrócić uwagę, że nie można odmówić ustawodawcy prawa do podejmowania działań na rzecz zmiany obowiązującego prawa, szczególnie jeżeli aktualny stan prawny jest niezadowalający, ponieważ nie pozwala zrealizować zamierzonych celów gospodarczych o charakterze publicznym, o czym wspomniano na wstępie pisma.</p>
<p xml:id="div-24">Jednocześnie pragnę poinformować, że nie przewiduje się nowelizacji ustawy z 2005 r. w części dotyczącej równoprawnego traktowania wszystkich podmiotów działających na rynku paliw ciekłych w odniesieniu do obowiązku tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych paliw ciekłych zgodnie z harmonogramem.</p>
<p xml:id="div-25">Z poważaniem</p>
<p xml:id="div-26">Minister</p>
<p xml:id="div-27">Piotr Grzegorz Woźniak</p>
<p xml:id="div-28">Warszawa, dnia 10 lutego 2006 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>