text_structure.xml 131 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#BarbaraImiołczyk">Witam wszystkich państwa bardzo serdecznie, otwieram wyjazdowe posiedzenia Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Zanim rozpoczniemy nasze oficjalne obrady, chciałabym prosić państwa o poświęcenie uwagi sprawie szczególnej. W niedzielę zmarła Franciszka Cegielska posłanka, minister zdrowia, wiceprzewodnicząca Komisji Finansów Publicznych, członek Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, członek Nadzwyczajnej Komisji opracowującej kompetencje przyszłych samorządów i województw, wieloletni prezydent Gdyni, wiceprezes Związku Miast Polskich.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#BarbaraImiołczyk">Odeszła od nas kobieta-polityk, którą będziemy bardzo dobrze wspominać i której będzie nam na pewno ogromnie brakować. Chciałabym prosić państwa, abyśmy uczcili minutą ciszy jej pamięć. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#BarbaraImiołczyk">Jako pierwszego, chciałabym poprosić o zabranie głosu marszałka woj. podlaskiego Sławomira Zgrzywę, dziękując mu jednocześnie za to, że zaprosił nas do odbycia posiedzenia Komisji w Białymstoku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#SławomirZgrzywa">Bardzo dziękuję pani przewodniczącej za przyjęcie naszego zaproszenia. Właśnie z tej racji chciałbym wyrazić wielkie zadowolenie, jakie jest udziałem władz samorządowych wszystkich szczebli naszego województwa. Jest dla nas i radością, i satysfakcją, że Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej będzie miała okazję poznać trudne niejednokrotnie problemy woj. podlaskiego, które z racji swojego charakteru jest terenem szczególnym, w kontekście niepowtarzalnych walorów przyrodniczych.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#SławomirZgrzywa">Po tych kilku słowach wstępu chciałbym zaprezentować państwu informację, określającą formy współpracy samorządów gminnych ze służbami parków narodowych zlokalizowanych na terenie gmin położonych na terenie tychże parków. Otóż na terenie woj. podlaskiego, obejmującego obszary o wielkich walorach przyrodniczych, zostały utworzone 4 parki narodowe o łącznej powierzchni 92 tys. ha. Prym wiedzie najstarszy, bo utworzony już w 1921 r. Białowieski Park Narodowy, powiększony w 1996 r. W granicach tego parku znajduje się najlepiej zachowana część Puszczy Białowieskiej. Park ten został wpisany na listę UNESCO w kategorii rezerwatów biosfery i tym samym zyskał rangę obiektu dziedzictwa światowego.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#SławomirZgrzywa">Kolejnym parkiem jest Wigierski Park Narodowy, utworzony w 1989 r., obejmujący kompleks rynnowych jezior basenu jeziora Wigry. Wyrazem uznania dla wyjątkowości wód wigierskich było umieszczenie w 1975 r. przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody jeziora Wigry w prestiżowym projekcie AQUA. W projekcie tym uwzględnione zostały najcenniejsze ekosystemy wodne świata.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#SławomirZgrzywa">Trzecim z parków jest Biebrzański Park Narodowy, utworzony w 1993 r. Przy czym od razu należy wyjaśnić, iż jest to największy park narodowy nie tylko w skali kraju, ale i Europy. Bagna biebrzańskie są największym i najbardziej naturalnym w Europie Środkowej kompleksem torfowiskowym, z wyjątkowo bogatą fauną ptaków.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#SławomirZgrzywa">Kolejnym parkiem jest Narwiański Park Narodowy, utworzony w 1996 r. Park ten obejmuje naturalną, bagienną dolinę Narwi, z rozbudowanym systemem koryt rzecznych i nader bogatą ornitofauną. Dolina Narwi bywa też nazywana polską Amazonią.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#SławomirZgrzywa">Działania programowe oraz dotychczasowa praktyka funkcjonowania parków narodowych w naszym województwie ukierunkowane są na stymulowanie rozwoju regionalnego oraz na czynne uczestnictwo w sprzyjaniu temuż rozwojowi. A zatem staramy się włączyć lokalne społeczności do prac prowadzonych przez parki narodowe. Wszyscy dyrektorzy parków narodowych zlokalizowanych na terenie naszego województwa zgodnie stwierdzają, iż zaktywizowanie mieszkańców tej ziemi jest niezbędnym warunkiem powodzenia działań podejmowanych przez parki na rzecz ochrony przyrody. Można nawet powiedzieć, iż ścisłe współdziałanie z lokalnymi społecznościami należy do priorytetowych zadań w działalności parków.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#SławomirZgrzywa">Właśnie takie podejście do tej problematyki powoduje, że często parki, we współpracy z gminami, inspirują działania na rzeczy rozwoju gospodarczego danego terenu. Odbywa się to głównie poprzez rozwój pozarolniczych sfer działalności, takich jak agroturystyka, tworzenie bazy turystyki kwalifikowanej i tym podobnych, co jest zgodne ze strategią rozwoju woj. podlaskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#SławomirZgrzywa">Ranga i prestiż regionu, posiadającego objęte ochroną prawną obszary o znaczeniu europejskim, zdecydowanie wzrastają, przy czym należy przypomnieć, iż ochroną tego typu objęte są wszystkie cztery parki narodowe położone w naszym województwie.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#SławomirZgrzywa">Ponadto istnienie tak unikatowych obszarów staje się cennym argumentem przetargowym w podejmowaniu działań programowych na rzecz poprawy stanu środowiska w gminach i w ubieganiu się o fundusze dodatkowe na finansowanie inwestycji proekologicznych. Mówiąc o inwestycjach proekologicznych mam na myśli budowę oczyszczalni ścieków, sieci wodno-kanalizacyjnych, kompleksową gospodarkę odpadami oraz modernizację systemów grzewczych.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#SławomirZgrzywa">Są to działania finansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, ze środków Ekofunduszu oraz wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Wymienione inwestycje są także współfinansowane przez fundusze pomocowe Unii Europejskiej. Jednakże, na co zwracam uwagę, przed przyznaniem środków finansowych, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie wymaga, aby wniosek o dofinansowanie kierowany do funduszu zawierał m.in. opinię właściwego, terenowego wojewódzkiego konserwatora przyrody. Wymóg ten potwierdzają wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#SławomirZgrzywa">Natomiast Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku, komponując coroczną listę priorytetowych przedsięwzięć przewidzianych do finansowania, analizuje nadesłane wnioski zwracając baczną uwagę, czy zamierzona inwestycja nie zagrozi środowisku przyrodniczemu i czy nie naruszy przyrody traktowanej jako dobro narodowe. Ponadto trzeba pamiętać i o tym, że nie tylko gminy ubiegają się o przyznanie pieniędzy na inwestycje proekologiczne, gdyż częstokroć wnioskodawcą jest także park narodowy, który zazwyczaj poszukuje możliwości sfinansowania tych przedsięwzięć, które w przyszłości będą służyły ogółowi społeczeństwa danego terenu.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#SławomirZgrzywa">Nie chcę być gołosłowny i podam stosowny przykład. Obecnie trwają starania o wdrożenie wspólnego programu Biebrzańskiego Parku Narodowego, Stowarzyszenia Gmin Biebrzańskich i Stowarzyszenia Samorządów Dorzecza Biebrzy. W wyniku realizacji tego programu w Goniądzu zostanie utworzone Europejskie Centrum Ochrony Terenów Mokradłowych i Zrównoważonej Turystyki.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#SławomirZgrzywa">Z kolei Narwiański Park Narodowy, wespół z gminami zlokalizowanymi na jego terenie, uczestniczy w programie pomocowym nazwanym Zielone Płuca Polski, wspomaganym finansowo przez niemiecki land Nadrenia-Północna Westfalia.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#SławomirZgrzywa">Gminy, we współpracy z parkami narodowym, zajmują się promocją naszego terenu, co już przynosi wymierne korzyści. Mogę powiedzieć, iż po kilku latach funkcjonowania parków na obecnych zasadach zaznacza się wzrost liczby turystów krajowych i zagranicznych. Na przykład z danych zebranych przez Wigierski Park Narodowy wynika, że liczba osób odwiedzających tenże park wzrosła z ok. 5 tys. w 1996 r. do ok. 65 tys. w 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#SławomirZgrzywa">Większa liczba turystów oznacza, że miejscowa ludność zyskuje szanse na dodatkowe zarobkowanie. Jednak, podobnie jak i w innych dziedzinach, tak i w sferze tworzenia bądź rozszerzania obszarów objętych ochroną prawną, w kontekście parków narodowych mamy do czynienia nie tylko z pozytywnymi czynnikami i zjawiskami, ale także z różnego rodzaju elementami negatywnymi. I właśnie te negatywne elementy stają się argumentami, którymi szermują przeciwnicy poszerzania parków, a zwłaszcza samorządy terytorialne oraz lokalne społeczności.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#SławomirZgrzywa">Gdy rozpoczynają się dyskusje o potrzebie poszerzenia obszaru parków narodowych, natychmiast pojawiają się obawy o to, czy tego typu działanie nie spowoduje pogorszenia warunków bytowania i sytuacji materialnej mieszkańców woj. podlaskiego. Przy czym pamiętać należy o tym, że teren, na którym zlokalizowane są parki, należy do uboższych w skali kraju.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#SławomirZgrzywa">Takie właśnie obawy artykułowane są w odniesieniu do propozycji poszerzenia obszaru Białowieskiego Parku Narodowego. Propozycja ta, skonsultowana ze służbami odpowiedzialnymi za ochronę przyrody, polega na objęciu parkiem całej Puszczy Białowieskiej. Obecnie Puszcza Białowieska stanowi miejsce pracy dla ok. 600 osób. Na tę liczbę składają się pracownicy Lasów Państwowych oraz osoby uzyskujące dochody z różnego typu działań prowadzonych na obszarze parku.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#SławomirZgrzywa">Ewentualna decyzja o powiększeniu parku z pewnością wpłynie na ilość i jakość pozyskiwanego drewna, jak również na sytuację miejscowych zakładów przemysłu drzewnego, a tym samym pośrednio również na sytuację materialną miejscowej ludności. Co prawda, zakłada się w przyszłym parku dalsze zatrudnianie dotychczasowych pracowników nadleśnictw, jednak pamiętać trzeba o tym, że ich uposażenia będą niższe od obecnych wynagrodzeń. Ponadto jest bezsprzecznym faktem, że wysokość podatku leśnego zasilającego budżety gminne, w przypadku lasów o charakterze gospodarczym, jest znacznie wyższa niż w przypadku lasów ochronnych.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#SławomirZgrzywa">Trudno zatem nie uznać racji samorządów, stojących przed perspektywą utraty znacznej części dochodów pochodzących z podatku leśnego. Na przykład gmina Białowieża, która zgodnie z założeniami w przyszłości w całości ma się znaleźć na obszarze parku, podobnie jak i gmina Hajnówka szacuje, że z tytułu włączenia terytorium do parku może stracić nawet 60% dochodów pozyskiwanych z racji wpływów z podatku od lasów gospodarczych. Ponadto w nowej sytuacji miejscowe firmy zajmujące się przerobem drewna straciłyby swoją dotychczasową pozycję. W praktyce oznaczałoby to konieczność likwidacji znacznej liczby miejsc pracy. Wówczas gdy gminy obciążone zostają dodatkowymi zadaniami, nie mogą sobie pozwolić na jakiekolwiek straty w budżecie. Trudno jest w chwili obecnej oszacować, jaki będzie faktyczny społeczny koszt poszerzenia parku. Nie można też przewidzieć, czy ewentualne dochody z turystyki zrekompensują utracone dochody, które wpływają do gminnych budżetów z tytułu przerobu drewna.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#SławomirZgrzywa">W tej sytuacji środki centralne, kierowane do gmin i obszarów Puszczy Białowieskiej na wspieranie jej kompleksowej ochrony i na poprawę poziomu ekonomicznego regionu, nie zadowalają samorządów, które nie chcą się zgodzić na okresową pomoc, uważając ją za dalece niedostateczną. A taką właśnie formę okresowego wsparcia finansowego przewiduje kontrakt dla Puszczy Białowieskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#SławomirZgrzywa">Przy obecnie obowiązujących przepisach prawnych nie jest więc możliwe pogodzenie interesów organów zarządzających ochroną przyrody, z interesami lokalnych społeczności. Niewątpliwie lekarstwem na taki stan rzeczy byłaby zmiana przepisów, polegająca na zrównaniu wysokości podatku od lasów gospodarczych z podatkiem od obszarów chronionych. Jeśli zmiana taka nie zostanie wdrożona, samorządy nadal będą negowały wszelkie niekorzystne dla nich posunięcia, projektowane w kontekście parków narodowych.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#SławomirZgrzywa">Spośród wszystkich parków narodowych z terenu woj. podlaskiego tylko jeden, to jest Wigierski Park Narodowy, posiada opracowany i zatwierdzony przez ministra środowiska plan ochrony. W pozostałych parkach plany tego typu są dopiero na etapie tworzenia.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#SławomirZgrzywa">Plan ochrony Wigierskiego Parku Narodowego obowiązuje od 30 marca tego roku, a już zarysował się wyraźny konflikt pomiędzy społecznością lokalną a służbami parku.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#SławomirZgrzywa">Samorządy lokalne, mając na uwadze ochronę interesów społeczności, wyraziły głęboką dezaprobatę wobec niektórych założeń planu, w szczególności dotyczących ograniczeń architektonicznych oraz podwyższonego reżimu ochrony gruntów w części parku położonej wokół jeziora Wigry. Sporne kwestie aktualnie poddawane są gruntownym wyjaśnieniom po to, aby w najbliższej przyszłości można było zaproponować i przyjąć rozwiązania o charakterze kompromisowym.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#SławomirZgrzywa">Na obecnym etapie tworzenia planów ochrony w pozostałych parkach, nie wystąpiły do tej pory żadne kwestie o charakterze konfliktogennym. Wszelkie prace podejmowane są przy pokaźnym udziale lokalnych samorządów, co oznacza, że każdorazowo omawiane są zarówno sugestie, jak i opinie artykułowane przez te samorządy. Na przykład w przypadku Białowieskiego Parku Narodowego gminy dysponują szeregiem opracowań, wykonanych ze środków pochodzących z tzw. kontraktu dla Puszczy Białowieskiej. Między innymi są to studia zagospodarowania przestrzennego, strategie rozwoju poszczególnych gmin, strategie restrukturyzacji miejscowego przemysłu, rolnictwa, turystyki, a także strategie rozwoju powiatu hajnowskiego do 2015 r. Dokumenty te są niezwykle przydatne w konstruowaniu planu ochrony, przez co w znacznym stopniu przyczyniają się do eliminowania potencjalnych kwestii spornych.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#SławomirZgrzywa">Na tym chciałbym zakończyć prezentację informacji, dotyczącej stosunku samorządów do planów ministerialnych co do aktualnej sytuacji związanej z funkcjonowaniem czterech parków narodowych istniejących na terenie woj. podlaskiego. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#BarbaraImiołczyk">Dziękuję bardzo. Proszę o zabranie głosu pana wicewojewodę podlaskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefKlim">Pragnę również wyrazić zadowolenie, że kolejna Komisja polskiego parlamentu znajduje się na terenie woj. podlaskiego.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JózefKlim">Przypomnę, iż przed kilkoma miesiącami podobną problematykę omawiała Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Dobrze się stało, że dzisiaj na tym samym terenie podobnymi sprawami zajmuje się Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Przypomnę, że w naszym województwie co trzeci hektar znajduje się pod ochroną, jest to - jak sądzę - nader przemyślana i wyważona polityka władz lokalnych, jak również władz centralnych. Dla informacji podam, że na terenie woj. podlaskiego mamy nie tylko najstarszy, ale również i największy park narodowy. Walory te są doceniane nie tylko przez turystów zagranicznych i krajowych, ale także przez naszą lokalną społeczność. Oczywiście, jak to przed chwilą stwierdził pan marszałek, parki mogą stać się istotnym czynnikiem rozwoju gospodarczego. Nie chciałbym powielać wypowiedzi mojego przedmówcy, ale muszę wypunktować raz jeszcze niektóre z tez przytoczonych przez pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JózefKlim">Otóż musimy pamiętać o tym, iż w wyniku podejmowania racjonalnych decyzji dotyczących parków narodowych, znacznie wzrasta ranga i znaczenie naszego regionu. Wysoka ranga ochronna staje się ważkim argumentem w kontekście podejmowania działań programowych na rzecz środowiska, co z kolei ułatwia starania o przyznanie funduszy z Unii Europejskiej. Samorządy poszczególnych gmin, po opracowaniu stosownych programów odnoszących się do ochrony środowiska, znacznie szybciej otrzymują dotacje z różnych funduszów, a więc z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Ekofunduszu, czy też z wojewódzkich funduszy. W konsekwencji działalności inwestycyjnej zwiększa się napływ turystów krajowych i zagranicznych, a zjawisko to sprzyja tworzeniu dodatkowych miejsc pracy poza rolnictwem. Parki narodowe, jak to powiedział pan marszałek, są swojego rodzaju, pokaźnymi w skali regionu, „zakładami pracy”. Ponadto parki narodowe odgrywają bardzo istotną rolę edukacyjną, zwłaszcza w odniesieniu do polskiej młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#JózefKlim">Jednakże wizja rozwoju tych parków spotyka się czasami z pewnymi działaniami ze strony samorządów i lokalnej społeczności. Propozycje poszerzania obszaru parków powodują częstokroć napięcia i wywołują konflikty lokalne.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JózefKlim">Są to spory dość specyficzne, gdyż nikt na przykład nie dyskutuje o potrzebie dalszego istnienia Puszczy Białowieskiej w jej pierwotnym kształcie. Natomiast ilekroć jest mowa o tym unikatowym obszarze, zawsze pojawia się pytanie o to, w jaki sposób go obronić. Siłą rzeczy, inaczej na ten problem patrzą samorządy, inaczej zarząd parków narodowych, inaczej też problem ten oceniają Lasy Państwowe. Muszę powiedzieć, iż z pełnym zadowoleniem przyjąłem kontrakt dla Puszczy Białowieskiej, który pozwala na prowadzenie racjonalnego dialogu o nader skomplikowanych problemach i na skuteczniejsze uwzględnianie poszczególnych interesów lokalnych. W 1999 r. dzięki temu kontraktowi, a także dzięki decyzjom podjętym przez parlamentarzystów, gminy puszczańskie otrzymały 8 mln 750 tys. zł na inwestycje, W roku bieżącym kwota ta była nieco mniejsza i wyniosła 6 mln 500 tys. zł. Myślę, że podejmowanie stosownych inwestycji jest właściwym, wartym kontynuowania kierunkiem działalności, prowadzonej na terenie parków narodowych.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JózefKlim">Każdy z parków narodowych położonych na terenie woj. podlaskiego ma oczywiście swoje problemy. Myślę, że obecni na posiedzeniu dyrektorzy tych parków w swoich wystąpieniach wypunktują kwestie najważniejsze. Zasygnalizuję tylko, że głównym problemem, z jakim będzie się musiała zmierzyć dyrekcja Białowieskiego Parku Narodowego, jest problem gospodarki drzewnej. Z kolei w Wigierskim Parku Narodowym najważniejsze jest właściwe zagospodarowanie przestrzenne i związane z tym zawiłości architektoniczne. Natomiast w Biebrzańskim Parku Narodowym sporo kłopotów nastręcza droga Via Baltica, kontrowersyjna kwestia wykaszania traw, czy też przeprowadzanie melioracji. Pamiętać bowiem trzeba, że tereny bagienne są bardzo czułe i mocno reagują na każde wahnięcie poziomu wód w gruncie.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#JózefKlim">Ma też odrębne kłopoty Narwiański Park Narodowy. Jednym słowem, każdy z tych parków ma swoją specyfikę, z którą trzeba się liczyć.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#JózefKlim">Oprócz parków narodowych na naszym terenie znajduje się 85 rezerwatów, które obejmują ochroną 14 tys. ha. W przeciwieństwie do parków narodowych w rezerwatach przyrody nie spotykamy się z tak znaczną liczbą problemów. Oczywiście sytuacja taka wynika z odmiennych uwarunkowań, pamiętać bowiem trzeba, że rezerwaty są terenami mniejszymi, najczęściej zlokalizowanymi na gruntach stanowiących własność skarbu państwa. Ponadto, na co szczególnie zwracam uwagę, rezerwaty z zasady tworzone są wespół z samorządami lokalnymi.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#JózefKlim">Obecnie planuje się uznanie kilku kolejnych, położonych na państwowych gruntach, obiektów przyrodniczych za rezerwaty. Również ich obszar zostanie ostatecznie ustalony za zgodą lokalnych społeczności.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#JózefKlim">Jednym znaczącym problemem, utrudniającym nadzór nad rezerwatami i zarządzanie nimi, jest dotkliwy brak planów ochrony przyrody dla znacznej liczby obiektów. Na ogólną liczbę 85 rezerwatów tylko 50 posiada opracowane plany ochrony. Przyczyna takiego stanu rzeczy jest nader prozaiczna, a stanowi ją brak środków finansowych na realizację kolejnych planów.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#JózefKlim">Uważam, iż nie można nie dostrzegać tych wszystkich kontrowersji i problemów, o których mówił pan marszałek, a które zostały również częściowo zawarte w moim obecnym wystąpieniu, szczególnie dotyczących parków narodowych. Myślę, że wszelkie sporne kwestie powinny być przedmiotem spokojnych negocjacji, prowadzonych na zasadzie poszanowania interesów wszystkich zainteresowanych stron.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#JózefKlim">Zatem trzeba się wsłuchiwać w opinie formułowane przez naukowców, leśników, ludzi prostych, samorządy oraz ekologów. Dopiero po przeanalizowaniu i przedyskutowaniu tych wszystkich opinii można będzie wybrać - jak sądzę - optymalne rozwiązanie. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#BarbaraImiołczyk">Dziękuję panu wojewodzie. Obecnie proszę o zabranie głosu prezydenta Białegostoku pana Ryszarda Tura.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#RyszardTur">Jestem wielce usatysfakcjonowany, że możemy dzisiaj gościć państwa w naszym mieście. Mam nadzieję, że mimo nawału pracy znajdziecie państwo czas na zwiedzenie miasta, do czego serdecznie zachęcam.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#RyszardTur">Po tych słowach wstępnych chciałbym podzielić się kilkoma spostrzeżeniami dotyczącymi działalności lokalnych samorządów. Otóż jedną z najważniejszych kwestii, stanowiących przedmiot zainteresowania naszego samorządu jest polityka transportowa realizowana na terenie Białegostoku, czyli miasta będącego największym ośrodkiem Polski północno-wschodniej. Miasto to liczy ponad 300 tys. mieszkańców i jest siedzibą władz województwa podlaskiego. To właśnie tutaj krzyżuje się 9 szlaków drogowych i kolejowych o znaczeniu krajowym i międzynarodowym. Wśród nich najważniejsze chyba jest połączenie drogowe, wiodące z zachodu Europy przez Niemcy, Warszawę, Białystok do Grodna i dalej do Sankt Petersburga. Przez Białystok przebiega też droga z północy Europy, z krajów nadbałtyckich na południe, a także Via Baltica, idąca z krajów nadbałtyckich przez Białystok w kierunku Warszawy. Przez Białystok prowadzi też jedna linia kolejowa do Sankt Petersburga i dalej do Moskwy.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#RyszardTur">Realizowana obecnie przez miasto polityka transportowa uwzględnia wszelkie zależności i uwarunkowania wynikające ze wzmożonego ruchu drogowego. Podstawowe dokumenty stanowiące jej wykładnię to przede wszystkim „Polityka transportowa Białegostoku”, opracowana w 1997 r., następnie zaś przyjęta przez Radę Ministrów. Dla przypomnienia powiem, iż inicjatorem realizowania obecnie wdrażanej polityki transportowej był pan poseł Marian Blecharczyk, który przed kilkoma laty pełnił funkcję wiceprezydenta Białegostoku.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#RyszardTur">Na realizację polityki transportowej pozwalają ponadto jeszcze inne dokumenty, to jest ogólny plan zagospodarowania miasta Białegostoku, a także przyjęta strategia rozwoju naszego miasta. Obecnie natomiast w końcowej fazie znajdują się prace, mające na celu sporządzenia studium transportowego Białegostoku.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#RyszardTur">Podstawowym celem, zarówno doraźnych jak i długofalowych przekształceń systemu transportu w mieście, jest poprawa sprawności transportu oraz stworzenie ekonomicznego i mało szkodliwego dla środowiska sposobu przewozu osób i transportu towarów. Modernizacja i rozwój transportu służyć powinny stymulowaniu rozwoju gospodarczego i wdrażaniu ładu przestrzennego, oraz znacznej poprawie wizerunku miasta. Podstawowym celem prowadzonej obecnie polityki transportowej jest przede wszystkim zapewnienie sprawności funkcjonowania miasta przy rosnącym poziomie motoryzacji, w tym łagodzenie uciążliwości wynikających ze znacznego nasilenia ruchu drogowego. Innym elementem jest podniesienie jakości transportu o charakterze zbiorowym oraz poprawa bezpieczeństwa ruchu pieszego i coraz popularniejszego ruchu rowerowego. Niebagatelnym celem jest też poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego. Nie bez znaczenia jest także odczuwalna już poprawa ekonomicznej sytuacji i efektywności systemu transportu.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#RyszardTur">Podstawowe kierunki prowadzonych działań obejmują radykalną poprawę jakości funkcjonowania transportu zbiorowego oraz poprawę funkcjonowania centralnego obszaru miasta, w tym odciążenie śródmieścia od ruchu tranzytowego, który w ostatnim czasie bardzo daje się we znaki.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#RyszardTur">Zgodnie z przyjętą przez miasto w 1997 r. polityką zrównoważonego rozwoju, istotne miejsce w systemie transportowym zajmuje transport publiczny. Białystok, jako pierwsze miasto w kraju, już w 1991 r. dokonał rozdziału kompetencji w zakresie organizacji i funkcjonowania komunikacji miejskiej. W chwili obecnej przewozem osób zajmują się trzy niezależne spółki komunikacyjne.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#RyszardTur">Po 9 latach doświadczeń możemy stwierdzić, iż zniesienie monopolu na przewozy pasażerskie i oddanie ich trzem podmiotom pozytywnie odbiło się na jakości świadczonych usług, gdyż decydującą rolę odegrał, zgodnie z oczekiwaniami, element niezbędnej konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#RyszardTur">W 1994 r. wprowadzony został w Białymstoku automatyczny system kontroli przewoźników komunikacji miejskiej, pozwalający na kontrolowanie punktualności kursowania autobusów za pomocą tzw. rejestratorów, zainstalowanych w wybranych punktach miasta. Choć rozwiązanie to nie spotkało się z aprobatą przewoźników, w bardzo znacznym stopniu wpłynęło na regularne kursowanie autobusów. Można powiedzieć, iż w chwili obecnej system komunikacji w Białymstoku jest jednym z lepiej funkcjonujących systemów w skali kraju. Ponadto jednym z zadań zrealizowanych do tej pory przez gminę była sukcesywna wymiana taboru komunikacyjnego. I tak w ciągu lat 1995–1998 kupiono 61 nowych autobusów, w 1999 r. nabyto ich aż 40.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#RyszardTur">Przy wyborze autobusów uwzględniono nie tylko wszelkie wymogi ekologiczne, ale także potrzeby i możliwości fizyczne osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#RyszardTur">Białystok jest również pierwszym polskim miastem, w którym w 1999 r. wprowadzono system elektronicznego obliczania liczby pasażerów. W wyniku tego działania przewoźnicy błyskawicznie reagują na wahania liczby przewożonych osób, zwiększając częstotliwość kursowania autobusów na trasach nadmiernie przeciążonych. System ten pozwala też na uaktualnienie tras i modyfikację rozkładów jazdy. Inaczej mówiąc, jest to system szybkiego reagowania umożliwiający elastyczne dostosowywanie się do zmieniających się potrzeb oraz oczekiwań mieszkańców Białegostoku. Pomimo rosnącej konkurencji ze strony samochodów osobowych, utrzymuje się wysoki poziom liczby przewożonych pasażerów. Kapitalne znaczenie dla zachowania tego stanu rzeczy ma podnoszenie standardu usług przewozowych, modyfikowanie układu przebiegu tras komunikacyjnych oraz utrzymanie oczekiwanej częstotliwości kursowania autobusów, a także punktualności.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#RyszardTur">Stosownie do przyjętej polityki transportowej, komunikacja publiczna powinna uzyskać pierwszeństwo w ruchu miejskim. W najbliższej przyszłości przewiduje się realizację systemu kontroli zarządzania ruchem samochodowym i autobusowym.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#RyszardTur">Białostocki Zarząd Transportu - Zakład Obsługi Komunikacji Miejskiej, jako pierwszy w kraju zarząd komunikacji miejskiej, w 1999 r. otrzymał certyfikat ISS0 9001. W roku bieżącym wprowadzono tzw. kartę dialogu z klientem, jako nową formą kontaktu pomiędzy organizatorem transportu i pasażerami.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#RyszardTur">Z kolei w zakresie odciążenia obszaru miasta od ruchu tranzytowego i międzydzielnicowego, przewiduje się podjęcie licznych działań, mających na celu sprawne zakończenie budowy obwodnic śródmiejskich oraz obwodnicy miejskiej. W przypadku obwodnicy miejskiej najistotniejsza jest modernizacja układów drogowych, zakończenie budowy brakujących elementów obwodnic i przebudowa skrzyżowań. Natomiast najważniejszym zadaniem, które mamy zamiar realizować w najbliższym czasie, jest budowa drogowego przejścia przez tory kolejowe i budowa tunelu nad trakcją kolejową. Jest to zadanie bardzo istotne w kontekście poprawy układu komunikacyjnego miasta.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#RyszardTur">Zadania związane z obwodnicą miejską, to przede wszystkim modernizacja już istniejącej obwodnicy przy wjeździe od strony Warszawy na drogę wiodącą do Kuźnicy Białostockiej i dalej do Bobrownik. Ponadto na tej samej obwodnicy, a w jej odcinku południowo-wschodnim, planuje się przedłużenie szosy ełckiej i połączenie jej z ul. Ciołkowskiego. Zrealizowanie tej inwestycji pozwoli na bezpieczny i szybki wyjazd z Białegostoku w kierunku Lublina.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#RyszardTur">Wśród najważniejszych, realizowanych w ostatnich latach inwestycji drogowych, znajduje się też modernizacja ulic w samym śródmieściu Białegostoku. Działanie to w znacznym stopniu przyczyni się do poprawy układu komunikacyjnego naszego miasta.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#RyszardTur">Jednocześnie, w celu poprawy komunikacji w ścisłym centrum miasta, wprowadzony został system płatnego parkowania. Planuje się też ograniczenie ruchu w części śródmieścia, a także wyłączenie z ruchu niektórych odcinków ulic. Na przykład na ulicy Lipowej przewiduje się znaczne ograniczenie ruchu samochodowego, co będzie sprzyjać bezpieczeństwu pieszych. Prowadzi się również prace, mające na celu utrzymanie i odbudowę zniszczonych nawierzchni drogowych oraz modernizuje się istniejące obiekty inżynierskie. Działania te zapobiegną dalszemu pogarszaniu się warunków, w jakich odbywa się w naszym mieście ruch drogowy. Chociaż sprawa, o której chcę teraz powiedzieć, nie jest głównym tematem mojego obecnego wystąpienia, pozwolę sobie zasygnalizować, iż przy realizacji obwodnic miejskich napotykamy na wiele skomplikowanych problemów natury ekologicznej. Mówiąc w ten sposób mam namyśli ustalenie przebiegu tras komunikacyjnych przez obszary Puszczy Knyszyńskiej. Na szczególne trudności napotykamy w kontekście „wyprowadzenia ruchu” w kierunku Kuźnicy Białostockiej, gdyż nie ma innej możliwości, jak prowadzenie tej trasy przez obszary chronione prawem. I tym spostrzeżeniem chciałbym zakończyć swoje wystąpienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#BarbaraImiołczyk">Dziękuję panu prezydentowi za przedstawienie dorobku samorządu białostockiego w bardzo ważnej dziedzinie, jaką jest budowa nowoczesnej infrastruktury drogowej.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#BarbaraImiołczyk">Za chwilę rozpoczniemy debatę na temat jak chronić przyrodę i walory krajobrazowe, aby jednocześnie nie wywoływać społecznego niezadowolenia, jak zachęcić do współpracy samorządy po to, aby stały się partnerem administracji rządowej, parków narodowych i lasów państwowych, występując w imieniu tych wszystkich, którzy na tych terenach mieszkają. Przyjechaliśmy do Białegostoku po to, aby wysłuchać na miejscu opinii tych z państwa, którzy w imieniu rządu prowadzą gospodarkę leśną i opiekują się naszym dziedzictwem narodowym, a więc dyrektorów parków. Ale chcemy wysłuchać również przedstawicieli samorządów i poznać problemy, z jakimi muszą się zmagać w codziennej działalności. Chcielibyśmy na bazie dzisiejszego posiedzenia wyrobić sobie pogląd na to, czy rzeczywiście poszerzenie obszaru Białowieskiego Parku Narodowego może spowodować uszczerbek w turystyce i ograniczyć rozwój gospodarczy tego terenu, czy też może być szansą na tak oczekiwaną poprawę bytu lokalnych społeczności. Będziemy się też zastanawiać, jakie mechanizmy i przepisy ograniczają możliwości dobrego funkcjonowania puszczańskich gmin.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#BarbaraImiołczyk">Ostatnio Sejm, również dzięki posłom Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, w znowelizowanej ustawie o ochronie przyrody wzmocnił pozycję gmin, zapisując m.in., że dla poszerzenia parku narodowego potrzebna jest zgoda, a nie jak dotychczas opinia gminy.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#BarbaraImiołczyk">Wprowadziliśmy również przepis, który zobowiązuje budżet państwa do refundowania utraconych dochodów, uzyskiwanych z tytułu zwolnień oraz ulg podatkowych, obowiązujących na terenie parku.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#BarbaraImiołczyk">Mamy nadzieję, że zilustrowane zmiany będą zmniejszać opór gmin przed rozszerzaniem granic istniejących i tworzeniem nowych parków narodowych. Uregulowania te pozwolą również samorządowi terytorialnemu i gminom stać się realnym partnerem, współodpowiedzialnym za funkcjonowanie obszarów chronionych, jak również za ochronę przyrody na swoim terenie, pojętą w nieco szerszym wymiarze. Mam nadzieję, że przyjęte regulacje będą sprzyjać konstruowaniu takich programów, w których ochrona środowiska stanie się jednym z najważniejszych elementów rozwoju poszczególnych gmin.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#BarbaraImiołczyk">Chciałabym poprosić państwa o wystąpienia na ten właśnie temat, o podzielenie się z nami swoimi dotychczasowymi doświadczeniami. Zależy nam na tym, aby wysłuchać możliwie szerokiej grupy osób, co pozwoli na poznanie licznych i zróżnicowanych sądów oraz opinii.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#BarbaraImiołczyk">Kończąc swoją wypowiedź chciałabym serdecznie podziękować za materiały przygotowane na obecne posiedzenie, których autorami są: Ministerstwo Środowiska, Ministerstwo Finansów oraz Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Budownictwa. O ile obecni na posiedzeniu przedstawiciele wymienionych resortów chcieliby do tych materiałów dodać jeszcze jakieś uwagi, proszę o zabieranie przez nich głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JanuszRadziejowski">Na wstępie chciałbym podzielić się kilkoma refleksjami związanymi z wcześniejszymi wypowiedziami. Otóż przede wszystkim z całą stanowczością stwierdzam, iż polityka rządu w zakresie tworzenia parków narodowych oraz innych obiektów chronionych, jest od początku ze wszech miar jasna. Oznacza to, że chcemy tworzyć nowe parki, chcemy też zabezpieczać obszary już chronione, ale wszelkie te działania muszą przebiegać w ścisłej współpracy z lokalnymi społecznościami.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JanuszRadziejowski">Chyba nikt nie może powiedzieć, iż pomimo różnych dramatycznych wydarzeń rząd wykonał jakikolwiek krok przeciwko suwerenności i samorządności, przeciwko interesom lokalnych społeczności, które by miały zostać naruszone w wyniku powiększenia obszarów chronionych prawem, lub w kontekście zmiany przeznaczenia gruntów. Ten kierunek działania chcemy kontynuować, gdyż taka polityka w zasadzie obowiązuje na całym świecie. Obszary chronione mają również służyć społecznościom lokalnym, nie powinny natomiast stawać się zarzewiem kontrowersji, sporów i wzajemnych pretensji.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#JanuszRadziejowski">Czuję się zobowiązany do przypomnienia, iż rząd uruchomił szereg programów, które są elementem tak potrzebnego dialogu społecznego. W programach tych staraliśmy się uwzględnić racje zarówno mieszkańców, jak i ekologów, racje artykułowane przez dyrekcje parków, jak i potrzeby o charakterze ekonomiczno-gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#JanuszRadziejowski">Wydaje mi się, że niektóre zapisy umieszczone w tych programach stanowią znakomity materiał do podejmowania dalszych działań w kierunku umocnienia ochrony przyrody w tym regionie.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#JanuszRadziejowski">Jako przedstawiciel rządu jestem nader usatysfakcjonowany pracami podejmowanymi aktualnie w sejmowych komisjach. Można tak powiedzieć, gdyż znowelizowana ustawa o ochronie przyrody stała się ustawą europejską i to nie tylko dlatego, że wprowadza pewne regulacje związane z dyrektywami unijnymi, ale także dlatego, że ustala pewne normy współpracy, realizowanej na linii rząd - samorząd w kontekście ochrony przyrody.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#JanuszRadziejowski">Z chwilą wejścia w życie tejże ustawy, zamiast obrzucać się wzajemnie inwektywami, czy też podpisywać kolejne porozumienia, będziemy mogli odwołać się do podstaw prawnych, regulujących zasady współpracy w dziedzinie ochrony przyrody.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#JanuszRadziejowski">Pani przewodnicząca zaprezentowała już kilka z wprowadzonych nowelizacją przepisów, które wydatnie przyczynią się do bezkonfliktowego wykonywania zadań z zakresu ochrony przyrody zainteresują lokalne społeczności realizowaniem zadań z tej dziedziny. Oczywiście trzeba będzie pracować nad formułą wykorzystania parków jako swojego rodzaju przestrzeni gospodarczej o walorach turystycznych.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#JanuszRadziejowski">Istotny jest również problem budowania pewnych mechanizmów, które by sprzyjały podejmowaniu przez miejscową ludność inicjatyw z zakresu świadczenia usług agroturystycznych i turystycznych. Nie można też pominąć kwestii właściwego promowania przez władze państwowe i regionalne obszarów chronionych. Prezentowanie terenów parków narodowych powinno spowodować, iż tak unikatowe tereny mogą stać się tzw. produktem turystycznym. Wyeksponowanie zalet jakiegoś terenu automatycznie spowoduje wzrost zainteresowania nim ze strony potencjalnych turystów krajowych i zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#JanuszRadziejowski">Wydaje mi się, że takie podejście, które zakłada dialog i współpracę, może być bardzo owocne. Mamy przykłady tego, że powołanie parków narodowych na mało znanych obszarach i podjęcie współpracy z administracją oraz z samorządami doprowadziły do wykreowania w powszechnej świadomości przeświadczenia, iż są to tereny, które warto poznać i do których warto wracać. A zatem oprócz działań doraźnych niezbędne są też przemiany mentalne, które w przyszłości pozwolą lokalnym społecznościom na nieco inne od obecnego, bardziej racjonalne spojrzenie na parki, których istnienie traktowane jest częstokroć jako uciążliwość i zagrożenie bytu mieszkańców puszczańskich gmin. Ponadto, właściwe wyeksponowanie parków narodowych oraz innych obszarów chronionych prawem, będzie sprzyjać napływowi środków z unijnych i krajowych funduszów, o czym mówił już wcześniej pan marszałek oraz pan wojewoda podlaski.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#JanuszRadziejowski">Już w tej chwili część samorządów terytorialnych naciska na ministerstwo o powołanie parków narodowych, które mogą stać się dla poszczególnych regionów ważkim elementem promocji. Na przykład w rejonie ujścia Warty wszystkie instancje samorządowe twardo i zdecydowanie domagają się powołania parku narodowego, traktując obszar chroniony nie tylko jako element naszego dziedzictwa przyrodniczego, ale także jako atut w promocji regionu.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#JanuszRadziejowski">Tyle chciałbym powiedzieć w obecnym wystąpieniu. Jeśli zajdzie taka potrzeba, chętnie włączę się również do późniejszej dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#BarbaraImiołczyk">Dziękuję, panie ministrze. Obecnie głos zabierze przedstawiciel Lasów Państwowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#RyszardNowakowski">W imieniu dyrektora generalnego Lasów Państwowych chciałbym serdecznie podziękować pani przewodniczącej i panu marszałkowi województwa podlaskiego za zaproszenie na sesję wyjazdową Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#RyszardNowakowski">Pozwolą państwo, że w swoim wystąpieniu skoncentruję się na problematyce związanej z Puszczą Białowieską. Otóż na terenie Puszczy Białowieskiej działają trzy nadleśnictwa, tj. Hajnówka, Browsk i Puszcza Białowieska. Istnieje tu również leśny kompleks promocyjny, który powstał na mocy zarządzenia dyrektora generalnego Lasów Państwowych. Przy kompleksie tym działa rada społeczno-naukowa, która monitoruje działania podejmowane na rzecz ochrony przyrody na tym terenie. Przy okazji dzisiejszego spotkania chciałbym bardzo serdecznie podziękować leśnikom. Według nie tylko mojej oceny współpracę tę można określić wręcz jako wzorową. Dzięki niej prastara Puszcza Białowieska ma się zupełnie dobrze. Zachowanie pierwotnego charakteru tego unikatowego kompleksu leśnego zawdzięczać należy nie tylko leśnikom, ale także samorządom, które do skomplikowanej kwestii ochrony przyrody przywiązują należytą wagę.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#RyszardNowakowski">Ustawa o zmianie ustawy o ochronie przyrody, jak to zaznaczyła już pani przewodnicząca, w jednym z artykułów zawiera zapis mówiący o tym, że poszerzenie parków narodowych, czy też powoływanie nowych, uzgadniane będzie z odpowiednimi organami samorządów terytorialnych. W związku z tym każda propozycja poszerzenia stanu posiadania parku, a także zamysły mające na celu wprowadzenie innego sposobu gospodarowania na terenie puszczy, będą konsultowane i uzgadniane z samorządami terytorialnymi.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#RyszardNowakowski">Na zakończenie raz jeszcze chciałbym serdecznie podziękować za zaproszenie na posiedzenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#BarbaraImiołczyk">Prowadzenie obrad przejmuje poseł Marian Blecharczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MarianBlecharczyk">Dziękuję za wystąpienie. Obecnie głos zabierze przedstawiciel Ministerstwa Rozwoju Regionalnego i Budownictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#WłodzimierzTomaszewski">Bardzo dziękuję za umożliwienie mi wzięcia udziału w debacie Komisji, dotyczącej nader ważnego problemu. Problem ten z perspektywy Ministerstwa Rozwoju Regionalnego i Budownictwa jest postrzegany jako element, który powinien zostać skonkretyzowany w postaci dokumentów programowych, lub też ewentualnie przyszłych kontraktów zawieranych na bazie regulacji ustawy o zasadach wspierania rozwoju regionalnego.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#WłodzimierzTomaszewski">Trzeba powiedzieć, iż dylematy parków narodowych w kontekście ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju w strategii woj. podlaskiego potraktowane zostały stosunkowo dość ogólnie. W takiej sytuacji wypada mieć nadzieję, iż w dokumentach szczegółowych, a więc przede wszystkim w dokumencie operacyjnym, jakim stać się powinien program wojewódzki, problematyka ta nie tylko znajdzie swoje odzwierciedlenie, ale także uzyska należną jej rangę.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#WłodzimierzTomaszewski">Nie będę w swoim występowaniu omawiał przekazanego przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Budownictwa dość obszernego materiału, natomiast postaram się skoncentrować na kilku najważniejszych kwestiach.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#WłodzimierzTomaszewski">Otóż tak szczęśliwie się składa, że woj. podlaskie jest w zasadzie beneficjentem już trzeciej edycji programu PHARE ukierunkowanego na funkcje rozwoju regionalnego. Przypominam, iż już w programie PHARE 1999 r. woj. podlaskie ma swój poważny udział. W tej chwili realizowana jest dość skomplikowana procedura przetargowa, która pomoże wyłonić partnera wspomagającego województwo w przygotowaniu programu operacyjnego tzw. celu pierwszego. Program ten będzie miał zasadnicze znaczenie w momencie, w którym staniemy się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#WłodzimierzTomaszewski">Natomiast kolejne edycje PHARE 2000 i PHARE 2001 w sumie skierują na obszar woj. podlaskiego ok. 30 mln euro. Oczywiście duża część tej kwoty ma swoją alokację w przedsięwzięciach infrastrukturalnych, które nie są bezpośrednio związane z obszarem Białostockiego Parku Narodowego. Dzieje się tak dlatego, iż jedną z największych inwestycji będzie budowa drogi nr 61, czy też przebudowa tunelu drogowego w Białymstoku, z wszelkimi niezbędnymi powiązaniami komunikacyjnymi. Obydwie te inwestycje wymagają wyłożenia bardzo pokaźnych kwot zarówno z edycji PHARE 2000, jak i PHARE 2001.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#WłodzimierzTomaszewski">Natomiast ważne jest to, aby umiejętnie wykorzystać granty inwestycyjne dla małych i średnich przedsiębiorstw, oraz regionalnie rozdysponować te środki, które przeznaczone są na rozwój zasobów ludzkich.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#WłodzimierzTomaszewski">Te dwa elementy powinny w przyszłości znacznie wzmóc działania prorozwojowe na tych obszarach, na których będziemy mieli do czynienia z ograniczeniami wynikającymi z umocnienia rygorów ochrony środowiska i z nasileniem różnego rodzaju działania na przyrodę. Pamiętać musimy o tym, że będzie to działanie pierwszej wagi w sytuacji, w której poszerzone zostaną obecne granice Białowieskiego Parku Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#WłodzimierzTomaszewski">Muszę wyrazić uznanie dla Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej za wprowadzenie bardzo cennej zmiany do ustawy o zasadach wspierania rozwoju regionalnego. Mówiąc tak mam na myśli poszerzenie treści art. 14 tej ustawy, w którym dodano zapis, iż z ministrem rozwoju regionalnego mają być uzgadniane nie tylko plany finansowe funduszy, agencji i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, ale także zasady i kryteria podziału środków finansowych, pochodzących z wymienionych źródeł.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#WłodzimierzTomaszewski">Raz jeszcze dziękuję Komisji za wprowadzenie omówionej zmiany. Mam nadzieję, iż w przytoczonych dokumentach operacyjnych, to jest w programie wojewódzkim i programie wsparcia konstruowanym przez stronę rządową, Podlasie znajdzie należne mu miejsce. Co prawda dzisiaj rozmawiamy o konkretnych parkach narodowych, ale problematyka racjonalnego chronienia unikatowej przyrody ma wymiar ogólnokrajowy, przy czym każdy z obszarów musi być analizowany indywidualnie. Na przykładzie woj. podlaskiego widać, że nie zawsze racje artykułowane przez parki narodowe zbiegają się z racjami lokalnych społeczności.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#WłodzimierzTomaszewski">Wzmocnienie rygorów ochrony przyrody związane z poszerzeniem granic parków nie zawsze musi oznaczać zahamowanie dotychczasowego rozwoju gospodarczego na konkretnym terenie i poszerzenie bytu mieszkańców. Wszak racjonalnie prowadzone działania, ukierunkowane na turystykę i działalność o charakterze edukacyjnym, powinny zrekompensować ludności utracone dochody. Podejmując decyzje o powiększaniu granic parków, każdorazowo trzeba bardzo wnikliwie analizować wszelkie sygnały i nawet nader kontrowersyjne opinie.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#WłodzimierzTomaszewski">Na zakończenie chcę przypomnieć, że wschodnia część woj. podlaskiego ma największe predyspozycje po temu, aby otrzymać pomoc ze strony państwa i skorzystać ze środków Unii Europejskiej. Dzieje się tak dlatego, że na tym terenie pkb. jest znacznie niższy od średniej krajowej, a wiadomo, że zgodnie z regulacjami narodowej strategii preferowane będą tereny mające dochód plasujący się poniżej 75% średniej krajowej, a zatem ta część woj. podlaskiego w kontekście alokacji środków finansowych potraktowana zostanie na zasadach preferencyjnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MarianBlecharczyk">Dziękuję bardzo panu ministrowi. Zgodnie z przyjętym sposobem procedowania chciałbym teraz oddać głos zaproszonym gościom, to jest przedstawicielom samorządu terytorialnego, jak również przedstawicielom dyrekcji parków narodowych oraz instytucji i organizacji pozarządowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#ZdzisławSzkiruć">Na wstępie chciałbym powiedzieć, iż nasze dotychczasowe doświadczenia, zgromadzone na bazie współpracy z samorządami lokalnymi są bardzo pozytywne. Harmonijne kontakty i wzajemne zrozumienie doprowadziły do tego, iż na naszym terenie park jest ewidentnym elementem wpływającym w znaczący sposób na rozwój regionu. W tym kontekście chcę powiedzieć, iż materiały promocyjne przygotowywane są wspólnie z samorządami. Współdziałanie z samorządem pozwala także na podejmowanie skutecznych działań w zakresie pozyskiwania zarówno środków krajowych, jak i pomocowych pieniędzy unijnych.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#ZdzisławSzkiruć">Najpierw chciałby się skoncentrować na inicjatywach podejmowanych przez gminy i Wigierski Park Narodowy. Otóż obecnie gminu naszego terenu, wspólnie ze Stowarzyszeniem Gmin Wigry, realizują projekt „Zrównoważony rozwój polskich i litewskich obszarów chronionych”. Projekt ten finansowany jest ze środków PHARE CREDO. Jednym z efektów realizacji tego przedsięwzięcia jest opublikowanie wydawnictwa promującego walory turystyczne obszaru położonego pomiędzy Wigierskim Parkiem Narodowym i Dzukijskim Parkiem Narodowym.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#ZdzisławSzkiruć">Przy współudziale gmin nawiązaliśmy także współpracę z Parkiem Narodowym Muritz, a następnie powiatami Suwałki i Muritz. Natomiast współpraca Wigierskiego Parku Narodowego z parkiem La Brenne we Francji w efekcie pozwoliła na zorganizowanie wspólnych seminariów, w których uczestniczyli przedstawiciele samorządów i pracownicy parków.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#ZdzisławSzkiruć">Wymienione kontakty i współpraca dają także wymierne korzyści ekonomiczne. Skoro jesteśmy już przy kwestiach ekonomicznych, warto pokusić się o powiedzenie kilku zdań na temat wpływu Narodowego Parku Wigierskiego na rozwój gospodarczy regionu. Otóż dla nas jest rzeczą ze wszech miar oczywistą, iż park wpływa stymulująco na rozwój gospodarki. Aby to udokumentować, wystarczy sięgnąć do kwestii finansowych. I tak w ciągu ostatnich 5 lat środki budżetowe przeznaczone na prowadzenie działalności wewnątrz Wigierskiego Parku Narodowego były 16-krotnie niższe od pozyskanych na miejscu środków pozabudżetowych. Licząc w kwotach, był to odpowiednio milion i 16 mln zł. Pieniądze te region zyskał dzięki funkcjonowaniu na naszym terenie różnego rodzaju firm, dających miejscowej ludności zatrudnienie, ale też wnoszonych podatków.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#ZdzisławSzkiruć">Jeden z moich przedmówców stwierdził, iż park narodowy powinien nie tylko spełniać rolę ekologiczno-edukacyjną, ale także być ważkim elementem promowania regionu. Muszę zatem powiedzieć, iż w pełni zgadzam się z tym stwierdzeniem.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#ZdzisławSzkiruć">Gdybym swoją wypowiedź zakończył samymi pozytywnymi informacjami, nie dałoby to pełnego obrazu rzeczywistej sytuacji. Pamiętać bowiem należy o tym, że istnienie parku i jego potrzeby nie zawsze zgodne są z oczekiwaniami miejscowej ludności. Istnieje bowiem poważny konflikt związany z silną presją urbanistyczną. Polega ona na tym, że ceny ziemi na wschodzie Polski, gdzie tereny mają wielką wartość rekreacyjną, są niebywale wysokie w stosunku do średnich cen w skali kraju. W takiej sytuacji każdy hektar stanowi pokaźny majątek, a zatem właściciele bardzo często chcę tę ziemię spieniężyć. Na szczęście nie może być mowy o gremialnym wyzbywaniu się ziemi, gdy gminy zlokalizowane na terenie Wigierskiego Parku Narodowego przyjęły plany zagospodarowania przestrzennego, które obszary chronione prawem ratują przed rozprzestrzenianiem się chaotycznej zabudowy. Oczywiście racjonalne inwestowanie i zagospodarowywanie terenu parku, zgodne ze wspomnianymi planami, realizowane jest w sposób ciągły. Przy czym pamiętać należy o tym, że nowe inwestycje oznaczają też nowe miejsca pracy, co na tym terenie jest dobrem szczególnie cennym.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#ZdzisławSzkiruć">Wśród nowych inwestycji wprowadzonych do planu ochrony Wigierskiego Parku Narodowego wymienić należy wyznaczenie terenów pod prywatne pola namiotowe we wsiach: Tartak, Rosochaty Róg, Mikołajewo, Cimochowizna, wyznaczenie terenu pod port wewnętrzny w Starym Folwarku, pod Ośrodek Rozwoju Zrównoważonego w Gawrych Rudzie, pod przystanki usługowe na trasie wąskotorowej kolejki leśnej oraz pod szkółkę leśną w rejonie wsi Bryzgiel-Powały.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#ZdzisławSzkiruć">Trzeba przy tym zaznaczyć, że działania te są zgodne ze strategią miasta Suwałki i powiatów, na których terenie położony jest park. Zadania proponowane do realizacji zostały zawarte we wniosku do kontraktu woj. podlaskiego z rządem, opracowanego przez Forum Samorządowe Pojezierza Suwalsko-Augustowskiego i ziemi sejneńskiej.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#ZdzisławSzkiruć">Ogniskami konfliktogennymi na terenie Wigierskiego Parku Narodowego są te obszary, na których nie przewiduje się możliwości prowadzenia inwestycji o charakterze budowlanym.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#ZdzisławSzkiruć">Raz jeszcze muszę zaakcentować, że plan ochrony Wigierskiego Parku Narodowego przyjęty w marcu tego roku, o czym już wspomniał pan marszałek woj. podlaskiego, zatwierdzony został z zachowaniem całej procedury formalnoprawnej. Zanim dokument ten został zaakceptowany, odbywały się konsultacje z samorządami oraz trwało zbieranie opinii formułowanych przez poszczególne gminy. W planie tym nader precyzyjnie określono zakres inwestycji oraz ich charakter, a także zawarto szereg nowych propozycji odnoszących się do lokalizacji obiektów na terenie chronionym.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#ZdzisławSzkiruć">Po 10 latach istnienia Wigierskiego Parku Narodowego z całym przekonaniem mogę stwierdzić, że park jest istotnym elementem wpływającym na rozwój regionu i że podejmuje coraz więcej wspólnych z samorządami działań.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#ZdzisławSzkiruć">Na wstępie wspomniałem, iż współpraca z samorządami powoduje m.in. łatwiejsze pozyskiwanie środków pomocowych. Aby nie być gołosłownym, powiem, iż w chwili obecnej park razem z samorządami lokalnymi i władzami Suwałk, przygotowuje wnioski do programu ISPA dotyczące kompleksowego rozwiązania gospodarki wodno-ściekowej w okolicy jeziora Wigry, co będzie inwestycją o kapitalnym znaczeniu. Mam nadzieję, że nasze starania nie pozostaną bez echa i że jezioro Wigry będzie przyciągało turystów nie tylko pięknym położeniem, ale też kryształowo czystą wodą.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#ZdzisławSzkiruć">Park jest ważnym miejsce pracy liczącym się w skali regionu, choć nie zawsze pracownicy tegoż parku są lubiani przez mieszkańców puszczańskich wsi. Już taka jest ich rola, że dla dobra parku „wyłapują” nieprawidłowości w wydawaniu decyzji budowlanych i inne wykroczenia przeciwko chronionej przyrodzie. Mam jednak nadzieję, że im dłużej park będzie istniał, tym mniej będzie konfliktów i nieporozumień. Na to jednak trzeba czasu, gdyż niczego nie załatwi się wyłącznie decyzjami administracyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#ZdzisławSzkiruć">Mam też nadzieję, że mieszkańcy gmin położonych na terenie parku polubią go jednak choćby i za to, że dzięki działalności prowadzonej na terenie chronionym region pozyskuje dodatkowe, dość pokaźne środki finansowe.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#ZdzisławSzkiruć">Kończąc, zapraszam posłów Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej do odwiedzenia parku, naprawdę warto. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#MarianBlecharczyk">Dziękuję bardzo. Obecnie głos zabierze przedstawiciel Narwiańskiego Parku Narodowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#BogusławDeptuła">W dniu wczorajszym mieli państwo okazję zwiedzić część Białowieskiego Parku Narodowego. Proszę sobie zatem wyobrazić park, który reprezentuję, diametralnie różny od oglądanej wczoraj puszczy.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#BogusławDeptuła">Białowieski Park Narodowy to park typowo leśny, natomiast w Narwiańskim Parku Narodowym praktycznie nie ma lasów, natomiast park ten obejmuje kilkadziesiąt hektarów młodników i zapustów, pozostały zaś obszar stanowi otwartą przestrzeń.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#BogusławDeptuła">Charakterystyczne dla tego parku jest to, że wszystko, co w nim jest warte uwagi, powstało dzięki ludziom, dlatego też należy przykładać więcej starań do tego, aby mieszkańców tego obszaru zatrzymać jak najdłużej. Mówię o tym, choć w zasadzie problem ten nie powinien być kłopotem parku. Nie możemy jednak przechodzić obojętnie wobec zjawiska wyludniania się narwiańskich wsi. Coraz mniej jest tu ludzi, którzy kiedyś tereny te wykaszali i uprawiali. Podobny problem, związany z wyludnianiem się wsi występuje także w Biebrzańskim Parku Narodowym, a pamiętać trzeba, iż głównym zadaniem parku jest utrzymanie przyrody na wielkich, bezleśnych obszarach. Bez rozumnej działalności człowieka, związanego od wielu pokoleń z tą przyrodą, sami niewiele będziemy mogli zrobić.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#BogusławDeptuła">Być może niektórzy pamiętają jeszcze krajobraz Podlasia sprzed lat, którego cechą charakterystyczną były setki stogów rozsianych na nadnarwiańskich łąkach, teraz jednak na próżno ich wypatrywać, gdyż ludzie uciekają z tych terenów. Trzeba sobie bowiem zdawać sprawę z faktu, iż Narwiański Park Narodowy w zasadzie stanowi jeden wielki nieużytek. Co prawda były próby zmeliorowania podmokłych łąk, ale podejmowane i przeprowadzone już prace nie rokowały dobrze przyszłości przyrody. Dobrze się stało, że zaniechano osuszania terenów na wielką skalę, gdyż - jak wykazują doświadczenia - te właśnie nadnarwiańskie łąki stały się magnesem przyciągającym turystów.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#BogusławDeptuła">Pierwotna przyroda zachowana na tych obszarach, daje szansę na prowadzenie racjonalnej gospodarki. Czysta woda i powietrze sprzyjają wytwarzaniu zdrowej żywności. W tym zakresie podejmujemy już pierwsze działania tak, aby w najbliższych latach wizytówką parku były nie tylko malownicze łąki, ale także zdrowa żywność.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#BogusławDeptuła">Kończąc swoje krótkie wystąpienie chciałbym zapewnić obecnych, że na naszym terenie harmonijnie współpracujemy z samorządami lokalnymi, co - mam nadzieję - pozwoli na zrealizowanie naszych zamierzeń. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#MarianBlecharczyk">Dziękuję panu dyrektorowi. Na sali jest wielu przedstawicieli samorządów lokalnych różnych szczebli, myślę, że wobec tego interesujące dla nas wszystkich byłoby wysłuchanie ich opinii i uwag. Intencją Komisji jest możliwie najpełniejsze poznanie problemów gmin położonych na obszarach parków narodowych, co pozwoli posłom na realizowanie współpracy pomiędzy parkami narodowymi i tymi właśnie gminami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#AnatolOchryciuk">W swoim wystąpieniu chciałbym powiedzieć kilka zdań na temat usytuowania parku narodowego w systemie samorządu terytorialnego. Otóż w chwili obecnej dotkliwie odczuwa się bak prawnej płaszczyzny, ułatwiającej zgodne i harmonijne funkcjonowanie parku oraz samorządu.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#AnatolOchryciuk">Konflikt społeczny, jaki odnotowaliśmy na naszym terenie, nie jest jedynym w skali kraju. Wiele podobnych temu konfliktów występujących ostatnimi czasy, wskazuje, iż w systemie prawnym na linii samorząd-park trzeba wprowadzić pewne zmiany. Nie tak dawno przez prasę przetoczyła się dyskusja, w której akcentowana była teza o zmierzchu parków narodowych. Chodzi bowiem o to, że ta forma ochrony przyrody niezupełnie odpowiada systemowi władzy terenowej.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#AnatolOchryciuk">Moim zdaniem, nieporozumienia te wynikają z faktu, że dyrektor parku narodowego, jako przedstawiciel administracji specjalnej, jest bardzo wysoko usytuowany w hierarchii administracyjnej. Można nawet powiedzieć, iż nawiązywanie współpracy z samorządami jest wynikiem jego dobrej woli i uprzejmości. Myślę, że gdyby zostały powołane rady nadzorcze parków narodowych, wówczas powinno się w nich znaleźć miejsce również dla przedstawicieli samorządów lokalnych. Dopiero przy zaakceptowaniu takiego rozwiązania opinie samorządów nie miałyby charakteru iluzorycznego.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#AnatolOchryciuk">Ponadto niebywale ważny akt prawny, jakim jest plan ochrony parku, do tej pory tworzony jest poza samorządem, a cała niezręczność polega na tym, że ten sam samorząd po przyjęciu tegoż planu jest nim bardzo mocno związany.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#AnatolOchryciuk">Wypada się też zapytać o to, czy park narodowy powinien być jedyną formą realizacji ochrony przyrody. Myślę, że na to pytanie my, jako przedstawiciele samorządów, musimy odpowiedzieć przecząco. Jak wiadomo, sama Puszcza Białowieska nadzorowana jest nie tylko przez dyrekcję parku, ale także przez trzy nadleśnictwa. Przy takim systemie w chwili obecnej nic nie zagraża puszczańskiej przyrodzie, nie ginie żaden gatunek ani zwierząt, ani roślin, przyroda na obszarze parku ma się zupełnie dobrze i stale notuje się przyrost masy drzewnej. A zatem zjawiska te mogą być potwierdzaniem założenia, iż wszystkie formy ochrony przyrody, które sprowadziły się w praktycznym działaniu, powinny być nadal stosowane. Myślę, że samo życie powinno przynieść ostateczne rozstrzygnięcia tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#AnatolOchryciuk">Należy jednak podkreślić, iż aktualny układ organizacyjny ma ważny walor konkurencyjności, co oznacza, że to praktyka rozsądzi, która forma ochrony przyrody jest sprawniejsza i pełniej gwarantuje, że dobro przyrody, a więc i człowieka, nie zostanie naruszone. W tej dziedzinie, podobnie jak i w innych, monopole są nie tylko złe, ale wręcz niebezpieczne.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#AnatolOchryciuk">Przechodząc do kolejnej kwestii chciałbym się skoncentrować na roli samorządów w rzeczywistej ochronie przyrody. Otóż priorytetowym zagadnieniem, jakim zajmują się samorządy regionu Puszczy Białowieskiej, jest likwidacja zjawisk niebezpiecznych dla przyrody puszczańskiej. W tym kontekście chcę powiedzieć, iż rzeka Leśna Prawa, wpadająca w okolicy Hajnówki do Puszczy Białowieskiej, płynie przez całą jej szerokość, przekracza granicę państwową, przepływa przez tereny Białorusi i wpada do Bugu, po czym już jako Bug wraca na teren Polski. Otóż ta rzeka nadal niesie ogromną ilość ścieków przemysłowych i komunalnych. To, że w Hajnówce od kilku lat funkcjonuje nowoczesna oczyszczalnia ścieków, w niczym nie załatwia sprawy, gdyż koszt skanalizowania licznych dzielnic miasta znacznie przekracza sam koszt wybudowania oczyszczalni. Sprawą tą zajmujemy się nie od dzisiaj, traktując ją jako swoje najważniejsze zadanie.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#AnatolOchryciuk">Kolejnym problemem ekologicznym są najczęściej nielegalne, wysypiska śmieci, które istnieją na terenie Puszczy Białowieskiej lub w jej otoczeniu. Co prawda mamy już w pełni opracowany program gospodarowania odpadami komunalnymi, jednak jego realizacja będzie wymagała wyłożenia bardzo pokaźnych kwot. Mając świadomość wagi problemu, czynimy bardzo wiele w tym kierunku, aby go ograniczyć albo nawet wyeliminować.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#AnatolOchryciuk">Pozostaje jeszcze stale otwarta sprawa czystości powietrza. Do tej pory na Puszczę Białowieską opada bardzo wiele pyłów z kotłowni węglowych funkcjonujących na terenie naszego miasta. Muszę powiedzieć, że obok sprawy tej również nie przechodzimy obojętnie, gdyż doskonale wiemy, że ochrona Puszczy Białowieskiej tylko wówczas będzie w pełni skuteczna, gdy wyeliminowane zostaną zagrożenia zewnętrzne. Wiemy o tym i czynimy wszystko, aby szkodliwe czynniki zminimalizować. Czy nam się to uda, pokażą przyszłe lata.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#MarianBlecharczyk">Dziękuję bardzo. Obecnie głos zabierze wójt gminy Narew.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#JakubSadowski">W swoim wystąpieniu chciałbym skoncentrować się na sprawach dość przyziemnych absorbujących mieszkańców gminy Narew. Otóż gmina, którą reprezentuję, obejmuje obszar 242 km2 i liczy 4800 mieszkańców. Na jej terenie zlokalizowanych jest prawie 50 miejscowości, z których większość liczy zaledwie po kilka gospodarstw.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#JakubSadowski">Wszyscy, co jest naturalne, aspirują do tego, aby mieć dobre drogi, wodę, a także oczyszczalnie ścieków. Przy tak zagospodarowanym obszarze i takich oczekiwaniach społecznych Narew dysponuje jednym z najmniejszych budżetów woj. podlaskiego. A zatem nie ma szans na to, aby w najbliższym czasie spełniły się oczekiwania mieszkańców. Słabe zaludnienie, wielkie przestrzenie i spokój tak wymarzony przez mieszkańców wielkich miast, jest typowy dla obszaru reprezentowanej przeze mnie gminy.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#JakubSadowski">Na terenie gminy Narew znajduje się poważna część Puszczy Białowieskiej. A zatem teren ten wymaga niebagatelnych nakładów nie tylko na ściśle pojęty rozwój gospodarczy, ale także na ochronę przyrody. Z racji braku na tych obszarach przemysłu liczyć możemy wyłącznie na środki pomocowe.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#JakubSadowski">W chwili obecnej nie mogę propagować w swojej gminie agroturystyki z tej racji, iż istniejące gospodarstwa nie spełniają podstawowych warunków. Trzeba pamiętać, że żaden turysta nie zajedzie na urlop traktorem, a w zasadzie tylko ten środek lokomocji może się poruszać po narwiańskich drogach i bezdrożach. Nie ma też bieżącej wody i odprowadzenia ścieków. Być może ktoś zgodziłby się na urlopie nocować w stodole, ale myślę, że po takim noclegu chętnie skorzystałby z kąpieli, o której we wsiach mojej gminy można sobie tylko pomarzyć. Żadna wiedza marketingowa, żadna reklama, nie ściągną do nas turystów bez wcześniejszego zapewnienia im cywilizowanych warunków bytowania. Nie od dzisiaj, dosłownie przy każdej okazji, staramy się o tym mówić pełnym głosem, jednak do tej pory jest to głos wołającego na puszczy. Dzieje się tak dlatego, że różnorakie organizacje o charakterze pomocowym małe gminy traktują marginalnie. Zacznijmy od naszej rodzimej organizacji, jaką jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Otóż maleńka oczyszczalnia ścieków niezbędna gminie Narew wymyka się kategoriom tych inwestycji, które mogą być finansowane przy współudziale tegoż funduszu. Na nic zdają się moje tłumaczenia, skoro przepisy stanowią inaczej. Korzystając zatem z dzisiejszego spotkania kłaniam się nisko wszystkim panom dyrektorom parków narodowych i wszystkim tym, którzy chronią przyrodę prosząc o to, aby zechcieli zrozumieć, że skraj Puszczy Białowieskiej i prastara dolina Narwi, o której tak wiele się mówi, wymaga rzeczywistej ochrony. Tym samym większa uwaga należy się mojej gminie, która leży w samym centrum wspomnianej doliny. Myślę, że tej prawdy geograficznej nikomu nie powinienem udowadniać.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#JakubSadowski">Moje starania o środki z funduszu spełzły na niczym i z tego względu, że przesłana przeze mnie dokumentacja nie spełniała wymogów formalnych. Zgadzam się z tym zarzutem, ale muszę w tym kontekście powiedzieć, iż gminy nie stać na „wynajęcie” fachowca z prawdziwego zdarzenia, który by precyzyjnie wszystko wyliczył i opisał, z tego względu, że dobry fachowiec każe sobie płacić 10 tys. zł tylko za to, że zechce w moją stronę spojrzeć. A ja za takie pieniądze mogę przywieźć dla dwóch wiosek żwir niezbędny do utwardzenia drogi gruntowej. I to jest dla mnie sprawa najważniejsza w sytuacji, gdy ludzie jesienią i w czasie wiosennych roztopów nie mogą się dostać do swoich domostw.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#JakubSadowski">Proszę zwrócić uwagę na to, że jesteśmy biedną gminą i z własnej kieszeni nie możemy wyjąć żadnych pieniędzy, gdyż ich tam po prostu nie ma. Jeżeli teren, który reprezentuję, rzeczywiście ma być turystycznie atrakcyjny, to najpierw trzeba go uzbroić przeznaczając na ten cel niezbędne środki pomocowe. Natomiast w obecnym stanie rzeczy jedyną atrakcją mogą być coraz gorzej odziani i coraz bardziej sfrustrowani mieszkańcy.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#JakubSadowski">Kolejną sprawą, którą w dobie coraz staranniejszego chronienia lasów trzeba by rzetelnie rozważyć, jest komunikacja leśna. Do dzisiaj funkcjonuje niepisane prawo, zgodnie z którym ludzie swobodnie mogli jeździć po lesie i nikt im nie stwarzał żadnych barier. Odwiedzania innych wsi położonych w puszczy po prostu wymaga życie. Jednak ostatnimi czasy pojawił się dość niepokojący sygnał, kiedy to nadleśniczy przypomniał sobie o przepisach ustawowych i postanowił je wyegzekwować, czemu się zresztą nie dziwię. A zatem zgodnie z prawem ustawił znak zakazujący wjazdu do lasu, natomiast straż leśna „wyłapywała” niefortunnych podróżnych karząc ich mandatami, niektórzy musieli nawet stawać przed kolegium.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#JakubSadowski">Takie poczynania spowodowały gwałtowną reakcję reakcję mieszkańców. Nie wiem, czy byłem dobrym mediatorem, czy też nie, ale w każdym razie udało mi się ten konflikt doraźnie uciszyć. Nie napawa mnie to jednak radością, gdyż problemy podobne do opisanego będą się mnożyły w przyszłości. Nie można wybierać pomiędzy prawem a zdrowym rozsądkiem, puszcza nie może dzielić rodzin i znajomych. Myślę, że modyfikując obecne, czy też planując nowe formy ochrony przyrody, nie można pominąć niebywale ważnego dla mieszkańców puszczańskich gmin problemu poruszania się po terenie bez konieczności łamania prawa. Jednak musi to być rozwiązanie takie, które mieszkańcy tych terenów będą mogli zaakceptować, gdyż nie może być takiej sytuacji, że do wsi, do której jest 4 km, będzie można dojechać ponad 40-kilometrowym objazdem. Tego ludzie nie przyjmą. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#MarianBlecharczyk">Dziękuję panu wójtowi. Chciałbym w kontekście dotychczasowych wypowiedzi przedstawić kilka uwag. Otóż jestem głęboko przeświadczony, że dopóki nie będzie gwarancji, że w ramach polityki regionalnej, w ramach wsparcia regionalnego, programu wojewódzkiego oraz w ramach ustawy o zasadach wspierania rozwoju regionalnego, znajdą się precyzyjne zapisy adresowane do samorządu, dopóty będziemy mieli do czynienia z rozbieżnością stanowisk oczekiwań oraz opinii, a stąd już prosta droga do kolejno wybuchających konfliktów. Tę właśnie tezę potwierdziła nader interesująca wypowiedź wójta gminy Narew.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#MarianBlecharczyk">Na bazie tego spostrzeżenia mogę stwierdzić, iż lekarstwem na rozwiązanie dotychczas pojawiających się konfliktów pomiędzy dyrekcjami parków narodowych a samorządami, nie może być nawet najlepsza ustawa o ochronie przyrody. Bez pełnej świadomości i umiejętności prezentowania swoich potrzeb, bez umiejętności wyrazistego artykułowania oczekiwań wspartych pełną dokumentacją, ustawa pozostanie tylko dobrze skonstruowana prawem. Jednak sama ustawa nie poprawi relacji pomiędzy lokalnymi samorządami i przedstawicielami parków.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#MarianBlecharczyk">Przyznaję, że uchwalenie dobrej ustawy stawia samorząd z lepszej niż dotychczas sytuacji, ale nie zażegna konfliktów. I tę prawdę trzeba mieć zawsze na uwadze. Warunkiem pomyślnego finału starań o środki finansowe musi być dobry program i świadomie podjęta decyzja. Innej drogi nie ma i być nie może.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#MarianBlecharczyk">Tyle uwag chciałem wnieść tytułem komentarza do wcześniejszych wypowiedzi. Obecnie głos zabierze wójt gminy Kleszczele.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#AleksanderSielicki">Pan prezes Stowarzyszenia Gmin Puszczy Białowieskiej w swoim wystąpieniu mówił o okolicznościach, które spowodowały, iż do chwili obecnej nie ma zgody samorządów na powiększenie obszaru Białowieskiego Parku Narodowego. W tym kontekście chciałbym zwrócić uwagę na dwa dość istotne elementy. Otóż my, samorządowcy, w tej chwili nie czyhamy na taką okazję, aby korzystając z powiększenia parku zrealizować jakieś własne inwestycje infrastrukturalne. Natomiast bardzo zależy nam na tym, aby nasz teren był ze wszech miar atrakcyjny, a zatem przychylamy się do opinii o konieczności inwestowania w przedsięwzięcia proekologiczne. Z dzisiejszej dyskusji wynika jasno, że Puszcza Białowieska ma być magnesem przyciągającym do nas turystów, a więc racjonalne, sprzyjające przyrodzie rozwiązania spowodują, że do Parku Narodowego będą przyjeżdżać ludzie, którzy kochają przyrodę, ale na czas pobytu na naszym terenie nie będą się musieli rozstawać ze zdobyczami cywilizacji.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#AleksanderSielicki">Kolejna kwestia, o której chcę mówić, przede wszystkim dotyczy sposobu finansowania niezbędnych inwestycji proekologicznych. Otóż programy inwestycyjne na 1999 r. i na 2000 r. zakładały dofinansowanie podejmowanych przedsięwzięć w formie dotacji celowych przyznawanych z budżetu państwa. Środki te wynosiły 50% wartości realizowanych na terenie puszczańskich gmin inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#AleksanderSielicki">Natomiast w materiałach przygotowanych na dzisiejsze posiedzenie nie ma przyszłościowej wizji realizowania tychże inwestycji. W trakcie dyskusji padały na przykład stwierdzenia, iż w ramach strategii rozwoju woj. podlaskiego, czyli w ramach programu wojewódzkiego, a także w ramach programu wsparcia rządowego będzie możliwość uzyskiwania tych środków w nadchodzących latach.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#AleksanderSielicki">Jednak samorządowców w chwili obecnej satysfakcjonowałyby zapewnienia i gwarancje nieco innej natury. Mówię w ten sposób, gdyż jeszcze przed wdrożeniem programu obejmującego poszerzenie obszaru Białowieskiego Parku Narodowego, samorządy angażowały swój potencjał finansowy i wysiłek w realizację zadań proekologicznych. To właśnie samorządy budowały urządzenia służące zaopatrzeniu poszczególnych wsi w wodę i odprowadzenia ścieków. Również wysiłkiem samorządów powstały oczyszczalnie. Zadania te były realizowane w latach poprzednich. Na sfinalizowanie tych inwestycji trzeba było zaciągać olbrzymie kredyty. W zasadzie, mimo skonstruowania wielu znakomitych programów, niewiele się zmieniło i samorządy, tak jak i poprzednio, muszą sięgać po pokaźne kredyty. A zatem jeśli teraz wespół z resortem ochrony środowiska, czynimy obecnie przygotowania od ustalenia planu 5-letniego, to w planie tym bezwzględnie powinien zostać ujęty trudny problem finansowania inwestycji proekologicznych. Jednak, jak to już zaznaczyłem wcześniej, na próżno szukać informacji na ten temat w materiałach przygotowanych na obecne posiedzenie sejmowej komisji. Mogę, jako samorządowiec, przypuszczać, iż nowy program ochrony środowiska również będzie wymagał od samorządów wyłożenia kwot w wysokości 50% realizowanych inwestycji proekologicznych. Muszę jednak powiedzieć, iż gminy w wielu przypadkach obciążone wcześniej zaciągniętymi kredytami nie będą już zdolne sięgnąć po następne. A zatem jedynym rozwiązaniem jest przyznanie dotacji celowej w takiej wysokości, aby można było zrealizować planowane zamierzenia.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#AleksanderSielicki">Na obszarze funkcjonowania Białowieskiego Parku Narodowego znajdują się takie jednostki samorządu terytorialnego, których roczne budżety gmin w skali roku nie przekraczają 3 mln zł. Nie trzeba być ekonomistą, aby sobie uświadomić, co można zrobić dla gminy za takie pieniądze Raz jeszcze chcę zaakcentować, że w takiej sytuacji realizowanie zarówno inwestycji proekologicznych w pełnym tego słowa znaczeniu, jak i inwestycji o charakterze społecznym, wymaga zaciągania nowych kredytów.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#AleksanderSielicki">Jednak, jak państwu dobrze wiadomo, kredyty mogą być zaciągane tylko do pewnej, określonej prawem, wysokości. W danym roku kalendarzowym kredyt może sięgać tylko 15% dochodów własnych gmin. Oznacza to, że niektóre z gmin puszczańskich stają się niewydolne finansowo. Dlatego też chciałbym zasugerować, aby w te rozwiązania, które mają być przyjmowane w kontekście przyznawania środków pomocowych dla samorządów gmin puszczańskich, zostały wkomponowane regulacje uwzględniające wyższe niż dotychczas dotacje celowe.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#AleksanderSielicki">Chciałbym jeszcze wnieść kilka uwag i spostrzeżeń, które mogą być przydatne Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w dalszych pracach nad ustawą o finansowaniu samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#AleksanderSielicki">Uwagi te dotyczą naszych typowo wiejskich jednostek gminnych, które nie od dziś zmagają się z olbrzymimi niedostatkami finansowymi. W obecnej sytuacji ubogich gmin puszczczańskich w ogóle nie stać na zaspokojenie tych zasadniczych potrzeb, które artykułowane są przez lokalne społeczności. W tym kontekście muszę stwierdzić, a nie jest to tylko moja opinia, iż obecnie obowiązujące zasady partycypacji gmin w podatku dochodowym, nie są sprawiedliwe w odniesieniu do słabo zaludnionych obszarów, a do takich należą siłą rzeczy gminy istniejące na terenie Puszczy Białowieskiej.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#AleksanderSielicki">Na podstawie dotychczas zgromadzonych doświadczeń mogę stwierdzić, iż jednostki samorządu terytorialnego, obejmujące tereny zamieszkane przez mniej niż 10 tys. mieszkańców, powinny mieć wyższy wskaźnik udziału w podatku dochodowym. Natomiast gminy liczebniejsze mogłyby się zadowolić nieco niższym udziałem w tymże podatku.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#AleksanderSielicki">Na moment chciałbym się też zatrzymać przy kontrowersyjnych zasadach przyznawania subwencji oświatowej. Nie powiem chyba niczego nowego stwierdzając, iż nawet po naniesionych poprawkach obecnie funkcjonujący model, skonstruowany dla subwencji oświatowej, jest krzywdzący w odniesieniu do gmin typowo miejskich. Dzieje się tak dlatego, iż w chwili obecnej subwencja oświatowa naliczana jest w zależności od liczby dzieci, natomiast w szkołach położonych na terenie Puszczy Białowieskiej przeważają szkoły, w których liczebność poszczególnych klas nie przekracza 10 uczniów. Oznacza to, że proporcjonalnie do tej liczby przyznawana jest subwencja, co powoduje, że szkoły te i samorządy popadają w coraz większe tarapaty finansowe. W praktyce bowiem lwia część środków finansowych, jakimi dysponują małe gminy puszczańskie, kierowana jest na utrzymanie tych placówek.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#AleksanderSielicki">Szkół tych nie da się zlikwidować, gdyż bardzo znaczne odległości, dzielące poszczególne wsie, przekreślają z kretesem możliwość przyjęcia takiego rozwiązania. Po prostu nie będzie ani sensu, ani możliwości dowożenia dzieci po kilkadziesiąt kilometrów.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#AleksanderSielicki">Ponadto chciałbym zwrócić uwagę na to, że w programach wspierających gminy puszczańskie muszą się pojawić mechanizmy, które będą sprzyjać samorządom w pozyskiwaniu dodatkowych środków finansowych, gdyż w chwili obecnej problem ten spędza sen z oczu samorządowców. Nie chcę być gołosłowny, a zatem przytoczę przykład ze swojej gminy. Otóż Kleszczele powzięły decyzję o budowie zbiornika wodnego, który w przyszłości miałby nie tylko służyć mieszkańcom, ale także stałby się ważnym elementem ochrony Puszczy Białowieskiej. Jednak już na samym wstępie napotkaliśmy na poważne przeszkody związane z finansowaniem tej inwestycji. Polegają one na tym, iż Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przyznanie pieniędzy obwarowuje licznymi warunkami, z których najtrudniejszym do spełnienia przez obciążone różnymi zobowiązaniami finansowymi samorządy jest konieczność wzięcia kredytu z tegoż Funduszu. Dopiero po spełnieniu tego warunku Fundusz przyznaje bardzo szczupłe środki na projektowane lub już realizowane przez gminy inwestycje. Uważam, iż stosowanie takiej praktyki jest wielce krzywdzące dla ubogich gmin i z tego też względu uwagę tę adresuję do obecnego na posiedzeniu podsekretarza stanu z Ministerstwa Środowiska pana Janusz Radziejowskiego, który w swoim dzisiejszym wystąpieniu mówił o przywilejach będących udziałem gmin.</u>
          <u xml:id="u-23.12" who="#AleksanderSielicki">Kończąc chciałbym powiedzieć, iż samorządy nie są zadowolone z projektu poszerzenia Białowieskiego Parku Narodowego na teren całej Puszczy Białowieskiej. Gdyby jednak poszerzenie parku okazało się niełatwą do zaakceptowania koniecznością, to samorządy chciałyby, aby odbyło się to nie tylko w interesie puszczy, ale także ludzi tam zamieszkujących. To właśnie my tych ludzi reprezentujemy, wiemy, jakie są ich potrzeby i oczekiwania i dlatego żadną miarą nie możemy ich zawieść. Powiedziałem już, że samorządy traktują poszerzenie parku jako trudną do zaakceptowania konieczność, jednak ostatecznie nasze stanowisko zostanie sformułowane wówczas, gdy przedstawione zostaną plany uwzględniające kompromisowe rozwiązania, to znaczy takie, że dzięki którym powiększony zostanie park, ludzie zaś nie zostaną skrzywdzeni. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#MarianBlecharczyk">Prowadzenie przejmuje posłanka Barbara Imiołczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#BarbaraImiołczyk">Dziękuję za wystąpienie. Obecnie głos zabierze przedstawiciel Stowarzyszenia Gmin Górnej Narwi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#TadeuszWróblewski">Chciałbym poinformować, że nie tylko piastuję funkcję prezesa Stowarzyszenia Gmin Górnej Narwi, ale także jestem burmistrzem miasta i gminy Łapy, leżącego w sercu Narwiańskiego Parku Narodowego. W swoim krótkim wystąpieniu chciałbym podać nieco informacji o moim terenie. Otóż w ciągu ostatniego roku gmina Łapy za ponad 8 mln zł zmodernizowała oczyszczalnię ścieków. Inwestycję tę w znacznej mierze dofinansował Ekofundusz, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a także fundusz wojewódzki oraz jeszcze kilka innych fundacji pomocowych.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#TadeuszWróblewski">Mając bazę w postaci nowoczesnej oczyszczalni, planujemy skanalizowanie wszystkich miejscowości położonych w promieniu 25 km od miasta Łapy. Na obszarze tym zlokalizowanych jest 6 gmin. Kanalizacja oznacza nie tylko wygodę dla mieszkańców, ale jest także wymierną korzyścią ekologiczną.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#TadeuszWróblewski">Natomiast w chwili obecnej gmin skupione w Stowarzyszeniu Górnej Narwi, od Narewki, poprzez Narew, Juchnowiec Kościelny, Suraż, Poświętne, Wyżki, Sokoły, Choroszcz, Kobylin, Tykocin i Zawady mają jeden wspólny bardzo trudny problem, którym jest skażenie wód Narwi związkami organicznymi oraz toksynami sinic. Zanieczyszczenia te dostają się do rzeki poprzez zalew w Siemianówce. Bez rozwiązania tego problemu wszystkie nasze wielkie inwestycje proekologiczne zostaną zmarnowane. A zatem, korzystając z okazji, chciałbym obecnych tu posłów poprosić o pomoc. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#BarbaraImiołczyk">Dziękuję bardzo, panie burmistrzu. Obecnie oddaję głos posłowi Zygmuntowi Machnikowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#ZygmuntMachnik">Tematem obrad Komisji są bariery w funkcjonowaniu i rozwoju gmin położonych na obszarze parku narodowego. Oczywiście, dyskutując nad tym problemem, mówimy nie tylko o gminach i powiatach, ale również o całym regionie. Myślę, że głównym wątkiem naszego spotkania powinien być szeroko pojęty rozwój tych terenów, bo chyba dlatego główne materiały przygotował minister rozwoju regionalnego i budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#ZygmuntMachnik">Muszę powiedzieć, iż na dzisiejszym posiedzeniu problem rozwoju regionalnego potraktowany został powierzchownie i jednostronnie. Nie można całej tej skomplikowanej tematyki, jak to uczynił minister Włodzimierz Tomaszewski, sprowadzić do jednego wymiaru, jak do kwestii ekonomiczno-gospodarczych, przyjmując za jedyny wyznacznik rozwoju wielkość produktu krajowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#ZygmuntMachnik">W tym kontekście chciałbym przypomnieć, iż od 10 lat na całym świecie rozwój mierzony jest przy pomocy tzw. wskaźnika rozwoju ludzkiego. We wskaźniku tym niebagatelną rolę odgrywają takie elementy, jak na przykład dalsze trwanie życia. Nie mówię o tym bezpodstawnie, ponieważ jesteśmy w regionie, w którym dalsze trwanie życia, mimo tak znakomitego środowiska naturalnego, jest gorsze niż w woj. śląskim, gdzie na wielu obszarach mamy do czynienia z klęską ekologiczną.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#ZygmuntMachnik">Dzieje się tak dlatego, że trwanie życia ludzkiego jest silnie skorelowane z poziomem cywilizacyjnym, nie zaś z jakością środowiska naturalnego. A zatem przy dysputach nad rozwojem jakiegoś regionu należy uwzględnić takie czynniki, jak śmiertelność niemowląt i waga urodzeniowa. A te dwa elementy uwarunkowane są w znacznym stopniu wykształceniem matki, natomiast jakość środowiska naturalnego w tym przypadku schodzi na drugi plan.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#ZygmuntMachnik">Region ten - niestety - również pod względem edukacyjnym, odbiega od środkowej ogólnopolskiej. Na całej ścianie wschodniej mamy sto kilkanaście tysięcy studentów, z tego 70 tys. w Lublinie, natomiast na pozostałe 3 województwa przypada zaledwie trzydzieści kilka tysięcy studentów, co jest liczbą żenująco niską. A zatem właśnie edukacja stanowi wielkie wyzwanie dla działaczy samorządowych wszelkich szczebli.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#ZygmuntMachnik">Proszę państwa, niejako sumując dotychczasowe wystąpienia, chcę powiedzieć, iż znaczący był dla mnie głos wójta gminy Kleszczele, bowiem musimy przede wszystkim zabiegać o to, aby zapewnić rozwój cywilizacyjny tej części Polski.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#ZygmuntMachnik">W wyniku wydarzeń historycznych utraciliśmy tradycyjne metropolie na ścianie wschodniej. Poza granicami Polski znalazł się Lwów, Brześć, Wilno oraz Królewiec, w którym „przebywaliśmy czasowo”. W związku z tym w interesie państwa polskiego i Unii Europejskiej leży to, aby na ścianie wschodniej powstały metropolie o wysokim poziomie cywilizacyjnym. Muszę powiedzieć, iż w tych materiałach, które otrzymaliśmy przed dzisiejszym posiedzeniem, tego właśnie mi brakowało. Wydaje mi się, że konflikt pomiędzy parkiem a społecznościami lokalnymi dlatego ma tak znaczne nasilenie, że park narodowy z wieloletnią tradycją i z dobrą organizacją ma do czynienia ze słabym partnerem. W przyszłości partner ten musi zyskać na sile po to, aby można było wykreować całościowy program rozwoju cywilizacyjnego dla tej ziemi.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#ZygmuntMachnik">Nie mam i nie mogę mieć pretensji o to, że park myśli przede wszystkim o własnym rozwoju, jednak do rozwiązania powstałego na tym tle konfliktu potrzebne są dwie równorzędne strony.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#ZygmuntMachnik">Powiem więcej, być może w efekcie obecnych sporów uda się wykreować nowe wartości pozwalające na przyspieszenie rozwoju regionu mierzonego w kategoriach zdobyczy cywilizacyjnych. Myślę, że główną przyczyną konfliktu, o czym już wspomniałem wcześniej, jest słabość koncepcji przedstawianych przez samorządy Z tego też powodu dalszy rozwój parku i poszerzenie jego granic klasyfikowane jest przez lokalne społeczności jako poważne zagrożenie dalszego bytu, podczas gdy tenże rozwój parku mógłby i powinien stać się szansą dla puszczańskich gmin.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#ZygmuntMachnik">Chciałbym zapytać pana marszałka woj. podlaskiego, co ma zamiar uczynić dla regionu po to, aby podnieść jego poziom cywilizacyjny, co przyniesie korzyść nie tylko nam samym, ale całemu krajowi i Europie.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#ZygmuntMachnik">Czuję się też zobowiązany przypomnieć panu ministrowi Włodzimierzowi Tomaszewskiemu, że Sejm, przyjmując ustawę o zasadach wspierania rozwoju regionalnego, zobowiązał rząd do opracowania narodowej strategii. Dokument taki został opracowany przez Ministerstwo Gospodarki, ale obecnie Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Budownictwa przejęło tę problematykę. Choć powołanie nowego resortu stało się faktem, nic nam nie wiadomo o tym, aby w najbliższym czasie parlament miał otrzymać projekt narodowej strategii. A przecież właśnie koncepcja rozwoju w skali kraju jest podstawą do kreowania polityki regionalnej w naszym państwie. Kończąc muszę powiedzieć, iż dokument taki jest nam wszystkim niezmiernie potrzebny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#BarbaraImiołczyk">Prowadzenie przejmuje poseł Marian Blecharczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#MarianBlecharczyk">Chciałbym sprostować te dane, na które powołał się poseł Zygmunt Machnik, gdyż w samym tylko Białymstoku studiuje ok. 30 tys. studentów.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#MarianBlecharczyk">Muszę natomiast podziękować mojemu przedmówcy za dostrzeżenie metropolitarnej roli Białegostoku. Mam nadzieję, że na najbliższym posiedzeniu plenarnym Sejmu, z racji czytania uchwały w sprawie projektu polityki zagospodarowania przestrzennego, możemy liczyć na wsparcie pana posła w kontekście przyszłego statusu Białegostoku, jako miasta o randze zgoła europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#MarianBlecharczyk">Obecnie głos zabierze posłanka Jadwiga Zakrzewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#JadwigaZakrzewska">Problemy rodzące się na linii park narodowy-gmina nie są mi obce, ponieważ mieszkam na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego. Park ten zajmuje obszar 38.544 ha, natomiast w gminie Leoncin, w której mieszkam, mającej 15.884 ha powierzchni, udział parku szacuje się na 9.789 ha.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#JadwigaZakrzewska">Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że istnienie parku narodowego ma swoje dobre i złe strony. Na przykład na terenie wymienionej już gminy Leoncin, problemem liczącym sobie ponad 20 lat, jest sprawa wykupu gruntów. Myślę, że podobnie jest zresztą również na terenie innych parków. Nie można jednak ostatecznie załatwić tej sprawy z bardzo prozaicznego powodu, jakim jest ustawiczny brak pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#JadwigaZakrzewska">W moim okręgu wyborczym często organizujemy spotkania z przedstawicielami różnych resortów, a także z ekologami i z reprezentantami samorządu terytorialnego. W chwili obecnej praktycznie wszyscy posłowie z mojego regionu zaangażowani są w ten problem.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#JadwigaZakrzewska">Również obecny na dzisiejszym posiedzeniu pan minister Janusz Radziejowski dobrze zna tę całą sprawę i stara się nam pomóc. A zatem trzeba powiedzieć, iż dobrze się stało, że nowelizacja ustawy o ochronie przyrody przyniesie pewne nowe rozwiązania w relacjach park narodowy-samorządy lokalne.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#JadwigaZakrzewska">Nasza Komisja musi czynić starania mające na celu wspieranie działań sprzyjających utworzeniu programu pomocowego, przy współpracy parku narodowego. Oczywiście można tu powiedzieć, że interesy każdego z tych podmiotów są odmienne, ale jak uczy historia, postęp jest dziełem niezadowolonych. Społeczności lokalne bez wątpienia mają pełne prawo do formułowania swoich opinii. Jednak bez stworzenia całościowego, racjonalnego programu, dotychczasowe problemy będą się spiętrzać, a czas, ze szkodą dla wszystkich stron, ucieka nieubłaganie.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#JadwigaZakrzewska">Pragnę podkreślić, iż osobiście nie zgadzam się z opinią Ministerstwa Finansów, które w swoim materiale przedłożonym Komisji stwierdza, iż niejednolita sytuacja finansowa gmin, na terenie których położone są parki narodowe, powoduje, że dyskusyjne staje się opracowanie rozwiązania systemowego, wyróżniającego gminy puszczańskie spośród innych gmin.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#JadwigaZakrzewska">W tym samym materiale czytamy też: „Z analizy finansowej gmin, na terenie których zlokalizowane są parki narodowe wynika, że wskaźnik podstawowych dochodów podatkowych na jednego mieszkańca, zwany wskaźnikiem „G”, w stosunku do wskaźnika „P”, to jest analogicznego wskaźnika, obliczonego łącznie dla wszystkich gmin, rozkłada się wśród omawianych gmin w sposób bardzo zróżnicowany. W 38 gminach stosunek wskaźnika „G” do „P” wynosi ponad 85%, co oznacza, iż dochody podatkowe tych gmin kształtują się na poziomie średnim, a w niektórych przypadkach znacznie go przewyższają. Na przykład gmina Stare Babice wykazuje wskaźnik wznoszący 206,99%, a gmina Łomianki 176,01%”.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#JadwigaZakrzewska">Dalej części autorzy opracowania sugerują, iż tak wysoki poziom podstawowych dochodów podatkowych wynika z faktu, iż dwie wymienione i jeszcze kilka innych gmin, położone są na terenie parku narodowego. Oczywiście jest to z gruntu błędna analiza, gdyż na zilustrowaną sytuację składają się inne czynniki, mające wpływ na rozwój gminy.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#JadwigaZakrzewska">Reasumując stwierdzam, iż nowelizacja ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego musi zawierać przepisy regulujące rekompensowanie gminom, na terenie których utworzono parki narodowe, utratę dochodów. Mam nadzieję, iż nad tą nowelizacją posłowie naszej Komisji będą szczególnie intensywnie pracować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#MarianBlecharczyk">Dziękuję bardzo. Obecnie głos zabierze poseł Wojciech Nowaczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#WojciechNowaczyk">Na wstępie chcę powiedzieć, iż w połowie jestem samorządowcem, w połowie zaś ekologiem, gdyż z wykształcenia jestem leśnikiem. Wobec tego problemy, nad którymi dzisiaj dyskutujemy, nie są mi obce.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#WojciechNowaczyk">Przechodząc do meritum chcę powiedzieć, iż wiceminister Włodzimierz Tomaszewski, kończąc swoje wystąpienie powiedział, że woj. podlaskie powinno być terenem przyszłościowej alokacji środków finansowych. W kontekście tej wypowiedzi chciałbym się dowiedzieć, czy jest to tylko oczekiwanie, czy też twierdzenie, za którym kryje się realna szansa na rychłą realizację. Myślę, że wyjaśnienie tej kwestii będzie nader interesujące dla samorządowców.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#WojciechNowaczyk">Przechodząc do kolejnej kwestii chcę przypomnieć, iż jeden z przedstawicieli samorządu, zabierający dzisiaj głos, nawiązał do zasady pomocniczości, która obowiązuje w finansowaniu samorządów. W tym kontekście mówca podzielił się pewnymi wątpliwościami, które są również moim udziałem. Mówię tak, gdyż uważam, iż zasada ta, która promuje bogatych, jest ułomna i daleka od sprawiedliwości. Wiadomo, że bogaty może wyłożyć ze swojej kieszeni więcej niż biedny, a tym samym może otrzymać wyższe środki na swoją działalność. Myślę, że należałoby podjąć prace analityczne, które by zilustrowały sytuację i perspektywy gmin zlokalizowanych na terenach parków narodowych. Dopiero pełne rozeznanie ich sytuacji pozwoli na podjęcie niezbędnych działań.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#WojciechNowaczyk">Przedstawiciele samorządu mówili dzisiaj także na temat zadrażnień i spór rodzących się na linii park narodowy-samorząd lokalny oraz na temat obecnie obowiązujących rozwiązań prawnych. Myślę, że byłoby dobrze, mając na względzie wagę tego problemu, samorządy przedstawiły Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej konkretne wnioski oraz propozycje dotyczące nowelizacji tych przepisów, które są krzywdzące dla lokalnych społeczności i praktycznie uniemożliwiają realizację prawidłowego rozwoju społeczno-gospodarczego gmin położonych w obrębie obszarów chronionych.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#WojciechNowaczyk">Na zakończenie chciałbym odnieść się do pewnej sekwencji wypowiedzi jednego z samorządowców, który stwierdził, iż tylko kompromisowe rozwiązania mają rację bytu. Myślę, że dążenie do kompromisu, dostrzeganie szans na zażegnanie konfliktu, jest i dobre i potrzebne, zarówno samorządom, jak i parkom.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#WojciechNowaczyk">Historia uczy, że my Polacy, gdy chcemy, to potrafimy. Myślę, że dzisiejsze spotkanie powinno nam wszystkim w tym pomóc. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#MarianBlecharczyk">Dziękuję bardzo. Obecnie głos zabierze poseł Sergiusz Plewa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#SergiuszPlewa">Znalazłem się w niezręcznej sytuacji, z tej racji, że jestem posłem ziemi podlaskiej. A zatem ograniczę się do stwierdzenia, iż te głosy, które padły do chwili obecnej, niejako wyartykułowane zostały także w moim imieniu. Prawdą jest bowiem, iż ziemia podlaska zawsze była traktowana przez władze kraju jako nieco inna część tego samego kraju. Zawsze też rejony te odczuwały niedofinansowanie, a w konsekwencji niedoinwestowanie, zawsze też na obszarze tym można było zaobserwować braki w zakresie edukacyjnym. Z tą trudną prawdą mamy do czynienia - niestety - do dziś. Nie tak dawno byłem na zorganizowanej przez SLD i SPD konferencji, która odbyła się w Białej Podlaskiej. Niestety, nie uczestniczyli w niej samorządowcy woj. podlaskiego, czego wypada tylko żałować, gdyż były to obrady nader interesujące i udane. Szczególnie zainteresowała mnie prezentowana na konferencji problematyka istotna dla przyszłości rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#SergiuszPlewa">Na tej konferencji stwierdzono, że nie należy nazywać Podlasia ścianą wschodnią. Ściana, jak to określili koledzy z SPD, jest murem, zatem jest to nazwa nieadekwatna do sytuacji. Zaproponowano zatem, aby rejon Podlasia określać jako Polskę północno-wschodnią. Zachowanie dotychczasowej, powszechnie używanej nazwy oznaczałoby, iż chcemy oddzielić się od wschodniego sąsiada murem, który byłby też murem granicznym dla Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#SergiuszPlewa">Kolejna już sejmowa komisja zajmuje się szczególnie istotnym, nie tylko dla tego regionu, ale także dla całej Polski, problemem ochrony przyrody. Ważnym elementem chronienia przyrody przed ekspansją nowoczesności staje się powiększenie obszaru Puszczy Białowieskiej. Od kilku już lat władze państwowe i samorządowe dyskutują nad zasadnością poszerzenia parku, gdyż projekt ten budzi liczne kontrowersje. W tej kwestii mieszkańcy otuliny puszczy składali podpisy na znak protestu przeciwko planowanym zmianom. Została też sformułowana opinia, w której stwierdzono, że lokalna społeczność nie życzy sobie mieszkać w rezerwacie. Sprawie też starano się nawet nadać akcenty polityczne sugerując, iż projekt ten wymierzony jest przeciwko mniejszości białoruskiej zamieszkującej te tereny.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#SergiuszPlewa">Wszystkie te sugestie mijają się z prawdą, gdyż w całej tej historii mamy do czynienia z grą interesów dwóch partnerów. Z jednej strony uplasowały się społeczność i Lasy Państwowe, a z drugiej natomiast stoi świetnie zorganizowana, w pełni fachowa kadra Białowieskiego Parku Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#SergiuszPlewa">W tym kontekście w pełni opowiadam się za przyjęciem stanowiska pana marszałka, który stwierdził, iż poszerzenie Puszczy Białowieskiej jest dla samorządów możliwe do przyjęcia, jednakże pod warunkiem zrekompensowania społeczności utraty dochodów oraz pod warunkiem przyznania samorządom środków finansowych w takiej wysokości, która pozwoli na odnalezienie się w nowych uwarunkowaniach.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#SergiuszPlewa">Na wczorajszym naszym spotkaniu jeden z posłów powiedział, iż puszcza powinna służyć człowiekowi, nie odwrotnie. Człowiek natomiast, jako istota rozumna, będzie chronił źródło swojego utrzymania.</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#SergiuszPlewa">Moim zdaniem, na podstawie strategii powiatu hajnowskiego należy przyjąć program rozwoju społeczno-gospodarczego, wykorzystując środki budżetowe samorządu, pieniądze unijne oraz środki z puli przeznaczonej na ochronę środowiska. Jeśli tak się nie stanie, program ten pozostanie wyłącznie na papierze.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#SergiuszPlewa">Z kolei w programie wojewódzkim, czy jak to woli w kontrakcie dla woj. podlaskiego, powinny zostać określone konkretne zadania i środki na ich realizację. Należy sformułować i przyjąć ze wszech miar przejrzyste cele dla poszerzonego Białowieskiego Parku Narodowego, których realizacja spowoduje, że będzie to park dla ludzi. Niezbędne jest też określenie jednoznacznego stanowiska ustawowego, za którym pójdą stosowne akty wykonawcze, sformułowane w kontekście zasad użytkowania runa leśnego, zarówno na terenach samego parku, jak i na obszarze otuliny puszczy.</u>
          <u xml:id="u-35.8" who="#SergiuszPlewa">W praktyce musi być stosowana zasada prowadzenia ze społeczeństwem wszechstronnych konsultacji, w trakcie których precyzyjnie ustalone zostaną prawa i obowiązki wszystkich zainteresowanych stron. Niestety, do tej pory reguła ta nie była stosowana. Natomiast mogę powiedzieć, że rząd lekceważył interesy zarówno lokalnych społeczności, jak i samorządów terytorialnych. Efektem takiego stanu rzeczy są obecne spory i konflikty, w których przy znacznym poziomie emocji, czasami trudno jest wyważyć racje. Nie ma chyba potrzeby, aby przekonywać tu obecnych do słusznych i potrzebnych wystąpień burmistrzów i wójtów, którzy na co dzień muszą się zmagać się z niełatwymi problemami będącymi udziałem puszczańskich gmin. Ludzie ci nie tylko znają podłoże i przebieg obecnych konfliktów, ale też najlepiej wiedzą, co i jak należy uczynić, aby dojść do kompromisowych rozwiązań. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#MarianBlecharczyk">Dziękuję bardzo. Proszę, aby obecni na posiedzeniu przedstawiciele rządu zechcieli się odnieść do zaprezentowanych tez i wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#JanuszRadziejowski">Przede wszystkim muszę ostro zaprotestować przeciwko ostatniej sekwencji wypowiedzi posła Sergiusza Plewy. Jest absolutnie nieprawdą, jakoby rząd nie szanował samorządów, nie kontaktował się z ich przedstawicielami ani też nie przeprowadzał konsultacji. Stwierdzam, iż wielokrotnie konsultowaliśmy sporne sprawy, zarówno tu, na miejscu, jak i w Warszawie. Być może poprzedni rząd, dwukrotnie poszerzając teren parku, nie dopełnił swoich zobowiązań. A zatem, panie pośle, jest to zwykła nieprawda. Przyznaję, że nie doszło do oczekiwanego nieporozumienia, ale tak bywa, że ludzie się spotykają, rozmawiają o spornych kwestiach, ale nie osiągają oczekiwanego kompromisu.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#JanuszRadziejowski">Chciałem w tym kontekście zwrócić uwagę, że urząd, który przedstawił w swoim programie powiększenie parku narodowego, nie uczynił ani jednego kroku przeciwko samorządom. Nie odebrano lokalnym samorządom żadnej z wcześniejszych kompetencji, nie wydano też ani jednego rozporządzenia, które by naruszało interesy społeczności lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#JanuszRadziejowski">Rząd przyjął taką postawę mimo presji tych środowisk, który wysuwały daleko idące żądania na rzecz ochrony przyrody. A zatem proszę, aby formułując opinię i sądy, posługiwać się faktami. Natomiast zgadzam się z opinią, iż elementem działań podejmowanych w kontekście rozwoju regionalnego, powinno być również precyzyjne planowanie sposobu użytkowania obszarów chronionych, uwzględniające interesy społeczeństwa. Nie chcę zagłębiać się w ten problem, gdyż sądzę, że więcej na ten temat powie minister Włodzimierz Tomaszewski.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#JanuszRadziejowski">Pan poseł Sergiusz Plewa przytoczył w swoim wystąpieniu fragment mojej wypowiedzi o tym, że park powinien służyć ludziom. I jest to zasadnicza sprawa, która znalazła odbicie w różnego rodzaju opracowaniach. Trzeba dołożyć wszelkich starań, aby dobre, służące ludziom koncepcje, zostały w najbliższym czasie zrealizowane. Jestem głęboko przeświadczony, że wszelkie niezbędne decyzje wiążące się z poszerzeniem obszaru Białowieskiego Parku Narodowego będą podejmowane w duchu porozumienia ze społecznościami lokalnymi.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#JanuszRadziejowski">Skoro mówimy o poszerzeniu Puszczy Białowieskiej, chciałbym się ustosunkować do kilku istotnych kwestii, a do takich bez wątpienia należy finansowanie niezbędnych przedsięwzięć. Otóż koszty związane z realizacją projektu powiększenia obszaru Białowieskiego Parku Narodowego odnoszą się, o czym należy pamiętać, nie tylko do inwestycji, ale także do tych wydatków, które wiążą się z koniecznością opłacenia różnego rodzaju prac analitycznych i studyjnych, opracowywanych w puszczańskich gminach.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#JanuszRadziejowski">Przedstawiciele samorządu zabierający dzisiaj głos utrzymywali, że małe i ubogie gminy nie są w stanie sprostać tym wydatkom. Nie jest to jednak cała prawda, gdyż gminy położone na obszarze parku narodowego otrzymały na ten cel środki w wysokości zgodnej z ustawą o finansach publicznych. Ani minister środowiska, ani też minister rozwoju regionalnego i budownictwa nie mogą przyznać żadnych kwot ponad te, które przewiduje ustawa. Oczywiście Sejm może zmienić obowiązujące reguły, jednak obecnie musimy się ściśle trzymać litery prawa.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#JanuszRadziejowski">Przedstawiciele samorządów poddawali dzisiaj krytyce obowiązujące zasady przyznawania dotacji. Przypomnę wobec tego, iż obecnie do każdej złotówki z budżetu samorząd musi dołożyć drugą z własnej kieszeni. To, co przedstawicielom puszczańskich gmin wydaje się krzywdzące, budzi zdumienie samorządowców z innych regionów Polski, którzy uważają, że są to zgoła nadmierne preferencje dla nich niedostępne. Muszę potwierdzić, iż tego rodzaju dotacja istotnie jest ewenementem w skali kraju.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#JanuszRadziejowski">We wcześniejszej fazie posiedzenia przedstawiciele samorządów narzekali dość powszechnie na zasady przyznawania środków z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Otóż i w tym przypadku nie ma mowy o żadnej dowolności, gdyż struktura, jaką jest fundusz, działa na bazie ścisłych uregulowań ustawowych. To, że Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ogóle chce rozmawiać z gminami, także jest dowodem na preferencyjne traktowanie tych jednostek samorządu terytorialnego, gdyż z samej swojej definicji struktura ta zajmuje się znacznie większymi podmiotami podejmującymi działania na rzecz ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#JanuszRadziejowski">W zasadzie gminy wiejskie nie mają żadnych szans na skorzystanie z pieniędzy z Funduszu. Tylko dlatego, że gminy, które zwracały się do Funduszu, są gminami puszczańskimi, potraktowane zostały na nieco odmiennych zasadach. Nie można utyskiwać, że Fundusz proponuje albo kredyt, albo szczupłą dotację. Inaczej być nie może, bo tak właśnie działają podobnego typu fundusze. Natomiast inne „szeregowe” gminy, nie mają szans nawet na wstępne rozmowy na temat ewentualnego otrzymania środków z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jednocześnie chcę powiedzieć, iż w pełni doceniam zasługi samorządów całej Polski w zakresie ochrony środowiska. Jak wszyscy wiemy, w ciągu ostatnich 10 lat w naszym środowisku naturalnym nastąpiło bardzo wiele korzystnych zmian i co najmniej w połowie jest to zasługa właśnie samorządów, które działania na rzecz poprawienia stanu środowiska traktowały jako preferencje. Natomiast rząd istotnie dysponuje bardzo skromnymi środkami, które nie pozwalają na sfinansowanie wszystkich inwestycji proekologicznych proponowanych przez samorządy, ale taka jest rzeczywistość i musimy się z nią pogodzić.</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#JanuszRadziejowski">Przy okazji chciałbym jeszcze zwrócić uwagę, że gminy narwiańskie i biebrzańskie znalazły inne, poza budżetowymi, sposoby finansowania inwestycji realizowanych na rzecz środowiska. Jednym ze źródeł pozyskiwania środków przez te gminy stał się Ekofundusz. Niestety, do środków pochodzących z tego funduszu ani razu nie sięgnęły gminy puszczańskie z rejonu Hajnówki.</u>
          <u xml:id="u-37.10" who="#JanuszRadziejowski">W tym kontekście muszę powiedzieć, iż jednak warto zwrócić uwagę na ten fundusz, gdyż dysponuje on poważnymi możliwościami dofinansowywania podejmowanych inwestycji proekologicznych, przy czym co należy szczególnie podkreślić, z Ekofunduszu można uzyskać dotacje, nie kredyty, których tak obawiają się samorządy puszczańskich gmin. Nie twierdzę, że uzyskanie środków z tego źródła będzie proste i szybkie, jednak myślę, że warto spróbować.</u>
          <u xml:id="u-37.11" who="#JanuszRadziejowski">Przechodząc do kolejnej kwestii, chciałbym zwrócić uwagę na poruszoną w toku dyskusji sprawę wykupu terenów leżących w obrębie Biebrzańskiego i Narwiańskiego Parku Narodowego. W parkach tych wiele hektarów ziemi stanowi prywatna własność, a zatem sprawa jej wykupu jest jedną z najważniejszych, w kontekście przyszłego funkcjonowania parków narodowych. Podobne problemy, jak wynika z wypowiedzi posłanki Jadwigi Zakrzewskiej, zarysowały się w Kampinoskim Parku Narodowym. Na szczęście w największym Białowieskim Parku Narodowym, nie ma tego typu komplikacji. Chciałbym jeszcze ustosunkować się do kwestii związanych z funkcjonowaniem nader zanieczyszczonego zbiornika w Siemionówce. Otóż muszę wyjaśnić, iż zbiornik ten nie podlega administrowaniu przez resort środowiska. Natomiast deklaruję, iż minister środowiska postara się tę sprawę rozwiązać, gdyż jak wynika z informacji, które do mnie dotarły, pozostawienie sprawy w jej obecnym kształcie grozi lokalną, spowodowaną przez człowieka, katastrofą ekologiczną. Na tym kończę swoje wystąpienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#MarianBlecharczyk">Dziękuję panu ministrowi. Obecnie głos zabierze przedstawicielka Ministerstwa Finansów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#AlicjaZielińska">Jak wiadomo, system finansowania samorządu reguluje ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego i w tym kontekście chciałabym zwrócić uwagę na pewne kwestie. Jedną z nich była propozycja zwiększenia udziału w podatku dochodowym dla gmin o niewielkiej liczbie mieszkańców. Propozycja ta może być rozważana, ale tylko docelowo, w momencie, gdy będzie wspomniana ustawa.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#AlicjaZielińska">W chwili obecnej udział w podatku od osób fizycznych przekazywany jest wprost do gmin, natomiast wszystkie inne dochody podatkowe są uwzględniane przy naliczaniu subwencji wyrównawczej. Stosowanie tej reguły w zasadzie przyczynia się do pewnego zrównania sytuacji finansowej poszczególnych gmin.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#AlicjaZielińska">W trakcie dyskusji padały nader krytyczne uwagi odnoszące się do subwencji oświatowej. Otóż chcę wyjaśnić, iż obecnie w Ministerstwie Edukacji Narodowej przygotowany został dokument zmieniający algorytm naliczania tej subwencji. Zmiana ta została już wstępnie uzgodniona z zespołem edukacji Komisji Wspólnej Samorządu Terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#AlicjaZielińska">Proponuje się też zmianę przeliczników dla tych gmin, które wykazują niskie dochody na jednego mieszkańca. A zatem wszystkie te jednostki, w których dochód nie osiąga 85% średniej krajowej na głowę mieszkańca, będą miały podwyższone podstawy naliczenia algorytmu.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#AlicjaZielińska">Zmieniona zostanie również zasada kalkulowania środków przeznaczonych na dowożenie uczniów. W chwili obecnej subwencja naliczana jest z uwzględnieniem uczniów faktycznie dowożonych do szkół, natomiast w roku przyszłym subwencja liczona będzie z uwzględnieniem wszystkich uczniów uprawnionych do dowożenia.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#AlicjaZielińska">Ponieważ na dzisiejszym posiedzeniu padało bardzo wiele krytycznych uwag na temat sposobu i poziomu finansowania samorządów, chcę przypomnieć, że wnioski i opinie formułowane przez samorządy terytorialne są następnie przekazywane do Komisji Wspólnej, stamtąd zaś trafiają co rządu. A więc nie pozostają bez echa i mają wpływ na kształt przyszłych uregulowań.</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#AlicjaZielińska">W trakcie dyskusji artykułowane były obawy o przyszły los Białowieskiego Parku Narodowego. Otóż w tym kontekście chcę poinformować, iż w roku ubiegłym i obecnym środki finansowane na poszerzenie parku umieszczone zostały w rezerwie celowej. Podobnie będzie również w roku przyszłym. Przy czym należy pamiętać, iż wszystkie rezerwy dzielone są doraźnie w trakcie roku budżetowego i dopiero na tej podstawie zwiększane są budżety samorządowe.</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#AlicjaZielińska">Na moment chciałabym się jeszcze zatrzymać przy wypowiedzi posłanki Jadwigi Zakrzewskiej. Otóż muszę przypomnieć, iż w naszym materiale widniały nie tylko gminy położone na terenach Kampinoskiego Parku Narodowego, ale także Łeba czy też Ustka, czyli gminy typowo turystyczne. A zatem, prezentując w określony sposób naszą informację, wcale nie chcieliśmy powiedzieć, iż gminy kampinoskie mają charakter typowo turystyczny.</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#AlicjaZielińska">Wyjaśnić jeszcze wypada, że przy opracowywaniu naszych informacji korzystamy z danych nadsyłanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Oznacza to, że wykorzystane przez nas wskaźniki określone zostały przez poszczególne samorządy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#MarianBlecharczyk">Dziękuję przedstawicielce Ministerstwa Finansów. Obecnie głos zabierze minister Włodzimierz Tomaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WłodzimierzTomaszewski">Odnosząc się do głosu posła Zygmunta Machnika chciałbym wyjaśnić, że projekt narodowej strategii rozwoju regionalnego zostanie przedłożony Radzie Ministrów do końca października. Oczywiście trudno mi przesądzić, kiedy Rada Ministrów projekt ten ostatecznie zaakceptuje. Zakładam jednak, iż stanie się to stosunkowo szybko, gdyż dokument ten przeszedł już uzgodnienia międzyresortowe, a także został zaopiniowany przez wszystkich, wskazanych w ustawie o zasadach rozwoju regionalnego, partnerów społecznych. Ponieważ w swoim poprzednim wystąpieniu odwoływałem się do tego dokumentu, odnoszę wrażenie, iż pan poseł Zygmunt Machnik pominął ten element mojej wypowiedzi. W takiej sytuacji przypomnę, iż mówiłem o kryteriach dotyczących alokacji środków oraz przewidywanych preferencjach w ich podziale.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#WłodzimierzTomaszewski">Poseł Zygmunt Machnik zarzucił mi, iż przy określaniu sytuacji społeczno-ekonomicznej poszczególnych regionów za jedyny wskaźnik przyjąłem wysokość pkb. Otóż sądzę, że wyraziłem się nieprecyzyjnie, gdyż w istocie wysokość pkb. jest tylko jednym z elementów pozwalających ocenić sytuację społeczno-ekonomiczną. W swojej wypowiedzi mówiłem o produkcie krajowym brutto w kontekście woj. podlaskiego i uczyniłem to całkiem świadomie, gdyż określone uwarunkowania sprawiają, że przyjęcie innych kryteriów dla Podlasia mogłoby dać niejasny i niepełny obraz rzeczywistej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#WłodzimierzTomaszewski">Chciałbym też dodać kilka słów na temat celów strategii, choć nie jest to główny temat obecnego posiedzenia. Otóż zasadniczym celem strategii jest podnoszenie konkurencyjności regionów oraz niedopuszczenie do marginalizacji regionów szczególnie zaniedbanych. W wyniku przyjęcia tej reguły wyznaczone zostały określone preferencje. Jedną z nich jest rozwój i wspomaganie ośrodków metropolitarnych, a o tej właśnie kwestii mówił poseł Zygmunt Machnik. Nie można też pominąć tej okoliczności, że po wykreowaniu pewnych podmiotów, działających na scenie polityki regionalnej, niejako od nowa musimy się uczyć trudnej niekiedy współpracy.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#WłodzimierzTomaszewski">W poprzednim swoim wystąpieniu już podkreślałem, iż tworzenie dokumentów programowych przez samorząd województwa, przy współudziale powiatów i gmin, a następnie przenoszenie tych dokumentów na poziom operacyjny, pozwoli na określenie kierunków pomocy adresowanej do konkretnych obszarów.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#WłodzimierzTomaszewski">Jednak poruszając tę kwestię, nie można pominąć faktu, iż pomoc kierowana do poszczególnych regionów nie jest czym nowym, gdyż w chwili obecnej do Polski napływają środki finansowe z trzeciej już edycji programu PHARE.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#WłodzimierzTomaszewski">Mam nadzieję, że zarówno kontrakt dla Puszczy Białowieskiej, jak i nowelizacja ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, pozwolą na kojarzenie różnych środków pomocowych, takich jak ISPA i SAPARD. Dopiero racjonalne spożytkowanie pochodzących z kilku źródeł pieniędzy pozwoli na osiągnięcie celów złożonych w narodowej strategii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#MarianBlecharczyk">Dziękuję panu ministrowi. Obecnie głos zabierze marszałek woj. podlaskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#SławomirZgrzywa">Zgadzam się z opinią, iż nasz region jest słabszy od innych regionów Polski. Dzieje się tak dlatego, że przez 45 lat PRL był ten region uważany za zacofany, niedoinwestowany, nie dysponujący też żadną polityką regionalną. Uważam, iż 10-letni dorobek samorządów godzien jest uznania, choć do spełnienia oczekiwań społecznych jeszcze daleka droga.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#SławomirZgrzywa">Dopiero w tym roku, gdy działa samorząd wojewódzki, opracowaliśmy strategię rozwoju regionalnego, którą pokrótce przedstawię. Ze strategii tej będzie wynikał program wojewódzki, z niego zaś kontrakt z rządem.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#SławomirZgrzywa">W strategii tej zakładamy, iż musimy nadrobić zaległości i podnieść poziom ogólnocywilizacyjny. Będzie to możliwe dzięki „zbudowaniu” silnej stolicy regionu, czyli Białegostoku, który w obecnej dobie rozwija się nader dynamicznie i stanowi mocny ośrodek przemysłowy. Jesteśmy przeświadczeni, iż poza Białymstokiem także Suwałki i Łomża zyskają rangę ważnych ośrodków regionalnych. Miasta te chcemy wspomóc choćby poprzez starania o utworzenie w nich wyższych szkół zawodowych. Chcemy też powołać na terenie woj. podlaskiego wyższą szkołę rolniczą, której nigdy na tym terenie nie było. Nie było także nigdy samodzielnej wyższej szkoły humanistycznej, a przecież od niedawna mamy uniwersytet w Białymstoku.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#SławomirZgrzywa">Przypomnę, iż przed 10 laty nie było też praktycznie żadnych przejść granicznych, a teraz mamy ich co najmniej 8.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#SławomirZgrzywa">Samorządy chcą też, aby w programie wojewódzkim znalazły się inwestycje, które są szczególnie ważne dla obszarów chronionych. Obecnie trwa intensywna rozbudowa infrastruktury w gminach, powiatach i w województwie. Jako samorządowcy walczymy też o drogę ekspresową, której nie było w programie rządowym, czyli o Via Balticę. Nasze starania wspomagane są przez partnerów z Estonii, Łotwy i Finlandii.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#SławomirZgrzywa">Staramy się także wspomagać rozwój sieci szkolnej, co nie jest łatwym zadaniem. Szczególnie zależy nam na budowie hal sportowych. Zabiegamy też o to, by szkoły miały dostęp do Internetu, gdyż naszą ambicją jest zbudowanie w woj. podlaskim społeczeństwa informacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#SławomirZgrzywa">W sposób ewidentny wspomagamy również na naszym terenie placówki kultury. W tym względzie znajdujemy się na trzecim miejscu w Polsce, co nie jest złą lokatą.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#SławomirZgrzywa">Ponadto przygotowujemy program restrukturyzacji służby zdrowia. Przypominam, iż przejęliśmy służbę zdrowia, która została utworzona na potrzeby Układu Warszawskiego, nieadekwatną do potrzeb regionu.</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#SławomirZgrzywa">Inną sprawą jest umiejętność wykorzystywania przez samorządy wszystkich szczebli uzyskiwanych środków pomocowych. A nie są to małe kwoty. Przypomnę, iż w roku ubiegłym ze środków PHARE otrzymaliśmy prawie 20 mln euro, w tym zaś 10 mln euro. Z Banku Światowego uzyskaliśmy kredyt o wartości 3 mln euro. Część tej kwoty została przeznaczona na budowę samorządów: wojewódzkiego, powiatowych i gminnych. Wykorzystujemy również środki uzyskiwane w ramach Euroregionu Niemen. Jako województwo przygotowujemy obecnie program ochrony środowisk Podlasia.</u>
          <u xml:id="u-43.9" who="#SławomirZgrzywa">Korzystając z okazji przypomnę, że od 1 stycznia przyszłego roku całkowicie zmienione zostaną warunki uzyskiwania środków z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i gospodarki Wodnej. Od tego terminu większość naszych gmin będzie mogła korzystać z kredytu na 0,1 stopy redyskonta, czyli na 2,4%, z umorzeniem minimum 30% przyznanej kwoty. Przy czym możliwe będzie w określonych warunkach umorzenie nawet 100% kredytu.</u>
          <u xml:id="u-43.10" who="#SławomirZgrzywa">Chciałbym jeszcze dodać, iż woj. podlaskie jest potęgą rolniczą. To na naszym terenie znajduje się 7 największych polskich mleczarni, u nas uzyskuje się 15% mleka w skali kraju. Będziemy z uwagą śledzić postępy w zakresie przygotowywania programu SAPARD, gdyż jest to program dla naszych rolników. Korzystać także będziemy z programu aktywizacji terenów wiejskich, co może przynieść województwu podlaskiemu znaczące korzyści. Woj. podlaskie wspólnie z woj. woj. lubelskim i podkarpackim przygotuje też program promocji Polski Wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-43.11" who="#SławomirZgrzywa">Na zakończenie muszę powiedzieć, iż w zasadzie woj. podlaskie powoli zyskuje należne mu miejsce, czego dowodem jest fakt, iż jako jedno z nielicznych w kraju posiada swoje przedstawicielstwo w Brukseli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#MarianBlecharczyk">Dziękuję bardzo. Chciałbym podziękować wszystkim gościom za udział w naszym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#MarianBlecharczyk">Dyskusja wykazała, iż omawianego dzisiaj tematu nie da się rozpatrywać w oderwaniu od globalnej polityki gospodarczej zarówno rządu, jak i polityki regionalnej, realizowanej na szczeblu samorządu wojewódzkiego.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#MarianBlecharczyk">Trudno też oceniać funkcjonowanie parków narodowych poprzez pryzmat np. Białowieskiego Parku Narodowego, choć gminy położone na terenie parku białowieskiego najsilniej artykułują swoje potrzeby. Trzeba też spojrzeć na gminy Wigierskiego, Biebrzańskiego i Narwiańskiego Parku Narodowego. Jestem usatysfakcjonowany, że ustawa o ochronie przyrody w nowym swym kształcie wychodzi naprzeciw większości spośród tych wniosków, które dzisiaj zostały wyartykułowane.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#MarianBlecharczyk">Myślę, że szczególnym problemem, którym Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej zajmie się w swoich dalszych pracach, stanie się likwidacja barier infrastrukturalnych. Niezwykle ważne jest również to, aby wypracowana została taka konstrukcja ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, która pozwoli racjonalniej niż dotychczas kumulować i wykorzystywać środki finansowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#BarbaraImiołczyk">Dziękuję bardzo wszystkim zabierającym głos w dyskusji z nader interesującymi wypowiedziami. Chciałabym zapewnić, iż ta wiedza, którą Komisja zdobyła w Białymstoku i Hajnówce, z całą pewnością będzie nam przydatna w pracach nad tworzeniem prawa, szczególnie nad nową ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#BarbaraImiołczyk">Chciałabym serdecznie podziękować naszym gospodarzom i wręczyć panu marszałkowi medal sejmowy. Taki sam medal pragnę przekazać na pamiątkę panu wojewodzie i poprosić pana wiceprezydenta Białegostoku Krzysztofa Teodoruka, aby przekazał panu prezydentowi nasz medal. Dziękujemy bardzo panu Ryszardowi Nowakowskiemu, dyrektorowi generalnemu Lasów Państwowych, że zechciał być dzisiaj z nami i proszę, aby zechciał przyjąć od nas album.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#BarbaraImiołczyk">Na ręce pana Zbigniewa Godlewskiego dyrektora generalnego Dyrekcji Lasów Państwowych chciałam złożyć serdeczne podziękowania za gościnność okazaną podczas wczorajszego spotkania z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w Hajnówce i przekazać pamiątkowy medal sejmowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#DyrektoromParkówNarodowych">Biebrzańskiego, Narwiańskiego i Wigierskiego, również dziękuję za wczorajsze spotkanie i za obecność na dzisiejszym posiedzeniu. Na pamiątkę tego spotkania chciałabym wręczyć wszystkim panom dyrektorom albumy sejmowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#SławomirZgrzywa">W imieniu samorządu województwa raz jeszcze dziękuję za to, że wyjazdowe spotkanie Komisji mogło odbyć się na trenie woj. podlaskiego. Jest to dla nas bardzo ważne, co można było stwierdzić w trakcie dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#SławomirZgrzywa">Dziękując za dzisiejszą wizytę z wyrazami wdzięczności za pracę Komisji na terenie naszego regionu chciałbym przekazać na ręce pani przewodniczącej album wydany pod patronatem marszałka. Album ten nosi tytuł: „W sercu przyrody - parki narodowe i krajobrazowe woj. podlaskiego”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#BarbaraImiołczyk">Dziękuję bardzo. Dziękuję wszystkim obecnym samorządowcom za udział w dzisiejszym spotkaniu i w dyskusji. Zapewniam, iż jesteśmy otwarci na wszystkie sygnały nadchodzące od samorządów. Dziękuję też za zaproszenie nas do wszystkich parków narodowych mieszczących się na terenie woj. podlaskiego. Jestem przekonana, że posłowie zechcą, już indywidualnie, parki te odwiedzać po to, aby móc podziwiać tutejszą wspaniałą przyrodę. Dziękuję jeszcze raz i zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>