text_structure.xml 90.1 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#AdamSzejnfeld">Otwieram posiedzenie Komisji Gospodarki. Jest ono poświęcone tematowi, który ma związek z wydarzeniem o wymiarze historycznym, jakim jest przystąpienie Polski do Unii Europejskiej, bowiem szukać będziemy odpowiedzi na następujące pytania: czy jesteśmy przygotowani do tego, aby spożytkować wszystkie korzyści, które daje Unia Europejska integrującym się z nią krajom, czy będziemy państwem dobrze zorganizowanym i społeczeństwem zdyscyplinowanym, aby móc dobrze wykorzystać środki finansowe, których źródłem są fundusze strukturalne i Fundusz Spójności? Przypomnę, że do naszej dyspozycji zostaną postawione niebagatelne środki finansowe i jeszcze nigdy do Polski nie napłynęła pomoc finansowa w takiej wielkości i formie. Może to być kilkadziesiąt miliardów euro, ale wykorzystamy je wówczas, gdy wygospodarujemy w ramach budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego pieniądze na współfinansowanie przedsięwzięć, które będą podejmowane w najbliższych miesiącach i latach. Jest to problem, z którym przyjdzie się zmierzyć administracji rządowej i samorządowej, ale nie mniej ważnym zadaniem jest odpowiednie zorganizowanie administracji publicznej, aby sprawnie zarządzała przepływem środków pomocowych. Informacje na temat wykorzystania środków pomocowych Unii Europejskiej w ramach programu Phare, ISPA, SAPARD oraz stanu przygotowań instytucjonalnych i koordynacyjnych do absorpcji przez polską gospodarkę środków z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności zreferują przedstawiciele: sekretarza Komitetu Integracji Europejskiej, ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej, ministra rolnictwa i rozwoju wsi oraz przedstawiciele Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Agencji Rynku Rolnego, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Będziemy rozmawiać o tym co jest i o nieodległej przyszłości, przy czym od razu zapowiadam, że Komisja Gospodarki będzie powracała do tego tematu, aby na bieżąco monitorować stan przygotowania do absorpcji środków pomocowych. Czy są uwagi do porządku obrad? Nie ma uwag. Stwierdzam, że Komisja zaakceptowała porządek obrad. Proponuję, aby przedstawiciele resortów zabierali głos zgodnie z kolejnością wymienioną w zawiadomieniu o dzisiejszym posiedzeniu Komisji. Nie ma innych propozycji, a zatem pierwszy wystąpi podsekretarz stanu w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej, pan Tadeusz Kozek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#TadeuszKozek">Podsumuję dotychczasowy przebieg realizacji programów pomocy przedakcesyjnej Unii Europejskiej, tj. Phare, ISPA oraz SAPARD. Wprawdzie te programy wchodzą w okres schyłkowy, to jednak nadal będą stanowiły ważną część pomocy dla Polski. Od 1990 r. do końca 1999 r. Polska otrzymała około 2 mld euro, natomiast do końca 2003 r. otrzyma około 4 mld euro, ale wykorzystanie znacznej części tych środków przypadnie na okres naszego członkostwa w Unii Europejskiej. Przewidujemy, że w latach 2004–2006 będzie wydatkowanych ponad 2 mld euro. Wobec tego przez pewien czas programy pomocy przedakcesyjnej będą współistniały z funduszami strukturalnymi i Funduszem Spójności. Rok temu na posiedzeniu Komisji Gospodarki omawiane były problemy, które wystąpiły w związku z realizacją programów pomocowych. Chcę państwa poinformować w jaki sposób zostały one rozwiązane. Jednym z takich problemów było opóźnienie w zakontraktowaniu środków z programu Phare 2000, wyrażające się niskim wskaźnikiem kontraktacji. Istniało niebezpieczeństwo, że znaczna część tych środków nie zostanie wykorzystana, ponieważ okres kontraktacji upływał jesienią 2002 r. To niebezpieczeństwo zostało zażegnane, bowiem dzięki dobrej współpracy z ministerstwami, a także z Komisją Europejską, współczynnik zakontraktowania środków Phare 2000 wyniósł na koniec 2002 r. 95 proc. Problem, który wystąpił w 2001 r., a który polegał na braku dostatecznej ilości środków na współfinansowanie projektów Phare, już nie powtórzył się w następnym roku. Rząd uruchomił 3 rezerwy celowe, przewidziane w budżecie państwa na współfinansowanie programów realizowanych ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych nie podlegających zwrotowi. Tych rezerw wydatkowano na współfinansowanie programów Phare około 200 mln zł i była to wystarczająca kwota na pokrycie potrzeb w tym zakresie. Także w budżecie państwa na 2003 r. zostały przewidziane w trzech rezerwach celowych środki na współfinansowanie programów Phare. Jedna z tych rezerw, będąca w gestii ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej, jest przeznaczona na dofinansowanie programów o charakterze regionalnym, a druga rezerwa celowa jest w gestii ministra spraw wewnętrznych i administracji, który te środki wykorzysta na dofinansowanie programów współpracy przygranicznej. Udało nam się przyspieszyć prace nad programowaniem Phare 2002. Poprzednio memoranda finansowe były podpisywane dopiero pod koniec roku, natomiast w ubiegłym roku proces podpisywania memorandów finansowych rozpoczął się w maju podpisaniem I części Krajowego Programu Operacyjnego. Kolejne memoranda zostały podpisane w październiku i w grudniu 2002 r. Podobnie będzie w tym roku. Uzgodniliśmy już z Komisją Europejską cały zakres programu Phare 2003 i w najbliższym czasie zostanie podpisane pierwsze memorandum finansowe. Drugie memorandum zostanie podpisane po zatwierdzeniu pozostałej części projektu przez Komitet Zarządzający Phare, co nastąpi najdalej we wrześniu br. Wiemy, że w początkowej fazie realizacji programu ISPA doszło do opóźnień. Realizacja części projektów rozpoczęła się dopiero w ubiegłym roku i dlatego ważnym zadaniem było przyspieszenie tego procesu. Obecnie obserwujemy znaczny postęp we wdrażaniu projektów ISPA. Według danych z końca kwietnia br., w sektorze transportu jest zakontraktowanych 28 proc. środków. Mniej, bo około 8 proc. środków zakontraktowano w sektorze ochrony środowiska, ale ten wskaźnik szybko wzrośnie w następnych miesiącach, gdyż nastąpił znaczny postęp w przygotowywaniu przetargów.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#TadeuszKozek">W okresie przedakcesyjnym ważnym zadaniem jest decentralizacja zarządzania programami Phare i ISPA. Nie wymieniłem programu SAPARD, ponieważ od początku był on realizowany według formuły, iż strona polska wykonuje zadania kontrolne ex ante, czyli wykonuje funkcje zarządzania finansowego i sprawuje kontrolę nad selekcją oraz akceptacją projektów, a potem nad procesem zamówień publicznych, natomiast w przypadku funduszy ISPA i programu Phare kontrola ex ante jest ciągle sprawowana przez Komisję Europejską. Ten system nie będzie mógł nadal funkcjonować, bowiem odpowiedzialność za zarządzanie programami Phare i ISPA musi być w pełni w gestii kraju przystępującego do Unii Europejskiej, a to oznacza, że oba te programy muszą być poddane podobnemu procesowi decentralizacji, przez jaki przeszedł program SAPARD. Innymi słowy, musi być dokonana akredytacja wszystkich instytucji zaangażowanych we wdrażanie programów Phare i ISPA. Jest to trudne zadanie, ale jego realizacja jest znacznie zaawansowana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#AdamSzejnfeld">Mam prośbę do pana ministra, aby skupił się na najważniejszych informacjach. Opisy znanych nam procedur nie są konieczne. Nam chodzi o fakty, a mianowicie o to, w jakim stopniu są wykorzystywane fundusze przyznane Polsce w ramach programów pomocy przedakcesyjnej, co stoi na przeszkodzie, aby można je wykorzystać w oczekiwanym zakresie i co się zamierza zrobić, aby usunąć te przeszkody. Takich informacji oczekujemy od pana ministra i od pozostałych mówców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#TadeuszKozek">Proces decentralizacji wdrażania obu programów przedakcesyjnych musi być zakończony przez stronę polską do 1 października tego roku. W następnym etapie Komisja Europejska sprawdzi, czy może zezwolić na wdrażanie tych programów w systemie rozszerzonej decentralizacji. Można się spodziewać, że taka decyzja zapadnie w okresie przedakcesyjnym i że do Unii Europejskiej przystąpimy ze zdecentralizowanym systemem zarządzania finansowego i kontroli projektów realizowanych w ramach programów Phare i ISPA. Podsumowując: nie widzimy większych zagrożeń dla wdrażania projektów. Wskaźnik zakontraktowania środków Phare 2000 jest bardzo wysoki, gdyż wynosi 95 proc. Teraz trwa końcowy okres realizacji tego programu. Nie jest wysoki wskaźnik zakontraktowania środków Phare 2001, ale ponieważ okres zakontraktowania kończy się w grudniu br. nie spodziewamy się większych problemów z wykorzystaniem tych środków. Dzięki temu, że przyspieszone zostały prace nad programowaniem Phare 2002 i Phare 2003, będzie można także odpowiednio przyspieszyć wdrażanie projektów w ramach tych programów. Spodziewam się, że na temat wdrażania projektów wspierających ochronę środowiska i projektów transportowych w ramach ISPA, wypowiedzą się przedstawiciele zainteresowanych ministerstw. Program SAPARD pozostawiam do omówienia pani minister Zofii Krzyżanowskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#AdamSzejnfeld">Przypominam, że dyskusja odbędzie się po wysłuchaniu wszystkich wystąpień przedstawicieli rządu. Teraz oddaję głos pani minister Krystynie Gurbiel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#KrystynaGurbiel">Materiał, który został opracowany w Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, składa się z dwóch części. Nie będę referowała drugiej części, zawierającej informacje na temat wykorzystania środków programu Phare, gdyż podsumowania tych informacji dokonał pan minister Tadeusz Kozek, natomiast skupię się na stanie przygotowań do efektywnego wykorzystania środków strukturalnych Unii Europejskiej. Polska przekazała Komisji Europejskiej w styczniu i lutym br. dokumenty programowe, służące wykorzystaniu funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Główny dokument nosi tytuł Narodowy Plan Rozwoju 2004–2006, a ponadto przekazane zostały programy operacyjne oraz dokument określający strategię wykorzystania Funduszu Spójności. Obecnie toczą się robocze konsultacje w sprawie tych dokumentów z odpowiednimi dyrekcjami generalnymi Komisji Europejskiej. Komisja ta przekaże nam swoje stanowisko w odniesieniu do „Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006” do 13 czerwca br., a zatem z pewnym opóźnieniem w stosunku do wcześniej zaproponowanego harmonogramu. Od połowy czerwca do końca lipca będą toczyć się negocjacje w sprawie tego dokumentu, natomiast poszczególne programy operacyjne będą przedmiotem negocjacji we wrześniu i październiku br. Zakładamy, że na przełomie października i listopada będą uzgodnione z Komisją Europejską wszystkie podstawowe dokumenty, co nam pozwoli przygotować ich ostateczne wersje w takim czasie, aby okres programowania mógł się zakończyć, aczkolwiek jeszcze nieformalnie, przed 1 stycznia 2004 r. Zakończenie negocjacji nad podstawowymi dokumentami pozwoli nam na także wypełnić wymóg przedstawienia dokumentów stanowiących uzupełnienie programów operacyjnych o szczegółowe kwestie dotyczące ich implementacji. Wstępne wersje tych dokumentów, przygotowane przez zainteresowane resorty, zostały przekazane Komisji Europejskiej, na razie jako materiał informacyjny. Polska będzie mogła już od 1 stycznia 2004 r. ponosić wydatki, mające charakter kosztów kwalifikowanych, ale to, czy zostaną one zrefinansowane po wejściu Polski do Unii Europejskiej z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, zależeć będzie od podpisania w odpowiednim trybie „Podstaw wsparcia Wspólnoty” i zatwierdzenia innych stosownych dokumentów. Mogę powiedzieć, że proces programowania wykorzystania funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności przebiega zgodnie z planem, natomiast pewne niewielkie opóźnienia są po stronie Komisji Europejskiej. Polska pierwsza spośród krajów kandydujących przedłożyła Komisji Europejskiej stosowne dokumenty. Z nieoficjalnych informacji, które do nas dotarły z dyrekcji generalnych Komisji Europejskiej, wynika, że są one oceniane pozytywnie, niemniej jednak spodziewamy się, że Komisja będzie zadawała nam pytania i proponowała zmiany w tych dokumentach. Jednym z elementów przygotowań do wdrażania funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności jest utworzenie odpowiednich struktur administracyjnych, przede wszystkim w ramach administracji rządowej, ale także w ramach administracji marszałków województw. Zostały już opracowane i przyjęte przez Komitet Integracji Europejskiej schematy organizacyjne i zadania poszczególnych komórek, które będą funkcjonowały w resortach oraz w urzędach wojewódzkich.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#KrystynaGurbiel">Proces tworzenia tych komórek organizacyjnych powinien zakończyć się 30 czerwca br. Mamy nadzieję, że taki sam proces, realizowany w urzędach marszałkowskich, będzie już wówczas w znacznej mierze zaawansowany. Jest oczywiste, że rząd może jedynie rekomendować marszałkom województw odpowiednie rozwiązania, co już uczynił. W odpowiedzi otrzymaliśmy od marszałków pewne uwagi, które jeszcze w tym tygodniu będą zaprezentowane Komitetowi Integracji Europejskiej. Następnie zostanie wysłana do urzędów marszałkowskich oficjalna rekomendacja rozwiązań organizacyjnych. Ważne jest, aby powstające w ramach administracji rządowej komórki organizacyjne miały odpowiedni potencjał kadrowy. Mam nadzieję, że w najbliższym czasie Rada Ministrów podejmie decyzję, aby rezerwa etatowa, będąca w jej dyspozycji, została wykorzystana do liczebnego wzmocnienia kadr zajmujących się wdrażaniem funduszy unijnych. Taka propozycja była już przedmiotem obrad Zespołu Przygotowawczego Komitetu Integracji Europejskiej i spodziewam się, że w najbliższy czwartek znajdzie się ona w programie obrad Komitetu Stałego Rady Ministrów, a następnie obrad Rady Ministrów. Pozytywna decyzja Rady Ministrów umożliwi resortom zatrudnienie kolejnych osób w komórkach organizacyjnych, które są niezbędne w całym systemie wdrażania funduszy strukturalnych. Jest to skomplikowany system i tym samym duże są potrzeby kadrowe. Trwa proces szkolenia osób, które już pracują w tych komórkach. Proces ten będzie zintensyfikowany, gdy zostaną zatrudnione nowe osoby. Przebiega on według opracowanego wcześniej programu. Szkolenia są w dużym stopniu finansowane z funduszy przeznaczonych na pomoc przedakcesyjną, o których mówił pan minister Tadeusz Kozek. Zostały także opracowane systemy szkoleń dla poszczególnych grup beneficjantów środków strukturalnych. Osobny system szkoleń został opracowany dla wszystkich grup beneficjantów Europejskiego Funduszu Społecznego. Szkolenia przeznaczone dla beneficjantów funduszy strukturalnych rozpoczną się w połowie tego roku. Przygotowywany jest podręcznik wdrażania funduszy strukturalnych, który będzie zawierał m.in. wzory wniosków i innych dokumentów wymaganych przy aplikowaniu, a następnie przy rozliczaniu się z wykorzystania środków pochodzących z funduszy strukturalnych. Wszyscy wiemy, że stopień wykorzystania funduszy strukturalnych zależeć będzie od zdolności do współfinansowania krajowego programów realizowanych w ramach tych funduszy i dlatego ważne jest wzmocnienie tych zdolności stosownymi regulacjami prawnymi. Zasadnicze znaczenie ma opracowywana przez Ministerstwo Finansów nowelizacja ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, która jest związana z programem naprawy finansów publicznych. W najbliższym czasie projekt nowelizacji tej ustawy zostanie skierowany do konsultacji międzyresortowych i są także zaplanowane konsultacje społeczne. Jednym z celów nowelizacji jest zapewnienie jednostkom samorządu terytorialnego większej możliwości współfinansowania projektów dotowanych z funduszy unijnych. Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej przygotowuje nowelizację ustawy o zasadach wspierania rozwoju regionalnego.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#KrystynaGurbiel">Projekt nowelizacji tej ustawy zostanie skierowany do konsultacji międzyresortowych i społecznych na początku czerwca br. Rząd w tym projekcie zaproponuje wprowadzenie zmian do innych ustaw w tym celu, aby można było wykorzystać środki publiczne, będące pod rządami tych ustaw, do współfinansowania projektów - dotyczy to np. ustawy o finansowym wspieraniu inwestycji i ustawodawstwa regulującego funkcjonowanie Funduszu Pracy. Jednak najważniejszym celem nowelizacji ustawy o zasadach wspierania rozwoju regionalnego jest skierowanie dużej części środków w ramach kontraktów wojewódzkich na współfinansowanie projektów dotowanych z funduszy unijnych. W naszym resorcie jest także opracowywany projekt ustawy o funduszu komunalnym, który w czerwcu zostanie skierowany do uzgodnień międzyresortowych. Ta ustawa pomoże samorządom w finansowaniu kosztów przygotowania projektów. Jest to więc kolejny instrument ułatwiający samorządom wykorzystanie środków z funduszy strukturalnych. Z kolei w Urzędzie Zamówień Publicznych trwają prace nad dogłębną nowelizacją ustawy o zamówieniach publicznych. Projekt ustawy będzie zawierał przepisy służące m.in. kontroli wydatkowania w trybie zamówień publicznych środków pochodzących z funduszy strukturalnych. Założenia do projektu ustawy zostały przyjęte przez Radę Ministrów i w niedługim czasie projekt znajdzie się na rządowej ścieżce legislacyjnej. Ministerstwo Finansów pracuje także nad nowelizacją ustawy o finansach publicznych w kontekście wykorzystania funduszy strukturalnych. Chcemy, aby przyszli beneficjanci funduszy strukturalnych mogli zwiększyć swoje możliwości współfinansowania projektów zaciągając kredyty bankowe. Tego dotyczą rozmowy, które Ministerstwo Finansów, z udziałem Ministerstwa Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej prowadzi z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju, Bankiem Rozwoju Rady Europy raz z bankami komercyjnymi funkcjonującymi w ramach polskiego systemu bankowego. Banki europejskie zgłosiły gotowość udostępnienia Polsce linii kredytowych na prefinansowanie i współfinansowanie projektów infrastrukturalnych i projektów realizowanych przez przedsiębiorców. Sądzę, że w drugiej połowie tego roku zapadną decyzje i zostanie ustalone, jakie linie kredytowe zostaną postawione Polsce do dyspozycji. Doświadczenia krajów członkowskich Unii Europejskiej wskazują na to, że Europejski Bank Inwestycyjny jest istotnym źródłem finansowania projektów dotowanych z funduszy strukturalnych, zwłaszcza w pierwszym etapie wykorzystywania tych funduszy. Rozmowy z bankami komercyjnymi dotyczą uruchomienia przez nie odpowiednich produktów bankowych, przeznaczonych na prefinansowanie i współfinansowanie projektów. Prowadzone są także rozmowy mające na celu zharmonizowanie procedur bankowych z procedurami wymaganymi dla funduszy strukturalnych po to, aby ułatwić realizatorom projektów korzystanie z tych dwóch źródeł finansowania. Banki otrzymały projekty stosownych dokumentów i zostały poproszone o sformułowanie uwag, które pomogą nam przy przygotowaniu ostatecznej wersji tych dokumentów. Sądzę, że już na początku 2004 r. sektor bankowy włączy się do krajowego finansowania projektów dotowanych z funduszy strukturalnych. Konieczne jest zbudowanie systemu gromadzenia i oceny takich projektów.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#KrystynaGurbiel">W tym celu została uruchomiona baza danych - Informatyczny System Ewidencji Kart Projektów - dostępna poprzez urzędy marszałkowskie, w której gromadzone są informacje o planowanych przez samorządy przedsięwzięciach infrastrukturalnych, które mogą być finansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Obecnie baza danych liczy około 3,5 tys. pomysłów na takie przedsięwzięcia. Ponadto od lutego br. do bazy danych mogą być wprowadzane projekty oczekujące na finansowanie z Funduszu Spójności. Wszystkie zgromadzone w bazie danych wstępne projekty są weryfikowane przez urzędy marszałkowskie oraz przez Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej. Te czynności mają na celu wyselekcjonowanie projektów, które mogą być gotowe do realizacji przed końcem tego roku, a wiec mogą zostać zgłoszone do finansowania oraz wyselekcjonowanie projektów, które wymagają wsparcia pomocą techniczną. Taka pomoc będzie dostępna w ramach programu Phare 2002. Skorzystają z niej przede wszystkim samorządy, z tym że z Phare będzie można sfinansować tylko część kosztów opracowania dokumentacji wdrożeniowej. Na zakończenie chcę powiedzieć, że przygotowujemy się do wykorzystania możliwości ponoszenia wydatków kwalifikowanych przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej i przed podpisaniem „Podstaw wsparcia Wspólnoty”, a zatem system aplikacji funduszy strukturalnych musi być gotowy do końca bieżącego roku. W IV kwartale powołamy komitety sterujące, które będą pełniły istotną rolę w procesie wyboru projektów do finansowania. Sądzimy, że do końca tego roku można będzie wyselekcjonować pierwszą grupę projektów, których realizacja rozpoczęłaby się w przyszłym roku, ale na pewno gros projektów będzie wybieranych w trakcie 2004 r. i w pierwszej połowie 2005 r. Przypomnę, że okres wykorzystania środków z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, ale w sensie zaangażowania tych środków, przypada na lata 2004–2006, natomiast wydatki będą mogły być ponoszone dłużej, nawet do 2010 w przypadku dużych projektów inwestycyjnych, finansowanych z Funduszu Spójności. Niemniej jednak zależy nam na szybkim uruchomieniu procesu realizacji projektów dotowanych z funduszy unijnych, gdyż daje to szansę na wykorzystanie całej kwoty, którą Polska będzie miała do dyspozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#AdamSzejnfeld">Proszę o przedstawienie zagadnień, które są tematem posiedzenia, w takim zakresie, w jakim dotyczą one Ministerstwa Infrastruktury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#SergiuszNajor">Zadaniem Ministerstwa Infrastruktury jest wykorzystanie tych środków z funduszy unijnych, które mogą być przeznaczone na finansowanie inwestycji w dziale „Transport” i w dziale „Gospodarka Morska”, przy czym w odniesieniu do drugiego działu ilość środków jest relatywnie mniejsza. Natomiast działy „Łączność” i „Budownictwo” będą beneficjantami pomocy finansowanej z funduszy unijnych, ale w ramach środków, które nie są zarządzane przez resort infrastruktury. Jeśli chodzi o Phare i ISPA, to do końca 2002 r. wykorzystaliśmy prawie 2 mld euro. Pozostały nam jeszcze do wykorzystania środki z ISPA w wysokości około 1 mld zł. Pan minister Tadeusz Kozek wspomniał, że w przypadku ISPA poziom kontraktacji wynosi 28 proc. Nie oznacza to, że do zakontraktowania jest jeszcze 72 proc. środków. Szacujemy, iż do końca 2003 r. ten wskaźnik ukształtuje się w granicach 40–50 proc., natomiast gdy w 2004 r. lub 2006 r. nastąpi ostateczne rozliczenie nakładów na projekty realizowane w ramach programu ISPA, to okaże się, że wykorzystaliśmy w granicach 80–90 proc. środków. Dzięki doświadczeniom wyniesionym z realizacji programów przedakcesyjnych można było lepiej przygotować się do wykorzystania funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. W grę wchodzą niemałe pieniądze. W latach 2004–2006 Polska uzyska na operacje strukturalne 11,4 mld euro. Zwracam uwagę państwa na to, że w tych latach łączna suma środków z Funduszu Spójności - Transport oraz środków na sektorowy program operacyjny „Transport - Gospodarka Morska” stanowić będzie prawie 21 proc. całej pomocy Unii Europejskiej. Ministerstwo Infrastruktury, jako jedyny resort, będzie odpowiedzialne za zarządzanie dwoma strumieniami środków finansowych. Ponad 90 proc. tych środków trafi do następujących beneficjantów: Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, zarządów portów i urzędów morskich, które administrują infrastrukturą portową oraz do Polskich Linii Kolejowych, czyli do tej części grupy PKP, która jest odpowiedzialna za infrastrukturę kolejową. Ministerstwo Infrastruktury, podobnie jak Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej zadbało o przygotowanie podstaw prawnych sprzyjających wdrażaniu funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności, aby środki z tych funduszy można było wykorzystać w odpowiednim czasie i w sposób efektywny. Przygotowaliśmy projekty nowelizacji ustaw o kolejnictwie, o budowie dróg oraz pakietu staw o planowaniu przestrzennym i tzw. inwestycjach liniowych. Te akty prawne zostały uchwalone przez Sejm, z jednym bolesnym wyjątkiem, a jest nim rządowy projekt nowelizacji ustawy o budowie dróg i autostrad. W praktyce stopień wykorzystania środków funduszy zarządzanych przez ministra infrastruktury, zależeć będzie od ilości środków w budżecie państwa na prefinansowanie i współfinansowanie projektów, ale także musimy podejmować inicjatywy związane z opłatą drogową, jako formą uzupełnienia funduszy na budowę dróg i autostrad. W związku z tym trwają prace nad przygotowaniem koncepcji takiej opłaty oraz nad przekształceniem Krajowego Funduszu Autostrad w Krajowy Fundusz Drogowy. Ponadto trwają prace nad restrukturyzacją i prywatyzacją oraz nad usprawnieniem zarządzania grupą PKP, aby Polskie Linie Kolejowe, zarządzające infrastrukturą kolejową były w stanie, niezależnie od kondycji ekonomicznej PKP, realizować programy inwestycyjne i wykorzystać środki funduszy pomocowych Unii Europejskiej przeznaczone na infrastrukturę kolejową. Wspólnie z Ministerstwem Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej oraz z Ministerstwem Finansów przygotowujemy nowe założenia dla instytucji partnerstwa publiczno-prywatnego, jako jednego z instrumentów wykorzystania funduszy unijnych. Dotychczas inwestorzy prywatni brali udział w realizacji projektów infrastrukturalnych na podstawie udzielanych im koncesji. Dotychczasowe doświadczenia w tym względzie nie napawają optymizmem i stąd prace nad uzupełnieniem możliwości koncesyjnych o inne formy długoterminowego porozumienia pomiędzy partnerem publicznym (rządowym bądź samorządowym), a partnerem prywatnym, który uzna, że jest w stanie uczestniczyć w realizacji inwestycji o długoterminowym zwrocie zaangażowanego kapitału - inwestycji finansowanej w pewnej mierze z funduszy unijnych, ale istotnej dla uzyskania całościowego efektu. Dokument pt. Narodowy Plan Rozwoju 2004–2006, o którym wspomniała pani minister Krystyna Gurbiel, będzie realizowany poprzez sektorowe plany operacyjne. W Ministerstwie Infrastruktury trwają prace nad uszczegółowieniem sektorowego programu operacyjnego „Transport - Gospodarka Morska”, czyli nad określeniem celów, opisem ich efektywności oraz nad oszacowaniem, jakie korzyści przyniosą gospodarce planowane przedsięwzięcia w zakresie infrastruktury drogowej i transportowej.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#SergiuszNajor">Toczy się także dyskusja nad ustrojem i strukturą transportu i gospodarki morskiej w kontekście efektywnego wykorzystania instrumentów strukturalnych Unii Europejskiej. W Polsce 400 tys. dróg jest podzielonych pomiędzy czterech dysponentów. Zaledwie 18 tys. dróg jest w dyspozycji rządu, a pozostałe są w dyspozycji trzech szczebli samorządu terytorialnego. Ministerstwo Infrastruktury, podobnie jak inne resorty, przygotowuje się pod względem organizacyjnym do zarządzania i wdrażania programów oraz projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Te przygotowania polegają na opracowaniu schematów organizacyjnych komórek, które będą zajmowały się tymi procesami, określeniu stanu zatrudnienia w tych komórkach i kosztów ich funkcjonowania. Uzupełniając wypowiedzi moich przedmówców, wspomnę o jeszcze jednym elemencie, który zaważy na wykorzystaniu funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Chodzi o usprawnienie uzgodnień z Komisją Europejską, aby były one bardziej efektywne, przejrzyste i zajmowały mniej czasu. Opóźnienia we wdrażaniu programów przedakcesyjnych, które wystąpiły w poprzednich latach, były m.in. spowodowane biurokratyczną mitręgą. To się zmienia. Mamy już pewne doświadczenia, które zaowocowały lepszymi, bardziej transparentnymi procedurami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#AdamSzejnfeld">Proszę o przekazanie Komisji informacji dotyczących Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#ZofiaKrzyżanowska">Moje wystąpienie będzie składało się z dwóch części. W pierwszej części omówię stan realizacji programów przedakcesyjnych w obszarze rolnictwa, a w drugiej części zwrócę uwagę państwa na programy i środki z funduszy unijnych, które będziemy wykorzystywać po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Rozpocznę od programu Phare. Obecnie realizujemy 29 projektów. Większość tych projektów ma na celu: przygotowanie do wdrażania Wspólnej Polityki Rolnej, zorganizowanie na przyszłych zewnętrznych granicach Unii Europejskiej kontroli weterynaryjnej i fitosanitarnej oraz dostosowania instytucjonalne na obszarach wiejskich. Obecnie nie jest zagrożona realizacja dwóch ostatnich projektów w ramach Phare 1999, a w przypadku Phare 2000 zostało zakontraktowanych 99 proc. środków. Realizacja poszczególnych kontraktów przebiega bez zakłóceń. Pewne trudności mamy z Phare 2001. Wystąpiły opóźnienia w realizacji projektu IACS, kiedy zostały wstrzymane przez Komisję Europejską działania w zakresie renegocjacji Umowy Bliźniaczej. W związku z tym wystąpiliśmy do Komisji Europejskiej o przedłużenie terminu wydatkowania środków na realizację tego projektu i czekamy na odpowiedź. Jeśli chodzi o pozostałe projekty, to mieliśmy pewne opóźnienia w realizacji projektów inwestycyjnych, spowodowane trudnościami ze standaryzacją sprzętu informatycznego oraz opóźnienia w przygotowaniu dokumentacji przetargowej, spowodowane procesami dostosowawczymi, polegającymi na łączeniu instytucji i tworzeniu nowych instytucji. Skutkiem tego musieliśmy wprowadzić zmiany do dokumentacji projektowej, tzw. fisz projektowych. W ramach Phare 2002 podpisane zostały 3 memoranda finansowe. Resort rolnictwa zamierza zrealizować 7 projektów. Jeśli zaś chodzi o przygotowania do wykorzystania środków Phare 2003, to są one na wczesnym etapie i dlatego trudno jeszcze przewidzieć, jakie mogą wystąpić zagrożenia. Do programów pomocy przedakcesyjnej zalicza się także program SAPARD. Na temat jego realizacji będzie mówił przedstawiciel Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, natomiast ja wskażę na najważniejsze aspekty tego programu. Obecnie w ramach SAPARD realizowane są trzy działania, czyli pomoc finansowa jest ukierunkowana na następujące tytuły: - Działanie 1. Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych i rybnych, - Działanie 2. Inwestycje w gospodarstwach indywidualnych, - Działanie 3. Rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich. W materiale podaliśmy informacje o procentowych wskaźnikach wykorzystania środków na dzień 30 kwietnia br., które zostały obliczone według dwóch kryteriów: kwot wyszczególnionych we wnioskach uznanych za zgodne z programem SAPARD oraz według zawartych umów. Oba te kryteria wskazują na to, że pomiędzy tymi trzema działaniami występują różnice pod względem wykorzystania środków. Najmniejsza jest ilość zakontraktowanych środków na finansowanie inwestycji w gospodarstwach rolnych. Już w najbliższym czasie rozpocznie się dodatkowe Działanie 4 zatytułowane „Różnicowanie działalności gospodarczej na obszarach wiejskich”.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#ZofiaKrzyżanowska">Pod tym tytułem mieści się także agroturystyka, budząca duże zainteresowanie wśród rolników, którzy chcą prowadzić taką działalność, a wobec tego spodziewamy się dużej absorpcji środków przez takich beneficjantów pomocy finansowej z SAPARD. Jesienią tego roku zostanie także dodatkowo uruchomione Działanie 5 pt. Programy rolno-środowiskowe. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi razem z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przygotowało zmiany w Programie Operacyjnym SAPARD, które ułatwią wdrażanie tego programu, pomogą usunąć bariery i zwiększą jego zakres. Zmiany w Działaniach 1–4 zostały przyjęte przez Zespół-Komitet do Spraw Monitorowania programu SAPARD, a obecnie czekamy na zatwierdzenie ich przez Komisje Europejską. Przygotowane są także pewne procedury, które spowodują zwiększenie absorpcji środków SAPARD, zwłaszcza że wnosimy do Komisji Europejskiej o ujęcie zakupu ciągników na liście kosztów kwalifikowanych w dwu dodatkowych schematach: „Restrukturyzacja produkcji mleka” i „Modernizacja gospodarstw specjalizujących się w produkcji zwierząt rzeźnych”, a jest to rozwiązanie oczekiwane przez rolników. Mamy nadzieję, że Komisja Europejska w czerwcu br. zatwierdzi korektę kosztów kwalifikowanych oraz zmiany w Programie Operacyjnym SAPARD. Reasumując, realizowane są 3 działania i jeszcze w tym roku zostaną podjęte dwa następne działania. Jednak proces ich wdrażania jest dłuższy, niż sądziliśmy. Poza Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi w przygotowaniu tego procesu uczestniczą jeszcze dwie instytucje, a mianowicie Zespół-Komitet do Spraw Monitorowania Programu SAPARD oraz Krajowy Urzędnik Zatwierdzający, który po wykonaniu określonych procedur podejmuje decyzję o wydaniu krajowego aktu akredytacji. Funkcję tę pełni podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów. Przejdę teraz do programów, które będą realizowane w obszarze rolnictwa po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Jednym z elementów realizacji „Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006” jest sektorowy program operacyjny pt. Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, który został opracowany w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Cele tego programu są w znacznej mierze zbieżne z celami realizowanymi w ramach programu SAPARD, czyli będzie to np. kontynuacja wspierania inwestycji w gospodarstwach rolnych, poprawy przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych, różnicowania działalności rolniczej itd. Beneficjantom, którzy zdobyli doświadczenia przy realizacji projektów w ramach programu SAPARD, łatwiej będzie pokonywać trudności, które nastręczają procedury wymagane przy ubieganiu się o środki z funduszy strukturalnych, ale przecież jedną z funkcji programu SAPARD jest przetarcie szlaków do korzystania z funduszy strukturalnych. Sektorowy programu operacyjny „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich” został uszczegółowiony w dokumencie pt. Uzupełnienie Programu. Można więc powiedzieć, że zakończyliśmy prace nad programowaniem pomocy strukturalnej. Oba dokumenty zostały przekazane Komisji Europejskiej, a przed nami są przygotowania procedur dla instytucji, które będą zaangażowane w proces wdrażania tego programu operacyjnego. Rolę beneficjanta końcowego dla większości działań w ramach tego programu i instytucji wdrażającej, będzie pełnić Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#ZofiaKrzyżanowska">Obecnie prowadzone są w niej prace nad: dostosowaniem struktury organizacyjnej do planowanych działań, przygotowaniem kadr i przygotowaniem systemu informatycznego. Drugi sektorowy program operacyjny nosi tytuł Rybołówstwo i przetwórstwo ryb. Jego celem jest dostosowanie potencjału połowowego do wodnych zasobów naturalnych poprzez redukcję tego potencjału, ale też poprzez budowę i modernizację nowych statków rybackich oraz ochrona i rozwój wodnych zasobów naturalnych, a także działania dotyczące hodowli ryb, przetwórstwa i rynku rybnego. Rolę instytucji wdrożeniowych i beneficjantów końcowych będą pełnić: - Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa dla działań związanych z rybactwem śródlądowym oraz przetwórstwem rybnym, - okręgowe inspektoraty rybołówstwa morskiego dla działań związanych z rybołówstwem morskim. Stan przygotowań do wdrożenia tego programu operacyjnego jest taki sam, jak w przypadku poprzedniego programu. Poinformuję państwa o jeszcze jednym dokumencie programowym, noszącym nazwę Plan Rozwoju obszarów wiejskich na lata 2004–2006. Działania objęte tym planem będą w 80 proc. finansowane z tzw. II filara Wspólnej Polityki Rolnej, na który wydzielono część środków z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji w Rolnictwie - Sekcja Gwarancji. Funkcję agencji płatniczej będzie pełnić Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, z tym że w odniesieniu do rolniczych rent strukturalnych ta funkcja zostanie powierzona Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, ponieważ ma ona odpowiednią bazę danych. W październiku 2002 r. przygotowana została pierwsza wersja tego dokumentu programowego, którą poddano uzgodnieniom z instytucjami krajowymi, a następnie z Komisją Europejską. Na podstawie wyników uzgodnień powstała druga, bardziej szczegółowa wersja dokumentu. W czerwcu br. rozpoczniemy konsultacje z partnerami społecznymi i samorządami terytorialnymi, bowiem chcemy uzyskać ich akceptację dla projektowanych działań. Jednocześnie prowadzone będą prace mające na celu opracowanie pisemnych procedur dla tych działań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#AdamSzejnfeld">Prezentację informacji o przebiegu wdrażania programów przedakcesyjnych i funduszy strukturalnych przez agencje rządowe rozpocznie prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MirosławMarekPrzedsiębiorczości">Obecnie Agencja pełni rolę jednostki wdrażającej ponad 20 programów w ramach różnych edycji Phare. Te programy mają na celu wspieranie rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw, przeciwdziałanie bezrobociu i rozwój zasobów ludzkich oraz wspieranie realizacji przedsięwzięć infrastrukturalnych, przy czym tę ostatnią działalność w zakresie programu Phare 2001 przejęła inna agencja wdrażająca. Środki na finansowanie programów w ramach edycji Phare 2000 zostały zakontraktowane w wysokości bliskiej 100 proc. Dotychczas realizacja tych programów przebiegała sprawnie i skutkiem tego dla części z nich wyczerpana już została pula środków. W przypadku pozostałych programów taka sytuacja wystąpi w najbliższych miesiącach. Wprawdzie na początku tego roku wystąpiły pewne trudności spowodowane zachwianiem się płynności finansowej, natomiast po ustabilizowaniu się tej sytuacji już nie napotkaliśmy na utrudnienia w realizacji programów. Trwa jeszcze kontraktacja środków na finansowanie programów w ramach edycji Phare 2001. Oceniam, że ten proces powinien się zakończyć w połowie tego roku, a jesienią rozpoczniemy proces kontraktacji środków przewidzianych w ramach programu Phare 2002. Skalę dotychczasowego zaangażowania Polskiej Agencji Przedsiębiorczości w wykorzystanie środków z Phare obrazują następujące dane. Obecnie zarządzamy programami o łącznym budżecie około 300 mln euro. W 2002 r. udzieliliśmy przedsiębiorcom ponad 3000 dotacji. Warto podkreślić, że po raz pierwszy ze środków Phare były dotowane przedsięwzięcia inwestycyjne przedsiębiorców. Ten bardzo oczekiwany przez nich instrument jest na razie skierowany do przedsiębiorców w pięciu województwach objętych programem „Spójność społeczno-gospodarcza”, realizowanym w ramach edycji Phare 2000, ale w edycji Phare 2001 jest przewidziane dotowanie inwestycji przedsiębiorców funkcjonujących we wszystkich województwach. Do tej pory ten instrument jest przedmiotem przedsiębiorcami około 800 umów zawartych z przedsiębiorcami. Polska Agencja Przedsiębiorczości udzieliła z różnych edycji Phare wsparcia finansowego dla około 150 projektów inwestycji infrastrukturalnych, na łączną kwotę ponad 97 mln euro. Oprócz dużych inwestycji o nakładach rzędu kilku milionów euro, dotowane są setki projektów inwestycyjnych o wartości po kilkadziesiąt tysięcy euro. Projekty inwestycji infrastrukturalnych są częścią bądź programu „Spójność społeczno-gospodarcza”, bądź programu „Odbudowa”, który powstał dla wspomagania odbudowy infrastruktury zniszczonej wskutek powodzi w 2001 r. Komponentem programu „Spójność Społeczno-Gospodarcza” są także działania na rzecz zasobów ludzkich. Adresatami pomocy są osoby bezrobotne, odchodzące z restrukturyzowanych branż gospodarki, młodzież, absolwenci oraz osoby rozpoczynające działalność gospodarczą, czyli osoby poszukujące pracy. Oferowane jest także małym i średnim firmom wsparcie w postaci specjalistycznych szkoleń podnoszących poziom wiedzy i kwalifikacji kadr tych firm. Jeśli chodzi o fundusze strukturalne, to Polska Agencja Przedsiębiorczości będzie miała duży udział we wdrażaniu sektorowego programu operacyjnego „Wzrost konkurencyjności gospodarki”.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#MirosławMarekPrzedsiębiorczości">Agencja będzie beneficjantem końcowym dla wielu przewidzianych w ramach tego programu działań, czyli będzie zarządzała dotacjami dla przedsiębiorców i instytucji z szeroko pojętego otoczenia biznesu. Poza tym Polska Agencja Przedsiębiorczości będzie uczestniczyła we wdrażaniu sektorowego programu operacyjnego „Rozwój zasobów ludzkich”. Przygotowania Agencji do wykonania tych zadań polegają na dostosowaniu do nich struktury wewnętrznej i na utworzeniu zdecentralizowanego systemu zarządzania środkami z funduszy strukturalnych. Opracowaliśmy stosowne procedury, które obecnie są badane przez firmę audytorską. Zagrożenie dla sprawnego przebiegu realizacji przypadających Agencji zadań, finansowanych z funduszy strukturalnych, bierze się z problemu, z którym boryka się ona od kilku lat. Tym problemem jest brak odpowiedniej powierzchni biurowej. Wynajmujemy pomieszczenia i za chwilę nie będziemy mieli miejsca do pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#AdamSzejnfeld">Czy mam rozumieć, że za chwilę Agencja nie będzie mogła realizować swoich zadań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MirosławMarek">Wynajmujemy po komercyjnych cenach budynek, ale jego powierzchnia jest za mała na to, aby można było przyjąć nowych pracowników w związku z wdrażaniem sektorowych programów operacyjnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#AdamSzejnfeld">Komisja wie o problemach lokalowych i kadrowych wielu instytucji, choćby z tej racji, że rozpatruje projekty ich budżetów, ale także oczekuje postulatów, jak można je rozwiązać. Za kilka miesięcy przystąpimy do pracy nad projektem ustawy budżetowej na rok 2004 i możemy już nie pamiętać o sygnalizowanym przez pana prezesa zagrożeniu dla wykorzystania środków z funduszy strukturalnych. Mam nadzieję, że Polska Agencja Przedsiębiorczości ma jakieś pomysły na rozwiązanie problemu braku odpowiedniej powierzchni lokalowej i zechce się nimi podzielić z Komisją, aby je wsparła w miarę swoich możliwości. Nie po to odbywamy dzisiejsze posiedzenie, aby tylko wysłuchać informacji na temat działań zmierzających do wykorzystania środków pomocowych Unii Europejskiej, a za jakiś czas rozliczyć - co zostało zrobione, a co zaprzepaszczone. Chcemy wiedzieć, jakie mogą wystąpić bariery, trudności itp., aby udzielić pomocy w ich usunięciu - takiej pomocy, jaka jest nam dozwolona i wynika z kompetencji komisji sejmowej. Powtórzę to, co powiedziałem otwierając posiedzenie Komisji. Stopień, w jakim wykorzystamy fundusze Phare, SAPARD, ISPA oraz fundusze strukturalne i Fundusz Spójności, ważyć będzie na sytuacji społeczno-gospodarczej Polski w następnych latach. Nie możemy wiec przejść obojętnie obok problemów. Dotyczy to zarówno tych, którzy są w strukturach rządu, jak i tych, którzy zasiadają w ławach sejmowych. Razem powinniśmy działać na rzecz pełnego wykorzystania tej historycznej szansy dla naszego kraju. Proszę o zabranie głosu przedstawiciela Agencji Rynku Rolnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JoannaJasińska">W imieniu prezesa Ryszarda Pazury przedstawię stopień wykorzystania środków Phare oraz stan przygotowań instytucjonalnych Agencji Rynku Rolnego do pełnienia funkcji agencji płatniczej. Po przystąpieniu do Unii Europejskiej Agencja Rynku Rolnego będzie odpowiedzialna za administrowanie mechanizmami Wspólnej Polityki Rolnej, z wyjątkiem płatności bezpośrednich oraz środków towarzyszących, kierowanych bezpośrednio do producentów rolnych. Wobec tego Agencja musi przygotować się do uzyskania akredytacji, jako agencja płatnicza, dla ponad 70 wdrażanych mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej, łącznie z mechanizmami wspomagającymi, czyli musi spełnić wymogi określone w rozporządzeniu Komisji Europejskiej. Zatem prace dostosowawcze Agencji polegają na: - przygotowaniu struktury organizacyjnej odpowiednio do wymogów akredytacyjnych, - przygotowaniu ksiąg procedur, w których opisane są zasady postępowania przy realizacji większości działań Agencji, oraz kart kontrolnych dla poszczególnych mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej i mechanizmów wspomagających ich realizację, - poddaniu ksiąg procedur audytowi wewnętrznemu, - zbudowaniu systemu informatycznego wspomagającego obsługę poszczególnych mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej oraz wybranych mechanizmów wspomagających ich realizację, - przygotowaniu audytu wewnętrznego dla końcowej dokumentacji oraz systemów informatycznych dla mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej i dla procesów wspomagających, w tym finansowo-księgowych, - testowaniu poszczególnych procedur, - przygotowaniu pakietu akredytacyjnego dla Ministerstwa Finansów w celu potwierdzenia naszej działalności, jako agencji płatniczej. Można powiedzieć, że został zrealizowany pierwszy wymóg, gdyż w miejsce dotychczasowych dwóch biur, a mianowicie Biura Kwotowania Produkcji Mleka i Biura Interwencji Rynkowej powstały branżowe komórki organizacyjne: Biuro Produkcji Roślin, Biuro Mięsa, Biuro Cukru i Biuro Mleka. Ponadto powstało Biuro Zarządzania Zasobami Ludzkimi, które będzie się zajmowało doskonaleniem kadr Agencji, a mając na względzie przyszłą rolę informacyjną Agencji wobec potencjalnych beneficjantów, utworzyliśmy komórkę organizacyjną pod nazwą Zespół Promocji i Wydawnictw. Znacznie zaawansowane są prace nad najważniejszym elementem pakietu akredytacyjnego, którym są księgi procedur. Powstanie ponad 70 takich ksiąg. Dotychczas opracowano procedury dla większości mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej, a oprócz tego przygotowywana jest dokumentacja dla procesów wspomagających realizację tych mechanizmów, w tym procesów finansowo-księgowych, procesu rejestracji beneficjantów itd. Po to, aby można było zachować jednolity standard dokumentacji procedur oraz procesów wspomagających, w Agencji jest przygotowywany System Zarządzania Jakością oparty na wymaganiach normy ISO 9001:2000. Przekażę teraz państwu informacje o stanie realizacji projektów w ramach różnych edycji Phare. Środki pochodzące z tego źródła, wraz ze współfinansowaniem krajowym są wykorzystywane do przygotowania Agencji do pełnienia funkcji agencji płatniczej.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JoannaJasińska">W drugiej połowie 2002 roku zakończone zostały działania przewidziane w projekcie Phare 99 „Przygotowanie do wdrożenia Wspólnej Polityki Rolnej”. W ramach tego projektu wykorzystane zostały środki z Phare w wysokości 1,7 mln euro, w tym 65 tys. euro na zakup sprzętu komputerowego. Uzupełnieniem i zarazem kontynuacją tych działań jest projekt „Organizacja wspólnego rynku - WPR”, realizowany w ramach programu Phare 2000. Opracowano księgi procedur i instrukcje biurowe dla poszczególnych mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej, a w ramach części inwestycyjnej projektu budowany jest system informatyczny, niezbędny dla kluczowych mechanizmów. W ramach tego projektu wykorzystane zostały środki w wysokości 6,73 mln euro. Projekt w ramach Phare 2001 ma na celu przygotowanie uczestników rynku do korzystania z mechanizmów i instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej, zaś pracowników administracji publicznej do realizacji nowych zadań wynikających z ich obsługi. Rozpoczęcie realizacji tego projektu rozpocznie się pod koniec tego roku, po zawarciu trzech kontraktów na: - szkolenia dla pracowników administracji publicznej oraz beneficjantów mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej, - szkolenia językowe dla pracowników Agencji Rynku Rolnego; chodzi o opanowanie języka obcego w stopniu pozwalającym na aktywne uczestnictwo w komitetach zarządzających, - koordynację szkoleń. W ramach edycji Phare 2002 realizowane będą dwa projekty: „Wdrażanie systemu kwotowania produkcji mleka w Polsce” i „Przygotowanie Agencji Rynku Rolnego do pełnienia funkcji agencji płatniczej UE”. W ramach pierwszego projektu dokonana zostanie weryfikacja systemu kwotowania produkcji mleka, w szczególności dotyczy to takich elementów tego systemu, jak: zbierania danych od podmiotów skupujących oraz bezpośrednich dostawców mleka, kontrola wniosków od dostawców oraz nadzór nad dostawcami bezpośrednimi i hurtowymi, a także nad podmiotami skupującymi. W takcie realizacji projektu będą drukowane i rozsyłane materiały informacyjne o zadaniach i obowiązkach wynikających z systemu kwotowania mleka. Realizacja drugiego projektu doprowadzi do zakończenia procesu przygotowania Agencji Rynku Rolnego do pełnienia roli agencji płatniczej. Zdajemy sobie sprawę z tego, że audyt wewnętrzny oraz audyt zewnętrzny ujawnią pewne luki w spełnianiu kryteriów akredytacji, które będziemy musieli uzupełnić. Te działania będą wsparte finansowe ze środków Phare. Reasumując, Agencja Rynku Rolnego realizuje oraz będzie realizowała łącznie 5 projektów współfinansowanych ze środków Phare w wysokości około 23 mln euro.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#AdamSzejnfeld">Proszę przekazać panu prezesowi Ryszardowi Pazurze, że na posiedzeniach komisji sejmowych wymagana jest odpowiednia reprezentacja instytucji rządowych. Skoro zapraszamy pana prezesa, to oczekujemy, że przybędzie na posiedzenie Komisji, a gdyby wystąpiła szczególna sytuacja, uniemożliwiająca mu osobiste uczestnictwo w posiedzeniu, to powinien scedować ten obowiązek na wiceprezesa Agencji. Takie same wymagania mamy w odniesieniu do resortów i już zdarzało się, że przerywaliśmy posiedzenie i wyznaczaliśmy nowy termin, ponieważ resort nie był reprezentowany przynajmniej przez podsekretarza stanu. Oddaję głos przedstawicielowi Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JacekŚwierzawski">Przekazaliśmy Komisji materiał zawierający szczegółowe informacje na temat stanu realizacji programu SAPARD. Dlatego skoncentruje się na najważniejszych zagadnieniach i zgodnie z wolą pana przewodniczącego poinformuję o trudnościach napotykanych przy realizacji tego programu. Poziom zaawansowania programu SAPARD wskazuje, iż nasza praca przynosi zadowalające efekty. Wśród innych krajów kandydujących zajmujemy drugie miejsce ex aequo z Litwą pod względem procentowego udziału zaangażowanych środków w ogólnej kwocie środków. Wyprzedza nas Republika Czeska. Od początku realizacji programu, czyli od lipca 2002 r., Agencja wspólnie z resortem rolnictwa pracuje nad zmianami programowymi, zmierzającymi do ułatwienia absorpcji środków przez zainteresowanych pomocą w ramach tego programu. Zostały one zgłoszone w grudniu ubiegłego roku, ale później były modyfikowane i ostatecznie zostały przekazane do Krajowego Urzędnika Zatwierdzającego 30 kwietnia br., a następnie do Komisji Europejskiej. Oczekujemy, że w najbliższym czasie Komisja zatwierdzi te zmiany, a to będzie oznaczało, iż zarówno w Działaniu 1, nakierowanym na przedsiębiorstwa przetwórstwa rolno-spożywczego i rybnego, jak w Działaniu 2., nakierowanym na indywidualne gospodarstwa rolne, znacznie zwiększy się liczba beneficjantów programu. Największym problemem jest brak czasu. Realizacja programu SAPARD rozpoczęła się z 2,5-letnim opóźnieniem i skutkiem tego skomasowały się zadania, które musieliśmy realizować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#AdamSzejnfeld">Proszę powiedzieć, z jakich powodów nastąpiło to opóźnienie, bo na ten temat krążą różne opinie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JacekŚwierzawski">Chodzi o proces dochodzenia do akredytacji. Według podpisanej w 1999 r. wieloletniej umowy finansowej program SAPARD miał być uruchomiony w 2000 r. W związku z tym poprzedni rząd podpisał Roczną Umowę Finansową 2000 i drugą taką umowę dotyczącą 2001 r., podczas gdy nie było możliwości wykorzystania przewidzianych w tych umowach środków, ponieważ nie istniała jeszcze akredytowana agencja płatnicza. W tych latach trwały jeszcze prace nad przygotowaniem stosownych procedur i nad przygotowaniem Agencji Rynku Rolnego do pełnienia tej funkcji. Upłynęły 2 tygodnie od objęcia przeze mnie funkcji wiceprezesa, gdy po raz pierwszy do Agencji przyjechała komisja audytorów z Brukseli. Wtedy okazało się, że proces dochodzenia do pewnych uzgodnień wywołuje pracę, której nie ma końca. Dlatego podjąłem decyzje o zamrożeniu stanu rzeczy i przedstawieniu go do oceny komisji audytorów. W marcu 2002 r. uzyskaliśmy gotowość do akredytacji, ale do lipca czekaliśmy na decyzję Komisji Europejskiej i obecnie funkcjonujemy na podstawie wypracowanych wówczas zasad i procedur. W poprzednich latach już w momencie zatwierdzania procedur było oczywiste, że są one obarczone wadami. Wprowadzanie zmian w procedurach wymagało ogromnej pracy. Pakiet tych dokumentów waży około 20 kg i czasami zmiana w jednym dokumencie powodowała konieczność dokonania korekt w całym tym pakiecie dokumentów. Pracę tę w krótkim czasie musiała wykonać stosunkowo niewielka liczba pracowników. Wszyscy uczyliśmy się tego, jak przygotować się do akredytacji, także nowe doświadczenia zdobywała Komisja Europejska. Wielokrotnie zdarzało się w toku dyskusji, że dochodzono do uzgodnień na zasadzie konsensu, wypracowywano nowe stanowiska i opinie. Powiedziałem poprzednio, że głównym problemem jest brak czasu. Wydawałoby się, że najprostszym rozwiązaniem jest podpisanie rocznej umowy finansowej 2002 z klauzulą pozwalającą wykorzystać środki przewidziane w dwu poprzednich rocznych umowach (2000 i 2001) odpowiednio do 2004 r. i 2005 r. Niestety, pomimo intensywnych starań przedstawicieli naszego rządu, Komisja Europejska stwierdziła, że przedłużenie okresu wykorzystania tych środków będzie dopiero w rocznej umowie finansowej 2003. Musimy jakoś sobie z tym poradzić. Ministerstwo Finansów zajęło jednoznaczne stanowisko, że aneksy do promes, w celu przedłużenia ich trwania, będą mogły być wprowadzone dopiero wtedy, gdy zostanie podpisana nowa Roczna Umowa Finansowa 2002. Dzięki tym aneksom nie stracimy ponad 1000 projektów. Otóż w działaniu 3 „Rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich” wstępną zgodę (promesę) na współfinansowanie inwestycji ze środków SAPARD uzyskało 1718 gmin i powiatów, ale umów zostało zawartych tylko 448, czyli ponad 1000 projektów gmin i powiatów jest zawieszona w próżni. Czekają one na możliwość przedłużenia okresu współfinansowania inwestycji ze środków SAPARD. Co do tego jest potrzebne? Potrzebna jest decyzja ministra rolnictwa i rozwoju wsi w sprawie alokacji środków na podstawie dotychczas obowiązujących zasadach - dowiedziałem się, że dzisiaj taka decyzja zostanie przekazana do Agencji. Przede wszystkim musi zostać podpisana pierwsza część rocznej umowy finansowej 2003, w której są podane nowe terminy wykorzystania środków przewidzianych w rocznych umowach 2000 i 2001.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#JacekŚwierzawski">Po spełnieniu tego warunku zaangażowanie środków programu SAPARD będzie na bardzo wysokim poziomie. Na razie Roczna Umowa Finansowa 2003 jest w fazie negocjacji. Podjęliśmy próbę podzielenia jej na dwie części, bowiem chodzi nam o to, aby w pierwszej części zostałyby przesunięte terminy określone w umowach na 2000 i 2001 r., natomiast na podstawie drugiej części zostałyby zwolnione środki finansowe na 2003 r. Program SAPARD powoli dobiega końca. Okres kontraktacji środków będzie trwał prawdopodobnie do kwietnia 2004 r. Zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej, zakończenie programu następuje w tym momencie, w którym składane są kontraktacje na środki z funduszy strukturalnych, przeznaczone na rozwój obszarów wiejskich. Jest to niedogodne rozwiązanie, gdyż jeszcze nie wiadomo do którego momentu będą mogły być przyjmowane kontraktacje, a wobec tego nie ma możliwości precyzyjnego planowania, które jest podstawą funkcjonowania agencji płatniczej dla programu SAPARD. Równolegle prowadzone są prace mające na celu doprowadzenie do wydania krajowego aktu akredytacji dla Działania 4 „Różnicowanie działalności gospodarczej na obszarach wiejskich”, które wzbudza bardzo duże zainteresowanie potencjalnych beneficjantów. Oczekujemy, że Komisja Europejska zaakceptuje zmiany w Programie Operacyjnym SAPARD, a tym samym zwiększy się grupa rolników i zakładów przetwórczych, które będą mogły stać się beneficjantami programu SAPARD. Ma to istotne znaczenie dla zakładów przetwórstwa mleka, które powinny przystosować się do wymogów Unii Europejskiej, a którym już wybił przysłowiowy ostatni dzwonek. Dlatego zapowiedzieliśmy, że od 26 maja br. do niemal końca czerwca można będzie składać wnioski do Działania 1, przy czym nabór tych wniosków będzie przebiegał według starych zasad. Jesienią br. zamierzamy uruchomić Działanie 5 „Programy rolno-środowiskowe”. Są to programy pilotażowe, a jednym z nich dotyczy zalesianie gruntów. Taki program na większą skalę będzie realizowany w ramach funduszy strukturalnych. Cały czas nasze działania są ukierunkowane na wdrażanie programu SAPARD, chociaż zakładaliśmy, że na przełomie 2002 r. i 2003 r. skoncentrujemy je na funduszach strukturalnych. Nie zmienia to faktu, że musimy przygotować 2 sektorowe programy operacyjne „Rolnictwo” oraz „Rybactwo i Rybołówstwo”, które będzie realizowała Agencja, jako instytucja wdrożeniowa i beneficjant końcowy. Niestety Agencja funkcjonuje w wyjątkowo trudnych warunkach lokalowych. Poprzedni prezes nie rozwiązał tego problemu, bowiem każdy z ogłoszonych przetargów nie przyniósł spodziewanych efektów. Ostatnio zaszła zmiana na stanowisku prezesa i nowy prezes Agencji bardzo energicznie rozpoczął poszukiwania nowych pomieszczeń biurowych. Ogłoszony został przetarg w drodze negocjacji, z zachowaniem konkurencji. Oczekujemy, że decyzja zapadnie w czerwcu. Cały czas, zgodnie z założeniami programowymi, prowadzony jest nabór, w drodze konkursu, kandydatów do pracy, ale nie możemy ich zatrudnić, bo już obecnie przy jednym biurku pracuje trzech pracowników. Także ze względu na ciasnotę lokalową prezes nie może wydać decyzji o naborze pracowników do realizacji nowych zadań, których przybywa w związku z udziałem Agencji w wykorzystaniu funduszy strukturalnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#AdamSzejnfeld">Niektórzy z naszych gości muszą opuścić posiedzenie, aby móc uczestniczyć w posiedzeniach innych komisji sejmowych, lub w posiedzeniu Rady Ministrów. Dlatego teraz zadam pani minister Krystynie Gurbiel następujące pytania. Ile należałoby zatrudnić pracowników ogółem, w tym w poszczególnych instytucjach, aby można było zapewnić optymalną obsługę funduszy strukturalnych? Ile kosztowałaby budżet państwa wynikająca stąd dodatkowa liczba etatów? Ile potrzeba dodatkowej powierzchni biurowej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#KrystynaGurbiel">Odpowiedzi na pytania pana przewodniczącego, dotyczące docelowego stanu zatrudnienia w związku z obsługą wydatkowania środków z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, znajdują się w opracowanym w ubiegłym roku raporcie, ale ponieważ nie pamiętam dokładnie, jakie zawiera on informacje, dlatego przekażę je Komisji na piśmie. Niewątpliwie Polskę nie jest stać na zatrudnienie porównywalnej liczby urzędników do stanu zatrudnienia w komórkach organizacyjnych instytucji zajmujących się obsługą funduszy unijnych w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Poza tym u nas zwiększanie liczby etatów w administracji rządowej budzi zaraz podejrzenie, że rośnie w siłę biurokracja i tego aspektu nie można lekceważyć, a także budzą emocje wynagrodzenia urzędników, choć są one relatywnie niewielkie. Musimy się liczyć z tym, że część pracowników, którzy zajmują się problematyką unijną, odejdzie do instytucji Unii Europejskiej. Nie jest to bezpodstawna obawa, gdyż po przeprowadzeniu pierwszego konkursu pewna liczba osób zrezygnowała z pracy na rzecz tych instytucji. Przydzielenie dodatkowych etatów nie jest jedynym sposobem na wzmocnienie kadrowe komórek organizacyjnych, które zajmują się wykorzystaniem funduszy unijnych. W poszczególnych ministerstwach na rzecz tych komórek organizacyjnych zmniejszane jest zatrudnienie w innych departamentach. W Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej zdecydowaliśmy się zlikwidować większość biur regionalnych po to, aby uzyskane w ten sposób etaty wykorzystać do realizacji zadań wchodzących w zakres wdrażania funduszy strukturalnych. Niemniej jednak czekamy na decyzję Rady Ministrów w sprawie rezerwy etatowej, o której mówiłam podczas poprzedniego wystąpienia. Sądzę, że wzmocnienie tych komórek zgodnie z planami, które zostały przyjęte przez Komitet Integracji Europejskiej, a które znajdują odzwierciedlenie w propozycji wykorzystania rezerwy etatowej, powinno zaspokoić potrzeby kadrowe na minimalnym poziomie. Na razie jesteśmy na etapie przygotowań do wykorzystania funduszy strukturalnych, natomiast w przyszłym roku rozpocznie się wdrażanie projektów współfinansowanych z tych funduszy. W następnych latach będzie rosła liczba realizowanych projektów, a tym samym konieczne będzie stopniowe zwiększanie zatrudnienia w instytucjach, które będą zarządzały środkami funduszy. Zatem proces rozbudowy stosownych komórek organizacyjnych będzie trwał kilka lat, a także proces szkolenia pracowników. Szkolenia teoretyczne są ważne, gdyż dostarczają pracownikom niezbędnego kompendium wiedzy, ale najważniejsze są umiejętności praktyczne nabywane w trakcie realizacji zadań. Można powiedzieć, że ten rodzaj szkoleń rozpocznie się od IV kwartału tego roku, wraz z rozpoczęciem realizacji zadań związanych z wykorzystaniem funduszy strukturalnych. Problem braku odpowiednich powierzchni biurowych nie był sygnalizowany. Być może występuje on tylko w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Według mojej wiedzy, resorty radzą sobie ze zorganizowaniem miejsc pracy dla nowo zatrudnionych pracowników.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#KrystynaGurbiel">Jeśli chodzi o wyposażenie tych miejsc pracy w komputery, to na ich zakup można wykorzystać środki z rezerwy celowej na integrację z Unią Europejską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#AdamSzejnfeld">Brak odpowiedniej powierzchni biurowej zgłosił także przedstawiciel Polskiej Agencji Przedsiębiorczości. Proszę, aby pani minister przekazała Komisji materiał, który będzie informował o: - obecnym stanie zatrudnienia w poszczególnych resortach i agencjach rządowych, z wyszczególnieniem liczby osób zatrudnionych w komórkach organizacyjnych zajmujących się wykorzystaniem środków pomocowych Unii Europejskiej, - optymalnym poziomie zatrudnienia w tych komórkach organizacyjnych, aby mogły one w pełni realizować przypisane im zadania oraz o wynikających stąd kosztach, - planowanym zatrudnieniu i planowanych wydatkach na ten cel, w porównaniu z innymi państwami, kandydatami na członków Unii Europejskiej. Z lektury dostarczonych Komisji materiałów, a dzisiaj z ustnych relacji dowiedzieliśmy się, że urzędy marszałkowskie i urzędy wojewódzkie będą zaangażowane w proces aplikacji projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych. Abstrahuję od dyskusji, która toczy się w Polsce na temat celowości i zasadności funkcjonowania urzędów wojewódzkich po utworzeniu trzeciego szczebla samorządu terytorialnego. Natomiast chcę prosić panią minister o wyjaśnienie, jakie zadania będą realizowały urzędy wojewódzkie i dlaczego nie mogą ich wykonywać urzędy marszałkowskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#KrystynaGurbiel">Urzędy marszałkowskie otrzymały zadanie przygotowania projektów w ramach Zintegrowanego programu operacyjnego rozwoju regionalnego, zaś zarządy województw zdecydują, które projekty uzyskają wsparcie finansowe. Urzędy marszałkowskie będą także uczestniczyć w komitetach monitorujących realizację komponentów regionalnych tego programu. Umowę dotacji będzie zawierał z beneficjantem wojewoda, a następnie jego obowiązkiem będzie monitorowanie przebiegu jej realizacji, a zwłaszcza przepływów finansowych i wykorzystania przez beneficjantów udzielonego im wsparcia finansowego. W praktyce te czynności będą wykonywały urzędy wojewódzkie i one także będą reprezentowały wojewodę w komitetach monitorujących.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#AdamSzejnfeld">Zaplanowaliśmy, iż po wystąpieniach przedstawicieli resortów i agencji rządowych zostanie wygłoszony koreferat. Przygotowała go pani posłanka Alicja Olechowska. Oddaje pani głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#AlicjaOlechowska">Lektura materiałów nie pozostawia wątpliwości, że spośród trzech tytułów przedakcesyjnych środków pomocowych, w największym stopniu zostały wykorzystane środki z Phare, co nie dziwi, ponieważ ten program jest najdłużej realizowany. Czy zatem można także powiedzieć, że dzięki zdobytemu doświadczeniu łatwiej przychodzi urzędnikom obsługującym programy pomocowe Unii Europejskiej oraz beneficjantów tych programów wykorzystywać postawione nam do dyspozycji środki finansowe? Odpowiedzi m.in. na to pytanie szukała Agencja Rozwoju Regionalnego przeprowadzając badania ankietowe. Na pytanie, co najbardziej przeszkadza jednostkom samorządu terytorialnego w wykorzystaniu środków pomocowych, 84 proc. respondentów odpowiedziało, że tą barierą jest brak umiejętności poprawnego wypełnienia wniosków. Z tego powodu ubiegający się o dotacje korzystają z usług konsultantów, ponosząc z tego tytułu niemałe koszty. Nie należy do rzadkości zła jakość tych usług i skutkiem tego niepoprawnie wypełnione wnioski. Na drugim miejscu respondenci (71 proc.) wymieniali trudności z pozyskaniem własnego wkładu finansowego, co jest warunkiem uzyskania dotacji na realizację projektów inwestycyjnych. 33 proc. respondentów skarżyło się na skomplikowane procedery, które powodują, że przyznane im środki napływają z opóźnieniem. Na słabą współpracę partnerów lokalnych, jako przyczynę niedostatecznego wykorzystania środków pomocowych wskazało 8 proc. respondentów. Moje spostrzeżenie, że urzędy marszałkowskie i urzędy wojewódzkie mają zbyt mały wpływ na wykorzystanie środków pomocowych zgodnie z potrzebami regionów, potwierdzają wyniki badań Agencji Rozwoju Regionalnego, która stwierdziła, że takiego kryterium nie spełniało około 8 proc. projektów. Sposób wydatkowania środków monitoruje Komisja Europejska. Osoby reprezentujące ministerstwa i agencje rządowe ani razu nie wspomniały o tym, że Komisja Europejska stwierdziła przypadki niewłaściwego wykorzystania środków na budowę Zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli (systemu IAKS) oraz na realizację projektu pt. Identyfikacja i rejestracja zwierząt, skutkiem czego wszczęła postępowania windykacyjne odnośnie do kwot - odpowiednio - 1 mln euro i 1,8 mln euro. Takie przypadki są spowodowane m.in. nieliczeniem się z faktem, że wydatkujemy pieniądze unijne i że Komisja Europejska ma prawo kontrolować, jak one zostały spożytkowane. Jest to także efekt wciąż jeszcze nieutrwalonej tradycji rzetelnego gospodarowania środkami publicznymi, niezależnie od źródła ich pochodzenia, a ostatnio także zjawisk korupcyjnych. Niska jest świadomość osób, będących podmiotami projektu „Zintegrowany system zarządzania i kontroli” oraz systemu identyfikacji i rejestracji zwierząt, że wdrożenie tych dwu mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej jest niezbędnym warunkiem do tego, aby rolnicy mogli uzyskiwać dopłaty. Powoduje to brak kontroli społecznej nad pracą urzędów odpowiedzialnych za wdrożenie tych mechanizmów. Uważam, że często niedostateczne wykorzystanie środków pomocowych Unii Europejskiej jest spowodowane biurokratycznym podejściem do poszczególnych ogniw procesu, czyli do składania i rozpatrywania wniosków, oraz alokacji przyznanych dotacji, a także niedrożnym przepływem informacji pomiędzy tymi ogniwami.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#AlicjaOlechowska">Dzisiaj usłyszeliśmy, że planowane jest zwiększenie zatrudnienia w strukturach organizacyjnych obsługujących wydatkowanie środków z funduszy unijnych. Mam nadzieję, że wzmocnienie kadrowe tych struktur usprawni rozpatrywanie wniosków o pomoc finansową i przepływy środków finansowych do beneficjantów tej pomocy obecnie udzielanej w ramach programów przedakcesyjnych, a niedługo udzielanej także z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. W jednym z materiałów zostały zamieszczone tabele informujące o liczbie złożonych wniosków oraz liczbie zawartych umów o pomoc finansową z programu SAPARD w podziale na poszczególne województwa. Z przedstawionych danych wynika, że im bardziej województwo jest oddalone od Warszawy, tym przejawia mniejszą aktywność w pozyskaniu dotacji na inwestycje w gospodarstwach rolnych oraz na poprawę i rozwój infrastruktury obszarów wiejskich. Dotyczy to szczególnie województwa podkarpackiego, ale także dolnośląskiego, lubuskiego, opolskiego i warmińsko-mazurskiego. Sądzę, że do tych gmin nie dotarła pełna informacja o możliwościach, jakie stwarzają programy przedakcesyjne. Aby zainspirować samorządy, przedsiębiorców i rolników do ubiegania się o środki z Phare i SAPARD nie wystarczy poinformować ich, że trzeba złożyć wnioski i posiadać własne środki na współfinansowanie planowanych przedsięwzięć. A może relatywnie mała liczba wniosków jest wynikiem niskich kwalifikacji miejscowych urzędników państwowych, którzy nie radzą sobie z wymaganymi procedurami i nie potrafią udzielić pomocy w tym zakresie przedsiębiorcom i rolnikom, ale też nie można zakładać, że ci potencjalni beneficjanci i urzędnicy posiądą stosowną wiedzę bez szkoleń. Reasumując, można wyróżnić 3 grupy problemów: polityczne, merytoryczne i mające swoją genezę w niedrożnym przepływie informacji. Podstawowym problemem w pierwszej grupie jest przedkładanie interesów partyjnych ponad interes społeczny, co zdarza się bardzo często. Decydujący wpływ na stopień wykorzystania funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności będzie miał „Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006”, ponieważ umowa ramowa pomiędzy Polską, a Komisją Europejską zostanie zawarta na podstawie wyników negocjacji, której przedmiotem będzie ten dokument. Etap jego tworzenia został już zakończony. Przypomnę, że plan ten był przedmiotem dyskusji na forum komisji sejmowych. Sądzę, że podczas negocjacji pewną rolę odegra zaobserwowana przez Komisję Europejską zdolność Polski do absorpcji funduszy przedakcesyjnych, bowiem ta obserwacja posłuży do projekcji możliwości absorpcji funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Mając tego świadomość tym bardziej należy usuwać przeszkody, o których wiemy, że utrudniają wykorzystanie funduszy przedakcesyjnych. Opierając się na informacjach o stanie przygotowania ministerstw i agencji rządowych do efektywnego wykorzystania funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, muszę stwierdzić, że nastąpiły korzystne zmiany w stosunku do stanu z marca ubiegłego roku. Wówczas Komisja Gospodarki po raz pierwszy podjęła ten temat. Uważam, że wiedza posłów o programach operacyjnych, które będą współfinansowane z tych funduszy, jest zbyt mała, a przecież już wkrótce będziemy debatowali nad projektem ustawy budżetowej na 2004 r., w której powinny być przewidziane środki na finansowy wkład Polski w realizację niektórych projektów składających się na te programy.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#AlicjaOlechowska">Dlatego uważam, że powinna powstać komisja, która będzie wnikliwie obserwowała pracę administracji rządowej, zaangażowanej w zarządzanie środkami funduszy. Dzięki pracy tej komisji posłowie pozyskaliby wiedzę, którą mogliby wykorzystać do stymulowania wykorzystania tych środków przez samorządy terytorialne i innych potencjalnych beneficjantów w ich okręgach wyborczych. Uważam, że niezbędny jest udział samorządów gospodarczych, a zwłaszcza regionalnych izb gospodarczych w określaniu celów projektów i założeń do projektów mających szansę uzyskania dotacji z funduszy unijnych. Te samorządy zrzeszają różne firmy, które wypełniają całą mapę gospodarczą danego regionu, a wobec tego ich opinie na temat projektowanych przedsięwzięć ustrzegą przed rozminięciem się efektów tych przedsięwzięć z faktycznymi potrzebami regionów. Poddaję pod rozwagę nowelizację ustawy z 1989 r. stanowiącą o izbach gospodarczych w tym celu, aby mogły one wykorzystać środki funduszy strukturalnych na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw. Pani minister Krystyna Gurbiel poinformowała Komisje, że jest przygotowywany projekt nowelizacji ustawy o zamówieniach publicznych. Moim zdaniem, bez zmiany niektórych przepisów tej ustawy oraz bez uzupełnienia luk prawnych nie jest możliwe właściwe wykorzystanie funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Znam przypadki, iż przedsiębiorcy, którzy wygrali przetargi, nie wywiązali się z zobowiązań, a ustawa nie przewiduje nałożenia kar w takiej sytuacji i nie reguluje kwestii przejęcia wykonania inwestycji przez inną firmę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#AdamSzejnfeld">Słuchając referatu pomyślałem, że zwrócę się do przedstawicieli Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z następną prośbą. Tym razem chodzi mi o przekazanie Komisji informacji o przeprowadzonych do tej pory i planowanych szkoleniach pracowników administracji publicznej - rządowej i samorządowej, przygotowujących do wykonania zadań składających się na wykorzystanie funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Chciałbym, aby Komisja została poinformowana o liczbie szkoleń odbytych i planowanych oraz o zakresie tematycznym tych szkoleń, a także o liczbie przeszkolonych pracowników, przy czym wszystkie te dane proszę przedstawić w podziale na poszczególne jednostki administracji publicznej. Także z koreferatu wynika, że potrzebna nam jest informacja, z jakimi partnerami społecznymi i w jakiej formie współpracują komórki organizacyjne ministerstw i agencji zajmujące się obsługą programów przedakcesyjnych i kto współpracuje z nimi w tym zakresie na szczeblu regionów. Wiemy, że Urząd Zamówień Publicznych przygotowuje tzw. dużą nowelizację ustawy o zamówieniach publicznych. Czy ten projekt miała na myśli pani minister Krystyna Gurbiel mówiąc o pracach legislacyjnych, mających na celu przygotowanie podstaw prawnych do wykorzystania funduszy strukturalnych, czy tylko cząstkową nowelizację tej ustawy? Kiedy możemy się spodziewać skierowania do Sejmu dogłębnej nowelizacji ustawy o zamówieniach publicznych? Odnosząc się do pomysłu pani posłanki Alicji Olechowskiej, chcę powiedzieć, że ja też myślałem nad tym, czy nie należałoby powołać komisji sejmowej, która zajmowałaby się monitorowaniem najpierw przygotowania do wykorzystania środków z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, a za kilka miesięcy monitorowaniem realizacji programów operacyjnych i alokacji środków w ramach tych programów. Co przemawia przeciwko wdrożeniu tego pomysłu w życie. Otóż nie wyobrażam sobie, aby Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie omawiała na swoich posiedzeniach, jak przebiega realizacja programu operacyjnego pt. Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich, a Komisja Infrastruktury nie interesowała się np. wykorzystaniem Funduszu Spójności na poszczególne projekty w zakresie infrastruktury transportu. Komisja Gospodarki też nie zrezygnuje z baczenia na wszystko co będzie dotyczyć wykorzystania środków strukturalnych Unii Europejskiej. Obawiam się, że komisje sejmowe będą wykonywały tę samą pracę, pokrywać się będą zakresy kontroli itd. Niemniej jednak potraktujmy powołanie takiej komisji, jako sprawę otwartą. Trzeba jeszcze rozważyć argumenty przemawiające za tą propozycją i zobaczymy do jakich wówczas dojdziemy wniosków. Czy ktoś spośród posłów ma pytania do przedstawicieli rządu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#ZygmuntSzymański">Dla mnie, jako posła i przedsiębiorcy, temat dzisiejszego posiedzenia jest bardzo ważny, bowiem dostrzegam brak umiejętności wykorzystywania środków pomocowych. Dlatego apeluję do posłów i przedstawicieli rządu, abyśmy wspólnie zadbali o to, by nic nie stracić z danej nam szansy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#AdamSzejnfeld">Do Sejmu trafiają drogą formalną i nieformalną różne informacje o szacunkowej ilości środków, które Polska może otrzymać w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności po przystąpieniu do Unii Europejskiej. Dlatego proszę o podanie ogólnej kwoty tych środków oraz w podziale na poszczególne lata. Zakładając optymistycznie, że wykorzystamy całą kwotę środków postawionych nam do dyspozycji przez Unię Europejską, interesuje mnie, ile wyniesie finansowy wkład Polski w poszczególnych latach. Na szczegółowe pytania, które zaraz zadam, proszę odpowiedzieć na piśmie. Ile wyniesie współfinansowanie sektorowych programów operacyjnych z budżetu państwa, ile z budżetów jednostek samorządu terytorialnego, a ile ze środków inwestorów prywatnych, jeśli np. zostanie wykorzystana instytucja partnerstwa publiczno-prywatnego? Zakłada się, że sektor bankowy pomoże beneficjantom dotacji z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności zgromadzić wymagany własny wkład finansowy. Jaki będzie szacunkowy udział procentowy we wkładzie finansowym, niezbędnym do wykorzystania tych funduszy: budżetu państwa, budżetów jednostek samorządów terytorialnych, środków własnych inwestorów prywatnych oraz kredytów bankowych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#ZenonTyma">Pytanie kieruję do przedstawiciela Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jak przedstawia się wsparcie finansowe dla gospodarstw niskotowarowych, których w Polsce jest najwięcej, a którym ze względu na złą kondycję finansową trudno będzie zgromadzić środki własne, aby mogły skorzystać z dotacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#AdamSzejnfeld">Oddając głos przedstawicielom resortów chciałbym prosić, aby odnieśli się do uwag koreferenta oraz do pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PiotrŻuber">Oczywiście, szczegółowe informacje o szkoleniach przedstawimy na piśmie, a teraz powiem kilka zdań na ten temat. Szkolenia dotyczące funduszy strukturalnych rozpoczęły się w 1999. Wówczas był realizowany pierwszy program pt. Centralny program przygotowawczy do funduszy strukturalnych, finansowany ze środków unijnych. Od tego czasu zrealizowanych zostało kilkanaście takich programów w różnych ministerstwach, objęto szkoleniami pracowników administracji samorządowej, ale głównie w urzędach marszałkowskich. Dwa lata temu rozpoczęły się szkolenia pracowników zatrudnionych w urzędach wojewódzkich. Do tej pory szkoleniami objęto kilka tysięcy osób. Problem polega na tym, że nie wszyscy uczestnicy szkoleń nadal pracują w tych instytucjach i wobec tego szkolenia trzeba powtarzać. Jeśli chodzi o współpracę administracji publicznej z partnerami społecznymi w procesie przygotowywania programów, to taki obowiązek wynika z regulaminu funduszy strukturalnych. W ubiegłym roku odbyły się zakrojone na szeroka skalę konsultacje na temat „Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006” oraz poszczególnych programów operacyjnych. Ministerstwo Gospodarki, pełniąc funkcje koordynatora, przygotowało ogólne ramy dla procesu konsultacji, natomiast poszczególne ministerstwa dobierały partnerów społecznych odpowiednio do tematyki poszczególnych programów sektorowych. Z kolei urzędy wojewódzkie organizowały spotkania konsultacyjne z partnerami społecznymi o zasięgu regionalnym. Obowiązkowy jest także udział partnerów społecznych na etapie wdrażania sektorowych programów operacyjnych. Opisany jest sposób, w jaki ci partnerzy będą wyłaniani. Dla przykładu podam, że w komitetach sterujących - ich zadaniem będzie dokonywanie wyboru projektów - ukształtowane zostaną następujące proporcje: 1/3 składu - partnerzy społeczni, 1/3 partnerzy ekonomiczni i 1/3 - przedstawiciele administracji i instytucji wdrażających. Pan przewodniczący pytał o szacunkowe wielkości kwot, które stanowić będą współfinansowanie krajowe projektów wchodzących w skład sektorowych programów operacyjnych. Te dane szacunkowe zostały obliczone podczas prac nad „Narodowym Planem Rozwoju 2004-2006” i aczkolwiek nie są elementem tego dokumentu, to jednak służą za argument na rzecz realności tego narodowego programu. Zakładamy stopniowy wzrost wydatków na finansowanie krajowe sektorowych programów operacyjnych. W 2004 r. wkład finansowy Unii Europejskiej wyniesie 1,6 mld zł, a krajowy wkład finansowy - około 500 mln zł, w tym połowa tej kwoty będzie pochodzić z budżetu państwa, 1/3 z budżetów jednostek samorządu terytorialnego, a pozostałą część wydatków poniosą inne podmioty publiczne. W następnych latach aż do końca 2007 r. duża jest dynamika wzrostu wydatków na finansowanie krajowe sektorowych programów operacyjnych. W 2007 r. na ten cel wydatkujemy 5,3 mld zł, w tym z budżetu państwa około 3 mld zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MirosławDygas">Postaram się odpowiedzieć na pytanie pana posła Zenona Tymy. Gospodarstwa rolne tzw. półtowarowe są jednym z elementów planu rozwoju obszarów wiejskich. Obecnie pomoc finansowa jest przewidziana na poziomie 1250 euro rocznie, ale jeszcze nie wynegocjowana z Unią Europejską. Rolnik może otrzymywać taką pomoc finansową przez 3 lata lub przez 5 lat, przy czym ubiegając się o nią musi spełnić kilka wymogów, m.in. przedstawić biznesplan, a w ramach tego planu określić tzw. kamienie milowe, które będzie osiągał w trakcie rozwoju swojego gospodarstwa. Po trzech latach następuje ocena realizacji biznesplanu. Jeśli rolnik wypełnił to, co założył w takim dokumencie, to pomoc finansowa zostanie mu przedłużona o następne 2 lata. Ważne jest, że rolnik, któremu nie udało się zrealizować biznesplanu nie będzie musiał zwracać dotacji. Problem polega na tym, że gospodarstwa półtowarowe są słabe ekonomicznie i przygotowanie biznesplanów będzie dla nich dużym obciążeniem, ale z tym problemem poradzimy sobie przy pomocy oddziałów terenowych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Natomiast ważniejszą kwestią jest określenie według specjalnej metodologii właściwego poziomu żywotności tych gospodarstw (wielkości ekonomicznej gospodarstwa), tzn. poziomu nadwyżek produktów rolnych dla każdego rodzaju działalności prowadzonej przez rolników. Jeśli nadwyżki ustalimy na relatywnie niskim poziomie, to będziemy mieli obsłużyć bardzo dużą liczbę beneficjantów, a tym samym musiałoby odpowiednio wzrosnąć zatrudnienie w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Według szacunkowych obliczeń Unii Europejskiej, ale także naszych, w zależności od przyjętego pułapu nadwyżek produktów rolnych beneficjantów może być od 300 tys. do 900 tys. Poziom nadwyżki kwalifikującej gospodarstwo rolne do gospodarstw żywotnych, będzie uniwersalnym parametrem, stosowanym także w innych działaniach. Ten parametr zostanie określony do końca czerwca na podstawie wyników badań prowadzonych przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#MonikaPałasz">Pani posłanka Alicja Olechowska ma rację, że nowelizacja ustawy o zamówieniach publicznych jest jednym z najważniejszych elementów przygotowań do wykorzystania funduszy strukturalnych. Polska zdecydowała się na stosowanie procedur zamówień publicznych, dopuszczalnych w okresie kandydowania do Unii Europejskiej, ale niezgodnych z procedurami obowiązującymi w Unii. Projekt nowelizacji ustawy o zamówieniach publicznych, mającej na celu zharmonizowanie prawa polskiego z prawem Unii Europejskie, już został złożony do laski marszałkowskiej. Wiem, że Urząd Zamówień Publicznych czeka na uchwalenie tej ustawy, aby móc prowadzić szkolenia dotyczące procedur zamówień publicznych oparte na nowych regulacjach prawnych. Przygotowywana przez Urząd głębsza nowelizacja ustawy o zamówieniach publicznych ma na celu uporządkowanie systemu zamówień publicznych i uczynienie go spójnym, natomiast nie należy się spodziewać zmiany zasad udzielania zamówień publicznych. Najprawdopodobniej projekt zostanie skierowany pod obrady Rady Ministrów w lipcu bieżącego roku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#AdamSzejnfeld">Sądziłem, że Urząd Zamówień Publicznych przygotowuje nową wersję ustawy o zamówieniach publicznych, uchylającą dotychczas obowiązującą ustawę. Okazuje się, że obrany został sposób dochodzenia do docelowych regulacji prawnych na drodze kolejnych nowelizacji tej ustawy. Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#BarbaraKosicka">Chcę podziękować pani posłance Alicji Olechowskiej za zwrócenie uwagi na to, że zbyt mały jest udział samorządu gospodarczego zarówno w opiniowaniu projektów, których wnioskodawcy ubiegają się o dofinansowanie ze środków pomocowych Unii Europejskiej, jak i w procesie informowania o korzyściach, które można uzyskać w ramach programów przedakcesyjnych i programów, które będą realizowane po akcesji. Mam nadzieję, że samorząd gospodarczy i administracja rządowa oraz samorządowa ustalą procedury umożliwiające bliższą wzajemną współpracę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#AdamSzejnfeld">Mamy więc dwugłos w tej samej sprawie, bowiem pan dyrektor Piotr Żuber twierdził, że wszyscy partnerzy społeczni są włączeni w dwa etapy - przygotowywania projektów i ich realizacji. Być może trzeba będzie wyjaśnić tę różnicę zdań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#ZygmuntSzymański">Nie podzielam poglądu, że izby gospodarcze powinny opiniować wnioski. Są one poddawane ocenie różnych ekspertów, więc nie komplikujmy procedury składania wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#BarbaraKosicka">Nie chodzi o opinię Krajowej Izby Gospodarczej, lecz o opinie samorządu gospodarczego na szczeblu regionalnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#AdamSzejnfeld">Sądzę, że niedostateczna współpraca samorządów gospodarczych z administracją państwową nie wynika z jej niechęci do zasięgania opinii u partnerów społecznych. Z moich obserwacji wynika, że organizacje gospodarcze na poziomie lokalnym, a niekiedy na poziomie regionalnym nie są przygotowane do realizowania tego rodzaju obowiązków. Działacze tych organizacji sami nie potrafią należycie ocenić materiału, który otrzymali do zaopiniowania, a organizacji nie stać na zatrudnienie ekspertów. Jest to sprawa do dyskusji na przyszłość. Na tym zakończymy posiedzenie Komisji, ale zapowiadam, że jeszcze nie raz będziemy powracać do tematu wykorzystania środków pomocowych Unii Europejskiej.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>