text_structure.xml
16.4 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<p xml:id="div-1">Szanowny Panie Marszałku! W związku z upoważnieniem Prezesa Rady Ministrów - Pana Kazimierza Marcinkiewicza do udzielenia odpowiedzi na zapytanie Pana Posła Piotra Gadzinowskiego w sprawie złego stanu zabytków warszawskiego Starego Miasta, skierowane w dniu 19 grudnia 2005 r. do prezesa Rady Ministrów, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.</p>
<p xml:id="div-2">W ostatnim 25-leciu (od momentu wpisania na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO) na terenie Starego i Nowego Miasta zrealizowano m.in.:</p>
<p xml:id="div-3">1) w obrębie murów staromiejskich:</p>
<p xml:id="div-4">- remonty elewacji kamienic Rynku Starego Miasta - lata 1982-1989,</p>
<p xml:id="div-5">- remont Kamiennych Schodków i otaczających je podwórzy - lata 1995-2002,</p>
<p xml:id="div-6">- remont elewacji tylnej kamienicy Balcerowskiej (Muzeum Literatury) - rok 2003,</p>
<p xml:id="div-7">- remont elewacji kamienicy ˝Pod św. Anną˝ - rok 2003,</p>
<p xml:id="div-8">- konserwację murów staromiejskich Barbakanu - lata 1987-1990, 1996 i do dzisiaj,</p>
<p xml:id="div-9">- przeniesienie pomnika Syrenki Warszawskiej na Rynek Starego Miasta - lata 1997-1998,</p>
<p xml:id="div-10">- remonty dróg i wymiana uzbrojenia podziemnego - lata 1994-1999,</p>
<p xml:id="div-11">2) poza obrębem murów staromiejskich:</p>
<p xml:id="div-12">- odtworzenie - na odkrytych reliktach - mostu gotyckiego i nowe ukształtowanie pl. Zamkowego - lata 1990-1991,</p>
<p xml:id="div-13">- kompleksową konserwację kolumny Zygmunta - lata 1996-1997,</p>
<p xml:id="div-14">- remont elewacji kamienicy Johna - rok 2004,</p>
<p xml:id="div-15">- remonty w kompleksie kościoła św. Anny (elewacje, dzwonnica, figura Matki Boskiej) - lata 2001-2004,</p>
<p xml:id="div-16">- konserwację i wzmocnienie strukturalne Arkad Kubickiego na podzamczu - lata 1992-2004,</p>
<p xml:id="div-17">- prace rewaloryzacyjne przy ogrodach zamkowych - od roku 1991 do dzisiaj.</p>
<p xml:id="div-18">Na znacznym obszarze warszawskiej Starówki przeprowadzono badania archeologiczne.</p>
<p xml:id="div-19">Ponadto w latach 1995-1999 powstała dokumentacja dla prac modernizacyjno-remontowych na Skarpie Wiślanej w rejonie Starego i Nowego Miasta, dotycząca:</p>
<p xml:id="div-20">- pomiaru fotogrametrycznego zabudowy,</p>
<p xml:id="div-21">- identyfikacji reliktów zagospodarowania podziemnego skarpy staromiejskiej,</p>
<p xml:id="div-22">- instalacji pomiaru wilgotności, ciepłoty i składu chemicznego wód penetrujących skarpę,</p>
<p xml:id="div-23">- instalacji pomiaru przemieszczeń gruntu skarpy,</p>
<p xml:id="div-24">oraz dokumentacje inżynierskie: geotechniczne i hydrotechniczne.</p>
<p xml:id="div-25">Wymienione wyżej działania oprócz znaczących efektów rewaloryzacyjnych miały przede wszystkim na celu poprawę technicznego stanu utrzymania poszczególnych budynków i elementów infrastruktury miejskiej oraz wprowadzenie preferowanych zmian funkcjonalnych (m.in. zmiana sposobu użytkowania poddaszy z gospodarczych na mieszkalne).</p>
<p xml:id="div-26">Podjęto również działanie mające na celu poprawę życia mieszkańców warszawskiej Starówki (wyłączenie u ruchu kołowego terenu całego Starego Miasta) oraz uatrakcyjnienie jej pod względem turystycznym (m.in. iluminacja najważniejszych obiektów architektonicznych oraz poszerzanie informacji o mieście uwzględniających wyniki badań archeologicznych i historyczno-architektonicznych).</p>
<p xml:id="div-27">Mimo znacznych nakładów ponoszonych na utrzymanie zabytków warszawskiej Starówki w odczuciu społecznym stan zachowania zabytków, zwłaszcza elewacji, jest wysoce niezadowalający, a środki finansowe możliwe do przeznaczenia na utrzymanie i poprawę stanu technicznego zabytków Starego Miasta są wciąż niewystarczające.</p>
<p xml:id="div-28">Na zły stan zachowania zabytków Starego Miasta ma wpływ wiele czynników, z których najistotniejsze to:</p>
<p xml:id="div-29">1) skomplikowany układ hydrologiczny obszaru skarpy warszawskiej naruszający jej stabilność oraz niekontrolowane ruchy geologiczne spowodowane niezidentyfikowanymi stosunkami wodnymi,</p>
<p xml:id="div-30">2) zanieczyszczenia atmosferyczne i komunalne,</p>
<p xml:id="div-31">3) skomplikowane stosunki własnościowe,</p>
<p xml:id="div-32">4) niewystarczające środki finansowe przeznaczane na rewaloryzację warszawskiej Starówki; dysproporcje między możliwościami finansowymi budżetu państwa i właścicieli prywatnych a bieżącymi potrzebami w zakresie prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych,</p>
<p xml:id="div-33">5) brak rządowego programu rewaloryzacji Starego Miasta w Warszawie,</p>
<p xml:id="div-34">6) brak planu zarządzania obszaru objętego ochroną konserwatorską, a tym samym brak koordynacji działań konserwatorskich i budowlanych.</p>
<p xml:id="div-35">W odniesieniu do wymienionych wyżej czynników determinujących niezadowalający stan zabytków warszawskiej Starówki uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.</p>
<p xml:id="div-36">Ad 1. Niestabilność skarpy i niekontrolowana penetracja wód oraz nadmierne zawilgocenie gruntu na terenie Starego i Nowego Miasta, jak również skarpy staromiejskiej powoduje szybkie niszczenie substancji budowlanej. Stabilizacja skarpy ze szczególnym uwzględnieniem zespołu staromiejskiego będzie wpisana jako zadanie do strategii rozwoju m.st. Warszawy. Ponadto władze miasta podjęły wieloletni program inwestycyjny adaptacji istniejącego układu hydrograficznego do odbioru wód deszczowych.</p>
<p xml:id="div-37">Ad 2. Na obszarze Starego Miasta występuje zjawisko synergizmu, czyli kumulowania się niekorzystnych zjawisk występujących w przestrzeni miejskiej. Destrukcyjny wpływ zanieczyszczenia atmosferycznego (tzw. kwaśne deszcze) na zabytki potęgowany jest przez zasolenie wód opadowych wywołane np. zimowym utrzymaniem dróg. Zjawisko to ma bardzo negatywny wpływ na stan zachowana zabytkowych budynków, zwłaszcza ich elewacji. Dlatego remonty zabudowy staromiejskiej, prowadzone dużym nakładem środków finansowych i przy zastosowaniu najnowszych technologii, nie pozwalają na całkowite wyeliminowanie, a jedynie na osłabienie tego zjawiska.</p>
<p xml:id="div-38">Ad 3. Na podstawie dekretu z 1949 r. o upaństwowieniu własności prywatnej na terenie m.st. Warszawy prawie 100% nieruchomości należało do Skarbu Państwa. Po 1989 r., w wyniku reformy państwa, nastąpiła komunalizacja mienia państwowego oraz sukcesywne odzyskiwanie nieruchomości przez osoby prywatne i instytucje kościelne. Od 1995 r. trwa proces prywatyzacji komunalnych lokali mieszkalnych i użytkowych. Proces ten nie jest jeszcze zakończony.</p>
<p xml:id="div-39">Obecnie formy własności na terenie zespołu staromiejskiego przedstawiają się następująco:</p>
<p xml:id="div-40">- ok. 76% stanowi własność komunalna, którą w imieniu miasta zarządzają: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, Zarząd Gospodarki Nieruchomościami (mający częściowy udział w substancji mieszkaniowej), Zarząd Terenów Publicznych (zarządzający przestrzenią publiczną) oraz jednostki odpowiedzialne za infrastrukturę techniczną,</p>
<p xml:id="div-41">- ok. 22% stanowi własność Skarbu Państwa, w tym instytucje Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Muzeum Zamek Królewski), Ministerstwa Nauki i Informatyzacji (Polska Akademia Nauk) oraz samorządu wojewódzkiego (Muzeum Literatury, Archiwum Państwowe m.st. Warszawy),</p>
<p xml:id="div-42">- ok. 2% stanowi własność prywatna.</p>
<p xml:id="div-43">Ad 4. Nie jest prowadzony tzw. scalony budżet miejsca. Każdy z zarządzających swoimi obiektami położonymi w granicach wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO ma odmienne źródła finansowania i dochodów oraz odmienne potrzeby wydatkowania. I tak:</p>
<p xml:id="div-44">- budżet państwa przeznaczony jest na:</p>
<p xml:id="div-45">- ochronę i konserwację obiektów będących siedzibami instytucji kultury i nauki, takich jak Zamek Królewski, Polska Akademia Nauk (Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Nauki i Informatyzacji),</p>
<p xml:id="div-46">- dotacje na prace konserwatorskie dla jednostek niezaliczanych do sektora finansów publicznych (Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, wojewódzki konserwator zabytków),</p>
<p xml:id="div-47">- Fundusz Kościelny dotujący prace konserwatorskie w obiektach sakralnych - (kancelaria premiera RP);</p>
<p xml:id="div-48">- budżet samorządu województwa mazowieckiego przeznaczony jest na:</p>
<p xml:id="div-49">- ochronę i konserwację obiektów będących siedzibami własnych instytucji (Muzeum Literatury, Archiwum Państwowe, Muzeum Miasta Warszawy, placówki kulturalne, siedziby urzędów), przestrzeni publicznych i zieleni, infrastruktury technicznej,</p>
<p xml:id="div-50">- udział w funduszach remontowych wspólnot mieszkaniowych w nieruchomościach, gdzie miasto jest współudziałowcem,</p>
<p xml:id="div-51">- dotacje na prace konserwatorskie dla jednostek niezaliczanych do sektora finansów publicznych.</p>
<p xml:id="div-52">Ograniczone środki pozostające w dyspozycji prywatnych właścicieli zabytków i wspólnot mieszkaniowych uniemożliwiają prowadzenie kompleksowych prac konserwatorskich i robót budowlanych przy zabytkach zarządzanych przez te podmioty. Należy przy tym zaznaczyć, że zgodnie z ustawą z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami opieka nad zabytkiem sprawowana przez jego właściciela lub posiadacza polega w szczególności na zapewnieniu warunków m.in.: zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie, prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku, korzystania z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości.</p>
<p xml:id="div-53">Ad 5. W 2004 r. dokonano oceny autentyzmu odbudowy Starego Miasta. ˝Studium identyfikacji autentyzmu staromiejskiej zabudowy Warszawy w granicach wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w roku 1980˝ szczegółowo rozwarstwia zabudowę zarówno w planach, jak i w elewacjach pierzei ulicznych. Umożliwia to formułowanie dalszych programów badawczych i projektowych. Ostatnie badania dotyczące autentyczności wynikały bezpośrednio z konieczności oceny stanu zachowania światowego dziedzictwa.</p>
<p xml:id="div-54">Sformułowano ˝Strategię rozwoju narodowego produktu turystycznego - Trakt Królewski˝. Dokument ten, przyjęty przez ministra kultury i prezydenta m.st. Warszawy, umożliwia tworzenie projektów współfinansowanych z funduszy zewnętrznych. Rezultaty studiów są wykorzystywane do opracowania programów remontów i konserwacji oraz zmian sposobów użytkowania, głównie na cele kulturalne i edukacyjne.</p>
<p xml:id="div-55">Na obszarze Starego Miasta objętym wpisem na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO znajdują się zabytkowe kościoły, muzea, dom kultury, centrum edukacji kulturalnej z kinem i teatrem, biblioteka, archiwum, hotel, galerie, antykwariaty, poczta, sklepy, restauracje, kawiarnie, etc. Brakuje natomiast wystarczającej liczby punktów informacji turystycznej, publicznych toalet, urządzeń ułatwiających dostęp do przestrzeni osobom niepełnosprawnym, parkingów nieingerujących w przestrzeń publiczną oraz oznakowania na potrzeby turystów zabytków i miejsc historycznych.</p>
<p xml:id="div-56">Badana jest statystyka ruchu turystycznego dla całego m.st. Warszawy oraz poszczególnych obszarów. W 2004 r. Warszawę odwiedziło ok. 4,5 mln osób, z czego 55% zadeklarowało jako powód przyjazdu cel turystyczny. Szacuje się, że ok. 1,5 mln przybyszów zwiedziło Stare Miasto.</p>
<p xml:id="div-57">W roku 2005 został opracowany przez Urząd m.st. Warszawy okresowy raport stanu zachowania miejsca światowego dziedzictwa kulturowego. W planie zarządzania, który będzie opracowany w 2006 r. dla obszaru wpisu na Listę UNESCO i jego strefy buforowej, zostaną sformułowane zasady zarządzania tym terenem zarówno pod względem zasad gospodarki gruntami, jak i uwarunkowań przestrzennych. Ponadto w 2006 r. zostaną podjęte prace przy miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, który przesądzi o możliwościach i sposobie użytkowania gruntów oraz zagospodarowania przestrzeni zespołu staromiejskiego.</p>
<p xml:id="div-58">Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego dostrzega potrzebę pilnej pomocy dla warszawskiej Starówki. Niezbędne jest również stworzenie programu ochrony Skarpy Wiślanej zwłaszcza w rejonie Starego i Nowego Miasta. Przygotowywane są projekty umożliwiające ubieganie się o zewnętrzne środki finansowe (fundusze europejskie, montaż finansowy w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego), w tym dwa projekty dotyczące:</p>
<p xml:id="div-59">- obszaru Starego Miasta w Warszawie wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO - poprawa kondycji technicznej zabytkowych piwnic, ich renowacja i rekonstrukcja wraz z modyfikacją programu użytkowego i adaptacją na cele kulturalne,</p>
<p xml:id="div-60">- remontu i konserwacji murów Starego Miasta.</p>
<p xml:id="div-61">Ad 6. W latach 1994-2002 działał pełnomocnik burmistrza Dzielnicy Śródmieście ds. Starego i Nowego Miasta oraz Mariensztatu, który, wraz z kilkuosobowym zespołem, interweniował w zgłaszanych przez mieszkańców sprawach. Biuro pełnomocnika zostało jednak zlikwidowane w związku z reformą ustrojową m.st. Warszawy. Od listopada 2003 r. w Urzędzie Dzielnicy Śródmieście została zatrudniona osoba ds. Starego i Nowego Miasta oraz Mariensztatu. Jej zadaniem jest współpraca ze stowarzyszeniami i instytucjami działającymi na warszawskiej Starówce, m.in. ze Stowarzyszeniem Mieszkańców Starego i Nowego Miasta, z którym konsultowane są wszystkie inicjatywy miasta na tym terenie. Działania administracyjne, zwłaszcza obsada personalna, są dalece niewystarczające, biorąc pod uwagę znaczenie warszawskiej Starówki dla dziedzictwa narodowego. Stan ten utrudnia właściwe zarządzanie obszarem objętym ścisłą ochroną konserwatorską (wpisanym do rejestru zabytków uznanych za pomnik historii, wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO) oraz koordynację przedsięwzięć konserwatorskich i budowlanych na terenie Starego i Nowego Miasta.</p>
<p xml:id="div-62">Omówione wyżej różne aspekty dotyczące warszawskiej Starówki ukazują złożoność problemów, z którymi na co dzień zmagają się zarówno mieszkańcy, jak i urzędnicy odpowiedzialni za stan zachowania i prawidłowe jej funkcjonowanie. Aby stan ten poprawić, resort będzie popierał wszelkie inicjatywy społeczne mające na celu dobro warszawskich zabytków, zwłaszcza na Trakcie Królewskim, w obszarze wpisanym na Listę UNESCO. Będziemy dążyć do utworzenia, wzorem Krakowa, stałego funduszu na ratowanie warszawskich zabytków. Liczymy na pomoc i współpracę ze strony organizacji społecznych, polityków i rządu. Będziemy przekonywać, że rewaloryzacja warszawskiej Starówki jest przedsięwzięciem bardzo ważnym nie tylko dlatego, że stanowi ona wizytówkę Warszawy i Polski, ale przede wszystkim dlatego, że kształtuje wizerunek naszego kraju w świecie.</p>
<p xml:id="div-63">Pragnę zapewnić Pana Posła, iż ochrona naszego dziedzictwa narodowego jest jednym z głównych priorytetów działania resortu kultury, o czym dobitnie świadczy jego obecna nazwa.</p>
<p xml:id="div-64">Wyrażam nadzieję, iż powyższe wyjaśnienia usatysfakcjonują Pana Posła.</p>
<p xml:id="div-65">Z wyrazami szacunku</p>
<p xml:id="div-66">Podsekretarz stanu</p>
<p xml:id="div-67">Tomasz Merta</p>
<p xml:id="div-68">Warszawa, dnia 10 stycznia 2006 r.</p>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>