text_structure.xml
19.6 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#CezaryGrabarczyk">Otwieram posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. Witam posłów i przybyłych gości. Proponowany porządek dzisiejszego posiedzenia został dostarczony na piśmie. Jeżeli nie usłyszę głosu sprzeciwu, będę uważał, że został on przyjęty. Wobec braku głosu sprzeciwu stwierdzam, że porządek posiedzenia został zaakceptowany. Przechodzimy do rozpatrzenia punktu pierwszego porządku dziennego, którym jest rozpatrzenie sprawozdania podkomisji nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Prace nad tą nowelizacją trwały dość krótko, ze względu na niewielką objętość tego projektu. Nie oznacza to jednak, iż nie dołożono odpowiednich starań dla zapewnienia jakości rozpatrywanych regulacji. Czynnikiem, który wpływał na tę szczególną dbałość o wysoki poziom pracy, była świadomość o szczególnym znaczeniu wprowadzanych przepisów dla obywateli. Przewodniczącym podkomisji był poseł Jerzy Młynarczyk. Chciałbym go prosić o przedstawienie krótkiej informacji na temat tych prac i dyskusji, jakie odbyły się na forum podkomisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#JerzyMłynarczyk">Celem rozpatrywanego projektu nowelizacji Kodeksu cywilnego jest fundamentalna zmiana istniejących do tej pory zasad odpowiedzialności za szkodę, jaka powstaje przy wykonywaniu władzy publicznej. Dla nas, adeptów starej szkoły prawa cywilnego, odpowiedzialność za tego rodzaju szkodę rozumiana była jako odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez funkcjonariuszy państwa, i zależała ona od winy, jaką można przypisać temu funkcjonariuszowi. Dziś zrywamy z tą konstrukcją, wprowadzając zasadę niezwykle korzystną dla obywateli. Na marginesie dodam, iż dziwi mnie małe zainteresowania mediów tą, wydaje się tak istotną dla społeczeństwa, zmianą. Oprócz „Rzeczpospolitej”, żaden z innych dzienników nie odnotował tak daleko idącej koncesji władzy przez państwo na rzecz obywateli. Oczywiście negatywnym skutkiem wprowadzenia tej zmiany będzie zwiększona ilość skarg, jakie wpływają do sądów na organy władzy publicznej, ale nikt nie może zaprzeczyć temu, iż dokonujemy rozszerzenia odpowiedzialności państwa za szkodę, do jakiej czasami dochodzi przy wykonywaniu władzy publicznej. Uważam, że ta nowelizacja zasługuje na szeroką reklamę i popularyzację wśród społeczeństwa. Podczas prac podkomisji skupiliśmy się głównie na dwóch rodzajach zagadnień, jakie łączą się z głównym celem wprowadzenia ustawy. Pierwszym z nich obejmował ogólne zasady wprowadzanych zmian, a drugi - użyte w przepisach sformułowania i konstrukcje. Projekt nie budził jednak większych kontrowersji ani wśród członków Komisji, ani wśród ekspertów podkomisji, dlatego zwracam się o udzielenie mu poparcia.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#CezaryGrabarczyk">Czy ktoś chciałby coś dodać do wypowiedzi przewodniczącego Jerzego Młynarczyka? Nie widzę zgłoszeń do dyskusji. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 1, dotyczącej art. 1, w której proponuje się, aby art. 417 nadać brzmienie: „Art. 417. Par. 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Par. 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.”.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#MarekSadowski">W tej zmianie określa się, zgodnie z art. 77 Konstytucji RP, zakres podmiotowy, przedmiotowy, jak i podstawy odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej. W porównaniu z poprzednią tego typu konstrukcją w kc, zrywa się z zasadą winy, jaką trzeba było przypisać funkcjonariuszowi władzy publicznej. Od dziś wina nie będzie miała znaczenia dla odpowiedzialności, jaką ponosić będzie Skarb Państwa, a czynnikami, jakie będą miały na to wpływ będą bezprawność działania organu i fakt powstania szkody. To wszystko ma zrealizować zapisy przyjęte w konstytucji, a także orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#CezaryGrabarczyk">Czy są jakieś uwagi bądź zastrzeżenia do tej propozycji? Nie widzę. Stwierdzam, że wobec braku głosów sprzeciwu zmiana nr 1 została przez Komisję przyjęta. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 2, w której proponuje się, aby po art. 417 dodać art. 417 z oznaczeniem 1 i 2. w brzmieniu: „Art. 417 z oznaczeniem 1. Par. 1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą. Par. 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą. Par. 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Par. 4. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody. Art. 417 z oznaczeniem 2. Jeżeli przez zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej została wyrządzona szkoda na osobie, poszkodowany może żądać całkowitego lub częściowego jej naprawienia oraz zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, gdy okoliczności, a zwłaszcza niezdolność poszkodowanego do pracy lub jego ciężkie położenie materialne, wskazują, że wymagają tego względy słuszności.”.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#MarekSadowski">W tej zmianie dodajemy bezczynność legislacyjną i działalność legislacyjną, do katalogu zachowań, za które można pociągnąć organ wykonujący władzę publiczną do odpowiedzialności za wyrządzenia szkody. Dokładniej, art. 417 z oznaczeniem 1 par. 1 dotyczy przypadku wyrządzenia szkody poprzez działanie, czyli wydanie aktu normatywnego. W par. 4 opisuje się sytuację odpowiedzialności za niewydanie takiego aktu. Natomiast par. 2, jak i 3 dotyczy odpowiedzialności za obowiązkowe wydanie lub niewydanie decyzji lub orzeczenia. Wprowadzenie tej regulacji zostało wymuszone, istniejącą do tej pory i nigdzie nie opisaną, potrzebą stwierdzania niekonstytucyjności lub nielegalności aktów normatywnych. Odpowiednią drogą do stwierdzania wadliwości tego typu aktów normatywnych jest postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym. W odniesieniu do przypadków wydania lub niewydania decyzji lub orzeczenia i odpowiedniej drogi ustalania ich niezgodności z prawem, tego typu postępowania opisane są w odpowiednich rozwiązaniach proceduralnych. W przypadku ustalania zaniechań legislacyjnych nie ma jakieś specjalnej drogi do ustalania tego typu faktów i dlatego par. 4 wprowadza zasadę, że sąd rozstrzygający w jakiejś sprawie o roszczeniu odszkodowawczym, będzie ustalał przesłankowo, że na normodawcy istniał obowiązek wydania odpowiedniego aktu. Przede wszystkim będzie dotyczyć to sytuacji, gdy nie wydano jakiś aktów wykonawczych w terminie, lub nie dopełniono takiego obowiązku. Dodatkowo można stosować ten przepis w przypadku legislacyjnego niedostosowania się państwa do wymogów umów międzynarodowych, które nie są samowykonalne, a zobowiązują sygnatariusza do wydania odpowiednich aktów o randze ustawowej. Art. 417 z oznaczeniem 2 wprowadza natomiast zasadę odszkodowania za zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej, jeżeli została wyrządzona szkoda na osobie na zasadzie słuszności. Ten przepis podtrzymuje dobrą zasadę istniejącą w polskich kodyfikacjach np. w dotychczasowym art. 419 kc., wyrażająca się tym, iż jeżeli państwo wyrządziło szkodę za swoje legalne działania, to jest na zasadzie słuszności zobowiązane do jej naprawienia i zadośćuczynienia. Nikt od 1956 roku nie kwestionował tej zasady, co oznacza, że jest to dobry przepis, powszechnie uważany za najlepszą formę wynagradzania szkód na osobie.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#CezaryGrabarczyk">Czy są jakieś uwagi bądź zastrzeżenia do tej propozycji? Nie widzę. Stwierdzam, że wobec braku głosów sprzeciwu zmiana nr 2 została przez Komisję przyjęta. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 3, w której proponuje się, aby uchylić art. 419, art. 420, art. 420 z oznaczeniem 1 i art. 420 z oznaczeniem 2. Jak rozumiem, uchylone przepisy są konsekwencją wprowadzanych zmian. Czy są jakieś uwagi bądź zastrzeżenia do tej propozycji? Nie widzę. Stwierdzam, że wobec braku głosów sprzeciwu zmiana nr 3 została przez Komisję przyjęta. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 4, w której proponuje się, aby art. 421 nadać brzmienie: „Art. 421. Przepisów art. 417, art. 417 z oznaczeniem 1 i art. 417 z oznaczeniem 2 nie stosuje się, jeżeli odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej jest uregulowana w przepisach szczególnych.”.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#MarekSadowski">Zmiana ta podtrzymuje istniejące do tej pory przepisy szczególne regulujące odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej. Tego typu przepisy są zawarte np. w ustawie o stanach nadzwyczajnych, gdzie opisane są zasady odpowiedzialności organów państwa za szkody wyrządzone zgodnie z prawem. Te przepisy szczególne nie zawężają odpowiedzialności państwa, a wręcz odwrotnie, państwo dobrowolnie przyjmuje na siebie szerszą odpowiedzialność za szkody wyrządzone zgodnie z prawem. Są to najczęściej sytuacje, kiedy trzeba chronić jakieś dobra wyższe. Nie możemy do tej ochrony zastosować jednak norm o: „stanie wyższej konieczności”, dlatego iż te szczególnego rodzaju szkody zostały zalegalizowane, a więc brak byłoby przesłanki odpowiedzialności organu wyrządzającego szkodę. Gdybyśmy nie wprowadzili rozwiązania zawartego w zmianie nr 4, powstawałyby wątpliwości czy nie jest to kontratyp cywilny i z tego tytułu nie należy się żadne odszkodowanie.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#CezaryGrabarczyk">Czy są jakieś uwagi bądź zastrzeżenia do tej propozycji? Nie widzę. Stwierdzam, że wobec braku głosów sprzeciwu zmiana nr 4 została przez Komisję przyjęta. Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie zmian dotyczących art. 1 ustawy nowelizującej. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany dotyczącej art. 2, w której proponuje się, nadać temu przepisowi brzmienia: „Art. 2. W ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.3)) wprowadza się następujące zmiany:</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#CezaryGrabarczyk">1) uchyla się art. 153;</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#CezaryGrabarczyk">2) uchyla się art. 160;</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#CezaryGrabarczyk">3) w art. 161 uchyla się par. 5.”.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#MarekSadowski">Uchylane przepisy w Kodeksie postępowania administracyjnego usuwają odrębność w stosunku do Kodeksu cywilnego, w kwestii odpowiedzialności organów władzy publicznej za szkodę powstałą na drodze postępowania administracyjnego. Gdybyśmy nie usunęli tych przepisów, to pozostawałyby one w całkowitej sprzeczności z rozwiązaniami, które już dziś przyjęliśmy. Nie ma potrzeby, aby w kodeksie proceduralnym, jakim jest k.p.a., opisywane były materialne cywilnoprawne zasady odpowiedzialności za szkodę. To wszystko na pewno wpłynie na ujednolicenie działań odszkodowawczych, jak i zlikwidowanie różnic między orzecznictwem sądów cywilnych a orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#CezaryGrabarczyk">Czy są jakieś uwagi bądź zastrzeżenia do tej propozycji? Nie widzę. Stwierdzam, że wobec braku głosów sprzeciwu zmiana dotycząca art. 2 została przez Komisję przyjęta. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany dotyczącej art. 3, w której proponuje się nadać temu przepisowi brzmienie: „Art. 3 W ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270) art. 287 otrzymuje brzmienie: „Art. 287. W przypadku gdy sąd w orzeczeniu:</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#CezaryGrabarczyk">1) uchyli zaskarżoną decyzję, a organ rozpatrując sprawę ponownie umorzy postępowanie;</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#CezaryGrabarczyk">2) stwierdzi nieważność aktu albo ustali przeszkodę prawną uniemożliwiającą stwierdzenie nieważności aktu, stronie, która poniosła szkodę, służy odszkodowanie od organu, który wydał decyzję.”.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#MarekSadowski">Jeżeli w postępowaniu sądowo-administracyjnym doszło do uchylenia zaskarżonej decyzji, a następnie zakończenia tego postępowania bez decyzji, albo doszło do stwierdzenia nieważności aktu administracyjnego, to sąd ma wskazać organ, od którego należy się odszkodowanie. Ten przepis ma przesądzać o tym, że to nie sąd administracyjny jest organem zobowiązanym do naprawienia szkody, gdyż jego orzeczenia usuwają tylko z obrotu wadliwe decyzje, ale organ odpowiedzialny za wydanie takiej decyzji.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#CezaryGrabarczyk">Czy są jakieś uwagi bądź zastrzeżenia do tej propozycji? Nie widzę. Stwierdzam, że wobec braku głosów sprzeciwu zmiana dotycząca art. 3 została przez Komisję przyjęta. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany dotyczącej art. 4, w której proponuje się nadać przepisowi brzmienie: „Art. 4. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926, z późn. zm.) w art. 261 par. 1 otrzymuje brzmienie: „Par. 1. Do odszkodowania stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.”. Jest to przepis o wielkim znaczeniu praktycznym, który może wywołać rewolucję w postępowaniach podatkowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#MarekSadowski">Ten przepis zmienia zupełnie zasady odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez zaniechanie albo bezprawne działania organów podatkowych. Chcąc pozostać w zgodzie z konstytucją także w tym przypadku, konieczne jest odesłanie w ordynacji podatkowej do tych samych przepisów kc., które odnoszą się do wszystkich innych norm dotyczących odpowiedzialności organów władzy publicznej za szkodę wyrządzoną bezprawnym ich działaniem albo zaniechaniem. Co ciekawsze, wprowadzenie tej zmiany odbywa się bez jakiegokolwiek oporu ze strony fiskusa.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#CezaryGrabarczyk">To zdumiewające, ale możemy to potraktować jako zapowiedź poprawy działania organów finansowych państwa. Czy są jakieś uwagi bądź zastrzeżenia do tej propozycji? Nie widzę. Stwierdzam, że wobec braku głosów sprzeciwu zmiana dotycząca art. 4 została przez Komisję przyjęta. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany dotyczącej art. 5, w której proponuje się nadać przepisowi brzmienie: „Art. 5. Do zdarzeń i stanów prawnych powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy art. 417, art. 419, art. 420, art. 420 z oznaczeniem 1, art. 420 z oznaczeniem 2 i art. 421 ustawy, o której mowa w art. 1 oraz art. 153, art. 160 i art. 161 par. 5 ustawy, o której mowa w art. 2, w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.”.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#MarekSadowski">To jest zwykły przepis intertemporalny, który wprowadza zasadę niedziałania wprowadzanych przepisów wstecz. W gruncie rzeczy oznacza to tylko odniesienie się do nowych obszarów odpowiedzialności państwa za wyrządzoną szkodę. Aczkolwiek należy zauważyć, iż od 1997 r., czyli od momentu wejścia konstytucji w życie, nowe zasady wyrażone w tej nowelizacji obowiązują w systemie, na skutek wyroku interpretacyjnego Trybunału Konstytucyjnego.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#CezaryGrabarczyk">Czy są jakieś uwagi bądź zastrzeżenia do tej propozycji? Nie widzę. Stwierdzam, że wobec braku głosów sprzeciwu zmiana dotycząca art. 5 została przez Komisję przyjęta. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany dotyczącej art. 6, w której proponuje się nadać temu przepisowi brzmienie: „Art. 6 Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 września 2004 r.”. Czy są jakieś uwagi bądź zastrzeżenia do tej propozycji? Nie widzę. Stwierdzam, że wobec braku głosów sprzeciwu zmiana dotycząca art. 6 została przez Komisję przyjęta. Proponuję przegłosować przyjęcie całego sprawozdanie podkomisji nadzwyczajnej. Kto jest za przyjęciem bez zmian sprawozdania podkomisji nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw? Za przyjęciem sprawozdania opowiedziało się 6 posłów, nikt nie był przeciwny, nikt nie wstrzymał się od głosu. Komisja przyjęła sprawozdanie. Na posła sprawozdawcę proponuję kandydaturę posła Jerzego Młynarczyka.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#JerzyMłynarczyk">Zgadzam się.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#CezaryGrabarczyk">Wobec braku głosów sprzeciwu stwierdzam, że Komisja powierzyła funkcję sprawozdawcy posłowi Jerzemu Młynarczykowi. Wyznaczam do dnia 10 marca 2004 termin dla UKIE na stwierdzenie zgodności rozpatrywanego projektu z prawem UE. Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, oraz niektórych innych ustaw. Osobiście uważam, iż ta nowelizacja Kodeksu cywilnego jest krokiem milowym w systemie prawa cywilnego i dzięki niej dokona się przełom w postępowaniach odszkodowawczych. Dziękuję posłom i gościom za przybycie. Jutrzejsze posiedzenie Komisji odbędzie się ok. 10.30 w sali nr 13. Zamykam posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>