text_structure.xml
105 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#WładysławStępień">Otwieram posiedzenie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Witam członków Komisji oraz przybyłych gości. Podczas dzisiejszego posiedzenia Komisji rozpatrzymy sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za 2001 r. w zakresie części budżetowych: 22 - Gospodarka wodna, 41 - Środowisko, 83 - Rezerwy celowe oraz środków bezzwrotnych pochodzących z zagranicy i wydatków nimi finansowanych. Te części omówi minister środowiska, a koreferaty z ramienia Komisji przedstawią: w części 22 - pan poseł Jan Chojnacki, w częściach 41 i 83 pan poseł Jan Sieńko, a w zakresie środków bezzwrotnych pochodzących z zagranicy i wydatków nimi finansowanych - pan poseł Tadeusz Parchański. Przewidujemy również wystąpienie przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli, jeżeli taka będzie ich wola. Potem omówimy wykonanie budżetu państwa w części 85 - Budżety wojewodów ogółem. Tę cześć zreferuje przedstawiciel ministra finansów, a koreferat wygłosi pani posłanka Elżbieta Łukacijewska. Następnie przejdziemy do omówienia sprawozdania z wykonania planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Referował będzie prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Oczekujemy również uwag ze strony przedstawicieli NIK. Posłem koreferentem jestem ja. W zawiadomieniu przewidziane było przyjęcie planu pracy Komisji na II półrocze 2002 r., ale przypominam, że plan pracy już został przyjęty. Zatem ten punkt jest nieaktualny. Czy są uwagi do zaproponowanego sposobu procedowania? Nie ma uwag. Panie ministrze, oddaję panu głos.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#KrzysztofPanas">W zakresie wykonania budżetu państwa w 2001 r. w części 22 - Gospodarka wodna, zadania statutowe ministra środowiska realizowało 15 jednostek sektora finansów publicznych, w tym 8 jednostek budżetowych, 1 zakład budżetowy postawiony w stan likwidacji w lipcu 2001 r. - w czerwcu 2002 r. proces likwidacji zakończono - oraz 6 gospodarstw pomocniczych. Minister środowiska realizował w roku sprawozdawczym zadania z zakresu: wodnych przejść granicznych w dziale 600 - Transport i łączność, gospodarki wodnej i służby hydrologiczno-meteorologicznej oraz usuwania skutków klęsk żywiołowych w dziale 710 - Działalność usługowa, administracji państwowej w dziale 750 - Administracja publiczna oraz spraw obronnych w dziale 752 - Obrona narodowa. Rozpocznę od dochodów budżetowych. W ustawie budżetowej na 2001 r. ustalono dochody w części 22 - Gospodarka wodna w wysokości 5,7 mln zł. Zrealizowane dochody wyniosły 6,8 mln zł i w stosunku do ustawy budżetowej na 2001 r. były wyższe o 1,1 mln zł, tj. 19,5%. W porównaniu z 2000 r. dochody w ujęciu nominalnym były wyższe o 90 tys. zł, tj. o 1,3%, a realnie - niższe o 279,6 tys. zł, tj. o 3,9%. W strukturze zrealizowanych dochodów dominował dział 710 -Działalność usługowa, którego udział w dochodach wyniósł 99,1%. Głównym źródłem dochodów były wpływy uzyskane z najmu i dzierżawy składników majątkowych Skarbu Państwa - 2,8 mln zł, wpływy z różnych dochodów - ponad 2 mln zł oraz wpłaty części zysku do budżetu gospodarstw pomocniczych - 661 tys. zł. Zaznaczam, że zrealizowane dochody były terminowo odprowadzane na rachunki bankowe urzędów skarbowych. W zakresie wydatków, w ustawie budżetowej na 2001 r. wydatki w części 22 - Gospodarka wodna określono na łączną kwotę 198,7 mln zł. W ciągu 2001 r. wydatki zostały zwiększone o 283,2 mln zł, tj. o 142,5%, do łącznej wysokości ponad 482 mln zł. Zwiększenia wydatków dotyczyły głównie uruchomienia środków rezerwy celowej w dziale 710 - Działalność usługowa, w rozdziale 71078 - usuwanie skutków klęsk żywiołowych, w kwocie 283,2 mln zł stanowiącej 99,9% zwiększeń. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 23 października 2001 r. w sprawie blokowania niektórych wydatków w budżecie państwa na 2001 r., dokonano w części 22 blokady wydatków na łączną kwotę 19,6 mln zł. Wydatki 2001 r., łącznie z wydatkami nie wygasającymi, zrealizowane zostały w wysokości ponad 462 mln zł, co stanowi 95, 8% planu po zmianach. W porównaniu z 2000 r. wydatki w ujęciu nominalnym były wyższe o 53,3 mln zł, tj. o 13%, a realnie - wyższe o 30,8 mln zł, tj. o 7,1%. Wydatki 2001 r., łącznie z wydatkami nie wygasającymi, określonymi na kwotę 13, 8 mln zł, w stosunku do planu po zmianach pomniejszonego o dokonaną blokadę, zrealizowane zostały w 99,95%. W strukturze wydatków zrealizowanych w 2001 r. dominowały wydatki w dziale 710 - Działalność usługowa, które wykonano w kwocie 457,5 mln zł, łącznie z wydatkami nie wygasającymi. Pozostałe wydatki zrealizowano w działach: 600 - Transport i łączność w kwocie 130 tys. zł, tj. 0, 03% wydatków zrealizowanych, 750 - Administracja publiczna w kwocie 3,9 mln zł, tj. 0,85% wydatków zrealizowanych i 752 -Obrona narodowa w kwocie 516 tys. zł, tj. 0,11% wydatków zrealizowanych. W ramach wydatków zrealizowanych, wydatki majątkowe wyniosły 153,7 mln zł, co stanowi 33,3%, z tego wydatki na inwestycje wieloletnie wyniosły ponad 85 mln zł - były to zbiorniki wodne Topola i Kozielno - a pozostałe wydatki majątkowe wyniosły 68,6 mln zł. Ponadto, ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach kontynuowano realizację inwestycji wieloletnich, takich jak: stopień wodny Smolice, zbiornik wodny Świnna Poręba, zbiornik wodny Wióry, jaz Lipki oraz stopień wodny Malczyce. Zaznaczam, że realizacja wydatków oceniona została przez Najwyższą Izbę Kontroli jako poprawna. Poza tym, w 2001 r. nastąpił spadek zobowiązań w stosunku do 2000 r. o 73,7% oraz nie powstały zobowiązania wymagalne. Dochody, w ramach zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych i środków specjalnych w 2001 r., wyniosły 20,6 mln zł i były niższe o 6,7% od kwoty planowanej. Natomiast wydatki wyniosły 21,1 mln zł i były niższe o 0,7% od kwoty planowanej. Wpłaty do budżetu wyniosły 661 tys. zł i były wyższe o 82, 6% od wpłat zrealizowanych w 2000 r. Przeciętne zatrudnienie w 2001 r. w części 22 wyniosło 2623 osoby i w porównaniu z 2000 r. było wyższe o 46 osób, czyli o 1,7%. Limitem zatrudnienia objęto 40 etatów. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto wyniosło 1950 zł i w stosunku do 2000 r. wzrosło o 106 zł, tj. o 5,7%. Zadania statutowe ministra środowiska realizowały w 2001 r. 52 jednostki sektora finansów publicznych - 28 jednostek budżetowych, 1 zakład budżetowy, 23 gospodarstwa pomocnicze - oraz funkcjonowało 8 środków specjalnych. Minister środowiska realizował w roku sprawozdawczym zadania statutowe z zakresu następujących działów: 020 - Leśnictwo, 710 - Działalność usługowa, 750 - Administracja publiczna, 752 - Obrona narodowa, 801 - Oświata i wychowanie, 900 - Gospodarka komunalna i ochrona środowiska oraz 925 - Ogrody botaniczne i zoologiczne oraz naturalne obszary i obiekty chronionej przyrody. W ustawie budżetowej na 2001 r. ustalono dochody w części 41 - Środowisko w wysokości 7,9 mln zł. Zrealizowane dochody wyniosły 9,3 mln zł i w stosunku do ustawy budżetowej na 2001 r. były wyższe o 1,4 mln zł, tj. o 18,2%. W porównaniu z 2000 r. dochody w ujęciu nominalnym były niższe o 1,3 mln zł, tj. o 12,6%, a realnie - niższe o 1,9 mln zł, tj. o 17,1%. W strukturze dochodów zrealizowanych w 2001 r. największy udział miały dochody w działach: 710 - Działalność usługowa, którego udział w dochodach ogółem wyniósł 39,7%, 020 - Leśnictwo - 26,5%, 925 - Ogrody botaniczne i zoologiczne oraz naturalne obszary i obiekty chronionej przyrody - 25,8%. Zaznaczam, że zrealizowane dochody były terminowo odprowadzane na rachunki bankowe urzędów skarbowych. W ustawie budżetowej wydatki w części 41 - Środowisko określono na łączną kwotę ponad 158, 2 mln zł. W ciągu 2001 r., w stosunku do ustawy budżetowej, wydatki zostały zwiększone o 5,8 mln zł, tj. o 3,7%, do łącznej kwoty 164,1 mln zł. Zwiększenia wydatków dotyczyły głównie uruchomienia rezerwy celowej na budowę i uregulowanie własności w parkach narodowych na kwotę 4,4 mln zł oraz wypłat odszkodowań z tytułu zobowiązań wymagalnych Skarbu Państwa na kwotę 1,1 mln zł.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#KrzysztofPanas">Zrealizowane wydatki, łącznie z nie wygasającymi w kwocie 75,5 tys. zł, wyniosły 153,7 mln zł, tj. 93,7% budżetu po zmianach. W porównaniu z 2000 r. wydatki w ujęciu nominalnym były niższe o 66,8 mln zł, tj. o 30,3%, a realnie - niższe o ponad 70 mln zł, tj. o 33,9%. Blokadą wydatków objęto kwotę 10,2 mln zł. Realizacja wydatków z uwzględnieniem blokady wyniosła 99,91%. W strukturze wydatków zrealizowanych w 2001 r., w części 41 największy udział miały wydatki w działach: 925, 020 oraz 750. W dziale 925 - Ogrody botaniczne i zoologiczne oraz naturalne obszary i obiekty chronionej przyrody wydatki zrealizowano w wysokości 60,2 mln zł, tj. 39,2% wszystkich wydatków wykonanych w tej części. W dziale 020 - Leśnictwo wydatkowano 41,6 mln zł, tj. 27%, a w dziale 750 - Administracja publiczna wydatkowano 27,7 mln zł, tj. 18% wszystkich wydatków w części 41. Pozostałe znaczące wydatki wykonano w działach: 710 - Działalność usługowa - 7,6% oraz 900 - Gospodarka komunalna i ochrona środowiska - 7%. Zaznaczam, że realizacja wydatków oceniona została przez Najwyższą Izbę Kontroli jako poprawna. Dochody w ramach zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych i środków specjalnych wyniosły 68,9 mln zł i były wyższe o 5% od kwoty planowanej. Natomiast wydatki wyniosły 68,6 mln zł i były o 5,6% wyższe od kwoty planowanej. Wpłaty do budżetu wyniosły ponad 1,2 mln zł i były niższe o 35,3% od wpłat zrealizowanych w 2000 r. Najwyższa Izba Kontroli oceniła gospodarowanie tymi środkami jako poprawne. Przeciętne zatrudnienie w 2001 r. w części 41 - Środowisko wyniosło 1567 osób, w tym, w dziale 750 - Administracja publiczna - 307 osób. W porównaniu z 2000 r. przeciętne zatrudnienie w 2001 r. było wyższe o 33 osoby, tj. o 2,1%. Limitem zatrudnienia objęto 444 etaty. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w 2001 r. wyniosło 2542 zł, w tym w dziale 750 - Administracja publiczna - 3277 zł. W porównaniu z 2000 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w 2001 r. wzrosło o 190 zł, tj. 8,8%. Jeśli pan przewodniczący pozwoli, o przedstawienie rezerw celowych w części budżetowej 83, poproszę panią dyrektor Marię Maliszewską.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#MariaMaliszewska">W ustawie budżetowej na 2001 r., w części budżetowej 83 - Rezerwy celowe w zakresie pozycji 55, została utworzona rezerwa, która była przeznaczona na budowę i uregulowanie własności gruntów w czterech Parkach Narodowych: Białowieskim, Gorczańskim, Kampinoskim i Ujście Warty. Rezerwa ta była przeznaczona na wydatki bieżące w kwocie 790 tys. zł i na wydatki majątkowe w kwocie 3,6 mln zł. W związku z blokadą środków, 900 tys. zł w ramach tej rezerwy zostało nią objętych. Wykorzystanie rezerwy w wysokości ponad 3,5 mln zł nastąpiło prawie w 100%. Jeżeli jesteście państwo zainteresowani, dysponujemy całym zakresem zadań zrealizowanych w ramach tej rezerwy. Zatem podkreślam, że w stosunku do środków przekazanych z tej rezerwy, prawie 100% wykorzystano, a 900 tys. zł nie wykorzystano ze względu na blokadę nałożoną przez Radę Ministrów w 2001 r.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#WładysławStępień">Rozumiem, że zakres rzeczowy został zrealizowany w całości.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#MariaMaliszewska">Tak, zakres zadań, które zrealizowano, w stosunku do zadań przekazanych po wycofaniu blokady, został wykonany prawie w 100%.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#WładysławStępień">Do pytań i dyskusji przejdziemy w dalszej części posiedzenia. Panie ministrze, kto będzie referował punkt dotyczący środków bezzwrotnych pochodzących z zagranicy i wydatków nimi finansowanych?</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#KrzysztofPanas">Pan dyrektor Filip Busz.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#FilipBusz">Ponieważ mieliśmy okazję szerzej dyskutować na ten temat, kiedy przyjmowaliście państwo projekt budżetu państwa na rok bieżący, nie zabiorę dużo czasu. Jeśli chodzi o wydatki finansowe w 2001 r., najwięcej przeznaczono na kontynuację projektów inwestycyjnych z programu PHARE. Zostały praktycznie zakończone projekty z 1998 r. Nadal trwa realizacja projektów z 1999 r., ostatniego roku, w którym ze środków PHARE były finansowane duże projekty inwestycyjne. Rozpoczęto na szerszą skalę wdrażanie projektów współfinansowanych ze środków unijnych, z funduszu przedakcesyjnego ISPA. Na pewno mieliście państwo możliwość przyjrzeć się prognozom i zwrócić uwagę na znacznie skromniejsze wydatkowanie tych środków. Wyjaśniając przyczyny tego stanu, mówiliśmy, że wysokość tych kwot wynikała z memorandów finansowych podpisanych między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Komisją Europejską. Pewna pula środków pochodziła także ze środków europejskich, z funduszu partnerskiego oraz grantu Banku Światowego na zmianę ogrzewania z węglowego na gazowe. Chyba największym problemem, jaki wystąpił w ubiegłego roku, była utrata środków na projekt modernizacji i rozbudowy oczyszczalni ścieków w Tomaszowie Mazowieckim. Wina polegająca na braku czynności wystąpiła po stronie beneficjanta końcowego - samorządu. Wskutek nie doprowadzenia do końca przetargów na zadania wynikające z całości projektu, Komisja Europejska anulowała ten grant. Odpowiemy na wszelkie państwa dodatkowe pytania w tej sprawie.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#WładysławStępień">Ponieważ Komisja dzisiejsze posiedzenie musi zakończyć przyjęciem projektu opinii, którą przedstawimy Komisji Finansów Publicznych, prosiłbym, żeby koreferenci, którzy będą omawiać poszczególne części sprawozdań budżetowych, kończyli swoje wystąpienia konkluzją. Czy przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli chcieliby zabrać głos na tym etapie?</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#AndrzejGłowacki">Chciałem tylko potwierdzić, że ocena Najwyższej Izby Kontroli w części 22 - Gospodarka wodna i w części 41 - Środowisko, jest zbieżna. Ocena jest pozytywna, mimo stwierdzonych istotnych nieprawidłowości. Dodam, że te nieprawidłowości, jeśli chodzi o gospodarkę wodną, wystąpiły głównie w działaniu jednostki podległej Ministerstwu Środowiska. Mam na myśli Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, a więc nie bezpośrednio ministerstwo. Jeśli chodzi o część 41 - Środowisko, do nieprawidłowości doszło głównie w Krajowym Zarządzie Parków Narodowych. Ponadto zawiadamiam, że do informacji o wynikach kontroli z wykonania budżetu państwa w 2001 r. przez Ministerstwo Środowiska w tych dwóch częściach, ustosunkował się minister środowiska, który uznał ustalenia kontroli, zgodził się, że wnioski są zasadne i poinformował o przystąpieniu do ich realizacji.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#WładysławStępień">Proszę pana posła Jana Chojnackiego o przedstawienie koreferatu w sprawie wykonania budżetu w zakresie części 22 - Gospodarka wodna.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#JanChojnacki">Dochody w części 22 - Gospodarka wodna zaplanowane były na 5,7 mln zł, a wykonanie wyniosło 6,8 mln zł, a więc było o ok. 20% większe. Uważam, że pomyłka na poziomie 20% jest dość znaczna. W związku z tym, przy konstruowaniu budżetu na kolejne lata należy uważać, żeby ten błąd nie był tak duży. Natomiast wydatki, które zaplanowano na ponad 198 mln zł zostały zwiększone do 482 mln zł, a wykonanie wyniosło ponad 462 mln zł, tj. ok. 4% mniej niż planowane. Zwiększenie tych wydatków było związane z usuwaniem skutków powodzi. Środki zaplanowane na inwestycje wieloletnie zostały wykonane w 78%, a wiemy, że środki przeznaczane na ten cel i tak nie są duże. W związku z tym, należy przypuszczać, że realizacja inwestycji wieloletnich będzie się przedłużać, co niekorzystnie wpłynie na ich poziom techniczny. W budżecie 2001 r., zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 23 października 2001 r., zostały zablokowane niektóre wydatki wskutek tego, że wpływy do budżetu były mniejsze niż planowano. Zablokowano środki w wysokości 19 mln zł. Z kolei wydatki, które nie wygasały z końcem roku budżetowego, wyniosły ponad 13 mln zł i są realizowane głównie w związku z usuwaniem szkód powodziowych. W 2001 r. wzrosło zatrudnienie o prawie 2%. Należałoby się zastanowić, czym to zostało podyktowane. Czy zostały zwiększone zadania? Zdajemy sobie sprawę z tego, że w momencie integracji z Unią Europejską, w ramach ochrony środowiska, będzie wiele różnych działów i dziedzin, w których powinniśmy mieć wykwalifikowanych pracowników, specjalistów. Nie wiem, czy ten wzrost zatrudnienia związany jest z naszym wejściem do Unii Europejskiej, czy wynika z czegoś innego. Jeżeli jest to wynik naszych przygotowań, jest to zrozumiałe i wskazane. W innych przypadkach, nie powinno się do tego dopuszczać. Poza tymi kilkoma zastrzeżeniami, uważam, że budżet w części 22 - Gospodarka wodna w dochodach i wydatkach został wykonany. W związku z tym, proponuję, żeby Komisja przyjęła sprawozdanie w tej części.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#WładysławStępień">Sądzę, że pan minister ze współpracownikami zapisali wątpliwości pana posła Jana Chojnackiego i odniosą się do nich w dalszej części posiedzenia. Teraz poproszę, żeby swój punkt widzenia na wykonanie budżetu w części 41 - Środowisko przedstawił pan poseł Jan Sieńko.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#JanSieńko">Do informacji, które przedstawił pan minister Krzysztof Panas i inni przedstawiciele resortu środowiska, chciałbym dołączyć moje uwagi w zakresie części budżetowej 41 - Środowisko i części budżetowej 83 - Rezerwy celowe w zakresie pozycji 55. Jak już powiedziano, cała ustawa budżetowa na 2001 r. została opracowana z uwzględnieniem nowej klasyfikacji budżetowej, co odróżnia ją od ustaw budżetowych z poprzednich lat. I tak, w części budżetowej 41 - Środowisko zostały wyodrębnione 2 nowe działy: 900 - Gospodarka komunalna i ochrona środowiska oraz 925 - Ogrody botaniczne i zoologiczne oraz naturalne obszary i obiekty chronionej przyrody. Natomiast, zamiast dotychczasowej części 31 - Budownictwo, jest teraz znacznie poszerzony dział 710 - Działalność usługowa. Poza tym z dotychczasowego działu - Leśnictwo zostały wyłączone parki narodowe i gospodarstwa pomocnicze, które przeniesiono do nowego działu 925. Zmiany te są wynikiem dostosowania do nowych wymogów określonych rozporządzeniem Ministra Finansów, a wiąże się z nimi pewna trudność, bowiem dochody i wydatki budżetu państwa według działów są nieporównywalne z poprzednim rokiem. Są jednak czytelne, mam więc nadzieję, że nie będzie z tym kłopotów. Jeżeli chodzi o część 41 - Środowisko, dochody zostały zaplanowane na 9,3 mln zł i w stosunku do dochodów zaplanowanych w ustawie budżetowej na 2001 r. były wyższe o ponad 1,4 mln zł, tj. o 18%. Natomiast w porównaniu z rokiem poprzednim uzyskane dochody były niższe w ujęciu nominalnym o 17%. Wydatki w tej części zostały zaplanowane w kwocie 158, 2 mln zł, a w trakcie roku budżetowego ta pozycja została zwiększona o 5,8 mln zł, czyli o 4%, do łącznej wysokości 164,1 mln zł. W części 41 - Środowisko, w dziale 925 - Ogrody botaniczne i zoologiczne oraz naturalne obszary i obiekty chronionej przyrody, określono wydatki na kwotę 58,3 mln zł, która decyzją Ministra Finansów została zwiększona o 4,4 mln zł - chodzi o przeniesienie całej rezerwy celowej z części 83 poz. 55 - do kwoty 62,7 mln zł. Po uwzględnieniu blokad, plan wydatków wynosił ponad 60,2 mln zł. Ogółem wydatki zrealizowano w 99,99%. W tym, na parki narodowe - plan wynosił ponad 57,7 mln zł i zrealizowano go w 99,97%, na pozostałą działalność, przede wszystkim ekspertyzy - plan wynosił ponad 447 tys. zł i zrealizowany został w 99,7% oraz na gospodarstwa pomocnicze - plan wynosił 2,1 mln zł i zrealizowano go w 100,08%. Jeżeli chodzi o część budżetową 83 - Rezerwy celowe w zakresie poz. 55, która została przeniesiona do części 41 dział 025, była ona przeznaczona na budowę i uregulowanie własności gruntów w następujących Parkach Narodowych: Białowieskim, Gorczańskim, Kampinoskim i Ujście Warty. Planowana do wydatkowania kwota wynosiła ponad 4,4 mln zł, z czego blokadą objęto 907 tys. zł. Podkreślam, że środki przeznaczone na rezerwę celową z części budżetowej 83 w zakresie poz. 55 wykorzystano w wysokości 3,5 mln zł, tj. w 99,99%. Podkreślam, że sprawozdania z wykonania budżetów w częściach 41 i 83 poz. 55 przedstawione przez Ministerstwo Środowiska nie budzą zastrzeżeń.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#JanSieńko">Przypominam, że te części były przedmiotem kontroli Najwyższej Izby Kontroli. Sprawozdanie NIK w tym zakresie będzie oceniane na jutrzejszym posiedzeniu. Jednak już teraz chciałbym powiedzieć, że NIK pozytywnie oceniła realizację budżetu w tych częściach i mimo nielicznych zastrzeżeń i zaleceń pokontrolnych w tym zakresie, wykonanie budżetu w 2001 r. w tych częściach oceniła pozytywnie. Stwierdzone nieprawidłowości nie miały zasadniczego wpływu na wykonanie budżetu. Jako koreferent, proponuję, żeby Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa przyjęła sprawozdanie i pozytywnie oceniła realizację budżetu państwa w części 41 - Środowisko oraz części budżetowej 83 - Rezerwy celowe w zakresie poz. 55 za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2001 r.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#WładysławStępień">Proszę, żeby swoje spostrzeżenia w sprawie środków bezzwrotnych pochodzących z zagranicy i wydatków nimi finansowanych przedstawił pan poseł Tadeusz Parchański.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#TadeuszParchański">W sprawozdaniu pokazano, jakie środki były zaplanowane i zrealizowane. Do sprawozdania nie mam zastrzeżeń. Nie chciałbym powtarzać zawartych w nim danych, ponieważ można to przeczytać. Skoncentruję się na kilku uwagach natury ogólnej. Przyznam, że liczby przekazane w sprawozdaniu trochę mnie niepokoją, ponieważ zachodzi znaczna rozbieżność między wykonaniem, a tym, co planowano. Przyczyny tych odchyleń, w moim przekonaniu, nie są wystarczająco uzasadnione. Budzi to niepokój z kilku powodów. Najważniejszy jest taki, że bezzwrotne środki zagraniczne stanowią istotne źródło finansowania inwestycji służących ochronie środowiska. Wiele samorządów w Polsce, dzięki tym środkom, buduje oczyszczalnie ścieków czy kanalizację. Te środki były planowane w ustawie budżetowej w załączniku nr 3 na 2001 r. w łącznej kwocie ponad 550 mln zł w przeliczeniu. Jest to więc dość znaczna kwota. Ze sprawozdania wynika, że środki te nie zostały wykorzystane w dość znacznym stopniu. Jeżeli chodzi o programy PHARE 1998 i 1999, w jednym przypadku procent wykonania wynosi 240% w stosunku do planu, a w drugim przypadku - 51%, ale po podliczeniu wynosi 59,5% w stosunku do planu. Natomiast, jeżeli chodzi o program ISPA, wykonanie w 2001 r. wynosi 0%. Powstaje pytanie, czy te środki będą wykorzystane w następnym roku. Myślę, że tak, ale mimo wszystko, zwraca to uwagę, bo nie wiadomo, jak to interpretować. Czy nie wszystko dało się przewidzieć? Czy na etapie planowania wystąpiły jakieś trudności? Mówię o wszystkich tych programach. Jeżeli chodzi o realizację planu finansowego środków zagranicznych w dyspozycji Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, między przychodami a wydatkami są istotne różnice. W uzasadnieniu czytamy, że wynika to z odmiennego ujęcia w planie, a następnie w ewidencji księgowej wpływów i środków. Jednak porównywanie tych wartości liczbowych wywołuje niepokój. Niedługo mamy przystąpić do Unii Europejskiej, a środki zagraniczne mają być znacznie większe, natomiast nie wiem, czy z analizy poszczególnych programów nie wynika, że nie jesteśmy jeszcze dość dobrze przygotowani do przyjmowania i wykorzystywania tych środków. Myślę, że z tego należałoby wyciągnąć daleko idące wnioski. W sprawozdaniu Najwyższej Izby Kontroli w uwagach, na których się opierałem, jest mowa o tym, że należy zwiększyć nadzór Ministerstwa Środowiska nad wykorzystaniem tych środków i realizacją zadań finansowanych z tych środków. Prosiłbym o wyjaśnienie ze strony ministerstwa, jakie są przyczyny tak dużych rozbieżności i czy te środki nie przepadły, nie przepadną i będą wykorzystane w kolejnych latach. Czy nie będziemy musieli ich zwracać? Jak to ma wyglądać w latach następnych?</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#WładysławStępień">Jak zauważył pan poseł koreferent, również w materiałach Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i w opinii Najwyższej Izby Kontroli wyraźnie jest poruszony problem skutecznego wykorzystania środków stawianych do dyspozycji naszego kraju i resortu środowiska. Myślę, że w naszej opinii powinniśmy zawrzeć uwagę, żeby Ministerstwo Środowiska zwiększyło skuteczność nadzoru nad wykorzystaniem środków pomocowych. Proszę o pytania i uwagi do przedstawionego materiału.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#GrażynaCiemniak">Zanim zadam dwa pytania wynikające z kontroli przeprowadzonych przez Najwyższą Izbę Kontroli, nawiążę do wypowiedzi pana przewodniczącego dotyczącej wykorzystania środków pomocowych. Skuteczność nadzoru powinna być większa nie tylko ze strony Ministerstwa Środowiska, ale również, a może przede wszystkim, ze strony całego systemu zarządzania środkami. Nie jest to tylko sprawa samego nadzoru, ale i przygotowania wszystkich wymaganych porozumień, dokumentów w celu szybkiej realizacji, żeby nie powstawały blokady między beneficjantami a ministerstwem, czy Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ponieważ jestem członkiem Komisji Europejskiej, informuję, że akurat pracujemy nad projektem ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych, który - mamy nadzieję - przyczyni się do skuteczniejszego i lepszego zarządzania tymi środkami Unii Europejskiej. Proszę o wyjaśnienie dwóch spraw podniesionych w informacji o wynikach kontroli NIK w zakresie części 22 - Gospodarka wodna i części 41 - Środowisko. Kontrola wykazała, że nie zrealizowano w pełni wydatków na dokumentację przyszłościową, tj. 349 tys. zł i na opracowanie dokumentacji dotyczącej identyfikacji głównych problemów zlewni Wisły. W związku z tym, pytam, jakich dokumentacji przyszłościowych nie przygotowano, jakie to rodzi skutki i dlaczego nie opracowano dokumentacji dotyczącej identyfikacji głównych problemów w zlewni Wisły? W zakresie części 41 pytam, co było powodem niezrealizowania trzech zadań związanych z finansowaniem programu PHARE? Nie będę przytaczała numerów, ale jeden z nich dotyczy wzmocnienia Ministerstwa Środowiska w zakresie wdrożenia legislacji i strategii ochrony środowiska. Numery dwóch pozostałych są przytoczone w materiale. Byłabym wdzięczna za więcej informacji na ten temat, bo często, jeżeli te środki nie zostały wykorzystane na inwestycje, wiążą się z tym problemy techniczne, własnościowe. Jeżeli natomiast nie wykorzystuje się środków na dokumentację, to albo źle potwierdzono potrzebę wykorzystania, albo były inne przyczyny. Proszę o wyjaśnienie.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#StanisławDulias">Rozpocznę od wątpliwości dotyczących części 22 - Gospodarka wodna. Podano - poseł koreferent mówił na ten temat - że ustalone w ustawie budżetowej na 2001 r. 198 mln zł zwiększono decyzjami ministra finansów do wysokości 482 mln zł. Rozumiem, że sam minister finansów nie mógł podjąć takiej decyzji. Proszę to wyjaśnić. Następne pytanie dotyczy integracji z Unią Europejską. Jakie są efekty wydatków związanych z integracją z Unią Europejską w zakresie ochrony środowiska? W materiale czytamy, że środki zostały przeznaczone na ekspertyzy, tłumaczenia aktów prawnych oraz zagraniczne podróże służbowe. Jeżeli są takie wydatki, w najbliższym czasie powinny procentować. Proszę o przybliżenie tej sprawy. Mam wątpliwości dotyczące działu 752 - Obrona narodowa, w ramach którego finansowane były remonty barek oraz obsługa baz postojowych. Proszę o wyjaśnienie. Natomiast, jeżeli chodzi o część 41 - Środowisko, pytam, czego dotyczył wzrost wykonania planu dochodów o 277% w dziale - Leśnictwo. Jak to się ma w odniesieniu do wydatków? Pytam, ponieważ przedstawione dane są zastanawiające. Czy wprowadzona blokada wynikała z braku środków, czy z innych przyczyn? Kolejne pytanie dotyczy wykorzystania środków zagranicznych w ramach programów PHARE i ISPA. Rozumiem, że wiążą się z tym wydatki na ekspertyzy, projekty. Jaka jest realność realizacji tych projektów i programów, wykorzystania ekspertyz w praktyce w najbliższym czasie?</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#WładysławStępień">Czy są jeszcze pytania do strony rządowej?</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#ZofiaKrasickaDomka">Mam tylko jedno pytanie, które już częściowo zadał mój przedmówca. W budżecie ponad 447 tys. zł przeznaczono na ekspertyzy. Czy były one wykonywane przez specjalistów polskich? Jak się przedstawia proporcja środków wydanych na ekspertyzy przygotowane przez naukowców polskich i środków przeznaczonych na ekspertyzy wykonywane przez specjalistów zagranicznych?</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#MarekSuski">Moje pytanie kieruję do przedstawiciela Najwyższej Izby Kontroli. W zakresie działu dotyczącego Krajowego Zarządu Parków Narodowych jest mowa o nielegalnie wypłaconej nagrodzie. Czy w związku z tym zostały podjęte jakieś kroki? Może skierowano wniosek do prokuratury?</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#WładysławStępień">Czy są jeszcze chętni do zadawania pytań? Nikt się nie zgłasza. Panie ministrze, proszę o udzielenie odpowiedzi na pytania posłów Grażyny Ciemniak, Stanisława Duliasa i Zofii Krasickiej-Domki. Pan poseł Marek Suski skierował pytanie do przedstawicieli NIK.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#KrzysztofPanas">Odniosę się do pytania dotyczącego wzrostu zatrudnienia w Ministerstwie Środowiska. W części 22 ten wzrost wyniósł 1,8% - zatrudniono 46 osób, a w części 41–2,15%, czyli 33 osoby. Łącznie zatrudniono 79 osób. Wynikało to z konieczności realizacji zwiększonych zadań nałożonych ustawowo, w tym zadań związanych z integracją z Unią Europejską. Ponieważ te zadania są rozległe tematycznie i pilne, w tym roku nastąpi kolejne zwiększenie zatrudnienia o etaty związane z integracją europejską. Natomiast o odpowiedź na pytanie dotyczące różnic między planowaniem a realizacją, w zakresie części dotyczącej dochodów, poproszę panią dyrektor Marię Maliszewską.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#MariaMaliszewska">Dochody, jakie uzyskuje Ministerstwo Środowiska, w skali dochodów budżetu państwa są niewielkie. Zatem wzrost o 18%, w odniesieniu do tych kwot, również nie stanowi dużej kwoty. Podam jedną z przyczyn tak wysokiego wzrostu dochodów w części 22. W paragrafie 075 nastąpił wzrost dochodów o 419%. Jest to wysoki wzrost. Spowodowane to zostało - była tu o tym mowa -nową klasyfikacją dochodów i wydatków. W związku z tym, niektóre jednostki błędnie zakwalifikowały dochody. Zatem w planie ujęto dochody w określonym paragrafie, a wykonanie nastąpiło w innym paragrafie. Wzrost dochodów w części 41 - Środowisko nastąpił głównie w wyniku wzrostu sprzedaży składników majątkowych. Trzeba przyznać, że w tym przypadku planowanie nie było najlepsze. Poza tym, w niektórych paragrafach wpłacano zaległości z lat ubiegłych, w związku z czym trudno było przewidzieć dochody. Zwracamy na to uwagę i przy opracowywaniu tegorocznego budżetu postaramy się, żeby dochody były zaplanowane prawidłowo.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#KrzysztofPanas">O odpowiedź na pytania dotyczące inwestycji, zwłaszcza wieloletnich oraz dokumentacji, a więc niezrealizowanych wydatków w części 22, poproszę panią dyrektor Katarzynę Żurkowską.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#KatarzynaŻurkowska">Od wielu lat mamy znane państwu trudności w działalności inwestycyjnej, które wynikają przede wszystkim ze zdecydowanego niedofinansowania całej gospodarki wodnej. Brakuje środków. Jednak w związku z tym, że po powodzi w 1997 r. udało się pozyskać dodatkowe środki z kredytów zagranicznych instytucji bankowych, resort oddaje do eksploatacji, czyli kończy realizację dwóch zbiorników na Nysie Kłodzkiej - Topoli i Kozielno, kończy budowę kanału Ulgi w Opolu, polderu Buków - jako pierwszego etapu budowy zbiornika wodnego Racibórz na górnej Odrze. Kończymy również stopień wodny Smolice oraz jaz Lipki. Zatem pozostały nam do realizacji dwa kontynuowane zadania - budowa stopnia wodnego Malczyce oraz zbiornika wodnego Świnna Poręba. Z czego wynika niewykonanie? Ubiegły rok był szczególny w zakresie finansów publicznych. Blokada środków uniemożliwiła nam normalną pracę, spowodowała określone perturbacje. Trudno o to winić podległe nam jednostki. Taka była sytuacja. Dokładamy starań, żeby środki były wydawane. Pani posłanka pytała o identyfikację problemów w zlewni Wisły. Informuję, że mimo drobnych uchybień wykonaliśmy opracowania w zakresie warunków korzystania z wód oraz, między innymi, identyfikację stałych i głównych problemów gospodarki w dorzeczu rzeki Mała Wisła. Miejmy nadzieję, że od Małej Wisły pójdziemy w dół Wisły i przy pomocy tegorocznego i przyszłorocznego budżetu uda się to nam zrealizować.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#WładysławStępień">Panie ministrze, myślę, w nawiązaniu do wypowiedzi pani dyrektor, że byłoby dobrze, żebyście państwo przekazali do Komisji pisemną informację zawierającą wyjaśnienie, dlaczego inwestycja, o którą pytała pani posłanka Grażyna Ciemniak, była w 2001 r. realizowana w ten sposób. Chodzi o to, żeby posłowie - ponieważ zaczynają się prace nad budżetem państwa na przyszły rok - mieli argumenty przemawiające za podejmowaniem różnych inicjatyw w tym zakresie.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#KrzysztofPanas">Przekażemy te informacje w formie pisemnej. Jeżeli pan przewodniczący pozwoli, na pytania związane z integracją z Unią Europejską - efektów wydatków, praktycznej realności projektów, wykonania i przygotowania programów PHARE - odpowie pan dyrektor Filip Busz.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#FilipBusz">Zacznę od spraw ogólnych, wynikających z koreferatu pana posła Tadeusza Parchańskiego, po czym przejdę do spraw szczegółowych. Jeśli chodzi o planowanie wydatkowania środków bezzwrotnych, ta sprawa ma kilka aspektów. Na pewno, w odniesieniu do środków PHARE, planowanie powinno być staranniejsze. Zatem do obietnicy pani dyrektor proszę dołożyć obietnicę poprawy także w tej części. Wydatkowanie środków z ISPA jest problemem szerszym i trudno w tym przypadku o jednoznaczną identyfikację przyczyn bardzo dużych rozbieżności między planowaniem a faktycznie poniesionymi wydatkami. Wynika to z faktu, że wdrażanie ISPA w zeszłym roku i w tym roku jest bardzo opóźnione. Przyczyn tej sytuacji jest wiele, ale - jak myślę - nie jest to właściwy moment do pełnej analizy. Jeszcze raz podkreślam, że na etapie planowania w poprzednich latach opieraliśmy się przede wszystkim na memorandach finansowych, z których wynikały konkretne kwoty, które miały być wydatkowane na projekty w latach współfinansowania projektu przez Komisję Europejską. Na etapie planowania budżetu na 2001 r. nie było pełnej świadomości, jak bardzo ten proces będzie opóźniony. W związku z tym, mogę powiedzieć, że jeśli spotkamy się za rok i będziemy analizować wykonanie budżetu państwa na 2002 r., również to wydatkowanie, w stosunku do zaplanowanych kwot, będzie rozbieżne. Natomiast, im ten proces jest bardziej zaawansowany, jeśli chodzi o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a nawet samych beneficjantów - samorządy, które w głównej mierze odpowiadają za przygotowanie dokumentacji przetargowej - ta wiedza będzie pełniejsza i rozziew między planowaniem a późniejszym rzeczywistym wykonaniem w danym roku budżetowym będzie się poważnie zmniejszał. Myślę, że do tego stosunkowo optymistycznego stwierdzenia upoważnia mnie fakt, że w miarę postępu prac jesteśmy w stanie coraz bardziej precyzyjnie przewidzieć czas kontraktowania poszczególnych zadań. Jest to decydujące, bo prawdziwy harmonogram powstaje wówczas, kiedy jest podpisany kontrakt z wykonawcą wyłonionym w drodze przetargu. Wtedy są znane daty początkowa i końcowa oraz znane są etapy pośrednie. Jeśli chodzi o ekspertyzy, analizy, wyjazdy i ich efekty, można powiedzieć, że część z nich - proszę wybaczyć to stwierdzenie - jest niewymierna. Jak zmierzyć efekty szkolenia pracowników? Może poprzez poprawę wydajności działania instytucji po jakimś czasie, o ile tych pracowników zdołamy zatrzymać, co nadal nie jest pewne, mimo trudnej sytuacji na rynku pracy. Strona polska jest coraz bardziej wprzęgnięta we współpracę instytucjonalną z Unią Europejską. Coraz częściej aktywnie uczestniczymy w wielu spotkaniach. Jest to początkowa faza, nazwijmy ją przedczłonkowską, w której bierzemy udział w wypracowywaniu poszczególnych rozwiązań. Jeśli chodzi o szkolenia, są one najbardziej naturalnym i stałym elementem wszystkich nowoczesnych organizacji. Elementem procesu pracy jest komponent szkoleniowy. Nie muszę mówić, w jak bardzo zmieniającej się rzeczywistości żyjemy, ile jest nowych regulacji, technologii, obszarów i pól współpracy. To wszystko - niezależnie od codziennej pracy - wymaga pewnej porcji refleksji. Odniosę się teraz do pytań pani posłanki Grażyny Ciemniak. Dotyczą one trzech projektów w zakresie współpracy instytucjonalnej.</u>
<u xml:id="u-30.1" who="#FilipBusz">Te projekty są pewną pochodną oferty Komisji Europejskiej na wzmocnienie polskich instytucji. Są to projekty o relatywnie dużych budżetach. Oferuje się nam kwotę minimum 2 mln euro na dany projekt. Projekty obejmują podstawowe pola legislacji wspólnotowej oraz pewne elementy przygotowawcze w odniesieniu do projektów z lat 1998 i 1999. Krótko mówiąc, te budżety planowane są z rozmachem. Dodatkowo, zwłaszcza w trakcie ubiegłego roku, mieliśmy do czynienia ze zmianą w ogromnej skali legislacji w obszarze ochrony środowiska. W związku z tym, poprzez fakt przyjęcia wielu ustaw, stała się nieaktualna część zaplanowanych w 1999 r. czy 2000 r. komponentów z programu dotyczącego wzmocnienia Ministerstwa Środowiska w zakresie wdrażania legislacji i strategii ochrony środowiska. Realizacja wymienionych projektów, licząc od etapu planowania, wynosi 2 lata. Nie muszę chyba mówić, że jest to bardzo długi czas i to, co było planowane pod kątem hojnego budżetu nie zawsze potem okazuje się konieczne. Jesteśmy bardzo ostrożni, bowiem do pewnej części pieniędzy z Unii Europejskiej wymagane jest współfinansowanie krajowe. Dlatego staramy się nie robić tego tam, gdzie to nie jest konieczne. To, że coś nie zostało zrealizowane, wygląda tak tylko na papierze - przepraszam za to określenie - bo w dużej mierze, w stosunku do poszczególnych komponentów albo w ogóle nie było konieczne, albo nie było konieczne w takiej skali. Staramy się więc nad tym czuwać i nie realizować z żelazną konsekwencją przedsięwzięć zaplanowanych o wiele wcześniej, a o umiarkowanej przydatności na danym etapie. Odniosę się jeszcze do uwagi dotyczącej nadzoru nad naszą jednostką wdrażającą w kontekście PHARE, a przede wszystkim ISPA. Myślę, że pytanie sensu stricto o nadzór należy kierować na szczebel polityczny, a ja, jako urzędnik służby cywilnej, nie jestem kompetentny do odpowiedzi w tym zakresie. Jednak mogę powiedzieć, że ramy instytucjonalne wdrażania ISPA są znacznie bardziej precyzyjne niż w przypadku projektów PHARE. Z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej mamy zawartych wiele porozumień i w codziennej współpracy staramy się, by wszystkie elementy były wdrażane, jeśli nie dobrze, to poprawnie.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#WładysławStępień">Ponieważ posłowie koreferenci zaproponowali, żeby przyjąć sprawozdanie z wykonania części budżetowych 22 i 41, a pan poseł Tadeusz Parchański zgłosił konkretny wniosek dotyczący zwiększenia nadzoru ministerstwa nad wykorzystaniem środków pomocowych z zagranicy, sugeruję potraktowanie tego wniosku jako propozycji do opinii. Panie pośle, czy ma pan inną propozycję?</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#TadeuszParchański">Zgadzam się na propozycję do opinii, natomiast zaznaczam, że nic nie mówiłem na temat przyjęcia lub odrzucenia sprawozdania. Z wypowiedzi pana przewodniczącego zrozumiałem, że zgłosiłem wniosek odrębny. Nie zgłosiłem takiego wniosku. W związku z tym, wyjaśniam, że wnoszę o przyjęcie sprawozdania z uwagą, żeby w przyszłości nadzór w tym zakresie był większy, a ministerstwo bardziej panowało nad planowaniem środków i związanymi z tym procedurami.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#WładysławStępień">Właśnie to miałem na myśli. Może się źle wyraziłem. Tak więc mamy propozycje przyjęcia trzech omówionych części i wniosku do opinii, który - jak rozumiem - został przez Komisję przyjęty. Ponieważ nie słyszę sprzeciwu, proponuję umieszczenie wniosku pana posła Tadeusza Parchańskiego w opinii Komisji. A teraz, zanim przejdziemy do omówienia następnych części, poproszę, żeby pan dyr. Andrzej Głowacki udzielił odpowiedzi na pytanie pana posła Marka Suskiego.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#AndrzejGłowacki">Pan poseł pytał, co się stało z tymi, którzy wzięli nagrodę w wysokości 38 tys. zł. Komunikuję, że minister środowiska poinformował prezesa NIK, że nastąpiła zmiana na stanowisku dyrektora Krajowego Zarządu Parków Narodowych i zapowiedział stosowną zmianę na stanowisku głównej księgowej Krajowego Zarządu Parków Narodowych, bowiem te osoby były odpowiedzialne za dodatkową wypłatę tego rodzaju. Natomiast chciałbym powiedzieć, że nie możemy sprawy tych osób ani osób nadzorujących skierować do komisji dyscyplinarnej, gdyż nie bez grzechu był i minister środowiska, który nie wydał rozporządzenia regulującego szczegółowe zasady i tryb przyznawania nagrody rocznej, do czego był zobligowany stosownym artykułem ustawy o finansach publicznych. Zatem osoby winne poniosły konsekwencje polegające na utracie stanowisk. Na tym sprawa na dzień dzisiejszy musi się skończyć.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#ZofiaKrasickaDomka">Panie przewodniczący, nie uzyskałam odpowiedzi na pytanie dotyczące ekspertyz.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#WładysławStępień">Panie ministrze, zanim oddam panu głos, przedstawię propozycję, która nasunęła mi się w wyniku dotychczasowej dyskusji. Ponieważ sprawa środków pomocowych, jeżeli chodzi o możliwość ich wykorzystania, może w tym roku wyglądać trochę korzystniej, co wzbudza zrozumiałe zainteresowanie wśród posłów, prosiłbym, żeby Komisja po rozliczeniu I półrocza, we wrześniu, otrzymała z Ministerstwa Środowiska informację na temat korzystania ze środków pomocowych i prognozy w tym zakresie do końca roku. Myślę, że to rozwieje wiele wątpliwości i pomoże nam w konstruktywnym wspieraniu państwa działań.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#KrzysztofPanas">Na pytanie pani posłanki Zofii Krasickiej-Domki, kto wykonał ekspertyzy na kwotę 447 tys. zł odpowie dyrektor generalny w Ministerstwie Środowiska pan Czesław Więckowski.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#CzesławWięckowski">Wszystkie ekspertyzy wykonywane w ramach środków budżetowych czy środków publicznych są realizowane na podstawie ustawy o zamówieniach publicznych. W związku z tym, nie możemy ani zakazywać, ani polecać naszym wykonawcom wykorzystywania ekspertów krajowych lub zagranicznych. Natomiast oferowane przez nas środki możliwe do wykorzystania ze środków publicznych, a przede wszystkim z budżetu państwa, nie są aż tak atrakcyjne dla ekspertów zagranicznych, żeby je wykorzystywali i pracowali dla nas za pieniądze budżetowe. Inna sytuacja dotyczy ekspertów i tematów PHARE, ponieważ musimy się stosować do wymagań przetargowych Unii Europejskiej, która nie dopuszcza stosowania preferencji krajowych, wymusza na nas dopuszczanie do przetargów zagranicznych firm konsultingowych, eksperckich, poza tym oferuje znacznie wyższe stawki, bardziej atrakcyjne na rynku. W związku z tym, możemy zapewnić panią posłankę, że w przypadku środków budżetowych, praktycznie wszystkie kierowane są do ekspertów, firm polskich, przede wszystkim naszych resortowych instytutów. Natomiast w przypadku zagranicznych środków pomocowych, musimy stosować się do reguł gry wymuszonych przez tego, kto nam te środki daje.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#KrzysztofPanas">Na pytanie, czego dotyczył wzrost o 271% realizacji dochodów w leśnictwie odpowie dyrektor Departamentu Leśnictwa.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#TadeuszJastrzębski">Lasy Państwowe, zgodnie z ustawą o lasach, mają prawo sprzedawać grunty leśne i lasy. Sprzedaż następuje za zgodą ministra środowiska, w porozumieniu z ministrem Skarbu Państwa i dotyczy wyłącznie gruntów leśnych i lasów przeznaczonych pod inwestycje na cele społeczne, w zakresie służby zdrowia, szkolnictwa oraz budowy nowych cmentarzy. Sprzedaje się najwyżej kilkadziesiąt hektarów w skali roku. W związku z tym, planowanie jest trudne. Planuje się minimalną wielkość do sprzedaży, licząc się z ograniczeniami dotyczącymi przeznaczenia tych gruntów na określone cele. Czasem zdarzają się przypadki, że sprzedaż trzeba zwiększyć. Z wnioskami w tym zakresie występują głównie jednostki samorządowe.</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#KrzysztofPanas">Na pytanie dotyczące zadań obronnych i zakresu ich finansowania odpowie pani dyrektor Maria Maliszewska.</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#MariaMaliszewska">W ramach działu 752 - Obrona narodowa, w ustawie budżetowej zaplanowane zostały środki w wysokości 516 tys. zł. Wydatki te zostały zrealizowane w 100%. Na ministrze środowiska spoczywają pewne zadania obronne. Są to zadania statutowe, realizowane przez 3 jednostki - Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej w Gdańsku, Poznaniu i Krakowie. W ramach tych zadań obronnych, pan minister utrzymuje w gotowości barki, a także musi zapewnić obsługę baz postojowych. Środki na ten cel są planowane i wydatkowane zgodnie z ustawą budżetową.</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#KrzysztofPanas">Prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, pan Ryszard Ochwat, odpowie na pytanie dotyczące środków zagranicznych w Narodowym Funduszu, ich planowania i wykonania.</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#RyszardOchwat">Czy nie byłoby zręczniej, żebym na to pytanie odpowiedział w ramach informacji na temat wykonania planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej?</u>
</div>
<div xml:id="div-45">
<u xml:id="u-45.0" who="#WładysławStępień">Jest to słuszna uwaga. Przy okazji omawiania wykonania planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wyjaśnimy sobie kwestie dotyczące środków zagranicznych.</u>
</div>
<div xml:id="div-46">
<u xml:id="u-46.0" who="#KrzysztofPanas">Jeszcze kilka zdań w poruszanej dziś sprawie nagrody, powie pani dyr. Maria Maliszewska.</u>
</div>
<div xml:id="div-47">
<u xml:id="u-47.0" who="#MariaMaliszewska">Wyjaśniam, że wypłacenie nagrody rocznej w 2001 r. w Krajowym Zarządzie Parków Narodowych jest faktem. Nagrodę roczną wypłacono w lipcu. Minister środowiska dopiero we wrześniu wydał rozporządzenie wykonawcze. Ustawa o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami wyraźnie określa, że może być wypłacona tylko i wyłącznie nagroda roczna i to po wydaniu rozporządzeń. W tej chwili przygotowywany jest wniosek o naruszenie dyscypliny finansów publicznych w stosunku do kierownika jednostki. Jak już było powiedziane, zmienił się dyrektor Krajowego Zarządu Parków Narodowych, a wniosek o naruszenie dyscypliny finansów publicznych będzie skierowany przez ministra środowiska.</u>
</div>
<div xml:id="div-48">
<u xml:id="u-48.0" who="#WładysławStępień">Rozumiem, że ze strony resortu zostały udzielone odpowiedzi na wszystkie pytania. Oddaję głos panu dyr. Andrzejowi Głowackiemu.</u>
</div>
<div xml:id="div-49">
<u xml:id="u-49.0" who="#AndrzejGłowacki">Chciałbym zabrać głos w sprawie realizacji zadań inwestycyjnych ze środków PHARE i ISPA. Informuję, że 21 września br. rusza kontrola 21 inwestycji realizowanych ze środków PHARE i ISPA. Pod koniec roku będziemy mogli przedstawić wyniki tej kontroli. Natomiast w ubiegłym roku, wspólnie z kontrolerami Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, uczestniczyliśmy w kontroli 24 zadań realizowanych ze środków PHARE i ISPA. Muszę powiedzieć, że wyniki tej kontroli były dla nas smutne, bo czuliśmy się nie tyle kontrolerami, co Polakami. Okazywało się często, że zadania nie były przygotowane, brakowało kontaktu między tymi, którzy mieli inwestycję realizować, tymi, którzy zarządzali środkami i tymi, którzy to nadzorowali. Raport z tej kontroli w I kwartale tego roku spłynął do NIK. Udostępniliśmy go zarówno ministrowi środowiska, jak i prezesowi Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Mamy jeszcze 2 miesiące na przygotowania, by przeprowadzana tym razem przez Polaków, rzetelna kontrola wydatkowania środków z ISPA na inwestycje przebiegła na tyle prawidłowo, żeby nie było obaw, że możemy utracić środki w kolejnym roku. Tak się stało, że Tomaszów stracił środki na oczyszczalnię ścieków z powodu kontroli Najwyższej Izby Kontroli. Gdybyśmy nie przeprowadzili tam kontroli i nie ujawnili jej wyników, być może wpływałyby jeszcze środki na tę inwestycję. Wykazaliśmy, że stan przygotowania tej inwestycji jest zerowy. Nie ukrywam, że z tego skorzystano i środki na ten cel natychmiast zostały zablokowane. Z tego wynika nasza wcześniejsza zapowiedź, że za 2 miesiące przeprowadzimy ponowne kontrole przygotowywanych i realizowanych inwestycji finansowanych ze środków ISPA.</u>
</div>
<div xml:id="div-50">
<u xml:id="u-50.0" who="#WładysławStępień">Będziemy oczekiwać na wyniki pracy Najwyższej Izby Kontroli w tym zakresie. Mamy zagwarantowane przez pana ministra, że otrzymamy informację o wykorzystaniu środków po I półroczu br. i przyrzeczenie starannego planowania wydatkowania środków PHARE. Myślę, że wymiana poglądów na dzisiejszym posiedzeniu Komisji przyniesie wszystkim pożytek, a szczególnie tym, którzy oczekują na pieniądze z Unii Europejskiej. W związku z tym, po dodatkowych wyjaśnieniach, aby formalnościom stało się zadość, proponuję przyjęcie części budżetowych: 22 - Gospodarka wodna, 41 - Środowisko, 83 - Rezerwy celowe w zakresie pozycji 55 oraz środki bezzwrotne pochodzące z funduszy zagranicznych. Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja akceptuje zaproponowanie Komisji Finansów Publicznych przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu państwa w tym zakresie. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła tę propozycję. Przechodzimy do rozpatrzenia sprawozdania z wykonania budżetu państwa w zakresie części budżetowej 85 - Budżety wojewodów. Oddaję głos przedstawicielowi ministra finansów, panu dyrektorowi Dariuszowi Atłasowi.</u>
</div>
<div xml:id="div-51">
<u xml:id="u-51.0" who="#DariuszAtłas">W dziale 020 - Leśnictwo nie były planowane dochody, jednakże w trakcie 2001 r. zrealizowano je w kwocie 53,5 tys. zł. Dochody te związane były głównie z realizacją zadań administracji rządowej, zwrotem dotacji z lat poprzednich oraz odsetek od dotacji wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem. Jeżeli chodzi o wydatki, w ramach tego działu finansowane były zadania budżetowe wynikające z ustawy o lasach, jak gospodarka leśna, inwentaryzacja lasów, plan urządzania lasów, zalesianie gruntów, przebudowa drzewostanów uszkodzonych przez emisje przemysłowe i klęski żywiołowe oraz nadzór nad gospodarką leśną w lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa. W ustawie budżetowej na 2001 r., w dziale 020 - Leśnictwo, w budżetach wojewodów zostały zaplanowane wydatki bieżące w wysokości ponad 16,3 mln zł. Wojewodowie w tym dziale zablokowali wydatki w wysokości 375 tys. zł. Złożyły się na to takie tytuły, jak dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego oraz wydatki bieżące jednostek budżetowych. W wyniku blokady, budżet wojewodów w tym dziale wyniósł ponad 15,9 mln zł i został zrealizowany w 99,8%. Środki przeznaczono głównie na sporządzanie uproszczonych planów urządzania lasów, inwentaryzację stanu lasów, zwrot kosztów zalesiania gruntów nie stanowiących własności Skarbu Państwa, likwidację szkód powstałych w wyniku niekorzystnych warunków atmosferycznych oraz pożarów, realizację zadań związanych z nadzorem nad gospodarką leśną w lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa, na zakup usług materialnych w zakresie opracowywania dokumentacji geodezyjno-prawnej lasów niezbędnej do uregulowania własności Skarbu Państwa oraz na oznaczenie na gruncie granic działek leśnych przekazanych w zarząd Lasów Państwowych. W dziale 900 - Gospodarka komunalna i ochrona środowiska zaplanowano dochody w wysokości 1,9 mln zł. Zrealizowano je w kwocie wyższej o ponad 1,4 mln zł. Źródłami dochodów w tym dziale były wpływy z usług, a więc koszty wykonywania pomiarów i analiz chemicznych związanych z ochroną środowiska, udostępnianie wyników badań i informacji o środowisku i jego ochronie, różne dochody z tytułu wynagradzania za terminowe naliczanie i odprowadzanie składek ZUS, zwrotu nadpłaconych składek ZUS, rozliczeń z osobami fizycznymi kosztów egzaminów, kursów i szkoleń, zwrotu dotacji wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem lub pobranych w nadmiernej wysokości, z rozliczeń lat ubiegłych - chodzi tu głównie o środki specjalne, które kończyły swój żywot z zamknięciem 2000 r. - sprzedaży wyrobów i składników majątkowych, z tytułu odsetek od dotacji wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem lub pobranych w nadmiernej wysokości, odsetek bankowych lub różnych opłat, jak zwrot kosztów postępowania administracyjnego, opłaty związane z wydawaniem druków, a także z tytułu grzywien i mandatów oraz innych kar pieniężnych od ludności. W ramach działu 900 były finansowane wydatki związane z działalnością inspekcji ochrony środowiska, dotacjami na realizację zadań zleconych do realizacji jednostkom samorządu terytorialnego, dotacjami podmiotowymi z budżetu dla jednostek nie zaliczonych do sektora finansów publicznych, wydatków związanych z ochroną różnorodności biologicznej i krajobrazu, między innymi z ochroną stanowisk ginących roślin oraz zwierząt, wydatków na zadania związane z gospodarką ściekową i ochronną wód, gospodarką odpadami, oczyszczaniem miast i wsi, utrzymaniem zieleni w miastach i gminach.</u>
<u xml:id="u-51.1" who="#DariuszAtłas">W budżetach wojewodów, w dziale 900, w 2001 r. zaplanowano kwotę ponad 543 mln zł. W wyniku decyzji centrali zwiększono ją o ponad 200,4 mln zł. Na zwiększoną pulę złożyły się dwa tytuły - rezerwy celowe w kwocie 199,8 mln zł i środki pochodzące z rezerwy ogólnej w kwocie 546 mln zł przydzielone na podstawie zarządzeń prezesa Rady Ministrów. W ramach tych kwot realizowano zadania związane z integracją z Unią Europejską, finansowano koszty usuwania skutków powodzi, program aktywizacji obszarów wiejskich, inwestycje strukturalne w gminach zagrożonych wysokim bezrobociem, refundowano wydatki na infrastrukturę mieszkaniową, sfinansowano zobowiązania Skarbu Państwa wynikające z wyroków sądowych, wspierano zadania wynikające z programów wojewódzkich przeznaczone do objęcia kontraktami wojewódzkimi, a z rezerwy ogólnej, zarządzeniem prezesa Rady Ministrów, przeznaczono środki na usuwanie skutków wichury w województwie podkarpackim, pomoc doraźną dla osób poszkodowanych w czasie powodzi oraz dofinansowanie prac inwestycyjnych w Jedwabnem. Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z października 2001 r. dokonano w tym dziale blokady na łączną kwotę ponad 66,1 mln zł, z czego dotacje i subwencje zostały zablokowane na kwotę ponad 31,7 mln zł, zaś wydatki majątkowe na kwotę ponad 33 mln zł. Wydatki zrealizowane w tym dziale zostały wykonane w wysokości ponad 677,1 mln zł. Można powiedzieć, że były to zadania związane z integracją europejską, gospodarką ściekową i ochroną wód, inwestycje z zakresu gospodarki odpadami i oczyszczania miast, zadania z zakresu ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazu, koszty funkcjonowania i działalności wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska, koszty oświetlenia dróg, ulic i placów, zadania związane z usuwaniem skutków powodzi oraz pozostała działalność, jak na przykład dofinansowanie działań ekologicznych w likwidowanych zakładach, zobowiązania wynikające z wyroków sądowych i wydatki inwestycyjne w dość znacznym obszarze w wielu województwach. W dziale 925 - Ogrody botaniczne i zoologiczne oraz naturalne obszary i obiekty chronionej przyrody, dochody w budżetach wojewodów zaplanowano w wysokości 12 mln zł, a wykonano w wysokości 50 mln zł. Przekroczenie planowanej kwoty nastąpiło w wyniku sprzedaży wyrobów i składników majątkowych Skarbu Państwa, odsetek, różnych dochodów oraz grzywien i mandatów. W dziale 925 finansowane były wydatki związane z kosztami utrzymania i działalnością parków krajobrazowych w 16 województwach oraz zadania wynikające z ustawy o ochronie przyrody, takie jak tworzenie nowych form ochrony przyrody, ochrona i konserwacja pomników przyrody oraz działalność wojewódzkich komisji ochrony przyrody. W ustawie zaplanowano wydatki w wysokości 33,3 mln zł, które w trakcie roku zostały zwiększone o 366 tys. zł w wyniku przeniesienia środków na sfinansowanie zobowiązań Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez zwierzęta będące pod ochroną. Dotyczyło to 3 województw - dolnośląskiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów o blokowaniu niektórych wydatków, w budżetach wojewodów zablokowana została kwota ponad 1,7 mln zł.</u>
<u xml:id="u-51.2" who="#DariuszAtłas">Na tę kwotę złożyły się blokady dla Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie, świadczenia na rzecz osób fizycznych, wydatki bieżące w parkach krajobrazowych, wydatki przeznaczone na ochronę i konserwację rezerwatów i pomników przyrody, wydatki na zakup materiałów i pomocy naukowych związanych z edukacją ekologiczną. Budżet po zamianach, z uwzględnieniem blokad, wynosił ponad 31,9 mln zł i został wykonany w 100%. Środki te zostały przeznaczone na sfinansowanie - jak powiedziałem - wydatków związanych z działalnością zarządów i zespołów parków krajobrazowych funkcjonujących w 16 województwach oraz na wydatki związane z działalnością i utrzymaniem parków krajobrazowych oraz ochronę i konserwację pomników przyrody.</u>
</div>
<div xml:id="div-52">
<u xml:id="u-52.0" who="#WładysławStępień">Czy ze strony Najwyższej Izby Kontroli usłyszymy kilka zdań na ten temat?</u>
</div>
<div xml:id="div-53">
<u xml:id="u-53.0" who="#AndrzejGłowacki">Nie zgłaszamy uwag. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w tym dziale.</u>
</div>
<div xml:id="div-54">
<u xml:id="u-54.0" who="#WładysławStępień">Jest to dobra informacja. Przekonamy się teraz, co na to powie pani posłanka Elżbieta Łukacijewska.</u>
</div>
<div xml:id="div-55">
<u xml:id="u-55.0" who="#ElżbietaŁukacijewska">Pan dyr. Andrzej Głowacki stwierdził, że ze strony Najwyższej Izby Kontroli nie ma uwag. Szczerze mówiąc już na początku mogę zaproponować przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu w części 85 - Budżety wojewodów, ale zatrzymam się na chwilę nad poszczególnymi działami. Chciałam porównać wydatki 2001 r. z wydatkami 2000 r. Niestety, ze względu na zmianę klasyfikacji budżetowej nie było to możliwe. Mogłam jedynie porównać rozdziały dotyczące oświetlenia ulic, placów i dróg. W tym zakresie widoczny jest realny wzrost o 7%, natomiast w przypadku pozostałych rozdziałów można przypuszczać, że wydatki były mniejsze. O ile początkowo w projekcie ustawy budżetowej w działach 020, 900 oraz 925 zakładano dochody w wysokości 505 tys. zł, w rezultacie zrealizowano dochody w wysokości ponad 2 mln zł, a więc praktycznie o 300% większe. Podobnie, jeżeli chodzi o wydatki, projekt ustawy budżetowej zakładał pierwotnie wydatki w wysokości ponad 592 mln zł, które w wyniku zmian zostały zwiększone o ponad 200 mln zł. W tych działach nastąpiła blokada na kwotę 68,3 mln zł, przy czym największa wystąpiła w dziale 900 - Gospodarka komunalna i ochrona środowiska. Moja główna uwaga jest taka, że największe blokady dotyczą środków na dotacje dla gmin na sfinansowanie kosztów energii i budowę nowych punktów świetlnych. Jest to problem, ponieważ gminy opierając się na swoich budżetach realizują nie swoje zadania - zadania zlecone - i w efekcie, pośrednio za budżet państwa, a bezpośrednio za wojewodę, pokrywają koszty tych zadań. Potem słyszymy o wyrokach sądowych i konieczności regulowania zobowiązań. W moim odczuciu niepokojące jest to, że środki na ochronę środowiska w kolejnych budżetach zamiast być zwiększane, są coraz mniejsze. Jednak mówiliśmy już o tym na jednym z posiedzeń Komisji. Tyle uwag z mojej strony. Jeszcze raz proponuję, żeby Komisja przyjęła sprawozdanie z wykonania budżetu państwa w części 85 - Budżety wojewodów.</u>
</div>
<div xml:id="div-56">
<u xml:id="u-56.0" who="#WładysławStępień">Zanim pan dyrektor odniesie się do wypowiedzi pani posłanki, zwracam się do posłów z pytaniem, czy mają uwagi lub pytania dotyczące tej części budżetowej. Nikt się nie zgłasza. Panie dyrektorze, proszę odnieść się do spostrzeżeń pani posłanki Elżbiety Łukacijewskiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-57">
<u xml:id="u-57.0" who="#DariuszAtłas">Rozporządzenie Rady Ministrów o blokowaniu wydatków nie było sporządzone w rozbiciu na działy, nie określało, w których działach należy dokonać blokady. Wojewodowie mieli zablokować kwotę 590 mln zł i samodzielnie podejmowali decyzje, w których działach powstrzymać realizację zadań, żeby złożyć się na tę kwotę. Jeżeli chodzi o oświetlenie ulic i sprawę zobowiązań, wyroków sądowych, zwracam uwagę, że w 2001 r. budżet państwa z tego tytułu zapłacił 6 tys. zł. Sądzę, że jest to kwota zastępstwa procesowego, jako najniższa wynikająca z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sytuacji, gdy proces dochodzi do skutku, strony rozchodzą się w zgodzie i pokrywa się koszty postępowania sądowego. Zatem wspomniana kwota 6 tys. zł była związana z oświetleniem ulic i wypłacona tylko w tym dziale. W grudniu zeszłego roku była dokonana nowelizacja ustawy budżetowej, w ramach której sfinansowano wszelkie zobowiązania wynikające w 2001 r. i zaległości z tytułu oświetlenia ulic. Zatem ta sprawa została uregulowana stosownie do wysokości kwot zapotrzebowanych przez wojewodów.</u>
</div>
<div xml:id="div-58">
<u xml:id="u-58.0" who="#WładysławStępień">W związku z tym, że z pana wypowiedzi wynika, że problem zaległości, jeśli chodzi o oświetlenie ulic, został rozstrzygnięty, pytam, jak to będzie w roku bieżącym. Czy są prognozy w tym zakresie? Czy nowelizowana ustawa dotycząca finansowania samorządów, której wniesienie do Sejmu zapowiada rząd, przewiduje poprawę sytuacji w dostępie samorządów do środków również na cele, o których mówiła pani posłanka Elżbieta Łukacijewska?</u>
</div>
<div xml:id="div-59">
<u xml:id="u-59.0" who="#ElżbietaŁukacijewska">Zgadzam się z panem dyrektorem, że wojewodowie mieli dowolność decyzji w tym zakresie. Tym bardziej wyrażam zdumienie, że wojewodowie zablokowali największe środki właśnie na te wydatki, czego na pewno nie sugerowano ze strony ministerstwa. Natomiast to, że koszty procesów sądowych wyniosły tylko 6 tys. zł - jak przypuszczam - wynika z tego, że gminy wiedząc, że jest „dziura budżetowa” nie występowały na drogę sądową w związku z przeznaczeniem środków z budżetów wojewodów.</u>
</div>
<div xml:id="div-60">
<u xml:id="u-60.0" who="#DariuszAtłas">Problem polega na tym, że dział 900 i zadanie - oświetlenie placów ulic i dróg nie należą do tych, które nadzoruję bezpośrednio. W związku z tym, odpowiedzi w tym zakresie mogę udzielić tylko na podstawie materiałów, które mam ze sobą. Jeżeli zaś chodzi o ustawę dotyczącą finansowania samorządów terytorialnych, na dzisiejszym posiedzeniu Rady Ministrów, jako pkt 20 w harmonogramie pracy przewidziana była ta ustawa. Nie znam szczegółów, ponieważ od rana uczestniczę w Sejmie w posiedzeniach różnych Komisji. Nie miałem możliwości dowiedzenia się, jaka wersja zostanie przyjęta i czy będą przeprowadzane jakieś modyfikacje. Uważam, że w tym przypadku pytanie jest przedwczesne.</u>
</div>
<div xml:id="div-61">
<u xml:id="u-61.0" who="#WładysławStępień">Czy są uwagi do części 85 - Budżety wojewodów? Nie ma uwag. W związku z tym, wnoszę, żeby Komisja przyjęła propozycję zapisu do opinii o akceptacji realizacji części budżetowej 85 - Budżety wojewodów ogółem w zakresie działów: 020 - Leśnictwo, 900 - Gospodarka komunalna i ochrona środowiska oraz 925 - Ogrody botaniczne i zoologiczne oraz naturalne obszary i obiekty chronionej przyrody. Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja zaakceptowała tę propozycję. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że propozycja zapisu do opinii została przyjęta. Przechodzimy do rozpatrzenia sprawozdania z wykonania budżetu państwa w zakresie planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. O zabranie głosu proszę pana prezesa Ryszarda Ochwata.</u>
</div>
<div xml:id="div-62">
<u xml:id="u-62.0" who="#RyszardOchwat">Omawiając wykonanie planu finansowego za 2001 r. pozwolę sobie na wstępie na uwagę natury ogólnej. Odchylenia, jakie zauważamy w realizacji w stosunku do kwot planowanych spowodowane były w głównej mierze czynnikami niezależnymi od Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, na przykład dynamicznymi zmianami na rynku bankowym oraz niską ściągalnością opłat i kar, których egzekwowanie leży poza kompetencjami Narodowego Funduszu oraz koniecznością stworzenia rezerw na zagrożone należności. Natomiast w pozycjach zależnych od Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, jak wypłaty pożyczek i dotacji na finansowanie ochrony środowiska, przychody z odsetek czy koszty utrzymania biura, plan został wykonany niemal precyzyjnie. Stan funduszu w 2001 r. wzrósł o 1,7%, z kwoty ponad 4,4 mld zł do ponad 4,5 mld zł, czyli o nominalną kwotę 73 mln zł. Tak niewielki przyrost stanu funduszu spowodowany był - jak oceniamy - znacznym wzrostem dotacji. Na planowane pierwotnie 449 mln zł dotacji, w 2001 r. udzielono ich na kwotę 647 mln zł. Taki stan spowodowany był również drastycznie mniejszymi przychodami z tytułu opłat i kar - te wpływy wyniosły 383 mln zł - oraz wspomnianą już wcześniej koniecznością utworzenia dodatkowych rezerw na zobowiązania trudne czy nieściągalne. W efekcie całkowita kwota dyspozycyjna w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 2001 r. była rekordowo duża, największa w historii Narodowego Funduszu. Wynosiła ponad 2 mld zł i pozwoliła na zrealizowanie rekordowej liczby umów - ponad 1600. Kwota przeznaczona na finansowanie ochrony środowiska na tle lat ubiegłych również była rekordowo duża i wynosiła ponad 1,8 mld zł. Jeśli chodzi o strukturę finansowania ochrony środowiska, 61% z dyspozycyjnej kwoty, czyli ponad 1,1 mld zł, przeznaczono na finansowanie pożyczkowe i kredytowe. Natomiast 35%, czyli 646 mln zł, przeznaczono na dotacje, dopłaty do kredytów oraz umorzenia. Przychody osiągnięte w 2001 r. wyniosły 947 mln zł wobec planowanych w kwocie ponad 1 mld zł. Jak już wspomniałem wcześniej, na obniżeniu przychodów najbardziej zaciążyły przychody z tytułu opłat i kar z urzędów marszałkowskich, które osiągnęły poziom 72% zaplanowanej wcześniej kwoty. Przychody z tytułu opłat eksploatacyjnych przekroczyły zaplanowaną wartość o 60%, natomiast z tytułu zwrotu kredytów i odsetek utrzymały się na poziomie kwoty zaplanowanej. Przekroczenie poziomu wydatków dotacyjnych planowanych w kwocie 647 mln zł, spowodowane było w głównej mierze decyzjami ministra środowiska, a także decyzjami parlamentu w minionym okresie. Generalnie, poza odchyleniami, o których wspomniałem, plan za 2001 r. został wykonany w dopuszczalnych odchyleniach, możliwych do zaakceptowania przez posłów. Ze względu na dostarczone państwu obszerne materiały pozwoliłem sobie na skróconą relację. To wszystko z mojej strony.</u>
</div>
<div xml:id="div-63">
<u xml:id="u-63.0" who="#WładysławStępień">Rzeczywiście materiały dostarczone przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej są bardzo obszerne. W wielu miejscach są szczegółowe informacje o realizowanych zadaniach, stopniu ich zaawansowania, a nawet o efektach ekologicznych, jakie przyniosły. Oddaję głos panu dyr. Andrzejowi Głowackiemu.</u>
</div>
<div xml:id="div-64">
<u xml:id="u-64.0" who="#AndrzejGłowacki">Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia wykonanie planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, mimo stwierdzonych tym razem istotnych nieprawidłowości, które jednak nie miały zasadniczego wpływu na wykonanie planu finansowego. Przypominam, że w zakresie przychodów, te poważne nieprawidłowości dotyczą przede wszystkim złego zaplanowania poz. przychody - wspomina o tym również ekspert. Plan przychodów zawyżono niejako aż o 10 punktów procentowych. Sytuacja była znana. Uważaliśmy, że przychody powinny być zaplanowane w niższej kwocie. W Biurze Maklerskim Banku Ochrony Środowiska, z powodu niezrealizowanej jednej z emisji BOŚ, zbyt długo przebywała kwota ponad 95 mln zł. Pieniądze te nie pracowały z tego tytułu. W ten sposób utracono ponad 1,3 mln zł w przychodach. Jeśli chodzi o wydatki, nieprawidłowo wydatkowano kwotę ok. 87 mln zł. Zaległe zobowiązania bilansowe na koniec 2001 r. z tytułu zawartych umów przewyższały stan posiadania środków krajowych. Na koniec 2001 r. zaległości w kwocie 124 tys. zł o 54% przekroczyły stan środków krajowych. Było to związane z rzeczywiście rekordową liczbą zawartych umów, o czym mówił przed chwilą pan prezes Ryszard Ochwat. Od marca do października, a więc przez pół roku, utrzymywano na kontach wysoki stan środków krajowych od 322 mln zł do 516 mln zł, co miało związek z nierównomiernym zawieraniem umów i nierównomierną realizacją wypłat. Jeśli chodzi o kumulację zawierania umów, 63% ogólnej liczby zawartych umów dotyczyło IV kwartału, a także kwota, na którą zawarto umowy, w 44% dotyczyła IV kwartału ubiegłego roku. Poza tym w planie działalności Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na 2001 r. nie uwzględniono planu wydatków środków bezzwrotnych pochodzących z Unii Europejskiej, ustalonych w ustawie budżetowej. Odnieśliśmy się również do niezrealizowanych wniosków z lat ubiegłych. Niestety, jest ich kilka. Za najważniejsze uznałbym to, że do dziś nie ma informatycznego systemu powiązania wydatkowania środków z efektami ekologicznymi. Wciąż robi się to wybiórczo i nie ma możliwości porównania uzyskiwanych efektów ekologicznych. Poza tym uważamy, że Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej działa niejako samotnie, mimo że rosną potrzeby, jeśli chodzi o wydatkowanie środków na ochronę środowiska. Współpraca z Bankiem Ochrony Środowiska i innymi bankami - nie akcentujemy współpracy z BOŚ, tylko generalnie współpracę z bankami - w roku ubiegłym miała szczątkowy charakter, polegała na kontynuacji zawartych umów z lat poprzednich. Także realizacja umów z BOŚ, którego najpotężniejszym akcjonariuszem jest Narodowy Fundusz, układała się źle. W dalszym ciągu, z roku na rok, maleje zaangażowanie wydatkowanych środków z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i wydatkowanych przez BOŚ z inspiracji Narodowego Funduszu na rzecz ochrony środowiska.</u>
</div>
<div xml:id="div-65">
<u xml:id="u-65.0" who="#WładysławStępień">Jako poseł koreferent powiem, że Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej to duży skarb. Wartość aktywów wynosi 4,5 mld zł. Jest to znakomity instrument do realizacji polityki ekologicznej państwa. Należy stwierdzić, że państwo coraz skuteczniej realizuje tę politykę za pośrednictwem środków Narodowego Funduszu. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 2001 r. działał w specyficznych warunkach. Po pierwsze, w wyniku decyzji Rady Nadzorczej zwiększyła się atrakcyjność kredytów, ponieważ zmalało ich oprocentowanie. Po drugie, do 39% zwiększono wartość dotacji przekazywanych różnym podmiotom w 2001 r. Niestety, była katastrofalna powódź. Sejm i minister środowiska pięciokrotnie powodowali zmiany w strukturze wydatków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Omawiamy sprawozdanie z działalności Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, którego już nie ma. Zarząd został odwołany w listopadzie 2001 r., a ostatni wiceprezes - 17 stycznia tego roku. Nastąpiła również zmiana Rady Nadzorczej. Wydaje mi się, że byłoby dobrym obyczajem, żeby poprzedni prezes uczestniczył w posiedzeniu Komisji. Nie zadbaliśmy o to, ale myślę, że jakoś sobie poradzimy. Rada Nadzorcza podjęła 308 uchwał, a Zarząd rozpatrzył 2845 wniosków. Całe szczęście, że wielu pracowników merytorycznych kierujących poszczególnymi pionami ma doświadczenie i od lat prowadzi różne programy. Dziękuję Najwyższej Izbie Kontroli, że szczegółowo oceniła działalność finansową tej wielkiej organizacji, której wartość aktywów wynosi 4,5 mld zł. Oczywiście nie wszystkie te pieniądze są do dyspozycji w każdym roku, bo to wynika z szerokiej działalności Narodowego Funduszu, realizacji 12 programów, a także z zawartych umów oraz sejmowych, rządowych i resortowych decyzji. Jest to silnie powiązane z polską gospodarką. W związku z tym, że w 2001 r. w naszym państwie nastąpiły wyraźne objawy kryzysu gospodarczego, po raz pierwszy od 1995 r. realna wartość Narodowego Funduszu zmalała o 3,9%. Wcześniej realna wartość Narodowego Funduszu rosła. Na styku układu gospodarczego, perypetii z polską złotówką i załamywania się eksportu, nastąpiły niekorzystne zmiany również w Narodowym Funduszu. Myślę, że warto przypomnieć i podkreślić, że Rada Nadzorcza Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej uchwaliła ważny dokument pt. „Strategia Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na lata 2002-2006”, który jest wynikiem prac, między innymi, naszej Komisji, poprzedniego kierownictwa resortu środowiska. W 2001 r. znacznie wzrosły dotacje. W 2000 r. kwota dotacji wyniosła 340 mln zł, a w 2001 r., mimo zaplanowania 449 mln zł, decyzjami, o których mówiłem na wstępie, doprowadzono do tego, że dotacje wyniosły 647 mln zł. Jest to również wynik tego, że minister finansów postanowił zmienić adresata w finansowaniu wielu robót związanych chociażby z likwidacją zagrożeń ekologicznych wynikających z działalności górnictwa siarki i innych gałęzi gospodarki polskiej. Niestety, w 2001 r. przychody z opłat i kar spadły z 435 mln zł do 383 mln zł. Zarząd powinien intensywnie przyglądać się temu zjawisku. Chociaż przyczyn tego stanu można upatrywać w sytuacji gospodarczej, do jednej z nich należą zaniedbania we współpracy.</u>
<u xml:id="u-65.1" who="#WładysławStępień">Rezerwa, która na koniec 2000 r. wynosiła 25 mln zł wzrosła do 158 mln zł. Pozwoliło to - w ocenie Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i poprzednich prezesów, z którymi rozmawiałem przed dzisiejszym posiedzeniem - na utrzymanie płynności finansowej w realizacji umów na przełomie lat 2000–2001 i 2001–2002. W okresie sprawozdawczym stale wzrastały środki na realizację zadań z zakresu ochrony środowiska. Kwota ponad 1,8 mld zł została skierowana na zadania właśnie w tym dziale. Stan walorów polskich i bonów skarbowych na koniec 2001 r. spadł z 270 mln zł do 126 mln zł, a w 2000 r. Zarząd miał do dyspozycji kwotę ponad 2,5 mld zł. Dysponując tak znaczną kwotą, podpisano dużo umów i do 35% tej kwoty zwiększono wydatkowanie w formie dotacji. Plan finansowy wykonany został w 96%. Przychody zmalały o 10%, wydatki wzrosły o 13%. Ważne jest to, że pomimo iż od 1 stycznia 2002 r. obowiązują nowe stawki w Prawie geologicznym i górniczym, już w 2001 r. wzrosły przychody Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z opłat eksploatacyjnych. Jest to ważny sygnał, że w niektórych rodzajach górnictwa nie dzieje się najgorzej. Chciałbym zwrócić uwagę na ważne zjawisko w dalszej działalności Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Z ogólnych przychodów w 2001 r. w wysokości ponad 1,9 mld, na pożyczki i kredyty wydano kwotę ponad 1,1 mld zł. Pożyczki wieloletnie powodują, że bez jakichkolwiek ruchów w następnych latach trzeba wydawać kwotę 900 mln zł. W związku z tym, Zarząd ma nieco ograniczone pole manewrów, co nie znaczy, że te środki wydawane są niewłaściwie. Ze strony NIK zwrócono uwagę na pewne negatywne elementy, ale należy pamiętać, że są również elementy pozytywne. W sprawozdaniu - co warto podkreślić - dość szczegółowo opisano 11 działów, które Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej finansował w zakresie ochrony środowiska. Zostały graficznie pokazane elementy udziału Narodowego Funduszu w realizacji poszczególnych zadań ważnych zarówno dla samorządów, jak i gospodarki narodowej, jeśli chodzi o realizację globalnych planów w zakresie ochrony wód, lasów czy gleb. Pokazano również, jaki efekt ekologiczny przyniosły konkretne zadania współfinansowane przez Narodowy Fundusz. Jeśli chodzi o regiony, w 2001 r. najwięcej środków skierowano do województw: mazowieckiego, dolnośląskiego, podkarpackiego, śląskiego i wielkopolskiego. Te województwa wyróżniają się pod tym względem. Trzeba jednak brać pod uwagę nie tyle ich operatywność, co stan zagrożenia środowiska w tych regionach. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej realizował także cele związane z bezpieczeństwem państwa. Chociaż te cele realizowane są w coraz mniejszym zakresie, należy podkreślić, że dla Państwowej Straży Pożarnej zakupiono 38 samochodów specjalistycznych do ratownictwa różnego typu. Policja otrzymała 27 łodzi patrolowych, szkoły podoficerskie - samochody. Zarząd Główny Ochotniczych Straży Pożarnych uzyskał dofinansowanie na zabudowę nadwozi 88 samochodów dla ochotniczych straży pożarnych. Aż się łza w oku kręci na wspomnienie lat 1997–1998, kiedy zabudowywano nadwozia 300–350 samochodów rocznie.</u>
<u xml:id="u-65.2" who="#WładysławStępień">Straż Morska uzyskała 6 łodzi patrolowych, a Straż Graniczna 185 sygnalizatorów do wykrywania skażeń promieniotwórczych przy przewozie towarów za granicę. Sprawa środków zagranicznych została już omówiona. Przyjęliśmy ustalenia w tej sprawie. Zatrzymam się na chwilę przy sprawie kontroli NIK. Najwyższa Izba Kontroli wskazuje, że nie zrealizowano jej zaleceń za lata 1999–2000. NIK sformułowała 12 kolejnych zaleceń, które Zarząd w porozumieniu z Radą Nadzorczą i kierownictwem resortu środowiska powinien realizować. Ponieważ jednak występują zaległości w tym zakresie, proszę pana ministra i pana prezesa, żeby Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa otrzymała pisemną informację o realizacji zaleceń NIK z lat 1999, 2000 i 2001. Proponuję to jako oddzielne ustalenie Komisji, które nie zostanie umieszczone w opinii dla Komisji Finansów Publicznych. Ponieważ współpracujemy z Najwyższą Izbą Kontroli w tym zakresie, chcielibyśmy wiedzieć, jak obecny Zarząd, Rada Nadzorcza i nadzorujący je minister środowiska mają zamiar sobie poradzić z tymi problemami. Chcemy wiedzieć, które zalecenia można zrealizować, a które, z jakichś powodów, nie są możliwe do realizacji. Zarzuty ze strony NIK są istotne. Jeżeli podaje się, że nieprawidłowo wydatkowano kwotę stanowiącą prawie 10% środków wydatkowanych w 2001 r., jest to poważny zarzut. NIK uznała za niegospodarność niewycofanie z biura maklerskiego kwoty 95 mln zł. Poza tym jest kilka zarzutów związanych, między innymi, z konkursem „na zagospodarowanie odpadów na terenach wiejskich”. Według NIK środki z tytułu wynagrodzenia za przeprowadzenie konkursu wydatkowano z naruszeniem przepisów ustawy o zamówieniach publicznych. Myślę, że uzyskamy wyjaśnienia na ten temat. Jest sprawa spółki Energia-Eco w Szczecinie budującej elektrownie wiatrowe, której zwiększono kredyt aż o 7 mln zł, mimo wcześniej spisanej umowy na niższą kwotę. Mam nadzieję, że te pieniądze zostały właściwie wydatkowane. W konkluzji NIK stwierdza, że w 2001 r. wydatkowano niegospodarnie kwotę ponad 54 mln zł, natomiast 32 mln zł wydatkowano prawie niezgodnie z prawem - chodzi głównie o gwarancje dla Walcowni Rur „Jedność” w Siemianowicach Śląskich. Jest kilka takich pozycji, o których można powiedzieć, że Narodowy Fundusz wchodząc kapitałowo w pewne procesy modernizacyjne dużo ryzykował. Prosiłbym, żeby te sprawy zostały wyjaśnione w piśmie do Komisji. Podsumowując, podobnie jak Najwyższa Izba Kontroli, proponuję uznać za poprawną działalność Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w zakresie wydatkowania i gospodarowania środkami. W związku z tym, proponuję również przyjęcie sprawozdania. Otwieram dyskusję. Proszę o zadawanie pytań i zgłaszanie uwag.</u>
</div>
<div xml:id="div-66">
<u xml:id="u-66.0" who="#MaciejGiertych">Niepokojąca jest informacja, że ponad 25% wydatków stanowią wydatki bieżące. Jednak po zagłębieniu się w szczegóły okazuje się, że ponad 70% tej kwoty przeznaczono na niezaplanowane rezerwy na zagrożone należności z tytułu udzielonych pożyczek - w tym na gwarancje dla Walcowni Rur „Jedność”. Czy konieczność utworzenia rezerwy jest działaniem jednorazowym, czy środki te będą rosły w związku z tym, że wrasta niewypłacalność instytucji, które otrzymują kredyty z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej? Jeśli to nie było zaplanowane, zapewne było zaskoczeniem dla Narodowego Funduszu, że musiał tak wielkie kwoty wyłożyć na te rezerwy.</u>
</div>
<div xml:id="div-67">
<u xml:id="u-67.0" who="#ZofiaKrasickaDomka">Ponieważ w ubiegłej kadencji Sejmu również byłam członkiem Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, chciałabym podziękować panu prezesowi Ryszardowi Ochwatowi, który stwierdził, że plan za ubiegły rok został precyzyjnie wykonany i że pozytywnie ocenia - tak przynajmniej zrozumiałam - tak znaczny wzrost dotacji. Podobnie przedstawiciel Najwyższej Izby Kontroli wyraził pozytywną ocenę realizacji planu, mimo drobnych uchybień w tym zakresie. Posłowie ubiegłej kadencji Sejmu pozytywnie odebrali decyzje Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 2001 r. Uznawano, że był to najlepszy rok w 12-letniej działalności Narodowego Funduszu. Jak już wspomniano, rozpatrzono rekordową liczbę umów. Zrealizowano praktycznie wszystkie umowy z ubiegłego roku. Wypłacono również rekordową kwotę pieniędzy na ochronę środowiska, głównie w postaci dotacji. Jak powiedział pan przewodniczący, było to ok. 640 mln zł. Jaka była sytuacja na początku ubiegłego roku? W pierwszych miesiącach roku zostały podpisane tylko pojedyncze umowy. Wystąpiło zagrożenie, że biedne i zadłużone samorządy zrezygnują z inwestycji ekologicznych. Wtedy, żeby realizować ustawowe cele Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, konieczne było obniżenie oprocentowania. I tak się stało. Zwiększenie preferencji w zakresie pożyczek dla samorządów było bardzo dobrze przyjęte w terenie. Dzięki temu zrealizowano wiele inwestycji ekologicznych. Na ten element chciałam zwrócić uwagę. Jeśli chodzi o przychody, podnoszono, że były mniejsze niż planowano. Pan przewodniczący zauważył, że nastąpił kryzys gospodarczy, który dał o sobie znać na początku ubiegłego roku i w znacznym stopniu zadecydował o niższych przychodach ekologicznych. Upadające i mające trudności w płynności finansowej przedsiębiorstwa przestały wnosić opłaty ekologiczne. Ze strony Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wciąż kierowano pisma do marszałków województw, którzy byli systematycznie informowani o zaległościach i konieczności terminowego przekazywania Narodowemu Funduszowi należnych mu wpływów z opłat ekologicznych. I co z tego? Prawo ochrony środowiska nie daje Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ustawowych narzędzi do ściągania tych opłat. Sprawa jest złożona i trudno posądzać Narodowy Fundusz o niedopatrzenie w tym zakresie.</u>
</div>
<div xml:id="div-68">
<u xml:id="u-68.0" who="#BolesławBujak">Ze sprawozdania wynika, że w II połowie ubiegłego roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej podpisał największą liczbę umów, na podstawie których przeznaczono dotacje i pożyczki na różne zadania. W związku z tym, pytam, czy tak znacząca liczba umów, w ramach których decydującą kwotę stanowiły dotacje, ma jakiś wpływ na udzielanie gminom w bieżącym roku dotacji na budowanie infrastruktury technicznej w zakresie ochrony środowiska przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej?</u>
</div>
<div xml:id="div-69">
<u xml:id="u-69.0" who="#LeszekŚwiętochowski">Po przeanalizowaniu przedłożonych materiałów i wysłuchaniu dzisiejszej dyskusji, nasunęły mi się pewne uwagi. Nie został przedstawiony argument, że na wielkość dochodów Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ma również wpływ deklaratywność opłat zbieranych przez samorządy. Jeżeli ktoś nie zadeklarował opłat, trudno stwierdzić, że są one należne. Natomiast prognozując na podstawie liczby kominów - mówiąc w uproszczeniu - można te kwoty zdecydowanie zawyżyć. Przede wszystkim, chciałbym powiedzieć, że kiedyś przedstawiciel samorządu miał bardzo trudny dostęp do środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Natomiast w 2001 r. gminy, szczególnie małe - o czym była już mowa - stały się autentycznymi partnerami. Nastąpiła zmiana filozofii, dzięki czemu gminy odważyły się składać wnioski. Dopiero w II półroczu, kiedy obniżono stopy procentowe i powstała szansa uzyskania dotacji, napłynęło zdecydowanie więcej wniosków. Mam przed sobą wykres dobrze obrazujący to, o czym dyskutowaliśmy, jeśli chodzi o efekt inwestycji w 2001 r. przeprowadzonych przy udziale środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Mimo urealnienia zasad funkcjonowania Narodowego Funduszu, wartość wykonanych inwestycji, w stosunku do 1999 r., zdecydowanie spadła - prawie 2,5-krotnie. Gdyby nie złagodzono warunków, podejrzewam, że nastąpiłoby całkowite zahamowanie realizacji inwestycji w środowiskach wiejskich. Dobrze się stało, że zmieniono kryterium dochodowości gmin. Gminy o większych dochodach i tak sobie radziły z inwestycjami ekologicznymi. Natomiast w gminach, gdzie oświata „zżera” 60–70% środków, nie było pieniędzy na tego typu inwestycje. Jak wynika z materiałów, dotacje i nagrody, o których była dziś mowa, spełniły funkcję stymulującą. Gdyby nie było dotacji, gminy nie podjęłyby decyzji o rozpoczęciu inwestycji ekologicznych. Gdyby nie było nagród, nie byłoby kolejnych inicjatyw w zakresie realizacji inwestycji, tym bardziej że każda nagroda była poprzedzona umową o celowości wydatkowania tych środków. W związku z tym, powstaje pytanie, czy w tym roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przewiduje możliwość wsparcia biednych samorządów w środowiskach wiejskich? Zaznaczam, że cały czas mówię o tym, że ochronę środowiska należy rozpoczynać u źródła zanieczyszczenia, a nie po skumulowaniu zanieczyszczeń, na przykład w rzece. Wtedy na pewno jedna oczyszczalnia ścieków nie rozwiąże problemu. Z materiałów dowiedzieliśmy się również, że Narodowy Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej bardzo szybko zareagował na powódź w 2001 r., która dotknęła województwa lubelskie, podkarpackie i świętokrzyskie. Konsekwentnie uważam, że celem funkcjonowania Narodowego Funduszu nie jest generowanie zysku, czy pomnażanie swoich środków, tylko uzyskiwanie efektów ekologicznych w maksymalnym stopniu i stymulowanie do podejmowania inwestycji w tym zakresie. W ubiegłym roku doszło do współpracy Narodowego Funduszu z niektórymi wojewódzkimi funduszami. W tym kierunku trzeba zmierzać. Jeśli dołączy się do tego środki inwestora bezpośredniego - samorządu - na pewno efekty ekologiczne będą zdecydowanie wyższe. Należy rozważyć, w jaki sposób pomóc środowisku i samorządom o niskich dochodach.</u>
</div>
<div xml:id="div-70">
<u xml:id="u-70.0" who="#WładysławStępień">Czy wśród posłów są jeszcze chętni do zabrania głosu? Nikt się nie zgłasza. W nawiązaniu do ostatnich dwóch wypowiedzi, chciałbym podzielić pogląd panów posłów w sprawie możliwości realizacji potrzeb samorządów w 2002 r. Powinniśmy dążyć do wypracowania takiej formuły, żeby wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej bardziej współpracowały z Narodowym Funduszem w realizacji celów lokalnych. Zdarza się, że Narodowy Fundusz podejmuje decyzję o rozpoczęciu finansowania inwestycji lokalnej, a wojewódzki fundusz prowadzi inną politykę w tym względzie. Być może należałoby się zastanowić, czy nie zmienić zasad współpracy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i wojewódzkich funduszy, które powinny być spójne, bo służą prowadzeniu jednolitej polityki ekologicznej. Słyszymy również coraz więcej głosów, że wojewódzkie fundusze powinny być zlikwidowane. Przyszłość pokaże, jak to będzie. Przypominam panu posłowi Leszkowi Świętochowskiemu, że opiniowaliśmy plan wydatków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na 2002 r. i w zasadzie wiemy, jakie są możliwości. One rzeczywiście są ograniczone, w związku z tym - o czym mówiliśmy na początku - że umowy zawarte wcześniej powodują automatyczne zaangażowanie ogromnych środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, które wynikają z wpływów roku bieżącego i lat następnych, aż do czasu wygaśnięcia tych umów. Należy jednak pamiętać, że przez ten czas będą zawierane nowe umowy. Dlatego nasza Komisja będzie współpracować z Narodowym Funduszem, jego Zarządem i Radą Nadzorczą, żeby w każdej chwili uzyskiwać odpowiedzi na pytania stawiane przez posłów. Proszę pana prezesa Ryszarda Ochwata o odniesienie się do pytań posłów: Macieja Giertycha, Zofii Krasickiej-Domki, Bolesława Bujaka i Leszka Świętochowskiego.</u>
</div>
<div xml:id="div-71">
<u xml:id="u-71.0" who="#RyszardOchwat">Dziękuję, że ze zrozumieniem odebraliście państwo moją emocjonalną ocenę realizacji planu 2001 r. Myślę, że w tym wydaniu była ona oczywista i inna być nie mogła. Dziękuję również za uwagi i dyskusję, z których przebija przede wszystkim troska o los i stan środków publicznych będących w dyspozycji Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Pozwolę sobie na krótki komentarz do uwag i pytań, które państwo zgłosiliście. Szukamy sposobu na strategiczne i planowe powiązanie działalności wojewódzkich funduszy z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jak państwo wiecie, są to odrębne jednostki, zarządzane zgodnie z zapisami ustawowymi przez inne organy administracji samorządowej albo państwowej. Na podstawie tego roku wydaje się, że lepsza współpraca jest możliwa. Jako konkretny przykład podam, że zdecydowana większość wojewódzkich funduszy rozważa zapisanie w swoich strategiach i planach działalności angażowanie się w udział w zadaniach finansowanych ze środków pomocowych. Jest to dla nas najważniejsza wartość. Drobne inwestycje o mniejszej wadze finansowej, ze względu na ogrom i wagę zadań wynikających z konieczności absorpcji środków pomocowych, prawdopodobnie będą realizowane przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, aczkolwiek zastrzegam, że nie dotyczy to wszystkich funduszy. Natomiast Narodowy Fundusz z konieczności będzie się koncentrował na uzupełnianiu finansowania zadań realizowanych ze środków pomocowych. Jeśli chodzi o liczbę umów a realizację planu w 2002 r., cykl inwestycyjny w ochronie środowiska, ale nie tylko, jest taki, że zadania nie da się rozpocząć i zakończyć w tym samym roku. Wiele umów podpisanych w 2001 r. dość poważnie skutkuje obciążeniami i zobowiązaniami w 2001 r. i kolejnych latach. Te zobowiązania przekraczały bezpieczną granicę, ale doświadczenia i analiza umów podpisanych w 2001 r. nie wskazują na to, że były to umowy nietrafione lub podpisane bez należytej staranności i troski o efekt ekologiczny, a przecież kupowanie efektu ekologicznego jest najistotniejszym zadaniem, jaki stoi przed funduszami ochrony środowiska. Przejdę teraz do sprawy rezerw na zadania zagrożone. Wszystko wskazuje na to, że trudne kredyty zostały zbilansowane z należytą starannością. W materiałach wymieniliśmy w wykazie Walcownię Rur „Jedność”, Hutę „Ostrowiec”, Hutę „Łabędy”, Hutę „Batory”, gminę Rewal - wszystkie zadania, linie kredytowe, które wiążą się z koniecznością utworzenia rezerw. Narodowy Fundusz w latach 1994–1996 angażował się w finansowanie dużych zadań w przemyśle. Głównie dotyczyło to hutnictwa i elektrociepłowni -w tym przypadku kryzys gospodarczy, załamanie rynku nie będzie tak mocno skutkować, jak w hutnictwie. W niewielkim stopniu angażował się w przemysł chemiczny, którego kondycję finansową w niektórych przypadkach można uznać za wątpliwą. W związku z tym, oceniamy, że utworzone rezerwy, według najczarniejszego scenariusza, pokryją zobowiązania wynikające z udzielonych pożyczek. Chociaż zdarzają się takie sytuacje, jak w przypadku Walcowni Rur „Jedność”. Kwota 50 mln zł była zagwarantowana przez Towarzystwo Finansowe Silesia - spółkę Skarbu Państwa.</u>
<u xml:id="u-71.1" who="#RyszardOchwat">Te gwarancje udało się nam w ostatnich tygodniach wzmocnić. Wyrażając zgodę na sprzedaż akcji Spółki Fiat Auto-Poland, udało się nam przenieść te zobowiązania na obligacje Skarbu Państwa, bez wątpienia pewniejsze. Jest to pewnego rodzaju jaskółka, która jednak nie świadczy o tym, że uda się nam odzyskać utworzone rezerwy, wypłacone kredyty. Jeśli pan przewodniczący pozwoli, odniosę się teraz do dwóch kwestii wynikających z ustaleń kontroli NIK, a szczególnie z zaleceń z lat minionych, niezrealizowanych w 2001 r. W sprawie braku informatycznego powiązania efektów ekologicznych z wydatkowanymi środkami, powiem, że w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w konsekwencji umowy podpisanej w 2001 r., wdrażany jest Zintegrowany System Informatyczny. Jest to bardzo poważne zadanie, nie wymagające komentarza. Wiemy, co się dzieje w tej dziedzinie na rynku informatycznym. Przykładamy do tego ogromną wagę - zabrzmiało to zapewne subiektywnie, bo ja stoję na czele komitetu sterującego, który na własnych barkach dźwiga całą odpowiedzialność. W nowym Zintegrowanym Systemie Informatycznym jesteśmy przygotowani do ewidencjonowania efektów ekologicznych. Ten problem - jestem o tym przekonany - uda się nam rozwiązać. Myślę, że w następnym protokole NIK za 2002 r. nie będzie to odnotowane. Druga kwestia wiąże się ze współpracą z bankami, Bankiem Ochrony Środowiska. Z konieczności, ze względu na szczupłość środków pozostałych do dyspozycji na 2002 r., podpisaliśmy umowę i uruchomiliśmy tzw. kredyty dopłatowe - uzupełniamy dopłatami różnice w oprocentowaniu między oprocentowaniem komercyjnym a preferencyjnym. Doświadczenia pierwszych tygodni po uruchomieniu kredytów dopłatowych wskazują na to, że uruchomiona kwota dopłat - ok. 200 mln zł, zostanie w tym roku w pełni wykorzystana. Tym samym udział w odpowiedzialności i przysparzaniu efektów ekologicznych, zostaje rozłożony. O kilku tendencjach i nowych zjawiskach zapisanych w planie powiem przy innej okazji.</u>
</div>
<div xml:id="div-72">
<u xml:id="u-72.0" who="#WładysławStępień">Proszę teraz odpowiedzieć tylko na postawione pytania i wątpliwości. Natomiast na temat strategii, która zaczyna obowiązywać, będziemy jeszcze wielokrotnie rozmawiać.</u>
</div>
<div xml:id="div-73">
<u xml:id="u-73.0" who="#RyszardOchwat">Przepraszam, jeśli coś pominąłem, ale wydaje mi się, że udzieliłem odpowiedzi na wszystkie państwa pytania.</u>
</div>
<div xml:id="div-74">
<u xml:id="u-74.0" who="#WładysławStępień">Czy posłowie, którzy zadawali pytania są usatysfakcjonowani uzyskanymi odpowiedziami?</u>
</div>
<div xml:id="div-75">
<u xml:id="u-75.0" who="#MaciejGiertych">Rozumiem, że rezerwa została utworzona w tym roku wyjątkowo. Natomiast chciałbym wiedzieć, jak normalnie kształtują się koszty własne. Z materiałów wynika, że jest to 25%, ale w tym jest ujęta rezerwa.</u>
</div>
<div xml:id="div-76">
<u xml:id="u-76.0" who="#WładysławStępień">Przypominam, że nowy prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pan Jerzy Pietrewicz, przedstawiając na ubiegłorocznym posiedzeniu Komisji nowy wykaz wydatków, w imieniu Zarządu zaproponował zmniejszenie kosztów własnych o 7 mln zł, co nasza Komisja przyjęła. Tyle gwoli formalności. Panie prezesie, proszę uzupełnić moją informację.</u>
</div>
<div xml:id="div-77">
<u xml:id="u-77.0" who="#RyszardOchwat">Udział kosztów funkcjonowania Biura Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej utrzymał się procentowo na tym samym poziomie, co w latach ubiegłych. W materiałach zawarliśmy tę wartość, aczkolwiek realna wartość wydatków wzrosła o ok. 3 mln zł. Natomiast istotnie w tym roku, metodą zwolnień grupowych, przeprowadziliśmy redukcję zatrudnienia w Narodowym Funduszu o ok. 20%. 300-osobowa załoga została zredukowana o ok. 50 osób, co w znaczny sposób wpłynie na obniżenie kosztów utrzymania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej o ok. 7 mln zł. Jednak nie jest wykluczone, że odpowiedzialność i praca nad środkami pomocowymi wymuszą na nas zwiększenie zatrudnienia na przełomie lat 2002–2003, kiedy skumulują się zadania związane z zagospodarowaniem i nadzorowaniem wydatkowania środków pomocowych. Chociaż jest jeszcze za wcześnie, żeby w sposób odpowiedzialny podawać jakiekolwiek wartości.</u>
</div>
<div xml:id="div-78">
<u xml:id="u-78.0" who="#WładysławStępień">Rozumiem, że wszystkie wątpliwości zostały wyjaśnione. W związku z moim wnioskiem o przyjęcie sprawozdania z realizacji planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja zaakceptowała tę propozycję. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja zaakceptowała wniosek o przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu państwa w zakresie planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Przypominam, że nasza Komisja ma przygotować opinię, która zostanie przedłożona Komisji Finansów Publicznych. Takie są wymogi regulaminowe. Prezydium Komisji proponuje państwu, żeby w pierwszej części opinii Komisji nr 5 z dnia 2 lipca 2002 r. przedstawić poszczególne części budżetowe omówione na naszym dzisiejszym posiedzeniu, a w konkluzji zawrzeć następującą treść: „W toku debaty poszerzonej o szczegółowe wyjaśnienie przedstawione przez resorty środowiska i finansów, Zarząd Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i Najwyższą Izbę Kontroli oraz po zapoznaniu się z ekspertyzami, Komisja pozytywnie opiniuje sprawozdanie podzielając uwagi i poglądy przedstawione w raporcie NIK. Jednocześnie Komisja zwraca szczególną uwagę na potrzebę większego wykorzystania bezzwrotnych środków pochodzących z zagranicy, za realizację których odpowiada minister środowiska”. Czy do tak zaproponowanej konkluzji są uwagi? Nie ma uwag. Przystępujemy do głosowania. Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła tę propozycję. Sprzeciwu nie słyszę. Konkluzja została przyjęta. Proponuję, żeby nasze stanowisko przedstawił Komisji Finansów Publicznych pan poseł Jan Chojnacki. Nie słyszę sprzeciwu ani innych propozycji. Stwierdzam, że na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych będzie nas reprezentował pan poseł Jan Chojnacki. Dziękuję wszystkim uczestnikom dzisiejszego posiedzenia za wytrwałość. Zamykam posiedzenie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>