text_structure.xml 44.4 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#ElżbietaPielaMielczarek">Otwieram posiedzenie Komisji Infrastruktury. Porządek dzienny obejmuje tylko jeden punkt, a mianowicie rozpatrzenie sprawozdania z działalności Najwyższej Izby Kontroli w roku ubiegłym w przedmiotowym zakresie działania naszej Komisji. Proszę przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli o zreferowanie sprawozdań obu departamentów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#KrzysztofWierzejski">Reprezentujemy dwa departamenty Najwyższej Izby Kontroli, proszę zatem wskazać, w jakiej kolejności mamy referować sprawozdanie z naszej działalności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#ElżbietaPielaMielczarek">To już pozostawiam do wyboru panów dyrektorów. Może przyjmijmy zasadę kolejności zajmowanych miejsc. Proszę zatem zacząć od siebie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#KrzysztofWierzejski">Rozumiem, że państwo posłowie dysponują i wcześniej zapoznali się z naszym obszernym sprawozdaniem zawartym w niebieskiej książce. Nasze sprawozdanie było przedstawione w części elektronicznej, ilustrowanej zdjęciami, a także w obszernym raporcie poświęconym merytorycznej działalności Najwyższej Izby Kontroli w roku minionym. W związku z tym, że w sprawozdaniu są zawarte także obszerne informacje dotyczące działalności kontrolnej Departamentu Komunikacji i Systemów Transportowych, chciałbym swoje kilkuminutowe wystąpienie ograniczyć do kilku komentarzy i równie krótkiego sprawozdania. W roku ubiegłym naszą działalność koncentrowaliśmy na najważniejszych problemach funkcjonowania transportu, poszczególnych dziedzin łączności i gospodarki morskiej. Zanim przejdę do ich przedstawienia, chciałbym podkreślić służebną rolę Departamentu Komunikacji i Systemów Transportowych wobec parlamentu, a przede wszystkim w stosunku do Komisji Infrastruktury, z którą pracujemy na co dzień. W roku 2004 nasze badania kontrolne koncentrowaliśmy na obszarach uznanych za szczególnie ważne przez kierownictwo Najwyższej Izby Kontroli i przez Kolegium NIK. Te dwa organy decydują o zawartości planów pracy. Tymi obszarami były: finanse publiczne, gospodarowanie majątkiem publicznym, szeroko rozumiane bezpieczeństwo oraz działalność państwa w rozwiązywaniu najważniejszych problemów społecznych. W ubiegłym roku Departament Komunikacji i Systemów Transportowych zrealizował ogółem 12 tematów, w tym 5 tematów budżetowych, które są departamentowi przypisane. Ponadto kontynuowaliśmy 2 kontrole rozpoczęte w roku poprzednim. Były to tak zwane kontrole planowane koordynowane. Są to takie kontrole, w których wiodąca rola przypada naszemu departamentowi. Wiąże się ona z tym, że departament odpowiedzialny był za przygotowanie i przeprowadzenie podstawowych kontroli oraz skoordynowanie działań. W kontrolach tych brały także udział inne jednostki organizacyjne NIK, a także inne organy kontroli. Do nas natomiast należało sporządzenie informacji zbiorczej, czyli tak zwanego raportu z wyników kontroli oraz zaprezentowanie tych wyników. Ponadto nasz departament uczestniczył w dwóch kontrolach koordynowanych, tym razem organizowanych przez inne jednostki Najwyższej Izby Kontroli. Jeśli chodzi o obszar kontrolny dotyczący stanu finansów publicznych, to oczywiste, dominujące były kontrole wykonania budżetu państwa w poszczególnych częściach i działach. Były to części dotyczące gospodarki morskiej, łączności, transportu, Urzędu Transportu Kolejowego oraz Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty. W kontrolach tych zaangażowany byli najlepsi, jakimi dysponujemy, kontrolerzy. Kontrole te zajmują nam bardzo dużo czasu i przywiązujemy do nich szczególną wagę, bo tego od nas oczekuje Komisja i parlament. W obszarze deficytu budżetowego i długu publicznego przeprowadziliśmy w roku ubiegłym dwie kontrole. Pierwsza dotyczyła ochrony brzegów morskich. Kontrola ta wykazała, jak istotne zagrożenie dla bezpieczeństwa powodziowego terenów przybrzeżnych stwarza postępująca erozja polskiego wybrzeża. Za jedną z przyczyn tego stanu uznano niewystarczające działania administracji morskiej, w tym w zakresie zabezpieczenia środków w odpowiedniej wysokości na realizację zadań związanych z zabezpieczeniem brzegu przed niszczycielskim działaniem morza. Jednym i chyba najważniejszym efektem naszych kontroli było ustanowienie rządowego, wieloletniego programu ochrony brzegów morskich, który zapewnia także odpowiedni poziom finansowania zadań w dłuższej perspektywie. Departament nasz stara się być blisko problemów gospodarki morskiej, nie traktując naszych krytycznych uwag jako szykany, ale jako sygnał dla władz centralnych. Przedmiotem drugiej kontroli w tym obszarze było finansowanie i utrzymanie dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych w województwie pomorskim. Kontrola ta wykazała zły stan techniczny tak zwanych dróg samorządowych, będący między innymi wynikiem niedofinansowania robót remontowych i modernizacyjnych. W obszarze związanym z restrukturyzacją gospodarki departament przeprowadził 5 kontroli.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#KrzysztofWierzejski">Pierwsza z nich dotyczyła restrukturyzacji finansowej PKP SA. Kontrola ta wykazała, że w ciągu prowadzonej od 4 lat, to jest od roku 2000, restrukturyzacji nie udało się zracjonalizować struktury organizacyjnej PKP, uporządkować sfery zarządzania tą firmą. Nie udało się także powstrzymać narastającego kryzysu ekonomicznego, ani doprowadzić do uzyskania przez spółki Grupy PKP płynności finansowej. Z kolei kontrola prywatyzacji spółki Polskie Linie Lotnicze LOT pokazała, jak minister skarbu państwa wywiązuje się, a raczej nie wywiązuje się, ze swojej funkcji właścicielskiej i z zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem przekształceń własnościowych tego największego i narodowego przewoźnika lotniczego. Wyniki tej kontroli były omawiane na jednym z posiedzeń Komisji. Trzecia duża kontrola, jak zapewne państwo pamiętają, zaowocowała raportem o wykorzystaniu możliwości rozwojowych gospodarki morskiej. Kontrola potwierdziła dotychczasowe, krytyczne oceny działalności administracji rządowej. Wyniki kontroli przeprowadzonych w ostatnich latach przez nasz departament dają w sumie dość ponury obraz zaniedbań w każdym z kontrolowanych elementów gospodarki morskiej. Istotną przyczyną takiego stanu jest między innymi brak spójnej polityki morskiej Państwa. Przypomnę, że przedmiotem naszej kontroli w zakresie gospodarki morskiej było gospodarowanie zasobami morskiej infrastruktury technicznej, realizacja ustawy o portach i przystaniach morskich, gospodarowanie terenami i infrastruktura powiatowa i wreszcie ochrona brzegów morskich. Czwarta z kolei kontrola dotyczyła realizacji zadań przez administrację rządową w zakresie regulacji rynku usług telekomunikacyjnych. Sama kontrola, co zostało pokazane w ustaleniach pokontrolnych, wykazała, że działania regulatora na rynku usług telekomunikacyjnych w zakresie liberalizacji jego najistotniejszego segmentu, którym jest telefonia stacjonarna i komórkowa, nie były w pełni skuteczne. Działania Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty nie doprowadziły do powstania konkurencyjnego rynku usług telekomunikacyjnych, a w efekcie do obniżenia cen tych usług. Z opóźnieniami przebiegały przekształcenia własnościowe w morskich stoczniach remontowych, co wykazała kolejna nasza kontrola w ubiegłym roku. Właściwe organy administracji rządowej nie opracowały w odpowiednim czasie koncepcji przemian strukturalnych w tym sektorze. Stało się to jedną z głównych przeszkód w dostosowaniu stoczni polskich do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej. W obszarze określonym mianem szeroko rozumianego bezpieczeństwa narodowego przeprowadziliśmy kontrolę zarządzania drogami publicznymi na skrzyżowaniach z liniami kolejowymi. Wyniki kontroli pozwoliły stwierdzić, że przejazdy kolejowe należą do miejsc, w których najłatwiej o wypadek. Co gorsza, nie jest to konkluzja nowa, bo podobnie ocenialiśmy sytuację w 1999 roku, badając stan bezpieczeństwa na przejazdach kolejowych. Od tego czasu niewiele się zmieniło. Obecny sposób zarządzania tymi newralgicznymi punktami na styku sieci drogowej i kolejowej jest przeżytkiem i wymaga szybkiej zmiany, w tym także rozwiązań prawnych i technicznych. Kontrola przygotowania rybołówstwa morskiego do integracji z Unią Europejską przeprowadzona została w obszarze zwanym Procesy integracji z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#KrzysztofWierzejski">W jej wyniku ujawniono opóźnienia i niedociągnięcia w dostosowaniu systemu zarządzania rybołówstwem morskim i organizacji rynku rybnego do wymogów wspólnotowych. Ważnym segmentem działań kontrolnych były działania antykorupcyjne. W tym obszarze przeprowadziliśmy kontrolę prywatyzacji Polskich Linii Lotniczych LOT SA. Na ten temat pisała także prasa. Stwierdziliśmy nieprawidłowości wskazujące na istnienie korupcjogennych mechanizmów, konflikty interesów oraz nadmierne, nieuzasadnione korzystanie z usług doradczych. Bliższe ustalenia zasygnalizowanych przeze mnie kontroli znajdziecie państwo w szczegółowym sprawozdaniu z działalności Najwyższej Izby Kontroli w roku 2004, które jeszcze w maju zostało doręczone każdemu parlamentarzyście. Za reasumpcję wyników kontroli, które nasz departament przeprowadzał w roku ubiegłym, a także w latach poprzednich, może służyć stanowisko Kolegium NIK. Po zapoznaniu się z wynikami kontroli przeprowadzonych przez departament Kolegium zaleciło i wprowadziło do planu pracy na rok 2005 kontrolę, której celem było zidentyfikowanie barier ograniczających funkcjonowanie całego systemu transportu w Polsce w ciągu ostatnich 15 lat, to jest od początku wprowadzenia zmian ustrojowych w gospodarce. Kontrola o takim zasięgu będzie miała nazwę Funkcjonowanie transportu drogowego i kolejowego w latach 1990–2004. Mamy ambitny zamiar zakończenia takiej kontroli w końcu III kwartału br. Takie zadanie postawił przed Departamentem Komunikacji i Systemów Transportowych prezes i Kolegium Najwyższej Izby Kontroli. Obecnie pracujemy nad takim opracowaniem zbiorczym, które stanowić będzie podsumowanie wszystkich kontroli NIK w obszarze transportu, które przeprowadziliśmy w okresie ostatnich 15 lat. Kilka zdań jeszcze o efektach finansowych naszych kontroli. Nasz departament znajduje się na czołowej pozycji w Izbie, jeśli chodzi o wysokość tzw. efektów finansowych. Chodzi przede wszystkim o ustalenie kwot wydatkowanych z naruszeniem prawa, a także kwot stanowiących uszczuplenie środków publicznych oraz kwot, w stosunku do których podjęte zostały działania mające na celu ich odzyskanie. W roku 2004 ujawniono nieprawidłowości, które w sensie finansowym stanowiły kwotę blisko 20 mln zł. Departament podjął działania dla odzyskania tej kwoty, z czego do końca ubiegłego roku odzyskano ponad 4 mln zł. Sądzę, że uda nam się pozyskać pozostałe kwoty. Ta tendencja utrzymała się w I półroczu tego roku. Nieprawidłowości w wymiarze finansowym stanowiły bowiem kwotę ponad 300 mln zł, a tak zwane korzyści finansowe ok. 9 mln zł. Chciałbym jednak podkreślić, że efekty finansowe z roku bieżącego nie są porównywalne z rokiem 2004 ze względu na zmianę metodologii ich liczenia. Zmiana ta została podyktowana potrzebą dostosowania metodologii liczenia do standardów obowiązujących w Międzynarodowej Organizacji Najwyższych Organów Kontroli, w skrócie INTOSAI. Przepraszam za może zbyt długie wystąpienie, ale my także czasami uczestniczymy w długich posiedzeniach Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JanuszPiechociński">Nie śmiałbym limitować panu dyrektorowi czasu wystąpienia. Proszę się nie krępować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#KrzysztofWierzejski">Na zakończenie chciałbym dodać, że czynności kontrolne departamentu wykonywało 34 pracowników. Efekty naszej pracy znacie państwo dobrze, choćby z raportów przedstawionych Komisji i omawianych na jej posiedzeniach. Tylu jest obecnie stałych pracowników w Departamencie Komunikacji i Systemów Transportowych, wliczając w to mnie i moich trzech zastępców, którzy są obecni na sali. Ponadto w tej liczbie znajdują się pracownicy obsługi biurowej. W tym gronie znajdują się także dwie osoby nie mające jeszcze pełnych uprawnień kontrolnych, ponieważ nie odbyły aplikacji kontrolerskiej, a jedna osoba pełne uprawnienia zdobyła dopiero w tym roku. Uważam, że mimo tak skromnej rzeszy pracowników nasz departament wykonuje sporo zadań kontrolnych, biorąc jeszcze pod uwagę złożoność i trudność procesów objętych zakresem działania Komisji Infrastruktury. Przedmiotem kontroli są przecież ogromne organizacje gospodarcze, jak Poczta Polska, PKP czy PLL LOT. Na ile nas stać, na tyle staramy się dostarczać państwu solidnych materiałów z naszych kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JanuszPiechociński">Poprosimy jeszcze o sprawozdanie dyrektora drugiego departamentu w Najwyższej Izbie Kontroli, z którym stale współpracuje nasza Komisja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#TadeuszBachledaCuruś">Nawiązując do przedłożonego Wysokiej Izbie sprawozdania z działalności Najwyższej Izby Kontroli, Departament Środowiska, Rolnictwa i Zagospodarowania Przestrzennego przekazuje państwu uzupełniającą informację o swojej działalności w roku 2004. Zgodnie z zarządzeniem Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, przedmiotem badań departamentu jest, między innymi, problematyka środowiska przyrodniczego oraz produkcji biologicznej, obejmująca zagadnienia ochrony środowiska, racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych, produkcji rolnej i przetwórstwa rolno-spożywczego, leśnictwa, rybołówstwa morskiego i śródlądowego, budownictwa, mieszkalnictwa oraz zagospodarowania przestrzennego. Do właściwości Departamentu Środowiska, Rolnictwa i Zagospodarowania Przestrzennego należy oprócz działalności kontrolnej prowadzenie także spraw związanych z obsługą Grupy Roboczej Europejskiej Organizacji Najwyższych Organów Kontroli, w skrócie EUROSAI, ds. Kontroli Środowiska. Zgodnie z zarządzeniem Prezesa Najwyższej Izby Kontroli w sprawie etatyzacji w jednostkach organizacyjnych NIK, departamentowi naszemu przyznano 69 etatów, które obecnie są w pełni obsadzone. W skład kierownictwa departamentu wchodzi dyrektor i 3 wicedyrektorów, a grupa pracowników nadzorujących i wykonujących czynności kontrolne liczy 59 osób. W grupie tej znajduje się 15 doradców ekonomicznych i technicznych zajmujących się pracami koncepcyjnymi i analitycznymi, to jest przygotowaniem, koordynacją i zbiorczym opracowaniem wyników kontroli o zasięgu ogólnokrajowym. Ponadto w grupie tej jest 3 doradców prawnych oraz 41 pracowników na stanowiskach głównych specjalistów, specjalistów, starszych inspektorów i inspektorów kontroli państwowej. Ich głównym zadaniem jest prowadzenie kontroli w jednostkach centralnych i terenowych. Pracownicy nadzorujący i wykonujący czynności kontrolne stale podnoszą swoje kwalifikacje zawodowe, uczestnicząc w szkoleniach stacjonarnych oraz w drodze samokształcenia. Między innymi pracownicy prowadzący kontrolę wykonania budżetu państwa w roku 2004 zostali objęci szkoleniem z tego zakresu. Pracownicy departamentu uczestniczyli także w szkoleniach i seminariach z zakresu problematyki integracji europejskiej, w tym między innymi audytu finansowego, kontroli wewnętrznej i funduszy Unii Europejskiej. Wszyscy pracownicy wzięli udział w szkoleniu, którego tematyka obejmowała wytyczne prowadzenia kontroli wynikających z nowo wprowadzonego podręcznika kontrolera. Departament Środowiska, Rolnictwa i Zagospodarowania Przestrzennego zrealizował w roku ubiegłym 18 kontroli planowych oraz 6 doraźnych, a także uczestniczył w 4 kontrolach planowych, koordynowanych przez inne jednostki organizacyjne NIK. W okresie od 1 stycznia 2004 roku do końca marca 2005 roku departament sporządził 26 informacji o wynikach kontroli, z których 25 przekazano organom Sejmu. Niezależnie od tych kontroli inne departamenty i delegatury terenowe NIK przeprowadziły 58 kontroli doraźnych dotyczących tematyki środowiska, rolnictwa i zagospodarowania przestrzennego. Na podstawie ustaleń kontroli przeprowadzonych w roku 2004 departament sformułował łącznie 343 wnioski, które zamieszczono w wystąpieniach pokontrolnych opracowanych w tym okresie. Adresatami wniosków byli kierownicy jednostek kontrolowanych oraz organy administracji publicznej wszystkich szczebli.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#TadeuszBachledaCuruś">Generalnie można powiedzieć, że wnioski NIK są realizowane przez adresatów. Po upływie około 3–4 miesięcy od chwili wysłania informacji o wynikach kontroli departament dokonuje analizy stopnia wykonania wniosków na podstawie odpowiedzi otrzymanych od adresatów. Aktualny stan wykonania wniosków NIK jest przedstawiany zarówno właściwym komisjom sejmowym, jak i kierownictwu NIK. W wypadku uzyskania niewystarczających informacji o sposobie realizacji wniosków, co zdarza się incydentalnie, departament stara się doprowadzić do ich finalizacji, głównie poprzez żądanie uzupełnienia odpowiedzi. W miarę możliwości stan realizacji wniosków jest także oceniany w toku kontroli doraźnych sprawdzających, a ponadto jest badany przy okazji wszystkich kontroli prowadzonych w jednostkach, do których zostały skierowane wnioski pokontrolne. Starania naszego departamentu o doprowadzenie do pełnej realizacji wniosków NIK należy uznać za skuteczne. Kilka zdań informacyjnych o współpracy międzynarodowej. Jak wspomniałem wcześniej, do zadań departamentu należy oprócz działalności kontrolnej także prowadzenie spraw związanych z obsługą Grupy Roboczej EUROSAI do spraw Kontroli Środowiska. Najwyższa Izba Kontroli bardzo aktywnie uczestniczy w pracach tej grupy, podejmując szereg działań na arenie międzynarodowej. Działania te zmierzają głównie do nawiązania ścisłej współpracy najwyższych organów kontroli państwowej w zakresie ochrony środowiska. Od roku 1999 NIK koordynuje pracę Grupy, a decyzją VI Kongresu EUROSAI zakończonego 2 czerwca br. funkcja koordynatora została powierzona Najwyższej Izbie Kontroli na kolejne 3 lata. Kongres powierzył również Polsce organizację kolejnego Kongresu EUROSAI w roku 2008. Stosownie do uzgodnień z Europejskim Trybunałem Obrachunkowym, departament nasz od 4 lat na bieżąco współpracuje z tym organem w toku kontroli prowadzonych przez niego w Polsce. Dotyczą one m.in. wykorzystania funduszy SAPARD oraz znacznie bardziej skomplikowanych kontroli wykorzystania środków Unii Europejskiej z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji w Rolnictwie oraz funduszy strukturalnych. Przyjęto zasadę współpracy poprzez asystowanie przedstawicielom Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w toku prowadzonych przez nich kontroli oraz przesyłania Trybunałowi informacji o nieprawidłowościach występujących po stronie unijnej. W ostatnim okresie pracownicy departamentu asystowali kontrolerom Trybunału, którzy prowadzili kontrolę realizacji jednego z projektów PHARE pn. Przygotowanie do wdrożenia wybranych instrumentów wspólnej polityki rolnej oraz kontrolę wykonania programu pomocy przedakcesyjnej SAPARD. W zakresie współpracy z organami parlamentu pragnę powiedzieć, że przedstawiciele Departamentu Środowiska, Rolnictwa i Zagospodarowania Przestrzennego, podobnie jak w poprzednich okresach sprawozdawczych, utrzymywali w roku ubiegłym stałe, robocze kontakty z przewodniczącymi i członkami prezydiów 3 komisji sejmowych. Były to i są nadal komisje: Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Infrastruktury. W miarę potrzeb wynikających z bieżących prac poszczególnych organów Sejmu podejmowano także współpracę z innymi podkomisjami i komisjami sejmowymi i senackimi. Ponadto w toku bieżących prac departamentu uwzględniano wnioski i sugestie zgłaszane przez inne komisje sejmowe i poszczególnych posłów. Departament z reguły uzyskiwał akceptację zakresu podmiotowego i przedmiotowego planowanych kontroli koordynowanych o zasięgu ogólnokrajowym. Kierownictwo departamentu zwracało szczególną uwagę na zachowanie właściwej korelacji tematyki planowanych kontroli z zakresem prac poselskich. Dzięki temu możliwe było przedkładanie materiałów pokontrolnych przydatnych w pracach poselskich, wykorzystywanych przez komisje sejmowe, w tym także przez Komisję Infrastruktury. W roku ubiegłym departament podjął jedną kontrolę doraźną na zlecenie organu Sejmu oraz dwie kontrole zgodnie z sugestiami tych organów. Nie wykonywaliśmy natomiast kontroli podejmowanych na wniosek Prezydenta RP lub Prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#TadeuszBachledaCuruś">W roku 2004, podobnie zresztą jak w poprzednich okresach sprawozdawczych, przedstawiciele departamentu bardzo często uczestniczyli w posiedzeniach komisji sejmowych i senackich; łącznie obecni byliśmy na 253 posiedzeniach. Z uwagi na specyfikę przedmiotowego zakresu kontroli najczęściej byliśmy zapraszani na posiedzenia Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa - 72 razy, Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi - 61 razy oraz Komisji Infrastruktury - 44 razy. Dość często przedstawiciele departamentu uczestniczyli w posiedzeniach sejmowej Komisji Finansów Publicznych oraz senackiej Komisji Ochrony Środowiska. Należy podkreślić, że wyniki kontroli stanowiły przedmiot zainteresowania organów parlamentu i były wykorzystywane w pracach poselskich. W toku 20 posiedzeń komisji sejmowych i senackich omawiano informacje o wynikach kontroli Najwyższej Izby Kontroli, sporządzone przez Departament Środowiska, Rolnictwa i Zagospodarowania Przestrzennego. W roku 2004 przedmiotem posiedzeń Komisji Infrastruktury były między innymi sporządzone przez nasz departament 4 informacje o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w 2003 roku. Kontrola nasza dotyczyła części 18 - budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa, części 55 - Urząd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, wykonania planu finansowego Państwowego Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym i wykonanie budżetu państwa w roku 2003 w zakresie inwestycji wieloletnich finansowanych ze środków publicznych. W okresie od początku 2004 roku do końca marca 2005 roku departament nasz opracował ponadto i przekazał Komisji Infrastruktury informacje o wynikach kontroli realizacji przedsięwzięć termomodernizacyjnych w zasobach mieszkaniowych w latach 1999-2004 (I półrocze). Kolejną informację pn. Działalność inwestycyjna Akademii Ekonomicznej w Krakowie, z uwagi na lokalny charakter badanych zagadnień przekazano adresatom szczebla terenowego. Wyniki niektórych kontroli zostały zaprezentowane na 33 posiedzeniach komisji sejmowych i senackich w formie wypowiedzi przedstawicieli departamentu. Dotyczyły one stanowiska NIK w sprawie treści przepisów Prawa budowlanego, które w sposób niewystarczający zabezpieczają własność nieruchomości gruntowej, nowelizacji ustawy o ochronie praw lokatorów, prawidłowości tworzenia i gospodarowania zasobem geodezyjnym i kartograficznym, prawidłowości ustalania i finansowania dodatków mieszkaniowych oraz czynszów w wybranych zasobach mieszkaniowych, a także wykorzystania środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Pragnę również poinformować Komisję, że przedmiotem posiedzeń Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi było 6 informacji o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w roku 2003. Ponadto departament przedstawił tym komisjom informacje o wynikach kontroli: - działalności wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej w latach 2000–2003 rok (I półrocze), - realizacji zobowiązań negocjacyjnych rządu RP z Komisją Europejską w obszarze ochrony środowiska, - przygotowań do wypełnienia przez Polskę ratyfikowanej w r. 1995 międzynarodowej Konwencji o różnorodności biologicznej, - przestrzegania wymagań w zakresie międzynarodowego obrotu odpadami, - realizacji przez administrację publiczną zadań w zakresie małej i średniej retencji wód, - działań na rzecz utworzenia serwerowni IACS oraz wyboru docelowej siedziby centrali Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, - stanu rezerw państwowych zbóż, - funkcjonowanie nadzoru nad wytworzeniem, obrotem i stosowaniem środków żywienia zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#TadeuszBachledaCuruś">W zakresie zagospodarowania przestrzennego, budownictwa i gospodarki mieszkaniowej departament zrealizował w 2004 roku 7 kontroli, w tym dwie koordynowane przez departament i 4 dotyczące wykonania budżetu państwa. Po tych kontrolach sporządzono informację o ich wynikach. Podjęto także jedną kontrolę doraźną. Kontrole wykonania budżetu państwa w 2003 r. dotyczyły części 18 - Budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa, części 55 - Urząd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, wykonania planu finansowego Państwowego Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym oraz realizacji inwestycji wieloletnich. Warto przypomnieć, że Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła wykonanie budżetu państwa w 2003 roku w zakresie realizacji inwestycji wieloletnich ustalonych w załączniku nr 7 do ustawy budżetowej oraz ujętych w kontraktach wojewódzkich. W wyniku kontroli 20 inwestycji wieloletnich stwierdzono, że blisko 1/3 z nich nie była prawidłowo przygotowana do realizacji, dla 1/5 inwestorzy nie posiadali dokumentów stwierdzających prawo do dysponowania nieruchomościami na cele budowlane. W blisko 2/3 inwestycji zmieniono termin zakończenia budowy z powodu niskiego poziomu ich finansowania i nieprawidłowego przygotowania do realizacji. W ponad? inwestycji wieloletnich procesy budowlane przebiegały z naruszeniem przepisów ustawy - Prawo budowlane. Kolejna kontrola planowa przeprowadzona w 2004 roku dotyczyła realizacji przedsięwzięć termomodernizacyjnych w zasobach mieszkaniowych w latach 1999-2004 (I półrocze). Na podstawie jej wyników Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła system wspierania przedsięwzięć współfinansowanych z Funduszu Termomodernizacji. Za niewystarczające uznano osiągnięte efekty systemu, które stanowiły zaledwie 4% prognozowanych w „Założeniach polityki państwa w zakresie racjonalizacji użytkowania energii w sektorze komunalno-bytowym”. Do poprawy sytuacji w tym zakresie mogą się przyczynić działania podjęte na wniosek NIK przez prezesa zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego. Prezes zobowiązał się do wzmocnienia kontroli i nadzoru nad bankami współpracującymi, a także egzekwowanie przez inwestorów przedsięwzięć termomodernizacyjnych sporządzania projektów budowlanych, spełniających warunki określone w odpowiednich przepisach. Kontrolą planową objęto ponadto wykorzystanie środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego w latach 2001-2004 (I półrocze). Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła wspieranie budownictwa mieszkaniowego kredytami preferencyjnymi ze środków KFM, uznając jednocześnie realizację systemu za niezadowalającą. Na wniosek NIK minister infrastruktury zobowiązał się do przeprowadzenia szczegółowej analizy funkcjonowania programu społecznego budownictwa mieszkaniowego pod kątem perspektyw jego rozwoju. Prezes BGK podjął działania na rzecz stabilizacji przepisów oraz procedur bankowych, regulujących rozpatrywanie wstępnych wniosków kredytowych. Doraźna kontrola zainspirowana skargą dotyczyła prawidłowości działania służby geodezyjnej i kartograficznej w związku z likwidacją odcinka drogi w gminie Wilkołaz, a więc problemu o znaczeniu lokalnym. W wyniku kontroli starosta kraśnicki zapewnił, że uporządkuje ewidencję gruntów i budynków, obejmującą ten odcinek drogi.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#TadeuszBachledaCuruś">Inne jednostki organizacyjne, głównie delegatury, skontrolowały w 2004 roku 33 zagadnienia z zakresu szeroko pojętego zagospodarowania przestrzennego, budownictwa i gospodarki mieszkaniowej. Nasz departament nie uczestniczył w tych kontrolach. Na koniec kilka informacji na temat załatwiania skarg i wniosków. W roku minionym do Najwyższej Izby Kontroli wpłynęło prawie 7,5 tys. skarg i wniosków, w tym 224 od posłów i organów Sejmu oraz 17 od senatorów. Podczas kontroli i w czasie podjętych postępowań wyjaśniających Izba zbadała zasadność 250 skarg. Z uwagi na lokalny charakter problematyki poruszanej przez autorów skarg i wniosków przeważająca większość listów jest corocznie przekazywana dla zbadania zasadności zarzutów, do innych organów państwowych, w tym zwłaszcza inspekcji specjalistycznych. Z ogólnej liczby skarg nasz departament otrzymał do rozpatrzenia 41, w tym 12 przekazanych przez posłów. W toku kontroli doraźnej departament zbadał jedną sprawę, cztery zbadano przy okazji innych kontroli lub zobowiązano się do skontrolowania podczas kontroli planowanych na okresy przyszłe. Ponadto 5 spraw przekazano według właściwości innym jednostkom organizacyjnym NIK lub innym organom, w jednej udzielono wyjaśnień pisemnych. W jednym przypadku poinformowano o braku możliwości podjęcia kontroli. Tyle krótkiego sprawozdania. Proszę Komisję o przyjęcie przedłożonego sprawozdania w zakresie działalności Departamentu Środowiska, Rolnictwa i Zagospodarowania Przestrzennego w roku 2004.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JanuszPiechociński">Z tego jest jeden wniosek, że zaufanie do posłów, jako inicjatorów kontroli, jest większe niż do Najwyższej Izby Kontroli. Powiedział pan dyrektor, że departament w roku 2004 otrzymał do rozpatrzenia 41 skarg i wniosków. Tymczasem wielu z posłów tyle wniosków i skarg otrzymuje tygodniowo. Otwieram dyskusję nad obydwoma sprawozdaniami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#ElżbietaPielaMielczarek">Mam wieloletni szacunek dla działalności Najwyższej Izby Kontroli, ale na jednym z posiedzeń Komisji w tym roku doszło do kontrowersji między mną a przedstawicielami NIK na tle debaty dotyczącej sprawozdania Izby z działalności w obszarze gospodarki morskiej. W dwa miesiące po tej kontroli przeprowadzona została następna. Tym razem dotyczyła realizacji programu ochrony brzegów morskich. Kontrola ta była absolutnie odmienna od poprzedniej i wykazała, że planowane zadania zostały wykonane, a środki finansowe wykorzystane niemal w 100%. Jak powiedziałam na początku, mając wieloletni szacunek do Najwyższej Izby Kontroli, na tle tej konkretnej kontroli postawiłam zarzut, że była ona wykonywana na określone zapotrzebowanie polityczne, że trzeba koniecznie przeciwko obecnie rządzącym wyciągnąć argumenty jak najbardziej dezawuujące ich pracę. W szczególności dotyczyło to administracji morskiej, która w tym roku obchodzi 85-lecie. Chcę dzisiaj wyraźnie stwierdzić, że ten „wypadek przy pracy” Najwyższej Izby Kontroli, mam nadzieję, nie będzie powtarzany i podobnie jak to było do tej pory, rzetelność i akuratność wszystkich kontroli NIK nie będzie podważana przez żadnego z członków Komisji Infrastruktury. Serdecznie gratuluję NIK tego, iż cieszy się uznaniem międzynarodowym, a były wiceprezes Izby dzisiaj reprezentuje Polskę w Europejskim Trybunale Obrachunkowym i że będzie organizatorem Kongresu EURSAI w roku 2008, co niewątpliwie podniesie prestiż Izby. Życząc dalszych sukcesów i uznając, że Komisja Infrastruktury powinna przyjąć sprawozdanie NIK za rok 2004, chciałabym, aby mój krytyczny głos nie umknął uwadze Izby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JanuszPiechociński">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Nie widzę. Pozwolę sobie oddać głos. O skuteczności działalności Najwyższej Izby Kontroli w najbliższych latach najlepiej mówi fakt, że kontrole nie idą na marne. Wykonanie budżetu państwa za rok 2004 pokazuje wyraźnie, że w obszarze wydatków publicznych, na który NIK słusznie zwraca uwagę, a więc obszarze racjonalności, rzetelności i konkretności wydatków, sposobu rozliczania tych wydatków, nastąpił wielki postęp. Czytając raporty NIK z połowy lat 90., łatwo zauważyć, iż dramatycznie źle działo się właśnie w sferze funkcjonowania administracji i wydatków publicznych. W ciągu kilku lat, dzięki konsekwentnym kontrolom NIK, udało się poprawić metodykę funkcjonowania urzędów państwowych. Coraz więcej jest opinii pozytywnych, choć z pewnymi uchybieniami, a coraz mniej opinii gorszych dla rządu, ale przede wszystkim gorszych dla Państwa i społeczeństwa, że urzędy państwowe działają źle, nie skrupulatnie, niekompetentnie i nieuczciwie. Myślę, że jest to również efekt wieloletniej pracy Najwyższej Izby Kontroli. Poza swego rodzaju rutynowymi działaniami Izby wynikającymi z przestrzegania takich ustaw, jak o rachunkowości czy ustawy budżetowej, z pewnością w następnej kadencji potrzebne jest wypracowanie sposobów oceny przez NIK skuteczności polityki ekonomicznej. Takie oceny w formie raportów tworzyć mogą pole do dywagacji politycznych. Z pewnością potrzebne są obszerne, ogólne wnioski, z drugiej jednak strony tego rodzaju analizy i wnioski zawsze są zaczynem wielkiej dyskusji. Jak na przykład ocenić, czy rząd powinien więcej korzystać z narzędzi interwencjonistycznych niż liberalnych. Wiele podobnych pytań pojawia się przy lekturze raportów NIK. I to jest pole do szerszej wymiany poglądów. Brak takiej wymiany poglądów powoduje często, że politycy łatwo przenoszą spór w przestrzeń polityczną. Wtedy na ogół pojawiają się głosy o upolitycznieniu procesu kontroli, że Najwyższa Izba Kontroli chce sterować bieżącą działalnością rządu. Często taki właśnie ton można było usłyszeć podczas konferencji prasowych ministrów czy innych szefów centralnych urzędów państwowych, którzy w ten sposób starali się tłumaczyć popełnione przez siebie błędy i potknięcia. Oceniam, że NIK korzysta ze swoich uprawnień w sposób racjonalny i profesjonalny, a sporządzane raporty mają odpowiedni ciężar gatunkowy. Nie jest to takie łatwe, zważywszy potencjał posiadany przez dwa departamenty Izby, z którymi współpracuje nasza Komisja. Jakby nie oceniać problematyki ochrony środowiska i rolnictwa, to jednak skala pieniędzy publicznych wydawanych w resorcie infrastruktury i kontrolowanych przez departament kierowany przez pana dyrektora Krzysztofa Wierzejskiego jest ogromna. Dlatego powinny się zmienić proporcje między możliwościami kadrowymi obu departamentów na korzyść Departamentu Komunikacji i Systemów Transportowych. Może nie powinno się to odbyć kosztem Departamentu Środowiska, Rolnictwa i Zagospodarowania Przestrzennego, ale przydałoby się zwiększenie liczby etatów u pana dyrektora Krzysztofa Wierzejskiego.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JanuszPiechociński">Jego departament ma do czynienia ze sprawami tego rodzaju i tej skali, że szybko przeprowadzona kontrola NIK może nas ustrzec od popełnienia poważnych błędów. Tymczasem z racji ograniczonych sił i środków Departament Komunikacji i Systemów Transportowych nie jest w stanie nadążać za bieżącymi potrzebami. Do takich należy chociażby szybka, doraźna kontrola budowy kolejnych odcinków autostrady. Departament nie jest w stanie szybko dokonać kontroli i dać odpowiedź decydentom, czy obrana przez nich ścieżka jest prawidłowa lub czy dalsze na niej kroki nie przyniosą daleko idących konsekwencji dla Państwa i przyszłych budżetów. Dlatego oceniając pozytywnie działalność NIK, zwracamy uwagę na ograniczone możliwości departamentu pana dyrektora Krzysztofa Wierzejskiego. Jeśli tylko Komisja mnie upoważni, spróbuję spotkać się z prezesem NIK sugerując, aby w najbliższych latach dodatkowe siły i środki skierować do dziedzin, w których „przerabiane” są ogromne środki, także unijne. Wiadomo także, że właśnie w tych obszarach gospodarki będzie co nadzorować i kontrolować w sposób szczególny. Sądzę także, że potrzebne jest polityczne i praktyczne wsparcie dla departamentu współpracującego z Komisją Infrastruktury, aby mógł podołać stale rosnącym zadaniom. Ponieważ nie widzę dalszych zgłoszeń do dyskusji, pozwolę sobie przedstawić Komisji projekt opinii nr 29. Oto propozycja prezydium: „Komisja Infrastruktury, po zapoznaniu się ze sprawozdaniem z działalności Najwyższej Izby Kontroli w roku 2004 (druk sejmowy nr 4125) i po wysłuchaniu informacji dyrektorów Departamentu Komunikacji i Systemów Transportowych oraz Departamentu Środowiska, Rolnictwa i Zagospodarowania Przestrzennego Najwyższej Izby Kontroli, pozytywnie oceniła wyniki pracy Izby w zakresie działania Komisji oraz zaaprobowała zakres tematyczny prowadzonych kontroli”. Czy do tak zdefiniowanej opinii mają państwo uwagi? Nie widzę. Przystępujemy do rozstrzygnięcia. Kto jest za przyjęciem opinii nr 29 w przedłożonej przed chwilą treści? Stwierdzam, że Komisja jednogłośnie przyjęła opinię nr 29. Wynik głosowania jednoznacznie potwierdza naszą wspólną, zbiorową ocenę działalności Najwyższej Izby Kontroli. Mogę w państwa imieniu podziękować za współpracę w czteroletniej kadencji. Państwu życzę, abyśmy się spotkali w następnej kadencji, bo zawsze ze starymi znajomymi pracować będzie łatwiej. Czy ktoś z państwa posłów chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#GrzegorzTuderek">Głosowałem za przyjęciem opinii po bardzo wzruszającej wypowiedzi pani przewodniczącej Elżbiety Pieli-Mielczarek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JanuszPiechociński">Mam dla państwa jeszcze ważną informację. W wyniku naszych wspólnych solidarnych bojów i licznych inicjatyw poselskich o zwrot VAT w budownictwie osobom fizycznym odbyło się dzisiaj u pana marszałka spotkanie zainteresowanych stron. Uczestniczyli w nim reprezentanci wnioskodawców, sejmowej Komisji Finansów Publicznych i Infrastruktury. Po długiej, chwilami dramatycznej w swoim wyrazie, dyskusji i negocjacji z panem marszałkiem wynegocjowaliśmy pewien konsensus. Polega on na tym, że strona wnioskująca razem z panią posłanką Barbarą Marianowską i panem posłem Zbigniewem Janowskim, wypracują sugestie związane z rozwiązaniem tej kwestii. 2 lipca na forum Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Infrastruktury będziemy rozpatrywać projekt ustawy. W imieniu wnioskodawców przyrzekliśmy marszałkowi, że z rządem uzgodnimy skalę zwrotu podatku VAT osobom fizycznym i kwestie bezpieczeństwa dla systemu skarbowego. Jeśli propozycje te zostaną przez nas rozpatrzone i przyjęte na posiedzeniu w dniu 2 lipca, to jest szansa na zakończenie prac nad projektem w pierwszym tygodniu lipca i w piątek odbędzie się trzecie czytanie na forum Sejmu. Potem projekt trafi do Senatu. Jest więc realna szansa na przyjęcie ustawy w tej kadencji. Sądzę, że jest to rozwiązanie, które powinno nas satysfakcjonować. Mam nadzieję, że w podobny sposób Senat podejdzie do projektu, co sprawi, iż wróci on szybko do Sejmu. Korzystając z okazji, zaapelowałem do pana marszałka, aby nie kierować już do pierwszego czytania wniosków poselskich, jeśli nie są wnioskami komisyjnymi. Do laski marszałkowskiej wpływają bowiem ciągle nowe projekty, często będące efektem jakiejś konferencji prasowej, które w ogóle już nie mają żadnych szans i to niezależnie od tego, co zawierają. Nie są to ani projekty rządowe, ani komisyjne. Rozpoczynanie pracy nad nimi w sytuacji, kiedy w Komisji Infrastruktury nie zakończyliśmy prac nad 20 projektami, jest bez sensu i działa na niekorzyść naszej pracy. Informuję także, że w dniu dzisiejszym wystąpiłem do jednostek rządowych, abyśmy w lipcu dokonali podsumowania pracy naszej Komisji i rządu w zakresie realizacji programu „Infrastruktura - klucz do rozwoju”. Poprosiłem, aby różne agendy rządowe przedstawiły na ten temat informacje, głównie o uzyskanych efektach, a także o problemach legislacyjnych. Chodzi o to, aby już w spokojnej atmosferze dokonać swego rodzaju bilansu. Mam nadzieję, że w ciągu najbliższych 2 tygodni zakończymy już prace nad kilkoma projektami ustaw, które mają szanse zostać uchwalone w tej kadencji. Sądzę, że również przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli mają sprawy wymagające przemyślenia i podsumowania. Byłoby dobrze, aby następnemu rządowi i parlamentowi pozostawić bilans dokonań i braków, takie swoiste resumé. W imieniu prezydium zwracam się jeszcze do państwa o przedstawienie propozycji tematów kontrolnych dla Najwyższej Izby Kontroli na najbliższy okres. Proszę, aby do dnia 27 czerwca skierować do sekretariatu Komisji propozycje tematów, które po analizie przez prezydium zostaną państwu przedstawione w formie pakietu propozycji.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#JanuszPiechociński">Jeśli ktoś z państwa ma jakieś propozycje lub sugestie, to proszę je zgłosić, bo za chwilę przystąpimy do dalszych prac, między innymi nad ustawą - Prawo lotnicze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#AndrzejPiłat">Ja właśnie w tej sprawie. Za chwilę rozpocznie się debata nad zmianą ustawy - Prawo lotnicze. Nie spodziewam się, aby w drugim czytaniu zostało zgłoszonych wiele wniosków, ale gdyby jednak któryś z klubów parlamentarnych takie wnioski zgłosił, to nie pozostanie nam nic innego, jak jutro po głosowaniach spotkać się na krótkim posiedzeniu Komisji dla rozpatrzenia tych wniosków. Jeśli żadne wnioski nie zostaną zgłoszone, to oczywiście nie będzie potrzeby się jutro spotykać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JanuszPiechociński">Chciałbym zaapelować o minimalizowanie ilości poprawek, zwłaszcza dotyczących kwestii technicznych. To jest trudna ustawa, dość kompleksowa. Pozornie błaha poprawka realizująca wąski interes jakiejś grupy osób, które funkcjonują w oparciu o Prawo lotnicze, może zburzyć logikę ustawy i spowodować konieczność dokonania w niej dalszych zmian. Deklaruję, że natychmiast po zakończeniu dzisiejszego posiedzenia Sejmu będziemy wiedzieli, czy i kiedy spotkamy się jutro na krótkim posiedzeniu Komisji. Jeśli nie zostaną zgłoszone propozycje zmian w ustawie, to takiej potrzeby nie będzie. Czy są inne głosy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#AndrzejSzarawarski">Chciałem wszystkich posłów naszej Komisji prosić o obecność jutro na posiedzeniu, podczas którego rozstrzygniemy sporną kwestię związaną ze sprawozdaniem Komisji z projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz ustawy o hipotece i księgach wieczystych. Jeśli rozstrzygniemy na „tak”, to może jeszcze zdążymy ją uchwalić w tej kadencji, a jeśli na „nie”, to po prostu zdejmujemy projekt z porządku dziennego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#JanuszPiechociński">Przyłączam się do tego apelu. Przyjdźmy na posiedzenie i dokonajmy wyboru. Będą to zapewne dwa głosowania, które definitywnie rozstrzygną losy projektu. Jak państwo wiecie, Prezydium Sejmu nie zdecydowało się na kolejną interpretację, uznając, że opinie przedstawione przez Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu i legislatorów z Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu w pełni oddają wykładnię regulaminu Sejmu. W związku z tym Komisje muszą sprawę rozstrzygnąć w drodze głosowania wniosków formalnych. To wszystko na dzisiaj. Zamykam posiedzenie Komisji Infrastruktury.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>