text_structure.xml 141 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#StanisławBrzózka">Otwieram posiedzenie Komisji Polityki Społecznej. Serdecznie witam posłów i zaproszonych gości. Zgodnie z porządkiem obrad rozpatrzmy sprawozdanie z wykonania budżetu państwa wraz z analizą Najwyższej Izby Kontroli za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1998 r. w częściach dotyczących: Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i informację NIK o wynikach kontroli działalności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie prewencji rentowej. Rozpatrzymy również sprawozdanie z wykonania budżetu Krajowego Urzędu Pracy. Kolejnym punktem będzie rozpatrzenie wykonania budżetu w części 83 - rezerwy celowe.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#StanisławBrzózka">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1, tj. rozpatrzenia sprawozdania z wykonania budżetu państwa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, planu finansowego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, planu finansowego Funduszu Alimentacyjnego. Referować będzie prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, natomiast wprowadzanie do dyskusji i projekty wniosków przedstawi pani poseł Ewa Mańkowska. Proszę pana prezesa Alota o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#StanisławAlot">Chciałbym przedstawić sprawozdanie z wykonania budżetu oraz planów finansowych Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i Funduszu Alimentacyjnego za 1998 r. Biorąc pod uwagę dostarczone posłom sprawozdanie zatrzymam się tylko nad wybranymi informacjami z tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#StanisławAlot">Zakład Ubezpieczeń Społecznych realizował zadania wynikające z przepisów o ubezpieczeniu społecznym i zaopatrzeniu emerytalnym oraz zadania nie mające charakteru ubezpieczeniowego, związane z wypłatą świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego oraz wypłatą zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#StanisławAlot">Źródłem finansowania tych zadań są: Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Alimentacyjny, wydatki budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#StanisławAlot">Wydatki budżetowe na zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne w 1998 r. wyniosły 3.345 mln zł i stanowiły 98,2% planu. Z kwoty tej przeznaczono: 2.632 mln zł na zasiłki rodzinne. Ogółem zasiłki wypłacono przeciętnie miesięcznie dla 3.429 tys. rodzin. Jest to o 6,2% mniej niż w 1997 r. Przeciętna wysokość zasiłku na rodzinę wynosiła 63,97 zł.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#StanisławAlot">Na zasiłki pielęgnacyjne wydano 674 mln zł. Otrzymywało je przeciętnie miesięcznie 543 tys. osób. Jest to o 5,3% więcej niż w roku 1997. Przeciętna wysokość zasiłku wynosiła 103,41 zł.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#StanisławAlot">Kolejną pozycję, wynoszącą 32 mln zł, stanowią koszty ustalania uprawnień, wypłat i dochodzenia należności, które stanowią dochody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#StanisławAlot">Następna pozycja to dotacje, które stanowią wydatki budżetu państwa. Dotacje do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i Funduszu Alimentacyjnego wyniosły 9.351 mln zł. Ta pozycja zostanie omówiona przeze mnie w dalszej części mojego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#StanisławAlot">Kolejną pozycją są koszty rent odszkodowawczych przyznanych osobom poszkodowanym przez żołnierzy wojsk Federacji Rosyjskiej i wypłacanych przez ZUS. Na te renty w 1998 r. wydatkowano 528 tys. zł, z tego 511 tys. zł na renty odszkodowawcze, 11 tys. zł na zasiłki pogrzebowe, 6 tys. zł na opłaty pocztowe i bankowe. Świadczenia te pobierało miesięcznie 111 osób, a ich wysokość wynosiła 382,10 zł.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#StanisławAlot">Przechodzę teraz do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dochody FUS według wpływów wyniosły ogółem 71.960 mln zł. Jest to 101, 4% planu - według ustawy. W porównaniu z 1997 r. dochody wzrosły o 14,9%. Podstawowym źródłem dochodów FUS są składki na ubezpieczenia społeczne, które w 1998 r. wyniosły 62.236 mln zł, czyli 98,8% planu według ustawy budżetowej. W porównaniu z ubiegłym rokiem wzrosły o 13,7%.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#StanisławAlot">Wpływy składek od sektora publicznego - 32.036 mln zł wynoszą 51,5% wpływów ze składek ogółem. Nastąpił wzrost o 1,4%; wpływy składek od sektora prywatnego - 30.200 mln zł, co wynosi 48,5% wpływów ogółem. Nastąpił wzrost o 30,4%.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#StanisławAlot">Wzrost wpływów ze składek spowodowany był głównie wzrostem podstawy wymiaru składek o 19,9%. Przeciętna miesięczna liczba ubezpieczonych zmniejszyła się w 1998 r. o 3%, tj. z 13.092 tys. osób do 12.705 tys. osób, przy czym spadek liczby ubezpieczonych nastąpił w sektorze publicznym o 12,3%, zaś zatrudnienie w sektorze prywatnym wzrosło o 6,7%. Osiągnięte wpływy ze składek stanowiły 96,1% sumy według przepisu ustawy dotyczącego składek.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#StanisławAlot">Przechodzę teraz do zadłużeń. Na koniec 1998 r. kwota zadłużeń z tytułu składek wyniosła ogółem 8.323 mln zł, czyli nastąpił wzrost o 42%. Z tego 6.111 mln zł wynosiły zadłużenia sektora publicznego, a 2.213 mln zł zadłużenia sektora prywatnego.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#StanisławAlot">Tempo wzrostu zadłużeń płatników sektora publicznego wyniosło 48,2% i było znacznie wyższe niż sektora prywatnego, wynoszące 27,3%. Znajduje to również swoje od-zwierciedlenie w strukturze największych dłużników FUS, którymi są przede wszystkim jednostki górnictwa węgla kamiennego. Przyrost zadłużenia w tych jednostkach stanowił 54,6% ogólnego przyrostu zadłużenia.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#StanisławAlot">Do grupy największych dłużników zalicza się również jednostki PKP, przedsiębiorstwa przemysłu hutniczego i stoczniowego oraz odczuwające skutki przeobrażeń gospodarczych przedsiębiorstwa państwowe.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#StanisławAlot">Zmniejszyła się natomiast liczba płatników zalęgających z opłatą składek na ubezpieczenie społeczne z 1.021 tys. w 1997 r. do 1.014 tys. w 1998 r., tj. o 9,5%.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#StanisławAlot">Zadłużenia objęte układami ratalnymi oraz okresowym odroczeniem terminu płatności wyniosły na koniec 1998 r. 3.247 mln zł, stanowiąc 39% ogólnej kwoty zadłużeń. Ulgi te dotyczyły: 46.100 płatników w zakresie układów ratalnych, 500 płatników w zakresie odroczeń. Kwota wpływów z tego tytułu wyniosła 659 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#StanisławAlot">Omówię teraz sprawę egzekucji należności. W stosunku do zakładów pracy sektora publicznego i prywatnego, uchylających się od opłacania składek, prowadzona była egzekucja administracyjna. Oddziały ZUS skierowały łącznie 3.018 tys. tytułów wykonawczych oraz zajęć rachunków bankowych i wierzytelności pieniężnych, na kwotę 4.895 mln zł; o 51,4% więcej niż w 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#StanisławAlot">W wyniku prowadzonych egzekucji zrealizowano od dłużników na poczet tytułów i zajęć wystawionych w 1998 r. oraz nie zrealizowanych w latach poprzednich należności w łącznej kwocie 2.023 mln zł, czyli wzrost o 83,9% w porównaniu z 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#StanisławAlot">Przechodzę teraz do dotacji dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Następną co do wielkości pozycją dochodów FUS była dotacja z budżetu, która w 1998 r. wyniosła 8.792,8 mln zł, czyli 129,4% planu według ustawy i 100% planu po zmianach. Dotacja ta stanowiła 12,1% wydatków FUS. Na dotację celową przeznaczono 3.171,5 mln zł, czyli 4,4% wydatków FUS; 5.621 mln na sfinansowanie różnicy miedzy dochodami i wydatkami FUS. Jest to 7,7% wydatków Funduszu i 6,3% wydatków budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#StanisławAlot">Omówię teraz „różne dochody i wpływy”. Różne dochody według wpływów wyniosły 931,4 mln zł i dotyczyły przede wszystkim należności pochodnych od składek, oprocentowania środków na rachunku bankowym, refundacji kosztów obsługi przez Fundusz Alimentacyjny, kosztów poboru składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#StanisławAlot">Wydatki FUS wyniosły w 1998 r. 72.778 mln zł; 102,1% planu według ustawy i 99,7% planu po zmianach. Z kwoty poniesionych wydatków przypadało: 70.485,5 mln zł na świadczenia pieniężne, tj. 96,8%; 1.647 mln zł na koszty działalności ZUS, tj. 2,2%; 43 mln zł na koszty obsługi świadczeń zbiegowych realizowanych przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, tj. 0,1%; 41,6 mln zł na prewencję rentową, tj. ok. 0,1%; 560,5 mln zł na wydatki inwestycyjne, tj. 0,8%.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#StanisławAlot">Świadczenia pieniężne obejmują wydatki na emerytury i renty - 62.385 mln zł, wzrost w stosunku do roku ubiegłego o 15,7%, przy czym przeciętna miesięczna liczba emerytur i rent wyniosła w 1998 r. 7.515 tys., o 22 tys. więcej, niż zakładał plan według ustawy, a po wyłączeniu świadczeń zbiegowych, wypłacanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych rolnikom indywidualnym - 7.212 tys. i była wyższa o 2,1% w stosunku do 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#StanisławAlot">Przeciętna miesięczna wypłata brutto na emeryta i rencistę wyniosła w 1998 r. 700,41 zł, bez świadczeń wypłacanych obok emerytury i renty rolnej. Jest to wzrost o 84,77 zł, głównie w wyniku waloryzacji świadczeń od 1 września 1998 r. wskaźnikiem 105,25%.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#StanisławAlot">Przeciętna miesięczna emerytura i renta w 1998 r. wzrosła nominalnie w stosunku do 1997 r. o 13,7%, natomiast realnie o 1,7%.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#StanisławAlot">Zasiłki i pozostałe świadczenia, to kwestia, którą omówię obecnie. Wynoszą one 8.100 mln zł, tj. 11,5% wydatków na świadczenia; z tego 4.228,1 mln zł wynoszą zasiłki chorobowe, wzrost w porównaniu z 1997 r. o 38,8%. Liczba dni absencji chorobowej sfinansowana w 1998 r. ze środków Funduszu wyniosła 169 mln i wzrosła w porównaniu z 1997 r. o 14,5%.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#StanisławAlot">W 1998 r. nastąpił dalszy wzrost udziału FUS w finansowaniu ogólnej liczby dni absencji chorobowej, z 63% w 1996 r., 64,1% w 1997 r., do 66,9% w 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#StanisławAlot">Liczba dni absencji chorobowej wzrosła ogółem o 9,7%, przy czym w grupie osób prowadzących działalność gospodarczą o 15,5%, a w grupie pracowników o 8,5%. Z tej grupy zasiłków 3.872 mln zł to pozostałe zasiłki i świadczenia. Jest to wzrost w porównaniu z ub. rokiem o 11,1%. Są to zasiłki macierzyńskie, opiekuńcze, wychowawcze, pogrzebowe, jednorazowe odszkodowania powypadkowe, ryczałty energetyczne, dodatki kombatanckie i inne.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#StanisławAlot">Koszty działalności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w 1998 r. wyniosły 1.647 mln zł, wzrost o 16,4%; z tego 558 mln zł to wynagrodzenia, 33,9% kosztów; 774 mln zł - zakupy towarów i usług, 47% kosztów, w tym największą pozycją jest 387 mln zł na opłaty pocztowe i bankowe za przekazywanie świadczeń pieniężnych, a 315,5 mln zł pozostałe wydatki, dotyczące głównie wydatków na wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#StanisławAlot">Wzrost kosztów działalności wynikał gównie z przyrostu zatrudnienia o 892 etaty, podwyżek płac w sposób analogiczny jak w sferze budżetowej oraz podwyżek cen towarów i usług konsumpcyjnych o 11,8%.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#StanisławAlot">Na prewencję rentową wydatkowano ogółem 41,6 mln zł, tj. 80,5% planu. Z tego 39.200 tys. zł wydatkowano na leczenie rehabilitacyjne dla 30.200 ubezpieczonych i 2,3 mln zł na pozostałe wydatki, dotyczące głównie dofinansowania zakupu sprzętu i aparatury medycznej.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#StanisławAlot">Na finansowanie działalności inwestycyjnej przeznaczono z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych 560,5 mln zł oraz środki pozostałe z 1997 r. na rachunku finansowania inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#StanisławAlot">Wykonanie zadań rzeczowych działalności inwestycyjnej wyniosło ogółem 345 mln zł, tj. 51,3% planu rzeczowego; z tego 56 mln zł wydatkowano na budownictwo, 44 mln zł na zakupy nieruchomości oraz ich modernizację, 254 mln zł na zakup maszyn i urządzeń oraz innych środków trwałych w systemie scentralizowanym, realizowanym głównie pod katem wdrażania reformy ubezpieczeń społecznych, w tym kompleksowy system informatyczny kosztował 204 mln zł. Wydatki inwestycyjne uwidocznione są na stronach 20–22 sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#StanisławAlot">Jak wynika z przytoczonych danych, dochody Funduszu - według wpływów - były o 817,5 mln zł niższe od wydatków, w związku z tym zmniejszeniu uległ stan środków pieniężnych na koniec 1998 r. w porównaniu z 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#StanisławAlot">Stan środków pieniężnych na koniec 1998 r. wyniósł 133,6 mln zł i zabezpieczył zaledwie 2,4% miesięcznych wypłat emerytur i rent, podczas gdy w 1997 r. zabezpieczał 20% tych wypłat, a w 1996 r. ponad 50%.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#StanisławAlot">Omówię teraz kwestie związane z Funduszem Alimentacyjnym. Wpływy tego Funduszu w 1998 r. wyniosły 679.300 tys. zł, a stanowiły je: dotacja budżetowa w kwocie 558 mln zł, wzrost w stosunku do ub. roku o 26,8%; wpływy ściągnięte od osób zobowiązanych do alimentów w kwocie 117,5 mln zł, wzrost w stosunku do 1997 r. o 17,4% oraz różne dochody, m.in. oprocentowanie środków na rachunku bankowym i zwroty bezpodstawnie pobranych świadczeń w kwocie 3,8 mln zł, wzrost w stosunku do 1997 r. o 4,7%.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#StanisławAlot">Wskaźnik pokrycia wydatków wpływami od osób zobowiązanych do alimentacji uległ zmniejszeniu z 19,8% w 1997 r. do 18, 1% w 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#StanisławAlot">Wydatki Funduszu wyniosły 708,5 mln zł i stanowiły 99,9% planu po zmianach.</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#StanisławAlot">Przeciętna miesięczna wysokość świadczenia alimentacyjnego ukształtowała się na po-ziomie 130,56 zł i w porównaniu z ub. rokiem wzrosła o 21,2%, na co istotny wpływ miało cokwartalne podwyższanie górnej granicy świadczeń, jak również występowanie uprawnionych osób do sądu o podwyższanie wysokości świadczeń. Przeciętna miesięczna liczba uprawnionych do świadczeń wyniosła 394 tys. osób, czyli wzrosła o 5,3%.</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#StanisławAlot">Zadłużenie Funduszu na koniec 1998 r. wyniosło 2.008 mln zł, co oznacza 5.820 zł przeciętnie na każdego zobowiązanego do alimentacji. Liczba osób zobowiązanych do alimentacji wynosi ponad 345 tys. osób.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#StanisławAlot">W sprawozdaniu przedłożonym posłom są pozycje mówiące o szczegółowych rozwiązaniach, w tym również zleconych ZUS do realizacji, takich jak zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne, składki na Fundusz Pracy, składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych czy rozliczanie podatku dochodowego od osób fizycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#StanisławBrzózka">Zgodnie z przyjętą procedurą proszę teraz dyrektora Departamentu Pracy i Spraw Socjalnych Najwyższej Izby Kontroli o ocenę wykonania budżetu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#StanisławCzuba">Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia wykonanie budżetu państwa za 1998 r. w części 58 - Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz realizację planu finansowego na 1998 r. - Fundusz Ubezpieczeń Społecznych i Fundusz Alimentacyjny, stwierdzając jedynie nieznaczne uchybienia, nie mające istotnego wpływu na wykonanie budżetu.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#StanisławCzuba">Stwierdzone uchybienia dotyczyły niewłaściwego interpretowania przepisu art. 16, art. 19 ust. 2 i art. 24 ustawy o zamówieniach publicznych, w czego efekcie ZUS poniósł koszty postępowania odwoławczego na kwotę 8.948 zł, orzeczone przez zespół arbitrów.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#StanisławCzuba">Drugim uchybieniem, które częściowo zostało złagodzone, ponieważ do wystąpienia pokontrolnego zostały złożone zastrzeżenia przez prezesa ZUS do Kolegium NIK, które je podzieliło. Uchybienie dotyczy niskiego wykorzystania, bo zaledwie w 51%, środków zaplanowanych na przedsięwzięcia i zakupy inwestycyjne.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#StanisławCzuba">Trzecim uchybieniem jest utrzymywanie się zjawiska wypłat nienależnych świadczeń alimentacyjnych, z winy oddziałów ZUS. Jest to zjawisko występujące w bardzo niskiej skali, ale wciąż utrzymuje się, a nawet nasila, już trzeci rok z rzędu, dlatego trudno nam było go nie wykazać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#StanisławBrzózka">Zgodnie z przyjętą procedurą proszę teraz panią poseł Ewę Mańkowską o wprowadzenie do dyskusji i projekty wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#EwaMańkowska">Cieszę się, że zabieram głos po wystąpieniu przedstawiciela Najwyższej Izby Kontroli, bo muszę powiedzieć, że możemy zadowoleniem przyjąć sprawozdanie ZUS. Opinia NIK to potwierdza. Były tylko 3 uchybienia. Myślę, że jak na tak dużą pracę, jaką wykonuje ZUS, uchybienia są tylko marginesem działalności, czy nawet samym skrawkiem tego marginesu.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#EwaMańkowska">Wiemy z prac w sejmowej Komisji Polityki Społecznej, że problemy, z jakimi spotyka się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ogniskują się wokół kilku zagadnień. Największy problem to jest nieściągalność pewnej części składek, co powtarza się od wielu lat. Zapewne wspólnie będziemy tu szukać jakiegoś rozwiązania tego problemu i na pewno znalezienie go nie jest proste.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#EwaMańkowska">Drugim problemem są zwiększone wydatki na zasiłki chorobowe. Zjawisko to szczególnie ostro wystąpiło w ciągu ubiegłego roku. Myślę, że jesteśmy na dobrej drodze, by zwalczyć to zjawisko, a prace nad nowelizacją ustawy o ubezpieczeniach znamionują szanse, że nastąpi poprawa w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#EwaMańkowska">W sprawozdaniu zwraca uwagę fakt, że nie wszystkie pieniądze przeznaczone w ubiegłym roku na inwestycje zostały w pełni wykorzystane, co albo dowodzi gospodarności (tanio wypadły przetargi), albo dowodzi, iż za mało wykazano inicjatywy, by w pełni wykorzystać pieniądze. Na szczęście one nie przepadają, tylko wchodzą w pulę przeznaczoną na tegoroczne inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#EwaMańkowska">Chciałabym przedłożyć wniosek o pozytywne przyjęcie sprawozdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#StanisławBrzózka">Przypominam, że wnioski trzeba złożyć na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#StanisławBrzózka">Przystępujemy do pytań, a następnie do dyskusji nad przedstawionymi sprawozdaniami.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#StanisławBrzózka">Czy są pytania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#AnnaFilek">Mamy do czynienia z bardzo niskim wykorzystaniem środków przeznaczonych na inwestycje, mianowicie 51,3%. Chciałabym zapytać, czy był to błąd w planowaniu, czy też wystąpiły jakieś trudności?</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#AnnaFilek">Nastąpił bardzo duży wzrost zadłużenia. Nie jest bowiem prawdą to, co powiedziała pani poseł Mańkowska, że zadłużenie systematycznie wzrastało. Mieliśmy bowiem przez kilka lat bardzo dobrą ściągalność wierzytelności ZUS, a w tej chwili wzrost zadłużenia jest po prostu drastyczny, wynosi 48,2%. Dlaczego jest taki wielki wzrost zadłużenia?</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#AnnaFilek">W powiązaniu z powyższym jest wielki wzrost dotacji uzupełniającej, bo aż o 50%. Chciałabym zapytać o przyczyny tego stanu rzeczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#StefanMacner">Od lat borykamy się w ZUS z bardzo niskimi wynagrodzeniami i oto okazuje się, że mimo bardzo niskich wynagrodzeń i tak nie wykorzystano tej puli, która była do dyspozycji kierownictwa ZUS, nie wykorzystano 3.200 tys. zł. Tak należałoby odczytać zapis w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#StefanMacner">Przypominam, że z roku na rok spada wynagrodzenie pracowników. Okazało się, że w 1998 r. zjawisko to utrzymuje się. Wynagrodzenie w ZUS stanowiło tylko w ub. roku 90,4% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Te dane dotyczą całego ZUS, a w terenie wynagrodzenie spadło do 85,4%. Ta sprawa budzi wielki niepokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#AnnaBańkowska">Jeśli ktoś choć troszeczkę zna się na ubezpieczeniach i przeczytał opinię pani prof. Aleksandry Wiktorow, to musiał się zatrwożyć, w związku z treściami zawartymi w tej opinii. Pani profesor w wyważony sposób podkreśla najważniejsze problemy, które wystąpiły w 1998 r. w ZUS.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#AnnaBańkowska">Ci, którzy uczestniczyli w ubiegłych latach w pracach sejmowej Komisji Polityki Społecznej, doskonale wiedzą, jaka batalia toczyła się w Sejmie wtedy, kiedy choć o kilka złotych rosły dotacje, szczególnie dotacje uzupełniające. Bardzo wnikliwie analizowano wydatki inwestycyjne, nakłady na wydatki ściśle techniczne.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#AnnaBańkowska">Muszę powiedzieć, że pani profesor Wiktorow podkreśla w swojej opinii bardzo istotne zagadnienia, mogące wskazywać na problemy natury finansowej, które nastąpiły w ZUS w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#AnnaBańkowska">Pani poseł Mańkowska, jako koreferent, nieściśle wypowiedziała się co do sytuacji do-tyczącej ściągalności składek, jaka następowała w ZUS. Proszę więc uprzejmie stronę ZUS, aby przedstawiła wskaźnik ściągalności składek w roku 1995, 1996 r., 1997 r. i w 1998 r. Chodzi mi oczywiście o wskaźnik ściągalności ogółem, w tym wskaźnik ściągalności bieżącej, czyli bez środków na restrukturyzację, bo środki na restrukturyzację to nie była żadna zasługa ZUS, tylko środki z budżetu państwa, zatem decyzja w głównej mierze rządowa.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#AnnaBańkowska">Chciałabym zwrócić państwu uwagę, iż żeby prawidłowo ocenić ściągalność składki, jako najważniejszego atrybutu ZUS, to trzeba by porównywać nie rok 1997 i rok 1998. Porównywalne byłyby lata 1998 i 1996, bowiem w 1997 r. wystąpił okres trzech miesięcy bardzo dużych zwolnień z opłacania składki, ze względu na powódź. Zapadły decyzje sejmowe i bardzo wiele podmiotów było zwolnionych w drugim półroczu 1997 r. z opłacania składek. Co było przyczyną - w opinii kierownictwa ZUS - spadku ściągalności składek?</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#AnnaBańkowska">Mam również pytanie dotyczące wskaźnika skuteczności egzekucji własnych. Prosiłabym o porównanie z latami poprzednimi.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#AnnaBańkowska">Pewne refleksje musi wywołać również fakt, że bardzo znacznie różni się liczba nowo przyznawanych świadczeń. Nastąpił spadek aż o 14%. Wzrosła podstawa do naliczania składki, bowiem przeciętne wynagrodzenie wzrosło ponad wielkości założone w planie, a nastąpiły braki wymagające dodatkowej dotacji 2 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#AnnaBańkowska">Chciałam również zapytać, czy w inwestycjach stosowane były procedury nakładające normatywny koszt metra kwadratowego powierzchni nowo budowanych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#StanisławBrzózka">Czy ktoś jeszcze chciałby zadać pytanie? Nie widzę zgłoszeń. W takim razie proszę pana prezesa Alota o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#StanisławAlot">Niektóre zadane przez państwa pytania uzupełniają się, odpowiadać więc będę nie w takiej kolejności, w jakiej zadawano pytania, ale skupię się na problemach, o które pytano.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#StanisławAlot">Odpowiadając na pytanie dotyczące ściągalności składek za 1995 r. pragnę powiedzieć, że - bez restrukturyzacji - w 1994 r. ściągalność wynosiła 97,5%, w 1995 r. - bez restrukturyzacji - ściągalność wynosiła 98,5%; zadłużenie - bo to jest istotne - wynosiło wtedy 4.206 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#StanisławAlot">W 1996 r. ściągalność wynosiła aż 99,5%, ale zadłużenie było także tylko 4.759 mln zł, czyli wzrosło o niespełna 0,5 mld zł. W 1997 r. ściągalność wynosiła 97,3%, zadłużenie wynosiło 5,8 mld zł.; w 1998 r. ściągalność była 96,1%, czyli o ponad 1 punkt procentowy niżej niż w roku ubiegłym, ale zadłużenie było 8.322 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#StanisławAlot">Oznacza to, że zadłużenie podmiotów gospodarczych skokowo wzrosło w 1998 r. Wiązało się to z katastrofą w górnictwie węgla kamiennego. Mogę użyć tych słów; mam na myśli finanse tej branży, a nie wypadki przy pracy. W roku 1998 zadłużenie tej jednej jedynej branży było 3.400 mln zł plus blisko 1 mld zł odsetek. Dlaczego - w takim razie - ściągalność nie spadła, nie była niższa? Biorąc pod uwagę zadłużenie, powinna być przecież jeszcze o 1,5% niższa.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#StanisławAlot">W tym miejscu odpowiem na pytanie dotyczące egzekucji. Egzekucja dostarczyła Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych - to znajduje się w sprawozdaniu - 2.033 mln zł, czyli była efektywniejsza w porównaniu z 1997 r. o prawie 84%. Jest to absolutny rekord w porównaniu z latami poprzednimi. Tylko dlatego udało się - mimo gwałtownego przyrostu zadłużenia - uzyskać wysoki współczynnik ściągalności.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#StanisławAlot">Przejdę teraz do kwestii inwestycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#AnnaBańkowska">Czy mogę prosić pana prezesa o dane dotyczące egzekucji w roku 1997?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#StanisławAlot">W tej chwili nie odpowiem na to pytanie, gdyż pani poseł zadała pytanie o współczynnik. Nie jestem w tej chwili przygotowany do odpowiedzi na pytania dotyczące lat ubiegłych. Odpowiedziałem na pytania dotyczące roku 1998.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#StanisławAlot">Oczywiście, jeśli to interesuje panią poseł, to jestem w stanie to zrobić. W 1997 r. współczynnik wynosił 55,5% jeśli chodzi o efektywność w oddziałach ZUS, ale nie o kwotę. Natomiast powiedziałem, skąd wzięły się pieniądze zastępujące i odzyskujące należności z poprzednich lat.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#StanisławAlot">Jeśli chodzi o inwestycje, to prawdą jest, że wykonanie budżetu przeznaczonego na inwestycje było niższe. Wiązało się to jednak przede wszystkim z procedurami przetargowymi, których płatności - mimo rozpisania owych przetargów na dostawy, zwłaszcza sprzętu, na potrzeby kompleksowego systemu informatycznego - zostały opłacone nie w roku 1998, lecz w roku 1999.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#StanisławAlot">Dzięki zmianom koszty inwestycyjne zostały ograniczone o jedna trzecią, ponieważ do tej pory piętą Achillesową inwestycji realizowanych przez oddziały ZUS było stałe przekraczanie kosztów inwestycyjnych. W 1998 r. udało się ograniczyć o jedną trzecią zgłoszone koszty, które zwykle były zawyżane i przekraczane. W stosunku do planów rzeczywiście wykonanie było niższe.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#StanisławAlot">Odpowiadając na pytanie pani poseł Bańkowskiej dotyczące egzekucji chcę powiedzieć, że w 1997 r. z egzekucji otrzymaliśmy 1.100 mln zł. To jest skala porównawcza do tych 2.023 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#StanisławAlot">Jeśli chodzi o wykonanie planu inwestycyjnego, to wiązało się ono z ostrym reżimem kontroli inwestycji przyznanych oddziałom, co przyniosło zmniejszenie planowanych kosztów aż o jedną trzecią i przesunięcie płatności związanych z przetargami na 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#StanisławAlot">Natomiast jeśli chodzi o wynagrodzenia w ZUS, to fundusz wynagrodzeń, o którym mowa w sprawozdaniu, został wykonany w 99,9%. Natomiast różnica dotyczy tylko wynagrodzeń dodatkowych, tj. „trzynastki”, która została wypłacona w styczniu 1999 r. Koszty zostały zapisane na rok 1998, ale wypłata była w roku 1999. Stąd różnica, o którą pytał pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#StanisławBrzózka">Rozumiem, że są jeszcze pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#AnnaBańkowska">Chciałabym się jeszcze upewnić co do pewnych kwestii. Otóż w 1996 i 1997 r. podjęto w ZUS, przy zatwierdzaniu zadań na rok następny - jeśli chodzi o zatwierdzanie planu w zakresie inwestycji budowlanych - pewne działania reżimujące. W 1997 r. wydano w ZUS instrukcję dotyczącą sposobu planowania i rozliczania inwestycji budowlanych. Chodziło o to, żeby ograniczyć nakłady, by obiekty ZUS nie były zbyt luksusowo wyposażane. Opracowano normatywy, zgodnie z którymi kosztorysowa wartość jednego metra kwadratowego miała być o jedną trzecią niższa w porównaniu z tym, co było w latach poprzednich, czyli na przełomie lat 1994/1995.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#AnnaBańkowska">Dlatego o to pytałam, gdyż sądzę, że był to w ZUS problem trudny do rozwiązania. Próba rozwiązania tego problemu została podjęta. Czyli potwierdza pan prezes, że uzyskaliście w ubiegłym roku nakłady inwestycyjne na jeden metr nowo powstającej powierzchni budowlanej o jedną trzecią zmniejszone w stosunku do roku poprzedniego, czy dobrze zrozumiałam?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#StanisławBrzózka">Poproszę jeszcze o inne pytania, a pan prezes ustosunkuje się na zakończenie do wszystkich pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#AnnaFilek">Z odpowiedzi zrozumiałam, że ZUS wykonał plan inwestycji, a jedynie oszczędnemu gospodarowaniu należy przypisać niewydatkowanie określonych sum. Czy rzeczywiście tak było? Relacja NIK wskazuje na to, że nie całkiem tak było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#StanisławBrzózka">Kto z posłów chciałby jeszcze zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń. Proszę więc pana prezesa Alota o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#StanisławAlot">Najpierw odpowiem na pytanie dotyczące budownictwa. Jeśli chodzi o zadania dotyczące budownictwa, których wykonanie omówione jest na str. 20 sprawozdania, zostały wykonane w 91,7%. Jeżeli chodzi o instrukcję, to - oczywiście - jest ona stosowana.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#StanisławAlot">Natomiast oszczędności, o których mówiłem, wiązały się przede wszystkim z sytuacją polegającą na tym, że oddziały do tej pory prowadząc działalność inwestycyjną, nierytmicznie wydawały pieniądze. Następowało więc zjawisko kumulowania pieniędzy, czemu przeciw-stawiliśmy się w ten sposób, że teraz oddziały otrzymują pieniądze na zadania, a nie kumulują środki, mimo że pieniędzy na realizację zadań będą potrzebować dopiero za jakiś czas.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#StanisławAlot">Oznacza to, że inwestycje są realizowane, lecz środki przeznaczone na wydatkowanie - ponieważ inwestycje długoterminowe przekraczają z konieczności ponad jeden rok - otrzymywane są przez oddziały w rytmie potrzeb. Oddziały nie kumulują pieniędzy. Gdyby pieniądze były przez oddziały kumulowane, to - oczywiście - procent wykorzystania pieniędzy na inwestycje byłby wyższy, z tym że te pieniądze nie byłyby wydane na inwestycje, lecz trzymane przez oddziały na własnych rachunkach, chociaż środki finansowe nie byłyby potrzebne oddziałom na opłacanie faktur.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#StanisławAlot">W ten sposób rzeczywiście - poprzez kontrolę - zmniejszyliśmy ilość wydawanych pieniędzy w okresie inwestycyjnym, choć oczywiście pieniądze zostaną wydane, ale w rytmie potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#StanisławAlot">Potwierdzam, że oprócz oszczędnego wydawania na inwestycje długoterminowe pieniądze, o których tu mówiliśmy, zostały przeznaczone na sfinansowanie zadań związanych z kompleksowym systemem informatycznym, przy czym płatności zapowiedziane bądź ogłoszone w przetargach, zostały sfinansowane w części bądź w całości w roku 1999.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#AnnaBańkowska">Pierwotnie zrozumiałam, że pan prezes pochwalił się, że nakłady na jeden metr kwadratowy powierzchni budowanej w ZUS spadły. Bardzo byłabym zadowolona z tego powodu.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#AnnaBańkowska">Nie poinformował nas pan prezes, jak to jest z kosztami jednego metra kwadratowego, natomiast pana odpowiedź można zinterpretować w ten sposób, że środki finansowe na nakłady inwestycyjne, czyli wolne środki ZUS na przyszłe potrzeby inwestycyjne, gromadzone wcześniej na rachunkach, zostały w tej chwili zlikwidowane, czyli ZUS na bieżąco pokrywa rachunki.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#AnnaBańkowska">Na pewno wiec można powiedzieć, że nie wiadomo o ile, ale znacznie zmniejszył się stan środków na kontach inwestycyjnych. Zatem można powiedzieć, że była to dość sprytna forma łatania sytuacji finansowej ZUS, bowiem dzięki ściągnięciu środków z inwestycji można było posiłkować się niższą dotacją uzupełniającą z budżetu. Gdyby bowiem nie ten fakt, to na pewno byłyby potrzebne dużo wyższe środki na ten cel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#AnnaFilek">Chciałabym dowiedzieć się, dla kogo zostały zakupione dwa mieszkania, a jedno mieszkanie zmodernizowane?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#StanisławAlot">Mieszkania zakupione przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych są mieszkaniami służbowymi. Zostały zakupione przez ZUS w momencie, kiedy Kancelaria Prezesa Rady Ministrów nie dysponowała mieszkaniami, które mogła oddać np. prezesowi ZUS, który nie mieszka w Warszawie i mając prawo do mieszkania przydzielonego z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów nie mógł go otrzymać. Być może posłowie pamiętają artykuły w gazetach mówiące o rozdysponowaniu w 1997 r. 197 mieszkań przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów, co uniemożliwiło znalezienie mieszkań dla ludzi spoza Warszawy, którzy mieli prawo do takich mieszkań służbowych, z puli Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Mieszkania te są w gestii Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#StefanMacner">Wiem, że pani prezes Bańkowska oddała mieszkanie, które było w gestii Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, a pan mówi, że Kancelaria nie miała mieszkań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#StanisławBrzózka">Wyjaśnijmy do końca sprawę mieszkań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#StanisławAlot">Do 1997 r. zasada była taka, że urzędnicy mający prawo do „R” jeśli byli spoza Warszawy, otrzymywali prawo do mieszkania służbowego. Mieszkania te można było uzyskać dwoma sposobami. Głównym gestorem była Kancelaria Prezesa Rady Ministrów i to było pierwsze źródło. Drugie źródło to mieszkania służbowe w gestii niektórych ministerstw lub urzędów.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#StanisławAlot">W 1997 r. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów nie dysponowała mieszkaniami (gdyż zostały rozdysponowane), które powinna zabezpieczyć m.in. prezesowi i wiceprezesowi ZUS. Dlatego też Zakład Ubezpieczeń Społecznych, i nie tylko ZUS, dokonały zakupu mieszkań służbowych.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#StanisławAlot">Gdyby w ten sposób nie postąpiono, ZUS ponosiłby koszty wynajmu mieszkań. Mogę przedstawić państwu wyliczenia mówiące o tym, jak koszty wynajmu miałyby się do kosztów zakupu mieszkania, które można zbyć w każdej chwili. Zostały przeprowadzone analizy, z których wynikało, że krótki okres opłat za wynajem mieszkania równa się kosztowi zakupu mieszkania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#StanisławBrzózka">Czy jeszcze ktoś chciałby zabrać głos w sprawie pierwszego punktu naszego posiedzenia?</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#StanisławBrzózka">Przypominam, że posłowie maja prawo składać projekty wniosków na piśmie, w sekretariacie Komisji, przez cały dzisiejszy i jutrzejszy dzień. Wnioski będą rozpatrywane po zakończeniu omawiania wszystkich tematów.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#StanisławBrzózka">Zakończyliśmy rozpatrywanie punktu I. Przystępujemy do rozpatrzenia informacji NIK o wynikach kontroli działalności ZUS w zakresie prewencji rentowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#StanisławCzuba">Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła w czwartym kwartale 1997 r. i w pierwszym kwartale 1998 r. kontrolę działalności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie prewencji rentowej. Celem tej kontroli była ocena działań ZUS związanych z prowadzeniem prewencji rentowej, w tym z zapewnieniem rehabilitacji leczniczej osobom zagrożonym trwałą lub długotrwałą niezdolnością do pracy, a także ocena stopnia realizacji innych zadań związanych z prewencją rentową, o których mowa w art. 11 ust. 2 pkt 3–5 ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#StanisławCzuba">Wyniki kontroli wykazały, że ponad 50% osób poddanych rehabilitacji leczniczej, po jej zakończeniu uzyskało orzeczenie lekarskie: zdolny do pracy zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#StanisławCzuba">NIK stwierdziła ponadto - tu pragnę zaznaczyć, że nie chcemy negować celowości prowadzenia przez ZUS rehabilitacji leczniczej - że rehabilitacja odbywała się z naruszeniem prawa. Stwierdzono wiele istotnych nieprawidłowości, które pozwolę sobie państwu przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#StanisławCzuba">W grudniu 1995 r. ZUS przekazał 30 ośrodkom rehabilitacyjnym łączną kwotę 6.500 tys. zł na prowadzenie rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej. Środki finansowe przekazano z naruszeniem prawa, przed wydaniem przepisów wykonawczych, konkretnie rozporządzenia Rady Ministrów w zakresie organizacji i pokrywania części środków przez ZUS.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#StanisławCzuba">Środki finansowe przekazano na podstawie nieprecyzyjnie sformułowanych umów, w treści których nie uwzględniono m.in.: stawki osobodnia, zakresu usług, sposobu i terminu rozliczeń. Umowy te nie gwarantowały gospodarnego i zgodnego z przeznaczeniem wykorzystania przekazanych zaliczkowo środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#StanisławCzuba">ZUS dokonał wyboru ośrodków rehabilitacji do prowadzenia tej działalności z po-minięciem procedur określonych w ustawie z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych, mimo że przepisy ustawy miały zastosowanie do zlecania usług w zakresie prowadzenia rehabilitacji leczniczej.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#StanisławCzuba">W 1996 r. ZUS sfinansował - bez podstawy prawnej - zwrot przez ośrodki rehabilitacyjne kosztów przejazdu ubezpieczonych na rehabilitację leczniczą. Ponadto stwierdzono, że planowanie środków finansowych na wydatki w zakresie prewencji rentowej, w tym na rehabilitację leczniczą, znacznie przewyższało rzeczywiste potrzeby. Planowane w 1996 r. wydatki na prowadzenie rehabilitacji rentowej w kwocie 500 mln zł zostały wykonane zaledwie w 15%, w tym wydatki na rehabilitację leczniczą stanowiły tylko 8,3% środków planowanych na ten cel. Natomiast w pierwszym półroczu 1997 r. środki wydatkowane na rehabilitację leczniczą stanowiły 16,7% rocznego planu środków na prewencję rentową.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#StanisławCzuba">Pomimo zawarcia w grudniu 1995 r. umów wstępnych z 30 ośrodkami rehabilitacyjnymi i przekazania im środków finansowych ZUS rozpoczął kierowanie na rehabilitację leczniczą w styczniu tylko do pięciu ośrodków. Wykorzystanie przez ZUS miejsc zagwarantowanych umowami w badanych ośrodkach było bardzo niskie i wynosiło: 13,7% w pierwszym kwartale 1996 r., 34,6% w następnym kwartale; w całym roku 30%, a 52% w całym 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#StanisławCzuba">W 12 spośród 26 kontrolowanych przez NIK ośrodkach ZUS pokrywał cały koszt rehabilitacji leczniczej. Tak było w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#StanisławCzuba">W 1997 r. nadal w 8 ośrodkach ZUS pokrywał cały koszt rehabilitacji. Stanowiło to naruszenie przepisu art. 11 ust. 2 pkt 2 ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych oraz paragrafu 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 grudnia 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#StanisławCzuba">Wśród osób kierowanych w 1996 r. na rehabilitację leczniczą znaleźli się emeryci i renciści oraz pracownicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - ogółem 88 osób, którzy nie pobierali przez dłuższy czas świadczeń z tytułu czasowej niezdolności do pracy, co stanowiło naruszenie art. 11 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#StanisławCzuba">Wbrew obowiązkowi wynikającemu z par. 3 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 grudnia 1996 r. ZUS nie zawarł z państwowymi przedsiębiorstwami uzdrowiskowymi porozumień określających zasady kierowania na rehabilitację i pokrywania części kosztów tej rehabilitacji.</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#StanisławCzuba">Natomiast przy braku kontroli ze strony ZUS ośrodki rehabilitacyjne nie przestrzegały w pełni postanowień zawartych umów, w częściach dotyczących: przedłużania czasu rehabilitacji, standardów usług rehabilitacyjnych, terminowego nadsyłania informacji o leczeniu rehabilitacyjnym, a także przeznaczania środków finansowych otrzymanych z ZUS wyłącznie na cel określony w umowie. Środki te były wykorzystane przez niektóre ośrodki rehabilitacyjne na inne cele.</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#StanisławCzuba">Uwagi i wnioski, które NIK skierowała po kontroli, można by podzielić na wnioski o charakterze ogólnym, dotyczące pokrywania tylko części, a nie całości kosztów rehabilitacji leczniczej, zgodnie z art. 1 ust. 2 pkt 2 o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych. Ten wniosek w chwili obecnej jest już nieaktualny z uwagi na inne uregulowania prawne w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#StanisławCzuba">Kolejne wnioski to: zawarcie z państwowymi przedsiębiorstwami uzdrowiskowymi po-rozumień wymaganych zgodnie z par. 3; doprowadzenie do zgodności z przepisem par. 3 ust. 2 przywołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów porozumień z organami i jednostkami, które utrzymują zakłady opieki zdrowotnej; przestrzeganie przepisów ustawy o zamówieniach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#StanisławCzuba">Niezależnie od wniosków przyjętych do realizacji przez ośrodki rehabilitacyjne i ZUS ustalenia kontroli wskazują na potrzebę podjęcia działań o charakterze legislacyjnym. Zmiany wymaga rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 grudnia 1996 r. w sprawie kierowania na rehabilitację leczniczą w ramach prewencji rentowej. Przepis paragrafu 3 ust. 1 tego rozporządzenia nie określa, jaką część kosztów rehabilitacji i na jakich zasadach pokrywa ZUS, ani kto i na jakich zasadach pokrywa pozostałą część kosztów.</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#StanisławCzuba">Ponadto NIK w swojej informacji wnioskowała, aby zobowiązać ZUS do bardziej wnikliwej kontroli orzeczeń o niezdolności do pracy - dla celów rentowych - osób, które po rehabilitacji uzyskiwały w ośrodku rehabilitacyjnym orzeczenie: zdolny do pracy zarobkowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#StanisławBrzózka">Kto odniesie się do przedstawionych przez NIK wniosków?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#StanisławAlot">Chciałbym bardzo podziękować za przedstawienie tego historycznego materiału, ponieważ odnosi się on nie do roku 1998, lecz do lat 1995–1997. Materiał ten był przedmiotem zainteresowania posłów na jednym z wcześniejszych posiedzeń Komisji i materiał ten wraz z wnioskami był już raz przedmiotem zainteresowania Komisji, ale rozumiem, że posłowie mają prawo wysłuchać tyle razy sprawozdania, ile razy chcą. Jest to dobre prawo posłów.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#StanisławAlot">Ja natomiast chcę powiedzieć tylko, że: po pierwsze - w ustawie z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych skorygowano pod względem prawnym sytuację, która stała się przedmiotem sporu między NIK a ZUS w ten sposób, że w art. 69 ust. 2 pkt 3 i ust. 3 wyraźnie napisano, że do zamówień na świadczenia i usługi rehabilitacyjne w innych niż prowadzonych przez ZUS ośrodkach nie stosuje się przepisów o zamówieniach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#StanisławAlot">Potwierdzono tym samym zasadność wcześniejszych zachowań ZUS, chociaż miały one miejsce pod rządami innego stanu prawnego. Był to punkt pierwszy, najważniejszy, co do którego ZUS - pod również moimi rządami - zastosował się natychmiast po stwierdzeniu tych warunków. Był to pierwszy kwartał 1998 r. i takie założenie wprowadziliśmy do ustawy. Posłowie wprowadzili takie rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#StanisławAlot">Po drugie - porozumienia rzeczywiście zostały już zawarte (mówię o roku 1998, a nie o sprawach historycznych, bo wówczas, jak słusznie mówi pan dyrektor, występowały nieprawidłowości).</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#StanisławAlot">Po trzecie - osoby, które odpowiadały za ówczesny stan prawny, już w ZUS nie pracują.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#StanisławAlot">Dlatego uważam, że jeśli chodzi o wnioski, które pan dyrektor przedstawił, ZUS w roku 1998 skorygował stan prawny, zgodnie z wnioskami zawarł porozumienia i zgodnie z sugestiami, rozpatrzył również wnioski kadrowe.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#StanisławAlot">Uznaję więc, że posłom należy się wyjaśnienie również co do losów materiału kontrolnego NIK, która analizowała przebieg prewencji i rehabilitacji w latach 1995, 1996, 1997. W 1998 r. ten stan uległ prawie całkowitej zmianie i poprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#AntoniSzymański">Zwracam się do dyrektora Departamentu Pracy i Spraw Socjalnych NIK o wyjaśnienie sytuacji, w kontekście wypowiedzi pana Alota, który powiedział, że informacja nie dotyczyła roku ubiegłego, a przecież dzisiaj koncentrujemy się na budżecie roku ubiegłego, 1998 r., jak również na sprawach związanych z prewencją rentowną za rok ubiegły. Wobec tego, dlaczego informację za poprzednie lata przedstawiono na tym posiedzeniu Komisji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#StanisławCzuba">Panie pośle, to chyba nie do mnie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#StanisławBrzózka">Tę sprawę pragnie wyjaśnić pani poseł Ewa Tomaszewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#EwaTomaszewska">Oczywiście, ten tekst nie dotyczy roku ubiegłego, ale ponieważ wpłynął do nas w październiku, a w tym i w dalszych miesiącach było wiele pilnych spraw, związanych z wdrażaniem reformy systemu ubezpieczeń społecznych, tekst ten nie był jeszcze omawiany. Jest zbieżny merytorycznie z problemami, o których dziś mówimy. Dlatego nastąpiło włączenie tej informacji do porządku dzisiejszych obrad.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#StefanMacner">Jestem zdumiony tym, że do porządku obrad prezydium Komisji włącza materiały nie związane z rokiem 1998.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#AnnaFilek">Stawiam wniosek, aby przy okazji omawiania wykonania budżetu za rok 1998 r. nie omawiać tego materiału, który przedstawił dyrektor z NIK. Wnoszę, aby prezydium wyznaczyło jakiś inny termin omówienia tego materiału. Wydajemy opinię na temat wykonania budżetu w 1998 r. i będzie nam trudniej - jeśli będziemy dyskutować nad tym materiałem - ją wydać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#StanisławBrzózka">Wniosek jest logiczny i sensowny i rozumiem, że należy się do niego przychylić. Zrozumiałe, że nie można włączyć tej sprawy do wniosków dotyczących wykonania budżetu za rok 1998. Zapoznaliśmy się jedynie z materiałem NIK i wysłuchaliśmy odpowiedzi prezesa ZUS.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#StanisławBrzózka">Czy zakończyliśmy już dyskusję nad tym punktem obrad i możemy przejść do następnego? Rozumiem, że tak.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#StanisławBrzózka">Przystępujemy do rozpatrywania punktu III porządku obrad - sprawozdania z wykonania budżetu za rok 1998 Krajowego Urzędu Pracy; planu finansowego Funduszu Pracy, planu finansowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Proszę o zreferowanie tematów panią prezes Krajowego Urzędu Pracy Grażynę Zielińską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#GrażynaZielińska">Przedstawiliśmy szeroki materiał, wiec ograniczę się tylko do zaprezentowania tych informacji, które są najważniejsze.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#GrażynaZielińska">Rok 1998 był kolejnym, szóstym rokiem działania urzędów pracy, które stanowią element rządowej administracji specjalnej. Osobiście wolę określenie „administracja, która ma pełnić określoną misję”.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#GrażynaZielińska">Krajowy Urząd Pracy powołany został 1 stycznia 1993 r. w celu przeciwdziałania bezrobociu, łagodzenia jego skutków, a także aktywizacji i restrukturyzacji zatrudnienia. Cel ten jest osiągany poprzez zapewnienie w skali kraju sprawnego i efektywnego systemu zarządzania rynkiem pracy oraz zagwarantowania bezrobotnym i poszukującym pracy prawa do pośrednictwa pracy, poradnictwa, szkolenia na jednakowym poziomie, określonych standardach, odpowiadającego lokalnym potrzebom. Ze względów społecznych ważnym zadaniem jest także podtrzymywanie dochodów bezrobotnych poprzez przyznawanie i wypłacanie zasiłków.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#GrażynaZielińska">Te zadania realizowane są przez jednostki organizacyjne, które usytuowane są na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym. Na szczeblu lokalnym funkcjonowały rejonowe rzędy pracy. W zeszłym roku było 359 takich jednostek, w tym 104 filie. Na szczeblu wówczas wojewódzkim funkcjonowało 49 jednostek koordynujących pracę podległych, rejonowych urzędów pracy. Na szczeblu krajowym funkcjonował Krajowy Urząd Pracy, pełniący funkcję centralnego koordynatora działalności programowej, finansowej i organizacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#GrażynaZielińska">Ogółem w 1998 r. w systemie urzędów pracy zatrudnionych było 15,5 tys. osób, w tym w rejonowych urzędach pracy 11.135 osoby, w wojewódzkich urzędach pracy 4 tys., w Krajowym Urzędzie Pracy 192 osoby.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#GrażynaZielińska">Budżet Krajowego Urzędu Pracy, a wiec dochody i wydatki, określony został ustawą oraz decyzjami ministra finansów, zwiększającymi wydatki, i wynosił odpowiednio: dochody budżetu 152.000.870 zł, a wydatki budżetowe 381.038.276 zł, w tym na inwestycje prawie 28.500 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#GrażynaZielińska">Dochody pochodziły głównie z wpływów ze sprzedaży składników majątkowych, wpływów z usług, a wiec wynajmu pomieszczeń oraz odsetek zastępczej obsługi kasowej i - oczywiście - zostały przekazane na dochody budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#GrażynaZielińska">Wydatki określone zostały ustawą budżetową dla systemu urzędów pracy, w wysokości 357.451 tys. zł, z czego dla Krajowego Urzędu Pracy 9.300 tys. zł. Trzeba zaznaczyć, że na współpracę z zagranicą zostało przeznaczone 453 tys. zł. Wojewódzkie urzędy pracy miały budżety w wysokości 96.303 tys. zł, natomiast rejonowe urzędy pracy 251.384 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#GrażynaZielińska">W ciągu roku nastąpiły zmiany w wydatkach budżetowych polegające na zwiększeniu budżetu o kwotę 23.600 tys. zł, dotyczące podwyżek wynagrodzeń dla sfery budżetowej od 1 kwietnia. Kwota ta została zwiększona i przeznaczona na podwyżki.</u>
          <u xml:id="u-38.9" who="#GrażynaZielińska">W sumie wydatki budżetowe w 1998 r. w całym systemie urzędów pracy wynosiły 381.038.276 zł. Wydatki Krajowego Urzędu Pracy wynosiły 8.757.285 zł. Wykonane zostały w 100%. Największy udział w wydatkach, bo 65% zajmują wynagrodzenia i pochodne.</u>
          <u xml:id="u-38.10" who="#GrażynaZielińska">W dziedzinie współpracy z zagranicą działalność Krajowego Urzędu Pracy w 1998 r. skierowana była na prowadzenie wymiany doświadczeń w zakresie działalności służb zatrudnienia w Europie i na świecie, koordynowanie pomocy zagranicznej, ukierunkowanej na doskonalenie polskich służb zatrudnienia oraz koordynację zatrudnienia za granicą na podstawie zawartych umów rządowych.</u>
          <u xml:id="u-38.11" who="#GrażynaZielińska">Na współpracę naukowo-techniczną wydatkowano 394 tys. zł, z czego 98 tys. zł na podróże służbowe, 260 tys. zł na usługi niematerialne, głównie na sfinansowanie 35 seminariów, konferencji oraz podjęcie jedenastu oficjalnych wizyt w Krajowym Urzędzie Pracy.</u>
          <u xml:id="u-38.12" who="#GrażynaZielińska">Działania wojewódzkich urzędów pracy wynikały z programu aktywnej polityki na rynku pracy, która została określona dla całego systemu urzędów pracy. Skupiły się głównie na koordynowaniu działalności podległych rejonowych urzędów pracy, opracowywaniu analiz i ocen dotyczących problematyki rynku pracy, współdziałaniu z partnerami społecznymi, podejmowaniu przedsięwzięć zmierzających do ograniczenia bezrobocia oraz łagodzenia jego skutków, organizowaniu pośrednictwa wojewódzkiego i miedzywojewódzkiego.</u>
          <u xml:id="u-38.13" who="#GrażynaZielińska">Zrealizowany budżet wojewódzkich urzędów pracy wyniósł 102.112 tys. zł. Oczywiście większość stanowiły wydatki na wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-38.14" who="#GrażynaZielińska">Natomiast zadania rejonowych urzędów pracy to przede wszystkim bezpośrednia obsługa bezrobotnych, poszukujących pracy i udzielanie im wszechstronnej pomocy, podejmowanie działań zapobiegających negatywnym skutkom zwolnień z pracy, organizowanie przyuczania do zawodu, szkoleń, prowadzenie poradnictwa zawodowego, rejestrowanie bez-robotnych, oferowanie im pracy, w tym również zatrudnienia subsydiowanego, w formie prac interwencyjnych, robót publicznych, pożyczek, szkoleń, a dopiero w razie braku takich możliwości - wypłacanie zasiłków.</u>
          <u xml:id="u-38.15" who="#GrażynaZielińska">Na wydatki rejonowych urzędów pracy przeznaczono kwotę prawie 270 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-38.16" who="#GrażynaZielińska">Natomiast wydatki inwestycyjne w 1998 r. dla systemu urzędów pracy, czyli dla całej sieci, wynosiły 28.416 tys. zł i zostały w większości zrealizowane, bo prawie 27 mln zł to są wydatki, które zostały przeznaczone dla rejonowych urzędów pracy.</u>
          <u xml:id="u-38.17" who="#GrażynaZielińska">Wydatkowane środki pozwoliły na realizację i kontynuację, głównie na kontynuację, prac w zakresie adaptacji, modernizacji obiektów urzędów pracy, które z uwagi na stan techniczny wymagały odpowiedniego dostosowania do warunków odpowiadających wymaganym normom.</u>
          <u xml:id="u-38.18" who="#GrażynaZielińska">Reasumując, struktura wydatków w systemie urzędów pracy w 1998 r. kształtowała się następująco: na wynagrodzenia i pochodne przypadło 73%, natomiast pozostała kwota została przeznaczona na wydatki rzeczowe i majątkowe; dla Krajowego Urzędu Pracy było 2% całego budżetu, dla wojewódzkich urzędów pracy 27%, natomiast 71% budżetu przeznaczono dla rejonowych urzędów pracy.</u>
          <u xml:id="u-38.19" who="#GrażynaZielińska">Przejdę teraz do omówienia Funduszu Pracy. Od stycznia 1995 r. głównym dysponentem Funduszu Pracy jest prezes Krajowego Urzędu Pracy, zgodnie z ustawą z dnia 14 grudnia 1994 r. Fundusz Pracy, jako państwowy fundusz celowy, jest podstawowym instrumentem ekonomicznym łagodzenia skutków przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji osób pozostających bez pracy.</u>
          <u xml:id="u-38.20" who="#GrażynaZielińska">Ze środków tych finansowane są aktywne programy działania na rynku pracy, których głównym celem jest: okresowe zatrudnienie osób bezrobotnych w ramach robót publicznych, prac interwencyjnych, umów absolwenckich, refundacja składki, przekwalifikowania i szkolenia, zmierzające do nabycia umiejętności praktycznych do wykonywania przyszłej pracy, w tym staże dla absolwentów, tworzenie nowych miejsc pracy, pożyczki dla pracodawców oraz dla bezrobotnych na rozpoczęcie działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-38.21" who="#GrażynaZielińska">Dochodami Funduszu Pracy jest obowiązkowa składka na Fundusz Pracy, która jest podstawowym dochodem, dotacja budżetu państwa, wpłaty dokonywane przez partnerów zagranicznych z tytułu zatrudnienia pracowników polskich, odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych, pozostałe dochody, głównie z tytułu udzielonych pożyczek.</u>
          <u xml:id="u-38.22" who="#GrażynaZielińska">Struktura wykonania dochodów Funduszu Pracy w 1998 r. przedstawiała się następująco: dochody stanowiły kwotę: 5.117.481 tys. zł, w tym dotacja z budżetu stanowiła kwotę 881 mln. zł, tzn. 17%. Składka na Fundusz Pracy, która stanowiła 81,5%, była w kwocie 4.170.795 tys. zł, a inne dochody były w kwocie 66.686 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-38.23" who="#GrażynaZielińska">Wydatki były niższe od zakładanych w ustawie budżetowej o 1.955.912 tys. zł i wynosiły w sumie 4.816.288 tys. zł. Z kwoty tej wydatkowano na zasiłki dla bezrobotnych 63%, tj. kwotę 3.023.051 tys. zł, na aktywne formy, łącznie z wydatkami na finansowanie praktycznej nauki młodocianych, wydatkowano kwotę 1.385.388 tys. zł, tj. 28,8%; pozostałe wydatki to kwota 407.849 tys. zł, która stanowiła 8,4%.</u>
          <u xml:id="u-38.24" who="#GrażynaZielińska">Największą kwotę wydatków stanowiły wydatki na zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki i świadczenia przedemerytalne oraz świadczenia specjalne dla rolników.</u>
          <u xml:id="u-38.25" who="#GrażynaZielińska">Z ogólnej liczby zasiłkobiorców, których było 6.233.900, zasiłki dla bezrobotnych otrzymało 4.871.200 osób, zasiłki przedemerytalne 1.336.800 osób, a świadczenia przedemerytalne 25.900 osób.</u>
          <u xml:id="u-38.26" who="#GrażynaZielińska">Średnia miesięczna wysokość zasiłków przedstawiała się następująco: zasiłek podstawowy 336 zł, zasiłek przedemerytalny 503 zł, natomiast świadczenia przedemerytalne 576 zł.</u>
          <u xml:id="u-38.27" who="#GrażynaZielińska">Na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu wydatkowano ogółem kwotę 1.385.000.388 zł, w tym na szkolenia przeznaczono 107% całego budżetu. Szkolenia ukończyły 136.884 osoby; w 1997 r. szkolenia ukończyło 124 tys. osób, zatem większa liczba osób ukończyła szkolenia.</u>
          <u xml:id="u-38.28" who="#GrażynaZielińska">Stopa ponownego zatrudnienia, czyli efektywność programu była w 1998 r. 52%, a w 1997 r. 49%. Koszt ponownego zatrudnienia wobec roku 1997 został obniżony i wynosił 1.508 zł, natomiast w 1997 r. 1.883 zł; czyli za mniejsze pieniądze, z większą efektywnością, została przeszkolona większa liczba osób w 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-38.29" who="#GrażynaZielińska">Wydatki na prace interwencyjne wynosiły 118% w stosunku do kwoty planowanej. Pracami interwencyjnymi objęto w 1998 r. 143 tys. osób; w 1997 r. - 134 tys. osób. Efektywność tego programu wynosiła 64%; do roku 1997 to było 56%; koszt ponownego zatrudnienia w 1998 r. był 3.873 zł, natomiast w roku 1997 - 4.165 zł. Podobnie jak w przypadku szkoleń większa liczba osób bierze udział w pracach interwencyjnych i kończy je. Stopa ponownego zatrudnienia, czyli efektywność programu, jest wyższa, bo prawie 65%; natomiast koszt tego programu na jedna osobę w 1998 r. był niższy niż w roku 1997.</u>
          <u xml:id="u-38.30" who="#GrażynaZielińska">Jeśli chodzi o roboty publiczne, to wykonanie było 101% w stosunku do planu. Jak może posłowie pamiętają, założenie było takie, że program ten, ponieważ jest programem najdroższym, będzie kontynuowany. To, co przejęliśmy z 1997 r., jeżeli chodzi o liczbę osób i koszty, to - oczywiście - trzeba było kontynuować, natomiast program ten nie jest rozwijany. W 1998 r. w programie tym uczestniczyło 111.655 osób, a w roku 1997 - 131 tys. osób. Efektywność tego programu w 1997 r. była 7%, natomiast w roku 1998 wyniosła prawie 12%. Koszt ponownego zatrudnienia, na co chciałabym zwrócić uwagę, w 1997 r. wynosił 45 tys. zł (w Koszalinie 110 tys. zł), a w 1998 r. - 25 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-38.31" who="#GrażynaZielińska">Wykonanie pozycji „absolwenci” wynosiło 72%. Przyjęliśmy taką zasadę, że absolwenci są finansowani tylko wtedy, kiedy istnieje konieczność wsparcia finansowego. Przyjęliśmy taką zasadę, przy konstruowaniu programu Absolwent -98 i programu Absolwent -99, żeby w okresie pierwszych 3 miesięcy absolwenci sami, albo przy udziale pracowników urzędów pracy, poszukiwali pracy. Dopiero po dokładnym rozpoznaniu barier wspieramy absolwentów ze środków Funduszu Pracy, ponieważ uważamy, że środków Funduszu Pracy jest mniej i środki powinny być wykorzystywane efektywnie. Dlatego kierujemy je tylko do tych absolwentów, którzy zupełnie nie mogą znaleźć zatrudnienia i albo trzeba ich przeszkolić, albo skierować na staże, albo refundować wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-38.32" who="#GrażynaZielińska">Środki, które zaoszczędziliśmy na absolwentach skierowaliśmy w te programy, które przynoszą dużą efektywność. Myślę o szkoleniach i pracach interwencyjnych.</u>
          <u xml:id="u-38.33" who="#GrażynaZielińska">Refundacja wynagrodzeń młodocianych wynosiła 105% w stosunku do wykonania. Jest to refundacja wynagrodzeń osób młodocianych, zatrudnionych głównie w zakładach rzemieślniczych, prywatnych. Finasujemy również wynagrodzenia tym osobom, które opiekują się młodocianymi. Jest ogromne zapotrzebowanie na te szkolenia i myślę, że fakt przekazania na ten cel większych środków świadczy o tym, że jest taka potrzeba.</u>
          <u xml:id="u-38.34" who="#GrażynaZielińska">Jeśli chodzi o programy specjalne, to wykonanie wynosi 35% w stosunku do ustawy budżetowej. Sądziliśmy, że kwota, która była planowana, zostanie wykorzystana w większym wymiarze; okazało się, że pracodawcy nie są zainteresowani zawieraniem umów na programy specjalne z urzędami pracy z prostej przyczyny, iż programy specjalne skierowane są do osób, które są w sytuacji najtrudniejszej, ponieważ pozostają bezrobotni powyżej 1 roku, 2 lub 3 lat. Są to osoby o bardzo niskich kwalifikacjach. Są to również matki samotnie wychowujące dzieci. Są to osoby wychodzące z więzień. Stąd pracodawcy wolą pozyskiwać pracowników z rynku pracy, niż w ramach programów specjalnych.</u>
          <u xml:id="u-38.35" who="#GrażynaZielińska">Pożyczek udzielono na kwotę 141 tys. zł. Koszt takiego jednego miejsca pracy był 15 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-38.36" who="#GrażynaZielińska">Przedstawię teraz strukturę Funduszu Pracy. Szkolenia stanowiły 8% całości Funduszu, prace interwencyjne 25%, roboty publiczne 24%, absolwenci - 17%, refundacje wynagrodzeń młodocianych 22%, programy specjalne 0,6%, umarzanie pożyczek 1,4%.</u>
          <u xml:id="u-38.37" who="#GrażynaZielińska">Ta struktura na rok 1999 została zmieniona. Jak już państwu zasygnalizowałam, szkolenia, pożyczki, absolwenci, prace interwencyjne, to będą te programy, które będą szczególnie wspierane.</u>
          <u xml:id="u-38.38" who="#GrażynaZielińska">Urzędy pracy, na podstawie kontraktów zadaniowych w 1998 r., objęły aktywnymi programami rynku pracy 1.594 tys. osób. Jak już państwu mówiłam, jednym z najbardziej efektywnych programów jest szkolenie.</u>
          <u xml:id="u-38.39" who="#GrażynaZielińska">Pracami interwencyjnymi objęto prawie 150 tys. osób. Organizatorami prac interwencyjnych było 54 tys. przedsiębiorstw, w tym głównie przedsiębiorstwa prywatne. Średnio miesięczny koszt refundacji na jednego bezrobotnego wynosił 461 zł.</u>
          <u xml:id="u-38.40" who="#GrażynaZielińska">Następną formą aktywizacji były - jak już państwu mówiłam - roboty publiczne. Średnio miesięczny koszt refundacji na jednego bezrobotnego wynosił 697 zł. Organizatorami robót publicznych były organy samorządu terytorialnego, administracji rządowej zaś w mniejszym wymiarze. Roboty organizowały też instytucje użyteczności publicznej.</u>
          <u xml:id="u-38.41" who="#GrażynaZielińska">W 1998 r. udzielono 12.487 pożyczek. W większości były to pożyczki dla osób bezrobotnych. Liczba tych pożyczek wyniosła 9.693. Dla zakładów pracy udzielono 2.804 pożyczki.</u>
          <u xml:id="u-38.42" who="#GrażynaZielińska">W 1998 r. Krajowy Urząd Pracy pozyskał dodatkowe środki na rzecz osób, które są naszymi klientami. Podpisane zostało porozumienie z Europejskim Funduszem Rozwoju Wsi Polskiej, Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Wsi oraz Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa. Uruchomione zostały nowe trzy linie kredytowe, bardzo nisko oprocentowane. Dzięki tym zabiegom pozyskaliśmy 2.292 miejsca pracy na terenach wiejskich, ponieważ były to linie kredytowe skierowane na tereny wiejskie.</u>
          <u xml:id="u-38.43" who="#GrażynaZielińska">Jak już państwu mówiłam, objęto specjalnymi programami osoby, które należą do tzw. grup ryzyka. W tym roku będziemy specjalne programy kontynuować, ponieważ uważamy, że powinniśmy - mimo trudności - je rozwijać.</u>
          <u xml:id="u-38.44" who="#GrażynaZielińska">Na pozostałe wydatki, które wynoszą 72.790 tys. zł, składają się wydatki fakultatywne, związane z obsługą funkcjonowania Funduszu Pracy, tj. opłata poboru składki, opłaty pocztowe i sądowe, prowizje bankowe, utrzymanie systemu informatycznego, koszty badań i ekspertyz dotyczących rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-38.45" who="#GrażynaZielińska">Proszę Komisję o przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu i wykonania Funduszu Pracy.</u>
          <u xml:id="u-38.46" who="#GrażynaZielińska">Teraz przedstawię informację na temat stanu Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-38.47" who="#GrażynaZielińska">Na początku 1998 r. stan Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych zaplanowany został w ustawie budżetowej w kwocie 781.459 tys. zł; zrealizowano w kwocie 820.603 tys. zł. Stanowiło to 105% planu.</u>
          <u xml:id="u-38.48" who="#GrażynaZielińska">Na stan Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na początku roku składały się: środki pieniężne ogółem zaplanowane w kwocie 364.814 tys. zł; zrealizowano je natomiast w kwocie 505 mln zł, co stanowiło 139% planu; w tym należności ogółem z tytułu wypłaconych świadczeń zaplanowano w wysokości 415.430 tys. zł i zrealizowano je w kwocie niższej - 313.745 tys. zł, co stanowiło 76% planu.</u>
          <u xml:id="u-38.49" who="#GrażynaZielińska">Zobowiązania z tytułu zaliczek na podatek dochodowy od wypłaconych świadczeń - płatne są do dnia 20 każdego następnego miesiąca - zaplanowano w kwocie 195 tys. zł, a zrealizowano w kwocie 87 tys. zł. Stanowiło to 45% planu.</u>
          <u xml:id="u-38.50" who="#GrażynaZielińska">Dochody Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przedstawiały się w sposób następujący: plan dochodów na rok 1998 stanowił 116% w stosunku do planu dochodów na rok 1997; dochody Funduszu na 1998 zaplanowano w wysokości 210 mln zł, a zrealizowano w kwocie prawie 270 mln zł, co stanowiło 128% planu.</u>
          <u xml:id="u-38.51" who="#GrażynaZielińska">Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, stosownie do odpowiednich przepisów ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych, uzyskiwał dochody ze źródeł, które za chwilę wymienię. Przede wszystkim ze składki od pracodawców, którą zaplanowano w kwocie 157 mln zł, a zrealizowano w kwocie 140 mln zł, co stanowiło 90% planu (niższe wykonanie dochodów ze składki wynikało ze zmiany jej wysokości w roku 1998 z 0,18 do 0,15%, co wynikało z rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z grudnia 1997 r.).</u>
          <u xml:id="u-38.52" who="#GrażynaZielińska">Dochody stanowiły również tytuły z odsetek od lokat i odsetek bankowych, które zaplanowano w kwocie 52.500 tys. zł, a zrealizowano w kwocie 91 mln zł. Wyższe, niż zaplanowano, dochody z tytułu lokat wynikały m.in. z wyższej, niż założono w planie, rentowności uzyskanej z lokaty nadwyżek środków finansowych Funduszu w bonach skarbowych.</u>
          <u xml:id="u-38.53" who="#GrażynaZielińska">Pozostałe dochody zaplanowano w kwocie 813 tys. zł, a zrealizowano w kwocie 37 mln. Tak wysokie dochody wynikały z pozaplanowanych zwrotów należności zaliczonych w latach poprzednich do rezerwy należności nieściągalnych.</u>
          <u xml:id="u-38.54" who="#GrażynaZielińska">Odnotowano spadek udziału dochodów z tytułu składki od pracodawców, uzyskanej przez Fundusz w ogólnej kwocie dochodów własnych Funduszu, które w 1998 r. wynosiły 52%.</u>
          <u xml:id="u-38.55" who="#GrażynaZielińska">W 1998 r. nadwyżki finansowe Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych były lokowane w papierach wartościowych, poprzez zakup bonów skarbowych. Udział dochodów Funduszu uzyskanych z tytułu odsetek od lokat środków Funduszu i odsetek bankowych w ogólnej kwocie dochodów wynosił w 1998 r. 33%.</u>
          <u xml:id="u-38.56" who="#GrażynaZielińska">Przedstawię teraz wydatki Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-38.57" who="#GrażynaZielińska">W 1998 r. zaplanowano wydatki w kwocie 21.701 tys. zł, natomiast zrealizowano 78% planu i ta kwota wynosiła 17.029 tys. zł. Wykonanie w 1998 r. w stosunku do wydatków w 1997 r. stanowiło 140%.</u>
          <u xml:id="u-38.58" who="#GrażynaZielińska">Z ogólnej kwoty 17 mln zł Fundusz w 1998 r. wydatkował: 1.153 tys. zł na wydatki z tytułu transferu na rzecz ludności; 15.200 tys. zł na wydatki bieżące, zaplanowane w kwocie 14.901 zł, co stanowiło 103% planu. Ponadto wydatkowano 626 tys. zł na zakupy inwestycyjne, które były zaplanowane w wyższej kwocie; planowaliśmy, że to będzie kwota 750 tys. zł; wydatki stanowiły 83% planu.</u>
          <u xml:id="u-38.59" who="#GrażynaZielińska">Niektóre świadczenia należne emerytom i rencistom, wypłacane na podstawie ustawy z 28 czerwca 1995 r., były zaplanowane w 1998 r. w kwocie 6 mln zł, a zrealizowane w kwocie 1.153 tys. zł, co stanowiło 19% planu. Powyższe wskazuje na wygasanie zobowiązań budżetu z wyżej wymienionego tytułu.</u>
          <u xml:id="u-38.60" who="#GrażynaZielińska">Wypłaty świadczeń pracowniczych na rzecz ludności, mieszczące się w należnościach Funduszu, zaplanowane w 1998 r. w kwocie 185.672 tys. zł, zrealizowano w kwocie 178 tys. zł, co stanowiło 96% planu.</u>
          <u xml:id="u-38.61" who="#GrażynaZielińska">Z tytułu transferów na rzecz ludności, mieszczących się w należnościach Funduszu, były dokonywane wypłaty: jednorazowych świadczeń dla osób uprawnionych na podstawie art. 4 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych; jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadków i chorób zawodowych; z tytułu gwarantowanych wynagrodzeń za pracę; z tytułu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy; z tytułu odszkodowań za skrócony okres wypowiedzenia; na odprawy pieniężne z tytułu rozwiązania stosunku pracy; z tytułu odszkodowań z art. 7a ustawy - za okres wypowiedzenia; z tytułu weryfikacji kwot za-akceptowanych do wypłaty w związku ze wzrostem przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału.</u>
          <u xml:id="u-38.62" who="#GrażynaZielińska">Chciałabym również krótko przedstawić dochodzenie należności Funduszu z tytułu wypłaconych świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-38.63" who="#GrażynaZielińska">Stan należności i roszczeń Funduszu ogółem, z tytułu wypłaconych świadczeń, na koniec 1998 r. wynosił 449.574 tys. zł. Należne Funduszowi wpływy, uzyskane w 1998 r. w wyniku spłaty przez pracodawców windykacji należności Funduszu z tytułu wypłaconych świadczeń pracowniczych, zaplanowano w kwocie 21 mln zł, zrealizowano w kwocie 48 mln zł, co stanowiło 225% planu.</u>
          <u xml:id="u-38.64" who="#GrażynaZielińska">Udział zwrotu windykacji w kwocie wypłaconej w 1998 r. świadczeń pracowniczych podlegających zwrotowi wynosił 27%. Najwyższy udział zwrotów wypłaconych w świadczeniach ogółem w 1998 r. w kwotach bezwzględnych odnotowano na terenie działania pełnomocników w Zamościu, w Ciechanowie, w Białej Podlaskiej. Najniższy natomiast w Tarnobrzegu, Ostrołęce i Wałbrzychu.</u>
          <u xml:id="u-38.65" who="#GrażynaZielińska">W 1998 r. odnotowano wzrost skuteczności w zakresie egzekwowania od pracodawców zwrotu świadczeń na Fundusz na poziomie 9,1% w stosunku do roku 1997; o 17% w stosunku do windykacji w roku 1996, a także o 23% w stosunku do roku 1995.</u>
          <u xml:id="u-38.66" who="#GrażynaZielińska">Należy podkreślić również, że FGŚP zobowiązany jest ustawowo do wypłaty świadczeń byłym pracownikom pracodawców (już nie istniejących firm) oraz do wypłaty świadczeń przedawnionych w dacie ich wypłaty z FGŚP, co powoduje brak możliwości w ogóle ich dochodzenia i zwrotu.</u>
          <u xml:id="u-38.67" who="#GrażynaZielińska">Teraz powiem jak wyglądał stan FGŚP na koniec 1998 r. Stan Funduszu na koniec 1998 r. zaplanowano wysokości 970.165 tys. zł, a zrealizowano w kwocie 1.073.000.431 zł, co stanowiło 111% planu.</u>
          <u xml:id="u-38.68" who="#GrażynaZielińska">Na stan tego Funduszu składały się: środki pieniężne w wysokości 619 mln zł, należności ogółem z tytułu wypłaconych świadczeń, które wynosiły 449 mln zł, i zobowiązania krótkookresowe, które wynosiły 250 tys. zł. Na koniec roku 1998 r. stan Funduszu wynosił 58%.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#StanisławCzuba">Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia wykonanie planu finansowego Funduszu Pracy w 1998 r. stwierdzając jedynie nieznaczne uchybienia, nie mające istotnego znaczenia dla wykonania planu finansowego.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#StanisławCzuba">Uchybienia dotyczyły nieegzekwowania od instytucji szkolących bezrobotnych oraz od uczestników szkoleń warunków umów i nieprawidłowego rozliczania kosztów szkoleń oraz planu wydatków Funduszu Pracy na 1998 r. w części przeznaczonej na zasiłki dla bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#StanisławCzuba">Jednocześnie Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia wzrost wydatków na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu. W 1998 r. wydatki te stanowiły 25,8%, podczas gdy w 1997 r. stanowiły one zaledwie 19%, a w 1996 r. 10,7%. Zauważamy jednak niekorzystnie proporcje w strukturze tych wydatków, w powiązaniu z efektywnością; zbyt dużo wydatków kierowano na roboty publiczne, natomiast mało, bo zaledwie 9,3% na szkolenia, które są bardziej efektywne niż roboty publiczne.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#StanisławCzuba">Jeżeli chodzi natomiast o ocenę wykonania budżetu państwa za 1998 r. w części 46 - Krajowy Urząd Pracy, to NIK ocenia wykonanie budżetu pozytywnie, stwierdzając jedynie nieznaczne uchybienia, również nie mające istotnego wpływu na wykonanie budżetu.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#StanisławCzuba">Uchybienia dotyczyły nierealnego planowania wydatków na inwestycje oraz przekroczenia planu rzeczowego inwestycji, a także nie dostosowania obsady kadrowej urzędów pracy oraz środków na wynagrodzenia do rzeczywistych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#StanisławCzuba">Przechodząc do Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych chciałbym przekazać również pozytywna ocenę Najwyższej Izby Kontroli. NIK stwierdza jedynie nieznaczne uchybienia, również nie mające istotnego wpływu na wykonanie budżetu. Uchybienia dotyczyły: niedostatecznej wnikliwości badania i analizowania okoliczności stanowiących przyczyny odmowy załatwiania wniosków o przyznanie świadczeń oraz występowanie w dwóch kontrolowanych wojewódzkich urzędach pracy przypadków nieterminowego załatwiania wniosków o świadczenia pracownicze.</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#StanisławCzuba">W naszej informacji zawarliśmy również wskazanie na uchybienie dotyczące nie zrealizowania przez Krajowy Urząd Pracy wniosku NIK dotyczącego ustalania kosztów obsługi FGŚP od 1 marca 1996 do 31 grudnia 1997 r. Niemniej jednak pragniemy zauważyć, że informacja ta była zatwierdzona 18 maja, natomiast 14 maja NIK otrzymała pismo od pani prezes Krajowego Urzędu Pracy, które informuje, że w dniu 27 maja zostały wydane polecenia dla wszystkich kierowników biur terenowych Funduszu, w celu dokonania refundacji ze środków Funduszu wydatków budżetowych Krajowego Urzędu Pracy za wyżej wymieniony okres, z tytułu kosztów poniesionych przez budżet w związku z obsługą Funduszu pełnioną przez jednostki organizacyjne wojewódzkich urzędów pracy. Zatem to uchybienie, o którym mówi informacja NIK, jest załatwiane poprzez podjęcie działań przez prezesa Krajowego Urzędu Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#StanisławBrzózka">Proszę posła Romana Giedrojcia o wprowadzenie do dyskusji i przedstawienie projektów wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#RomanGiedrojć">Analizujemy dzisiaj wykonanie budżetu państwa za 1998 r. w części 46, a mianowicie: Krajowego Urzędu Pracy, planu finansowego Funduszu Pracy, planu finansowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#RomanGiedrojć">Jak powszechnie wiadomo, miniony rok był kolejnym rokiem, w którym urzędy pracy były elementem rządowej administracji specjalnej. Uważam, że słusznie, że ten kierunek jest dobry.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#RomanGiedrojć">Zamysł powołania urzędów opierał się na szczytnych celach: przeciwdziałania bezrobociu bądź łagodzenia jego skutków, a także - co w mojej ocenie jest bardzo ważne - aktywizacji zawodowej i restrukturyzacji zatrudnienia. Formy aktywizacji i restrukturyzacji zatrudnienia w najbliższych latach będą - w mojej ocenie - nasilać się.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#RomanGiedrojć">Analizując materiały przedstawione przez Krajowy Urząd Pracy, jak również materiały przedstawione przez NIK, a także wypowiedzi pani prezes i pana dyrektora z NIK należy jednoznacznie stwierdzić, iż nie ma podstaw do wydania opinii negatywnej w zakresie przedstawionych sprawozdań. Sprawozdanie - jak oceniam - należy przyjąć, oczywiście jeżeli w trakcie dyskusji nie zostaną dostarczone dowody, które mogłyby obalić tę tezę.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#RomanGiedrojć">Jednak wskazać należy na nieprawidłowości, które były przedmiotem badania przez NIK. Są one traktowane przez NIK jako nieznaczne uchybienia, nie mające wpływu na realizację budżetu. Czy tak do końca jest? Ocenią to posłowie zapoznając się z przedstawionymi materiałami. Dla przykładu wskażę, że nieprawidłowości w zakresie budżetu Krajowego Urzędu Pracy polegały na tym, iż zobowiązania inwestycyjne powstały w 18 wojewódzkich urzędach pracy wskutek nieregulowania należności za dostawy i usługi wykonane w roku 1998. Oczywiście na zobowiązania składało się wadium gwarancyjne, które podlegało późniejszej wpłacie, czego nie uczyniono. Również nie przekazywano innych tytułów z Krajowego Urzędu Pracy. Trzeba zadać sobie pytanie, czy za realizację tych zadań ktoś odpowiadał i czy ktoś z tego tytułu poniósł konsekwencje?</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#RomanGiedrojć">Z ustaleń kontroli NIK przeprowadzonych w wojewódzkich urzędach pracy wynika również, że wielkość wydatków, zarówno bieżących, jak inwestycyjnych, uwzględnianych w planach finansowych, bardzo często nie uwzględnia rzeczywistych - często bardzo istotnych - potrzeb, notabene zgłaszanych przez podległe jednostki. Przykładem na to może być sytuacja w Rejonowym Urzędzie Pracy w Żninie, gdzie 11 razy zmieniano plan, a w końcu dyrektor tego Urzędu w dniu 29 grudnia 1998 r. przesunął środki, nie podając żadnego uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#RomanGiedrojć">Stwierdzono także nieprawidłowości w realizacji ustawy o zamówieniach publicznych, aczkolwiek w niewielu przypadkach, w trzech urzędach na 34 skontrolowane.</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#RomanGiedrojć">Jeśli chodzi o zatrudnienie i wynagrodzenia, to od kilku lat stosuje się nieformalną zasadę, polegającą na tym, iż celowo nie wykorzystuje się przyznanych etatów. W 1998 r. było ich 541. W ten sposób przeciętne miesięczne wynagrodzenie, łącznie z wynagrodzeniem na zakładowy fundusz nagród, wyniosło 1031,32 zł. W ustawie budżetowej planowano 960,30 zł.</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#RomanGiedrojć">Niepokojącym zjawiskiem było przydzielanie zarówno przez prezesa Krajowego Urzędu Pracy, jak i dyrektorów wojewódzkich urzędów pracy liczby etatów kalkulacyjnych i środków na wynagrodzenia w oparciu o z góry przyjęte założenie, że uzupełnienie kadry urzędów nastąpi w ramach finansowania głównie z Funduszu Pracy. Dotyczyło to aż 3.958 osób. Wynosi to o 22% więcej niż planowana liczba etatów kalkulacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-41.9" who="#RomanGiedrojć">Powstaje pytanie, czy działo się tak dlatego, że Krajowy Urząd Pracy ma lepsze „dojście” do Funduszu, czy wynikało to z rzeczywistych potrzeb? Zdaję sobie sprawę, że średnie wynagrodzenie w urzędach pracy nie jest wysokie, ale uważam też, że dla czystości w funkcjonowaniu budżetu takie postępowanie nie powinno mieć miejsca.</u>
          <u xml:id="u-41.10" who="#RomanGiedrojć">Przejdę teraz do wykonania planu finansowego Funduszu Pracy. Stan Funduszu na początku 1998 r. wynosił 735.739 tys. zł. Jest to więcej, niż planowano w ustawie budżetowej. Na koniec 1998 r. stan Funduszu wynosił 1.038.932 tys. zł; o 41,2% więcej niż na początku roku.</u>
          <u xml:id="u-41.11" who="#RomanGiedrojć">Zarówno w pierwszym, jak i w drugim przypadku - jak wiemy - środki te pochodziły: z udziałów i akcji, zobowiązań wymagalnych, należności z tytułu udzielonych pożyczek i środków pieniężnych.</u>
          <u xml:id="u-41.12" who="#RomanGiedrojć">Bezpośredni wpływ na wysokość wydatków Funduszu Pracy ma liczba osób pobierających zasiłek dla bezrobotnych oraz zasiłki lub świadczenia przedemerytalne.</u>
          <u xml:id="u-41.13" who="#RomanGiedrojć">W założeniach do ustawy budżetowej na 1998 r. prognozowano średnio roczną liczbę zasiłków dla bezrobotnych aż na 734 tys. zł. Wypłacono o 328 tys. zł mniej. Jest to ponad 40%. Wobec powyższego z zaplanowanych środków, które wynosiły 6.772.200 tys. zł, zrealizowano 4.816.208 tys. zł, czyli aż o 1.955.912 tys. zł mniej środków.</u>
          <u xml:id="u-41.14" who="#RomanGiedrojć">Z przedstawionych materiałów - w moim przekonaniu - wynika, że błąd w oszacowaniu środków mógłby być znacznie mniejszy, gdyby wykorzystano informację z drugiej połowy 1997 r., dotyczącą osób posiadających prawo do zasiłku i nowo rejestrowanych bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-41.15" who="#RomanGiedrojć">W mojej ocenie trzeba podzielić uwagi Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, iż plan finansowy Funduszu Pracy na 1998 r. oparty był na niewłaściwych założeniach co do prognozowania liczby osób uprawnionych do zasiłku dla bezrobotnych; wykonanie planu finansowego po stronie dochodów i wydatków znacząco odbiega od wielkości zapisanych w ustawie budżetowej; wydatki ponoszone na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu w przeważającej mierze kierowane są na mniej efektywne formy, natomiast wydatki na szkolenia były wyższe niż planowano, a niższe niż w 1997 r.; wzrosły koszty szkoleń, ale malały wydatki na dodatki szkoleniowe; dotacje na zadania realizowane przez instytucje i organizacje pozarządowe na rzecz bezrobotnych były prawie dwudziestokrotnie wyższe od planowanych na skutek rozszerzenia katalogu ustalonych zadań, na które mają być przeznaczone środki Funduszu Pracy.</u>
          <u xml:id="u-41.16" who="#RomanGiedrojć">Przejdę teraz do omówienia planu finansowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-41.17" who="#RomanGiedrojć">Projekt planu finansowego Funduszu na 1998 r., złożony w Sejmie, skalkulowany został przy założeniu składki 0,18%. Po złożeniu projektu budżetu Rada Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych podjęła uchwałę o obniżeniu składki z 0,18% do 0,15%. Obniżona składka obowiązywała w trakcie 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-41.18" who="#RomanGiedrojć">W mojej ocenie utworzenie Funduszu było bardzo oczekiwane. Wiązano z nim wielkie nadzieje. Liczono, że będzie on panaceum na wszystkie bolączki w dobie transformacji ustrojowej, likwidowania przedsiębiorstw i niewypłacania świadczeń pracownikom. Łącznie w latach 1995–1998 wypłacono z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych kwotę 44.196 tys. zł dla ponad 30 tys. świadczeniobiorców. Na jednego świadczeniobiorcę przypadło średnio 1.471 zł.</u>
          <u xml:id="u-41.19" who="#RomanGiedrojć">Jako wadę w funkcjonowaniu Funduszu należy wskazać, iż należności Funduszu z tytułu wypłacanych świadczeń pracowniczych na koniec 1998 r. wynosiły 449.574 tys. zł; ustalono, że kwota wypłaconych w 1998 r. świadczeń przewyższała 3,7-krotnie kwotę zwróconych świadczeń. Na fakt ten wskazała kontrola NIK podkreślając również, iż mimo poprawy skuteczności windykacji o 7,9 punktu procentowego należy jeszcze poprawić skuteczność windykacji. W tym miejscu należy podzielić spostrzeżenia, iż w planie finansowym Funduszu od kilku lat można zaobserwować różnice w planowaniu i realizowaniu wielkości w różnych pozycjach.</u>
          <u xml:id="u-41.20" who="#RomanGiedrojć">Biorąc pod uwagę, że gwarantem prawidłowości wykonania budżetu jest NIK, a NIK w sposób jednoznaczny wypowiedziała się, że budżet zrealizowany został w sposób poprawny, wskazałem tylko na bezsprzeczne uchybienia, które mogą zostać wyeliminowane przy tworzeniu następnych budżetów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#StanisławBrzózka">Przystępujemy do pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#AnnaFilek">Mam dwa pytania. Pierwsze: czy orientuje się pani prezes, ile osób - po sfinansowaniu dodatkowych 30 etatów kalkulacyjnych, przyznanych na zwiększenie obsady wojewódzkich zespołów do spraw orzekania o stopniu niesprawności - wynosi średnia obsada takiego zespołu w województwie? Drugie pytanie: czym kierował się prezes Krajowego Urzędu Pracy i Naczelna Rada Zatrudnienia nabywając 20% udziałów w Spółce PORTA-HOTELE, skoro 20%, nawet przy rozproszonym akcjonariacie, nie gwarantuje decyzji, a na pewno, skoro jest to tylko spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jedynie posiadanie 50% może gwarantować wywieranie wpływu na decyzje dotyczące losów tej spółki. Inaczej mówiąc, czy nabywając te udziały w inny sposób zabezpieczono interesy urzędów pracy, polegające na tym, aby w rzeczywiści wszystko zostało zrealizowane jak należy, żeby miejsca pracy zostały przygotowane i osoby bezrobotne znalazły zatrudnienie w stoczni i zamieszkanie w hotelach.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#AnnaFilek">Interesuje mnie również, jak pani prezes ustosunkuje się do sugestii, aby w drugiej połowie 1999 r. zaniechać wpłat na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#HelmutPaździor">Mam pytanie dotyczące udzielania pożyczek bezrobotnym i zakładom pracy. Czy prowadzi się monitoring podmiotów gospodarczych, które powstały w efekcie tych pożyczek, zarówno w obszarze ekonomicznego ich funkcjonowania, jak i miejsc pracy, które dzięki tym pożyczkom powstały? Może dzieje się tak, że po uzyskaniu pożyczki „zwija się” firmę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#AndrzejPiłat">Chciałbym stwierdzić, że NIK po raz kolejny przedstawiając ocenę wykonania budżetu Krajowego Urzędu Pracy informuje, że wykonanie planu finansowego jest pozytywne i nastąpiły tylko niewielkie uchybienia. Wygląda na to, że dobrze działają służby finansowe Krajowego Urzędu Pracy, bo w kolejnych latach nie było większych uwag ze strony NIK.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#AndrzejPiłat">Niektóre wyliczenia procentowe są dla mnie dość zaskakujące, jako dla byłego szefa Krajowego Urzędu Pracy. Mówi się, że w 1997 r. nakłady na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu były niższe, a w tym roku przeznaczono na nie aż 38%. Chciałbym zapytać, od czego ten procent? Poważnie już chciałbym zapytać, ile naprawdę wydano na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu i jak to ma się do roku 1997, jeśli chodzi o wielkości bezwzględne?</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#AndrzejPiłat">Na marginesie tej sprawy pragnę zauważyć, że prawie o 50% zmniejszono środki Funduszu Pracy. Te ogromne zresztą pieniądze zabrał minister finansów. Czy mamy jasność, na co te pieniądze zabrał minister finansów?</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#AndrzejPiłat">Z tym wiąże się pytanie, czy przypadkiem Ministerstwo Finansów nie czyni sobie z tych środków „dodatkowej kieszeni” budżetu, tzn. posłowie przyjmują, iż będą określone wydatki na przeciwdziałanie bezrobociu, zwłaszcza na zasiłki, które są obligatoryjną formą działania, podnoszą wydatki dwukrotnie, a potem, w ciągu roku minister finansów ma 1.700 mln zł dodatkowo; to są wielkie pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#AndrzejPiłat">Jak to się zdarzyło, że my, jako sejmowa komisja, pomyliliśmy się i daliśmy aż 50% za dużo? Chciałbym bowiem wiedzieć, jak postępować, kiedy będziemy przyznawać środki na przyszły rok. Chciałbym po prostu wiedzieć, czy nie oszukuje się posłów.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#AndrzejPiłat">To nie jest sprawa Krajowego Urzędu Pracy, jest to raczej pytanie zadane pod adresem ministra finansów, w trosce o to, że Sejm ma kontrolować także ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#AndrzejPiłat">W sprawozdaniu przedstawiono duże kłopoty związane z realizacją w 1999 r. inwestycji. Znam dokładnie sytuację w urzędach pracy, które potrzebują jeszcze wiele środków na inwestycje. Te inwestycje zostały bardzo rozbudowane we wcześniejszych latach, bo urzędy pracy zostały stworzone jako jedne z ostatnich instytucji, były w fatalnych warunkach i podjęto wielki wysiłek, żeby te urzędy działały w warunkach godnych urzędów państwowych.</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#AndrzejPiłat">Chciałbym zapytać, ile w 1998 r. wydano - w liczbach bezwzględnych, a nie w procentach - na inwestycje i jak te wydatki mają się do wydatków w latach poprzednich?</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#AndrzejPiłat">Ile środków zostało pozyskanych spoza środków budżetowych? Zawsze bowiem bywało tak, że urzędy pracy otrzymywały środki na inwestycje od samorządów, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i z innych źródeł. Te środki w ubiegłych latach były bardzo znaczne. Bywało, iż przeszło 40% środków inwestycyjnych zdobywano w dodatkowy sposób. Świadczy to o zapobiegliwości, zatem chciałbym dowiedzieć się, jak jest z zapobiegliwością kierownictwa Krajowego Urzędu Pracy w tym roku?</u>
          <u xml:id="u-45.9" who="#AndrzejPiłat">Wiem, dlaczego nabyto akcje w Spółce PORTA-HOTELE. Wcześniej nabyto akcje banku, o czym dyskutowaliśmy i mam również uwagi na ten temat. Chciałbym dowiedzieć się, czy w roku 1998 Krajowy Urząd Pracy nabył jakieś dodatkowe akcje w innych spółkach i czy przypadkiem takie postępowanie w przyszłości nie stanie się normą? Nie powinno to być zasadą działania Funduszu Pracy. Nie na to powinny być przeznaczane środki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#RomanGiedrojć">Czy Krajowy Urząd Pracy ma rozeznanie, co dzieje się z młodocianymi, którzy są dofinansowywani lub dofinansowywani są pracodawcy, w których zakładach młodociani odbywają praktyczną naukę zawodu? Czy młodociani ci znajdują później pracę, czy też nie?</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#RomanGiedrojć">Pani prezes stwierdziła, że wydano mniej środków na szkolenia. Mam pytanie, czy państwo macie rozeznanie, czy fakt, że przeznaczono mniejsze środki na szkolenia spowodował, że środki te wykorzystano lepiej, a słuchacze zostali lepiej przygotowani do podjęcia pracy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#GrażynaZielińska">Chcę powiedzieć, że mamy świadomość uchybień. Powołałam departament kontroli, ponieważ uważam, że urzędy pracy, które obsługują tak wielką liczbę klientów, dysponują wielkimi środkami, mają niezwykle poważne zadania, powinny być kontrolowane.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#GrażynaZielińska">Pragnę odpowiedzieć panu posłowi, że zobowiązanie inwestycyjne rzeczywiście były później realizowane, ponieważ budżet został zatwierdzony na początku marca. Do tego momentu nie można było podjąć decyzji o tym, że przeznaczy się środki, które nie są zatwierdzone. Dlatego zobowiązania inwestycyjne miały miejsce w dwóch pierwszych miesiącach br. Mam nadzieję, że już takiej sytuacji nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#GrażynaZielińska">Potrzeby zgłaszane przez urzędy pracy są - oczywiście - olbrzymie. Niestety, rok 1998 był rokiem niezwykle trudnym. Bardzo żałujemy, ponieważ to, co zostało zrobione w zakresie prac inwestycyjnych i to, co zostało zrobione, uczciwie mówiąc dzięki panu Piłatowi, nie mogło być kontynuowane w 1998 r. i również w 1999 r. W ubiegłym roku mieliśmy przeznaczone na inwestycje 28 mln zł, a w tym roku mamy 4 mln, natomiast w 1997 r. było przeszło 40 mln zł i dodatkowo - rzeczywiście było tak, jak mówi pan poseł Piłat - pozyskiwane były środki z innych źródeł.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#GrażynaZielińska">W chwili obecnej jest taka sytuacja, że samorządy nie mają pieniędzy, więc nam ich nie dokładają. Jedyne środki, jakie pozyskaliśmy, to 140 tys. zł z pieniędzy przeznaczonych na powódź. Są oczywiście takie samorządy, które nam pomagają, ale na pewno nie w takiej skali, jaka miała miejsce w latach poprzednich.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#GrażynaZielińska">Jeśli chodzi o etaty, to rzeczywiście jest taka sytuacja, że w urzędach pracy pracuje przeszło 3 tys. osób, które są zatrudnione przy pracach interwencyjnych i robotach publicznych. Chcę państwu powiedzieć, iż sądzę, że dobrze jest, iż tak jest, ponieważ w tym roku, kiedy otrzymaliśmy dodatkowe zadanie, na obsługę osób i odprowadzanie składki za osoby, które rejestrują się u nas, na zasiłki związane z ubezpieczeniami nie dostaliśmy ani jednego etatu, a wnioskowaliśmy o 2 tys. Doszło nowe zadanie, na realizację którego nie otrzymaliśmy pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#GrażynaZielińska">Natomiast jeśli chodzi o 540 etatów, o których mówi się, iż są nie wykorzystane, to pragnę poinformować, że w rejonowych urzędach pracy pracownicy zarabiają po 960 zł. A w tych urzędach powinny być zatrudnione osoby, które są finansistami, ekonomistami, radcami prawnymi, informatykami, ponieważ sprawy są poważne i zadania są poważne.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#GrażynaZielińska">Wprowadzamy program PULS, jedyny system komputerowy w skali Europy. Powinniśmy zatrudnić informatyków o najwyższych kwalifikacjach. Taka jest rzeczywistość, że ludzie o wysokich kwalifikacjach nie przyjdą do nas pracować za 960 zł.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#GrażynaZielińska">Od kilku lat zwracamy się o to, żeby wzmocnić finansowo urzędy pracy, ponieważ zdania mamy olbrzymie. Staramy się unikać uchybień.</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#GrażynaZielińska">Przekazując zadania przekazujemy etaty. Przekazaliśmy ich 360. Jednak odnotowujemy przypadki, np. w Radomiu, gdzie przekazaliśmy 7 etatów, że te same zadania realizuje w tej chwili 30 osób.</u>
          <u xml:id="u-47.9" who="#GrażynaZielińska">Jeśli chodzi o zabezpieczenie interesów urzędów pracy, to chcę powiedzieć, że pełnomocnikiem w Radzie Nadzorczej Spółki PORTA-HOTELE jest dyrektor wojewódzkiego urzędu pracy, więc zabezpieczyliśmy nasz interes. Monitorujemy działalność spółki i mamy w niej swojego przedstawiciela.</u>
          <u xml:id="u-47.10" who="#GrażynaZielińska">Odpowiadając na pytanie dotyczące zaniechania płatności na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych muszę stwierdzić, że taką decyzję może podjąć Rada Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Nic na ten temat nie wiem, być może, że Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej ma na ten temat jakieś inne informacje.</u>
          <u xml:id="u-47.11" who="#GrażynaZielińska">Jeśli pozwolą państwo, to moją informację uzupełni dyrektor z Krajowego Urzędu Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#IrenaWiaderny">Odpowiadając na pytanie pani poseł, czy w tym roku z Funduszu Pracy były wniesione jakieś udziały do spółek, chcę powiedzieć, że były, na kwotę 325.695 tys. zł. W ramach tej kwoty przeznaczono 250 mln zł na: restrukturyzację zatrudnienia w górnictwie węgla kamiennego, na odszkodowania i wynagrodzenia pracowników zakładów przemysłu azbestowego, restrukturyzację przemysłu lotniczego i dofinansowanie instytucji poza rządowych, co było opiniowane i zatwierdzane przez Naczelna Radę Zatrudnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#GrażynaZielińska">Chciałabym teraz odpowiedzieć na pytanie pana posła Paździora, dotyczące monitoringu. Monitoring wygląda różnie w różnych województwach. Nie jest to monitoring coroczny. W tym roku był robiony przez Instytut Pracy. Jestem gotowa przedstawić stosowne informacje.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#GrażynaZielińska">Natomiast co do spłacalności pożyczek, które przekazujemy bezrobotnym na otwarcie własnych firm, to spłacalność jest bardzo wysoka, co wskazuje na to, że firmy istnieją. Nie mieliśmy informacji, które mogłyby wzbudzić obawy co do tego, czy te pieniądze rzeczywiście są trafnie wydane.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#GrażynaZielińska">Odnosząc się do pytania pana posła Piłata poproszę o wyjaśnienie przedstawiciela Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#TadeuszOlejarz">Na stronie 4 raportu NIK jest mowa o tym, że „udział w wydatkach na aktywne formy w transferach na rzecz ludności”, a więc nie w łącznych wydatkach z Funduszu Pracy, tylko w transferach, natomiast na stronie 5 napisane jest, że stanowi to 25,8% ogólnych wydatków z Funduszu Pracy.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#TadeuszOlejarz">Jest to kwota łącznie z refundacją wynagrodzeń młodocianych pracowników.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#TadeuszOlejarz">Natomiast jeżeli popatrzylibyśmy na lata ubiegłe, to w kwotach wydatki na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu, łącznie z wydatkami na młodocianych, w roku 1994 wynosiły 569 mln zł, w roku 1995 - 754 mln zł, w 1996 r. - 806 mln zł, w 1997 r. - 1.037 mln zł i w 1998 r. odnotowujemy również wzrost.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#TadeuszOlejarz">Jeśli chodzi o kwestie refundacji dotyczących młodocianych, to urzędy pracy nie mają żadnej możliwości swobodnego działania, gdyż jest to dla nich zadanie obligatoryjne. Jeżeli pracodawca zatrudnia młodocianego pracownika, na umowę w celu przygotowania zawodowego, to urząd pracy musi wypłaconą kwotę wynagrodzenia i składek na ubezpieczenia zrefundować.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#TadeuszOlejarz">Dlatego też w naszych informacjach operujemy z reguły dwoma pojęciami: „aktywne formy z młodocianym” lub „bez młodocianych”. Wydaje mi się, że właściwsze dla porównania tego, co urzędy pracy mają do swojej dyspozycji, są kwoty nie obejmujące młodocianych. W ubiegłym roku udział tych wydatków stanowił 23,8% (bez młodocianych). W 1997 r. było 15,7%, a więc różnica procentowa jest tu bardzo widoczna.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#TadeuszOlejarz">Była tu mowa o dużych błędach w planowaniu. Chciałbym poinformować, że w roku 1995 wypłacono w Polsce średnio rocznie 1.307 tysiące zasiłków dla bezrobotnych. W 1996 r. wynosiło to 1.104 tysiące; w 1998 r. - 519 zasiłków. Ten wielki skok wynika przede wszystkim z przyjęcia przez Sejm w 1996 r. ustawy wprowadzającej wiele rozwiązań zaostrzających warunki nabywania, czasu otrzymywania i wysokości świadczeń. Część przepisów weszła w życie w kwietniu 1997 r., a część dopiero od lipca 1997 r., a więc skutki wystąpiły właściwie dopiero w 1998 r. Szacunki więc - na etapie konstrukcji planu - były bardzo trudne. Dlatego prawie 2 mld zł zaoszczędzono na zasiłkach.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#TadeuszOlejarz">Padło pytanie, co minister finansów zrobił z tymi środkami? Po pierwsze, minister finansów nigdy nie przekazałby tych środków Funduszowi Pracy, ponieważ dotacje mają charakter uzupełniający. Jeżeli na koncie Funduszu Pracy są środki zapewniające finansowanie wszystkich obligatoryjnych świadczeń, plus zabezpieczona jest kwota na finansowanie w 100% aktywnych form i wszystkich wydatków, to formalnie minister finansów nie ma obowiązku przekazywania kwot, bo płynność Funduszu Pracy jest zachowana.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#TadeuszOlejarz">Konkretnie mówiąc, w 1997 r. minister finansów, na podstawie ustawy Prawo budżetowe, w porozumieniu z ministrem pracy i polityki socjalnej i prezesem Krajowego Urzędu Pracy dokonał zmiany planu finansowego Funduszu Pracy, przenosząc m.in. w ramach korekty i przekazując dotacje do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i na Fundusz Alimentacyjny, gdzie z kolei plan był zaniżony. W ramach tej korekty przeszło 1.580 mln zł. Poza tym przekazano kwotę 155 mln zł na zasilenie środków na pomoc społeczną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#GrażynaZielińska">Odpowiem na kolejne pytania.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#GrażynaZielińska">Nie monitorujemy, jakie są losy młodocianych pracowników, których wynagrodzenia finansujemy. Myślę, że może rzeczywiście warto by zrobić takie badania i w przyszłym roku przekazać ich wyniki.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#GrażynaZielińska">Na szkolenia w 1998 r. skierowano 136.184 osoby; w roku 1997 - 124.322 osoby, czyli skierowanych zostało w 1998 r. o 12 tys. osób więcej, mimo że środków było mniej.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#GrażynaZielińska">W 1998 roku prawie 52% osób po szkoleniach zostało zatrudnionych; w roku 1997 - 49%, czyli efektywność programu wzrosła. Chcę państwu powiedzieć, że efektywność polskiego programu szkoleń w stosunku do programów unijnych jest bardzo wysoka.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#GrażynaZielińska">Koszt ponownego zatrudnienia w roku 1998 wynosił na jedną osobę 1508 zł; w 1997 r. - 1883 zł, czyli koszt ten obniża się. Natomiast taki fakt, że efektywność jest powyżej 50%, świadczy o tym, że szkolenia, które są przygotowywane, nie od razu trafiają w zapotrzebowanie, ponieważ żeby było lepiej, trzeba by monitorować osobę, która kończy szkolenie wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#GrażynaZielińska">Pragnę poinformować, iż coraz częściej przystępujemy do umów trójstronnych. Staramy się podpisywać umowy miedzy pracodawcami, jednostką szkolącą a urzędami po to, żeby osoby po przeszkoleniu znalazły od razu zatrudnienie. Taki kierunek będziemy stosować zarówno w bieżącym roku, jak i przyszłym, gdyż jest on efektywny. Staramy się przygotowywać szkolenia odpowiednio do ofert pracy. Przygotowywane są szkolenia odpowiednio do ofert zgłoszonych przez pracodawców. Jeżeli jakaś osoba przekaże nam informacje uprawdopodobniające swoje zatrudnienie po szkoleniu, to wtedy ma możliwość refundacji kosztów szkolenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#ZbigniewMroziński">Na pewno najważniejszą sprawą jest, aby przeznaczone były środki na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu. Jeśli środki na to nie są przeznaczane, to wtedy należy wydawać więcej pieniędzy na zasiłki dla bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#ZbigniewMroziński">Jako komisja sejmowa powinniśmy w przyszłości zadbać o to, aby środki na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu były wyższe niż do tej pory.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#ZbigniewMroziński">Być może sprawozdanie, które przedłożył Krajowy Urząd Pracy, jest jednym z ostatnich na takim poziomie, ponieważ struktury organizacyjne urzędów pracy po nowym roku mają ulec zmianie. W Krajowym Urzędzie Pracy, w tej strukturze organizacyjnej, która jest do tej pory, wypracowano jedne z najlepszych metod, na światowym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#ZbigniewMroziński">W każdej dziedzinie gospodarki NIK znajdzie jakieś uchybienia. Chodzi o to, żeby to nie były rażące błędy lub działania uporczywe i złośliwe. Jeżeli wynika to jedynie z nie-dociągnięć, to pozostaje mieć tylko nadzieję, że w przyszłości Krajowy Urząd Pracy ich uniknie.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#ZbigniewMroziński">Można postawić tylko jeden, jedyny wniosek, aby sprawozdanie Krajowego Urzędu Pracy przyjąć. Jako sejmowa komisja powinniśmy zadbać także o to, aby urzędy pracy pozostały nadal w niezależnych bezpośrednio od samorządów strukturach, żeby były w strukturach administracji specjalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#MariaKleitzŻółtowska">W całej rozciągłości podzielam stanowisko zaprezentowane przez posła Mrozińskiego.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#MariaKleitzŻółtowska">Chciałabym zapytać panią prezes, czy konstruując plany wydatków, poza analizą różnych form aktywnego przeciwdziałania bezrobociu, bierzecie państwo również pod uwagę zapotrzebowanie na konkretne formy działania? Chodzi mi mianowicie o taką sytuację - również zaobserwować można ją na podstawie przedstawionych materiałów - że realizacja prac interwencyjnych i programów specjalnych wymaga współdziałania z pracodawcą i akceptacji konkretnych działań. Docierają do nas głosy od lokalnych społeczności, że - szczególnie jeśli chodzi o gminy czy bardzo biedne powiaty - sytuacja wygląda w ten sposób, że brak podmiotów gospodarczych, nieistnienie w ogóle przedsiębiorstw większych, powoduje, że jedyną możliwą formą przeciwdziałania bezrobociu są roboty publiczne. Wiele jest narzekań na to, że środki na roboty publiczne są za małe.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#MariaKleitzŻółtowska">Wydaje mi się, że sama analiza efektywności form przeciwdziałania bezrobociu nie wystarcza, dlatego że również roboty publiczne eliminują syndrom bezrobocia, który wytwarza się przy długotrwałym pozostawaniu bez pracy, poprzez fakt zatrudnienia chociażby na kilka miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#MariaKleitzŻółtowska">Mam wniosek i postulat. Nie wiem, czy nie byłaby potrzebna analiza zapotrzebowań pod względem geograficznym, bo w tej chwili słyszymy, że w gminach wiele osób długotrwale pozostaje bezrobotnymi, poza jakimkolwiek oddziaływaniem urzędów pracy.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#MariaKleitzŻółtowska">Wielka szkoda, że programy specjalne realizowane są w tak małym zakresie. Może tutaj także trzeba jakiejś analizy, która wyłoniłaby elementy dopingu dla pracodawców, żeby chcieli współpracować z programami specjalnymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#DariuszKubiak">Dlaczego - jak sądzę - w małym stopniu są wydatkowane pieniądze na aktywizację zawodową absolwentów? Wiem, że jest zapotrzebowanie na pracę absolwentów, i to w różnej postaci, natomiast z dostarczonych w sprawozdaniu danych widać, że na stypendia przekazano tylko połowę zaplanowanych wydatków, na refundację wynagrodzeń absolwentów tylko 17%.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#DariuszKubiak">Zatem zapotrzebowanie jest duże, a środki nie zostały wykorzystane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#GrażynaZielińska">Zacznę od odpowiedzi na pytanie posła Kubiaka. Mamy dylemat, czy finansować zatrudnienie absolwentów ze środków Funduszu Pracy, których jest mało, czy też finansować osoby, które są bezrobotne powyżej 2 lat, osoby, które pracowały w zakładach pracy 20 lat, powyżej 45 roku życia, na które nie ma zapotrzebowania na rynku pracy, jeżeli chodzi o pracodawców. Czy wspierać finansowo osoby młode, absolwentów, których pracodawcy przyjmą z otwartymi rękami?</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#GrażynaZielińska">Stoję na stanowisku, że absolwenci na rynku pracy są bardziej mobilni, w związku z tym łatwiej znajdą pracę. Stąd też przygotowując program „Absolwent” - w roku ubiegłym i w roku bieżącym - w którym zamierzamy każdego absolwenta przychodzącego do nas objąć pomocą, założyliśmy wspieranie go przez pierwsze trzy miesiące merytorycznie. Chcemy nauczyć absolwentów poszukiwania pracy, chcemy dać im wsparcie w zakresie mobilizacji, podnieść kwalifikacje, doprowadzić do rozmowy z doradcą.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#GrażynaZielińska">Dopiero wtedy, kiedy już nie ma innego wyjścia i absolwent podejmie pracę pod wa-runkiem, że np. przejdzie jakiś kurs, to go dofinansowujemy. Natomiast środki Funduszu Pracy kierujemy w stronę tych osób, które mają szczególne kłopoty ze znalezieniem pracy, zwłaszcza w rejonach trudnych, w rejonach, gdzie stopa bezrobocia jest w granicach 21%, a nie w dużych miastach, gdzie młodzież sobie dobrze radzi.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#GrażynaZielińska">Przeprofilowanie środków Funduszu Pracy, wykonanie 72%, wynika właśnie z takiej filozofii. Doświadczenia programu z 1998 r., którym objęliśmy 206 tys. młodych osób, z których 58 tys. wyraziło chęć zbudowania indywidualnego programu, wskazują na to, że młodzież łatwiej wchodzi na rynek pracy, ale nie posiada pewnych umiejętności, po prostu nie potrafi szukać pracy. Stąd ten program i taka filozofia działania.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#GrażynaZielińska">Natomiast odpowiadając na pytanie pani poseł chcę powiedzieć, że mam świadomość, że roboty publiczne są na niektórych terenach jedynym lekarstwem na bezrobocie. Stąd też wyhamowywanie robót publicznych nie następuje w sposób bardzo gwałtowny. W naszej ocenie jest to bardzo dobry program samorządowy, ale nie jest to program prozatrudnieniowy, to nie jest program, który doprowadza do wyprowadzenia osób bezrobotnych z bezrobocia, a zadaniem urzędów pracy jest właśnie wyprowadzenie osób bezrobotnych z bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#GrażynaZielińska">Być może warto rozważyć taką sytuacje, żeby program robót publicznych przeszedł w ogóle do samorządów i wtedy nie byłoby już między nami konfliktów, a ten program - bardzo dobry społeczny program - mógłby być realizowany. Tak jak państwo zauważyliście, my go wykonaliśmy i na rok 1999 też nie zakładamy takiej sytuacji, że program ten zostanie wyhamowany. Są takie miejsca, gdzie nie ma innej możliwości zatrudnienia i tam program ten jest i będzie kontynuowany, natomiast na wszystko jest po prostu za mało pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#GrażynaZielińska">Chciałabym powiedzieć państwu, że pieniądze Funduszu Pracy idą na programy. To nie są pieniądze, które są przeznaczone na województwa, na powiaty. Jest system kontraktowania zadań od dołu, przy udziale partnerów.</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#GrażynaZielińska">Pragnę poinformować, że na koniec 1997 r. urzędy pracy, przygotowując programy w całej Polsce, pokazały, potrzebują kwoty 1.600 mln zł. Otrzymaliśmy 1.100 mln zł. Moglibyśmy zrobić znacznie więcej, gdybyśmy mieli więcej pieniędzy. Ile będzie tych pieniędzy, to będzie zależało właśnie od państwa posłów.</u>
          <u xml:id="u-55.8" who="#GrażynaZielińska">Jest duża potrzeba robienia programów specjalnych, a z drugiej strony nie do końca nam się to udaje. Stąd zmienione zostało rozporządzenie w sprawie programów specjalnych po to, żeby dać większe zachęty finansowe dla pracodawców. Stąd można finansować dojazdy, przekwalifikowania, pożyczki. Programy specjalne są w chwili obecnej finansowo bogatsze. Wprowadziliśmy te sprawy od 1 stycznia 1999 r., stąd trzymamy się takiego planowania, żeby utrzymać działania na takim poziomie, jaki był w roku ubiegłym, bo jest taka potrzeba. Mamy nadzieję, że to, co przeszkadzało, w tym roku nam pomoże.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#StanisławBrzózka">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń. Przypominam, że wnioski do sprawozdania z wykonania planu finansowego Krajowego Urzędu Pracy można składać na piśmie dzisiaj i w dniu jutrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#StanisławBrzózka">Zakończyliśmy rozpatrywanie punktu 3 dzisiejszego porządku obrad - sprawozdania Krajowego Urzędu Pracy.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#StanisławBrzózka">Przystępujemy do omówienia punktu 4 dzisiejszego porządku obrad: wykonanie rezerw celowych - część 83. Proszę o zreferowanie tego tematu przez pana ministra Piotra Kołodziejczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PiotrKołodziejczyk">W 1998 r. realizowano i finansowano szereg inwestycji infrastrukturalnych, które dotowane były z rezerwy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PiotrKołodziejczyk">Na mocy art. 18 ustawy budżetowej na rok 1998 ustanowiono rezerwę celową na finansowanie dotacji infrastrukturalnych, realizowanych w systemie robót publicznych, jako zadanie własne gmin zagrożonych bezrobociem strukturalnym.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#PiotrKołodziejczyk">W ustawie budżetowej przeznaczono 65 mln zł na sfinansowanie tych dotacji.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#PiotrKołodziejczyk">Przyjęto i utrzymywano istniejącą od 1994 r. zasadę, iż dotacje mogą być udzielane na finansowanie tylko tych inwestycji infrastrukturalnych, które są realizowane w systemie robót publicznych. Mówiąc innymi słowy znaczy to tyle, że przy realizacji tych inwestycji należy zatrudniać osoby bezrobotne. Ta zasada była konsekwentnie utrzymywana w 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#PiotrKołodziejczyk">Cele tego przedsięwzięcia były dwa: jeden gospodarczy, po to, żeby zrealizować inwestycje infrastrukturalne, które podnoszą standard cywilizacyjny gmin zagrożonych wysokim bezrobociem strukturalnym, a drugi - żeby zapewnić krótkotrwałą formę aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych i dostarczyć im możliwości uzyskania dochodów.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#PiotrKołodziejczyk">Podstawą prawną identyfikacji gmin, w których były realizowane te inwestycje, było rozporządzenie Rady Ministrów z 30 kwietnia 1996 r. w sprawie trybu i warunków przyznawania dotacji z budżetu państwa na dofinansowanie inwestycji infrastrukturalnych, realizowanych w systemie robót publicznych, jako zadanie własne gmin zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym. Rozporządzenie to zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw nr 56, poz. 253, z późn. zm.</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#PiotrKołodziejczyk">Jak już mówiłem, tryb przyznawania dotacji określony został w tym rozporządzeniu. Natomiast wykaz gmin, w których można było dofinansowywać inwestycje infrastrukturalne, został określony rozporządzeniem Rady Ministrów z 25 czerwca 1996 r. w sprawie określenia wykazu gmin zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym, opublikowanym w Dzienniku Ustaw nr 71, poz. 338. Wykaz województw, rejonów, urzędów pracy, w których mieszczą się gminy, zawiera załącznik do materiału przygotowanego w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-57.7" who="#PiotrKołodziejczyk">Zgodnie z tymi aktami prawnymi, o których mówiłem poprzednio, wprowadzono dwustopniowy sposób dystrybucji pieniędzy; pierwszy - z poziomu centralnego, tzn. minister finansów na wniosek ministra pracy i polityki socjalnej dokonywał rozdziału pieniędzy na poszczególne województwa, przekazując stosowne kwoty do wojewodów.</u>
          <u xml:id="u-57.8" who="#PiotrKołodziejczyk">Minister pracy i polityki socjalnej, minister finansów i wojewoda nie byli całkowicie suwerenni w podejmowaniu decyzji. Musieli kierować się kryteriami zawartymi w rozporządzeniach, o których mówiłem poprzednio.</u>
          <u xml:id="u-57.9" who="#PiotrKołodziejczyk">Były dwa kryteria rozdziału kwoty 65 mln zł pomiędzy poszczególnych wojewodów.</u>
          <u xml:id="u-57.10" who="#PiotrKołodziejczyk">Pierwsza zasada była taka, że 50% kwoty rezerwy celowej, czyli 32,5 mln zł podlegało rozdziałowi proporcjonalnie do liczby bezrobotnych zarejestrowanych w rejonowych urzędach pracy, na terenach uznanych za zagrożone bezrobociem strukturalnym. Natomiast następne 50% rozdzielano proporcjonalnie do kwoty środków z Funduszu Pracy, przyznanych na rok budżetowy rejonom na finansowanie robót publicznych.</u>
          <u xml:id="u-57.11" who="#PiotrKołodziejczyk">Minister finansów rozdzielił tę kwotę w sposób zgodny z wnioskiem ministra pracy i polityki socjalnej i mimo że posiadał uprawnienia do tego, żeby w ciągu roku korygować rozdział, nie skorzystał z tego uprawnienia, nie było potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-57.12" who="#PiotrKołodziejczyk">Informację o sposobie rozdysponowania kwoty rezerwy celowej dla poszczególnych wojewodów przygotował minister pracy i polityki socjalnej, powiadamiając także o rozdziale kwoty rezerwy dyrektorów wojewódzkich urzędów pracy, jako że byli oni właściwi do wydania opinii w tej kwestii, tzn. jednym z kryteriów dalej stosowanym przez wojewodów przy rozdziale pieniędzy na poszczególne gminy była opinia dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy oraz - co bardzo ważne - wojewódzkiej rady zatrudnienia, która składa się z przedstawicieli związków zawodowych, organizacji pracodawców, przedstawicieli samorządu terytorialnego oraz przedstawicieli administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-57.13" who="#PiotrKołodziejczyk">Dlatego minister pracy i polityki socjalnej powiadamiał o sposobie rozdziału pieniędzy zarówno wojewodę, jak i dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy. Podejmując decyzję wojewodowie musieli zasięgnąć opinii dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy oraz wojewódzkich rad zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-57.14" who="#PiotrKołodziejczyk">Zaprezentuję teraz zasady, według których udzielano dotacji gminom. Po pierwsze - kierowano się zasadą koncentracji środków, która miała podnosić efektywność inwestycji. Chodziło o to, żeby łączyć rezerwę celową z innymi źródłami finansowania inwestycji infrastrukturalnych, np. z dotacjami z budżetu wojewody czy z innych źródeł budżetowych, o czym będę mówić dalej pokazując, jakie źródła finansowania zostały tu użyte w praktyce.</u>
          <u xml:id="u-57.15" who="#PiotrKołodziejczyk">Od 1995 r wprowadzono zmianę, która skutkowała od 1996 r., polegającą na tym, że dotacja mogła być używana na finansowanie pojedynczych inwestycji, precyzyjnie trzeba było pokazać, jaka inwestycja będzie z niej finansowana.</u>
          <u xml:id="u-57.16" who="#PiotrKołodziejczyk">Wysokość kwoty dotacji musiała równolegle spełniać dwa warunki: po pierwsze - nie mogła przekroczyć 50% wartości kosztorysowej inwestycji; po drugie - suma dotacji do inwestycji poniesionych w jednym roku budżetowym (dotyczy to inwestycji, których cykl inwestycyjny był dłuższy niż rok, np. oczyszczalnie ścieków buduje się 2–3 lata) nie mogła przekraczać 80% środków planowanych w budżecie gminy na finansowanie tej samej inwestycji w pierwszym roku i 120% środków w latach następnych.</u>
          <u xml:id="u-57.17" who="#PiotrKołodziejczyk">Utrzymano preferencje dla tych gmin, które miały tak niskie dochody własne, że uzyskiwały subwencje wyrównawcze.</u>
          <u xml:id="u-57.18" who="#PiotrKołodziejczyk">W danym roku inwestycja strukturalna - przy inwestycjach wieloletnich - nie mogła przekroczyć kwoty 200% środków planowanych w budżecie gminy, czyli wprowadzono tu ograniczenie, że w jednym roku de facto środki rezerwy celowej nie mogły przekroczyć 66% dotacji; resztę musiała dołożyć gmina; chyba że były jakieś inne źródła finansowania. Chodziło o to, żeby zrealizować jak najwięcej inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-57.19" who="#PiotrKołodziejczyk">Kwota przy inwestycjach jednorocznych mogła trzykrotnie przekraczać udział budżetu gminy.</u>
          <u xml:id="u-57.20" who="#PiotrKołodziejczyk">Generalnie zasada była taka, że inwestycja nie mogła być w stopniu większym niż 75% finansowana z rezerwy celowej.</u>
          <u xml:id="u-57.21" who="#PiotrKołodziejczyk">Przy wyborze inwestycji do dotowania stosowano dwa priorytety. Preferowano inwestycje, które wymagały najwyższej kwoty dotacji na jednego bezrobotnego przewidzianego do zatrudnienia, tzn. preferowano inwestycje zatrudniające maksymalną liczbę bezrobotnych. Drugie kryterium - preferowano inwestycje dające w przyszłości szanse stworzenia stałych miejsc pracy. Chodziło tu głównie o uzbrojenie trenu pod inwestycje przemysłowe takiego typu jak: doprowadzenie energii elektrycznej, wody, kanalizacji, itd. po to, żeby zachęcić potencjalnego inwestora do zainwestowania właśnie w tej gminie, gdzie bezrobocie jest szczególnie wysokie.</u>
          <u xml:id="u-57.22" who="#PiotrKołodziejczyk">Nadzór nad prawidłowością wykorzystywania dotacji oraz kontrola tego procesu spoczywała na wojewodach. Przepis par. 7 rozporządzenia Rady Ministrów, o którym poprzednio mówiłem, nakazywał wojewodom wstrzymywanie dotacji dla inwestycji, których nie rozpoczęto, które wstrzymano, których realizacji zaniechano, których nie realizowano zgodnie z harmonogramem, tzn. następowały opóźnienia, a ich skala wskazywała na zagrożenie realizacji takiej inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-57.23" who="#PiotrKołodziejczyk">Wojewodowie mieli obowiązek wstrzymywania dotacji, jeżeli wykorzystywano by je niezgodnie z przeznaczeniem. Jeżeli gminy zatrudniały przy realizacji inwestycji mniejszą liczbę bezrobotnych, niż była zadeklarowana we wniosku, to również ta okoliczność - zgodnie z umowami - stanowiła dla wojewodów przesłankę do wszczęcia działań zmierzających do odebrania dotacji.</u>
          <u xml:id="u-57.24" who="#PiotrKołodziejczyk">Przed zatrzymaniem dotacji lub żądaniem jej zwrotu wojewoda zobowiązany był do wyjaśnienia przyczyn nieprawidłowości, wskazania terminu usunięcia tych nieprawidłowości, a gdy te procedury nie zadziałały, wzywał do zwrotu całości lub części dotacji.</u>
          <u xml:id="u-57.25" who="#PiotrKołodziejczyk">Chciałbym teraz powiedzieć, w jaki sposób zarządy gmin przekazywały informacje. Otóż w jednym z załączników do rozporządzenia przestawiony był wzór informacji zbiorczej, jaką gmina była zobowiązana okresowo przedstawiać wojewodzie. Wojewoda, po analizie tych sprawozdań i ewentualnie kontroli na miejscu realizacji inwestycji, podejmował działania zgodne z rozporządzeniem.</u>
          <u xml:id="u-57.26" who="#PiotrKołodziejczyk">Wojewoda sukcesywnie przekazywał informacje dla Rady Ministrów. Po zakończeniu roku budżetowego przekazywali informacje do ministra pracy i polityki socjalnej, który przygotowywał informację zbiorczą dla Rady Ministrów oraz do Sejmu, który ustalał wysokość dotacji. W związku z ustalaniem przez Sejm wysokości dotacji minister pracy i polityki socjalnej czuł się w obowiązku poinformować Sejm - przekazując materiały do sejmowej komisji - w jaki sposób pieniądze zostały wydatkowane.</u>
          <u xml:id="u-57.27" who="#PiotrKołodziejczyk">Na 406 gmin uprawnionych do ubiegania się o dotacje w 1998 r. skorzystało z dofinansowania 349 gmin, czyli 86% uprawnionych. Jest to trochę więcej niż w 1997 r., w którym skorzystało 84,2% gmin. Łącznie w 1998 r. zrealizowano 540 inwestycji infrastrukturalnych, stanowiących zadania własne gmin.</u>
          <u xml:id="u-57.28" who="#PiotrKołodziejczyk">Natomiast liczba inwestycji realizowanych w ten sposób była znacznie niższa niż w 1997 r., o blisko 100 inwestycji. Jak już wcześniej mówiłem, było to związane z przyjętą przez nas zasadą koncentracji środków na tym, by inwestycje kończyć w maksymalnie krótkim czasie. Przyjęliśmy zasadę, że inwestycje realizowane szybko są inwestycjami tańszymi.</u>
          <u xml:id="u-57.29" who="#PiotrKołodziejczyk">Jakie głównie zadania były realizowane? Tak, jak już mówiłem, spośród ośmiu kategorii zadań wykonywanych w praktyce, siedem było związanych z inwestycjami w przyszły rozwój regionu. Były to głównie wodociągi, kanalizacja, oczyszczalnie ścieków komunalnych, inne inwestycje związane z ochroną środowiska, takie jak wysypiska i różne miejsca utylizacji odpadów komunalnych oraz urządzenia sanitarne. Inwestowano również w drogi i ulice, sieci energetyczne i ciepłownicze oraz w gazociągi i urządzenia do przetwarzania gazu.</u>
          <u xml:id="u-57.30" who="#PiotrKołodziejczyk">Znikomą pozycję stanowiły inwestycje w infrastrukturę, którą nazwałbym cywilizacyjną, to znaczy w urządzania sportowo-rekreacyjne. Na takie cele przeznaczone zostały najmniejsze sumy.</u>
          <u xml:id="u-57.31" who="#PiotrKołodziejczyk">Przy realizacji tych inwestycji zatrudniono ponad 4,5 tys. bezrobotnych. Dotacja rezerwy celowej z budżetu państwa wynosiła niecałe 25% ogólnej wartości zrealizowanych inwestycji infrastrukturalnych.</u>
          <u xml:id="u-57.32" who="#PiotrKołodziejczyk">Udało się uzyskać taki efekt nośnikowy, że każda złotówka wydatkowana z rezerwy celowej na inwestycje infrastrukturalne skutkowała 3 zł wspierającymi te inwestycje z innych źródeł. Głównymi takimi źródłami były środki z budżetów gmin, dotacje z budżetów wojewodów oraz refundacja z Funduszu Pracy. Chodziło tu głównie o koszty zatrudniania osób bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-57.33" who="#PiotrKołodziejczyk">Jeśli chodzi o prawidłowość wykorzystywania dotacji, to w zasadzie wojewodowie nie zaobserwowali większych nieprawidłowości. Sadzę, że jedną z przyczyn było duże znaczenie tego typu inwestycji dla gmin. Radni gmin i ich zarządy poświęcali wiele uwagi tym sprawom. Na pewno także niebagatelne znaczenie miały stabilne przepisy, które w zasadzie nie zmieniały się od kilku lat. Gminy i wojewodowie mogli przyzwyczaić się do stosowanych procedur.</u>
          <u xml:id="u-57.34" who="#PiotrKołodziejczyk">Zaobserwowaliśmy dwie drobne nieprawidłowości. Wojewoda elbląski, widząc zagrożenia terminowej realizacji inwestycji, zarządził wobec jednej z gmin zwrot dotacji w wysokości 303 tys. zł. Wojewoda legnicki zarządził zwrot 25 tys. zł. To są śladowe części tej rezerwy, która - przypomnę - wynosiła 65 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-57.35" who="#PiotrKołodziejczyk">Zwrot kwoty przez wojewodę legnickiego był stosunkowo nieduży i nie mógł on być użyty przez tego wojewodę na finansowanie innych inwestycji, w związku z czym przekazana ona została z powrotem do budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-57.36" who="#PiotrKołodziejczyk">Przejdę teraz do wniosków. Chciałbym powiedzieć, że w 1998 r. utworzona na mocy art. 18 ustawy budżetowej rezerwa celowa została wykorzystana w 99,5%.W moim przekonaniu zasady udzielania dotacji są sprawdzone, działają dobrze i realizowane są przez gminy i wojewodów bez większych uwag.</u>
          <u xml:id="u-57.37" who="#PiotrKołodziejczyk">Dotacje również w 1998 r. przyniosły znaczące efekty, a co najważniejsze te dotacje umożliwiły powstanie wielu bardzo ważnych inwestycji infrastrukturalnych. Sądzimy, iż te rezerwy celowe stanowią bardzo istotny element aktywnej polityki państwa wobec rejonów zagrożonych bezrobociem strukturalnym.</u>
          <u xml:id="u-57.38" who="#PiotrKołodziejczyk">Mam świadomość tego, iż zmiany w ustroju państwa, wprowadzenie dodatkowych szczebli samorządu terytorialnego, spowodują zapewne w przyszłości zmiany w polityce regionalnej państwa. Tutaj w przyszłości - być może - będą stosowane inne mechanizmy. Niemniej sadzę, że w tych regionach. w których były realizowane inwestycje, spełniły one bardzo ważną rolę inspirującą gospodarczo. Wydaje się, że te pieniądze, które zostały na wniosek Komisji przyznane przez Sejm, zostały wykorzystane w sposób właściwy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#CzesławŻółkiewski">Chciałbym uzupełnić informację pana ministra Kołodziejczyka danymi dotyczącymi wykorzystania środków, z punktu widzenia działów gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#CzesławŻółkiewski">Z naszej analizy wynika, że środki scentralizowane są w dziale gospodarka komunalna. Drugą istotną pozycją były wydatki w dziale rolnictwo i następną w dziale transport.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#CzesławŻółkiewski">Realizowanie inwestycji w gospodarce komunalnej jest właściwym pociągnięciem, ponieważ chodzi o przygotowanie warunków do rozwoju zarówno przemysłu, jak i usług w miejscowościach, które mają największe bezrobocie. Na ten cel z 65 mln zł przeznaczono 43 mln zł. Pozostałe kwoty były mniejsze. To jest właściwie podstawowa sprawa w tym zakresie, z punktu widzenia Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#CzesławŻółkiewski">Szczegółowa analiza kierunków, wydatków i efektów została - zgodnie z ustaleniami Rady Ministrów - przedstawiona w opracowaniu zbiorczym Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej. Nie chciałbym powtarzać tych danych.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#CzesławŻółkiewski">Jeśli chodzi o inwestycje restrukturyzacyjne, to ta kwestia uregulowana jest w rozporządzeniu Rady Ministrów precyzującym zasady postępowania, rozdział środków przeznaczanych z rezerwy. Rozporządzenie to obowiązywało tylko w ubiegłym roku, ponieważ chodzi o podział łącznej rezerwy na poszczególne województwa.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#CzesławŻółkiewski">Według naszych danych - jeżeli chodzi o kierunki przeznaczenia tej rezerwy - z 60 mln zł przeznaczono najwięcej także na gospodarkę komunalną, a mianowicie 22 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#CzesławŻółkiewski">Drugą pozycję stanowiły wydatki na inwestycje w dziale Przemysł, 7.600 tys. zł. Trzecią pozycję stanowił dział Gospodarka mieszkaniowa.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#CzesławŻółkiewski">Te typy inwestycji spełniają podobną rolę. Jednak o ile środki na inwestycje infrastrukturalne mogły być przeznaczane na inwestycje w gminach, to środki na inwestycje restrukturyzacyjne mogły być przekazywane także przedsiębiorstwom. Jak co roku Ministerstwo Gospodarki opracowało syntetyczne sprawozdanie na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-58.8" who="#CzesławŻółkiewski">Jeśli chodzi o kierunki przeznaczenia - według sprawozdania zbiorczego - to najwięcej środków wykorzystały gminy, mianowicie 37 mln zł, czyli 66%; następnie - przedsiębiorcy; część środków, ok. 20% przeznaczono na Fundusz Pożyczkowy Instytucji Regionalnych i są one dość efektywnie wykorzystywane, ponieważ jest odtwarzanie środków.</u>
          <u xml:id="u-58.9" who="#CzesławŻółkiewski">Efektem w tym zakresie jest przede wszystkim utworzenie miejsc pracy. Według danych utworzono 553 miejsca pracy, najwięcej w woj. koszalińskim i łódzkim.</u>
          <u xml:id="u-58.10" who="#CzesławŻółkiewski">Wszystkie te kierunki działania są oceniane pozytywnie. Chodzi tu o kwestię koncentracji środków i prawidłowego ich wykorzystania. Z roku na rok obserwujemy zwiększenie zainteresowania realizacją tych inwestycji i większe oddziaływanie wojewodów na selekcję inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-58.11" who="#CzesławŻółkiewski">Wymieniłem podstawowe kwestie zawarte w syntetycznych danych, jakimi dysponuje Ministerstwo Finansów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#StanisławCzuba">Departament, który reprezentuję, nie mógł dokonać oceny wykorzystania środków, o których tu mówimy, ze względu na inny termin sprawozdawczości. Według par. 6 ust. 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 1996 r. w sprawie trybu i warunków przyznawania dotacji z budżetu państwa na dofinansowanie inwestycji infrastrukturalnych, minister pracy i polityki socjalnej zobowiązany jest do przedstawienia Radzie Ministrów sprawozdania w terminie do 31 maja. My natomiast musieliśmy zakończyć kontrolę dużo wcześniej, dlatego też mój Departament Pracy i Spraw Socjalnych takiej oceny nie przedstawił.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#StanisławCzuba">Natomiast w analizie zbiorczej wykonania budżetu państwa, zatwierdzonej przez Naj-wyższą Izbę Kontroli, w części II dotyczącej wykonania budżetów wojewodów, nie stwierdzono istotnych nieprawidłowości, które skutkowałyby negatywną ocenę. Tę ocenę wykonywał Departament Budżetu Państwa i Finansów NIK. Jest to zawarte w opracowaniu przedstawionym Marszałkowi Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#RomanGiedrojć">Przedstawienie szczegółowego materiału wyczerpuje wszystkie znamiona dające podstawę do pozytywnej oceny tego materiału.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#RomanGiedrojć">Na wniosek ministra pracy i polityki socjalnej w trybie art. 43 ust. 1 pkt 3 Prawa budżetowego minister finansów podjął decyzję o zablokowaniu planowanych wydatków m.in. na zasiłki rodzinne, zasiłki pielęgnacyjne w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych oraz dotacje, o których była tu mowa, do Funduszu Pracy w Krajowym Urzędzie Pracy - część 46, kwota 1.580 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#RomanGiedrojć">Z tytułu tych rezerw m.in. przeznaczono kwotę (w części 83 rezerw celowych poz. 10 - środki na inwestycje infrastrukturalne w gminach zagrożonych wysokim bezrobociem strukturalnym) 65 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#RomanGiedrojć">Interesuje nas także poz. 11 - wspieranie regionalnych programów restrukturyzacyjnych, w tym w woj. katowickim.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#RomanGiedrojć">Ubolewam, że nie przedstawiono materiałów do drugiej części, tj. do pozycji 11, aczkolwiek posiłkując się materiałami, które przedstawiła Najwyższa Izba Kontroli, można tak jak NIK pozytywnie ocenić rozdysponowanie przez ministra finansów środków z budżetu państwa w ramach części 83 - rezerwy celowe, w związku z tym konsumuje to nam poz. 10 w kwocie 65 mln zł i poz. 11 w kwocie 60 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#RomanGiedrojć">Wnoszę zatem o pozytywne ocenienie przez Komisję wykonania budżetu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#StanisławBrzózka">Czy są pytania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#DariuszKubiak">Mam jedno pytanie. Z wypowiedzi przedstawiciela Ministerstwa Finansów zrozumiałem, że były jakieś pieniądze na byłe województwo łódzkie. Natomiast w kwotach dotacji wykazanych nam w materiałach nie ma żadnych kwot dla woj. łódzkiego. Czy to jakieś nieporozumienie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#AnnaTruszkowska">Rozumiem, że przedstawiciel Ministerstwa Finansów mówił o rezerwie z pkt 11 na regionalne programy restrukturyzacyjne i wspieranie instytucji lokalnych w ramach kontraktu dla województwa katowickiego.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#AnnaTruszkowska">Województwo łódzkie objęte zostało tym rozporządzeniem, o którym mówił pan minister. Kiedy weryfikowano wykaz gmin zagrożonych od 1 lipca 1996 r., wykreślone zostało woj. łódzkie z wykazu gmin zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem, a zatem pozbawione możliwości uzyskiwania dotacji na inwestycje infrastrukturalne. Natomiast pomoc państwa została przeniesiona do drugiej rezerwy, do drugiego tytułu wspierania, czyli województwo łódzkie zostało uznane za województwo zagrożone recesją i degradacją społeczną, z racji koncentracji jednego przemysłu, a mianowicie przemysłu lekkiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#CzesławŻółkiewski">Oczywiście chodzi o rezerwę przeznaczoną na wspieranie regionalnych programów restrukturyzacyjnych. Zgodnie z rozporządzeniem, które dzieliło kwotę na ten cel, woj. łódzkie otrzymało 7,5 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#CzesławŻółkiewski">Z danych dotyczących tego województwa wynika, że dotacja ta była wykorzystana dla 23 podmiotów gospodarczych. Środki z budżetu państwa stanowiły znikomą część w stosunku do innych środków, np. środków własnych.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#CzesławŻółkiewski">Jeśli chodzi o efekty, to zaangażowanie dotacji budżetowej przyczyniło się do powstania w ub. roku nowych 207 miejsc pracy, natomiast w dalszej perspektywie czasowej możliwe jest stworzenie od kilkuset do kilku tysięcy miejsc pracy. W byłym województwie łódzkim gminy zakończyły 22 zadania inwestycyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#StanisławBrzózka">Czy będą jeszcze jakieś pytania? Czy ktoś jeszcze pragnie zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#StanisławBrzózka">Zakończyliśmy omówienie punktu 4 porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#StanisławBrzózka">Dziękuję wszystkim obecnym. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>