text_structure.xml 84.2 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#TomaszWójcik">Otwieram posiedzenie Komisji. Witam wszystkich obecnych.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#TomaszWójcik">Przypomnę, że na dzisiejszym posiedzeniu mieliśmy rozpatrzyć załączniki do projektu ustawy. Mieliśmy także podjąć decyzję w sprawie przyjęcia art. 3 i art. 8. Przedstawiciele Biura Legislacyjnego zgodzili się dokonać przeglądu projektu przygotowanego przez Komisję. Otrzymali państwo materiał pod tytułem „Propozycje Biura Legislacyjnego o wprowadzeniu dodatkowych zmian”. Przedstawiono tu konsekwencje rozstrzygnięć przyjętych przez Komisję. Sądzę, że powinniśmy rozpatrzyć także te propozycje. Ten materiał zostanie dostarczony wszystkim posłom.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#TomaszWójcik">Czy ktoś z państwa ma uwagi do załącznika nr 1, w którym przedstawiona została tabela metodyczna do obliczania wartości utraconych składników majątkowych? Nie widzę zgłoszeń. Jeśli nie usłyszę sprzeciwu uznam, że Komisja przyjęła załącznik nr 1. Nie ma sprzeciwu. Załącznik nr 1 został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#TomaszWójcik">W załączniku nr 2 przedstawiony został wykaz nieruchomości o szczególnym znaczeniu dla kultury narodowej, których własności się nie przywraca. W tym wykazie znalazły się: zespół pałacowo-parkowy w Wilanowie, w Łańcucie, w Julinie, w Nieborowie, park Arkadia w Rogalinie, w Gołuchowie, w Kozłówce, w Pszczynie, w Opinogórze, Królikarnia w Warszawie przy ulicy Puławskiej 113 a, w Oporowie, w Nidzicy i Pieskowej Skale.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#TomaszWójcik">Czy ktoś z państwa ma uwagi lub zastrzeżenia do tego wykazu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#BogdanPęk">Czy na ten temat wypowiadali się przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PawełBryłowski">Chciałbym zadać pytanie przedstawicielom Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz Ministerstwa Skarbu Państwa. Czy byli właściciele obiektów, o których mówimy, zgłaszali jakieś roszczenia? Czy toczą się postępowania w sprawie zwrotu tych nieruchomości i zespołów pałacowo-parkowych? Czy występują inne tego typu okoliczności, o których członkowie Komisji powinni wiedzieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#TomaszWójcik">Proszę przedstawiciela Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#AleksanderŻółkiewski">W stosunku do zespołów wymienionych w tym wykazie nie wpłynęły żadne wnioski reprywatyzacyjne. Nie są nam znane działania ze strony byłych właścicieli tych obiektów w sprawie ich zwrotu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#KrzysztofŁaszkiewicz">Nie ma tego typu wniosków. Wiemy, że istnieją byli właściciele tych obiektów. Obiekty te są wpisane na listę, która istnieje od 1992 r. Byli właściciele czekają na ustawę. Wychodzą oni z założenia, że otrzymają mienie zamienne bądź bony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PawełBryłowski">Z tej wypowiedzi rozumiem, że osoby które mogą być takim postępowaniem zainteresowane są powiadomione o całej procedurze i oczekują na przyjęcie innych rozwiązań. Pozostaje jednak problem ruchomości, w tym wyposażenia tych obiektów. Niektóre z nich zostały po wojnie zupełnie ogołocone. Mienie było w nich powtórnie gromadzone. Czy pod pojęciem „zespół pałacowo-parkowy” mieści się również pełne wyposażenie obiektu, które pozostawało w nim od 1945 r.?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#AleksanderŻółkiewski">W stosunku do mienia ruchomego obowiązują zasady i tryb określony w rozdziale 8. Nie ma większego znaczenia, czy dotyczy to wyposażenia nieruchomości, które zostały wpisane do załącznika, czy nie. Trzeba dla pełnej jasności powiedzieć, że niektórzy byli właściciele obiektów wymienionych w załączniku nr 2 proponują stworzenie fundacji w stosunku do ruchomości pochodzących z tych obiektów. Byłyby to podobne fundacje jak np. Fundacja Ciechanowskiego, Fundacja Czartoryskich w Krakowie, czy Fundacja Raczyńskich przy Muzeum Narodowym w Poznaniu. Ruchomości są wprowadzane do fundacji w formie aportu. Państwo daje nieruchomość. Dzięki temu fundacja może prowadzić muzeum.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#AleksanderŻółkiewski">Mamy kilka takich przypadków. Dotyczy to m.in. Wilanowa. W Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego złożony został w tej sprawie wniosek ze strony byłych właścicieli. Wniosek nie może zostać zrealizowany do czasu, gdy byli właściciele nie staną się znowu właścicielami. W innym przypadku nie będą mogli przekazać tych ruchomości w formie aportu. Na tym sprawa się zatrzymała. Niestety, trafiła do sądu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#KazimierzDziałocha">Jaka jest opinia na temat pałacu myśliwskiego w Antoninie koło Ostrowa Wielkopolskiego? Jest to wspaniały obiekt architektoniczny. Jest tam pałac i park. Czy byli właściciele podjęli kroki w celu ubiegania się o zwrot tego obiektu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#BogdanPęk">Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przedstawiło katalog ewentualnych wyłączeń. Czy ten katalog został wykorzystany w projekcie ustawy? Czy nie było potrzeby wyłączenia większej liczby obiektów? Może o tym świadczyć przykład zgłoszony przez posła Kazimierza Działochę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#AleksanderŻółkiewski">Pierwotnie wykaz obejmował znacznie więcej pozycji. Kilka razy był redukowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#BogdanPęk">Które obiekty zostały wykreślone?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#AleksanderŻółkiewski">W tej chwili nie potrafię tego zrobić. Jeśli dobrze pamiętam w tych wykazach nie było Antonina. Lista obiektów była redukowana ze względu na konieczność wypełnienia zadań stojących przed ustawą reprywatyzacyjną. W tym celu powoływane były zespoły resortowe. Taki zespół działał m.in. w Ministerstwie Skarbu Państwa. Listy obiektów były wielokrotnie przeglądane i korygowane. W efekcie tych prac powstała lista, którą mają państwo przed sobą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#TomaszWójcik">Czy jeszcze ktoś z państwa ma uwagi lub pytania do załącznika nr 2?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#KazimierzDziałocha">Pałac myśliwski w Antoninie jest miejscem kultu Fryderyka Szopena. Jest to wspaniały obiekt, który został odbudowany po zniszczeniach wojennych staraniem władz dawnego województwa kaliskiego. Byłbym bardzo zdziwiony, gdyby ten pałac nie znalazł się w wykazie. Jeśli w tej sprawie można zgłosić wniosek, chciałbym to zrobić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#TomaszWójcik">Wszyscy posłowie mogą zgłaszać wnioski dotyczące kształtu ustawy. Załączniki są częścią ustawy. Do czasu rozpatrzenia ich przez Komisję, można zgłaszać różnego rodzaju wnioski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#KazimierzDziałocha">W takim razie zgłaszam wniosek o umieszczenie w wykazie pałacu myśliwskiego w Antoninie koło Ostrowa Wielkopolskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#TomaszWójcik">Proszę pana ministra o ustosunkowanie się do tego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#KrzysztofŁaszkiewicz">Rząd jest przeciwny temu wnioskowi. Przeprowadziliśmy analizę wszystkich obiektów, które zostały zgłoszone przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Minister kultury i dziedzictwa narodowego uznał, że w wykazie znalazła się pełna lista zabytków, które służą celom realizowanym w tych obiektach. Przyjęcie tego wniosku na nowo otwiera listę. Każdy będzie mógł zgłosić poprawki. Jest wiele innych pałaców, które będzie można zgłosić.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#KrzysztofŁaszkiewicz">Minister kultury i dziedzictwa narodowego uznał, że obiekty, które znalazły się w wykazie spełniają funkcję zabytków narodowych. Pozostałe obiekty mogą być zwrócone. Tak właśnie jest w Europie Zachodniej, gdzie zabytkowe budowle są w rękach prywatnych. W wielu z nich istnieją muzea. Powstają także fundacje. Nie widzę potrzeby uzupełniania wykazu dodatkowymi obiektami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#MarekOlewiński">Jakie kryteria zadecydowały o tym, że w wykazie znalazły się właśnie te zespoły pałacowo-parkowe, a nie inne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#AleksanderŻółkiewski">O zamieszczeniu tych obiektów w wykazie decydowało ich znaczenie dla kultury narodowej. Chodziło o najwyższe wartości, które powinny być odpowiednio potraktowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#TomaszWójcik">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zadać pytania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#MarekOlewiński">Ile zespołów pałacowo-parkowych nie znalazło się w tym wykazie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#AleksanderŻółkiewski">Nie ma więcej zespołów pałacowo-parkowych, które spełniałyby takie kryteria jak obiekty, które znalazły się w wykazie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#KazimierzDziałocha">Lista została skonstruowana w taki sposób, że nie obejmuje zabytków na terenie tzw. ziem odzyskanych. Chcę skomentować odpowiedź, którą usłyszałem w związku z propozycją wpisania na listę obiektu w Antoninie. Chcę podkreślić, że nie jest to pałacyk jak powiedziano. Jest to wspaniały obiekt. Pochodzę z tamtych stron. Wiem ile kosztowało przywrócenie go do obecnej świetności. Pan Jerzy Waldorff przez wiele lat walczył o to, żeby ten obiekt został odrestaurowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#ZdzisławTuszyński">Odpowiedź na temat kryteriów, które decydowały o wpisaniu obiektu do wykazu była bardzo ogólna. Trudno jest stwierdzić jakie kryteria zostały przyjęte. Na liście nie znalazł się zespół pałacowo-parkowy w Kórniku. Dlaczego ten obiekt nie znalazł się w wykazie? Sądzę, że ten obiekt ma dużą wartość dla polskiej kultury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#MarekWagner">Nie wiemy jakimi kryteriami kierował się minister kultury i dziedzictwa narodowego. Może kierował się swoimi upodobaniami. Trzeba pamiętać o tym, że ministra może zastąpić inny minister.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#MarekWagner">W odniesieniu do zabytków istnieją pewne kryteria obiektywne. Mamy zabytki klasy zerowej. W takich przypadkach nie mamy żadnych wątpliwości. Ranga tych zabytków została uznana poprzez nadanie takiej klasy. Wpisanie na listę takich zabytków nie budziłoby wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#MarekWagner">Uważam, że Komisja może dokładnie przyjrzeć się przedstawionej liście. Nie jest dla mnie żadnym argumentem to, że została ona przedstawiona przez ministra. Uważam, że wniosek zgłoszony przez posła Kazimierza Działochę jest słuszny. Powinniśmy rozpatrzyć wszystkie propozycje dotyczące rozszerzenia lub zawężenia tej listy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#BogdanPęk">Ja także odnoszę wrażenie, że przedstawione wyjaśnienia są dość płytkie. Jest jeszcze jedna sprawa, o której chcielibyśmy usłyszeć. Wiele zespołów pałacowych i innych obiektów odrestaurowano na koszt państwa. Często koszty odbudowy przekraczały wartość zrujnowanego obiektu oraz działki. Czy ten element był uwzględniany przy rozpatrywaniu możliwości zwrotu tego obiektu w naturze? Wydaje się, że jest to sprawa bardzo ważna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#KrzysztofŁaszkiewicz">Wielokrotnie rozmawiałem z panem Jerzym Waldorffem, ponieważ dobrze go znałem. Wiem, co myślał na temat przejęcia prywatnego mienia przez państwo. Na pewno opowiedziałby się za zwrotem tego obiektu. Jednak to nie wchodzi w tej chwili w rachubę.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#KrzysztofŁaszkiewicz">Kórnik nie jest przedmiotem reprywatyzacji, gdyż działa tam fundacja. Powie o tym bliżej pan dyrektor. W tej chwili nie mamy już zabytków klasy zerowej. Pod rządami obecnie obowiązujących przepisów prawnych nie ma już takiej klasyfikacji. Pytano także o zabytki na ziemiach zachodnich. Na tym terenie nikogo nie wywłaszczano, gdyż nie były to ziemie polskie. Nie ma tam żadnych roszczeń. Te obiekty nie wchodzą do katalogu mienia zamiennego. W tej chwili są to obiekty państwowe i takimi pozostaną. Nie mają one nic wspólnego z przedmiotem ustawy, o której mówimy.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#KrzysztofŁaszkiewicz">Pytano także o rozliczenia. Przypomnę, że Komisja przyjęła zapis dotyczący rozliczeń. Będą one prowadzone przede wszystkim według wartości obiektu w stanie w jakim był w dniu przejęcia. Na tej podstawie prowadzone będą rozliczenia. Zostało to wyraźnie zapisane. Należy jednak pamiętać o tym, że w niektórych przypadkach zabierano obiekt w dobrym stanie. Później stan obiektu pogorszył się. Takie obiekty będą oddawane w takim stanie, w jakim są. Tu zaistniała tzw. opcja zerowa, o której mówiliśmy na jednym z pierwszych posiedzeń Komisji.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#KrzysztofŁaszkiewicz">Jeśli będziemy mieli do czynienia z sytuacją, o którą pytał poseł Bogdan Pęk, w ustawie wyraźnie napisano, że obowiązywać będzie wartość obiektu z dnia przejęcia. Jeśli obecna wartość obiektu będzie większa, osoba której będzie on zwracany w naturze będzie musiała dopłacić. Jeśli będzie mniejsza, osoba ta otrzyma bony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#BogdanLewandowski">Pan minister powiedział, że ziemie odzyskane nie były ziemiami polskimi. Uważam, że należy unikać takich wypowiedzi. Zawarliśmy w tej sprawie traktaty z państwem niemieckim. Jednak w Niemczech ciągle istnieją siły, które podważają legalność przejęcia tych ziem przez Polskę. Minister powinien ważyć każdą wypowiedź na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#KrzysztofŁaszkiewicz">Sądzę, że doszło do pewnego nieporozumienia. Ja mówię o wywłaszczeniach, a pan o wojnie. Są to dwie różne kwestie. Wiadomo, że są to ziemie polskie. Jednak nie było tam wywłaszczeń w trybie dekretów, którymi Komisja zajmuje się w tej chwili. Mamy wyraźne odniesienia do przepisów, którymi zajmuje się ta ustawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#TomaszWójcik">Poseł Kazimierz Działocha zgłosił wniosek o wpisanie na listę pałacu myśliwskiego w Antoninie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MarekOlewiński">Zapowiedziano, że wypowiedź pana ministra uzupełni pan dyrektor. Nie usłyszeliśmy tej odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#AleksanderŻółkiewski">W wykazie, który jest załącznikiem nr 2, był pałac w Kórniku. Zajmował jedną z czołowych pozycji. Jednak po sprawdzeniu okazało się, że w tym przypadku nie może być mowy o reprywatyzacji. Nie ma prywatnego właściciela, który ubiegałby się o zwrot tego obiektu. Już przed wojną w Kórniku działała fundacja. Obecnie przygotowana została inicjatywa ustawodawcza o reaktywowaniu działalności tej fundacji. Minister kultury i dziedzictwa narodowego jest ostatnią osobą, która sprzeciwiałaby się tej inicjatywie. Z tego powodu Kórnik nie znalazł się na liście.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#AleksanderŻółkiewski">Klasy zabytków były kiedyś określane na podstawie tzw. prawa powielaczowego, które nie miało nic wspólnego z ustawą o ochronie dóbr kultury z 1962 r. Zgodnie z przepisami tej ustawy taką samą ochronę ma Wawel jak i chałupa wiejska. Jest oczywiste, że koszty tej ochrony będą różne. Jednak jej zakres jest taki sam w obu przypadkach. Właśnie dlatego zabytki nie mogą być podzielone na klasy, które byłyby chronione w różny sposób. Zabytki były podzielone na klasy od zerowej do czwartej. Obecnie ten podział już nie obowiązuje. Przypomnę, że wtedy, gdy ten podział obowiązywał, zgodnie z prawem obiekty klasy trzeciej i czwartej były masowo niszczone. W pewnym momencie wyraźnie powiedziano i rozpropagowano, że w świetle obowiązujących ustaw nie ma możliwości dokonywania tego typu klasyfikacji zabytków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#TomaszWójcik">Przystępujemy do rozpatrzenia wniosku o uzupełnienie wykazu nieruchomości. Kto z państwa jest za wpisaniem do tego wykazu pałacu myśliwskiego w Antoninie?</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#TomaszWójcik">Za wnioskiem głosowało 6 posłów, 7 było przeciwnych, nikt nie wstrzymał się od głosu. Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał poparcia Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#ZdzisławTuszyński">Jakie mamy gwarancje, że w kraju nie ma innych obiektów, podobnych do tego który wskazał poseł Kazimierz Działocha. Posłowie uczestniczący w posiedzeniu nic nie wiedzą o tych obiektach. Kilkunastu posłów nie może znać wszystkich obiektów, które powinny znaleźć się w tym wykazie. Jakie mamy gwarancje, że nie ma np. 100 takich obiektów? Wynik głosowania wskazuje, że w tej sprawie jesteśmy mocno podzieleni. Niewiele brakowało, żeby wynik głosowania był inny.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#ZdzisławTuszyński">Sądzę, że powinniśmy domagać się przedstawienia wykazu wszystkich obiektów w kraju, które mogłyby znaleźć się na tej liście. Należałoby określić jasno kryteria, które decydowałyby o wpisaniu obiektów na listę. Uważam, że o doborze kryteriów powinna zdecydować Komisja. Nie powinien tego arbitralnie robić urzędnik w ministerstwie. Jest dla mnie zupełnie niezrozumiałe, że taki urzędnik podejmuje decyzje o tym, co jest ważne dla polskiej kultury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#TomaszWójcik">Ustawa nie została przygotowana przez urzędnika, lecz przez rząd. Rozumiem, że rząd weryfikował przedstawioną listę. Jeśli Komisja uzna, że ten dokument nie jest wiarygodny, może go odrzucić. Jednak Komisja przyjęła ten dokument w głosowaniu. Nie widzę powodu, żeby ponownie wracać do tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#TomaszWójcik">W tej chwili pozostało nam jeszcze podjęcie decyzji o przyjęciu załącznika nr 2. Czy jest sprzeciw w sprawie przyjęcia tego załącznika? Zgłoszono sprzeciw, w związku z czym poddam wniosek o przyjęcie załącznika pod głosowanie. Kto z państwa jest za przyjęciem załącznika nr 2?</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#TomaszWójcik">Za wnioskiem głosowało 10 posłów, 8 było przeciwnych, nikt nie wstrzymał się od głosu. Stwierdzam, że załącznik nr 2 został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#TomaszWójcik">Pozostały nam do rozstrzygnięcia dwa artykuły oraz uwagi zgłoszone przez Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#BogdanLewandowski">Proszę, żeby w trakcie głosowania głosy były bardzo uważnie liczone. Uważam, że głosy nie zostały właściwie policzone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#TomaszWójcik">Wyniki głosowania zostały sprawdzone. Wydaje się, że wyniku głosowania nie można podważyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#MarekOlewiński">Przypominam, że na godzinę 14.30 zapowiedziane zostały głosowania w Sejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#TomaszWójcik">W tej sytuacji ogłaszam przerwę. Obrady zostaną wznowione po głosowaniach.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#komentarz">(Po przerwie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#TomaszWójcik">Wznawiam obrady.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#MarcinLibicki">Rozumiem, że w tej chwili przystępujemy do rozpatrzenia art. 3. W wyniku wcześniejszej dyskusji zgłaszam propozycję, żeby art. 3 ust. 1 otrzymał następujące brzmienie: „Osobą uprawnioną do świadczenia reprywatyzacyjnego, zwaną dalej osobą uprawnioną, jest osoba fizyczna, która w dniu utraty własności była obywatelem polskim, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, o ile w dniu 31 grudnia 1999 r. posiadała obywatelstwo polskie”. W ten sposób likwidujemy problem domicylu. Na ten temat już dyskutowaliśmy. Sprawa wzbudza wiele wątpliwości. Można powiedzieć, że w tej sprawie nie było jednolitej opinii.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#MarcinLibicki">W tej sprawie nie wyrażałem opinii. Sprawa nie została przesądzona. Wydaje mi się, że domicyl został jednomyślnie przyjęty w głosowaniu. Jednak później rozpoczęła się na ten temat dyskusja. Moja propozycja likwiduje domicyl. Osobą uprawnioną byłby każdy obywatel Polski w dniu wejścia w życie ustawy. Wprowadzono jednak pewne ograniczenie. Ustawa będzie dotyczyć tylko tych osób, które w dniu 31 grudnia 1999 r. posiadały obywatelstwo polskie.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#MarcinLibicki">Krótko uzasadnię tę propozycję. Jestem przeświadczony o tym, że dla wielu posłów, którzy głosowali za przyjęciem projektu ustawy w pierwszym czytaniu, ustawa ma wymiar moralny. Ma ona naprawić błędy i niegodziwości popełnione wobec Polaków, którzy mieli obywatelstwo polskie w momencie utraty majątku. Polska jest niepodległa od 10 lat. W latach 1989–1999 każdy kto poczuwał się do polskości mógł otrzymać obywatelstwo polskie.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#MarcinLibicki">Można powiedzieć, że uzyskanie obywatelstwa było dość proste. Jeśli ktoś nie czuł się obywatelem polskim, nie ma powodu, żeby ustawa dawało takiej osobie pewne prawa, kosztem majątku narodowego i obecnych obywateli polskich. Dzięki tej ustawie dzielimy się tym co mamy. Inna jest sytuacja, jeśli dzielimy ten majątek między siebie, a inna jeśli mamy podzielić się nim z innymi. Znaczna część tych osób występując jako grupy społeczne lub pojedyncze osoby otrzymała już odszkodowania w innej drodze.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#MarcinLibicki">Przypominam wcześniejsze wyjaśnienia pana ministra, który referował nam tę sprawę. Uważam, że nie ma żadnego powodu, żeby całe społeczności lub indywidualne osoby, które stanowią te społeczności, miały dwukrotnie dostawać odszkodowania, w tym także od innych ofiar.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#MarcinLibicki">Chciałbym także zadać pytanie, które odnosi się do ust. 3. Czy zaproponowana przed chwilą zmiana i wymóg posiadania obywatelstwa w dniu 31 grudnia 1999 r. automatycznie będzie dotyczyć spadkobierców wymienionych w ust. 3? Proszę o opinię prawników w tej sprawie. Jeśli to rozwiązanie nie będzie dotyczyć spadkobierców, zgłoszę stosowną poprawkę do ust. 3. Jeśli jednak prawnicy orzekną, że zapis przyjęty w ust. 1 obejmuje także osoby wymienione w ust. 3, wprowadzanie takiej zmiany nie będzie potrzebne. Uzupełnienie będzie potrzebne, jeśli w tej sprawie będą jakiekolwiek wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#MarcinLibicki">Być może takie ograniczenie należałoby wprowadzić tylko w ust. 3. W tym przypadku także proszę prawników o przedstawienie opinii. Prawdopodobnie osoby wymienione w ust. 1 w ogóle nie utraciły swojego obywatelstwa, niezależnie od tego czy mają stosowne dokumenty, czy nie. Uważam za prawdopodobne, że takie ograniczenie nie powoduje żadnych skutków wobec osób wymienionych w ust. 1. Moją intencją jest to, żeby skutki zgłoszonej propozycji obejmowały osoby wymienione w ust. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PawełBryłowski">Jestem wdzięczny za zgłoszenie wniosku, który odchodzi od stosowania zasady domicylu. Nadal mam jednak pewne wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#PawełBryłowski">Ostatnio na łamach prasy pojawiają się liczne wypowiedzi na ten temat. Wynika z nich, że wśród osób pokrzywdzonych byli członkowie polskich sił zbrojnych, których władze komunistyczne pozbawiły obywatelstwa. Osoby te powiedziały, że teraz nie wystąpią o przyznanie obywatelstwa. Nie mam pewności, jaka będzie sytuacja tych osób.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#PawełBryłowski">Osób pozbawionych obywatelstwa było więcej. Ten problem na pewno będzie wracał. Niekoniecznie musi to dotyczyć krajów, w których osobom tym wypłacono już jakieś odszkodowania. W tej chwili nie zgłaszam żadnych wniosków. Chciałbym najpierw wysłuchać opinii na temat zgłoszonych wątpliwości. Mam wątpliwości, czy zawężając krąg osób pokrzywdzonych, przy jednoczesnym poszerzeniu kręgu osób zadowolonych, nie narazimy się znowu na kłopoty i nie zrobimy komuś krzywdy.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#PawełBryłowski">Chciałbym rozszerzyć pytanie dotyczące ust. 3. Proszę o wyjaśnienie co oznacza pojęcie „osoba, która opuściła terytorium byłego Związku Radzieckiego”? Czy oznacza to np. osoby, które wyjechały na placówkę dyplomatyczną? Czy dotyczy to osób, które wyjechały z różnych powodów, ale wkrótce powrócą? Uważam, że ten zapis jest nieostry, co może powodować problemy.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#PawełBryłowski">Wiele osób nie miało żadnych szans na opuszczenie terytorium Związku Radzieckiego, m.in. z powodów ekonomicznych. W tej chwili chodzi mi o lata 90. Jaka będzie sytuacja takich osób?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#TomaszWójcik">Proponuję, żebyśmy w tej chwili wyjaśnili zgłoszone wątpliwości oraz wysłuchali opinii o zgłoszonej propozycji. Później będzie możliwość zadawania kolejnych pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#AntoniMacierewicz">Chciałbym prosić, żeby na ten temat wypowiedziała się także pani profesor Teresa Rabska. Otrzymaliśmy ekspertyzę pani profesor w sprawie obywatelstwa. Opinia ta może potwierdzać stanowisko posła Marcina Libickiego. Proszę, żeby pani profesor zabrała głos po wypowiedziach przedstawicieli rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#JanWyrowiński">Zgłaszam wniosek, żeby art. 3 ust. 1 otrzymał brzmienie przedstawione w przedłożeniu rządu. Treść tego ustępu kończyłaby się wyrazami „z zastrzeżeniem ust. 2 i 3”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#TomaszWójcik">Proszę o wyjaśnienie zgłoszonych wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#RyszardPessel">Od czasu, gdy na jednym z pierwszych posiedzeń Komisji, zgłoszona została poprawka dotycząca osób uprawnionych, sytuacja uległa zmianie. Tej sprawy dotyczyły pewne wydarzenia międzynarodowe. Sprawa była przedmiotem badań i konsultacji. Kanałami dyplomatycznymi wymieniono uwagi na ten temat. Prosiłbym, żeby przedstawiciel Ministerstwa Spraw Zagranicznych przedstawił komentarz na temat konsekwencji przyjęcia propozycji, która przed chwilą została zgłoszona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#MarekOlewiński">Kto reprezentuje rząd na posiedzeniu Komisji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#TomaszWójcik">Rząd reprezentuje minister skarbu państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#MarekOlewiński">Przedstawiciel rządu nie uczestniczy w posiedzeniu Komisji. Proszę, żeby pan minister pojawił się na sali. Uważam, że do tego czasu należałoby ogłosić przerwę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#RyszardPessel">Przed chwilą zawiadomiłem pana ministra, że obrady zostały wznowione. Pan minister za chwilę przybędzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#TomaszWójcik">W tej chwili wysłuchamy wyjaśnień prawnych. Kwestie prawne możemy wyjaśnić bez obecności pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#MarekOlewiński">W tej sprawie obowiązuje jasna wykładnia regulaminu Sejmu oraz prezydium Sejmu. Na posiedzeniach Komisji rząd reprezentuje osoba wyznaczona przez premiera w randze co najmniej podsekretarza stanu. Na ten temat nie należy prowadzić dyskusji. Ten problem wielokrotnie wyjaśnialiśmy. Proszę tylko o to, żeby ta zasada była przestrzegana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#TomaszWójcik">Za chwilę pan minister pojawi się na sali. Uważam, że nie naruszymy przepisów regulaminu Sejmu jeśli wysłuchamy wyjaśnień na temat prawnej oceny zgłoszonego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#AntoniMacierewicz">Zaniepokoiła mnie wymiana zdań między panami dyrektorami. Proszę, żeby odpowiedź dotyczyła pytania, które zadał poseł Marcin Libicki, a nie wydarzeń międzynarodowych, które miały miejsce. Odpowiedź nie powinna dotyczyć mniej lub bardziej wątpliwych artykułów prasowych, które dokładnie śledziłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#MarekOlewiński">Na to pytanie miał odpowiedzieć przedstawiciel rządu. W tej chwili rozpatrujemy projekt rządowy, a nie poselski. Nie możne cedować uprawnień do udzielenia odpowiedzi na inne osoby. Do czasu przybycia pana ministra możemy prowadzić na ten temat dyskusję. Chciałbym usłyszeć odpowiedź upoważnionego przedstawiciela rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#TomaszWójcik">Komisja ma prawo do wysłuchania opinii ekspertów. Bardzo chętnie wysłuchamy np. opinii pani profesor. Proszę panią o udzielenie odpowiedzi na pytanie zadane przez posła Marcina Libickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#TeresaRabska">W pełni popieram pogląd, że należy zrezygnować z zasady domicylu. Na ten temat szczegółowo wypowiedziałam się w mojej ekspertyzie. W tym zakresie istnieją zupełnie jasne przeciwwskazania, zarówno z punktu widzenia przepisów konstytucji oraz podstawowych praw człowieka i obywatela, jak i obowiązujących w Polsce przepisów prawa, łącznie z Kodeksem cywilnym, prawem spadkowym oraz prawem prywatnym międzynarodowym. Nie będę się na ten temat szerzej wypowiadać. W ekspertyzie przedstawiłam opinię na ten temat wskazując odpowiednie akty międzynarodowe.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#TeresaRabska">Drugi problem dotyczy ograniczenia związanego z posiadaniem obywatelstwa w dniu 31 grudnia 1999 r. W tej sprawie mam odmienne zdanie. Wiemy, że przed tygodniem Sejm uchwalił ustawę o obywatelstwie polskim. W rozdziale 8 jest mowa o przywróceniu obywatelstwa polskiego. Wszystkie przypadki, o których państwo mówili, zostały wymienione w tej ustawie. W poszczególnych przypadkach sytuacja jest zróżnicowana.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#TeresaRabska">Przedstawię państwu odpowiedni przepis tej ustawy. Art. 27 mówi: „Osoba, która opuściła terytorium Rzeczpospolitej Polskiej po dniu 1 września 1939 r. i utraciła obywatelstwo polskie przed dniem 4 czerwca 1989 r. na podstawie art. 11 pkt. 2 ustawy z 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie państwa polskiego, przez wstąpienie do służby wojskowej po 9 maja 1945 r. w siłach zbrojnych Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej lub Republiki Francuskiej, przywraca się obywatelstwo polskie, jeżeli złoży przed konsulem oświadczenie o woli powrotu do obywatelstwa polskiego i konsul wyda akt o przywróceniu obywatelstwa polskiego”.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#TeresaRabska">Takie oświadczenie można złożyć w ciągu pięciu lat. Gdybyśmy podali tu termin końcowy w grudniu 1999 r., przepis ten byłby sprzeczny z przytoczonym postanowieniem. Jest to nowa ustawa, która trafi do Sejmu z poprawkami Senatu. Otrzymałam już te poprawki. W pewnym sensie wzmacniają one zapisy ustawy. W ustawie wyraźnie przewidziano możliwość przywrócenia obywatelstwa oraz ustalono odpowiednie procedury.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#TeresaRabska">Art. 28 tej ustawy dotyczy innej sytuacji. Jest w nim mowa o osobach, które opuściły terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po dniu 1 września 1939 r. i utraciły obywatelstwo polskie przed dniem 4 czerwca 1989 r. na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim, jeżeli wniosek, którego skutkiem była utrata obywatelstwa polskiego został złożony w wyniku oświadczenia woli, złożonego w okolicznościach uprawdopodabniających, że składający wniosek był przekonany, że nie otrzyma dokumentu lub zezwolenia uprawniającego do przybycia na terytorium Polski, jeżeli mieszkał poza jej granicami, przymuszony do opuszczenia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w taki sposób, że bez złożenia takiego oświadczenia jemu samemu lub członkowi rodziny groziły represje lub szykany, a w szczególności zatrzymanie, aresztowanie, utrata pracy lub lokalu mieszkalnego, relegowanie ze szkół, w tym szkół wyższych.</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#TeresaRabska">Drugi punkt mówi o utracie obywatelstwa na podstawie art. 12 tej samej ustawy z 1951 r. lub art. 15 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim, która obowiązuje do chwili obecnej. W takim przypadku obywatelstwo polskie przywraca się na wniosek osoby. Ten przepis interpretuję w taki sposób, że wniosek powinien zostać złożony w terminie 3 lat od dnia wejścia ustawy w życie. W tym przypadku termin jest krótszy.</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#TeresaRabska">Istnieją przepisy, które szczegółowo określają sposób postępowania w różnych sytuacjach. Jest to zupełnie nowy rozdział w naszych przepisach prawnych. Komentarz przedstawiłam w mojej ekspertyzie. Uważam, że wprowadzanie w tej chwili pewnych ograniczeń byłoby niezgodne z tymi przepisami. Naruszałoby ono prawa, które Sejm i Senat przyznał obywatelom, którzy znaleźli się w przymusowej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-60.7" who="#TeresaRabska">Dla uspokojenia państwa mogę powiedzieć, że istnieje ust. 2, który mówi m.in. o tym, że nie przywraca się obywatelstwa polskiego, jeżeli cudzoziemiec dobrowolnie opuścił Polskę na skutek deklarowania innej niż polska przynależności etnicznej i nabył obywatelstwo państwa ojczystego tej narodowości. Wydaje mi się, że te przepisy dają pewne prawa obywatelom polskim, którzy znaleźli się w wyniku przymusu lub wojny poza granicami Polski. Otwarta została droga prawna do składania takich wniosków. Przyjęcie proponowanego rozwiązania hamowałoby taką możliwość, co powodowałoby pewną sprzeczność.</u>
          <u xml:id="u-60.8" who="#TeresaRabska">Bez względu na inne argumenty uważam, że ustawa uchwalona w dniu 29 czerwca 2000 r. już obowiązuje. Senat zgłosił do tej ustawy poprawki. W krótkim czasie ta ustawa powróci do Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#TomaszWójcik">Na posiedzenie przybył pan minister. Od razu wyjaśnię, że pan minister równocześnie reprezentuje rząd na posiedzeniach, które odbywają się jednocześnie w Sejmie i Senacie. Porządek prac Sejmu i Senatu nie jest koordynowany. Są to niezależne izby, które samodzielnie ustalają porządek swoich prac. Pan minister reprezentuje rząd w sprawach, w których nikt nie może go zastąpić. Z tego powodu przez pewien czas nie mógł uczestniczyć w naszym posiedzeniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#MarcinLibicki">Dziękuję pani profesor za przejrzyste wyjaśnienie sprawy. Wydaje mi się, że moje wątpliwości zostały wyjaśnione. W związku z tym proponuję, żeby zapis ust. 1 kończył się wyrazami „z zastrzeżeniem ust. 2 i 3”. Skreślamy dalszą część zdania, która rozpoczyna się wyrazami „o ile w dniu wejścia”. W ten sposób likwidujemy domicyl. Ten przepis dotyczy osób, które składają roszczenia w sprawie utraconej własnej własności.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#MarcinLibicki">Jednocześnie proponuję, żeby moja poprawka została przeniesiona do ust. 3. Wtedy przepis będzie dotyczył spadkobierców, co nie będzie powodowało kolizji, o której mówiła pani profesor. W związku z tym mój wniosek dotyczy łącznie ust. 1 i ust 3. Treść ust. 1 podałem przed chwilą. Ostatnie zdanie ust. 3 otrzymałoby brzmienie „W przypadku śmierci spadkobiercy osobami uprawnionymi są spadkobiercy na takich samych zasadach, o ile w dniu utraty własności byli obywatelami polskimi i posiadali obywatelstwo polskie w dniu 31 grudnia 1999 r.”.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#MarcinLibicki">Przedstawiając poprawkę pytałem czy należy ją wprowadzić do ust. 1 czy też do ust. 3. Wskazałem, że zapis ust. 1 może nie wyłączać nikogo, kto ma własne roszczenie, ponieważ osoby te mogły nie utracić obywatelstwa. Pani profesor przedstawiła ten problem w nieco inny sposób. Wskazała wszystkie okoliczności, w których obywatelstwo mogło zostać utracone. W tej sytuacji nie ograniczamy nikogo, kto sam zgłasza roszczenie wobec utraconego majątku własnego. Natomiast ograniczenie występować będzie w ust. 3, który dotyczy spadkobierców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#TomaszWójcik">Proszę o przedstawienie opinii rządu w sprawie tej propozycji. Dodam, że poseł Jan Wyrowiński zgłosił wniosek o przywrócenie ust. 1 brzmienia z projektu rządowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#KrzysztofŁaszkiewicz">Komisja dokonała zmiany zapisu na jednym z pierwszych posiedzeń. Zmiana ta wywołała wiele negatywnych skutków, chociaż prace nad ustawą jeszcze się nie zakończyły. Odniosę się do tego problemu w sposób ogólny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#TomaszWójcik">Dyskutowaliśmy o tej sprawie w trakcie pana nieobecności. W tej chwili chodzi nam o stanowisko w sprawie poprawki zgłoszonej przez posła Marcina Libickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#MarcinLibicki">Zaproponowałem zniesienie domicylu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#KrzysztofŁaszkiewicz">Na tę zmianę możemy się zgodzić. Jednak druga część poprawki wzbudza pewne wątpliwości. Chciałbym zapytać przedstawicieli Biura Legislacyjnego czy ta zmiana ogranicza prawa spadkobierców? Jak się ma to rozwiązanie do dotychczas obowiązujących aktów prawnych? Polska podpisała dokumenty dotyczące m.in. ochrony dziedziczenia. W tej sprawie istnieje odpowiedni zapis w konstytucji. Prosiłbym, żeby do tego problemu odniosła się także profesor Teresa Rabska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#TomaszWójcik">Proszę o wyjaśnienie tego problemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#TeresaRabska">W tym przypadku zostałyby naruszone normy prawa międzynarodowego wynikające z ratyfikowanych przez Polskę konwencji. Wyraźnie mówi się w nich o prawie własności i prawach do dziedziczenia bez żadnych ograniczeń, bez względu na posiadane obywatelstwo. Bardziej przekonujące może być to, że także nasze przepisy Kodeksu cywilnego w zakresie prawa spadkowego nie stwarzają takich ograniczeń dla spadkobierców. Nie ma ograniczeń spadkodawcy do zawężonego kręgu spadkobierców ze względu na ich obywatelstwo.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#TeresaRabska">Wydaje się, że dochodziłoby tu do naruszenia norm ogólnych wynikających z konwencji, a w szczególności z protokołu I do Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka. W rozdziale konstytucji o wolnościach i swobodach człowieka i obywatela, w art. 64 napisano, że każdy ma prawo do własności i innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia. Każdy, a więc nie tylko obywatel Polski.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#TeresaRabska">Uważam, że doszłoby także do naruszenia normy konstytucyjnej oraz innych przepisów, obowiązujących w zakresie prawa spadkowego w Kodeksie cywilnym. Prawo między-narodowe prywatne wyraźnie mówi, że w sprawach spadkowych właściwe jest prawo ojczyste spadkodawcy. W tych przypadkach właściwym prawem spadkowym będzie prawo polskie. Nasze prawo spadkowe nie zezwala na tego typu ograniczenia.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#TeresaRabska">Tak mogę powiedzieć w dużym skrócie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#TomaszWójcik">Proszę o przedstawienie stanowiska Biura Legislacyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">W całej rozciągłości podzielamy opinię przedstawioną przez panią profesor. Uwagi dotyczące ust. 1 odnoszą się także do ust. 3, jeśli wprowadzona do niego zostanie cezura czasowa. Chcę raz jeszcze podkreślić, że w ust. 3 znalazł się inny zapis, który także narusza zasadę równości. Mam na myśli wprowadzenie ograniczenia tylko do tych osób, które dziedziczą ustawowo. Uważam, że należałoby rozważyć możliwość skreślenia tego ograniczenia. Wydaje się, że jest ono ewidentnie sprzeczne z przepisami konstytucji, dotyczącymi zasady równości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#TomaszWójcik">Wysłuchaliśmy różnych opinii. Zgłoszone zostały dwa wnioski. Jednak najpierw powinniśmy rozpatrzyć wniosek o reasumpcji decyzji podjętej wcześniej przez Komisję w sprawie brzmienia art. 3 ust. 1 i 3. Jeśli Komisja przyjmie ten wniosek przystąpimy do rozpatrzenia zgłoszonych propozycji. Uznaję, że w pierwszej kolejności powinien być rozpatrzony wniosek dotyczący brzmienia art. 3 w brzmieniu z przedłożenia rządowego. Jeśli ten wniosek zostanie odrzucony, Komisja przyjmie wniosek zgłoszony przez posła Marcina Libickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#MarekOlewiński">Przed tak ważnymi głosowaniami proszę o sprawdzenie kworum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#TomaszWójcik">Zarządzam sprawdzenie kworum. Stwierdzam, że Komisja ma kworum.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#TomaszWójcik">Przystępujemy do głosowania. Kto z państwa jest za reasumpcją głosowania nad treścią art. 3 ust. 1 i ust. 3?</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#TomaszWójcik">Za wnioskiem głosowało 6 posłów, 4 było przeciwnych, 1 wstrzymał się od głosu. Wniosek został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#TomaszWójcik">Przypomnę, że przyjęcie wniosku zgłoszonego przez posła Jana Wyrowińskiego o przywrócenie brzmienia z przedłożenia rządowego oznaczać będzie odrzucenie wniosku zgłoszonego przez posła Marcina Libickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#EwaSikorskaTrela">Chyba doszło do jakiegoś nieporozumienia. Opowiadałam się za przyjęciem wniosku zgłoszonego przez posła Marcina Libickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#TomaszWójcik">Nie zapadły jeszcze w tej sprawie żadne rozstrzygnięcia.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#TomaszWójcik">Zgłoszone zostały dwa alternatywne wnioski. Wniosek zgłoszony przez posła Jana Wyrowińskiego dotyczy przywrócenia rozpatrywanym przepisom brzmienia z przedłożenia rządowego. Drugi wniosek został zgłoszony przez posła Marcina Libickiego. Przyjęcie jednego z tych wniosków oznacza odrzucenie drugiego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#MarcinLibicki">Od początku prac nad projektem zgłaszano argumenty, że finansowe skutki ustawy będą obciążały skarb państwa. Zgadzaliśmy się, że wystąpią takie obciążenia. Dyskutowaliśmy jednak o ich wysokości.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#MarcinLibicki">Rząd zaproponował, żeby rekompensaty dotyczyły 50 proc. utraconego majątku. To rozwiązanie przyjęliśmy. Chcę przypomnieć, że przyjęcie wersji proponowanej przez rząd w znaczny sposób poszerzy obciążenie budżetu państwa wydatkami. Będą to wydatki na rzecz osób, które uzyskane w ten sposób środki wywiozą z Polski. W tej sprawie nie mam żadnych wątpliwości. Jeśli ktoś przez 10 lat nie chciał uzyskać polskiego obywatelstwa oznacza to, że nie czuje związków z Polską. Jeśli uzyska zwrot majątku w naturze, sprzeda go a uzyskane ze sprzedaży pieniądze wywiezie. Spienięży także odszkodowanie jeśli uzyska je w formie bonów. Zwracam uwagę na to, że mój wniosek prowadzi w kierunku zmniejszenia obciążeń skarbu państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PawełBryłowski">Chcę zwrócić państwa uwagę na wypowiedź przedstawiciela Biura Legislacyjnego KS. Ta poprawka odsunie od możliwości dziedziczenia pewną grupę osób. W ten sposób zrobimy wyłom w Kodeksie cywilnym, w części dotyczącej spadków. Zmiana ta jest sprzeczna z konstytucyjnymi zasadami.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#PawełBryłowski">W ostatnich latach w Polsce odbywał się duży ruch migracyjny. W tej chwili mamy wiele przypadków dziedziczenia na terenie Polski różnego rodzaju majątku. W tej chwili nikt nie stwarza barier w dziedziczeniu tych majątków przez osoby, które od dawna zamieszkują za granicą. Osoby te często sprzedają odziedziczony majątek. Jeśli pozwala na to polskie prawo, wywożą pieniądze. Z tego powodu nie powstają żadne problemy. Takich sytuacji jest bardzo dużo. Będzie ich coraz więcej, gdyż świat jest otwarty, a ludzie mieszkają w różnych miejscach.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#PawełBryłowski">Jest jeszcze argument, który dotyczy spraw ekonomicznych. Jeśli odziedziczona nieruchomość lub ruchomość zostanie sprzedana, wzbogaci się ktoś, kto mieszka w Polsce. Nie sądzę, żeby mogło to spowodować poważne perturbacje. Proszę, żeby nie robili państwo takiego wyłomu. To jedno rozwiązanie spowoduje, że pożyteczna i dobra ustawa przyniesie nam złą sławę w świecie i spowoduje poważne szkody prawne. Ta propozycja doprowadzi do załamania systemu dziedziczenia. Narazi to nas na bardzo kąśliwe uwagi.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#PawełBryłowski">Osoby, które wcześniej zostały wyrzucone z kraju zostaną ponownie ukarane po śmierci. Jego ukochane dzieci nie będą mogły po nim dziedziczyć. Natomiast ktoś, kto dawno wyjechał z kraju i utracił związek z krajem, ale ma więzy krwi, będzie dziedziczył. Nie widzę tu logicznych powiązań. Proszę, żeby głosowali państwo za przyjęciem poprawki, którą zgłosił poseł Jan Wyrowiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#KrzysztofŚmieja">Chcę podzielić się z państwem wiedzą na temat dziedziczenia. W tej chwili w Trybunale Konstytucyjnym rozpatrywany jest wniosek o zbadanie zgodności z konstytucją odmienności zasad dziedziczenia w przypadku dziedziczenia ustawowego i testamentowego. Ta kwestia dotyczy dziedziczenia gospodarstw rolnych. Wszystko wskazuje na to, że nie można różnicować dziedziczenia ustawowego i testamentowego. W tym względzie rozstrzygająca jest wola spadkodawcy.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#KrzysztofŚmieja">Jest to refleksja, która dotyczy poprawki do ust. 3. Byłoby dobrze wybrać rozwiązanie zbliżone do wypłaty odszkodowań dla osób skazanych za działalność w okresie walki o niepodległe państwo. Tam wymienione zostały osoby uprawnione. Jest mowa o małżonku i rodzeństwie. Taki zapis nie wzbudza kontrowersji. Natomiast wiele kontrowersji wzbudza zapis o osobach dziedziczących ustawowo lub ze względu na domicyl.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#MarcinLibicki">Uważam, że argumenty przedstawione przez posła Pawła Bryłowskiego nie były argumentami prawnymi. Była to ideowa i polityczna ocena tej propozycji.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#MarcinLibicki">Zrozumiałem pana wątpliwości. Chcę zwrócić uwagę, że prezes Trybunału Konstytucyjnego, który niedawno występował w Sejmie powiedział, iż czasami występuje konflikt między różnymi zasadami. W takim przypadku trzeba coś wybrać. Była mowa o zasadzie równości w sprawach majątkowych, nieco innych niż ta, którą rozpatrujemy. Prezes Trybunału powiedział, że zasada równości nie może oznaczać równego dzielenia biedy. Równość nie jest bezwzględna. Sądzę, że Trybunał Konstytucyjny będzie mógł wypowiedzieć się o tym rozwiązaniu.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#MarcinLibicki">Wielokrotnie mówiłem o tym, że w tej chwili od nowa nadajemy własność. Z powodów moralnych i politycznych nadajemy ją tym, którzy ją utracili na skutek niegodziwych decyzji. Jednak nie unieważniamy prawnie wszystkich artykułów, na które powołujemy się w rozpatrywanym projekcie ustawy. Chcemy tylko naprawić szkody, które wynikły na ich podstawie.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#MarcinLibicki">Władca ma prawo nadać własność temu, komu zechce. Przyznano po 40 tys. zł górnikom, którzy tracili pracę. Nie przypominam sobie, żeby ta sprawa była zaskarżona do Trybunału Konstytucyjnego. Uznano, że władca miał takie prawo.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#MarcinLibicki">Bardzo przekonująca jest sugestia zgłoszona przez posła Krzysztofa Śmieję. W związku z tym modyfikuję moją poprawkę. Na miejsce wyrazów mówiących o dziedziczeniu ustawowym proponuję wpisać wyrazy „odziedziczyły po niej spadek jako wstępni, zstępni, rodzeństwo lub zstępni rodzeństwa”. Ustawowe dziedziczenie dotyczy wstępnych, zstępnych, małżonka i dzieci. W ten sposób unikniemy zarzutu o niezgodności tego rozwiązania z konstytucją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#KrzysztofŚmieja">Przy takim zapisie można sobie wyobrazić, że skarb państwa także jest spadkobiercą ustawowym. Taką sytuację możemy sobie wyobrazić.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#KrzysztofŚmieja">Uważam, że w tym przepisie nie jest potrzebne odwoływanie się do spadkobrania i dziedziczenia. W tym przypadku odwołuję się do ustawy z 1990 r. Należałoby raczej wymienić osoby, które miałyby takie uprawnienia. Uważam, że byłoby to lepsze rozwiązanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#TomaszWójcik">Przystępujemy do głosowania. Zgłoszony został wniosek. Jego treść nie jest do końca zredagowana. Jednak sformułowana została zasada zawarta w tym wniosku. W przepisie zostały wymienione osoby, które będą uprawnione do spadkobrania. Mamy także alternatywny wniosek o przyjęcie przepisu w brzmieniu z przedłożenia rządu.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#TomaszWójcik">Dyskusja na ten temat już się odbyła. W tej chwili powinniśmy wybrać jedno z zaproponowanych rozwiązań. Szeroko przedstawiano różne argumenty. Sądzę, że posłowie są już przygotowani do podjęcia decyzji. Przypomnę, że nie przyjęcie wniosku zgłoszonego przez posła Jana Wyrowińskiego oznaczać będzie przyjęcie wniosku zgłoszonego przez posła Marcina Libickiego.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#TomaszWójcik">Kto z państwa jest za przyjęciem wniosku zgłoszonego przez posła Jana Wyrowińskiego? Kto z państwa jest za przyjęciem wniosku zgłoszonego przez posła Marcina Libickiego.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#TomaszWójcik">Za pierwszym wnioskiem głosowało 3 posłów, za drugim wnioskiem 6 posłów, 1 poseł wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#TomaszWójcik">Stwierdzam, że Komisja przyjęła wniosek zgłoszony przez posła Marcina Libickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PawełBryłowski">Zgłaszam wniosek mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#TomaszWójcik">Proszę o ostateczne zredagowanie tego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">Nie wiemy jaka jest dokładna treść tego wniosku. Przedstawiano różne wersje. Chcę prosić o dokładne przedstawienie tego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#MarcinLibicki">Rzeczywiście, formułowane były różne wersje tego wniosku. Sugeruję, żeby w tym przepisie była mowa o współmałżonku i dzieciach. Poseł Krzysztof Śmieja mówił o skarbie państwa. Nie wiem czy trzeba wymieniać skarb państwa w tym przepisie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#KrzysztofŚmieja">Uważam, że w tym przepisie należy pominąć wyraz „dziedziczenie” lub „spadkobranie”. Sądzę, że lepiej będzie wymienić uprawnione osoby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#MarcinLibicki">Znają państwo moje intencje. Ten przepis można poprawić stylistycznie. Mógłby on otrzymać brzmienie: „W przypadku śmierci osoby uprawnionej prawa wynikające z ustawy przechodzą na małżonka i dzieci”. Sądzę, że rodzice osób, którym odebrano nieruchomości już nie żyją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#TomaszWójcik">Proszę o sformułowanie ostatecznego brzmienia tego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#MarcinLibicki">Przepis otrzymałby brzmienie: „W przypadku śmierci osoby uprawnionej prawa wynikające z ustawy przechodzą na małżonka i dzieci. W przypadku ich śmierci osobami uprawnionymi będą ich współmałżonkowie lub dzieci, z zastrzeżeniem posiadania obywatelstwa polskiego w dniu 31 grudnia 1999 r.”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#KrzysztofŚmieja">Uważam, że Komisja powinna rozstrzygnąć, kto będzie osobą uprawnioną. Na pewno będą nimi małżonkowie oraz wstępni czyli dzieci, bez względu na to czy są to dzieci małżeńskie czy pozamałżeńskie. Powinniśmy rozstrzygnąć, czy uprawnieni będą rodzice. Musimy to ocenić. Wydaje się, że wtedy nie będzie potrzeby rozszerzania tego przepisu na dalszych wstępnych. W tym przepisie nie należy mówić o spadkobraniu lub dziedziczeniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#TadeuszKoss">Chcę państwu zawęzić spadkobranie do małżonków i dzieci. Zwracam uwagę, że ludzie w moim wieku są wnukami byłych właścicieli. W tym przepisie należy mówić o wstępnych, a więc o osobach wstępujących w prawa właścicieli. Jeśli przepis zostanie ograniczony wyłącznie do małżonków i dzieci, wyłączy prawa takich osób jak my.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#TomaszWójcik">Wydaje się, że nie zwrócił pan uwagi na treść wniosku. To o czym pan mówi zostało zapisane we wniosku zgłoszonym przez posła Marcina Libickiego.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#TomaszWójcik">Proszę o przedstawienie ostatecznego brzmienia art. 3 ust. 1 i ust. 3. Zaakceptowaliśmy zgłoszony wniosek. W tej chwili powinniśmy ustalić ostateczną treść tych przepisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#MarcinLibicki">Art. 3 ust. 1 otrzymuje brzmienie: „Osobą uprawnioną do świadczenia reprywatyzacyjnego, zwaną dalej osobą uprawnioną, jest osoba fizyczna, która w dniu utraty własności była obywatelem polskim, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3”.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#MarcinLibicki">Ust. 3 otrzymuje brzmienie: „W przypadku śmierci osoby uprawnionej, prawa wynikające z ustawy przechodzą na małżonka i zstępnych, z zastrzeżeniem iż w dniu 31 grudnia 1999 r. posiadali obywatelstwo polskie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#TomaszWójcik">Przepis został jasno sformułowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#ZygmuntRakowiecki">Rozumiem, że nastąpiło tu ograniczenie ustawowych uprawnień rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa. W dyskusji mówiono o konieczności szanowania ogólnie obowiązujących zasad. Wydaje mi się, że wyłączenie tych osób, które są uwzględniane przez przepisy Kodeksu cywilnego, nie odpowiada wcześniejszej dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#TomaszWójcik">Komisja podjęła w tej sprawie decyzję. W tej chwili następuje jedynie doprecyzowanie treści przepisu. Nie dokonujemy już zmian merytorycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#KrzysztofŚmieja">Wydaje mi się, że w tym przepisie moglibyśmy umieścić małżonka, dzieci i rodzeństwo, a w razie ich śmierci zstępnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#TomaszWójcik">Proszę o przedstawienie propozycji brzmienia tego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#KrzysztofŚmieja">Proponuję, żeby w tym przepisie znalazło się sformułowanie „małżonek, dzieci, rodzeństwo, a w razie ich śmierci ich zstępni”. Sądzę, że najlepszym rozwiązaniem byłoby pozostawienie dzieci i ich zstępnych. Jeśli rozszerzymy ten przepis o rodzeństwo, należy wziąć pod uwagę ich zstępnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#TomaszWójcik">Raz jeszcze przypomnę, że Komisja podjęła w tej sprawie decyzję. Nie będziemy rozszerzać tego zapisu. Możemy mówić tylko o takim zakresie merytorycznym, jaki został przyjęty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">Jeśli wprowadzimy tu jakiekolwiek wyliczenia, abstrahujące od formy dziedziczenia, powstanie pewien problem. Wtedy nie ma znaczenia, czy w przepisie będzie mowa o małżonku i dzieciach, czy także o rodzeństwie. Nie wiadomo w jaki sposób należy liczyć udziały tych osób. Należałoby to dokładnie opisać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#KrzysztofŚmieja">Uważam, że nie ma potrzeby określania udziałów, gdyż w tym przypadku własność ma charakter współwłasności łącznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">W takim razie trzeba to jasno zapisać. Współwłasność łączna jest szczególną formą, która jest bardzo rzadko stosowana w systemie prawa. W zasadzie forma ta odnosi się tylko do małżeństwa oraz do pewnych sytuacji spadkowych. Wydaje się, że przyjęcie takiej formuły byłoby niewskazane.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">Należy wyraźnie określić, kto i na jakich zasadach obejmuje jakiś udział w świadczeniu reprywatyzacyjnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#MarcinLibicki">W tej chwili odbywa się dyskusja prawna. Poseł Krzysztof Śmieja uważa, że przedstawiona propozycja jest wystarczająca. Powstają jednak pewne wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#TomaszWójcik">Nie ma wątpliwości. Komisja podjęła w tej sprawie decyzję. Ustaliliśmy, że w przepisie zostaną wymienione uprawnione osoby. Proszę jedynie o zredagowanie brzmienia tego przepisu. W tej chwili nie prowadzimy dyskusji o rozszerzeniu kręgu osób uprawnionych. Proszę nie prowadzić dyskusji, która nie jest potrzebna. Rozwiązanie zostało przyjęte. Trzeba tylko zredagować zapis tego rozwiązania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PawełBryłowski">Problem dotyczy właśnie granic przyjętego rozwiązania. Pomijam istotę tego rozwiązania, z którym głęboko się nie zgadzam. Nie zareagowałem wcześniej na stwierdzenie, że argumenty, które przedstawiałem, miały charakter uczuciowy. Moim zdaniem, były to argumenty prawne, których nie chcą państwo przyjąć do wiadomości. Nie wiem, dlaczego tak się dzieje.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#PawełBryłowski">Wydaje mi się, że w rozwiązaniu, które przyjęła Komisja powinien znaleźć się małżonek, dzieci, rodzeństwa oraz zstępni dzieci i rodzeństwa. Powstaje teraz pytanie czy osoby te będą uprawnione w równych częściach, czy w inny sposób. Komisja powinna wprowadzić do ustawy odpowiedni fragment Kodeksu cywilnego, związanego ze spadkami. Sądzę, że nie da się tego zrobić w inny sposób.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#PawełBryłowski">Może być tak, że żyje małżonek osoby uprawnionej, jej dzieci oraz rodzeństwo. Przy zaproponowanym zapisie te wszystkie osoby będą uprawnione do świadczenia reprywatyzacyjnego. Od razu powstaje pytanie, w jakich częściach te osoby są uprawnione? Wcale nie jest pewne, że będą uprawnieni do świadczenia w równych częściach. W równych częściach, choć z pewnymi zastrzeżeniami, dziedziczą małżonek i rodzeństwo. Jest to bardzo skomplikowana sprawa.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#PawełBryłowski">Może zdarzyć się, że przeżyły dzieci i rodzeństwo. Czy przyjęte rozwiązanie będzie wyłączało rodzeństwo od dziedziczenia? Wydaje się, że przy proponowanym zapisie tak nie będzie. Należy wskazać, kto jest uprawniony do otrzymania świadczenia w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#PawełBryłowski">Prawdopodobnie, osobom które głosowały za przyjęciem tego rozwiązania chodziło o to, żeby był to małżonek i dzieci. W przypadku ich śmierci uprawnione byłoby rodzeństwo. W takim przypadku wszyscy byliby uprawnieni w równych częściach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#KrzysztofŁaszkiewicz">Wydaje się, że problem poruszony przez posła Pawła Bryłowskiego ma podstawowe znaczenie. Zapis przyjęty przez Komisję wprowadza szczególne zasady dziedziczenia. Przy tym zapisie nie obowiązuje kolejność dziedziczenia zapisana w Kodeksie cywilnym. Wszystkim osobom, które zostały wymienione w tym przepisie dają państwo równe prawa do świadczenia. Jednak nie wiadomo do końca czy tak właśnie będzie. Powinna o tym przesądzić wola ustawodawcy.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#KrzysztofŁaszkiewicz">Gdybyśmy pozostali przy tym zapisie można domniemywać, że brakuje określenia, kto dostanie jaką część świadczenia. Możemy napotkać różne sytuacje. Może żyć dziecko właściciela, a także jego siostrzeniec, czyli dziecko jego rodzeństwa. W Kodeksie cywilnym wyraźnie określono kolejność dziedziczenia oraz udziały. Z przyjętego przepisu to nie wynika. Wymieniono grupę osób, które w danym momencie będą dziedziczyć, o ile żyją. Wydaje się, że należałoby doprecyzować ten przepis ustalając kolejność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#TomaszWójcik">Dziękuję za to wyjaśnienie. Przypomnę, że Komisja przyjęła rozwiązanie, w którym wymienione zostało rodzeństwo i dzieci, a w przypadku ich śmierci następne osoby. Zgodnie z sugestią posła Krzysztofa Śmiei osoby te miały zostać wymienione. Zasada została wyraźnie określona. W tej chwili chodzi jedynie o to, żeby zaproponowana redakcja spełniała przyjęty przez Komisję warunek.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#TomaszWójcik">Jeśli uważają państwo, że zaproponowany zapis nie jest zgodny z decyzją podjętą przez Komisję, proszę o jego przeredagowanie. Ten warunek powinien być spełniony, gdyż takie rozwiązanie zostało przyjęte w głosowaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#MarcinLibicki">Wszyscy znają nasze intencje. Zostały one przyjęte w głosowaniu. W tej chwili można dokonać poprawek stylistycznych. Powinniśmy skorzystać z pomocy ekspertów oraz przedstawicieli Biura Legislacyjnego. Sądzę, że możemy liczyć na ich pomoc przy redagowaniu tego przepisu. Właśnie to jest celem udziału przedstawicieli Biura Legislacyjnego w posiedzeniach Komisji.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#MarcinLibicki">Proponuję, żeby przepis otrzymał brzmienie: „W przypadku śmierci osoby uprawnionej, prawa wynikające z ustawy przechodzą na współmałżonka oraz zstępnych, a także na rodzeństwo oraz zstępnych rodzeństwa w trybie przepisów Kodeksu cywilnego”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#TomaszWójcik">Czy tak sformułowany przepis stanowi realizację decyzji podjętej przez Komisję? Proszę ekspertów o przedstawienie opinii w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#TeresaRabska">Nie można tworzyć szczególnych reguł dziedziczenia w sytuacji, gdy obowiązują reguły generalne. Takie rozwiązanie będzie wzbudzać wiele wątpliwości. Jest prawdopodobne, że rozwiązanie to zostanie obalone. Nie można tworzyć odrębnego systemu, jeśli konstytucja gwarantuje prawo dziedziczenia. Wynika to z wszystkich przepisów, które przeczytałam. Uważam, że tego przepisu nie uda się zredagować w poprawny sposób.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#ZygmuntRakowiecki">Chcę zwrócić uwagę, że wśród dokumentów składanych z wnioskiem ma się znaleźć postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. Ten dokument będzie zupełnie nieprzydatny, jeśli w ustawie zostaną ustalone inne zasady nabywania uprawnień do świadczenia. Wydaje się, że należy konsekwentnie posługiwać się formułą dziedziczenia ustawowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#KrzysztofŚmieja">Proponowałem, żeby w przepisie nie używać pojęcia „dziedziczenie”. Nie wszystkie prawa podlegają dziedziczeniu. Wolą ustawodawcy może być zawężenie katalogu osób uprawnionych. W tym przepisie powinniśmy wymienić osoby uprawnione. Jest tu pewna analogia, ale nie ma potrzeby, żeby mówić wprost o dziedziczeniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#TomaszWójcik">Proszę o pozytywne podejście do problemu i zaproponowanie brzmienia przepisu, które będzie realizacją rozwiązania przyjętego przez Komisję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#KrzysztofŚmieja">W tej chwili nie będę wchodził w zakres uprawnień. W przepisie można wymienić małżonka i zstępnych, a w razie ich braku rodzeństwo i ich zstępnych w równych częściach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#TomaszWójcik">Jak brzmiałby cały ustęp?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#KrzysztofŚmieja">Proszę, żeby poseł Marcin Libicki przedstawił brzmienie tego przepisu, uwzględniając moją propozycję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#TomaszWójcik">Właśnie o to mi chodzi. Musimy sformułować przepis. Proszę, żeby przygotowali państwo konkretną propozycję.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#TomaszWójcik">W tej chwili przejdziemy do rozpatrzenia art. 8.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#AntoniMacierewicz">Proszę, żeby pan przewodniczący przedstawił Komisji treść art. 3 po przeprowadzonych dyskusjach oraz po rozstrzygnięciu podjętym przez Komisję. Chciałbym mieć pewność, do jakich zmian doprowadziliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#EwaSikorskaTrela">Chciałabym wrócić do treści ust. 3. W tej sprawie wątpliwości zgłaszają Zabużanie. Ta uwaga dotyczy art. 3 ust. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#TomaszWójcik">W tej chwili pracujemy na materiałach z 20 lipca br.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#EwaSikorskaTrela">W takim razie moja uwaga dotyczy ust. 2 pkt 2. Zastrzeżenia dotyczą wyraźnego ograniczenia możliwości odzyskania własności lub uzyskania rekompensaty osobom, które w tej chwili powracają do Polski. W tej chwili zwiększyła się aktywność Polaków, którzy wracają do kraju. Uchwaliliśmy nowe prawo dotyczące repatriacji i obywatelstwa polskiego. Mówiła o tym pani profesor.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#EwaSikorskaTrela">Ograniczenie możliwości korzystania z mienia zastępczego do osób, które przyjechały do Polski do dnia 1 stycznia 1999 r. uważam za całkowicie nieuzasadnione. Zgłaszam wniosek, żeby ust. 2 pkt 2 kończył się wyrazami „weszły w skład terytorium Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich”. Po tych wyrazach należy postawić kropkę oraz skreślić wyrazy „pod warunkiem, że do dnia” aż do końca zdania.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#EwaSikorskaTrela">Ust. 2 otrzymałby brzmienie: „Osobą uprawnioną w rozumieniu ustawy jest również osoba, która utraciła własność nieruchomości po dniu 1 września 1939 r. na obszarach wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej, które po II wojnie światowej weszły w skład terytorium Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#TomaszWójcik">Przypomnę, że Komisja wyraziła zgodę na reasumpcję głosowań dotyczących art. 3 ust. 1 i 3. Ta decyzja nie obejmowała ust. 2. Pozostaje on w brzmieniu przyjętym wcześniej przez Komisję. W tej sprawie nie zgłaszano żadnych propozycji. Jeśli miałoby dojść do zmiany tego przepisu, najpierw należy zgłosić wniosek o reasumpcję głosowania. Dopiero wtedy będziemy mogli powrócić do ponownego rozpatrzenia tego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#EwaSikorskaTrela">W takim razie zgłaszam wniosek o reasumpcję głosowania w sprawie art. 3 ust. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#TomaszWójcik">Proszę o przedstawienie stanowiska rządu na temat zmiany zaproponowanej przez posłankę Ewę Sikorską-Trelę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#KrzysztofŁaszkiewicz">Przepisy uchwalone w stosunku do Zabużan mają podstawy w obecnie ustalonym porządku prawnym. Wynika to z umów międzynarodowych, z ustaw oraz orzeczeń Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#KrzysztofŁaszkiewicz">Osoby, które w tej chwili będą przyjeżdżać do Polski w ogóle nie zostały objęte tym porządkiem prawnym. Umowy repatriacyjne dotyczyły tylko określonych grup osób, które wracały do kraju we wskazanym okresie. Propozycja ma na celu nadanie uprawnień do rekompensaty osobom, które przyjadą do kraju w przyszłości. Nie widzę możliwości wprowadzenia takiego zapisu do rozpatrywanej ustawy. W tym celu należałoby przygotować inną ustawę, np. ustawę o osadnictwie w trybie powrotu do Polski. Proponowane rozwiązanie nie wynika z podstaw prawnych, na których przygotowano projekt rozpatrywanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#KrzysztofŁaszkiewicz">Obawiam się, że wprowadzenie takiego rozwiązania będzie odnosić się do podstaw prawnych, których nie ma. Ten problem nie jest materią rozpatrywanej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#AndrzejKonarzewski">Nie bardzo rozumiem wypowiedź pana ministra. W chwili obecnej każdy obywatel polski, który znajdzie się na terytorium Polski, może - zgodnie z prawem - zgłosić w tej sprawie wniosek. Może wystąpić z pozwem do sądu o ustalenie, że pozostawił mienie na terytorium Związku Radzieckiego. Może także zgłosić wniosek o przyznanie odszkodowania w trybie art. 212 ustawy o gospodarce nieruchomościami.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#AndrzejKonarzewski">W chwili obecnej może to zrobić każdy, gdyż takie jest prawo. W związku z tym nie możemy ograniczyć stosowania tego prawa do osób, które przybyły do Polski do dnia 1 stycznia 1999 r. Każdy kto jest obywatelem polskim i wraca do kraju może złożyć wniosek o przyznanie ekwiwalentu za utracone mienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#TomaszWójcik">Chciałbym, żebyśmy przystąpili do rozstrzygnięć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#EwaSikorskaTrela">Zwracam uwagę, że ten przepis dotyczy tylko obszarów, które Polska utraciła po II wojnie światowej. Tereny te wcześniej wchodziły w skład terytorium Polski. Ta zmiana nie będzie dotyczyła osób wracających do Polski z innych terenów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#TomaszWójcik">Pani posłanka zgłosiła wniosek o reasumpcję głosowania w sprawie art. 3 ust. 2 pkt 2. Czy dobrze zrozumiałem ten wniosek?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#EwaSikorskaTrela">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#TomaszWójcik">Poznaliśmy uzasadnienie tego wniosku oraz stanowisko rządu.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#TomaszWójcik">Poddaję ten wniosek pod głosowanie. Kto z państwa jest za przyjęciem wniosku o reasumpcję głosowania w sprawie treści art. 3 ust. 2 pkt 2?</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#TomaszWójcik">Za wnioskiem głosowało 4 posłów, 3 było przeciwnych, 1 wstrzymał się od głosu. Stwierdzam, że wniosek został przyjęty. Proszę o przedstawienie proponowanego brzmienia tego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WiesławKaczmarek">Chciałbym zadać pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#TomaszWójcik">Najpierw proszę o przedstawienie proponowanej zmiany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#EwaSikorskaTrela">Art. 3 ust. 2 pkt 2 otrzymałby brzmienie: „Osobą uprawnioną w rozumieniu ustawy jest również osoba, która utraciła własność nieruchomości po dniu 1 września 1939 r. na obszarach wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej, które po II wojnie światowej weszły w skład terytorium Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#TomaszWójcik">Skreślona zostaje dalsza część tego przepisu, rozpoczynająca się od wyrazów „pod warunkiem”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WiesławKaczmarek">W głosowaniu dotyczącym reasumpcji wzięło udział 8 posłów. Wydaje się, że w tej sytuacji uzasadnione są obawy, iż Komisja nie ma kworum. Nie wiem czy można przyjąć, że ten wniosek został rozstrzygnięty. Ten wniosek powinien być rozstrzygany w taki sposób, żeby nie wzbudzał wątpliwości prawnych. W tej chwili nie ma formalnych możliwości do podejmowania takich decyzji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#TomaszWójcik">Przez cały czas zmienia się liczba posłów z pana klubu, którzy uczestniczą w dzisiejszym posiedzeniu. Jeśli zgłosi pan formalny wniosek, przeprowadzę sprawdzenie kworum. Dopóki nie ma takiego wniosku, Komisja może nadal procedować. Przypomnę, że na dzisiejszym posiedzeniu dwukrotnie sprawdzaliśmy kworum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WiesławKaczmarek">Zgłaszam wniosek o sprawdzenie kworum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#TomaszWójcik">Zarządzam sprawdzenie kworum. Proszę członków Komisji o podniesienie ręki. Na sali obecnych jest 8 posłów. Stwierdzam, że nie mamy kworum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#EwaSikorskaTrela">Mamy coraz mniej czasu. W dniu dzisiejszym chcieliśmy przyjąć wniosek, żeby Sejm rozpoczął pracę po przerwie jeszcze w sierpniu, a nie dopiero w dniu 6 września. Niestety, ten wniosek został odrzucony głosami Klubu SLD i UW. Mamy do rozpatrzenia wiele ustaw.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#EwaSikorskaTrela">Proszę, żeby pan przewodniczący sprawdził, gdzie w tej chwili są członkowie naszej Komisji. Czy uczestniczą oni w posiedzeniu innych komisji, czy też gremialnie wyjechali do domów, nie wywiązując się ze swoich podstawowych obowiązków? Obowiązkiem posła jest uczestniczenie w posiedzeniach komisji i aktywne uczestniczenie w pracach komisji. Chciałabym, żeby wobec nieobecnych posłów zostały wyciągnięte konsekwencje. Jest to zwyczajna obstrukcja, która doprowadzi do tego, że nigdy nie zakończymy pracy nad ustawą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#TomaszWójcik">Przypomnę, że obowiązkiem przewodniczącego jest kierowanie pracą komisji. Przyjmowaniem usprawiedliwień zajmuje się wyznaczony wicemarszałek Sejmu. Może on uznać usprawiedliwienie posła, który nie uczestniczył w posiedzeniu komisji. Nie robi tego przewodniczący komisji. Przewodniczący nie ma także żadnych uprawnień do sprawdzania co robią posłowie w trakcie posiedzenia komisji. Ta sprawa nie leży w kompetencjach przewodniczącego komisji.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#TomaszWójcik">Ja także chciałbym, żeby w naszych posiedzeniach uczestniczyli wszyscy członkowie Komisji. Jednak żaden przepis nie upoważnia mnie do pytania posłów co robili w trakcie posiedzenia Komisji. Poseł sam to robi przedstawiając usprawiedliwienie. Jeśli tego nie zrobi nieobecność jest nieusprawiedliwiona. W takim przypadku sprawa trafia do marszałka Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PawełBryłowski">Chciałbym wrócić do treści art. 3, gdyż sprawa jest ważna. Komisja postanowiła wymienić w ust. 3 uprawnione osoby. Należy spojrzeć na przepisy zawarte w rozdziale dotyczącym postępowania w sprawach o przyznanie świadczenia reprywatyzacyjnego. W dalszych przepisach kilkakrotnie powtarza się stwierdzenie, że spadkobiercy są równoprawni z osobami uprawnionymi. Jednak w tym przypadku nie będziemy mieli do czynienia ze spadkobiercami w rozumieniu Kodeksu cywilnego. W dalszych przepisach jest mowa o konieczności przedstawienia postanowienia o nabyciu spadku. Istnieje nawet taki rygor, że nie przedstawienie tego postanowienia w odpowiednim czasie powoduje wygaśnięcie uprawnienia. Rygory idą bardzo daleko.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#PawełBryłowski">Wprowadzając zmianę, która likwiduje spadkobranie należałoby także dokonać zmiany wielu dalszych przepisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#TomaszWójcik">Sądzę, że ma pan rację. W tej sprawie skorzystamy z pomocy przedstawicieli Biura Legislacyjnego, którzy już zgłosili propozycje uaktualnienia niektórych przepisów w związku z rozwiązaniami przyjętymi przez Komisję. Przyjęte w dniu dzisiejszym rozwiązanie będzie powodowało konieczność uaktualnienia niektórych przepisów. Wszystkie przepisy powinny być zgodne z przyjętymi rozwiązaniami. Rozumiem, że propozycje Biura Legislacyjnego zostaną uzupełnione o konsekwencje przyjęcia nowego brzmienia art. 3 ust. 1 i 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">Mają państwo wiele oczekiwań pod adresem Biura Legislacyjnego. Przepraszam za to, że prace nad projektem zostały wstrzymane. Być może stało się to także z naszej winy.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">Zgłoszona została dość istotna poprawka, która w znacznym stopniu zmienia procedurę zawartą w ustawie. Ma ona wpływ na wiele artykułów. W ciągu kilku minut nie jesteśmy w stanie ocenić jaki jest wpływ przyjętej zmiany na pozostałe przepisy. Przepraszam, ale nie możemy tego zrobić.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">Jeśli przyjmowane jest nowe rozwiązanie, jego konsekwencje muszą być uwzględnione w całym projekcie. Każdy z przedstawionych zapisów wariantowych miał pewną wadę merytoryczną. Nie możemy podpowiadać państwu rozwiązań merytorycznych. Naszym zadaniem jest zachowanie w ustawie spójności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#TomaszWójcik">Czy poseł Marcin Libicki jest już gotowy do przedstawienia ostatecznego brzmienia zapisów art. 3 ust. 1 i 3?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#MarcinLibicki">Potrzebujemy jeszcze trochę czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#TomaszWójcik">W takim razie poproszę o przedstawienie treści przepisów na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#MarcinLibicki">Gotowa jest już pewna propozycja. Nie wiem jednak czy Komisja uzna, że ten zapis będzie wystarczający. Przeczytam tę propozycję. Proszę, żeby członkowie Komisji ustosunkowali się do niej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#TomaszWójcik">Nie będziemy tego robić. Proszę o przedstawienie gotowej propozycji. Komisja przyjęła konkretne rozwiązanie. Chodzi tylko o zredagowanie tego przepisu zgodnie z podjętą przez Komisję decyzją. Nie będziemy prowadzić na ten temat dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#TomaszWójcik">Proszę o przygotowanie tej propozycji. Przedstawimy ją na następnym posiedzeniu Komisji wraz ze wszystkimi konsekwencjami przyjętego rozwiązania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#AntoniMacierewicz">Prosiłem o przedstawienie treści art. 3 po zmianach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#TomaszWójcik">Do tej sprawy wrócimy na następnym posiedzeniu Komisji. W tej chwili nie możemy kontynuować obrad.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#TomaszWójcik">Dziękuję państwu za udział w obradach. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>