PPC / ppc

text_structure.xml 159 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#MirosławCzech">Otwieram posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ordynacji wyborczych do Sejmu i do Senatu oraz o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta RP. Witam członków Komisji oraz gości. Stwierdzam kworum, co oznacza, że możemy prowadzić obrady.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#MirosławCzech">Proponowany porządek dzienny przewiduje rozpatrzenie senackiego i poselskiego projektów ustaw o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta RP.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#MirosławCzech">Czy są wnioski lub uwagi do proponowanego porządku dziennego? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#MirosławCzech">Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu proponowanego porządku dziennego? Nikt się nie zgłasza. Stwierdzam przyjęcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#MirosławCzech">Przed przystąpieniem do realizacji porządku dziennego chcę powiedzieć o kilku kwestiach organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#MirosławCzech">Komisja otrzymała z Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej odpowiedź na pismo w sprawie doprecyzowania pojęcia „polski statek morski” oraz odpowiedź z Ministerstwa Edukacji Narodowej w sprawie formalnej klasyfikacji wykształcenia.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#MirosławCzech">Ponadto otrzymałem list od prof. Stanisława Gebethnera - eksperta naszej Komisji, który uważa, że zakres prac dotyczących zmian w ustawie o wyborze Prezydenta RP zdecydowanie przekracza zakres zmian ujętych w dwóch projektach będących przedmiotem pierwszego czytania i skierowanych do naszej Komisji. Ekspert uważa, że zmiany przygotowane przez zespół poselski kierowany przez posła Eugeniusza Kłopotka powinny być przedłożone Sejmowi jako nowa inicjatywa ustawodawcza. Analogiczne stanowisko zajmuje Biuro Studiów i Ekspertyz. Gdyby kwestia ta budziła wątpliwości, to będzie możliwa dyskusja na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#MirosławCzech">Chcę również poinformować, że dwa dni temu miałem przyjemność gościć na posiedzeniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. Komisja ta wcześniej powołała podkomisję do opracowania projektu nowelizacji ustaw wyborczych w kierunku zmierzającym do wprowadzenia - mówiąc w uproszczeniu - przepisów antykorupcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#MirosławCzech">Zarówno podkomisja, jak i Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych zakończyły prace nad zmianami w ustawie o wyborze Prezydenta RP. Zdecydowano, iż zmiany te zostaną skierowane do laski marszałkowskiej jako inicjatywa ustawodawcza. Inicjatywa ta dotyczy przede wszystkim kwestii dotyczących finansowania kampanii wyborczej. Część zmian dotyczy jednak przepisów, które były przedmiotem prac zespołu poselskiego wyłonionego przez naszą Komisję. Efekty prac tego zespołu będą przedmiotem dzisiejszego posiedzenia. Ponadto na posiedzeniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych podniosłem problem polegający na tym, jeżeli chodzi o kwestie dotyczące finansowania kampanii wyborczej, to nie były one przedmiotem objętym dwoma projektami skierowanymi do naszej Komisji. Jest to więc nowa inicjatywa i inicjatywa cenna.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#MirosławCzech">Inaczej rzecz się ma z przepisami dotyczącymi finansowania kampanii wyborczej do Sejmu i do Senatu. Będące przedmiotem pierwszego czytania projekty skierowane do naszej Komisji obejmują te kwestie, choć może w niezbyt szerokim zakresie. Podjęcie prac nad tą kwestią przez podkomisję Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oznaczać więc będzie prowadzenie prac dwutorowych, co może doprowadzić do komplikacji.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#MirosławCzech">Przewodniczący Komisji Administracji i Spraw wewnętrznych poseł Jan Rokita zgodził się, iż rzeczywiście jest to problem. Ponadto prosił o wypowiedzi na ten temat posła Ludwika Dorna, kierującego pracami podkomisji. W konkluzji obaj posłowie doszli do przekonania, że podkomisja Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych będzie jednak nadal prowadzić swoje prace polegające na przygotowaniu zmian w ordynacjach wyborczych do Sejmu i do senatu w zakresie problematyki finansowania kampanii wyborczej. Tak więc oznacza to, że powstaje niebezpieczeństwo kolizji pomiędzy pracami podkomisji kierowanej przez posła Ludwika Dorna a pracami naszej Komisji.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#MirosławCzech">Kwestię tę również poddaję pod rozwagę naszej Komisji. Niezależnie od tego kwestia ta będzie przedmiotem obrad prezydium naszej Komisji. Wydaje się, że kwestia ta powinna być zasygnalizowana również Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#MirosławCzech">Tyle moich informacji w sprawach organizacyjnych. Czy ktoś chciałby zabrać głos na temat poruszonych kwestii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MarekMazurkiewicz">Rozumiem, że problem jest przede wszystkim proceduralny, ale równocześnie jest ważny z punktu widzenia efektywności prac sejmowych. Jest bowiem tak, że w ostatnim okresie mamy przykłady sytuacji, że nad jedną materią pracują dwie komisje i powstają dwa sprawozdania, co prowadzi do paraliżu.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#MarekMazurkiewicz">Należy pamiętać, że projekty zmian w ordynacjach do Sejmu i do Senatu oraz zmian w ustawie o wyborze Prezydenta RP zostały skierowane do naszej Komisji. Prace nad zmianami w ustawie o wyborze Prezydenta RP są już bardzo zaawansowane. Wydaje się więc, że efekty tych prac powinny zostać potraktowane jako projekt komisyjny i zgłoszone jako inicjatywa ustawodawcza Komisji.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#MarekMazurkiewicz">Ponadto biorąc pod uwagę zaawansowanie prac naszej Komisji nad wszystkimi ordynacjami, należy przekonać marszałka Sejmu i Prezydium Sejmu, aby zdecydowano się zlokalizować prace nad ordynacjami w jednej Komisji. Chcę jeszcze dodać, że problem jest polityczny i wymaga konsensusu sił politycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#TadeuszZieliński">Sprawa nie jest prosta. Marszałek Sejmu skierował do naszej Komisji dwa projekty ustaw dotyczących zmian w ustawie o wyborze Prezydenta RP, w celu przygotowania sprawozdania. Jeżeli więc rodzi się inicjatywa ustawodawcza Komisji, to jest ona naszym początkiem. Nasuwa się więc pytanie o to, co stało się z dwoma projektami skierowanymi wcześniej do naszej Komisji po pierwszym czytaniu w Sejmie. Nie ma bowiem konkluzji dotyczącej tych projektów. Formalnie nie wiadomo, co Komisja Nadzwyczajna zrobiła z tymi projektami.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#TadeuszZieliński">Tak więc w zaistniałej sytuacji możliwe jest rozwiązanie polegające na tym, że Komisja Nadzwyczajna zwraca się do marszałka Sejmu o cofnięcie Komisji mandatu do rozpatrzenia skierowanych projektów. Wówczas te dwa projekty zostałyby w Sejmie jako projekty nie rozpatrzone. Jest to sprawa pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#TadeuszZieliński">Sprawa druga - przed chwilą w Sejmie prezentowana była informacja na temat orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. W informacji Trybunału Konstytucyjnego pojawia się wątek stanowiący o tym, iż dla zgodności procedury ustawodawczej z konstytucją, ważne jest, aby projekt przebył znaczącą część postępowania ustawodawczego w Sejmie. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że gdyby znaczące poprawki zostały zgłoszone w drugim czytaniu - nie były więc przedmiotem debaty we wcześniejszym stadium postępowania ustawodawczego - to takie poprawki należy traktować jako uchwalone niezgodnie z konstytucyjnymi zasadami postępowania ustawodawczego.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#TadeuszZieliński">Jeżeli natomiast znaczące poprawki stały się wcześniej przedmiotem prac ustawodawczych - a tak było z propozycjami poprawek zgłoszonymi przez Państwową Komisję Wyborczą - to w świetle stanowiska Trybunału Konstytucyjnego jest to dopuszczalne. Tak więc warto się zastanowić, czy nie jest to lepsza droga postępowania. Oznacza to, że na etapie prac komisji nadzwyczajnej następuje skonsumowanie dwóch projektów skierowanych do Komisji. Ponadto zostały wniesione poprawki poselskie, które mają charakter głównie techniczny i nie wnoszą dużych nowości merytorycznych. Niewątpliwie ma miejsce rozszerzenie zakresu inicjatyw ustawodawczych, ale rozszerzenie to nie jest - w rozumieniu Trybunału Konstytucyjnego - akcesem dyskwalifikującym ten tryb postępowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#StanisławGebethner">Mam wątpliwości, czy od strony merytorycznej jest to tylko rozszerzenie zakresu inicjatywy tylko o kwestie techniczne. Niezależnie bowiem od tego, czy propozycje rozwiązań zawarte np. w art. 8a, art. 8b, art. 8c i art. 83 są trafne, to jednak nie jest to proste dostosowanie do konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#StanisławGebethner">Według mnie powinno być tak, że dwa projekty skierowane już do Komisji Nadzwyczajnej byłyby skonsumowane w sprawozdaniu będącym podstawą drugiego czytania. Nie ma więc takiej obawy, jaką wyraził poseł Tadeusz Zieliński, a więc, że dwa wcześniejsze projekty znikają.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#TadeuszZieliński">Zaszło więc nieporozumienie, gdyż zrozumiałem, że dwa wcześniejsze projekty oraz propozycje przedłożone przez Państwową Komisję Wyborczą byłyby materią nowej inicjatywy ustawodawczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#AndrzejBrachmański">Prawdę mówiąc, nie bardzo rozumiem, jak można rozwiązać problem zbieżności dwóch projektów. Chodzi o projekt przygotowany przez zespół kierowany przez posła Eugeniusza Kłopotka oraz projekt przygotowany przez podkomisję kierowaną przez posła Ludwika Dorna.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#AndrzejBrachmański">Mam przed sobą te dwa projekty. Dotykają one tych samych kwestii, ale zaproponowane regulacje są jednak różne. W związku z tym obawiam się, że Komisja Nadzwyczajna przygotuje określone rozwiązania i Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych przygotuje określone rozwiązania. Nie bardzo widzę moment, w którym ta potencjalna kolizja zostanie rozstrzygnięta. Może być bowiem tak, że projekt Komisji Nadzwyczajnej zostanie skierowany do drugiego czytania, a następnie - np. za tydzień - do drugiego czytania zostanie skierowany projekt przygotowany przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych. Kolizja jest więc bardzo prawdopodobna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JacekRybicki">W moim przekonaniu, Prezydium Sejmu upoważniło naszą Komisję do kompleksowego opracowania zmian w prawie wyborczym. Wydaje się więc, że jako prezydium Komisji powinniśmy procedować w tym kierunku. Oznacza to, że powinniśmy zwrócić się do Prezydium Sejmu o przyjęcie formuły, zgodnie z którą podkomisja posła Ludwika Dorna powinna zakończyć swoje prace w określonym terminie i przekazać efekty swoich prac naszej Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WiesławWalendziak">Myślę, że sprawa nie jest prosta. Chodzi bowiem o decyzję strategiczną. Jeżeli bowiem zdecydujemy się wprowadzić do naszych prac tak szczegółowe rozstrzygnięcia, jak proponuje poseł Ludwik Dorn i jego podkomisja, to obawiam się, że prace nad ordynacją zostaną bardzo rozciągnięte w czasie.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#WiesławWalendziak">Tak więc musimy się zdecydować, czy chcemy pracować nad Kodeksem wyborczym, ale wówczas perspektywą zakończenia prac nie może być wiosna 2000 r., lecz perspektywą musi być okres ok. 2 lat. Jeżeli więc chcemy zakończyć prace wiosną 2000 r., to kwestia, nad którą dyskutujemy, wymaga poważnego zastanowienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MirosławCzech">Poseł Andrzej Brachmański trafnie zwrócił uwagę, że projekt przygotowany przez podkomisję kierowaną przez posła Ludwika Dorna dotyka spraw, które znajdują się również w projekcie zmian przygotowanym przez zespół kierowany przez posła Eugeniusza Kłopotka. Konkretne rozwiązania występujące w obu projektach są niekiedy różne.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MirosławCzech">Tak więc stan rzeczy, w którym obecnie się znajdujemy, jest następujący. Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych podjęła decyzję o inicjatywie ustawodawczej, obejmującej projekt ustawy o zmianie ustawy o wyborze prezydenta. Projekty zmian w ustawie o wyborze prezydenta są również w naszej Komisji. W tej kwestii nie ma problemu.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#MirosławCzech">Problemem jest natomiast to, aby projekt formalnie wniesiony przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych został skierowany do naszej Komisji. Jeżeli tak się stanie, to przestanie istnieć problem dwutorowości prac.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#MirosławCzech">Problemem jest ponadto to, o czym usłyszałem wyraźnie podczas posiedzenia Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. Stwierdzono bowiem, że podkomisja kierowana przez posła Ludwika Dorna będzie pracować nadal, a przedmiotem jej prac będą zmiany w ordynacji wyborczej do Sejmu i do Senatu. Takie zadanie przewodniczący Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, a za nim Komisja, wyznaczyli podkomisji. Jest to problem, z którym spotkamy się w dalszym procedowaniu. Jest to problem, którym powinno zająć się prezydium Komisji, działając w kierunku, o którym mówił poseł Jacek Rybicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MarekMazurkiewicz">Rozumiem, że dalsze procedowanie nad ordynacjami będzie inicjatywą własną naszej Komisji, zmierzającą do przedstawienia całościowych rozwiązań. Jeżeli przy takim założeniu, podkomisja Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych chce się dalej „bawić”, to niech tak będzie, gdyż i tak sprawa ta trafi do naszej Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MirosławCzech">Czy ktoś chce jeszcze zabrać głos? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MirosławCzech">Przystępujemy zatem do rozpatrzenia efektów prac zespołu poselskiego - pracującego wraz z ekspertami oraz przedstawicielami Państwowej Komisji Wyborczej, Kancelarii Prezydenta i Biura Legislacyjnego - kierowanego przez posła Eugeniusza Kłopotka. Jest to projekt zmian w ustawie o wyborze Prezydenta RP oraz ustawy o referendum, noszący datę 14 grudnia 1999 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#EugeniuszKłopotek">Sądzę, że zespół wykonał pracę, do której został zobowiązany. Można przyjąć że członkowie zespołu początkowo nie zdawali sobie sprawy, że efektem prac będzie aż tak obszerny materiał. W trakcie prac, obok kwestii zawartych w projekcie senackim oraz projekcie poselskim, w dużym stopniu wykorzystane zostały propozycje zmian zgłoszone przez Państwową Komisję Wyborczą. Wszystkie zgłoszone propozycje zmian, które zyskały aprobatę zespołu, znalazły się w projekcie, który został przedłożony Komisji. Należy dodać, że w przypadku zdecydowanej większości zmian nie było istotniejszych rozbieżności pomiędzy członkami zespołu. Rozbieżności nie było w zasadzie wówczas, gdy chodziło o dostosowanie ustawy o wyborze Prezydenta RP do wymogów konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#EugeniuszKłopotek">Rozbieżności nie wywoływało również dążenie dostosowania ustawy o wyborze prezydenta do wymogów ordynacji wyborczych do Sejmu, do Senatu i ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#EugeniuszKłopotek">Ponadto zespół posiłkował się rozwiązaniami innych ustaw, a m.in. ustawy o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli. Chodziło zwłaszcza o takie kwestie jak rejestracja komitetów, zbieranie podpisów. W wielu innych kwestiach zespół - przy pomocy ekspertów - starał się doprecyzować i uściślić niektóre przepisy.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#EugeniuszKłopotek">W pracach zespołu wykorzystane były opinie i ekspertyzy oraz projekty kalendarza wyborczego. Komisja otrzymała również pismo z Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej na temat pojęcia „polski statek morski” oraz z Ministerstwa Edukacji Narodowej na temat formalnej klasyfikacji wykształcenia.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#EugeniuszKłopotek">Jeżeli chodzi o niektóre rozstrzygnięcia merytoryczne, to zespół przyjął, iż obywatele polscy mieszkający za granicą powinni mieć prawo głosowania zarówno w pierwszej, jak i drugiej turze głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#EugeniuszKłopotek">Szerszą dyskusję wywołał problem, kiedy kończy się kadencja urzędującego prezydenta i kiedy rozpoczyna się kadencja nowego prezydenta. Początkowo zespół skłaniał się do kilkunastogodzinnego skrócenia kadencji urzędującego prezydenta. Ostatnio jednak przyjęto rozwiązanie wydłużające kadencję urzędującego prezydenta o kilka lub nawet kilkanaście dni do momentu złożenia przysięgi przez nowego prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#EugeniuszKłopotek">Jeżeli chodzi o inne kwestie szczegółowe, to myślę, że dobrą okazją do ich podjęcia będzie dyskusja nad konkretnymi propozycjami zmian.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#EugeniuszKłopotek">Ponadto chcę dodać, że w końcowej części prac zdecydowaliśmy się na zmianę tytułu. Tytuł ustawy został rozszerzony o sformułowanie mówiące o tym, że ustawa obejmuje również zmianę w ustawie o referendum. Jest o zrealizowanie sugestii Państwowej Komisji Wyborczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JacekRybicki">Ponieważ poseł Mirosław Czech musiał wyjść, na chwilę przejmę przewodnictwo obrad.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#JacekRybicki">Należy pamiętać, że rozpatrujemy projekt, który będzie przedmiotem pierwszego czytania. Będzie więc jeszcze czas na ewentualne doprecyzowanie zmian. Proponuję, aby tryb prac polegał na rozpatrywaniu kolejno przedłożonych zmian. Rozpoczniemy więc od zmian zawartych w art. 1, czyli zmian w ustawie o wyborze Prezydenta RP. Wcześniej trzeba jednak rozstrzygnąć sprawę tytułu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#EugeniuszKłopotek">Jak już wspomniałem w uwagach wprowadzających zespół proponuję następujący tytuł: „ustawa z dnia.... 1999 r. o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o referendum”.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana w ustawie o referendum obejmuje art. 4 przedłożonego projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JacekRybicki">Czy ktoś chce zabrać głos w sprawie tytułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#AndrzejBrachmański">Należy jednak pamiętać, że niedawno odbyło się w Sejmie pierwsze czytanie projektu ustawy dotyczącej referendum. Projekt ten kształtuje od nowa tę instytucję. Nie wiem więc, czy w tym momencie powinniśmy podejmować kwestię zmian ustawowych w regulacjach dotyczących referendum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#JacekRybicki">Projekt będący przedmiotem naszych prac odnosi się do prawa obowiązującego. Ponadto - jak podpowiada mi poseł Tadeusz Zieliński - projekt, o którym mówił poseł Andrzej Brachmański, dotyczy referendum lokalnego, a projekt, nad którym dyskutujemy, przewiduje zmiany w ustawie o referendum, czyli referendum ogólnokrajowym. Czy ktoś chce zabrać głos w sprawie tytułu? Nikt się nie zgłasza. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu przedłożonego projektu ustawy? Nie. Stwierdzam przyjęcie tytułu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 1 przewiduje, że w art. 1 po wyrazach „Ustawa określa zasady i tryb” dodaje się wyrazy „zgłaszania kandydatów i przeprowadzania wyborów oraz warunki ważności”. Chodzi o uściślenie i rozszerzenie przepisu określającego zakres ustawy. Po przyjęciu zmiany 1 art. 1 otrzyma brzmienie następujące: „Ustawa określa zasady i tryb zgłaszania kandydatów i przeprowadzania wyborów oraz warunki ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 1? Nie ma uwag. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 1? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 1 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 2 ma na celu dostosowanie ustawy o wyborze Prezydenta RP do Konstytucji RP z 1997 r. Zmiana ta przewiduje, że w art. 2 wyrazy „w dniu wyborów ma ukończone 18 lat” zastępuje się wyrazami „najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat”.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#EugeniuszKłopotek">Warto podkreślić, że projekt konsekwentnie odchodzi od formuły mówiącej o dniu wyborów, na rzecz formuły mówiącej o dniu głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#AndrzejBrachmański">Moim zdaniem, zaproponowana zmiana nie jest najlepsza, gdyż w przypadku dwóch tur głosowania trudno powiedzieć, o które głosowanie chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#MirosławCzech">Czy są inne uwagi? Nie ma uwag. Odnosząc się do uwagi posła Andrzeja Brachmańskiego należy stwierdzić, że formuła mówiąca o dniu głosowania jest jasna. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 2? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 2 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 3 dotyczy art. 3 i przewiduje następujące nowe brzmienie pkt. 2 i pkt. 3:</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#EugeniuszKłopotek">„2) pozbawione praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu,</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#EugeniuszKłopotek">3) ubezwłasnowolnienie prawomocnym orzeczeniem sądowym”.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#EugeniuszKłopotek">W pkt. 2 dodany został wyraz „prawomocnym”.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#EugeniuszKłopotek">Jeżeli natomiast chodzi o pkt 3, to zaproponowana formuła jest szersza i obejmuje wszystkie przypadki ubezwłasnowolnienia. Dotychczasowa formuła brzmi: „ubezwłasnowolnione całkowicie lub częściowo prawomocnym orzeczeniem sądu z powodu choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego”. Jest to dostosowanie ustawy do Konstytucji RP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 3? Nie ma uwag. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 3? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 3 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 4.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 4 ma charakter legislacyjno-redakcyjny mający na celu dostosowanie do konstytucji. Konkretnie chodzi o zastąpienie — w wielu przepisach ustawy — wyrazu „Prezydent” wyrazami „Prezydent Rzeczypospolitej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 4?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#AndrzejBrachmański">Czy nie powinna zostać przyjęta formuła „Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#EugeniuszKłopotek">Nie. Konstytucja miewa bowiem formuły „Prezydent Rzeczypospolitej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#MirosławCzech">Czy ktoś chce jeszcze zabrać głos w sprawie zmiany 4? Nikt się nie zgłasza. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 4? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 4 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 5.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 5 przewiduje nadanie art. 7–8b następującego brzmienia:</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#EugeniuszKłopotek">„Art. 7. 1. Wybory zarządza Marszałek Sejmu nie później niż na 6 miesięcy przed upływem kadencji urzędującego Prezydenta Rzeczypospolitej i wyznacza ich datę na dzień wolny od pracy przypadający nie wcześniej niż na 100 dni i nie później niż na 75 dni przed upływem kadencji urzędującego Prezydenta Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#EugeniuszKłopotek">2. W razie opróżnienia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej marszałek Sejmu zarządza wybory nie później niż w czternastym dniu po opróżnieniu urzędu i wyznacza datę wyborów na dzień wolny od pracy przypadający w ciągu 60 dni od dnia zarządzenia wyborów.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#EugeniuszKłopotek">Art. 8. 1. Marszałek Sejmu zarządza, w drodze postanowienia, wybory Prezydenta Rzeczypospolitej i wyznacza ich datę zgodnie z art. 7. Postanowienie Marszałka Sejmu podaje się do publicznej wiadomości i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najpóźniej w 3. dniu od dnia zarządzenia wyborów.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#EugeniuszKłopotek">2. W postanowieniu, o którym mowa w ust. 1, Marszałek Sejmu po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej określa dni, w których upływają terminy wykonania czynności wyborczych przewidzianych w ustawie (kalendarz wyborczy).</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#EugeniuszKłopotek">Art. 8a. 1. Prezydent Rzeczypospolitej jest wybierany na pięcioletnią kadencję i może być ponownie wybrany tylko raz.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#EugeniuszKłopotek">2. Nowo wybrany Prezydent Rzeczypospolitej składa przysięgę wobec Zgromadzenia Narodowego w ostatnim dniu urzędowania ustępującego Prezydenta Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#EugeniuszKłopotek">3. Jeżeli data złożenia przysięgi przez nowo wybranego Prezydenta Rzeczypospolitej przypada na dzień wolny od pracy, to złożenie przysięgi wyznacza się na pierwszy dzień przypadający po dniu wolnym od pracy.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#EugeniuszKłopotek">4. Ustępujący Prezydent Rzeczypospolitej kończy urzędowanie z chwilą złożenia przysięgi przez nowo wybranego Prezydenta Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#EugeniuszKłopotek">5. Prezydent Rzeczypospolitej obejmuje urząd po złożeniu przysięgi.</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#EugeniuszKłopotek">Ar. 8b. 1. Jeżeli w wyborach, o których mowa w art. 7, żaden z kandydatów na Prezydenta Rzeczypospolitej nie uzyska więcej niż połowę ważnie oddanych głosów, w 14. dniu po pierwszym głosowaniu przeprowadza się ponowne głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#EugeniuszKłopotek">2. W ponownym głosowaniu biorą udział dwaj kandydaci, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali największą liczbę głosów i nie wycofali swojej kandydatury.</u>
          <u xml:id="u-30.12" who="#EugeniuszKłopotek">3. Za wybranego na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej w ponownym głosowaniu uznaje się tego kandydata, który uzyskał większą liczbę ważnie oddanych głosów.</u>
          <u xml:id="u-30.13" who="#EugeniuszKłopotek">4. Jeżeli którykolwiek z dwóch kandydatów, o których mowa w ust. 2, wycofa zgodę na kandydowanie, utraci prawo wyborcze lub umrze, w jego miejsce do wyborów w ponownym głosowaniu dopuszcza się kandydata, który otrzymał kolejno największą liczbę głosów w pierwszym głosowaniu. W takim wypadku datę ponownego głosowania odracza się o dalsze 14 dni.</u>
          <u xml:id="u-30.14" who="#EugeniuszKłopotek">5. W wypadku, o którym mowa w ust. 4, Państwowa Komisja Wyborcza niezwłocznie potwierdza w drodze uchwały prawo do udziału w ponownym głosowaniu nowego kandydata oraz podaje do publicznej wiadomości datę przeprowadzenia ponownego głosowania”.</u>
          <u xml:id="u-30.15" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 5 wprowadza nowe regulacje dotyczące m.in. terminu zarządzania wyborów.</u>
          <u xml:id="u-30.16" who="#EugeniuszKłopotek">Dotychczasowy art. 7 stanowi, że marszałek Sejmu zarządza wybory nie wcześniej niż na cztery miesiące i nie później niż na trzy miesiące przed upływem kadencji. Inaczej tę kwestię ujmuje przedłożony art. 7 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-30.17" who="#EugeniuszKłopotek">Na tle przedłożonego art. 8a należy dodać, że jego przyjęcie poprzedziła obszerna dyskusja dotycząca upływu kadencji urzędującego prezydenta i rozpoczęcia kadencji nowo wybranego prezydenta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#AndrzejDorsz">Zgodnie z art. 7 obowiązującej ustawy o wyborze Prezydenta RP określony jest czas zarządzenia przez marszałka Sejmu wyborów prezydenckich. Art. 7 określa zarówno termin najkrótszy, jak i najdłuższy. Natomiast przedłożony art. 7 ust. 1 określa tylko termin końcowy — „nie później niż na 6 miesięcy przed upływem kadencji”. Wydaje się, że powinien być określony termin w myśl formuły „nie wcześniej niż”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#JacekRybicki">W przedłożonym art. 7 ust. 1 znajduje się stwierdzenie, że dzień wyborów powinien przypadać między 100 a 75 dniem przed upływem kadencji. Sądzę jednak, że stylistyka tego przepisu jest sprzeczna z logiką. Wygląda bowiem na to, że dzień wyborów powinien przypaść nie później niż na 75 dni przed upływem kadencji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MirosławCzech">Jest to formuła przyjęta w konstytucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#AndrzejBrachmański">Popieram zgłoszoną już uwagę, że przedłożony art. 7 ust. 1 zawiera ograniczenie czasowe, ale tylko w jedną stronę. Marszałek Sejmu może więc zarządzić wybory prezydenckie następnego dnia po wyborze nowego prezydenta. Czy o to chodzi? Tak więc nie jest to dobry przepis.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#StanisławGebethner">Proponuję nadanie początkowej części art. 7 ust. 1 następujące brzmienie: „Wybory zarządza Marszałek Sejmu nie wcześniej niż na 7 miesięcy i nie później niż na 6 miesięcy przed upływem kadencji...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#AndrzejDorsz">Popieram zaproponowane brzmienie. Zwracam również uwagę, że zarządzenie wyborów jest istotne z punktu widzenia rozpoczęcia kampanii wyborczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#RyszardWawryniewicz">Mam również uwagę do art. 7 ust. 1, ale w odniesieniu do innej kwestii. Chodzi o formułę „dzień wolny od pracy”. Dlaczego nie została przyjęta formuła „w niedzielę”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#EugeniuszKłopotek">Formuła przyjęta w proponowanym art. 7 ust. 1 jest formułą przyjętą w Konstytucji RP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#MichałStrąk">Mam uwagę dotyczącą tego, że w myśl art. 7 ust. 1 wybory odbywają się z dość dużym wyprzedzeniem w stosunku do rozpoczęcia kadencji. Okres 100 dni to ponad 3 miesiące. Druga tura odbędzie się po dwóch tygodniach. Pozostaje więc ok. 2,5 miesiąca. Co w tym czasie ma robić prezydent elekt?Być może należy przyjąć przepis dotyczący tej sytuacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#MirosławCzech">Wydaje się, iż co robi prezydent elekt nie jest materią ustawy o wyborze Prezydenta RP. Warto też pamiętać, że kwestii prezydenta elekta nie podejmuje również Konstytucja RP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#MichałStrąk">Chodzi mi o to, że być może warto zastanowić się, czy w jakimś innym akcie prawnym nie powinna zostać pojęta kwestia prezydenta elekta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#MirosławCzech">Czy ktoś chce jeszcze zabrać głos w sprawie zmiany 5? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#MirosławCzech">Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 5 w przedłożonym brzmieniu wraz z modyfikacją polegającą na nadaniu początkowej części art. 7 ust. 1 brzmienia następującego: „Wybory zarządza marszałek Sejmu nie wcześniej niż na 7 miesięcy i nie później niż na 6 miesięcy przed upływem kadencji”? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 5 wraz z modyfikacją w art. 7 ust. 1. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 6.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 6 przewiduje dodanie nowego art. 8c w brzmieniu następującym:</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#EugeniuszKłopotek">„Art. 8c. 1. Jeżeli w wyborach, o których mowa w art. 7 i art. 8b, głosowanie miałoby być przeprowadzone tylko na jednego kandydata Państwowa Komisja Wyborcza stwierdza ten fakt w formie uchwały, którą przekazuje Marszałkowi Sejmu, podaje do publicznej wiadomości i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#EugeniuszKłopotek">2. Marszałek Sejmu ponownie zarządza wybory nie później niż w 14 dniu od dnia ogłoszenia uchwały Państwowej Komisji Wyborczej w Dzienniku Ustaw. Przepisy art. 7 ust. 2 i art. 8 stosuje się odpowiednio.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#EugeniuszKłopotek">3. Przepisy ust. 1 stosuje się odpowiednio w wypadku kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#EugeniuszKłopotek">4. W wypadku, o którym mowa w ust. 1 lub 3, kadencja urzędującego Prezydenta Rzeczypospolitej kończy się po upływie 5 lat od złożenia przysięgi wobec Zgromadzenia Narodowego. Do czasu objęcia urzędu przez nowego Prezydenta Rzeczypospolitej. Marszałek Sejmu wykonuje obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej w trybie i na zasadach określonych w art. 131 ust. 2.3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 6 dotyczy więc sytuacji, gdy jest jeden kandydat lub gdy brakuje kandydatów. Jest to nowy przepis, gdyż w obowiązującej ustawie o wyborze Prezydenta RP nie ma tego typu regulacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#MirosławCzech">Wydaje się, że należy poprzeć propozycję przygotowaną przez zespół, gdyż ustawa o wyborze prezydenta musi obejmować różne sytuacje. Ponadto należy dodać, że jest to przepis zgodny z sugestią Państwowej Komisji Wyborczej. Czy ktoś chce zabrać głos w sprawie zmiany 6?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#AndrzejDorsz">Chcę apelować o ponowne rozważenie zasadności wprowadzenia art. 8c. Nasuwa się bowiem pytanie, czy tego rodzaju regulacja jest dopuszczalna. Inaczej mówiąc, nasz wniosek jest taki, aby w ustawie o wyborze Prezydenta RP nie regulować kwestii ujętych w art. 8c. Uważamy bowiem, że art. 8c zdecydowanie wykracza poza regulacje konstytucyjne. Konstytucja wyraźnie reguluje sytuacje, w których marszałek Sejmu przejmuje obowiązki Prezydenta RP.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#AndrzejDorsz">W związku z tym w ustawie o wyborze Prezydenta RP nie można przyjąć tak daleko idącej interpretacji konstytucji. Nie chcę szerzej podejmować tej kwestii, ale opowiadamy się za tym, aby nie wprowadzać do dyskutowanej ustawy art. 8c. Należy jednak dodać, że kwestie podjęte w art. 8c są kwestiami, które być może zasługują na uregulowanie, ale w odrębnej ustawie „samoistnej”. Problem ten mógłby być uregulowany ustawą konstytucyjną, która funkcjonowała w okresie obowiązywania małej konstytucji. Jednakże w obowiązującym systemie źródeł prawa już nie ma ustaw konstytucyjnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#EugeniuszKłopotek">Mając oparcie w przebiegu prac zespołu muszę zgłosić stanowisko zdecydowanie przeciwne. Konstytucja daje jednak marszałkowi Sejmu uprawnienia na nadzwyczajne sytuacje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#StanisławGebethner">Jest to nawiązanie do art. 131 ust. 2 pkt 3 konstytucji, który stanowi, że marszałek Sejmu tymczasowo, do czasu wyboru nowego Prezydenta RP wykonuje obowiązki Prezydenta RP. W razie „stwierdzenia nieważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej lub innych przyczyn nieobjęcia urzędu po wyborze”.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#StanisławGebethner">Problem polega tylko na tym, że art. 132 ust. 2 pkt 3 stanowi o innych przyczynach nieobjęcia urzędu po wyborze, a art. 8c stanowi o sytuacji, w której wybory nie odbyły się. Tak więc konstytucja podejmuje kwestię innych przyczyn nieobjęcia urzędu Prezydenta RP. Ponadto wymaga uregulowania kwestia, kto wykonuje obowiązki Prezydenta RP po upływie kadencji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#BartłomiejNowotarski">Pojawia się dylemat związany z przepisem konstytucji, który rozróżnia sytuację po wyborze i sytuację uznania wyborów za nieważne. Jeżeli chodzi o art. 8c, to wybór nie nastąpił. Art. 132 określa przypadki opróżnienia urzędu Prezydenta RP i wydaje się, że nie należy rozszerzać przypadków opróżniania urzędu Prezydenta RP poza art. 132.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#BartłomiejNowotarski">W sytuacji, o której mowa w art. 8c, możliwe są dwa rozwiązania. Pierwsza z nich jest zawarte w art. 8c. Drugie możliwe rozwiązanie polega na tym, że Prezydent RP sprawuje swój urząd aż do chwili skutecznego wyboru następcy. Nie jest to jednak przedłużenie 5-letniej kadencji, gdyż wiadomo, że kadencja nie kończy się dokładnie w dniu upływającym po 5 latach od objęcia urzędu. Dzień wyboru jest bowiem ujęty w „widełkach” czasowych. Nie chodzi więc o rachubę — konkretny dzień określony datą. Tak więc art. 8c wymaga jeszcze rozważenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#StanisławGebethner">Kwestia, o której mówi przedmówca, jest jednak jasno określona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#MarekMazurkiewicz">Art. 127 ust. 2 stanowi, że Prezydent RP wybierany jest na 5-letnią kadencję, a art. 128 ust. 1 stwierdza, że kadencja Prezydenta RP rozpoczyna się w dniu objęcia przez niego urzędu. W związku z tym chcę zapytać ekspertów, czy kalendarz wyborczy rozpoczynający się 6 miesięcy przed upływem kadencji daje dostateczną rezerwę czasową na przeprowadzenie dodatkowych wyborów, gdyby zaistniały przesłanki opisane w art. 8c lub gdy konieczne było powtórzenie wyborów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#MirosławCzech">Moim zdaniem, kalendarz, o który pyta poseł Marek Mazurkiewicz, ma pewną rezerwę czasową. Teoretycznie można zakładać, że wybory, o których mowa w art. 8c ust. 2, nie są skuteczne, i to mimo podjęcia kilku prób. Oznaczałoby to kryzys konstytucyjny. Tak więc przyjąć należy, że przedstawiciel Kancelarii Prezydenta RP zgłosił wątpliwości. Przyjąć można również, że zespół poselski podtrzymuje swoje stanowisko, choć należy zakładać, że sytuacja opisana w art. 8c jest dość mało prawdopodobna. Ponadto pojawia się problem bardzo ścisłego określenia pięcioletniej kadencji Prezydenta RP w Konstytucji RP. Przepis ten jest bowiem absolutnie wiążący dla dyskutowanej ustawy. Przyjęcie w ustawie przepisu naruszającego pięcioletni okres kadencji Prezydenta RP oznaczałoby niekonstytucyjność dyskutowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#MirosławCzech">Jeżeli są wątpliwości co do konstytucyjności art. 8c ust. 4, to kwestia ta wymaga rozważenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#BartłomiejNowotarski">Skoro są wątpliwości, to dobrze byłoby art. 8c uczynić przedmiotem kilku ekspertyz przygotowanych przez konstytucjonalistów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#MirosławCzech">Propozycja przygotowania ekspertyz wydaje się trafna. O ekspertyzy zwrócę się do prof. Piotra Winczorka i prof. Pawła Sarneckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#MarekMazurkiewicz">Rozumiem, że obawa dotyczy tego, czy w przypadku wykonywania przez marszałka Sejmu obowiązków Prezydenta RP nie nastąpi zwłoka w zarządzeniu wyborów. Obawę taką - w zasadzie - wyklucza przepis art. 8c ust. 2 nakazujący zarządzenie wyborów w ciągu 14 dni. Pojawia się jednak problem, czy w art. 8c ust. 3 nie należy skrócić terminu poniżej 60 dni. Zależy to jednak od kalendarza wyborczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#StanisławGebethner">Zarządzenie wyborów musi nastąpić w ciągu 14 dni. Skoro jednak machina wyborcza jest w ruchu, to można rozważyć skrócenie kalendarza wyborczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#MirosławCzech">Tak więc przyjmujemy, że art. 8c zostanie poddany ekspertyzom z punktu widzenia zgodności z Konstytucją RP.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#MirosławCzech">Po otrzymaniu ekspertyz powrócimy do art. 8c na następnym posiedzeniu. Zmiana 6 jest więc zawieszona. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 7.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#EugeniuszKłopotek">Myślę, że zmiana 7 nie wzbudzi zastrzeżeń. Chodzi bowiem o to, aby w art. 9 w pkt. 2 wyraz „wojewódzkie” zastąpić wyrazem „okręgowe”. Dodam, iż chodzi o komisje wyborcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#MirosławCzech">Czy ktoś chce zabrać głos w sprawie zmiany 7? Nikt się nie zgłasza. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 7? Nie ma sprzeciwu. Stwierdzam przyjęcie zmiany 7. Przystępujemy do rozpatrzenia zmiany 8.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 8 dotycz art. 10 regulującego zadania Państwowej Komisji Wyborczej i przewiduje, że:</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#EugeniuszKłopotek">a) w ust. 1:</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#EugeniuszKłopotek">— w pkt. 2 wyraz „wyborczej” zastępuje się wyrazem „kandydatów”,</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#EugeniuszKłopotek">— w pkt. 4 i 5 wyraz „wojewódzkich” zastępuje się wyrazem „okręgowych”,</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#EugeniuszKłopotek">— dodaje się pkt 7a w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#EugeniuszKłopotek">„7a) wykonywanie innych zadań przewidzianych w ustawach”,</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#EugeniuszKłopotek">b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#EugeniuszKłopotek">„2. Państwowa Komisja Wyborcza określa terytorialnie zasięg działania okręgowych komisji wyborczych oraz siedziby tych komisji”.</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#EugeniuszKłopotek">c) dodaje się ust. 3–6 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-59.9" who="#EugeniuszKłopotek">„3. Państwowa Komisja Wyborcza wydaje wytyczne wiążące komisje wyborcze niższego stopnia oraz wyjaśnienia dla organów administracji rządowej i organów samorządu terytorialnego, a także podległych im jednostek wykonujących zadania związane z przeprowadzeniem wyborów.</u>
          <u xml:id="u-59.10" who="#EugeniuszKłopotek">4. Państwowa Komisja Wyborcza uchyla uchwały okręgowych komisji wyborczych podjęte z naruszeniem prawa lub niezgodne z jej wytycznymi i przekazuje sprawę właściwej komisji do ponownego rozpoznania bądź podejmuje rozstrzygnięcie w sprawie.</u>
          <u xml:id="u-59.11" who="#EugeniuszKłopotek">5. Państwowa Komisja Wyborcza może na czas wyborów utrzymać swoją inspekcję i określić jej zadania. Do osób powołanych w skład inspekcji stosuje się odpowiednio przepisy art. 19 ust. 1 i 3–5.</u>
          <u xml:id="u-59.12" who="#EugeniuszKłopotek">6. Państwowa Komisja wyborcza podejmuje uchwały w zakresie swoich ustawowych uprawnień”.</u>
          <u xml:id="u-59.13" who="#EugeniuszKłopotek">Tak więc chodzi o zmiany w przepisach obowiązujących oraz dodanie nowych zadań Państwowej Komisji Wyborczej w nowych ust. 3–6.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 8?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#RyszardWawryniewicz">Obowiązujący art. 10 stanowi, że Państwowa Komisja Wyborcza udziela wytycznych i wyjaśnień.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#RyszardWawryniewicz">Zaproponowane brzmienie mówi zaś o wiążących wytycznych. Ponadto jest mowa o tym, że Państwowa Komisja Wyborcza może uchylać uchwały okręgowych komisji wyborczych i może podejmować rozstrzygnięcia w sprawie. Nasuwa się więc pytanie o to, jaka jest kontrola rozstrzygnięć Państwowej Komisji Wyborczej? Chodzi zwłaszcza o wiążące wytyczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#BohdanSzcześniak">Konstrukcja polegająca na tym, że Państwowa Komisja Wyborcza wydaje wiążące wytyczne komisjom wyborczym niższego szczebla występuje we wszystkich ordynacjach wyborczych oraz w ustawach o referendum. Można więc przyjąć że jest to konstrukcja trwała w polskim prawie wyborczym. Trudno natomiast przyjąć, aby Państwowa Komisja Wyborcza wydawała sobie wiążące wytyczne.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#BohdanSzcześniak">Kontrola nad Państwową Komisją Wyborczą sprawowana jest przede wszystkim w trybie protestu przez Sąd Najwyższy, jeżeli chodzi o ważność wyborów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#AndrzejBrachmański">Jest to jednak problem. Protest w sprawie ważności wyborów ma miejsce po wyborach. Natomiast wytyczne są wydawane przed wyborami, Pytanie jest więc takie - jaki jest tryb zaskarżania wytycznych Państwowej Komisji Wyborczej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#MarekMazurkiewicz">Rozumiem, że rozwiązania, o których dyskutujemy, zmierzają do zapewnienia zgodności z systemem źródeł prawa zawartym w Konstytucji RP. Chodzi więc o dwie grupy prawnych form działania Państwowej Komisji Wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#MarekMazurkiewicz">Pierwsza z tych form - o charakterze wewnętrznym - to działania Państwowej Komisji Wyborczej w strukturze komisji wyborczych. W tym obszarze Państwowa Komisja Wyborcza władna jest wydawać wewnętrzne akty prawne w postaci wiążących wytycznych. Wytyczne te kierowane są do komisji wyborczych niższego stopnia. Wytyczne te mogłyby być ewentualnie zakwestionowane później przy ocenie ważności wyborów.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#MarekMazurkiewicz">Druga forma działania nie mająca już charakteru władczego i nie będąca źródłem prawa, lecz będąca jedynie formą wykładni prawa to wyjaśnienia dla organów administracji rządowej i samorządowej oraz podległych jednostek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#BohdanSzcześniak">Konstrukcja zawarta w zmianie zaproponowanej do art. 10 występuje w innych ordynacjach, w których również nie ma możliwości kwestionowania wytycznych. Wytyczne są swego rodzaju wewnętrznym aktem prawnym i nie podlegają kontroli w trakcie procesu wyborczego. Należy jednak dodać, że Państwowa Komisja Wyborcza może sama zmienić swoje wytyczne. Pod wpływem krytyki Państwowa Komisja Wyborcza może poddać wytyczne ponownej analizie i wprowadzić zmiany. Dodam, że zdarzało się już, że Państwowa Komisja Wyborcza nowelizowała swoje wytyczne w trakcie wyborów.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#BohdanSzcześniak">Wytyczne nie są natomiast aktem tego rodzaju, jak np. odmowa rejestracji czy odmowa przyjęcia zgłoszenia listy, kiedy to przysługuje zaskarżenie do sądu okręgowego czy Sądu Najwyższego. Tak więc wytyczne to akt o charakterze prawno-organizacyjnym, wynikający z powierzenia Państwowej Komisji Wyborczej funkcji organizacji wyborów. Nie jest to natomiast akt będący czynnością wyborczą podlegającą zaskarżeniu do sądu lub innego organu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#MirosławCzech">Na tle stosowania ordynacji wyborczych do Sejmu i do Senatu zdarzały się różne wytyczne podejmowane przez okręgowe komisje wyborcze. Dotyczyły one niekiedy spraw bardzo szczegółowych. Bywało również tak, że od tych wytycznych odwołano się do Państwowej Komisji Wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#MirosławCzech">Jak rozumiem, wątpliwości wywołuje to, że wytyczne są wiążące. Jak się jednak wydaje, ten wiążący charakter należy rozumieć tylko tak, że oznacza to, iż są one wiążące dla komisji wyborczych niższego szczebla.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#RyszardWawryniewicz">Rozumiem wyjaśnienia posła Mirosława Czecha i przedstawiciela Krajowego Biura Wyborczego. Nie rozwiewa to do końca moich wątpliwości. To, że określona konstrukcja jest stosowana i nie wzbudzała większych kontrowersji, to dobrze. Jednocześnie jednak zostaliśmy poinformowani, że pod wpływem krytyki wytyczne były zmieniane przez Państwową Komisję Wyborczą. Tak więc wydaje się, że powinna jednak istnieć pewna kontrola nad wiążącymi wytycznymi Państwowej Komisji Wyborczej. Nie ma jednak teraz jakiejś konkretnej propozycji rozwiązania tej kwestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#AndrzejBrachmański">Myślę, że istotą sprawy nie jest to, że wytyczne są wiążące, gdyż powinny one być wiążące dla organów niższego szczebla. Chodzi raczej o kontrolę treści wytycznych. Uważam, iż może być tak, że poprzez odpowiednie sformułowanie wytycznych można wpływać na przebieg procesu wyborczego. Można bowiem np. przyjąć wytyczne określające kolor papieru, na jakim mogą być zgłaszane listy kandydatów. Nieznacznie inny odcień tego koloru - np. różowego - będzie podstawą do odmowy zarejestrowania listy. Inaczej mówiąc byłbym za tym, aby komitety wyborcze miały jakąś możliwość uznania, że te czy inne wytyczne Państwowej Komisji Wyborczej mogą mieć wpływ na przebieg procesu wyborczego. Powinna więc istnieć możliwość odwołania się do innego organu, który rozstrzygnie tę kwestię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#StanisławGebethner">Kwestie te rozstrzyga konstytucja, która stanowi, że zarządzenia, a co za tym idzie i wytyczne nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów. Gdyby więc wytyczne zawierały tego typu ustalenia, o jakich mówił poseł Andrzej Brachmański, to można je zaskarżyć do sądu jako akty podjęte bez podstawy prawnej. Tak więc wytyczne nie mogą rzutować na pozycję obywatela czy komitetów wyborczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#BohdanSzcześniak">W zasadzie wszystkie ważniejsze czynności wyborcze, a zwłaszcza czynności związane z rejestracją kandydatów, poddawane są kontroli sądowej. Sąd nie jest oczywiście związany wytycznymi Państwowej Komisji Wyborczej. Oceniając zaskarżone orzeczenie komisji wyborczej sąd może rozstrzygnąć w sposób odmienny w stosunku do treści wytycznych.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#BohdanSzcześniak">Tak więc wytyczne mają charakter ujednolicający, organizujący i wyjaśniający pewne działania. Nie narzucają jednak obowiązków podmiotom prawa wyborczego poza organami wyborczymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#TadeuszWrona">Ponieważ przepis mówiący o wiążących wytycznych znajduje się we wszystkich ordynacjach, chcę zapytać, czy były, a jeżeli były, to ile było zastrzeżeń do wiążących wytycznych Państwowej Komisji Wyborczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#BohdanSzcześniak">Nie spotkałem się z zastrzeżeniami tego typu, że wytyczne są złe lub błędne. Natomiast praktyka czasami wskazywała, że wytyczne nie do końca rozwiązują problem. Przykładem mogą być wytyczne dotyczące zgłaszania kandydatów do obwodowych komisji wyborczych. Okazało się w praktyce, że powstały sytuacje, których nie przewidziano w wytycznych, a sytuacje te nastręczały kłopoty w realizacji zadań stojących przed organami wyborczymi. Wówczas Państwowa Komisja Wyborcza uzupełniała wcześniej wydane wytyczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#MirosławCzech">Proponuję, aby przyjąć następujące elementy wyjaśnienia w kwestii wiążących wytycznych.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#MirosławCzech">Po pierwsze — jest to dostosowanie ustawy o wyborze Prezydenta RP do pozostałych ordynacji wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#MirosławCzech">Po drugie — Państwowa Komisja Wyborcza dla porządkowania i ujednolicania praktycznego stosowania procedur wyborczych musi mieć prawo do wydawania wiążących wytycznych.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#MirosławCzech">Po trzecie — jeżeli wytyczne wchodzą w zakres istotnych czynności wyborczych, istnieje możliwość wniesienia skargi do sądu.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#MirosławCzech">Rozumiem więc, że wątpliwości podniesione przez posła Ryszarda Wawryniewicza zostały wyjaśnione. Czy tak, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#RyszardWawryniewicz">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#MirosławCzech">Czy ktoś chce jeszcze zabrać głos w sprawie zmiany 8? Nikt się nie zgłasza. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 8? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 8 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 9.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 9 dotyczy art. 11 regulującego zadania okręgowych komisji wyborczych. Proponowane brzmienie art. 11 jest następujące:</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#EugeniuszKłopotek">„Art. 11. Do zadań okręgowej komisji wyborczej, na obszarze należącym do jej właściwości terytorialnej, należy:</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#EugeniuszKłopotek">1) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów prawa wyborczego przez obwodowe komisje wyborcze,</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#EugeniuszKłopotek">2) zapewnienie wykonania zadań wyborczych we współdziałaniu z wojewodą i organami wykonawczymi jednostek samorządu terytorialnego,</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#EugeniuszKłopotek">3) rozpatrywanie skarg na działalność obwodowych komisji wyborczych,</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#EugeniuszKłopotek">4) zapewnienie dostarczenia kart do głosowania obwodowym komisjom wyborczym,</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#EugeniuszKłopotek">5) ustalenie zbiorczych wyników głosowania na kandydatów na Prezydenta Rzeczypospolitej i przekazanie ich wraz z protokołami obwodowych komisji wyborczych do Państwowej Komisji Wyborczej,</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#EugeniuszKłopotek">6) wykonywanie innych zadań przewidzianych ustawą lub zleconych przez Państwową Komisję Wyborczą”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 9? Nie ma uwag. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 9? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 9 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 10.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 10 przewiduje skreślenie art. 12, gdyż treść art. 12 została wyczerpana w zmianie 8.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#MirosławCzech">Czy ktoś chce zabrać głos w sprawie zmiany 10? Nikt się nie zgłasza. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 10? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 10 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 11.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 11 nie powinna budzić wątpliwości, gdyż chodzi o zmianę redakcyjno-legislacyjną, polegającą na zastąpieniu w art. 13 pkt 3 wyrazu „wojewódzkiej” wyrazem „okręgowej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 11? Nie ma uwag. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 11! Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 11. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 12.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 12 dotyczy art. 15 i przewiduje, że:</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#EugeniuszKłopotek">a) w ust. 1 wyraz „Wojewódzkie” zastępuje się wyrazem „Okręgowe”,</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#EugeniuszKłopotek">b) ust. 2 i 3 otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#EugeniuszKłopotek">„2. W skład okręgowej komisji wyborczej wchodzi 5 sędziów, w tym 4 sędziów zgłoszonych przez Ministra Sprawiedliwości oraz z urzędu, jako jej przewodniczący, wojewódzki komisarz wyborczy lub zastępca wojewódzkiego komisarza wyborczego, powoływani na podstawie odrębnych przepisów. W skład komisji może być powołany sędzia w stanie spoczynku.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#EugeniuszKłopotek">3. W razie braku możliwości pełnienia funkcji przewodniczącego komisji oraz wojewódzkiego komisarza wyborczego lub jego zastępcę, komisja wybiera przewodniczącego ze swego grona. W takim wypadku Minister Sprawiedliwości zgłasza do składu komisji 5 sędziów”.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#EugeniuszKłopotek">c) dodaje się ust. 3a w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#EugeniuszKłopotek">„3a. Komisja na pierwszym posiedzeniu wybiera spośród siebie zastępcę przewodniczącego komisji oraz powołuje sekretarza komisji. Na sekretarza powołuje się kierownika właściwej miejscowo jednostki Krajowego Biura Wyborczego bądź osobę przez niego wskazaną. Sekretarz uczestniczy w pracach komisji z głosem doradczym”.</u>
          <u xml:id="u-82.7" who="#EugeniuszKłopotek">Tak więc jest to nowe uregulowanie składu i powoływania okręgowych komisji wyborczych. W porównaniu z poprzednią regulacją zmniejszył się skład Komisji. Zmiana dotyczy również przewodniczącego komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#MirosławCzech">Czy ktoś chce zabrać głos w sprawie zmiany 12? Nikt się nie zgłasza. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 12? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 12 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 13.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 13 przewiduje następujące brzmienie art. 16 i 17:</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#EugeniuszKłopotek">„Art. 16. 1. Obwodową komisję wyborczą w składzie od 5 do 7 osób powołuje najpóźniej w 21 dniu przed dniem wyborów zarząd gminy. Kandydatów do komisji zgłaszają spośród wyborców pełnomocnicy komitetów wyborczych lub upoważnione przez nich osoby. Z urzędu w skład komisji wchodzi, jako jej członek, osoba wskazana przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) spośród pracowników samorządowych gminy i gminnych jednostek organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#EugeniuszKłopotek">2. Do składu obwodowej komisji wyborczej zgłasza się po jednym kandydacie komitetu wyborczego najpóźniej w 30 dniu przed dniem wyborów. W wypadku większej liczby zgłoszonych kandydatów, niż wynosi skład komisji, skład komisji ustala się w drodze publicznego losowania przeprowadzonego przez organ właściwy do jej powołania.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#EugeniuszKłopotek">3. Jeżeli liczba kandydatów zgłoszonych w trybie, o którym mowa w ust. 1, jest mniejsza od ustawowego minimalnego składu komisji, uzupełnienia składu komisji dokonuje organ właściwy do jej powołania, z kandydatów dodatkowo zgłoszonych przez pełnomocników komitetów wyborczych w ciągu 3 dni po upływie terminu określonego w ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#EugeniuszKłopotek">4. Jeżeli mimo przedłużenia terminu liczba zgłoszonych kandydatów jest mniejsza od minimalnego składu komisji, uzupełnienia składu komisji dokonuje zarząd gminy spośród wyborców.</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#EugeniuszKłopotek">5. Sposób zgłaszania kandydatów, wzór zgłoszenia oraz szczegółowe zasady powoływania obwodowych komisji wyborczych, w tym tryb przeprowadzenia losowania określa, na wniosek Państwowej Komisji Wyborczej, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-84.6" who="#EugeniuszKłopotek">6. Obwodowe komisje wyborcze w obwodach głosowania utworzonych na polskim statku morskim, o których mowa w art. 23 ust. 4, i za granicą powołują spośród wyborców odpowiednio kapitanowie tych statków oraz konsulowie. Tryb i termin powoływania tych komisji ustala, na wniosek Państwowej Komisji Wyborczej, w drodze rozporządzenia, odpowiednio minister właściwy do spraw gospodarki morskiej oraz minister właściwy do spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-84.7" who="#EugeniuszKłopotek">7. Obwodowa komisja wyborcza na pierwszym posiedzeniu wybiera spośród siebie przewodniczącego i jego zastępcę. Skład komisji podaje się do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-84.8" who="#EugeniuszKłopotek">Art. 17. Państwowa Komisja Wyborcza ustala regulaminy okręgowych i obwodowych komisji wyborczych, określając w nich w szczególności tryb pracy komisji i sposób wykonywania zadań”.</u>
          <u xml:id="u-84.9" who="#EugeniuszKłopotek">Tak więc chodzi o zmiany w trybie powoływania obwodowych komisji wyborczych. Nie są to jednak zmiany burzące dotychczasową koncepcję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#MirosławCzech">Czy ktoś chce zabrać głos w sprawie zmiany 13?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#TomaszKarwowski">Proponuję rozszerzenie składu obwodowych komisji wyborczych. Zamiast formuły: „od 5 do 7 osób” proponuję formułę „od 7 do 9 osób”. Swoją propozycję uzasadniam tym, że należy zakładać, iż kandydatów na urząd Prezydenta RP będzie co najmniej 10. Dobrze byłoby więc, aby co najmniej połowa komitetów wyborczych mogła mieć swojego reprezentanta w obwodowej komisji wyborczej. Można oczekiwać, że ograniczy to liczbę protestów wyborczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#BohdanSzcześniak">Chcę zwrócić uwagę, że obwodowych komisji wyborczych jest ponad 20 tys. Wierzę w to, że będzie ponad 10 kandydatów, ale czy komitety tych kandydatów będą miały możliwość zgłoszenia kandydatów do ponad 20 tys. obwodowych komisji wyborczych. Jeżeli część komitetów nie zgłosi swoich kandydatów do obwodowych komisji wyborczych, to pozostałe komitety zgłoszą po kilku kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#BohdanSzcześniak">Wtedy komisja obwodowa będzie liczniejsza, ale będzie w niej nadmiar członków reprezentujących niektóre komitety wyborcze przy jednoczesnym braku przedstawicieli innych komitetów wyborczych. Ponadto warto pamiętać również, że w wyborach prezydenckich obliczanie wyników jest stosunkowo proste. Obliczenie liczby głosów ważnych i nieważnych oraz liczby głosów oddanych na poszczególnych kandydatów można przeprowadzić w mniejszej grupie członków obwodowej komisji wyborczej. Należy też podkreślić, że prawidłowość działania obwodowych komisji wyborczych może być dokonywana przez mężów zaufania. Natomiast zmniejszenie liczby członków obwodowych komisji wyborczych znacznie obniża koszty wyrobów. Taka była również intencja Państwowej Komisji Wyborczej. Nie wyklucza to oczywiście przyjęcia bardziej licznego składu obwodowych komisji wyborczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#MirosławCzech">Uważam, że argumenty przedstawione przez przedmówcę są logiczne i zasadne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#TomaszKarwowski">Zwracam jednak uwagę, że art. 16 ust. 2 stanowi, iż komitet wyborczy może zgłosić tylko jednego kandydata. Nie jest więc tak, jak mówił przedstawiciel Krajowego Biura Wyborczego, a więc że niektóre komitety wyborcze zgłoszą większą liczbę kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#TomaszKarwowski">Kwestia, o której mówił przedstawiciel Krajowego Biura Wyborczego, jest jednak możliwa, o czym stanowi art. 16 ust. 3. Czy zatem wyjaśnienia przedstawiciela Krajowego Biura Wyborczego wyjaśniają obawy posła Tomasza Karwowskiego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#TomaszKarwowski">Tak, wyjaśniają, ale podtrzymuję swoją propozycję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#EugeniuszKłopotek">Proponuję formułę „od 5 do 9 osób”. Jest to rozwiązanie bardziej elastyczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#MirosławCzech">Można zakładać, że w gminach wiejskich obwodowe komisje wyborcze będą mniej liczne. Natomiast w Warszawie i innych miastach będą one zapewne liczniejsze. Czy ktoś chce jeszcze zabrać głos w sprawie zmiany 13? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#MirosławCzech">Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 13 z modyfikacją polegającą na wprowadzeniu w art. 16 ust. 1 wyrazów: „od 5 do 9 osób”? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 13 w przedłożonym brzmieniu wraz z modyfikacją w art. 16 ust. 1. Przechodzimy do zmiany 14.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 14 przewiduje następujące brzmienie art. 19 i art. 20:</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#EugeniuszKłopotek">„Art. 19. 1. Członkom komisji wyborczych przysługują:</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#EugeniuszKłopotek">1) diety i zwrot kosztów podróży,</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#EugeniuszKłopotek">2) zryczałtowane diety za czas związany z przeprowadzeniem głosowania oraz ustaleniem wyników głosowania na zasadach i w wysokości określonych przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej w drodze rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#EugeniuszKłopotek">2. Członkom Państwowej Komisji Wyborczej, wojewódzkich komisji wyborczych i zastępcom wojewódzkich komisji wyborczych nie przysługują zryczałtowane diety, o których mowa w ust. 1 pkt 2.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#EugeniuszKłopotek">3. W związku z wykonywaniem zadań członka obwodowej komisji wyborczej przysługuje mu do 5 dni zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#EugeniuszKłopotek">4. Osoby wchodzące w skład komisji wyborczych korzystają z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych i ponoszą odpowiedzialność jak funkcjonariusze publiczni.</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#EugeniuszKłopotek">5. Osobom wchodzącym w skład komisji wyborczych, które uległy wypadkowi w czasie wykonywania zadań tych komisji albo w drodze do miejsca lub z miejsca ich wykonywania, przysługuje odszkodowanie w wysokości i na zasadach określonych dla pracowników w przepisach o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Odszkodowanie wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a postępowanie powypadkowe prowadzi kierownik właściwej miejscowo jednostki organizacyjnej Krajowego Biura Wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-93.8" who="#EugeniuszKłopotek">Art. 20. 1. Zmiana w składzie okręgowej komisji wyborczej następuje wskutek:</u>
          <u xml:id="u-93.9" who="#EugeniuszKłopotek">1) zrzeczenia się członkostwa,</u>
          <u xml:id="u-93.10" who="#EugeniuszKłopotek">2) wniosku zgłoszonego przez Ministra Sprawiedliwości,</u>
          <u xml:id="u-93.11" who="#EugeniuszKłopotek">3) śmierci.</u>
          <u xml:id="u-93.12" who="#EugeniuszKłopotek">2. Uzupełnienie składu komisji następuje w trybie przepisów o jej powołaniu”.</u>
          <u xml:id="u-93.13" who="#EugeniuszKłopotek">Zwracam uwagę zwłaszcza na art. 19 ust. 5, który wywołał dyskusję w zespole poselskim. Dotychczasowe przepisy pozwalały wykorzystać większą liczbę dni w związku z wykonywaniem funkcji członka obwodowej komisji wyborczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 14? Nie ma uwag. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 14? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 14 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 15 przewiduje dodanie nowych art. 20a i art. 20b w następującym brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#EugeniuszKłopotek">„Art. 20a. Zmiany i uzupełnienia w składzie obwodowej komisji wyborczej następują w trybie przepisów o jej powołaniu.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#EugeniuszKłopotek">Art. 20b. Okręgowe i obwodowe komisje wyborcze rozwiązuje Państwowa Komisja Wyborcza po wykonaniu ich ustawowych zadań”.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#EugeniuszKłopotek">Art. 20a i art. 20b mają charakter uzupełniający i doprecyzowujący poprzednie przepisy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 15? Nie ma uwag. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 15? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 15 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do omówienia zmiany 16.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 16 jest konsekwencją wcześniejszych zmian i przewiduje, że w art. 21 ust. 1 wyraz „wojewódzkich” zastępuje się wyrazem „okręgowych”, wyrazy „zapewniają odpowiednio”: zastępuje się wyrazem „zapewnia”oraz skreśla się wyrazy „i wojewódzkie biuro wyborcze”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 16? Nie ma uwag. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 16? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 16 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do omówienia zmiany 17.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 17 przewiduje dodanie nowego art. 21a w następującym brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#EugeniuszKłopotek">„Art. 21a. 1. Jednostki organizacyjne sprawujące trwały zarząd nieruchomości państwowych i komunalnych są obowiązane udostępnić bezpłatnie pomieszczenia wskazane przez marszałka województwa (bądź wojewodę), starostę i wójta (burmistrza, prezydenta miasta) z przeznaczeniem na siedziby okręgowych komisji wyborczych oraz obwodowych komisji wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#EugeniuszKłopotek">2. Siedziby komisji wyborczych można również umieszczać w pomieszczeniach innych podmiotów niż wymienione w ust. 1, po uprzednim porozumieniu z zarządzającymi tymi pomieszczeniami”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#MirosławCzech">Czy ktoś chce zabrać głos w sprawie zmiany 17? Nikt się nie zgłasza. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 17? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 17 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 18.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 18 przewiduje następujące brzmienie art. 22 i art. 23:</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#EugeniuszKłopotek">„Art. 22. 1. Głosowanie w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej przeprowadza się w stałych obwodach głosowania utworzonych na obszarze gminy na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. — Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz.U. Nr 95, poz. 601 i Nr 160, poz. 1060) z uwzględnieniem przepisów ust. 3 i 4.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#EugeniuszKłopotek">2. Zmian w podziale na obwody głosowania, jeżeli konieczność taka wynika ze zmian granic gminy lub zmiany liczby mieszkańców w gminie dokonuje się na zasadach i w trybie ustawy, o której mowa w ust. 1, najpóźniej w 45 dniu przed dniem wyborów.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#EugeniuszKłopotek">3. Tworzy się obwody głosowania w szpitalach, zakładach pomocy społecznej, jeżeli w dniu wyborów będzie w nich przebywać co najmniej 50 wyborców, a gdy liczba wyborców byłaby mniejsza, wówczas można utworzyć obwód głosowania po zasięgnięciu opinii kierownika szpitala lub zakładu pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#EugeniuszKłopotek">4. Tworzy się obwody głosowania dla wyborców przebywających w zakładach karnych i aresztach śledczych oraz w oddziałach zewnętrznych tych zakładów i aresztów. Nieutworzenie takiego obwodu jest możliwe wyłącznie w uzasadnionych wypadkach na wniosek kierownika zakładu karnego lub aresztu.</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#EugeniuszKłopotek">5. Rada gminy na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta) tworzy obwody głosowania, o których mowa w ust. 3 i 4, ustala ich numery, granice oraz siedziby obwodowych komisji wyborczych. Utworzenie tych obwodów następuje w 45 dniu przed dniem wyborów.</u>
          <u xml:id="u-101.6" who="#EugeniuszKłopotek">Art. 23. 1. Tworzy się obwody głosowania dla obywateli polskich przebywających za granicą.</u>
          <u xml:id="u-101.7" who="#EugeniuszKłopotek">2. Obwody, o których mowa w ust. 1, tworzy, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zagranicznych, po porozumieniu z Państwową Komisję Wyborczą, wyznaczając siedziby obwodowych komisji wyborczych. Wyniki głosowania w tych obwodach przekazywane są okręgowej komisji wyborczej właściwej dla gminy Warszawa-Centrum.</u>
          <u xml:id="u-101.8" who="#EugeniuszKłopotek">3. Tworzy się obwody głosowania dla wyborców przebywających na polskich statkach morskich, które znajdują się w podróży na okres obejmujący dzień wyborów, jeżeli przebywa na nich co najmniej 15 wyborców i jeżeli istnieją możliwości przekazania właściwej okręgowej komisji wyborczej wyników głosowania niezwłocznie po jego zakończeniu.</u>
          <u xml:id="u-101.9" who="#EugeniuszKłopotek">4. Przez polski statek morski, o którym mowa w ust. 3, rozumie się statek będący w całości własnością polskiego armatora mającego siedzibę w kraju, podnoszący polską banderę, dowodzony przez polskiego kapitana i z polską załogą.</u>
          <u xml:id="u-101.10" who="#EugeniuszKłopotek">5. Obwody głosowania, o których mowa w ust. 3, tworzy minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, po porozumieniu z Państwową Komisją Wyborczą, na wniosek armatora zgłoszony najpóźniej w 30 dniu przed dniem wyborów. Wyniki głosowania z tych obwodów przekazywane są okręgowej komisji wyborczej właściwej dla siedziby armatora”.</u>
          <u xml:id="u-101.11" who="#EugeniuszKłopotek">Jeżeli chodzi o zmianę 18, to największą dyskusję wywołała kwestia tworzenia obwodów głosowania w zakładach karnych i aresztach śledczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 18?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#MarekMazurkiewicz">Proszę o wyjaśnienie ratio legis art. 22 ust. 4 zdanie drugie, czyli: „Nieutworzenie takiego obwodu jest możliwe wyłącznie w uzasadnionych wypadkach na wniosek kierownika zakładu karnego lub aresztu”. Nasuwa się pytanie, czy kwestii tej nie należy doprecyzować, aby nie narazić się na zarzut ograniczania praw obywatelskich osób znajdujących się w zakładach karnych lub aresztach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#MirosławCzech">O ile dobrze pamiętam, analogiczny przepis znajduje się w ordynacji wyborczej do Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#MarekMazurkiewicz">Nawet jeśli tak jest, to jednak należy pamiętać, że obowiązuje nowa konstytucja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#StanisławGebethner">Art. 22 ust. 4 zdanie drugie rozważany był w kontekście wyjątkowych wydarzeń, takich jak np. bunt w zakładzie karnym.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#StanisławGebethner">Wydaje się więc, że jest to przepis zgodny z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#MirosławCzech">Należy pamiętać, że Konstytucja RP dopuszcza możliwość ograniczania czynnego prawa wyborczego. Ponadto należy pamiętać, że chodzi o osoby znajdujące się w szczególnej sytuacji prawnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#EugeniuszKłopotek">W trakcie prac zespołu poselskiego pojawiły się wątpliwości co do art. 22 ust. 3 mówiącego o co najmniej 50 wyborcach. Wątpliwości dotyczyły tego, czy chodzi tylko o pensjonariuszy, czy też chodzi o pielęgniarki, lekarzy lub też krewnych, którzy przyjechali w odwiedziny do chorych i mają zaświadczenie o prawie do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#EugeniuszKłopotek">A więc może się zdarzyć tak, że jeżeli chodzi o osoby przebywające w szpitalu, to takich osób będzie 45. Jednakże w dniu głosowania przyjedzie kilkanaście osób z zaświadczeniem o prawie do głosowania. Oznaczać to będzie konieczność stworzenia obwodu głosowania w ostatniej chwili.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#MirosławCzech">W takiej sytuacji osoby, które przyjechały w odwiedziny do szpitala i mają zaświadczenie o prawie do głosowania, mogą wziąć udział w głosowaniu w innym obwodzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#MarekMazurkiewicz">Wydaje się, że określenie mówiące o co najmniej 50 wyborcach nie może być traktowane bardzo rygorystycznie, o czym stanowi końcowa część ust. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#MirosławCzech">Przepisy prawa zakładają racjonalność działania. Natomiast gdy racjonalność zostaje złamana, są środki prawne w postaci skargi i protestu wyborczego. Ponadto - o ile mi wiadomo - nie było wielu skarg na analogiczne przepisy zawarte w ordynacji wyborczej do Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#MirosławCzech">Rozumiem więc, że art. 22 nie budzi wątpliwości. Czy są uwagi do art. 23?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#EugeniuszKłopotek">Jeżeli chodzi o art. 23, to pojawiła się kwestia doprecyzowania pojęcia „polski statek morski”. W związku z tym przyjęty został ust. 4. Aby jednak nie było wątpliwości, Komisja zwróciła się o wyjaśnienia do Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Chcę zwrócić uwagę na drugą stronę pisma z Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej. Ministerstwo proponuje dodanie na początku art. 23 ust. 4 następujących wyrazów: „W rozumieniu niniejszej ustawy polskim statkiem morskim, o którym mowa w ust. 3 oraz w art. 16 ust. 6, jest statek będący w całości własnością polskiego armatora mającego siedzibę w kraju, podnoszący polską banderę, dowodzony przez polskiego kapitana i z polską załogą” i dalej bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Tak więc zaproponowana definicja będzie mieć zastosowanie tylko w rozpatrywanej ustawie. Z legislacyjnego punktu widzenia jest to dobra propozycja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#MarekMazurkiewicz">Początkowa część art. 23 ust. 4 przedłożonego przez zespół poselski ma również dobre brzmienie. Można więc przy nim pozostać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">Wydaje się jednak, że formuła „W rozumieniu niniejszej ustawy...” jest lepsza. Jest tak dlatego, że pojęcie „polski statek morski” występuje również w innych przepisach ustawy o wyborze Prezydenta RP. Są to — art. 35 ust. 1 i art. 48.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#JacekRybicki">Kwestia, nad którą dyskutujemy, nie dotyczy zbyt dużej liczby osób, ale przy okazji każdych wyborów pojawia się wiele wątpliwości. Mam więc wątpliwości, czy konieczne jest stosowanie wszystkich warunków, o których mowa w art. 23 ust. 4. Czy jeżeli Grek będzie dowodził statkiem z polską załogą, to oznacza, iż na statku tym nie będzie głosowania? Proponuję więc skreślenie formuły mówiącej o dowodzeniu przez polskiego kapitana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#JerzySzmajdziński">Problem polega na tym, że właśnie nie można zrobić tego, co proponuje poseł Jacek Rybicki. Jest tak dlatego, że art. 16 przewiduje, iż na statkach obwodowe komisje wyborcze powołują kapitanowie. Zakładanie, że obwodową komisję wyborczą powoła Grek, Hiszpan, czy Czech jest dość dyskusyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#EugeniuszKłopotek">Jestem oczywiście za tym, aby pozostawić sformułowanie mówiące o polskim kapitanie. Problemem jest natomiast formuła mówiąca o polskiej załodze. Czy jeżeli jeden z członków załogi nie jest Polakiem, to jeszcze jest to polska załoga, czy już nie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#BartłomiejNowotarski">Proponuję jednak powrót do początku, czyli do problemu, który jest istotą przepisów, o których debatujemy. Ta istota to stworzenie warunków do tego, aby polscy marynarze mogli skorzystać z konstytucyjnego prawa wyborczego. Z tego punktu widzenia rozczarowała mnie definicja nadesłana z Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej. Można wręcz powiedzieć, że po długim oczekiwaniu nic nie dostaliśmy. Co więcej, otrzymaliśmy sugestię, aby Komisja sama uregulowała kwestię zdefiniowania pojęcia „polski statek morski”.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#BartłomiejNowotarski">Sedno problemu polega na tym, że Polak przebywający na statku powinien mieć możliwość głosowania. Równocześnie jednak nie ma możliwości zmuszenia obcego kapitana czy obcego armatora do zorganizowania wyborów.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#BartłomiejNowotarski">Tak więc należy przyjąć taką definicję, aby dać uprawnienia wyborcze polskim marynarzom. W praktyce jest to możliwe tylko wówczas, gdy kapitanem jest Polak. Należy ograniczyć się tylko do tego. Inaczej doprowadzimy do ograniczenia - w sposób nieuprawniony - praw wyborczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#StanisławGebethner">Mam wątpliwości co do kryterium „statek będący w całością własnością polskiego armatora mającego siedzibę w kraju”. Jest to bowiem kryterium zawężające zakres statków, na których będą przeprowadzone wybory.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#StanisławGebethner">Ponadto mam wrażenie, że przy uwzględnieniu wszystkich kryteriów, o których mowa w art. 23 ust. 4 okaże się, że nie ma ani jednego takiego statku.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#StanisławGebethner">Chcę dodać, że ja uważam, że kluczową sprawą jest bandera, kapitan i załoga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#MarekMazurkiewicz">Należy także dodać armatora z siedzibą w Polsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#AndrzejDorsz">Być może, informacja, którą podam, nie pomoże w rozstrzygnięciu problemu, nad którym dyskutujemy, ale chcę powiedzieć, że w wyborach prezydenckich w 1995 r. na statkach morskich uprawnionych do głosowania było 5.294 wyborców. Tak więc, jeżeli nastąpi ograniczenie dyskutowanego przepisu, to liczba uprawnionych do głosowania na statkach morskich spadnie do wielkości symbolicznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#KrzysztofOksiuta">Uważam, że dyskutowany przepis jest bezsensowny. Jest tak dlatego, że trwa proces prywatyzacji. Zaproponowane brzmienie pochodzi z innej epoki, w której statek był częścią terytorium Polski. Konstrukcji tej nie można odnosić do dzisiejszych czasów. Właścicielem statku może być giełdowa spółka akcyjna. Oznacza to, że właściciel zmienia się codziennie. Próbujemy więc definiować problem bardzo trudny. Ponadto należy pamiętać o tym, co powiedział dyrektor Andrzej Dorsz. Uprawnionych do głosowania było kilka tysięcy wyborców, a w wyborach brało udział być może kilkaset wyborców. Przy takiej skali problemu nie ma potrzeby jego regulacji. Należy bowiem pamiętać, że istnieje możliwość głosowania w placówkach dyplomatycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#MirosławCzech">Pozwolę sobie nie zgodzić się z posłem Krzysztofem Oksiutą. Przytoczę jeden przykład. W wyborach w 1997 r. poseł Bogdan Borusewicz wygrał z posłem Januszem Lewandowskim rywalizację w okręgu wyborczym dzięki głosom marynarzy ze statków dalekomorskich. Czasami więc głosy te mają znaczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#MarekMazurkiewicz">Chodzi rzeczywiście o niewielką liczbę wyborców, ale o symbolicznym znaczeniu. Ponadto chcę przedłożyć kompromisową propozycję, zmierzającą do usunięcia wątpliwości. Proponuję zatem skreślenie wyrazów „w całości”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#MaciejPoręba">Zespół poselski spędził niemal pół dnia nad definicją polskiego statku morskiego. Jak widać, próba nie zakończyła się sukcesem. Ponadto chcę podnieść dwie kwestie. Bandera polska jest na statku zawsze wtedy, gdy kapitan jest Polakiem. Taka jest zasada. Statek nie musi więc być polski. Jest to kwestia pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#MaciejPoręba">Kwestia druga - co będzie w przypadku, kiedy statek zostanie zajęty przez bank - np. bank holenderski. Warto wiedzieć, że zajmowanie statków polskich przez obce banki wcale nie jest rzadkością.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#MaciejPoręba">Tak więc bardzo popieram propozycję skreślenia regulacji, nad którą dyskutujemy. Nie jest to bowiem problem istotny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#JacekRybicki">Nie zgadzam się z tym poglądem. Uważam, że umożliwienie tej grupie wyborców uczestniczenie w wyborach wynika również z tradycji. Oznacza to więc, że musimy dopracować się takich przepisów, które będą umożliwiały realizację prawa do głosowania osobom przebywającym na statkach.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#JacekRybicki">Moja propozycja jest bliska poprawce posła Marka Mazurkiewicza. Skoro musi być polski kapitan, to proponuję korektę biorąc pod uwagę również ten fakt, że polski armator często ograniczając koszty „ucieka” pod tzw. tanią banderę, pozostając polskim armatorem.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#JacekRybicki">Proponuję więc brzmienie następujące: „statek będący własnością polskiego armatora mającego siedzibę w kraju i dowodzony przez polskiego kapitana”.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#JacekRybicki">Tak więc oznacza to, że nie ma mowy o załodze polskiej. Jest tak dlatego, że wymóg ten - moim zdaniem - wynika z ust. 3, w którym jest mowa o tym, że dla stworzenia okręgu potrzeba co najmniej 15 wyborców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#KrzysztofOksiuta">Mam pytanie do przedstawiciela Biura Legislacyjnego, jak rozpatrywane przepisy mają się do przepisów regulujących prowadzenie działalności gospodarczej. Zwracam bowiem uwagę, że na tej samej zasadzie można wymagać od polskich firm prywatnych tworzenia obwodów głosowania wszędzie.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#KrzysztofOksiuta">Podmiot tworzący obwód głosowania ponosi pewne koszty. Nasuwa się więc pytanie, kto zwraca koszty zorganizowania obwodu wyborczego i przeprowadzenia głosowania na polskim statku, ale na statku prywatnym. Dotychczas statki były bowiem państwowe, ale to się szybko zmienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#MirosławCzech">Koszty przeprowadzenia wyborów pokrywane są z budżetu państwa. Rozumiem więc, że skłaniamy się do przyjęcia propozycji posła Jacka Rybickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#MarekMazurkiewicz">Trzeba chyba jednak dodać „polską banderą”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#JacekRybicki">Można oczywiście pozostawić polską banderę i sprawdzić, jak kwestia ta wygląda w praktyce. Deklaruję, że kwestię tę mogę sprawdzić w ciągu trzech dni. Intuicyjnie obawiam się jednak, że biorąc pod uwagę sytuację polskich firm żeglugowych, większość polskich statków z polskimi załogami pływa pod tzw. tanią banderą. Do następnego posiedzenia mogę jednak sprawdzić skalę tego zjawiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#EugeniuszKłopotek">Proszę jednak pamiętać, że z punktu widzenia procedury wyborczej potrzeba co najmniej 15 wyborców i kapitana, który zarządzi przygotowanie głosowania. Nic więcej nie jest potrzebne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#MirosławCzech">Proszę jednak pamiętać, że w art. 3 jest mowa o polskim statku morskim. Ta sama formuła znajduje się w art. 4. Statek pływający pod tzw. tanią banderą nie jest statkiem polskim.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#MirosławCzech">Proponuję przyjęcie następującego brzmienia ust. 4: „przez polski statek morski, o którym mowa w ust. 3 rozumie się statek będący własnością polskiego armatora mającego siedzibę w kraju, podnoszący polską banderę i dowodzony przez polskiego kapitana”.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#MirosławCzech">Na następnym posiedzeniu moglibyśmy powrócić do tej kwestii po tym, jak poseł Jacek Rybicki ustali, jaki jest faktyczny stan rzeczy, czyli jaka jest skala zjawiska „ucieczki” polskich statków pod tzw. tanią banderę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#EugeniuszKłopotek">Proponuję następujący początek ust. 4: „W rozumieniu niniejszej ustawy polskich statków morskich...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#BohdanSzcześniak">Dotychczasowe przepisy stanowią: „w całości własnością polskiego armatora”. Formuła ta nie budziła wątpliwości. Gdy zostanie przyjęta formuła „własnością polskiego armatora”, to jestem przekonany, że minister właściwy do spraw gospodarki morskiej zwróci się do Państwowej Komisji Wyborczej o wyjaśnienie, czy chodzi o statki będące w całości własnością polskiego armatora, czy też w grę wchodzi częściowa własność polskiego armatora. Państwowa Komisja Wyborcza nie będzie wiedziała, co odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#MirosławCzech">Wobec tego zasadnicze zastrzeżenia proponuję pozostawić formułę „w całości”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#EugeniuszKłopotek">W efekcie więc „wyrzuciliśmy” polską załogę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#MirosławCzech">Proponuję następujące brzmienie art. 23 ust. 4:</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#MirosławCzech">„Ust. 4. W rozumieniu niniejszej ustawy polskim statkiem morskim jest statek będący w całości własnością polskiego armatora mającego siedzibę w kraju, podnoszący polską banderę i dowodzony przez polskiego kapitana”.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#MirosławCzech">Równocześnie zakładamy, że po zaprezentowaniu przez posła Jacka Rybickiego informacji o skali zjawiska „ucieczki” pod tzw. tanią banderę, będzie możliwość powrotu do dyskusji na ten temat. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu art. 23 ust. 4 w zaproponowanym brzmieniu? Nie ma sprzeciwu. Czy ktoś chce jeszcze zabrać głos w sprawie zmiany 18?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#GrzegorzSchreiber">W dotychczasowym brzmieniu ustawy jest tak, że obwód głosowania na statku może być utworzony, gdy jest co najmniej 20 wyborców. Natomiast jeżeli chodzi o szpitale i zakłady pomocy społecznej, to nie ma tego typu bariery. W przedłożonej propozycji w sposób dla mnie niezrozumiały stworzona została dyskryminacja dotycząca właśnie osób przebywających w szpitalach i zakładach pomocy społecznej. Tak więc bariera liczby wyborców została obniżona dla statków morskich, a podwyższona dla szpitali i domów pomocy społecznej, gdyż mowa jest o co najmniej 50 wyborcach jako warunku utworzenia obwodu. Proszę o wyjaśnienie przyczyn zaproponowanych rozwiązań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#EugeniuszKłopotek">Nie jest do końca tak. W dotychczasowych przepisach, a ściślej mówiąc w art. 22 ust. 3 jest mowa o tym, że można utworzyć. Natomiast przedłożona propozycja stanowi o obowiązku utworzenia gdyż jest formuła „tworzy się”. Jest oczywiście kwestia wysokości progu, a więc minimalnej liczby wyborców. Należy jednak pamiętać o dalszej części art. 22 ust. 3, który stwarza możliwość utworzenia obwodu głosowania, gdy liczba wyborców jest mniejsza od 50.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#MirosławCzech">Jak to jest w innych ordynacjach?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#BohdanSzcześniak">Rozwiązania zawarte w przedłożonej propozycji są analogiczne do rozwiązań zawartych w ordynacji wyborczej do Sejmu. Tak więc na statkach chodzi o co najmniej 15 wyborców, a w szpitalach i domach pomocy społecznej co najmniej 50 wyborców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#JerzySzmajdziński">Chcę zapytać o dwie kwestie. Po pierwsze - w jakich państwach przeprowadza się głosowanie na statkach i po drugie - jakie koszty zostały poniesione w związku z wyborami na statkach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#BohdanSzcześniak">Nie potrafię odpowiedzieć, na statkach jakich państw przeprowadza się wybory. Jeżeli natomiast chodzi o koszty wyborów na statkach, to są one znikome. Są to koszty diet członków obwodowych komisji wyborczych, koszt połączeń, czyli transmisji wyników oraz koszt druku kart wyborczych, które niekiedy drukowane są na statkach, jeżeli nie ma możliwości ich dostarczenia. Tak więc nie są to wysokie koszty, choć są trochę wyższe niż analogicznych głosowań w kraju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#BartłomiejNowotarski">Tylko pośrednio odniosę się do pierwszego pytania posła Jerzego Szmajdzińskiego. W Republice Federalnej Niemiec było bardzo dużo wniosków do związkowego Trybunału Konstytucyjnego w związku z ograniczeniem praw wyborczych, czyli również wówczas, gdy jakaś grupa obywateli jest pozbawiona możliwości głosowania. Odnosi się to do obywateli na statkach, czy w szpitalach. Tak więc jest przedmiotem troski to, aby prawa wyborcze nie były ograniczone w stosunku do żadnej grupy obywateli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#MirosławCzech">Proszę więc naszego eksperta Bartłomieja Nowotarskiego, aby zechciał kwestię tę rozpoznać nieco szerzej i udzielić bardziej obszernej odpowiedzi na pytanie posła Jerzego Szmajdzińskiego.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#MirosławCzech">Czy ktoś chce jeszcze zabrać głos w sprawie zmiany 18? Nikt się nie zgłasza. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 18 w przedłożonym brzmieniu wraz ze zmienioną treścią art. 23 ust. 4? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 18. Przechodzimy do omówienia zmiany 19.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 19 przewiduje następujące zmiany w art. 24:</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#EugeniuszKłopotek">a) w ust. 1 wyraz „podają” zastępuje się wyrazem „podaje”, a wyrazy „właściwe zarządy gmin” zastępuje się wyrazami „wójt (burmistrz, prezydent miasta)”,</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#EugeniuszKłopotek">b) w ust. 2 wyraz „wyborczych” zastępuje się wyrazem „głosowania” i dodaje się drugie zdanie w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#EugeniuszKłopotek">„Wykonanie tego obowiązku powinno nastąpić najpóźniej w 21 dniu przed dniem wyborów.”,</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#EugeniuszKłopotek">c) dodaje się ust. 3 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#EugeniuszKłopotek">„3. O utworzeniu obwodu głosowania na statku kapitan statku zawiadamia wyborców”.</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#EugeniuszKłopotek">Tak więc istotą zmiany 19 jest przeniesienie obowiązku informowania o siedzibach obwodowych komisji wyborczych z zarządu gminy na wójta, burmistrza, prezydenta miasta. Dotyczy to także kapitanów statków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 19? Nikt się nie zgłasza. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 19? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 19 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 20.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 20 przewiduje, iż w art. 26:</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#EugeniuszKłopotek">a) w ust. 2 wyraz „miejsca” zastępuje się wyrazem „adres”,</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#EugeniuszKłopotek">b) ust. 3 otrzymuje brzmienie: „3. Spis wyborców sporządza się w urzędzie gminy jako zadanie zlecone gminy”.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#EugeniuszKłopotek">Zwracam uwagę na to, że jest różnica między pojęciem „miejsce zamieszkania” a pojęciem „adres zamieszkania”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 20? Nie ma uwag. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 20? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 20 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 21.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 21 przewiduje nadanie art. 27 następującej treści:</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#EugeniuszKłopotek">„Art. 27.1. Spis sporządza się w 2 egzemplarzach oddzielnie dla każdego obwodu głosowania, na podstawie stałego rejestru wyborców w gminie prowadzonego na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 28 maja 1993 r. — Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 45, poz. 205, z późniejszymi zmianami).</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#EugeniuszKłopotek">2. Spis, o którym mowa w ust. 1 sporządza się najpóźniej na 14 dni przed dniem wyborów. Jeden egzemplarz spisu przekazuje się w przeddzień głosowania przewodniczącemu właściwej odwodowej komisji wyborczej”.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#EugeniuszKłopotek">Jest to zmiana o charakterze porządkującym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#MirosławCzech">Czy ktoś chce zabrać głos w sprawie zmiany 21? Nie ma zgłoszeń. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 21? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 21 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 22.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 22 zakłada dodanie nowego art. 27a w brzmieniu następującym:</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#EugeniuszKłopotek">„Art. 27a. 1. Spis wyborców w szpitalach, zakładach pomocy społecznej oraz zakładach karnych i aresztach śledczych, a także w oddziałach zewnętrznych tych zakładów i aresztów sporządza się na podstawie wykazów osób, które będą w nich przebywać w dniu wyborów.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#EugeniuszKłopotek">2. Wykazy osób, o których mowa w ust. 1, kierownicy jednostek przekazują do urzędu gminy najpóźniej w 10 dniu przed dniem wyborów.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#EugeniuszKłopotek">3. O wpisaniu do spisu wyborców osób, o których mowa w ust. 1, zawiadamia się urząd gminy właściwy ze względu na miejsce ich stałego zamieszkania”.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 22 nie wywołała kontrowersji podczas prac zespołu poselskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 22?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#AndrzejBrachmański">W art. 27a ust. 1 zakłada, że wcześniej będzie wiadomo, kto będzie przebywał w szpitalu czy zakładzie pomocy społecznej w dniu wyborów. Rozumiem, że chodzi o to, że dane osoby są dzisiaj np. w szpitalu i przewiduje się, że będą w szpitalu również w dniu wyborów. Nie jest to jednak zbyt dobra formuła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#EugeniuszKłopotek">Rzeczywiście, jest to trochę założenie i trochę przypuszczenie. Nie sądzę jednak, aby mogło to powodować jakieś problemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#MirosławCzech">Czy ktoś chce jeszcze zabrać głos w sprawie zmiany 22? Nikt się nie zgłasza. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 22 w przedłożonym brzmieniu? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 22 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do omówienia zmiany 23.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 23 zakłada nadanie art. 29 następującego brzmienia:</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#EugeniuszKłopotek">„Art. 29. Minister właściwy do spraw administracji publicznej na wniosek Państwowej Komisji Wyborczej określa, w drodze rozporządzenia, sposób sporządzania spisu wyborców ustalając wzór spisu, metody jego aktualizacji z uwzględnieniem ponownego głosowania, wzory wykazów osób przebywających w szpitalach, zakładach opieki społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych, w których utworzono obwody głosowania, wzory oraz sposób wydawania zaświadczenia o prawie do głosowania”.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana ta wynika ze zmian w systemie źródeł prawa wprowadzonych mową konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#EugeniuszKłopotek">W dotychczasowym brzmieniu stosowną regulację przyjmowała Państwowa Komisja Wyborcza po porozumieniu z ministrem spraw wewnętrznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 23? Nie ma uwag. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 23? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 23 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do omówienia zmiany 24.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#EugeniuszKłopotek">Treść zmiany 24 polega na tym, że w art. 30 ust. 2 wyrazy „zarządom gmin” zastępuje się wyrazem „gminom”.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#EugeniuszKłopotek">Zespół poselski uznał, że minister sprawiedliwości określi tryb przekazywania gminom informacji o osobach pozbawionych prawa wybierania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#MirosławCzech">Czy ktoś chce zabrać głos w sprawie zmiany 24? Nikt się nie zgłasza. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 24? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 24 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 25.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 25 przewiduje nadanie art. 31 następującego brzmienia:</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#EugeniuszKłopotek">„Art. 31. 1. Wyborca przebywający czasowo na obszarze gminy na okres obejmujący dzień wyborów jest dopisywany do spisu wyborców na własny wniosek, wniesiony najpóźniej w 10 dniu przed dniem wyborów.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#EugeniuszKłopotek">2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do wyborcy nigdzie nie zamieszkałego, przebywającego na obszarze gminy”.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana ta nie budziła rozbieżności podczas prac zespołu poselskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 25?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#AndrzejBrachmański">Mam uwagę do art. 31 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#AndrzejBrachmański">Skoro w art. 26 - zmiana 20 - przyjęta została formuła mówiąca o adresie zamieszkania, to wydaje się, iż ust. 2 powinien stanowić, że przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do wyborcy, który nie posiada adresu.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#AndrzejBrachmański">Formuła „wyborcy nigdzie nie zamieszkałego” nie jest jasna. Chodzi o to, że np. osoby przebywające w schroniskach dla bezdomnych nie posiadają adresu, ale zamieszkują w schronisku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#BohdanSzcześniak">W przypadku adresu chodzi o określenie bardziej precyzyjne. Miejsce zamieszkania czasami nie jest wystarczające. Nazwa wsi jest niekiedy niewystarczająca jako określenie miejsca zamieszkania. Adres zamieszkania jest pojęciem jaśniejszym. Wiadomo bowiem, że chodzi o miejscowość, ulicę, numer domu i numer mieszkania.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#BohdanSzcześniak">Natomiast art. 31 ust. 2 dotyczy bezdomnych, którzy są nigdzie nie zamieszkali. Zamieszkanie należy traktować jako zamieszkanie w rozumieniu prawa cywilnego. Z jednej strony jest to faktyczne zamieszkanie, a z drugiej ześrodkowanie interesów oraz zamiar zamieszkiwania, czyli stałego pobytu w danym miejscu. W takim rozumieniu osoby bezdomne nie mają miejsca zamieszkania. Mają czasowe miejsce pobytu, ale nie jest to miejsce zamieszkania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#JerzySzmajdziński">Chcę zapytać, czy zespół poselski analizował możliwość skrócenia terminu 10 dni zawartego w ust. 1, do 7 dni. Wyjazdy trwają bowiem często 7 dni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#BohdanSzcześniak">Termin 10 dni występuje również w innych ordynacjach.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#BohdanSzcześniak">Jeśli chodzi o osoby głosujące poza stałym miejsce zamieszkania, to mają one do dyspozycji dwie formuły głosowania.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#BohdanSzcześniak">Pierwsza formuła to pobranie zaświadczenia z miejsca głosowania. W wyborach prezydenckich przyjęto koncepcję, że można od razu pobrać zaświadczenie na dwie tury głosowania. Niezależnie, gdzie dany wyborca znajdzie się w czasie pierwszej i w czasie drugiej tury głosowania, może głosować w dowolnie wybranym obwodzie.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#BohdanSzcześniak">Druga formuła dotyczy zwłaszcza osób zameldowanych na pobyt czasowy. Dotyczy to zwłaszcza studentów. Chodzi o sytuację, w której osoby te nie chcą jechać do miejsca stałego zamieszkania i pobrać zaświadczenia o prawie głosowania. Wówczas osoby te - na 10 dni przed wyborami - mogą zwrócić się o dopisanie do spisu, co umożliwia głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#BohdanSzcześniak">Termin 10 dni wynika z tego, że spisy trzeba poddać kontroli oraz trzeba zawiadomić miejsce stałego zamieszkania danej osoby, że osoba została dopisana do spisu w miejscu, w którym przebywa czasowo.</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#BohdanSzcześniak">Tak więc poczta musi dostarczyć tę informację, a gmina musi dokonać skreślenia w spisie. Termin 10 dni jest bezpieczny. Krótszy termin mógłby spowodować, że zawiadomienia nie dotrą na czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#MirosławCzech">Czy są jeszcze uwagi do zmiany 25? Nie ma uwag. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 25? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 25 w przedłożonym brzmieniu. Przystępujemy do rozpatrzenia zmiany 26.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 26 dotyczy art. 32 i przewiduje, że:</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#EugeniuszKłopotek">a) w ust. 1 wyrazy „między 14 a 7” zastępuje się wyrazami „między 21 a 14”,</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#EugeniuszKłopotek">b) ust. 4 otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#EugeniuszKłopotek">„4. Minister Obrony Narodowej i minister właściwy do spraw wewnętrznych, po porozumieniu z Państwową Komisję Wyborczą, określa sposób realizacji obowiązków dowódców, o których mowa w ust. 3, uwzględniając konieczność zapewnienia wyborcom, o których mowa w ust. 1 i 2, wykonywania funkcji członków obwodowych komisji wyborczych i mężów zaufania”.</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#EugeniuszKłopotek">Jeśli chodzi o ust. 1, to przepis ten dotyczy sytuacji, w której żołnierz występuje z wnioskiem o wpisanie do wybranego przez siebie spisu wyborców. Zgodnie z przedłożoną propozycją powinien to uczynić między 21. a 14. dniem przed dniem wyborów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 26? Nie ma uwag. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 26? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 26 w zaproponowanym brzmieniu. Przystępujemy do rozpatrzenia zmiany 27.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#EugeniuszKłopotek">Treścią zmiany 27 jest dodanie nowego art. 32a w następującym brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#EugeniuszKłopotek">„Art. 32a. O dopisaniu do spisu wyborców osób, o których mowa w art. 31 ust. 1 i art. 32 ust. 1 i 2, zawiadamia się urząd gminy właściwy ze względu na miejsce ich stałego zamieszkania”.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#EugeniuszKłopotek">Jest to konsekwencja poprzednich zmian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#MirosławCzech">Czy ktoś chce zabrać głos w sprawie zmiany 27? Nikt się nie zgłasza. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 27? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 27 w przedłożonym brzmieniu. Przystępujemy do rozpatrzenia zmiany 28.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 28 przewiduje następujące brzmienie art. 33:</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#EugeniuszKłopotek">„Art. 33 1. Wyborca zmieniający miejsce pobytu przed dniem wyborów otrzymuje na swoje żądanie, przed sporządzeniem spisu wyborców - na podstawie rejestru wyborców, a po sporządzeniu spisu wyborców — na podstawie spisu wyborców, 2 zaświadczenia: o prawie do głosowania w dniu wyborów oraz o prawie do głosowania w ponownym głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#EugeniuszKłopotek">2. Wyborca zmieniający miejsce pobytu po dniu wyborów, a przed ponownym głosowaniem otrzymuje na swoje żądanie zaświadczenie o prawie do głosowania w ponownym głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#EugeniuszKłopotek">3. Zaświadczenia, o których mowa w ust. 1 i 2, wydaje urząd gminy.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#EugeniuszKłopotek">4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do kapitanów polskich statków morskich i konsulów, którzy sporządzili spisy wyborców”.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#EugeniuszKłopotek">Jest to również konsekwencja zmian, o których była już mowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 28? Nie ma uwag.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#MirosławCzech">Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 28? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 28 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 29.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 29 przewiduje następujące modyfikacje w art. 35:</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#EugeniuszKłopotek">a) w ust. 1 wyrazy „obejmującej okres od dnia zarządzenia wyborów do dnia wyborów” zastępuje się wyrazami „w dniu wyborów”,</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#EugeniuszKłopotek">b) w ust. 2 na końcu zdania drugiego skreśla się kropkę i dodaje wyrazy „oraz adres zamieszkania”.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#EugeniuszKłopotek">c) ust. 3 otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#EugeniuszKłopotek">„3. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej po porozumieniu z Państwową Komisją Wyborczą określa, w drodze rozporządzenia, sposób sporządzania i aktualizacji spisu wyborców, o którym mowa w ust. 1, z uwzględnieniem okresu między dniem wyborów a ponownym głosowaniem”.</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana dotyczy wyborców przebywających na polskich statkach morskich, a zwłaszcza kwestii terminu wpisywania do spisu wyborców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#MirosławCzech">Czy ktoś chce zabrać głos w sprawie zmiany 29? Nikt się nie zgłasza. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 29? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 29 w przedłożonym brzmieniu. Przystępujemy do rozpatrzenia zmiany 30.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 30 dotyczy art. 36 i przewiduje, że:</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#EugeniuszKłopotek">a) w ust. 1 po wyrazach „za granicą” dodaje się wyrazy „i posiadający ważne polskie paszporty”, a wyrazy „właściwe terytorialne konsulaty Rzeczypospolitej Polskiej” zastępuje się wyrazami „właściwego terytorialnie konsula”,</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#EugeniuszKłopotek">b) w ust. 2 na końcu zdania drugiego kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje wyrazy „numer ważnego polskiego paszportu, a także miejsce i datę jego wydania”,</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#EugeniuszKłopotek">c) ust. 3 otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#EugeniuszKłopotek">„3. Minister właściwy do spraw zagranicznych po porozumieniu z Państwową Komisją Wyborczą określa, w drodze rozporządzenia, sposób sporządzania i aktualizacji spisu wyborców, o którym mowa w ust. 1, z uwzględnieniem okresu między dniem wyborów a ponownym głosowaniem”.</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#EugeniuszKłopotek">Chodzi o wyborców przebywających za granicą. W ust. 1 jest dodana formuła mówiąca o ważnym polskim paszporcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#MirosławCzech">Czy ktoś chce zabrać głos w sprawie zmiany 30?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#KrzysztofOksiuta">Proszę o wyjaśnienie kwestii ważności paszportu, zwłaszcza jeżeli chodzi o starsze paszporty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#EugeniuszKłopotek">Przepis jest jednoznaczny - paszport ma być ważny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#MirosławCzech">Sądzę, że jest to sprawa bezdyskusyjna. Czy są dalsze uwagi do zmiany 30? Nikt się nie zgłasza. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 30? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 30 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 31.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#EugeniuszKłopotek">Treścią zmiany 31 jest następujące brzmienie art. 37:</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#EugeniuszKłopotek">„Art. 737. 1. Spis wyborców jest udostępniany do wglądu w urzędzie gminy lub siedziby organu, który spis sporządził.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#EugeniuszKłopotek">2. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) lub organ, który sporządził spis wyborców powiadamia wyborców, w sposób zwyczajowo przyjęty, o sporządzeniu spisu oraz o miejscu i czasie jego udostępniania”.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#EugeniuszKłopotek">Dotychczasowe brzmienie art. 37 stanowi, że spis jest wykładany do publicznego wglądu na okres 5 dni po 5 godzin dziennie w porze dogodnej dla wyborców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 31? Nie ma uwag. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 31? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 31 w przedłożonym brzmieniu. Przystępujemy do rozpatrzenia zmiany 32.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 32 przewiduje, że w art. 38 ust. 1 wyrazy „wyłożenia spisu do publicznego wglądu” zastępuje się wyrazami „udostępniania spisu do wglądu”. Jest to konsekwencja poprzedniej zmiany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 32? Nie ma uwag. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 32? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 32 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 33.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 33 dotyczy art. 39 i przewiduje, że w ust. 1 po wyrazie „wnieść” dodaje się wyrazy „w terminie 3 dni od daty doręczenia decyzji”. Przypominam, że chodzi o decyzję nie uwzględniającą reklamacji lub powodującą skreślenie ze spisu wyborców. Dotychczasowe brzmienie nie przewiduje terminu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 33? Nie ma uwag. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 33? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 33 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do omówienia zmiany 34.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 34 przewiduje dodanie nowego art. 39a w brzmieniu następującym:</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#EugeniuszKłopotek">„Art. 39a. Obwodowa komisja wyborcza dopisuje w dniu głosowania do spisu wyborców:</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#EugeniuszKłopotek">1) osobę przedkładającą zaświadczenie o prawie do głosowania, dołączając zaświadczenie do spisu,</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#EugeniuszKłopotek">2) osobę pominiętą w spisie, jeżeli udokumentuje, iż stale zamieszkuje na terenie obwodu głosowania, a urząd gminy potwierdzi, że nie otrzymał zawiadomienia o utracie przez nią prawa wybierania,</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#EugeniuszKłopotek">3) obywatela polskiego stale zamieszkującego za granicą, na podstawie ważnego polskiego paszportu, odnotowując numer paszportu oraz miejsce i datę jego wydania w rubryce spisu «uwagi»”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#MirosławCzech">Czy są uwagi do zmiany 34? Nie ma uwag. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 34? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 34 w przedłożonym brzmieniu. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany 35.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 35 przewiduje następujące zmiany w art. 40:</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#EugeniuszKłopotek">a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#EugeniuszKłopotek">„1. Kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej zgłasza co najmniej 100.000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. Zgłoszenie musi być poparte podpisami zgłaszających i zawierać pisemną zgodę kandydata na kandydowanie”,</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#EugeniuszKłopotek">b) skreśla się ust. 2,</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#EugeniuszKłopotek">c) ust. 3 otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#EugeniuszKłopotek">„3. Kandydatów na Prezydenta Rzeczypospolitej można zgłaszać najpóźniej w 45. dniu przed dniem wyborów”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#MirosławCzech">Zmiana 35 oznacza wejście w obszar rozdziału 5 „Zgłaszanie kandydatów na prezydenta”. Jest to ważna kwestia mająca całościowy charakter. W związku z tym proponuję, aby rozpatrywać łącznie wszystkie zmiany dotyczące tej problematyki. Są to zmiany do 35 do 41.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 36 przewiduje dodanie nowych art. 40a–40c w następującym brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#EugeniuszKłopotek">„Art. 40a. 1. Obywatele w liczbie co najmniej 15 tworzą w celu zgłoszenia kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej komitet wyborczy, zwany dalej komitetem.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#EugeniuszKłopotek">2. Komitet działa pod nazwą „komitet wyborczy kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (imię i nazwisko kandydata).</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#EugeniuszKłopotek">3. Obywatele, o których mowa w ust. 1, oświadczają na piśmie o utworzeniu komitetu, podając swoje imiona i nazwiska, adresy zamieszkania i numery ewidencyjne PESEL oraz ustanawiają pełnomocnika komitetu i jego zastępcę. Dokument o utworzeniu komitetu oraz przyjęcie pełnomocnictwa potwierdza się podpisami.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#EugeniuszKłopotek">4. Pełnomocnik komitetu, zwany dalej pełnomocnikiem, lub jego zastępca działa w imieniu i na rzecz komitetu.</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#EugeniuszKłopotek">5. Komitet posiada osobowość prawną, w zakresie wykonywania zadań wynikających z ustawy, którą nabywa z dniem zarejestrowania przez Państwową Komisję Wyborczą, o którym mowa w art. 40b ust. 4, lub z dniem wydania orzeczenia Sądu Najwyższego, o którym mowa w art. 40b ust. 7, uwzględniającego skargę.</u>
          <u xml:id="u-192.6" who="#EugeniuszKłopotek">6. Zgłoszenie komitetu do zarejestrowania może być dokonane najpóźniej w 55 dni przed dniem wyborów.</u>
          <u xml:id="u-192.7" who="#EugeniuszKłopotek">Art. 40b. 1. Po zebraniu, zgodnie z wymaganiami określonymi w art. 41 ust. 1 pkt 3, co najmniej 1.000 podpisów obywateli mających prawo wybierania do Sejmu, popierających kandydata, pełnomocnik zawiadamia państwową Komisję Wyborczą o utworzeniu komitetu. Podpisy te stanowią część wymaganej liczby 100.000 podpisów osób popierających kandydata.</u>
          <u xml:id="u-192.8" who="#EugeniuszKłopotek">2. W zgłoszeniu komitetu do zarejestrowania podaje się:</u>
          <u xml:id="u-192.9" who="#EugeniuszKłopotek">1) nazwę komitetu oraz adres jego siedziby,</u>
          <u xml:id="u-192.10" who="#EugeniuszKłopotek">2) dane: imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny, PESEL pełnomocnika oraz jego zastępcy.</u>
          <u xml:id="u-192.11" who="#EugeniuszKłopotek">3. Do zgłoszenia załącza się:</u>
          <u xml:id="u-192.12" who="#EugeniuszKłopotek">1) oświadczenie o utworzeniu komitetu, o którym mowa w art. 40a ust. 3,</u>
          <u xml:id="u-192.13" who="#EugeniuszKłopotek">2) pisemną zgodą kandydata na kandydowanie w wyborach,</u>
          <u xml:id="u-192.14" who="#EugeniuszKłopotek">3) wykaz co najmniej 1.000 podpisów, o których mowa w ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-192.15" who="#EugeniuszKłopotek">4. Jeżeli zgłoszenie spełnia warunki określone w ust. 2 i 3, Państwowa Komisja Wyborcza, w terminie 3 dni od jego doręczenia, postanawia o zarejestrowaniu komitetu. Postanowienia doręcza się niezwłocznie pełnomocnikowi.</u>
          <u xml:id="u-192.16" who="#EugeniuszKłopotek">5. Jeżeli zgłoszenie wykazuje wady, Państwowa Komisja Wyborcza odmawia rejestracji komitetu i niezwłocznie wzywa pełnomocnika do usunięcia skazanych wad zgłoszenia w ustalonym przez Komisję terminie.</u>
          <u xml:id="u-192.17" who="#EugeniuszKłopotek">6. W razie uznania stanowiska Państwowej Komisji Wyborczej za niezasadne, pełnomocnik może zaskarżyć je do Sądu Najwyższego. Skargę wnosi się w terminie 2 dni od daty odmowy rejestracji komitetu.</u>
          <u xml:id="u-192.18" who="#EugeniuszKłopotek">7. Sąd Najwyższy rozpatruje i wydaje orzeczenie w sprawie skargi w terminie 3 dni, w składzie 3 sędziów, w postępowaniu nieprocesowym. Od orzeczenia Sądu Najwyższego nie przysługuje środek prawny. Orzeczenie doręcza się pełnomocnikowi i Państwowej Komisji Wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-192.19" who="#EugeniuszKłopotek">8. Państwowa Komisja Wyborcza informuje o zarejestrowanych komitetach ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej «Monitor Polski» oraz podaje do publicznej wiadomości w prasie o zasięgu ogólnopolskim.</u>
          <u xml:id="u-192.20" who="#EugeniuszKłopotek">Art. 40c. 1. Zbieranie podpisów osób popierających zgłoszenie kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej może być dokonywane tylko w miejscu, czasie i w sposób wykluczający stosowanie jakichkolwiek nacisków zmierzających do wymuszania podpisów.</u>
          <u xml:id="u-192.21" who="#EugeniuszKłopotek">2. Zabrania się zbierania podpisów osób popierających zgłoszenie kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej na terenie jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej oraz oddziałów obrony cywilnej, a także skoszarowanych jednostek policyjnych”.</u>
          <u xml:id="u-192.22" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 37 dotyczy art. 41 i przewiduje, że:</u>
          <u xml:id="u-192.23" who="#EugeniuszKłopotek">a) w ust. 1: zdanie wstępne otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-192.24" who="#EugeniuszKłopotek">„Zgłoszenia kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej dokonuje pełnomocnik komitetu zarejestrowanego zgodnie z art. 40b ust. 4 i ust. 8, najpóźniej do godz. 24 w 45. dniu przed dniem wyborów. Zgłoszenie kandydata powinno zawierać:”,</u>
          <u xml:id="u-192.25" who="#EugeniuszKłopotek">— w pkt. 1 skreśla się wyrazy „wykształcenie, zawód, miejsce pracy”,</u>
          <u xml:id="u-192.26" who="#EugeniuszKłopotek">— pkt 3 otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-192.27" who="#EugeniuszKłopotek">„3) wykaz podpisów wyborczych popierających zgłoszenie, zawierający czytelne wskazanie imienia (imion) i nazwiska, adresu zamieszkania oraz numeru ewidencyjnego PESEL wyborcy, który udziela poparcia składając na wykazie własnoręczny podpis; każda strona wykazu musi zawierać nazwę komitetu zgłaszającego kandydata oraz adnotację:</u>
          <u xml:id="u-192.28" who="#EugeniuszKłopotek">„Udzielam poparcia kandydatowi na Prezydenta Rzeczypospolitej — imię (imiona) i nazwisko kandydata w wyborach przypadających w dniu...... roku”,</u>
          <u xml:id="u-192.29" who="#EugeniuszKłopotek">b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-192.30" who="#EugeniuszKłopotek">„3. Do zgłoszenia należy dołączyć pisemną zgodę kandydata na kandydowanie w wyborach na Prezydenta Rzeczypospolitej zawierającą również numer PESEL kandydata oraz informację o udokumentowanym wykształceniu, wykonywanym zawodzie i miejscu (zakładzie) pracy, a także o miejscu zamieszkania kandydata”.</u>
          <u xml:id="u-192.31" who="#EugeniuszKłopotek">c) w ust. 4 skreśla się wyraz „również”.</u>
          <u xml:id="u-192.32" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 38 obejmuje art. 42 i przewiduje, że:</u>
          <u xml:id="u-192.33" who="#EugeniuszKłopotek">a) w ust. 1 skreśla się wyrazy „,o których mowa w art. 41 ust. 1 pkt 2”,</u>
          <u xml:id="u-192.34" who="#EugeniuszKłopotek">b) dodaje się ust. 1a w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-192.35" who="#EugeniuszKłopotek">„1a. Państwowa Komisja Wyborcza sprawdzając prawidłowość zgłoszenia kandydata bada:</u>
          <u xml:id="u-192.36" who="#EugeniuszKłopotek">1) czy kandydat jest obywatelem polskim, ma ukończone 35 lat i pełnię praw wyborczych,</u>
          <u xml:id="u-192.37" who="#EugeniuszKłopotek">2) zgodność danych, o których mowa w art. 41 ust. 3, na podstawie dostępnych urzędowo dokumentów,</u>
          <u xml:id="u-192.38" who="#EugeniuszKłopotek">3) czy zgłoszenie kandydatury poparło podpisami co najmniej 100.000 obywateli, zgodnie z art. 41 ust. 1 pkt 3”,</u>
          <u xml:id="u-192.39" who="#EugeniuszKłopotek">c) w ust. 3 dodaje się zdanie trzecie w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-192.40" who="#EugeniuszKłopotek">„Sąd Najwyższy rozpatruje odwołanie w terminie 5 dni w trybie określonym w art. 40b ust. 7”.</u>
          <u xml:id="u-192.41" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 39 obejmuje art. 43 i przewiduje, że:</u>
          <u xml:id="u-192.42" who="#EugeniuszKłopotek">a) w ust. 1 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-192.43" who="#EugeniuszKłopotek">„Po upływie terminu, o którym mowa w art. 40 ust. 3, Państwowa Komisja Wyborcza sporządza listę kandydatów, na której w kolejności alfabetycznej nazwisk umieszcza następujące dane: nazwisko, imiona, wiek oraz wskazane w zgłoszeniu udokumentowane wykształcenie, wykonywany zawód, miejsce (zakład) pracy i miejsce zamieszkania zarejestrowanych kandydatów”,</u>
          <u xml:id="u-192.44" who="#EugeniuszKłopotek">b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-192.45" who="#EugeniuszKłopotek">„2. Na wniosek pełnomocnika na liście kandydatów umieszcza się oznaczenie przynależności kandydata do partii politycznej lub organizacji społecznej”.</u>
          <u xml:id="u-192.46" who="#EugeniuszKłopotek">Zmiana 40 obejmuje art. 45 i przewiduje, że:</u>
          <u xml:id="u-192.47" who="#EugeniuszKłopotek">a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-192.48" who="#EugeniuszKłopotek">„1. Pełnomocnikom, o których mowa w art. 40a ust. 3, przysługuje prawo zgłoszenia po jednym mężu zaufania do okręgowej komisji wyborczej oraz obwodowych komisji wyborczych. Funkcję męża zaufania przy Państwowej Komisji Wyborczej pełni pełnomocnik komitetu wyborczego lub osoba przez niego upoważniona”,</u>
          <u xml:id="u-192.49" who="#EugeniuszKłopotek">b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-192.50" who="#EugeniuszKłopotek">„2. Upoważnienia mężom zaufania wystawiają pełnomocnicy lub upoważnione przez nich osoby, według wzoru ustalonego przez Państwową Komisję Wyborczą”.</u>
          <u xml:id="u-192.51" who="#EugeniuszKłopotek">Zwracam uwagę, iż jeżeli chodzi zwłaszcza o zmianę 36, to zespół poselski proponuje regulacje oparte na rozwiązaniach zawartych w uchwalonej w tym roku ustawie o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#MirosławCzech">Czy ktoś chce zabrać głos w sprawie zmiany 35 i 36?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#JerzySzmajdziński">Z proponowanego brzmienia art. 40 ust. 1 wynika, że zgoda na kandydowanie jest składana po zebraniu 100 tys. podpisów.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#JerzySzmajdziński">Natomiast w art. 40b ust. 3 wynika, że do zgłoszenia komitetu do zarejestrowania wymagane jest m.in. co najmniej 1.000 podpisów i zgoda kandydata na kandydowanie. Czy potrzebna jest ta dwukrotność? Wydaje się, że zgoda na kandydowanie powinna być potrzebna przy rejestrowaniu komitetu, czyli wraz z 1.000 podpisów. Następnie, po zarejestrowaniu komitet zbiera pozostałe 99 tys. podpisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#EugeniuszKłopotek">W obu przypadkach chodzi o tę samą zgodę na kandydowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#AndrzejBrachmański">Dostrzegam pewną niezręczność polegającą na występowaniu - jakby - dwóch komitetów. Najpierw jest to komitet liczący co najmniej 15 osób. Jest to art. 40a. Następnie jest komitet po zebraniu 1.000 podpisów. Jest to art. 40b. Konstrukcja jest zrozumiała, ale nazewnictwo nie jest zbyt szczęśliwe. Uważam, że lepiej byłoby, aby to, co art. 40a nazywa komitetem, było nazwane grupą inicjatywną. Po zebraniu 1.000 podpisów grupa inicjatywna przekształca się w komitet.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#AndrzejBrachmański">Ponadto chcę zwrócić uwagę, że w projekcie przygotowanym przez podkomisję kierowaną przez posła Ludwika Dorna jest art. 40a ust. 6, który stanowi, że kampanię wyborczą na rzecz kandydata może prowadzić tylko komitet, któremu kandydat przekazał pisemną zgodę. Kandydat taką zgodę może przekazać tylko jednemu komitetowi.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#AndrzejBrachmański">Uważam, że to zawężenie powinno zostać przyjęte do projektu, nad którym dyskutujemy. Jest bowiem tak, że w zaproponowanej konstrukcji na rzecz jednego kandydata może zostać utworzonych wiele komitetów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#MirosławCzech">Komitet wyborczy tworzony przez grupę co najwyżej 15 obywateli wykonuje czynności cywilnoprawne. Jest to tak samo jak w ordynacji wyborczej do Sejmu, kiedy to komitety wyborcze są tworzone przez wyborców oraz koalicje wyborcze. W przypadku partii politycznych czynności wyborcze wykonuje upoważniony organ. Może to być np. zarząd danej partii. Organ taki jest jednak traktowany tak jak komitet. Tak więc do czynności wyborczych prawnie upoważniony jest komitet wyborczy, w skład którego wchodzą osoby znane z imienia i nazwiska. Uważam więc, że konstrukcja zaproponowana w projekcie jest właściwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#TomaszKarwowski">W przepisach dotyczących zgłaszania kandydatów nie znalazłem wymogu wypełnienia ustawy lustracyjnej, czyli wymogu złożenia przez kandydata oświadczenia lustracyjnego. Mam więc pytanie, czy kwestia ta została pominięta, czy wynika to z innych ustaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">Rozpatrywana nowelizacja nie obejmuje tej kwestii. Obowiązek złożenia oświadczenia lustracyjnego wynika z art. 41 ust. 4 ustawy o wyborze Prezydenta RP. Art. 41 jest objęty zmianą 37. Jeżeli chodzi o ust. 4, to proponowane jest tylko skreślenie wyrazu „również”. Po skreśleniu wyrazu „równie” art. 41 ust. 4 będzie miał brzmienie następujące:</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">„Do zgłoszenia należy dołączyć oświadczenie, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne (Dz.U. Nr 70, poz. 443)”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#MirosławCzech">Sprawa jest więc uregulowana i nie budzi wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#RyszardWawryniewicz">Skoro podjęta została kwestia zmiany 37, to ja mam również dwie uwagi.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#RyszardWawryniewicz">Pierwsza z nich dotyczy problemu podniesionego przez posła Tomasza Karwowskiego. Sprawa nie jest bowiem tak oczywista, gdyż nasuwają się pewne wątpliwości. Chodzi o zmianę 38 odnoszącą się do art. 42, w którym zespół poselski zaproponował nowy ust. 1a określający, co bada Państwowa Komisja Wyborcza sprawdzając prawidłowość zgłoszenia kandydata. Wśród trzech punktów nie ma jednak oświadczenia lustracyjnego. Nie chodzi o badanie przez Państwową Komisję Wyborczą, ale o badanie w formie przewidzianej przez ustawę lustracyjną. Nasuwa się więc problem koordynacji między rozpatrywaną ustawą a ustawą lustracyjną. Sygnalizuję ten problem.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#RyszardWawryniewicz">Kwestia druga dotyczy zmiany 37, czyli art. 41. Proszę o wyjaśnienie logiki działania zespołu poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#RyszardWawryniewicz">W ust. 1 pkt 1 proponowane jest skreślenie wyrazów „wykształcenie, zawód, miejsce pracy”. Dotychczasowe brzmienie art. 41 ust. 1 pkt 1 jest następujące: „Zgłoszenie kandydata na prezydenta powinno zawierać: 1) imiona, nazwisko, wiek, wykształcenie, zawód, miejsce pracy i miejsce zamieszkania zgłoszonego kandydata na Prezydenta ze wskazaniem jego ewentualnej przynależności do organizacji politycznej lub społecznej”.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#RyszardWawryniewicz">Następnie proponuje się, aby ust. 3 otrzymał brzmienie: „Do zgłoszenia należy dołączyć pisemną zgodę kandydata na kandydowanie w wyborach na Prezydenta Rzeczypospolitej zawierającej również numer ewidencyjny PESEL kandydata oraz informację o udokumentowanym wykształceniu, wykonywanym zawodzie i miejscu (zakładzie) pracy, a także o miejscu zamieszkania kandydata”.</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#RyszardWawryniewicz">Ponadto w zmianie 39 jest propozycja, aby w art. 43 w ust. 1 przyjąć brzmienie, zgodnie z którym m.in. Państwowa Komisja Wyborcza sporządza listę kandydatów, na której w kolejności alfabetycznej nazwisk umieszcza dane: nazwisko, imiona, wiek oraz wskazane w zgłoszeniu udokumentowane wykształcenie, wykonywany zawód, miejsce (zakład) pracy i miejsce zamieszkania zarejestrowanych kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-201.6" who="#RyszardWawryniewicz">Nie bardzo więc rozumiem logikę skreślenia wyrazów „wykształcenie, zawód, miejsce pracy” w art. 41 ust. 1 pkt 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">W trakcie prac zespołu eksperci zaproponowali przeniesienie wymogów dotyczących danych, o których mowa w art. 41 ust. 1 pkt 1, na kandydata, co ma konsekwencje w dalszych przepisach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#MarekMazurkiewicz">Uważam, że aby została zachowana logika rozdziału o zgłaszaniu kandydatów, to należy zapobiec powstaniu chaosu już we wstępnym etapie, czyli kształtowania się komitetów wyborczych. W związku z tym wydaje się, że już w procesie tworzenia komitetu opisany w art. 40a ust. 1–3. Osoby tworzące komitet powinny przedstawić zgodę kandydata na kandydowanie. Chodzi więc o to, aby w kilku miejscach w Polsce nie doszło do równoległego powstania wielu komitetów, które następnie będą spierać się o to, który komitet jest właściwy. Jeżeli kandydat wyrazi zgodę, to takim dokumentem będzie mógł dysponować tylko jeden komitet.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#EugeniuszKłopotek">O zgodzie kandydata jest mowa w art. 40b.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#MarekMazurkiewicz">Art. 40b dotyczy jednak tej fazy postępowania, w której już może działać kilka komitetów reprezentujących tego samego kandydata.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#JacekRybicki">Chcę rozstrzygnąć wątpliwości podniesione przez posła Andrzeja Brachmańskiego.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#JacekRybicki">Uważam, że nie ma dwoistości komitetów. Nie jest bowiem konieczne inne nazwanie komitetu liczącego co najmniej 15 obywateli. Powinien to być jeden komitet działający dalej w myśl przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#JacekRybicki">Natomiast pewna subtelność pojawia się z tego powodu, że komitet powstaje samoistnie - nie jest wymagana zgoda - i po spełnieniu warunków, o których mowa w art. 40b, zostaje zarejestrowany. Po rejestracji prowadzi dalszą działalność.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#JacekRybicki">Moja wątpliwość jest następująca. Po co został stworzony próg 1.000 osób? Czy nie lepiej upraszając procedurę przyjąć następującą konstrukcję: powstaje komitet wyborczy liczący co najmniej 15 osób i uzyskuje zgodę kandydata. Następnie zadaniem komitetu jest zebranie 100 tys. podpisów. Byłoby to uproszczenie całej procedury.</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#JacekRybicki">Przedłożona procedura może rzeczywiście wywoływać wątpliwości co do tego, kiedy komitet wyborczy powstaje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#EugeniuszKłopotek">Przypomnę, że wątpliwości dotyczące konieczności zebrania 1.000 podpisów pojawiały się również w trakcie prac nad ustawą o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli. Rozwiązanie takie zostało jednak przyjęte. Zespół poselski uznał więc, że skoro takie rozwiązanie już funkcjonuje w porządku prawnym, to może je przenieść do rozpatrywanej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#JacekRybicki">Komitet wyborczy powstaje po to, aby doprowadzić do wybrania określonego kandydata Prezydenta RP. Myślę więc, że nie ma obowiązku przejmowania wprost przepisów ustawy o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli, zwłaszcza takich przepisów, które budzą wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#JacekRybicki">Wydaje się, że wybory personalne zawsze będą budziły większe emocje niż kwestia inicjatywy obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#JacekRybicki">Tak więc rozpatrywana ustawa musi być jak najbardziej przejrzysta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#EugeniuszKłopotek">Jeżeli nie będzie bariery 1.000 podpisów, to każda - nawet nie do końca poważna - grupa co najmniej 15 obywateli, będzie mogła utworzyć komitet wyborczy i prowadzić dalsze postępowanie. Konieczność zebrania 1.000 podpisów jest więc swego rodzaju weryfikacją. Jest to jednak kwestia do rozstrzygnięcia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#TomaszŻukowski">Trudno jest dokładnie sprawdzić 100 tys. podpisów, zwłaszcza jeżeli zostaną złożone w ostatniej chwili. Można natomiast dokładnie sprawdzić 1 tys. podpisów. Jest to więc metoda na ograniczenie kandydatów niepoważnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#MarekMazurkiewicz">Aby uniknąć sytuacji, w której będzie powstawać kilka komitetów promujących tego samego kandydata lub aby nie powstawały komitety niepoważne, proponuję, aby w art. 40a po ust. 3 dodać ust. 3a w brzmieniu następującym: „Do oświadczenia, o którym mowa w ust. 3, załącza się pisemną zgodę na kandydowanie w wyborach”. Ponadto zgodę na kandydowanie można wyeliminować z art. 10b ust. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#KrzysztofOksiuta">Proponuję, aby w art. 40 ust. 1 liczbę co najmniej 15 obywateli tworzących komitet wyborczy podnieść do 1.000. Powinno to rozwiązać problem. Wybory prezydenckie to nie są wybory radnych. Trudno uznać kogoś za poważnego kandydata, jeżeli nie może zebrać 1 tys. podpisów. Proszę przyjąć w art. 40a ust. 1 liczbę 1 tys. podpisów i znika problem podpisów w art. 40b.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#KrzysztofOksiuta">Utrzymanie w art. 40a ust. 1 komitetu liczącego 15 obywateli będzie powodować sytuację, o której była mowa. Chodzi o możliwość powstawania wielu komitetów, w tym również komitetów zupełnie niepoważnych. Wybory stają się wówczas niepoważne.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#KrzysztofOksiuta">Uważam również, że nie należy popierać przenoszenia sztucznych przepisów z innych ustaw, a zwłaszcza z ustawy o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli. Przepisy zawarte w tej ustawie służą innym celom. Należy rozumieć, że 15 osób może wymyśleć projekt ustawy, Inaczej mówiąc, ta grupa ludzi ma jakiś problem i chce problemem tym zainteresować większe grono osób. Aby problem miał większą rangę, potrzeba wykazać, że ma szersze poparcie.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#KrzysztofOksiuta">W przypadku wyborów prezydenckich sytuacja jest zupełnie inna. Chodzi bowiem o zbieranie podpisów pod konkretną kandydaturą, a nie pod projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#KrzysztofOksiuta">Tak więc nie ma potrzeby tworzenia w ustawie o wyborze Prezydenta RP takich samych regulacji jak w innych ustawach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#AndrzejBrachmański">Mam pewną wątpliwość, z którą chcę się podzielić z Komisją. Nie mam jednak pewności, w jakiej części projektu kwestia ta powinna się znaleźć. Chodzi o przepis stwierdzający, że kampanię wyborczą na rzecz danego kandydata może prowadzić tylko komitet posiadający zgodę kandydata. Mogę sobie bowiem wyobrazić sytuację, iż osoby, które nie zostały upoważnione przez kandydata prowadzą na jego rzecz kampanię wyborczą, która przynosi szkody kandydatowi. Tak więc uważam, że kwestia ta powinna zostać uregulowana, ale nie wiem, w którym miejscu projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#MirosławCzech">Nawiązując do kwestii, o której mówił poseł Andrzej Brachmański, to o ile dobrze pamiętam, w 1995 r. wystąpił problem dwóch komitetów jednego kandydata.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#MirosławCzech">Uważam również, że na poparcie zasługuje propozycja posła Marka Mazurkiewicza. Chodzi o to, aby już przy tworzeniu komitetu potrzebna była zgoda kandydata. Konieczne jest bowiem przeciwdziałanie zachowaniom niepoważnym, które prowadzą do deprecjonowania rangi wyborów prezydenckich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#JerzySzmajdziński">Uważam, że zespół poselski powinien pomyśleć o tym, aby z art. 40a i art. 40b stworzyć jeden artykuł. W przedłożonym rozwiązaniu procedura jest trochę sztucznie podzielona na zbyt wiele etapów i czynności. Powinno być tak, że powstaje komitet, który ma zgodę kandydata, i jego zadaniem jest zebranie 100 tys. podpisów. Wnoszę więc o uproszczenie zaproponowanej procedury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#JacekRybicki">Również popieram uproszczenie i skrócenie zaproponowanej procedury. Ponadto mam pytanie do ekspertów i zespołu poselskiego. W jakim zakresie pod względem prawnym, różni się sytuacja komitetu liczącego co najmniej 15 obywateli i komitetu, który jest już zarejestrowany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#MirosławCzech">Dopiero po zarejestrowaniu komitet nabywa osobowość prawną. Ponadto chcę dodać, że materia, nad którą dyskutujemy, jest ważna. Podzielam więc intencję zespołu, aby przyjmowane regulacje gwarantowały powagę i właściwą rangę wyborów prezydenckich. Powinny więc istnieć przepisy będące tamą dla inicjatywy, które mogą być uznane za inicjatywy nie służące wadze i powadze wyborów.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#MirosławCzech">W związku z tym, wniosek posła Marka Mazurkiewicza wydaje się jak najzupełniej uzasadniony.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#MirosławCzech">Rozważenia wymaga również propozycja posła Jerzego Szmajdzińskiego, aby skrócić procedurę ujętą w art. 40a i art. 40b. Wydaje się również, że należy pozostawić komitet liczący co najmniej 15 obywateli. Taka grupa osób, mająca podejmować pewne wstępne czynności cywilnoprawne, ma już dość silnie utrwaloną pozycję w prawie polskim. Przykładem może być ustawa o partiach politycznych. Tak więc liczący co najmniej 15 osób komitet wyborczy - najczęściej w praktyce ze znaną osobą na czele i mający również w składzie znane osoby - jest już trwałym elementem polskiej praktyki wyborczej. Rozwiązanie to należy utrzymać.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#MirosławCzech">Apeluję więc od zespołu poselskiego na czele z posłem Eugeniuszem Kłopotkiem o ponowne przemyślenie tej kwestii. Na następnym posiedzeniu zespół poselski poinformuje Komisję, czy podtrzymuje przedłożone rozwiązania, czy też proponuje np. skrócenie procedury w części mówiącej o obowiązku zebrania 1 tys. podpisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#MarekMazurkiewicz">Również uważam, że zespół poselski powinien ponownie przemyśleć procedurę ujętą w art. 40a i art. 40b. Procedura ta - będąca swego rodzaju kaskadą - przewiduje co najmniej dwa rodzaje komitetu wyborczego, których rozróżnienie sprawiło pewien kłopot nawet członkom Komisji. W związku z tym proponuję zespołowi poselskiemu rozważenie możliwości połączenia art. 40a i art. 40b. Sekwencja przepisów mogłaby być następująca: art. 40a ust. 1, 2, 3, i 4 - przyjęcie oświadczenia od kandydata na Prezydenta RP, zebranie 1 tys. podpisów, rejestracja, uzyskanie osobowości prawnej, ewentualna procedura odwoławcza i zebranie 100 tys. podpisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#EugeniuszKłopotek">Mam pewną wątpliwość dotyczącą tego, czy pierwsza informacja o danym komitecie wyborczym znajdzie się w Państwowej Komisji Wyborczej wówczas, gdy będzie zebranych już 1 tys. podpisów. Rozumiem, że tak. Oznacza to, że komitet wyborczy liczący 15 osób nie informuje o swoim powstaniu Państwowej Komisji Wyborczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#MarekMazurkiewicz">Tak. Faza wcześniejsza - komitet wyborczy liczy 15 obywateli - to jakby prywatna inicjatywa grupy obywateli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#MirosławCzech">Jest jednak pewien problem przy tego rodzaju procedurze. Chodzi o wzór zbierania podpisów dla Państwowej Komisji Wyborczej. Poparcie dla kandydata wyraża się podpisami według określonego wzoru - formularza. Jest to istotne przy procedurze weryfikacji zebranych podpisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#MarekMazurkiewicz">Wzór - formularz zbierania podpisów może określać załącznik do ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#EugeniuszKłopotek">Kwestia zbierania podpisów jest uregulowana i nie powinna budzić wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#RyszardWawryniewicz">Nie mam żadnego konkretnego wniosku, ale apeluję do zespołu poselskiego, aby szczególnie wnikliwie poddał analizie art. 40a i art. 40b pod takim kątem, aby przepisy te nie stwarzały możliwości do swego rodzaju „hucpy”. Podczas ostatnich wyborów byli kandydaci, którzy kampanię wyborczą potraktowali jak kampanię reklamową różnego rodzaju produktów. Prowadziło to do ośmieszania wyborów. Chodzi więc o to, aby wyeliminować tego rodzaju sytuacje. Dodam, iż mój niepokój — z tego punktu widzenia — budzi kwestia powstania komitetu wyborczego z woli tylko 15 obywateli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#MirosławCzech">Traktuję głos posła Ryszarda Wawryniewicza jako zachętę do dalszych prac dla zespołu poselskiego. Myślę jednak, że zespołu poselskiego nie trzeba zachęcać, gdyż wykazał, że jest bardzo efektywny, jeżeli chodzi o swoje prace.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#MirosławCzech">Ponadto chcę zwrócić uwagę, że zaproponowane przez zespół poselski rozwiązania dotyczące tworzenia komitetu wyborczego czy zbierania podpisów są zbieżne z rozwiązaniami zaproponowanymi przez podkomisję Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. Tak więc rozwiązania zaproponowane przez zespół poselski są przemyślane i reprezentatywne dla rozwiązań stosowanych w systemie prawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#EugeniuszKłopotek">Muszę jednak podkreślić, że to właśnie zespół poselski zaproponował rozwiązania, które mają na celu podniesienie powagi wyborów prezydenckich, co jest szczególnie ważne w kontekście ostatnich wyborów prezydenckich w 1995 r. Ponadto należy pamiętać, że są przyjęte już przez Sejm pewne rozwiązania prawne i funkcjonują one w praktyce. Zgadzam się natomiast z tymi głosami w dyskusji, które zachęcały zespół poselski do ponownego przemyślenia niektórych kwestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#RyszardWawryniewicz">Nie wątpię, że zespół poselski dołożył należytej staranności w trakcie swoich prac. Co do tego nie ma wątpliwości. Powtórzę jednak to, co już powiedziałem. Niestety, w świetle ostatniej kampanii prezydenckiej można stwierdzić, że prezentowano w niej bardzo różne pomysły. Moja poprzednia wypowiedź wynikała tylko z tego zjawiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#MirosławCzech">Rozumiem, że nasze obrady dobiegają końca. Proponuję jednak, aby jeszcze formalnie przyjąć zmianę 35, gdyż nie wywołała ona wątpliwości. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu zmiany 35? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#MirosławCzech">Stwierdzam przyjęcie zmiany 35 w przedłożonym brzmieniu.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#MirosławCzech">Pozostałe dyskutowane zmiany rozdziału 5 „Zgłaszania kandydatów na Prezydenta” będą przedmiotem prac zespołu i przedmiotem dyskusji na następnym posiedzeniu Komisji. Posiedzenie to odbędzie się w dniu 6 stycznia 2000 r. Czy ktoś chciałby jeszcze zabrać głos w sprawach różnych przed zamknięciem posiedzenia? Nikt się nie zgłasza. Z okazji zbliżających się świąt Bożego Narodzenia i Nowego 2000 Roku składam wszystkim obecnym najserdeczniejsze życzenia wszelkiej pomyślności.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#MirosławCzech">Zamykam dzisiejsze posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>