text_structure.xml
35 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#AleksanderBentkowski">Otwieram posiedzenie połączonych Komisji. Na wstępie chcę przedstawić sposób procedowania, aby nasze prace nad ustawą przebiegały sprawnie. Nie wyobrażam sobie, abym mógł zreferować wszystkie poprawki, tym bardziej, że wszyscy posłowie otrzymali propozycje nowych zapisów i sprawozdanie podkomisji, które można porównać z tekstem przedstawionym przez rząd. Dlatego w pierwszej kolejności przedstawię problemy, z jakimi spotkała się podkomisja, następnie zasadnicze propozycje zmian, jakie zawiera w sobie omawiana ustawa oraz udzielę głosu profesorowi Siwikowi, który reprezentuje Ministerstwo Sprawiedliwości i jest autorem ustawy. Przedstawi on dalsze poprawki lub zdanie rozbieżne, zwłaszcza w tych przypadkach, kiedy podkomisja przyjęła inny tekst ustawy wbrew stanowisku rządu.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#AleksanderBentkowski">Po tych wystąpieniach przejdziemy do omawiania poprawek. Już teraz chcę poinformować, że w trakcie mojego wystąpienia przedstawię trzy warianty, które należy rozstrzygnąć w drodze głosowania.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#AleksanderBentkowski">Chcę zapytać, czy są uwagi do takiego trybu procedowania? Nie słyszę.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#AleksanderBentkowski">Projekt ustawy został skierowany do Sejmu z inicjatywy rządu. Jest to niezbędna ustawa z uwagi na bliski już termin wejścia w życie Kodeksu karnego. Ustawa ma na celu dostosowanie ustawy karnej skarbowej do nowych przepisów.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#AleksanderBentkowski">Podstawowa wątpliwość, jaka zrodziła się w trakcie prac podkomisji, dotyczyła zgodności ustawy z konstytucją. W konstytucji przyjęto, że kary mogą być wymierzane tylko przez sąd. Wyjątek stanowi kolegium do spraw wykroczeń, jednak w tym przypadku przyjęto czteroletni termin na dostosowanie struktury sądów powszechnych, aby sądy mogły decydować w sprawach obecnie rozstrzyganych przez kolegia. Konstytucja nic nie mówi na temat ustawy karnej skarbowej, która przewiduje, że wiele instytucji będzie uprawnionych do wymierzania kar. Posiłkowo posługiwaliśmy się przepisem Konstytucji, który mówi, iż w okresie dwóch lat ma nastąpić dostosowanie prawa do zapisów konstytucyjnych. Intencją autorów Konstytucji było, aby w okresie dwóch lat od wejścia w życie Konstytucji dostosować przepisy ustaw rozbieżnych z konstytucją do Konstytucji. Gdyby omawiana ustawa zawierała tylko techniczne zmiany polegające na wprowadzeniu nowych oznaczeń artykułów związanych z Kodeksem karnym lub z wprowadzeniem nowego nazewnictwa to nie byłoby problemu, natomiast ustawa wprowadza zmiany merytoryczne. Generalnie chodzi o podwyższenie zagrożeń. Uważam, że jest to konieczne, ponieważ dotychczasowe brzmienie ustawy jest archaiczne i kary są śmiesznie niskie. Rząd w swoim projekcie proponuje pięciokrotne podwyższenie kar. Podkomisja uznała, że kary powinny być podwyższone dziesięciokrotnie. To wskazuje na to, jak ważny jest to problem.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#AleksanderBentkowski">Musimy zdawać sobie sprawę z tego, że możemy narazić się na zarzut stanowienia prawa niezgodnego z Konstytucją, ponieważ wyposażamy w możliwość karania instytucje, które nie są uprawnione do stosowania kar. Podkomisja dlatego zaproponowała wprowadzenie nowego zapisu w art.4 w brzmieniu: „Z dniem 17 października 1999 r., właściwymi do orzekania w sprawach o wykroczenia skarbowe i przestępstwa skarbowe, są wyłączenie sądy”. W ten sposób po tej dacie tylko sądy będą mogły wymierzać kary. Może powstać pytanie, dlaczego tego przepisu nie wprowadzono już teraz. Sądy nie są przygotowane do przejęcia nowych zadań, zwłaszcza, że chodzi o 200–300 tysięcy spraw. Ponadto w resorcie trwają końcowe prace nad Kodeksem karno skarbowym, który niedługo zostanie skierowany do Sejmu i zostanie uchwalony przed datą 17 października 1999 r.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#AleksanderBentkowski">Problem ten został podnoszony przez członków podkomisji, czy możemy tworzyć nowe prawo, które w swoim założeniu jest sprzeczne z Konstytucją. Jak już powiedziałem ustawa jest potrzebna i musimy ją uchwalić. Można wprowadzić zmiany absolutnie konieczne, jednak w tym wypadku zmiany są szersze. Ministerstwo zdaje sobie sprawę z możliwości wniesienia skargi konstytucyjnej przez osoby dotknięte przepisami ustawy, która zostanie uchwalona już po wejściu w życie konstytucji.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#AleksanderBentkowski">Ustawa ma na celu dostosowanie ustawy karnej skarbowej do nowej rzeczywistości i nowych treści, które niesie ze sobą Kodeks karny i Kodeks postępowania karnego. Ma to związek z nomenklaturą, ponieważ ustawa już w art. 1 przyjmuje zamiast czynu niebezpiecznego społecznie czyn społecznie szkodliwy. Przykładem technicznego przepisu jest art. 2, który wymienia artykuły stosowane do ustawy karnej skarbowej. Podkomisja zaproponowała inną treść tego artykułu, rozbieżną od przedłożenia rządowego, ponieważ uznała, iż przepis będzie czytelniejszy. W ten sposób do przestępstw skarbowych nie mają zastosowania przepisy części ogólnej Kodeksu karnego za wyjątkiem wymienionych, co nie będzie budzić żadnych wątpliwości.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#AleksanderBentkowski">Kolejną poprawkę wprowadzono do art. 7, w której zawężono dotychczasowy przepis.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#AleksanderBentkowski">Podkomisja zaproponowała w art. 12, aby przelicznik w karze zastępczej wynosił od 20 do 200 zł. Ponieważ jednak zakończyła swoje prace podkomisja pracująca nad kodeksem ds. wykroczeń, w którym przyjęto przelicznik od 10 do 150 zł, dlatego proponuję przyjąć ten ostatni przelicznik, aby zachować rozwiązanie jednolite.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#AleksanderBentkowski">Proszę o naniesienie autopoprawki w art. 93 w 3, ponieważ wysokość grzywny wynosić będzie do 500 tysięcy złotych, a nie jak napisano do 50 tys.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#AleksanderBentkowski">Kolejne zmiany dotyczą katalogu środków karnych, który został przedstawiony zgodnie z Kodeksem karnym. Sądzę, że ta propozycja podkomisji nie będzie wzbudzać kontrowersji. Uważam, że zmiana zaproponowana w art. 28 pozwoli na lepszą czytelność przepisów. Propozycja zmian zawarta w art. 25 może być powodem skargi konstytucyjnej, ponieważ nastąpiło rozbudowanie artykułu i zwiększenie zagrożenia za powrót do przestępstwa tzw. recydywy.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#AleksanderBentkowski">Podkomisja negatywnie odniosła się do propozycji rządowej, jeżeli chodzi o zakres kar. Wychodziliśmy z założenia, że są one zbyt łagodne i dlatego należy je zaostrzyć. Ma to miejsce także w tych przypadkach, gdzie rząd proponował złagodzenia dolnych granic odpowiedzialności. Z wypowiedzi przedstawicieli rządu wynikał, iż intencją było, aby ustawa była bardziej fiskalna a mniej karna, czyli żeby sprawców karać finansowo a rzadko orzekać karę pozbawienia wolności. Przykładem jest art. 26 w brzmieniu: „Sąd orzeka karę pozbawienia wolności do jednego roku lub karę grzywny”. Podkomisja uważała, że jest to zbyt łagodna kara i powinna wynosić do dwóch lat pozbawienia wolności. Nie widzieliśmy powodów dlaczego karę trzeba tak znacznie łagodzić tym bardziej że jest to i tak łagodniejszy przepis niż dotychczasowy, który wymienia zagrożenie karą do 5 lat.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#AleksanderBentkowski">Inne zmiany są techniczne i nie budziły zastrzeżeń, dotyczyły kary łącznej. Nowością jest zawieszenie kary grzywny począwszy od września br. Skoro za przestępstwa pospolite można karę grzywny stosować w zawieszeniu, to tym bardziej należy ten przepis stosować w przypadku przestępstw karnoskarbowych.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#AleksanderBentkowski">Rozbieżność budził art. 32, który mówi, że za karę grzywny wymierzoną sprawcy przestępstwa skarbowego można uczynić w całości lub w części odpowiedzialną osobę fizyczną, prawną lub jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej, jeżeli sprawca czynu jest zastępcą tej osoby, załatwiający jej sprawę jako zarządca, pełnomocnik, pracownik. Grzywnę będzie można przenieść ze sprawcy na osobę, która udzieliła pełnomocnictwa do działania. Wątpliwość budzi treść 4, który mówi, że odpowiedzialności nie stosuje się wobec organów lub instytucji administracji państwowej lub jednostek samorządu terytorialnego. Zarówno organizacja państwowa, jak i jednostka samorządu terytorialnego może zachęcić swojego pracownika do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego w jej interesie bez żadnej konsekwencji dla tej instytucji. Jest to dywagacja teoretyczna, jednak nie można jej wykluczyć, kiedy samorządy podejmuję działalność gospodarczą. Dlatego proponujemy, aby ograniczyć to wyłączenie tylko do administracji państwowej. Z tym zapisem nie zgadza się strona rządowa. Poprzednio takiego wyłączenia nie było i dlatego nie widzimy powodów, aby takie wyłączenie wprowadzać, kiedy wiele uprawnień przekazuje się samorządom.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#AleksanderBentkowski">Kolejne zmiany zostały wprowadzone na tych samych zasadach, jak w przepisach dotyczących przestępstw skarbowych, w przepisach dotyczących wykroczeń skarbowych, nawiązując do nomenklatury w Kodeksie karnym. W stosunku do przestępstw i wykroczeń dewizowych była zastosowana inna wysokość grzywien. Jak już mówiłem rząd proponował 5-krotne ich podwyższenie, natomiast podkomisja proponuje podwyższenie 10-krotne. Jeżeli zapoznacie się państwo z typem przestępstw, to uznacie, że to zagrożenie karą nie jest wygórowane pomimo 10-krotnego jej podwyższenia, zważywszy na wysokość obrotów i możliwość popełnienia przestępstw na dużą skalę. Mniej kontrowersji wywołała procedura. Jeżeli jakieś wątpliwości się zrodzą w tym zakresie, to na pewno zostaną podniesione w dyskusji. Jak zasygnalizował profesor Siwik chce on zgłosić propozycje, które uszły naszej uwagi.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#HelenaGóralska">Mam uwagę do przepisów dotyczących przestępstw dewizowych. Rząd przedstawił projekt ustawy nowelizującej Prawo dewizowe. Pierwsze czytanie odbyło się na ubiegłym posiedzeniu Sejmu, w którym dokonuje się nowelizacji prawa karnoskarbowego w części dotyczącej przestępstw dewizowych. Prawo dewizowe ulega liberalizacji, zmieniają się pojęcie i terminy, dlatego musimy podjąć w tym zakresie rozstrzygnięcie, ponieważ w innym wypadku już za miesiąc będziemy musieli wystąpić z nową nowelizacją. Rządowi zależy na tym, aby ustawa została szybko uchwalona, ponieważ stanowi to ważny krok w dostosowaniu prawa do przepisów Unii Europejskiej.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#HelenaGóralska">Kolejna sprawa dotyczy zgodności przepisów z Konstytucją. Problem związany jest z wszystkimi opłatami, które mają charakter kar, a nie są one wymierzane przez sądy. Komisja natknęła się na ten problem w przypadku opłat za nielegalne pobieranie energii. Mieliśmy wątpliwość, czy można zapisać w ustawie, że minister finansów zachowuje prawo do ustalania ich wysokości. Termin przyjęty w nowelizacji Prawa energetycznego dotyczy grudnia 1999 r., nie mniej mieliśmy wątpliwość, czy postępujemy słusznie. Sądzę, że powinniśmy przyjąć w tym zakresie generalne rozstrzygnięcie, ponieważ na ten problem będziemy się napotykać także w przypadku innych ustaw. Problem powinien być rozstrzygnięty przez prawników, konstytucjonalistów, ponieważ może to doprowadzić do zupełnego paraliżu w zakresie możliwości nakładania kar.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#HenrykGoryszewski">Możemy nie obawiać się naruszenia Konstytucji w przypadku ustawy energetycznej, ponieważ kary w tym przypadku mają charakter cywilny. Przed wojną nazywano je zobowiązaniem umownym. W tym przypadku mamy do czynienia z orzecznictwem sądowym np., jeśli podróżny jedzie pociągiem i nie chce zapłacić biletu chowając się przed konduktorem, to i tak zawarł umowę przewozu. Tak samo sprawa kształtuje się w przypadku nielegalnego pobierania energii elektrycznej. W omawianej ustawie mamy jednak do czynienia z klasyczną karą.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#HenrykGoryszewski">Po wprowadzeniu dokonanym przez posła Bentkowskiego nasuwają się dwa pytania do rządu. Nowelizacja obejmuje 183 artykuły, a jednocześnie przesłano informację, że rząd kończy prace nad kodeksem karnym skarbowym. Rząd liczy na to, że kodeks wejdzie w życie przed 17 października 1999 R. Dlatego pytam się, gdzie jest troska o pewność stosunku prawnego, jeśli nowelizację 183 artykułów wprowadzamy na półtora roku? Uważam, że takie postępowanie jest kpiną z twierdzenia, iż troską państwa w nowym ustroju jest zapewnienie pewności prawnej. Dlatego na takie postępowanie nie mam ochoty się zgodzić.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#HenrykGoryszewski">Jeżeli przestępstw i wykroczeń karnoskarbowych jest 200 tys. i dziś nie możemy przekazać przestępstw w gestię sądów, to jak zamierza postąpić rząd, aby ten proces mógł się odbyć za półtora roku? Byłem wicepremierem i dlatego oczekuję, że nie zostanie udzielona odpowiedź na moje pytania, którą będę musiał skwitować stwierdzeniem, iż rząd nic nie zamierza uczynić w tym kierunku. Sądzę, że jedynym rozwiązaniem byłoby powołanie sędziów karnoskarbowych, orzekających w pierwszej instancji. Ile na to potrzeba etatów? Kiedy rozpoczęto prace nad tą nowelizacją? W trakcie prac nad budżetem nie zgłaszano nam potrzeb związanych z rozbudową aparatu sądowego. Uważam, że na te pytania musi paść odpowiedź zanim przystąpimy do debaty nad sprawozdaniem przedstawionym przez podkomisję.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#AleksanderBentkowski">W wystąpieniu sejmowym zaproponowałem, aby Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka wzięła na siebie zadanie opracowania kodeksu skarbowego w terminie do września br. Wówczas ten projekt nowelizacji miałby jakiś sens. Uważałem, że ta ustawą jest protezą, trudną do zaakceptowania, i może narazić Sejm na odpowiedzialność przed Trybunałem Konstytucyjnym. Rząd będzie bronił dziś swego stanowiska. Nie zdradzę tajemnicy, jeżeli powiem, że w komisji powołanej przez ministra do opracowania tego projektu wyłoniły się wyraźne kontrowersje. Kiedy próbowałem znaleźć eksperta, to żaden z profesorów nie zgodził się pełnić takiej funkcji, co rzadko się zdarza i dlatego nasze Komisje nie mają własnego eksperta.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#AleksanderBentkowski">Gdyby nie data wejścia w życie Kodeksu karnego, to byśmy nad tą ustawą nie pracowali. Inną propozycją było wprowadzenie absolutnie niezbędnych zmian, tak aby tą ustawę można było stosować, wówczas zmiany sprowadzałyby się do kilkunastu artykułów, jednak Konsekwencją byłoby stosowanie przez rok niskich kar. Pracując na nowelizacja zastanawialiśmy się co do czego dostosowywać, ustawę karnoskarbową do prawa dewizowego, czy odwrotnie. Ten dylemat musimy rozstrzygnąć.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#HenrykGoryszewski">Czy możemy przyjąć tylko zapis, że górną granicę kar podwyższa się dziesięciokrotnie, tak aby do minimum ograniczyć ingerencję w ustawę? Bowiem zanim społeczeństwo nauczy się przepisów tej ustawy, to już dawno nie będzie ona obowiązywać.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#AndrzejWielowieyski">Po skalkulowaniu wskaźników inflacyjnych uważam, że wniosek posła Goryszewskiego jest uzasadniony. Musimy mieć na względzie także stanowisko rządu, ponieważ być może zmiany w kodeksie będą węższe.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#WiesławSzweda">Jak organizacyjnie były prowadzone prace w Ministerstwie Sprawiedliwości? W uzgodnieniach międzyresortowych projekt prawa dewizowego i nowelizacja ustawy karnej skarbowej powinny być rozpatrywane w tym samym czasie. W stosunku do przepisów karnych resort sprawiedliwości musiał wydać opinię prawną co do zaproponowanych w poszczególnych ustawach rozwiązań dotyczących prawa dewizowego. Dlaczego zatem resort nie wystąpił z propozycją ujednolicenia przepisów?</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#AndrzejOstrowski">Podstawową kwestią związaną z pracami dotyczącymi podkomisji był zakres nowelizacji. W związku z tym rodzi się pytanie, jakie przesłanki przemawiają za tym, aby w dniu dzisiejszym podejmować tak szeroką nowelizację ustawy, która pogłębi tylko zróżnicowanie w stosunku do Kodeksu karnego. Biorąc pod uwagę treść art. 42 ust. 3 Konstytucji sądzę, że dotychczasowe brzmienie ustawy karnej skarbowej może obowiązywać przez okres dostosowawczy. Uchwalanie w chwili obecnej nowych regulacji aprobujących sprzeczny z konstytucja system orzekania odpowiedzialności karnej naraża nas na skargę konstytucyjną.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#JanuszNiemcewicz">Podstawową kwestią jest to, czy w okresie dostosowawczym można uchwalać ustawy, które nie wypełniają do końca standardu konstytucyjnego, tylko stopniowo zbliżają się do tego standardu. Alternatywą jest pozostawienie dotychczasowych przepisów sprzecznych z konstytucją, albo przyjęcie nowelizacji, która przybliża nas do standardu, ale go nie wypełnia. Opierając się na opiniach prawników konstytucjonalistów uważamy, że stopniowe dostosowane systemu prawnego do wymogów konstytucji jest możliwe, a w tej sprawie wręcz konieczne. Od 1 września br. napływ tak dużej liczby spraw karnoskarbowych mógłby spowodować paraliż sądów. Prawo do sądu w odpowiednim terminie i na odpowiednim poziomie jest także prawem konstytucyjnym i elementem naszych zobowiązań międzynarodowych. Doprowadzenie do paraliżu sądownictwa jest również działaniem przeciwko Konstytucji. Dlatego w naszym przekonaniu istnieje wręcz konieczność stopniowego dostosowania prawa do wymogów konstytucyjnych i ten projekt to przewiduje.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#JanuszNiemcewicz">Rząd przygotowuje obszerną strukturalną reformę wymiaru sprawiedliwości. Będzie ona polegała na utworzeniu wydziałów grodzkich, które w przyspieszonych procedurach będą sądziły najprostsze sprawy, w ten sposób odciążając sądownictwo i pozwalając na prowadzenie skomplikowanych spraw, jakimi są sprawy karnoskarbowe. Prace nad reformą są w toku, jednak reforma nie wejdzie w życie w ciągu najbliższych miesięcy, ponieważ jak każda reforma strukturalna pociąga za sobą koszty związane ze wzrostem liczby etatów, który w tym roku jest niemożliwy.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#JanuszNiemcewicz">Nowelizacja wykracza poza absolutnie niezbędne zmiany, ponieważ chcemy uprzedzić pewna rozwiązania, które zostaną zawarte w kodeksie karnoskarbowym. Dlatego nie mogę zgodzić się z zarzutem, że wprowadzimy na krótki okres przepisy, a następnie zostaną one w całości zmienione. Dlatego nie będzie to wymagało ponoszenia dodatkowych kosztów w postaci szkoleń. Jest to stopniowe przejście, co pozwoli na płynne dostosowanie do przepisów, które będą obowiązywały w kodeksie karnoskarbowym. Jest to działanie przemyślane i celowe. O udzielenie odpowiedzi na pytania szczegółowe proszę profesora Siwika.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#AleksanderBentkowski">Wymogu podwyższenia dziesięciokrotnego podwyższenia kar nie można stosować mechanicznie w przypadku, kiedy są one wymienione kwotowo i już były podnoszone wcześniej. Jednak takie rozwiązanie technicznie jest możliwe do wprowadzenia, ponieważ już było ono stosowane w przypadku innych ustaw, gdzie jednym artykułem podwyższaliśmy przelicznik w stosunku do wszystkich wykroczeń.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#AleksanderBentkowski">Proszę pana profesora o udzielenie odpowiedzi na pytanie poseł Góralskiej dotyczące ustawy dewizowej. Możemy bowiem przyjąć tą nowelizację zakładając, że do niej dostosujemy ustawę dewizową, tak aby nie było między nimi sprzeczności.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#HelenaGóralska">Ustawa karnoskarbowa powinna być dostosowana do przepisów prawa dewizowego.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#ZygfrydSiwik">Osobiście dziwię się wystąpieniom posłów, ponieważ ta nowelizacją jest koniecznością, która wynikła w związku ze zmianami kodyfikacji karnej - 6 czerwca 1997 r., podatkowej - grudzień 1997 r. i celnej - styczeń 1998 r. Dlatego musimy zrozumieć, że materia ustawy jest skomplikowana i obejmuje kompleksowo wiele elementów na poziomie przestępstw, a więc Kodeks karny, Kodeks karny wykonawczy, Kodeks postępowania karnego. W ramach tej nowelizacji wymieniony jest jeszcze czyn zabroniony, który nie został doprowadzony do kodyfikacji wiodącej, chodzi mi kodyfikacje na poziomie wykroczeń. Jak wiemy chodzi o zwalczanie czynów i jeżeli mamy rozwiązaną tylko sytuację przestępstw skarbowych i kryminalnych, to ciągle istnieje niedopasowanie na poziomie wykroczeń. W tej sytuacji jesteśmy zdeterminowani tymi dwoma kategoriami czynów i niezakończoną kodyfikacją.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#ZygfrydSiwik">Kodyfikacja karna w art. 4 w przepisach wprowadzających mówi, że pozostawia się w mocy ustawę karnoskarbową z 26 października 1971 r., Sejm uchwalał te przepisy już po ustanowieniu Konstytucji, czyli z wszystkimi konsekwencjami z tego wynikającymi. Nie sądzę bowiem, aby ustawodawca nie zdawał sobie sprawy, że Konstytucja została uchwalona.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#ZygfrydSiwik">Nie chcieliśmy wprowadzać nowelizacji w sytuacji, kiedy gotowy był projekt kodeksu karnoskarbowego, wręczony ministrowi sprawiedliwości 11 lipca 1997 r., jednak zaskoczeni zostaliśmy krótkim vacatio legis. Parlament nie był w stanie fizycznie uchwalić ustawy i dlatego nasz zespół musiał przygotować nowelizację.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#ZygfrydSiwik">Musieliśmy wybrać, albo nie podejmować żadnych działań, albo podjąć działania w celu przybliżenia przepisów do wymogów Konstytucji. Jeżeli tej noweli nie przyjmiemy i nie zostanie uchwalony kodeks, to będziemy mieli do czynienia z kompromitującą sytuacją. Dlatego uważam, że skoro w konstytucji zapomniano o tych kwestiach, ponieważ art. 237 dotyczy tylko wykroczeń kryminalnych, to znaczy że ustawodawca uznał, iż przystosowanie pozasądowego wymiaru sprawiedliwości ma nastąpić w dwuletnim terminie zgodnie z art. 236 ust. 1. Te zagadnienia, które nie mieszczą się w specjalnych przepisach, muszą uwzględniać stopniowe dostosowanie.</u>
<u xml:id="u-12.4" who="#ZygfrydSiwik">Jeżeli uznamy, że art. 236 ust. 1 nie obowiązuje to znaczy, że te przepisy od 17 października są niekonstytucyjne. Konstytucja w art. 237 mówi, że kolegia znosi się w ciągu czterech lat, jednak projekty ustaw muszą wpłynąć w ciągu 2 lat, czyli kodyfikacja wykroczeń musi przyjąć projekty w terminie ogólnym.</u>
<u xml:id="u-12.5" who="#ZygfrydSiwik">Jeżeli uznamy, że przepisy są niekonstytucyjne od 17 października, to tym samym przyznamy, że nie wiemy co znaczy brzmienie art. 4 przepisów wprowadzających. Nowela zawiera nie 183 artykuły, ale punkty. Nowela dotyczy 1100 przepisów, z czego autonomicznych jest 270. Pogodzenie tego w ramach adaptacji miało na celu wypełnienie pełnej porównywalności z kodyfikacją karną. Jeżeli jesteśmy zniewoleni przez wiele przepisów części ogólnej nowego Kodeksu karnego, to nie możemy dopuścić do sytuacji, iż w tym samym czasie obowiązują stare i nowe przepisy. Wiedząc, że jest to stan wyższej konieczności staraliśmy się przybliżyć do wymogów Konstytucji. Jestem przygotowany do zgłoszenia dalszych propozycji, aby zapewnić 100% kontrolę sądową nad każdą decyzją. Można jeszcze antycypować inne przepisy, jednak nowela powinna być krótka i w związku z tym dostosowując przepisy do trzech kodeksów nie poruszaliśmy innych zagadnień poza stopą inflacji i różnymi błędami. Gdybyśmy zaproponowali nowelę poprawiającą część szczególną ustawy karnej, to mielibyśmy przedkodeks, co byłoby bez sensu.</u>
<u xml:id="u-12.6" who="#ZygfrydSiwik">Dlatego trzymaliśmy się tego, co zostało powiedziane 22 stycznia 1998 r. w Sejmie, że nowela powinna być przygotowana w niezbędnym zakresie, dostosowana do całego systemu w tej części, gdzie chodzi o stany karalne. Jeżeli zgodzimy się na to, że nowela będzie obowiązywać tylko przez najbliższy rok, to tylko z tego względu, że jest ona konieczna, ponieważ z dniem 1 września swoich obowiązków nie będą wypełniać wydziały grodzkie. Jeżeli uwzględnimy dostosowanie projektu do prawa dewizowego, ponieważ zawiera ona pewne przepisy, które powodują zmiany stanów karalnych, obecnie znajdujących się na poziomie roku 1994, to możemy to uczynić jeszcze przed 1 września w ramach tej noweli.</u>
<u xml:id="u-12.7" who="#ZygfrydSiwik">Uważam, że dyskusja nic nie pomoże, ponieważ straci na tym Skarb Państwa, jeżeli selektywnie uznamy, że art. 46 jest niezgodny, to sądy nie będą mogły orzekać o przepadku rzeczy. W sytuacji, kiedy przepadek podlega kontroli sądowej, to obywatel może składać odwołanie na drodze postępowania sądowego. Na poziomie przestępstw jest zagwarantowana dwuinstancyjność w ramach Konstytucji. Dlatego uważam, że tak skomplikowanej dziedziny nie można dostosować jednorazowo do wymogów konstytucji i przepisów zawartych w kodeksach. Myślę, że musimy postępować racjonalnie i działać zgodnie z potrzebą chwili. Ten projekt został przyjęty przez obecny rząd, został poprawiony w trakcie prac podkomisji i choć nie jest on doskonały, to jednak czynimy tak z praktycznych powodów. Organy finansowe, które będą stosowały kodeks karnoskarbowy, będą uczyły się w ten sposób trybu działania, ponieważ nowela zawiera wiele elementów przyszłościowych, czyli włożona praca nie zostanie stracona.</u>
<u xml:id="u-12.8" who="#ZygfrydSiwik">Inspekcja celna została uchwalona 6 czerwca 1997 r. i policja celna nie ma jeszcze struktur, które mogłyby wykonywać w pełnym zakresie swoje obowiązki przed sądem. Dopiero będą odbywać się szkolenia. Zatem nie tylko Ministerstwo Sprawiedliwości jest nie przygotowane w sensie organizacyjnym, ponieważ nie ma sądów grodzkich, ale również finansowo nie jesteśmy do tego przygotowani, zwłaszcza że policja skarbowa będzie musiała przejąć pewne obowiązki prokuratora. Zatem włożona praca nie zostanie zaprzepaszczona, ponieważ pracownicy nabędą doświadczenia, co pozwoli im łatwiej wdrażać kodeks karnoskarbowy. Do tej pory nikt się nie martwił z tego powodu, a obecnie my podnosimy tą kwestie, kiedy do października pozostało już tak mało czasu. Zatem ustawodawca powinien kierować się praktycznymi względami. W ciągu dwóch lat będziemy mieli wystarczająco dużo czasu, aby uchwalić kodeks karnoskarbowy zgodny z konstytucją i przepisami karnymi oraz wymogami finansowymi.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#HenrykGoryszewski">Po wysłuchaniu wystąpienia mojego przedmówcy doszedłem do wniosku, że jedynym powodem uchwalenia tej nowelizacji byłoby danie dowodu na to, że praca nie poszła na marne.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#HenrykGoryszewski">Nie można uchwalać ustaw trochę niezgodnych z Konstytucją tak samo, jak nie można trochę kraść. Dwuletni okres dostosowawczy polega na tym, że ustawodawca może zmienić niektóre przepisy niezgodne z Konstytucja, a inne pozostawić, ponieważ nie przygotował się do ich zmiany. Nie można jednak wprowadzać w miejsce jednego przepisu niezgodnego z Konstytucją innego przepisu trochę mniej niezgodnego. Student, który prowadziłby taki wywód na prawie konstytucyjnym, nie zdałby egzaminu.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#HenrykGoryszewski">W dotychczasowym brzmieniu art. 8 mówi, że karami zasadniczymi są pozbawienie wolności, ograniczenie wolności, grzywna, natomiast w nowelizacji proponuje się jego zastąpienie brzmieniem: „karami są grzywna, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności”. Czy przez dwa lata nie wytrzymamy, jeżeli kary zostaną pozostawione w odwrotnej kolejności?</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#HenrykGoryszewski">Jeżeli ktoś ma się nauczyć noweli obowiązującej rok, a następnie kodeksu karnoskarbowego, to niezależnie od tego czy będzie on tylko trochę inny, to robi mu się w głowie groch z kapustą.</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#HenrykGoryszewski">W związku z tym zgłaszam wniosek formalny, aby projekt odesłać do podkomisji i ograniczyć go do niezbędnych zmian, które minimalnie ingerowałyby w obecny stan prawny. Ewentualnie można wprowadzić zapis gwarantujący możliwość odwoływania się na drodze sądowej. W międzyczasie przygotujemy kodeks karnoskarbowy, który zostanie wprowadzony razem z sądami grodzkimi.</u>
<u xml:id="u-13.5" who="#HenrykGoryszewski">Problem nie polega na tym, czy rozdział o przestępstwach dewizowych dostosujemy do przepisów karnoskarbowych ustawy prawo dewizowe, której jeszcze nie ma. Musimy przepisy odpowiedzialności dewizowej, typologii przestępstw dostosować do instytucjonalnych rozwiązań normujących obrót dewizowy.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#AleksanderBentkowski">Uważam zgłoszony wniosek za zasadny, tym bardziej, że dowiadujemy się teraz, iż istnieje możliwość skierowania spraw do sądu, na którymś etapie postępowania. Moją szczególną troską jest spójność przepisów z ustawą prawo dewizowe.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#HenrykGoryszewski">Projekt ustawy prawo dewizowe został skierowany do Komisji Finansów Publicznych. W pracach nad projektem mogą także wziąć udział posłowie z Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#AleksanderBentkowski">Proponuję, aby w pracach udział wzięli członkowie podkomisji, co pozwoli na przedstawienie spójnego projektu uwzględniającego zgłoszone dziś przez profesora Siwika uwagi.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#ZygfrydSiwik">Nowelizacja przewiduje kontrolę sądową zgodną z konstytucją na etapie odwoławczym. Obywatel w każdym momencie może zwrócić się do sądu, jeżeli jest niezadowolony z werdyktu.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#ZygfrydSiwik">Jeżeli budujemy system zbieżny do kodyfikacji karnej, która będzie obowiązywać od 1 września br., to musimy dokonać spójności zewnętrznej. W stanach karalnych 123 przypadki są zagrożone wyłącznie karą grzywny, jest to priorytet dolegliwości ekonomicznej i dlatego nie możemy niezgodnie z kodyfikacją karną stawiać na pierwszym miejscu karę pozbawienia wolności. Na tym polega różnica między kodeksem karnym i kodeksem karnoskarbowym. Dlaczego zatem nie możemy uwzględnić już teraz dyrektywy, że zamiast kary więzienia orzeka się dolegliwość ekonomiczną za uszczuplenie dochodów państwa.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#HelenaGóralska">Przychylam się do propozycji, aby podkomisja ograniczyła nowelizację tylko do niezbędnych zmian.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#HelenaGóralska">Proponuję, aby podkomisja nie zajmowała się przepisami dotyczącymi przestępstw dewizowych, ponieważ nowelizacja oraz ustawa prawo dewizowe mają wejść w życie 1 września. Przepisy dotyczące przestępstw dewizowych są wtórne w stosunku do prawa dewizowego. Dlatego proponuję, aby w pracach podkomisji rozpatrującej ustawę prawo dewizowe udział wzięli przedstawiciele Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#JanuszNiemcewicz">Komisje mogą skierować projekt do podkomisji i zawęzić nowelizację do niezbędnych zmian. Zwracam jednak uwagę, że wiąże nas termin 1 września. Te zmiany muszą wejść w życie, ponieważ w innym wypadku przestaną być karane przestępstwa podatkowe, dewizowe i skarbowe.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#ZbigniewWawak">Argument pana ministra prowadzi do wniosku, że nowelizacja Kodeksu karnego była zbyt wąska i przyjęto w niej optymistycznie termin 1 września. Być może ten termin trzeba będzie przesunąć.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#AleksanderBentkowski">Rozumiejąc obawy pana ministra mogę powiedzieć, że jesteśmy w stanie zmieścić się w czasie. Podkomisja sprawnie pracuje i zdołała przygotować ten projekt, choć zdajemy sobie sprawę z jego wadliwości. Odpowiadając panu profesorowi zwracam uwagę, że z chwilą uchwalenia Kodeksu karnego art. 4 wyraźnie mówił, że przepisy utrzymuje się w mocy, jednak wiadomo było, że niezbędne są zmiany dostosowawcze. Brałem udział w pracach nad kodyfikacją karną i dlatego wiem o tym, że poprawki miały się ograniczać do zmian oznaczeń artykułowych i niezbędnych zmian.</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#AleksanderBentkowski">Projekt ustawy był gotowy we wrześniu 1997 r., jednak kiedy przesunięto termin wejścia w życie Kodeksu karnego uznano, że będziemy mieli wystarczająco dużo czasu, aby Sejm zajął się tym projektem. Zdajemy sobie sprawę z tego, że nie możemy doprowadzić do sytuacji, iż jakieś przestępstwa nie będą karane. Z drugiej strony nie możemy przyjąć nowelizacji w tym brzmieniu, ponieważ będzie trzeba ją zmienić natychmiast po uchwaleniu prawa dewizowego, a jak rozumiem zamiarem Komisji Finansów Publicznych jest, aby prawo dewizowe weszło w życie z dniem 1 września 1998 r.</u>
<u xml:id="u-21.2" who="#AleksanderBentkowski">W związku ze zgłoszonym wnioskiem chciałbym zapytać, czy ktoś jest przeciwny propozycji posła Goryszewskiego? Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że projekt ponownie wraca do podkomisji. Dziękuję za udział w obradach. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>