text_structure.xml
41.8 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#WojciechMojzesowicz">Otwieram posiedzenie połączonych Komisji: Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Skarbu Państwa. Porządek dzienny posiedzenia został państwu doręczony. Czy ktoś z państwa ma jakieś uwagi do zaproponowanego porządku obrad? Nie widzę zgłoszeń. W związku z tym przystępujemy do rozpatrzenia sprawozdania podkomisji nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o regulacji rynku cukru (druk nr 403). Proszę o zabranie głosu pana posła sprawozdawcę Stanisława Kalembę.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#StanisławKalemba">Jak już państwo wiecie, do podkomisji został skierowany rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o regulacji rynku cukru (druk nr 403). Podkomisja nadzwyczajna odbyła posiedzenia w dniach: 7, 10, 21 i 26 maja oraz 6, 12 i 13 czerwca 2002 r. Na pierwsze posiedzenie Komisji zostali zaproszeni przedstawiciele wszystkich organizacji rolniczych, społeczno-zawodowych, samorządu rolniczego i związków plantatorów. Odbyła się dyskusja. W wyniku tej dyskusji oraz dalszych prac, podkomisja odrzuciła propozycję rządową zawartą w druku nr 403. Przypominam, że zgodnie z projektem rządowym, Krajowa Spółka Cukrowa SA miała powstać w trzech etapach. Stanowisko wszystkich wyżej wymienionych organizacji było w tej kwestii jednoznaczne, tak jak stanowisko spółek cukrowych. Mam tu na myśli na przykład Lubelską i Poznańsko-Pomorską Spółkę Cukrową SA. Wszystkie organizacje jednoznacznie opowiedziały się za natychmiastowym powołaniem Krajowej Spółki Cukrowej SA. Nie wyrażono zgody na trzyetapowy proces powoływania Spółki przez kolejne 30 lub 40 tygodni. Wiadomo, jaka jest sytuacja cukrowni. Nie będę teraz cytował tych opinii, ale zapewniam, że one są jednoznaczne. Dysponujemy także opiniami sporządzonymi przez Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu w tej sprawie. Ekspert pisze między innymi w ten sposób: „Nie są znane mi okoliczności faktyczne ani prawne, które uniemożliwiłyby ministrowi skarbu państwa utworzenie Krajowej Spółki Cukrowej SA w aktualnym stanie prawnym. W podobnym tonie wypowiedziała się pani prof. Eulalia Skawińska. Przystąpię teraz do omówienia sprawozdania podkomisji. W tej chwili na kondycję cukrowni wpływa przede wszystkim cena cukru, która w hurcie i detalu osiąga poziom poniżej ceny interwencyjnej. W związku z tym podkomisja proponuje, aby art. 1 ustawy o zmianie ustawy o regulacji rynku cukru otrzymał następujące brzmienie: „Art. 1. W ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o regulacji rynku cukru (Dz.U. Nr 76, poz. 810 i Nr 122, poz. 1322) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 15 po ust. 2 dodaje się ust. 2a 2c w brzmieniu: „2a. Producenci cukru i inni przedsiębiorcy są zobowiązani sprzedawać cukier na rynku krajowym po cenach wyższych niż cena interwencyjna. 2b. Podmioty, o których mowa w ust. 2a, wprowadzające cukier na rynek krajowy po cenach niższych lub równych cenie interwencyjnej, są zobowiązane do wnoszenia opłat sankcyjnych w wysokości wynikającej z pomnożenia ilości tak sprzedanego cukru przez cenę interwencyjną. 2c. Opłaty sankcyjne, o których mowa w ust. 2b wpłacane są bez wezwania na wydzielony rachunek Agencji Rynku Rolnego i podlegają przepisom ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa”. Wiemy, że Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowuje nowelizację ustawy o regulacji rynku cukru pod kątem wprowadzenia podobnych rozwiązań, ale podkomisja uznała, że wobec ciągle pogarszającej się sytuacji cukrowni te systemy regulacji należy wprowadzić już przy tej zmianie ustawy. Podkomisja proponuje także zmianę nr 2. Oto jej treść: „2) w art. 20 ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa, działając w imieniu Skarbu Państwa, przeprowadzi niezwłocznie połączenie Spółek Cukrowych utworzonych na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 19, w których Skarb Państwa posiada 100% akcji oraz spółek, o których mowa w art. 7 ust. 2 ustawy powołanej w art. 19, w których Skarb Państwa i Spółki Cukrowe posiadają co najmniej 75% akcji w dniu wejścia w życie ustawy i utworzy w trybie art. 492 par. 1 pkt 2 Kodeksu spółek handlowych, spółkę akcyjną zwaną dalej „Krajową Spółką Cukrową SA”.”. Art. 2 projektu ustawy stanowi, że ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Zdaniem podkomisji te dwie zmiany powinny wpłynąć na możliwość realizacji uchwały Sejmu, która zobowiązywała rząd do powołania Krajowej Spółki Cukrowej SA do końca czerwca tego roku. Ponadto przerwiemy wreszcie tę grę związaną z prywatyzacją cukrowni i sprzedażą cukru za cenę niższą od kosztów produkcji. Chciałbym powiedzieć, że dwa tygodnie temu podkomisja zwróciła się do ministra skarbu państwa, aby dostarczył do Sejmu opinie prawne, z których wynika, że minister nie może powołać Krajowej Spółki Cukrowej SA. O ile wiem, takie opinie do dzisiaj do Sejmu nie dotarły. Po wielu interwencjach przedstawiono mi te dokumenty dzisiaj rano. W związku z tym proszę połączone Komisje o przyjęcie sprawozdania podkomisji i jak najszybsze wprowadzenie projektu ustawy pod obrady Sejmu.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#WojciechMojzesowicz">Dziękuję przewodniczącemu podkomisji, panu posłowi Stanisławowi Kalembie oraz członkom tej podkomisji za sprawną pracę. Czy przedstawiciel rządu chciałby zabrać głos w tej sprawie?</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#MałgorzataOstrowska">Chciałabym tylko przypomnieć, że w opinii, którą cytował pan poseł Stanisław Kalemba jest także napisane, że nie można było wysnuć innego wniosku, ponieważ eksperci nie dysponowali odpowiednią wiedzą dotyczącą tej sprawy. Przypominam również, że połączone Komisje przyjęły projekt w brzmieniu zaproponowanym w przedłożeniu rządowym i skierowały go do podkomisji. Tymczasem podkomisja sugeruje odrzucenie projektu rządowego, proponując swoje własne zmiany, przygotowane jednakże na bazie rządowego projektu. Przedłożenie rządowe dotyczyło tylko i wyłącznie art. 20 ustawy o regulacji rynku cukru. Państwo proponujecie rozszerzenie nowelizacji ustawy o przepisy dotyczące tematyki regulacyjnej. Należy także wyraźnie powiedzieć, że rozwiązania zawarte w nowelizacji zaproponowanej przez posłów, w niczym nie przyspieszają utworzenia Krajowej Spółki Cukrowej SA. Zgodnie z tymi przepisami tryb połączenia spółek pozostaje ten sam. Rząd zaproponował uproszczone procedury powołania Spółki, poprzez wykreślenie art. 20. Nie znalazło to jednak uznania wśród członków podkomisji. Na tym etapie stanowisko rządu nie może się zmienić. Podtrzymujemy stanowisko zawarte w przedłożeniu. Bardzo proszę, aby członkowie Komisji zechcieli to wziąć pod uwagę podczas głosowania.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#WojciechMojzesowicz">Na pewno posłowie wezmą pod uwagę stanowisko rządu. Otwieram dyskusję. Kto z państwa chciałby zabrać głos w tej sprawie?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#WojciechZarzycki">Ta sprawa ciągnie się już od dawna. W kontekście wypowiedzi pani minister Małgorzaty Ostrowskiej chciałbym zapytać, kiedy minister skarbu państwa wyciągnie konsekwencje wobec podmiotów, które łamią zapisy ustawy o regulacji rynku cukru? Myślę tutaj o sprzedawaniu cukru poniżej ceny minimalnej. W tej chwili istnienie wielu cukrowni jest zagrożone właśnie ze względu na fakt, że cukier na rynku jest sprzedawany poniżej ceny minimalnej. W poprzedniej ustawy dotyczącej regulacji rynku cukru była mowa o sankcjach za nieprzestrzeganie ceny minimalnej. Dlatego bardzo mnie dziwi to, że pani minister zwróciła uwagę na to, że posłowie proponują nowelizację art. 15 ustawy o regulacji rynku cukru. Ten przepis ma zabezpieczyć rynek cukru przed deregulacją przez podmioty krajowe, ale także zagraniczne. W opinii przygotowanej przez ekspertów Kancelarii Sejmu czytamy, że „ustawodawca ma prawo w trybie ustawowym ingerować w sferę obrotu cywilnego i wielokrotnie to robił. Jeżeli ustawa uniemożliwia ministrowi skarbu państwa wykonanie wcześniej zawartej umowy cywilnoprawnej, to ministrowi nie pozostaje nic innego niż od wykonania tej umowy odstąpić”. Pamiętam, że przed wyborami przedstawiciel Sojuszu Lewicy Demokratycznej, obecny sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Józef Pilarczyk wypowiadał się w prasie na temat ważności umowy sprzedaży akcji Śląskiej Spółki Cukrowej SA firmie Saint Louis Sucre SAS. Stwierdził wówczas, że jego zdaniem 15 lipca 2001 r. ta umowa wygasła. Czy to prawda, że osoba reprezentująca ministra skarbu państwa w rozprawie sądowej wycofała wniosek o ustalenie, czy umowa na sprzedaż akcji Śląskiej Spółki Cukrowej SA jest ważna? W jaki sposób Ministerstwo Skarbu Państwa dba o swoją własność? Dlaczego mimo wielu apeli i wniosków o odwołanie zarządu Śląskiej Spółki Cukrowej SA nie dokonano tutaj żadnych zmian personalnych? Dlaczego powołuje się do rad nadzorczych przedstawicieli Ministerstwa Skarbu Państwa i Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, którzy nie otrzymali pokwitowania z wcześniejszego zasiadania w radach nadzorczych innych spółek? Wydaje mi się, że cały spór w tej sprawie toczy się o to, aby sprywatyzować Śląską Spółkę Cukrową SA. Na przeszkodzie stoi tylko art. 20 ustawy o regulacji rynku cukru stąd propozycja rządu, aby skreślić ten przepis. Rozumiem, że poprzedni rząd chciał szybko sprzedać akcje tych cukrowni. Powstaje jednak pytanie, dlaczego obecny rząd chce doprowadzić do sprzedaży Śląskiej Spółki Cukrowej SA? W związku z tym wszelkie dywagacje dotyczące tego, czy można utworzyć Krajową Spółkę Cukrową SA posługując się obecnie obowiązującą ustawą, nie mają sensu. Wielu ekspertów powiedziało wyraźnie, że nie ma ku temu żadnych przeszkód. Dyskusje na ten temat, to kluczenie w tym kierunku, aby nie powołać Krajowej Spółki Cukrowej SA. Jak długo Sejm RP oraz wszyscy posłowie, którzy opowiadali się za utworzeniem Krajowej Spółki Cukrowej SA będą ignorowani przez ministra skarbu państwa. Przecież uchwała Sejmu stanowiła o niezwłocznym powołaniu Krajowej Spółki Cukrowej SA do końca czerwca 2002 r. Czy uchwała Sejmu zostanie wykonana? Czy Ministerstwo Skarbu Państwa dochowa terminu zawartego w uchwale Sejmu? Dalsza dyskusja na ten temat nie ma sensu.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#WojciechZarzycki">Wyraźnie widać, że minister skarbu państwa nie chce powołać Krajowej Spółki Cukrowej SA. Istotna będzie tutaj odpowiedź pani minister Małgorzaty Ostrowskiej na pytanie dotyczące odstąpienia od próby ustalenia ważności umowy z firmą Saint Louis Sucre SAS. Jeśli odpowiedź będzie twierdząca, to wszystko ułoży się w logiczną całość - rząd nie chce powołać Krajowej Spółki Cukrowej SA włączając do niej Śląską Spółkę Cukrową SA.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#WojciechMojzesowicz">Proszę o przygotowanie kart do głosowania.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#MałgorzataOstrowska">Chciałabym ustosunkować się do wypowiedzi pana posła Wojciecha Zarzyckiego i odpowiedzieć na zadane pytania. Rząd chce utworzyć Krajową Spółkę Cukrową SA i to zrobi. Prosimy tylko o uproszczenie procedury, ponieważ zgodnie z obecnie obowiązującym prawem, nie możemy dzisiaj powołać tego podmiotu. Uznajemy, że główną przeszkodą w powołaniu Spółki, jest toczący się proces sądowy dotyczący Śląskiej Spółki Cukrowej SA. Procesy są również prowadzone wobec czterech innych spółek, nabyciem których interesowała się firma Nordzucker AG. Ze względu na te dwa postępowania, nie można dzisiaj przyłączyć tych podmiotów do Krajowej Spółki Cukrowej SA i zgodnie z przepisem ustawy utworzyć jej ze wszystkich cukrowni będących w dyspozycji Skarbu Państwa. Dlatego proponujemy, aby nie czekając na wyroki sądu, utworzyć Krajową Spółkę Cukrową SA z tych cukrowni, co do których nie ma żadnych zastrzeżeń prawnych. Odwlekanie tego procesu zależy w tej chwili od państwa decyzji, ponieważ Ministerstwo Skarbu Państwa ma wolę utworzenia Spółki z obecnie „dostępnych” podmiotów. Jeszcze raz potwierdzam wolę Ministerstwa Skarbu Państwa utworzenia Krajowej Spółki Cukrowej SA. Można to uczynić niezwłocznie, jeśli Sejm znowelizuje ustawę w ten sposób, że możliwe będzie włącznie do Spółki tych podmiotów, co do których nie ma zastrzeżeń prawnych. Skarb Państwa nie wycofał w sądzie wniosku o ustalenie ważności umowy na sprzedaż akcji Śląskiej Spółki Cukrowej SA. Pan poseł Wojciech Zarzycki pytał także, dlaczego Ministerstwo Skarbu Państwa nie dba o swoją własność. Ten zarzut, moim zdaniem, jest nieuzasadniony. Jeśli pan poseł zna osoby, które są wybierane do rad nadzorczych, a nie otrzymały wcześniej pokwitowania, to bardzo proszę o udostępnienie nam tych informacji. Być może nam to umknęło. Jeśli tak rzeczywiście jest, to naturalnie zaraz te kwestie załatwimy. Pan poseł Wojciech Zarzycki mówił też o tym, że rząd kluczy. Rząd wcale nie kluczy. Jeszcze raz podkreślam, że chcemy powołać Krajową Spółkę Cukrową SA. Należy jednak uczciwie powiedzieć, że nie uda się tego zrobić do końca czerwca. Mówiłam o tym już wtedy, gdy zasiadałam w Komisji Skarbu Państwa. Sygnalizowałam wówczas, że termin zawarty w uchwale Sejmu powinien być wydłużony. Logiczne spojrzenie na tę sprawę nie pozwalało przyjąć tego terminu. Od 30 do 35 tygodni trwa odpowiednia procedura prawna. To był argument merytoryczny, który państwo odrzuciliście. Wtedy Sejm przyjął wiadomy termin. Dzisiaj z całą odpowiedzialnością stwierdzam, że do 30 czerwca 2002 r. nie uda się powołać Krajowej Spółki Cukrowej SA. Chyba, że Sejm przyjmie rozwiązania zawarte w przedłożeniu rządowym i uprości procedury. Chciałabym także zapewnić państwa, że Ministerstwo Skarbu Państwa nie ignoruje Sejmu. Sama jestem posłanką i nie wydaje mi się, żebym swoim zachowaniem ubliżała komukolwiek. Działanie Ministerstwa Skarbu Państwa w moim przekonaniu jest jak najbardziej racjonalne. Zwracamy się do państwa, abyście pomogli tam wyjść z pata legislacyjnego. Dzisiaj minister skarbu państwa jest w takiej sytuacji, że cokolwiek by w tej sprawie nie uczynił, to postąpi niezgodnie z prawem.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#MałgorzataOstrowska">Jeśli włączy wszystkie spółki do Krajowej Spółki Cukrowej SA bez wzięcia pod uwagę decyzji sądu, postąpi wbrew prawu. Jeśli powoła Krajową Spółkę Cukrową SA z części podmiotów, też złamie prawo. A zatem chodzi o to, aby stworzyć jasne podstawy prawne do utworzenia Krajowej Spółki Cukrowej SA. Co do samej woli powołania tej Spółki nie ma wątpliwości. Minister skarbu państwa wielokrotnie to podkreślał. Proszę tylko o jedno, aby Sejm stworzył odpowiednie podstawy prawne do tego działania. Jeśli Komisja przyjmie proponowane przeze mnie zmiany, to w ciągu krótkiego czasu będzie można dokonać wniesienia dwóch spółek cukrowych do holdingu i w tym momencie powstanie Krajowa Spółka Cukrowa SA, która wewnątrz ustali swoje struktury koncernu. Jednak w obecnie obowiązującym stanie prawnym nie możemy tego uczynić. Proszę państwa o zaufanie i tego typu myślenie, które tutaj zaprezentowałam Chciałabym się jeszcze odnieść do wypowiedzi pana posła Stanisława Kalemby odnośnie brakujących opinii. Rzeczywiście pan poseł Stanisław Kalemba prosił o dostarczenie opinii z Ministerstwa Skarbu Państwa. Te opinie zawierają obszerne odniesienia do umowy zawartej z firmą Saint Louis Sucre SAS i zgodnie z prawem nie mogą być publicznie prezentowane. Pan poseł oczywiście miał prawo zapoznać się z umową oraz opiniami, które dotyczą tego dokumentu. Ubolewam nad tym, że to trwało tak długo. Niemniej jednak wszystkie pozostałe dokumenty zostały panu na czas dostarczone i proszę o potwierdzenie tego faktu. Opinie, które zacytował pan poseł Stanisław Kalemba kończyły się taką konkluzją, że nie są ostateczne i nie są do końca miarodajne ze względu na to, że ich autorzy nie dysponowali odpowiednią wiedzą w zakresie stawianego pytania. Taka konkluzja znajdowała się w obu opiniach. Ponadto wiem z doświadczenia, w jaki sposób powstają takie opinie. A zatem jeszcze raz przepraszam za to, że pan poseł Stanisław Kalemba tak późno otrzymał od nas potrzebne informacje. Myślę, że tę kwestię da się jeszcze wyjaśnić. Pan poseł Wojciech Zarzycki stwierdził, że Ministerstwo Skarbu Państwa nie chce mówić o kwestiach regulacyjnych oraz nie chce wyciągać konsekwencji wobec tych podmiotów, które nie przestrzegają ceny minimalnej. Na skutek kontroli zleconej przez Ministerstwo Finansów stwierdzono istotne uchybienia w działalności wielu cukrowni. Głównie chodziło o sprzedaż cukru poniżej ceny minimalnej. Te cukrownie zostały ukarane. Wszyscy wiemy, dlaczego te cukrownie sprzedawały cukier poniżej ceny minimalnej. One nie miały innego źródła finansowania swojej bieżącej działalności. Z drugiej strony na rynku cukru nastąpiła ogromna nadwyżka produkcji i rynek jest rozregulowany. Toczymy dyskusję na ten temat od wielu tygodni. Jest kłopot z likwidacją tej nadwyżki, ponieważ Agencja Rynku Rolnego nie ma pieniędzy na interwencję. Mówiłam już o ukaraniu cukrowni. Oczywiście wszyscy prezesi cukrowni, którzy dopuścili się sprzedaży cukru poniżej kosztów produkcji, powinni zostać ukarani. To nie jest jednak takie proste, ponieważ niektóre cukrownie sprzedawały cukier po 2 zł za kilogram, ale ten produkt trafiał na rynek i tak po niższej cenie.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#MałgorzataOstrowska">On był sprzedawany przez banki, które upłynniały swoje zastawy pod kredyty, które zaciągały cukrownie. A zatem wcale nie jest powiedziane, czy trafimy akurat do tych, którzy ten proceder rozpoczęli, aczkolwiek konsekwencje powinny zostać wyciągnięte. Ponadto ze wszystkich stron płyną polityczne naciski, aby odstąpić od kar naliczonych przez Ministerstwo Finansów, ponieważ one będą wpływały na kondycję tych cukrowni. Taka jest prawda. Te kary są bardzo znaczne. Z jednej strony wykryliśmy nieprawidłowości i nałożyliśmy kary na cukrownie, z drugiej strony nie możemy wyegzekwować tych kar, bo one jeszcze bardziej pogarszają stan cukrowni należących do Skarbu Państwa. Powstaje pytanie o rozwiązanie tej sytuacji. Oczywiście musimy postępować zgodnie z prawem. Kara powinna być wyegzekwowana. Występowałam do ministra finansów, aby rozłożył spłatę tych kar na dużą ilość rat, tak aby nie było dużego uszczerbku w miesięcznych wydatkach cukrowni. Minister finansów przychylił się do tej prośby i to jest jedyna rzecz, którą w tym momencie możemy zrobić nie narażając się na zarzut działania wbrew prawu.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#WojciechMojzesowicz">Uczestniczyłem w spotkaniu z panem ministrem Jarosławem Kalinowskim i usłyszałem tam, że nie ma żadnych przeszkód, aby powołać Krajową Spółkę Cukrową SA. Jeżeli z rządu otrzymujemy dwa sprzeczne sygnały, to Komisje muszą to w końcu rozstrzygnąć. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz wicepremier Jarosław Kalinowski zgodnie twierdzili, że można powołać Krajową Spółkę Cukrową SA bez nowelizacji art. 20. W ten sposób znajdujemy się w dziwnej sytuacji. Jedni eksperci mówią, że można powołać Spółkę, inni że nie można. Parlament ma obowiązek rozstrzygnąć ten spór.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#BogdanPęk">Czy pani minister Małgorzata Ostrowska występuje tutaj w imieniu Rady Ministrów, w imieniu Ministerstwa Skarbu Państwa czy też wyłącznie w swoim imieniu? Poglądy pani minister są mi znane od wielu lat i nic mnie w tej wypowiedzi nie dziwi. Czy jest pisemne stanowisko Rady Ministrów w tej sprawie? Czy pani minister Małgorzata Ostrowska reprezentuje tutaj Radę Ministrów? Jakie jest stanowisko Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w tej sprawie? Mam przed sobą art. 159 Regulaminu Sejmu i mam zamiar skorzystać z tego przepisu, jeśli się okaże, że te stanowiska są jednolicie negatywne wobec stanowiska Sejmu.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#MałgorzataOstrowska">Projekt nowelizacji przedkłada Ministerstwo Skarbu Państwa i został on zaakceptowany przez rząd. Jest to przedłożenie rządowe i zostałam upoważniona do prezentowania stanowiska rządu w tej kwestii. Przy skierowaniu projektu ustawy do Sejmu premier wyznaczył ministra, który ma przedstawić projekt ustawy. Jest to minister skarbu państwa, którego mam zaszczyt reprezentować na tym posiedzeniu, pełniąc funkcję sekretarza stanu w tym Ministerstwie.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#BogdanPęk">Jakie jest stanowisko Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w tej kwestii?</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#WojciechMojzesowicz">Na sali jest obecna pani dyrektor Bogumiła Kasperowicz. Czy pani dyrektor jest upoważniona do odpowiedzi na to pytanie?</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#BogumiłaKasperowicz">Jak już powiedziała pani minister Małgorzata Ostrowska, projekt ustawy został przyjęty przez Radę Ministrów. Jedynym upoważnionym do prezentowania stanowiska rządu w tej sprawie jest minister skarbu państwa.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#RomualdAjchler">Podkomisja w sprawozdaniu, w art. 1 proponuje pewne zmiany dotyczące sankcji, którym podlegałyby podmioty sprzedające cukier poniżej ceny minimalnej. Chciałbym, aby pani minister Małgorzata Ostrowska wypowiedziała się odnośnie proponowanych zmian i oceniła je w kontekście dotychczas obowiązujących przepisów. Pani minister stwierdziła, że właściwie nie ma możliwości egzekucji kar od cukrowni. Co w takim razie daje wprowadzenie tego przepisu? Czy popiera pani zmianę proponowaną w art. 1?</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#MieczysławAszkiełowicz">Opinie ekspertów są jednoznaczne - nic nie stoi na przeszkodzie, aby powołać Krajową Spółkę Cukrową SA. Podkomisja przedstawiła swoje stanowisko w tej kwestii. Myślę, że powinniśmy przejść do głosowania. Po rozmowach z przedstawicielami firmy British Sugar wyciągnąłem taki wniosek, że całe działanie tej firmy polega na tym, aby nie powołać Krajowej Spółki Cukrowej SA.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#GabrielJanowski">Chciałbym zaprotestować przeciwko stwierdzeniu, że czerwcowy termin powołania Krajowej Spółki Cukrowej SA nie jest realny. Kiedy zgłaszaliśmy projekt uchwały Sejmu w styczniu tego roku, proponowaliśmy termin 30 marca 2002 r. Wtedy państwo jednoznacznie mówiliście, że ten termin nie jest realny. Oczywiście on był realny, dlatego, że ustawa jednoznacznie mówiła o niezwłocznym powołaniu Krajowej Spółki Cukrowej SA. Gdyby realizacja tej ustawy nie była możliwa, to wszyscy eksperci Sejmu, Senatu i prezydenta zgłosiliby swoje zastrzeżenia. Żaden z tych ośrodków nie protestował w tym względzie i ustawa została przyjęta. A zatem termin marcowy był kompromisowy. Uznaliśmy, że nowy rząd musi mieć czas na zapoznanie się z tematem, mimo, że rząd został powołany dużo wcześniej i mógł zrealizować tę ustawę. Państwo podczas dyskusji stwierdziliście, że ten termin nie jest realny i zaproponowaliście czerwiec 2002 r. To rząd zaproponował termin czerwcowy, uznając, że do końca czerwca Krajowa Spółka Cukrowa SA zostanie powołana. Co się stanie, jeśli proponowana przez rząd nowelizacja ustawy nie zostanie przez Sejm zaakceptowana? Wtedy minister musi wykonać ustawę w dotychczasowym brzmieniu. W przeciwnym wypadku zostanie postawiony przed Trybunałem Stanu. I właśnie w tym kierunku zmierzamy. A zatem proszę nie przywoływać fałszywych terminów i argumentów. Nie ma woli politycznej powołania Krajowej Spółki Cukrowej SA. To co pani minister tutaj mówi, to jest gra na zwłokę. W tym czasie wykończycie wszystkie cukrownie, odsprzedając je niektórym powinowatym - jakieś powinowactwo zarówno tamten rząd, jak i ten rząd ma, ponieważ czyni wszystko, aby to nie polscy plantatorzy stali się współwłaścicielami, ale kapitał zachodni, krótko mówiąc niemiecki. Niemcy sobie wyznaczyli rolę przewodnią w Europie, nie tylko w sprawie cukru, ale na nasze nieszczęście również w tej dziedzinie i chcą zawładnąć polskimi cukrowniami, sprowadzając nas do prymitywnych producentów surowca. Proszę zatem nie owijać w bawełnę i wykonywać, to co do was należy. Jeżeli nie, to my też przystąpimy do bardziej zdecydowanych działań. Zresztą dzisiaj producenci cukru protestują pod siedzibą Rady Ministrów na okoliczność nie realizowania uchwały Sejmu o powołaniu Krajowej Spółki Cukrowej SA. Parlament przystąpi po prostu do działań prawnych w związku z niewykonaniem ustawy do końca czerwca. Jeszcze raz proszę panią minister, aby nie wprowadzała nas w błąd i nie grała na zwłokę. Jesteśmy zbyt poważnymi ludźmi, aby dać się nabrać na pani, skądinąd, ładnie opakowane słowa.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#WojciechMojzesowicz">Wydaje mi się, że wszyscy członkowie Komisji mają już pełne rozeznanie w tej kwestii i dalsza dyskusja niczego tu nie zmieni.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#FranciszekFranczak">Chciałbym się wypowiedzieć w sprawie prywatyzacji Śląskiej Spółki Cukrowej SA. Ten proces trwa już czwarty rok. Kiedy go rozpoczynano od wydzielenia Cukrowni Głogów SA, zapewniano nas, że to jest wzorowa prywatyzacja. Zachodnia firma miała zapewnić pakiet plantatorski, socjalny a przede wszystkim pakiet inwestycyjny. Minęły trzy lata i dzisiaj cukrownia jest w likwidacji. Pracownikom proponuje się zwolnienia w zamian za roczne wynagrodzenia wypłacane z góry. Osobiście dziwię się, że te spółki cukrowe tak długo wytrzymały. Przecież trzy lata temu na rynku była olbrzymia nadwyżka produkcji. Wiemy, że 25% kwoty „A” przekwalifikowano na kwotę „C”. Tę decyzję podjęła minister skarbu Barbara Litak-Zarębska. Kto poniósł koszty tej operacji? To działanie obciążyło najbardziej spółki cukrowe. Urzędy skarbowe wymierzyły kary. Ukarano nie tego, kto zawinił. Zawinili prezesi. Przypominam, że posłowie wielokrotnie zwracali się do Ministerstwa Skarbu Państwa o odwołanie tych osób. Jak te spółki mogą nadal funkcjonować? Przecież utraciły płynność finansową i nie mają możliwości zaciągania kredytów. O tym nikt nie mówi. W zeszłym tygodniu francuscy inwestorzy oraz prezesi spacerowali po najlepszej śląskiej cukrowni, pokazując swoją pewność. Czy właśnie o to walczymy? Wydaje mi się, że należy skończyć tę farsę. Należy poważnie podejść do tematu i wreszcie rozwiązać ten problem. Powiem nawet, że wszystko jedno jaka to będzie decyzja, ale niech wreszcie zapadnie.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#StanisławKalemba">Chciałbym się odnieść do pierwszego wystąpienia pani minister Małgorzaty Ostrowskiej. Komisje nie przyjęły rządowego projektu ustawy. Projekt został skierowany do podkomisji. Podkomisja opracowała własne zmiany. Jeśli chodzi o sankcje związane ze sprzedażą cukru poniżej ceny interwencyjnej, na sześciu członków podkomisji wszyscy poparli to rozwiązanie. W przypadku zmiany art. 20 ust. 1 był tylko jeden głos przeciwny. Na sali są obecni przedstawiciele wszystkich zainteresowanych organizacji rolniczych. Pytam, czy któraś z tych osób opowiada się za trójetapowym powoływaniem Krajowej Spółki Cukrowej SA? Jeśli tak, to czekamy na zgłoszenia. Do tej pory nikt nie poparł tego rozwiązania. Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu orzekło, że zgodnie z obecnie obowiązującym prawem można powołać Krajową Spółkę Cukrową SA. Eksperci stwierdzili także, że chętnie się zapoznają z opiniami będącymi w dyspozycji Ministerstwa Skarbu Państwa. Jakie były przeszkody, aby te opinie udostępnić ekspertom z Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu? Chciałbym się także odnieść do wypowiedzi pana posła Romualda Ajchlera. Interesuję się sytuacją na rynku cukru od 1990 r. Przez te kilkanaście lat nieustannie prowadzi się grę przy pomocy ceny kilograma cukru. Dzisiaj Polska jest takim krajem, w którym cena detaliczna cukru jest niższa od ceny w cukrowni. Nie ma podobnego przypadku w krajach Unii Europejskiej. Z tym procederem poradziła sobie Litwa, Łotwa i inne kraje na Wschodzie. Tylko u nas nie można tego zrobić. Dlatego chcemy to zmienić. Zwracam się do pana posła Romualda Ajchlera. Sytuacja cukrowni jest dramatycznie zła. Słyszymy o następnych upadłościach. Zbliża się kampania cukrownicza, kiedy znowu nie będzie środków na gwarancje. W jaki sposób chce pan zapewnić rentowność cukrowni i poprawić ich sytuację finansową? Ja wierzę w państwo. Jeśli Sejm uchwali ustawę, to Ministerstwo Finansów będzie musiało egzekwować te kary. Nie można z góry zakładać, że to się nie powiedzie. Chciałbym także poznać stanowisko Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w kwestii zmiany przepisów regulujących rynek cukru w Polsce? Kiedy rozmawialiśmy z panem ministrem Wiesławem Kaczmarkiem, to powiedział, że Skarb Państwa nadzoruje tylko sprawy właścicielskie, natomiast za regulacyjną część ustawy odpowiada Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Prawda jest taka, że projektu rządowego znajdującego się w druku nr 403 nikt nie popierał. Moim zdaniem istnieje możliwość powołania Krajowej Spółki Cukrowej SA w oparciu o obecnie obowiązujące przepisy. Być może dyskusja powinna toczyć wokół włączenia do koncernu Śląskiej Spółki Cukrowej SA, jednak kiedy weszła w życie ustawa z 21 czerwca 2001 r. o regulacji rynku cukru minister skarbu państwa miał obowiązek wypowiedzieć umowę zawartą z firmą Saint Louis Sucre SAS. Z tego co wiem, były już przygotowane odpowiednie dokumenty, ale nie miał ich kto podpisać. Uważam, że czas zakończyć tę dyskusję i przejść do podejmowania decyzji. Poprawki będzie można zgłaszać w trakcie drugiego czytania. Proszę dostarczyć zaległe opinie do Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu - jesteśmy zainteresowani wyjaśnieniem tej sprawy do końca. Jeśli chodzi o odstępowanie od ściągania kar pieniężnych, to z moich informacji wynika, że podmioty zagraniczne także z tego korzystają.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#StanisławKalemba">Jeśli tak się dzieje, to te przedsiębiorstwa powinny być traktowane tak samo. Proszę, abyśmy podeszli do tego problemu odpowiedzialnie. To nie było tak, że podkomisja po kilku spotkaniach odrzuciła projekt z druku nr 403. Zarówno eksperci jak i związki zawodowe oraz przedstawiciele Instytutu Przemysłu Cukrowniczego zgodnie stwierdzili, że tworzenie Krajowej Spółki Cukrowej SA w trzech etapach doprowadzi do wyniszczenia spółek cukrowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#RomualdAjchler">Pan poseł Stanisław Kalemba nie zrozumiał mojej wypowiedzi. Ponadto moje pytanie było skierowane nie do pana, ale do pani minister Małgorzaty Ostrowskiej. Pytałem o to, który zapis jest skuteczniejszy. Po prostu chciałbym poprzeć lepsze rozwiązanie. Poprzednia ustawa stanowiła, że na cukrownie nie przestrzegające ceny minimalnej będą nakładane sankcje. Urzędy skarbowe naliczyły ogromne kwoty kar, których nie można było wyegzekwować. Teraz podkomisja proponuje podobne rozwiązania. Dlatego pytam, który przepis daje możliwość wywierania nacisku na podmioty, aby nie sprzedawały cukru poniżej ceny minimalnej. Skoro przepisy ustawy są omijane, poprzez sprzedaż cukru z zastawów przez różnego rodzaju instytucje, to czy te nowe przepisy proponowane przez podkomisję rozwiązują ten problem? Jeżeli nie, to nadal będzie kwitł ten sam proceder. Chciałbym także powiedzieć, że posłom Sojuszu Lewicy Demokratycznej zależy na tym, aby utworzyć Krajową Spółkę Cukrową SA, ale na zdrowych podstawach i przy pomocy dobrego prawa.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#GabrielJanowski">Chciałbym przeczytać państwu fragment pewnego pisma: „Szanowny Pan Wiesław Kaczmarek, Minister Skarbu Państwa, Szanowny Panie Ministrze! Zwracam się ponownie do Pana Ministra w sprawie prywatyzacji Śląskiej Spółki Cukrowej SA. Podczas spotkania, które odbyło się z inicjatywy Pana Ministra w siedzibie Ministerstwa Skarbu Państwa w dniu 10 stycznia 2002 r. przedstawiciele Ministerstwa Skarbu Państwa potwierdzili z całą mocą wolę ministra skarbu jak najszybszego wykonania zawartej ze spółką Saint Louis Sucre SAS umowy sprzedaży 95% akcji Śląskiej Spółki Cukrowej SA”. Pismo podpisał przedstawiciel firmy Saint Louis Sucre SAS. Z tego wynika, że minister skarbu państwa, pan Wiesław Kaczmarek podtrzymał wolę sprzedaży akcji Śląskiej Spółki Cukrowej SA, mimo, że umowa przestała obowiązywać 15 lipca 2001 r. Chciałbym wyraźnie powiedzieć, że sprzedaż akcji Śląskiej Spółki Cukrowej SA oraz innych spółek, co do których wysuwa roszczenia kapitał zagraniczny, oznacza brak możliwości utworzenia Krajowej Spółki Cukrowej SA. Uważam, że zarówno poprzedniemu jak i temu rządowi bardzo na tym zależy, żeby nie powstał pierwszy narodowy polski koncern. Byłby to zaraźliwy przykład dla innych przedsiębiorstw, które chcą się konsolidować i chcą upowszechniać własność na polski, zdrowy sposób. W przeciwieństwie do tych, którzy wyprzedają tę własność na rzecz zagranicznych koncernów.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#MałgorzataOstrowska">Zacznę od skomentowania wypowiedzi pana posła Gabriela Janowskiego. Rozumiem, że pan poseł nauczył się nieufności w stosunku do własnego rządu w poprzednim okresie, ale zachęcam do tego, aby zaufać temu rządowi, w stosunku do którego jest pan w opozycji. Jeszcze raz powtarzam, że rząd chce utworzyć Krajową Spółkę Cukrową SA. Prosimy tylko o to, aby stworzyć sensowne podstawy prawne do tego działania. Naszym zdaniem w tej chwili taki postaw nie ma. Cokolwiek minister skarbu państwa by nie uczynił, to naraża się na działania pozaprawne. Dlatego proponujemy konkretne rozwiązania ustawowe. Pan poseł Romuald Ajchler pytał, czy Ministerstwo Skarbu Państwa popiera zapisy dotyczące spraw regulacji rynku cukru. Rząd przedłożył projekt zmian, w którym w ogóle nie poruszano tych kwestii. Skupiliśmy się tylko i wyłącznie na art. 20 i tutaj pan poseł Stanisław Kalemba słusznie stwierdził, że przedmiotem przedłożenia rządowego jest tylko kwestia prywatyzacyjna, a nie regulacyjna. W ramach uzgodnień międzyresortowych przyjęto, że najpierw zostanie rozstrzygnięta kwestia powołania Krajowej Spółki Cukrowej SA, a następnie zostanie przygotowana ustawa regulacyjna, która znowelizuje obecnie obowiązujące prawo. Nie chcę się do tego odnosić, ponieważ to nie jest materia, którą zajmuje się Ministerstwo Skarbu Państwa. Moim zdaniem te zapisy nie zawierają trybu, w jakim naliczane byłyby te kary. Nie jest też powiedziane, na jakiej podstawie i kto ma to robić. To są wątpliwości, które powstają po pobieżnym przeczytaniu propozycji podkomisji. Pan poseł Gabriel Janowski wypowiadał się także w kwestii realności terminu powołania Krajowej Spółki Cukrowej SA. Ja też uczestniczyłam w posiedzeniu Komisji, kiedy dyskutowano o tej sprawie. Prosiliśmy o jeszcze dłuższy termin. Termin czerwcowy był kompromisowy. Już wtedy mówiliśmy o tym, że jak najszybciej trzeba znowelizować ustawę, aby było możliwe dotrzymanie tego terminu. Dziękuję za komplement dotyczący mojej wypowiedzi, ale chciałabym zaznaczyć, że treść tej wypowiedzi była jak najbardziej poważna i traktuję poważnie sugestie zgłaszane przez państwa posłów. Po raz kolejny potwierdzam wolę powołania Krajowej Spółki Cukrowej SA. To nie prawda, że rząd prowadzi „grę o zwłokę”. Próbuję państwu wyjaśnić, że wbrew temu, co przyjęła podkomisja, zmiana prawa przyspieszy powołanie Krajowej Spółki Cukrowej SA. Mam nadzieję, że kiedy zostaną wyjaśnione wątpliwości prawne dotyczące Śląskiej Spółki Cukrowej SA, będzie można podjąć decyzję w tym zakresie. Dzisiaj nie ma przeszkód, aby powołać Krajową Spółkę Cukrową SA na bazie trzech holdingów. Jeśli rozstrzygnięcia prawne będą korzystne dla Skarbu Państwa, to oczywiste jest to, że proces włączania do koncernu kolejnych podmiotów będzie kontynuowany. Poruszono tutaj również problem prywatyzacji Śląskiej Spółki Cukrowej SA. Miałam możliwość odbywać spotkania w tej sprawie we wszystkich możliwych konfiguracjach. Przeważająca grupa zainteresowanych osób uważa, że decyzja w tej sprawie już powinna zapaść.</u>
<u xml:id="u-23.1" who="#MałgorzataOstrowska">Przeważająca część cukrowni oczekuje jak najszybszej prywatyzacji z udziałem inwestora. Dwie cukrownie, które są zagrożone upadłością, same zwróciły się do inwestorów niemieckich, aby je przejąć w procesie upadłościowym. One upatrują w tym możliwość rozwiązania ich problemów - możliwości zapłaty plantatorom i dalszego funkcjonowania. Jeszcze raz proszę połączone Komisje o poparcie projektu ustawy zgodnie z przedłożeniem rządowym, ponieważ on umożliwia szybsze powołanie Krajowej Spółki Cukrowej SA.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#WojciechMojzesowicz">Zamykam dyskusję. Przystępujemy do rozpatrzenia sprawozdania podkomisji. W art. 1 podkomisja proponuje, aby w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o regulacji rynku cukru (Dz.U. Nr 76, poz. 810 i Nr 122, poz. 1322) wprowadzić następujące zmiany: „1) w art. 15 po ust. 2 dodaje się ust. 2a 2c w brzmieniu: „2a. Producenci cukru i inni przedsiębiorcy są zobowiązani sprzedawać cukier na rynku krajowym po cenach wyższych niż cena interwencyjna. 2b. Podmioty, o których mowa w ust. 2a, wprowadzające cukier na rynek krajowy po cenach niższych lub równych cenie interwencyjnej, są zobowiązane do wnoszenia opłat sankcyjnych w wysokości wynikającej z pomnożenia ilości tak sprzedanego cukru przez cenę interwencyjną. 2c. Opłaty sankcyjne, o których mowa w ust. 2b, wpłacane są bez wezwania na wydzielony rachunek Agencji Rynku Rolnego i podlegają przepisom ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa”; 2) w art. 20 ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa, działając w imieniu Skarbu Państwa, przeprowadzi niezwłocznie połączenie Spółek Cukrowych utworzonych na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 19, w których Skarb Państwa posiada 100% akcji oraz spółek, o których mowa w art. 7 ust. 2 ustawy przywołanej w art. 19, w których Skarb Państwa i Spółki Cukrowe posiadają co najmniej 75% akcji w dniu wejścia w życie ustawy i utworzy w trybie art. 492 par. 1 pkt 2 Kodeksu spółek handlowych, spółkę akcyjną zwaną dalej „Krajową Spółką Cukrową.” ”. W art. 2 podkomisja proponuje, aby ustawa weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Przystępujemy do głosowania. Kto z państwa jest za przyjęciem zmiany nr 1? Stwierdzam, że połączone Komisje przy 44 głosach za, braku głosujących przeciw i 2 wstrzymujących się przyjęły zmianę nr 1. Przystępujemy do głosowania zmiany nr 2. Kto z państwa jest za przyjęciem zmiany nr 2? Stwierdzam, że połączone Komisje przy 44 głosach za, braku głosujących przeciw i 2 wstrzymujących się przyjęły zmianę nr 2. Czy ktoś z państwa ma jakieś uwagi do art. 2? Nie widzę. Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że połączone Komisje przyjęły art. 2 bez uwag. Sprzeciwu nie słyszę. Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy. Kto z państwa jest za przyjęciem ustawy o zmianie ustawy o regulacji rynku cukru w brzmieniu zaproponowanym w sprawozdaniu podkomisji? Stwierdzam, że połączone Komisje przy 44 głosach za, braku głosujących przeciw i 2 wstrzymujących się przyjęły ustawę o zmianie ustawy o regulacji rynku cukru. Pozostał nam obowiązek wyboru posła sprawozdawcy. Zgłaszam kandydaturę pana posła Stanisława Kalemby. Czy pan poseł się zgadza?</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#StanisławKalemba">Tak.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#WojciechMojzesowicz">Czy ktoś z państwa ma inne propozycje? Nie widzę zgłoszeń. Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że połączone Komisje przyjęły moją propozycję. Sprzeciwu nie słyszę. Wyznaczamy trzydniowy termin zaopiniowania projektu ustawy przez Urząd Komitetu Integracji Europejskiej. Zamykam posiedzenie połączonych Komisji: Skarbu Państwa oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>