text_structure.xml
52.9 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#TeresaJasztal">Otwieram wspólne posiedzenie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Witam panie posłanki i panów posłów oraz zaproszonych gości reprezentujących resort edukacji i finansów, Najwyższą Izbę Kontroli i związki zawodowe. Mamy dzisiaj dokonać oceny budżetu państwa w roku 2001 w częściach dotyczących oświaty i wychowania. Proponuję, abyśmy wysłuchali na wstępie wystąpień przedstawicieli Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu oraz Najwyższej Izby Kontroli, z kolei posłów koreferentów, a następnie odbyli dyskusję. Czy są uwagi do takiego trybu pracy Komisji? Nie ma uwag. Proszę o zabranie głosu pana ministra Tadeusza Sławeckiego. Zaczniemy od omówienia subwencji ogólnych dla jednostek samorządu terytorialnego w zakresie części oświatowej.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#TadeuszSławecki">Mam omówić wykonanie 82 części budżetowej obejmującej subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego w części oświatowej. Temat ten został wcześniej rozpatrzony w poselskiej podkomisji do spraw budżetu i finansów, a dzisiaj w Zespole do spraw Edukacji i Kultury Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Ograniczę się do przedstawienia obu połączonym Komisjom sejmowym najistotniejszych - zdaniem resortu - liczb i faktów oraz okoliczności, jakie towarzyszyły realizacji tej części budżetu. W roku 2001 wszystkie zadania oświatowe, przejęte przez poszczególne szczeble jednostek samorządu terytorialnego do prowadzenia jako zadania własne (poza inwestycjami oświatowymi), finansowane były ze środków ujętych w budżecie w części oświatowej subwencji ogólnej. Kwota części oświatowej subwencji ogólnej, określona w ustawie budżetowej na 2001 r., wynosiła 21.383.000 tys. zł, co stanowiło 13,3 proc. planowanych dochodów budżetu państwa, spełniając wymóg zapisany w art. 34 ust. 1 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Wysokość subwencji oświatowej, przyjęta w planie na 2001 r., stanowiła 88 proc. ogólnej kwoty nakładów z budżetu państwa na oświatę i wychowanie oraz edukacyjną opiekę wychowawczą. Wyliczenie wielkości części oświatowej subwencji ogólnej dla poszczególnych gmin, powiatów i samorządów województw dokonano zgodnie z przepisami zawartymi w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej z dnia 29 grudnia 2000 r. w sprawie zasad podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego, co uzyskało akceptację Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W algorytmie podziału części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2001 wprowadzono w stosunku do roku poprzedniego kilka istotnych zmian, jeśli chodzi o metodologię podziału środków budżetowych między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego. Były to następujące zmiany. Dokonano przeliczenia uczniów szkół niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych zgodnie ze znowelizowanym art. 90 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, analogicznie jak uczniów szkół publicznych prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego. Skorygowano nierównowagi podziałów środków na oświatę podstawową dla tzw. „ubogich” jednostek samorządu terytorialnego. Wprowadzono ułatwienia w restrukturyzacji sieci szkolnej przez zwiększenie nakładów na dowożenie uczniów do szkół. Uwzględniono w algorytmie zwiększenie wydatków na dzieci specjalnej troski, uczniów szkół przyszpitalnych i przysanatoryjnych, wychowanków zespołów pozalekcyjnych i zajęć wychowawczych organizowanych przy zakładach opieki zdrowotnej i zakładach lecznictwa uzdrowiskowego. W roku ubiegłym wprowadzono nowy element, a mianowicie dofinansowanie wydatków związanych z awansem zawodowym nauczycieli. W 2001 r. w zasadach podziału części oświatowej subwencji na cały zakres zadań szkolnych i pozaszkolnych, realizowanych i dotowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, kontynuowano jednolity system finansowania zadań przez ich odniesienie do tzw. „kalkulacyjnego bonu oświatowego” na ucznia. Po odliczeniu, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999–2002, jednego procenta w postaci rezerwy, pozostałą kwotę w wysokości 21.169.166 tys. zł podzielono pomiędzy poszczególne szczeble jednostek samorządu terytorialnego. Ostatecznie kwoty części oświatowej subwencji ogólnej na 2001 r. wyniosły: dla gmin - 9.908.750 tys. zł, dla miast na prawach powiatu - 2.715.967 tys. zł, dla powiatów ziemskich - 4.878.936 tys. zł, dla powiatów grodzkich - 3.214.314 tys. zł dla województw samorządowych - 451.199 tys. zł, co stanowiło łącznie 2,1 proc. subwencji ogólnej. W ustawie budżetowej na rok 2001 wydzielona została rezerwa celowa nr 61 przeznaczona na „dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego na realizację zadań oświaty i wychowania” w kwocie 754.633 tys. zł. Na wniosek ministra finansów sejmowa Komisja Finansów Publicznych w opinii z dnia 29 marca 2001 r. zaakceptowała zmianę przeznaczenia tej rezerwy na „zwiększenie części oświatowej subwencji ogólnej”. Konsekwencją tej opinii była decyzja ministra finansów z dnia 3 kwietnia 2001 r. w sprawie zwiększenia części oświatowej subwencji ogólnej o kwotę 754.633 tys. zł. Z kwoty tej wyodrębniono środki na spłatę zobowiązań wobec jednostek samorządu terytorialnego z tytułu wdrożenia w 2000 r. Karty Nauczyciela w niebagatelnej kwocie 578.976.347 zł oraz na spłatę odsetek z tego tytułu w kwocie 93.649.960 zł, a także środki na zwiększenie subwencji oświatowej w wysokości 1 proc. o kwotę 7.546.330 zł. Do dalszego podziału pozostawiono kwotę 74.460.363 zł. Podczas plenarnego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w dniu 5 września 2001 r. przedstawiciele Ministerstwa Finansów oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej przedstawili informację o pełnym uregulowaniu zobowiązań wobec jednostek samorządu terytorialnego z tytułu wdrożenia II etapu podwyżek wynagrodzeń nauczycieli. Podjęto również decyzję o przeniesieniu kwoty 20.000 tys. zł do rezerwy celowej przeznaczonej na usuwanie skutków powodzi. W rezultacie wymienionych decyzji część oświatowa subwencji ogólnej w 2001 r. zwiększona została o kwotę 734.633 tys. zł i wyniosła - po zmianach - 22.117.633 tys. zł. Kwota ta została rozdysponowana następująco: do podziału między jednostki samorządu terytorialnego przeznaczono 21.196.166.431 zł, na 1 proc. ustawowej rezerwy przeznaczono 221.179.899 zł, na wydatki wynikające z wdrażania postanowień Kary Nauczyciela wypłacono jednostkom samorządu terytorialnego 578.976.347 zł, na pokrycie odsetek będących skutkiem niewdrożenia w terminie zobowiązań wynikających z Karty Nauczyciela wypłacono 93.649.960 zł i na likwidowanie skutków powodzi i innych zdarzeń losowych przeznaczono 54.660.363 zł. W tej ostatniej kwocie mieszczą się wydatki na remonty obiektów szkolnych oraz odtworzenie zniszczonego sprzętu i wyposażenia szkół w kwocie 48.803.463 zł oraz na zakup podręczników szkolnych dla uczniów z rodzin dotkniętych skutkami powodzi w kwocie 5.856.900 zł. Środki stanowiące jednoprocentową rezerwę subwencji oświatowej w kwocie 221.179.899 zł dzielone były między jednostki samorządu terytorialnego zgodnie z przyjętymi kryteriami podziału tej rezerwy przy współudziale Zespołu do spraw Edukacji i Kultury Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Podczas posiedzeń tego Zespołu, odbytych w roku 2001, pozytywnie zaopiniowano wnioski o korektę subwencji oświatowej z tytułu: popełnionych błędów statystycznych na kwotę 5.500.953 zł, wzrostu zadań edukacyjnych na kwotę 58.694.156 zł, zwiększenia kwoty bazowej pokrycia skutków wdrażania Karty Nauczyciela w wysokości 79.114.629 zł, dofinansowania odpraw dla zwalnianych nauczycieli na kwotę 27.511.579 zł, dofinansowania urlopów dla poratowania zdrowia nauczycieli na kwotę 43.852.044 zł, zdarzeń losowych na kwotę 6.506.538 zł. W dostarczonym państwu materiale jest tabela o podziale łącznej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej między poszczególne szczeble jednostek samorządu terytorialnego. Kwota subwencji oświatowej po jej zwiększeniu stanowiła 15,7 proc. zrealizowanych w 2001 r. dochodów budżetu państwa. W części opisowej naszej informacji podano ile było finansowanych szkół i jakich typów. Na kwotę ogólną przeznaczoną przez jednostki samorządu terytorialnego na finansowanie zadań z zakresu oświaty i wychowania oraz edukacyjnej opieki wychowawczej wynoszącą 31.584.651 tys. zł złożyły się: część oświatowa subwencji ogólnej, dotacje celowe na zadania bieżące, dotacje celowe na zadania inwestycyjne oraz inne źródła. Łącznie jednostki samorządu terytorialnego wydały kwotę 29.219.725 tys. zł. Według typów wydatków subwencja oświatowa stanowiła 75,7 proc., dotacje celowe - 1 proc., inne źródła - 23,3 proc., w tym na przedszkola wydano 3.312.141 tys. zł. Wydatki inwestycyjne jednostek samorządu terytorialnego, bez subwencyjnego wsparcia ze strony rządu, wyniosły 2.364.926 tys. zł, z tego środki własne stanowiły 92 proc. i była to kwota 2.175.109 tys. zł, a dotacje celowe ze strony wojewodów stanowiły 8 proc. i była to kwota 189.817 tys. zł.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#TeresaJasztal">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela Najwyższej Izby Kontroli.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#ElżbietaKrasna">Nie będę powtarzała wielkości kwotowych, bo zostały one już przedstawione. Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła wykonanie budżetu państwa na 2001 r. w części subwencji ogólnych dla jednostek samorządu terytorialnego, stwierdzając istotne nieprawidłowości, ale nie mające zasadniczego wpływu na wykonanie budżetu; te nieprawidłowości nie dotyczyły części oświatowej subwencji ogólnej. Jeśli chodzi o część oświatową subwencji ogólnej, pozytywnie oceniliśmy sam podział i przekazywanie przez ministra finansów odpowiednich kwot dla jednostek samorządu terytorialnego. Minister finansów podejmował działania w celu weryfikowania przez jednostki samorządu terytorialnego sprawozdań o liczbie uczniów przekazywanych przez szkoły do wojewódzkich urzędów statystycznych. Brak takiej weryfikacji sprawozdań w 2000 r. spowodował znaczne zobowiązania z tytułu wynagrodzeń wynikających z Karty Nauczyciela.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#TeresaJasztal">Proszę panią posłankę Krystynę Szumilas o przedstawienie koreferatu.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#KrystynaSzumilas">Analizując wykonanie budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w omawianej części, można zauważyć, że w gminach, powiatach i miastach grodzkich największą pozycją były wydatki na oświatę i wychowanie. Stabilność tych wydatków wpływa na stabilność finansową gmin, powiatów i miast grodzkich. Część oświatowa subwencji ogólnej została przekazana gminom, powiatom, miastom grodzkim i województwom, czyli jednostkom samorządu terytorialnego - w 100 proc. Nie będę powtarzała kwot podanych przez przedstawiciela MENiS. W informacji nam dostarczonej na piśmie stwierdza się m.in., że część oświatowa subwencji ogólnej wzrosła w roku 2001 w stosunku do roku 2000 o 14,2 proc., a realny wzrost wynosi 8,2 proc. Nie odpowiada to faktycznemu stanowi, ponieważ w ramach subwencji oświatowej mamy jak gdyby dwie kwoty: jedną wynikającą z algorytmu i przekazywania środków z rezerwy celowej, a drugą - wynikającą ze zobowiązań państwa w stosunku do gmin, powiatów i województw w związku z realizacją postanowień Karty Nauczyciela. Są to zobowiązania z roku 2000, a więc ta informacja o wzroście o 14,2 proc. jest nie do końca prawdziwa, ponieważ część gmin musiała przeznaczyć środki otrzymane na realizację Karty Nauczyciela na spłatę kredytów zaciągniętych w 2000 r. i ograniczyła wydatki na inne zadania - po to, aby wywiązać się ze zobowiązań w stosunku do nauczycieli. Ze sprawozdania nie można się zorientować, jak to się kształtowało w poszczególnych jednostkach samorządu terytorialnego. Przyglądając się bliżej podziałowi jednoprocentowej rezerwy przeznaczonej m.in. na skutki błędów statystycznych, na odprawy dla zwalnianych nauczycieli, stwierdzam na podstawie zebranych przeze mnie informacji, że środki te dotarły do gmin, powiatów i województw bardzo późno. Niektóre z nich środki z tej rezerwy otrzymały dopiero 21 lub 28 grudnia, co powoduje zachwianie równowagi finansowej w tych jednostkach samorządu terytorialnego. Przy wzroście zadań edukacyjnych, który nastąpił od 1 września 2001 r., trzeba było te zadania finansować ze środków samorządowych. Porównując wysokość otrzymanej subwencji z wydatkami na oświatę i wychowanie w poszczególnych jednostkach samorządu terytorialnego, należy stwierdzić, że wydatki gmin w stosunku do wielkości subwencji i dotacji wynosiły 118 proc., wydatki miast na prawach powiatów - 119, 6 proc., wydatki powiatów - 97,8 proc, wydatki województw - 103,3 proc. Gmin, które zrealizowały wydatki poniżej 100 proc., było 312, co stanowi 13 proc. ogólnej ich liczby, powiatów było 217, co stanowi 70 proc., miast grodzkich - 63, co stanowi 4 proc., a samorządów województw - 6, co stanowi 38 proc. Te jednostki samorządu terytorialnego, które powstały w wyniku ostatniej reformy administracji państwowej, czyli powiaty i samorządy województwa, mają problemy ze zrównoważeniem wydatków. Należałoby dokonać analizy tej sytuacji. Podczas posiedzenia podkomisji pan przewodniczący sugerował, że powiaty mają za dużo pieniędzy i wydają je na inne potrzeby. Z mojego doświadczenia z pracy w samorządach wynika, że gminy mają więcej dochodów własnych i stabilniejszą sytuację finansową i nie muszą się szczególnie liczyć z wydatkami, mogą pozwolić sobie na większą dowolność. Powiat natomiast ma środki pochodzące głównie z dotacji, a część dochodów własnych jest stosunkowo mała.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#KrystynaSzumilas">Być może, że ich sytuacja wynika ze złego sposobu finansowania powiatów przez państwo. Proponuję, aby zlecić wykonanie ekspertyzy, która ustaliłaby, dlaczego tak się dzieje. Oceniając to, ile samorządy terytorialne dodały z własnych środków do subwencji, widzimy, że gminy dodały ponad 18 proc., miasta na prawach powiatów - 19 proc., a samorządy wojewódzkie - 3 proc. Policzyłam kwotę subwencji i kwotę wydatków i z tych samych rachunków wynika, że samorządy terytorialne dodają do utrzymania placówek oświatowych i wychowania około 2,7 mld zł. Być może nieco się pomyliłam w tych obliczeniach, ale jest to jednak dość duża kwota budżetów samorządowych. Świadczy to o tym, że oświata wymaga dodatkowego wsparcia finansowego. Uważam, że należy poprzeć dążenie MENiS, aby samorządy terytorialne miały możliwość weryfikowania danych GUS i aby te dane otrzymywały bezpośrednio ze szkół. Z obecnego prawa nie wynika, że dyrektor szkoły ma obowiązek przekazania gminie, powiatowi czy województwu sprawozdania przesłanego do GUS. Tymczasem gmina, powiat i województwo odpowiadają za prawidłowe naliczanie subwencji na podstawie tych sprawozdań. Gdy jednostka samorządu terytorialnego pobierze niezależną kwotę subwencji, ma obowiązek jej zwrotu wraz z odsetkami, a więc musi mieć możliwość weryfikacji tych danych.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#TeresaJasztal">Czy pani posłanka kończy swój koreferat jakimś wnioskiem? Dzisiaj mamy podjąć decyzję w sprawie przyjęcia lub nieprzyjęcia sprawozdania budżetowego w tym zakresie, a więc musimy mieć sformułowany wniosek.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#KrystynaSzumilas">Proponuję pozytywne zaopiniowanie przez Komisję sprawozdania z wykonania tej części budżetu państwa w 2001 r.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#TeresaJasztal">Czy w tej kwestii są jakieś pytania do przedstawicieli Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu czy do Najwyższej Izby Kontroli?</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#AntoniStryjewski">Czy MENiS i NIK wiedzą, skąd samorządy wzięły pieniądze na dofinansowanie edukacji?</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#FranciszekPotulski">Moim zdaniem, trzeba odnotować, że część oświatowej subwencji ogólnej ma wynosić, zgodnie z ustawą, co najmniej 12,8 proc. planowanych dochodów budżetowych państwa. Ponieważ w ubiegłym roku planowane dochody budżetu państwa zostały zmniejszone, trzeba by w naszej opinii odnotować, że mimo to wysokość subwencji nie uległa zmianie. Były to wyniki wysiłków rządu podjętych w drugiej połowie 2001 r. Nasze analizy stanu subwencji zamazuje nieco kwota 700 mln zł, która przekazana została samorządom w kwietniu 2001 r. tytułem zobowiązań rządu wobec samorządów za rok 2000. W związku z tym subwencja oświatowa na rok 2001 jest zmniejszona o tę kwotę. Jeżeli tak jest, to samorządy dopłaciły do otrzymanej subwencji na realizację zadań oświatowych prawie 4 mln zł, co wynosi blisko 19 proc. wydatków na ten cel, mimo że zmniejszyła się liczba uczniów i mimo że w maju ubiegłego roku resort edukacji poinformował wszystkich o tym, iż drugi etap podwyżek wynikających z Karty Nauczyciela został zrealizowany rok wcześniej i w związku z tym żadnych podwyżek nie ma. I one rzeczywiście były śladowe, inflacyjne, w wysokości średnio po 50 zł na etat. Tak duża dopłata samorządów do subwencji wydaje się być dopłatą nienormalną i sądzę, że w opinii dla Komisji Finansów Publicznych powinniśmy na to zwrócić uwagę, mimo że rachunkowo wszystko się zgadza. Nie zamierzałem ani nie zamierzam niczego pani posłance Krystynie Szumilas sugerować, ale udowadniam tylko, że powiaty nie wydały 700 mln zł, mimo że o tyle więcej dostały środków na zadania oświatowe, niż zdołały wydać. Prawie połowa powiatów w roku 2000 i w roku 2001 nie wydała otrzymanych pieniędzy na ten cel. Wydała je na inne cele i być może - były to też ważne cele społeczne. Można np. nie budować dróg, a środki z subwencji drogowej przeznaczyć na utrzymanie administracji powiatowej. Być może przesadzam. Oczywiście budowano teatry, następował rozwój kultury i nie żal tych pieniędzy oświatowych na tego rodzaju cele, ale - być może - zostały one przeznaczone na inne cele, np. związane z funkcjonowaniem administracji powiatowej. W opinii, w której pozytywnie oceniamy realizację budżetu państwa w części oświatowej subwencji ogólnej, powinniśmy sformułować uwagi, że skala dopłat jest rażąco wysoka i trzeba się nad tym zastanowić, jak to zmienić, co wcale nie oznacza, że to jest jednoznaczna ochrona samorządu, bo samorząd przejął majątek Skarbu Państwa. Z każdej złotówki Skarbu Państwa trzeba przeznaczyć 12,8 grosza na edukację. Dlaczego samorząd przejmujący majątek nie ma być podobnie obciążony? Jest to już inna kwestia i trzeba będzie do tego jeszcze wrócić w naszych rozważaniach wówczas, kiedy ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego trafi do Sejmu.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#AnnaGórnaKubacka">W pozytywnej opinii o wykonaniu budżetu państwa w tej części, którą omawiamy należałoby jeszcze dodać, że ubiegłoroczny budżet był trudny do zrealizowania z tego powodu, że 23 października 2001 r. wydano rozporządzenie blokujące wydatki. Należy też podkreślić, że MENiS nie ma właściwie wpływu na to, w jaki sposób środki z części oświatowej subwencji ogólnej dzielone są przez samorządy.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#AndrzejCzerwiński">Rozliczamy rok 2001 pod względem zgodności planu budżetowego z wydatkami, a ponieważ bilans jest „na zero”, trudno jest cokolwiek kwestionować rachunkowo. Chciałbym jednak zapytać pana ministra, czy uwzględniając przyzwoity standard szkół, a także inwestycje i remonty bazy szkolnej, likwidacje szkód powodziowych, niezbędne koszty osobowe i programowe, a także koszty wyposażenia szkół, ma pan rozliczenie, czy kwota wydana w 2001 r. zapewnia ten standard, czy też nie zapewnia. Jeżeli środki z subwencji nie zapewniają tego standardu, to jaka jest kwota niedoborów finansowych w oświacie?</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#TeresaJasztal">Czy ktoś chce jeszcze zabrać głos w sprawie omawianej części budżetowej? Skoro nikt się nie zgłasza, proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi na zadane pytania.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#TadeuszSławecki">Chciałbym się odnieść zarówno do pytań jak i do wypowiedzi. Zacznę od ustosunkowania się do koreferatu pani posłanki Krystyny Szumilas. Pierwsza kwestia, podjęta przez panią posłankę, dotyczyła danych statystycznych. Nawiążę też do wypowiedzi pana posła Andrzeja Czerwińskiego, aby ustalić, co z tego, o czym mówimy, wynika, bo cel naszego spotkania jest taki, aby nie popełnić w przyszłości pewnych błędów. Dzisiaj podczas dyskusji nad zasadami podziału jednoprocentowej rezerwy wspomniany Zespół Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego jednogłośnie wypowiedział się, że za błędy statystyczne, które popełniły samorządy, muszą one ponieść pewne konsekwencje i tych błędów nie będzie się korygować ze środków pochodzących z rezerwy. Co prawda zgodnie z prawem, dyrektorzy szkół nie mają obowiązku składania organom prowadzącym kopii sprawozdania przesyłanego do GUS, ale w swoim własnym interesie samorządy powinny prosić o kopię sprawozdań, aby mieć kontrolę nad tym, co piszą dyrektorzy. Część z pań posłanek i panów posłów zajmowała się tymi sprawami i wie, jak to funkcjonuje w dużej jednostce samorządowej. Chcę państwa poinformować, że powołany został zespół, w skład którego wchodzi wiceprezes GUS oraz przedstawiciele resortów: edukacji narodowej i finansów, i zamierzamy poprawić system przepływu informacji statystycznej, aby maksymalnie wyeliminować błędy. Kolejna sprawa dotyczy zbyt późnego przekazywania jednostkom samorządu terytorialnego środków dzielonych między te jednostki w ramach jednoprocentowej rezerwy. Przekazywanie tych środków w grudniu to były jednostkowe przypadki. Trzeba tu zaznaczyć, że środki z subwencji oświatowej nie przepadają z końcem roku i nie trzeba ich natychmiast wydawać, ale oczywiście nie powinno być takich przypadków. Sądzę, że w roku bieżącym nie będzie już takich sytuacji. Prawdą jest to, o czym mówił pan przewodniczący poseł Franciszek Potulski, że około 700 mln zł powiaty wydały na inne cele aniżeli oświatowe. Miały takie prawo, ale jest to uszczuplanie środków na oświatę i wychowanie. Mamy sygnały, że część tych środków wydatkowana była na kulturę, ale także na utrzymanie administracji samorządowej, na sport. Jeżeli w tym roku zmniejszona została subwencja dla jednostek powiatowych, to jest to wynik niżu demograficznego. Podniesiono wielkie larum, że dzieje się krzywda, bo istotnie samorządy powiatowe przez kilka lat były faworyzowane finansowo. W tym roku nie będzie to miało miejsca. Dziękuję za inicjatywę w sprawie przygotowania ekspertyzy, aby obiektywnie przyjrzeć się temu mechanizmowi wydatkowania środków przez powiaty. Chętnie włączymy się do przygotowania takiej ekspertyzy. Będzie to pomocne przy ustalaniu algorytmu na rok 2003. Pan poseł Antoni Stryjewski pytał, czy wiemy, skąd samorządy wzięły pieniądze na finansowanie oświaty. Po części odpowiedział na to pan poseł Franciszek Potulski. Samorządy mają przede wszystkim własne dochody, a nie sądzę, aby były to pieniądze pochodzące wyłącznie ze sprzedaży majątku, ale z różnych źródeł. Szczegółowych informacji na ten temat nasz resort nie zbierał - tym bardziej że samorządy nie muszą się nam tłumaczyć, skąd biorą środki na ten cel. Faktem jest, że samorządy wyłożyły dodatkowe pieniądze. Pan poseł Andrzej Czerwiński pytał ile szkoły wydały na remonty, na inwestycje. Jest to przedstawione, natomiast jest tu inny problem mianowicie ten, że pieniędzy na oświatę, a zwłaszcza na inwestycje nie wystarcza i tych środków jest za mało. Dotyczyło to wszystkich samorządów. W tym roku sytuacja jest jeszcze bardziej dramatyczna, bo środki na te cele zostały zapisane w kontraktach wojewódzkich. Wiele województw nie wyasygnowało nawet jednej złotówki na wspieranie inwestycji oświatowych i samorządy praktycznie zostały pozostawione samym sobie. Kilka osób zabierających głos mówiło o dodatkowej kwocie subwencji, która wyniosła dokładnie 754.633 tys. zł i przeznaczona była na spłaty zobowiązań z tytułu wdrożenia Karty Nauczyciela w 2000 r. Był to ów słynny błąd ministra. Nie chcę tego oceniać politycznie, bo to było już ocenione. Nastąpiły ruchy kadrowe, interesowała się tym prokuratura. Dla nas wszystkich jest zastanawiające, jak to mogło się zdarzyć, i jest to ostrzeżenie na przyszłość. Mimo rozważania tych spraw w wielu gminach, pan minister podjął takie decyzje i później trzeba było szukać środków nadzwyczajnych. Z tytułu samych odsetek trzeba było zapłacić samorządom 93 mln zł. Dzisiaj jeden ze starostów nadal oznajmia na posiedzeniu Zespołu, że udowodni, iż nie wszystko jeszcze zostało uregulowane i trzeba pokryć pewne zaszłości.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#GrażynaKida">Chcę odnieść się do kilku fragmentów koreferatu wygłoszonego przez panią posłankę Krystynę Szumilas. Łączne nakłady z budżetu państwa, jak również z budżetów poszczególnych jednostek samorządów terytorialnych na sfinansowanie wszystkich zadań z zakresu oświaty i wychowania oraz edukacyjnej opieki wychowawczej w 2001 r. wyniosły 33.166.000 tys. zł. Z tego na wydatki majątkowe, czyli inwestycyjne, przeznaczono 2.477.000 tys. zł, a na wydatki bieżące 30.689.000 tys. zł. W ramach tych łącznych wydatków środki, które były przekazane bezpośrednio z budżetu państwa, czyli wszelkie subwencje i dotacje, wyniosły blisko 73 proc. kwoty wydanej na finansowanie oświaty, tzn. 24 mld zł. W przypadku wydatków majątkowych z budżetu państwa przekazano łącznie tylko 302.000 tys. zł, natomiast samorządy wydały z innych źródeł na inwestycje oświatowe 2.170.000 tys. zł. W przypadku wydatków bieżących kwotę 23.870.000 tys. zł stanowiły subwencje i dotacje z budżetu państwa, a samorządy z innych źródeł dołożyły 6.811.000 tys. zł. Chcę jednak zwrócić uwagę, że w tej kwocie wydanej ze środków samorządowych są środki na finansowanie przedszkoli publicznych prowadzonych przez samorządy, a także środki na dowożenie dzieci do szkół, bo są to zadania własne samorządów. Z subwencji oświatowej dopłaca się do tego tylko niewielkie kwoty.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#TeresaJasztal">Dziękuje za wyjaśnienia. Przechodzimy do następnego punktu naszego posiedzenia, a mianowicie rozpatrzenia wykonania budżetów wojewodów w zakresie działów „oświata i wychowanie” oraz „edukacyjna opieka wychowawcza”. Zasadnicze dane, zawarte w dostarczonych nam materiałach, znamy, jak również opinię Najwyższej Izby Kontroli w odniesieniu do tej części budżetowej. Proszę jednak pana ministra o zasygnalizowanie tego, co jest najważniejsze.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#TadeuszSławecki">Ograniczę się do przedstawienia kilku liczb. Od 1 stycznia 2001 r. nastąpiła zmiana w klasyfikacji dochodów i wydatków budżetowych. Dotychczas dział „oświata i wychowanie” został podzielony na dwa działy: „oświata i wychowanie” oraz „edukacyjna opieka wychowawcza”. Do działu „oświata i wychowanie” włączono m.in. kuratoria oświaty, które do 2001 r. zaliczane były do działu „administracja publiczna”. W budżetach wojewodów w obu tych działach zaplanowano w ustawie budżetowej na 2001 r. łącznie kwotę 400.304 tys. zł, z tego na wydatki bieżące - 238.171 tys. zł, a na wydatki majątkowe - 162.133 tys. zł. W dziale „oświata i wychowanie” wydatki te zaplanowano w łącznej kwocie 372.994 tys. zł, z tego na wydatki bieżące 215.141 tys. zł, a w tym na kuratoria oświaty 95.216 tys. zł, zaś na wydatki majątkowe - 157.853 tys. zł, w tym na kuratoria oświaty 907 tys. zł. Z działu „oświata i wychowanie” - poza finansowaniem urzędów kuratoriów oświaty - finansowane były: nagrody kuratora oświaty dla nauczycieli za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze, wojewódzkie imprezy oświatowo-wychowawcze dla dzieci i młodzieży, zadania edukacyjne zlecone jednostkom nie zaliczonym do sektora finansów publicznych, odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli - emerytów i rencistów oraz inwestycje oświatowe realizowane jako zadanie własne przez jednostki samorządu terytorialnego w obszarze zadań szkolnych. W dziale „edukacyjna opieka wychowawcza” zaplanowane były środki w wysokości 27.310 tys. zł, z tego na wydatki bieżące - 23.030 tys. zł, a na wydatki inwestycyjne - 4.280 tys. zł. W ramach tego działu finansowane były: kolonie i obozy oraz inne formy wypoczynku dzieci i młodzieży organizowane przez stowarzyszenia i administrację rządową dla dzieci z rodzin najuboższych, odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli - emerytów i rencistów oraz inwestycje oświatowe realizowane jako zadania własne przez jednostki samorządu terytorialnego w obszarze zadań szkolnych. W toku realizacji budżetu plany wydatków poszczególnych wojewodów w 2001 r. zostały zwiększone o środki przesunięte z rezerw celowych oraz z rezerwy ogólnej. Plan wydatków po zmianach w tych dwóch działach w budżetach wojewodów oraz w związku z blokadą niektórych wydatków wyniósł łącznie 670.261 tys. zł, a wykonany został w wysokości 640.717 tys. zł, tj. w 95,6 proc., z tego w wydatkach bieżących w kwocie 448.820 tys. zł i w wydatkach majątkowych w kwocie 191.897 tys. zł. Niepełne wykorzystanie środków tłumaczyć można wdrożeniem rozporządzenia w sprawie blokowania niektórych wydatków w budżecie państwa na rok 2001.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#ElżbietaKarczmarczyk">Po dokonaniu kontroli w 16 budżetach wojewodów stwierdziliśmy, że wydatki realizowane były celowo i zgodnie z przeznaczeniem. W przypadku wydatkowania środków w dziale „oświata i wychowanie” stwierdziliśmy tylko w kuratorium oświaty w Poznaniu nieprawidłowość polegającą na tym, że ok. 1 mln zł wydano bez zachowania wymogów określonych w ustawie o zamówieniach publicznych. W dziale „edukacyjna opieka wychowawcza” nie stwierdzono nieprawidłowości. Chciałabym zwrócić uwagę, że w toku kontroli wykonania budżetu u wojewody podlaskiego w kuratorium oświaty w Białymstoku ujawniono przypadek niesfinansowania zobowiązań wymagalnych jeszcze z roku 1995 w wysokości ok. 1 mln zł, mimo że zarówno zainteresowany zespół szkół zawodowych, jak i kuratorium oświaty potwierdziło wymagalność tego zobowiązania. Wykryto to w tej jednostce samorządowej w momencie, kiedy następowało przekazywanie zadań szkolnych do samorządu. Szczegółowe informacje w tej sprawie zawarte są w części naszego raportu o wynikach kontroli wykonania budżetu przez wojewodę podlaskiego.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#AnnaGórnaKubacka">W koreferacie, który wygłaszam w imieniu podkomisji, nie będę powtarzała podanych już liczb dotyczących budżetów wojewodów. Dodam tylko, że wydatki w ramach obu omawianych działów, tzn. oświaty i wychowania oraz edukacyjnej opieki wychowawczej, były realizowane prawidłowo. Ocena wykonania budżetu w tej części jest ogólnie pozytywna, chociaż zdarzyły się dwa przypadki niedopatrzeń - w województwie podlaskim i w województwie wielkopolskim - które dotyczyły tego, że naruszone zostały przepisy ustawy o zamówieniach publicznych. Zgodnie z art. 21 ustawy o systemie oświaty, minister edukacji koordynuje realizację wszystkich zadań z zakresu oświaty i wychowania, ale nie ma wpływu na wysokość środków planowanych przez poszczególnych wojewodów na te cele. Rozporządzenie z października 2001 r. w sprawie blokowania części nakładów budżetowych utrudniło dyspozycję środkami, bo ani jednostki samorządu terytorialnego, ani resort edukacji nie wiedziały, w których miejscach nastąpią cięcia wydatków. Według opinii przedstawicieli NIK, wyrażonych na posiedzeniu podkomisji, ta blokada wydatków nastąpiła zbyt późno i wprowadzona była w sposób niekonsekwentny. To spowodowało, że środki budżetowe nie zostały w pełni wykorzystane. Mimo to składam wniosek o pozytywne zaopiniowanie realizacji budżetu wojewodów w tych dwóch działach.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#FranciszekPotulski">Proszę o wyjaśnienie, w jakim trybie zostały przydzielone dodatkowe środki na inwestycje oświatowe we wrześniu ubiegłego roku w wysokości 2,5 mln zł, w tym 1,5 mln zł dla jednej gminy, 400 tys. zł dla drugiej i 500 tys. zł dla trzeciej. Była to decyzja podjęta poza wszelkimi dotychczasowymi ustaleniami i poza wojewodami - na koszt ich budżetów.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#TadeuszSławecki">Wyjaśnienie w tej sprawie złoży pani dyrektor Grażyna Kida, która w tym czasie kierowała departamentem ekonomicznym w resorcie.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#GrażynaKida">W rezerwie celowej nr 17, ujętej w ubiegłorocznej ustawie budżetowej, a przeznaczonej na dofinansowanie kosztów wdrażania reformy oświaty oraz, realizację sieci szkolnej, w tym centralny zakup autobusów szkolnych, był wyodrębniony tytuł - środki na dofinansowywanie inwestycji oświatowych. Ministerstwo Edukacji Narodowej opracowało w związku z tym program podziału tych środków i na ten cel zaplanowano kwotę w wysokości 18.892.000 zł. Podziału tych środków dokonano pomiędzy 16 wojewodów i wojewodowie mieli decydować o tym, ile środków zostanie przekazanych na poszczególne tytuły inwestycyjne na ich terenie. W związku z planowanym zablokowaniem niektórych wydatków w roku ubiegłym środki te nie zostały przekazane, a z wymienionej kwoty wykorzystano tylko 2.500.000 zł, z czego kwotę ok. 500 tys. zł przeznaczono na dokończenie inwestycji w obiekcie szkolnym w województwie mazowieckim, gdzie odbywała się centralna ogólnopolska inauguracja roku szkolnego 2001/2002. Natomiast pozostałe kwoty skierowane zostały faktycznie wyłącznie do samorządu województwa pomorskiego. I była to decyzja ówczesnego ministra edukacji.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#TeresaJasztal">Czy pan poseł jest usatysfakcjonowany tą odpowiedzią, czy nie?</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#FranciszekPotulski">Po tym wyjaśnieniu chcę publicznie zadać pytanie obu Komisjom: czy można taki manewr powtórzyć w tym roku i w latach następnych dla zachowania pewnej równowagi?</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#TeresaJasztal">Myślę, że resort przy rozdzielaniu jakichkolwiek środków powinien kierować się potrzebami, a nie sympatiami politycznymi lub innymi. Sądzę, że tak będzie w tej kadencji rządu, i głęboko w to wierzę.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#TadeuszSławecki">Ministerstwo stara się dokładnie takimi zasadami kierować przy podziale środków.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#TeresaJasztal">Tak powinno być od początku i w każdym przypadku. Każdy resort i każdy rząd powinien się kierować rozsądkiem, aby nie doprowadzać do wyróżniania kogokolwiek, a przeznaczać środki tam, gdzie są one bezwzględnie potrzebne. Przystępujemy do rozpatrzenia sprawozdania z wykonania budżetu państwa w 2001 r. w zakresie części obejmującej rezerwy celowe dotyczące zadań oświatowych. Proszę o udzielenie nam informacji przez pana ministra.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#TadeuszSławecki">Wśród 72 rezerw celowych ujętych w budżecie państwa na 2001 rok było 7 rezerw celowych przeznaczonych na dofinansowanie zadań z zakresu oświaty i wychowania. Postaram się krótko scharakteryzować każdą z tych siedmiu rezerw. Rezerwa nr 15 obejmowała środki na stypendia prezesa Rady Ministrów dla uczniów szczególnie uzdolnionych. W rezerwie tej zaplanowano środki w wysokości 12.586 tys. zł, a następnie zwiększono je o kwotę 667 tys. zł i środki te zostały wykorzystane w całości. Stypendia wypłacono w okresie styczeń-czerwiec 6308 stypendystom oraz w okresie wrzesień-grudzień 5598 stypendystom. Wysokość takiego stypendium w roku ubiegłym wynosiła 235 zł miesięcznie. Rezerwa nr 16 przeznaczona była na odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli - emerytów i rencistów. Środki na ten cel zaplanowano w wysokości 57.712 tys. zł, a wykorzystane zostały w wysokości 45.844 tys. zł, co zapewniło pełne sfinansowanie potrzeb w tym zakresie. Pozostałe środki w kwocie 11.868 tys. zł objęte zostały blokadą. Rezerwa nr 17 obejmowała środki na dofinansowanie kosztów wdrażania reformy oświaty oraz racjonalizację sieci szkolnej, w tym zakupu autobusów szkolnych. Zaplanowana w tej rezerwie kwota w wysokości 200.953 tys. zł została wykorzystana w wysokości 104.737 tys. zł, czyli w 52,1 proc. Środki z tej rezerwy zostały wykorzystane na sfinansowanie różnego rodzaju zadań, m.in. na realizowanie Karty Nauczyciela, na pokrycie kosztów organizowania czwartej godziny wychowania fizycznego w oświacie rządowej, na nowy system egzaminacyjny, na doskonalenie nauczycieli, czyli tzw. granty wojewódzkie. Z tej rezerwy pokryto wydatki związane z awansem zawodowym nauczycieli. Wydano również część środków na zakupy autobusów szkolnych, a także na dofinansowanie inwestycji oświatowych. Kwota w wysokości 96.216 tys. zł została zablokowana w związku z odpowiednim rozporządzeniem Rady Ministrów z października ub. roku. Rezerwa nr 20 przeznaczona była na finansowanie inicjatyw wspierania edukacji na wsi, w tym 80.000 tys. zł na stypendia i pomoc materialną dla młodzieży wiejskiej. W związku z blokadą środków budżetowych zaplanowaną kwotę w wysokości 109.230 tys. zł wykorzystano w wysokości 67.544 tys. zł, czyli w 61,8 proc. Kwotę 64.586 tys. zł z tej rezerwy przeznaczono na stypendia i pomoc materialną dla uczniów ze środowisk wiejskich. Na pozyskiwanie kadry nauczycielskiej do szkół wiejskich i na tzw. rok zerowy w kolegiach nauczycielskich przeznaczono kwotę 2.958 tys. zł. Rezerwa nr 47 przeznaczona była na realizację programu rozwoju pracowni internetowych w szkołach. Zaplanowaną kwotę w wysokości 102.772 tys. zł wykorzystano w wysokości 58.500 tys. zł, czyli w 56,9 proc. Pozostała kwota w wysokości 44.272 tys. zł została zablokowana. Chcę tu dodać, że w tegorocznym budżecie zaplanowano na ten cel kwotę 80.000 tys. zł. Kuratorom oświaty wydaliśmy dyspozycję, żeby w pierwszej kolejności przekazywali pracownie internetowe do tych szkół, które ich nie otrzymały w ubiegłym roku, mimo że im to obiecano, a więc przygotowały odpowiednie pomieszczenia i poniosły w związku z tym wydatki.</u>
<u xml:id="u-29.1" who="#TadeuszSławecki">Rezerwa nr 73 przeznaczona była na dotacje dla gmin na dofinansowanie budowy gimnazjów. Rezerwa ta pozostała w toku realizacji budżetu. Środki w wysokości 11.241 tys. zł pochodziły z oszczędności wynikających z wdrażania rozporządzenia Prezydenta RP, zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad wynagradzania osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. W związku z blokadą środków ta rezerwa nie została wykorzystana. Rezerwa nr 61, obejmująca środki na dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego na realizację zadań oświaty i wychowania...</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#TeresaJasztal">Proszę o zaprzestanie głośnych rozmów.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#TadeuszSławecki">Muszę choćby w telegraficznym skrócie podać, jakie były te rezerwy i jaki był procent wykorzystania środków z tych rezerw.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#TeresaJasztal">Uważam, że pan minister musi omówić wykonanie budżetu także w tej części, która zawsze wzbudza duże zainteresowanie. To, co zostaje tu powiedziane, znajduje się potem w Biuletynie Informacyjnym Sejmu z obrad Komisji, do którego wszyscy posłowie sięgają. Są to teksty i dla historii, ale i dla naszej informacji, a więc przedstawienie tych danych, o których mówi pan minister, jest konieczne.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#TadeuszSławecki">Rezerwa nr 61 - dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego przeznaczana jest na realizację zadań oświaty i wychowania. Jest to kwota w wysokości 754.633 tys. zł i te środki wykorzystano niemal w całości. Łączna kwota wymienionych rezerw celowych na realizację zadań w zakresie oświaty i wychowania oraz edukacyjnej opieki wychowawczej wyniosła 1.229.794 tys. zł. Decyzjami ministra finansów uruchomiono środki w wysokości 1.024.511 tys. zł, a blokadą objęto kwotę 205.241 tys. zł.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#TeresaJasztal">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela Najwyższej Izby Kontroli.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#ElżbietaKarczmarczyk">Kontrolowaliśmy zarówno wykorzystanie środków z rezerw celowych, jak i rozdysponowanie ich przez ministra finansów. Do omówionych tu rezerw celowych Najwyższa Izba Kontroli nie wnosi uwag i pozytywnie oceniła wykonanie wydatków w tej części budżetu.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#TeresaJasztal">Proszę panią posłankę Ewę Kantor o wygłoszenie koreferatu.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#EwaKantor">Cieszymy się z tego, że środki z rezerwy na stypendia Prezesa Rady Ministrów dla uczniów szczególnie uzdolnionych zostały wykorzystane w całości. Mam natomiast pewne wątpliwości co do tego, że środki na odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli rencistów i emerytów - przy znacznym wzroście liczby emerytów - nie zostały wykorzystane w całości. Jest to zastanawiające, bo albo nie wszystkich uprawnionych objęto tymi świadczeniami, albo też poczyniono tu nieuzasadnione oszczędności, mimo że duża liczba nauczycieli przeszła na emerytury. Zablokowane zostały też środki na realizację kolejnego etapu reformy oświaty. Powstała taka sytuacja, że nauczyciele uzyskali wyższe stopnie awansu zawodowego, a nie dostali odpowiedniego wyrównania uposażenia z powodu blokady środków przeznaczonych na ten cel. Nie wykorzystano środków przewidzianych na zakupy autobusów szkolnych - także z powodu blokady tych środków. Należy ubolewać nad tym, że środki na wspieranie inicjatyw rozwijania edukacji na wsi też zostały zablokowane. Według mnie te środki nie powinny być zablokowane z uwagi na sytuację kryzysową oświaty w obszarach wiejskich. To samo dotyczy rezerwy środków przeznaczonych na realizację programu rozwoju pracowni internetowych w szkołach. Program ten jest realizowany od kilku lat i należało go kontynuować wykorzystując wszystkie środki. Były zawarte umowy i należało je realizować. Jeżeli dyrektor szkoły przekroczy plan wydatków o 5 proc., jest karany, więc tym bardziej państwo, które podpisuje umowy i ich nie respektuje, też podlegać musi tej samej procedurze. Jeżeli chodzi o dotacje dla jednostek samorządu z rezerwy na realizację zadań z zakresu oświaty i wychowania, to należy stwierdzić, że to, co wynikało z wynagradzania nauczycieli w wyniku nowelizacji Karty Nauczyciela, zostało zrealizowane.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#AnnaGórnaKubacka">Chciałabym zwrócić uwagę na to, że nie zostały wykorzystane środki z rezerwy nr 17, bo tylko w połowie, a środki z rezerwy nr 20 - tylko w 61 proc. Nie miały na to wpływu ani jednostki samorządu terytorialnego, ani resort edukacji, ponieważ był to wynik blokady wprowadzonej przez rząd Jerzego Buzka 23 października ub. roku.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#TeresaJasztal">Proponuję, aby nie wyjaśniać sobie wzajemnie tych wątpliwości. Proszę pana ministra o zapoznanie nas z powodami i skutkami blokady środków z rezerw, chociaż myśmy już wielokrotnie o tym mówili.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#TadeuszSławecki">Rzeczywiście, wielokrotnie mówiliśmy na ten temat. Uważam, że także po raz kolejny trzeba wyjaśnić sprawę środków na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli emerytów i rencistów, ponieważ nie daje się wiary temu, że planowane środki były wystarczające. O decyzjach w sprawie blokad środków budżetowych poinformuje państwa pani dyrektor.</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#GrażynaKida">W przypadku rezerwy celowej dotyczącej odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli - emerytów i rencistów chciałabym poinformować, że rezerwa na ten cel była zaplanowana w roku ubiegłym i w tym roku budżetowym tylko i wyłącznie na pełne zbilansowanie potrzeb w tym zakresie ze środków, które są na to przewidziane w budżetach wojewodów. W roku ubiegłym w budżetach wojewodów zaplanowano ponad 101 mln zł na odpisy na ten fundusz. Do pełnego zbilansowania 5-procentowego odpisu przewidzianego ustawowo brakowało nam około 46 mln zł, ale okazało się, że był nadmiar środków zaplanowanych na ten cel i środki, które zostały wykorzystane, w pełni pokryły potrzeby. Gdyby nie nastąpiła blokada środków, resort edukacji poprzez ministra finansów wystąpiłby do sejmowej Komisji Finansów Publicznych z prośbą o zmianę przeznaczenia tych środków na inny cel, mianowicie na zakup podręczników dla dzieci z rodzin najuboższych. Taki był wówczas zamiar kierownictwa resortu. W przypadku rezerwy przeznaczonej na reformę oświaty nie mogę zgodzić się z wypowiedzią pani posłanki Ewy Kantor, że tu zablokowano środki, a nauczyciele z tytułu uzyskania awansu na wyższy stopień zawodowy nie otrzymywali należnych im pieniędzy. Pieniądze w tych rezerwach nie były przeznaczone bezpośrednio dla samorządów na regulowanie uposażeń nauczycieli, ale na prace komisji, które rozpatrywały wnioski awansowe zarówno w samorządach, jak i w resortach, które prowadzą oświatę rządową. W przypadku środków przeznaczonych na centralny zakup autobusów szkolnych zaplanowana kwota została wykorzystana w całości. Zakupiono 144 autobusy. Tu nie było żadnej blokady. W przypadku rezerwy tzw. wiejskiej zaplanowane były środki na trzy cele. Pierwszy cel - to sfinansowanie stypendiów i pomocy materialnej dla uczniów ze środowisk wiejskich, a uczących się w szkołach, które kończą się maturą, i środki na ten cel zostały w pełni wykorzystane. Drugi cel - to pozyskiwanie deficytowej kadry do szkół wiejskich. Planowano tu kwotę 9 mln zł, z czego wykorzystano prawie 3 mln zł. Trzeci cel - to remonty i modernizacja wiejskiej bazy oświatowej. I tu faktycznie środki przeznaczone na ten cel zostały zablokowane. Informuję również, że podejmowanie decyzji w sprawie uruchomienia rezerw celowych miało miejsce już w sierpniu ub. roku, a rozporządzenie o blokowaniu wydatków ukazało się w październiku.</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#TeresaJasztal">Proszę panią posłankę Ewę Kantor jako koreferenta o przedstawienie wniosku w sprawie omówionej części budżetowej, tzn. wykonania rezerw celowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#EwaKantor">Mam jednak jeszcze pytanie do pani dyrektor w sprawie rezerwy na zakładowy fundusz socjalny dla nauczycieli - emerytów i rencistów. Na jakiej podstawie określa się wysokość środków odpisywanych na ten fundusz i kto to określa?</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#GrażynaKida">Zgodnie z art. 52 ustawy Karta Nauczyciela nauczycielom - emerytom i rencistom należy się odpis w wysokości 5 proc. od ogólnej kwoty pobieranych emerytur i rent. Na tej podstawie tworzy się fundusz celowy w budżecie państwa. Resort edukacji rokrocznie otrzymuje z centrali ZUS informację o liczbie nauczycieli - emerytów i rencistów na dzień 31 grudnia roku poprzedniego, tzn. gdy planujemy ten fundusz na rok 2002, robimy to na podstawie danych z ostatniego dnia roku 2001. Otrzymujemy również informację o kwocie wypłaconych rent i emerytur w podziale na poszczególne województwa. I od tej kwoty wypłaconych rent i emerytur naliczamy 5 proc. Z wieloletniej praktyki wynika jednak, że faktyczna liczba emerytów i rencistów w kraju jest wyższa, niż wykazuje to centrala ZUS. W roku ubiegłym ta różnica wyniosła około 6 tys. osób. Była to różnica między liczbami podawanymi przez szkoły i przez centralę ZUS. Każdego roku uwzględniamy te różnice, bo nie może być takiej sytuacji, że środki z odpisów trafiają do szkół i na jakiegoś emeryta nie ma takiego odpisu. W tym roku po otrzymaniu danych z ZUS zwróciliśmy się do kuratorów oświaty o zebranie informacji o liczbie emerytów i rencistów i okazało się, że te różnice są nadal znaczne.</u>
</div>
<div xml:id="div-45">
<u xml:id="u-45.0" who="#TeresaJasztal">Dziękuję. Zamykam dyskusję. Do pani posłanki Ewy Kantor mam pytanie: czy możemy przyjąć, że pani jako koreferent także zakończyła swoją wypowiedź wnioskiem o przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu państwa w roku 2001 w części dotyczącej rezerw celowych?</u>
</div>
<div xml:id="div-46">
<u xml:id="u-46.0" who="#EwaKantor">Można przyjąć taki wniosek - z wyjątkiem tego, co dotyczy wstrzymania środków na zakup autobusów dla szkół. Będziemy to głosować.</u>
</div>
<div xml:id="div-47">
<u xml:id="u-47.0" who="#TeresaJasztal">Nie możemy tego głosować w tej chwili i tylko w odniesieniu do tej części, ponieważ będziemy głosować opinię całościową, dotyczącą wszystkich omówionych przez nas części budżetowych. Przypominam, że środki zaplanowane zostały w całości wydane. Są one oczywiście za małe i nigdy nie były wystarczające, jeśli chodzi o zaspokojenie potrzeb oświaty. Odkąd jestem w Sejmie, zawsze przy omawianiu kolejnych budżetów oświaty stanowisko sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży było wspierające starania resortu edukacji o zwiększenie tych środków.</u>
</div>
<div xml:id="div-48">
<u xml:id="u-48.0" who="#EwaKantor">Rozumiem, że można uznać wykonanie tej części budżetu za prawidłowe i ocenić to pozytywnie w stosunku do kwoty, która pozostała do wykonania po blokadzie środków.</u>
</div>
<div xml:id="div-49">
<u xml:id="u-49.0" who="#TeresaJasztal">Dziękuję. Opinię dotyczącą tych części budżetowych, które dzisiaj omówiliśmy, przygotuje na nasze kolejne wspólne posiedzenie zespół posłów, który wyłoniony został spośród członków podkomisji pracującej pod przewodnictwem pana posła Kazimierza Marcinkiewicza. Zamykam posiedzenie.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>