text_structure.xml 74.6 KB

Edit Raw Blame History Permalink

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#AntoniSzymański">Otwieram posiedzenie. Przypominam, że kontynuujemy rozpatrywanie sprawozdania podkomisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Na poprzednim posiedzeniu zakończyliśmy prace w punkcie dotyczącym zmiany nr 13. Przystępujemy więc do rozpatrzenia kolejnej zmiany nr 14. Głos ma przewodnicząca podkomisji, pani posłanka Fabisiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JoannaFabisiak">Zmiana nr 14 dotyczy art. 24 i 25, w których wprowadza się uzupełnienia. W art. 24 reguluje się status wywiadu środowiskowego, a mianowicie określa się cel przeprowadzania takiego wywiadu oraz podmioty uprawnione do jego przeprowadzania. Zapis ten uwzględnia przepisy ustawy o ochronie danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#JoannaFabisiak">W art. 25 par. 3 skreśla się przywołany tam art. 291 Kodeksu postępowania cywilnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#AntoniSzymański">Czy są uwagi do zmiany odnoszącej się do dwóch wymienionych artykułów? Nie ma. Zgodnie z przyjętą procedurą, jeżeli nie ma uwag, uznajemy proponowaną zmianę za przyjętą przez połączone Komisje. Przechodzimy do omówienia zmiany nr 16.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JoannaFabisiak">W zmianie nr 15 proponuje się dodanie do art. 25 nowego art. 25a. Zapis w tym nowym artykule dotyczy wydania opinii o stanie zdrowia psychicznego nieletniego. Celem tego zapisu jest zwiększenie gwarancji ochrony praw nieletniego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#AntoniSzymański">Czy są uwagi do zmiany nr 15? Nie ma. Komisje zmianę przyjęły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JoannaFabisiak">Następna, zmiana nr 16 odnosi się do art. 26 i ma na celu wyraźne określenie podstawy prawnej tymczasowego stosowania środka leczniczo-wychowawczego w toku postępowania. Ta zmiana - moim zdaniem - ma charakter dostosowawczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzemysławJagosz">Chodzi tu o poszerzenie środków, możliwych do zastosowania tymczasowo wobec nieletniego, o środki leczniczo-wychowawcze, czyli w sytuacji, kiedy nieletni spełnia wymogi określone w art. 12, tzn. z powodu choroby psychicznej, uzależnienia od narkotyków bądź alkoholu. Takiego nieletniego można tymczasowo w toku postępowania umieścić w odpowiedniej placówce leczniczo-wychowawczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#AntoniSzymański">Czy są uwagi do zmiany nr 16? Nie ma. Komisje zmianę nr 16 przyjęły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JoannaFabisiak">Zmiana nr 17 dotyczy art. 27 par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#AntoniSzymański">Proszę przedstawiciela Ministerstwa Sprawiedliwości o wyjaśnienie sprawy, której dotyczy ta zmiana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzemysławJagosz">W tym artykule zostały w sposób wyczerpujący wyliczone przesłanki umieszczenia nieletniego w schronisku dla nieletnich, w tym również tymczasowo, w toku postępowania. Dodatkowo dotychczasowe przesłanki umieszczania w schronisku dla nieletnich zostały poszerzone o sytuację, w której nieletni jest podejrzany o popełnienie najpoważniejszego czynu karalnego, wymienionego w art. 134, w art. 148 i w innych artykułach Kodeksu karnego, tutaj przywołanych. Dotyczy to także sytuacji, kiedy zachodzi obawa ukrycia się nieletniego lub zatarcia czynu karalnego, bądź gdy nie można ustalić jego tożsamości, a jednak okoliczności ujawnione w toku postępowania przemawiają za przypuszczeniem, że w efekcie tego postępowania trafi on co najmniej do zakładu poprawczego. Jest to zgodne z odczuciem społecznym i zapotrzebowaniem praktyki, aby w sytuacjach drastycznych, gdy ten nieletni znany jest w zasadzie od początku i popełnił czyn o dużym stopniu społecznego niebezpieczeństwa, można go było odizolować od społeczeństwa, aby nie stwarzał zagrożenia dla innych osób.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JoannaFabisiak">Prosiłabym jeszcze o interpretację tego, co jest zapisane w par. 6, ponieważ ta zmiana była przedmiotem dyskusji w podkomisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzemysławJagosz">W par. 6 określa się, że łączny pobyt nieletniego w schronisku dla nieletnich, do chwili wydania wyroku w pierwszej instancji, nie może być dłuższy niż jeden rok. W przypadkach szczególnie uzasadnionych wprowadzono w par. 7 możliwość przedłużenia tego pobytu na dalszy okres, określony przez sąd okręgowy, w którego okręgu toczy się postępowanie. Na takie postanowienie sądu okręgowego, o czym traktuje następna zmiana, dotycząca art. 29, przysługuje prawo złożenia zażalenia. Chodzi o to, aby gwarancje procesowe nieletniego umieszczonego w schronisku, gdy ten czas pobytu się przedłuża, były w pełni zabezpieczone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#AntoniSzymański">Czy ktoś z państwa wnosi jakieś uwagi do przedstawionej zmiany? Nie widzę. Komisje przyjęły zmianę nr 17.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JoannaFabisiak">Zmiana nr 18 jest wynikiem zmiany wprowadzonej w art. 27, co przed chwilą omówiliśmy i co zostało wyjaśnione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#AntoniSzymański">Czy ktoś zgłasza uwagi do tej zmiany? Nie ma uwag. Zmiana nr 18 została przez Komisje przyjęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#JoannaFabisiak">Zmiana nr 19 dotyczy art. 30 i chodzi tu o bardziej ogólne określenie organizacji społecznej, której przedstawiciel może być dopuszczony przez sąd rodzinny do udziału w postępowaniu, bez wskazywania konkretnych organizacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#AntoniSzymański">Czy są pytania albo uwagi w sprawie tej zmiany? Nie ma. Zmianę nr 19 przyjęliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JoannaFabisiak">Zmiana nr 20 ma charakter dostosowawczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#AntoniSzymański">Proszę przedstawiciela Ministerstwa Sprawiedliwości o kilka słów wyjaśnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzemysławJagosz">Ta zmiana ma istotnie charakter dostosowawczy do ogólnego rozszerzenia w postępowaniu uprawnień pokrzywdzonego. Pokrzywdzonego będzie się zawiadamiać o wszczęciu postępowania oraz o treści orzeczenia kończącego postępowanie - tak, aby miał wgląd w istotę postępowania, które de facto dotyczy jego osoby. Nie przyznajemy mu roli procesowej, tak jak oskarżycielowi posiłkowemu w postępowaniu karnym, czyli nie ma on charakteru strony, ale przysługują mu pewne uprawnienia, które zwiększają możliwość jego udziału w postępowaniu. To jest zgodne z promowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości Kartą Ochrony Praw Ofiary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#AntoniSzymański">Dziękuję za wyjaśnienie. Czy są uwagi do zmiany nr 20? Nie ma. Zmiana nr 20 została przyjęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JoannaFabisiak">Zmiana nr 21 dotyczy art. 32 i była dyskutowana w podkomisji. W par. 1 tego artykułu mowa jest o kosztach postępowania mediacyjnego i wskazuje się skarb państwa, który ma ponosić koszty tej mediacji. Po dyskusji w podkomisji tak to zostało ostatecznie przegłosowane, ale zwracam państwu uwagę, że wskazywane były różne inne rozstrzygnięcia tej kwestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#AntoniSzymański">Czy są uwagi do tej zmiany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#TeresaLiszcz">Mam uwagę do zapisu zawartego w dodanym par. 4. W końcowym zdaniu tego upoważnienia dla ministra sprawiedliwości użyto - moim zdaniem - sformułowania nieprawidłowego. Proponuję, aby ten końcowy fragment brzmiał następująco: „określi w drodze rozporządzenia wysokość i szczególne zasady ustalania kosztów postępowania w sprawach nieletnich, uwzględniając w szczególności sytuację materialną osób zobowiązanych do ich uiszczenia w toku postępowania”. Użyte tu sformułowanie o regulowaniu potrzeby okresowego uwzględniania sytuacji materialnej jest niejasne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#AntoniSzymański">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos na temat tej zmiany? Czy przedstawiciel ministerstwa chce się do tego ustosunkować?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzemysławJagosz">Zgodnie z wymogami konstytucji, delegacja ustawowa dla ministra musiała zostać poszerzona o tzw. wskazówki kierunkowe, określające charakter rozporządzenia i charakter unormowań w nim zawartych. Potrzeba okresowego uwzględniania sytuacji materialnej osób zobowiązanych do uiszczania kosztów w toku postępowania wynikała z dotychczasowego uregulowania w zakresie kosztów postępowania, mianowicie rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 7 maja 1983 r. W tym rozporządzeniu w par. 4 ust. 1 został zawarty zapis, że sąd rodzinny jest zobowiązany z urzędu w okresie trwania postępowania wykonawczego corocznie badać aktualność wysokości tej należności. W związku z tym potrzebę okresowego badania zasadności obciążenia należnością z tytułu kosztów postępowania, a także aktualności wysokości tejże należności wprowadziliśmy do delegacji ustawowej. Natomiast kwestie stylistyczne pozostawiam do państwa uznania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#TeresaLiszcz">Być może, intencja jest słuszna, ale to jest zapisane nie po polsku; przecież nie można regulować potrzeb. Potrzeby można uwzględniać, zaspokajać, ale nie regulować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#AntoniSzymański">Czy pani posłanka zgłasza jakąś propozycję zmiany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#TeresaLiszcz">Ja nie znam dokładnie intencji. Chodzi tu o koszty postępowania, które uiszcza się raz czy dwa razy w konkretnych instancjach. Nie ma przecież jakichś kosztów, które płaci się co pół roku czy co roku, a więc nie rozumiem, dlaczego mówi się tu o okresowym uiszczaniu. Chodzi chyba o to, żeby zawsze, zasądzając koszty czy orzekając o kosztach, uwzględniać sytuację materialną, aktualną w dniu orzekania, osób zobowiązanych do pokrycia kosztów. Tak to rozumiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#AntoniSzymański">Proszę przedstawiciela ministerstwa o wyjaśnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzemysławJagosz">Ta potrzeba okresowego uwzględniania sytuacji materialnych wynika z ukształtowania postępowania w sprawach nieletnich. To postępowanie nie kończy się na wydaniu orzeczenia o umieszczeniu w placówce wychowawczej, o nadzorze kuratora, o umieszczeniu w zakładzie poprawczym, tylko dalej toczy się postępowanie wykonawcze. W związku z tym te koszty obejmują również koszty postępowania wykonawczego.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#PrzemysławJagosz">Zgodnie z obowiązującym obecnie rozporządzeniem, za każdy miesiąc wykonywanego efektywnie nadzoru kuratora, umieszczenia w placówce już po wydaniu prawomocnego orzeczenia pobiera się pewną zryczałtowaną opłatę. W związku z tym potrzeba regulowania wysokości należności z tytułu kosztów w postępowaniu wykonawczym jest konieczna, ponieważ sytuacja osób zobowiązanych do uiszczania tych kosztów w toku długotrwałego częstokroć postępowania wykonawczego może ulegać zmianie. I taka była intencja, ponieważ te koszty orzekane w postanowieniu kończącym postępowanie w sprawie są jakby na przyszłość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#TadeuszCymański">Podzielam te wątpliwości, jeśli chodzi o użyte w zapisie sformułowanie. Jak rozumiem, chodzi o to, że co rok bada się sytuację materialną osób zobowiązanych do pokrywania kosztów. Dlatego użyto tego sformułowania „regulując zwłaszcza potrzebę”, bo tu chodzi raczej o określenie zasad badania sytuacji materialnej, a nie potrzeb. I tak należałoby to zmienić. To sformułowanie „regulując zwłaszcza potrzebę okresowego uwzględniania” może nawet sugerować, że okresowo uwzględniamy, czyli przez jakiś okres coś się uwzględnia. Nie zostało to poprawnie wyrażone i powinno być zmienione. Pan sędzia Jagosz wyjaśnił, o co chodzi, i wszyscy to rozumiemy, ale zapis nie jest zbyt czytelny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#AntoniSzymański">Czy są jakieś propozycje poprawki tekstu? Można taką propozycję poprawki złożyć w trakcie drugiego czytania po przemyśleniu, bo może trudno byłoby w tej chwili to redagować. Czy pani posłanka Liszcz zgłasza jakąś propozycję?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#TeresaLiszcz">Proponuję, aby można to było jeszcze dodatkowo omówić - poza tokiem dyskusji - z panem sędzią i przygotować konkretną poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#ElżbietaMatejka">Jest jeszcze jedna kwestia porządkowa. W par. 4 w art. 32 mówi się o tym, że minister sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania... określi w drodze rozporządzenia zasady itd. Chciałabym przypomnieć o tym, że tymczasem nastąpiły zmiany kompetencyjne i na podstawie ustawy kompetencyjnej rozporządzenia takie wydaje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. Dotyczy to zmiany wprowadzonej w art. 81 ustawy pierwotnej i zapisu w uzasadnieniu do projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#AntoniSzymański">To jest słuszna uwaga. Proszę, aby pani przekazała ją pani posłance Liszcz i panu sędziemu Jagoszowi w celu dopracowania tekstu tego zapisu, o którym teraz dyskutowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#AntoniSzymański">Po przygotowaniu poprawionego tekstu będziemy mogli przyjąć zmianę nr 21. Teraz zajmiemy się zmianą nr 22.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#JoannaFabisiak">Celem zmiany nr 22, dotyczącej uzupełnienia art. 35, jest rozszerzenie uprawnień pokrzywdzonego o możliwość zgłaszania wniosku dowodowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#AntoniSzymański">Czy są uwagi do tej zmiany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#MarekMarkiewicz">Czy bez wprowadzenia tej zmiany byłoby wykluczone składanie przez obrońców, pełnomocników i strony wniosków dowodowych? Jeżeli chodzi tylko o pokrzywdzonego, to piszmy tu tylko o pokrzywdzonym. Wprowadzenie zapisu dotyczącego obrońców i pełnomocników sugeruje, że bez tego zapisu nie mieli takich praw, a więc chociażby np. ja kilkadziesiąt wniosków składałem bez tego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#AntoniSzymański">Proszę przedstawiciela Ministerstwa Sprawiedliwości o ustosunkowanie się do tej uwagi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PrzemysławJagosz">Zgodnie z przepisami, obrońca nie jest stroną postępowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#MarekMarkiewicz">Ja to rozumiem, ale w proponowanym przepisie wymienia się strony, pokrzywdzonego, obrońców i pełnomocników. I pytam: czy bez tego zapisu obrońca nie miałby prawa w postępowaniu złożyć wniosku dowodowego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PrzemysławJagosz">Spójrzmy do pierwotnego tekstu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#MarekMarkiewicz">Spójrzmy. Art. 35 tekstu pierwotnego powiada, że „w postępowaniu wyjaśniającym zbiera się dane o osobie nieletniego, jego warunkach wychowawczych, zdrowotnych i bytowych oraz gromadzi się i utrwala dowody”. Czy to jest zapis w rozumieniu Ministerstwa Sprawiedliwości, który do tej pory dotyczył tylko sądu, a nie obrońców i pełnomocników?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PrzemysławJagosz">Tak. Postępowanie wyjaśniające prowadzi sędzia rodzinny, zgodnie z ustaloną w tych przypadkach procedurą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#MarekMarkiewicz">Rozumiem, że sędzia rodzinny prowadzi postępowanie wyjaśniające, ale czy biorący udział w tym postępowaniu obrońca bądź pełnomocnik nie miał do tej pory prawa składania wniosków dowodowych bez tego zapisu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PrzemysławJagosz">Nie miał takiego prawa pokrzywdzony. Może spróbuję wyjaśnić, dlaczego ten przepis jest kompatybilny. Proszę zwrócić uwagę na treść art. 36 par. 2 ustawy pierwotnej o postępowaniu w sprawach nieletnich. Zapis ten brzmi: „Strony oraz ich obrońcy i pełnomocnicy mogą przeglądać akta sprawy i robić z nich odpisy za zezwoleniem sędziego rodzinnego; ograniczenie to nie dotyczy prokuratora”. W całej ustawie obrońca jest jak gdyby oddzielnie ustalony.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#PrzemysławJagosz">Ponadto proszę także zwrócić uwagę na treść art. 30 par. 1 ustawy pierwotnej, w którym mowa, kto jest stronami w postępowaniu w sprawie nieletniego. I są one tam wymienione: nieletni, rodzice lub opiekun nieletniego i prokurator. W związku z tym, aby nie budziło to żadnych wątpliwości interpretacyjnych, wprowadzamy zapis równoległy do zapisu w art. 36 par. 2, w którym mowa jest o stronach, obrońcach i pełnomocnikach. Jednocześnie dodajemy tu uprawnienie pokrzywdzonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#MarekMarkiewicz">Z tego wynika, że właściwie istotną nowością na gruncie procedury jest tylko uprawnienie dla pokrzywdzonego, bo z ogólnych zasad obrońca i pełnomocnik ma takie prawo. I tylko o to mi chodzi. Czy nie warto tej poprawki ograniczyć do osoby, która na tej poprawce coś zyskuje, czyli pokrzywdzonego, bez wymieniania stron, obrońców i pełnomocników?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WacławMichrowski">Powiem szczerze, że my trochę dmuchamy na zimne, żeby nie było wątpliwości interpretacyjnych. Ponieważ wprowadzamy uprawnienia pokrzywdzonego, a więc dla czystości sztuki legislacyjnej wymieniamy jeszcze raz wszystkie te podmioty, którym przysługuje prawo składania wniosków dowozowych. Być może, jest to zbędne, bo wiadomo, że obrońca czy pełnomocnik reprezentuje strony, ale skoro wprowadzamy nowy podmiot w postaci pokrzywdzonego, wymieniamy jeszcze raz w tym przepisie wszystkie podmioty, którym przysługuje prawo składania wniosków dowodowych, aby nie było żadnych wątpliwości interpretacyjnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#MarekMarkiewicz">Jeżeli tak, to dlaczego nie wymienia się tu przedstawicieli ustawowych? Skoro dmuchamy na zimne, to wymieńmy cały katalog.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PrzemysławJagosz">Dodatkowo wyjaśniam, że ten przepis jest konieczny także z tego powodu, iż ta ustawa skonstruowana jest w taki sposób, że określa pewne normy procesowe i pewne normy prawa materiałowego. Jednocześnie w zakresie nie uregulowanym odwołuje się z jednej strony - do Kodeksu postępowania cywilnego, a z drugiej strony - do Kodeksu postępowania karnego. Dlatego taki wyraźny zapis uznaliśmy za potrzebny, żeby nie było najmniejszych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#PrzemysławJagosz">Natomiast kwestia przedstawicielstwa ustawowego wynika z art. 30 par. 1, który mówi o stronach, że stronami są: nieletni, rodzice lub opiekun prawny i prokurator, a co więcej w par. 2 jest mowa, że przepisy dotyczące opiekuna stosuje się również do osoby, która faktycznie sprawuje pieczę nad nieletnim. W ten sposób uwzględnia się wszystkie możliwości, które mogą powstać w toku postępowania, i aby wykluczyć jakiekolwiek wątpliwości co do składania wniosków dowodowych. Ten przepis został wprowadzony zgodnie z sugestią Sądu Najwyższego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#AntoniSzymański">Panie pośle, czy pańskie wątpliwości zostały wyjaśnione?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#MarekMarkiewicz">O tyle, że wracamy do punktu wyjścia, iż w tym rozwlekłym przepisie chodzi tylko o pokrzywdzonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#AntoniSzymański">Czy są jeszcze jakieś uwagi do tej zmiany? Propozycji zmian nie było, uwag nie ma. Zapis zostaje przyjęty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#JoannaFabisiak">Kolejną zmianę nr 23 już właściwie omówiliśmy przed chwilą. Tu także chodzi o rozszerzenie uprawnień pokrzywdzonego. Określa się tu, w jakich okolicznościach i w jakim zakresie mogą być przeglądane akta sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#AntoniSzymański">Czy są uwagi do zmiany nr 23?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#TeresaLiszcz">Zgłaszam pewną wątpliwość. Tutaj umożliwia się przeglądanie akt sprawy i robienie z nich odpisów przez pokrzywdzonego, ale z wyłączeniem wywiadów środowiskowych i opinii o nieletnim. Jak to będzie się odbywało w praktyce? Czy będzie się te opinie wyłączać z akt, czy zasłaniać, bo te akta są przeważnie zszyte? Jak to ma się odbywać technicznie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#AntoniSzymański">Proszę o wyjaśnienie tej wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PrzemysławJagosz">Zgodnie z zamierzeniem Ministerstwa Sprawiedliwości, towarzyszyć będzie tej ustawie i konkretnie tej zmianie także zmiana w regulaminie wewnętrznego urzędowania sądów powszechnych w tej części, w której reguluje on kwestie związane z postępowaniem w sprawach nieletnich. Przewidziana jest tam specjalna regulacja, że wywiady środowiskowe i inne opinie są przechowywane w oddzielnych zapieczętowanych kopertach. Udostępnianie akt pokrzywdzonemu będzie się odbywało z wyłączeniem tych oddzielnych teczek czy kopert.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#AntoniSzymański">Czy są jeszcze uwagi do tej zmiany? Nie ma uwag. Zmiana nr 23 została przyjęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#JoannaFabisiak">Zmiana nr 24 ma charakter regulujący i dostosowawczy. Jeżeli jest potrzeba wyjaśnienia tej zmiany, proszę, aby zrobił to przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PrzemysławJagosz">Zmiana w tym przepisie polega na tym, że w art. 38 par. 2 zawarte jest odwołanie do art. 27 par. 4 ustawy pierwotnej, który regulował kwestię przedłużenia pobytu nieletniego w schronisku. Obecnie, zgodnie z nowelą zaproponowaną w zmianie nr 17, przepis dotychczasowego par. 4 art. 27 znalazł się w par. 5. Stąd wynika potrzeba innego powołania w treści art. 38 par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#AntoniSzymański">Czy są uwagi do tej zmiany? Nie widzę. Wobec tego zmiana nr 24 została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#AntoniSzymański">Przechodzimy do omówienia zmiany nr 25. Proszę pana sędziego Jagosza o komentarz do istoty tej zmiany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PrzemysławJagosz">To jest z kolei konsekwencja zmiany w przepisie art. 30 par. 4, zgodnie z którą sąd rodzinny może dopuścić przedstawiciela organizacji społecznej, do której zadań statutowych należy oddziaływanie wychowawcze itd. Tutaj dopisujemy, że taka organizacja zainteresowana sprawami wychowania, do której zadań statutowych należą te kwestie, może również w sytuacjach, kiedy nie jest możliwe porozumienie z rodzicami bądź z wychowawcą nieletniego, wziąć udział w przesłuchaniu nieletniego przez policję. Chodzi o doprecyzowanie charakteru tych organizacji, które mogą uczestniczyć w postępowaniu, żeby te przepisy były ze sobą spójne pod względem przede wszystkim terminologicznym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WitMajewski">Jeżeli zmieniamy tu nazwę Milicji Obywatelskiej na Policję, to w art. 39 i w innych powinniśmy dokonywać takiej samej zmiany. Prosiłbym, aby Biuro Legislacyjne dokonało przeglądu ustawy pod tym względem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WacławMichrowski">Ustawa o Policji zawiera zapis, zgodnie z którym we wszystkich ustawach, gdzie dotychczas używa się określenia „Milicja Obywatelska”, zastępuje się je słowami „Policja”. I to zostanie oczywiście wprowadzone, zgodnie z zasadami techniki legislacyjnej, w jednolitym tekście tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#AntoniSzymański">Myślę, że to nie budzi wątpliwości. Czy są jakieś uwagi do tej zmiany? Nie słyszę. Zmiana nr 25 została przyjęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#JoannaFabisiak">Zmiana nr 26 dotyczy art. 40. Następuje tu sprecyzowanie warunków zatrzymania nieletniego w policyjnej izbie dziecka. Dyskutowano o tym w podkomisji i prosiłabym pana sędziego o podanie tego, co jest nowe w zapisach art. 40.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PrzemysławJagosz">W tych zapisach następuje uporządkowanie przesłanek zatrzymania nieletniego w policyjnej izbie dziecka i umieszczenia go tam na pewien określony czas. Jednocześnie wprowadza się gwarancje podobne do procedury obowiązującej w Kodeksie postępowania karnego, że nieletniego informuje się o przysługujących mu prawach, w szczególności o prawie złożenia zażalenia na czynności naruszające jego prawa. Precyzuje się także, że z czynności zatrzymania sporządza się protokół, zawiadamia się niezwłocznie właściwe organy, a także przede wszystkim rodziców lub opiekunów, a później sąd rodzinny. W razie braku określonej decyzji sądu rodzinnego w wyznaczonym terminie zwalnia się nieletniego z policyjnej izby dziecka. Jest to również zgodne z zobowiązaniami i standardami przyjętymi w tzw. regułach pekińskich Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w sprawie zasad pozbawienia wolności osób małoletnich, podejrzanych o popełnienie czynów karalnych. Musieliśmy doprecyzować kwestie zatrzymania i umieszczania nieletniego w policyjnej izbie dziecka, okresu zatrzymania oraz przysługujących nieletniemu praw, głównie prawa do złożenia zażalenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#AleksanderBentkowski">Mam pytanie do pani posłanki sprawozdawcy. Czy może pani wytłumaczyć, dlaczego wydłużono okres pobytu nieletniego w areszcie tymczasowym, jakim dla nieletniego jest policyjna izba dziecka, z 48 godzin do 72 godzin, skoro w przypadku osób dorosłych - sprawców czynów przestępczych skrócono okres pobytu w areszcie? Dlaczego nieletnich traktuje się w taki szczególnie niekorzystny sposób?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#JoannaFabisiak">W tej chwili nie przypominam sobie powodu tego przedłużenia okresu zatrzymania nieletniego. Proszę przedstawiciela Ministerstwa Sprawiedliwości o odpowiedź na pytania pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PrzemysławJagosz">Nie jestem w stanie przytoczyć w tej chwili stosownego postanowienia konstytucji; w każdym razie konstytucja stanowi, że decyzja o aresztowaniu musi być doręczona w terminie 72 godzin od zatrzymania. Przepis par. 6 pkt 4 spełnia ten wymóg 72 godzin od chwili zatrzymania. Proszę zwrócić uwagę, że w ciągu 24 godzin od chwili zatrzymania należy o zatrzymaniu zawiadomić sąd rodzinny. Także sąd rodzinny w najbardziej skrajnej i pesymistycznej wersji będzie miał 48 godzin na wydanie postanowienia o umieszczeniu w schronisku, co jest odpowiednikiem środka zapobiegawczego w postępowaniu karnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#AleksanderBentkowski">Chodzi mi o to, że można w przypadku podejmowania bardziej szczegółowych czynności przetrzymać nieletniego 72 godziny. W stosunku do osoby dorosłej ten czas jest nieporównywalnie krótszy. Pytam w związku z tym: dlaczego w stosunku do nieletnich stosowany jest taki zaostrzony rygor? Odwoływanie się do konstytucji nie ma w tym przypadku żadnego znaczenia, bo tam jest podana data graniczna i ostateczna, że okres zatrzymania nie może być dłuższy, a krótszy może być zawsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#AntoniSzymański">Proszę o dalsze wyjaśnienie tej wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PrzemysławJagosz">Nie bardzo rozumiem tę wątpliwość, bo owe 72 godziny od chwili zatrzymania są właśnie okresem granicznym, po którym zatrzymanego należy zwolnić, kiedy ustanie przyczyna zatrzymania. Mówi o tym par. 6 w art. 40, że zatrzymanego nieletniego należy natychmiast zwolnić, jeżeli ustanie przyczyna zatrzymania, poleci to sąd rodzinny, czy nie został zachowany termin 24-godzinny potrzebny do zawiadomienia sądu. A więc są te możliwości skrócenia okresu zatrzymania. 72 godziny to jest maksymalny okres przetrzymywania. Dotychczas takiego okresu maksymalnego w ustawie nie było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#AleksanderBentkowski">Rozumiem, że chce się dać więcej czasu sądom, ale ten termin 72 godzin to jest nic innego, jak tylko danie sędziemu aż 48 godzin na wydanie decyzji, a przecież on może wydać taką decyzję w ciągu 24 godzin. Jeżeli zapisany tu będzie okres 72 godzin, to sędzia będzie miał okres dłuższy na podjęcie decyzji. Jeżeli w stosunku do sprawców dorosłych wystarczający jest okres krótszy zatrzymania i musi być wystarczający, to dlaczego wprowadza się znacznie dłuższy okres zatrzymania dla nieletnich?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WacławMichrowski">W przepisie zawartym w art. 248 Kodeksu postępowania karnego, regulującym kwestię zatrzymania podejrzanego dorosłego, też właściwie przewiduje się zatrzymanie na okres 72 godzin, z tą różnicą, że 48 godzin zatrzymany może pozostawać do dyspozycji prokuratora i w ciągu tych 48 godzin musi być przekazany do dyspozycji sądu. Następnie sąd ma 24 godziny na podjęcie decyzji bądź o jego tymczasowym aresztowaniu, bądź o jego zwolnieniu, a więc są to w sumie też 72 godziny. Różnica w przypadku dorosłego jest taka, że on w ciągu 48 godzin pozostaje do dyspozycji nie sądu, a organu prowadzącego czy nadzorującego postępowania przygotowawcze, jakim jest prokurator. W przypadku nieletniego sytuacja jest korzystniejsza, ponieważ policja może go przetrzymywać 24 godziny i w ciągu tych 24 godzin musi powiadomić sąd o zatrzymaniu. Natomiast sąd ma 48 godzin na to, żeby podjąć decyzję, co dalej robić z nieletnim. Nie widzę tu żadnego pogorszenia sytuacji nieletniego w stosunku do sytuacji dorosłego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#AleksanderBentkowski">Jednak zatrzymany będzie przebywał przez 72 godziny w rękach policji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WacławMichrowski">Wiadomo, że fizycznie nieletni będzie przetrzymywany w policyjnej izbie dziecka, ale w ciągu co najmniej 48 godzin sąd otrzyma informację o jego zatrzymaniu i w ciągu tych 48 godzin sąd będzie mógł zadecydować, co z nim zrobić dalej, ale już nie policja. W tym momencie uprawnienie policji się kończy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#AleksanderBentkowski">Jeżeli dla podjęcia decyzji w przypadku dorosłego sądowi muszą wystarczyć 24 godziny, to dlaczego w przypadku nieletniego trzeba sądowi aż 48 godzin? Proszę mi to racjonalnie wytłumaczyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#MarekMarkiewicz">Przyłączam się do wątpliwości pana posła Bentkowskiego. Jeżeli przedłuża się okres zatrzymania, to dlaczego sąd musi być zawiadomiony w maksymalnym terminie do 24 godzin? Czy nie wystarczy termin krótszy, przez co skrócono by całą tę procedurę? Pytanie pana posła Bentkowskiego jest bardzo zasadne i prowadzi do kolejnego pytania, jeżeli państwo przyjmujecie taką analogię do zatrzymania dorosłego, to co oznaczają użyte w zapisie słowa „uzasadnione przekonanie” o popełnieniu czynu karalnego? Do tej pory w ustawie była mowa o tym, że powodem zatrzymania może być „uzasadnione przypuszczenie” policji. Dlaczego państwo unikacie teraz terminu „uzasadnione przypuszczenie”, a wprowadzacie termin „uzasadnione przekonanie”? Jak sąd ma badać przekonanie policji, choćby było nawet najbardziej uzasadnione?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#AntoniSzymański">Proszę o ustosunkowanie się do tych uwag.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PrzemysławJagosz">Policyjne izby dziecka nie są tożsame z izbą zatrzymań dla dorosłych i na to chciałbym zwrócić uwagę. Tu analogie byłyby za daleko idące. 72 godziny to jest okres wynikający z konstytucji i w tym czasie nieletni musi dostać decyzję o dalszych swoich losach.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#PrzemysławJagosz">Natomiast powstaje kwestia, jak rozwiązać ten problem. Czy należy dać termin 48 godzin na zawiadomienie sądu i wyznaczenie sądowi 24 godzin na podjęcie decyzji, czy też dać 24 godziny na zawiadomienie sądu i 48 godzin na podjęcie decyzji przez sąd? Nie zmienia to faktu, że w ciągu 24 godzin, a więc szybciej niż w przypadku dorosłego, sąd dowie się o tym, że nieletni został zatrzymany.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#PrzemysławJagosz">Znając zasady funkcjonowania sądów rodzinnych w takich przypadkach i biorąc pod uwagę fakt wynikający z obowiązujących przepisów, m.in. obowiązku dyżurowania sędziów sądów rodzinnych i stałego kontaktu z policją, taka decyzja jest podejmowana szybko, a okres zatrzymania nie może przekroczyć 72 godzin, co wynika z konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#PrzemysławJagosz">Istotą sporu między nami jest uzgodnienie terminów. Mogę sobie wyobrazić taką sytuację, że 48 godzin będzie miała policja na powiadomienie sądu o zatrzymaniu nieletniego. Sądowi pozostają wówczas 24 godziny na podjęcie decyzji. Wydaje się, że korzystniejsze z punktu widzenia nieletniego, wobec którego istnieje uzasadnione przekonanie, że popełnił czyn karalny, jest to, że będzie on jednak krócej przebywał w policyjnej izbie dziecka do dyspozycji policji.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#PrzemysławJagosz">Chciałbym odnieść się do różnic pojęć „uzasadnione przekonanie” i „uzasadnione przypuszczenie”. Wydaje się, że termin „przekonanie” jest mocniejszy od pojęcia „przypuszczenie”. „Przypuszczenie” należy bardziej do wyobrażeń, a „przekonanie” jest wolne od dowolnych przypuszczeń. Oczywiście, przekonanie powinno być poparte znajomością pewnych okoliczności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#AntoniSzymański">Czy są jakieś wnioski do proponowanych zapisów w art. 40?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#AleksanderBentkowski">Proponuję zmianę w zapisie par. 6 ust. 4, aby słowa „72 godzin” zamienić na „48 godzin”. Oznaczać to będzie, że policja i sędzia będą musieli podjąć decyzję o przekazaniu nieletniego placówce opiekuńczej w ciągu 48 godzin, a nie 72 godzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#MarekMarkiewicz">Zgłaszam poprawkę do zapisu w par. 1 art. 40. Proponuję zmienić użyty tu termin „uzasadnione przekonanie” na termin „uzasadnione podejrzenie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#AntoniSzymański">Przeprowadziliśmy dyskusję. Zgłoszono dwa wnioski poprawek. Będziemy nad nimi głosowali w kolejności paragrafów, których dotyczą. Jest wniosek, aby w par. 1 art. 40 zamienić słowa „uzasadnione przekonanie” na słowa „uzasadnione podejrzenie”. Kto z państwa jest za przyjęciem tego wniosku?</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#AntoniSzymański">W głosowaniu 13 posłów poparło wniosek, nie było głosów przeciwnych, 5 posłów wstrzymało się od głosu. Wniosek został przyjęty. Wprowadzamy tę poprawkę do tekstu par. 1 w art. 40.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#AntoniSzymański">Następny wniosek dotyczy par. 6 pkt 4 w art. 40. Chodzi o zmianę i skrócenie okresu zatrzymania nieletniego z 72 godzin do 48 godzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#JoannaFabisiak">Chciałabym zapytać przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości, jakie mogą być tego konsekwencje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WacławMichrowski">Dodam jeszcze, że chodzi tu także o względy pragmatyki. Ten przepis trzeba czytać w całości i w związku z innymi. Dotyczy on nieletniego, co do którego istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełnił czyn karalny. Te 72 godziny wydają się być okresem długim, ale proszę pamiętać o tym, że w tym czasie prokurator lub policja, czy też sąd rodzinny gromadzą dowody popełnienia przestępstwa. W naszych warunkach w ciągu 48 godzin wielu spraw, np. ekspertyz, nie da się przeprowadzić. Prawo trzeba dostosować do rzeczywistości. Zdaję sobie sprawę i rozumiem obawy pana posła, ale proszę pamiętać również o względach pragmatycznych. Może powstać taka sytuacja, że nie zdąży się uzyskać ekspertyzy w sprawie nieletniego zabójcy i upłynie 48 godzin, po czym trzeba go będzie zwolnić.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#WacławMichrowski">Zwracam uwagę, że czym innym jest zatrzymanie w związku z uzasadnionym podejrzeniem nieletniego, a czym innym postanowienie o umieszczeniu go w schronisku dla nieletnich. Znając nasze realia wiem, że sąd rodzinny skazany jest na pomoc policji i na ekspertyzy. Ekspertyz nie można często wykonać w ciągu 48 godzin i powstanie sytuacja, że nieletniego zabójcę trzeba będzie wypuścić, ponieważ minie 48 godzin od momentu zatrzymania, a nie będziemy mieli np. ekspertyzy daktyloskopijnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#AntoniSzymański">Przeprowadziliśmy dyskusję i możemy przystąpić do podjęcia decyzji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#AleksanderBentkowski">Chciałbym wyjaśnić, że mnie nie chodzi o to, aby utrudnić w jakiś sposób pracę sądów czy prokuratury. Jeżeli w przypadku osoby dorosłej sędziemu wystarczą albo muszą wystarczyć 24 godziny na to, żeby podjął decyzję o zastosowaniu aresztu lub nie zastosowaniu, to dlaczego w przypadku nieletniego nie wystarczają 24 godziny? Gdyby sąd został po 24 godzinach zawiadomiony o tym, że zatrzymano nieletniego, to w 25 godzinie od zatrzymania może wydać decyzję o środku zapobiegawczym. Teraz będzie miał okres dłuższy. Uważam, że skoro w postępowaniu wobec dorosłych sędziemu wystarczają 24 godziny dla podjęcia decyzji, to według mnie w stosunku do nieletnich tym bardziej ten czas jest wystarczający.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WacławMichrowski">Zwracam uwagę, że w stosunku do dorosłych prokurator ma z kolei 48 godzin na to, aby zbierać materiał dowodowy. A więc w przypadku dorosłych w sumie jest to także zatrzymanie na 72 godziny. Sędzia dostaje materiał dowodowy zebrany przez prokuratora.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#AntoniSzymański">Sprawa została chyba dostatecznie wyjaśniona. Jest wniosek pana posła Bentkowskiego, aby w pkt. 4 par. 6 zmienić wyrazy „w ciągu 72 godzin” na wyrazy „w ciągu 48 godzin”. Kto z państwa jest za przyjęciem tego wniosku i poprawką do tego punktu w par. 6?</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#AntoniSzymański">W głosowaniu 8 posłów poparło wniosek, 11 posłów było przeciwnych, 1 poseł wstrzymał się od głosu. Wniosek nie został przyjęty. W związku z tym propozycje zmian w art. 40 z jedną przegłosowaną poprawką zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#AntoniSzymański">Proponuję, abyśmy teraz wrócili do zmiany nr 21. Czy pani posłanka Liszcz mogłaby już przedstawić nam propozycję poprawki w art. 31? Chodzi o treść dodatkowego par. 4 w sprawie delegacji dla ministra sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#TeresaLiszcz">Końcowa część zdania mogłaby brzmieć następująco: „uwzględniając możliwość zmiany w toku postępowania wysokości kosztów, o których mowa w par. 2, w szczególności z uwagi na zmiany sytuacji materialnej osób zobowiązanych do ich uiszczania”. Jak rozumiem, chodzi o koszty wskazane w par. 2, które utrzymują się w czasie, i które są zmienne w czasie. One są obiektywnie zmienne z uwagi np. na wzrost kosztów utrzymania w izbie dziecka, ale rozumiem, że chodzi o uwzględnianie sytuacji materialnej osób zobowiązanych do pokrywania kosztów, bo nie chodzi o koszty postępowania przed sądem, które raz są zapłacone i później nie podlegają weryfikacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PrzemysławJagosz">Chciałbym zwrócić uwagę na to, co słusznie podkreśliła przedstawicielka Ministerstwa Edukacji Narodowej, a co wynikało z przyjętej w tzw. międzyczasie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej i przejęcia placówek opiekuńczo-wychowawczych przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Ta delegacja wymaga zastąpienia przywołanego tam ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, o którym mowa, ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego. To wynika ze zmiany w innej ustawie, czego wcześniej nie było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#TadeuszCymański">Proponuję zmianę w tekście, aby zastąpić sformułowanie: „regulując zwłaszcza potrzebę okresowego uwzględniania sytuacji materialnej” sformułowaniem: „uwzględniając zasadę okresowego badania sytuacji materialnej”. Ta poprawka jest prostsza, chociaż nie wiem, czy lepsza. Rozumiem, że chodzi o to, aby co rok badać sytuację materialną i w oparciu o to badanie ustalać wysokość kosztów postępowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#AntoniSzymański">Czy pani posłanka Liszcz zgadza się z propozycją pana posła Tadeusza Cymańskiego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#TeresaLiszcz">Nie zgadzam się, bo tu chodzi o określenie wysokości kosztów, a nie o badanie sytuacji materialnej osób zobowiązanych do uiszczania kosztów. Może jeszcze raz odczytam swoją propozycję, którą skonsultowałam z panem sędzią. Treść byłaby następująca: „uwzględniając możliwość zmiany w toku postępowania wysokości kosztów, w szczególności z uwagi na zmianę sytuacji materialnej osób zobowiązanych do ich uiszczania”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PrzemysławJagosz">Zasady ustalania kosztów szczegółowych są wyżej wymienione w tekście tej delegacji. Minister właściwy określi wysokość i szczegółowe zasady ustalania kosztów postępowania z uwzględnieniem sytuacji materialnej osób zobowiązanych. A więc po wprowadzeniu proponowanej przez panią posłankę poprawki, byłoby to w jakimś sensie powtórzeniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#TeresaLiszcz">Ja teraz nie rozumiem, o co panu chodzi. Chodzi przecież o to, aby te koszty nie były niezmienne i trwałe, ponieważ może się zmienić sytuacja materialna osób zobowiązanych - np. byli bezrobotnymi, a znaleźli pracę - a więc trzeba wydać nowe postanowienie o kosztach, czyli z uwzględnieniem tej nowej sytuacji materialnej. I to napisałam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PrzemysławJagosz">W tej delegacji jest już zapisane, że chodzi o szczegółowe zasady ustalania kosztów postępowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#TeresaLiszcz">Ja nie piszę tutaj o szczegółowych zasadach. Piszę, że ma być w tym rozporządzeniu uwzględniona możliwość zmiany w toku postępowania wysokości kosztów, w szczególności z uwagi na zmiany sytuacji materialnej. Wydawało mi się, że o to właśnie panu chodziło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PrzemysławJagosz">Zmiana wysokości kosztów jest jednocześnie ustaleniem tych kosztów, moim zdaniem, zawarte to jest w zasadach ustalania...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#TeresaLiszcz">Wydaje mi się, że niepotrzebnie pisze się o wysokości i o szczególnych zasadach jej ustalania, bo wysokość to są konkretne stawki procentowe lub kwotowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PrzemysławJagosz">I tak będzie, pani posłanko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#TeresaLiszcz">Trzeba więc zdecydować się: albo szczególne zasady ustalania, albo wysokość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#AntoniSzymański">Powstaje bardzo trudna sytuacja, jeżeli mamy tę sprawę tak szczegółowo omawiać i wspólnie opracować właściwy tekst. Byłoby dobrze, abyśmy to już przyjęli, ale proponuję, aby Biuro Legislacyjne, wspólnie z panią posłanką Liszcz i przedstawicielami Ministerstwa Sprawiedliwości przygotowało teraz jakąś propozycję do głosowania. Tymczasem przejdziemy do zmiany nr 27.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#JoannaFabisiak">Ta zmiana ma charakter formalny. W tym zapisie nic się merytorycznie nie zmienia, a zmiana jest dostosowawcza do innych przepisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#AntoniSzymański">Proszę pana sędziego, aby nam przedstawił istotę tej zmiany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PrzemysławJagosz">Jest to w zasadzie odpowiednik dotychczasowej treści art. 42, natomiast trochę inaczej rozwiązana jest sytuacja, której dotyczy ten zapis, a mianowicie prokurator nie będzie mógł zaskarżyć postanowienia sądu o przekazanie mu sprawy celem wniesienia aktu oskarżenia. Daje mu się możliwość zweryfikowania tych okoliczności, które dały sądowi przekonanie, że trzeba taki akt złożyć, i może, po uwzględnieniu nowych okoliczności w sprawie, ponownie przekazać ją do sądu rodzinnego bez sporządzania aktu oskarżenia. Prokurator, aby ponownie skierować sprawę do sądu, będzie musiał wskazać na nowe okoliczności, żeby przekonać sąd o potrzebie rozpoznania sprawy nie w postępowaniu karnym, ale w postępowaniu w sprawach nieletnich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#AntoniSzymański">Czy do tej zmiany są uwagi? Nie ma. Zmianę nr 27 przyjmujemy. Przechodzimy do omówienia zmiany nr 28.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#JoannaFabisiak">Zmiana ta dotyczy rozszerzenia uprawnień pokrzywdzonego. Celem tej zmiany w art. 43 jest zapewnienie stronom informacji o toku postępowania na każdym jego etapie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#AntoniSzymański">Nie ma uwag do tej zmiany. Zmianę nr 28 przyjmujemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#JoannaFabisiak">Zmiana nr 29 odnosi się do art. 46. Ma służyć usprawnieniu trybu postępowania. Sąd nie ma obowiązku doręczania stronom postępowania powiadomień o zastosowaniu środka wychowawczego, jeżeli były one obecne na sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#AntoniSzymański">Czy ktoś z państwa ma uwagi do zmiany nr 28?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#AleksanderBentkowski">Jeżeli nieletni będzie sam na sali rozpraw, bo nie zgłoszą się rodzice czy opiekunowie i gdy będzie miał wyznaczonego obrońcę, to co się wtedy dzieje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#JoannaFabisiak">To jest pewien problem w przypadku nieletniego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#AleksanderBentkowski">Czy doręcza się postanowienie takiemu czternastolatkowi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PrzemysławJagosz">Jeżeli nieletni będzie na sali rozpraw, jemu ogłosi się tylko postanowienie i nie będzie wymogu doręczenia. Natomiast pozostałym stronom, które nie były obecne przy ogłoszeniu postanowienia, trzeba będzie je doręczyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#AleksanderBentkowski">Postanowienie ogłosi się nieletniemu łącznie z pouczeniem go.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PrzemysławJagosz">Oczywiście. To wynika z przepisów procedury cywilnej bądź karnej, która będzie stosowana. Nieletni musi być pouczony o przysługujących mu prawach, szczególnie o prawie zaskarżenia orzeczeń. To znajdzie zastosowanie tylko w postępowaniu opiekuńczo-wychowawczym, ponieważ w postępowaniu karnym nie było obowiązku doręczenia wyroku. Przepisy Kpk nie nakładały takiego obowiązku. W postępowaniu opiekuńczo-wychowawczym doręczanie postanowienia wszystkim stronom z urzędu, mimo że były na sali rozpraw - a z reguły nieletni i rodzice są na sali, a przynajmniej jeden z rodziców - powodowało wydłużenie okresu uprawomocnienia się postanowienia. Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli orzeczenie jest doręczone, to dopiero od daty doręczenia płynie okres do zaskarżenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#AntoniSzymański">Czy są jeszcze uwagi do tej zmiany? Nie ma. Wobec tego zmiana nr 29 została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#AntoniSzymański">Proszę pana sędziego o przybliżenie nam istoty zmiany nr 30 dotyczącej art. 47, a właściwie dodania art. 47a.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PrzemysławJagosz">Jest to zmiana techniczna wynikająca ze skreślenia rozdziału 6 w dziale III, co jest zapisane w zmianie nr 33.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#PrzemysławJagosz">Wyjaśniam powody skreślenia rozdziału 6. Rozdział ten składał się z dwóch artykułów, których merytoryczna treść w zasadzie sprowadzała się do tego, co zapisujemy w nowym art. 47a. W celu uproszczenia procedowania w sprawach, gdzie może być orzeczony środek leczniczo-wychowawczy, chcemy to ująć w jednym przepisie, nie rozbijając tego na dwa przepisy, które w jakimś sensie stanowią powtórzenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#AntoniSzymański">Nie ma uwag do tej zmiany. Zmiana nr 30 została przyjęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#JoannaFabisiak">Zmiana nr 31, która nadaje nowe brzmienie art. 48, jest konsekwencją zmian wprowadzonych w Kodeksie postępowania karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#AntoniSzymański">Czy są uwagi do zmiany nr 31? Nie słyszę. Zmiana nr 31 została przez Komisje przyjęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#JoannaFabisiak">Zmiana nr 32 dotyczy art. 51; jest ona bardzo ważna i była dyskutowana w podkomisji. Chodzi o wprowadzenie obowiązkowego udziału prokuratora w rozprawie o czyny karalne określone w wymienionych w par. 3 artykułach Kodeksu karnego. Jest to rozszerzenie uprawnień pokrzywdzonego przez udział prokuratora w rozprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#AntoniSzymański">Czy ktoś z państwa zgłasza uwagi do tej zmiany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#AleksanderBentkowski">W procedurze karnej odeszliśmy od obowiązku przebywania na sali rozpraw oskarżonego. Tutaj w przypadku nieletniego nie korzystamy z tych rozwiązań Kodeksu postępowania karnego i utrzymujemy zapis, że nieletni musi być na sali. Czy nie należy przyjąć tu takiego samego rozwiązania jak w Kpk? Przy takim zapisie opuszczenie przez nieletniego sali rozpraw w trakcie posiedzenia powoduje zerwanie sprawy. Czy nie trzeba tego zapisać w inny sposób? Nieletni są coraz bardziej sprytni i coraz bardziej bezwzględni i będą korzystać z tego przepisu, aby zrywać rozprawy i przerywać postępowanie, które ich dotyczą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PrzemysławJagosz">Chciałbym odwołać się do art. 20 ustawy pierwotnej, którego nie zmieniamy. Z artykułu tego wynika, że w postępowaniu poprawczym stosuje się wprost przepisy Kodeksu postępowania karnego ze zmianami przewidzianymi w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich. Uregulowana jest kwestia, że udział nieletniego i jego obrońcy jest obowiązkowy, natomiast z mocy art. 20 stosuje się przepisy Kodeksu postępowania karnego. Wszystkie przepisy, dotyczące np. wydalenia nieletniego z sali rozpraw, jeśli zachodzi obawa, że jego obecność mogłaby wpłynąć krępująco na zeznania świadków, albo też dotyczące przerwania kontynuowania czy odroczenia rozprawy, uregulowane są w Kpk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#AleksanderBentkowski">Chodzi mi o to, że tutaj jest zapis, iż udział nieletniego na rozprawie jest obowiązkowy. Jeżeli on w trakcie posiedzenia sądu dojdzie do wniosku, to źle mu się układa przebieg rozprawy, po prostu ucieknie z sali i sąd musi przerwać postępowanie. Czy tego nie trzeba zmienić w sensie wprowadzenia innego zapisu? Bez udziału nieletniego nie można przecież prowadzić rozprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PrzemysławJagosz">Do tej pory ten przepis nie budził żadnych wątpliwości interpretacyjnych z punktu widzenia jego zgodności z przepisami Kpk, ponieważ ten przepis normuje tylko udział nieletniego w rozprawie. Kwestie związane z oddaleniem się nieletniego z sali rozpraw są uregulowane w Kpk, a nie w tej ustawie. Tutaj reguluje się tylko sprawę jego udziału i to nie budziło dotychczas żadnych wątpliwości w praktyce i nigdy taki problem nie został podniesiony, także w żadnym komentarzu. Nie było nigdzie takiego zatrudnienia, że oddalenie się oskarżonego powoduje przerwanie czy odroczenie rozprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#AleksanderBentkowski">A gdyby nieletni nie zgłaszał się na rozprawę? Dlaczego nie stosować takiego zapisu, jaki jest w Kpk, że po pierwszej rozprawie zawiadomienie o dalszych terminach powoduje, iż ten nieletni nie musi się w ogóle stawiać na rozprawę, a postępowanie może być prowadzone?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WacławMichrowski">Jest tu chyba pewne nieporozumienie. Na podstawie art. 20 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich stosuje się odpowiednie przepisy Kpk i tu mają zastosowanie przepisy art. 376 i art. 377 Kpk, które regulują takie sytuacje. Jeżeli nieletni złożył już wyjaśnienia i opuścił salę bez zezwolenia przewodniczącego, wówczas sąd może dokończyć rozprawę pomimo nieobecności nieletniego, a wydanego orzeczenia nie uważa się w takim przypadku za zaoczne. To stosowano zawsze w praktyce, powołując się na art. 20 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, który pozwala na stosowanie przepisów Kpk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PrzemysławJagosz">Dodam jeszcze, że ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich nie zawiera własnych przepisów o doręczeniach, z wyjątkiem przepisów o doręczeniach orzeczeń i zawiadomień, ale nie wezwań na rozprawę. Zgodnie z zawartym w art. 20 odesłaniem ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, w zależności od charakteru postępowania - czy jest to postępowanie opiekuńczo-wychowawcze, czy postępowanie poprawcze - kwestie doręczeń zawsze reguluje Kpc albo Kpk. I tu nie było nigdy żadnych wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#AntoniSzymański">Rozumiem, że była to propozycja pana posła Bentkowskiego do przemyślenia, a nie konkretny wniosek. I sprawa została wyjaśniona. Jeżeli są wątpliwości, to w drugim czytaniu jest możliwość składania wniosków.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#AntoniSzymański">Czy są inne uwagi do zmiany nr 32? Nie ma. Zmiana nr 32 została przyjęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#JoannaFabisiak">Zmiana nr 33, o czym już mówiliśmy, dotyczy skreślenia rozdziału 6 w dziale III.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#AntoniSzymański">Czy są uwagi do tej zmiany? Nie ma. Zmiana nr 33 została przyjęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#JoannaFabisiak">Zmianę nr 34 już omawialiśmy, chyba że są jakieś wnioski czy poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#TeresaLiszcz">Ze sformułowania zawartego w dodanym par. 3 art. 59 wynika, że jeżeli strony lub obrońca domagają się obecności nieletniego na rozprawie, to sąd musi zarządzić doprowadzenie go nawet wówczas, gdyby nie uważał tego za potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#TeresaLiszcz">Czy taka była intencja tego zapisu i czy to jest właściwe rozwiązanie? Czy sąd ma się stać wykonawcą woli stron?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PawełJaros">Chciałbym zdecydowanie poprzeć uwagę pani posłanki Teresy Liszcz. Ten przepis może być wykorzystywany do nieuzasadnionego przedłużania rozprawy i trwania procesu. Proponowałbym wykreślić z zapisu w par. 3 końcowe słowa: „a także gdy domagają się tego strony lub obrońca nieletniego”. Decyzję o doprowadzeniu nieletniego, umieszczonego w placówce czy w zakładzie, trzeba pozostawić tylko sądowi, jeżeli ten uzna udział nieletniego w rozprawie za konieczny. To pozwoli na uproszczenie procedury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#AntoniSzymański">Czy pani posłanka Liszcz miała też na myśli wprowadzenie ewentualnie takiej poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#TeresaLiszcz">W zasadzie tak - z tym, że gdyby zostawić to stwierdzenie: „jeżeli sąd uzna to za konieczne”, byłaby to chyba przesada. Użycie słowa „konieczne” oznacza, że bez udziału nieletniego w rozprawie nie można się obejść. Użyłabym tu łagodniejszego słowa, np.: jeżeli sąd uzna to za „wskazane” czy „potrzebne”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#AntoniSzymański">Prosiłbym jeszcze przedstawiciela Ministerstwa Sprawiedliwości o ustosunkowanie się do tej propozycji poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PrzemysławJagosz">Chciałbym przypomnieć, że Rzeczpospolita Polska przegrała już dwa procesy w Trybunale Strasburskim właśnie z tego powodu, że oskarżonego pozbawionego wolności, pomimo że tego bardzo uporczywie się domagał, nie doprowadzono na rozprawę. W związku z tym prosiłbym o rozwagę przy zgłaszaniu takiej propozycji, żeby pozostawić to tylko i wyłącznie do uznania sądu, właśnie ze względu na możliwość ewentualnych procesów odszkodowawczych. Wyniki Trybunału Strasburskiego są już prawomocne i Polska jest zobowiązana do zapłacenia pewnych kwot z tego tytułu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PawełJaros">Taka sytuacja może się zdarzyć także przy obecnym brzmieniu omawianego zapisu. Może być tak, że nieletni będzie się tego domagał, a jego obrońca nie będzie składał odpowiedniego wniosku i powstanie omawiana sytuacja. Ten przepis musi być jasny i wyrazisty. Sformułowanie „jeżeli uzna to za konieczne” spełnia te wymagania. W sytuacji, o której mówił pan sędzia, nastąpiłoby ewidentne uchybienie, gdyby nieletni nie został doprowadzony na rozprawę. I wtedy należałoby uznać jego doprowadzenie za konieczne. Nie był zaskarżony przepis, ale praktyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PrzemysławJagosz">Zwracam jednak uwagę, że jeżeli nieletni domaga się tego, to sąd przy takim zapisie będzie musiał go doprowadzić, ponieważ nieletni jest stroną w postępowaniu. Chcemy uniknąć dowolności w takich sytuacjach i wyeliminowania ewentualnej błędnej praktyki sądu w tym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#TeresaLiszcz">Zapiszmy to w tym fragmencie tekstu w sposób następujący: sąd zarządza doprowadzenie, „jeżeli uzna to za wskazane lub gdy domaga się tego nieletni”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PrzemysławJagosz">Powstaje pytanie, co z innymi stronami postępowania i dlaczego różnicujemy ich uprawnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#TeresaLiszcz">Pozycję nieletniego inaczej regulujemy nie tylko w tym przypadku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PrzemysławJagosz">Rodzice jako przedstawiciele ustawowi nieletniego mogą domagać się tego w jego imieniu, podobnie jak obrońca. I trudno byłoby znaleźć uzasadnienie bardzo przekonujące dla ograniczenia uprawnień pozostałych stron postępowania, również prokuratora, który może mieć np. interes w tym, aby zapytać nieletniego - tym bardziej, jeżeli on skarży orzeczenie. Jeżeli napiszemy, że następuje to tylko na żądanie nieletniego, a sąd nie uzna za konieczne uwzględnienia żądania prokuratora, to wtedy ograniczamy rolę prokuratora w postępowaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#AntoniSzymański">Czy pan poseł Jaros podtrzymuje swój wniosek?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PawełJaros">Podtrzymuję. Uważam, że jest to kwestia praktyki. Jeżeli okaże się nieprawidłowa, to nastąpi zaskarżenie i będą takie rozstrzygnięcia, jak przed Trybunałem Strasburskim. Jednak przepis, który proponuję, nie tylko upraszcza postępowanie, ale uniemożliwia przedłużenie tego postępowania czy stosowanie jakichś sztuczek. Często się z tym w praktyce spotykamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#AleksanderBentkowski">Zwracam uwagę, że gdybyśmy nawet wykreślili pewien wskazany fragment tego zapisu, to te same strony będą w dalszym ciągu mogły składać wnioski o doprowadzenie nieletniego na rozprawę, tyle tylko, że wtedy będzie o tym decydował sąd. Pozostawienie tego zapisu bez zmian powoduje, że sąd ma wykonać żądanie nieletniego czy jego obrońcy. Wydaje się, że propozycja wykreślenia wskazanego fragmentu zapisu jest jak najbardziej słuszna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PrzemysławJagosz">Prosiłbym jednak państwa o uwzględnienie propozycji omawianej zmiany, wypracowanej w podkomisji. Spraw w postępowaniu poprawczym jest średnio w ostatnich latach ok. 1600 rocznie, spraw, w wyniku których skierowano nieletniego do schroniska, czyli faktycznie pozbawiono nieletniego wolności w postępowaniu poprawczym, jest ok. 600 rocznie. Nie ma więc tak wielu sytuacji, w których nieletni będzie żądał w każdej sprawie, kiedy jest pozbawiony wolności, doprowadzenia go na rozprawę.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#PrzemysławJagosz">Niebezpieczeństwo jest tu nikłe, natomiast doprowadzenie do tego, że to będzie oceniał i o tym będzie decydował tylko sąd, pozostawia jednak pewien stopień dowolności. Musimy zdecydować, czy chcemy, żeby sąd miał te uprawnienia do decydowania w każdej indywidualnej sprawie, czy doprowadzić nieletniego, czy nie doprowadzić na rozprawę - bez względu na to, kto składa to żądanie - czy też jednak sąd będzie uwzględniał żądania nieletniego, co uchroni nas od odpowiedzialności odszkodowawczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#AntoniSzymański">Zgłoszone zostały dwa wnioski. Pan poseł Jaros podtrzymuje swój wniosek, aby wykreślić słowa: „a także gdy domagają się tego strony lub obrońca nieletniego”. Pani posłanka Liszcz wniosła o to, aby zamienić słowo „konieczne” na „uzasadnione” lub inne słowo.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#AntoniSzymański">Przystępujemy do głosowania nad wnioskami. Kto z państwa jest za przyjęciem wniosku pana posła Jarosa, który przed chwilą odczytałem?</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#AntoniSzymański">W głosowaniu 11 posłów poparło wniosek, 3 posłów było przeciwnych, 3 posłów wstrzymało się od głosu. Wniosek został przyjęty i poprawkę tę wnosimy do zmiany nr 34.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#AntoniSzymański">Kto z państwa jest za przyjęciem wniosku pani posłanki Liszcz, aby słowo „konieczne” zastąpić słowem „uzasadnione”?</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#AntoniSzymański">W głosowaniu 12 posłów poparło wniosek, nikt nie był przeciwny, 2 posłów wstrzymało się od głosu. Wniosek został przyjęty i poprawkę wnosimy do tekstu omawianego zapisu w zmianie nr 34.</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#AntoniSzymański">Chciałbym teraz wrócić do propozycji zgłoszonych do zmiany nr 21.</u>
          <u xml:id="u-157.6" who="#AntoniSzymański">Proszę panią posłankę Liszcz o odczytanie wypracowanego i - mam nadzieję - uzgodnionego rozwiązania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#TeresaLiszcz">Odczytam tylko fragment zapisu o delegacji zawartej w par. 4 w art. 32 według mojej propozycji: „uwzględniając możliwość zmiany w toku postępowania wysokości kosztów, w szczególności z uwagi na zmianę sytuacji materialnej osób zobowiązanych do ich uiszczenia”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#AntoniSzymański">Czy takie sformułowanie nie budzi już wątpliwości?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WacławMichrowski">Mam jeszcze jedną uwagę. Musimy w tekście zastąpić przywołanie ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania przywołaniem ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, o czym już mówiliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#AntoniSzymański">To uwzględniliśmy jako pewną oczywistość, że to jest niezbędne. Czy są uwagi do sformułowania proponowanego przez panią posłankę Teresę Liszcz?</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#AntoniSzymański">Czy możemy uznać, że ta propozycja jest przyjęta? Dziękuję. Zmianę nr 21 wraz z tą poprawką przyjmujemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#MarekMarkiewicz">Przepraszam za kłopot, ale chciałem wrócić do zapisu, który został już przyjęty, a dotyczy bardzo ważnej kwestii. Chodzi o zmianę nr 33, która wydaje się prosta i redakcyjna, bo sprowadza się do skreślenia przepisów o procedurze stosowania środków leczniczo-wychowawczych. Przypominam, że postanowiliśmy skreślić rozdział 6 w dziale III, w którym były te przepisy. Można by to zrozumieć, gdyby ten przepis, który uchylamy, tj. art. 56 par. 2, nie przewidywał fakultatywności leczenia psychiatrycznego nieletnich. Przepis ten jest teraz uchylony, przez co utwierdza zmianę nr 15, czyli art. 25a par. 2, który został przez nas przyjęty i brzmi następująco:</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#MarekMarkiewicz">„Na wniosek biegłych psychiatrów sporządzających opinię sąd zarządza obserwację nieletniego w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej. Okres obserwacji nie może przekraczać sześciu tygodni”. Czy z tego wynika, że sąd nie może odwołać się do innych biegłych, bo jest absolutnie związany tą opinią? Przy takim zapisie możliwe są takie sytuacje i mogę na to podać dziesiątki przykładów, że są wnioski biegłych o następującej treści: „W badaniu ambulatoryjnym zmian się nie stwierdza. Ewentualne zmiany można stwierdzić po sześciotygodniowej intenacji”.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#MarekMarkiewicz">Związanie sądu opinią pierwszych biegłych w tej sprawie może doprowadzić do nieodwracalnych szkód dla nieletniego, który na sześć tygodni skierowany zostaje do szpitala psychiatrycznego. Jest wiele takich spraw, w których dwie grupy biegłych mają zupełnie odmienne opinie.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#MarekMarkiewicz">Proponowałbym, jeżeli państwo uznają to za stosowne, aby w tym przepisie zmienić sformułowanie na takie, że „sąd może zarządzić obserwację nieletniego, „co nie wyklucza powołania innych biegłych i nie czyni tej procedury zamkniętą, tzn. że sąd jest związany tym, co mu napisze pierwsza dwójka biegłych”. To naprawdę jest bardzo poważna sprawa. Proponowałbym zamienić to sformułowanie w par. 2 art. 25a, że „sąd zarządza”, czyli obligatoryjne, na sformułowanie „sąd może zarządzić”, czyli fakultatywne. Wtedy skreślenie przewidziane w zmianie nr 33 będzie uzasadnione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#AntoniSzymański">Czy przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości mógłby zabrać głos na ten temat?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PrzemysławJagosz">Proponowana zmiana w par. 2 art. 25a wydaje się być pożądana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#AntoniSzymański">Ponieważ przyjęliśmy już tę zmianę, zapytuję, czy jest zgoda na to, abyśmy wrócili do tego jeszcze raz i przyjęli odmienne rozstrzygnięcie, o które wnosi pan poseł Markiewicz? Nie słyszę, aby to budziło wątpliwości. Poprawka ta została przyjęta. Proszę o przedstawienie kolejnej zmiany nr 35.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#JoannaFabisiak">Zmiana nr 35 polega na dodaniu nowego art. 63a. Jest to zmiana porządkowa. Czy przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości chciałby coś dodać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PrzemysławJagosz">Przepis art. 100 znalazł się w części dotyczącej postępowania wykonawczego chyba przez pomyłkę przy tworzeniu poprzedniej ustawy. Ponieważ jest to przepis o charakterze proceduralnym, powinien się znaleźć w tekście po art. 63 w dziale dotyczącym postępowania odwoławczego. Reguluje on odpowiednie zastosowanie do rozpoznawania sprawy w postępowaniu odwoławczym w przypadku, gdy środek wychowawczy lub poprawczy orzeka się w oparciu o przepisy Kodeksu karnego lub Kodeksu karnego skarbowego. Przepis przenosimy w inne miejsce w ustawie. Przy okazji dodajemy powołanie na art. 5 par. 2 Kodeksu karnego skarbowego, bo kodeks ten wszedł w życie 17 października 1999 r. i stąd potrzeba uzupełnienia tego zapisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#AntoniSzymański">Czy są uwagi do tej zmiany? Nie ma. Zmiana nr 35 została przyjęta. Tym samym zakończyliśmy rozpatrywanie całego działu ustawy i wniesionych do niego zmian w przepisach.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#AntoniSzymański">Pozostałe zmiany rozpatrzymy na następnym posiedzeniu połączonych Komisji. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>