text_structure.xml 98.8 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Otwieram posiedzenie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. Witam wszystkich zaproszonych gości, ministrów, prezesów, dyrektorów departamentów reprezentujących resorty i komitety, przedstawiających sprawozdania z wykonania w 2002 roku tych części budżetu państwa, które są przedmiotem naszych dzisiejszych obrad. Porządek dzienny jest bardzo obszerny, obejmuje rozpatrzenie 11 części budżetowych. Proponuję następujące procedowanie. Wysłuchamy prezentacji kolejnych sprawozdań o wykonaniu poszczególnych części budżetu, następnie koreferatów poselskich i opinii Najwyższej Izby Kontroli, po czym wyrazimy naszą opinię o realizacji omawianych części budżetowych wraz ze zgłoszonymi przez koreferentów i w dyskusji uwagami, które przekażemy Komisji Finansów Publicznych. Jeżeli nikt nie zgłasza sprzeciwu wobec tej propozycji, możemy przystąpić do realizacji porządku dziennego. Rozpoczniemy nasze obrady od zapowiedzianego w porządku obrad przyjęcia propozycji tematów kontroli do planu pracy Najwyższej Izby Kontroli na rok 2004. Prezydium Komisji proponuje wystąpienie do NIK o podjęcie w 2004 roku pięciu następujących tematów:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#KazimierzMarcinkiewicz">- organizacja i warunki realizacji wychowania fizycznego w szkołach podstawowych i gimnazjach,</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#KazimierzMarcinkiewicz">- funkcjonowanie szkół dla dzieci polskich i obywateli czasowo przebywających za granicą,</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#KazimierzMarcinkiewicz">- funkcjonowanie szkół mniejszości narodowych,</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#KazimierzMarcinkiewicz">- stan i wykorzystanie pracowni komputerowych w szkołach,</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#KazimierzMarcinkiewicz">- spełnianie obowiązku nauki przez młodzież w wieku od 16 do 18 lat.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Wszystkie wymienione tematy wynikają z naszych dotychczasowych dyskusji na temat potrzeb rozwoju szkolnictwa i edukacji. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu lub uwag, uznam, że Komisja przyjmuje te propozycje tematów do planu pracy NIK na rok 2004. Nie ma uwag. Stwierdzam, że Komisja wyraziła zgodę na podjęcie przez NIK kontroli w zakresie wymienionych tematów. Przechodzimy do rozpatrywania wymienionych w porządku obrad sprawozdań z wykonania budżetu państwa na rok 2002 we wskazanych częściach budżetowych. Proponuję, abyśmy omówili najpierw trzy sprawozdania, a mianowicie o wykonaniu budżetowych części: Oświata i wychowanie, Rezerwy celowe dotyczące oświaty oraz wykorzystanie środków pochodzących z zagranicy na realizację grantu Banku Światowego „Projekt rozwoju edukacji”. Wszyscy otrzymaliśmy materiały sprawozdawcze resortów i komitetów, Najwyższej Izby Kontroli oraz opinie Biura Studiów i Ekspertyz o realizacji poszczególnych części budżetowych i jesteśmy z nimi zapoznani. W związku z tym proszę o krótkie prezentacje wykonania każdej z rozpatrywanych części budżetu. Rozpoczyna pani minister Hanna Kuzińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#HannaKuzińska">Zacznę od omówienia sprawozdania o wykonaniu budżetu w zakresie części 30 - Oświata i wychowanie. Dochody budżetowe w tej części zaplanowano na rok 2002 w wysokości 2 tys. zł i zostały one zrealizowane w wysokości 1140 tys. zł. Najistotniejsze w prezentacji wykonania budżetu są wydatki w części 30 - Oświata i wychowanie, które zaplanowano jako wydatki bieżące w kwocie ponad 179.000 tys. zł, a wydatki majątkowe powyżej 2000 tys. zł. Kwoty te w ciągu roku budżetowego zostały odpowiednio podwyższone tworząc pozycję - Plan budżetowy po zmianach. Źródłem powiększenia wydatków bieżących i wydatków majątkowych były kwoty pochodzące przede wszystkim z rezerw celowych, a także z rezerwy ogólnej budżetu. Po powiększeniu kwot wydatków bieżących i wydatków majątkowych wydatki budżetowe na rok 2002 zostały zrealizowane w 99,9 proc. Wydatki w części 30 były głównie realizowane w dziale 801 - Oświata i wychowanie. W strukturze wydatków części 30 prawie 90 proc. stanowią wydatki tego działu. W tym dziale wydatki bieżące w wysokości ponad 179.000 tys. zł przeznaczone były głównie na utrzymanie 16 jednostek bezpośrednio podległych Ministerstwu Edukacji Narodowej i Sportu oraz na realizację ogólnoresortowego programu zadań edukacyjnych. W ramach wydatków części 30 w dziale 801 - Oświata i wychowanie, największą pozycję stanowiły wydatki ba zakup towarów i usług, a także wynagrodzenia wraz z pochodnymi, dotacje na zadania celowe, składki do organizacji międzynarodowych oraz administrowanie programami „Młodzież” i „Leonardo da Vinci”. Poza wydatkami w dziale - Oświata i wychowanie realizowano wydatki w dziale 750 - Administracja publiczna. W tym dziale największą pozycję stanowiły wynagrodzenia wraz z pochodnymi, a na drugim miejscu tzw. pozostałe wydatki bieżące. W tym rankingu wydatków budżetowych części 30 na trzecim miejscu znajdują się wydatki na edukacyjną opiekę wychowawczą. Wydatki te w stosunku do planu po zmianach zrealizowano w 100 proc. Były to wydatki na organizację 35 obozów językowych na dofinansowanie kolonii i obozów polonijnych, na stypendia ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Ostatnią grupę wydatków części 30 były wydatki w dziale 150 - Przetwórstwo przemysłowe, w czym ujęte są dotacje przedmiotowe związane z wydawaniem podręczników szkolnych do kształcenia zawodowego dla pięciu wydawców: Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych, Wydawnictwa „FORMAT AB”, Wydawnictwa MORTPRESS, Wydawnictwa REA i Wydawnictw Naukowo-Technicznych. Największą grupę wydatków stanowiły jednak dotacje podmiotowe dla wydawców podręczników szkolnych i akademickich, w tym dla uczniów niewidomych i słabo widzących. Były to dotacje podmiotowe, adresowane do Zakładu Nagrań i Wydawnictw Związku Niewidomych, Przedsiębiorstwa Wydawniczego Związku Niewidomych „Print 6”, Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi. Jeżeli chodzi o gospodarkę pozabudżetową, w części 30 realizowano środki specjalne, które zostały zgromadzone przez placówki doskonalenia nauczycieli, będące jednostkami budżetowymi. Placówki te, zgodnie z przepisami prawa, mogą uzyskiwać środki finansowe z tytułu działalności usługowej, wydawniczej i szkoleniowej oraz z innych źródeł określonych w ustawie o finansach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#HannaKuzińska">Środki uzyskane z usług poligraficznych i związanych z doskonaleniem zawodowym, z wynajmu sal, z druku i sprzedaży pomocy dydaktycznych itd. w kwocie 1044 tys. zł zostały przeznaczone na takie cele, jak: druk oraz zakup pomocy dydaktycznych, organizację szkoleń, zakup materiałów i wyposażenia, zakupy inwestycyjne oraz opłaty i prowizje bankowe. W ramach gospodarki pozabudżetowej części 30 prowadzone jest gospodarstwo pomocnicze w dziale 750 - Administracja publiczna. Jest to gospodarstwo świadczące usługi na rzecz urzędu ministra edukacji narodowej i sportu. Przychody tego gospodarstwa wyniosły ponad 3000 tys. zł i zostały niemal w całości wydatkowane. Dokonano także niewielkiej wpłaty na rzecz budżetu państwa w kwocie 342,6 tys. zł. Przejdę do krótkiego omówienia zatrudnienia i wynagrodzenia w państwowych jednostkach budżetowych w części 30. Przeciętne zatrudnienie w roku 2002 ukształtowało się na poziomie niższym niż w roku 2001. Zatrudniono mniej o 16 osób głównie dlatego, że w dziale 801 - Oświata i wychowanie zmniejszono zatrudnienie o 21 osób Wykorzystano planowany w ustawie budżetowej fundusz na wynagrodzenia w całości. Przeciętne wynagrodzenie przypadające na jednego pełnozatrudnionego w części 30 wyniosło 3235 zł, czyli zaledwie o 1,6 proc. więcej niż w roku 2001. Na to złożyły się dwa wskaźniki: pierwszy, ukształtowany w dziale 801 - Oświata i wychowanie - mówię o realizacji roku 2002 do roku 2001 - w wysokości wyższej o 2,8 proc. i drugi w dziale 750 - Administracja publiczna, gdzie wynagrodzenie przeciętne w tej samej relacji było o 2 proc. niższe. Tak ukształtowane przeciętne wynagrodzenie jest niższe od średniego wskaźnika wzrostu wynagrodzeń w sferze budżetowej, przewidzianego w ustawie budżetowej na rok 2002, o 4 proc. Również wskaźnik wzrostu przeciętnych wynagrodzeń w części 30 i w dziale 750 jest tylko odrobinę wyższy od wskaźnika inflacji. Chcę jeszcze omówić krótko te rezerwy celowe, które dotyczą sfery oświaty i wychowania. Mamy tu rezerwę nr 15 - na stypendia Prezesa Rady Ministrów dla uczniów szczególnie uzdolnionych. Na 2002 r. zaplanowano środki na ten cel w wysokości 14.689 tys. zł i wykonane zostały w całości. Przeznaczone były dla ponad 5 tysięcy uczniów. Rezerwa nr 16 to odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli emerytów i rencistów, zaplanowane w kwocie 41.792 tys. zł. Środki te były rozliczane w dwóch etapach. Najpierw były to środki przeznaczone dla wojewodów do rozdysponowania, następnie dodatkowo uzupełniane z rezerwy celowej nr 17 (dofinansowanie kosztów wdrażania oświaty), gdy środków z rezerwy nr 16 nie wystarczało. Rezerwa celowa nr 17 była utworzona na wdrażanie reformy oświaty. W ramach tej rezerwy ponoszone były wydatki na wewnętrzny system egzaminacyjny, czyli sprawdziany i egzaminy w szkołach, na doskonalenie nauczycieli i ich awans zawodowy. Część środków z tej rezerwy została przeznaczona na wdrożenie III etapu podwyżek wynagrodzeń nauczycieli. Ze środków tej rezerwy kupowano autobusy szkolne...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Pani minister, tej rezerwy dzisiaj nie omawiamy. Będziemy ją omawiali na wspólnym posiedzeniu z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#HannaKuzińska">W takim razie jeszcze tylko kilka słów o rezerwie celowej nr 78, przeznaczonej na wyprawkę szkolną. W ramach tej rezerwy MENiS przeznaczyło środki na zaspokojenie najpilniejszych potrzeb edukacyjnych uczniów, którzy podejmują naukę w pierwszej klasie szkoły podstawowej. Jeszcze słowo o wydatkowaniu środków bezzwrotnych pochodzących z zagranicy, przekazanych do resortu edukacji, a nazwanych potocznie „grantem japońskim”. Były to środki przeznaczone na ekspertyzy służące poprawie i rozwojowi systemu edukacji w ogólnej kwocie 509 tys. dolarów. Środki te zostały wykorzystane tylko w 77 proc. Niepełne wykorzystanie tych środków było spowodowane tym, że z opóźnieniem rozpoczęto program realizacji tzw. „Projektu rozwoju edukacji”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Proszę teraz przedstawiciela Najwyższej Izby Kontroli o krotką prezentację wyników kontroli wykonania budżetu państwa w 2002 r. w omawianej części.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#GrzegorzBuczyński">Wobec szczegółowości naszego raportu przekazanego członkom Komisji chcę ograniczyć się tylko do najważniejszych uwag o wykonaniu części 30. Na wstępie chciałbym poinformować, że NIK w prowadzonych kontrolach budżetowych wprowadziła nowy element. Mianowicie badamy kontrolą audytorską - w tym przypadku realizację budżetu - poświadczającą prawidłowość ewidencji księgowej i porównujemy ze sprawozdawczością końcową, przygotowaną przez dysponentów części budżetowych. Będziemy to stopniowo poszerzali w związku z rosnącą liczbą dokumentów. Ta próba sprawdzenia w szczególności realizacji budżetu wypadła w przypadku resortu edukacji narodowej i sportu pomyślnie. Kontrola budżetowa, podobnie jak każdego roku, ma trzy główne aspekty: badanie zgodności z ustawą budżetową, ustalanie zgodności realizacji budżetu z ustawami dotyczącymi zamówień publicznych, finansów publicznych i rachunkowości, porównywanie zgodności wydatków z uzyskanymi efektami. Chodzi o sprawdzenie, w jakim stopniu określono cele i zadania oraz przeznaczone na nie środki zostały zrealizowane. Nasza kontrola dotyczy zawsze wykonania budżetu roku minionego, ale także realizacji wniosków z poprzednich kontroli. Do tego przywiązujemy dużą wagę, bo jest to jakaś ciągłość naszej pracy i sprawdzanie jej efektów. I od tego zacznę. Po kontroli wykonania budżetu państwa za rok 2001 w części 30 sformułowane zostały cztery wnioski. Uznajemy, że dwa wnioski zostały zrealizowane w całości, a dwa częściowo. Nie w pełni został zrealizowany wniosek dotyczący systemu nadzoru i kontroli finansowej w resorcie. Dużo wprawdzie zrobiono, bo przeprowadzane są okresowe kontrole, głównie na podstawie wyników sprawozdawczości, a także powołano audytora, w czym duża nadzieja. Natomiast ciągle - naszym zdaniem - nie w pełni kontrolowany jest proces wydatkowania środków na poszczególnych etapach realizacji budżetu. Podobny wniosek sformułowaliśmy na zakończenie kontroli wykonania budżetu za rok 2002. Ujawnione w toku tej kontroli nieprawidłowości są po części skutkiem takiej sytuacji, tzn. nieszczelności kontroli finansowej. Zwracaliśmy także uwagę na niepełne rozliczanie dotacji, głównie przyznawanych wyższym uczelniom, i to nadal ma miejsce. Zdajemy sobie sprawę z tego, że to nie jest łatwe, ale takie rozliczanie musi być prowadzone. Przechodzę do oceny wykonania budżetu na rok 2002 w części 30. Po bardzo gruntownej analizie i po uwzględnieniu różnych elementów ocena nasza w czterostopniowej skali jest następująca. Może pozwolę sobie przypomnieć państwu, że są cztery stopnie oceny, a mianowicie: 1) ocena pozytywna, 2) ocena pozytywna z uchybieniami, 3) ocena pozytywna z nieprawidłowościami, 4) ocena negatywna. Dla wykonania budżetu państwa za rok 2002 w części 30 przyjęliśmy ocenę pozytywną z nieprawidłowościami. Wiele dokumentów związanych z realizację budżetu w części 30 zbadaliśmy bardzo dokładnie. Nie stwierdzamy żadnych istotnych nieprawidłowości, jeżeli chodzi o dochody, i raczej uznalibyśmy, że nastąpiły uchybienia w postaci np. pewnych opóźnień w egzekwowaniu zwrotnie wykorzystanych dotacji przez wyższe uczelnie.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#GrzegorzBuczyński">Natomiast, jeżeli chodzi o wydatki, nasze uwagi i niepokoje są znacznie poważniejsze. W kilku przypadkach uznaliśmy sposób użytkowania przyznanych środków za obarczony wadą z punktu widzenia prawideł obowiązujących przy realizacji ustawy budżetowej w zakresie udzielania dotacji podmiotowych. Za nieprawidłowość uznajemy również zaniechanie obwieszczenia wykazu podmiotów i kwot udzielanych dotacji podmiotowych. Jest to odstępstwo od konkretnego przepisu ustawy o finansach publicznych. Taką spektakularną sprawą jest np. zakup aparatów fotograficznych, które zakupiono, a potem ich nie wykorzystano i dopiero w ostatnim okresie te aparaty zostały przeznaczone na doposażenie pracowni komputerowych. Być może, stało się to dopiero podczas naszej kontroli, która była impulsem do podjęcia takiej decyzji. Mamy dużo uwag do systemu ewidencji i przestrzegania zasad zapisanych w ustawie o rachunkowości. W tej sprawie prowadzimy z resortem korespondencję, jak ujednolicić zasady rachunkowości, co wyeliminowałoby okazje do powstawania nieprawidłowości, jakie wystąpiły w toku realizacji ustawy budżetowej w 2002 roku. Wyrażamy zadowolenie, że wspomniana sprawa aparatów fotograficznych została załatwiona i aparaty te trafiły do szkół. Proces dokonywania zmian w wydatkach zmieścił się w tym ustawowym progu wynoszącym 5 proc., jeżeli chodzi o przesuwanie środków między rozdziałami. Takich formalnych zmian dokonywano jednak już po faktach rozdysponowania poszczególnych kwot, co nie jest zgodne z ustawą o finansach publicznych. To także uznaliśmy za nieprawidłowość. Wystąpiliśmy o uregulowanie spraw rachunkowości zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości. Nieprawidłowości dotyczące kontroli wydatkowania kwot budżetowych potwierdzane są w kontrolach tzw. tematycznych, np. w kontroli finansowania letniego wypoczynku dzieci i młodzieży. Cieszymy się, że resort szybko zareagował na nasze uwagi i wnioski. Otrzymaliśmy na piśmie obietnice dokonania odpowiednich korekt. Odpowiedź ministra na wnioski pokontrolne także nas satysfakcjonuje, chociaż prowadzić będziemy jeszcze negocjacje w kilku trudnych i nie do końca jasnych sprawach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Proszę teraz pana posła Stanisława Kopcia o koreferat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#StanisławKopeć">Rozpocznę od tego, że opieram się na analizie dokumentów, jakie dostaliśmy, a które dotyczą realizacji części budżetowej nr 30. Jest to ogólna informacja o budżecie MENiS zawarta w trzech dokumentach: szczegółowe zestawienie budżetowe sporządzone przez resort, bardzo szeroka informacja i analiza dokonana przez NIK oraz materiał przygotowany przez Biuro Studiów i Ekspertyz Sejmu. Wykonanie budżetu w części 30 proponuję ocenić pozytywnie, zwłaszcza że dokonano istotnego zmniejszenia wydatków na administrację, a zwiększono wydatki na cele oświatowe. Trudno nie zgodzić się z oceną NIK, a według nomenklatury przyjętej przez Izbę, jest to ocena pozytywna z nieprawidłowościami. NIK uznała za nieprawidłowe wydatki na kwotę 851 tys. zł, co jednak stanowi zaledwie 0,2 proc. ogólnej kwoty wydatków w tej części budżetowej. Być może, jest to ten fragment dopisany do nieprawidłowości przy ogólnej ocenie pozytywnej wykonania budżetu. Stwierdzone nieprawidłowości to: głównie sprawa rozdzielania dotacji podmiotowych i przedmiotowych na wydawanie podręczników, tryb przyznawania dotacji dla jednostek niepaństwowych na zadania państwowe. Była już mowa o późnym przekazaniu szkołom aparatów fotograficznych wcześniej zakupionych. Chciałbym przy okazji zapytać, kogo miały uszczęśliwić 54 aparaty fotograficzne przy tak dużej już liczbie pracowni komputerowych w szkołach. Stwierdzone nieprawidłowości nie są poważne przy tak wysokiej kwocie wydatków, sięgającej 420.000 tys. zł. Rodzi się wątpliwość co do realności planowanych dochodów, które zostały w roku 2002 przekroczone wielokrotnie. Proponuję zapisać we wnioskach, że potrzebne jest urealnienie planowania dochodów resortu edukacji. Przy analizie dotacji podmiotowych i przedmiotowych dla wydawców podręczników szkolnych powstało pytanie, dlaczego tak drastycznie, bo z 1056 tys. zł do 473 tys. zł zmniejszono kwotę tych dotacji jako wspomagającą wydawanie podręczników dla potrzeb szkolnictwa zawodowego. Nie kwestionuję tego, że więcej środków przeznaczono na podręczniki dla niewidomych i słabo słyszących, ale dowodzi to jednak gorszego traktowania wydawców podręczników dla szkolnictwa zawodowego, co zastanawia - tym bardziej że od wielu lat nie wznawia się wydawania potrzebnych podręczników. Nie budzą uwag dane dotyczące wydatków na administrację. Możemy przyjąć do wiadomości to, że w części 30 zatrudnionych jest 868 osób i faktycznie jest to o 16 osób mniej w porównaniu z rokiem poprzednim. Wynagrodzenia wzrosły o 3,1 proc. i wynoszą średnio 3460 zł. W dziale - Administracja publiczna nie mogłem ustalić rzeczywistej liczby zatrudnionych, ponieważ w różnych materiałach podaje się inne dane. Pytam, która liczba jest prawidłowa: 238, 228, 286 czy 263. Przyjmuję dane z materiału NIK, że jest to 238 osób. Jeżeli chodzi o pomoc materialną dla uczniów, zgłaszam takie może nietypowe pytanie: ile wynosi stypendium ministra dla wybitnie uzdolnionego ucznia? Kwota ta wydała mi się duża, bo przy 442 tysiącach zł przeznaczonych na te stypendia, aż 21 tys. zł wydano na same tylko dyplomy. Na kolonie polonijne przeznaczono 4500 tys. zł dla 3500 dzieci, co oznacza, że stosunkowo dużo wydano na pobyt jednego dziecka. Czy w tej wysokiej stawce mieszczą się koszty dojazdów dzieci z Kazachstanu i z powrotem, czy też są to tylko koszty pobytu w Polsce? Po raz pierwszy nie znalazłem żadnej dodatkowej informacji o naszych zaległościach w składkach do organizacji międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#StanisławKopeć">Jeżeli nie ma takich zaległości, to byłaby to dobra wiadomość. W opinii Biura Studiów i Ekspertyz znajduje się takie stwierdzenie: „Z uwagi na to, że informacje na temat środków specjalnych zawarte w materiale MENiS zupełnie nie odpowiadają danym zawartym w sprawozdaniu rządowym, sprawa wymaga wyjaśnienia”. Sadzę, że takie wyjaśnienie jest potrzebne. I jeszcze jedno pytanie do tego fragmentu, który dotyczy doskonalenia nauczycieli: kto przejął obowiązki zlikwidowanego z dniem 1 maja 2002 r. Krajowego Ośrodka Rozwoju Programów Szkolnych? Proponuję przyjąć przedłożone sprawozdanie i ocenić wykonanie budżetu w części 30 pozytywnie. Z materiałów wynika, że środki zapisane w rezerwach celowych nr 15, nr 16, nr 19, nr 74 i nr 78 zostały wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem i w większości w całości. W dwóch przypadkach za zgodą Komisji Finansów Publicznych dokonano pewnych korekt w rezerwach. W rezerwie nr 15 - stypendia Prezesa Rady Ministrów dla uczniów szczególnie uzdolnionych - przesunięto kwotę 1375 tys. zł i przeznaczono te środki na podręczniki dla uczniów szkół specjalnych. Drugiej zmiany dokonano w rezerwie nr 78 - wyprawka szkolna, polegającej na zwiększeniu wypłat zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych w woj. dolnośląskim w kwocie 40 tys. zł. To może zachęcić inne województwa do występowania o dodatkowe środki na ten cel, co może nadmiernie naruszyć środki na wyprawkę szkolną. Na to wyraziła jednak zgodę Komisja Finansów Publicznych, uznając, iż jest to uzasadnione. Pozostałe rezerwy celowe, łącznie z rezerwą nr 74 - budowa Kolegium Europejskiego w Gnieźnie - zostały wykonane w całości. I dlatego proponuję wykonanie tej części budżetu ocenić również pozytywnie, bez uwag. Jeżeli chodzi o wykorzystanie środków bezzwrotnych pochodzących z zagranicy na realizację grantu „Projekt rozwoju edukacji”, to przypomnę, że ten grant jest wynikiem umowy zawartej w dniu 4 listopada 1999 r., a zaczęto jego realizację dopiero 26 czerwca 2001 r., a więc z dużym poślizgiem. W związku z tym końcowy efekt, jaki miał być osiągnięty 28 lutego 2003 r., nie został uzyskany w sensie wykorzystania przyznanych środków. W ramach tego grantu zrealizowano tylko 77,2 proc. środków. Uzyskaliśmy 509 tys. dolarów, a wykorzystaliśmy 392,9 tys. dolarów. Po zapoznaniu się z przedstawionymi materiałami nasunęły mi się w tej sprawie pewne wątpliwości i prosiłbym o wyjaśnienie niektórych danych. W I tomie sprawozdania z wykonania budżetu znalazłem zapis, że w roku 2002 wydatkowaliśmy na realizację tego grantu 240,3 tys. dolarów, a z innych materiałów wynika, że tylko 191,7 tys. dolarów przy zaplanowaniu wydatkowania 139 tys. dolarów. Jest to raczej zjawisko pozytywne, bo rozumiem, że z poprzednich lat można było przesunąć pieniądze jako tzw. niewygasające. Są jednak różnice w tabelach informacyjnych, co utrudnia ostateczną ocenę realizacji zadań. Proponuję ocenić tę część pozytywnie, chociaż nadal środki nam przyznane nie są do końca wykorzystane, ale na to w tym momencie nie ma rady.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Pan poseł koreferent postawił pytania i prosiłby o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#HannaKuzińska">Aparatów cyfrowych zakupiono rzeczywiście niewiele, i budzi to dużo emocji, ponieważ trafiły one do nielicznych pracowni w szkołach. Pozostała nam pewna pula środków budżetowych, za które nic większego nie można było kupić, np. dalszych komputerów. Ponieważ aparaty cyfrowe są znakomitym wyposażeniem współpracującym z komputerem, uznaliśmy, że można te pieniądze wykorzystać, wydatkując je na wyposażenie pracowni internetowych, i że jest to dobry zakup. Skoro tych aparatów nie można było kupić więcej, musieliśmy przyjąć jakieś kryterium ich podziału między szkoły. Wymagało to dokonania możliwie najtrafniejszego wyboru szkół i dlatego ich przekazanie zostało nieco opóźnione. Zmniejszenie środków na podręczniki dla szkolnictwa zawodowego wynikało przede wszystkim z pilnych potrzeb zwiększenia zakupów podręczników dla szkolnictwa specjalnego. Podane przez nas wielkości środków przeznaczonych na organizację wypoczynku dla dzieci i młodzieży polonijnej nie dotyczą i nie obejmują pokrycia kosztu przewozu, a jedynie koszty pobytu dzieci na koloniach i obozach w kraju. Jeżeli chodzi o środki specjalne, to jest tu jakieś nieporozumienie. Nasza prezentacja środków specjalnych w części 30 budżetu jest prawidłowa. Należałoby może wyjaśnić zgłoszone wątpliwości z autorem tekstu cytowanej opinii. Jest to uwaga dla nas niezrozumiała. Zadania Krajowego Ośrodka Rozwoju Programów Szkolnych przeniesione zostały do działu 750, dokąd przekazano odpowiednio 11 etatów w celu prowadzenia tych zadań. Przeciętna wysokość stypendium Prezesa Rady Ministrów dla uczniów szczególnie uzdolnionych wynosi 247 zł, a stypendium wypłacane jednorazowo przez ministra edukacji narodowej i sportu wynosi 250 zł. Jeżeli chodzi o liczbę zatrudnionych, to prawidłowa jest ta, która zamieszczona jest w naszej informacji, tzn. 238 osób.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Czy są jeszcze jakieś uwagi do sprawozdania z wykonania budżetu w części 30? Nie ma uwag. Przechodzimy do omówienia kolejnej części budżetowej. Jest to część 38 - Szkolnictwo wyższe wraz z częścią 85 - Budżety wojewodów ogółem w zakresie działu 803 - Szkolnictwo wyższe. Referuje pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#HannaKuzińska">W części 38 dochody zrealizowano w wysokości ponad 1000 tys. zł. W roku 2002 plan wydatków w dziale 803 - Szkolnictwo wyższe zakładał wydatkowanie środków w wysokości blisko 7.000.000 tys. zł. Plan ten wykonano w 100 proc. Na wydatki bieżące przeznaczono 6.500.000 tys. zł, a na wydatki majątkowe prawie 326.000 tys. zł. Kwota zrealizowanych wydatków obejmuje środki w wysokości nieco ponad 20.000 tys. zł, przeniesione do realizacji w roku 2003 na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów. Środki na inwestycje realizowane z budżetu ministra edukacji narodowej i sportu stanowią kwotę 19.000 tys. zł, a w kontraktach wojewódzkich przeznaczono na ten cel kwotę 1551 tys. zł. Wydatki ogółem w tej części wzrosły nominalnie o 7,5 proc. w stosunku do wykonania w roku 2001. Wzrost ten wynikał w dużej mierze z przechodzących na rok 2002 skutków finansowych podwyżek wynagrodzeń pracowników cywilnych szkolnictwa wyższego, wprowadzonej od 1 września 2001 r. Realizacja budżetu w dziale 803 - Szkolnictwo wyższe była następująca. Większość środków - ponad 4.900.000 tys. zł przeznaczono w formie dotacji podmiotowej na działalność dydaktyczną 113 państwowych szkół wyższych oraz 2 uczelni niepaństwowych: Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Papieskiej Akademii Teologicznej. Środki w wysokości 739.000 tys. zł skierowano na pomoc materialną dla studentów, a 509.000 tys. zł - na działalność wyższych szkół wojskowych oraz Szkoły Głównej Służby Pożarniczej. 272.000 tys. zł przeznaczono na Fundusz Pożyczek i Kredytów Studenckich, na stypendia dla osób niebędących obywatelami polskimi, na stypendia ministrów dla wyróżniających się studentów, na sfinansowanie udziału strony polskiej w realizacji programu wspólnotowego „Sokrates II”. Na zadania inwestycyjne przeznaczono łącznie 325.939 tys. zł. Środki te były przeznaczone na programy wieloletnie w wysokości 94.824 tys. zł, głównie na realizację inwestycji w Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, inwestycji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz inwestycje w Uniwersytecie Wrocławskim. Warto powiedzieć kilka słów o środkach przekazanych w części 38 w dziale 803 - Szkolnictwo wyższe. Tutaj z łącznej kwoty wydatków na szkolnictwo wyższe przeznaczono 5.260.000 tys. zł, w tym wspomnianą kwotę 19.000 tys. zł w ramach wydatków inwestycyjnych niewygasających z upływem roku budżetowego 2002. Mam tu szczegółowe informacje dotyczące poszczególnych działów, ale nie będę może omawiała drobniejszych wydatków w części 38. Odniosę się do nich w przypadku, gdy państwa posłów będą interesowały szczegóły. Kolejny punkt dotyczy wydatków w zakładach budżetowych w części 38. W ramach gospodarki pozabudżetowej, realizowanej przez zakłady budżetowe, wydatkowano środki w wysokości ponad 11.000 tys. zł. Środki te były wydatkowane przez cztery niedotowane z budżetu zakłady. Chodzi tu o osiedle mieszkaniowe „Przyjaźń” w Warszawie i o kwotę przychodów 9000 tys. zł, o Dom Pracy Twórczej w Ustroniu i o kwotę przychodów 540 tys. zł oraz dwa Zarządy Inwestycji Szkół Wyższych w Krakowie i we Wrocławiu.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#HannaKuzińska">Na dotacje podmiotowe w części 38 przeznaczono 4.700.000 tys. zł i przekazano na działalność dydaktyczną 3.900.000 tys. zł. Na pomoc materialną dla studentów, w tym wypłaty stypendiów dla studentów studiów dziennych w uczelniach niepaństwowych - ponad 649.000 tys. zł, na dotacje dla Ogólnopolskiego Porozumienia Samorządów Studenckich - Parlament Studentów RP - 295 tys. zł. W tej części jest jeszcze dotacja podmiotowa w wysokości 10.700 tys. zł dla Fundacji „Zakład Narodowy im. Ossolińskich”. Dotacje przedmiotowe w części 38 były przekazywane dla 31 wydawców niezaliczanych do sektora finansów publicznych, przy czym kwota tych dotacji wyniosła ponad 8000 tys. zł oraz dotacje dla 11 wydawnictw zaliczanych do sektora finansów publicznych. Chodzi tu o wydawnictwa uczelniane. Kwota dotacji przedmiotowych w tej części wyniosła 295 tys. zł. Jeżeli chodzi o zatrudnienie i wynagrodzenia w państwowych jednostkach budżetowych, informuję, że zatrudnienie w części 38 w roku 2002 wyniosło 122 osoby, co w porównaniu z rokiem 2001 stanowi zmniejszenie zatrudnienia o 22 osoby. Zatrudnienie w dziale 750 - Administracja publiczna ukształtowało się na poziomie 78 osób, podczas gdy w 2001 r. zatrudnionych było 56 osób, a w dziale 803 - Szkolnictwo wyższe zatrudnione były 44 osoby, czyli był to ten sam poziom zatrudnienia co w roku 2001. Najistotniejsze jest tutaj to, że przeciętne wynagrodzenie w tej części budżetowej ukształtowało się na bardzo niskim poziomie w porównaniu ze wskaźnikami przyjętymi w ustawie budżetowej. Przeciętne wynagrodzenie w roku 2002 w stosunku do roku zmniejszyło się o 5,7 proc. W dziale 750 - Administracja publiczna przeciętne wynagrodzenie stanowiło zaledwie 89 proc. przeciętnego wynagrodzenia w 2001 r. Tylko w szkolnictwie wyższym udało się utrzymać przeciętne wynagrodzenie na poziomie roku 2001 i wynosiło ono 100,5 proc. wynagrodzenia w roku 2001. Mamy jednak do czynienia z realnym zmniejszeniem wynagrodzenia w dziale 803 - Szkolnictwo wyższe. Podam jeszcze wysokość przeciętnego zatrudnienia w państwowych szkołach wyższych, finansowanego w ramach części 38. W 2002 roku zatrudnienie to wyniosło ponad 110 tysięcy etatów wobec ponad 108 tysięcy etatów w roku 2001. Jest to wzrost liczby etatów o 1,7 proc. Przeciętne wynagrodzenie w państwowych szkołach wyższych w roku 2002 wzrosło o 226 zł, co oznacza wzrost o 9 proc. Była to konsekwencja wdrożenia I etapu podwyżki wynagrodzeń w szkolnictwie wyższym w roku 2001. Chciałabym podać kilka informacji o rezerwach celowych w części 38. Mamy tu do czynienia z dwiema rezerwami celowymi: nr 19 - tworzenie i funkcjonowanie wyższych szkół zawodowych i nr 74 - budowa Kolegium Europejskiego w Gnieźnie. Rezerwa celowa nr 19 jest kontynuacją podobnej rezerwy wyodrębnionej w kolejnych budżetach począwszy od 1998 roku. Rezerwa ta stanowi kwotę ponad 20.000 tys. zł, z czego na wydatki bieżące przeznaczono ponad 15.000 tys. zł i ponad 5.000 tys. zł na wydatki majątkowe. Środki z tej rezerwy zostały przekazane dla utworzonych w 2002 roku wyższych szkół zawodowych w Raciborzu i we Włocławku oraz w części przeznaczonej na dofinansowanie wydatków związanych z kształceniem kolejnych roczników studentów i wprowadzeniem nowych specjalności kształcenia w 23 państwowych wyższych szkołach zawodowych powstałych w latach 1999–2001.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#HannaKuzińska">Na dofinansowanie tych wydatków przeznaczono z rezerwy nr 19 nieco ponad 18.000 tys. zł, z czego 13.000 tys. zł na wydatki bieżące i 5000 tys. zł na wydatki majątkowe. Rezerwa nr 74 - budowa Kolegium Europejskiego w Gnieźnie obejmowała kwotę 10.000 tys. zł i przeznaczona została na sfinansowanie zadań inwestycyjnych realizowanych przez Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w ramach budowy obiektów Kolegium Europejskiego w Gnieźnie. W części 85 - Budżety wojewodów ogółem w zakresie działu 803 - Szkolnictwo wyższe zaplanowano w 2002 roku wydatki na inwestycje w budżetach czterech wojewodów w zakresie zadań ujętych w kontraktach wojewódzkich dofinansowywanych z rezerwy celowej nr 49. Plan wydatków przewidywał wydatkowanie ponad 9000 tys. zł i wykonany został w 99,5 proc., z czego 7436 tys. zł przekazano do budżetów wojewodów, a 1551 tys. zł stanowiły wydatki niewygasające. Struktura tych wydatków była następująca. Dla woj. małopolskiego przeznaczono 3.553 tys. zł. Były to wydatki na rozbudowę budynku Instytutu Języków obcych w Nowym Sączu i budowę biblioteki uczelnianej w Tarnowie. Środki dla woj. warmińsko-mazurskiego w kwocie 3020 tys. zł były przeznaczone na Regionalne Centrum Konferencyjno-Szkoleniowe w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim, II etap budowy Wyższej Szkoły pedagogicznej w Ełku, na budowę i modernizację obiektu dla potrzeb Instytutu Informatyki Stosowanej Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu. Środki w wysokości 1740 tys. zł skierowano do woj. zachodniopomorskiego na budowę Centrum Europejskiego przy Uniwersytecie Szczecińskim, i na rozwój Parku naukowo-technologicznego w Koszalinie. Dla woj. dolnośląskiego przeznaczono 374 tys. zł i tę kwotę skierowano do Kolegium Karkonoskiego w Jeleniej Górze i Dolnośląskiej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Techniki w Polkowicach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela Najwyższej Izby Kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#GrzegorzBuczyński">Zacznę od informacji o realizacji wniosku z kontroli wykonania budżetu w 2001 r. Sformułowaliśmy wtedy dwa wnioski, które dotyczyły procesu inwestycyjnego realizowanego przez resort ze środków publicznych. Wnioski te zostały zrealizowane. Mogę z przyjemnością powiedzieć, że jeżeli chodzi o wykonanie budżetu w 2002 roku w części 38, to nasza ocena jest pozytywna. Wspomnę jednak o trzech tendencjach i sprawach, które nas niepokoją. Chodzi przede wszystkim o realność planowania dochodów. Na rok 2002 planowano dochody w wysokości 53 tys. zł, a wykonanie wyniosło 1200 tys. zł. Wynika to głównie ze słabości procesu inwestycyjnego i niezaangażowania środków w realizację inwestycji, które resort prowadzi. Drugi problem budzący uwagi krytyczne - to pomoc materialna dla studentów. Przy wzroście liczby studentów o blisko 30 proc. realnie obniżyła się o 7 proc. średnia kwota przeznaczona na pomoc materialną przypadającą na jednego studenta. Nie w pełni wykorzystano środki, które były przeznaczone na ten cel. Szczegółowo badamy ten problem i we wrześniu przedstawimy Komisji informację na ten temat. Pomimo wydania ogólnie pozytywnej oceny wykonania budżetu w części 38, nasze wnioski wskazują na potrzebę zwiększania pomocy materialnej dla studentów - na ile nas tylko stać - i dotyczą systemu nadzoru i kontroli w resorcie, ponieważ stwierdziliśmy tu pewne nieprawidłowości. Odpowiedź ministra na nasze uwagi pokontrolne satysfakcjonuje nas i będziemy nawiązywali do zawartych w niej przyrzeczeń przy każdej następnej kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Proszę panią posłankę Krystynę Szumilas o wygłoszenie koreferatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#KrystynaSzumilas">Podczas analizy materiałów dotyczących wykonania budżetu państwa w części 38 skupiłam się na tych zagadnieniach, które w znaczący sposób wpływają na ocenę tego wykonania, oraz na uwagach NIK dotyczących pewnych niepokojących tendencji. Rozpocznę od stwierdzeń pozytywnych, głównie od tego, że w roku 2002 wzrósł poziom skolaryzacji do 45,5 proc. wobec 44,1 proc. w roku 2001. Ta tendencja wzrostu utrzymuje się i mam nadzieję, że tak będzie nadal. Jeżeli porównamy liczby studentów przyjętych na I rok studiów, to okazuje się, że w 2002 roku przyjęto 453 tysiące studentów i jest to już wzrost nieznaczny w stosunku do roku 2001, bo tylko o 87 osób, mimo że do wyższych uczelni trafia teraz rocznik liczniejszy. Warto przeanalizować dlaczego tak się dzieje. W tej sprawie bardzo istotne są uwagi NIK o zmniejszeniu liczby stypendiów i wysokości pomocy socjalnej. Jest to sygnał ubożenia społeczeństwa i mniejszego zainteresowania kształceniem nie z powodu braku chęci do nauki, ale ze względów materialnych. Pozytywną tendencją jest wzrost liczby studentów przyjętych na studia dzienne. W stosunku do roku 2001 nastąpił tu wzrost o 7,9 proc., natomiast zmalała liczba studentów przyjętych na studia wieczorowe, zaoczne i eksternistyczne o 7 proc. Łączna liczba studentów w roku 2002 wyniosła 1.800.000, co oznacza wzrost o 4,8 proc. w stosunku do roku 2001. Z materiałów wynika, że ten wzrost wyniósł nawet 6 proc. Wymagałoby to wyjaśnienia. W roku 2002 studia wyższe ukończyło łącznie 260.000 osób, co stanowi wzrost w stosunku do roku 2001 o 8,3 proc. Kwoty na wydatki bieżące w części 38 były wyższe o 9 proc. w stosunku do roku poprzedniego, a na wydatki majątkowe wzrosły o 8,2 proc. Analizując szczegółowe wykonanie budżetu w poszczególnych działach części 38, można stwierdzić, że największy wzrost wydatków nastąpił w dziale 750 - Administracja publiczna. Są to wydatki na utrzymanie urzędu Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu. W 2002 roku wydatki te wzrosły o 25,3 proc., podczas gdy w dziale 803 - Szkolnictwo wyższe - tylko o 9 proc. Zwracam uwagę, że szczególnie w tym dziale wzrosły wydatki na wynagrodzenia - o 24,2 proc. bez pochodnych, a także zwiększyła się liczba etatów członków korpusu służby cywilnej z 53 w roku 2001 do 74 w roku 2002. Pozytywną tendencją jest wzrost wydatków o 9 proc. w dziale 803. Pamiętajmy o tym, że w ramach tego wzrostu trzeba było sfinansować skutki podwyżek wynagrodzeń pracowników wyższych uczelni, wprowadzonych na mocy ustawy z 2001 r., a także wzrost liczby uczelni wyższych i rozszerzenie zakresu ich działania. W części 38 spadek nakładów zanotowano w dziale 150 na dofinansowanie produkcji wydawniczej podręczników akademickich aż o 15,9 proc. w stosunku do roku 2001. Liczba podręczników akademickich objętych dotowaniem zmniejszyła się z 330 tytułów do 287 tytułów. I jest to tendencja niepokojąca. Należałoby zwrócić uwagę na zmniejszenie środków przeznaczonych na pomoc materialną dla studentów aż o 11,8 proc. To dotyczy zmniejszenia wydatków bieżących na świadczenia pomocy stypendialnej, zapomóg, dopłat do kosztów zakwaterowania i posiłków oraz remontów domów studenckich.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#KrystynaSzumilas">A przecież liczba studentów znacznie wzrosła. Jest to tym bardziej niepokojące, że z materiału sprawozdawczego resortu edukacji narodowej wynika, iż liczba stypendystów wzrasta, podczas gdy środki na stypendia maleją. Nie wiem, czy to wynika z drastycznego obniżenia kwoty stypendium przypadającego na jednego stypendystę czy z jakichś innych powodów. Wywołała mój niepokój wielkość kwoty na ubezpieczenia zdrowotne studentów. Są to składki płacone za ubezpieczenie studentów i słuchaczy studiów doktoranckich. Z roku 2001 pozostała wyższym uczelniom do spłaty z tego tytułu kwota ponad 50 tysięcy zł. Natomiast kwota zadłużenia MENiS wobec wyższych uczelni zwiększa się. Na rok następny pozostała kwota zadłużenia w wysokości 978.111 zł. Wydaje się, że przy planowaniu tej pozycji nie uwzględniono dynamiki wzrostu liczby studentów i doktorantów objętych ubezpieczeniem zdrowotnym. Przy planowaniu tych kwot w następnym roku należałoby zwrócić uwagę na bardziej dokładne ich wyliczenie. Jeżeli chodzi o wydatki na inwestycje, niepokojący jest fakt małej wiedzy resortu na temat zaawansowania realizacji inwestycji wyższych uczelni. O tym świadczy duża kwota, jaka pozostała jako wydatki niewygasające, czyli przenoszone na następny rok budżetowy. Była to kwota 19.308 tys. zł. Oznacza to, że w budżecie zaplanowano większe wydatki, niż można było wykorzystać w 2002 roku. Kuriozalny jest przykład Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Pile, która 23 października 2002 r. wnioskowała o przyznanie środków z rezerwy celowej na zadania inwestycyjne i uzyskała kwotę 3000 tys. zł, a w 26 dni później MENiS wystąpiło z wnioskiem o włączenie 65 proc. tej kwoty, czyli 1800 tys. zł do wydatków niewygasających. Z tego wynika, że wiedza o możliwości wykorzystania środków przyznawanych na inwestycje przez uczelnię wnioskującą jest mała. Pan poseł Stanisław Kopeć mówił już o rezerwach celowych nr 19 i nr 74. Jeżeli chodzi o dotacje, zwracam uwagę, że MENiS nie publikowało obwieszczeń o dotowanych podmiotach i kwotach przyznawanych dotacji. Stwierdzam, że wykonanie budżetu za rok 2002 w części 83 - Rezerwy celowe w pozycjach nr 19 i nr 74 oraz w części 85 - Budżety wojewodów ogółem w zakresie działu 803 - Szkolnictwo wyższe można generalnie ocenić pozytywnie. Należy jednak zwrócić uwagę na niekorzystne tendencje i zobowiązać Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu do przeciwdziałania tym tendencjom. Zaliczam do nich nadmierne wydatki na utrzymanie urzędu MENiS, zbyt duży spadek nakładów w dziale 150 na dofinansowanie produkcji wydawniczej podręczników akademickich. Należałoby także zwrócić uwagę na dokładniejsze planowanie wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne za studentów i słuchaczy studiów doktoranckich, a także na niekorzystną tendencję zmniejszania środków na pomoc materialną dla studentów. Trzeba też wzmocnić nadzór nad planowaniem i realizacją inwestycji szkół wyższych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Rozumiem, że pani posłanka formułuje wniosek o wyrażenie pozytywnej oceny wykonania budżetu w części 38 wraz z pewnymi uwagami kierunkowymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#BogusławWontor">Pani posłanka Krystyna Szumilas mówiła o relatywnie malejących nakładach na stypendia dla studentów i oczywiście to jest prawda. Jednak mnie wydawało się do tej pory, że system pomocy dla studiującej młodzieży ma opierać się na głównym filarze, jakim są pożyczki i kredyty studenckie. Czy tu nastąpiła jakaś zmiana w myśleniu o tych sprawach, czy też nadal preferuje się system pożyczek i kredytów? Stypendia socjalne przyznawane są tylko studentom najuboższym, bo chyba nie stać państwa na to, żeby przy tak dużym wzroście liczby młodzieży studiującej utrzymać liczbę stypendiów socjalnych na tym samym poziomie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Moim zdaniem, trzeba na to spojrzeć w oparciu o pewne fakty. W roku 2002 mamy do czynienia z bardzo wyraźną tendencją dalszego wzrostu liczby studentów studiów dziennych. W stosunku do roku 2001 przybyło na tych studiach kilkanaście tysięcy studentów. Jeżeli przybywa studentów na studiach dziennych, a przyznajemy te same środki na stypendia, to wiadomo, że jest teraz więcej osób chętnych do pobierania stypendium, w związku z tym będą one niższe. Jest to sprawa oczywista także z tego powodu, że w rozdziale stypendiów uczestniczą sami studenci. Gdy społeczeństwo biednieje, to narasta tendencja odwrotna do logiki, tzn. że trzeba przyznać mniej, dla większej liczby potrzebujących. W moim przekonaniu powinno być odwrotnie, tj. powinno się dawać więcej tym bardziej potrzebującym, ale tendencje demokratyczne czy społeczne są inne. Na sprawę stypendiów warto spojrzeć także od tej strony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#KrystynaSzumilas">Zgadzam się z panem posłem Bogusławem Wontorem, że powinniśmy przede wszystkim dążyć do tego, aby poprzez system pożyczek i kredytów studenckich wspomagać studiujących. Chciałabym jednak zwrócić uwagę pana posła na to, że w sprawozdaniu z wykonania budżetu w 2002 roku można wyczytać, iż liczba studentów, dla których uruchomiono kredyt, wyniosła 0,3 proc. ogólnej liczby studiujących. Jest to bardzo mała liczba chętnych do korzystania z kredytów, mimo że Fundusz Pożyczek i Kredytów Studenckich w 2002 r. wzrósł o 28,8 proc., jednak nie zapewniono w ramach tego Funduszu możliwości udzielania ze środków Funduszu pożyczek dla studentów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Czy pani minister chciałaby się odnieść do poruszonych spraw?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#HannaKuzińska">Dziękuję za ten wątek dyskusji, w którym mówiono ile ma być pomocy materialnej udzielanej przez państwo w formie akcji kredytowej, a ile w ramach bezpośredniej pomocy finansowej. Jest to dla nas bardzo ważne, bo na razie w tak biednym państwie, którym jest Polska, ciągle większy akcent kładzie się na bezpośrednią pomoc materialną. Padały stwierdzenia, jakoby zmniejszyła się opiekuńczość państwa w stosunku do studentów. Myślę, że wiele zależy tu od osobistego punktu widzenia. Gdy czytam statystyki dotyczące Funduszu Pożyczek i Kredytów Studenckich dla studentów uczelni państwowych, to można zauważyć, że środki pomocowe traktowane są całościowo, zarówno te, które przekazujemy na ten cel w ramach budżetowej dotacji podmiotowej, jak i te, które przeznacza szkoła z własnych dochodów. Widzimy, że te kwoty nominalnie rosną. Proszę zwrócić uwagę, że kwota funduszy pomocowych, mówiąc w skrócie, w roku 2002 wyniosła 898.000 tys. zł w stosunku do 879.000 tys. zł w roku 2001. Natomiast w roku 2002 w tej kwocie ogólnej na dotacje podmiotowe przekazano aż 649.000 tys. zł. Mamy więc do czynienia z takim zjawiskiem, że nominalne nakłady na materialną pomoc dla studentów rosną, jednak w stosunku do rosnącej liczby studentów mogą być oczywiście interpretowane jako pomoc malejąca. Trzeba jednak uznać ten duży wysiłek państwa, bo my uważamy, że ta pomoc wzrasta, a jest to wysiłek nas wszystkich jako podatników. Dziękuję za uwagi dotyczące realizowanych i nadzorowanych przez MENiS inwestycji szkolnictwa wyższego. Może jednak tytułem uzupełnienia podam, że bardzo dobrze wiemy wszystko o 80 inwestycjach prowadzonych przez resort edukacji. Mamy szczegółową wiedzę dotyczącą wartości kosztorysowej i zaawansowania poszczególnych inwestycji, prowadzimy na bieżąco kontrolę realizacji wszystkich inwestycji. Chcę odnieść się do tej uwagi, która dotyczy przekazywania środków z upływem roku budżetowego na tzw. niewygasające rachunki środków budżetowych. To zjawisko mogło być w opinii państwa ocenione jako coś nagannego i negatywnego, a ono nie wynika z braku nadzoru i kontroli lub nieświadomości czy małej wiedzy. Ono wynika z procesów związanych z przetargami prowadzonymi przez poszczególne uczelnie i to niekiedy opóźnia bieżącą realizację prac inwestycyjnych. Były uwagi dotyczące dotacji podmiotowych przekazywanych szkołom wyższym, że MENiS nie uczyniło zadość ogólnemu warunkowi sformułowanemu w ustawie o finansach publicznych, tzn. publicznemu anonsowaniu wielkości dotacji podmiotowych. Chcę wyjaśnić, że dopiero teraz do ustawy o finansach publicznych wpisano ten obowiązek anonsowania wielkości dotacji podmiotowych dla szkół wyższych. Skoro dopiero teraz wpisuje się do nowelizowanej ustawy ten obowiązek, to nie można było wcześniej przedstawiać tego w obwieszczeniach. Wspomniano o wzroście wydatków administracyjnych. Chcę wyjaśnić, że wynikało to tylko i wyłącznie z realizacji bardzo ważnego przedsięwzięcia, wysoko ocenianego nie tylko w Polsce, ale także przez zewnętrzne instytucje finansowe, a mianowicie utworzenia Państwowej Komisji Akredytacyjnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Dziękuję za te wyjaśnienia. Możemy zakończyć ten punkt i przejść do punktu następnego. Przyjęcie opinii i wniosków będziemy głosowali na zakończenie dzisiejszych obrad. Przechodzimy do rozpatrzenia trzech kolejnych sprawozdań wykonania budżetu w roku 2002 w częściach: 27 - Informatyzacja, 28 - Nauka i 85 - Budżety wojewodów ogółem w zakresie działu 730 - Nauka. Udzielam głosu panu ministrowi Markowi Bartosikowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#MarekBartosik">Omówię łącznie sprawozdania z wykonania budżetu w wymienionych przez pana przewodniczącego częściach. Jeżeli chodzi o część budżetową 27 - Informatyzacja, chcę zauważyć, że jest to sektor znajdujący się jeszcze w fazie embrionalnej, dlatego że został utworzony w wyniku wejścia w życie ustawy o działach administracji rządowej z dniem 1 lipca 2002 r. Praktycznie znaleźliśmy się w sytuacji zerowej, jeżeli chodzi o środki i kadry. Wszystkie ruchy organizacyjno-finansowe nastąpiły dopiero po tej dacie. Szczegóły macie państwo podane w materiale sprawozdawczym. Generalnie chcę powiedzieć, że środki łączne w wysokości 1424 tys. zł, przyznane z rezerwy ogólnej na ten cel, mogłyby być wykorzystane w roku 2002 w zakresie ograniczonym. Do końca roku 2002, w wyniku ogłoszenia w stosownym terminie konkursów w celu zatrudnienia w tym dziale pracowników ze służby publicznej, zatrudniliśmy 11 osób, ale w przeliczeniu na etat w skali roku oznacza to praktycznie 3 osoby. Jest to więc miara możliwości działania w roku ubiegłym. Rozpoczęto tylko pilotażowe programy w postaci wielojęzycznego zintegrowanego portalu rządowego i pierwszy etap prac przy tworzeniu polskiej biblioteki internetowej. W informacji przedstawionej państwu przez Biuro Studiów i Ekspertyz Sejmu trafnie zauważono, że środki, jakie otrzymaliśmy, przeznaczone zostały w określonej części na wynagrodzenia. To niepełne wykorzystanie środków wynika po prostu z faktycznych możliwości zatrudnienia ludzi na określony czas w tymże roku. Nie mieliśmy innych dodatkowych środków i dlatego z pokorą przyjmujemy wszystkie krytyczne głosy dotyczące obsługi administracyjnej zadań realizowanych w części budżetowej 27, finansowanych z budżetu w części 28 - Nauka. Trzeba było zapewnić warunki startowe tej grupie ludzi, która dopiero przystępowała do pracy. To jest dodatkowy komentarz do zaprezentowanego sprawozdania budżetowego. Z tym wiąże się druga kwestia. W konkluzjach zawarte jest zdanie, że nauka może być tutaj obciążana oraz „nieść ryzyko i trudność rozdzielania wydatków finansowanych z budżetów poszczególnych części”. Połączenie tych dwóch części, tzn. 27 i 28, w normalnych warunkach po wejściu w życie ustawy o informatyzacji, kiedy będzie pełna klasyfikacja budżetowa, takich zagrożeń już stwarzać nie będzie i stwarzać nie może. Ustawa wchodzi dzisiaj pod obrady Rady Ministrów i po uzgodnieniach międzyresortowych trafi do Sejmu. Sprawy okresu przejściowego w tym roku już się nie powtórzą, a w przyszłości w ogóle nie będą występowały. Przechodząc do omówienia sprawozdania budżetowego w części 28, chciałem powiedzieć, że w planie po zmianach ogólna kwota 2.662.000 tys. zł została w stosunku do kwoty przyjętej w ustawie budżetowej zwiększona - z tego względu, że w międzyczasie wszedł w życie program wieloletni realizowany przez Centralny Instytut Ochrony Pracy. Po tych zmianach wykonanie budżetu w części 28 jest na poziomie 99,98 proc. Jest to najniższy wskaźnik niewykonania budżetu i w związku z tym pozostawiam to bez komentarza, ponieważ uznano to za prawidłowe. Chciałbym natomiast zwrócić uwagę, że mamy nader istotny sukces w realizacji V Programu Ramowego. Rok 2002 zakończył się uzyskaniem wyraźnego efektu dodatniego, ponieważ w V Programie Ramowym współczynnik zwrotu wyniósł 158 proc., licząc środki pochodzące z budżetu państwa w stosunku do środków, które Polska uzyskała na ten cel. Jest to bardzo dobry wynik i w stosunku do obaw z poprzednich lat realizację V Programu Ramowego należy odnotować jako poważny wzrost aktywności środowisk naukowych i chwała im za to.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#MarekBartosik">Dodatkowo warto odnotować, że mimo niezwykle trudnej sytuacji inwestycyjnej, w zakresie prowadzenia działalności statutowej oraz utrzymania specjalnych układów badawczych w infrastrukturze informatycznej mieliśmy do dyspozycji ponad 48.000 tys. zł, a jeżeli chodzi o inwestycje, to 75.500 tys. zł przeznaczonych było na Akademicki Internet Optyczny, czyli program „Pionier”. Przy okazji dziękuję za udzielenie nam przez Komisję wsparcia, aby uzyskać takie środki. Także środki uzyskane ze źródeł zagranicznych przez jednostki naukowe w ramach międzynarodowych programów badawczych sięgnęły łącznie kwoty 60.000 tys. zł, w tym w V Programie Ramowym 57.000 tys. zł. Tak to wygląda w skali makro. Chciałbym odnotować jeszcze jedną sprawę, bardzo trafnie zauważoną przez Biuro Studiów i Ekspertyz Sejmu, a mianowicie problem, który wymaga komentarza. To jest kwestia środka specjalnego na Fundusz Rozwoju Nauki. Biuro zwraca uwagę na fakt, że Komitet Badań Naukowych musiał dokonać wpłaty do budżetu aż 20 proc. planowanych przychodów, których realizacja była na poziomie niższym od jednej trzeciej przewidywanych wpływów. Uważam to za oczywisty błąd systemowy. Nie powinno się płacić podatków od kwot planowanych, ale od kwot, które zostały przekazane. W efekcie kwota przekazana na środek specjalny została pomniejszona o sfinansowanie przez budżet nauki podatku od kwoty planowanej. Ponieważ różnica była duża, w związku z tym efekt końcowy jest mały, na co słusznie zwraca uwagę Biuro Studiów i Ekspertyz Sejmu. W pełni podzielam konkluzję zawartą w ocenie Biura Studiów i Ekspertyz Sejmu, iż można uznać za niepokojący fakt obniżenia już na etapie uchwalania ustawy budżetowej wydatków na naukę. Jest to problem, który był wielokrotnie przedmiotem debat Komisji. Przed nami następna debata budżetowa i nie ukrywam, że liczymy na wsparcie, ponieważ w obecnej sytuacji, która lokuje nas na granicy wydolności, jeśli chodzi o możliwości absorbowania np. środków poakcesyjnych, będzie to niezwykle trudne już w roku 2004. Tyle mojego komentarza do przedstawionych materiałów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela Najwyższej Izby Kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#GrzegorzBuczyński">Wyniki naszej kontroli wypadły pomyślnie, jeśli chodzi o prawidłowość dokumentów, które zostały przedstawione w końcowym sprawozdaniu finansowym. Sformułowaliśmy dziewięć wniosków pokontrolnych, z czego trzy uznaliśmy za te, które dotyczą spraw niezrealizowanych w poprzednich latach. KBN dokonał dużego wysiłku przy realizacji naszych sześciu wniosków, podejmując energiczne prace w tym kierunku, a dotyczą one trzech kwestii: rozliczania umów o realizację projektów badawczych, co wiąże się z procesem legislacyjnym prowadzonym w tej sprawie, ewidencji należności budżetowych, a także egzekwowania środków wydatkowanych niezgodnie z ich przeznaczeniem. Jeżeli chodzi o ocenę realizacji budżetu w roku 2002 w części 28 - Nauka, to nasza ocena ostateczna jest pozytywna z uchybieniami. Nie stwierdziliśmy rażących naruszeń prawa bądź też niezgodności pomiędzy przyznawaniem i kierunkiem przeznaczenia tych środków a uzyskanymi lub uzyskiwanymi efektami. Do uchybień, które wskazujemy w naszej informacji, należy popełnienie pewnych błędów w ustalaniu wewnętrznych komórek organizacyjnych Komitetu Badań Naukowych jako dysponentów środków oraz pewne nieprawidłowości w obsłudze niektórych rachunków bankowych. Istotnym uchybieniem jest przekazywanie dotacji w terminach utrudniających, a czasami uniemożliwiających wykorzystanie środków przyznanych w roku budżetowym. Ten temat tylko sygnalizuję. Pojawia się on w części wnioskowej naszej informacji pokontrolnej, a będzie przedmiotem oddzielnej debaty nad obszerniejszym materiałem o wykorzystaniu środków na badania własne w szkołach wyższych. Podczas badania wykonania budżetu w części 27 - Informatyzacja dostrzegliśmy pewne nieprawidłowości, w związku z czym nasza końcowa ocena jest „pozytywna z nieprawidłowościami”. Te nieprawidłowości dotyczą głównie zmiany przeznaczenia środków z rezerwy celowej. Jest to jednak poważny błąd polegający na stwarzaniu możliwości naruszania dyscypliny finansów publicznych. Również z naruszeniem przepisów o finansach publicznych wykorzystano kwoty rezerwy celowej, chociaż w stosunkowo małej wysokości - 69 tys. zł, ale jest to jednak nieprawidłowość. Nasze wnioski zmierzają w kierunku zaniechania tych działań, które są niezgodne w szczególności z przepisami ustawy o finansach publicznych. Wnioski bardziej szczegółowe dotyczą rozliczania środków na projekty badawcze, które zostały zakończone. Otrzymaliśmy już od pana ministra odpowiedź na nasze ustalenia i z większością zawartych tam stwierdzeń zgadzamy się i będziemy prowadzili dalsze rozmowy w celu usprawnienia procesu finansowania nauki.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#GrzegorzBuczyński">Przedstawienie koreferatu powierzono mnie, chociaż prawdę mówiąc nie chce się zajmować aż tak małymi środkami przeznaczonymi na naukę, o ponad 13 proc. mniejszymi niż w roku 2001. W toku realizacji budżetu w części 2 Informatyzacja było sporo nieprawidłowości, ale jest to sektor dopiero organizowany i przeważnie początek jest trudny. Niemniej jednak dobre się stało, że Najwyższa Izba Kontroli, a także Biuro Studiów i Ekspertyz Sejmu wskazało na pewne znaki zapytania oraz uchybienia, jakie wystąpiły. Być może nie jest tak trudno uzyskać zgodę na dokonanie przesunięć środków budżetowych, ale trzeba tego przestrzegać. Liczymy na to, że budżet na rok 2003 będzie lepiej wykonany i że unikanie się tych niedopatrzeń czy nieprawidłowości, tym bardziej że chodzi o realizację ważnych i ciekawych zadań. Nasuwa się tylko jedna generalna uwaga, że w tym nowym resorcie nauki trzeba będzie dobrze pilnować realizacji tytułów budżetowych, aby nie trzeba było dokonywać przesunięć między rozdziałami i częściami budżetowymi i aby wszystkie zadania miały swoje miejsce i były odpowiednio zabezpieczone finansowo oraz aby były przestrzegane zasady prowadzenia dokładnych rozliczeń. Jeżeli chodzi o wykonanie budżetu w części 28 - Nauka, nasuwa się pierwsza i ważna uwaga dotycząca planowania dochodów. W roku 2002 uzyskano dochody 11-krotnie wyższe od planowanych i ponad trzykrotnie wyższe od dochodów osiągniętych w roku 2001. To są jednak bardzo poważne pomyłki planowania i niestety zdarzają się one w większości części budżetowych. Trzeba zwrócić uwagę na to, aby planowanie dochodów odbywało się prawidłowo. Być może, stosuje się niewłaściwą metodologię, jeśli dochodzi do takich wysokich przekroczeń planu. Należy podkreślić, że wykorzystanie tych bardzo małych środków budżetowych na naukę było prawie stuprocentowe niemal we wszystkich rozdziałach, chociaż zdarzały się przypadki, że środki w wysokości prawie 44.000 tys. zł na realizację zadań szkół wyższych przekazywane były nawet pod koniec grudnia. Tak duże stosunkowo środki powinny być przekazywane znacznie wcześniej, aby były możliwości ich wykorzystania. W informacji NIK wskazuje się na fakt, że Akademia Świętokrzyska nie rozliczyła się ze środków uzyskanych z rezerwy budżetowej, ale to zostało już naprawione. Trzeba jeszcze zwrócić uwagę na to, że otrzymaliśmy z Komitetu Badań Naukowych listę podmiotów, które otrzymują dotacje budżetowe, i takie listy powinny być nam prezentowane, czego nie dopełniło Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#MarekBartosik">Odniosę się tylko hasłowo do zgłoszonych uwag i kilku spraw, które wymagają wyjaśnienia. Jeżeli chodzi o dochody nauki, to nie można było ich dokładniej zaplanować, ponieważ tzw. środek specjalny wszedł w życie w ciągu roku budżetowego, a dochody planuje się z rocznym wyprzedzeniem. Ten mechanizm wcześniej nie istniał i trudno było coś przewidywać z pełną dokładnością, nawiasem mówiąc, przy takiej skali realizacji prywatyzacji planowanie jest pozbawione jakichkolwiek realnych podstaw. Wszystkie uwagi NIK staramy się traktować bardzo poważnie, ponieważ chcemy doprowadzić do sytuacji, w której będzie można w nowym systemie finansowania uwzględnić te mechanizmy, na które wskazują protokoły pokontrolne. Jeżeli chodzi o dotacje przyznawane w terminach wykluczających możliwość ich wykorzystania, to chciałbym zauważyć, że są to decyzje podejmowane przez zespoły Komitetu Badań Naukowych w formie uchwał, które dotyczą możliwości wykorzystania tych środków w sposób ciągły, tzn. z roku na rok. Są to środki na badania własne dla wyższych uczelni i nie muszą być zwracane do budżetu państwa w danym roku budżetowym. To nie jest stosowanie żadnej techniki „obejściowej”, tylko w stosunku do wysokiej kwoty blisko 3.000.000 tys. zł nigdy nie da się dokładnie gospodarować tymi środkami. W związku z tym w drugiej połowie roku pojawią się jakieś niewykorzystane środki i należy je wykorzystać zgodnie z przeznaczeniem. Są one bardzo dokładnie adresowane i w następnym roku budżetowym wykorzystywane zgodnie z tym, na co zostały przeznaczone. Są to więc dotacje mające charakter ciągły. Bardzo dokładnie pilnujemy rozdziału środków między sektor nauki i sektor informatyzacji, bo podzielamy obawy, które tu zostały zgłoszone. W momencie kiedy ukaże się klasyfikacja budżetowa dotycząca informatyzacji, problem ten będzie automatycznie rozwiązany. Konsekwencją obecnej sytuacji przejściowej są zmiany co do przeznaczenia środków z rezerwy celowej. Tu chodzi o niezbyt duże kwoty, przenoszone na inne zadania. Np. kwotę 69 tys. zł przeznaczono na nagrody dla kilkudziesięciu osób i wypłacono pod koniec roku tym pracownikom KBN, który organizowali nowy sektor informatyzacji. Jeżeli chodzi o przesunięcia środków między rozdziałami i zadaniami, sprawa była konsultowana z Ministerstwem Finansów i uznano, że jest to dopuszczalne w zaistniałej sytuacji. Po wytknięciu tego przez NIK więcej nie będziemy tak postępować, honorując zalecenia pokontrolne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Dziękuję za dodatkowe wyjaśnienia. Przechodzimy do rozpatrzenia sprawozdania z wykonania budżetu w roku 2002 w części 67 - Polska Akademia Nauk. Głos ma pan prezes.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#AndrzejLegocki">Przedłożona Komisji informacja o realizacji budżetu PAN w roku 2002 stanowi uzupełnienie dostarczonej państwu szczegółowej dokumentacji sprawozdawczej. Informacja ta obrazuje działalność Polskiej Akademii Nauk w wyrazie finansowym, ograniczając się tylko do wydatków związanych z funkcjonowaniem pochodzących z wyboru struktur korporacyjnych Akademii oraz finansowaniem międzynarodowej współpracy naukowo-technicznej realizowanej przez PAN, a także wydatków na utrzymanie jednostek i urządzeń zaplecza infrastruktury działalności naukowej PAN oraz przeznaczonych na obsługę administracyjną struktur korporacyjnych i kierownictwa Akademii. Informacja o realizacji budżetu Polskiej Akademii Nauk nie obejmuje wydatków na działalność naukową 81 placówek naukowych PAN. Placówki te dysponują bardzo dużym potencjałem badawczym i wydatkują środki, które przyznawane są wyłącznie przez Komitet Badań Naukowych. Jest to pewna trudność, ponieważ jednostka kierująca tymi placówkami nie ma wpływu na kształtowanie ich polityki finansowej, a więc i ograniczony wpływ na kształtowanie polityki naukowej. Muszę jednak podkreślić, że nasza współpraca w tym zakresie z Komitetem Badań Naukowych układa się bardzo dobrze. W naszym budżecie na rok 2002 dochody były niewielkie i wyniosły 629 tys. zł. Były to głównie wpłaty pensjonariuszy Domu Rencisty PAN w Konstancinie - 511 tys. zł oraz wpłaty z czynszu za korzystanie z mieszkań służbowych. Pozwolę sobie w tym miejscu na małą dygresję. Otóż sprawdziłem to dokładnie, że nie ma w Polsce drugiego takiego Domu Rencisty, który by przy stosunkowo dużej liczbie pensjonariuszy, bo ok. 60 osób, mógł się poszczycić średnim wiekiem pensjonariuszy powyżej 90 lat. Nie wiem, czy gdzieś w świecie jest taki dom, i jest to warte wpisu do Księgi Guinessa. Łączne wydatki budżetowe Polskiej Akademii Nauk na rok 2002 określono w kwocie 48.341 tys. zł. W wyniku dokonanych w ciągu roku zmian w budżecie kwota ta określona była w wysokości 48.448 tys. zł. Wydatkowano ogółem 48.444 tys. zł, czyli blisko 99,9 proc. Dotacje i subwencje stanowiły 1060 tys. zł, świadczenia na rzecz osób fizycznych - 7199 tys. zł, wydatki bieżące - 38.640 tys. zł, wydatki majątkowe - 1545 tys. zł. W strukturze wydatków największy udział stanowiły wydatki działu 750 - Administracja publiczna, bo 36.273 tys. zł, a więc faktycznie 75 proc. wydatków budżetu PAN. W dziale 921 - Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego na wydatki przeznaczono 8978 tys. zł, czyli 18,5 proc. w strukturze wydatków. Wydatki ujęte w dziale 750 - Administracja publiczna nie są właściwie w znacznej części wydatkami administracyjnymi. Umieszczenie ich w tym dziale wynika z obowiązującej klasyfikacji budżetowej. W ramach tego działu finansowano działalność Kancelarii Polskiej Akademii Nauk, przeznaczając na to 61,9 proc. środków, utrzymanie zagranicznych stacji naukowych - 12,5 proc., współpracę naukową z zagranicą - 16,3 proc., działalność komitetów naukowych PAN - 4,7 proc., działalność pomocniczą placówek naukowych i innych jednostek organizacyjnych - 4,6 proc. W tych wydatkach mieszczą się również wydatki majątkowe w wysokości 70 tys. zł na zakup sprzętu komputerowego dla Kancelarii PAN i Centrum Upowszechniania Nauki. Wydatki działu 921 - Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego związane były z funkcjonowaniem bibliotek Polskiej Akademii Nauk, Archiwum PAN oraz Archiwum Nauki Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, a także Muzeum Ziemi PAN.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#AndrzejLegocki">Największą pozycję wydatków bieżących w tym dziale, bo 68,6 proc., stanowią wydatki na utrzymanie bibliotek naukowych PAN. W ramach tego działu ujęte były wydatki majątkowe w wysokości ponad 380 tys. zł z przeznaczeniem na rozbudowę magazynów biblioteki PAN w Gdańsku oraz 30 tys. zł na zakup sprzętu komputerowego dla bibliotek, archiwów i Muzeum Ziemi. Tutaj moja refleksja. W bibliotece naukowej PAN w Gdańsku zgromadzone są tak wspaniałe zabytki w księgozbiorze, których zazdrości nam Europa. Są to najcenniejsze wydania miast hanzeatyckich, gromadzone w sytuacji, kiedy tworzono coś w rodzaju zjednoczonej Europy. Wydatki na szkolnictwo wyższe w budżecie PAN obejmują wydatki na Studium Języków Obcych w wysokości 1078 tys. zł, czyli 2,2 proc. wydatków budżetu PAN. W dziale 853 - Opieka społeczna są to głównie wydatki związane z działalnością Domu Rencisty w kwocie 2022 tys. zł, czyli 4,2 proc. wydatków budżetu PAN. W dziale 010 - Rolnictwo i łowiectwo - są to środki wydatkowane na zakup sprzętu rolniczego zakładów doświadczalnych. Przy jednostkach budżetowych PAN działa 11 gospodarstw pomocniczych, a także 10 jednostek organizacyjnych prowadzących gospodarkę finansową na zasadach określonych w przepisach ustawy o finansach publicznych dla zakładów budżetowych. 10 zakładów budżetowych prowadzi swoją działalność w ramach działu 750 - Administracja publiczna. Są to: Warszawska Drukarnia Naukowa PAN, Domy Pracy Twórczej w Mądralinie i w Wierzbnie, Dom Zjazdów i Konferencji PAN w Jabłonnie, Zakłady Działalności Pomocniczej PAN w Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Łodzi, Warszawie i Wrocławiu. Działa także 11 gospodarstw pomocniczych. Trzy z nich prowadzą działalność w ramach działu 010 - Rolnictwo i łowiectwo. Są to: Zakład Doświadczalny Agrobiologii PAN w Baranowie, Zakład Doświadczalny Gospodarki Stawowej PAN w Gołyszu oraz Zakład Doświadczalny PAN w Kórniku. Sześć spośród tych zakładów prowadzi działalność w ramach działu - Administracja publiczna, a dwa - w dziale 921 - Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego, tj. Zamek w Kórniku przy Bibliotece Kórnickiej oraz „Gaja” przy Muzeum Ziemi PAN. Działają także trzy środki specjalne. Jeden funkcjonuje w dziale 850 - Opieka społeczna przy Domu Rencisty PAN w Konstancinie, dwa funkcjonują w dziale 912 - Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego, tj. Archiwum PAN w Warszawie i Biblioteka PAN w Warszawie. W 2002 r. przychody uzyskane przez wszystkie te jednostki pozabudżetowe wyniosły 35.197 tys. zł. Wydatki poniesione przez te jednostki wyniosły 35.739 tys. zł, tj. 91,8 proc. w stosunku do planu, co daje per saldo ujemny wynik finansowy w wysokości 542 tys. zł. Szczegółowe dane liczbowe dotyczące tych przychodów i wydatków w 2002 roku zawarte są w przedłożonym materiale dotyczącym działalności pozabudżetowej PAN. W naszej informacji są też dane dotyczące zatrudnienia. W 2002 r. zmniejszyło się zatrudnienie o 113 osób: z 3955 do 3842 pracowników naukowych. Średnia płaca w PAN wyniosła 2663,7 zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Pan prezes uczestniczy po raz pierwszy w tym charakterze w posiedzeniu Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. W związku z tym witamy pana prezesa bardzo serdecznie i gratulujemy wyboru na tę ważną funkcję oraz życzymy powodzenia. Proszę o zabranie głosu pana dyrektora Grzegorza Buczyńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#GrzegorzBuczyński">W ramach kontroli wykonania budżetu na rok 2002 w części 67 - Polska Akademia Nauk skontrolowaliśmy również dwa instytuty, które korzystają ze środków tej części budżetu. Są to: Międzynarodowy Instytut Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie oraz Międzynarodowe Laboratorium Silnych Pól Magnetycznych i Niskich Temperatur we Wrocławiu. Temu drugiemu instytutowi poświęcimy szczególną uwagę w naszych ustaleniach końcowych. Jeżeli chodzi o część weryfikującą naszej kontroli, to wyniki badań były pozytywne. Sformułowaliśmy 10 wniosków pokontrolnych i dotyczyły one istotnych spraw. Pięć z nich zostało już zrealizowanych, podjęto realizację jednego wniosku, a cztery wnioski nie zostały zrealizowane. Wymienię najważniejsze z nich. Występujemy o reaktywowanie oraz uregulowanie kwestii statusu i finansowania Międzynarodowego Laboratorium Silnych Pól Magnetycznych i Niskich Temperatur, a także powołania w tym instytucie komisji rewizyjnej w myśl przepisów prawnych. Występujemy o sukcesywne przekazywanie do budżetu dochodów realizowanych przez placówki zagraniczne PAN, a także urealnienie wysokości planowanych dochodów i wydatków. Są to tak poważne kwestie, że będziemy się nadal zajmowali stanem realizacji tych wniosków. Nasza końcowa ocena wykonania budżetu roku 2002 przez Polską Akademię Nauk jest „pozytywna z nieprawidłowościami”. Nieprawidłowości te, chociaż dotyczą stosunkowo niewielkich kwot, są istotne z punktu widzenia naruszeń prawa. Polegają one przede wszystkim na braku realności planowania i nieodprowadzania dochodów budżetowych w ustalonych przepisami terminach. Taką nieprawidłowością było zakwalifikowanie wydatków w kwocie blisko 500 tys. zł jako wydatków przenoszonych z jednego działu do drugiego na składki do organizacji międzynarodowych, mimo iż poniesione one zostały z innych tytułów niż członkostwo PAN w tych organizacjach. Kwestionujemy wydatkowanie bez odpowiedniego umocowania prawnego kwoty 315 tys. zł na pokrycie kosztów wynagrodzeń osób zatrudnionych na podstawie umów o pracę w Kancelarii PAN. Ta sprawa była aktualna w stanie prawnym do końca ubiegłego roku. Stwierdziliśmy zawyżenie wypłat uposażeń, jak również dokonanie nieplanowanych wcześniej wydatków w kwocie 79 tys. zł na pokrycie kosztów likwidacji zakładu budżetowego. Stwierdziliśmy trzy przypadki naruszenia dyscypliny finansów publicznych, które - poza tymi wymienionymi przez nas nieprawidłowościami - skłoniły nas do oceny pozytywnej, ale z nieprawidłowościami. Sformułowane przez nas wnioski wynikają z pewnej ciągłości nieprawidłowości jeszcze nieusuniętych i z ustaleń kontroli wykonania budżetu w 2002 r. Dotyczą one urealnienia planowania zarówno dochodów, jak i wydatków, terminowego przekazywania należnych kwot do budżetu państwa, uregulowanie statusu formalno-prawnego i zasad finansowania wspomnianego już Międzynarodowego Laboratorium we Wrocławiu. W tej ostatniej sprawie podjęto szereg działań, ale nie ma jeszcze zadowalających rezultatów. Dlatego będziemy tej sprawy pilnowali. Stwierdziliśmy też pewne uchybienia w zakresie wykorzystania środków z rezerw budżetowych. Prezes PAN odpowiedział nam na nasze wątpliwości pokontrolne i ta odpowiedź satysfakcjonuje nas w znaczącej części.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#GrzegorzBuczyński">Będziemy nadal prowadzić dyskusję na te tematy, gdzie mamy nieco rozbieżne opinie, np. w sprawie regulowania składek do organizacji międzynarodowych z tytułu udziału w realizacji projektów badawczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Proszę o przedstawienie koreferatu pana posła Kazimierza Sasa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#KazimierzSas">Odnosząc się do wykonania budżetu w części 67 - Polska Akademia Nauk, chcę na wstępie stwierdzić, że materiał sprawozdawczy przekazany Komisji jest bardzo dokładny i przygotowany sugestywnie, przy pomocy tabel i zestawień liczbowych. Do wyrażonych już uwag nie chciałbym niczego dodać. Pan prezes szczegółowo przestawił stan realizacji budżetu PAN i w zakresie struktury dochodowej, i w zakresie poniesionych wydatków, a także gospodarki pozabudżetowej. Ciągle powraca sprawa statusu formalnoprawnego Międzynarodowego Laboratorium Silnych Pól Magnetycznych i Niskich Temperatur we Wrocławiu. Najwyższa Izba Kontroli stwierdza, że ta sprawa pozostaje nieuregulowana. Dostałem pismo prezesa PAN z datą wczorajszą, w którym zapowiada się, że jest szansa, aby tę sprawę rozstrzygnąć w tym roku. Pamiętam ubiegłoroczne dyskusje, uwagi i wnioski w tej sprawie. Taka sytuacja trwa od 1968 roku, kiedy to podpisano porozumienie z ówczesną Akademią Nauk ZSRR, której spadkobierczynią jest obecnie Rosyjska Akademia Nauk, i z Bułgarską Akademią Nauk. Relacje, jeżeli chodzi o zadania oraz ich współfinansowanie, są wyraźnie niekorzystne dla Polskiej Akademii Nauk. Byłoby dobrze, gdyby już w następnym roku doszło do jakiegoś pozytywnego rozstrzygnięcia. Drugą sprawą w tym temacie jest spowodowanie reaktywowania komisji rewizyjnej w tym Międzynarodowym Laboratorium, ponieważ taka komisja jest powoływana m.in. po to, aby badać, jak realizowane są zobowiązania finansowe i realizacja ustaleń statusu formalnoprawnego. Moim zdaniem powinniśmy uzyskać dodatkowe informacje w sprawie zatrudnienia w Polskiej Akademii Nauk. Od 2001 roku widać wyraźnie, że następuje spadek zatrudnienia, a największy odpływ kadry naukowej dotyczy asystentów i stale wzrasta. Powstaje pytanie, czy ten trend wynika z faktu niskich wynagrodzeń pracowników PAN w stosunku do wynagrodzeń w innych placówkach naukowych, czy też są jakieś inne powody. Jest to zjawisko, które dotyczy nie tylko Polskiej Akademii Nauk. Mam na myśli zjawisko stałego starzenia się kadry naukowej i braku młodych pracowników nauki, chętnych do kontynuowania tej bardzo ważnej działalności. Mówimy często, że inwestowanie w kapitał ludzki to jest przyszłość każdej gospodarki, także nauki. Jest to sprawa wielce niepokojąca, o czym mówiliśmy już wielokrotnie. Zgłaszam wniosek, aby Komisja przyjęła sprawozdanie z wykonania budżetu PAN w roku 2002 z uwagami NIK, które może nie są w tym przypadku najistotniejsze, ale muszą być przyjęte, aby ujawnione niedopatrzenia zlikwidować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">W sprawie Międzynarodowego Laboratorium Silnych Pól Magnetycznych i Niskich Temperatur nie możemy co roku uchwalać takiego samego stanowiska. Trzeba wreszcie kiedyś przeciąć ten węzeł gordyjski i ostatecznie załatwić tę sprawę. Proszę pana prezesa o ustosunkowanie się do zgłoszonych uwag.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#AndrzejLegocki">Informuję, że rozpoczęte zostały działania, aby reaktywować radę naukową i komisję rewizyjną Międzynarodowego Laboratorium Silnych Pól Magnetycznych i Niskich Temperatur. Będziemy rozmawiali o tym w Moskwie, aby podjąć wspólne ustalenia z Rosyjską Akademią Nauk. Rosjanie zalegają nam z poważną kwotą składek, które zobowiązali się wpłacać w momencie podpisania porozumienia. Mamy obietnicę, że wyrównają nam te zaległości do końca bieżącego roku. Wiem, że zależy im bardzo na utrzymaniu tego Laboratorium. Wspomnę, że jest duża szansa utworzenia piątej już stacji naukowej PAN w Moskwie. Jesteśmy jednym z ostatnich krajów, które otwierają taką stację. Amerykanie mają tam cztery swoje stacje, Niemcy - sześć, Francuzi też kilka, a my mamy tylko jednego stałego przedstawiciela Polskiej Akademii Nauk w Moskwie. Utworzenie naszej stacji naukowej przyczyni się do unormowania stosunków i współpracy naukowej z tym partnerem, który jest żywotnie zainteresowany zbliżeniem się do Europy. Rosjanie chcieli np. ulokować swoją stację naukową właśnie we Wrocławiu. Pan poseł Kazimierz Sas poruszył niezwykle ważną sprawę, nad którą stale dyskutujemy. Jest to sprawa starzenia się kadry naukowej oraz odchodzenie młodych ludzi od pracy naukowej. Mimo ciężkich warunków, sytuacja ta zaczyna się poprawiać. Problem polega na tym, że mamy kandydatów na studia doktoranckie, ale nie ma możliwości fundowania stypendiów doktoranckich. Przez trzy lata nawet ten, kto zechce bardzo skromnie żyć, nie podejmie się ukończenia studiów doktoranckich. Podjęliśmy starania zwracając się do instytucji budżetowych i pozabudżetowych, aby utworzyć fundację wspomagającą doktorantów. Mamy już pewne sygnały, że od przyszłego roku fundowane studia doktoranckie zostaną wprowadzone na szerszą skalę i problem kadry naukowej zostanie wkrótce rozwiązany. Jednostki naukowe PAN finansowane są ze środków na działalność statutową, przyznawanych przez Komitet Badań Naukowych. Jest tylko taki problem, że im więcej przeznaczamy ze środków przekazywanych przez KBN na działalność statutową - na wynagrodzenia, tym mniej środków pozostaje na badania. I tu powstaje dylemat: albo rozbudować kształcenie młodzieży, albo rozbudowywać warsztaty badawcze i prace naukowe. Obecnie podjęliśmy ofensywę w kierunku otwarcia i naszego udziału w VI Ramowym Programie Badawczym, aby uzyskać więcej funduszy z Brukseli. Mamy już dość duże sukcesy w lokowaniu naszych tematów badawczych we wspólnych programach międzynarodowych. Jest to jednak dopiero początek drogi, którą mamy w ciągu najbliższych trzech czy czterech lat przebyć, i osiągać coraz większe sukcesy naukowe. Najbliższy okres będzie najtrudniejszy dla PAN, chociaż nastąpi pewna poprawa po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Struktura finansowania nauki będzie musiała ulec zmianie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Nikt nie zgłasza innych uwag. Sadzę więc, że przychylimy się do wydania pozytywnej opinii o wykonaniu budżetu państwa w części 67 - Polska Akademia Nauk. Przechodzimy do omówienia wykonania budżetu państwa w części 64 - Główny Urząd Miar. Wszyscy otrzymaliśmy odpowiednie materiały sprawozdawcze, toteż proszę pana prezesa o krótką prezentację najważniejszych problemów wynikających z realizacji budżetu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WłodzimierzSanocki">W 2002 r. Główny Urząd Miar wykonał badania 1060 typów przyrządów pomiarowych, uwierzytelniono i zalegalizowano 9.200.000 przyrządów pomiarowych, wykonano 110 tysięcy ekspertyz lub wzorcowań przyrządów pomiarowych, zbadano i ocechowani 7.500.000 sztuk wyrobów z metali szlachetnych o łącznej masie 55 ton, przeprowadzono 35 tysięcy kontroli przestrzegania przepisów Prawa o miarach i Prawa probierczego. Wszystkie te działania pozwoliły na uzyskanie w 2002 roku w Głównym Urzędzie Miar dochodów w wysokości 87.675 tys. zł. Poniesiono wydatki w kwocie 82.534 tys. zł. Per saldo osiągnięto 5130 tys. zł zysku netto. Zatrudnienie w Głównym Urzędzie Miar w przeliczeniu na pełne etaty wynosiło 1791 osób, a przeciętne wynagrodzenie miesięczne wyniosło 2073 zł. Środki specjalne zostały utworzone tylko w Okręgowym Urzędzie Miar w Bydgoszczy na kwotę 24.800 zł. Było to odszkodowanie za skradziony samochód i kwotę tę wykorzystano na zakup nowego samochodu. Inne szczegółowe informacje zawarte są w naszym pisemnym sprawozdaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela Najwyższej Izby Kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#ElżbietaSikorska">Pan prezes GUM przekazał nam sprostowanie podanych w naszej informacji pewnych nieścisłości, które jednakże - zdaniem pana prezesa - nie wpływają na ogólną ocenę wykonania budżetu przez Główny Urząd Miar. Są to przeważnie kwestie redakcyjne i bardzo przepraszam za brak sprecyzowania tych nieprawidłowości i uchybień w naszym tekście. Jeżeli jest taka konieczność, przedstawię, czego te nieścisłości dotyczyły. NIK wydała po kontroli wykonania budżetu GUM w roku 2002 ocenę „pozytywną z uchybieniami”. Są to uchybienia niewielkie, które dotyczyły naruszeń dyscypliny finansów publicznych, a polegały na naruszeniu norm postępowania przy udzielaniu sześciu zamówień oraz na braku wyodrębnienia organizacyjnego audytorów wewnętrznych, przez co naruszono przepisy ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którymi kierownik jednostki powinien zapewnić organizacyjną odrębność wykonania zadań audytora. Stwierdziliśmy też uchybienia formalne w sporządzanych dokumentach księgowych w GUM. Informuję, że prezes GUM wykonał wszystkie wnioski wynikające z przeprowadzonej przez NIK kontroli wykonania budżetu za rok 2001. Dotyczyły one pewnych nieprawidłowości w procedurach działania zamówień publicznych. Prezes GUM przyjął do wykonania wszystkie wnioski z kontroli wykonania budżetu w roku 2002.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Proszę pana posła Kazimierza Sasa o koreferat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#KazimierzSas">Główny Urząd Miar, według opinii NIK, rzetelnie przygotował swój budżet dochodów i wydatków na rok 2002. Informacja NIK kończy się sakramentalnym stwierdzeniem, że ocena wykonania tego budżetu jest pozytywna z pewnymi uchybieniami formalnoprawnymi i organizacyjnymi. Jest to zapewne procedura i terminologia, jaka obowiązuje Najwyższą Izbę Kontroli. Na tle innych instytucji i ich wyników wykonania budżetu, które miałem okazję oglądać, to wykonanie budżetu przez GUM jest znakomite i proponuję przyjąć to sprawozdanie z wykonania budżetu bez uwag.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Innych uwag nikt nie zgłasza. Możemy przejść do rozpatrzenia wykonania budżetu państwa w części 65 - Polski Komitet Normalizacyjny. Głos ma pan prezes PKN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#JanuszSzymański">Na wstępie przypomnę, że rok 2002 był ostatnim rokiem działalności Polskiego Komitetu Normalizacyjnego pod rządami starej ustawy z 1993 roku. Od 1 stycznia 2003 r. obowiązuje nowa ustawa, uchwalona przez Sejm w tej kadencji 12 września 2002 r. Działamy w związku z tym w oparciu o nową podstawę prawną i nowy system organizacyjno-prawny. Polski Komitet Normalizacyjny do chwili obecnej przyjął 84 proc. standardów norm europejskich, co daje gwarancję, że od 1 stycznia 2004 roku zostaniemy członkami Europejskiej Organizacji Normalizacyjnej w zakresie elektryki. Dochody budżetowe PKN w 2002 roku wyniosły ogółem 1918 tys. zł. Pochodzą one przede wszystkim z wpłat nadwyżek środków specjalnych, których kwota wyniosła 1469 tys. zł i była wyższa o 77 proc. od całości osiągniętych dochodów. Środki specjalne pochodzą ze sprzedaży norm i innych materiałów normalizacyjnych. Plan wydatków budżetowych PKN w roku 2002 określono na poziomie 24.204 tys. zł i został on nieznacznie zwiększony ze środków rezerwy celowej o 37.900 zł na zatrudnienie audytorów i o 5000 zł na zakup sprzętu komputerowego. Plan wydatków po zmianach został wykonany w kwocie 24.181 tys. zł, tj. na poziomie 99,7 proc. Na koniec 2002 r. nie było wydatków niewygasających. Nie było też zobowiązań wymagalnych. Łączne wydatki bieżące i majątkowe wyniosły 24.181 tys. zł. Łączne przychody sięgnęły kwoty 6757 tys. zł i do budżetu wpłacono kwotę 1469 tys. zł. Zatrudnienie według planu miało wynosić 320 etatów; faktycznie wyniosło 315 osób. Średnia płaca miesięczna pozostawała na bardzo niskim poziomie 2401 zł, a z tzw. „13-nastką” - 2570 zł. W związku z tym zwracam się z takim generalnym przesłaniem, aby w przyszłorocznym budżecie można było dojść do wyższego poziomu wynagrodzeń PKN. Mam nadzieję, że państwo posłowie podzielicie moją troskę o jakość pracy w Polskim Komitecie Normalizacyjnym. Byłby to impuls dla pracowników do lepszej i wydajniejszej pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Ten pogląd rokrocznie podzielamy, tylko później Komisja Finansów Publicznych nie chce się z tym zgodzić. Proszę o krótką informację przedstawiciela NIK.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#ElżbietaSikorska">Również w tym przypadku, oceniając wykonanie budżetu za rok 2002 przez Polski Komitet Normalizacyjny, NIK wydała ocenę „pozytywną z uchybieniami”. Jeżeli chodzi realizację wniosków po ubiegłorocznej kontroli budżetowej, to zostały one w pełni zrealizowane. Dotyczyły odprowadzenia do budżetu kwoty z tytułu nadwyżki środków specjalnych i niedopuszczenia do tego, aby w przyszłości miała miejsce sytuacja, w której te środki nie zostaną odprowadzone w terminie. Zrealizowany został wniosek dotyczący prowadzenia działań windykacyjnych w stosunku do dłużników PKN. Jest to obecnie prowadzone przez Komitet systematycznie i NIK nie zgłasza żadnych zastrzeżeń. Ponieważ wydana została ocena „pozytywna z uchybieniami”, kilka słów o tych uchybieniach. Stwierdzone uchybienia dotyczyły nierzetelnego planowania dochodów budżetowych. Mamy tu na myśli przede wszystkim niezaplanowanie dochodów z tytułu wpłaty tej właśnie kwoty pochodzącej z nadwyżki środków budżetowych. Jest to kwota 422 tys. zł. Prezes PKN w odpowiedzi na nasze uwagi pokontrolne stwierdził, że nie ma możliwości realizacji tego wniosku. Nasz wniosek dotyczący zapewnienia rzetelności planowania dochodów został jednak przyjęty do realizacji, mimo że zdaniem prezesa PKN nie istnieje obowiązek planowania dochodów budżetowych z tytułu nadwyżki obrotowych środków specjalnych. PKN przywołał w swoje argumentacji przepisy art. 21 ustawy o finansach publicznych, który odnosi się do planowania środków specjalnych. Zdaniem NIK nadwyżki takiej rzeczywiście się nie planuje, natomiast ustalenia NIK dotyczyły innego stanu faktycznego. W poprzednim roku zwróciliśmy uwagę na to, że w planie nie umieszczono dochodów z tytułu nadwyżki osiągniętej i niewpłaconej przez PKN do budżetu w latach ubiegłych. W toku kontroli ustaliliśmy uchybienia w zakresie niepełnego przestrzegania przepisów ustawy o rachunkowości i ujawniliśmy niepełne opisywanie dokumentów księgowych i dokonywania zmian za pomocą korektora. Kolejne uchybienie to brak pisemnych procedur prowadzenia ewidencji księgowej w kontach zaangażowania wydatków budżetowych oraz niewłaściwa organizacja rozliczania zadań realizowanych w ramach zamówień publicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Proszę o koreferat pana posła Kazimierza Sasa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#KazimierzSas">Polski Komitet Normalizacyjny funkcjonuje teraz pod rządami nowej ustawy i za rok zapewne będziemy bardziej dociekliwie pytać o szczegóły. Budżet PKN został wykonany prawie w 100 proc. Pozostaje do rozważenia sprawa, o której mówił pan prezes, a mianowicie zwiększenie środków na wynagrodzenia. My to rozumiemy i występowaliśmy już o to przez kilka kolejnych lat, ale ze skutkiem wiadomym. Na tle innych wniosków i kłopotów bilansowych budżetu sprawa ta upada na forum Komisji Finansów Publicznych. Nie będę występował w tym roku o zwiększenie tych środków, ponieważ spowodować to może lawinę innych wniosków zgłaszanych przez inne urzędy i komitety. Wykonanie budżetu w roku 2002 w części 65 - Polski Komitet Normalizacyjny należy uznać za prawidłowe i ocenić pozytywnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Zakończyliśmy rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu państwa za rok 2002 w częściach, które mieliśmy do oceny. Chciałbym teraz zaproponować treść naszego stanowiska i naszej opinii dla Komisji Finansów Publicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#TeresaJasztal">Przepraszam, ale zgłoszone zostały uwagi i wnioski przez posłów koreferentów i chciałabym się do tego odnieść. Pani posłanka Krystyna Szumilas mówiła o wzroście wydatków na administrację w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu, proponując, aby to zasygnalizować w naszej opinii. Sądzę, że po wyjaśnieniach pani minister jest to nieuzasadnione. Wzrost tych wydatków nastąpił w związku z powołaniem nowego organu, a mianowicie Państwowej Komisji Akredytacyjnej. W związku z tym nie można stawiać takiego zarzutu, że wzrosły koszty utrzymania resortu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#KrystynaSzumilas">Pani minister rzeczywiście to wyjaśniła, ale nie było tego w materiałach i sprawozdaniu resortu z wykonania budżetu. Stąd zapisałam taką uwagę przygotowując koreferat. Można teraz tę uwagę wycofać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#TeresaJasztal">Dziękuję bardzo. Mam jeszcze wątpliwości co do formułowania wniosku o braku nadzoru nad inwestycjami szkół wyższych. Pani minister wyjaśniła, że stwierdzone uchybienia nie wynikają z tego, że w resorcie nie wiadomo, jakie inwestycje są prowadzone i jakie przeznacza się środki na poszczególne zadania inwestycyjne. To przedłużenie cykli inwestycyjnych wynika z przedłużenia w czasie procedury zamówień publicznych, czy raczej mówiąc ściślej z procedur przetargowych. Trudno formułować zarzut, że brak jest nadzoru resortu nad tymi inwestycjami. Czy pani posłanka mogłaby się odnieść do mojej uwagi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#KrystynaSzumilas">Wydaje się, że przy przekazywaniu dotacji trzeba uwzględniać pewne poślizgi wynikające z przetargów. Dotacja jest przekazywana już na konkretne zamówienia podmiotu, który występuje o dotację. Trzeba ustalać, czy w danym momencie ta dotacja jest potrzebna i czy dany podmiot jest w stanie ją wydatkować. Można to oczywiście zapisać inaczej. Chodzi głównie o racjonalne wydatkowanie środków na inwestycje szkolnictwa wyższego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Proponuję przyjąć następujący tekst naszej opinii: „Po wysłuchaniu informacji sprawozdawczych i dodatkowych wyjaśnień przedstawicieli rządu, kierownictw urzędów i instytucji, stanowiska Najwyższej Izby Kontroli oraz w wyniku analizy przedłożonych dokumentów i przeprowadzonej dyskusji Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży pozytywnie opiniuje sprawozdanie z realizacji budżetu państwa w roku 2002 i wnosi o jego przyjęcie w zakresie części budżetowych: 30 - Oświata i wychowanie, 38 - Szkolnictwo wyższe, 83 - rezerwy celowe (nr 15, nr 16, nr 19, nr 74 i nr 78), Środki bezzwrotne pochodzące z zagranicy i wydatki nimi finansowane (grant Banku Światowego - „Projekt rozwoju edukacji”), 27 - Informatyzacja, 28 - Nauka, 85 - Budżety wojewodów ogółem w zakresie działu 730 - Nauka i działu 803 - Szkolnictwo wyższe, 67 - Polska Akademia Nauk, 64 - Główny Urząd Miar i 65 - Polski Komitet Normalizacyjny. Jednocześnie Komisja przedstawia następujące uwagi do części 30 - Oświata i wychowanie:</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#KazimierzMarcinkiewicz">- niezbędne jest bardziej realistyczne planowanie dochodów,</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#KazimierzMarcinkiewicz">- dokonywanie zmian w planie wydatków resortu powinno być przeprowadzane w terminach umożliwiających ich realizację zgodnie z potrzebami, w granicach kwot określonych w lanie finansowym,</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#KazimierzMarcinkiewicz">- niezbędna jest poprawa wydatkowania środków w zakresie udzielania dotacji podmiotowej i przedmiotowej dla wydawców podręczników szkolnych.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Komisja stwierdza, że w wykonaniu budżetu w części 38 - Szkolnictwo wyższe niepokojące jest zmniejszenie w roku 2002 w porównaniu z rokiem 2001 wydatków na pomoc materialną dla studentów o ok. 7 proc. oraz spadek poziomu dofinansowania produkcji wydawniczej podręczników akademickich o 15,9 proc. w stosunku do roku poprzedniego. Komisja zwraca również uwagę na konieczność racjonalnego planowania wydatków na finansowanie inwestycji w szkołach wyższych podlegających ministrowi edukacji narodowej i sportu oraz prowadzenie stałego nadzoru nad prawidłową realizacją tych inwestycji, w szczególności wieloletnich. Poprawy wymaga również planowanie wydatków na finansowanie obowiązkowych ubezpieczeń zdrowotnych za studentów i słuchaczy studiów doktoranckich. W związku ze stwierdzonymi przez NIK nieprawidłowościami w prowadzeniu ewidencji finansowo-księgowej dochodów i wydatków budżetowych w części 30 i w części 38 należy zorganizować rachunkowość Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu z uwzględnieniem całości gospodarki finansowo-księgowej, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o rachunkowości. Należy również usprawnić nadzór i kontrolę nad gospodarką finansową jednostek podległych ministrowi edukacji narodowej i sportu. Po analizie realizacji budżetu w części 28 - Nauka Komisja zwraca uwagę na zmniejszenie środków finansowych w tej części o ponad 13,8 proc. w stosunku do roku 2001 oraz na konieczność urealnienia planowanych dochodów. W związku ze stwierdzonymi przez NIK nieprawidłowościami w wykonaniu budżetu w części 27 - Informatyzacja Komisja zwraca uwagę na konieczność rozdzielania wydatków finansowanych z części 27 - Informatyzacja i części 28 - Nauka”. Czy jest zgoda na taki tekst opinii, którą skierujemy do Komisji Finansów Publicznych? Nikt nie zgłasza sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Mamy jeszcze wybrać posła sprawozdawcę do przedstawienia tej opinii na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#TeresaJasztal">Proponuję, aby powierzyć to zadanie panu posłowi Kazimierzowi Marcinkiewiczowi, który nas reprezentuje w Komisji Finansów Publicznych, a jest także przewodniczącym naszej stałej podkomisji do spraw finansów. Czy są inne kandydatury? Nie ma. Pan poseł wyraża zgodę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Dziękuję. Na tym kończymy nasze obrady. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>